Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jJAna paMcamI. jJAnanA zrArAdhana mATenI A tithirnu ArAdhana karanAranA upayoga mATe tene lagatIaneka bAbatonosaMgraha. checkskskeekickecked jJAnapaMcamI tapa karanArane bheTa ApavA mATe taiyAra karASanAra jijJAsu bahena mANeka. zeTha jamanAbhAi bhagubhAinA patnI. temanI Arthika sahAyathI. taiyAra karI chapAvI prasiddha karanAra zrI jaina dharma prasAraka sabhA taraphathI zAA. kuvarajI ANaMdajI-bhAvanagara. AvRtti 2 jI. vIra saMvata 2440 prata 2000 . vikrama saMvata 1970. mUlya amUlya (phrI.) . bukano sadupayoga teja mUlya. SENSayDayDayDays
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ VRANUSANSKANIASISEASKARMAKIKATRINSIRIKSSUERIORICKMAYA amadAvAda. zrI satyavijaya pronTIMga presamAM zA. sAMkaLa caMda harIlAle chApyuM. XX*XXXS/N%%$%XXXXXXXXXXXXXXXXXXXYNANY
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargavAsI zeTha manasukhabhAI bhagubhAI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamAvRttinI prastAvanA. AvI nAnI bukanI prastAvanA lakhavAnI vizeSa AvazyakatA hotI nathI, paraMtu A buka taiyAra karavAnuM kAraNa zAthI utpanna thayu te jaNAvavA mATe TuMkAmA prastAvanA lakhavAnI jarura che. ___amadAvAdAnavAsI udAratA, dhairyatA, gAMbhiryatA, vicakSaNatA ane dharmacustatA vigere guNothI alaMkRta zeTha manasukhabhAi magubhAi prastuta varSanA mAgazara vadi 12 se akasmAta paMcatva pAmavAthI temanuM smaraNa dIrghakALa paryaMta TakI rahe ane anya paNa prabaLa lAbha thAya evI icchAvALA temanA laghubaMdhava zeTha jamanAbhAinA muzIla ane aneka guNa saMpanna patnI a. sau. bahena mANekabAe pote karelA jJAna paMcamInA tapane prAMte te tapa karanArAomA lhANI karavAnA irAdAthI teja tapanI puSTi karanAra buka chapAvavA vicAra karyo ane te vicArane aneka sthAnethI puSTi maLatAM amArI sabhAnA pramukha mI. kuMvarajI ANaMdajIne te kAma sopavAmAM Apyu. temaNe prathama kharekharI jJAnAcAranI oLakhANa thavA mATe zrI AcAra pradIpa graMthamAthI jJAnAcAra puratA vibhAgarnu bhASAMtara karAvI tene sudhAryu ane tyAra pachI jJAna paMcamIne lagatI pUjA, caityavaMdana, stavana, stuti, sajhAya vigereno saMgraha karI, zrI vijayalakSmI sUrinA karelA jJAnapaMcamInA deva ke jenA artha sAdhAraNa buddhivALAne muzkela lAge tevA che te lakhI kADhI vidvAna jaina baMdhuo pAse tapAsarAvI te taiyAra karyA. pachI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sarva saMgraha A bukamA dAkhala karyo. ane prAraMbhamAM te tapa karavAno vidhi ane aMtamA te tapanA prakAra tathA ujamaNAno vidhi savistara dAkhala karavAmAM Avyo. A rIte A buka taiyAra karavAmAM AvI che. jJAna paMcamI saparnu ArAdhana karanAra varadatta ne guNamaMjarInI kathAnu bhASAMtara A bukamA ApavAnI dhAraNA hatI, paraMtu jJAnapaMcamInA moTA stavanA te kathA AvI jatI hovAyI punarAvartana na thavA mATe te dAkhala karavAmAM Avela nathI. ___ A buka kada dhAryA karatAM moDaM thayuM che, temaja vilaMba paNa vadhAre thayo che; paraMtu eka upayogI saMgraha taiyAra thayelo hovAthI te jJAna paMcamI tapa, ArAdhana karanArane avazya upayogI thai paDaze ema khAtrI thavAthI prasiddha karttAne temaja temA udAra dIlathI dravyano vyaya karanArane saMtoSa prApta thAya che. A buka jJAnapaMcamI tapa karanArA bhAio tathA bahenone zeTha jamanAmAi bhagubhAinA patnI taraphathI bheTa dAkhala ApavA mATeja chapAvavAmAM AvI che. tethI A jJAnadAnanA punyanA bhAgI teo thayAche, eTaTuMja nahIM paNa buka vAMcavAthI aneka bhavya jIvo e tapa karavA ujamALa yaze temA vipizuddha e tapanuM ArAdhana karaze enA paNa e punyazALI kAraNika thaze. ATakheM jaNAvI A TuMkI prastAvanA samApta karavAmAM Ave che. . ityalam vistareNa. bhAdrapada zudi 5. ) zrI jaina dharma prasAraka sabhA. saM. 1961 nAvanagara.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjI AvRttinI prastAvanA. udAra dIlanAM mANeka bahena pAsethI prathamAvRttinI tamAma buko thoDA vakhatamAMja bheTa tarIke apAi gai eTale taratamAMja bIjI eka hajAra nakala chapAvavA temaNe icchA jaNAvI eTale mUlyathI levA i. cchanArane paNa A bukano lAbha maLI zake teTalA mATe eka hajAra nakala amArI taraphathI vadhArIne A bIjI AvRttinI be hajAra nakalo chapAvavAmAM AvI che. prathamAvRtti karatAM prAraMbhanAM bhAgamA to sahaja akSara zuddhija karavAmAM AvI che, paraMtu prAMte AvelA jJAnapaMcamInA devavaMdananA artha A AttimA je dAkhala karavAmAM AvelA che tenI aMdara prathama karatAM ghaNoja sudhAro vadhAro karavAmAM Avyo che. eTaluM ja nahIM paNa devavandananA artha ane noTa taddana navAMja lakhavAmAM AvyA che. A atyuttama prayAsa 'pUjyapAda aneka sadguNAlaMkRta AcArya zrIvi. jayanemisarinA ziSya pUjyapAda panyAsajI zrIudayavijayajI gaNie' kayoM che tene mATe teo sAhebano aMtaHkaraNathI AbhAra mAnavAmAM Ave che. eo sAhebe meLavelA jJAna- ane temane thayelA apUrva anubhava bodharnu AmA kiMcit digdarzana karAvyuM che. pAte meLavelA jJAnano A prakAre aneka jIvone lAbha maLI zake che. uttama munimahArAjAnu e kartavyaja che. pAzA che ke Abuka aneka jIvone upakAraka thaze. ityalam. zrAvaNa zadi 5. ) zrI jaina dharma prasAraka sannA. saM. 1970 / jAvanagara.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA. viSaya. 1 zrI jJAna paMcamI tapa. 2 tapa karavAno vidhi. 3 jJAnAcA ( zrI AcAra pradIpa graMthamAMthI) pRthvIpALa rAjAnI kathA. pahelA kALAcAranuM svarUpa. bIjA vinayAcAra viSe. vinaya upara dRSTAMta. bRhat kumArInI kathA.' trIjA bahumAnAcAra viSe. bahumAna upara ve nimittiyAmI kathA. cothA upadhAnAcAra viSe. sAdhuonA yoga viSe dRSTAMta. zrAvakonA upadhAna viSe kathApAMcamA anivAcAra viSe. chaTho sAtamo ne AThamo jJAnAMcAra: zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta vyaMjanone nyUna karavAmAM dRSTAMta. pRSTha. 34 39 44 47 50 52 57 68 '70 75 77 78 106.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) upara kathA. vyaMjanane adhika arthane anyathA karavA upara dRSTAMta. 4. jJAnASTaka - artha yukta. ( zrI yazovijayajI kRta ) 5 jJAnASTaka - artha yukta. ( zrI haribhadra sUrikRta ) 6 zrI paMca jJAnanI pUjA. ( zrI rUpavijayajI kRta ) 7 zrIvijayalakSmI sUrikRta vIzasthAnakanI pUjAmAMthI pUjA 3. 145 8 zrI AtmArAmajI mahArAjakRta vIzasthAnakaMnI pUjAmAMthI 132 pUjA 10-148 9 zrI yazovijayajIkRta navapadanI pUjAmAMthI jJAnapadanI pUjA. 151 10 zrI padmavijayajI kRta 152 11 zrI AtmArAmajI kRta 12 paM. zrI gaMbhIravijayajI kRta 99 13 zrI vIravijayajI kRta pIstALIza AgamanI prajJApAMthI pUjA 7 mInuM gIta. 14 zrI jJAna paMcamInuM caityavaMdana. 15 zrI jJAna paMcamInuM stavana. 59 16 zrI paMcamInI stuti. 17 zrI jJAna paMcamInuM laghu stavana. 18 zrI jJAna paMcamInI saMskRta stuti artha sahita 19 zrI devavijayajI kRta pAMcamanI sajhAya. 20 zrI jJAna paMcamInuM stavana ( samayasuMdarajI kRta) 21 zrI vijayalakSmI sUri kRta pAMcapanI sajhAya " 107 114 121 124 "" 154 155 117 158 159 168 168 169 173 17 180
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 202 (8) 22 zrI jJAnapaMcamInA devavaMdana. . 22 zrI jJAna paMcamInA devavaMdananA artha.. 23 ujamaNAno vidhi. 24 ujamaNA nimitte mukhya karavAnAM kAryo. 25 ujamaNAmAM mukavAnI vastuo. 26 jJAna paMcamI tapanA traNa prakAra. 238 239 240 244
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jJAna paMcamIno tapa. " jJAnanA " ArAdhana mATe eTale AtmAno jJAnaguNa je anAdi kALathI jhAnAvaraNIya karmanA saMyoge avarAyelo che tene pragaTa karavA mATe ane jJAnavaraNIya karmano kSaya ( kSayopazama ) karavA mATe " jJAna paMcamI " no tapa ati utkRSTa sAdhanabhUta che. jJAnanA ArAdhana mATe zAstrakAre bIja, pAMcama ne agyAraza e traNa tithio batAvI che. paraMtu temA mukhyatA pAMcamanI che. prAye pravRtti paNa paMcamI tapa karavAnI vizeSa che. Atapa koipaNa varSanA kArtika mAsanI zukla paMcamIthI zaru karavAmAM Ave che A paMcamI " saubhAgya paMcamI "nA nAmathI oLakhAya che. jJAna meLavavAnA utsuka zrAvaka zrAvikAo ana sAdhu sAdhvIo A tapa vizeSe kare che. A tapa pAMca varSa ne pAMca mAsa paryaMta karavAno che. te ekAsaNAthI, AyaMbIlathI athavA upavAsathI karavAmAM Ave che. zArIrIka zaktivALA to pAye upavA. sIja kare che. bAra mAsa upavAsa na karI zake te paNa kArtika zudi 5 me to avazya upavAsa kare che. ane te divase banatA sudhI cAra ke ATha pahorano pauSadha paNa kare che. e tapanA ArAdhana mATe saMpUrNa vidhi karavAnA icchake nIce pramANe vidhi dareka mAsanI zukla paMcamIe karavo. tapa karavAno vidhi. 1 ekAsaguM, AyabIla ke upavAsa yayAzakti karavo
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) 2 baMne TaMka pratikramaNa kara. .. 3 traNa kALa ATha stuti ne pAMca zakrastavAdivaDe deva vAMdavA.' 4 . be TaMka paDilehaNa karavI.2 5. .traNa kALa jinapUjA karavI. temAM prAta:kALe vAsakSepAdivaDe, : madhyAnhe aSTa prakArI ane sAyaMkALe dhUpa dipAdiDe karavI. 6 be hajAra jApa karavo. arthAt " namo nANassa" e padanI vIza navakAravALI ekAgra citte gaNavI. 7 bane to pauSadha karavo athavA divasano dhaNo bhAga jJAna dhyAnA dimAM vyatita karavo. 8 jJAna ane'jJAnInI yathAzakti bhakti karavI. 9 jJAnano abhyAsa karavo ane tanI AzAtanA TALavI. 10 prabhu pAse athavA jJAna pAse pAMca dIvaTano dIvo karavo. pAMca svastika karavAM, yathAzakti phaLa naivedAdi padArthoM pAMca pAMca caDAvavA. . 11 pAMca athavA ekAvana logassano kAusagga karavo. jJAna paMcamIne divase to A baghAM vAnAM savizeSe karavA. arthAt jinezvaranI AMgI pUjAdivaDe vizeSa bhakti karavI, phaLa naivedAdi vizeSe caDhAvavAM, jJAna paMcamInA deva vAMdavA,* tadaMtargata ekAvana kha 1-2 devavaMdanane paDilehaNaMnI vidhi prasiddha hovAthI batAva. vAmAM Avela nathI. . * jJAnapaMcamInA deva artha sAthe AgaLa ApavAmAM AvyA che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAsamaNa devAM, 51 logassano kAusagga karavo, banatA sudhI pauSadha avazya karavo; Akho divasa jJAna dhyAnamAMja vyatita karavo. jJAnanA bahumAna mATe yogya sthaLe suzobhita caMdaravA puMThIA vigere baMdhAvI jJAna padharAvaQ ane aneka bhavya jIvo darzana nimitte Ave tevo AkarSaka dekhAva karI jJAnanI bhakti jayaNApUrvaka karavI. jJAna samIpe gAnatAna karavU-karAvaM, jJAnanI pUjA bhaNAvavI. ityAdi karIne aneka uttama jIvo jJAnanA ArAdhanamA tatpara thAya tema karavU. .. AtmAnA sarva lakSaNomAM " jJAna" prathama pada dharAve che, tenA vaDeja A jIva " cetana" gagAyelo che. te lakSaNa athavA guNane prakaTa karavA mATe jema bane tema vadhAre prayAsa karavAnI AvazyakatA che. te AvazyakatA siddha karavA mATe A nace " jJAnAcAra" nu-tenA ATha prakAranuM svarUpa, tenI uparanA dRSTAMta sAthe prAraMbhamAMja batAvavAmAM AvyuM che. te lakSapUrvaka dAMcI javAnI prArthanA che. kAraNa ke te dhyA. napUrvaka vAcavAthI jJAnanA ArAdhanamA avazya tatparatA prApta thAyatema che. A saMbaMdhamAM prAraMbhamAM vadhAre vistAra karavAnI jarura nathI kemake nIcenA lekhanI aMdaraja te hakIkata vistArathI batAvavAmAM AvelI che. . jJAnAcAra* . . . A jagatmA bhavya prANIonA cittane uttama ruci utpanna karanAra zrImAn jainamatane viSe sArabhUta sampaka AcAra pAMca prakArano kahyo che* * A vibhAga zrI Aca ra pradipa graMthamAthI laine tenuM bhASAM. . tara karelu che. .
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAna, darzana, caraNa (cAritra), tapa ane vIrya. jo ke matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaHvaryavajJAna ane kevaLajJAna, e pramANe jJAnanA pAMca bheda che, to paNa ahIM kALa, vinaya, vigere ATha prakArano jJAnAcAra kahevAmAM Avaze, ane te zrutajJAnamAja saMbhave che, tethI ahIM zrutajJAna viSeja adhikAra cha, ema jANavU. zrutajJAnathIja bAkInAM jJAno prakAza cha kemake zrutajJAna prApta thayA pachIja prAye bIjAM jJAno prApta thAya che. vaLI eka apekSAe kevaLa jJAna karatAM paNa zrutajJAnatuM adhikapaNuM che. ( utkRSTapaNuM che), te viSe piMDaniyuktimAM ko che ke-" oghe karIne ( sAmAnya rIte ) piMDavizuddhayAdika zrutajJAnane viSe upayogavaMta eTale ke zrutane anusAre " A kalpya che, A akalpya che" evI rIte jANatA zruta jJAnI jo koi paNa kAraNathI azuddha AhAra lAve; to paNa kevaLajJAnI (kevaLI) teno AhAra kareche. jo kevaLI te AhAra grahaNa na kare to zrutajJAna apramANika thAya. kAraNa ke chadmastha sAdhu zrutajJAnanA baLe karIneja zuddha AhAranI gaveSaNA karI zake che, te sivAya bIjI rIte karI zakatA nathI. tethI jo kadAca zrutajJAnIe zrutane anusAre gaveSaNA karyA chatAM paNa " azuddha AhAra ANyo" ema kahone kevaLI teno AhAra na kare, to zrutaupara avizvAsa thAya, ane tethI koi paNa zrutanuM pramANa na kare. tathA zrutajJAnanA aprAmANyathI sarvatra kriyAnA lopano ( abhAvano) prasaMga Ave, kemake chadmasthAne zrutavinA kriyAkAMDanuM jJAna zAthI karavU ? " tathA vizeSAvazyakamAM paNa kartuM che ke-" zrutajJAna maharddhika ( sauthI moDaM ) che, ane
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyArapachI kevaLajJAna che. kAraNa ke zrutajJAna potAno ane bIjAM jJAnono vibhAga karanAra che. arthAt zrutajJAnathIja thutajJAna ane bIjA jJAnonI samajaNa paDe che. zruAjJAna eTale dvAdazAMgI saMbaMdhI jJAna.. jJAnAcAranA ATha bheda che. jJAna A bhava ane parabhavane viSe hitakAraka che, kAraNa ke prAye jJAnathIja iSTakAryanI siddhi thAya che. jJAna vinA viparIta phaLanI paNa prApti thAya cha, ane te sarvajanane anubhavasiddha che. jemake-bhojana, gamana, AcchAdana (pahera), zayana, besabuM, bolavU, thayelI vAta kahevI, snAna, pAna, gAyana, vijJAna ( kaLA), dAna, grahaNa, nivAsa, prIti, vaira, svajanatA, pizunatA, sevA (nokarI), yuddha, auSadha, maMtrasAdhana, devanI ArAdhanA, thApaNa mUkavI vigere vizvAsanAM kAryo, tathA rAjyano vyapAra e vigere sarva kAryomAM jo kadAca bhAvI ( thavAnA ) anarthanuM jJAna hoya to temAM manuSya zIrIte pravarte ? ane teja anarthanI zaMkAvALA bhojanAdikamAM iSTa siddhi thaze, evaM jo jJAna hoya to temAM kema na pravarte ? kamu cha ke.-" dveSAdika sarva doSo karatAM paNa ajJAna e moTuM kaSTa che, kemake ajJAnathI Abarelo jIva hita athavA ahita padArthane jANato nathI. ane jJAna e prayatnavinAno pradIpa ( dIvo) che, niraMtara udaya pAmelo sUrya cha, trI@ locana che ane corI na zakAya ke haraNa karI na zakAya tevU dhana che," vaLI kAMche ke-" pApathI nivRtti, kuzaLapakSamA pravRtti ane vinayanI prApti e traNe jJAnIja thAya che. " tattvane viSe zraddhA rAkhavA rupa je darzanAdika, te paNa jJAnathIja prApta thAya che. kemake
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) Apta vigerenA upadezavaDe jyAM sudhI tattvanuM jJAna na thAya tyAM sudhI tenApara zraddhA zI rIte thai zake ? te viSe zAstramAM vahAM che ke-"jJAnavaDe padArthoM jaNAya che, darzanavaDe tepara zraddhA thAya che, cAritravaDe tenuM grahaNa thAya che, ane tapavaDe zuddha thavAya che. " tethI karIneja pAMce AcArogAM jJAnAcAra sauthI prathama kahevAya che, ane tyArapachI darzanAcAra che. darzanAcAra hovAthIja prAye cAritra grahaNa karAya che, tetha darzanAcAranI pachI cAritrAcAra hoya che. cAritra grahaNa karyA pachI karmanI nirjarAmATe tapasyA karabI joie, mATe cAritrAcAra pachI tapAcAra kahevAya che. jJAnAcAra Adi cArane viSe sarva zaktie karIne yatna karavo, paraMtu ekene viSe vIryane gopavadhuM nahIM, e hetuthI vIryAcAne chello kahelo che. AthI jJAnanuM parama upakArIpaNuM siddha thAya che. jJAnamAM paNa zrutajJAnanuM mukhyapaNuM hovAthI tanA ArAdhana mATe sarvazakti pUrvaka yatna karato. kaM che ke-" jo kadAca AkhA divasamA ekaja pada bhaNI zakAya, athavA paMdara divasamA ardha zloka ja bhaNI zakAya, to paNa jo jJAna zIkhavAnI icchA hoya to teTalo udyama paNa choDako nahIM." samyagdRSTi grahaNa kare sarva koi zAstra zrutajJAnaja che. kahAM che ke - " vyAkaraNa, chaMdasa, alaMkAra nATaka, kAvya, tarka ane gaNita vigere rUpa zrutajJAna samyagdRSTinA grahaNa karavAthI pavitra thayuM chatuM jayavaMtu varte che. " sanagra zAstranI vAta to dUra raho, paraMtu eka zloka vigerenuM jJAna paNa moTA guNane mATe thAya che. kachu che ke - " jema dora
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAnI rAza kumArge cAlatA baLadane tathA caukaDaM ghoDAne sanmArge lai jAya che, teja pramANe jJAna paNa 'Ama' nAmanA rAjAne, 'muMja' rAjAne tathA ' yava ' nAmanA RSi vigerene sanmArge lai janAra thayu che. " zrutajJAna- ArAdhana karavAthI "pRthvIpAla" rAjAnI jema teja bhavamA kevaLajJAna paNa sulabha thAya che. tenI kathA nIce pramANe- / pRthvIpALa rAjAnI kathA. . " pRthvIpura " nAmanA nagaramA samagra padArthonI parIkSA karavAmAM vicakSaNa ane tAtkAlika buddhivALo " pRthIpAla " nAme pRthvIpati (rAjA) hato. " dharmathI iSTanI prApti ane adharmathI aniSTanI prApti thAya che. " A pramANenAM zAstranAM vAkyano jUdA jUdA darzanamA saMvAda hovAthI te rAjAne zAstro upara bahumAna nahotuM. kAraNa ke te rAjA keTalAeka puNyavaMta manuSyone niraMtara dAridra ane Adhi vyAdhithI duHkhI thatA joto hato, tathA keTalAeka puNyarahita manuSyone sAmrAjyamukhane bhogavatA joto hato. te catura rAjA. ekadA ( rAtre) nagaracarcA jovAne gupta veSa dhAraNa karI pharato pharato koi vidyAmaTha pAse Avyo. tyAM teNe pAThake bolAto eka ujvaLa yazanI jevo zloka sAMbhaLayo-- "sarvatra supriyAH santaH, sarvatra kudhiyo'dhmaaH|| sarvatra duHkhinAM duHkhaM, sarvatra sukhinAM sukham // 1 // " artha--" satpuruSo sarvatra ati priya hoya che, adhama purupo
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) sarvatra duSTa buddhivALA hoya che, duHkhI mANasone sarvatra duHkha hoya che, ane sukhI mANasone sarvatra sukha hoya che. " A zlokamAM kahelI bAbata satya che ke nahIM ? tenI parIkSA karavAnI icchA thI te rAjAe bIje divase kRtrima kopa karIne eka ghaNA guNovaDe prasiddha evA mahA satpuruSane potAnA sevako dvArA bolAvyo, ane tene kachu ke-" hAthInI jema madAMdha thayelA tArA putre mArI ApalI AjJArUpI argalA (sAMkaLa ) ne mArA cara puruSanA samakSa vaLathI toDI nAMkhI che. " A pramANe atyaMta kRtrima kopa karIne doSano Aropa karI rAjAe tene tenA putrasahita coranI jema kArAgRhamAM nAMkhyo. ane potAnA ati vizvAsu cara puruSone gupta rIte temanI bAto sAMbhaLavA mATe AjJA karI. pachI rAjAe kapaTathI potAnA zarIramAM atyaMta vyAdhi thayAnuM pragaTa karyu. tethI gupta cara puruSo paNa paraspara A pramANa bolavA lAgyA ke - " Aje rAjAnuM zarIra AyuSyana aMta samaya jevuM thayuM jaNAya che. AvA Akasmika mahAvyAdhithI jIvitanI AzA kyAMthIja hoya ? " A pramANe najIkanA cara puruSothI thatI vAta sAMbhaLIne svabhAvathIja parahitakAMkSI evA te pitA ane putra mahA zoka pAmyA, ane nijharaNAMnI jama cakSumAMdhI ane mUkavA lAgyA. pachI te baMne paraspara hRdayamA rahelI vAto karavA lAgyA ke - " hA ! hA ! rAjAnA zarIramAM A akasmAva zuM thayuM ? game te thayuM hoya paNa pariNAme A rAjAnuM kAMi paNa addita na thAo, jo ke A rAjAe ApaNane sahasAtkAre phogaTa
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkhamA nAMkhyA cha, ane A rAjAnuM maraNa thayethI ApaNe jaladI chUTI zakIe kharA. kAraNa ke navo rAjA rAjya maLavAthI samana kedIone choDI mUke cha ane kedIone choDayA pachIja navA rAjAne abhiSekotsava karavAno rIvAna che; e sivAya bIjI rIte ApaNe chuTIe tevu koi prakAre jaNAtuM nathI. vaLI AjJAbhaMgano AkSepa karanAra ane atyaMta krodhAyamAna thayelo A rAjA ApaNane koNa jANe kevI kadarthanA pamADaze ? tenI khabara paDatI nathI. kahuM che ke-" rAjAonI AjJAno bhaMga, mahA puruSanA mAnanuM khaMDana, ane brAhmaNanI vRtti ( jIvikA )no nAza, e zastravinAno vadha kahevAya che. " A pramANe hovA chatAM paNa jagatnA jIvanarupa A rAjA ci. rakALa sudhI jIvato raho. bIjA jIvana paNa AniSTa ciMtavatuM yogya nahIM, to rAjAnu aniSTa zI rIte citavavAlAyaka hoya ? vaLo ApaNane je A duHkha prApta thayu che, te to ApaNAja duSkarme thayeTu che, temAM A rAjAno kAipaNa doSa nathI. jo ema na hoya to A huMzIyAra rAjA parIkSA karyA vinA Ama kema kare ? ko cha ke-" sarva jIvo potAnA pUrve karelAM karmonA phaLavipAkane pAme che; temAM aparAdha ( hAni ) athavA guNa ( lAbha ) karavAne viSe bIjo to nimittamAtra ja che. " jyAre karma baLavAn hoya che tyAre aciMtyoja marmasthAnamA ghA vAge che. ane te vakhate prANanuM rakSaNa karanAra koipaNa yatuM nathI. temana kAi paNa AdhAra ke vicAra paNa kAma AvatA nathIH tathA ApaNA karmanA vazathI ApaNuM je thavAna hoya te thAo, paraMtu A rAjAnuM to sarvathA zubhana thAo, eTalAthIja ApaNane sarva rIte saMtoSa che.".
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) A pramANe te pitA ane putranI parasparanI vAtAne guptarIte sAMbhaLanArA cara puruSoe tatkALa AvIne rAjA pAse spaSTarIte jAhera karI. eTale rAjA manamA AnaMdita thayo. pachI puSTa buddhimAn ane tuSTa theyelA rAjAe kSaNavAra pachI potAnA zarIranI sukhAkArI pragaTa karI. ane pelA banene ghaNA mAnapUrvaka potAnI pAse bolAvyA. pachI nirmaLa buddhivALA rAjAe kAryanI vyagratAthI saMbhALa letAM vilaMba thayArnu jaNAvI temano satkAra karI temane rajA ApI, eTale te bane harSa pAmatA potAne ghera gayA. A sarva zubha svabhAvanuja phaLa che. zlokanA pahelA pAdanI A pramANe parIkSA karyA pachI rAjAe bIjA pAdanI parIkSA karavAno AraMbha karyo. nagaranA koika ati nIca prakRtivALA pitA putrane kRtrima bahumAna ApIne maMtrI vigerethI paNa adhika mAnavAlA ko. pachI ekadA prathamanI ja jema rAjAe potAnI kRtrima tIvra vyAdhine pragaTa karI, potAnA AyuSyanA antyanI sthiti carapuruSo dvArA temane jaNAcI. te sAMbhaLIne adhama svabhAvavALA te banne potAnI prakRtine yogya evI vAto karavA lAgyA; kemake ekAMta samaye hRdayano bhAva prakaTa thAya che. te samaya gupta rIte rAkhelA cara puruSo temanI vAto paNa sAMbhaLatA hatA. te pitA tathA putra A pramANe paraspara bolavA lAgyA-"A rAjA jo hamaNAMja mare, to ApaNe AnaMdathI aputrIyA rAjAnA samagra sAmrAjyano upabhoga karIe. rAjyamAM ApaNane koNa mAnatuM nathI ? sarva mAme che athavA kadAca koika nahIM mAne, to tene tatkAla haNIne
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) paNa ApaNe rAjya karazaM. navA rAjAnI evIja rIta hoya che. kadAca rAjya levAne ApaNe samartha nahIM thaie, to paNa svecchAe rAjArnu sarvasva luMTI laine aMtaHpuranI rANIo sAthe ane nagaranI strIo sAthe mukhabhoga to sukhethI bhogavazaM. mATe A rAjAnuM potAnI meLe ja maraNa thAya che, te sAraM che; nahIM to ApaNe tene mAravAnI jarura paData. kemake rAjagRhanI aMdara pharanArA ApaNane zuM duHsAdhya cha ?" A pramANe te duSTabuddhivALA duSTonI pApiSTa vAtacita sAMbhaLIne pelA gupta cara puruSoe te vAta rAjAnI pAse kahI zakAya tevI na hovA chatAM paNa guptarIte jaNAvI. te sAMbhaLIne atyaMta kopathI kaMpatA jAgRta nyAyavALA te rAjAe tatkALa te baneno nigraha ko. rAjAone durjanano tiraskAra ane sajjananI pUjA karavI ucitaja che. A pramANe be pAdanI parIkSA karIne trIjA pAdanI parIkSA karavA mATe rAjAe potAnA carapuruSAdvArA janmathIja dAridyavaDe dagdha thayelA eka rAMka bhikSukane bolAvyo. tenA hAthamA bhikSA mAgavAlAyaka eka kapara ( ThIkarUM) tuM, teNe kaMthAnI jevA phATelA jUnA vastrano eka kakaDo paherelo hato; cAlatAM Teko ApavA mATe lAkaDIno kakaDo hAthamA hato, tenI gati skhalita thatI haMtI, ane tenuM zarIra atyaM. ta kRza hatuM. AvA te bhIkhArIne joine rAjAe tene kahyu ke-" he bhikSuka ? tArA zarIrane abhyaMga, madana, udvartana, snAna, bhojana, vastra, zayyA ane Asana e vigere ipsita vastu ApavAvaDe hu~ tane sukhI karIza, tuM mArI pAse rahe ane sukhethI manuSyane maLatA sukho bhogavaH.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) A bhikSukanA veSane choDI de ane bIjA uttama veSane dhAraNa kara tArA nasIbane paNa pheravI nAkhIne hu~ tane pRthvIpati samAna banAvI daiza, kemake kalpavRkSanI jema hu~ prasanna thayethI tAre duSpApya zuM che ?" A pramANe ghaNIrIte kahyA chatAM paNa te prArabdhahIna bhikSuka jarA paNa vizvAsa na pAmyo, ane jema mithyAtvI prANI mithyAtvano tyAga na kare, tema teNe potAnA veSano tyAga karyo nahIM. jyAre rAjapuruSo tene baLAtkAre veSa mUkAvavA lAgyA, tyAre tene jANe koie mAryoM hoya tema te rovA lAgyo. te joine rAjAe tene kahyu ke-" tAro veSa kAyama rAkhIne paNa tuM bhojanAdikavaDe sukha bhogava." te sAMbhaNIne prasanna thayelo te bhikSuka jema pahelA kaSAya ( anaMtAnubaMdhI )nA udayavALo jIva (prathama pAmelA) sarva samyaktvane vamI nAMkhe, tema prathama pretanI jema ghaNuM jamyo, ane pachI tatkALa te sarvanuM vamana karyu. kahuM che ke-" daivatuM (karmaveM ) ullaMghana karIne je kArya karavAmAM Ave che, te phaLIbhUta thatuM nathI. cAtaka pakSIe grahaNa kareThe sarovaranuM pANI gaLAnA raMdhradvArAe bahAra nIkaLIja jAya che." pachI rAjAe sAMyakALe tene 'pharIthI bhojana karAvIne tAMbUlAdika ApyA. te vakhate paNa te nArakInI jema peTanI vyathAdika duHkhane spaSTarIte bhogavavA lAgyo. te vyAdhino rAjAe upacAra karAvyo tyAre atisAra (jhADA ) nA cyAdhidhI te atyaMta pIDAyo, ane te atisArano upacAra karAvyo tyAre tatkALa mRtyune sUcana karanArA vimucikA nAmanA vyAdhivaDe pIDAvA lAgyo. A pramANe uttama rAjAe yatna karyA chatAM paNa te rakta,
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) atisAra, tIvrajvara, pitta, kapha ane vAta vigerenA vyAdhithI pIDAyo, paNa daivathI haNAyelo te jarA paNa sukha pAmyo nahIM. prAMte jaDa buddhivALAne guru mahArAjanI jema rAjAe tene koi paNa prakAre vi. vidha prakAranA duSkara upAyovaDe sAjo ko. 'udyamavaDe zuM na thAya?' pRthvIpAla rAjA tene sAjo thayelo joi atyaMta khuzI thayo. tyAre ahaMkAra ane huMkAra karato te dramaka eka divase potAnA kRtyathIkarAyelA durdaivathI prerAyo hoya tema viSavaidyane ghera gayo.tyAM davAonI meLavaNIthI viSama thayelaM eka jAtanuM viSa tenI dRSTie paDayu, eTale tarataja naSTa buddhivALA te dramake tene suMdhyu, suMghavA mAtrathI paNa te viSa parAdhInatAne karanAruM hatuM tethI te vaidye tene ekadama aTakAvyo ane kayu ke-" A teM zuM karyu ? vicAryAvinA je kAma karavU te maraNa. paryaMta duHkhane devAvALu thAya che." eTale te bhikSuka bolyo ke-"he vaidya ! jema anarthathI aTakAve tema A sugaMdhi padArtha suMghatA mane kema aTakAvo cho ?" vaiye kahyu ke-" he mUrkha! tIvra vipAkathI gauravatAne pAmelaM A mahAviSa teM suMdhyu, tethI A janmamAM to tAre sukhano vinAza jathayo. AjathI pAMce iMdriyonA viSayone lagatA padArthomAMthI eka paNa iSTa padArtha tAre sukhane mATe sevavo nahIM, ane jo sevIza to tatkALa tAruM maraNaja thaze. have tAre lU rasavinAnuM alpa bhojana karavU, jevaM tevU pANI pIvu, jIrNa ane phATelAM vastro paheravAM, tathA bhogano tyAga karavo, parISaha sahana karavA ane aniyamita va. sa. e vigere muninI jevI maryAdAvaDe jo rahIza, to tuM jIvato
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) rahIza; anyathA jarura maraNa pAmIza. jIvAnA pariNAmanI jema aupadhonA pariNAmo paNa ghaNA vicitra hoya che. " A pramANe sAMbhaLIne dIna cittavALA te dramake ghaNI mAMdagIvALA Atura mANasanI jema te sarva aMgIkAra karyu. kemake ' manuSya maraNanA bhayathI duSkara evaM paNa zuM nathI karato ? sarva kare che.' pachI yatinA AcAra pramANe varttatA te dramakane rAjAdike cAritra grahaNa karavA mATe ghaNuM kAA chatAM paNa te tuccha manavALAe yatipaNuM aMgIkAra ka nahIM. kemake yatipa to mahA sAtvika puruSothIja sAdhI zakAya tenuM che. pUrve karelA zlokanA vIjA pAdanA arthane jANe siddha karavA mATeja hoya, tema teNe dIkSA grahaNa karI nahIM. kAraNa ke pratrajyA levAthI to AgAmI - kALe sukhanI prApti thAya che. te A dramakane kyAMthI hoya ? kAM che ke - " tRNanA saMthArApara beThelA, rAga, dveSa ane moharahita evA zreSTha muni je muktinI jevaM sukha pAme che, te sukhane cakravartI paNa kyAMthI pAme ? " jo te dramake dharmabuddhithI AvuM kaSTa sahana kareM hota to koNa jANe ke uttama phaLa pAmata ? paraMtu AvA pazunI jIMdagImAM sahana karavA paDe tevA kaSTane A saMsAramAM paDelA jIvo saMsAramA rahyA satA khuzI thaine sahana kare che, paraMtu munipazuM svIkAratA nathI. te mahA Azcarya che. A pramANe trIjA pAdanA arthanI parIkSA karIne have cothA pAdamI parIkSA karavA mATe tIvra buddhivALA rAjAe upAyano vicAra karatAM A pramANe ciMtayuM ke " mAtra parIkSAne ja mAMTe bIjA sukhI 1
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) mANasane zA mATe phogaTa duHkha devU ? mATe huM pAte ja paradezamA jai e pAdanI parIkSA karUM. " A pramANe vicArIne bIjeja divase rAjA rAjyano bhAra maMtrIne sauMpIne rAtrine samaya ekalo nagara bahAra nIkaLI gayo. mArge cAlatAM teNe vicAra kayoM ke-" mArA dezamA to samagra loko mane jANe cha, tathA sevakanI jema vizeSa prakAre mArI bhakti karaze, tethI A deza mukI paradeza jaq joie. paraMtu jaladIthI dUra deza zI rIte javAze ? " A pramANenI ciMtAthI udvega pomalo rAjA mArge cAlatAM thAkI javAthI eka vaDavRkSanI taLe beTho. te vakhate te vRkSapara rahenAra yakSanetenI strI yakSiNIe kahyu ke-" hai priya! ApaNA AzramanI nIce baiThelo A abhyAgata koi mahAn puruSa jaNAya che, tethI te tamAre mAnavA-pUjavA yogya che. zAstramA kahyu cha ke-"potAne ghera cAlIne AvelA satpuruSatuM yogya sanmAna karavU joie, te duHkhamA AvI paDela hoya to temAthI temano sArI rIte uddhAra karavo joie, ane duHkhI prANIopara dayA karavI joie. A pramANeno dharma sarva matavALAone saMmata che." te sAMbhaLIne te yakSe pratyakSa thaine rAjAne kAM ke-" he sajjana ! kahe, tAre | iSTa cha ? je tuM mAge te ApavAne. hu~ kalpavRkSanI jema samartha cha." te sAMbhaLI vismaya pAmelo rAjA bolyo ke-" tame koNa cho ? ane kaye prakAre iSTa vastune ApavA samatha cho ? kAraNa ke manuSyone to aneka prakAranA vAMchita hoya che, te vAta prasiddha che. " tyAre yakSa bolyo ke-"huM moTo deva cha, tathA manovAMchipane pUrNa karavA samartha chu. kemake amAre sarva
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16), siddhio ane samRddhio manIna siddha thAya che. " te sAMbhaLIne rAjAe kahyu ke-" he deva ! tame zA mATe juTuM bolo cho ? devArnu paNa manovAMchita siddha thatuM nathI. devo paNa ghaNA duHkhI hoya che, kemake iyA, viSAda, mada, krodha, mAna ane lobha ityAdivaDe devo paNa duHkhI hoya che. teo bIjA potAthI adhika RddhivALAthI parAbhava pAme che. mATe temane paNa sukha kyAthI ? tethI jo devothI potAnuM vAMchita paNa siddha thatuM nathI, to te vIjAnuM zIrIte siddha karaze ? mATe devothI paNa anyanuM manovAMchita siddha karAyaja nahIM. zuM raMka mANasa bAjAne rAjya ApI zake ? mATe he deva! tape vidvAn thaine garvathI athilanI jema Ama kema bolo cho ? satyavaktA manuSya paNa AIM asatya bolatA nathI, to tame deva thaine kema bolo cho ?" A pramANe rAjAe tatva ane yuktithI kAM, te sAMbhaLIne cittamAM camatkAra pAmelo yakSa bolyo ke-" he mahApuruSa ! teM A je kaDaM te sarva satya che. devAne paNa bIjAnI jema pUrva karelA potapotAnA puNyane anusAre ja kArya siddhi thAya che. to paNa devanI zakti aciMtya che. tethI te citaveluM kArya karI zake cha. jevU mukha manuSyothI sAdhI zakAtuM nathI, tevU sukha devatA zIghratAthI sAdhI zake che, mATe tuM mArI pAse kAMi paNa mAga. tuM je mAgIza, te mArAthI avazya siddha thaze, huM te sarva tane ApI zakIza. kemake devatuM darzana niSphala hoyaja nahIM," A prakAre sAMbhaLIne te devarnu vacana atyaMta dRDha karavA mATe rAjAe kahyu ke"he deva ! jo tamArI icchA emaja hoya to huM jyAre tamAeM smaraNa
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) karuM tyAre tame mAruM kArya siddha karamo." te deve tenuM vacana aMgIkAra karyu kemake je puNyavaMta hoya che, tenuM kArya avara siddha thAya che, ane ciMtavyA karatAM paNa adhika samRddhi prApta thAya che, tyAra pachI harSa pAmelo rAjA vicAra karavA lAgyo ke-" ahIM paNa huM adhika sukhI to thayo, te chatAM paNa parIkSAne mATe hu~ paradeza gamana karUM." ema vicArIne te rAjAe yAne kahyu ke-"he deva ! mane hamaNAMja paradezamA (dUra dezamAM) pahoMcADo." eTaLe devazaktithI te rAjA vAyunI peThe kSaNavAramA paradeza pahoMcyo. tyAM parama nItinAM avadhirupa kuzasthaLa nAmarnu nagara hatuM. te nagaranA samIpanA udyAnamAM musAphara* nI jema te rAjA gaMdhAtA koDhIyA puruSa jevU rupa dhAraNa karIne beTho. te kuzasthaLa nagaramAM caMdranI jema lokane AnaMda karato caMdra nAme rAjA rAjya karato hato. te rAjA nAmavaDe caMdra chatAM sUryanI jema zatrunA tejano nAza karato hato e Azcarya che. te rAjAne caMdra jevA mukhavALI piyavacanA ane priyavadanA nAmanI be rANI bho hatI, pahelI rANI guNabaDe adhika hatI, ane bIjI caMdranA jevA suMdara mukhavALI hatI. putrathIrahita evI te banne strIone atyaMta bhItinA pAtrabhUta eka eka putrI hatI. temAM pahelInuM nAma sulocanA ane bIjInuM nAma suvadanA hatuM. te banne putrIo sarakhI ummaravALI, suMdara ane samAna ruvALI, guNovaDe atyaMta zreSTha ane pRthvIpara AvelI devakanyAoja hoya, tevI zobhatI hatI. yogya vaye te bannene rAjAe ghaNI kaLAbho zIkhavI. jyAre te bane yuvAvasthA pAmI, tyAre eka
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) divasa temanI mAtAoe temane vizeSa AbhUSaNAdikavaDe zaNagArIne rAjA pAse mokalI, sabhAmaMDapamAM beThelA rAjAe kamaLa upara haMsIonI jema temane potAnA utsaMga ( khoLA ) mAM besADI pachI praznottara Adi aneka prakAranI pRcchA onA te banne kanyAoe sAkSAt sarasvatInI jema tatkALa uttara ApyA. pachI rAjAnI AjJAthI moTA moTA paMDitoe paNa temanI kaLA kuzaLatAnI parIkSA mATe aneka prakAranA prazno puchayA. te darekanA javAbo paNa te banne kanyAoe ghaNAja saMtoSakAraka ApyA, 1 6: tyAra pachI rAjAe pote banne kanyAone kahAM ke - " mArA praznano javAba tame beu barAbara Apo ke - karma (prArabdha ) ane upakrama (uma ) e mAM mukhya koNa ? paheluM ke bIjaM ? ke te banne samAna che ? te kaho. " tyAre pahelI kanyA bolI ke parAkramanI jema sarva sthaLe upakramaja ( udyamaja ) phaLa sAdhananuM kAraNa che. upakramavinAnuM karma (prArabdha) niSphaLa che. bhojana, vastra, dhana upArjana, anyanuM vazIkaraNa, zatruno nAza, vidyAnI prApti ane rAjyano lAbha ityAdi sarva kArya udyamIja siddha thAya che. kAM che ke - " udyamavaDaja sarva kArya siddha thAya che, paNa manorathovaDe siddha thatAM nathI, kemake sUtelA siMhanA mukhamA potAnI meLeja mRgalAM praveza karatAM nathI. tethI bilADInI jema niraMtara udyamaja karavo. jema ke bilADo janmathIja tenI pAse gAya 1 A sthaLe ghaNA praznottaro vistAravALA che, paNa te zAnA abhyAsIneja upayogI hovAthI ahIM lakhyA nathI. jijJAsue AcArapradIpa prathamAMthI te vAMcI levA.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 19 ) nathI to paNa hamezAM udyama karavAthI dUdha pIe. che. " te sAMbhaLIne bIjI kumArI bolI ke" karma (prArabdha ) vinA udyamanuM zaM phala ? kAMija nahI. jema bIjavinA khetI' karavAnAM sarva udyama niphaLa che, tema karmarUpa vIjavinAno udyama nirarthaka che. kartuM che ke" ghaNA upAyo karyA chatAM paNa bhAgyavinA tenuM phaLa prApta thatuM nathI. kemake rAhu amRta pIvA jatAM ulaTo aMgarahita thai gayo. vaLI una dyamI mANasano udyama paNa karma vinA phaLIbhUta thato nathI. kemake" buddhiH karmAnusAriNI - karmane anusarIneMja buddhi pravarte che, "ema jJAnI puruSoe kahuM che. mATe udyamanu paNa kAraNa hovAthI karmaja pradhAna ( mukhya ) che. he bahena ! A sthaLe tane huM eka dRSTAMta kahuM chaM te tuM sAMbhaLa- 46 koi ve puruSo vAdavivAda karatA rAjAnI pAse gayA. temAM eka karmanuM ane bIjo udyamanuM sthApana karanAra hato rAjAe to te bannene jUThA pADavA mATe coranI jema koi kArAgRha jevA gharamAM tarataja hukama karIne temane nAMkhyA. te gharamAM gupta rIte sarva bhakSya vastu rakhAvIne te gharanA dvAra baMdha karyA, ane te nene rAjAe kahAM ke" have tame banne udyamanuM athavA karmanuM phaLa juo. tamArI icchAthI bhojana karo, athavA icchAthI bahAra nIkaLo. " tyAra pachI udyamacAdIe vicAra karyo ke - " koi bakhata karma phaLIbhUta thAya che, ane koi vakhata udyama paNa phaLanuM kAraNa thAya che. e rIte sarva vastunI paNa potapotAnA samayane viSe siddhi rahelI che. " A pramANe vizvarA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) karIne kAika vilaMba karI karmavAdI pratye bolyo ke-" he bhAi ! hoApaNe A sthaLe zuM karavA yogya che, te kaho." karmavAdIe javAba Apyo ke-" potAnI meLeja sau sArA vAnAM thaze. sukhethI besI raho, athavA sukhathI haro pharo. paraMtu huM to kabhaneja pramANa karIza." pachI udyamavAdI tenA vacananI avagaNanA karIne ubho thai vicAra karavA lAgyo ke-"A gharamAM kAMi paNa khAvA yogya vastu hoya to zodhI lauM." ema vicArIne te khovAyelI vastunI jema gharamAM cetarapha jocA lAgyo. tevAmAM te oraDAmA uparAuparI goThavelAM hAMllAMnI utreDamAM jotAM vacalA mATalAmAthI vastranA cheDAne khecatA vastramA vITelA ghaNA ghIvALA, harSakAraka, cAra lADu jovAmAM AvyA. pachI " huM mArA udyamanuM phaLa A puruSane dekhADaM." ema dhArIne teNe gaNapatinI AgaLa jema lADu dhare tema pelA karmavAdInI pAse te lADu bhUkyA, ane bolyo ke-" juo ! hAthe page pAMgaLA puruSanAja jevaM karma che ke nahIM ? kemake te karmavaDe potArnu kAMi paNa kArya siddha thatuM nathI. A pratyakSa udyamanuMja moThaM phaLa dekhAya che." te sAMbhaLIne karmavAdI hasIne bolyo ke-" tame je moTA kaSTathI phaLane prApta karyu, te mArI pAse lAvIne mUkyuM, te mArA karmanuja phaLa che, prasanna thayelA mArA karmeja tamane paNa A udyama karavAnI buddhi ApI che. jo ema na hoya, to tuM paNa mArI jema besIja rahyo hota. paNa tane svasthapaNe besavA na dIdho, eja mArA karmarnu parAkrama jANa. mATe mAre to karmaja pradhAna che, udyogAdika kAipaNa
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) pramANa nathI jinezvarone paNa karmaja anaMta sukha Ape che, tathA duHkha paNa Ape che. " A pramANe tenA bolabAthI udyamavAdIe paNa tenI bAtane aMgIkAra karI. kemake jenuM dRSTAMta pragaTapaNe joyuM hoya ekA dASTItikane koNa na mAne ! pachI bhAinI jema baheMcIne te banne jaNa lADu jamavA lAgyAM. temAM eka lADumAthI karmavAdI amUlya ratna pAmyo. eka cittavALo thaine je jenuM bahumAna kare che te tene avazya phaLanI prApti karI Ape che. ane tenApara deva, guru, dharma, maMtra, rAjA ane zeTha vigairenI jema te prasanna thAya che. A pramANe prasanna thavelA karme karmavAdIne ratna ApyuM tyAre samakita darzana prApta thavAthI bhavya puruSanI jema te udyamavAdI paNa karmapakSane viSa dRDha buddhivALo thayo. ive te nirjana sthAnamA ( gharamAM ) te ratnavALA modakano yoga zI rIte thayo, te kahuM chaM. kemake je vAta sArI rIte jANavAmAM na Avai te vAta zalyanI jema hRdayamA khuMce che.(pyArA) te dharamAM samRdivALoeka rAjAno sevaka raheto hato. tenI strIe potAnA dhaNIthI chArnu potAnA jamAine ApayAM mATe eka zreSTha ratna eka modakamAM nAMkhIne cAra lADu karyA hatA. te modakone eka vastranA kakaDAmAM bAMdhIne jIvitanI peThe gupta rIte utreDanA vacalA mATalAmA mUkyA hatA. anyadA koi nimittathI rAjA te sevakapara kopa pAmpo, tethI tene kuTuMbasahita e gharamAMthI kADhI mUkyo. kemake rAjAnuM mAna to svapna jevUja hoya che. te vakhate rAjAthI bhaya pAmelo te sevaka potAnuM sarvasva tajIne kuTuMbasahita gharamAthI nIkaLI gayo hato. A prakAre karmasaMyoge te gharapAM.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 22 ) modakamAM nAkhelA ratnano yoga karmavAdI puruSane prApta thayo. aSTa sarva hakIkata rAjAnA jANavAmAM AvI tyAre te camatkAra pAmpo, ane te bannene chor3I mUkyA. A pramANe karmavAdI ane udyamavAdI bane vivAdarahita thaine atyaMta sukhI thayA mATe he bahena ! samagra kAryane sAdhanAruM karmaja che, ema taM paNa aMgIkAra kara, traNa jagatnA samagra jIvo jene AdhIna che evaM karma pradhAna che." te sAMbhaLIne pratyuttara devAmAM asamartha paraMtu chaLakapaTathI bolavAnA svabhAvavALI moTI bahena bolI ke - " jo sarva karmanAja prasAda che, to tuMja bola ke tuM konA prasAdathI ( kRpAthI ) sukhIche, athabA mAna pAme che ? tathA A samagra loko konI kRpAthI sukhIyA che ? " tyAre nAnI bahena bolI ke - " aMtaHkaraNamAM kUDakapaTa rAkhIne kevaLa mukhathI mIDhuM mITuM bolavAthI zuM phaLa che ? sarvane potapotAnA karmanA prabhAvathIja sukha duHkha prApta thAya che. jIvone puNyano udaya prApta thAya tyAre rAjA temanApara prasanna thAya che; ane sarva iSTa vastu Ape che. tathA pApano udaya thAya tyAre yamarAjanI peThe te roSa pAme che ane sarva vastunuM haraNa paNa kare che. kAM che ke - ' sarva jIvo pUrve karelA karmanuMja vizeSe karIne phaLa pAme che. aparAdhamAM athavA guNamA (lAbhamAM ke hAniyAM ) bIjo to nimittamAtraja che.' A pramANe nAnI kumArInuM vacana sAMbhaLIne manamAM krodha pAmelo rAjA bolyo ke - " he duSTe ! he du:paMDite ! tuM tArA karmanuM phaLa tathA tArA vacananuM phaLa tatkALa jo. " ema kahIne rAjAe potAnA sevakano
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) AjJA ApI ke - " nagaramAM cotarapha zodha karI koi mahAdaridrI, koDhIyo, bhIkhArI ane rAMka puruSa hoya tene bolAvI lAvo. " pachI rAjAnA hukamadhI cAre tarapha zodha karavAne bhamatA rAjasevakoe nagaranA upavanamAM rahelo pelo koDhIyo puruSa (rAjA) joyo. arthAt pUrve varNana karelA ane devatAnI sahAyathI koDhI temaja daridrI thaine beThelA pRthvIpALa rAjAne joyo. pachI sevakoe tene koi paNa prakAre samajAvI mahA prayatnathI baMdhivAnanI jema rAjA pAse lAvI ubho rAkhyo. te vakhate rAjAe te nAnI kanyAne kAM ke" jo tuM karmaneja mAne che, to tArA karme ApelA A koDhIyA daridrI vara vara jethI tUM kevI kRtArtha thAya che, te ame joizuM. " A sarva jANIne lokomA hAhAkAra thai rahyo, ane temanAM hRdaya kaMpavA lAgyA. te vakhate pelo koDhIyo paNa sajjanapaNAne lIghe te kanyAne paraNavA mATe niSedha karavA lAgyo. to paNa karmaneja pradhAna mAnanArI atyaMta saccayukta evI te kanyAe pANigrahaNanI rIta pramANe te koDhIyAno hAtha grahaNa karyo. te vakhate te sabhAmAM beThelo eka jozI A varakanyAno lagna samaya vicArI gupta rIte ( manamAM ) bolyo ke - " A samaye jevuM zubha lagna varte che, tevuM lagna bAra varase paNa maLavu durlabha che. mATe A strI puruSane sarvathA koi moTA deva jevuM anupama sukha prApta thaM joie ! ema atyAranA lagna balathI jaNAya che. " te vakhate rAjAnA sakhta hukamathI koithI kAMi paNa bolI zakAtuM nahotuM eTale . sau mauna rahyA. vivAha thayA pachI turata rAjAe te koDhIyA varane AjJA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI ke-" A kanyAne laine tuM ahIMthI jA, ane AnI pAse dAsInI jema kAma karAvaje. " pachI jANe teNIe moTI corI karI hoya tema teNIne rAjAe ati kopathI kalu ke-"A varanI sAthe jIvita paryaMta nirvAha karaje, ane uttama sukha pAmaje." te sAMbhaLIne sAhasika evI te kanyA paNa "bahu sAraM" ema namratAthI kahIne devanI jema te varano hAtha jhAlIne pitAnA gharamAMthI tenI lakSmInI jema nIkaLI gai. rAjAe niSedha karavAthI koi dAsI paNa teNInI sAthe jai zakI nahIM, ane rAjAnA kopanA bhayathI aniSTanI jemateNIne koi bolAvI paNa zakyuM nahIM. te bakhate keTalAka loko rAjAne doSa devA lAgyA, keTalAeka te kuMvarIne doSa devA lAgyA, keTalAeka rAjAnA kopano doSa kahevA lAgyA, keTalAeka pradhAnAdikano doSa pragaTa karavA lAgyA, keTalAeka te kanyAnA guruno doSa kADhavA lAgyA, keTalAeka teNInA mugdhapaNAno doSa kADhavA lAgyA, keTalAeka teNInA kharAba grahano doSa kahevA lAgyA ane keTalAeka dharmISTa loko teNInA karmanoja doSa kahevA lAgyA. . A pramANe nagarajanonAM navAM navAM vacano sAMbhaLatI te kanyA ve patinI sAthe nagaranI bahAra teja udyAnamA jaine jANe jUdAja svAdavALI ( AnaMdavALI ) hoya tema viSAda ( kheda ) pAmyA vinA tenI sAtheja rahI. ane tevA koDhIyA varanI paNa jANe koi zreSTha devatA hoya tema parama bhItirase karIne sevA karavA lAgI. 'satIonuM satva mahA AzcaryakAraka hoya che. ' pachI te ayogya ane asamAna
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25) cunAva jovAne jANe azakta hoya ema sUrya bIjA dvIpamA jato rahyo( asta thayo. ) ane tenI strI saMdhyA paNa satInI jema te sUryanI pAchaLa gai pachI jyora mithyAtvanA samUhanI jema aMdhakArano samUha cotarapha vistAra pAmyo tyAre te kanyAe patine bhATe suMdara saMthAro pAtharI Apyo. temAM sukhe sutelA te patie teppInI parIkSA karavA mATe teNIne kachu ke- " he bhadre ! hA ! hA ! tUM A moTA duHkha samudramAM kema paDI ? prathama to teM bhoLIe A ayukta kArya karyu, tyAra pachI bIjuM ayukta kArya meM karyu ane rAjAe to bahuja ayukta karyu. kemake pitA thaIne AvuM ayukta kema karI zakAya ? kahAM cheke - ' kadAcit alpa memane lIdhe choru to kachoru thAya, paNa atyaMta premavALA mAtApitA ( mAvatara ) kumAtApitA ( kumAvatara ) kema thAya ?' paNa he suMdarI ! haju kAMi jatuM rAM nathI ane kAMi bagaDI gayuM nathI. haju paNa tuM svecchAthI jyAM jaM hoya tyAM jA ane bIjA koi zreSTha varane vara, tethI tuM kRtArtha thaiza. atyAre koI jotuM paNa nathI ane koi kAMi pUchataM paNa nathI, mATe tuM icchA pramANe jA. kemake lakSmIne tathA haraNanA sarakhA netravALI suMdara strIone sarva sthAne potAnI meLeja mAna maLe che. atyaMta niMdavAlAyaka potAno paNa nirvAha karavAne samartha nathI, to tAro zI rIte thaze ? tethI tAre apavitra vastunA jema mAro karavo yogya che. " A pramANanAM patinAM vacano sAMbhaLIne mAdhuM halAbatI ane be hAtha potAnA kAnane DhAMkatI te kanyA bolI ke- 'hA ! evA huM mAro nirvAha mArAthI dUrathIna tyAga
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) nAtha ! dAhanA heturUpa AvAM ayogya vacana Apa kema bolo cho ? "jyAre anaMtA pApanI rAzi udayamAM Ave che, tyAre jIvane srIpaNuM prApta thAya che, ema he gautama ! tame sArI rIte jANo." A pramANenA zrI mahAvIrasvAmInA vacanathI jaNAya che ke strIno janma ati adhama che. temAM paNa jo kadAca zIlabhraSTa thayuM hoya to te atyaMta ucchiSTa ane aniSTa jANavU. tethI A janmamAM to mAre tamArA caraNana zaraNarUpa che. kemake strIone potAnA karme Apelo pati devatulya cha " A pramANe te kanyAnA dRDha nizcayathI te rAjA cittamA camatkAra ane harSa pAmIne bolyo ke-" he bhadre ! A pramANe tArA janmano nirvAha zI rIte thaze ? mATe have hu~ paNa jo koipaNa prakAre divya zarIravALo ane navA yauvanavALo yAuM, toja yogya kahevAya. kemake asamAna yogane viSe rasa kyAthI Ave ? " e pramANe kahIne devazaktithI tarataja potAnuM divya rUpa karIne devanI jema zobhatA te rAjAe potAnI miyAne Azcarya tathA harSayukta karI. te jor3ane " he svAmI ! A zuM ?" ema teNI prazna kare che, teTalAmAM to teja ThekANe tegena banAveluM devavimAnanA jevU maNimaya bhavana joyuM ane te bhavanamA eka divya palaMgapara beThelA potAnA patine joyA. te vakhate te rAjA chatra cAmara tathA nATaka karavAmAM tatpara evA deva tathA devIonA samUhathI parivarelA iMdranA jevo zobhato hato. te sarva joine-"zuM A ne svAma cha ? ke indrajALa che ? ke mAyAjALa che ? ke mohajALa che? Ate zu che ?" e pramANe vismaya pAmelI te suMdara mukhavALI kanyAne rAjAe
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) kahyu ke-" he 'ratinA jevI suMdara priyA ! tuM tArA manamA nAnA prakAranA saMkalpa vikalpa karIza nahIM. mArApara devatA prasanna thayela cha, huM rAjA cha, ane tArA zubha karmavaDe ahIM Avyo cha." tyAra pachI rAjA potAnuM sarva caritra teNIne kahIne bolyo ke-" he subhage (sArA bhAgyazALI) ! teM je karmane pramANarUpa kahyu, teja karma tArApara tuSTamAna thayuM che. tAro pitA caMdra rAjA mahA ajJAnI che ane mithyAAbhimAnI che, tenuM phaLa paNa tuM prAtaHkALe joiza, te tArI samRddhi jovAne ahIM Avaze." te sAMbhaLIne harSayI ullAsa pAmelI te kanyAe svAmInA mahimAne mATe AkhI rAtrI divya nRtya karyu, ke je nRtpathI iMdranuM hRdaya paNa camatkAra pAme. __ahIM caMdra rAjAe " koDhIyAne potAnI kanyA ApIne meM mArA krodhanuM phaLa dekhADayuM, have saMtoSatuM phaLa paNa zIghra dekhAhUM." e pramANe vicArIne garva pAmelA rAjAe deva samAna rupavALA eka yuvAna rAjakumArane utsavasahita pahelI ( moTI ) kanyA ApI.. teja divasanA rAtrInA bIjA / praharamA utkRSTa lagna laine sarva samR. diyI AkhA zaheramA vivAha mahotsava AraMbhyo. jagatanA lokone harSa ApanAra evA te utsavavaDe lagna ( muhUrta ) samaye ghaNI prazaMsA ane utsAhane pAtra evo te baneno vivAha thayo. tyAra pachI azubha karmanA vazathI tyAM ugra sarpa nIkaLyo, te traNa bhuvanano saMhAra karavAmAM atyaMta bhayaMkara evo jANe bIjo yamarAja hoya tevo dekhAto 1 kAmadevanI strI rati.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28 ) ito tene jor3ane kalpAMtakALanA pavanathI samudranA kallolanI jema sarve jano bhayabhIta thaine kSobha pAmyA. te vakhate bhayathI saMbhrAMta yelo vara paNa jaladIthI uThIne phALa bharato nAsavA lAgyo tevAmAM teno paga sarpanA zarIra paraja Anyo, tethI roSa pAmelo sarpa tene Dasyo. ane tarataja te vara maraNa pAmpo. kAM che ke - " jUdI rIte kArya karavA dhAyeM hoya, paNa tenuM pariNAma to tethI jUduMja Ave che. kemake karmane vaza paDelA jIvone eka kSaNamAMja ghaNAM vighno Ave che. " AvA samayamAM AvuM ayogya ( aghaTita ) thayA chatAM paNa keTalAka manuSyone jarA paNa vairAgya thato nathI. tevA manuSyone dhikkAra che. tyArapachI divya nATakanA dhvanine sAMbhaLatA rAjA vigere sarva * manuSyo atyaMta zokasamUhathI muninI jema mauna (staMbhita ) thai gayA. tathA cittamAM camatkAra pAmIne vicAra karavA lAgyo ke - " A akasmAt zuM thayuM ? A asureMdranA jevI athavA sureMdranA jevI Rddhi itI, temAM Ama akasmAt zuM banI gayuM ? " A pramANe sarva loko cittamAM zokasAthe camatkAra pAmpA. prAtaHkALe rAjAe potAnA sevakAne mokalIne nAnI kanyAnA samAcAra maMgAvyA. te sevakoe AvIne sarva vRttAMta yathArtha kahI batAvyo. te sAMbhaLIne rAjA atyaMta bismaya, lajjA ane AturatAthI parAdhIna thai gayo pachI aniSTa vastunA bhAranI jema abhimAnanA samUhano tyAga karIne te rAjA potAnI kanyAnuM sanmAna karavA taiyAra thayo ane karmanuM pradhAnapa mAnavA lAgyo. pachI caMdrarAjAe potAnA jamAi pRthvIpAla rAjAne
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ satkAra sAthe zaharamA lAvI vivAhanI rItapramANe bahumAnapUrvaka gRha.. dravya vigere ghaNI vastuonI paherAmaNI karI. bIje divase te nagaranA udyAnAM viziSTa jJAnI guru mahArAja samavasaryA. tene vAMdavA mATe caMdra rAjA sarva parivArasahita gayo. gurune vAdI yathAsthAne besI dezanA sAMbhaLI. dezanAne aMte avasara joine rAjAe potAnI banne kanyAno pUrvabhava puchayo, tyAre jJAnI guru mahArAja bolyA ke-" he rAjA ! tArI Abe kanyA pUrve "dhana" ane "dhanaka" nAmanA be zreSTInI "dhanazrI" ane "dhanaprabhA" nAmanI caMdranI ane sUryanI strI jyotsnA ane prabhAnI jevI svajanomAM atyaMta mAnavAlAyaka priyAo hatI. te banne jainadharmamA Asakta hatI, ane prAye karIne pApanA sthAnakothI nivRtti pAmelI hatI. temana jJAnanuM ArAdhana karavAmAM nipuNa ane upadhAnAdikanuM bahumAna karanArI hatI. paraMtu temAM pahelI je dhanazrI hatI te kRpaNa hatI, tethI dhanAdikano vyaya karavAmAM teNInuM hRdaya dUmAtuM hatuM. te eTalI badhI kRpaNa hatI ke munione paNa bhAvathI dAna detI nahIM. paraMtu pote kRpaNa hovAthI potAne ghera je koi munirAja AvatA, temane gharanA bIjA mANaso vahu ApI de cha, mATe huM mAre hAtheja ApuM" ema vicArI uThIne ghaNI bhakti tathA Adara dekhADatI, gharamA sArI vastu ghaNI chatAM paNa thoDI dekhADatI, ane "jema munione jarA paNa doSa na lAge tema thoDaM paNa zuddha evaM supAtra dAna ApavAthI te anaMta phaLanu kAraNa thAya che. " ema bolatI chatI pAse rahelA vIjA mANa
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) sone vArIne potAne hAtheja mananA bhAvavinA munine jevI tevI tuccha vastu atyaMta thoDI bahorAvatI. koi vakhate muni kAMi vastu levA Ave to gharamAM te vastu hoya chatAM " nathI" ema kahatI. kadAca te vastu muninI dRSTie paDe to kahetI ke "A vastu to pArakI che." athavA koi vAra te vastu zuddha chatAM " azuddha che " ema paNa kahetI. AvI adAna buddhi ( dAna na devAnI buddhi ) ne dhikkAra che ! A pramANe te zrAvikAe bIjAM dharma kArya (pratikramaNa, pauSadha vigere binA kharcanAM kArya) mAM tatpara chatAM paNa kRpaNapaNAnA doSathI mahA ugra bhogAMtarAya karma bAMdhyuM. ' aho ! nirmaLa evA jaina dharmane pAmIne paNa keTalAeka mUDha jIvo ayogya AcaraNavaDe AtmAne malina kare che, te atyaMta khedakAraka che.' have bIjI zrAvikA je dhanaprabhA nAmanI hatI te udAra cittavALI hatI. tethI teNIe zuddha bhAvathI supAtra dAna ApavAcaDhe zubha bhoganA phaLavAluM karma bAMdhyuM. kAraNa ke jIvanA pariNAma -vicitra prakAranA hoya che. anukrame AyuSya purNa thaye te banne zrAvikAo maraNa pAmIne svargamAM devapaNe utpanna thai. paraMtu temAMnI pahelI dhanazrI kilbiSIyA devanA vimAnamAM utpanna thai. tyAMthI AyuSya purNa thaye cavIne te bane devo he rAjA ! tArA premanA pAtrarUpa A ve kanyAo rUpe utpanna thayeLa che. te bannene potapotAnA karmanA vazathI bhoganI prApti ne bhogano nAza thayeLa che." A pramANe bane kanyAono pUrvabhava sAMbhaLIne rAjAe gurune pUchayuM ke - " he svAmI! mArI eka - zaMkA samAdhAna karo ke karma ane udyama e bemAM kathaM pradhAna
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ?" tyAre jJAnI guru bolyA ke-" he rAjA ! te banenuM prAdhAnya che. kemake A jagatmA koi ThekANe jIva baLavAn thAya che, ane koi ThekANe karma paNa baLavAn thAya che. kahyu cha ke- jIvane tathA karmane anAdi kALathI vaira baMdhAyaluM che. temAM jIvo kharekhara karmaneja vaza che, paraMtu koika vakhata karmoM paNa jIvane vaza thAya che. kemake koika ThekANe dhAraNa karanAra ( AdhAra baLavAn hoya che, ane koi ThekANe dhAraNa karavAlAyaka ( Adheya ) bastu baLavAn hoya che. jo ke karma saMsAramA bhamatA jIvone atyaMta duHkha Ape che, to paNa dharmano udyoga te sarva kamane paNa haNI nAkhe che. anyathA anaMtAnaMta bhavovaDe saMcaya karelA anaMtAM karmoMne haNIne anaMtA jIvo zAzvatA mokSane kema pAme ? kukarmane karanAra " dRDhamahArI " ane " culaNI " udyamathIja mokSe gayA che, tathA " cilAtIputra" ane " rohaNayaka" vigere paNa udyamathIja svarge gayA che. tethI karIne dharmArthI puruSo aniSTa evA ugra karmanA kSayane mATe niraMtara udyama kayoja kare che. A rIte koi vakhata udyama paNa baLavAn thai zake che. kahuM che ke-"prANIone sarva kAryamAM hamezAM udyamaneja paramabaMdhu kahelo che, kAraNa ke udyamAvanA manuSya manovAMchitane meLavI zakato nathI." jo kadAca vividha prakAranA udyamo karyA chatAM paNa kArya sida na thAya, to tyAM avazya tIvra karmaja bhogavavAlAyaka ane samartha che ema jANavU. vaLI mahAvIrasvAmIno nIca kuLamAM avatAra. mallInAya svAmIna svIpaNe utpanna thaQ, parIkSita rAjAnuM maraNa tathA naMdipeNa ave
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) ArdrakumAranI bhraSTatA e sarva karmanA vazathIja thayAM che kaI che ke"brahmadattano dRSTino (netrano) nAza thayo, bharatacakrIno parAjaya thayo, kRSNanA samagra kuTuMbano nAza thayo, challA tIrtha karanA nIce gotramA a. vatAra thayo, mallInAthane strIpaNuM prApta thayu. nAradarnu paNa nirvANa ( mokSa ) thayu, ane vilAtIputrane prazamanA pariNAma thayA. A tamAma bAvatomAM kame ane udyama e banne spardhAe karIne tulya baLavALA chatA A jagatmAM pragaTa rIte jayavaMtA varte che. " ____ A pramANe gurunA mukhathI karma ane udyamanI samAnatA sAMbhaLIne dharmamA udyama karavAnI buddhi jene utpanna thai cha evo caMdra rAjA duSTa kone haNavA mATe taiyAra thayo, pachI te rAjAe vidhipUrvaka potAnA jamAI pRthvIpAlane potAnuM rAjya sopIne moTI putrI tathA banne rANIosahita dIkSA grahaNa karI ane tenuM ArAdhana karIne bhati mokSe gayo. 'tyAra pachI pRthvIpALa rAjA caMdrarAjAnA rAjyane svastha karAne iMdranI jema moTI Rdisahita pAtAnI strIne laine potAnA nagaramAM gayo. A pramANe pelA zlokanA cothA pAdanI parIkSA karavAyI pRthvIpAla rAjA zAstrone viSe atyaMta bahumAnavALo thayo. ajJAnano nAza karavAmAM astrasamAna zAstronuM Adarasahita zravaNa karatAM te rAjAnI buddhi dharmarnu ArAdhana karavAmAM tatpara thai. kemake jJAnathI zuM na saMbhave ? sarva saMbhave. sarva darzanIonA dharmone joi joine sArA rIte parIkSA karavAthI jenA samAna bIjo koi dharma nathI evA AIta
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 33 ) dharmane teNe aMgIkAra karyo. anukrame jena jema tenI dharmamAM pariNati vadhavA lAgI. tema tema zrutajJAna upara tenuM bahumAna vRddhi pAmatrA lAgM. zAstranuM zravaNa karavAmAM ane tenuM paThana pAThana karavAmAM te rAjAe evaM tallInapaM kartuM ke jethI pragaTa evA suMdara saMgItanA rasamAM paga terasa (AnaMda) rahita thayo. bahuzruta evA sAdhuone bahumAna ApIne, tathA temano Azraya laine, temaja zAstro lakhAvatra tathA jJAnanAM ujamaNAM karavAM ityAdi kAryo karIne teNe zrutajJAnatuM ArAdhana karyu. A pramANe pRthvIpALa rAjAe zrutanuM ArAdhana karavAthI duHsAdhya evA paNa jJAnAvaraNIya karmanA kSayane sAdhyo. ekadA te rAjA ekAgra citte zrutanA arthanI atyaMta bhAvanA karatAM mokSarUpa mahelanI nIsaraNI samAna kSapakazreNipara AruDha thayo. teja bakhate te rAjA lokAlokane prakAza karanAruM kevaLajJAna pAmyo, ane devoe tene munino veSa Apyo pachI te kevaLI rAjarSie potAnAja anubhavelA dRSTAMtane spaSTa rIte dezanAmAM kahIne ghaNA jIvone zrutajJAnanA ArAdhanamAM sAvadhAna karyA. pachI pratibodha pamADavAlAyaka bhavya jIvone potAnA itihAsavaDe pratibodha pamADIne cirakALa sudhI pRthvIpara vihAra karI te rAjarSi mokSapadane pAmyA. he bhavya jIvo ! A rIte zrutajJAnanuM mAtra bahumAna karavAthI paNa te bhave kevaLajJAna tathA mokSarUpa phaLa maLe che, ema jANIne zrutajJAnanuM ArAdhana karavAmAM atyaMta mayatnavALA thAo. // iti zrutArAne pRthvIpAla nRpa kathA //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutajJAnatuM ArAdhana samyak ( ruDe ) prakAre jJAnAcAranA AcaraNanI nipuNatA hoya toja saMbhave che, ane te jJAnAcAra ATha prakArano che. te viSe nizItha sUtranA bhASyanI pIThIkA vigeremAM kahAM che ke-"kALa, vinaya, bahumAna, upadhAna, anidbhava (nahIM gopavavaM te ), vyaMjana ( akSara ), artha, te banne ( akSara ane artha ), e AThane viSe jJAnAcAra ATha prakArano che... pahelA kALAcAranuM svarUpa. ____ kALe eTale sUtranI porasIne viSe sUtra bhagavU athavA gaNavU, ane arthanI porasImAM artha bhaNavo athavA gaNavo, athavA utkAlika sUtro vigere bhagavAM gaNavAM. temAM kAlika zruta eTale uttarAdhyayana, AcArAMga vigere sUtro divasa ane rAtrInI pahalI tathA cothI porasIne viSeja bhaNavA gaNavAnAM che. tathA utkAlika eTale dazavakAlika, dRSTivAda vigere sUtro to sarva porasImAM bhaNavA gaNavA lAyaka che. have kAlika tathA utkAlika e banne prakAranAM sUtronAM asvAdhyAyano ( asajhjhAyano) kALa nAnI babe ghaDIno che. tethI rAtrI ane divasanI cAra kALa veLAono' ( bhaNavA gaNavAmAM ) da. raroja tyAga karavo. . zrI AcAra pradIpa graMthanI aMdara munirAjane sUtro bhaNavAmATe AgamamAM kahelo kALa batAvIne pachI akALa ahaMkArAdikavaDe bhaNa 1 A cAra kALa veLAnA saMbaMdhamA AcAra pradIpamA zAstrA. dhAre keTaluka vivaraNa kareluM che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ cA gaNavAthI AjJAbhaMga, jJAnAcAranI virAdhanA vigere doSo sAgavAthI. prAyazcitta levAnuM kartuM che, temaja akALe svAdhyAya karavAthI pramattapaNAne lIdhe duSTa devatA paNa tene chaLecha, vigere kahuM che. te bAbata nizItha bhASyamAM A pramANe karjA che ke-" pahelI ane chellI saMdhyA samaye, madhyAhna samaye ane adharAtri samaye e cAra saMdhyAo vakhate je manuSya svAdhyAya kare che, teNe AjJAdikanI virAdhanA karI cha ema jANavU." vaLI te saMdhyAomAM svAdhyAya karavAthI lokamA paNa niMdA thAya che (kemake laukika zmastromAM paNa saMdhyAsamaye svAdhyAya karavAno niSedha karyo che. ) tathA saMdhyAne viSe guhyaka-vyaMtaro vigere phare che. saMdhyA vakhate svAdhyAya nahi karavAthI AvazyakanI upayoga thai zake che. (pratikramaNa thai zake che.) tathA svAdhyAya karacAthI thAkI gayelAne eTalo vakhata vizrAMti paNa maLe che. joke zrutano upayoga ( bhaNavu gaNavU ) tathA tapa-upadhAna atyaMta zreSTha kahelA che, topaNa niSedha karelA kALe karavAthI te karmabaMdhane mATe thAya che. laukika zAstramA paNa kALaveLAe saMdhyAvaMdana, vaizvadeva, tarpaNa, homa vigere zAMtikarma karavAnuMja kahuM che, paNa svAdhyAya karavAna kahuM nathI; kemake svAdhyAya paramatatvarupa hovAyI duSTa samaye teno niSedha karelo che. kahuM che ke-" saMdhyAkALe AhAra, maithuna, nidrA ane svAdhyAya e cAra karmane vizeSe karIne varjavA kemake saMdhyAkALe AhAra karavAthI vyAdhi utpanna thAya che, maithuna karavAthI duSTa garbha utpanna thAya cha, nidrA karavAthI dhanano nAza thAya che ane svAdhyAya
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) karavAyI maraNa thAya che." AthI karIne saMdhyA samaye svAdhyAya karapAthI lokamAM "aho ! A jaino potArnu sarvajJaputrapaNuM prasiddha kareche, paraMtu saMdhyAsamaye svAdhyAyano niSedha che, eTalaM paNa jANatA nathI." e rIte niMdA thAya che. vaLI saMdhyAsamaye jo svAdhyAyamA ja tatpara rahe, to sAdhune pratikramaNAdika Avazyaka kriyAmAM ane zrAvakone devapUjA, pratikramaNa vigeremA upayoga rahe nahIM. ane jo te vakhate svAdhyAya karavAno na hoya, to te Avazyaka kriyAmA upayoga rahe, tathA niraMtara svAdhyAya karavAthI kheda pAmelAne vizrAMti paNa maLe, tethI karIne zrutapAThAdika kahele kALeja karavAM yukta cha.. kadAca koi vizeSa kAraNane lodhe kALano atikrama thAya, to temAM doSa nathI. te pramANe nizItha sUtrAdikamAM anujJA ApelI che. ___ahIM koine zaMkA thAya ke-" jema zubha dhyAna mozanuM kAraNa hovAthI sarvakALe karavAnuM kartuM che, tema zrutajJAna paNa mokSanuM kAraNa hovAthI sarvakALe svAdhyAya kema na karAya ? kemake je mokSatuM kAraNa che, teno kALa ke akALa kAMi paNa nathI." guru teno uttara Ape che ke"he bhadra ! tArI zaMkA sAcI che. paraMtu je zubha dhyAna che,te sarva kriyAmA rahetuM che, ane te mAnasika che, tethI tenAvaDe koipaNa dharmakriyAne bAdha thato nathI; paNa ulaTI sarve kriyAone puSTi maLe che. tethI zubha dhyAnatuM sarvakALe karavApaNuM ghaTe che. ane zrutajJAna to bhaNavA-gaNavA vigerevaDe sAdhya che, mATe be saMdhyAnA AvazyakAdikanI jema niyamita samaye ja ucita che. kadAca sarva kALe zrutajJAnamuMja paThanAdika karavA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (37) mAM Ave, to puNya kriyAone paraspara bAdha thAya; ane tema tharbu yukta nayI. kemake sarva puNya kriyAo paraspara bAdhArahitaja karavAnI kahI che. te viSe zrIodhaniyuktimAM ko che ke-"jinazAsanane viSe duHkhanA kSayanemATe prayoga karelo (kahelo) dharmakriyAno sarva yoga anyonya bAdhArahita asapatna (koine bAdhA yayA vinAja) karavAno ko che." "mokSanA kAraNamAM kALano vibhAga karavo ayogya cha " evI zaMkA paNa na karavI, kemake sAdhuone AhAra vihArAdika paNa mokSanuMja kAraNa che, chatAM AgamamAM teno kALa vibhAga kahelo che ke"trIjI porasImAM bhakta pAnanI gaveSaNA karavI." koI guru ziSyane zikSA Ape che ke-"he sAdhu ! tuM akALe gocarI kare che, kALane oLakhato nathI ane AtmAne kleza pamADe che, tethI dezanI paNa niMdA kare che." vaLI nizIthacUrNimAM A pramANe kartuM che-" RtubaddhakALe vihAra karavo, paNa varSARtumAM na karavo. athavA divase vihAra karavo, paNa rAtre na karavo. athavA divase paNa trIjI porasIe vihAra na karavo, bAkInI porasImAM karavo." laukika zAstramA paNa kartuM che ke-" pahelA pahoramAM bhojana ka. vU nahIM, ane be pahorane ullaMghana karavA nahIM. kAraNa ke pahelA 'pahoramAM bhojana karavAthI rasanI utpatti thAya che, ane be pahora ullaMthana karavAthI balano kSaya thAya che." "grISma ane hemaMta RtunA maLIne ATha mAsa mudhI bhikSue vihAra karavo ane sarva jIvoparanI dayAne mATe varSARtumA ekatra nivAsa karavo."
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 38 ) vaLI dAnAdika paNa yogya avasare karavAthI vizeSa phaLavAluM thAya che. kAM che ke, "vihAra karavAyI zrAMta thayelAne, vyAdhigrastane, AgamanA abhyAsIne, loca karelAne tathA uttarapAraNAvALAne ApeluM dAna atyaMta phaLadAyaka thAya che. yogya samaye ApalA dAnanI kiMmata karavAne koipaNa zaktimAna nathI. ane teja dAna ayogya va khate ApIe to te grAhya paNa thatuM nathI. " koI khIne puruSa kahe che ke - " he suMdarI ! eka aMjali ( cullaka ) pramANa paNa jaLa avasare ApyuM hoya to mUrchA pAmelo mANasa jIve che, paraMtu marI gayA pachI seMkaDo ghaDA pANI tenApara nAMkhavAthI kAMi phaLa thatuM nathI. " D. vaLI khetI, vepAra ane sevA vigere paNa avasareja karyA hoya to te bahu phaLadAyaka thAya che, akALe karavAthI tenuM phaLa maLatuM nathI. kayuM che ke - "jema samaye kareluM khetIkarma bahu phaLavALu thAya che. teja pramANe sarva kriyAo potapotAne kALeja karavI yogya che." vaLI maMtra, vidyA vigerenuM sAdhana paNa kahele samayeja karavAthI siddha thAya che, anyathA te sAdhana arthano hetu thAya che. tethI karIne avasareja svAdhyAya karavo, paNa akALe na karavo. A sthaLe chAza vecanArInuM dRSTAMta A pramANe che- " mathurA naga mAM koi eka sAdhu pradoSa saMbaMdhI kALane viSe svAdhyAyanI porasI pUrI thayA chatAM paNa anupayogane lodhe kAlika zruta bhaNatA hatA. te joine 'A sAdhune koi dRSTa devatA na chaLo' ema vicArIne zAsana devatA tene bodha karavA mATe chAzano ghaDo mAthe laine AbhIrI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (39) rUpe tenI pAse chAza vecA nIkaLI. ane 'chAza lyo chAza' ema moTe svare bolatI vAraMvAra gamanAgamana karavA lAgI. tethI te sAdhune svAdhyAyamAM vighna thavAthI teNe kahyu ke-"zuM A chAza vecavAno samaya cha ? " tyAre te AbhIrI paNa bolI ke-"tyAre zuM tamAre paNa A svAdhyAya karavAno samaya che ? " te sAMbhaLIne sAdhune upayoga Avyo, tethI teNe mithyAduSkRta Apyu." // iti prathamaH kAlAcAraH // bIjA vinayAcAra viSe. vinaya eTale-guru, jJAnavAn , jJAnanA abhyAsI, jJAna, jJAnanA upakaraNa ( pustaka, pATuM, kAgaLa, pATI, kavaLI, ThavaNI, sApaDo, oLIyu, TIpaNuM tathA daphatara) e vigerenI sarva prakAranI AzAtanAno tyAga karavo tathA temanI bhakti vigare yathAyogya karavI te. AzAtanAnA bhedo zrAddhavidhinI vRttithI jANavA. ane guruno tathA jJAnavAnno vinaya-pragaTapaNe ubhuM thavU, Asana Apaq, zayyA karI ApavI, hAthamAthI dAMDo lai levo, paga dhovA, pagacaMpI karavI, vaMdanA karavI, AjJApramANe vartavU tathA zuzruSA ( sevA) karavI-vigere jANavo. te viSe AgamamA kayu cha ke-" ubhA tha, hAtha joDavA, Asana ApavU, bhakti karavI, e rIte bhAva zuzrUSA vinaya kaheloche." tathA-" guruthI nIcI potAnI zayyA karavI, tathA gamana, sthiti ane Asana paNa guruthI nIcAMja rAkhavAM, zarIrane namAvI gurupAdanI vaM
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) danA karavI, tathA nIcA vaLIne hAtha joDavA." bhAva zuzrUSA eTaLe gurunA Adezane sAMbhaLavAnI icchA athavA gurunI sevA. e pramANe zrIuttarAdhyayananI vRttimA tenI vyAkhyA karI che. ane dazavakAlika vRttimA to zuzrUSAvinaya daza prakArano prAkRta gAthAvaDe varNavyo cha.-" satkAra karavo 1, abhyutthAna eTale ubhA thaq 2, sanmAnamAna Apa, 3, AsanAbhigraha-Asana devAnuM kahevU ne devU4, AsanAnupradAna-anyatra lai jaine Asana pAtharI Apaq 5, kRtikarmavaMdanA karavI 6, aMjaligraha-be hAtha joDavA 7, iMgita anusaraNatemanA manano abhiprAya jANIne te pramANe vartavU 8, guru beThA hoya tyAre temanI sevA karavI 9, tathA cAlatA hoya tyAre temanI pAchaLa cAlavU 10. A daza prakArano zuzrUSAvinaya kahyo che."ahIM satkAra eTale stuti vaMdanAdika karavU te,sanmAna eTale vastra pAtrAdikavaDe pUjana karavu (Apa) te, AsanAbhigraha eTale guru ubhA hoya tyAre AdarapUrvaka Asana lAvIne " A Asanapara padhAro" ema bolavU te, AsanAnupadAna eTale te sthAnethI guru bIje sthAne jAya tyAre temanuM Asana tyAM lai jarbu te. A prakArano zuzrUSAvinaya upacAravinayane viSe paNa aMtargata thAya che. zrIdazavakAlika vRttimA prAktana gAthAobaDe upacAra vinayanA sAta prakAra A pramANe kahyA che.-" samIpe rahevAnI prArthanA eTale AdezAdikanI icchAthI niraMtara gurunI samIpe besavu 1, chaMdonuvartana eTale gurunI AjJApramANe vartavU 2, kRtanI pratikriyA eTale " bhaktapAnAdivaDe upacAra karavAthI guru prasanna
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 41 ) thaze ane sUtrAdika devAe karIne pratyupakAra karaze, e paNa nirjarAja che" ema dhArIne gurune bhaktapAnAdika ApavAmAM prayatna karavo 1, kAritanimittakaraNa eTale zrutane grahaNa karavA vigere kArya kara, kAMipaNa nimitta karIne vizeSa prakAre vinayamAM pravartanuM tathA sUtranA arthanuM anuSThAna karakhaM 4, duHkhArta gaveSaNa eTale vyAdhi vigerethI pIDAtA glAna sAdhuone auSadhAdika lAvI ApIne upakAra karavo 5, dezakAlajJAna eTale avasaranuM jANavApaNuM 6, tathA sarva arthamA anumati eTale sarva kAryamAM anukULapaNe vartaM 7. jJAnanA abhyAsIono vinaya karavo, temAM sArAM zodheLAM pustako ApavA. sUtra ane arthanI paripATI ApatrI, tathA AhAra ane upAzraya vigereno Azraya Apavo; vaLI zrAvakAe jJAnano vinaya karavo; temAM upadhAna vigere vidhivaDe sUtra ane arthanuM grahaNa tathA abhyAsa karavo, vidhipramANe bIjAne sUtra tathA artha ApavAM, temAM kahelA arthanI sArI rIte bhAvanA bhAvavI, temAM kahyApramANe sArI rIta anuSThAna karavuM. pote pustaka lakhavAM athavA bIjA pAse lakhAvatrAM, kapUra vigere sugaMdhi vastuvaDe jJAnanI pUjA karavI, jJAnanI ArAdhanA mATe paMcamI vigere tapasyA karavI tathA tenuM udyApana vidhipamANe kara vigere. te viSe kAM che ke - " jJAnavALo manuSya jJAna zIkhe che (abhyAsa kare che), jJAnane gaNe che ( saMbhAre che ), jJAnavaDe samajIne yogya kAryoM kareche ane navAM karma bAMdhato nathI. tethI karIne te jJAnanA vinayacALo thAya che." tathA jJAnanA upakaraNono vinaya A pramANe kara 19
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 42 ) vo - navAM pustako lakhavAM, lakhAvavAM tathA zuddha karAvavAM; puMThAM, pothI baMdhana ane bAMdhavAnI dorI vigere sAhityo uttama uttama (sAraM sArAM) ekaThAM karavAM, tathA nAza pAmatAM pustakone lakhAvI levAM, tene zodhAvavAM tathA kapUra, hIrAgaLa ( rezamI ) vastra vigerevaDe tenuM pUjana karavuM vigere. zAstramAM kahAM che ke - " traNa jagatnA sUryarupa sarva jinezvaro asta pAmyA che, tethI Adhunika samayamAM pustakarUpa dIvA - baDe padArthoMne viSe sAro prakAza pADI zakAya che." vinaya e lokamAM tathA lokottaramAM sarva ThekANe sarva arthanI siddhimAM avaMdhya kAraNa che. te viSe kAM cheke - " vinaya lakSmIne Ape che, vinayavAn puruSa yaza ane kIrttine pAme che. vinayarahita mANasa kadApi potAnA kAryanI siddhine pAmato nathI. " lokamAM paNa sevako, ziSyoM, putro, bahuo vigere sarve vinayayIja potAnA svAmInI padavI pAmatA jovAmAM Ave che ane vinaya rahita evA te sevako vigere viparIta dazAne pAmatA paNa jovAmAM Ave che. baLI gAyo, bheMzo, baLado, ghoDAo vigere pazuo paNa durvinayane lIghe baMdhana tADanAdika kuzane pAmatA dekhAya che, ane teo jo vinayavAn hoya to kleza pAmyA binA sukhe sukhe khAvA pIvAnuM tathA mAna satkAra pAmatA dekhAya che. vaLI vidyA, viveka, audArya, gAMbhIrya, cAturya, dhairya, prakhyAti, pratiSThA vigere guNonuM mULa kAraNa vinayaja che. kemake vinaya hovAthIja te te guNono saMbhava che, anyathA nathI. kahuM che ke - " sarva sukhanuM mULa kAraNa kSamA che, sarva duHkhonuM mULa kAraNa krodha che, sarva guNAnuM mULa kAraNa vinaya
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) che ane sarva anarthonuM mULa kAraNa lobha che." vaLI dharmanuM paNa mULa vinayaja che; kahuM che ke-"dharmanuM mULa vinaya che, vinayavaMtaja saMyata (muni) thai zake che vinayarahita mANasane dharma ane tapa baMne kyAMthI hoya ? naja hoya." chaThA aMgamAM kahuM che ke, eka hajAra parivrAjakanA parivAramA mukhya evA vyAsanA putra zukadeva nAmanA bhaTTArake potAno zaucamULa dharma saugaMdhikA nagarInA nivAsI sudarzana zeThane grahaNa karAvyo hato. tethI te zeThane pratibodha karavAmATe hajAra ziSyonA parivAravALA ane cauda pUrvane dhAraNa karanArA thAvaccAputra nAmanA zrI neminAthanA ziSya AcArya mahArAje te nagarImA AvIne te zeTha pratye A pramANe kahyu ke-" he sudarzana ! vinayamULa dharma kahelo cha. ane te vinaya sarva dhAtuonA madhye suvarNanI jema prAye zubha prakRtivALAnejaprApta thAya che. kahuM che ke-'kamaLomA sugaMdha koNe utpanna karI che ? zeraDImA madhuratA ( mIThAza) koNe utpanna karI che ? uttama jAtInA hastIone lIlApUrvaka gamana koNe zIkhavyuM che ? tathA ucca kuLamAM janmelAne vinaya koNa zIkhave cha ? vaLI haraNIonA netromAM aMjana koNa kare cha ? moranA pIchAM koNa cItre che ? kamaLone viSe patranI racanA koNa kare che ? temaja ucca kuLamAM utpanna thayelA puruSone vinaya koNa zikhave che ? arthAt e sarva svabhAvathIja siddha che.' vaLI zrutajJAnanA arthI puruSa vizeSe karIne gurvAdikano vinaya karavAmA pravartaQ. karjA che ke-" agnine sparza karelA gururUpI kuvAmAMthI jJAnarUpI amRta jaLa levA mATe mAtra eka vinayaja paganA AvartanI dhRSTatAne dhAraNa kare che."
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 44 ) * tathA-" vinayathI jJAna, jJAnathI darzana ( samakita ), darzanathI cAritra ane cAritrathI mokSa prApta thAya che, mokSamAM nirAbAdha sukha che. " -caLI vinayathI grahaNa kareluM zruta tatkALa phaLadAyaka thAyache, te zivAyanuM phaLadAyaka thatuM nathI. te upara dRSTAMta nIce pramANe: vinaya upara dRSTAMta. rAjagRha nagaramAM zreNika rAjAe ekadA zrI mahAvIra svAmInA mukhathI celaNA rANInA satIpaNAno nirNaya sAMbhaLIne teNInA guNadhI raMjIta thai tene kahAM ke - " he priyA ! bIjI rANIonA karatA kevo adhika manohara prAsAda huM tAre mATe karAvaM ?" tyAre celaNAe kAM ke - " mAre mATe ekastaMbhavALo prAsAda karAvI Apo." rAjAe viprAsAda karAvavA mATe abhayakumArane AjJA karI. abhayakumAre kArIgarone AjJA karI. kArIgaro tevA prAsAdane yogya moTA kASTane aTavImAM paribhramaNa karavA lAgyA. temaNe sArA lakSaNavALu, ghaNI chAyAvAkuM, AkAza sudhI uMcuM, puSpa phaLathI phaLeluM, moTI moTI zAkhAvA ane moTA skaMdha ( thaDa ) vALu eka vRkSa dI. te joine harSa pAmelA kArIgaro vicAra karavA lAgyA ke, - "kharekhara A vRkSa devatAdhiSThita ho jAie. kAM che ke - 'jevuM tenuM sthAna paNa devarahita hotuM nathI, to pachI zubha lakSaNavALAM moTAM vRkSa to devatAnA vAsarahita zenAja hoya ?' paraMtu " AvA devatAdhiSThita vRkSano cheda karasvAthI ApaNA svAmIne ( rAjAne ) kAMi vighna na thAo." ema vi
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ cArIne te divase te vRkSanA adhiSThAyaka devanI ArAdhanAmATe upavAsa karIne tathA gaMdha, dhUpa ane puSpAdikavaDe tenI pUjA karIne kArIgaro potapotAne sthAnake gayA. temanI bhaktithI te vRkSanA adhiSThAyaka deve prasanna thaine rAtrIe abhayakumArane kayu ke-" huM sarva RtuonA puSpa phaLavALA vRkSothI suzobhita, naMdanavananI jevA udyAnavaDe alaMkRtA ane cotarapha killAvALo ekastaMbhI prAsAda karI ApIza, mATe mArA bhuvananI upara rahelA vRkSane tame chedAvazo nahIM." te sAMbhaLIne abhaya-. kumAre te vAta aMgIkAra karI, eTale aciMtya zaktivALA te vyaMtara deve tevA prakArano mAsAda tarataja banAvI Apyo. kahuM che ke:" vacanathI baMdhAyelA devo kiMkarathI paNa adhika sevA karanArA thAya che. " zreNika rAjA ke je ekalA prAsAdanoja arthI hato, te AvA makAranA udyAnathI suzobhita prAsAdane joine dUdha pIvAno AraMbha karatA temAM jema sAkara paDe tema mAnavA lAgyo. pachI rAjAnA AdezathI celaNA rANI padma ( kamaLa ) sarovaramAM mana thaelI lakSmInI. jema te prAsAdamAM rahIne niraMtara kriDA karavA lAgI. ekadA te nagaramA vasanArI eka mAtaMgI ( caMDALanI strI) ne akALe AmraphaLa khAvAno dohada thayo. tethI teNIe potAno pati ke je vidyAsiddha hato tene celaNAnA udyAnamAthI AmraphaLa lAvavA mATe atyaMta AgrahapUrvaka kahUM. te mAtaMga zreNika rAjAthI atyaMta bhaya pAmato hato to paNa strInA Agrahane lIdhe 'avanAminI' nAmanI vicAvaDe AmrakSanI zAkhA nIce namAvI icchApramANe AmraphaLo
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) leine pachI 'unnAminI vidyAvaDe zAkhAne uMce hatI tevI karI coranI jema nAzIne ghera jato rahyo. kahuM che ke,na kiM kuryAnna kiM dadyAtstrIbhirabhyarthito naraH / anazvA yatra heSante ziro'parvaNi muMDitam // 1 // artha-" strIe prArthanA karelo puruSa zuM na kare ? ane zuM na Ape ? strIne vaza thayela puruSa gadheDo thaine hepArava kare che ( haNahaNe che, ane parva vinA paNa ziramuMDana karAve che." __A zloka saMbaMdhI kathA bhojaprabaMdhamAM che, teno sAra e che kebhojarAjA tathA kAlIdAsa kavi e banne ekaja vezyAupara Asakta hatA. eka divasa bhojarAjAe dezyAne kahyu ke-" jyAre kALIdAsa tArI pAse Aye, tyAre tAre tene kahevu ke-tame dADhI mUcha muMDAvIne mArI sAthe vilAsa karo." vezyAe kALIdAsane tema karavA kahAM, tyAre kALIdAse teja pramANe karyu. pachI "A kAma bhojarAjAnuM che" ema jANIne kALIdAse te vezyAne kamu ke-"jyAre bhojarAjA Ave,tyAre tAre tene kahevU ke-"huM tamArI upara svArI karu,ane tame gadheDAnI jema mArA gharamA bhamatA bhamatA heSArava (ghoDAnI jevo zabda) karo, to hu~ samAro saMga karuM,nahIMto nahIM karUM."te sAMbhaLIne vezyAe te vAta kabUla karI. tyAra pachI bhojarAjA Avyo, tyAre teNIe tene kayu eTale teNe 1 parva paTale grahaNa ghire yoga. te divase tIrtha sthAne dADhI mUsahita muMDana karAvavAno vidhi laukika zAsamAM ke ..
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (47) te pramANe kayu. pachI bIje divase rAjasabhAmAM kALIdAsa mAgyo, tyAre bhojarAjAe kayu ke-" kAlidAsa kavizreSTha ! kasmin parvaNi muMDanam (he uttama kavi kAlIdAsa ! kayA parvamA tame A muMDana karAvyu ? )" te sAMbhaLIne kALIdAse kahyu ke-"anazvA yatra heSante tasmin parvANa muMDanam-je parvamA gadheDA heSArava kare che, te parvamoM meM muMDana karAvyuM che." ityAdi. prAtaHkALe celaNA rANIe AmravRkSaparathI phaLa cuTAyelA joine rAjAne jaNAvyuM. tyAre rAjAe abhayakumAra maMtrIne dolAvIne kayu ke"jenI AvI zakti che, te aMtaHpuramA paNa upadrava karI zake, mATe sAta divasamA A AmraphaLanA corane pragaTa karaje (hAjara karaje); nahIM to coranA jevo tAro daMDa karavAmAM Avaze." te sAMbhaLIne abhayakumAre rAjAnI AjJA svIkArI coranI zodha karavA mAMDI. chelle divase koi ThekANe pauralokono moTo samudAya ekaTho thayo hato, tyAM abhayakumAre potAnI buddhithI 'bRhatkumArInI' kathA kahIne te corane pragaTa karyo. te kathA ApramANe: bRhatkumArInI kathA. vasaMtapuramAM nirdhana "jIrNa" zeThane "bRhadakumArI " nAmanI atyaMta svarUpavALI putrI hatI. te kumArI hamezA kAmadevanI pUjA karavA mATe udyAnamAthI puSponI corI karatI hatI teNIne eka di. vase mALIe puSpa coratAM joi pakaDI. ane teNInA svarUpathI moha pAmelA te jyAnapALe bhogamATe teNInI prArthanA karI. tyAre te bolI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) ke-"hu~ kumArI chu, tethI sparza karavAlAyaka nathI. kahuM che ke" rajasvalA, samAna gotravALI, potAnI jAtathI uMcI jAtavALI, pavrajyA ( dIkSA) lIdhelI, tathA mitra, rAjA ane gurunI strI-e ATha strIo gamana ( sparza ) karavAlAyaka nathI." tyAre udyAnapALa bolyo ke-" tuM je vakhate paraNe teja divase prathama mArI pAse tAre Avaq." kumArIe te vAta svIkArI ane potAne ghera gai. pachI a. nukrame keTaleka kALe te kumArI paraNI. rAtre teNIe potAnI pratijJA potAnA patine kahI,tyAre patie teNIne satyavaktA jANI mALI pAse javAnI rajA ApI, eTale te suvarNa ane ratnanA alaMkAro dhAraNa karIne udyAnapALa pAse javA cAlI. mArgamAM coroe teNIne rokI. temanI pAse satya vAta jAhera karI ane " pAchI vaLatAM tame luMTI lejo" ema ko, tyAre teoe teNIne satya pratijJAvALI jANI tathA "pAchI Avaze tyAre luMTIzuM" ema dhArI teNIne rajA ApI. AgaLa jatAM kSudhAthI kuza thayelA rAkSase teNIne rokI. tyAM paNa teja rIte teNIe satya vAta kahI eTale teNe teNIne choDI dIdhI. ane "pAchI Avaze tyAre khAi jaiza" ema dhArIne tyAMja beTho. pachI te strI mALI pAse gai. mALIe Azcarya pAmIne teNIne mAtAnI jema namaskAra karI mukta karI. pAchI vaLatAM rAkSase ane coroe paNa teNIne choDI dIdhI. ghera AvI patinI pAse sarva hakIkata satya rIte kahI batAvI, thI patinI vizeSe mAnItI thai. A pramANe kathA kahIne abhayakumAre sarva mANasone pUchayu ke
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (49) " he loko ! A cAramAMnA koNe duSkara kArya karyu kahevAya ?" tyAre keTalAka iyALu puruSoe patine duSkarakArI kahyo, keTalAka kSudhAturoe rAkSasane duSkarakArI kahyo, jAra puruSoe mALIne duSkarakArI kahyo, ane pelA AmraphaLa coranArA mAtaMge corane duSkarakArI kahyo. tarataja abhayakumAre tene pakaDayo ane pUchaguM, eTaLe teNa satyavAta kahI dIdhI. pachI abhayakumAra tene rAjAnI pAse lai gayA. rAjAe krodhathI teno vadha karavAno hukama karyo, tyAre abhaya kumAre kayuM ke "he svAmI ! AnI pAse be apUrva vidyAo che te to tame grahaNa karo, pachI jema yogya lAge tema karajo. kahuM che kebAlAdapi hitaM grAhyamamedhyAdapi kAJcanam / nIcAdapyuttamA vidyAM strIratnaM duSkulAdapi // 1 // ____ artha-bALaka pAsethI paNa hita vacana grahaNa karavaM, apavitra vastumAthI paNa suvarNane grahaNa karavU, nIca mANasa pAsethI paNa vidyA zIkhI lebI, ane nIca kuLamAthI paNa strI ratna levu." te sAMbhaLIne rAjA siMhAsanapara beThA beThA mAtaMgane potAnI sanmukha nIce basADIne tenI pAsethI unnApinI ane avanAminI nAmanI vidyA zIkhavA lAgyA. paraMtu dhaNIvAra gokhatAM chatAM paNa hRdayamAM jarA paNa te vidyA AraDha thai nahIM, tyAre zreNika rAjA tenApara krodhAyamAna thayA ane " are ! mArI sAthe paNa tuM kapaTa rAkhe cha" ema kahA~ne teno tiraskAra karavA lAgyA. te vakhate abhayakumAra rA.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50) jAne kahAM ke - "he deva ! vinayAvinA vidyA phaLIbhUta thatI nathI, mATe ene siMhAsanapara besADIne Apa hAtha joDIne nIce pRthvIpara beso. " te sAMbhaLIne rAjAe paNa " prathama potAnA AtmAne vinayamAM joDavo joie, ane pachI vidyA zIkhAya che. kAraNa ke jaLathI latAbhI jema vinayathaja vidyA vRddhi pAme che. " A pramANe nItizAsranuM vacana saMbhArIne pote vidyAnA arthI hovAthI te pramANe karyu. eTale tarata ja te banne vidyAo hRdayamAM jANe kotarAi gai hoya tema sthira thai. pachI vidyAguru thavAthI te corane rAjAe mukta karyo, ane teno satkAra karyo. mATe vinayapUrvaka ja zrutajJAnano abhyAsa karavo. // iti dvitIyo vinayAcAraH // :0: trIjA bahumAnAcAra viSe. zrutajJAnanA arthI gurune viSe bahumAna dharAva. bahumAna eTale aMtaHkaraNanI prIti. bahumAna hoya to ja guru vigerenI ekAMtapaNe chaMdonuvRtti - temanI icchAnusAra vartaNuka, temanA guNanuM grahaNa, doSaM AcchAdana ane temanA abhyudayanuM citavana vigere thai zake che. gurvAdikane thoDuM paNa duHkha hoya, to potAnA manamAM atyaMta duHkha thAya che, ane tenA abhyudayamAM pote atyaMta harSa pAme che, pahelAM je vinayanuM svarUpa kAM te ( vinaya ) to bAhya upacArathI bhaktirupe dRzyamAna thAya che. tevo vinaya chatAM paNa bahumAna to hoya athavA na paNa hoya. bahumAna vinA ghaNA vinayathI paNa zuM ? kAraNa ke jIva binA ekalA dehathI zuM ? dravya vinA ekalA gharathI zuM ? nAka vinAnA mukha
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (51) vaDe zuM ? dAna vinAnA phogaTa mAnavaDe zuM ? gaMdharahita puSpe karIne zuM ? raMga vinAnA kuMkume karIne zuM ? jaLarahita sarovare karIne zuM ! dAna vinAnA haste karIne zuM ? mUrti vinAnA derAsare karIne zuM? tathA madhya maNi vinAnA hAre karIne zuM ? kAMi paNa nahIM. tethI vi. naya karatAM bahumAnanuM adhika prAdhAnya kaheluM che. ane teTalA ja mATe vinayAcArathI bahumAnAcArane jUdo kahyo che. zrutajJAnanA arthIe A banne AcArano Azraya karavo joie. te viSe AgamamAM kayu cha ke" zrutajJAnanA arthIe nidrA ane vikathAno tyAga karIne, traNa guptivaDe gupta thaine, ane be hAtha joDIne bhakti-bahumAnapUrvaka upayoga rAkhI zrutanuM zravaNa karavU, uMcA prakAranA vinayathI, hAtha joDavAthI tathA gurunI icchAnusAra vartana karavAthI ArAdhana karelA gurujana vividha prakAranA zrutane tatkALa Ape che." vinaya ane bahumAna e bannenA cAra bhAMgA thAya De-koine guru pratye vinaya hoya che, paNa bahumAna hotuM nathI. zrInemijina pratye kRSNa vAsudevanA " pALaka" nAmanA putranI jema 1. koine guru pratye bahumAna hoya che, paNa vinaya hoto nathI. zAMbakumAranI jema 2. mahAvIra svAmI pratye zrIgautamanI jema koine te banne hoya che 3. ane kapilAdAsI ane kAlazaukarika kasAi vigerenI jema koine bemAthI eka paNa hotA nathI 4. bahumAna vinA ekalA ghaNA vinayathI paNa grahaNa karelI vidyA phaLadAyaka thatI nathI, ane bahumAna karavAyI thoDA vinayavaDe paNa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) phaLadAyaka thAya che. te viSa gautamapRcchAmA kahyu che ke-"je mANasa mithyA vinayavaDe vidyA athavA jJAnane grahaNa karIne gurunI avagaNanA kare che, te mANasanI vidyA tathA jJAna niSphaLa thAya che. tathA vinayasahita ane guNa karIne yukta evo je mANasa gurunI pAse bahumAnapUrvaka vidyA grahaNa kare cha, tenI te vidyA satvara saphaLa thAya che." bahumAna upara be nimittiyAnI kathA. koi eka siddhaputranI pAse be ziSyo abhyAsa karatA hatA. banne jaNA vinaya tathA bhakti vigare barAbara karatA hatA. paraMtu te bannemAMthI ekane gurune viSe bahumAna hatuM, ane bIjAne tevU nahotuM. te bane anukrame aSTAMga nimitta zIkhIne huMzIyAra thayA. ekadA te banne ghAsa ane kASTha levA mATe vanamAM gayA. mArgamAM pagalA joine eke kayu ke" AgaLa hAthI jAya che. " tyAre bIjo volyo ke-" hAthI jato nathI, paNa hAthaNI jAya che. te paNa DAbI AMkhe kANI che, tenApara eka strI ane eka puruSa beThelA che, temAM je strI che te garbhiNI ane tarata prasavavAnA samayavALI che, teNIe rAtuM vastra pahereluM che, tathA te thoDI mudatamAM ja putrane prasavaze." te sAMbhaLIne bIjo bolyo ke-" he bhAi ! kema Ama dIThA-bhALyA vinA saMbaMdhavinAnuM bole che?" tyAre te bolyo ke-" je jJAna che te pratIti (khAtrI) nA sAravALu ja hoya che, tethI mArI kahelI sarva hakIkata AgaLa jaNAze." pachI te banne keTalIka pRthvI AgaLa gayA, teTalAmA temaNe te ja pramANe sarva joyu. tathA te strIne prasavano samaya thayelo hovAthI tyAM eka
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ velAmaonI jhupaDI karI hatI ane temAM te strI rahelI hatI. tethI sarva vAta tatkALa maLatI AvI. pachI te banne tyo kSaNavAra rahyA, teTalAmA teNIe putra prasavyo, te sarva joine bIjo " ANe A sarva zI rIte jANyu ?" ema vicArIne Azcarya pAmyo, tathA " meM kAMDa paNa jANyu nahIM" ema vicArIne kheda pAmyo. tyAMthI te banne cAlatA cAlatAM na. dIne kinAre gayA. te vakhate eka vRddha strI pANI bharavA tyAM AvI. teNIno putra paradeza gayo hato. ghaNA divasa thayA chatAM ghera Avyo na hoto tethI teNIe te banene pUchayu ke-" mAro putra kyAre Avaze ?" A pramANe pUchatAMja teNInA mastakaparathI mATIno ghaDo paDI gayo, ane bhAMgI gayo. te vakhate maMdabuddhivALAe teNIne karjA ke-" koi prazna pUche teja vakhate je kArya nIpaje te praznano uttara thayo ema jANavU, athavA te vakhate jevU kArya thayuM hoya tenA jevo ja uttara thayo jANavo, athavA te vakhate je rUpe kArya thayu hoya te rUpeteno uttara jANavo. e pramANe sadRzapaNAvaDe sadRza uttara jANavo; A pramANe nimittazAstramA kahaluM che, tethI he vRddhA ! tAro putra mRtyu pAmyo cha, ema jaNAya che." te sAMbhaLIne bIjo buddhimAna bolyo ke.-"he bhAi ! ema na bola. teNIno putra ghera ja Avyo che." ema kahIne teNe vRddhAne kahyu ke-" he vRddhA ! tuM tAre ghera jaladI jA. tAro putra ghera AcI gayo che. khoTI zaMkAmAM paDIza nahIM." te sAMbhaLIne te vRddhA harSa pAmIne tarata ja potAne ghera gai, to tyAM potAno putra Avelo hato tene joyo, ane mA tathA putra snehathI maLyA. pachI te banne ziSyojeTalAmAM guru pAse AvyA teTalAmA ghaNuM dhana tathA dhotIyAno joTo laine
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 54 ) vRddhA paNa tyAM AvI, ane satya nimitta kahenArano satkAra karyo. jone pelo maMda buddhivALo ziSya gurupara krodha karIne bolyo ke" nirupapa jJAnavALA ane sarva jANanArA Apa jevA guru paNa vinayavaMta evA potAnA sarakhA ziSyomAM paNa jo A pramANe vidyA ApavAmAM aMtara rAkhe to te konI pAse kaheM ? ane zuM kahe ? konI pAse A upAlaMbha Apako ? jo caMdramAMthI paNa aMgArAnI dRSTi thAya, sUryathakI paNa aMdhakAranI utpatti thAya, kalpavRkSathakI paNa dAridryanI prApti thAya, caMdanavRkSathI paNa durgaMdha nIkaLe, amRtathakI paNa viSano Aveza prApta thAya, sajjanathakI paNa durjanatAnuM adhikapazuM jaNAya, sArA vaidyathI paNa ulaTI vyAdhinI utpatti thAya ane jaLakI paNa jo agni nIpaje to temAM kone doSa devo ? " te sAMbhaLIne guru bolyA ke - "he ziSya ! tuM zA mATe Ama bole che ? meM tane ane Ane vidyA ApavAmAM ane zAstra zIkhavavAmAM koi vakhata bheda rAkhyo nathI. " pelo ziSya bolyo ke-" tyAre ANe mArgamAM hAthaNI vigerenuM vRttAMta zI rIte jANyuM ? ane meM kema na jANyuM ? " gurue sAcuM jANI zakelA ziSyane pUchayuM ke - " he sArI buddhivALA ! teM te sarva vRttAMta zI rIte jANyuM ?" tyAre te bolyo ke-" he gurujI ! ApanA prasAdathI tathA te te prakAranI nizAnIo jovAthI meM jANyuM. te AvI rIte ke mArgamAM hAthaNI mUtarelI hatI, tenA relA hAthI karatAM jUdA AkAranA hoya che tethI meM hAthaNI jAya che ema jANyuM. mArgamAM mAtra dakSiNa (jamaNI ) bAjue ja koi koi ThekANe sUMDhavaDe ghAsa lai laine teNIe
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (55) bhakSaNa karyu hatuM, tethI DAbI AMkhe kANI che, ema jANyu. mArgamA upara beThelA strI puruSe nIce utarIne kAyikI ( laghuzaMkA) karI hatI, te parathI tenApara strIpuruSa beThA che, ema jANyu. je strI hatI teNe kAyikI karIne uThatA banne hAthe pRthvIpara thobho (Teko) dIdho hato, tethI te tarata prasavavAvALI che ema jANyu. kAMTAvALAnAnA jhADa upara vastrano cheDo bharAyo haze, tenA rAtA tAMtaNA tyAM vaLagelA hatA, te parathI te strIe rAtuM vastra paheryu cha ema jANyu. mArgamAM thoDIvAra cAlI hatI, temAM jamaNA pagarnu pagalaM retImAM vadhAre khuMcI gayuM hatuM, te parathI tenA garbhamAM putra cha eTale putrane prasavaze ema jANyu. vRddhA strIno putra ghera Avyo, e vAta meM e parathI jANI ke-jema ghaDo paDIne phUTI gayo, te pRthvI ( mATI )mAthI utpanna thayo ane pRthvInI sAthe maLI gayo, tema Ano putra paNa A vRddhAthI utpanna thayelo che, te teNIne maLavo joie, ema dhArIne meM ghera AbyAnuM kahAM." te sAMbhaLIne tenI atyaMta tIkSNa buddhithI harSa pAmelA gurue bIjA ziSyane kahyu ke-" he vatsa ! tuM mAre viSe vividha prakArano vinaya karatAM chatAM paNa tAruM tevA prakAraceM mArA viSe bahumAna nathI, ane A to mArA pratye atyaMta bahumAna dharAve che, temaja tenI vinayavALI buddhi che, mATesArI rItanA bahumAnayukta vinaya hoya, to ja vidyA phaLadAyaka thAya che. tethI A bAbatamA mAro kAi paNa doSa nayI." A pramANe ghaNo vinaya chatAM paNa bahumAnavALAne phaLanI siddhi thai ane bahumAna rahitane phaLanI Asiddhi thai ema samajavu.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) have vinaya thoDo chatA paNa bahumAne karIne phaLanI prApti thAya che, tepara dRSTAMta kahe che. koi eka parvatamAthI pANInA jharaNA vahetA hatA. te ThekANe eka zivanI mUrti pratyakSa prabhAvavALI hatI. tenI koi eka brAhmaNa hamezAM zuddha thaine caMdana puSpAdikavaDe bahu bhaktipUrvaka pUjA karato hato. ane eka bhilla eka hAthamAM dhanuSa ane bANa rAkhIne, eka hAthamAM bilipatra laine tathA mukhamAM pANI bharIne tenI pUjA karavA Avato. te prathama karelI brAhmaNanI pUjAne pagavaDe kADhI nAMkhI. ne koi prakAranI bIjI pUjAnI sAmagrI vinA mAtra mukhamAM bharelA pANInA kogaLAvaDe te mUrtine navarAtrI tenApara bilipatra caDAvato,paraMtu te aMtaHkaraNanA bahumAnathI pUjA karato hato. mUrkhapaNAne lIdhe yogya prakArano vinaya karavAnuM tene jJAna nahotuM. topaNa kevaLa bahumAnathIja prasanna thayelA ziva tenI sAthe hamezAM kuzaLa praznAdika vArtA karatA hatA. eka divasa te vRttAMta pelA brAhmaNanA jANavAmAM Avyu, tyAre teNe krodhathI zivane upAlaMbha dIdho ke-" he ziva ! tuM paNa te bhilla jeko ja jaNAya che. " tyAre zive tene ko ke-" e bhilla mArApara atyaMta anurAgI che tenI tane kAle sabAre khAtrI thaze." te sAMbhaLIne brAhmaNa tenI avagaNanA karIne ghera gayo. bIje divase prAta:kALe ziva potAnuM eka netra kADhI nAkhyu. thoDIvAre brAhmaNa pUjA karA Avyo, te te pramANe joine kAMika kheda karIne ubho rahyo. eTalAmA pelo bhilla Avyo. teNe paNa zivanuM eka netra joyuM nahIM. tethI te ghaNo ja kheda karavA lAgyo, ane tarata ja bhAlAvaDe potArnu
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57) netra kADhIne te zivane arpaNa kayu. te vakhate zive prasanna thaine tene tenu netra pArcha Apyu, ane rAjya Apyu. ___A parathI ema samajavAna cha ke hRdayanA bahumAnathI ja guru tathA devo tuSTamAna thAya che. jinastutimA paNa kachu cha ke- he prabhu ! tame A AMkhovaDe dekhAtA nathI, tathA mahA pUjAvaDe paNa ArApA karAtA nathI, paraMtu ghaNA bhaktirAge karIne tathA AjJAnuM pAlana karavAbaDe karIne ja prasanna thAo cho." te bhillanu bahumAna joine brAhmaNa cittamA camatkAra pAmyo. A pramANe bahumAna ane abahumAnanuM phaLa jANIne vivekI puruSe guvodikanuM sArI rIte bahumAna karavAmAM yatna karavo. // iti tRtIyo bahumAnAcAraH // cothA upadhAnAcAra viSe. zrutajJAnanA arthIe vidhipramANe upadhAna vahana karavA joie. teSAM upa' eTale samIpe, ' adhIyate ' eTale sUtrAdika bhaNAya." e zabdArthavaDa upadhAna eTale zrutanA ArAdhana mATe amuka prakAranI zAstravihita tapasyA vizeSa. temA sAdhuone Avazyaka vigere zrunanA ArAdhanamATe AgADha ana anAgADha yogarUpa siddhAntane anumAre potapotAnI sAmAcArI pramANe kriyA jANI. ane zrAvakone mATe to paMca parameSTi namaskAra vigare sUtranA ArAdhana mATe zrI mahAnizIya sUtramA kahelA cha upadhAna prasiddha che te jAgavA. jema sAdhu pone
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 58 ) yoganuM bahana karyA vinA siddhAMtanuM vAMcavaM bhaNavaM zuddha thatuM nathI, tema upadhAna tapa karyA vinA zrAvakone paNa namaskAra ( navakAra ) Adi sUtranuM bhavaM gaNavaM zuddha yatuM nathI. mahAnizItha sUtramAM akAla, avinaya, abahumAna, anupadhAna vigere ATha prakAranA jJAnakuzalamAM anupadhAna nAmanA kuzalane ghaNA doSavALo ko che. temAM A pramANenA arthavALo AlAvo che- "he gautama ! A ATha prakAranA jJAnakuzIlamAM je koi mANasa anupadhAne karIne ( upadhAna karyA vinA ) prazasta jJAnano abhyAsa kare athavA karAve athavA abhyAsa karatA karAvatAnI anumodanA kare, temane mahA pApa karmavALA jANavA. kemake teo prazasta jJAnanI moTI AzAtanA kare che, ema jANavuM. " gautama gaNadhara pUche che - "he bhagavAn ! jo ema che to paMcamaMgala ( navakAra) nuM upadhAna zI rIte karAvavuM ?" bhagavAn javAba Ape che " - he gautama! prathama jJAna ane pachI dayA. ane dayAvaDe sarve jagatnA jIvonA prANarUpa sattvAne potAnA samAna jovA, te dayA vigere sarve jJAnathI ja pravarte che. he gautama! je vidhivaDe paMcamaMgaLanuM upadhAna karAvavuM yogya che te A pramANe- sArAM evAM tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga ane lagna hoya tathA caMdranuM baLa hoya tyAre jAtyAdika AThe madano tyAga karIne, tathA atyaMta tIvra zraddhA ane saMvega utpanna thavAthI ullAsa pAmatA mahA zubha adhyavasAyane anusAre bhakti ane bahumAnapUrvaka, tathA nidAna ( niyANA ) rahita, dvAdaza bhakta (pAMca upavAsa) karIne, caityAlayamAM jaMturahita pradezane viSe jaine navA na
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 59 ) vA saMvegavaDe uchaLatA ane atyaMta gADha, aciMtya tathA parama zubha pariNAma utpanna thavAthI ullAsa pAmatA dRDha aMtaHkaraNavALA zrAvake pAMcaadhyayana ane eka cUlAe karIne sahita tathA zreSTha evA pravacana devatAe adhiSThita paMcamaMgala rupa mahA zrutaskaMdhanuM paheluM adhyayana ke je traNa pade karIne vyApta, eka AlAvAvALu, sAta akSarathI banelaM, anaMta gama, paryAya ane arthane sAdhanAruM tathA sarve mahAmaMtrI ane pravara (uttama) vidyAonAM parama bIjarUpa che, te (namo arihaMtANarUpa) paheluM adhyayana bhaNavaM. te divase AcAmle ( AMbeLe ) karIne pAraNaM karavuM. te ja pramANe bIje dIvase be pade karIne vyApta, eka AlAvAvALu ane pAMca akSaravALu 'namo siddhANaM' bIjuM adhyayana AcAmla karIne bhaNavu.. eja pramANe pAMca divasa karIne pAMca adhyayana AcAmla karIne bhaNavA. pachI traNa AlAvAvALI ane tetrIza akSaravALI " eso paMca namukkAro ityAdi " cUlAne chaThe sAtame ane AThame divase dararoja AcAmLa karIne bhaNavI, pachI ahamabhakta (traNa upavAsa ) karIne anujJA laine Akho maMtra avadhAravo. tyAra pachI iryApathika sUtra ( iriyAvahI ) bhaNavuM gautama gaNaghara pUche che - "he bhagavAn ! te iryApathika sUtra kai vidhie bhaNavaM ? " bhagavAn javAba Ape che - " he gautama ! paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhanI ja jema teTalAja tapavaDe iryApathika sUtra bhaNavuM. 2 zakrastava ( namuththuNaM ) eka ahama ane batrIza AMbilavaDe bhaNavu. 3 arhatustava (caityastava - arihaMtace ANaM ) eka upavAsa ane traNa AMbilavaDe bhaNavu. 4 catu
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) vizati stava (logassa) eka chaTha, eka upavAsa ane pacavIza AbilavaDe bhagavaM. 5 tathA jJAnastava (zrutastava ne siddhastava ) eka upavAsa ane pAMca AMbiLavaDe bhaNaM. 6" isyAdi.* ___ upara pramANe upadhAnanuM bahana karyA pachI uttama evaM tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna ane caMdranuM baLa hoya tyAre zakti anusAra jagadaguru zrIjinezvaranI pUjA karIne tathA munivargane pratilAbhIne gurusahita sAdhu, sAdhvI, sA(maka ane baMdhuvargane sAye laine vAjate gAjate prathama gAmanA caityone vaMdanA karavI. tyAra pachI guNavAn sAdhuornu tathA sAdharmika janonu potAnI zaktimamANe praNAma vigere karavAyI tathA sUkSma, bahu mUlyavALAM, komaLa ane ujvaLa vastra vigereyI mahA sanmAna karavu. pachI gurue dharmadezanA ApavI. pachI atyaMta zradA ane saMvegavAn te zrAvakane yAvajIvano abhigraha Apavo ke "tAre AjathA AraMbhIne jIvana paryaMta traNe kALa dararoja caityavaMdanA karavI (darzana pUjA karavI) vigere." pachI maMtrelI gaMdha muSTio sAtavAra tenA mastakapara 'nithArago bhavijAsI' 'tuM nistAraka thA' (saMsa.ra mamudrano pAra pAma ) ema bolatAM gurue nAkhavI. pachI catuvidha saMgha paNa tenA mastakapara gaMdha muSTio nAMkhavI tyArapachI gurue jagadguru zrIjinezvAnI karelI pUjAnA eka bhAgapAthI sugaMdhavALI, * AmAM pehelu, bIjUM, cothu ne chaThaM upadhAna eka sAthe vahana karavAmAM jAve che, ane trIjuM ne pAMva upadhAna tyAra pachI juduM jueM paNa vahana karI zakAya che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahIM karamAyelI ane ujvaLa ( zveta ) evI puSpanI mALA grahaNa karIne potAnA hAthavatI tenA banne khabhApara AvI jAya tema nAkhavI, ane nAkhatAM nAkhatAM gurue tenA upabRMhaNAdika bolavA. gautamasvAmI pUche che "he bhagavAn ! te upabRMhaNA zuM ?" bhagavAn kaheM cha-" he gautama ! pAMca maMgaLanI jema sAmAyika vigere samagra zrutajJAna tene bhaNAvaq, ane te vinaya upadhAnavaDe bhaNAva. vizeSa eTalu kebhaNavA icchanAra zrAvakoe ATha prakArano kALAdika jJAnAcAra prayatnapUrvaka pALavo. na pALe to moTI AzAtanA lAge. vaLI dvAdazAMga zrutajJAna bhaNavA bhaNAvavAno kALa rAtri ane divasanA prathama ane chellA praharano che, paNa paMcamaMgaLa bhaNavA bhaNAvavAno kALa to AThe praharano che. tathA paMcamaMgaLa ( navakAra ) sAmAyika lI, hoya athavA na lIdhuM hoya topaNa bhaNAya che, paraMtu sAmAyikAdika zruta to AraMbha ane parigrahanA tyAgapUrvaka yAvajjIva sAmAyika ucareThe hoya tenAthIja ( sAdhuthIja ) bhaNI zakAya che, paNa AraMbha ane parigrahadhArI tathA jeNe sAmAyika lIdhuM nathI evA zrAvakane bhaNavA yogya nathI. pAMca mahA maMgaLane AlAve AlAve ( dareka AlAve ) AMbila karavU, tathA zakrastavAdikane viSe paNa AMbila kara. temaja dvAdazAMga zrutajJAnanA uddezanA adhyayanane viSe paNa eja pramANe AMbila karavaM. gautamasvAmI pUche che " he bhagavAn ! paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhana A vinayopadhAna Ape atyaMta duSkara vahyu. tethI A moTI niyaMtraNA . 1 hAlamA rezamanI guMthelI mALA paherAvavAmAM Ave che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) - bALa jIvothI zI rIte bane !" bhagavAn javAba Ape che ke " he gautama ! je koi mANasa A niyaMtraNAne na icche eTale na kare, ane vinayopadhAna karyA vinAja paMcamaMgalAdika zrunajJAna bhaNe, athavA bhaNAve, athavA tenI anumodanA kare, teo paraspara eka bIjAne pApamA nAMkhe che; temane dharmanI prItivALA kahevA nahIM, teo gurunI AzAtanA karanArA jANavA, tathA atIta, anAgata ane vartamAna tIrthakaronI ane zrutajJAnanI AzAtanA karanArA jANavA, tathA te anaMta saMsArasAgaramA bhramaNa kare che. kemake A vinayopadhAnanI cirakALanI niyaMtraNA che. vaLI he gautama! je koi A vidhipramANe kare, jarA paNa aticAra lagADe nahIM, ane yathokta vidhAna pramANeja paMcamaMgalAdika zrutajJAnanuM vinayopadhAna kare te sUtranI hIlanA karanAro nathI, tathA vAraMvAra bhavamAM bhramaNa karavArUpa garbhavAsAdika aneka kAranAM duHkhone pAmato nathI. ahIM vizeSa eTayuM che ke - he gautama! jeo bALaka che tathA puNya pApane paNa nahIM jANanArA che, teo paMcamaMgala bhaNAvavAne sarvathA ayogya che. teone paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhano eka paNa AlAvo Apako ( zIkhavavo ) nahIM. kemake anAdikALa bhavabhramaNa karavAthI upArjana karelAM azubha karmarAzine dahana karavA samartha evA A paMcamaMgaLane pAmIne bALajano tenuM sArI rIte ArAdhana karI zake nahIM, ane ulaTA te paMcamaMgaLane laghutA pamADe. tethI tevA lokone kevaLa dharmakathA kahIneja bhaktivALA karavA. pachI jyAre dharmanI zraddhAvALA, dRDha dharmavALA tathA bhaktiyukta thAya tyAre A pratyAkhyA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ nano nirvAha karavAmAM te samartha thAya ane te pramANe thayela che ema jANyA pachI ja tene A vinayopadhAna karAva. pachI upadhAna vahana karanArane rAtribhojananu paNa be prakAre, praNa prakAre, ke cAra prakAre ( duvihAra, tivihAra ke cauvihAranI rIte) jenI jevI zakti hoya te pramANe tene pratyAkhyAna karAvaQ. vaLI he gautama ! pIstAlIza navakArazIvaDe eka upavAsa thAya che. tathA covIza porasIvaDe, bAra purimaTThavaDe, daza apArdha (avaThTha) vaDe, traNa nIvI baDe, cAra ekalaThANAvaDe, be AMbIlavaDe ane eka zuddha AMbIlavaDe eka upavAsa thAya che. ( sAMsArika raudra dhyAna ane vikathA rahita tathA svAdhyAyamAM ekAgra cittavALAnuM eka AMbIla mAsakSapaNathI paNa vadhI jAya che. ) tethI karIne te prakAre ane te rIte upadhAnasaMbaMdhI tapa kare, pachI enI gaNatrI karIne jyAre ema jaNAya ke " have ATalA tapa upadhAnathI e paMcamaMgaLa bhagavAne yogya thayo cha " tyAre gurura tene bhaNAvavo, anyathA bhaNAvato nahIM." ___ gautama svAmI prazna kare che ke-" he bhagavAn ! ghaNA kALa sudhInI A kriyA karatAM jo kadAca vacce ja te mRtyu pAme, to namaskAra rahita te zI rIte muktimArga sAdhI zake ?" bhagavAn kahe che ke-"he gautama ! je samayayI teNe sUtranA ArAdhana nimitte azaTha bhAvI potAnI zaktipramANe yatkiMcita ( thoDo) paNa AraMbha kayoM che, teja samayathI tene sUtra tathA arthane bhaNeko jANato, kemake te (zrAvaka) paMcanamaskAra sUtrane, arthane tathA te bannene avidhie grahaNa kare nahIM.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) paraMtu tevI rIte ja grahaNa kara ke jethI bhavAMtaramAM paNa te nAza pAme nahIM. evA zubha adhyavasAyapaNAne lIdhe te ArAdhakaja thAya. " pharIthI gautama svAmI bhagavAnane pUche che ke-"he bhagavAna ! bIjAne bhaNatA sAMbhaLIne ja jeone zrutajJAnAvaraNanA kSayopazamane lIdhepaMcamaMgaLa (navakAra ] kaMThe thai jAya che, temane paNa zuM tapa upadhAna karAvaq ?" bhagavAn kahe che-" hA, tene paNa karAkvaM." gautama svAmI pUche che. " he bhagavAn ! tene zAmATe upadhAna karAvayU~ ?" bhagavAn kahe che"he gautama ! sulabhabodhipaNAnI prAptine nimitte tene paNa upadhAna karAva. e pramANe nahIM karanArAne jJAnakuzIlIyA jANavA." - ahIM koi zaMkA kare ke-zrI Avazyaka sUtramA namaskArane sAmAyikanA aMga tarIke kahuM che, ane mahAnizIthamAM mahA zrunaskaMdha tarIke kayuM che. te banne zI rIte ghaTe ! eno javAba e che ke-jema Ava. zyaka sUtranA pahelA adhyayananI niyuktimAM jUtuM vatAvekheM sAmAyika pahalu adhyayana kahevAya che, ane teja (sAmAyika) pratikramaNa nAmanA cothA adhyayanamA tenA eka deza (eka bhAga) paNe dekhAya che. e ja pramANe namaskAra paNa jyAre sAmAyikanA AraMbhamAM bolAya tyAre tene jUdaM zrutaskaMgha jANavU, vaLI mahAnizItha sUtra bIjAM zruta karatAM vadhAre viziSTa cha ema jaNAya che. kemake tenA agADha yoga cha, ane temA pIstAlazi AMbIla eka sAthe karavAmAM Ave che. tethI bIjA yogonA tapa karatAM tenA yogano tapa ati duSkara che, mATe tenuM utkRSTapaNuM si. ddha thAya che. A (utkRSTapaNAnA) kAraNane lIdhe paNa jeo mahAnizI
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) ane pramANika mAnatA nathI, teonI zI gati thaze ? te ame jANI zakatA nathI. (arthAt ghaNIja mAThI gati thavI joie.) kemake zrutano apalApa karavo e mahA moThaM pApa che. mUDha buddhibALAe "mahAnizItha nAmanuM sUtra zruta kahevAya ke nahIM, evo saMdeha rahe che" ema kadI paNa kahevU nahIM. kemake naMdisUtra ane pAkSikasUtra vigaremA "nisIhaM mahAnisIhaM " e pramANe pratyakSa kamu che. ( tethI te zruta cha, ema siddha thAya che. ) vaLI "naMdisUtrAdika paNa zruta gaNAya ke nahIM ? " evI zaMkA karavI nahIM. kAraNa ke ema kahevAthI zrI AcArAMga ane aupapAtika ( uvavAi ) vigere sUtro ke je hAlanA samayamA vartamAna cha, temanuM paNa naMdisUtrAdikamAM zrutapaNuM kaheluM che tethI temane paNa zrutarahitapaNAno prasaMga Avaze, te nivAraNa karI zakAze nahIM. ane e pramANe samIkSA ( vicAra ) karyA vinA bhASaNa karavAvaDe AzAtanA karanArA puruSone jinAdika devane viSe paNa jema tema pralApa karavAmAM bAMdho Avaze nahIM. ( arthAt temane koi aTakAve tema nathI.) A pramANe mahAnizIthay pramANapaNuM siddha thAya che chatAM jeo anaMta saMsAranAM duHsaha duHkhothI paNa nahIM bhaya pAmatAM chatAM kevaLa kaMdAMgrahane lIdhe moTA sAhasane aMgIkAra karIne mahAnizIthane pramANarUpa na mAnatA hoya, seone paNa upadhAna tapa to aMgIkAra karavAnuM cheja, kAraNa ke cauda pUrvadhArI zrIbhadrabAhu svAmIe racelA dazavakAlikaniyukti Adi graMthomAM-" kAle viNae bahumANe uvahANe0 ( kALa, vinaya, bahumAna, upadhAna," e gAthAmAM upadhAna pratyakSa rIte karavAyU~ kahuM che. samavA
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 66 ) "L yAMga sUtramAM paNa upAsaka dazAMga sutranuM svarUpa varNavavAnA adhikAramAM sAkSAt zrAvakone upadhAna karavAnuM huM che. te A pramANe che" zrAvakonA zIla vrata, virati, guNa, pratyAkhyAna, ane pauSadhopa bAsano aMgIkAra tathA zrutano abhyAsa, tapa, upadhAna ane pratimA vaheH bI e sarva karttavyo che. " vaLI vyavahAravRttima paNa kartuM che kezrutagrahaNa karavAne icchanAra puruSe upadhAna karaM. " temaja jeo zrAvakonA upadhAnane mAnatA nathI, teo sAdhuonA yogodrahanane kema mAne che ? kAraNa tenA vicAra pramANe zrAvakonI jema sAdhuone paNa yoga vahana karyA vinAja sUtra bhaNavA vigerenI zuddhi thai jaze . tethI kadAgrahanI grastatAno tyAga karIne tathA siddhAMta mArganA anuyA yI ( anusaravA ) paNAno aMgIkAra karIne temAM kahyA pramANe zrutaskaMdhanA paThana pAThana vigere paribhASAsahita namaskArAdika sUtranI ArAdhanAnA heturUpa upadhAnane jinezvaranA vacananA pramANathI pramANapaNe aMgIkAra karavA. A pramANe mahAnizIthamAM upadhAna tapa karyA vinA namaskArAdika sUcanA paThana pAThanAdikano niSedha karyo che, topaNa hAlamAM dravya, kSetra ane kAlAdikanI apekSAvaMDe lAbhAlAbhano vicAra karIne AcaraNAvaDe upadhAna tapa karyA vinA paNa sUtra paThanAdika karAtuM dekhAya che. AcaraNAnuM lakSaNa kalpabhASyamAM A pramANe kAM che ke" koi uttama puruSe azaTha bhAva karIne koi paNa ThekANe kAMipaNa asAvadya ( nirdoSa) AcaraNa karyu hoya, ane teno bIjAora niSedha
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 67 ) karyo na hoya, tathA ghaNAone saMmata hoya, to te AcaraNA kahevAya cha. " AvI AcaraNA jinAjJA jevIja jANavI. te bAbata bhASyAdikamaka che ke - " azaTha bhAve AcaraNa kareluM nirdoSa kArya ke jene gItArthe niSedhyuM nathI, te AcaraNA paNa jinezvaranI AjJArUpaja che-A pramANe kahetuM hovAthI madhyastha puruSo te AcaraNAne bahumAna pUrvaka aMgIkAra kare che." A pramANe AcaraNA chatAM paNa jeNe prathama namaskArAdika sUtrAno abhyAsa karyo hoya, teNe paNa yogyatA pramANe tarataja yathAzakti tape karIne eTale pauSadha grahaNAdika vidhie karIne avazya upadhAna vahana karavAM. mahAnizIthamAM paNa mukhyapaNe AMbila ane upavAsarUpa tapa ane bIje pade eTale gauNapaNe yathAzakti tapa karavAnuM paNa kartuM che. tathA " zaktitastyAga tapasI ( dAna ane tapa zaktipramANe karavAM ) " evaM vacana hovAthI tapamAM kAMi badhAre Agraha nathI. ane mahAnizIthamAM pauSadha grahaNanI kriyA sAkSAt kahelI nathI, topaNa jema sAdhune yogodvahanamAM utkRSTa kriyA karavAnuM prasiddha rIte ka che, te pramANe zrAvakone paNa upadhAnane viSe utkRSTa kriyA karavAnuM dekhAya che. te utkRSTapaNaM AraMbhanA sarvathA tyAga vigere guNe karIneja thAyache. ane te anAraMbhAdika guNo samyak prakAre pauSadhano svIkAra karavAthI ja prApta thAya che, anyathA thatA nathI. ghaNA junA prakaraNomAM ane pUrva AcAryoMe karelI ane paraMparAthI cAlatI AvelI potapAtAnA gacchanI sAmAcArI vigeremAM paNa upadhAnane viSe pauSadha grahaNa karavAnuM sAkSAt kahetuM che. yoga vahana karavAno vidhi paNa spaSTa rIte
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68) to sAmAcArIomA ja dekhAya che koDa siddhAMtamA sAkSAt ( spaSTa vacanavaDe) dekhAto nathI. tethI sAdhunA yogavahananA vidhinI jema zrAvakonA upadhAnomAM paNa pauSadha grahaNa karavA vigereno vidhi pramANa karavA yogya che. AthI karIne ema siddha yayuM ke sAdhuoe tathA zrAvakoe bIjI sarva tapasyAo karatAM prathama avazya kartavyapaNe karIne upadhAna tapa ArAMdhavA lAyaka che. je manuSyo AjIvIkAne mATe, gRhakAryAdikanI atyaMta vyagratAne lIdhe athavA pramAda vigaire kAraNane lIdhe upadhAnanuM vahana karatA nathI, teone navakAra gaNavA, devavaMdana karavaM, iryAvahI paMDikamavA, pratikramaNa kara vigere kriyAo jIvana paryaMta kadApi zuddha thatI nathI. ane bhavAMtare paNa temane te kriyAono lAbha maLavo asaMbhavita cha, kemake jJAnanA virAdhakone jJAnanI durlabhatA pratIta thAya che. tethI jJAnanA ArAdhananI icchAvALAe upa-- dhAna vidhimA yathAzakti yatna karavo. sAdhuonA upadhAna [yoga] viSe dRSTAMta. gaMgA nadIne kAMThe koi AcArya ghaNA ziSyAne niraMtara bhaNAvavAthI tathA temanA praznonA uttara ApavAthI rAtre paNa vizrAMti pAmatA nahIM. tethI potAnI sAthe ja dIkSita thayelA paNa thoDaM bhaNelA potAnA bhAine svecchAe nidrAdika sukhane bhogavatA joine jJAna upara Adara rahita thai vizrAma levAnI icchAthI svAdhyAyane vakhate paNa asvAdhyAyano samaya che ema kahevA lAgyA. te jJAnAticAranI AlocanA karyA
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ (69) vinA maraNa pAmIne saudharma devalokamAM deva thai tyAMcI cavI koi gAmaDAmA AbhIra (bharavADa ) nA kuLamA utpanna thayA. te AbhIra bhogAdikayI sukhI hato. ekadA atyaMta rUpavALI potAnI putrIne gADAnA agra bhAgapara besADIne te ghI vecavA mATe koi nagara pratye cAlyo. te vakhate tenI sAthe bIjA paNa ghaNA juvAna AbhIro nagara pratye jatA hatA. teoe mArgamA te kanyAgeM adbhuta rupa joi paravaza banI potapotAnAM gADAM unmAgeM calAvyAM, jethI te gADA bhAMgI gayA. rUpamAM Asakta thayelA puruSone A gADAM jevI vastunuM nukazAna kai gaNatrImA che ? kAMija nathI. te viSe paramaRSituM bacana che rUvesu jo giddhimuvei tivaM akAliaM pAvai se viNAsa; rAgAure se ahavA payaMge, Aloalole samuvei maccu // artha-je puruSa rUpane viSe atyaMta Asakti pAme che, te akAle mRtyune pAme che, kAraNa ke Aloka (dIvA) nA rUpamAM Asakta thayelA pataMgIyAo rAgAtura thaine akALe mRtyune pAme che. pachI te AmIroe duHkhita thavAthI te kanyAnuM "azakaTA" ane teNInA pitArnu " azakaTApitA" evaM nAma pADayu. tethI kheda pAmIne vairAgya utpanna thavAthI teNe potAnI putrI koine paraNAvI dAMdhI ane pote dIkSA lIdhI. pachI te sAdhue uttarAdhyayananA traNa adhyayana sudhI
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThIka abhyAsa karyo. cothu asaMkhaya nAmanuM adhyayana bhaNatAM pUrvanA jJAnAvaraNIya karmano udaya thavAthI ce AMbila karI be divasa sudhI bhaNyA chatAM paNa eka pada mAtra paNa hRdayamA rahuM nahIM. tyAre gurue tene kahyu ke-" he sAdhu ! asaMkhaya adhyayananI anujJA karo." tyAre teNe pUchayu ke-" A bhaNavAmAM mukhya vidhi kevo che ? " gurue kachu ke-" jyAM sudhI A adhyayana AvaDe nahIM, tyAM sudhI AMbila tapa karavAno vidhi che." te sAMbhaLIne te sAdhue utsAhathI te pramANe ja karavA mAMDayu. eTale bAra varSa sudhI AMbila karIne teNe mAtra bAra vRtto (zloko) no abhyAsa karyo, tethI tenA jJAnAvaraNI karmano kSaya thayo. pachI sukhe karIne ( alpa yatnathI ) bAkInuM samagra zruta te. bhaNyA. tethI sAdhuoe yoganA vidhinuM samyak prakAre ArAdhana karavU. have zrAvakonA upadhAna viSe kathA. caMpApurImA Aheta dharmano parama bhakta " jinadAsa" nAme zreSThI hato. tene "RSabhadatta" ane " ajitadatta" nAme ve putro hatA. temane pitAe bAlyAvasthAmAja namaskArAdika sUtra bhaNAvyAM hatA. pachI jyAre teo pauSadha tapane yogya thayA tyAre pitAe temane kahyu ke-" he. vatso! samyakU prakAre sUtranA ArAdhanane mATe cittanA ekAgrapaNe upadhAna tapa vahana karo. kAraNa ke-" zaktimAna zraddhAlu puruSa anuSThAnane (kriyAne) vidhipUrvaka seve che (kare che ) ane te jo dravyAdika
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (71) doSI haNAyelo hoya topaNa te anuSThAnano pakSa kare che. eTaLe anuSThAnanIja puSTi karyA kare che. Asannasiddhi jIvone kriyA karavAnA pariNAma (bhAva) sarvadA hoya che. abhavyane ane durbhavya jIvone avidhine viSe bhakti hoya che ne vidhino tyAga hoya che eTale kriyApara aruci hoya che."A pramANe sAMbhaLIne kuzaLa puruSone viSe agresara ane laghu chatAM paNa buddhie karIne moTA evA ajitadatte " bhAvatuM hatuM ana vaidya ko" ema mAnIne AnaMdathI naMdi (nAMda mAMDavA) vigere mahotsavapUrvaka apUrva bahumAnasahita upadhAna tapane mukhya vidhivaDeja vahana kayu. eno moTo bhAi to sAMsArika mukhamAM Asakta hato,tathA pauSadha upavAsa vigere kriyAogeM duSkarapaNuM mAnato hato, tethI nirlajjatAdi sAhasane dhAraNa karIne kaheto ke-"sUtro to prathama ja askhalitapaNe bhaNyA chIe, moTe have phogaTa duSkara tapa karavA rUpa klezanA Avezano Azraya karavAthI zuM phaLa che?ka cheke"atiklezena ye tvarthA dharmasthAtikrameNa ca / zatrUNAM praNipAtena te hyarthI mA bhavantu me // ____ artha-koI nItijJa puruSa kahe cha ke-"je arthoM (dravya) ati klezathI prApta thAya cha, tathA je dharmarnu ullaMghana karavAthI prApta thAya che, ane je zatruone namana karavAthI prApta thAya che, te arthoM mane prApta na thAo.arthAt tevA arthAne huM icchato nathI." A pramANe upadhAnano anAdara karavA agresara evA te RSabha
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 72 ) " dattane kuzala evA mAtA, pitA ane baMdhu vigeree ghaNe prakAre preraNA karyA chatAM paNa jema gaLIyo baLada ghUMsarInA bhArane vahana na kare tema teNe upadhAna vahana karyu nahIM. " dharmiSThone paNa pramAdarupI madirA . pAnathI utpanna thayelA madanI adhikatAnA AvezanI puSTatA thAya che tene dhikAra che, kemake samyak prakAranI dharmakriyAmAM kuzaLa chatAM paNa jANe agnidagdha thayelA hoya tema teo te dharmakriyAnA ArAdhana mATe udyamIja thatA nathI." A pramANe te RSabhadatte upadhAna nahIM vahana karavAne lIdhe tathA tenI avagaNanA karavAne lIdhe zrAvaka dharmanuM ArAdhana karatAM chatAM paNa tIvra jJAnAvaraNIya karma bAMdhyaM. pachI te bane bhAio zrAvaka dharmanuM ArAdhana karI saudharma devalokamA debo thayA. tyAMthI AyuSya pUrNa thaye cavIne mahAvideha kSetramAM mahebhyanA kuLAM sAthai janmelA ve putro thayA. moTAnuM nAma " devadatta " ane bIjAnuM " gurudatta " pADyuM te bannemA moTo devadatta pUrva karmanA doSadhI buddhirahita ane atyaMta mUrkha thayo, ane nAno gurudatta atyaMta buddhimAna ana DAlo thayo. anukrame yogya vaya AvatAM te bannene bhaNAvavA mATe pitAe adhyApakane sopyA. temAM moTAne ghaNI mahenata karyA chatAM paNa atyaMta tapAvelA pAtrapara jaLanA biMdunI jema eka akSara mAtra paNa hRdayamAM AruDha thayo nahIM. ghaNuM zuM kahetuM ! paNa akSage vAMcavA lakhavA jeTalaM paNa jJAna thayuM nahIM. kASThanA putaLAnI jaima tene leza mAtra paNa AvaDacuM nahIM. tene mATe pitA vividha prakAranAM auSadha, jaMtra, taMtra, maMtra ane devapazvAdika upAyo karyA,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (73) tathA hamezA prayatnapUrvaka tene bhaNAvavA lAgyA, topaNa te navakAra maMtra nuM eka paNa pada zIkhI zakyo nahIM. ane nAno gurudatta to hRdayanA abhiprAyane jANavAthI bRhaspatinI jema thoDA divasamAMja sukhe karIne sakala zAstrasamudrano pAragAmI thaI sarva vidvAnomAM mugaTasamAna thayo, ane anukrame te samyak prakAre zrAddha dharmanI samagra kriyAnuM jANapaNuM tathA utsarga ane apavAda mArganuM jANapaNuM e vigere guNoe karIne jinazAsanane viSe anupama kuzaLatAne pAmyo. " aho ! jJAnanA ArAdhana ane virAdhanano koi (alaukika.) anirvAcya vipAkodaya che." tyAra pachI te banne bhAio lokamAM anukrame rAhu ane sUryanI, loDhAnI kaDAha ane caMdranI, rAtrI ane divasanI, amAvAsyA ane pUrNimAnI, aMgArA ane suvarNanI, dhattUro ane caMpaka puSpanI, keraDo ane kalpavRkSanI, meza ane dUdhanI, kAka ane koyalanI, baga ane haMsanI, kaliyuga ane satyuganI, durjana ane sajananI tathA gardabha ane hAthInI-vigere upamAone pAmyA. aho ! sahodarapaNu chatAM paNa viSa ane amRtanI jema e banne bacce moDaM aMtara paDadyu. pachI durdaive karelA paMkti bhede karIne cittanA atyaMta udvegamAM magna thayelo devadatta atyaMta duHkha ha evA kevaLa duHkhaneja cittamA dhAraNa karavA lAgyo. ekadA koi jJAnIne tenA pitAe teno prAgbhava pUchyo, tyAre jJAnIe yathArtha pUrva bhava kahyo. te sAMbhaLIne devadatta potAnA manamA atyaMta pazcAttApa karavA lAgyo. pachI sukRta karavAmAM ja eka cittacALA thaine teNe gurune kA ke-"he bhagAn ! mAzaM duSkarmono kSaya
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 74 ) zrI rIte thAya ? te kaho. " jJAnIe javAba Apyo ke - " he devadatta ! upadhAnane vahana karanArA tathA namaskArAdika sUtrone bhaNanArAnI azabhAvathI vinaya, Avarjana, bhojana ane vizrAmaNA vigerevaDhe sarvaprakAre bhakti karIne tathA maharSinI jema saMlagna ( uparAupara ) upavAsa, AMbila vigere duSkara tapa karIne tArA zarIranuM zoSaNa karIza, toja A duSkarmo kSaya thaze. anyathI thaze nahIM. te viSe paramaRSituM vacana che ke - " he jIva ! pUrva janmamAM karelAM pApo tathA kharAba (avidhie ) AcaraNa karelI kriyAo ke jemanI AlocanA karI nathI teno vedavAthIja (bhogavavAthIja) kSaya thAya che; bhogavyAvinA teno kSaya thato. nathI. paraMtu tapasyAvaDe te karmano kSaya thai zake che." vaLI kAM che ke" niyANAvinA vidhipUrvaka karelI tapasyAnI zI prazaMsA karIe ? ke tapasyAvaDe nikAcita karmono paNa kSaya thAya che. " A pramANe gurunA mukhathI sAMbhaLIne te mahebhyaputre bAlyAvasthA hotrA chatAM tathA sarvaprakAre sukhI chatAM gurumahArAjanA kahyA pramANe vinayAdika vizeSaprakAre ghaNA varSa sudhI utsAhasahita karyA. tethI ghaNA ghuNa jAtinA jIvaDAnA samUhane yogya kaThina lAkaDAnI jema niviDa ( gADha ) evaM. paNa tenuM jJAnAvaraNIya karma dhIme dhIme olaM thaMyuM. tyArapachI mahAnizIthamAM kahelA mukhya vidhivaDe sAvadhAna manathI upadhAna vahana karIne se namaskArAdika sUtrano abhyAsa karavA lAgyo. tema karavAthI pUrvabha vanAM duSkarmano sarvathA kSaya thayo eTale samagra zAstrano pAragAmI thai te paNa gurudattanI upamAne pAmyo. te joine zraddhA utpanna thavAthI prAye
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (75) sarve zrAvako upadhAna vidhinuM ArAdhana karavA lAgyA. pachI parama zrASaka evA te banne bAMdhavoe evI rIte jJAnanI ArAdhanA karI ke teja bhavamAM dravya dIkSA aMgIkAra ko vinA paNa kevaLajJAna pAmIne siddhi saudha upara AruDha thayA, arthAt mokSe gayA. __ A pramANe upadhAnanI ArAdhanA tathA anArAdhanAnuM phaLa sAMbhaLIne ( jANIne ) pramAdano tyAga karI tenuM ArAdhana karavAmAM samyak prakAre udyama karavo. // iti zrAddhopadhAna viSaye jJAtam // // iti vyAkhyAtazcaturtha upadhAnAcAraH // pAMcamA aninhavAcAra viSe. zrutano abhyAsa karIne paNa guru tathA zrutAdikano ninhava (apalApa) karavo nahIM. jenI pAse abhyAsa ko hoya, te [ guru] jo aprasiddha hoya, tathA jAti ane zrutAdikathI rahita hoya, topaNa tene guru tarIkeja kahevA. paraMtu potAnI gauravatAne mATe bIjA koi yugapradhAnAdika prasiddhane guru tarIke kahevA nahIM. temaja jeTaluM zruta bhaNyA hoie teTaTuMja kahevU, paraMtu nyUnAdhika kahevU nahIM. kemake tethI mRSA bhASaNa, cittanuM malInapaNuM, jJAnAticAra vigere doSa prApta thAya che. guru vigereno ninhava karavAmAM moThaM pApa che, te viSe lokamAM paNa kamu che ke,
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) ekAkSara pradAtAraM yo guruM naiva manyate / zvAnayoni zataM gatvA cAMDAleSvapi jAyate // 1 // arthaH - "je mANasa eka akSara paNa ApanAra gurune mAnato nathI, te so bAra kUtarAnI yonimAM utpanna thaine caMDALane viSe janme che." guruno apalApa karavA upara saMnyAsInI kathA. koi eka vidyAvAna hajAma vidyAnA baLathI astrAnI kothaLIne AkAzamAM nirAdhAra rAkhato hato. te jor3ane eka parivrAjake te vidyA levA mATe tenI ghaNI sevA karI, tethI prasanna thaine te hajAme tene vidyA ApI. pachI te saMnyAsI potAnA daMDa kamaMDalune AkAzamAM nirAdhAra rAkhavAcI sthAne sthAne lokothI pUjAvA lAgyo. eka divasa rAjAe saMnyAsI bhojananuM AmaMtraNa ApI potAne ghera bolAvIne pUcha ke - " tamArA guru koNa che ? " saMnyAsIe kachu ke- " mArA guru niraMtara himAlayamAM rahIne phaLAhAra karanAra mahA tapasvI RSi che." A pramANe bolatAMja teno tridaMDa ke je AkAzamAM nirAdhAra hato, te uMce uchALelI lAkaDInI jema AkArAthI khaDakhaDa zabda karato pRthvI para paDA tathA lokamAM te hAMsI, apamAna vigerene pAmpo. mATe koie paNa koi prakAre guruno ninhava karavo nahIM. temAM paNa ghaNA dharmAmanuSye to vilakula ninhava karavo nahIM. // iti paJcamo aninhavAcAraH ||
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 77 ) chaTTo, sAtamo ne AThamo jJAnAcAra. [ vyaMjana, artha ane te banne] vaLI zruta jJAnanA arthIe vyaMjana ( akSara ) ane artha tathA bannevaDe zuddha evA sUtrano abhyAsa karavo. temAM vyaMjana eTale akSara . akSarane anyathA karavAmAM tathA nyUnAdhika karavAmAM azuddha thavAne lIdhe aneka mahAdoSo, mahA AzAtanAo ane sarvajJanI AjJAno bhaMga vigere doSo prApta thAya che. kemake vyaMjanano bheda (pheraphAra) thavAthI arthano bheda thAya che, arthano bheda thavAthI kriyAno bheda thAya che, kriyAno bheda thavAthI mokSano abhAva thAya che, ane mokSano abhAva thavAthI sAdhu tathA zrAvakane dharmanuM ArAdhana, tapasyA, upasarganuM sahana karavuM, e vigere kaSTa - sAdhya kriyAo paNa nirarthaka thAya che. temAM sUtranuM anyathApaNaM karaM. eTale prAkRtane badale saMskRta karavuM te, jema " dharmo maMgaLamutkRSTaM (dharma utkRSTa maMgaLarUpa che ) ?" athavA tenA padone ulaTa sulaTa bolavAM, jemake " puNNokalANamukkosaM 3. athavA sUtramAMnA eka akSarane badale bIjo akSara karavo, jemake " dhammo " e dhakArane sthAne kakAra vigere koi paNa akSara bolavo. 4. athavA varNone ulaTA (chelethI ) bolavA, jemake "devAvi" ne badale "vivAde" ema bolavu 5. eja pramANe arthane tathA vyaMjana ane artha e bannene anyathA karavAmAM tathA nyUnAdhika karavAmAM doSo jANI ThevA. temAM vyaMjanane anyathA karavAmAM " caityavaMdanAdika sUtro prAkRta bhASAmAM che, tene huM saMskRta bhASA -
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) mAM karUM." ATalaM mAtra bolavAthIja " siddhasena divAkarane " pArIcika prAyazcita prApta yayuM hatuM. tenuM dRSTAMta A pramANe zrI siddhasena dIvAkaratuM dRSTAMta. vidyAdhara gacchamA " zrI pAdalipta " sUrinI paraMparA viSe "skaM. dila" nAmanA AcArya saMghanA aneka kAryoM karatA karatA gAme gAma vihAra karatAM gauDa dezamAM AvyA. tyAM " kosala " nAmanA gAmano rahIza " mukuMda " nAmano vRddha brAhmaNa temane maLayo. te brAhmaNe guru mahArAja pAse A pramANe dezanA sAMbhaLI ke-"vivekI puruSe sarvadA samyak prakAre dharmanuM ArAdhana karavU, ane vRddhAvasthAmA to vizeSa prakAre karavU, kayuM che ke,-- bAle'sti yauvanAzA spRhayati taruNo'pi vRddhabhAvaM c| mRtyUtsaGgagato'yaM vRddhaH kimapekSya nirdharmA // ___arthaH-manuSya bAlyAvasthAmAM yuvAvasthAnI AzAthI dharmarahita hoya che, yuvAvasthAmA paNa vRddhAvasthAne cAhe che (eTale "vRddhAvasthAmAM dharma karIza" ema dhArIne yuvAvasthAmAM paNa dharma karato nathI.) paraMtu mRtyunA utsaMga ( khoLA )mAM gayelo vRddha puruSa konI apekSA rAkhIne dharma karato nathI ? arthAt vRddhAvasthAmAM to avazya dharmamAMja pravarta, joira.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ (79) syAcchaizave mAtRmukhastAruNye trunniimukhH| vArdhake tu putramukho mUDho nAtmamukhaH kacit // 2 // ____ artha:-manuSya bAlyAvasthAmA mAtAne AdhIna hoya che, yuvAvasthA mAM strIne AdhIna hoya che, ane vRddhAvasthAmAM putrane AdhIna hoya che, paraMtu mUDha prANI koipaNa vakhata AtmAne AdhIna eTale Atma parAyaNa hoto nathI. 2" ___A pramANe dezanA sAMbhaLIne te vRddha brAhmaNe AcArya pAse vairAgyathI dIkSA lIdhI. pachI vihAranA anukrame te gurunI sAthe bhRgupuramAM (bharucamAM) AvyA. te mukuMda muni rAtrIe paNa uMca svare bhaNatA hatA, tethI bIjA sAdhuonI nidrAno bhaMga thavAthI temane dubhAtA jANIne gurue tene niSedha karyo ke-"he vatsa! rAtrIe navakAravALI gaNa. gatre uMce svare bhaNavAthI hiMsaka pANIo jAgRta thAya, ane tethI anartha daMDa paNa prApta thAya. " A pramANe kahyA chatAM paNa te vRddha muni uMce svareja ghoSaNA karatA hatA. tyAre koi sAdhue teno upahAsa koM ke-"zuM A ATalI kyavALA (vRddha) muni bhaNIne muzaLa (sAMbelA) ne praphullita karaze ?" te sAMbhaLIne vRddha muni kheda pAmIne tarataja vidyAne mATe " nAlikera vasati" nAmanA caityamA rahelI mahA prabhAvavALI sarasvatI devAnI ArAdhanA karavA lAgyA. ekavIza upavAse devI tuSTamAna thai, ane pratyakSa darzana ApIne bolI ke"he muni ! tamane sarva vidyA siddha thAo." pachI te muni koine gherathI muzaLa mAgI lAvIne catuSpatha (cauTA) mAM AvyA. pachI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) muzaLane mAsuka jaLavaDe siMcIne-chAMTIne tatkALa nava pallavita karI puSpavALu ka. ane bolyA ke- " je kahetA hoya ke -A zuM muzaLane praphuklita karaze ! tenuM nirAkaraNa karavA mATe patra ana puSpavAluM kareluM A muzaLa huM ahIM sthApana karUM chu; have tame jaLakAgaDAnuM zIMgaDuM iMdra dhanuSa jevaDuM thayuM, agni zItaLa thayo, ane vAyu kaMparahita thayo ityAdi jene jema ruce tema bolo. A huM vRddhapaNAmAM vAdI thayo hu~,mArI sAtha jene bAda karavo hoya te Avo. " pachI teNe evA vAdavivAda moTA moTA paMDita sAthe karyA ke jethI garuDanuM nAma sAMbhaLIne sarponI jema te vRddhavAdInuM nAma sAMbhaLIneja sarva vAdIo nAsI javA lAgyA. te muni vRddhavAdInA nAmathI prasiddha thayA. temane gurue potAne sthAne sthApana karyA. A samaye avaMtinagarImAM "vikrama" rAjA rAjya karato hato. sAvika viSe zreSTha ane paropakArane viSe ekaniSThAvALo hato. te rAjAne be suvarNapuruSa siddha thayA hatA, tethI teNe pRthvInA sarva manuSyone RNa rahita karI potAno saMvata pravartAvyo hato. teNe potAnA koza [ khajAnA ] nA adhyakSane A pramANe AjJA ApI hatI ke " he kozAdhipati ! je koi dIna manuSyapara mArI dRSTi paDe, tene tAre eka hajAra sonAmahoro ApavI, jenI sAthe huM kAMi paNa bhASaNa karUM tene daza hajAra ApavI, jenI vANI sAMbhaLIne huM hasuM tene eka lAkha mahoro ApavI, ane jenApara huM prasanna thAuM tene eka karoDa mahoro ApavI. e pramANe sarvadA mArI AjJA che. " Ama vikrama rAjAe
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ (81) kahyAvinA paNa ApavAnI sthiti TharAvI rAkhI hatI. ekadA te rAjAe pIvA mATe pANI mAgyuM. te vakhate ucita bolanAra eka bhATa bolyo ke-" he rAjA ! tamArA mukhakamaLamAM sarasvatI rahelI cha, tamAro oSTha sarvadA 'zoNa che, kAkutstha (rAmacaMdra) nA parAkramanI smRti karAvavAmAM catura evo tamAro dakSiNa hAtha 'samudra cha, A tamArI pAse rahenArI vAhinIo eka kSaNavAra paNa tamArA samIpapaNAne mUkatI nathI, tathA tamAre svaccha ( nirmaLa ) mAnasa che, to paNa tamane pANI pIvAnI kema abhilASA thai ? " A pramANe sAMbhaLIne rAjAe ATha karoDa sonAmahoro, trANuM tulA (maNa) motI, madanA gaMdhamAM lubdha thayelA bhabharAothI uddhata thayelA pacAsa hAthIo, lAvaNyatAnI vRddhithI dRSTinA vistAravALI ekaso vArAMganAo ( strIo ), ATaluM dAna ke je pAMDaya rAjAe vikrama rAjAne daMDamAM Apyu hatuM te sarva te bhATane ApI dIdhuM. A vigere aneka te vikrama rAjAmA dAnakRtyo prasiddha che. te vikrama rAjAnA rAjyamAM mAnanuM pAtra ane kAtyAyana gotrano alaMkAra " devarSi" nAme brAhmaNa raheto hato. tene " devazrI" nAmanI patnI hatI. temane "siddhasena" nAmano putra hato. te budino bhaMDAra hovAthI AkhA jagatne tRNasamAna gaNato hato. kemake mithyAtvIone garva prakRtithIja siddha hoya che. kA che ke 1 zoNa nAmano draha-oSThanA pakSe rAto. 2 samudra paTale da. riyo-hAtha pakSe mudrA-vIMTI sahita. 3 nadI-bIjA pakSe senA. 4 mAnasa nAmanuM sarovara-bIjA pakSe mana.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) vRzciko viSamAtreNAyudhaM vahati kaMTakam | viSabhArasahasre'pi vAsukirnaiva garvitaH // 1 // artha-vIMchI alpaviSe karIne paNa potAnA kAMTAne uMcoja rAkhe che. ane vAsukI nAga haz2Ara bhAra viSane dhAraNa kare che, to paNa garviSTha thato nathI. 1. siddhasene vidyAnA garvathI " je mane vAdamAM jIte teno huM ziSya thA " evI pratijJA karI hatI. teNe ekadA vRddhavAdInI kIrtti sAMbhaLI, te nahIM sahana thavAthI sukhAsanamAM besI tenI sanmukha cAlyo. te samaye vRddhavAdIe bhRgukacchathI vihAra karyo hato, tethI teo mArgamAMja maLyA. paraspara saMbhASaNa thavAthI eka bIjAnI oLakhANa paDI. pachI siddhasene kAM ke - " vAda Apo." sUri bolyA ke" bhaLe. paraMtu atra bhAgyayoge maLI zake tevA sabhyo ( madhyastho ) nathI. temanA vinA jaya parAjayanI vyavasthA zI rIte thAya ? " te sAMbhaLIne vAdamAM utkaMThita thayelA siddhasene kartuM ke - " A govALoja ApaNA sabhyo thAo." gurue tenuM vaccana svIkArya. ane govALAne pAse bolAvyA. pachI gurue tene kahAM ke - " prathama tame svecchAe bAda karo." tyAre te siddhasene harSa pAmIne uMcA svarathI cirakAla sudhI nyAyazAstra ane vyAkaraNa zAstra vigerenA viSayapara saMskRta bhASAmAM uparAuparI upanyAsa ( koTI ) karyA. anukrame teno bAda pUro thayo, tyAre govALa bolyA ke-" A to kAMi paNa jANato hoya ema lAgatuM nathI. kevaLa uMce svare pokAra karIne kaThora vANIvaDe karNane pIDA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 83 ) kare che. mATe he vRddha ! tame kAMika bolo. " tyAre banne prakAre' samane jANArA vRddhavAdI ghIMdaNI jAtinA chaMdavaDe nRtyane nimitte uMcA tAla devApUrvaka bolyA ke navi mArie navi corie, paradArAgamaNa nivArie / thavA thovaM dAie, sariMga TAgaTagi jAie // 1 // artha - - koinI hiMsA karIe nahIM, koinuM kAMi paNa corIe nahIM, parastrIgamana karIe nahIM ane the|DAmAthI paNa thoDaM dAna daie, eTale dhIme dhIme svarge jAie. kAlo kaMbala aNuNI caTTu, chAse bhariuM daiaNi ghaTTU / ai vaDa caDiuM nIlai jhADi, avara ki saragahAsiMga nilADi // 2 // bhAvArtha - kALI kApaLI ane chAzamAM rAMdhelI kaNakInI rAbaDI lAkaDAnA cATavAvaDe jo koi munine bhAvathI apAya to tethI sarva pApano tyAga karIne uttama puNyavAn thavAya che. te vinA bIjuM svargalakSmInA lalATarUpa zuM che ? kAMija nathI. 2 A pramANe sUri bolatA hatA te vakhate tenA rAgane anusAre nRtya karatA govALo prasanna thaine moTethI bolyA ke - " A vRddha jItyA, A vRddha jItyA. A to sAkSAt sarvajJa che. " te sAMbhaLIne satya pratijJAvALA siddhasene garva tajIne kachu ke- " he pUjya ! mane 1 samaya paTale siddhAMta ane samaya eTale vakhata ( avasara )
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA Apo, huM Apano ziSya cha. kemake vAdamA sabhyonI samakSa mane Ape jItyo che." te sAMbhaLIne bahumAnathI guru bolyA ke-" A vAdamAM jaya zeno ? mATe ApaNe manohara bhRgupuramA ghaNA pramANika puruSothI bharapura ane prabhAvavALI rAjasabhAmA jaie. tyAMja ApaNo vAda ho. " siddhasene kahyu ke-" huM samayano ajANa cha. Apa samayane jANanAra cho, ane je samayane jANe che teja sarvajJa che, mATe Apaja jItyA. mane jaladI dIkSA Apo, ane prazama rasathI bharelA potAnA ( ApanA) siddhAMta mane bhaNAvo." A prakAre volatA te vAdIne vRddhavAdIe teja ThekANe dIkSA ApI. ___ A vRttAMta jANIne bhRgupuranA rAjAe te sthAne " tAlArasa" nAmanuM moTuM gAma vasAvyu, ane tyAM jananA cittane AlhAda karanAraM zrI RSabhasvAmInuM moDaM caitya karAvyu. te caityamA zrI vRddhavAdIe pratiSThA karI. jaina matanI te vakhate moTI unnati thai. siddhasenanu nAma dIkSA samaye " kumudacaMdra " hatuM, ane sUripada samaye "siddhasenadivAkara" evaM nAma prasiddha thayu. apara apara pUrvadharothI pUrvamAMrahelA zrutanA abhyAsavaDe evAM nAmo ApavAmAM Ave che. kahuM che ke-" vAdI, kSamAzramaNa, divAkara ane vAcaka e sarva zabdo eka arthavAlA che. pUrvagata sUtranA abhyAsathI e zabdo pravarte che." svAmI ane pAcaka vigere zabdonI jema divAkara eM paNa sUrinuMja paryAyI nAma che. siddhasena divAkara jainamatano udyota karavAthI potAnA nAmane sArthaka karatA pRthvIpara vihAra karavA lAgyA. anukrame teo ujjayinI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 85 ) samIpe AvyA. eTale tyAMnA sakaLa saMghe sanmukha AvIne moTA utsavapUrvaka temane nagarapraveza karAvyo. mArgamAM cAlatAM baMdijano sarvajJaputranA nAmathI temanI birudAvaLI boLavA lAgyA. te samaye vikrama rAjA hAthI para besI potAnA rAjadvAramAthI - nakiLelA cauTAmAM sUrine sAmA maLyA. rAjAe " A sUri sarvajJaputra che ke nahIM ? " tenI parIkSA karavA mATe temane manathIja vaMdanA karI, paNa mastaka namAyuM nahIM, tathA vacanathI paNa kAMDa bolyA nahIM. te jANIne samIpe AvI pahoMcelA sUrae te rAjAne 'dharmalAbha ' ema moTA zabdavaDe AzIrvAda Apyo. te vakhate rAjA kAMke - " he sUrIzvara ! amane namaskAra karyA vinA Ape dharmalAbha kema Apyo ? zuM A dharmalAbha namyA vinA paNa saheje maLI zake tevo (soMgho) che ? " tyAre sUri volyA ke - " he rAjA ! A AzIrvAda koTI ciMtAmaNi ratnovaDe paNa durlabha che. paraMtu amArI parIkSA karavA mATe tame manathI vaMdanA karI, tethI tamane dharmalAbha Apyo che. " te sAMbhaLIne rAjAe prasanna thai hastiparathI nIce utarI sUrine vaMdanA karI, ane eka karoDa sonAmahoro maMgAvI temane bheTa karI. guru niHsaMga hovAthI grahaNa karI nahIM. tema rAjAe paNa dAna tarIke kalpelI hovAthI pAchI rAkhI nahIM. tethI saMghanA AgevAnoe jIrNoddhArAdika zubha kAryomAM teno upayoga karyo. rAjAnA dAnanI vahIma ( copaDAmAM ) A pramANe lakhANuM ke - "dUrathI uMcA hAtha karIne dharmalAbhanI AzISa ApatA siddhasena sUrine rAjAe karoDa sonAmahoro ApI. "
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86 ). pachI sUri mahArAja vihAranA krame vicitra prakAranA zikharavALA citrakUTa (citoDa)mAM AvyA. tyAM eka junA caityamA eka moTo staMbha joine sUrie eka puruSane pUchayu ke-"A staMbha zeno cha ? ane temA zuM che ? " tyAre te puruSa bolyo ke-"pUrvanA AcAryoe A staMbhamAM rahasya ( gupta) vidyAnAM pustako rAkhelA che, tathA A staMbha te te prakAranI auSadhIonA yogathI jANe vajrano banAvyo hoya tema agni jaLa vigerethI paNa abhedya che." te sAMbhaLIne nipuNa evA te sUrie te staMbhano gaMdha laine te te auSadhino pratikAra karanArI sAmI auSadhio zodhIne teno rasa te staMbhane lagAiyo, eTale te staMbha pAkA cabhiDAnI jema vikAsa pAmyo ( phATyo ). pachI temAMthI eka pustaka choDIne tenuM prathama pAnuM sUri vAMcavA lAgyA, temAM pahelIja lITI vAMcatAM be mahA vidyAo maLI AvI. pahelI sarSapa vidyA ane bIjI cUrNanA yogathI suvarNa karavAnI vidyA. pahelI sarSapa vidyAno evo prabhAva hato ke kArya Ave chate jeTalA savanA dANA maMtrIne jaLAzayamAM nAMkhe teTalA ghoDesvAro veMtAlIza jAtinA zastrosahita temAthI nIkaLI parasainyano nAza karIne pAchA adRzya thai jAya, ane bAjI vidyA evI hatI ke koi paNa dhAtunI sAthe temAM batAvelI vastunA carNano yoga karavAthI vinA yatne jAtivaMta suvarNa utpanna thAya. A ve vidyAne barAbara grahaNa karIne sUri jevAmAM AgaLa vAcavA jAya che,. tevAmA zAsanadevatAe te pustaka ane te pAnuM tenI pAsethI lai lI, tathA puratava no staMbha paNa pathamanI jevoja majabuta baMdha thai gayo.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 87 ) te vakhate AkAzavANI thai ke - " AvA prakAranAM pUrvamA raheLAM rahasyone tame lAyaka nathI mATe capaLatA ( prayatna ) karazo nahIM, anyathA jIvitano saMzaya thaze. " te sAMbhaLIne sUri bhayane lIdhe tethI viramyA. tyAra pachI sUri vihAranA krame apUrva evA pUrva dezanI pRthvI nA nupurasamAna " karmApura " nAmanA nagaramA gayA. tyAM "devapAla" nAme rAjA rAjya karato hato. tene sUrie amRtatulya suMdara dezanAvaDe pratibodha mADIne parama zrAvaka banAvyo. ekadA sImADAnA rAjAo bheLA thaine tenuM rAjya levA AvyA te joine cittamAM bhaya pAmelA devapAla rAjAe guru pAse AvI sarva vRttAMta nivedana ka. te sAMbhaLI sUrie vicArya ke - " A rAjA haju damaNAMja dharma pAmyo che, tenA pAse sainya tathA dravya ghaNuM alpa che, tathA atyAre atyaMta dInatAne pAmyo che, tethI Ane dharmamAM sthira karavA mATe sahAya karavI yogya che. " ema vicArIne kAryanA jANa evA sUrie suvarNasiddhinA yogathI agaNya suvarNa banAvI ApI, sarSapa vidyAthI ghoDesvArI utpanna karI dai, zatruone trAsa papADaye; tethI atyaMta prasanna thaine devapAla rAjAe zatruonuM sarvasva lUMTI lai potAnA jayano DaMko vagaDAvyo. " aho ! mahAtmAnI kRpAnuM phaLa niHsami che." tyAra pachI te rAjA sUrino ananya bhakta thayo, ane temane ghaNA AgrahapUrvaka cirakALa sudhI potAnA nagaramAMja rAkhyA. tyAM sUri mahArAja rAjA vigerenA AgrahathI hamezAM sukhAsanamAM besI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68) nAnA prakAranI virudAvaLI bolanArA baMdijanovaDe stuti karAtA rAjadvAramA javA AvavA lAgyA. ane ema thavAthI parivArasahita te sUri rAjAno satkAra ane ahaMkAra vigerevaDe kriyAmAM zithila thayA. kahyu cha ketAMbUlaM dehasatkAraH strIkathendriyapoSaNam / nRpasevA divA nidrA yatInAM patanAni SaT // 1 // __ artha-tAMbulanuM bhakSaNa, dehano zaNagAra, strInI kathA, iMdriyonI puSTi, rAjAnI sevA ( rAjAno paricaya ) ane divasanI nidrA, e cha munione patana pAmavAnAM sthAno che. 1. vaLI kayu cha ke-" je guru nizcita thaine sue che tenA ziSyo paNa sui rahe che. tethI karIne mokSanA mArga baMdha thAya che, ane zrutanI hIlanA thAya che. " keTaleka kALe vRddhavAdIe A vAta sAMbhaLI tyAre te atyaMta kheda pAmyA. eTale gItArtha sAdhuone gaccha bhaLAcI siddhasena sUrine pratibodha karavA mATe gupta rIte veSa bAdalo karIne tyAM AvyA. ahIM te vakhate sukhAsanamAM besIne zrI siddhasena rAjasabhAmAM jatA hatA. teo rAjAne mAnya hovAthI nAnA prakAranI kaLA jANanArA aneka manuSyo potapotAnI bhakti batAvavA mATe te sukhAsanane thoDI thoDIvAra potAno khabho detA hatA. te joine vRddhavAdIe paNa potAno khabho Apyo. te vakhate garvathI uddhata manavALA siddhasena A pramANe a? zloka bolyA kebhUribhArabharAkrAntaH skandho'yaM tava bAdhati /
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 89 ) " ghaNA bhAranA samUhathI davAyelo A tAro khabho bAdhA ( pIDA ) pAme che. " te sAMbhaLIne vRddhavAdI bolyA na tathA bAdhate skandho bAdhatidhate yathA // 1 // " javo bAghati' e prayoga bAdhA kare che, tevo A skaMdha bAdhA : pAmato nathI. " : A pramANe sAMbhaLIne zaMkA pAmelA siddhasene vicArya ke - " mArA guru vinA mArA vacanamAM bhUla koNa kADhe ? mATe jarura mArA guruja "hovA joie." ema vicArIne tarataja te sukhAsanamAMthI nIce utarI gurune sArI rIte oLakhI atyaMta lajjA AvavAthI te gurunA caraNakamaLamAM paDayA (namyA). te vakhate gurue paNa tene pratibodha karavA mATe kAMke - " he vatsa ! A gAthAnI vyAkhyA kara. "aNuphullia phulla ma toDahu, mana ArAmA moDaDu | maNukusumehiM acci niraMjaNu, hiDaha kAMi vaNeNa vaNu // 1 // gurunI avajJA karavAthI buddhinI jaDatA prApta thavAne lIdhe siddha-sena te gAthAno artha barAbara jANI zakyA nahIM, tethI teNe kahAM ke 1 tAtparya ra che ke - bAdhati e azuddha rUpa che, te ThekANe bAdhate rupa thavaM joie. tathA vRddhavAdIe kahyaM ke tame bAdhati rUpa bolyA te jevuM pIDA kare che tevo mAro skaMdha pIDA pAmato nartha, arthAt tame azuddha bolyA teja vadhAre pIDAkArI che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 90 ) " he guru ! Apaja A gAzanI vyAkhyA karo." tyAre vRddhavAdIe tenI vyAkhyA A pramANe karI. ___ "alpa AyuSyarUpa jene puSpa che te 'aNupuSpikA' eTale manuSya zarIra, tenA puSpo eTale AyuSyanA khaMDo, tene tame toDo nahIM. tathA rAjapUjAthI thayelA garvAdirUpa AMkaDIvaDe ArAmone eTale AtmAne AdhIna ane saMtAparnu haraNa karanArA yama, niyama vigere rUpa bagIcAne bhAMgo nahIM. tathA mana kusumovaDe eTale kSamA, mArdava, Arjava ane saMtoSa vigere rUpa puSpovaDe, niraMjananI eTale ahaMkAranA sthAnarUpa jAtimadAdi aMjana jenAM nAza pAmyAM che evA siddhipadane pAmelA niraMjana devanI pUjA karo arthAt dhyAna karo. mohAdika vRkSonA samUhathI bhayaMkara evA saMsArarUpI eka vanathI bIjA vanamAM zAmATe / paribhramaNa karo cho?" bIjI vyAkhyA-'aNu' eTale alpa dhAnya, tenAM 'puSpo' eTale phUlo arthAt alpa viSayavALu hovAthI 'aNupuSpI' eTaLe manuSyazarIra tenAM puSpone eTaLe pAMca mahAvrato tathA aDhAra hajAra zIlAMgarUpa puSpone na toDo. tethI mana ArAmano eTale cittanA vikalpa samUhano nAza karo. tathA niraMjana eTale siddhipadane pAmelA vItarAga devanI mana pUSpovaDe pUjA karo athavA ma ne na bane niSedhavAcI hovAthI gRhasthone ucita evI devapUjAdikane viSa SaT jIva nikAyanI virAdhanA thAya che mATe temAM udyama na karo. arthAt he muni ! tame kusumavaDe prabhunI pUjA na karo ( mAtra manavaDe karo ); tathA manavaDe
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdavaDe ( arthAt kIrtine mATe ) cetanArahita hovAthI tathA bhramano hetu hovAthI mithyAtvazAstranA samUharUpa vanamA ( araNyamA ) kema bhramaNa karo cho ? mithyAvAdano tyAga karI satya evA tIrthakarAdiSTa-tIrthakarabhASita siddhAMtane viSa Adara karo... trIjo artha-" aN" e dhAtuno artha-" zabda karavo " thAya che, tethI 'aNu' eTale zabda te zabdarUpa jenAM puSpo hoya te 'aNupuSpA' eTale kIrti kahevAya che. te kIrtinAM puSpone eTale sadbodhanAM vacanone na toDo, tathA mananI ArA eTale viMdhavAnA guNane lIdhe adhyAtma saMbaMdhI upadezo tenuM moTana na karo, eTale kharAba vyAkhyA karavAthI teno nAza na karo. tathA niraMjananI eTale rAgAdika leparahita. evA vItarAga devanI sadagurunA upadezarUpa sugaMdhI ane zItaLa evA puSpovaDe pUjA karo. tathA vananA eTale saMsAranA ina eTale svAmI je parama sukhI hovAthI tIrthakara, tenA vanamA eTale zabdarUpa siddhAMtamAM kema hIDo cho ? zA mATe bhrAMti pAmo cho ? kemake te siddhAMta satya che, tethI temAMja prIti rAkho. __cotho artha-prAkRta bhASAmAM aneka artha thavAthI evo paNaartha thAya che ke-jene phaLo AvyAM nathI evAM puSpone toDo nahIM. eTale ke yogarUpI kalpakSatuM mULa yama niyama che, dhyAnarUpa tenuM prakAMDa cha, samatArUpa skaMdha che, kavitva, vaktRtva, yaza, pratApa, mAraNa, staMbhana, uccATana ane vazIkaraNAdika sAmarthyarUpI puSpo che, tathA kevaLajJAnarUpI phaLa che. haju mAtra yogarUpa kalpavRkSanAM puSpoja AvelA che, te puSpo AgaLapara kevaLajJAnarUpa phaLane utpanna karavAnAM che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) -mATe haju phaLa AvyA pahelAM te pRSpone toDo nahIM. ArAmarUpI pAMca mahAvratone athavA pAThAMtare ropa eTale pAMca mahAvratorUpa ropAne bhAMgo nahIM. manarUpa puSpovaDe niraMjana jinezvara devanI pUjA karo, tathA eka vanathI bIjA vanamAM kema bhramaNa karo cho ? eTale ke rAjasevAdika virasa phaLavALAM kaSTone zA mATe aMgIkAra karo cho ? A pramANe gurue karelI vyAkhyA sAMbhaLIne siddhasenane atyaMta pazcAttApa thayo, tenuM mana atyaMta saMvegane pAmyuM, tethI potAnA pramAdanI AloyaNa Laine rAjAnI rajA lai teNe gurunI sAthe vihAra kayoM. anukrame vRddhavAdI svarge gayA pachI ekadA siddhAMtanI prAkRta bhA pA hovAthI anya darzanIo hAMsI karavA lAgyA, te sAMbhaLIne lajjA pAmelA siddhasene brAhmaNa jAtine ThIdhe, bAlyAvasthAthIja saMskRtanA abhyAsI hovAne lIghe tathA karmanA doSane lIghe kAMika garviSTha thaine saMghapratyeka ke - " jo saMghanI saMpati hoya to huM sarve siddhAMtAne saMskRta bhASAmAM karUM ke jethI lokamAM upahAsa na thAya. " A pramANe doSayukta vANI sAMbhaLIne saMghe kahAM ke " are ! AvaM ayogya vacana "ma volo cho ? zuM jinezvaro tathA gaNadharo vigere saMskRta bhASAmAM siddhAMto racavAne samartha hotA ? hatAja; paraMtu bAlAdikanA anugrahane mATe ardha mAgadharUipa prAkRta bhASAmA temaNe siddhAMtAMnI racanA karelI che. kAM che ke bAlastrImandamUrkhANAM nRNAM cAritrakAMkSiNAm / anugrahArthaM tattvajJaiH siddhAntaH prAkRtaH kRtaH ||1||
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 93 ) artha -- cAritranI icchAvALA bALaka, strI, maMda buddhibALA ane mUrkha mANasonA anugrahane mATe tatrajJa puruSoe siddhAMtane prAkRtamAM racyA che. 1. buddhimAna munivarone mATe cauda pUrvo saMskRtamAMja racelA saMbhaLAya che, mATe he sUri mahArAja ! tame AvA vacanamAtrathI paNa jinezvarAdikanI atyaMta AzAtanA karI che, tene mATe je prAyazcitta zAstramAM hoya te vicArIne jaladI aMgIkAra karo." A pramANe saMghanI AjJA sAMbhaLIne sUrine sArI rIte potAnI bhULa jaNAyAthI atyaMta pazcAtApa thayo, ane te bolyA ke - " vinA vicAre bolanAra ane jinA - dikanI AzAtanA karanAra evA mane dhikkAra che. A doSane TALavA mATe mane 'pAcika prAyazcitta prApta thAya che. jo ke hAlanA samayamAM tevA prakAranA saMhanana Adi baLanA abhAvane lIdhe A pArAMcika prAyazcittano vyuccheda thayo che, to paNa vAra varSa sudhI A pAraMcika prAyazcittanuM huM AcaraNa karIza, temAM rajoharaNa, mukhavatrikA vigere jaina liMgane gupta rAkhI, avadhUtano veSa dhAraNa karI, maunane aMgIkAra karI, duSkara tapasyA karavAmAM udyamavaMta thai, saMyamanA upayogamAM sArI rIte yukta rahI, gupta vRttithI pAMDavonI jema bAra varSa sudhI huM vihAra karato pharIza. " ema kahIne te sUri saMghanI AjJAthI gacchavAsano tyAga karI mANasonA jANavAmAM na Ave tema vidhipramANe gAma nagarAdikamAM bihAra karatAM sAta varSe pUrNa thaye ujjayinI nagarImAM mahAkALa nAmanA 1 daza prakAranA prAyazcittamAM A sauthI chelluM ane moTuM che. *
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 94 ) zivanAM caityamAM AvyA. tyAM zivaliMga tarapha potAnA paga rAkhIne sUtA. te joine loko tene 'koNa cho ? ' vigere pUchavA lAgyA, paraMtu teNe kAMi paNa javAba Apyo nahIM. tyAre teoe rAjAne jaNAnyu ke" he deva ! ApanA mahAdevanA caityamAM koi paradezI AvIne rahyo che, ane mahAdevanI AzAtanA kare che. te bolAvyA chatAM bolato nathI, tathA mahAdevane praNAma paNa krte| nathI." te sAMbhaLIne vikrama rAjAe kautukathI tyAM AvI tene kAM ke " he avadhUta ! tame koNa cho ?" teNe javAba Ayo ke - " huM dhArmika chaM." rAjAe kayuM ke - "tyAre kema arthathI tathA nAmathI mahAdevane praNAma karatA nathI?" te sAMbhaLIne jinamatanI unnati karavAmAM atyaMta utsuka thayelA sUri kAMika vicAra karIne bolyA ke - " he rAjA ! jvarathI pIDAyelo mANasa jema modakano svAda lai zake nahIM, tema A tamArA deva amArI vaMdanA ke stuti sarvathA sahana karI zake tema nathI. " rAjAe kahAM ke - " kema rAjAe AvuM saMbaMdhavinAnuM bolo cho ?" teNe karUM ke - " mArI stuti karavAthI kadAca A pratimAne kAMi paNa upadrava thAya, ane tethI tamArI aprasannatA thAya evI mArA manamAM zaMkA rahe che. ka - " kAMi zaMkA rAkho nahIM. khuzIthI namaskAra ane stuti karo." sAMbhaLIne sUrie zrI vardhamAna svAmInA guNothI garbhita, sArI racanAvALI ane mahAn arthavALI batrIza vatrIzIvaDe prathama stuti karI. pachI adhiSThAyaka devanuM samIpapaNuM hovAthI A duSamA samayama paNa anupama prabhAvavALA zrI pArzvanAthanI cumALIza zlokavALA kalyA* dr
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 95 ) NamaMdIra stotravaDe stuti karavA mAMDI. te kalyANamaMdIranuM agyArasuM vRtta bolatI vakhate athavA koi graMthanA abhiprAye pahelI batrIzInA pahelA kAvyanA uccAra vakhateja zrI dharaNeMdranuM sAnidhya hovAthI prathama zivaliMgamAMthI ghumADo nIkaLavA mAMDyo, tyAra pachI agninI moTI jvALA nIkaLavA mAMDI, te samaye sarve loko paraspara hastanI tALIo pUrvaka kolAhala karatA bolyA ke- " kharekhara atyaMta koparUpI kALAgnithI bhayaMkara evA A mahAdeva potAnA trIjA netranA anivaDe A jogIne bhasmasAt karI nAMkhaza. " tyAra pachI taDataDa zabda karatuM zivaliMga phATayuM, ane temAMthI bIjaLInA jhabakArAnI jema prathama jyoti (teja) pragaTa thai, ane pachI anupama evI zrI pArzvanAthanI pratimA pragaTa thA. te joi vismaya pAmeLA vikrama rAjAe pUchayU~ ke - " he mahAbhAgyavAn ! koi vakhata nahIM joye evaM A Azcarya zuM ? A apUrva kayA deva pragaTa thayA ? " tyAre guru bolyA ke-" traNa jagatne sevavAlAyaka, devanA paNa deva, zrI dharaNeMdre jenI upara adbhuta phaNArUpa chatrano ADaMbara karpo che, evA A vIzamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha svAmInI pratimA che. A devAdhidevaja mArI stuti vigerene sahana karI zake che. A pratimAno ahIMthI prAdurbhAva zI rIte thayo ? te vRttAMta sAMbhaLo. pUrve Aja avaMtI nagarImAM eka "bhadrA " nAmanI zeThANI rahetI hatI. tene " avaMtI sukumAla " nAme putra hato. te batrIza patnI onA yauvanarUpa sugaMdhanA sarvasvanuM AsvAdana karavAmAM bhramararUpa hato. tathA zAlibhadranI jema atyaMta bhogarasanA samudrapAM nimagna hovAthI alpa *
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa gRhavyApAra karato nahoto, tenI mAtA ja sarva gRhaciMtA karatI hatI. ekadA maurya vaMzanA agresara " saMprati " rAjAne pratibodha karanAra " zrI AryasuhastI" nAmanA AcArya potAnA gacchasahita vihAranA krame tyAM AvyA, ane bhadrAnI anumatithI teNInA AvAsanI pAseja vAhanazALAmA rahyA. ekadA pradoSa samaye sUri mahArAja " nalinIgulma " nAmanuM adhyayana gaNatA hatA. karNane rasAyaNa samAna te adhyayana sAMbhaLatAMja atyaMta AnaMda pAmelo bhadrAno putra avaMtisukumAla sAta bhUmikAnA prAsAdathI nIce utarIne gurunI vasatinA dvAra pAse AvI ne sAMbhaLavA lAgyo. tarataja tene jAtismaraNa utpanna thayu. eTale te guru pAse AvI namaskAra karIbolyo ke-" he bhagavAn ! hu~ bhadrAno putra chu. nalinIgulma vimAnanI anupama Rddhino meM pUrva bhave anubhava karyo che, te sukha mane jAtismaraNa thavAthI yAda AvyuM che. tethI saMsAranA mukhathI parAGmukha thaine huM tyAMja javAne atyaMta utsuka thayo cha. he bhagavAn ! pUjya evA Apa paNa zuM nalinIgulma vimAnamAMthI ja atre AvyA cho ? kemake nahIM to te vimAnatuM yathArtha svarUpa Apa zI rIte jANo?" te sAMbhaLIne guru bolyA ke-" sarvajJe racelA siddhAMtanA vacanathI ame tenuM svarUpa jANIe chIe." teNe pUchayu ke-"kayA upAya ghaDe te vimAna jaladI prApta thAya ?" guru bolyA-" cAritra levAthI te sukha prApta thAya che, paraMtu tuM atyaMta komaLa cho ane cAritra atyaMta kaThaNa che. kemake loDhAnA caNA cAvavA sukara che, agnino sparza paNa mukara che, paraMtu jinezvare kaheThe cAritra AtacArarahita pAlana karavaM
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 97 ) duSkara che. vaLI te cAritra potAnA svajanonI anumati hoya toja devAya che. " te sAMbhaLIne te avaMti sukumALa suryodaya thayA pahelAMja nalinIgulma vimAnamAM javA mATe atyaMta utkaMThita thayo, tethI saMyama ( cAritra ) grahaNa karavA sAru atyaMta utsuka thaine potAnI jAteja paMcamuSTiloca karI teNe muniveSa dhAraNa karyo. eTale sUrie paNa tene vidhi pramANe dIkSA ApI. pachI cAritra tapanA kaSTane sahana karavAmAM asamartha hovAthI sUrinI AjJA lai, zarIranI vedanAne nahIM gaNato, takSiNa darzanA agrabhAgavaDe bane paga vidhAvAthI temAMthI nIkaLatA lohIvaDe mArgane kAdavavALI karato te " kaMtherikA kuDaMga " nAmanA smazAnamAM gayo, ane tyAM pAdopagama nAmanuM anazana aMgIkAra karI dhyAnamagna thaine rahyo . tenA rudhiranA gaMdhathI AkarSAne eka navI prasUtivALI duSTa ziyALaNI potAnAM baccAsahita tyAM AvI. vAghaNanI jevI bhayaMkara mukhane dhAraNa karatI tathA rAkSasInI jevI bhUkhI thalI te tenuM bhakSaNa karavA lAgI. teNIe tathA teNInAM baccAMe rAtrinA pahelA pahoramAM tenA ve pagarnu bhakSaNa karyu, bIjA pahoramAM tenA sAthaLA sudhI bhakSaNa karyu ane zrIjA pahoramAM tenuM saghaLaM udara bhakSaNa karyu, topaNa te muni lezamAtra paNa kaMpAyamAna thayA nahIM. "aho ! ATalaM badhuM sukumALapaNuM ( komaLapaNuM ) chatAM paNa duHsaha mahA vyathA kevI rIte sahana karI ? aho ! mahA sAhasikomAM paNa ziromaNi evA temane dhanya che. " pachI rAtrInA cothA pahore te mahAsatvavAn avaMtisukumAla sAdhu kALadharma pAmIne nalinIgulma vimAnamAM ma 6
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98) dika devapaNe utpanna thayA. tenA sAhasathI tuSTamAna thayelA devoe teja vakhate tenA dehano mahimA karyo. prAta:kALe zrutanA upayogathI gurue sarva vRttAMta jANIne tenI mAtA bhadrAne tathA tenI strIone kahUM, tyAre te strIo bhadrA mAtAsahita smazAnamA gai, ane ghaNo vilApa karI kSiprA nadIne kAMThe tenuM auvaMdahika karma (agni saMskAra ) karya. tyAra pachI vairAgya rasathI bharelI bhadrAe eka garbhiNI vahune gharamAM rAkhI bIjI ekatrIza bahuo sahita dIkSA lIdhI. ghera rahelI garmiNI vahue putra prasavyo. te puDhe tenA pitA avaMti sukumAlanA mRtyune ThekANe A prAsAda karAvyo. potAnA pitAno ahIM mahAkALa (mRtyu) thayo, tethI A prAsAdanuM nAma mahAkAla pADayuM, ane temAM moTA u. tsavapUrvaka zrIpArzvanAtha paramAtmAnI anupama pratimA sthApana karI. keTalAka kALa sudhI to te pratimAnI vidhipUrvaka pUjA thatI rahI. pachI kALakrame mahAdevanA bhakta brAhmaNoe avasara pAmIne te pratimAne pRthvImAM gupta karI ( bhaMDArI dai) akArya karavAmAM tatpara thai ahIM mahAdevanuM liMga sthApana kayeM. hamaNAM mArI karelI stuti sAMbhaLIne sAvadhAna thayelA adhiSThAyakanA sAMnidhyabaLathI A zrIpArzvanAthanI pratimA zivaliMga bhedIne pragaTa thai. he vikrama rAjA ! have satyAsatyanuM nirupaga to poteja karo." A pramANe suMdara ane madhura vANI sAMbhaLIne vikrama rAjAne zubha pariNAma thavAthI zrI jainamatane viSe atyaMta bahumAna utpanna thayu, tethI teNe prasanna thaine zrIpArzvanAthanI pratimAnA pUjana mATe so gAma ApyA. tathA teNe yogInI ( sUrinI) atyaMta
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 99 ) zlAghA karatAM kaDaM ke-" ajhe! ApanI jevA maharSi pRthvIpara koNa cha ? ahayo bahavaH santi bhkbhkssnndkssinnaaH| ekaH sa eva zeSaH syaaddhritriidhrnnkssmH||1|| artha-deDakAMonuM bhakSaNa karavAmAM catura evA so to dunIAmAM dhaNA che, paraMtu pRthvIne dhAraNa karavAmAM to eka zeSanAga ja samartha che. 1. kheraivodayaH zlAdhyaH ko'nyeSAmudaye grahaH / na tamAMsi na tejAMti yasminnabhyudite sati // 2 // artha-sUryanoja udaya lAghA karavA yogya che, bInA (tejasvI) nA udayamAM zo Agraha ! kAraNa ke sUryano udaya thavAthI aMdhakAra temaja bIjAM tejo bilakula rahetAM nathI. 2. vaLI ApanI kavitvakaLA paNa asAdhAraNa che. kemake sAkaranI jevA mIThAzavALAM kAvyanAM pado uparA uparI kayA kavinA mukhathI nokaLatAM nathI ? sarvanAM mukhamAthI nIkaLe che. tathA konI vANIno vaibhava uttama rasane puSTa karato nathI ? sarvano kare che. paraMtu je kavi suMdara pado ane uttama rasa e banene amRtanA nijharaNAnI jevA rasavaDe taraMgita kare che, tevA kavi to kvacit koikaja hoya che. vaLI kavinI vANImAM atyaMta madhuratA lAgavI e kAi sarakhA akSaronI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) Atti (pAsa) vaDe lAgatI nathI, paricaya ( abhyAsa) thI lAgatI nathI, temaja zabdanI vyutpattithI ke gurunA sArA upadezathI paNa lA. gatI nathI, paraMtu moTA puNyanA udayathI satkavionI vANI potAnI meLeja madhura lAge che." A pramANe prazaMsA karIne vikrama rAjA potAne ghera gayA. AvA prakAranI jinazAsananI uttama prabhAvanAthI Azcarya ane AnaMda pAmelA saMghe sUrinA pArAMcika prAyazcittanA bAkI rahelA pAMca varSoM mApha karIne tene moTA utsavapUrvaka pUra praveza ka.. rAvI gacchanA nAyaka tarIke sthApana kA. ___ ekadA siddhasena divAkara sUri potAnA caraNa kamaLavaDe pRthvIne pavitra karatA anukrame mAlava dezamAM " oMkAra" nAmanA nagaramAM gayA. ekadA tyAMnA saMghe sUrine vinaMti karI ke "he bhagavAn ! A nagaranA samIpe eka gAma che, temAM suMdara nAmano kSatriya rAjya karato hato. tene be strIo hatI. temAM eke prathama putrI prasavI, tethI teNIne atyaMta kheda thayo. kAraNake teNInI zoka paNa garbhiNI hatI, ane thoDA vakhatamAMja prasUti karanAra hatI. tethI te zokane putra thaze to te patine vadhAre vahAlI thaze, ema dhArIne teNIe strI jAtine ucita evI atyaMta duSTatAne lIdhe ghaNuM dravya ApI eka sUtikA (dAi) ne kahyu ke-" A mArI zoka prasava samaye tane bolAvaze, tethI tuM prathamathIja koi ThekANethI eka mRtaka bALaka lAvI rAkhaje, ane prasava vakhate te mRtaka bALakane batAcI kaheje ke 'mueluM bALaka janmyu cha.' ema kahI prasavelA putrane tuM poteja gupta rIte laine dUra nAMkhI
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (101 ) Avaje.' ApramANe teNIe prapaMca koM, ane daivayoge temaja thayuM ane te sUtikA (dAi) e paNa teja pramANe muelaM bALaka batAvI janmelA putrane dUra araNyamA mUkI dIgho. "prANIonA lobhane dhikkAra che."pachI te taratanA janmelA putrane dUra nAMkhyA chatAM paNa puNyanA baLathI tenI kuLadevIe gAyatuM rUpa dhAraNa karI dUdha pAi ucherIne eka varSano karyo. pachI ahIMthI najIkanA zivAlayanA adhikArI bharaTake ( pUjArIe) tene joyo. eTale tene laine potAnI dIkSA ApI potAno ziSya ko. ekadA kAnyakubja dezano janmAMdha rAjA zrIpati (kRSNa)nI jema dezone jItato jItato A gAmanI najIka AvIne rahyo. te vakhate rAtrine samaye mahAdeve pratyakSa thaine nAnA bharaTakane kahyu ke-"tuM kAnyakubjanA rAjAne mArI pUjA, puSpa ane jaLa zeSA (pAsAdI) tarIke Apaje, tethI te aMdhatAno tyAga karI sajja netravALo ( dekhato) thaze." prAtaHkALe teNa te vRttAMta potAnA gurune jagAvIne tenI AjJAthI pUjArnu puSpa ane jaLa lai skaMdhAvAra ( sainya )mAM AvI rAjAnA pradhAnone kahyu ke-'he rAjasevako ! tamArA rAjAne mArI pAse lAvo, huM tene sUryavikAsI kamaLanI jema praphullita netravALo karUM." te sAMbhaLIne pradhAnoe rAjAne preraNA karI, eTale te tenI pAse Avyo. pachI te RSie ApeThe nirmAlya bahumAnI laine rAjAe potAnI AMkhopara rAkhyu, ke tarataja te sajja netravALo thayo. tethI prasanna thayelA rAjAe tene inAmamAM so gAma ApyAM, ane Aja ThekANe A moTo zivano pAsAda karAvI Apyo. hava te bharaTaka RSi rAjAdikane mAnya hovAthI
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102 ) ahIM jinAlaya karavA deto nathI, kemake ahIM mithyASTionuM baLa vadhAre che. mATe Apa evo kAika yatna karo ke jethI ahIM AzivAla. yathI paNa uMcaM ane manohara jinacaitya karI zakAya. A kAryamA mAtra Apa ja samartha cho, mATe Apane ame vinaMti karIe chIe." A pramANe zrAvakonI vijJapti sAMbhaLIne munIzvara zrI siddhasena sUri vihAra karI avaMti nagarImA AvyA, ane navA adbhuta cAra zloko banAvIne, hAthamA zlokano kAgaLa rAkhI vikrama rAjAnA mahelanA dvAra pAse AvI dvArapALa mAraphata eka zloka rAjA pAse mokalyo. te zloka A pramANe hato: didRkSurbhikSurAyAtastiSThati dvAri vAritaH / hastanyastacatuHzloka utAgacchatu gacchatu // 1 // artha-Apane jovAnI icchAvALo bhikSu hastamAM cAra zloka rAkhIne dvArapAle niSedha karavAthI bAraNeja ubho che, te Ave ke jAya ? ___ A zloka sAMbhaLIne rAjAe Azcarya pAmI tenA javAbamA sAmo zloka mokalyo ke dIyatAM daza lakSANi zAsanAni caturdaza / hastanyastacatuHzloka utAgacchatu gacchatu // 1 // artha-A bhikSukane daza lAkha sonAmahoro tathA cauda zAsana,
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 103 ) ( gAma) ApavAmAM Ave che. have hAthamAM cAra zloko jeNe rAkhelA che evA te bhikSu marajI hoya to Ave ane marajI hoya to jAya. 1. A zloka sAMbhaLIne kavIMdre dvArapALa mAraphata ja rAjAne jaNAnyuM ke-"he rAjA ! A bhikSune ApanA darzananIja icchA che, dravyanI icchA nathI." te sAMbhaLIne rAjAe temane potAnI pAse bolAvyA, ane temane oLakhyA. tethI siMhAsanaparathI uThIne bahumAnapUrvaka AgrahathI tamane siMhAsanapara besADI bhaktipUrvaka rAjAe kahAM ke - " he pUjya ! cirakALe kema dekhAyA ? " sUri bolyA ke - " pRthvIne viSe saudharmeMdra samAna hai rAjA ! kevaLa dharmakAryamA vyagra hovAne kIveja ame ghaNe kALe AvyA chIe. he rAjan ! A cAra zloko sAMbhaLo. - apUrveyaM dhanurvidyA bhavatA zikSitA kutaH / mArgaNaughaH samabhyeti guNo yAti digantaram // 1 // artha- he rAjA ! Apa A alaukika dhanurvidyA kyAMthI zIkhyA, ke jethI mArgaNano samUha tamArI pAse Ave che ane guNa dizAo mAM jAya che ? (tAtparya e che ke- dhanurvidyAyAM mArgaNa eTale bANano samUha dizAomAM javo joie, ane guNa eTale dhanuSnI dorI (paNaca ) pAse rahevI joie. tethI ulaTaM thavAthI alaukika dhanurvidyA kahI. paramArtha evo che ke mArgaNa eTale bhikSukano samUha pAse Ave che ane guNa-kIrtti dizAo mAM jAya che. evo gUDha abhiprAya che. ) 1. sarasvatI sthitA vaktre lakSmIH karasaroruhe /
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ (104) kIrtiH kiMkupitA rAjan yena deshaantrNgtaa||2|| artha-he rAjA ! sarasvatI tamArA mukhamA rahI che, ane lakSmI tamArA hastakamaLamAM rahI che; paraMtu kIrti kema kopa pAmI che ke jethI te dezAMtaramA jatI rahI che. 2. sarvadA sarvado'sIti mithyA saMstUyase buddhaiH / nArayo lebhire pRSThaM na vakSaH parayoSitaH // 3 // artha-" he rAjA ! tame sarvadA sarva vastu ApanAra cho," e pramANe paMDito tamArI stuni kare che, te mithyA ( khoTI ) che. kemake tamArA zatruone tame tamArI pITha ApatA nathI, ane parastrIone vakSasthaLa ApatA nathI. (tethI tame sarva vastunA ApanAra kema kahevAo ! arthAta yuddhamA nAzIne tame pITha dekhADatA nathI ane parastrIone AliMgana karatA nathI e tamArAmAM moTo guNa che. ) 3. Ahate tava niHsvAne sphuTitaM ripuhRdghaTaiH / galite tatviyAne rAjaMzcitramidaM mahat // 4 // artha-he rAjA!yuddhamAM tamAro DaMko haNAvAthI (vAgavAthI) zatrunAM hRdayarUpI ghaDAo phUTI jAya che, ane temanI strIonA netramAthI pANI nIkaLe che, e moDaM Azcarya che. ( arthAt DaMko phUTavo joie, ane je vastu phUTe temAthIna pANI nIkaLavU joie chatAM ahIto tethI ulaTuMja thAya che ta Azcarya che.) 4.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 105) A pramANe adbhuta cAra zloko sAMbhaLIne atyaMta prasanna thayelA vikrama rAjAe uMcA kiMmatI vastrothI bharelo 1, sugaMdhi vastunA samUhathI bharelo 2, sonAmahorothI bharelo 3, ane hAra, ardha hAra vigere alaMkArothI bharelo 4-ecA moTA cAra hAthIo maMgAvIne gurune kAM ke-" A grahaNa karo." guru bolyA ke-"A amAre kalpe nahIM." pharIthI rAjAe kahyu ke-" tyAre ApanI icchAmAM Ave tevA mArI pRthvImAMthI moTA cAra dezo grahaNa karo." guru bolyA-" te paNa huM icchato nathI." "tyAre ApanI zI icchA che ?" ema rAjAnA pUchavAthI sUri bolyA ke-"he rAjA! oMkAra nAmanA puramA zivAlaya che, tethI paNa uMco cAra dvAravALo jaina prAsAda karAvo, ane parivAra sahita jAte tyAM AvIne pratimAnI sthApanA tathA pratiSThA saMbaMdhI uskRSTa mahotsavo karo. te sAMbhaLIne puNyanA arthI rAjAe teja pramANe sarva karyu. A pramANe jaina matanI mahA unnati thavAthI saMgha atyaMta harSa pAmyo. anukrame sUri dakSiNamAM " pratiSThAna" ( peMTha ) nAmanA puramA gayA. tyAM potAnA AyuSyano aMta jANIne anazanAdika vidhivaDe kALa karI svargalokane pAmyA. A vRttAMta jaNAvavA mATe tyAMnA saMghe eka vidvAn vaktA bhaTTa ( brAhmaNa ) ne citrakUTa (citoDa) mokalyo. te bhaTTa citrakUTamA jaine saMghanI pAse vAraMvAra artho zlAka bolacA lAgyo ke" idAnIM vAdikhadyotA dyotante dkssinnaapthe|"
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106 ) (hamaNAM dakSiNa dezamA vAdIrUpI pataMgIAo prakAza pAmyA che). te sAMbhaLIne jene sarasvatI prasanna thayelI che evI " siddhA" nAmanI siddhasenanI vhena bolI ke" nUnamastaMgato vAdI siddhaseno divAkaraH // 1 // " (kharekhara siddhasena nAmanA sUryano asta thayo jaNAya che.) tyAre te bhaTe kahUM ke-" hA, temaja thayuM che." // iti vyaJjanAnAM anyathAkaraNe siddhasenaprabandhaH // vyaMjanone nyUna karavAmAM dRSTAMta A pramANe ekadA " rAjagRha" nagaramAM " zrImahAvIra " svAmI samavasaryA. temane vaMdanA karavA mATe devo, vidyAdharo, manuSyo tathA abhayakumAra sahita "zreNika " rAjA AvyA. bhagavAnnI pAse dharmade. zanA sAMbhaLIne sarva sabhAjano pAchA kaLyA te vakhate koika vidyAdharana AkAzagAmI vidyArnu eka pada vismaraNa thayu, tayI karIne te vAraMvAra AkAzamAM thoDeka uMce kUdIne pAcho pRthvIpara paDato hato. A pramANe thatuM joine zreNika rAjAe bhagavAnne pUchayu ke-" he svAmI! A khecara (vidyAdhara ) pAMkhavinAnA pakSInI jema AkAzamAM uDI uDIne kema vAraMvAra nIce paDe cha ? " tyAre bhagavAne tene ( rAjAne ) vidyAnA padanuM vismaraNa thayAno vyatikara (pR. ttAMta ) kahyo. te sAMbhaLIne abhayakumAre te khecara pAse jaine kA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (107 ) ke-" he khecara ! jo tame mane tamArI samAna vidyAvALo karoto tamArI vidyAnA akSara oLakhIne huM pUrA karI A. " te sAMbhaLIne vidyAdhere te vAta aMgIkAra karI. abhayakumArane padAnusArI buddhi (labdhi) hovAthI eka padavaDe aneka padone jANavAnI zakti hatI. tethI te vidyAnA bAkInA akSarone anusAre vismRta thayelA akSarane jANIne teNe te khecarane vidyA pUrNa karI ApI. te khecara paNa vidyA saMpUrNa thavAthI harSita thai abhayakumArane vidyAsAdhanano upAya batAvI potAne sthAne gayo. // iti vyaJjanAnAM nyUnatve kathA. // vyaMjanane adhika karavA upara kathA. " pATalIputra " nagaramA navamA" naMda" rAjAne " cANAkye" pratijJA karavAthI rAjyabhraSTa karyo, te rAjyapara " mayUrapoSaka " gAmanA mahattaranI dIkarInA putra "caMdragupta" ne besADyo. tene " biMdusAra" nAme putra thayo. teNe tenI pachI rAjya karyu. tenI pachI teno putra " azokazrI" rAjA thayo. teNe potAnA "kuNAla " nAmanA putrane bAlyAvasthAmA paNa tenAparanA premane lIdhe tenA poSaNane mATe "ujjayinI" nagarI ApI ane potAnI pAse rahevAthI tenI apara (oramAna) mAtAothI teno parAbhava (aniSTa thaze ema dhArIte kumArane ujjayinImAja rAkhyo. anukrame pradhAnAdikathI puSpanI jema lAlana
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) pAlana karAto te kumAra ATha varSano thayo tyAre " kumAra abhyAsane yogya thayo che" ema dhArI rAjAe pradhAnapara kAgaLa lakhyo. temA "a. dhIyatAnaH kumAraH" (amArA kumArane bhaNAvajo) e pramANe spaSTa akSaro lakhyA. tevAmAM kA zIghra kArya AvI paDavAthI rAjA anya kAryamAM vyagra thayo. teTalAmAM kuNAlanI aparamAtAe tyAM AvI te kAgaLa vAMcI vicAryu ke-"kuNAla kumAra sAro vidvAn thaze, eTale rAjA tene ja rAjya Apaze, mArA putrane Apaze nahIM." ema vicArI kuNAlanu aniSTa karavAnA hetuthI teNIe tatkALa ane mAthe eka biMdu ( anusvAra ) kayu. tethI "aMdhIyatAnaH kumAraH" ( amArA kumArane AMdhaLo karajo) evaM thayu. aho ! mAtra eka biMdunA vadhAravAthI ja ekAMta hitakArI arthanuM paNa ekAMta ahitakArIpaNuM thayu. pachI thoDIvAre rAjAe te kAgaLa vAMcyA vinA ja baMdha karIne (bIDIne ) mokalI dIgho. te kAgaLa koi anucare ujjayinI jai pradhAnanA hAthamA Apyo, pradhAne te kAgaLa vAMcyo, ane temAM lakhelI hakIkata jANI atyaMta kheda pAmpo. kAgaLanI hakIkata kahevAne asamartha evA pradhAnanAM netramA azru AbyAM eTale kuNAla kumAre pAte ja te kAgaLa vAMcyo. temAM " aMdhIyatAnnaH kumAraH" evA akSara joi atyaMta udvega pAmI vicAra karavA lAgyo ke-" kharekhara meM kAMipaNa pitAnI AjJAno bhaMga karyoM haze, nahIM to mArA ekAMta hitane ja icchanAra pitA AvI AjJA kepa Ape ? mATe ne pitAnI AjJAnu ullaMghana kare tene duSTa putra jAgavo." ema vicArI kuNAla kupAre, pradhAnAdike rAjAnI
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJAno nirNaya karavA mATe thoDo vakhata vilaMba karavAnuM bahu rIte kahyA chatAM paNa tatkALa durdaivanA vazathI agnivaDe tapAvelI saLIvatI pAtAnAM bane netro AMjyAM ( phoDayAM ). aho ! mahApuruSone paNa vinA vicAryu kArya mahA anarthakArI thAya che. karjA che ke-- sahasA vidadhIta na kriyAmavivekaH paramApadAM padam / vRNute hi vimRzyakAriNaM guNalubdhAH svayameva sNpdH|| ___artha-sahasA ( vagara vicAre ) kArya karavU nahIM. kemake aviveka e parama (moTI ) ApattinuM sthAna che. guNomAM lubdha thayelI saMpattio potAnI meLeja vicArIne kArya karanArAne vare cha. 1. AvA kharAba pariNAmavALA kAryamAM gurunI AjJAnA ArAdhakane paNa gurunI AjJA ayogya jaNAtI hoya to kALano vilaMba karavA ema zAstramA kahelaM che. ane tevo vilaMba karavo te paNa traNa vakhata AjJA thAya tyAM sudhIja puruSone kalyANakArI che. kartuM che ke-- kSaNena labhyate yAmo yAmena labhyate dinam / dinena labhyate kAlaH kAlAtkAlo bhvissyti||1|| ___ artha--kSaNano vilaMba karavAthI pahorano avasara maLe che, pahorano vilaMba karavAthI divasa maLe che, divasano vilaMba karavAthI kAla (rAtrIdivasa ) maLe che, ane kAlano vilaMba karavAthI bIjI kAla maLe che. 1.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (110) hAlanA samayamAM iMgrejonA rAjyamAM paNa sarva kAryomA traNa. vAra AjJAnI apekSA rAkhavAnI vyavasthA che.'kemake tevI vyavasthAne lIdhe sArI rIte vicAra karavA rUpa guNa prApta thAya che. athavA to rAmacaMdranI jema ekAMta pinAnI AjJA pramANe vartavAmAMja tatpara, atyaMta namratAvAn ane mahAsAhasikanA nidhisamAna putrano pitAnI AjJA pALavAmAM zo doSa cha ? atyaMta vismayathI ( harSathI) sarva aMgamA ullAsa pAmatA romodgama ( romAMca ) vaDe gurunI AjJAnuM anuSThAna mahAn puruSone paNa vakhANavA lAyakaja che; paraMtu temAM AjJA ApanAra pitAnoja doSa che ke jethI atyaMta kRAnA pAtrarUpa putra upara paNa sArI rIte joyA vAMcyA vinA ja kAgaLa lakhI mokalyo. athavA navA navA aneka kAryomA vyagra rahelA pitAno paNa zo doSa ? puruSa ratnano nAza karanArI, tevA prakAranA kUTa prapaMcane racanArI ane duSTa mativALI aparamAtAno ja doSa che. athavA strI jAtinI svabhAvathI ja duSTatAne lIye, vagara vicAre ja kArya karavApaNAne lIdhe ane pApamAM ja tatpara hovAne lIdhe tathA aparamAtA niraMtara dveSavALI ja hoya che ane teNInuM hRdaya duSTa ja hoya che tene lIdhe temaja potAnA putrane rAjyaprApti thAya to ThIka tevA vicArarUpa lobhasAgaranuM durnivArapaNuM hovAne lIdhe teNIe A akArya karyu, temAM zuM Azcarya ? kAMija nahIM. 1 dareka dhArAnu bIla traNavAra vaMcAyA pachI pasAra thAya che. koi paNa vastunuM vecANa paNa chellAvAra praNavAra bolyA pachI karavAmAM Ave che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (111) tyAre A doSa kone Apavo ? te viSe nirNaya kare che ke-pUrva karelA duSkRtya (pApakarma ) no ja A doSa che, kemake pitAe to prANathI paNa vahAlA evA putrane vidyA prApta karAvavAno ja upakrama (udyoga) karyoM hato, paraMtu tene badale pariNAmamA janmaparyaMta banne netranI aMdhatA prApta thai. kahuM che kejaM jeNa kayaM kammaM putvabhave ihabhave vasaMteNaM / taM teNa veiacaM nimittamitto paro hoi|| 2 // ___artha--pUrva bhavamAM athavA A ( cAlatA) bhavamA vasatAM jeNe je karma karyu che, te avazya teNe bhogavavAnuM ja cha temAM bIjo prANI to nimittamAtra ja che. 2 dhArijjai iMto jalanihI vi kallolabhinna kulaselo / na hu anna jamma nimmia suhAsuho divprinnaamo||2|| ____ artha--taraMgoe karIne moTA kULaparvatane paNa bhedanAra evA samudrane dhAraNa karI zakAya ( aTakAvI zakAya); paraMtu pUrva janmamA karelA zubhAzubha karmanA pariNAma aTakAvI zakAtA nathI. 1 . pachI rAjAe A vRttAMta sAMbhaLIne vicAryu ke-" mane dhikkAra che ke meM kUTa lekha lakhIne a kAra upara anusvAra mUkavA rupa pramAdavaDe tAtra agninI jema ATalo badho anartha karyoM ? athavA unmAdanI jevo pramAda jIvane kayA kayA anartha nathI pamADato? ane
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112) kayA kayA manorathono nAza nathI karato ? kayuM che ke,-- pramAdaH parama dveSI pramAdaH paramaM viSam / pramAdo muktipUrdasyuH pramAdo narakAyanam // 1 // artha--pramAda moTo zatru che, pramAda mahA utkaTa viSa che, pramAda muktipurAno cora che, ane pramAda narakanuM sthAna che. 1 rAjyane yogya evA putrano A pramANe vinAza karavAmAM heturUpa ane saMtAnano nAza karavAmAM sAkSAt dhUmaketurUpa mane mUrkhane dhikkAra che. have to te putra prANathI paNa adhika priya chatAM cakSurahita hovAthI samagra samRddhinA sArabhUta rAjyane athavA yuvarAjapaNAne kema lAyaka hoya ? " A pramANe te rAjA kheda sahita hRdayamAM vAraMvAra pazcAttApa karavA lAgyo. pachI kuNAla kumArane samRddhivALu bIjuMgAma Apyu. ane tenI aparamAtAnA putrane ujjayinI ApI. anukrame te samRddhivALA gAmane bhogavatAM kuNAla kumAranI " zaradazrI" nAmanI patnIe viDUra pavartanI pRthvI vaiDUrya ratnane prasave tema sArA lakSaNavALA putraratnane prasavyo. te vakhate "huM apara mAtAno manoratha vyartha karUM, ane potAnI mAtAno manoratha saphaLa karUM." ema vicArIne kuNAla kumAra rAjya levAnI icchAthI pATalIputramA jai anupama gaMdharva kaLAe karIne puranA lokonuM raMjana karavA lAgyo. tenI apUrva kaLA sAMbhaLIne azokazrI rAjAe tene javanikAmAM rAkhIne gAvAnI AjJA karI. tyAre te paNa suMdara kAvyanA prabaMdhavaDe gAtAM gAtAM A pramANe bolyo.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ (113) caMdaguttapaputto u biMdusArassa nttuo| asogasiriNo putto aMdho jAcai kAgaNiM // 1 // ____ artha-caMdraguptano prapautra, biMdusArano pautra ane azokazrIno putra ke je aMdha che, te kAkaNInI yAcanA kare che. 1. te sAMbhaLIne rAjAe bahu mAnathI tene pUchayu ke-"tuM koNa che ?" te bolyo-" ApanI AjJAnuM ArAdhana karavAmAM ekAgra cittavALo huM Apano putra kuNAla cha, ke jeNe pitAnI AjJAthI potAnA pANathI paNa adhika vahAlAM netro gumAvyAM che." te sAMbhaLIne rAjA harSa pAmI snehasahita AkhA zarIre romAMca rupa kaMcukane dhAraNa karato sato te kumArane AliMgana daine bolyo ke-" hu~ tArApara tuSTamAna chaM. tArI icchA hoya te mAga." te bolyo ke-" huM kAkaNI mANu cha. bIjU kAMi mAgato nathI." rAjAe kahyu-" he vatsa ! tuM mahAbuddhimAna chatAM kema Aq atyaMta tuccha mAge che ? " te vakhate pradhAno bolyA ke-" he rAjA ! rAjaputrone kAkaNI zabde karIne gajya kahevAya che." te sAMbhaLIne rAjAe tene kayu ke-" he vatsa ! netrarahita tuM rAjya zI rIte karI zakIza ?" tyAre te bolyo ke-" pitAzrInA prasAdathI pitAzrIne pavitra lakSaNonA pAtrarUpa pautra thayo che, tene mATe rAjya mAguM chaM, mAre mATe mAgato nathI." te sAMbhaLIne atyaMta harSa pAmelA rAjAe premasahita kumArane pUcha\ ke-" he vatsa ! harSanAM sthAnarUpa te putra kyAre janmyo ? " kumAra bolyo ke-" saMprati eva ( hamaNAMja ). " te sAMbhaLIne atyaMta prItinA ullAsathI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ (114) parAdhIna thayelo rAjA " saMpati putro jAtaH ( hamaNAM putra utpanna thayo ) saMprati putro jAtaH" ema vAraMvAra moTethI bolavA lAgyo. pachI te putra daza divasano thayo tyAre tene utkRSTa utsavapUrvaka tyAM aNAvIne atyaMta pramodathI pUrNa yayelA rAjAe te putranuM " saMpati" nAma pADI tene rAjyapara sthApana karyo. te saMprati rAjA traNa khaMDano bhogavanAra thayo ane parama zrAvaka thayo. teNe " zrImuhastI " sUrinA upadezathI zrIjinamatanA sAmrAjyane sarva prakAre eka chatrarUpa karyu hatuM. // iti vyaJjanAdhikye AkhyAnakam // arthane anyathA karavAmAM vizeSe karIne pUrve kahelAja doSo jANavA. te upara dRSTAMta nIce pramANe " zuktimatI" nAmanI purImA " zrImunisuvrata " svAmInA vaMzamA utpanna thayelo " abhicaMdra " rAjA rAjya karato hato. tene satyavAdIpaNAthI prasiddha thayelo "vasu " nAme putra hato. te gA. mamA parama zrAvaka ( jaina dharmI ) "kadaMbaka" nAmanA upAdhyAya rahetA hatA. te potAnA " parvata" nAmanA putrane, rAjaputra " vasu" ne ane " nArada " nAmanA eka vidyArthIne zAstrAbhyAsa karAvatA hatA.ekadA abhyAsa karIne thAkI gayelA te traNe vidyArthIo rAtre prAsAda upara sui gayA hatA. te vakhate AkAzamArge jatA be cAraNa muni paraspara A pramANe bolyA ke-" A traNe vidyArthIomAMthI eka vidyArthI svarga
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 115 ) jaze, ane bIjA be narake jaze . " te vakhate upAdhyAya jAgatA hatA, teNe AvRttAMta sAMbhaLIne kheda pAmI vicArya ke - " mane dhikAra che ke huM bhaNAvanAra chatAM mArA be ziSyo narake jaze . " pachI prAta:kALe "A traNamAMthI svarge koNa jaze ? ane narake koNa jaze . ?" teno nirNaya karavA mATe tenI parIkSA karavA darekane eka eka loTano kukaDo ApIne kAMke - " je ThekANe koi paNa na jue teve gupta sthAne Ane mArIne lAvo. " te sAMbhaLIne vasu ane parvata e bane jaNe jUda jUdI dizAmAM nirjana pradezamAM jaine te kukaDAne hRNyo ane nArada to atyaMta dUra zUnya sthAnamAM gayA chatAM paNa buddhimAna hovAthI vicAra karavA lAgyo ke - " A nirjana sthAna che, to paNa ahIM hUM dekheM, devo dekhe che, siddho dekhe che tathA jJAnI paNa dekhe che. je sthAne koi paNa na dekhe evaM sthAna to AkhA vizvane viSe koi paNa nathI, tethI kharekhara A kukaDo avadhya che ( vadha karavA yogya nathI). evo gurunI vANIno abhiprAya jaNAya che. svabhAvathIja parama dayALu evA. gurue je amane vadha karavAno Adeza Appo che, te amArI parIkSA mATeja Ayo jaNAya che. " pachI anukrame te traNe ziSyoe AvI pota potAnuM vRttAMta gurune nivedana karyu. te sAMbhaLIne upAdhyAye "nAra ja svargagAmI che. " ema nizcaya karIne tene gauravatAthI AliMgana karya, ane bIjA bannenI niMdA karI. pachI teja kAraNathI utpanna thayeLA vairAgyathI upAdhyAye pravrajyA grahaNa karI. eTale tenA sthAna para teno putra parvataka beTho. anukrame abhicaMdra rAjA paNa dIkSA kIdhI, tethI tenI gAdIe basu rAjA thayo. te vasu rAjA potAnA satyavAdI
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 116) paNAne prasiddha karavA mATe satya ja bolato hato. ekadA koi zikArI viMdhyAcaLanA parvatamA zikAra karavA gayo. tyAM teNe eka mRgapara tIra pheMkyu. te tIra vacamAM ja skhalanA pAmyu. te joi Azcarya pApI te zikArI tIranI pAse gayo. tyAM hastano sparza thavAthI " A vacce sphATikamaNinI moTI zilA che. " ema teNe jA. Nyu. pachI " A zilA rAjAne yogya cha " ema vicArI teNe vasu rAjAne A vAta jaNAvI. rAjAe te zilA laine tene sAruM inAma Apyu pachI rAjAe zilpIo pAse gupta rIte te zIlAnIAsanavedikA karAvIne te zilpIone mArI nAMkhyA. pachI te vedikAne potAnA siM. hAsananI nIce sthApana karI ane " satyavAdIpaNAne lIdhe tenuM siM. hAsana AkAzamAM nirAdhAra rahe che. " evI potAnI khyAti sarvatra prasiddha karAvI. te prasiddhine lIdhe vasu rAjAne devatA sAnidhya kareche evA bhayathI sarve rAjAo tene AdhIna thayA. ___ ekadA parvatake potAnA zivyone bhaNAvatA " ajairyaSTavyaM ( aja vaDe yajJa karavo)" e RgvedanI zrutinA vyAkhyAnamAM " aja eTale bakarAvaDe yajJa karavo" evo artha ko. te sAMbhaLIne tene maLavA Avelo nArada ke je tenI pAse beTho hato te bolyo ke-" he bhAi! tuM Avo artha na kara. kemake je vAvyA chatAM paNa uge nahIM te 'aja' kahavAya che, tethI ahIM aja eTale traNa varSa uparAMtanI DAMgara (dhAnya) levAnI che. ApaNA gurue paNa emaja kahuM che. mATe dharmopadeSTA gurune tathA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ (117) dharmapratipAdaka zrutine tuM anyathA na kara." A pramANe bahu kahyA chatAM paNa parvatake abhimAnathI potAno Agraha mUkyo nahIM. chevaTe temaNe vAda karatAM jIvhAno cheda karavAnI'sarata karI, ane vasu rAjAne sAkSI karyo. te sAMbhaLIne parvatakanI mAtAe ekAMtamA putrane kahyu ke"he putra ! meM paNa tArA pitAne aja zabdano artha traNa varasanuM dhAnya che ema kahetAM sAMbhaLyA che, tethI phogaTa mahA anarthakArI sarata zA mATe kare che ? " te sAMbhaLIne te bolyo ke-"je karyu te karyu ja. have jema ghaTe tema upAya karo." pachI putranA mohathI mohita thayelI te mAtAe putranA hitane mATe vasurAjA pAse jaine tene ekAMtamAM evI rIte asarakAraka kahuM ke jethI gurupatnInA dAkSiNyane laine teNInA kahevA pramANe ja artha karavAnuM teNe kabula kayu. pachI prAta:kALe te bane sabhAmAM jai vivAda karavA lAgyA, ane tenA nirAkaraNa mATe vasurAjAne pUchayu. te vakhate moTA pApano paNa anAdara karIne rAjAe khoTI sAkSI pUrI. arthAt aja zabdano artha bakaro ema karyo. te ja vakhate devatAe tene lAta mArIne siMhAsana parathI pADI dIdho. tarata ja te marIne narake gayo. tenI gAdIe tenA putrone besADyA. te paNa anukrame ATha putro devatAthI haNAyA. kemake daivI kopa duHsaha che. tenA be putro nAzI gayA. pachI puranA lokoe parvatane dhikkAra ApI puramAthI kADhI mUkyo. tene " mahAkALa " nApanA asure Azraya Appo. . 1 je hAre tenI jIvhA kApavI evI hoDa karI.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118 ) 44 te mahAkALano saMbaMdha evo che ke - " ayodhana" nAmanA rAjAe potAnI putrIno svayaMvara AraMbhyo. te vakhate te kanyAnI mAtAe kanyAne gupta rIte kAM ke - " mArA bhAino putra je ' madhupiMga 'che, tene tuM varaje. kemake te bahu rUpavAna tathA guNI che. " AvAta sarva rAjAomA mukhya evA 99 sagara rAjA guptapaNe sAMbhaLanArI eka dUtInA mukhathI jANIne potAnA purohitane te kanyAne paraNavAno upAya pUchayo. tyAre kapaTa karavAmAM catura ane zIghrakavi evA te purohite tatkALa navI rAjalakSaNa saMhitA banAvIne sabhAmAM evI rIte te graMthanuM vyAkhyAna karyu ke jethI rAjalakSaNovaDe sagara rAjA utkRSTa gaNAya, ane madhupiMga hIna gaNAya te sAMbhaLIne sarva rAjAovaDe hAMsI karAto madhupiMga lajjA pAmIne sabhAmAMthI jato rahyo, ane te kanyAne sagara rAjA paraNyo. pachI madhupiMga krodhathI tapa karIne mahAkALa nAmano asura thayo. A asura ane parvatane trIjo " piSpalAda paNa maLo hato. ?? piSpalAdanuM vRttAMta evaM che ke - " sulasA " ane " subhadrA " nAme ve parivAjikAo jagaprasiddha hatI. temAM moTI sulasA ghaNIja vidvAna hatI, tethI teNIe paDaha vagaDAcyo hato ke " je koi mane vAdamAM jIte tenI huM ziSyA thAuM, ane jo te mane na jIte to te mAro ziSya thAya." A pramANe pratijJA karIne pharatAM koi vakhata teNIne " yAjJavalkya " nAmanA parivrAjaka sAthai vAda thayo. temAM yAjJavalkya - no parAjaya karI teNIe tene potAno ziSya karyo. tyAra pachI anukrame ghaNA paricaya lIghe temanI akAryamAM pravRtti thavAthI sulasA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ (119) garbhavatI thai. te vAta subhadrAe jANo, tyAre teNIe teNIne atyaMta upAlaMbha ApI gupta rAkhI. anukrame teNIne putraprasava thayo, te vakhate subhadrA na jANe tema te putrane eka pIpaLA nIce mUkI te banne nAzI gayAM. mAtaHkALe temanAM pagalAne anusAre temanI zodha karatAM subhadrAe pIpaLA nIce putrane joyo. te putra bhUkhyo hovAne lIdhe pIpaLA, phaLa potAnI meLe tenA mukhamAM paDayuM hatuM tene cATato hato, tethI tenuM " piSpalAda" evaM nAma pADIne subhadrAe potAnA AzramamA rAkhI tene vRddhi pamADayo. yogya vayano thayo tyAre tene bhaNAvyo, tethI te ghaNo vidvAna thayo. ekadA teNe potAnI utpatti tathA mAtapitAnI vAta sAMbhaLI eTale te anArye mAvApa para dveSa vahana karIne temano vadha karavA mATe anArya graMtho racyA. ane temAM evI prarupaNA karavA lAgyo ke-" rAjAoe azvAdikanI zAMti mATe ane svargAdikanI prApti mATe pazu, ghoDA, hAthI ane manuSyAdika vaDe yajJa karavo." ___ A pramANe tenI puruSaNA jANIne mahAkALe vicAryu ke-"jo A parvataka ane piSpalAdanI praruSaNAthI rAjAo yajJamAM hiMsA karavA prabarte to teo marIne narake jAya, ane tema thavAthI sagarAdika rA. jAo sAthe je mAre vaira che teno badalo vaLe." ema vicArIne mahAkALe te bannene kahyu ke-" tamo banne yajJamAM hiMsAnI pravRtti karo, huM sarvatra tamArUM sAnidhya karIza." ema kahIne mahAkALe pura, grAma vimere sarva ThekANe roganI utpatti karI. pachI jyA jyAM parvataka ane piSpale hiMsAtmaka yajJa karAvyo tyA tyAM te asure roganI zAMti karI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 120) ane yajJamA haNelA pazuone devatA thaine vimAnamAM beThelA pratyakSa de. khADyA. te joine sarve sagara vigere gajAo atyaMta AdaravALA thai te pramANe yajJa karavA lAgyA. pachI nirdaya evA te bannee dhIme dhIme manuSyanI hiMsA paNa pravartAvI. pachI mahAkALe mAyAvaDe mohita karIne strIsahita sagara rAjAno yajJamAM homa karAvyo, tathA piSpale paNa potAnA mAta pitAne zodhIne temano yajJamA homa ko. kemake te baneno A kAryane mATeja udyoga hato. A pramANe mahA anarthanA heturUpa anArya vedonI pravRtti thai. Arya vedo to cakrIne tyAM hamezAM bhojana karatA zrAvakone bhaNavA mATe zrItIrthakaranI stutimaya ane zrAddha dharmarnu pratipAdana karanArA mANavaka nidhimAthI uddharIne bharata cakravAe racelA che. ____ A pramANe arthane anyathA karavA para parvatakanuM dRSTAMta che. vyaM. jana ane artha e banene anyathA karavAmAM A kathAmAM kahelA anArya vedanA racanAra tathA te anAryavedanI vyAkhyA karanAra piSpalAdanuM dRSTAMta che. athavA " zrIgupta" AcAryanA ve ziSyo, nojIvanI sthApanA karanAra " trairAzika rohagupta " vigerenAM dRSTAMto che te anya graMthothI jANI levA. // iti SaSThasaptamASTamA jJAnAcArAH // // ityaSTavidho jnyaanaacaarH||
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 121) zrImadyazovijayopAdhyAyakRta jJAnASTaka // 5 // majjatyajJa kilAjJAne, viSTAyAmiva shuukrH|| jJAnI nimajjati jJAne, parAla iva mAnase // 1 // nirvANapadamapyekaM, bhAvyate yanmuhurmuhuH // tadeva jJAnamutkRSTa, nibaMdho nAsti bhUyasA // 2 // svabhAvalAbhasaMskAra-kAraNaM (smaraNaM) jJAnamiSyate // dhyAndhyamAtramatastvanya-tathA coktaM mahAtmanA // 3 // vAdAMzca prativAdAMzca, vadaMto'nizcitAMstathA // tattvAntaM naiva gacchaMti, tilapIlakavadgatau / / 4 // svadravyaguNaparyAya-caryA vayoM parAnyathA // iti dattAtmasaMtuSTi-muSTijJAnasthitirmuneH // 5 // asti ced graMthibhijjJAnaM, kiM citraistaMtrayaMtraNaiH / / pradIpAH kopajyunte, tamoghnI daSTireva cet // 6 // mithyAtvazailapakSacchid, jJAnadaMbholizobhitaH // nirbhayaH zakravadyogI, naMdatyAnaMdanaMdane // 7 // pIyUSamasamudrotthaM, rasAyanamanauSadham / / ananyApekSamaizvarya, jJAnamAhumanISiNaH // 8 // // rahasyArtha // 1 nirmala jJAnavaDe vastu tatvano nirdhAra karIne je sadAcArane seve che teja mohano vinAza karI zake che, mATe nirmaLa jJAna guNa A
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (122 ) daravA zAstrakAra AgrahapUrvaka kahe che. jema bhaMDa viSTAmAM magna rahe che tema mUDha mANasa ajJAnamAMja magna rahe che, paNa jJAnI puruSa to jema haMsa mAnasajalamA magna rahe che tema nirmala jJAnaguNamAMja magna rahe che. jJAnI puruSa kadApi jJAnamAM arati dhArato nathI, athavA jJAna ja teno kharo khorAka hovAthI te tene atyaMta AdarathI seve che. _2 jenAthI rAga dveSano atyanta kSaya thavA pUrvaka mokSapadanI prApti thai zake evA paNa eka padano vAraMvAra abhyAsa karI temA tanmaya tharbu teja jJAna zreSTha che. 'mAruSa mAtuSa' jevA eka padathI paNa kalyANa sAdhI zakAya che. tevAja vadhAre pada hoya tenuM to kahebuMja zuM ? bAkI bhArabhUta evA zuSka jJAna mAtrathI kaMi kalyANa nathI. 3 jethI svabhAva nirmaLa thAya eTale AtmapariNati sudharatI jAya teja jJAna kahevAya che, bAkIceM jJAna to kevala bojArUpaja che. A saMbaMdhamAM yoga dRSThi samuccayamAM haribhadra sUrIjI buddhinA andhakAra rUpa nIce pramANe ja kahe che. 4 pUrvapakSa uttara pakSa rupa vAda prativAda karatAM tathA anizcita padArthone vadatAM thakAM, jema ghAMcIno baLada game teTaluM cAle topaNa teno aMta Avato nI, tema tattvano pAra pAmI zakAtoja nathI. sAdhya dRSTithI dharmacarcA karatAM ke namrapaNe tattva kathana ke zravaNa karatAM kevala hita prAptija thAya che. mATe zuSka vAdavivAda tajIne kevaLa tatva khojanA karavI. 5 AtmadravyanA guNa paryAyanI paryAlocanA karavIja zreSTa cha, bIjI nakAmI bAbatamA vakhata gumAvavo yukta nathI. A pramANe Atma saMtoSa utpanna karanAra muSTijJAnanI sthiti muninI gaNAya che. muSThi
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 123 ) jhAna saMkSipta chatAM sarvottama che, tethI sarva parabhAvathI viramI muniH sahaja svabhAvaramaNI bane che. 6 mithyAtvane bhedI samakita prApta karAve evaM samyag jJAna jo pragaTa thAya to te sArabhUta jJAna pAmI bIjA zAstraparizramanuM kaMi prayojana nathI. jo svabhAvika dRSTiyI aMdhakAra dUra thaMto hoya to kRtrima dIvAnuM zuM prayojana che ? sAco dIvo jenA ghaTamAMja pragaTayo che tene sahaja svAbhAvika prakAza maLyAja kare che. tethI te mithyAtva aMdhakArano vinAza karI AnaMdamagnaja rahe che. sArabhUta jJAna vinA lAkho game klezakAraka zAstra viloDaNathI zuM vaLavAnuM ? cokhI dRSTivALAne eka paNa dIvo basa che, ane aMdha dRSTine hajAro dIvAthI paNa upakAra thai zakavAno nathI. samyagjJAnavAn samyag darzana yA samakita ratna - nA prabhAvathI divyadRSTija kahevAya che. 7 mithyAtva parvatA pakSAne chedavA samartha jJAnarUpa vajrathI zobhita muni nirbhaya chatAM zakra iMdranI pere AnaMdanaMdanamAM vicare che. ratnatrayI maMDita muni nirbhaya chatAM sahajAnandamAM masta rahe che. tevA yogI puruSane saMyamamAM arati thavA pAmatIja nathI. 8 prAjJa puruSo kahe che ke jJAna samudrathI nahIM utpanna thayeluM abhinava amRta che, auSadha vinAnuM apUrva rasAyaNa che ane bIjAnI apekSA vinAnuM athavA sarvathI zreSTa evaM anupama eaizvarya che, bhAgyavaMta bhavyoja teno lAbha kaI zake che. bhAgyahInane te prApta thai zakatuMja: nathI. saubhAgI bhamaro teno madhura rasa pIve che ane durbhAgI tenAthI dUraja rahe che.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124 ) zrI haribhadrasUriviracitaM jJAnASTakaM // 9 // AThamA aSTakamAM kahetuM bhAva paJcakhkhANa jJAna vizeSa hote chate thAya che mATe te jJAna vizeSane dekhADatA thakA kahe che.viSayapratibhAsaM cA- tmapariNatimattathA // tatvasaMvedanaM caiva, jJAnamAhurmaharSayaH // 1 // artha - mahAn RSio viSayapratibhAsa, AtmapariNatimat tathA tacca saMvedana evI rIte traNa prakAranAM jJAno kahe che. 1. TIno bhAvArtha - viSaya eTale karNa Adika iMdrionA jJAnane gocara evA zabdAdika, tene jaNAvanAeM je jJAna tene "vikyapratibhAsa " nAmanuM jJAna jANavuM. ( paNa te onI pravRttimAM tethI utpanna thato je AtmAnA artha anarthano svabhAva tene jaNAvanAeM nahIM ) arthAt Aloka saMbaMdhI ane paraloka saMbaMdhI chadmastha jJAnanA viSayarUpa evA arthomAM pravRttine viSe, AtmAnA tAtvika artha ane anarthanA pratibhAsathI je zUnya te " viSayapratibhAsa " jJAna jANavuM te jJAna mipAdRSTione hoya cha, tathA AtmAnA kriyAvizeSathI thai zake evo je pariNAma te jemAM jaNAya che tene " AtmapariNatimat " jJAna kahIe. (paNa tene anurUpa evI pravRtti nivRtti temAM na hoya) te jJAna avirati evA samyag dRSTibhone hoya che. tathA jethI 'paramArtha jaNAya arthAt heya ane upAdeya padArthoMthI nivRtti ane pravRtti
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ (125) karanAru je jJAna tene " tattva saMvedana" jJAna kahIe. te jJAna zuddha cAritrIone hAya. evI rItanA traNe jJAno mahA munioe kahelA che ane te traNe matyAdi vizeSaja che. ___have pahelA jJAna- svarUpa kahe cheviSakaMTakaratnAdau, bAlAdipratibhAsavat // viSayapratibhAsaM syAt, taddheyatvAdyavedakam // 2 // ____ artha-jhera, kAMTA ane ratnAdikone viSe bALakAdikanAM jANa. paNAnI peThe heyatva Adikano nizcaya nahIM karAvanAruM " viSayapratibhAsa" jJAna hoya. 2. ____TIkAno bhAvArtha-viSa eThale ativiSa vacchanAga Adika tathA kaMTaka eTaLe bAvaLa AdikanA avayavo (kAMTAo) vigare heya padArthoM tathA ratna eTale marakata maNi Adika bIjI upAdeya vastuo tene viSe bAla tathA ati mugdhonuM je jJAna, tenA sarakhaM " viSaya pratibhAsa" jJAna hoya. have te "viSayapratibhAsa" jJAna bAla AdikanA jJAna sara kema cha ? te kahe che ke-te jJAna, jJeya viSayo, tajavApaNuM, tathA upekSavApaNuM jaNAvI zakatuM nathI, arthAt bAla AdikanuM grahaNa karavApaNuM jJAna, jema viSa Adika viSayanA rUpa AdikanejajANe che,paNa tenA heyatva Adika dharmane jANatuM nathI, tema je jJAna graMthIbheda jeone nathI thaelo evA bahuzrutone paNa (teonA) mohathI malIna thaelA manapaNAe karIne, atatvonI heyatAno, tathA tatvonI upAdeyatAno vicAra karAvavAmAM asamartha hoya, arthAt tattva ane atatvane tulya
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (126) jaNAvanAlaM, athavA ulaTI rIte jaNAvanAruM hoya te " viSaya pratibhAsa" jJAna kahevAya. karjA cha ke visayapaDibhAsamittaM, bAlasseva khu rayaNavisayaMmi // vayaNAiesu nANaM, savvaththANANa moNeyaM // 1 // have teja jJAnane tenA cinha AdikathI dekhADatA thakA kahe chenirapekSapravRttyAdi, liMgametadudAhRtam // ajJAnAvaraNApAya, mahApAyanibaMdhanam // 3 // __ artha-(pApa saMbaMdhI )zaMkA vinAnI pravRti Adika che cinha jenu, tathA ajJAnanA AvaraNano nAza karanAraM ane mahA apAyanA kAraNa rUpa, te " viSaya pratibhAsa" jJAna kahelaM che. 3. TIkAno bhAvArtha-A loka ane paraloka saMbaMdhI apAyonI (duSTa kAryonI ) je zaMkA, te jemAMthI gayelI che evaM je pravartanAdika te che cinha jenuM, tene Aptoe " viSaya pratibhAsa " jJAna kahalaM che. te zAthI thAya te kahe che. "ajJAna" ketAM mithyAtvanA udayathI duSita evA je mati, zruta ane avadhi jJAna (vibhaMga jJAna) tenA AvaraNano che kSayopazama jemAM evaM (mithyAdRSTionu) je mati, zruta ane avadhi jJAna (vibhaMga jJAna ) te ajJAnaja che. kartuM che ke avisesiyA maicciya, samadihissa sA mainANaM // maiannANaM micchA-diThissa suyaMpi emeva // 1 // " samyaga dRSTionI je buddhi te 'mati jJAna ' che ane mithyA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 127 ) dRSTinI je buddhi te 'mati ajJAna' che. paNa matirmA kai pheraphAra nathI. zruta jJAna ne zruta ajJAna mATe paNa e pramANeja samajavuM." have te " viSaya pratibhAsa " jJAna zuMphaLa Ape che ? te kahe che. te potAne ane parane Aloka ane paraloka saMbaMdhI mahA apAyonA hai, mahA kaSTonA kAraNarUpa thAya che. kemake tattvathI te ajJAnaja che, ane ajJAna che te mahA apAyanuM kAraNa che. kahAM che keajJAnaM khalu bho kaSTa, krodhAdibhyo'pi sarvopAyebhyaH // artha hitamahitaM vA na vetti yenAvRto lokaH // 1 // " ajJAna che te, kharekhara krodhAdika sarva apAyothI paNa kaSTakArI che, kemake ajJAnathI viMTAelo mANasa hita athavA ahita kAryane jANI zakato nathI. " have bIjA "AtmapariNatimat" jJAnatuM svarUpa dekhADavA mATe kahe che. pAtAdiparataMtrasya taddoSAdAvasaMzayam // anarthadyAptiyuktaM cA- tmapariNatimanmatam // 4 // artha - patana AdikathI parataMtra thapalA prANIne tenA doSAdikane viSe saMzaya vinAnuM tathA anartha AdikanI prAptivAluM " AtmapariNatimat " jJAna mAnatuM che. 4. TIkAno bhAvArtha - " pAtAdiparataMtrasya " ketAM nIcI ane UMcI gati mATe parataMtra thaelA eTale viSaya ane kaSAyAdike vaza karelA prANIne, te kaSAya AdikathI thatA karmabaMdha ane durgati Adika
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128 ) doSamA ane (Adi zabdathI ) abhyudaya Adika guNamAM je saMzaya rahita jJAna thAya che, tathA je karma baMdhana, dugeti gamanarUpI anartha, ane paraMparAthI malatA mokSarUpI guNanI prAptivAluM che, tene tantvanA jANanArA oe " AtmapariNatimat " jJAna mAnetuM che. ahIM dRSTAMta nIce pramANe jANaM. avaLI cAlanA ghoDA para besavAthI parataMtra thayelA svArane aMgabhaga tathA maraNAdika doSamAM tathA runA samUhanA komala sparzAdika guNamAM saMzaya rahitapaNuM thAya che, tathA te aMgabhaMgAdika anartha, ane sukha sparzAdika guNanI prAptivAkuM che, ema te mAne che. have teja AtmapariNatimat jJAnanuM liMgAdikathI nirupaNa karatA thakA kahe che tathAvidhapravRttyAdi - vyaMgyaM sadanubaMdhi ca // jJAnAvaraNahrAsotthaM, prAyo vairAgyakAraNam // 5 // artha-tevA prakAranI pravRtti AdikathI pragaTa thanAeM, tathA zubha anubaMdhavALu tathA jJAnAvaraNAdikanA nAzathI utpanna thayelaM, ane prAye karIne vairAgyanA kAraNarUpa te " AtmapariNatimat " jJAna jANaM. 5. - TIkAno bhAvArtha -- tevA prakAranI ahiMsAdikane viSe je pravRtti Adika te thakI pragaTa thavArUpa che cihna jenuM tathA paraMparAthI mokSaphaLane devArUpa che sadanubaMdha jeno, evaM te AtmapariNatimat
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ (129) jJAna che have te jJAna zuM hetuvAlu che te kahe che. mati Adika jJAnanuM je AvaraNa, tenA kSayopazamathI utpanna thayeTu te jJAna che, vaLI te jJAna tadanubaMdhI zI rIte che ? te kahe che ke, te jJAna prAye karIne vairAgya ketAM uttama bhAvanA, nimitta che. kamu cha ke bAladhUligRhakrIDA-tulyAsyAM bhAti dhImatAm / / : tamAgraMthivibhedena, bhavaceSTAkhilaiva hi // 5 // " ajJAnarupI graMthInA bhedathI buddhimAnone A bhavanI, saghaLI ceSTA, vairAgya bhAvanA hote sate, bALake karelA dhUlInA gharanI ramata sarakhI (vinazvara) lAge che." ahIM pAye karIne vairAgyanuM je kAraNa kahUM, te rAjyAdika meLavavAmA tatpara thayelA evA bharatAdikanI peThe kaSAyano udaya vizeSa hote sate te jJAna vairAgyacaM kAraNa na paNa thAya tema jaNAvavA mATe kayuM che. have trIju je "tatvasaMvedana" jJAna tenA pratipAdana mATe kahe chasvasthavRtteH prazAMtasya, taddheyatvAdi nizcayam / tatvasaMvedanaM samyag, yathAzaktiphalapradam // 6 // artha-svastha vRttivALA, tathA zAMta evA puruSane, vastunA heyapaNA AdikamAM nizcayavALu " tatvasaMvedana" jJAna thAya che. ane te sArI rIte yathAzakti phaLane denAruM che. 6.. TIkAno bhAvArtha-AkulatA rahita che vacana ane kAyAnAM vyA. pAranuM vartavApaNuM jene tathA rAgadveSa AdinA upazamavALA evA mANasane " tattva saMvedana" jJAna thAya che. have te jJAna kebuM che ?
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 130 ) vastutatvanA heyapaNA, upAdeyapaNA ane upekSaNIyapaNAno che nizcaya jemAM evaM che. e " tattva saMvedana " jJAna samyak prakAre puruSane, saMghayaNa AdikanA sAmarthyane anusAre viratirUpI anaMtara phaLa tathA paraMparAe mokSaphaLane denAruM che. have te jJAnanA liMgAdikane pratipAdana karatA thakA kahe che nyAyyAdau zuddhavRtyAdi - gamyametatprakIrtitam / sajjJAnAvaraNApAyaM mahodayanibaMdhanam // 7 // artha- mokSa mArga Adikane viSe zuddha pravRtti AdithI je anumAna karAya che, tene tattva saMvedana jJAna kaheluM che, tathA te uttama jJAnanA AvaraNano kSayopazama karanAruM ane mokSanA kAraNa rUpa che. 7. TIkAno bhAvArtha-nIti sahita evA samyag jJAna, darzana ane cAritrarUpa je mokSamArga tene viSe aticAra rahita pravRtti Adike karIne je jJAnanI anumiti thAya che, tene jJAnanuM svarUpa jA nArAoe " tattvasaMvedana " jJAna kaheluM che; have te jJAna kevA hetu - bALu che ? te kahe che ke, uttama evaM je AbhinibodhAdika jJAna, tenA AvaraNanA kSayopazamathI thanAruM ane nirvANanA kAraNarUpa phaLane denAruM che. A aTakane saMpUrNa karatA thakA upadeza kahe cheetasmin satataM yatnaH, kugrahatyAgato bhRzam // mArgazraddhAdibhAvena, kArya AgamattatparaiH // 8 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-AgamanA vacanomA tatpara evA mANasIe kadAgraha tajIne upara kahelA tattvasaMvedana jJAnI, mokSamArgamAM zraddhAdika bhAve karIne hamezA khuba yatna karavo. 8. . TIkAno bhAvArtha-upara kahelA tatvasaMvedana jJAnamA hamezA Adara karavo, kevI rIte karavo ? te kahe che ke jethI zAstrane bAdha Ave evA kadAgrahane tajIne yatna karavo; zAvaDe karavo te kahe che ke, mokSa mArgamAM zraddhA, tenuM jJAna, ane tenI sevanAthI yatna karavo. have te koNe karavo ? te kahe che ke, AtanAM vacanamA tatpara yaelA evA mANasoe karavo. navamA jJAnASTaka vivaraNa samApta.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ (112) paMDita zrI rUpavijayajI kRta. zrI paMcajJAnanI pUjA. __ pUjA 1 lI. duhA. sakala kuzala kamalAvalI, bhASaka bhANa samAna; zrIzaMkhezvara pAsanA, caraNa namI dharI dhyAna. karmatimirabhara TALavA, jJAna te abhinava sUraH . jJAnI jJAnabaLe lahe, svapara svabhAva paDUra. zraddhAmULa kriyA kahI, tehay mULa te jJAna; tehathI zivamukha bahu janA, pAmyA dharI eka tAna. 3 asaMkhya bheda kirIyAtaNA, bhAkhyA zrI arihaMta; jJAnamULa saphaLA save, paMca bheda tasa taMta. mai mua uhi maNapajjavA, paMcama kevaLa jANa; pUjA karatAM tehanI, lahIe paMcama nANa. jANe kevaLe kevaLI, zrutathI kare vakhANa; cau muMgA zruta bolatuM, bhAkhe tribhuvanabhANa. paMca jJAna anukrame lahI, jeha thayA arihaMta; aSTaprakAre pUjatA, lahAe jJAna anaMta. DhAla. jhumakhaDAnI dezI. paramapuruSa paramAtamAre, purasAdANi pAsa; jinasara pUjIe.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ji. (133 ) jaLa caMdana kusume karIre, pUjo dharI ullAsa. ji0 1 jAsa pasAye niramaLure, pragaTa hoye mainANa; ji0 bheda ahAvIza tehanAre, samajo catura sujANa. ji02 dravya kSetra kALa bhAvathIre, cauhA cha mainANa; dravyathA mainANI lahere, dravya chakka parimANa. ji0 3 kSetrathI lokAlokanere, kALathI tivihA kALa; ji0 bhAvathI pAMce bhAvanere, jANe Adeze rasALa. ji0 1 jina uttama mukhapadmanIre, vANi suNI lahe bodha; ji0 zuddha cidAnaMda rUpathIre, karI nija Atamazodha. ji05 kAvyam aSTAviMzatidhA matizrutamapi proktaM manusammitam / SoDhA cAvadhi rUpidravyaviSaya jJAnaM nidAnaM zriyAH / / zrImanaparyavasaMjJikaM ca dvividhaM kaivalyamadhyetikam / / jJAnaM paMcavidhaM yajeha manizaM siddhayaMganArAdhanam // 1 // OMnamo jJAnAya lokAlokaprakAzakAya, navatattvasvarUpAya, anaMta dravyaguNaparyAyamayAya, mati zrutAvadhimanaHparyava kevalajJAnAya, jalaM 1, caMdanaM 2, puSpaM 3, dhUpaM 4, dIpaM 5, akSataM 6, naivedyaM 7, phaLa 8 yajAmahesvAhA // A kAvya tathA maMtra dareka pUjAe kahe. gIta (duhA.) eka jIva aMgIkarI, chAsaTha sAgara ThANa; aMtaramuhUrta jaghanyathI, varate thira mainANa.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ (134 ) DhALa. (caMdajasA jinarAjiyA, manamohanamere-e dezI) zrI jinarAjanI pUjanA,manamohana mere, karI thIra mana karI sAramana0 dhUpa dIpa akSata dharI, mana naivedya phaLa manohAra. mana0 1 zrutavAsita (nizrita) matijAnanA,mana0 bheda aThThAvIza. joyamana0 asmuyanissiya maitaNI, mana0 cauhA buddhi hoya. mana0 2 zrotra ghrANa rasa pharasathIM, mana0 vyaMjanAvagraha cAra; mana0 aththugaha IhA vaLI, mana0 apAya dhAraNA sAra. mana0 3 paMca iMdrI mana meLatAM, mana0 covIza bheda suhAya; mana aDavisa bheda, ubhaya maLI, mana0 bhAve zrIjinarAya. mana0 4 traNaseM chatrIza paNa kahyA, mana0 zrutanizrita mai bhedaH mana0 zrI jinavara sevAthakI, mana0 pApa tApa hoya cheda. mana05 samAkata mai subha saMpaje, mana0 traNye eke kALa; mana0 jina uttama pada. padmanI, mana0 sevanA rUpa rasALa. mana06 iti zrImatijJAnapUjA. 1 pUjA 2 jI. duhA. zrutaakSara ekekanA, svapara bhAga vicAra; karatAM pajjavanI kahI, rAzi anaMtI sAra. saradhAvaMta susaMyamI, gurukuLavAsI sAdha; zruta abhyAsa karI bhaje, tare saMsAra agAdha. 2
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ (BPA) DhALa. zru0 1 zru0 zru0 2 [ nalinAvati vijaye jayakArI. ] jinavara jagaguru jagajyagArI, pUjo bhAve naranArI; zrutanA adhikArI. jinavara bhagate saradhA Ave, tehathI zrutarasa bahu pAvere. chAsaTha sAgara suathiti jANo, eka jIva uki pramANore, anAdi anaMta pravAhathI jANo, sevo zruta anubhava ANore ca bheda suanANanA sAra, bhAkhe jinavara gaNadhArare; ahavA vIza bheda paNa jANo, dhira saraghA hiaDe ANore arthathI zrI arihaMte vakhANuM, sUtre gaNadhara viracANure e zruta bhAvadharma dAtAra, pUjI laho bhavajaLa pArare. zrutadAyaka jinarAjane dhyAvo, jIma atizaya jJAnane pAvere; zru0 zrutaphaLa virati viratiphaLa dhyAna, dhyAne lahe samayIka jJAnare. zru0 5 khimAvijaya jina uttamajJAne zivasuMdarI bare ekalAnere: zru zru0 3 dhru0 zru0 4 zru0 zrI guru padapadme dila rAkhe, cirUpavijaya sukha cAkhereM. zru0 6 kAvya tathA maMtra, pUrvavat boLavAM. gIta (duhA. ) zrutathI saradhA thira rahe, saradhAthI vrata sAra; vratathI zivamukha pAmIra, tiNe zruta jagadAdhAra, zrutaviNa je kiriyA kare, te saMsAranuM mULa; zrutaupayoge je kriyA, te zivapada anukUla.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ (116) DhALa. (mune kAMika kAmaNa kIghure, pAchA vaLajo sAmaLIyA; mAraM cittaDaM corI lIdhuM re, pAchA0 e dezI.) tume Agama pUjA karajore, ho manamAnyA mohanIyA. tume bhavasAyarane tarajore e Agama amRtadarIore. e to syAdvAda rasa bharIyore. mua aMga anaMga prakArere, tima baddha abaddha vicArere; kAlika utkAlika jANore, doya bheda kahe jinabhANore. agyAra aMga manaraMgere, zrutaM pUjo adhika umaMgere vaLI bAra upAMga rasALAre, pUjI laho maMgaLamALAre. payannA daza guNakhANIre, pratyekabuddha muni vANIre; khaTa chedasUtra guNabharIyAre, e to caraNa karaNa guNa darIyAre. mULasUtra cAra anusarajore,
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 137 ) saMsArasamudrane tarajore; naMdI ne anuyogadvArore, pUjI laho bhavajaLapArore. bhAvapUjA paMca prakArore, dravyapUjA bheda apArore; prabhuvadanapadmanI vANIre, cidrUpa sudhArasa khANIre. iti zrutajJAnapUjA 2. pUjA 3 jI. avadhijJAna ArAdhartA, karajo trikaraNa joga; bhAvavizuddhi citta gharI, TALo karmanA roga. traNajJAnadhara jinavarA, tribhuvanane hitakAra; pUjI padakaja tehanA, pApo bhavajaLavAra. 2 ho. ho. ythy ho. ho. DhALa. [ ghera Avane nema varaNAgiyAre - e dezI ] hAMre vAlA bhAvabhagati manamAM gharI, jina pUjA karo mana saMvarIjIre; bhAve pUjore manamohanA. hore vAlA khaya upazama bhAve karI, paraNati karo jJAnarase bharI jIre. bhA1 jJAnI jinarAjIyA, vilase nija guNa sattA bharIjIre; bhA0 anugAmI pamuhA kaho, khaTa bheda ohinA dila dharIjIre. janama same jinarAjane, caLe Asana suranA tharaharIjIre; bhA0 2 bhA0
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ (138 ) causaTha surapati avadhie, jina janamyA kahI jai suragirijIre.bhA.3 rajata kanaka ne ratnanA, kaLazA khIrodakathI bharIjIre bhA0 nhavaNa ucchava jinano kare, samakita guNa nirmaLatA karIjIre.bhA04 mithyAvara avadhi le, je pUje jina bhagateH kharIz2Ire; bhA0 jina uttama pada padmanI, pUjA cidrUpavijaye. karIjIre. bhA05 kAvya tathA maMtra pUrvavat kahevA. gIta ( duhma.) dravya kSetra kALa bhAvathI, utkRSTa avadhijJAna; manuja gatimAM pAmIe, vadhate zuci praNidhAna. lokAvadhi avadhilage, paDivAi paNa hoya; tadupari avadhi je hoye, apaDivAi te joya. DhALa. (mohanavIrA mokalone mosALure--e dezI) nirmaLa karI mana vaca kAyA, chaDi savI mamatA mAyA; paramAtama dhyAna suhAyA, ohijina pUjIe manaraMge, jImA ramIe samakita saMge. kSetra kALathI ohinANI, cauhA lahe vuDhI ne hANI ima kahe. jina kevalanANI. o02 dravyathI duga buDhi vakhANI, bhAvathI khaT vRddhi jANI; samudAi cauhA. kahANI. o03 ___ o01
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 139 ) jinavara nANI guNaravANI, pUjo mana ulaTa ANI; karIe jema ziva paTasaNI.... o04 jinavara uttama guNa mAbo, prabhunA. pada pA vadhAvA; jIma rUpavijaya pada pase.. o05 iti zrI: avadhijJAnapUjA. pUjA 4 thI. apramataH munivara guNI, nirmaLa. cAritravata: caDhate saMjama thAnake, lahe manapajjaka taMta. 1 jinavara jagaguru jagadhaNI, jaba saMyama Ahe sAra; maNapajjava tava upaje, cothu jJAna. udAra. 2 DhALa. (mana mohanAre loLa-e dezI.) apramatta guNagaNamAre, manamohanAre kolavartatA zrI arihaMtare, jagasohanAre lola. saMyamayaNa vizodhatAre, ma0 lahe manapajjava taMtare. ja01 Rjumati viYLamati tathAre, ma0 maNapajjava doya bhedare ja0 dravya kSetra kALa bhAvathIre, ma0 cauhA kahe gatakhedareH ja0 2 sani paNidInA lahare, ma0 mananataNA parajAyare narakSetra maNanANathIre, ma0 jANe je niramAyare, ja03
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 140) aDhI aMgula nyUnAdhikAre, ma0 kSetrathI jANe doyare ja. 'palya asaMkhya bhAga kALathIre, ma0 gati Agati lahe soyare.ja0 4 khamaNa damaNa guNasAgare, ma0 jina uttama mahArAjare; ja0 tasa padapadmane pUjatAre, ma0 laho cipasamAjare. ja. 5 kAvya tathA maMtra pUrvavat bolavA. gIta (duhA.) alakha asaMga abhaMga jasa, jogArAdhana khAsa; saMyamataNI vizuddhatA, karI toDe bhavapAsa. caraNa karaNa guNaAgarA, saradhAvaMta sudhIra; maNapajjavanANI muNi, namatA TaLe bhavapIra. DhALa. ( anehAre gokula goMdarere--e dezI.) anehAre saMyamaThANa vizuddhatAre, apramatta guNaThANa; pharasI pAsaprabhu lagAre, maNapajjava varanANa. pUjA karo jinarAjanIre-e Teka. 1 anehAre saMjamaThANa anaMtAre, ulaMghI ahiThANa; pharasatA zuddha saMyama guNere, dhyAye dharmanuM jhANa. . pU0 2 anehAre ANA apAya vipAkathIre, saMThANa vicaya prakAra; dhyAtA dhyAna sohAmaNure, sAdhyapade manohAra. anehAre apramattaguNa bhUmikAre, AlaMbana grahI cAra; dazadhA saMyama pAlatAre, bhAvadayA bhaMDAra. 104
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ (141 ) anehAre bhAvathakI manodravyanAre, lahe parajAya anaMta; ... guNazreNI pagayALiere, nita caDhatA bhagavaMta. pU0 1 anehAre khimAvijaya jinarAjanAre, uttama e avadAta; tasa padapadma pUjA karIre, laho cidrUpa vikhyAta. pU. 6 iti manaHparyavajJAnapUjA 4. pUjA 5 mI. sakala vibhAva upAdhinA, kAraka ghAti cAra; kSaya karI kevaLa pAmiyA, jinavara jagadAdhAra. pUjo dhyAvo dhyAnamAM, sohaMpada karo jApa; . cidAnaMda pada saMpaje, hoya dhyeyapada Apa. DhALa. (cakrI bharata naresarure, sAMbhaLI dezanA tAta; saluNA-e dezI.)) vItarAga paramAtamAre, khINamohi arIhaMtaH saluNA. khapaka zreNi aMgIkarIre, karI ghAti cau aMta. sa. paMcama jJAnane pUjIere, paMcama gati dAtAra. sa. 1. e AMkaNI. kevaLa kamaLAne vAre, kevaLa darIsaNa sAtha; sa0 . lokAloka prakAzatAre, je thayA tribhuvana nAtha. : sa. 2 cAre jJAnataNI prabhAre, ehamAM sayala samAyaH .. sa0 . tArA uDura: graha caMdranIre, bhA+ ravimA laya thAya., sa0 3 nakSatra +kAMti..
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa0 sa0 (142) eka same ArahA muNere, khaTa dravya guNa parajAya; sa0 anaMta virajanI zaktiere, vyApakatA te TharAya. sa0 4 jJeya pramANe jJAnanAre, ahavA che parajAya, bRhatkalpanA bhASyamAre, kahe sohama gaNarAya. sa0 5 kevaLajJAnakaLA bhayore, jina uttama mahArAja tasa padapadmanI pUjanAre, karatAM cidrUparAja. sa06 kAvya tathA maMtra pUrvavat kahevA. gIta (duhA.) zama1 dama 2 uparati3 nita kare, cothI titikSA4 sAra; samAdhAna 1 zradA 6 karI, kahe kevaLa cid phAra. paramajyoti pAvanakaraNa, paramAtama paradhAna; kevaLajJAna pUjA karI, pAmo kevaLajJAna. DhALa. (vArI jAuM zrI arihaMtamI-e dezI.) pUjA zrI arihaMtanI, karIe dharIe ekatAna, mohana. nAgaketupare niramalI, pAmo kevaLajJAna. mohana pU0 1 pUjakapUjyanI pUjanA, karatA pUjya se yAya, mo0 kevaLakamaLA pAmIne, ajarAmara pada chAya. mo0 pU0.2 baMdha sadaya udIraNA, sattA karma khapAya; . mo0 siddha buddha paramAtamA, akaLa asaMga amAya. mo0 pU0 3
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 143 ) jJAnAnaMdI AtamA, pAmI mahodaya ThAya sAdi anaMta sukha anubhave, vAcya agamya kahAya. anaMta guNI kevaLI prabhu, zrIzaMkhezvara pAsa tasa padapadma pUjana karI, laho vidrUpa ullAsa. iti kevaLajJAna pujA 50 mo0 mo0 pR0 4 mo0 mo0 pU0 5 kaLasa. rAga dhanAzrI. pUjo jo re bhAve paMca jJAna mita pUjo; paMca jJAna pUjana sapa ghaTamAM, ora na sAdhana dUjore. bhavi0 1 mai sua ohi ne manaparyana, kevaLa paMcama jANo; aThAvIza caudasa khaMTa duga iga, bheda pramANa bakhANore. jJAna ArAdhana sAdhana siddhinuM, sAdhI karma khapAyA; kevaLa kamaLA pAmI anaMtI, siddhie siddha suhAyAre. jJAna jJAnInI sevA karatAM, cira saMcita agha nAya; punya mahodaya kamaLA vimaLA, ghaTamAM paragaTa thAyare. zrI vijayadeva sUrIzvara pATe, vijayasiMha sUrirAyA; tAsa ziSya zrI satyavijaya gaNi, saMvega mAraga dhyAmAre. bha0 5 ziSya kapUra khimA jina uttama, bijayapade sojhayA; zrI guru padmavijaya padapaMkaja, namatAM zruta bahu pAyAre. RSi gaja diggaja caMda saMvatsara, jJAna bhagati mana kAyA; nemIzvara kalyANaka divase, maMcajJAna guNagAyAre. bha0 2 ma0 3 bha0 4 bha0 6 bha0
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (144) tapagaccha vijayAdaNeMdra sUrIzvara, dIpe teja savAyA; tasa rAjye bhavijana hitakAje, rUpavijaya guNagAyAre. bha0 8 kAvyam . jJAnaM syAt kumatAMdhakArataraNirjJAnaM jagallocanaM / jJAnaM nItitaraMgiNIkulagirijJAnaM kaSAyApaham / / jJAnaM nivRtivatsamaMtramamalaM jJAnaM manaHpAvanaM / jJAnaM paMcavidhaM yajehamanizaM svargApavargapadam // 1 // OM namojJAnAya lokAlokaprakAzakAya0 jalaM 1, caMdanaM 2, puSpaM 3, dhUpaM 4, dIpaM 5, akSataM6, naivedyaM, phalaM 8 yajAmahe svAhA. atha vidhi. eka pIThaupara pavitrapaNe kuMkumanA 51 sAthIyA karIe, te upara akSata purIe, te upara nAgaravelanAM patra ekeka mUkIe, te upara so. pArI badAma paiso phala phUla naivedya mUkIe, 51 dIvA karIe, 5 mALIera mUkIe; ghI khAMDa sahita paMca golaka thApIe,trivedikApITha. thApI svastika karI akSata phala dharIe, paMcatIrthInI pratimA thApIe, pache snAtra bhaNAvIe, pachI pUjA bhaNAvIe, pahelI pUjAnA 28 sAthIA, bIjInA 14, trIjInA 6, cothInA 2, pAMcamIno 1 sAthIo naMdAvartano karIe. zrIphaLa mUkIe, enI pAMca pITha thApIe. na hoya to eka moTA pITha upara bhelA 5 thApIe. : .: iti zrI paMcajJAna pUjAvidhi saMpUrNa. . gAthA 89-DhALo-11 zloka 150.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 145 ) zrI vijayalakSmIsUrikRta vIzasthAnakanI pUjAmAMthI // jJAnapada pUjA // // dohA // adhyAtma jJAne karI, vighaTe bhava bhrama bhIti // satya dharma te jJAna che, namo namo jJAnanI rIti 1 // // DhALa // araNika munivara cAlyA gocarI // e dezI || jJAnapada bhajiye re jagata gRhakaru, pAMca ekAvana bhedere || samyaga jJAna je jinavara bhASiyo, jaDatA jananI ucchede re || // jJAna0 // 1 // e AMkaNI // bhakSAbhakSa vivecana paragaDo, kSIra nIra jema haMso re // bhAga anaMtamo re akSarano sadA, apratipAti prakAzyo re| jJA0 // 2 // manathI na jANe re kuMbhakaraNa vidhi, tehathI kuMbha kima thAze re / / jJAna dayAthI re prathama che niyamA, sadasadbhAva vikAsere || jJA0 // 3 // kaMcana nANaM re locanavaMta kahe, aMdho aMdha palAyare || ekAMtavAdI tattva pAme nahIM, syAdvAda rasa samudAyare // jJA0 // 4 // jJAna bharyA bharatAdika bhava taryA, jJAna sakaLa guNa mULare // // 6 // jJAnI jJAnataNI pariNatithakI, pAme bhavajala kUlare // jJA0 // 5 // alpAgama jai ugra vihAra kare, vicare udyamavaMtare // upadezamAlAmA kiriyA tehanI, kAyakleza tasa huMtare // jJA0 jayaMta bhUpo re jJAna ArAdhato, tIrthakara pada pAmere // ravi zazI mehapare jJAna anaMta guNI, saubhAgyalakSmI hitakAmere ||jJA0 || 7 || // iti jJAnapada pUjA aSTamI // 8 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 146 ) || abhinava jJAnapada pUjA || // dohA // jJAnavRkSa sevo bhavika, cAritra samakita mUla / ajara amara pada phala kaho, jinavara padavI phUla // 1 // // dALa // koilo parvata dhuMdhalore lola // e dezI // abhinava jJAna bhaNo mudAre lAla, mUkI pramAda vibhAva re; huM vArI lALa | buddhinA ATha guNa dhAriye re lAla, ATha doSano abhAva re / / huM vArI lAla, praNamo pada aDhAramuM re lAla || e AMkaNI // 1 // dezArAdhaka kiriyA kahIre lAla, sarvArAdhaka jJAna re // huM0 // muhUrtAdika kiriyA kare re lAla, niraMtara anubhava jJAna re| hu~ 0pra0 // 2 // jJAnarahita kiriyA kare re lAla, kiriyArahita je jJAna re || huM0 // aMtara khajuA ravi jizyo re lAla, SoDazakanI e vANare / hu~| | 0pra0 || 3 || chaha ahamAdika tape karI re lAla, ajJAnI je zuddha re // huM0 // tehathI anaMta guNI zuddhatAre lAla, jJAnI pragaTapaNe laddha re || hu0pra0 || 4 || rAce na jUTha kiriyA karI re lAla, jJAnavaMta juvo yukti re // huM0 // jUTha sAca AtamajJAnathIre lAla, parakhe nija nija vyakti re // huN0pr0||5|| pAMca bheda che jJAnanA re lAla, teha ArAdhe jeha re || huM0 // sAgaracaMda pare prabhu huvere lAla, saubhAgya lakSmI guNagehare | hu~0ma0 ||6|| // iti abhinava jJAnapada pUjA aSTAdazI // 18 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 147 ) // zrutapada pUjA // ||dohaa|| vaktA zrotA yogayI, zruta anubhava rasa pIna // dhyAtA dhyeyanI ekatA, jaya jaya zruta sukha lIna // 1 // ||ddhaal // . avinAzInI sejaDIe raMga, lAgyo mArI sajanI jIre // e dezI // zrutapada namiye bhAve bhaviyA ! zruta che jagata AdhArajI / / duHsama rajanI samaye sAco, zruta dIpaka vyavahAra // zrutapada namiyejI ||e AMkaNI // 1 // batrIza doSarahita prabhu Agama, ATha guNe karI bhariyujI // arthathI arihaMtajIe prakAzyuM, sUtrathI gaNadhara raciyuM // zru0 // 2 // gaNadhara pratyekabuddhe guMthyuM, zrutakevalI daza pUrvIjI / / sUtra rAjAsama artha pradhAna cha, anuyoga cAranI UrvI / shru0|| 3 // jeTalA akSara zrutanA bhaNAve, teTalA varSa hajArajI // svarganAM sukha anaMtAM vilase, pAme bhavajala pAra // zru0 // 4 // kevaLathI vAcakatA mATe, che suanANa samatthanI // zrutajJAnI zrutajJAne jANe, kevalI jema payattha ||shru0 // 5 // kAla vinaya pramukha che aDavidha, sUtre jJAnAcArajI // zrutajJAnIno vinaya na seve, to thAye aticAra ||shru0 // 6 // cauda bhede zruta vIza bheda cha, sUtra pistAlI bhedejI // ratnacUDa ArAdhato arihA, saubhAgya lakSmI sukha vede|| zru0 // 7 // || iti zrutapada pUjA ekonaviMzatiH // 19 //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148 ) munimahArAjazrI AtmArAmajIkRta vIzasthAnakanI pUjAmAMthI ||jnyaanpd pUjA // ||dohaa|| nija svarupake jJAnaseM, parasaMga saMgata chAra // jJAna ArAdhaka prANiyA, te utare bhava pAra // 1 // // rAga bhairavI-ajamerI tAla-paMjAbI Theko // // lAgI lagana kaho keseM chUTe, prANajIvana prabhu pyaareseN|| e deshii|| jJAna suhakara cidghana saMgI, raMgI jinamata saare| raMgI0 // jnyaan01|| pAMca ekAvana bheda jJAnake, jaDatA jagajana TAremeM // jdd0||jnyaan02|| bhakSya abhakSya vivecana kIno, kumati raMga saba ddaaremeN||kum0jnyaan03|| prathama jJAna ne pachI ahiMsA, karama kalaMka nivAremeM ||kr0||jnyaan04|| sadasad bhAva vikAzI jJAnI, durnaya paMtha visAremeM ||dun0||jnyaan05|| ajJAnIkI karaNI esI, aMka vinA zUnya sAremeM ||aMka0 ||jnyaan06|| mati zruta avadhi manaHparyava hai, kevala sarva ujAremeM ||kev0||jnyaan07|| ajJAnI varSa eka koTimeM, karama nikaMdana bhAremeM ||kr0 ||jnyaan0 8 // jJAnI zvAsozvAsa ekameM, itane karama vidAremeM ||it0 // jJAna0 9 // bharatezvara marudevI mAtA, siddhi vare duHkha jaaremeN||si0|| jnyaan010|| dezavirAdhaka sArAdhaka, bhagavatI vIra ujAremeM||bhaga0 ||jnyaan0 11 // jayaMta narezvara yaha pada sAdhI, Atama jinapada dhaaremeN|aat jnyaan012|| // iti aSTama pUjA // 8 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 149) * // abhinava jJAnapada pUjA. // ||dohaa|| jJAna apUrava grahaNa kara, jAge anubhava raMga / / kumati jAla saba jArake, uchaLe tatva taraMga // 1 // pada aDhArame pUjiye, mana dhari adhika umaMga // jJAna apUrava jina kahe, taja kuguruko saMga // 2 // ||raag baravo-cAla ThUmarI-tAla ThUmarI / / mana mohyA jaMgalakI haraNIne // mana0 // e dezI / / bhavi vaMdo apUrva jJAna taraNIne // bhvi0|| e AMkaNI // kumati ghUka saba aMdha huye he, bhUle jaDamati karaNIne ||bhvi0||1|| jJAna apUrava jabahI pragaTe, zuddha kare citta dharaNIne. ||bhvi0||2|| niyukti zuddha TIkA cUrNI, mUla bhASya sukha bharaNIne bhvi0||2|| saMpradAya anubhava rasa raMge, kumati kupaMtha viharaNIne ||bhvi0||1|| sadgurukI e tAlikA nIkI, ratana saMdukha uddharaNIne ||bhkinaa|| ina vina artha kare so taskara, kAla anaMtA maraNIne ||bhvi0||6|| sammati karmagraMtha ratnAkara, cheda graMtha duHkha haraNIne bhvi0||7|| dvAdazAra vahI aMga upAMga, saptabhaMga zuddha varaNIne ||bhvi0|||| ityAdika bhavi jJAna apUrava, paThana kare dhare caraNIne bhavizAlA sAgaracaMde jinapada pAyo, Atama zikSadhU paraNIne ||bhvi0 // 10 // // iti aSTAdaza pUjA //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 150 ) // zruta jJAnapada pUjA // // dohA // pApa tApa haraNako, caMdana sama zrutajJAna || zruta anubhava rasa rAMcIe, mAciye jina guNa tAna // 1 // iguNaviza (19) pada pUjIe, jinavara vacana abhaMga // tIrthakara pada bhavi lahe, chAra kumatiko saMga // 2 // DhALa. // rAga zyAma kalyANa || // zrI0 // 1 // zrI rAdherANI de DAro ne, vAMsarI hamArI // zrI rAdhe0 // e dezI zrI cidAnaMda viDArone, kumati jo merI // zrI0 // e AMkaNI // duSama kAmeM kumati aMdhero, pragaTa kare saba corI battIsa doSarahita zruta vAMce, ATha guNe karI jorI arihaMta gaNadhara bhASita nIko, zruta kevaLI bala phorI || zrI0 // 3 // pratyekabuddha daza pUravadhara, zruta hare bhavakorI // zrI0 // 2 // ATha AcAra jo kAlAdika hai, sAdhe karamakI corI cArohi anuyoga gurugama vAMce, TUTa kupaMthakI dorI cauda bheda zruta vIza bheda hai, aMga payannA korI ratnacUDa nRpa e pada sevI, Atama jinapada horI // iti ekonaviMzati pUjA // 19 // // // // // zrI0 // 4 // // zrI0 // 5 // zrI0 // 6 // M zrI 0 // zrI0 // 8 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 151 ) zrI yazovijayopAdhyAyAdi viracita navapadanI pUjAmAMthI // samyag jJAnapada pUjA. // // kAvyaM, iMdravajrA vRttam // annANa saMmoha tamoharassa, namo namo nANa divAyarassa // // bhujaMga prayAta vRttam // hoye jehathI jJAna zuddha prabodhe, yathAvarNa nAse vicitrAvabodhe // te jANIe vastu SaDdravya bhAvA, na huye vitatthA ( vAda ) nIjecchA svabhAvA // 1 // hoye paMca matyAdi sujJAna bhede, gurUpAstithI yogyatA teha vede // baLI jJeya heya upAdeya rUpa, rahe cittamAM jema dhvAMta pradIpe // 2 // // DhAla // // ulAlAnI dezI // bhavya ! namo guNa jJAnane, svapara prakAzaka bhAvejI // parajAya dharma anaMtatA, bhedAbheda svabhAvejI // 1 // // ulAlo // je mukhya pariNati, sakala jJAyaka, bodhabhAva viLacchanA // mati Adi paMca, prakAra nirmala, siddhasAdhana lacchanA // syAdvAda saMgI, tattvaraMgI, prathama bhedAbhedatA // savikalpa ne, avikalpa vastu, sakala saMzaya chedatA || 2 ||
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (152) // zrIpAlanA rAsanI dezI / / bhakSA'bhakSa na je viNa lahiye, peya apeya vicAra // kRtya akRtya na je viNa lahiye,jJAna te sakala aadhaarrebhaasi031|| prathama jJAna ne pache ahiMsA, zrI siddhAMte bhAkhyu // jJAnane vaMdo jJAna ma niMdo, jJAnIe zivamukha caakhyure||maasi032|| sakala kriyAnuM mUla je zraddhA, teharnu mUla je kahiye / teha jJAna nita nita vaMdIje,te viNa kaho kima rhiyere||bh0||si033|| paMca jJAnamAMhi jeha sadAgama, svapara prakAzaka jeha / / dIpakapare tribhuvana upagArI,valI jima ravi zazI mehare ||bh0si034|| loka uradha adha tiryaga jyotiSa, vaimAnika ne siddha // lokAloka pragaTa savi jehathI, teha jJAne muja zuddhire / / maasi035|| ||ddhaal|| jJAnAvaraNI je karma che, kSayaupazama tasa thAyare // to hoye ehija AtamA, jJAna abodhatA jAyare // vIra0 // 8 // // iti saptama samyagjJAnapada pUjA samAptA // zrI padmavijayajIkRta navapadajInI pUjAmAMthI // jJAnapada pUjA // ||dohaa|| nANa svabhAva je jIvano, svapara prakAzaka jeha // teha nANa dIpaka samuM, praNamo dharma saneha // 1 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ // DhAla // 1 // nArAyaNAnI dekhI / jima madhukara mana mAlatIre // e. deshii|| nANa padArAdhana karore, jima lo nirmaLa nANare // bhavikajana // zraddhA paNa thIra to rahere, jo navatatva vinANare ||bhvi0gaanaa||2|| ajJAnI karaze kizyure, zuM laheze puNya pApare // bhvi0|| puNya pApa nANI lahere, kare nija nirmaLa Apare / bhavigAnA0 // 2 // prathama jJAna pachI dayAre, dazavakAlika vANare // bhavi0 // bheda ekAvana tehanAre, samajo catura sujANare bhvigaanaa0||3|| ||dohaa|| bahu koDayo varase khape, karma ajJAne jeha // jJAnI zvAsocchvAsamAM, kameM khapAve teha // 1 // // ddhaal|| ||ho matavAle sAjanA // e deshii|| nANa namo pada sAtame, jehathI jANe dravyabhAva // mere lAla // jANe jJAna kriyA valI, tima cetana ne jaDabhAva // mere lAla // // nANa namo0 // 1 // naraga saraga jANe valI, jANe valI mokSa saMsAra // me0 // heya jJeya upodaya lahe, valI nizcaya ne vyavahAra / / me0|| nA0 // 2 // nAma ThavaNa dravya bhAva je, valI saga naya ne sapta bhaMga || me0|| jinamukha padmadrahathakI, laho jJAna pravAha.sugaMga // me0 ||vaa // 3 // // iti saptama jJAnapada pUjA samAtA // .
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 154 ) munirAja zrI AtmArAmajIkRta navapadajInI pUjAmAMthI samyag jJAna pada pUjA. // dohA // mithyA moha kupaMtha hI, ajha timira kare dUra || nija para sattA sahu kahe, jJAnahi nirdala sUra // 1 // // rAga bhairavI || lAgI lagana kaho || yaha cAla|| jJAna sukara cina saMgI, saptabhaMgI mata sArere // aMcalI0 // zuddha jJAna mithyAcca miTeseM, jJAnAvaraNa viDArere // SaDdravya nAnA bodha svarUpe, nija icchA saba vArere // jJA0 // 1 // guru sevAyeM yogyatA pragaTe, heya upAdeya kArere // jJeya anaMta svarUpe bhAse, dIpa timira jima TArere // jJA0 // 2 // nityAnitya nAza avinAzI, bhedAbheda abhaMgIre // // jJA0 // 3 // eka aneka rUpahI arUpI, syAdvAda naya saMgIre arpitAnarpita mukhya gauNatA, sAdhana siddha biraMgIre // bAcyAvAcya saaMza niraMzI, AnaMdaghana duHkha raMgIre // jJA0 // 4 // vibhAva svabhAvI zuddha svabhAvI, vItarAga jaDa saMgIre // saMzaya sarvahI dUra nivAre, Atama samarasa caMgIre // jJA0 // 5 // // dohA // sUtra saMyuta sUcIvat, kacavara piMDa majhAra // binase nahI tima zrutayuta, pAme bhavano pAra // 1 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (155 ) // kaMkana khola deuM mahArAja // yaha cAla || sabameM jJAnavaMta vaDavIra, kATe sakala karmajaMjIra / / aMcalI / / bhakSyAbhakSya na je bina jAne, gamyAgamya nahiM pichAne // kAryAkArya na jAne kIra ||s0||1|| prathama jJAnahI dayA pichAne, ajJAnI saraso nahI jAne // ase kahe siddhAMte vIra // s0||2|| zraddhA sakaLa kriyAkA mUla, tisakA mUlahI jJAna amULa // saccA jJAna dharo mana dhIra ||s0||3|| paMca jJAnameM zruta pradhAna, svapara prakAze timira miTAna // jagameM ati upagArI hIra * // s0||4|| lokAloka prakAzanahArA, tribhuvana siddharAja sukhabhArA // sat cid AtmarAma gaMbhIra // s0||5|| iti saptamI pUjA. panyAsajI zrI gaMbhIravijayajIkRta navapadajInI pUjAmAMthI jJAnapadanI pUjA 7 mI. duhA. nibiDa ajJAna timira harI, prakAze Sastu mAtra, namo namo jJAnadinapati, udayo dina ne rAtra.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathocita AvaraNa nAza je, zuddha jJAna subodha, padravya jJAna prakAzavA, hetu jJAna subodha. vitathavAda jemAM nahiM, na icchAvAda banAva; mati Ade paNa jJAna te, vaMde nita sadabhAva. guru sevI lahe yogyatA, nija ghaTa dekhe sadaiva; jJeya heya upAdeya te, tama gata ghaTa jyu dIva. // DhALa 1 lii.|| rAga dhanAzrI. (bhUtyo bhamata kahA ve ajAna-e cAla.) jJAnahi namana banAve sujJAna, jJAna0 svapara bhAva prakAzI dikhAve, paryAya anaMta vidhAna. jJA0 1 bhedAbheda svabhAvano grAhI, pariNati mukhya pichAna. jJA0 2 jJApaka sakaLa padAratha bhAva, nirmala paMcahi jJAna. jJA03 sAdhana sAdhya ubhaya niradhAre, saMzaya tamahara bhAna. jJA04 syAdvAdamaya vastu jaNAve, vizeSa sAmAnya vidhAna. jJA05 // DhALa 2 jI // (tuma cidghana caMda AnaMda lAla, tore darisaNakI balIhArI-e rAga.) jinajJAna sakaLa AdhAra sAra, namu nita nita be kara jorI. ji01 bhakSya abhakSya na je vinu jAne, peya apeya na dhArI. ji02 kRtya akRtya na dekhe je vInu, devaguru zuddhikArI. ji03 jJAna vinA saMjama navi hove, Agama bacana nihArI..
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (157 ) jJAnane vaMdo jJAna ma niMdo,(jJAnI) zivamukhanA adhikArI. ji0 5 sakaLa kriyAnuM mULa che zraddhA, (eto) zraddhA mULa vihArI. ji0 6 te vinu keseM rahuM kSaNa eka, (namuM) bhUtala mastaka dhArI. ji0 7 paMca jJAnamA jeha sadAgama, svapara prakAzanakArI. ji08 dIpaka ravi zazi meghapare te, jaga jIvana upagArI. ji. 9 loka Urdhva adha tiryag jyotiSa, sura ziva darpaNa dhArI. ji0 10 lokAloka pragaTa savi jehathI, (teha) Agame zuddhi amArI ji0 11 ||ddhaal 3 jii|| rAga kAnaDo ( avasara behara behara nahIM Ave.-e cAla.) cetana jJAna svabhAva jyuM dhyAve, ce0 jJAnAvaraNI karma jIyAne, kSaya upazama jo pAve. jJAna huve taba ehI Atama, abodhapaNuM savi jAve. vIra jiNaMda vANI rasa pAnI, sujasa mahodaya pAve. ce01 vRddhi gaMbhIra vare ziva kamaLA, amaLa vipuLa sukha pAve. ce0 4 iti saptamI pUjA. paMDita zrI vIravijayajIkata pIstAlIza AgamanI pUjAmAMthI sAtamI pUjAnuM gIta. ||raag vasaMta phAga // . . vIrakumaranI vAtaDI, kene kahiye / / e dazI // AgamanI AzAtanA navi kariye, navi kariye re navi kariye, zruta bhaktiM sadA anusariye, zakti anusAra // Aga // 1 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 158 ) jJAna virAdhaka prANIyA mati honA, te to parabhava duHkhiyA dInA // bhare peTa te para AdhInA, nIca kula avatAra aMdhA ThUlA pAMguLA piMDarogI, janamyA ne mAtaviyogI || saMtApa ghaNo ne zogI, yogI avatAra mUMgA ne valI bobaDA dhanahInA, priyA putra viyoge lInA // - mUrakha aviveke bhInA, jANe raNanuM rojha -jJAnataNI AzAtanA karo dUre, jina bhakti karo bharapUre // raho zrI zubhavIra hajUre, sukhamAMhe maganna // iti saptamI naivedya pUjA samAptA // 7 // / / A0 // 2 // // A0 // 3 // // A0 // 4 // // A0 // 5 // 1 zrI jJAna paMcamInuM caityavaMdana. trigaDe beThA vIrajina, bhAkhe bhavijana Age || trikaraNazuM trihuM loka jana, nisuNo mana rAge ArAdho bhali bhAtaseM, pAMcama ajuvAlI // jJAna ArAdhana kAraNe, ehaja tithi nihAlI jJAna vinA pazu sArikhA, jANo eNe saMsAra // jJAna ArAdhanathI lAM, zivapada sukha zrIkAra jJAna rahita kriyA kahI, kAza kusuma upamAna / / lokAloka prakAzakara, jJAna eka paradhAna jJAnI sAsAsAsameM, kare karmano kheha || pUrva koDI varasAM lage, ajJAne kare teha deza ArAdhaka kriyA kahI, sarva ArAdhaka jJAna || // 1 // // 2 // // 3 // 11 8 11 // 5 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // // 7 // . (159 ) jJAnataNo mahimA ghaNo, aMga pAMcame bhagavAna . paMca mAsa laghu paMcamI, jAvajjIva utkRSTi / / paMca varasa paMca mAsanI, paMcamI karo zubhadRSTi ekAvanahI paMcano e, kAussagga logassa kero|| ujamaNuM karo bhAvazU, TALo bhava phero eNI pere paMcamI ArAhIyee, ANI bhAva apAra / / varadatta guNamaMjarI pare, raMgavijaya laho sAra / / iti zrI paMcamInU caityavaMdana saMpUrNa. // 8 // // 9 // zrI jJAnapaMcamI moTuM stavana. puNya prazaMsIye, e dezI. suta siddhAratha bhUpanore, siddhAratha bhagavAna || bAraha parakhadA Agalere, bhAkhe zrI varddhamAnare // 1 // bhaviyaNa citta dharo, mana vaca kAya amAyore // jJAna bhagati karo // e AMkaNI // guNa anaMta AtamataNAre, mukhyapaNe tihAM doya // temAM paNa jJAnaja vaDure, jiNathI daMsaga hoyare // bha0 // 2 // jJAne cAritra guNa vadhere, jJAne udyota sahAya // jJAne thivirapaNuM lehere, AcAraja uvajhAyare // bha0 // 3 // jJAnI zvAsozvAsamAre, kaThiNa karama kare nAza // ... vanhi jema iMdhaNa dahere, kSaNamA jyoti prakAzare // bha0 // 4 // prathama jJAna pache dayAre, saMvara moha vinAza //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 160 ) guNaThANa pagathAlIyere, jema caDhe mokSa AvAsore // bha0 // 5 // mai sua ohi maNapajjavAre, paMcama kevalajJAna // cau muMgA zruta eka chere, svapara prakAza nidAnare // bha0 // 6 // tehanAM sAdhana je kAre, pATI pustaka Adi || lakhe lakhAve sAcavere, dharmI gharI apramAdore // bha0 // 7 // trividha AzAtanA je karere, bhaNatAM kare aMtarAya // aMdhA beherA bobaDAre, muMgA pAMgulA thAyare 11 10 11 6 11 bhaNatAM gaNatAM na AvaDere, na maLe vallabha cIja // guNamaMjarI varadatta parere, jJAna virAdhana bIjare // bha0 // 9 // preme pUche parakhadAre, praNamI jagaguru pAya || guNamaMjarI varadattanore, karo adhikAra pasAyore // bha0 ||10|| ANUAR // DhAla bIjI. // kapUra hoye ati ujaLore-e dezI. jaMbUdvIpanA bharatamAre, nayara padamapura khAsa || Ajitasena rAjA tihAre, rANI yazomatI tAsare. prANI // ArAdho vara jJAna, ehaja mukti nidAnare prANI0 // 1 // varadatta kuMbara tehanore, vinayAdika guNavaMta // pitAe bhaNavA mUkIore, ATha varasa jaba huMtare // prA0 ||2|| paMDita yatna kare ghaNore. chAtra bhaNAvaNa heta // akSara eka na AvaDhera, graMthataNI zI cetare // prA0 // 3 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 161 ) // prA0 // 5 // // prA0 // 6 // koDhe vyApI dehaDIre, rAjA rANI sacina // zreSThI tehIja nayaramAre, siMhadAsa dhanavaMtare kapUra tilakA gehinIre, zIle zobhita aMga || guNamaMjarI tasa beTaDIre, muMgI roge vyaMgare soLa varasanI sA thaire, pAmI yauvana veza // durbhaga paNa paraNe nahIMre, mAta pitA ghare khedare teNe avasare udyAnamAre, vijayasena gaNadhAra // jJAna rayaNa rayaNAyarure, caraNa karaNa vratadhArare // prA0 // 7 // vanapAla bhUpAlanere, dadhi vadhAi jAma // caturaMgI senA sajIre, vaMdana jAve tAmare dharmadezanA sAMbhalere, purajana sahita nareza | vikasita nayaNa vadana mudAre, nahi pramAda pravezare // prA0 || 9 || jJAna virAdhana parabhavere, mUrakha para AdhIna || roge pIDayA TaLavaLere, dIse duHkhIyA dInare jJAna sAra saMsAramAre, jJAna parama sukha heta // jJAna vinA jaga jIvaDAre, na lahe tacca saMketare // prA0 // 11 // zreSTha pUche muNIMdanere, bhAkho karuNAvaMta // || $10 || 2 11 // prA0 // 10 // guNamaMjarI muja aMgajAre, kavaNa karma virataMtare // prA0 // 12 // // DhALa trIjI // suratI mahinAnI dezI. ghAtakI khaMDanA bharatamAM, kheTaka nayara suThAma | // prA0 // 4 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 162 ) vyavahArI jinadeva che, gharaNI suMdarI nAma aMgaja pAMca sohAmaNA, putrI caturA cAra // paMDita pAse zIkhavA, tAte mUkyA kumAra bALa svabhAve ramata karatAM dahADA jAya // paMDita mAre tyAre, mA Agala kahe Aya suMdarI zaMkhiNI zIkhave, bhaNavAnuM nahIM kAma || paMDyo Ave teDavA, to tasa haNajo tAma pATI khaDiyA lekhaNa, bALI kIdhAM rAkha // zaThane vidyA navi ruce, jema karahAne drAkha pADApare mahoTA thayA, kanyA na dIye koya | zeTha kahe suNa suMdarI, e tuja karaNI joya kI bhAkhe bhAminI, beTA bApanA hoya // putrI hoye mAtanI, jANe che sau koya re re pApiNI sApiNI, sAmA bola ma bola || sALI kahe tAharo, pApI bApa niTola zeThe mArI suMdarI, kAla karI tatakheva || e tuja beTI upanI, jJAna virAdhana heva mUrchAgata guNamaMjarI, jAtisamaraNa pAmI // jJAna dIvAkara sAco, gurune kahe zira nAmi zeTha kahe suNo svAmI, kema jAe e roga | guru kahe jJAna ArAdho, sAdho baMchita yoga // 1 // 113 11 // 3 // 11 8 11 " // 5 // // 6 // 11911 // 8 // 119 11 // 10 // // 11 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 163 ) ujvala paMcamI sevo, paMca barasa paMca mAsa // namo nANassa gaNaNuM gaNo, cobihAra upavAsa pUra uttara sanmukha, japiye doya hajAra || pustaka Agala Dhoie, dhAnya phalAdi udAra dIvo paMca dIvaTataNo, sAthio maMgala geha // posahamAM na karI zake, teNe vidhi pAraNe eha athavA saubhAgya paMcamI, ujvaLa kArttika mAsa || jAvajjIva lage sevIe, ujamaNA vidhi khAsa // DhALa cothI // // 12 // 11-23 #1 // 14 // // 15 // ekavIzAnI dezI. DhALa - pAMca pothIre, ThavaNI pAThAM viTAMgaNAM // cAbakhI dorAre, pATI pATalA varataNAM // masI kAgala, kAMbI khaDiA lekhaNI || kavalI DAbalIre, caMduA jharamara puMjaNI // 1 // cuTaka - prAsAda pratigA tAsa bhUSaNa, kesara caMdana DAbalI // vAsakuMpI vAlAkuMcI, aMgaluhaNA chAvaDI || ima thAlI maMgala dIvo, Arati ne dhaSaNAM // caravalA muhapatti sAmIvacchala, nokAravAlI thApanA / / 2 / / DhALa- jJAna darisaNare, caraNanAM sAdhana je hyAM // tapa saMyutare, guNamaMjarIe sadahyAM // nRpa pUchere, varadatta kuMarane aMgare /
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ (164) roga upanore, kavaNa karamanA bhaMgare truTaka-munirAja bhAkhe jaMbudvIpe, bharata siMhapura gAma e / vyavahArI vasu tAsa naMdana, vasusAra vasudeva nAma e // vanamAhe ramatAM doya baMdhava, puNyayoge guru malyA // vairAgya pAmI bhoga vAmI, dharma dhAmI saMcaryA // 4 // DhAla-laghu bAMdhavare, guNavaMta guru padavI lahe // paNasaya muninere, sAraNa vAraNa nitu die // karmayogere, azubha udaya thayo anyadA // saMthArere, porisI bhaNI poDhayA yadA braTaka-sarvaghAti nidavyApI, sAdhu mAge vAyaNA // uMghamAM aMtarAya thAtA, sUri huA dUmaNA / / jJAna Upara dveSa jAgyo, lAgyo mithyA bhuutddo|| puNya amRta DholI nAMkhyuM, bharyo pApataNo ghaDo // 6 // DhAla-mana ciMtavere, kAM muja lAgyuM pApare // zruta abhyAsore, to evaDo saMtApare / muja bAMdhavare, bhoyaNa sayaNa sukhe kare / / mUrakhanAre, ATha guNa mukha uccare // 7 // aTaka-bAra vAsara koi munine, vAyaNA dIdhI nhiiN| azubha dhyAne Ayu pUrI, bhUpa tuja naMdana sahI // jJAna virAdhana mUDha jaDapaNuM, koDhanI vedana lahI / / vRddha bAMdhava mAna saravara, haMsagati pAmyo sahI // 8 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 165 ) DhAla-varadattanere, jAti samaraNa upanyu / bhava dIThore, guru praNamI kahe zubha mno|| dhanya gurujIre, jJAna jagatraya dIvaDo // guNa avaguNare, bhAsana je jaga paravaDo // 9 // truTaka-jJAnapAvana siddhi sAdhana, jJAna kaho kema AvaDe / / guru kahe tapathI pApa nAse, TADha jema ghana tAvaDe // bhUpa pabhaNe putrane prabhu, tapanI zakti na evaDI // guru kahe paMcamI tapa ArAdho, saMpadA tyo bevaDI // 10 // // DhALa pAMcamI // // meMdI raMga lAgyo-e dezI // sadguru vayaNa sudhArasere, bhedI sAte dhaat|| tapazuM raMga lAgyo / guNamaMjarI varadattanore, nATho roga mithyAta // t0|| 1 // paMcamI tapa mahimA ghaNore, prasoM mahIyalapAMhI ||t0 // kanyA sahasa sayaMvarAre, varadatta paraNyo tyAMhI ||t0 // 2 // bhUpe kIdho pATavIre, Apa thayo munibhUpa // t0|| bhIma kAMta guNe karIre, varadatta ravi zazi rUpa // ta0 // 3 // rAjaramA ramaNItaNAre, bhogave bhoga akhaMDa // t0|| varase varase ujavere, paMcamI teja pracaMDa // ta0 // 4 // bhuktabhogI thayA saMjamIre, pAle vrata khaTakAya // t0|| guNamaMjarI jinacaMdranere, paraNAve nija tAya // t0||5|| mukha vilasI thai sAdhavIre, vaijayaMte doya deva // t0||
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 166 ) varadatta paNa upanore, jihAM sImaMdhara deva amarasena rAjA gharere, guNavaMta nArI peTa lakSaNa lakSita rAyanere, puNye kIdho bheTa surasena rAjA thayore, so kanyA bharatAra sImaMdhara sAmI kanere, suNI paMcamI adhikAra tihAM paNa te tapa Adaryure, lokasahita bhUpALa daza hajAra varasAM lagere, pALe rAjya udAra cAra mahAvrata coMpazure, zrI jinavaranI pAsa kevaladhara mukti gayAre, sAdi anaMta nivAsa ramaNI vijaya zubhApurIre, jaMbu videha majhAra amarasiMha mahIpAlanere, amarAvatI gharanAra vaijayaMta thakI cavare, guNamaMjarIno jIva mAnasa sara jema haMsalore, nAma dharyu sugrIva vIze varase rAjavIre, sahasa corAsI putra lAkha pUrava samatA dharere, kevalajJAna pavitra paMcamI tapa mahimA viSere, bhAkhe nija adhikAra jeNe jehathI zivapada laghure, tene tasa upakAra 11 2.7 BE| || karakaMDune karUM vaMdanA - e dezI. covIsa daMDaka vAravA // huM vArI lAla || covIzamo jinacaMdare || huM vArI lAla || gaTyo prANata svargathI / // ta0 // 6 // // ta0 // // ta0 // 7 // / / ta0 // 11 10 11 6 11 // ta0 // // ta0 // 9 // // ta0 // // ta0 // 10 // // ta0 // 11 // // ta0 // // ta0 // / / ta0 / / 12 / / // ta0 // // taM0 // 13 // / ta0 // // ta0 // 14 // // huM0 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ (167) trizalA ura sukhakaMdare // 90 // 1 // mahAvIrane karUM vaMdanA // 90 // e AMkaNI // paMcamI gatine sAdhavA // hu0 // paMcama nANa vilAsare // huM0 // mahAnizItha siddhAMtamA // huM0 // paMcamI tapa prakAzare // 90 // 2 // aparAdhI paNa uddharyo / huM0 // caMDakozio sApare ||huN0 // yajJa karaMtA bAMbhaNAM / / huM0 // sarakhA kIdhA Apare // huM0 // 3 // devAnaMdA brAhmaNI / / huM0 // rikhabhadatta valI viprare // huM0 // byAsI divasa saMbaMdhI ||huN| kAmita pUryo kSiprare // huM0 // 4 // karma rogane TAlavA // huM0 // savi auSadhano jANare // 90 // AdaryA meM AzA dharI |huN0|| muja upara hita ANare // huM0 // 5 // zrI vijayasiMha sUrIzano / / 90 // satyavijaya panyAsare // huM0 // ziSya kapUravijaya kavi ||huN0|| caMdakiraNa jasa jAsare ||huN0||6|| pAsa paMcAsarA sAnidhe / huM0 / / khimAvijaya guru nAmare // huN0|| jinavijaya kahe muja hajo ||huN0|| paMcamI tapa pariNAmare |huN0||7|| ||klsh // ima vIra lAyaka vizvanAyaka, siddhidAyaka saMstavyo / paMcamI tapa saMstavana ToDara, guMthI jinakaMThe Thavyo / puNya pATaNa kSetramAhe, sattara trANuM saMvatsare // zrI pArzva janma kalyANa divase, sakala bhavi maMgala kare ||11||iti||
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 168) zrI paMcamInI stuti zrAvaNa zudi dina paMcamI e, janamyA nemijiNaMda to // zyAma varaNa tanu zobhatuM e, mukha zAradako caMda to // sahasa varasa prabhu Aukhu e, brahmacArI bhagavaMta to|| aSTa karama hele haNIe, pahotA mukti mahaMta to aSTApada para Adi jina e, pahotA mukti mojhAra to // vAsupUjya caMpApurI e, nema mukti giranAra to // pAvApurI nagarImAM vaLI e, zrI vIrataNuM nirvANa to|| sametazikhara vIza siddha huA e, zira vahuM tehanI ANa to // 2 // neminAtha jJAnI huA e, bhAkhe sAra vacana to // jIvadayA guNa velaDIe, kIje tAsa jatana to| mRSA na bolo mAnavI e, corI citta nivAra to|| anaMta tIrthakara ema kahe e, paraharie paranAra to // // 3 // gomeda nAme jakSa bhalo e, devI zrI aMbikA nAma to // zAsana sAnidhya je kare e, kare vaLI dhamenAM kAma to|| tapagaccha nAyaka guNanilo e, zrI vijayasena sUrirAya to // riSabhadAsa pAya sevA e, rUphala karo avatAra to|| // 4 // iti zrI paMcamInI stuti saMpUrNa. . zrI jJAnapaMcamInuM ladhu stavana. paMcamI tapa tame karore prANI ! jema pApo nirmaNa nANare; paheluM jJAna ne pachI kiriyA, nahIM koI jJAna samAnare // 50 // 1 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 169 ) naMdIsUtramA jJAna vakhANyu, jJAnanA paMca prakAra mati zruta avadhi ne manaparyava, kevaLajJAna zrIkArare // 50 // 2 // mati aThThAvIza zruta cauda vIza, avadhI cha asaMkhya prakArare; doya bhede manaparyava dAkhyuM, kevaLa eka udArare // 50 // 3 // caMdra sUrya graha nakSatra tArA, jehavo teja AkAzare; kevaLajJAna udyota bhayo tava, lokAloka prakAzare // 50 // 4 // pArzvanAtha pasAya karIne, pUro mArA mananA umedare; samayasuMdara kahe huM paNa mAgu, jJAnano paMcamo bhedare // 50 // 5 // zrI jJAnapaMcamInI stuti. zrInamiH paMcarUpatridazapatikRtaprAjyajanmAbhiSekacaMcatpaMcAkSamattadviradamadabhidA pNcvkopmaanH|| nirmuktaH paMcadehyAH paramasukhamayaH praastkrmprpNcH| kalyANaM paMcamIsattapasi vitanutAMpaMcamajJAnavAn vH||1|| ____ arthaH- ( zrInemiH ke0 ) zrIneminAtha bhagavAna, ( vaH ke0 ) tamArA (paMcamI sattapasi ke.) paMcapInA sArA tapane viSe (kalyANaM ke0 ) nirvighnapaNAne ( vitanutAM ke0 ) vistAro. have te neminAtha bhagavAn kevA cha ? toke (paMcarUpa ke0)pAMcarUpe karIne(tridazapatike) devatAnA pati evA je iMdra teNe ( kRta ke0) karyo che (mAjya janmAbhiSekaH ke0 mahoTo ane uttama janmAbhiSeka jemano evA, valI te kevA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 170 ) che? to ke ( caMcat ke0 ) dIpatA evA ( paMcAkSa ) pAMca iMdriyo rUpa ( mattake0) madonmata evA (dvirada ke 0 ) hastI tenA ( madabhidAke0 ) mada bhedave karIne ( paMcavakropamAnaH ke0 ) paMcavakra je siMha tenuM che upamAna jemane evA che, valI te kevA che ? to ke ( paMcadehyAH ke 0 ) audArikAdika pAMca zarIra te thakI ( nirmukta ke0 ) mukta thayA evA, valI kevA che ? to ke ( parama ke0 ) utkRSTa eTale atIMdriya evA ( sukhamayaH ke0) sukhe karIne sahita, vaLI kevA che ? ( mAsta ke 0 ) prakarSe karI TALyA che ( karmaprapaMca: ke0) karmanA prapaMca eTale vistAra jemaNe evA, valI te kevA che ? to ke ( paMcamajJAnavAn ke) pAMcamuM jJAna je kevaLajJAna teNe karI yukta che // 1 // saMprINan saccakorAn zivatilaka samaH kauzikAnaMdamUrtiH / puNyAbdhiprItidAyI sitarucikhiyaH svIyagobhistamAMsi // sAMdrANi dhvaMsamAnaH sakalakuvalayollAsamuccaizvakAra / jJAnaM puSyAjinaughaH sutapasi bhavinAM paMcamIvAsarasya // 2 // arthaH-- have jinasamudAyane caMdranI samAnatArUpe stave che. (sitaruciriva ke0 ) caMdramA sadRza evo tathA ( ziva tilakasamaH ke0 ) ziva je mokSa tene viSe tilaka samAna evo ( yaH ke0 ) je (jinaudhaH ke 0 ) jinasamudAya che, te ( bhavinAM ke0 ) bhavyajanonA ( paMcamI - vAsarasya ke0 ) paMcamI divasanA (sutapasi ke0 ) ruDA tapane viSe ( jJAnaM ke 0 ) jJAna je tene ( puSyAt ke0 ) puSTine karo. have te jina
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (.171 ) samudAyane caMdra tulyatA kevI rIte che ? te sarva vizeSaNoe karIne kahe che. jema caMdra ( saccakorAn ke0 ) uttama je cakora temane ( saMpaNin ke0 ) ruDe prakAre AnaMda utpanna kare che, tema e zrI jina samudAya paNa (saccakorAn ke0 )satpuruSarUpa je cakoratemane (saMpaNin ke0 ) samyak prakAre harSa kare che. valI jema caMdra ( kauzikAnaMdamUrtiH ke0) ghUvaDane AnaMdadAyaka che mUrti jenI evo che, tema e jinasamudAya paNa ( kauzikAnaMdamUrtiH ke0 ) iMdrane AnaMdarUpa cha mUrti jenI evo che, tathA jema caMdra ( puNyAbdhi ke0 ) puNyakAraka samudrane (prItidAyI ke0)prItidAyaka che, tema jinaugha paNa(puNyAbdhi ke0) puNyarUpa je samudra tene (pItidAyIke0)prItino denAro che, tathA jema caMdra (svIya ke0) potAnAM (gobhiHke0, kiraNoe karI(sAMdrANi ke0) gADha evAM ( tamAMsi ke0) aMdhakArone ( dhvaMsamAnaH ke0 ) dhvaMsa eTale nAza karanAro che tema jinaugha paNa ( sAMdrANi ke0) gADha evA ( tamAMsi ke0) jIvonAM ajJAna, temane (dhvaMsamAnaH ke0 ) dhvaMsa eTaLe nAza karanAro che. tathA jemacaMdra(sakala kuvalayollAsa ke0) samagra kuvalaya je caMdravikAsI kamalo, tenA vIkasitapaNAne ( uccaiH ke0 ) atyaMta ( cakAra ke0 ) karato havo, tema e jinauSa paNa ( kuvalaya ke0 ) pRthvIvalayanA ( ullAsaM ke0 ) harSane ( cakAra ke0 ) karato havo evo che, mATe tene caMdramAnI upamA yogya che / / 2 / / pItvA nAnAbhidhArthAmRtarasamasamaM yAMti yAsyati jagmurjIvA yasmAdaneke vidhivadamaratAM prAjyanirvANapuryAm //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 172 ) - yAtvA devAdhidevAgamadazamasudhAkuMDamAnaMdahetu- statpaMcamyAstapasyudyatavizadadhiyAM bhAvinAmastu nityam 3 arthaH- (devAdhidevAgama ke 0 ) zrI vItarAga deva teno (Agamake0) -siddhAMta rUpa (dazama ke 0 ) dazamo evo (sudhA kuMDa ke 0 ) amRta kuMDa je che (tat ke0 ) te ( paMcamyAH ke0 ) jJAna paMcamInA ( tapasi ke0 ) tapane viSe ( udyata ke0) ujamAla tathA ( vizadadhiyAMke0 ) nirmala che buddhi jemanI evA ( bhAvinAM ke0 ) bhAvika bhavya jIvone ( AnaMda hetu : ke0 ) AnaMdanA kAraNabhUta (nityaM ke0 ) niraMtara ( astu ke0 ) thAo. have te jinAgama rUpa dazama sudhAkuMDa kevo che ? toke ( nAnAbhivArthAmRtarasaM ke0 ) nAnA prakAranAM che nAma jemanAM evA je artho, te rUpa amRta rasa che jemA evo che tene ( vidhivat ke0 ) vidhi pramANe ( pItvA ke0 ) pAna karIne ( asama ke0 ) nirupama evA sukhane ( yAsyati ke0 ) pAmaze, (yAMti ke 0 ) pAme che, ane (jagmuH ke0) pAmatA havA. ( yasmAt ke0 ) jenuM pAna karavA thakI ( aneke ke 0 ) aneka evA ( jIvAH ke0 ) jIvo je che te ( prAjya ke 0 ) mahoTI vI (nirvANa pu0 ) mokSa nagarIne viSe ( amaratAM ke0 ) ajarAmarapaNAne ( yAtvA ke0 ) pApIne svastha thAya che. // 3 // svarNAlaMkAravalganmaNikiraNagaNadhvastanityAMdhakArA / huMkArA rAvadUrIkRtasukRtajanatrAta vighnapracArA //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 173 ) devI zrI aMbikAkhyA jinavaracaraNAM bhojabhRMgIsamAnA, paMcamyanhastaporthaM vitaratu kuzalaM dhImatAM sAvadhAna // 4 // arthaH- ( zrIaMbikAkhyA ke0 ) zrIaMbikA che nAma jenuM evI ( devI ke0 ) devI, te ( sAvadhAnA ke 0 ) sAvadhAna evI chatI: dhImatAM ke0 buddhimAn evA bhavika jIvanA ( paMcamyanhaH ke0 ) paMcamInA divasanA (taportha ke 0 ) tapane mATe ( kuzalaM ke0 ) kuzala je che tene ( vitaratu ke0 ) vistAro te devI kevI che ? to ke ( svarNAlaMkAra ke 0 ) suvarNanA je alaMkAra tene viSe ( valganmaNikiraNagaNa ke 0 ) valagyA evA je maNi tenAM kiraNanA je gaNa, teNe karI (dhvastanityAMdhakArA ke0 ) TAlyo che niraMtara aMdhakAra jeNe, valI te devI kevI che ? to ke ( huMkArA ke0 ) huMkArano rAva je zabda teNe karI ( dUrIkRta ke0 ) dUra karyA che (sukRtajanatrAta ke0) sukRtano karanAro etro je janasamUha tenA ( vighnapracArA ke0 ) vighnanA pracAra jeNe, valI te kevI che ? to ke ( jinavaracaraNAMbhoja ke0 ) zrIvItarAganAM caraNarUpa kamalane viSe ( bhRMgIsamAnA ke0 ) bhramarI samAna che. // 4 // zrI devavijayajI kRta pAMcamanI sajhAya. copAi sarasati sAminI karo pasAya; sadgurunA huM praNamuM pAya, paMcamI tapa phala mahimA suNo, je karatAM jaga zobhA gaNo. 1
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 174 ) jJAna athAha vadhe vaLI jeha, paMcamI gati pAme sukha sAra, soLa roga tatkSaNa upazame, tima e tapa che rogano kALa, paMca varasa ne paMcaja mAsa, aMte ujamaNaM kIjIe, ujamaNA viNa phaLa te nahI, zrI vIjeratna taNo e ziSa, paMcama jJAna lahe bhavI tehaH eha saMsArano pAme pAra. te kAya jIma zitane dame; juo varadatta guNamaMjarI bALa karIe tapa manane ullAsa; pote tapanuM phaLa lIjIe. ima e vANI jinavara kahI; vAcaka devanI pUro jagIza. paMcamInuM stavana. DhALa 1 lI. praNabhuM sadguru pAya, nirmaLa jJAna upAya; paMcamI tapa bhaNuM e, janama saphala karUM e. covizamo jiNacaMda, kevaLa jJAna diNaMda; trigaDe gahagahyo e, bhaviyaNane kahyo e. jJAna vaDo saMsAra, jJAna mugati dAtAra; jJAna dIvo ko e, sAco sadahyo e. jJAna locana suvikAza, lokAloka prakAza; jJAna vinA paThAe, nara jANe kizyuM e. adhika ArAdhaka jANa, bhagavati sUtra pramANa; jJAnI sarvanuM' e, kiriyA dezanuM e. 1 jJAna sarvAdhikaH 2 kriyA dezArAdhaka. 1. 2. 3. 5.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 175 ) jJAnI zvAsozvAsa, karama kare je nAza; nArakane sahI e, koDa varaseM kahIe. jJAna to adhikAra, bolyo sUtra mojhAra; kiriyA che sahI e, kSiNa pAche kahIe. kiriyA sahita jo jJAna, huve to ati paradhAna; sonuM ne suraMbha e, zaMkha dudhe bharyo e. mahAnizitha mojhAra, paMcamI akSara sAra; bhagavaMta bhAkhiyA e, gaNadhara sAkhiyo e. // DhAla 2 jI. // paMcamI tapa vidhi sAMbhaLo, jina pAmo bhavapArore; zrI arihaMta ima upadise, bhaviyaNane hitakArore. mAgazara mAha phAguNa bhalA, jeTha azADa vaizAkhore; iNa khaTa mAse lIjIe, zubha dina sadguru pAsore. deva juhArIe dehare, gItAratha guru vaMdIre; pothI pUjo jJAnanI, zakti ho to naMdI4re. bekara joDI bhAva, gurumukha kare upavAsore; paMcamI paDikamaNuM kare, bhaNe paMDita guru pAsore. jiNadina paMcamI tapa kare, tina dina AraMbha TALore; paMcamI stavana thui kahe, brahmacarya paNa pALore. paMca mAsa laghu paMcamI, jAvajIva utkRSTire; paMca varasa paMca mAsanI, paMcamI karo zubha dRSTire 3 sugaMdha. 4 zakti hoya to naMdI maMDAvavI. 6. 1 8. w' wn paM0 11 paM0 12 paM0 13 paM0 14 paM0 15
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 176 ) DhALa 3 jI. DhALa - have bhaviyaNa re, paMcamI ujamaNo suNo; ghara sAru re, vArU vitta kharaco ghaNo. e avasara re, AvaMtA vaLI dohiloH punya yoge re, dhana pAmaMtA sohilo. trATaka - sohilo baLI dhana pAmaMtA, dharamakAja kihAM vaLI; paMcamI dina guru pAsa AvI, kIjIe kAusaga raLI. traNa jJAna darzana caraNa TIkI, deva pustaka pUjIe; thApanA pahelI pUjI kezare, suguru sevA kIjIe // 16 // DhALa - siddhAMta nIre, paMca parata viTAMgaNA; paMca pAThAM re, makhamala sUtra pramukha taNA. paMca dorAre, lekhaNa pAMca mijAsaNA'; 'vAsakuMpI re, kAMbI cAru varataNA. Taka - varataNA vAru vaLIya kavaLI, pAMca jholamIla ra ati bhalI; thApanAcAraja pAMca ThavaNI, muhapatti paDipATalI. paTasUtra pATI paMca kothaLI, paMca navakAravALiyA; ipare zrAvaka kare paMcamI, ujamaNo ujavALIyA // 17 // DhALavaLI deharere, snAtra mahocchava kIjIe; vitta sArure, dAna vaLI tihAM dIjIe; pratimAnere, AgaLa DhovaNa Dhoie; 1 vastu vizeSa. 2 bastu vizeSa.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 177) pUjAnAre, je je upagaraNa joie. truTaka - joie upagaraNa devapUjA, kAja kaLaza bhRMgAra e; AratI maMgaLa thALa dIvoM, dhupadhANo sAra e; ghanasAra kezara agara sukhaDa, aMgaluhaNA dIsa e; paMca paMca saghaLI vastu Dhovo, zaktizyaM pacavIza e || 18 || DhALa - paMcamItA re, sAhamI sarava jamADIe; rAtIjagere, gIta rasALa gavADIe; iNa karaNIre, karatA jJAna ArAdhIe; jJAna darazanare, uttama kAraNa sAdhIe. truTaka - sAdhIe mAraga eNI karaNI, jJAna lahIe niramaLo suraloka ne naralokamAM hai, jJAna niramaLa AgaLo; anukrame kevaLa jJAna pAmI, zAzvatA sukha te lahe; je kare paMcamI tapa akhaMDita, vIra jinavara ima kahe // 19 // kaLaza. ima paMcamI tapa phaLa prarUpaka, varddhamAna jiNesaro, meM zrI arihaMta bhagavaMta, atula vaLa alavesaro; jayavaMta zrI jinacaMda sUri, sakaLacaMda narmasIo, vAMcanAcAraja samayasuMdara, bhagati bhAva prazaMsiyo ||20|| iti. 1 paMcamI tapa karanArA.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 178 ) zrI vijayalakSmIsUrikRta pAcamanI sajhAya. DhAla 1 lI. mAruM mana more suMdara zAmaLIyAre - e dezI // zrI vAsupUjya jinesara vayaNathIre, rupakuMbha vacanakuMbha muni doya; rohiNImaMdIra suMdara AviyAre, namI bhava pUche daMpatI soya. 11211 caunANI vayaNe daMpati mohiyAre // e AMkaNI // rAjA rANI nija sruta AunuM re, tapaphaLa nIja bhavadhArI saMbaMdha; vinaya karI pUche mahArAjane re, cAra srutAnA bhava parabaMdha || ca0 ||2|| rupavatI' zIlavatI ne guNavatI, sarasatI 4 jJAna kaLA bhaMDAra; janmathI roga soga dITho nathI re,kuNa punye lIdhore eha avatAra // ca0 // 3 // DhALa 2 jI. vAlho mAro vAye che vAMsaLI re-e dezI // guru kahe vaitADhya girivarere, putrI vidyAdhara cAra; nija Ayu jJAnIne pUchIyuMre, karavA saphaLa avatAra. avadhAro ama vinati re // e AMkaNI // 1 // thoDA AyurmA kAraja dharmanAM re, kima karIe munirAja; guru kahe dharmanA yoga asaMkhya che re, jJAnapaMcamI tuma kAja || a0 || 2 | kSiNa ardhe savi agha TaLe re, zuddha pariNAme sAdhya kalyANaka nevuM jinataNAM re, paMcamI divase ArAdhya // a0 ||3||
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 179) DhALa 3 jI. jaine kahejo mArA vAlAjIre-e dezI // caitra vadI paMcamI dine, suNo prANIjIre, caviyA caMdraprabhu svAmI, lahi sukha ThAma ajita saMbhava anaMtajI, su0 caitra zudI paMcamI zivadhAma, zubha pariNAma. caizAkha vadI paMcamI dine, saMjama lIye kuMthunAtha, bahu nara sAtha; su0. jyeSTa zudI paMcamI vAsare, mugati pAmyA dharmanAtha, zivapura sAtha. su0 // 2 // zrAvaNa zudi paMcamI dine, janamyA namI suraMga, ati ucharaMga; mAgazara vadi paMcamI dine, suvidhi janma mukha saMga, punya abhaMga. su0 // 3 // kArtika vadI paMcamI dine, saMbhava kevaLa jJAna, karo bahu mAna; daza kSetre netuM jina suNo, paMcamI dinoM kalyANa, sukhanAM nidhAna... mu0 // 4 // .... DhALa 4 thI.... .... ... hAre mAre jobanIyAno laTako dahADA cArajo, nANuMre maLaze paNa TANuM nahI maLere lola. e deshii|| su0
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (180) hAre mAre jJAnI gurunA vayaNa suNI hitakArajo, cAra vidyAdharI paMcamI vidhie Acarere loLa hAre mAre zAsanadeva ne paMca jJAna manohArajo, TALIre AzAtanA devavaMdana sadAre lola. // 1 // hAre mAre tapa pUraNathI ujamaNAno bhAvajo, ehave vidyut yoge sura padavI vAre lola; hAre mAre dharma manoratha ALasa tajatAM hoyajo, dhanya te Atama avilaMbe kAraja kore lola. // 2 // hAM re mAre devathakI tuma kukSe lIyo avatArajo, sAMbhaLI rohiNI jJAna ArAdhana phaLa ghaNAre lola; hAre mAre cAra caturA vinaya viveke vicArajo, guNa keTalA lakhAye tuma putrItaNAre lola. // 3 // DhALa 5 mI. __ AsaNarA ho jogI-e dezI // jJAnInA vayaNathI cAre bahenI, jAtisamaraNa pAmIre, jJAnI guNavaMtA, jIjA bhavamA dhAraNA kIdhI, sidhyAM mananAM kAmo re. jJA0 // 1 // zrI jinamaMdira paMca manohara, paMca varaNA jinapaDimAre; jJA0 jinavara Agamane anusAre, karI ujamaNAno mahimAre. jJA0 // 2 // paMcamI tithi ArAdhana paMcama, kevaLanANI te thAya re; jJA0 zrIvijayalakSmIsUri anubhava nANe,saMgha sakaLa sukhadAyare. jJA0 // 3 // iti zrI pAMcamanI sajhAya saMpUrNa.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 181) // atha zrI jJAnapaMcamIdevavaMdana prAraMbha // // tatra prathama vidhi // prathama bAjoTha upara ThavaNI ne tenI upara rumAla DhAMkI te upara pAMca pustaka mUkIne vAsakSepathI jJAnanI pUjA karIe, balI pAMca dIceTano dIvo karIe, te jayaNApUrvaka pustakanI jamaNI pAse sthApIe ane dhUpadhANuM DAbe pAse mukIe, pustaka Agala pAMca athavA ekAvana sAthIyA karI upara zrIphala tathA sopArI mUkIe. yathAzakti jJAnanI dravyapUjA karIe. pachI deva vAMdIe ane sAmAyika tathA posaha madhye vAsapUjAe pustaka pUjIne deva vAMdIe, athavA deharA madhye bAjoTha traNa uparAupara mAMDI te upara pAMca jinamUrti sthApIe. tathA mahA utsavathI snAtra bhaNAvIe. prabhu Agala jamaNI tarapha pustaka mAMDayuM hoya tenI paNa vAsa pramukhe pUjA karIe. tathA ujamaNuM mAMDayuM hoya to tihAM paNa yathAzakti jinabiMba AgaLa laghu snAtra bhaNAvIne athavA sattara bhedI pUjA bhaNAvIne pachI zrI saubhAgya paMcamInA deva cAMdIe. have deva vAMdavAno vidhi kahe che. prathama pratimAjInI jogavAi na hoya to sthApanAcArya samIpe athavA navakAra paMciMdiyavaDe sthApanA sthApIne iriyAvahI paDikkamI, cAra navakArano athavA eka logassano kAussaga karI, pragaTa logassa kahI, khamAsamaNa dei, icchAkAreNa saMdissaha bhagavan matijJAna ArAdhanAtha caityavaMdana karUM ? ema kahI, yogamudrAe beptI caityavaMdana karIe te kahe che.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 182 ) // atha zrI matijJAnanuM caityavaMdana // zrI saubhAgya paMcamItaNo, sayaLa divasa zaNagAra / pAMce jJAnane pUjIe, thAya saphala avatAra // sAmAyika posaha viSe, niravadya pUjA vicAra / sugaMdha cUrNAdikathakI, jJAna dhyAna manohAra || pUrva dize uttara dize, pITha racI traNa sAra / paMca varaNa jina biMbane, sthApIje sukhakAra // 1 // paMca paMca vastu melavI, pUjA sAmagrI joga / paMca varaNa kalazA bharI harIe duHkha upabhoga // yathAzakti pUjA karo, matijJAnane kAje / paMca jJAnamAM ghUre kAM, zrIjina zAsana rAje // mati zruta viNa hove nahie, avadhi pramukha mahA jJAna / te mATe mati dhUre kAM, mati zrutamAM mati mAna // 2 // kSaya upazama AvaraNano, labdhi hoye sama kAle / svAmyAdikathI abheda che, paNa mukhya upayoga kAle || lakSaNa bhede bheda che, kAraNa kAraja yoge / mati sAdhana zruta sAdhya che, kaMcana kalaza saMyoge || paramAtama paramesarue, siddha sayala bhagavAna / matijJAna pAmI karI, kevala lakSmI nidhAna // 3 // iticaityavaMdana // 1 // namuthya0 || jAvaMti* || namo'rhata0 // kaI stavana kahI te A pramANe
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ (183) // atha stavana // // rasIyAnI dezI // praNamo paMcamI divase jJAnane, gAjI jagamAre jeha / / sujnyaanii|| zubha upayoge kSaNamA nirjare, mithyA saMcita kheha ||mu0||prnn01|| saMtapadAdika nava dvAre karI, mati anuyoga prakAza ||mu0|| naya vyavahAre AvaraNa kSaya karI, ajJAnI jJAna ullAsa / / suprnn02|| jJAnI jJAna lahe nizcaya kahe, do naya prabhujIne satya // mu0|| aMtara muhUrta rahe upayogathI,e sarva prANIne nitya su0||prnn03|| labdhi aMtara muhUrta laghupaNe, chAzaTha sAgara jiha // su0|| adhIko narabhava bahuvidha javine, aMtara kadiye na dITha ||su0||prnn04|| saMprati samaye eka be pAmatA, hoya athavA navi hoya / / mu0|| kSetra palyopama bhAga asaMkhyamAM, pradeza mAne bahu joya ||10||prnn06|| matijJAna pAmyA jIva asaMkhya che, kahyA paDivAi anaMta ||su0|| sarva AzAtana varajo jJAnanI, vijaya lakSmI laho saMta |mu0||prnn06|| // iti zrI matijJAna stavana // pachI jayavIyarAya saMpUrNa kahI, khamAsamaNa dai, icchAkAreNa saMdissaha bhagavan zrImatijJAna ArAdhanArtha karemi kAussagaM vaMdaNavattiAe0 ane annathya usasIeNaM. kahI eka logassa athavA cAra navakArano kAussagga karI, pArI, namo'hatsiddhAcAryopAdhyAyasarvakhAdhubhyaH kahI thuI kahevI. te A pramANe:
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ (184) ||ath thuui|| zrImatijJAnanI tattva bhedathI, paryAye karI vyAkhyAjI / caviha dravyAdikane jANe, Adeze karI dAkhyAnI // mAne vastu dharma anaMtA, nahi ajJAna vivkssaajii| te matijJAnane vaMdo pUjo, vijaya lakSmI guNakAMkSAjI // 1 // pachI khamAsamaNa dai, ubhA rahI, matijJAna saMbaMdhI aThAvIza guNa varNavA duhA kahevA. temAM pIThikAnA duhA lakhIe chIe. ||duhaa. // zrI zruta devI bhagavatI, je brAhmI lipI rUpa / praName jehane goyamA, huM vaMdu sukharUpa jJeya anaMte jJAnanA, bheda aneka vilAsa // tehamAM ekAvana kahuM, Atama dharma prakAza // 2 // khamAsamaNa eka ekathI, staviye jJAna guNa eka // ema ekAvana dIjIye, khamAsamaNa suviveka // 3 // zrI saubhAgya paMcamI dine, ArAdho matijJAna // bheda aThAvIza ehanA, stavIye karI bahu mAna // 4 // guNanA duhA. iMdriya vastupugaLA, malave avasava nANa // locana mana viNu akSane, vyaMjanAvagraha jANa // 5 // bhAga asaMkhya ASAla laghu, sAsa pahuta Thii jiha / / mApakArI cau iMdriyA, amAppakArI duga diTha // 6 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ (145) // atha khamAsamaNanA duhaa|| samakita zraddhAvaMtane, upanyo jJAna prakAza / / praNamuM padakaja tehanA, bhAva dharI ullAsa. 7. // khamA0 // 1 // e duho guNa guNa dITha kahevo. nahIM varNAdika yojanA, arthAvagraha hoya // noiMdriya paMca iMdriye, vastu grahaNa kAi joya. 8. // sama0 // 2 // anvaya vyatireke karI, aMtara muhUrta pramANa // paMceMdriya manathI hoye, IhA vicAraNA jJAna. 9. // sama0 // 3 // . varNAdika nizcaya vase, mura nara ehija vasta / / paMceMdriya manathI hoye, bheda apAya prazasta. 10. // sama0 // 4 // nirNIta vastu sthira Ahe, kAlAMtara paNa sAca // paMceMdriya manathI hoye, dhAraNA artha uvAca. 11. // sama0 // 5 // nizcaya vastu grahe chate, saMtata dhyAna prakAma // apAyathI Adhike guNe, avicyuta dhAraNA ThAma.12. ||sm0||6|| avicyuti smRti taNuM, kAraja kAraNa jeha // saMkhya asaMkhya kAlaja sudhI, vAsanA dhAraNA teh.13||sm||7|| pUrvottara darzana dvaya, vastu aprApta ekatva // asaMkhya kAle e teha che, jAtismaraNa taca. 14 // sama0 // 4 // vAjina nAda lahI Ahe, e to duMdubhi nAda // avagrahAdika jANe bahu, bheda e mati AlhAda.15 // sama0 // 9 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (186) deza sAmAnye vastu che, grahe tadapi sAmAnya // . zabda e nava nava jAtino, e abahu mati mAna 16||sm0||10|| ekaja turiyanA nAdamAM, madhura taruNAdika jAti // jANe bahuvidha dharmazRM, kSaya upazamanI bhAti. 17 // sama0 // 11 // madhuratAdika dharmamAM, grahavo alpa suvicAra // abahuvidha mati bhedano, kIdho artha vistaar.18|| sama0 // 12 // zIghrameva jANe sahI, navi hoye bahu vilaMba // kSima bheda e jJAnano, jANo mati avilaMba. 19 // sama0 // 13 // bahu vicAra karI jANIe, e AkSipraha bheda // kSayopazama vicitratA, kahe mahAjJAnI saMveda. 20 // sama0 // 14 // anumAne karI ko grahe, dhvajathI jinavara caitya / / pUrva prabaMdha saMbhAlIne, nizrita bheda saMketa. 21 // sama0 // 15 // vAhira cinha grahe nahIM, jANe vastu viveka / anizrita bheda e dhArIe, Abhinivodhika Teka.22 / / sm0||16|| niHsaMdeha nizcayapaNe, jANe vastu adhikAra / / nizcita artha e ciMtavo, matijJAna prakAra. 23 // sama0 // 17 // ema hoye vA anyathA, ema saMdehe jutta // dhare anizcita bhAvathI, vastu grahaNa upayutta. 24 // sama0 // 18 // bahu pramukha bhede grahyu, jima ekadA tima nitya // buddhi thAye jehane, e dhruva bhedatuM citta. 25 / / sama0 // 19 // bahu pramukha rUpe kadA, kadA abahvAdika rUpa // e rIte jANe tadA, bheda adhruva svarUpa: 26 // sama0 // 20 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ (187) avagrahAdika cau bhedamA, jANavA yogya te kSeya // te cau bhede bhAkhIyo, dravyAdikathI gaNeya. 27 // jANe Adeze karI, keTalA paryAya visiha // dharmAdika savi dravyane, sAmAnya vizeSa gariTha, 28 // saMma0 // 21 // sAmAnyAdeze karI, lokAloka svarUpa // . .. kSetrathI jANe sarvane, tattva pratIta anurUpa. 29 / / sama0 // 22 // atIta anAgata vartanA, addhA samaya vizeSa // Adeze jANe sahu, vitatha nahIM lavaleza. 30 // sama0 // 23 // bhAvathI savihuM bhAvano, jANe bhAga anaMta / / udayikAdika bhAva je, paMca sAmAnye lahaMta. 31 // sama0 // 24 // azrutanidhIta jANiye, matinA cAra prakAra // zIghra samaya rohApare, akala autpAtikI sAra 32 // sm0||25|| vinaya karatAM gurutaNo, pAme mati vistAra // te vinayikI mati kahI, saghalA guNa sirdaar.33|| sm0||26|| karatAM kArya abhyAsathI, upaje mati suvicAra // te buddhi kahI kArmikI, naMdIsUtra mojhAra. 34 // sama0 // 27 // je vayanA paripAkathI, lahe buddhi bharapUra / / kamalavane mahA haMsane, pariNAmikI e sanUra. 35 // aDavIza batrIza duga cau, traNaze cAlIza jeha // darzanathI mati bheda te, vijayalakSmI guNa geha. 36||sm0 // 28 / / 27 mA ne 35 mA duhA vakhate khamAsamaNa na devAM. zrI matijJAnanA aSTAviMzati bheda saMpUrNa.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ (188 ) khamAsamaNa daine icchA0 zrI zrutajJAna ArAdhanAtha caityavaMdana karUM ? icche kahI caityavaMdana kahe, te nIce prmaanne|| atha dvitIya zrI zrutajJAna caityavaMdana // ||dohaa|| zrI zrutajJAnane nitya namo, svapara prakAzaka jeha / jANe dekhe jJAnathI, zrutathI TAle saMdeha / / anabhilApya anaMta bhAva, vacana agocara dAkhyA / tehano bhAga anaMtamo, vacana paryAye aakhyaa|| calI kathanIya padArthano e, bhAga anaMtamo jeha / caude pUravamA racyo, gaNadhara guNa sasaneha // 1 // mAhomAhe pUravadharA, akSara kAme sArikhA / chaThANa vaDIyA bhAvathI, te zruta matiya vizekhA // tehija mATe anaMtame, bhAga nibaddhA vAcA / samAketa zrutanA jANIe, sarva padAratha sAcA / / dravya guNa paryAye karIe, jANe eka pradeza / / jANe te savi vastune, naMdIsUtra upadeza // 2 // covIza jinanA jANIe, cauda pUravadhara sAdha / nava zata tetrIza sahasa che, aThANuM nirupAya // paramata ekAMtavAdInAM, zAstra sakala samudAya / se samakitavaMte grahyA, artha yathArthaja thAya // arihaMta zrutakevalI kahe e, jJAnAcAra caritta / zruta paMcamI ArAdhavA, vijayalakSmI sUri citta // 3 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ (189) iti caityavaMdana // namuththu0 // jAvaMti0 // namo'rhata0 // kahI stavana kahIe te A pramANe ||ath stvn.|| // harIyA mana lAgo / e deshii|| zrI zruta cauda bhede karI, varaNave zrI jinarAja re // upadhAnAdi AcArathI, seviye zruta mahArAja re / zruta zuM diLa mAnyo // dila mAnyore, mana mAnyo, prabhu Agama mukhakAra re . // zruta0 // e AMkaNI // 1 // ekAdi akSara saMyogayI, asaMyogI amaMta re // svapara paryAye ekAkSaro, guNa paryAya anaMta re . zrula0 // 2 // akSarano anaMtamo, bhAga ughADo che nitya re / / te to avarAe nahIM, jIva sUkSmanuM e citta re // zruta0 // 3 // icche sAMbhalavA pharI pUche, nisuNe grahe vicAraMta re // . nizcaya dhAraNA tima kare, dhIguNa ATha e gaNaMta re ||shrut0||4|| vAdI cauvIza jinataNA, eka lAkha chavIza hajAra re // bazeM sayala sabhAmAMhe, pravacana mahimA apAra re ||shrut0||5|| bhaNe bhaNAve siddhAMtane, lakhe lakhAve jeha re // tasa avatAra vakhANIe, vijaya lakSmI guNa geha re ||shrut0||6|| // iti stavana // .. pachI jayavIyarAya kahI khamAsapaNa dai icchAkAreNa saMdisaha bhagavan zrI zrutajJAna ArAdhanArthaM karomi kAussagaM ||vNd0||ann0|| eka logassa athavA cAra navakArano kAussaga karI pArIne thoya kahevI, te kahe che,
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 190 ) // atha thui // // goyama bole graMtha saMbhAlI / / e dezI // trigaDe bezI zrI jinabhANa, bole bhASA amiya samANa, - mata anekAMta pramANa // . arihaMta zAsana sapharI sukhANa, cau anuyoga jihAM guNakhANa, Atama anubhava ThANa // sakaLa padAratha tripadI jANa, jojana bhUmi pasare vakhANa, doSa batrIza parihANa // haobhASita te zruta nANa, vijayalakSmI sUri kahe bahumAna, citta dharajo te sayANa // 1 // iti stuti // pachI khamAsaNa dai, ubhA rahI, zrutajJAnanA cauda guNa varNavavAne arthe dohA kahevA te lakhe che. // dohA // baMdo zrIzrutajJAnane, bheda caturdaza bIza || tehamAM caudaza varaNa, zruta kevaLI zruta iza bheda aDhAra akAranA, ema savi akSara mAna // labdhi saMjJA vyaMjana vidhi, akSara zruta avadhAna // atha pIThikA // // 1 // // 2 // pavayaNa zruta siddhAMta te, Agama samaya vakhANI // pUjo bahuvidha rAgathI, caraNa kamala citta ANI. 3 // 19||khmaa 0 // e doho guNa guNa dITha kahevo //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ (191) kara pallava ceSTAdike, lakhe aMtargata vAca // 'eha anakSara zrutataNo, artha prakAzaka sAca, 4 ||pv0 // 2 // saMjJA je dIhakAlikI, teNe sanniyA jANa // mana iMdriyayI upanyu, saMjhI zruta ahiThANa. 5 ||pv0||3|| mana rahita iMdriyathakI, nipanyuM jehane jJAna || kSaya upazama AvaraNathI, zruta asaMhI vakhANa. 6 // pava0 // 4 // je darzana darzana vinA, darzana te pratipakSa // darzana darzana hoya jihAM, te darzana pratyakSa. 7 // lalita tribhaMgI bhaMgabhara, naigamAdi naya bhUra // zuddha zuddhatara vacanathI, samakita zruta vaDanUra. 8 // pava0 // 5 // bhaMga jAla nara bAla mati, race vividha AyAsa // tihAM darzana darzanataNo, nahIM nidarzana bhAsa. 9 // sad asad vahecaNa vinA, grahe ekAMte pakSa / jJAna phala pAme nahIM, e mithyA zruta lakSa. 10 // pava0 // 6 // bharatAdika daza kSetramAM, Adi sahita zruta dhAra / nija nija gaNadhara viraciyo, pAmI prabhu AdhAra. 11||pv0||7|| duppasaha sUrIzvara sudhI, vartaze zruta AcAra // eka jIvane AzarI, sAdi sAMta suvicAra. 12 // pv0||8|| zruta anAdi dravyanayathakI, zAzvata bhAva cha eha // mahAvidehamA te sadA, Agama rayaNa acheha. 13. // pv0||9|| aneka jIvane AzarI, zruta che anAdi anaMta // dravyAdika cau bhedanA, sAdi anAdi virataMta. 14 ||pv0 // 10 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarikhA pATha che sUtramAM, te zruta gamika siddhAMta // mAye dRSTivAdamAM, zobhita guNa anekAMta. 15 // pava0 // 11 // sarikhA AlAvA nahi, te kAlika zrutavaMta / / amASika zruta e pUjIe, trikaraNa yoga hasaMta.16 // pava0 // 12 // aDhAra hajAra pade karI, AcArAMga vakhANa // te Agala duguNA pade, aMgapaviSTa suanANa.17 // pava0 // 13 // bAra upAMgaha jeha che, aMgabAhira zruta teha // anaMgapraviSTa vakhANIe, zruta lakSmI sUri geha. 18 // pava0 // 14 // sAtamA ne navamA duhA vakhate khamAsamaNa na devA. // iti zruta jJAna samApta // // atha tRtIya zrI avadhi jJAna caityavaMdana // khamAsamaNa dai, icchA0 avadhijJAna ArAdhanAtha caityavaMdana karUM ? icchaM kahI caityavaMdana kahevU te nIce pramANe:-- avadhijJAna trIjuM kahyu, pragaTe AtmapratyakSa / kSaya upazama AvaraNano, navi iMdriya ApekSa / deva niraya bhava pAmatAM, hoya tehane avazya / zraddhAvaMta samaya kahe, mithyAta vibhaMga vazya // nara tiriya guNathI lahe, zubha pariNAma saMyoga / kAussaggamAM muni hAsyathI, vighaTayo te upayoga // 1 // jaghanyathI jANe jue, rupI dravya anaMtA / utkRSTA savi pudgalA, mUrti vastu muNaMtA / / kSetrathI laghu aMgulataNo, bhAga asaMkhita dekhe /
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 193 ) mAM pudgala khaMdha je, tehane jANe pekhe // loka pramANe alokamAMe, khaMDa asaMkhya uThi / bhAga asaMkhya AvalitaNo, addhA laghupaNe dITha // 2 // utsarpiNI avasarpiNIe, atIta anAgata addhA | atizaya saMkhyAtigapaNe, sAMbhalo bhAva prabaMdhA // eka eka dravyamAM cAra bhAva, jaghanyathI te nirakhe / asaMkhyAtA dravya dITha, paryava guruthI parakhe || cAra bheda saMkSepathI e, naMdIsUtra prakAze / vijayalakSmI sUri te lahe, jJAna bhakti suvilAse // 3 // // iti caityavaMdana samApta // pachI namudhdhuNaM0 // jAvaMti0 // namo'rhat // kahI stavana kahe, te kahe che. // atha stavana // // kuMvara gaMbhAro najare dekhatAMjI |1 e dezI // pUjA pUjo avadhijJAnane prANiyA re, samakitavaMtane e guNa hoya re || savi jinavara e jJAne avatarI re, mAnava mahodaya joya re || pUjo0 // 1 // zivarAja RSi viparyaya dekhato re, dvIpa sAgara sAta sAta re / vIra pasAye doSa vibhaMga gayo re, pragaTyo avadhi guNa vikhyAta re || pUjo guru sthiti sAdhika chAsaTha sAgara re, koine eka samaya laghu jAna re / bheda asaMkhya che taratama yogathI re, vizeSAvazyakamAM eha vakhANa re || pUjo cArazeM eka lAkha tenrIza sahasa (133400 ) che re, ohi nANI muNIMda re || 0
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 194 ) RSabhAdika caUvIza jiNaMdanA re, name prabhupada araviMda re || pUjo 0 || 4 || avadhijJAnI ANaMdane dIe re, micchAmi dukkaDa goyamasvAmi re // varajo AzAtana jJAna jJAnI taNI re, vijayalakSmI sukha dhAma re || pUjo 0||5|| // iti avadhijJAna stavana // pachI jayavIyarAya kahI khamAsamaNa dai, icchAkAreNa saMdisaha bhagavan avadhijJAna ArAdhanAtha karemi kAussagaM || vaMdaNa0 // annattha0 || eka logassa athavA cAra navakArano kAussagga karI pArIne thoya kavI te nIce prmaanne|| atha thuI // // zaMkhezvara sAhiba je samare | e dezI // ohi nANa sahita savi jinavara, cavI jananI kUkhe avataru / jasa nAme kahIe sukha taru, savi iti upadrava saMharu | hari pAThaka saMzaya saMharU, vIra mahimA jJAna guNAyaru / te mATe prabhujI vizvabharu, vijayAMkita lakSmI suhaMkaru // 1 // // iti stuti. // pachI khamAsamaNa dai ubhA rahI avadhijJAnanA guNa varNavavAne duhA kahebA te kahe che. // dujha // * asaMkhya bheda avadhitA, SaT tehamAM sAmAnya || kSetra panaqa laghuthI guru, loka asaMkhya pramANa // 1 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ locanapare sAthe rahe, te anugAmika dhAma // . ..... chAsaTha sAgara adhika cha, eka jIva AzarI ThAma // 2 // upanyo avadhijJAnano, guNa jehane avikAra // vaMdanA tehane mAharI, zvAsamAhe so vAra. 3. // 1 // kha0 // trIjo duho sarva khamAsamaNe kahevo. / / jeha kSetre ohi upanyu, tihAM rahyo vastu dekhaMta // thIra dIpakanI upamA, ananugAmI lahaMta. 4. ||up0||2||kh0|| aMgula asaMkhyeya bhAgathI, vadhatuM loka asaMkhya // lokAvadhi paramAvadhi, vardhamAna guNa kaMkhya. 5. |up0||shaakh0|| yogya sAmagrI abhAvathI, hIyamAna pariNAma // adha adha pUrava yogathI, ehavo manano kAma. 6.||up0||4||kh0|| saMkhya asaMkhya jojana sudhI, utkRSTo lokAMta // dekhI pratipAtI hoye, pudgala dravya ekAMta. 7. up0||5||kh0|| eka pradeza alokano, pekhe je avadhi naann|| apaDivAi anukrame, Ape kevala nANa. 8. // ||up0||6||kh0|| // iti avadhi jJAna saMpUrNa //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ (196) khamAsapaNa dai icchA0 manaparyava jJAna ArAdhanArtha caityavaMdana karuM ? icchaM kahI caityaMvadana kahevU te A prmaanne|| atha caturtha zrI manaHparyavajJAna caityavaMdana // zrImanaparyava jJAna che, guNa pratyayI e jANA / . apramAdI RddhivaMtane, hoya sayaMma gunntthaanno|| koika cAritravaMtane, caDhate zubha pariNAme / mananA bhAva jANe sahI, sAkAra upayoga ThAme / / ciMtavatA manodravyanA, jANe khaMdha anaMtA / AkAze manovargaNA, rahyA te navi muNatA // 1 // saMjJi paMceMdriya prANIe, tanu yoge karI grahIyA / manayoge karI manapaNe, pariName te dravya muNiyA // tirachaM mANasa kSetramA, aDhI dvIpa viloke / tichI lokanA madhyathI, sahasa joyaNa adholoke // uradha jANe jyotiSI lage, paliyano bhAga asaMkhya / kAlathI bhAva thayA thaze, atIta anAgata saMkhya // 2 // bhAvathI ciMtita dravyanA, asaMkhya paryAya jANe / RjumatithI vipulamati, adhikA bhAva vakhANe // mananA pudgala dekhIne, anumAne grahe sAcuM / vitathapaNuM pAme nahIM, te jJAne cittaM rAcyu /
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 197 ) amUrta bhAva pragaTapaNe e, jANe zrI bhagavaMta / caraNa kamala namuM tehanA, vijaya lakSmI guNavaMta // 3 // iti caityavaMdana // // pachI namudhdhuNaM0 // kahIe te A pramANe jAvaMti0 // namo'rhat0 || kahI stavana // atha stavana // // jorejI // e dezI // jIre mAre zrI jinavara bhagavAna, arihaMta nija nija jJAnathI | jIrejI || jI0 // saMyama samaya jANaMta, tava lokAMtika mAnathI / jIrejI // 1 // jI0 // tIrtha bartAvo nAtha, ima kahI praName te surA // jIrejI // jI0 // SaT atizayavaMta dAna, ine harakhe sura narA || jIrejI // 2 // jI0 // iNa vidha sAve arihaMta, sarva viratiM jaba uccare // jIrejI // jI0 || manaHparyava tatra nANa, nirmala Atama anusare || jIrejI // 3 // jI0 // jehane tripulapati teha apratipAtIpaNe upane // jIrejI //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 198) . jI0 // apramAdI RddhivaMta, guNaThANe guNa nIpaje // jIrejI // 4 // jI0 // eka lakSa pIstAlIsa hajAra, pAMcaze ekA' (141591 ) jANIe || jIrejI // jI0 // mananANI munirAja, covIza jinanA vakhANIe // jIrejI // 5 // jI0 // huM vaMdu dharI neha, savi saMzaya hara manataNA // jIrejI // jI0 // vijayalakSmI zubha bhAva, anubhava jJAnanA guNa ghaNA // jIrejI / / 6 / / jI0 // // iti manaHparyava jJAna stavana / / pachI jayavIyarAya kahI, khamAsamaNa dai, icchAkAreNa saM0 // manAparyava jJAna ArAdhanArtha karomi kAussagaM ||vNdnnv0 // annathya0 // eka logassa athavA cAra navakArano kAussagga karI thoya kahavI te A pramANe-- // atha thoya // // zrI zaMkhezvara pAsa jinezvara // e dezI // prabhujI sarva sAmAyika ucare, siddha namI madavArI jI // chamastha avasthA rahe che jihAM lage, yogAsana tapadhArIjI / / co) manaparyava tava pAme, manuja loka vistArI jii| te prabhune praNamo bhavi prANI, vijaya lakSmI sukhakArI jI // 1 // - // iti stuti / /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 199 ) ubhA rahI manaH paryavajJAnanA guNa stavavA pachI khamAsamaNa dai arthe duhA kaheMvA te A pramANa // atha duhA // // 1 // manaH paryava duga bhedathI, saMyama guNa lahI zuddha // bhAva manogata saMjJinA, jANe pragaTa vizuddha ghaTa e puruSe dhArIyo, ima sAmAnya grahaMta || prAye vizeSa vimukha lahe, Rjumati manaha muNaMta // 2 // e guNa jehane upanyo, sarva virati guNaThANa || praNamuM hinathI tehanA, caraNakamala citta bhANakhamA 0 // 3 // 1 // kha 0 // nagara jAti kaMcanataNo, dhAryo ghara eha rUpa // ima vizeSa mana jANato, tripulamati anurUpa. 4. ||e guNa 0 // 2 // kha 0 // // iti manaH paryava jJAna saMpUrNa // khamAsamaNa dai icchA0 kevalajJAna ArAdhanArthaM caityavaMdana karUM ? icchaM kahI caityavaMdana kahevaM te A pramANe: // atha paMcama zrI kevalajJAna caityavaMdana || zrIjina caDanANI thai, zukla dhyAna abhyAse / atizaya atizaya Atmarupa, kSaNa kSaNa prakAse // nidrA svama jAgaradazA, te savi dUre hove /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ (200) cothI ujAgara dazA, tehano anubhava jove // kSapaka zreNi ArohiyAe, apUrva zakti saMyoge / lahI guNaThANuM bAramuM, turya kaSAya viyoge. // 1 // nANa saNa AvaraNa moha, aMtarAya ghana ghAti / karma duSTa ucchedIne, thayA paramAtama jAti // doya dharma savi vastunA, samayAMtara upayoga / prathama vizeSapaNe grahe, bIje sAmAnya saMyoga / sAdi anaMta bhAMge karI, darzana jJAna anaMta / guNaThANuM lahI teramuM, bhAva jiNaMda jayavaMta. // 2 // mUla payaDImAM eka baMdha, sattA udaye cAra / uttara payaDIno eka baMdha, udaya rahe bAyAla / / sacA paMcAzItaNI, karma jehavA rajju chAra / mana vaca kAyA yoga jAsa, avicaLa avikAra // sayogI kevalItaNI e, pAmI dazAe vicare / akSaya kevalajJAnanA, vijaya lakSmI guNa ucare // 3 // // iti zrI kevala jJAna caityavaMdana // pachI namuththuNaM0 // jAvaMti0 // namo'rhat // kahI stavana kahevU te A pramANe // atha stavana // // kapUra hoye ati Ujalo re / / e deshii|| zrIjinavarane pragaTa thayure, kSAyika bhAve jJAna / /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 201 ) doSa aDhAra abhAvathI re, guNa upanyA te pramANare // bhaviyA ! vaMdo kevala jJAna // 1 // paMcamI dina guNa khANa re || bhaviyA baMdo0 // e AMkaNI // anAmInA nAmano re, kizyo vizeSa kahevAya // e to madhyamA vaikharI re, vacana ullekha TharAya re // 40 // do0 // 2 // dhyAna TANe prabhu tuM hoya re, alakha agocara rUpa || parApazyaMtI pAmIne re, kAMi pramANe munibhUpare // bha0 || do0 ||3|| chatI paryAya je jJAnanA re, te to nAva badalAya // jJeyanI navanavI vartanA re, samayamAM sarva jaNAya re // 50 // naMdo 0 // 4 // bIjA jJAnataNI prabhA re, ehamAM sarva samAya // raviprabhAthI adhika nahIM re, nakSatra gaNa samudAya re ||40|| naMdo0 ||5|| guNa anaMtA jJAnanAre, jANe dhanya nara teha || vijaya lakSmI sUri te lahe re, jJAna mahodaya geha re ||40|| baMdo0 ||6|| // iti kevala jJAna stavana // pachI jayavIyarAya kahI khamAsamaNa dai icchAkAreNa saMdisaha bhagavan zrI kevalajJAna ArAdhanArthaM karemi kAussagaM // caMdaNava 0 || annathya0 || eka logassa athavA cAra navakArano kAussagga karI namo't0 kahI thoya kahevI te A pramANe // atha thoya // // maha UThI vaMdUM // e dezI // chatra traya cAmara, taru azoka sukhakAra /
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ (202) divya dhvani duMdubhi, bhAmaMDala jhalakAra // barase sura kusume, siMhAsana jina sAra / vaMde lakSmI sUri, kevala jJAna udAra // 1 // // iti stuti // pachI khamAsamaNa dai ubhA rahI kevaLajJAnanA guNa stavavA duhA kahevA ta A pramANe // atha duhaa.|| bahirAtama tyAge karI, aMtara Atama rUpa // 'anubhavi je paramAtamA, bheda ekaja cidrUpa // 1 // puruSottama paramezvaru, paramAnaMda upayoga ! jANe dekhe sarvane, svarUpa ramaNa mukhabhoga // 2 // guNa paryAya anaMtatA, jANe saghalA dravya / / kAla traya vedI jiNaMda, bhASita bhavyAbhavya // 3 // aloka anaMto lokamAM, thApe jeha samathya / / Atama eka pradezamAM, vAya anaMta pasathya // 4 // kevala desaNa nANano, cidAnaMda ghana teja // jJAna paMcamI dina pUjIe, vijaya lakSmI zubha heja ||5||khmaa0|| prAMte smAsamaNa dai avidhiAzAtanAno micchAmI dukkaDa devo. iti zrI vijayalakSmI sUrikRta, vidhi sahita zrI jJAna paMcamI devavaMdana smaapt.||
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ (203) zrI saubhAgyapaMcamAnA devavandananA arth.|| // matijJAnanA caityavandanano artha // zrI maubhAgyapaMcamIno svima sarva divasomAM alaMkAra tulya che. te divase pAMca jJAnanI pUjA karIe ke jeyA janma saphala yAya. // 1 // sAmAyika tathA posahamAM (dezAvakAzikamAM paNa) sArA gandhavAlA vAsakSepAdi cUrNa vaDa niravadya pUnAno vicAra jANavo. tathA manohara jJAnanuM dhyAna kamkhu / 2 // pUrva tathA uttara dizAmA pradhAna traNa pITha racIne mukhakartA paramAtmAnA pacavarNa vimbane sthApana karIe // 3 // pUjA sAmagrIne lAyaka pAMcapAMca vastuA bhegI karI paMcavarNanA kalaza bhagadaHkhanA upabhogano nAza kriie||4maan jJAnanI prAptine mATe zakti anusAra pUjA karIe, je matijJAna zrIjinazAsamanA rAjA ( tIrthakara prabhu ) e paMcajJAnamA agresara kahekheM cha. // 5 // matijJAna tathA zrutajJAnavinA avadhijJAna vigere moTA jJAno thatAM nathI, te kAraNathI matijJAna prathama kahuM che, mati ane zrutamAM paNa maninuM pradhAnapaNuM che, // 6 // matizrutanA AvaraNano kSayopazama tathA prApti samAnakAle thAya che. svAmi Adike karIne matizrutano abheda che, paNa mukhyatA upayogakALamAM hoya che. (je vakhate je jJAna no upayoga varte te varakhate teja mukhya jANavU ) // 7 // 2lakSaNa tathA ? svAmI, kAla, kAraNa, viSaya, parokSa, 2 AgaLa duhAmAM batAvaze te lakSaNa tathA bhedo.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ (204) bhedoe karI tathA kAraNa kAryanA saMbaMdhI te beno bheda che. kAMcana ane kalazanA sambandhanI mAphaka mati sAdhana che ane zruta sAdhya ch| 8 / / paramezvara paramAtmA sarva siddha bhagavanto matijJAna pAmIne kevaLa la. kSmInA bhaMDAra thayA che. // 9 // // matijJAnanA stavanano artha, // he sujJa bhavya mANIo ! tame paMcamIne divase jJAnane namaskAra karo ke je jJAna jagatamAM gAjI rahuM che, valI zubha upayogamA rahetAM kSaNavAramAM mithyAtvathI saMcita thayelI karmaraja nirjarI jAya che ( AtmAthI chuTI paDe che) ||shaa 'satpada prarUpaNatA vigere nava dvA 1 satpada prarUpaNAmAM gati vigere vIza mArgaNAoe karI matirUpI satpadanI prarUpaNA karavI. temAM gatimArgaNAmAM kayIkayI gatiomAM manijJAna pAmelA tathA pAmatA jIvo hoya ? cAre gatiomAM matijJAna pAmelA jIvo hoya, pAmatA jIvo koi vakhata hoya tathA koi vakhata na hAya 1 indriya mArgaNAe paMceMdriyajIvo pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAnanI bhajanA jANavI. vikalendriyo pUrvapratipanna hoya. ( siddhAntakAra nA mate, kArmagranthikamate ubhaya paNa na hoya ) ekendriyomA eke paNa na hoya 2. kAyamArgaNAe tramakAyamA pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. pRthvIkAyAdimA ubhayAbhAva 3. yogamArgaNAe samudita traNe yogomAM paMcendriyanI mAphaka, manorahita vacanayoga viSe vikalendriyanI mAphaka, kevala kAyayogamA ubhayAbhAva 4. vedadvAre traNevedomAM pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA 5. kaSAyadvAre anantAnuvandhimA
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ (209) ravaDe manijJAnanI vyAkhyAno prakAza che, vyavahAranaye jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama karavAthI ajJAnI jIvane jJAnano ullAsa thAya che // 2 // nizcayanaya kahe che ke jJAnI hoya teja jJAna pAme che. bhagavantone to banne nayo satya che. A jJAna upayogathI sarva prANIone hamezA antarmuhUrta sudhI rahe che. (satata upayoga aMtarmuhartana rahe che.)||| 3 // ubhayAbhAva. bAkI traNamA pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA 6. lezyAdvAre zuddha traNamAM paMcendriyanI mAphaka, azuddha traNamA pUrvapratipanna hoya, bIjA nahIM 7. samyaktva mArgaNAe vyavahAranaye pUrvapratipanna hoya paNa pratipadyamAna na hoya, nizcayanaye ubhaya paNa hoya 8. jJAnadvAre vyavahAranaye cAra jJAnavAlAo pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna na hoya. kevalI ubhaya na hoya. traNa ajJAnIo pratipadyamAna vivakSitakAle hoya paNa pUrva pratipana na hoya. nizcayanaye mati zruta avadhijJAnavAlA pratipanna nizcaye hoya, pratipadyamAna paNa vivakSitakALe hoya. manaHparyAyajJAnI pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna nahIM. kevalI tathA traNa ajJAnI ubhaya paNa na hoya 9. darzanadvAre cakSu acakSu darzana kabdhivAlA pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA, avadhidarzanI pratipanna hoya,pratipadyamAna nahI. kevaladarzanI ubhaya paNana hoya.10.saMyatadvAre pUrva pratipana hoya, pratipadyamAna nahI 11.upayogadvAre sAkAropayogI pUrvapratipanna hoya,pratipadyamAna bhajanA. anAkAropayogI pratipanna hoya, pratipadyamAna na hoya 12. AhArakadvAre AhAraka pUrva pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. anAhAraka pUrvapratipanna hoya, pra.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ (206 ) A jJAnanI labdhi jaghanyathI antarmuhUrta kAla raheche ane utkRSTathI chAsaTha sAgaropama ane manuSya bhavo adhika, eTalo kALa raheche. ane ghaNA prakAranA jIvonI apekSAe antara ( viraha ) koi divasa paNa hoto nayI // 1 // ( jaghanyathI ) vartamAna samaye AjJAna pAmanArA tipadyamAna nahI 13. bhASakadvAre bhASA labdhivAlA pratipanna hoya, pratipadyAna bhajanA 14. parittadvAre pratyeka zarIrI pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. sAdhAraNa ubhaya nahI 15. paryAptidvAre paryAptA pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. aparyAptA pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna nahI 11. sUkSmadvAre sUkSma ubhaya nahI. bAdara pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA 17. saMjJidvAre saMjJi pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. asaMjJi pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna nahI. 18. bhavasiddhikadvAre bhavasiddhiko saMjJi mAphaka,. abhavasiddhiko ubhayazUnya 19. caramadvAre carama pUrva pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. acarama ubhayazUnya 20. // iti satpadamarUpaNA // 1 // dravya pramANamA pratipadyamAna hoya athavA na hoya, hoya to jaghanyathI eka be athavA traNa, utkRSTathI kSetrapalyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa pradezarAzi jeTalA. pratipanna jIvo jaghanyathI paNa kSetrapalyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa pradeza rAzi jeTalA, utkRSTathI ethI vizeSAdhika // 2 // kSetradvAre sarva matijJAnIo lokanA asaMkhyAtamA bhAgamA raheche. eka jIva ilikAgatie upara anuttara vimAnamA jato athavA tyAMcI Avato caudIyA sAta bhAgamA rahe che. nIce chaThI pRthvImA jato a
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 207) jIvo eka be hoya athavA na paNa hoya. ane utkRSTA kSetra patyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamA jeTalA AkAzapradezo hoya teTalI saMkhyA e jANavA // 5 // matijJAna pAmelA jIvo asaMkhyAtA che, ane matijJAnathI paDavAi thayelA ( paDelA ) anantA cha, mATe he bhavyajIvo! jJAnanI sarvaprakAranI AzAtanAno tyAga karo ke jethI vijayalabhI melavo. // 6 // thavA tyAMcI Avato sAtIyA pAMca bhAgamA rahe che // 3 // sparzanAdvAre pUrvokta kSetrathI sparzanA vadhAre hoya // 4 // kAladvAre upayoga AzrayI eka athavA aneka jIvone antarmuharta kAla, labdhi AzrayI. jaghanyathI antarmuhUrta,utkRSTathI chAsaTha sAgaropamathI vadhAre. be vAra vijayAdimAM athavA traNa vAra acyuta devaloke javAthI temAM manuSya bhavono kAla vadhAre jANavo. nAnA jIvAne apekSI sarva kAla // 5 // antaradvAre eka jIvane AzrayI jaghanya antara antarmuharttanu, utkRSTa apArtha pudgala parAvarta, aneka jIvone AzrayI antara na hoya // 6 // bhAgadvAre matijJAnIo zeSa jJAnI tathA ajJAnIonA anantame bhAge vatteM cha. // 7 // bhAvadvAre matijJAnI kSAyopazamikabhAve varte chaH // 8 // alpabahutvadvAre sarvathI thoDA matijJAna pAmatA jIko, pAmeLA jIvo jaghanyapade paNa asaMkhyeya guNA, tethI utkRSTapade vizeSAdhika // 9 // ..
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 208 ) // matijJAnanI stutino artha // zrImatijJAnI tava bheda ane paryAya zabdoe karIne vyAkhyA karI che. te manijJAnI jIvo sAmAnye karI dravyAdi cAra padArthoMne jANe ema vadhuM che. teo vastunA anantA dharmone nizcaye jANe che. mAM ajJAnanI vivakSA karelI nathI. te matijJAnanI jo vijayalakSmI rUpa guNa prApta karavAnI abhilASA hoya to bandanA tathA pUjanA karo. // 1 // // zrI matijJAnanA duhAnA artha. // ( pIThikAnA duhAnA artha. ) 4 zrI gautamasvAmI mahArAja bhagavatI Adi AgamAne viSe " namo baMrbhAe lIvie " evA zabdoe karIne jene namaskAra kare che. te 'a. 1 tatva - matijJAnanuM lakSaNa je Agala duhAnA arthamAM spaSTa te batAvAza te. 2 bhedo - vyaJjanAvagraha vigere aThAvIza, batrIza, athavA cAra be, 336 ne 340 che. 3, paryAya - matijJAnanA vIjA nAmo IhA, apoha, vimarza, mAgeNA, gaveSaNA, saMjJA, smRti, mati, prajJA-A sarva Abhinivodhika jJAnanA paryAyo che. 4 haMsalipI 1, bhUta0 2, yakSa0 3, rAkSasa 0 4, urdu 0 yavanI0 6, tuka0 7, kIrI0 8 drAviDI 0 9, siMdhI0 10, mALavI0 11, naDI0 12, nAgarI0 13, lATa0 15, naimittikI 0 16, cANAkyI0 17, mUladevI0 14, phArasI0 18.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 209 ) dAra prakAranA saMjJAkSara ( lIpI ) svarUpa bhagavatI ( pUjya ) ekAnta sukharUpa zrI zrutadevIne huM bAMdu hUM // 1 // ' jJeya ( jANavAlAyaka) padArthoM anantA hovAthI jJAnanA paNa aneka ( ananta ) bhedo thAya che. temAMthI AtmAnA dharmane prakAza karanArA ekAvana bhedone huM huM // 2 // ekeka guNadITha ekeka khamAsamaNa daine ekekA jJAnaguNanI stavanA karIe. e pramANe ruDA vivekasahita ekAvana khamAsamaNa dai || 3 || zrI saubhAgyapaMcamI ( kArttikazudI 5 ) ne divase matijJAnanI ArAdhanA karo. e matijJAnanA pUrvokta ekAvana bhedomAMnA aThAvIsa bhedo che, te bhedonI ghaNA mAnapUrvaka stavanA karIe // 4 // // guNa saMbaMdhI duhAnA artha. // zrotrAdi indriyo tathA zabdAdi pudgalo te baneno saMbaMdha thavAthI netra tathA mana zivAyanI cAra indriyo vaDe je prathama avyakta jJAna thAya che te 2 vyaJjanAvagraha jANavuM ( A duhAnI aMdara matijJAnanA cAra bhedo banAyA che, zrotrendriyavyaJjanAvagraha 1 ghrANendriyavyaJjanAgraha 2 rasanendriyavyaJjanAvagraha 3 sparzanendriyavyaJjanavagraha 4 ) || 5 || 1 jagatanA padArthamAtra traNa prakAranA hAya che. 1 jJeya, 2 heya, 3 upAdeya. temAM heya ane upAdeyapaNuM paNa jJAnathI jANelA padArthomAM ja hoyacha mATe te banne paNa jJeya zabda aMgIkAra karAya che. 2 indriyo tathA padArthanA saMbaMdhavaDe thavAvAlu paheluM je padArthaM jJAna te, A vyaMjanAvagraha matijJAnanA mULa pAMca bhedo paikI prathama bheda che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 210 ) * vyaJjanAvagrahano jaghanya kAla AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa kAla betho natra zvAsocchvAsa pramANa che. cakSu tathA manavinAnI bAkInI cAra sparzana, rasana, ghrANa, zrotra indriyo mAdhyakArI che. (je indriyono potAthI jANavAlAyaka padArthanI sAve saMyogarUpa saMvandha yavAthI jJAna thAya te prApyakArI indriya jANavI ) cakSu tathA mana ebe aprApyakArI jJAnI puruSoe dIThela che. ( je indriyathI potAnA viSayanI sAthai saMyoga thayA vinA jJAna thAya te aprApyakArI jANavI ) || 6 || samyak ( yathArtha ) " jaM jiNehiM paveiyaM tameva sacca NIsaMkaM " ( vItarAgajinezvara bhagavantoe je batAbyaM teja satya ane niHzaMka che) evI bhAvanAthI pavitra thayelI zraddhAvAlA je jI - vone jJAnano prakAza utpanna thayo che te puruSonA caraNakamalane bhAvapUrvaka ullAsa dhAraNa karI huM trikaraNayoge namaskAra karuM huM // 7 // varNa gaMdha rasa sparzAdino saMbandha je jJAnamAM jaNAya nahi paNa vyaJjanAvagrastha vadhAre spaSTatAe 'A kAMika che' eTaluM vastunuM jJAna pAMca indriyoM tathA ( indriya nahI paNa indriya samAna ) chaThA noindriya manodvArA thAya te jJAna arthAvagraha' kahevAya che // 8 // ( A duhAnI aMdara matijJAnanA cha bhedo banAvyA che, 1 sarzendriya arthAvagraha, 2 jihvendriya arthAvagraha, 3 ghrANendriya arthAvagraha, 4 cakSurindriya 1 varNa gandha rasa sparzanI bhinnatA zivAyanuM A kAMika vastu che evaM jJAna, A mati jJAnano bIjo bheda, A jJAnanI sthiti nizvayathI eka samayanI che ane vyavahArathI antarmuhUrttanI che.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 211 ) arthAvagraha, 5 zravaNendriya arthAvagraha, 6 mAnasa arthAvagraha ) // 8 // anvaya ( tenI sAthe vyApta ) tathA vyatireka ( temAM nahi rahenArA ) dharmanI vicAraNA vaDe arthAvagrahathI jANelA padArthanuM antarmuhUrttanI sthitivAluM pAMca indriyo tathA manodvArAe jJAna thAya te 'IhA vicA raNAnAmanuM jJAna jANaM - yatsacce tatsattvamanvayaH / yadabhAve tadabhAvo vyatirekaH - je chate tenuM satya hoya te anvaya kahevAya tathA jenA abhAvadhI teno abhAva hoya te vyatireka kaddevAya, jema "sthA puruSo vA ?" A pramANe saMzaya thayApachI hAtha paga mukha vigere puruSanA dharma hovAthI A puruSa che ema jaNAya te tenA anvaya dharma, tathA DAla bAkA vigere sthANunA dharma tepAM nahi hovAthI A sthANu nathI te tenA vyatireka dharma jANavA, A duhAnI aMdara matijJAnanA cha bhedo darzAvyA che 1 sparzanendriyaIhA, 2 rasanendriyaIhA, 3 ghrANendriyaIhA, 4 cakSurindriyaIhA, 5 zravaNendriyaIhA, 6 mAnasaIhA ) // 9 // varNagandhAdino nizcaya thavAthI pAMca indriya tathA manavaDe A devatA che, manuSya che, ke amuka vastu che Avo uttama nizcaya thAya che te apAya nAmano bheda samajavo. ( A duhAyAM paNa mati1 A dharmo hovAthI A padArtha che tathA A dharSo nahi hovAthI A padArtha nathI-evI vicAraNA rUpa jJAna. A matijJAnano trIjo bheda. 2 A vastu Aja che evA nizcayavAyuM jJAna apAya - te matino cotho bheda che. AnuM sthitimAna antarmuhUrttanuM che. *
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (212) jJAnanA cha bhedo dIvyA che, 1 sparzanendriya apAya, 2 rasanendriya apAya, 3 ghrANendriya apAya, 4 cakSurindriya apAya, 5 zrotrendriya apAya, 6 mAnasa apAya ) // 10 // nizcaya karelI vastune sthira. tAe grahaNa karavI. kAlAntare paNa satya jANavI te, pAMca indriya tathA mana thakI thanAra jJAna' dhAraNA che. A pramANe dhAraNAno artha kahevo. ( A duhAmAM matijJAnanA cha bhedo darzAvyA cha, 1 sparzanendriya dhAraNA, 2 jihvandriya dhAraNA, 3 ghrANendriya dhAraNA, 4 cakSurindriya dhAraNA, 5 zravaNendriya dhAraNA, 6 mAnasa dhAraNA. ahIM su. dhImAM vyaJjanAvagraha 4, arthAvagraha 6, IhA 6, apAya 6, dhAraNA 6, ema aThAvIza bhedonuM varNana kayu. have tenA avAntara bhedo tathA bIjI rItanA matijJAnanA bhedo darzAve che.) // 11 // padArthane nizcayathI jANyA pachI apAyathI adhika guNavATu atizaya nirantara je, te vastunuM dhyAna te avicyuti dhAraNAtuM sthAna che // 12|| avicyuti ane smRtinuM je kArya ane kAraNa hoya arthAt avicyutinuM kAya ane smRtinuM kAraNa evI saMkhyAtA asaMkhyAtA kAla sudhInI sthitivAlI vAsanA nAmanI dhAraNA jANavI // 13 // pUrvadarzana tathA 1 nizcitavastune lAMbA kAla sudhI avadhAravaM, A matino pAMcamo bheda, eno kAla saMkhyAto athavA asaMkhyAto, ahIM sudhImAM spazendriyanA 5, rasanendriyanA 5, ghrANendriyanA 5, cakSurindriyanA 4, zrotrondriyanA 5, mAnasanA 4, ema aThAvIsa bheda thayA. 2 dhAraNAnA 3 bhedomAM pahelo bheda. 3 dhAraNAno bIjo bheda,
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ (213) uttara darzane karI sahita aprAptavastunI ekatA jaNAvanAlaM asaMkhyAte kAle paNa Ateja vastu che ( ema yAda ApanAruM ) e' jAtismaraNa jJAnatuM tattva che ( arthAt te jAtismaraNa jJAna kahevAya che ane te matijJAnAMtargata dhAraNAnoja prakAra che ) // 14 // (bahu ababAdi bAra bhedonuM svarUpa.) vAjibano nAda sAMbhalIne A duMdubhino zabda che ityAdi (pR. thak pRthak vAjitanA zabda ) avagrahAdithI jANe e matijJAnano 'bahu' nAmano AlhAdakArI bheda jANavo, // 15 ||(bhu 1 ) / aMzasAmAnye karI vAtu che, temAM paNa je sAmAnyaneja jANe, judI judI jAtinA vAjitanA zabda judA na jAge te 'abahu' nAmano matijJAnano bheda jANavo / / 16 // ( abahu 2) // ekaja vAjibanA zabdamA paNa madhura taruNa vigere judI jur3I jAtione kSayopazamanI racanAe karI jANe te 'bahuvidha'nAmano matijJAnano bheda jaannvo.||17 (bahuvidha 3 // zabdAdinA madhuratA vigere dharmomAM thoDo vicAra jANavo ( vizeSa na jANavU ) te ' abahuvidha ' nAmanA matinA prakArano arthavistAra jANavo. // 18 // ( abahuvidha 4) // ghaNo vilaMba thayA pinA tatkAlaja jANe te matijJAnano 'kSipa' bheda jANavo athavA tene avilamba mati jAgavI. // 19 // ( kSipra 5) // ghaNo vicAra karIne vastu jANe te 'akSipa' bheda jANavo. ( A sarva 1 dhAraNAMno trIjo bheda.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ (214) paraspara viruddha bhedomA ) kSayopazamanI vicitratAno svabhAva mahA jJAnIo kahe che // 20 // (Apa 6)||dhnaa dekhavAthI A jinezvara bhagavAnanu caitya che e pramANe anumAne karI sAdhyahetunuM jJAna thAya tathA pUrvaprabandho saMbhArIne jAge te 'nizrita' bhedano vicAra jANavo // 21 // (nizrita 7 )|| bahAranuM cinha dIThA zivAya padArthono vicAra jANe te Abhinibodhika jJAnano (matino) 'Anazrita' nAmano pradhAna bheda jANavo ||22||(anishrit 8) // sandeharahita nizcayapaNAe karI vastuno adhikAra jANe te 'nizcita' nAmanA matijJAnanA bhedano artha jANavo // 23 // (nizcita 9) // vastu jANavAmA upayukta jIva Ama haze ke bIjI rIte haze ? ema sandehe karone yukta anizcita paNAthI jANe te 'anizcita' bheda jANavo. // 24 // ( anizcita 10 ) / bahu pramukhabheda karI jANyA pachI jema eka divasa tema hamezA je purupane buddhi thAya-yAda rahe te 'dhruva' nAmanA matinA bhedatuM rahasya jANavU // 29 // (dhruva 11) // koi vakhata bahu vigere bhede karI jANe ane koi vakhata abahu vigere svarUpathI jANe e pramANe jyAre jANe tyAre te 'adhruva' bhedatuM svarUpa jANavU // 26 // (adhruva 12) // (dravyAdika cAra prakAronuM svarUpa ) avagrahAdi cAra bhedomAM (viSayabhUta ) jANavAlAyaka jJeya padArtho cAra bhede karI va hyA che, te cAra bheda dravyAdikathI jANavA. // 27 // temAM dravyathI Adeze eTa sAmAnya prakAre karI sAmAnya
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ (215) vizeSanI mukhyatAvAlA dharmAstikAyAdika sarva dravyone keTalAka paryAyo sahita jANe ||28||(drvythii 1) / kSetrathI sAmAnyaprakAre tatvapratItinA anukUlapaNAe karI sarva lokAlokanA svarUpane jANe // 29 // (kSetrathI 2) / kAlathI sAmAnye karI atIta anAganakAla ane. vartanAkAlano samayavizeSa te sarvane jemAM lavaleza asatyapaNuM nathI tevI rIte jANe // 30 ||(kaalthii 3) // bhAvathI sAmAnye karI sarva paryAyono anantamo bhAga jANe athavA sAmAnyathI audayikAdika 'pAMca bhAvone jANe // 31 // ( bhAvathI 4) // (cAra prakAranI buddhinuM svarUpa.) (zrutanizrita matijJAnanA avagrahAdi tathA bahu abahvAdibhedo kahyA) have abhutanizrita matijJAnanA cAra bhedo che te kahe che. temAM pahelo avasarocita rohAnI mAphaka koithI kalI na zakAya evo 'autpA. tikI'nAmano bheda jaannvo.||32|| gurumahArAjAno sarva guNomA agresara evo vinaya karavAthI je matijJAnano vistAra pAmIe te 'vainayikI' buddhi nAmano bIjo bheda jANavo. A buddhi sarva guNomAM ziromaNi cha // 33 // vAraMvAra kAryano abhyAsa karavAthI je matijJAnano bhalo vicAra udbhave tene naMdIsUtrAdisUtromA 'kArmikI' buddhi kahI che. ( A trIjo 1 audayika, aupazamika, kSAyika, kSAyopazamika, pAriNAmika, . 2 rohakanuM dRSTAnta prasiddha che.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ (216 ) bheda ) // 34 // avasthAno paripAka thavAthI kamalavanamA 'mahA haMsanI mAphaka je bharapura buddhi pAme te sateja pAriNAmikI' buddhi jANavI. 1 koi sarovaranA kInAre kamalanA vanapA eka vRkSa upara haM. sonuM ToLu rahetuM hatuM, te vRkSanA nIce eka velaDI ugI, te velaDI vRkSa upara caDhavA lAgI, tyAre moTA vRddha haMse putrapautrAdino vinAza na thAya mATe putrAdiparivArane kahyu ke-'A velaDIne cAMcathI toDI nAMkho, nahito ApaNuM maraNa thaze.' tyAre nAnA taruNa vayanA haMso hAMsI karatA bolyA-A vRddhane to ahIM zAzvata rahevU lAge che ? tyAre vRddha cUpa thaine bezI rahyo.anukrame velaDI vadhatI vadhatI vRkSa upara caDhI.eTale eka zIkArIe te velaDI- avalaMbana karI vRkSa upara caDIne jAla pAtharI. bahAra gayelA haMso AvIne beThA eTale te jAlamA sapaDAyA. pachI temaNe vRddha haMsane puchayu ke-' have kAMi jIvavAno upAya che ? ' vRddha haMse kahA, 'maiM prathamaja kaDaM hatuM have kAi upAya nathI ! ' chevaTa bIjA haMsoe ghaNuM vinavyA tyAre vRddha haMse kahyu ke-' tame sau zaba jevA thaine paDI raho, nahito A zIkArI Doka maraDIne mArI nAMkhaze.' sarve te pramANe rahyA. zIkArIe AvIne joyuM eTale badhAne marelA joi nIce nAMkhI dIghA. eTale vRddha haMse kahyu ho uDI jAo' eTale badhA uDI gayA. A dRSTAntamAM vRddha haMsane avasthAnI paripakvatAthI vela. DIthI maraNa- jJAna, velaDI toDavI e bacavAno upAya, chevaTe mRtaka jevA rahevAthI jIvanano upAya-e sarva jJAna thayuM.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 217 ) ( A cotho bheda ) ||35|| 'aThThAvIza batrIza be cAra ane "traNasene cAlIza A pramANe darzanathI eTale apekSAthI judI judI rIte vicAravAthI matijJAnanA bhedo thAya che. (samyaktvathI matijJAna anemithyAtva hoya to matiajJAna) te sarva bhedo vijayalakSmIrUpa guNanA mandira samAna che / / 36 / // zrutajJAnanA caityavaMdanano artha. // " svaparane je prakAza karttA che te zrutajJAnane hamezAM namaskAra karo. (matyAdi) jJAnathI vastune jANe dekhe cha tathA zrutajJAnathI saMzayo Tale che. / / 1 / / vacanana viSayamAM na Ave tetrA ( bolI na zakAya ) anabhilApya anaMtA bhAvo padArthoMmAM rahelA che, teno (anamelAppano) anaMtamobhAga vacanaparyAyamAM Ave tevo ( abhilApya bhAva ) ko che || 2 || valI kahevA lAyaka ( abhilApya ) padArthono anantamo bhAga guNe karI sneha sahita gaNadhara mahArAjAe cauda pUrvamAM guMthyo 3 // cauda pUrvadhara bhagavanto paraspara akSarajJAne karI saravA che // 1 aThAvIza bhedo pUrve batAvyA te jANatrA 2 tepAM azrutanizrita cAra melavatAM batroza. 3 zrutanizrita ane azrunanitrita epa be bhedo. 4 dravya kSetra kALa bhAva e cAra bhedo. 5 aThAvIza bhedone bahu abahu Adi bAra bhede guNatAM 336 temAM azrutanizrita cAra bhelavAM // 340 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 218) che. paNa bhAvathI ( padArthanA jJAnathI ) 'chasthAna patita hoya che te mativizeSo zrutanAja prakAro cha / 4 // tena mATe anantame bhAge vANImAM guMthAyela cha. samAkitasahita zrutajJAnanA kahelA sarva padArthoM satya jANavA. // 5 // dravyaguNaparyAye karI je eka pradezane jANe che te sarva pradezane jANe che evo nandIsUtrano upadeza che. // 6 // covIza jinezvaranA upAdhithI vimukta thayelA cauda pUrvadhara sAdhuo233998 che. / / 7 / / ekAnta vastu kahenArA paratIthikonA je sarvazAstrasamUha te samakitavanta prANira grahaNa karye chate satya arthavAlA thAya che, // 8 // jinezvara mahArAja tathA zrutakevalibhagavanto jJAnAcAranuM ca. ritra kahe che-tenuM varNana kare che tethI zrutapaMcamAnuM ArAdhana karavA 1 ananta bhAgAdhika 1 asaMkhyeya bha.gAdhika 2 saMkhyeyabhA. gAdhika 3 saMkhyeyaguNAdhika 4 asaMkhyaguNAdhika 5 anantaguNAdhika 6. athavA hAninA cha sthAna lecA. 2 RSabha0 4750, anita0 3720, saMbhava0 2150, abhinandana0 1500, sumati0 2400, padmapabha0 2300, supArzva. 2030, candramabha0 2000, suvidhi0 1500, zItala0 1400,. zreyAMsa0 1300, vAsupUjya0 1200, vimala0 1100, ananana. 1000, dharma0 900, zAnti0 800, kunthu0 670, ara0 610, malli0 668, munisuvrata0 500, nami0 450, nepi0 400,. pArzva0 350, vardhamAna0 300, kula. 13998 caudapUrvI muni hoya che.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ (219) vijayalakSmIsUri mahArAjanuM citta thayuM che. // 9 // . ||shrutjnyaannaa stavanano artha // zrItIrthakara mahArAjAe zrutajJAna cauda prakAre varNavyuM che, te zruta jJAnarUpI mahArAjAnI' upadhAna vahana karavA vigare AcArovaDe sevanA karIe, zrutajJAnane viSe mAruM dila rAcI ro che. sukhakartA paramAtmAnA AgamamAM dila tathA citta rAcyuM che // 1 // eka vigere akSaronA saMyoga karavAthI akAra saMyogI anantA che temana svapara paryAyoe karIne eka akSara guNaparyAya svarUpe ananto cha ( jo ke akSaro saMkhyAtA che, to paNa akSaronA vAcya abhidheyo tathA tenA dharmo anantA hovAthI anantA saMyogo siddha thAya che)|| 2 // akSarano ( jJAnano ) anantamo bhAga hamezAM ughADo rahe che, te bhAga to avarAtona nathI. sUkSma jIvanuM e jJAna che // 3 // zuzrUSA, (sAMbhalavAnI icchA,) zravaNa karavU, pharI puchavU, manamA avadhAraNa karavU, grahaNa kara, vicAra, nizcaya karavo, dhAraNa karI rAkha. buddhinA e ATha guNa gaNAya che. // 4 // covIza tIrtha karonA 126200 sarva sabhAmA vAdiA che. ( A vAdIone koi paNa vAdamAM jItI zake nahi ) e pravacanano apAra mahimA che. / / 5 / / 1 kAla 1 vinaya 2 bahumAna 3 upadhAna 4 aninhava 5 vyaMjana 6 artha 7 tadubhaya 8 . 2 RSabhanA 12750, ajitanA 12400, saMbhavanA 12000 abhinandana 11000, sumati 10450, padmabhu 9600, supArya
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 220 ) je prANIo Agamane bhaNe che, bhaNAve che, lakhe che, lakhAve che, te prANI onA vijaya lakSmI rUpa guNanA mandira samAna janmanA va-khANa karIe / / 6 / / || zrutajJAnanI stutino artha // sUryasamAna jinezvara paramAtmA trigaDA upara bezI amRtasamAna vANI bole che. anekAnta mata ena pramANa che. AtmAno anubhava karavAnuM sthAnaka' cAra anuyogarUpI guNonI khANa paramAtmA arihanta prabhunuM zAsana zreSTha vahANasamAna che. sarva padArtho tripadIvaDe jaNAve che. batrIza doSa? varjita paramAtmAnI dezanA yojana pramANa 8400, candraprabha 7600, suvidhi0 6000, zItala 5800, zre. yAMsa0 5000, vAsupUjya 4200, vimala 3600, ananta0 3200 dharma 2800, zAnti 2400, kunthu 2000, ara 1500; malli 1400, munisuvrata 1200, nami 1000, nemi 800, pArzva 600 vardhamAna 400, sarva saMkhyA 126200 vAdI muni hoya che. 1 caraNakaraNAnuyoga 1 dravyAnuyoga 2 dharmakathAnuyoga 3 gaNitAnuyoga 8 2 prakRtithI A sarva saMsAra che athavA AtmA nathI vigere 'alIka' 1, vedamAM kathita hiMsA dharmane mATe thAya vigerenI mAphaka * , upaghAtajanaka 2, DityAdinI mAphaka nirarthaka 3, pUrvApara
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 221 ) bhUmimAM phailAvo pAme che. kevalajJAnI prabhue je kathana kartuM te zrutajJAna, ema vijayalakSmI sUri bahu mAna pUrvaka kahe che he sujano ! te. zrutajJAnane tame dhAraNa karajo. // 1 // saMbaMdha vinAnuM te' apArthaka' 4, chaLavAkya vigere 'chala'5, drohasvabhAva hoya te' hila' 6, sAravinAnuM te 'niHsAra' 7, akSarAdi karIne adhika te' adhika' 8, nyUna hoya te'Una '9, pharI pharI bolaM te 'punarukta' 10, pUrvApa raviruddha te 'vyAhata' 11, yuktirahita te 'ayukta' 12, kramarahita te'kramabhinna' 13, vacana pheraphAra te 'vacana bhinna 14, vibhakti pheraphAra te 'vibha kti vibhinna 15, liGga pheraphAra te 'liGgabhinna' 16, siddhAntamAM nahI kahelaM te 'anabhihita' 17, chaMdobhaMga te 'apada' 18, vastunA svabhAvathI viparIta bolaM te 'svabhAvahIna' 19, prastuta bAta choDI aprastuta bAtane laMbAvI pachI prastuta kahevI te 'vyavahita' 20, kAla pheraphAra te 'kAladoSa' 21, vAkya pUrttivinA vacamAMthI pada toDI nAMkhavaM te 'yatidoSa' 22, alaMkAra vizeSa zUnya te ' chavidoSa' 23, svasiddhAnta viruddha te 'samayaviruddha' 24, hetuzUnya te 'vacana mAtra' 25, tAtparyathI aniSTa prApti thAya te 'arthApattidoSa' 26, samAsa pheraphAra te 'asamAsadoSa 27, hInAdhika upamA karavI te 'upamAdoSa' 28, eka dezane saMpUrNa kaheM te' svarUpAvayavadoSa'29, uddezya padonI ekavAkyatA na thAya te 'anirdezadoSa'30, vastuparyAyavAci padanI arthAntara kalpanA te 'padArthadoSa' 31, viparItasandhi te 'sandhidoSa' 32, A pramANenA 32 doSa rahita. paramAtmAnI dezanA hoya che. // *
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ (222) // zrI zrutajJAnanA duhAnA arth.|| ___ zrI zrutajJAnane sarvadA vandanA karo ke jenA cauda athavA vIza bhedo che. te bannemAthI huM. cauda bhedonuM varNana karuM chu. je sarva zrutanA svAmI te zrutakevali kahevAya che.||1|| akAranA aDhAra' bhedo che. teja pramANe sarva akSaronA bhedo jANavA. labdhi, saMjJA ane vyaJjana" ema traNa prakAranA akSarone akSarazruta jANavU ||2||(phelo bhed)| pravacana 1 zruta 2 siddhAnta 3 Agama 4 samaya 5 e sarva jenA paryAyI nAma che evA zrutajJAnatuM vyAkhyAna karIne temaja tenA vyAkhyAna karanArA zrutajJAnInA caraNakamalone cittamA lAvIne ghaNA prakAranA snehathI tenI pUjA karo. // 3 // hastarUpI latAnI ceSTA (khokhAro udharasa ucchAsAdi ) vigeree karI antargata bhASA jaNAve e 1 akAranA isva dIrgha ane pluta ema traNa bhedo cha, valI te darekanA udAtta anudAtta ane svarita ema traNa traNa bhedo che, eTale nava, te navane sAnunAsika niranunAsika ema be bhede guNatAM aDhAra bhedo jANavA. ___2 pustakamAM lakhelA akSaro vAMcavAthI tathA moThethI bolAtA akSaro sAMbhalavAthI thatuM jJAna. 3 pUrve varNavelI aDhAra prakAranI lipIrUpI akSaro. 4 vacana yoge karI moThethI bolAtA akSaro. 5 A karmagraMtha TIkAno mata che, vizeSAvazyakAdikamAM ceSTAmAM zrutanuM lakSaNa nahi hovAthI ceSTAne zrutapaNuM kahetA nathI.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ (223 ) anakSara zrutane prakAza karanAro satya artha jANavo. e bIjaM anakSara zruta // 4 // (bIjo bhed)|| je dIrghakAlikI nAmanI saMjJA che teNe karIne ( sahita ) saMjJi jIvo jANavA te saMjJi jIvo mana indriyathI utpanna thayelA saMjJizrutanA sthAnaka jANavAM // 5 // ( trIjo bheda ) // je jIvone manorahita indriyo mAtrathI tene AvaraNa karanArA karmanA kSayopazamavaDe je jJAna thAya te asaMjJizruta jANavU. / / 6 / / ( cotho bheda ) // je siddhAnta samyaktva vinAno hoya te viparIta siddhAnta jANavo ne je siddhAntamA samyaktva hoya te pratyakSa (satya) siddhAnta jANavo. // 7 // sudara tribhaMgIthI bharapUra ghaNA naigamAdi nayo jemAM che. ane je vacanathI zuddha zuddhatara atizaya tejavAluM che te samAkatazruta jANavU // 8 // ( pAMcamo bheda )|| bAlabuddhi manuSyo aneka prayatnathI bhaMgajAlo race temAM samyagdarzananA dRSTAntano ( dekhAvano ) bhAsa paNa nathA. // 9 // sadasadanA vivecana vinA ekAnta pakSa aMgIkAra kare ane je ( jJAnavAlAo ) jJAnatuM phala pAme nahi te mithyAzrutarnu svarUpa jANavU // 10 // (chaTo bheda )||'paaNc bharata tathA pAMca airacata e daza kSetromAM Adisahita (sAdi) zruta jANavU. (je je tIrthakaratuM tIrtha pravartatuM hoya ) te te prabhuno AdhAra (tripadI ) pAmIne temanA gaNadharoe racelaM te zruta jANavU // 11 // ( sAtamo bhed)| 1 tribhaMgInuM svarUpa gItArtha guru mahArAja pAseyI jANavU. 2 eka jaMbudvIpano, be dhAtakI khaMDanA, ane be puSkarAdhanA,
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 224 ) duSpasaha sUrIzvara sudhI varttamAna zrutajJAnano AcAra pravarttaze tethI sAnta zruta jANavuM. athavA eka jIvane uddezIne paNa zrutanuM sAdi sAnnapaNaM hoya che tethI sAnta jANavuM / / 12 / / ( AThamo bheda )|| dravyanayathI zAzvata bhAve varttanAruM zruta anAdi jANavuM. te ( zAzvata bhAve varttanAruM ) uttama AgamarUpa ratna mahAvideha kSetramAM sadA kAla vartte che // 13 // ( navamo bheda ) || aneka jIvane apekSI zruta anAdi ananta che. te anAdi anaMta zruta jANaM. dravyAdi' cAra prakAre sAdi sAnta anAdi ananta saMbaMdhI vRttAnta samajo || 14 || ( dazamo bheda) || je sUtramAM sarakhA pATha ( AlAvA) che te siddhAnta garmika zruta jANavuM anekAnta guNe zobhita evA pATho ghaNaM karIne dRSTivAda nAmanA bAramA aMgamAM hoya che || 15 || (agoyAramo bheda) || sarakhA pATha ( AlAvA jemAM na hoya te agamika zruta jANaM. tevA kAlika zrutavanta mahAtmAonI he sajjana puruSo ! 1 dravyathI eka jIvanI apekSAe samyaktvanI prApti thavAthI sAdizruta jANavaM, ane mithyAtva bhavAntara, kevalajJAna, hAni, pramAda vigere kAraNothI jyAre te nAza pAme tvAre sAntathuna jANaM. tathA aneka jIvanI apekSAe anAdi ananta jANaM 9. kSetrathI bharata ai ravatanI apekSAe sAdisAnta, ane videhanI apekSAe anAdi ananta jANaM 2. kAlathI utsarpiNI avasarpiNI kAlanI apekSAe sAdisAnta ane no utsarpiNI noavasarpiNI kAlanI apekSAe anAdi ananta jANavaM. 3. bhAvathI bhavasiddhikapaNAnI apekSAe sAdisAnta ane abhavyapaNAne AzrI anAdi ananta jANavuM. 4.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 225 ) trikaraNa yogathI athavA trikaraNa yoganA harSollAsathI pUjA karIe. ||16|| ( bAramo bheda ) |! aThAra hajAra pade karIne yukta AcArAGga sUtra vakhANIe. tethI AgalanA agIyAra aMgo bamaNA bamaNA padovALA jANavA. te sarva aMgapraviSTa zrutajJAna che. // / 17 / / ( teramo bheda ) || je bAra upAGgo che te aGgabAhira zruta kahIe. tenA anaGgapraviSTa zrutarUpe vakhANa karIe. (caudamo bheda) / / A sava bhedo zrutarUpI lakSmI devInA mandiratulya che. // 18 // // zrI avadhijJAnanA caityavandanano artha // avadhijJAna zrIjuM kahelaM che ke je avadhijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thavAthI indriyonI apekSA vinA AtmapratyakSarUpe prakaTa thAya che // 1 // je jIvo deva tathA narakabhavane prApta kare che teone to avadhijJAna avazya thAya che, temAM zraddhAvaMta samakitI jIva avadhi jJAna pAyeche ane mithyAtvathI to vibhaMgaja thAya che. eTale mithyAtvI vibhaMga jJAna pAme che. || 2 || manuSya ane tiryacanA bhavamAM guNa (adhyavasAyanI nirmalatArUpa ) thI uttama pariNAmanA saMyoge jIva avadhijJAna pAme che. ( guNathI prApta thayelA ) avadhijJAnano upayoga 'eka munine 1 eka munine kAyotsarga dhyAnamA adhyavasAyanI vizuddhithI tadAvaraNIya karmano kSayopazama thavAne LIdhe avadhijJAna utpanna thayuM, tenA prabhAvathI teNe saudharmendranI samAne sAkSAt joI. tyAM rIsAyelI indrANIne manAvatA indrane joine temane hAMsI AvavAthI tadAvaraNIya karmano udaya thatAM avadhijJAna jatuM rahUM.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 226) kAusaggamA hAsya AvavAthI nAza pAmyo hato. // 3 // avadhijJAnI jaghanyathI anantA rUpI dravyane sAmAnya vizeSopayoge jANe dekhe che. utkRSTathI sarva mUrttivanta pudgala vastune jANe che // 4 // (drvythii.1)|| kSetrathI jaghanyamA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgane dekhe ( eTale ke) teTalA kSetramA je pudgala skandho che tene jANe ane dekhe // 5 // utkRSTathI ( caudarAja ) lokanA pramANa jevaDA alokamAM asaMkhyAtA khaaNddvaa(bhaago)dekhe,(2)|| kAlathI jaghanyapaNe AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga dekhe, // 6 // utkRSTathI asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI bhUta bhaviSyat kAlane jANe dev,(3)|| have bhAvano vicAra saaNbhlo.||7|| jaghanyathI ekekA dravyamAM cAra (rUpa, rasa, gandha, sparza ) bhAvo (paryAyo) dekhe, utkRSTathI pratyeka dravyamA asaMkhyAtA paryAyo jANe(4) // 8 // A (dravyathI, kSetrathI, kAlathI, bhAvathI) cAra bhedo saMkSepathI nandIsUtra batAve che. jeo jJAnanI bhaktimA ramaNatA kare che teo vijaya lakSmIrUpa devIne prApta kare che. // 9 // ||shrii avadhijJAnanA stavanano artha. // ... he prANio ! tame avadhijJAnanI pUjA karo, sampagdRSTi jIvone A guNa (avadhi) thAya che, sarva tIrthaMkaro A ( avadhi ) jJAna sahita janma laine manuSya bhavasaMbandhI moTA udayane dekhe che. (pAme che.)|| 1 // (asaMkhyAtA dvIpa samudra chatAM ) sAtaja dvIpa ane sAtaja
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 227 ) samudra che, A pramANe avaluM dekhanArA zivarAjarSino vibhaMgadoSa vIra prabhunI prasannatAthI nAza pAmyo ane prasiddha avadhiguNa pragaTa thayo. || 2 || avadhijJAnanI utkRSTI sthiti kAMika adhika chAsaTha sAgaropamanI jANavI ane jaghanyathI koika jIvane AzrIne eka samayanI jANavI. ( avadhijJAnanA kSayopazamanI taratamatAthI athavA dravyAdikanI ) vicitratAnA saMbandhathI tenA asaMkhyAtA bhedo cha, e saMbandhI vizeSAvazyakamAM vizeSa vyAkhyAna kareluM che. // 3 // RSabhadeva bhagavAn vigere covIza tIrthakaronA caraNakamalane jeo namaskAra kare che tevA avadhijJAnI munivaronI saMkhyA ekalAkha tetrI zahajArane cArasainI che, // 4 // avadhijJAnI Ananda zrAvaka ( vIraprabhunA 10 zramaNopAsakomA pahelA ) ne gautamasvAmIjIe micchAmi dukaDaM Apyo hato, (te mATe) vijayalakSmIrUpa sukhanA mandira tulya jJAna ane jJAna canta prANIonI AzAtanAno tyAga karo // 5 // 1 RSabha - 1000, ajita - 9400, saMbhava - 9600, abhinandana - 9800, sumati - 11000, padmaprabha - 10000, supArzva - 9000, candraprabha - 8000, suvidhi - 8400, zItala - 7200, zreyAMsa-6000, vAsupUjya - 5400, vimala 4800, ananta - 4300, dharma - 3600, zAnti - 3000, kuMthu - 2500, ara - 2600, malli - 2200, munisuvrata - 1800, nami - 1600, nemi - 1500, pArzva - 1400, vardhamAna 2300, kula - 133400 avadhijJAnInI saMkhyA che,
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ (228) // zrI avadhijJAnanI stutino artha. // sarva tIrthaMkaro avadhijJAna sahita (devAdi bhavamAthI) cyavIne mAtAnI kukSImAM avatAra lekhe. je prabhunA nAme karI mukha vRkSane prApta karIe, ane je prabhu sarva Iti ( atiSTi anAdRSTayAdi ) upadravone TAlanArA che temaja indra tathA adhyApakanA saMzayane dUra karanArA zrI vIraprabhu mahimA tathA jJAnanA Akara che. teja mATe te vIraprabhu vizvanA pAlaka tathA vijaya sahita lakSmI sukhane prApta karAvanArA che. // 1 // // zrI avadhijJAnanA duhAnA artha // avadhijJAnanA asaMkhya' bhedo che temAM sAmAnye karI cha bhedo che, jaghanyathI avadhijJAnahu~ kSetra sUkSma panakanI avagAhanA ( zarIra pramANa jeTaluM che ane utkRSTathI asaMkhya loka pramANa che. // 1 // locananI mAphaka sAthe rahevU te ' anugAmika' nAmanA avadhijJAnanu teja che. eka jIvane apekSI utkRSTa avadhijJAnanI sthiti chAsaTha sAgaropamathI vadhAre che. // 2 // (pahelo bheda ) / nahI vikAra pAmelo (mithyAtvakRta mAlinya rahita) evo avadhijJAnano guNa je jIvone utpanna thayo che te jIvone eka zvAsamA so vakhata mArI vandanA 1 kAlanI apekSAe athavA kSetranI apekSAe, dravya athavA paryAyanI apekSAe anantA bhedo paNa che. 2 upalakSaNa so pada che tethI hajAra lakSa koTI asaMkhya ane anaMtIvAra vandanA thAo.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 229) thAo. // 3 // je kSetramA avadhijJAna utpanna thayuM hoya teTalAja kSe. tramA rahyo thako padArtho dekhe te ananugAmi avadhivAlo jANavo, te 'ananugAmI ' jJAna sthiradivAnI upamAne pAme che // 4 // (bIjo bheda ) // aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgathI anukrame vadhatuM vadhatuM asaMkhya loka pramANa vRddhi pAme che te tathA lokAvadhi paramAvadhi vigere 'vardhamAna' avadhijJAna kahevAya che. te guNa vAMchA utkaTa thavAthI thAya che. // 5 // (jIjo bheda ) // yogya sAmagrI na hovAne lIdhe ghaTatA pariNAma thavAza pUrvaprApti karatAM nIce nIce ghaTatuM jAya te 'hIyamAna' avadhijJAna kahevAya che. e mananuM kArya che. // 6 // ( cotho bheda ) / saMkhyAtA asaMkhyAtA yojana sudhI yAvat utkRSTa lokAnta sudhInA ekalA pudgala dravyo dekhI (teTaluM jJAna thaine pArcha) paDivAi thAya te 'pratipAti' jJAna kahevAya che. // 7 // (pAMcamo bheda ) / je avadhijJAna alokano eka pradeza dekhe te 'apratipAti' kahevAya che. te avadhijJAna anukrame kevala jJAna ( avazya ) Ape che. // 8 // (chaTho bhed)|| // zrI manaHparyavajJAnanA caityavandanano artha // caturtha zrImanaHpayarvajJAna che, guNanimitte thanAraM te jJAna apramatta RddhinA nidhAna cAritradhArI koika munine zubhapariNAmanI
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ (230) vRddhi thavAthI saMyama guNaThANe (sAtame) hoya che. tema jANo. 'sAkAropayoganA sthAnaka te jJAnathI mananA paryAyone nizcaye karI jANe che, vicAraNAmAM AvelA manodravyanA anantA skandho jANe che paNa (grahaNa karyA vinAnA mAtra) AkAzamA rahelA manovagaNAnA dravyane jANatA nathI // 1 // 2 // 3 / / saMjJI paMcendriya jIve kAya yoge grahaNa karelA ane manoyogavaDe mana paNe pariNamAvelA manodravya, manaHparyava jJAnI jANe che // 4 // manuSya kSetramA tIrcha aDhIdvIpa sudhI dekhe che, adho lokamA tirchAlokanA madhyabhAgI eka hajAra yojana dekhe che, // 5 // UryalokamA jyotizcakra sudhI (900 yojana ) jANe che. kAlathI patyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA kALa sudhInA atIta anAgata padArthonA paryAyo jANe cha. // 6 // bhAvathI cintavelA dravyanA asaMkhyAtA paryAyo jANe che. Rjumati mana:paryava karatAM vipulamati manaHparyavavAlo vadhAre bhAvo varNave che (jANe che.)||7|| (cintavavAmAM AvelA) mananA pudgalo joine anumAne karI satya padArtha (vAta) grahaNa kare che, je (manaHparyavajJAna ) asatyapaNAne pAmatuM nathI te jJAnamAM mAjhaM mana Ananda pAmyuM che. // 8 // arUpipadArthoMne pratyakSapaNe jJAnAdilakSmI vaDe pUjya evA bhagavaMto (jinezvara) . 1 mana:paryava saMbandhI darzana nathI. tene prathamathI jJAnana thAya che. 2 dravyathI mana: paryAyanA viSayatuM svarUpa kahe che. 3 kSetrathI svarUpa.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ (231) jANe che. vijayalakSmI guNanA nidhana evA te paramAtmAnA caraNakamalane huM namaskAra karu . // 9 // // zrImanaHparyavajJAnanA stavanano artha // zrIjinezvara arihaMta bhagavAna potapotAnA jJAna (avadhi ) thI saMyamanA avasarane jANe che. te vakhata lokAntika devatAo AvI mAnapUrvaka ' he nAtha ! tIrtha pravarttAvo' e pramANe kahI prabhune namaskAra kare che. (pachI prabhu ) cha 'atizayavAlA vArSika dAnane 1 tIrthakara mahArAjA yadyapi anaMta balanA dhaNI che, topaNa bhakti hovAne lIdhe prabhune zrama na thAya mATe, dAna ApatI vakhate saudharmendra prabhunA hAthamAM dravya Ape che // 1 // cosaTha indro zivAya bIjA devone dAna letA nivAravA mATe tathA lenAranA bhAgyamAM jevU hoya tevuja tenA mukhamAMthI bolAvavA (prArthanA karAvavA) mATe IzAnendra suvarNayaSTi lai prabhu pAse ubhA rahe che / / 2 // prabhunA hAthamA rahelA sonayAmAM camarendra ane balIndra lenAranI icchAnusAra nyUnAdhikatA kare che eTale ke yAcakanI icchAthI (bhAgyathI) adhika hoya to nyUna kare che ane nyUna hoya to adhika kare che ||shaa bharatakhaMDamAM utpanna thayelA manuSyone bIjA bhuvanapatio dAna levA mATe dUra dUrathI kheMcI lAve che // 4 // dAna lai pAchA valanAra lokone vyantara devo nirvighnapaNe svasvasthAne pahoMcADe che // 5 // jyotiSka devo vidyAdharone dAnano samaya jaNAve che // 6 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 232 ) ( Ape che. te dAna ) laine devo tathA manuSyo harSa pAma che. // 1 // // 2 // A vidhie karI sarva arihaMta bhagavanto jyAre sarvaviti ( cAritra) uccAra kare che te vakhate nirmala manaHparyavajJAna temanA AtmAne anusare che (pAme che). || 3 || je munione vipulamatimanaH paryava jJAna utpanna thAya che te amatipAtI hoya che.A cothuM jJAna apramatta Rddhivanta guNasthAnake jANavuM // 4 // covIza jinezvara bhagavantanA 'ekalAkha pIsatAlIza hajAra pAMcase ne ekAM manaH paryavajJAnI munirAjone jANI temane vakhANIe || 5 || je jJAna mananA sarva saMzayono nAza kare che te jJAnane huM sneha dhAraNa karIne vandana karuchu. vijayalakSmI, kalyANakArI bhAva vigere anubhava jJAnanA aneka guNo che. // 6 // 1 RSabha - 12750, ajita - 12500, saMbhava - 12150, abhinaMdana - 11650, sumati - 10450, padmaprabha - 10300, supArzva - 9150, caMdraprabha - 8000, suvidhi - 7500, zItaLa - 7500, zreyAMsa - 6000, vAsupUjya - 6000, vimala - 5500, ananta5000, dharma - 4500, zAnti - 4000, kundhu - 3340, ara - 2551, malli - 1750, munisuvrata - 1100, nami- 1250, nemi - 1000, pArzva - 750, vardhamAna - 500, kula - 145591 manaHparyavajJAnIonI saMkhyA che
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI manaHparyavajJAnanI stutino artha // tIrthakara prabhu abhimAnane nivAraNa karI siddha bhagavantone namaskAra karI sarvavirati sAmAyikano uccAra kare che, ane jyAM sudhI chadmastha avasthA rahe che tyAM sudhI yogAsana ane tapa dhAraNa kare che. te vakhate manuSyakSetramA vistAra pAmanAruM cothu manaHpayava jJAna teo prApta kare che. vijayalakSmI ane sukhane karanArA te prabhune he bhavyamANi ! tame namaskAra karo. // 1 // ||shrii manaHparyavajJAnanA duhAno artha. // saMyama guNanI zuddhatA pAmavAthI thanAruM saMjJi jIvanA manogata padArthone je prakaTa rIte vizuddhapaNe jANe che te manaHparyava jJAna kahevAya. te jJAna be bhede che // 1 // A puruSe ghaDo cintavyo che ema sAmAnya dharme jANe-ghaNuM karIne vizeSa dharmathI zUnya jANe te Rjupati manaHparyava jANavU // 2 // (pahelo bheda ) // sarvavirati guNasthAnakane viSe A (manaHparyava jJAnarUpa) guNa je munione utpanna thayo che te munionA caraNakamalane premathI manamA dhAraNa karIne huM namaskAra karuMcha. // 3 // amuka nagarano, amuka jAtino, suvarNano, AvA svarUpavAlo ghaTa cintavyo che, ema vizeSa dharmavAlA manane jANe te vipulamatinuM svarUpa jANavU // 1 // (bIjo bheda ) //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ (234) ||shrii kevalajJAna saMbaMdhI caityavandanano artha // zrI jinezvara prabhu cAra jJAnI thai zukla dhyAnanA abhyAse karI adhika adhika AtmasvarUpane kSaNe kSaNe prakAze che. // 1 ||'mu. Supti (nidrA), svama, ane jAgRta e traNa dazA dUra thAya che ane cothI je ujjAgara dazA tehanA anubhavane jue che // 2 // apUrva zaktinA saMbandhathI kSapaka zreNie caDhI, cAthA ( saMjvalana ) kaSAyanA viyoge karI bAramuM ( kSINamoha , guNaThANuM pAmI, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ne antarAya e cAra duSTa nibiDa ghAtikarmano kSaya karI, paramAtmajAti thayA che. // 3 // 4 // sarvavastumAM be dharma 1 mithyAdRSTi jIvone atizaya zayana karavArUpa suSupti nAmanI prathama avasthA hoya che // 1 // zayanarUpa bIjI svapna avasthA samyagdRSTi jIvone hoya che ||2||aprmtt munine trIjI jAgRta avasthA hoyche||3|| ane cothI ujjAgara dazA anubhavanI vRddhithI Agala Agala caDhatAM yAvat sayogi kevali guNaThANA sudhI hoya che. // 4. prathamanI suSupti avasthA moha mUDha AtmAne thatI hovA thI anubhavavanta mahAtmAone te nathI hotI, temaja bIjI svapna ane trIjI jAgara dazAo paNa kalpanAmAM guMthAyelA jIvone utpanna thatI hovAthI kalpanA varjita anubhavi mahAtmAone hotI nathI.mAtra anubhava jJAnamAM to cothI ujjAgara dazAja hoya che. kahuM che ke. nasuSuptiramohatvAnnApi ca svApajAgarau // kalpanAzilpavizrAntesturyA cAnubhave dazA // 1 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 235 ) che, teno prabhune samayAntara upayoga che, ( tethI ) pahelA samaye vizepapaNe jANe che ane bIje samaye sAmAnya dharmano sambandha hoya che. || 5 || sAdi ananta bhAMgAe karI ananta darzana, jJAna ane teramuM guNaThANaM pAmIne bhAvajinendra jayavaMtA varte che || 6 || ( te vakhate ) karmanI mULa (ATha) prakRtimAMnI eka ( vedanIya) prakRtino bandha yAya che ane sattA tathA udayamAM cAra ( vedanIya, nAma, gotra ne Ayu) prakRti hoya che. uttara prakRti 120) mAMthI eka (zAtA) no bandha hoya che, udayamAM (122 mAMthI) betALIza prakRti rahe che, ||7|| sattA ( 148 mAMthI ) paMcAzI prakRtinI che. ( te vakhate ) karma bALelI doraDInA chAra jevA hoya che. je prabhunA mana vacana kAyAnA yogo acala tathA vikAra rahita che, teo sayogi kevalinI dazAne prApta karI te dazAmAM vicare che. kevalajJAnanA akSaya vijaya lakSmIrUpa guNo kaddevAya che. ( athavA vijayalakSmI sUri akSaya kevala jJAnanA guNo kahe che.) // 8 // 9 // // zrI kevalajJAnanA stavanano artha // zrI jinezvara bhagavaMtane kSAyikabhAve pragaTa thayeluM jJAna tathA 'aDhAra doSano nAza thavAthI utpanna thayA je guNo te pramANa che. 1 hAsya, rati, arati, bhIti, jugupsA, zoka, kAma, mithyAtva, ajJAna, nidrA, avirati, dAnAntarAya, lAbhAntarAya, vIryAntarAya, bhogAntarAya, upabhogAntarAya, rAga, dveSa, e 18. athavA ajJAna, krodha, mada, mAna, lobha, mAyA, rati, arati, nidrA, zoka, alIka, caurya, matsara, bhaya, prANivadha, prema, krIDAprasaMga, hAsya, e 18 doSa jANavA.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ (231) (yathArtha che) he bhavyajIvo ! tame kevalajJAnane vandanA karo. paMcamIno divasa guNanI khANa che. // 1 // anAmI prabhunA nAma saMbaMdhI zo vizeSa kahevAya ? paraMtu te (vizeSa) 'madhyamA tathA vaikharI (bhASAnA bhedo) vaDe vacananA ullekhamA sthApana karI zakAya. // 2 / / he prabhu ! Apa dhyAna avasare lakSyamAM na AvI zako tevA agocara svarUpa thAocho, topaNa muninA rAjA (yogi mahAtmAo) parA tathA pazyantI (bhASAnA bhedo) pAmIne teno kAika nizcaya kare che. // 3 // jJAnanI vidyamAna je satparyAyo te to palaTAtI nathI, parantu jJeya ( viSaya ) nI judI judI nava purANAdi sarva vartanAo eka samayamAM jaNAya che. / / 4 // bIjA (matyAdi cAra ) jJAnanI sarva prabhAno A jJAnamA samAveza thai jAya che. kemake sUryanA tejathakI nakSatrAdi jyotiScakrano samUha kAMi adhika nathI // 5 // jJAnanA anantA guNa 1 A cAra bhASAnuM svarUpa judA judA rUpe A nIce lakhela zlokothI anya granthomA pratipAdana karyu che.. vaikharI zaktiniSpattimadhyamA zrutigocarA // dyotitArthA tu pazyantI sUkSmA vAganapAyinI // 1 // mUlAdhArAt prathamamudito yastu tAraH parAkhyaH / pazcAtpazyantyatha hRdayago buddhiyussymaakhyH|| vake vaikharyatha rudiSorasya jantoH suSumNA / baddhastasmAdbhavati pavanaprerito varNasaGghaH // 1 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 237) je jANe che teja dhanya puruSa, jJAna ane mahAn udayanA mandira samAna vijayalakSmI devIne prApta kare che. // 6 // // zrI kevalajJAnanI stutino artha. // - traNa chatra, cApara, sukhakartA azokavRkSa, devadhvani, duMdabhi (deva vAjitra), tejekarI jhalahaLatuM bhAmaMDala, devakRtapuSpanI dRSTi ane siMhAsana ( e ATha pradhAna prAtihAryo )jinezvara prabhunA che. teja prabhunA udAra kevalajJAnane vijayalakSmIsUri vandanA kare che. // 1 // ||shrii kevaLa jJAnasaMbaMdhI duhAno artha. // bahirAtmapaNAno tyAga karavAthI antarAtma svarUpane anubhavI.je paramAtmA thAya che temanA jJAna svarUpano ekaja bheda che. // 1 // puruSomA uttama paramezvara svasvabhAvanI ramaNatAnuM sukha bhogavavArUpa paramAnanda upayoge karI sarva padArthone vizeSa dharme karI tathA sAmAnya dharme karI jANe che. // 2 // pratipAdana karyu che bhavya tathA abhavya. paNuM jemaNe evA trikAla svarUpane jANanArA jinezvara paramAtmA guNaparyAyonA anaMtapaNAvAlA sarva dravyone jANe che. / / 3 / / asaMkhya pradezI AtmAnA eka pradezamA paNa, anantA alokAkAzane upADIne lokAkAzamA sthApana karavAne samartha thavAya tevU anantu prazasta vIrya rahekheM che. // 4 // kalyANarUpa vijayalakSmIne prApta karavA mATe jJAnapaMcamIne divase kevaladarzana tathA kevalajJAnanA cidAnaMda svarUpa teja:puMjanI pUjA karIe // 5 // // iti zrI vijayalakSmIsUrikRta jJAnapaMcamInA devavaMdanano artha spuurnn.||
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 238 ) // ujamaNAno vidhi. // koipaNa prakAranA tapa saMbaMdhI phaLanI vRddhi mATe udyApana karavAnI AvazyakatA che. udyApana ( ujamaNuM ) karavAthI tapanuM phaLa vRddhi pAme che. anya darzanomAM paNa tapanuM udyApana karavAnI pravRtti che. ujamaNaM tapa pUrNa thayA pachI karavAmAM Ave che temaja tapanA madhyamAM paNa karI zakAya che. tapa pUrNa thayA pachI paNa jyAM sudhI ujamaNaM karavAnI jogavAi prApta na thAya tyAM sudhI keTalAka bhavyo tapa karavAnuM cAlu rAkhe che ane pahelI jogavAie avazya ujamaNuM kare che. ujamaNuM karavAmAM sArAM zaktivALA - zrImaMta gRhastha to pote ekalAja kare che. ane te prasaMge koipaNa tIrthanI ke samavasaraNanI racanA karI aThThAi mahotsava kare che. ane svAmIvAtsalyAdi paNa poteja kare che. bIjA sAmAnya sthitivALAo te prasaMgano lAbha laine pote karavA dhArelA eka be ke pAMca choDa tenI sAthenI vastuo sahita te maMDapanI aMdaraja padharAve che. ujamaNuM karavAmAM mukhya to caMdaravo, puThIyuM, toraNa ne rumAla - atalasa, sATama, kInakhAba, lapeTo athavA jhIka caLaka vigerenA bharAvIne karAvavAmAM Ave che. uparAMta bIjI je je vastuo mukavAmAM Ave che temAM jJAna, darzana ne cAritranA upakaraNo mukavAmAM Ave che. tenI aMdara jo jJAnanA ArAdhana nimittanuM ujamaNaM hoya che to jJAnanA upakaraNoM, darzananA ArAdhana nimittanuM hoya to darzananA upakaraNo ane cAritranA ArAdhana nimittanuM hoya to cAritranA upakaraNo
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ __(239) vizeSa mukavAmAM Ave che. darzana eTale samakita tenA ArAdhanamA prabaLa kAraNabhUta jinacaitya ne jinabiMba samajavA. eTale te saMbaMdhI ujamaNAmAM derAsaramA vaparAtA upakaraNo vizeSa mukavA. jJAnapaMcamInA ujamaNAmAM choDa temaja vastuonI saMkhyA jaghanye pAMca, madhyame pacavIza ne utkRSTe ekAvana mukavAmAM Ave che. athavA to kiMmatanA pramANamAM vadhAre kiMmatavALI pAMca, madhya kiMmatavALI pacavIza ane sAmAnya kiMmatavALI ekAvana mukavAmAM Ave che. // ujamaNA nimitte mukhya karavAnA kAryo. // 1 pAMca navAM caityo karAvavA. 2 pAMca pAMca ratnanI, suvarNanI, dhAtunI, hIrAnI, mANekanI, motInI, nIlamanI, paravALAnI, sphaTikanI, ArasanI-ema uttama uttama ane kiMmatI vastuonI pratimAo navI bharAvavI. 3 pAMca aMjanazalAkAo karAvavI. 4 pAMca posahazALAo ( upAzraya ) karAvavI. 5 pAMca dIkSA mahotsava karavA. 6 pAMca vaDhI dIkSAnA, panyAsa padavInA ane AcArya padavInA mahotsavo karavA.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 240 ) 7 pAMca vakhata saMgha kADhI tIrthayAtrA karavI - karAvavI. 8 pAMca mahAtIthAnI yAtrA karavI. 9 pAMca moTA svAmIvAtsalya ( navakArazI ) karavAM. 10 pAMca jaina zAstrono abhyAsa karAvanArI jaina vidyAzALAo sthApavI. 11 pAMca caityopara dhvajAropaNa daMDakaLazAropaNa karavAM. 12 zrI saMghane ( zrAvaka zrAvikAone ) paherAmaNI karavI. 13 zrIphaLAdi uttama uttama vastuonI prabhAvanAo karavI. upara vatAveLI sarva karaNI zrImaMta gRhasthe temaja rAjA ane dIvAna vigere jo e tapa karatA hoya to temaNe ujamaNAnA prasaMge karavAnI AvazyakatA che temaja ujamaNAmAM mukavAnI vastuomAM paNa zakti anusAra sonAnI, cAMdInI, jarmana sIlvaranI temaja anya dhAtunI' vastuo mukavI; temaja vastrAdi paNa kiMmata anusAra kazadhI, rezamI temaja sutaru mukavA. 1 // ujamaNAmAM mukavAnI vastuo. // ( jJAnanAM upakaraNo. ) 1 pustaka ( jaina siddhAto, paMcAMgI, graMtho vigere lakhAbIne mukavA athavA chapAvelI upayogI buko mukavI. ) 1 loDhAnI kaoNipaNa vastu na mukavI.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ (241) 2 ThavaNI, (sonAnI, rUpAnI, raselI ke caMdanAdi kASTanI karAvaSI) 3 kavaLI', 4 sApaDI, 5 sApaDA, 6 lekhaNa,(kAMThA, vata. raNA) 7 charI, 8 kAtara, 9 pustaka rAkhavAnA DAbalA, 10 DAbalI, ( navakAravALI rAkhavAnI)11 khaDIA, 12 pATI, (zAstrI pAMca kakA lakhelI) 13 cAbakhI, (pAThAMmAM nAkhavAmAM Ave che te)14 kAgaLa, 15 kAMbI, 16 sleTa,17 pensIla holDara vigere,18 pAThA, ( bharelA athavA sAdA ) 19 pATalIo, 20 pustaka bAMdha. vAnA rUmAlo. (darzananA upakaraNo.) 1 siddhacakra (sonAnA, rupAnA athavA dhAtunA), 2 aSTa maMgALaka, 3 siMhAsana ( moTA athavA nAnA) 4 bAjoThatuM trIgaDaM (traNa traNa nAnA moTA bAjoTha-rupe ke jarmane maDhekA, pAtaLanA athavA kASTanA raMgelA), 5 kaLaza,6dhvajA,7chatranA trIka rupAnA, 8 cAmmara, 9 thALa,10 rakAbI,11 khumacA,12 vATakA (kezara bharavAnA pyAlA), 13 bATakI, 14 kaLazA,15 TabuDI,16 phulachAbaDI, 17 dhUpadhANA, 18 Arati, 19 maMgaLadIvA, 20 DAbaDA. kezara bharavAnA, 21 vAsakuMpI ( dhUpa bharavAnA DAbalA), 22 dIvI, 23kaMkAvaTI, 24 phAnasa,25 trAMbAkuDI,26 nAnI kuMDI, 27 AcamanI, 28 camacA,29 thALI, 30 hAMDA, 11 boghaTA, 32 ghaMTa, 13 jhAlara, 34 ghaMTaDI, 35.bAjoThI, 36 pATalA, 37 darpaNa (kAca), 38 siddhacakranA ane 1 pustaka pharatI vITAva cha.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ (242) covIzInA raMgIta gaTAo, 39 pATaluNA, 40 aMgaluhaNA, 41 vALAkuMcI, 42 orazIA, 43 sukhaDanA kakahA, 44 kezaranA ane parAsanA paDIkA, 45 dhUpanA-agarabattInA paDIkA, 46 DaMDAsaNa, 47 morapIchI, 48 puMjaNI, 49 rezamI sAvaraNI, 50 naraghAM athavA mRdaMga, 51 kAMzI joDA, 52 uttama jAtinA vAjItro, 13 puruSane paheravAnA pUjAnA vastronI joDa (dhotIyuM, uttarAsaNa, rumAla ), 54 strIonA pUjAnA vastro, 55 kAmaDhI, 56 toraNa (garbhagRhe bAMdhavAnA-cAMdI sonA vigerenA), 57 mugaTa, kuMDala, bAjubaMdha, kaDalI, sAMkaLAM, kaMdorA, bIjorA, kaMTho [aMza], hAra, kalagI vigere jinabiMbanA AbhUSaNo, 58 cakSu, tilaka, cAMDalA vigere, 59 sonA cAMdInA varakha,kaTorA, bADaluM vigere, 60 hiMgaLokanA paDIkA (cAritranAM upakaraNo.) sAdhu munirAjanA upayogamAM Ave tevAM-1 oghA (pAThA, dazI, dAMDI,nizIthIyA,oghArIyA sahita taiyAra karelA),2muhapatti, 3 coLapaTTA 4 kapaDA, 5 khabhe nAkhavAnI kAmaLI,6oDhavAnI kAmaLI,7 jhoLI, 8 pallA, 9 kaTAsaNA (saMthArIyA),10 DAMDA, 11 pAtrAnI joDa, 12 tarapaNI, 13 cetanA, 14 loTa ( moTo kASTano pANI bharavAno), 15 nAnI supaDI, 16 nAnI pATalI,17nAnI caravaLI, 18 DaMDAsaNa ( paga luMchavAnA ne rAtre vAparavAnA), 19 sthApanAcArya, 20 sthApanAcAryanI muhapattio vigere, 21 gucchA, 22 vAsakSepanA vAvaTA, 23 dorA vigere karavAnA dorA. 1 taMboLAdi mATe rALa taiyAra karavA.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 243 ) zrAvakanA upayogamAM Ave tevAM - 1 caravaLA, 2 muhapatti 3 kaTAsaNA, 4 navakAravALI (sonAnI, cAMdInI, paravALAnI, sphaTikanI, akalaberanI, sukhaDanI, sutaranI, agaranI, keravAnI, rudrAkSanI vigere.) 5 dhotIA, 6 uttarAsaNa, 7 ghaDI, 8 ghaDayALa, 9 pAMcapadanI TIpa 10 navapadanI TIpa, 11 dere lai javAnA vAvaTA, 12 jhoraNI 13 navakAravALInI khalecI. traNenA mizra upakaraNo. jJAnanI pAchaLa, prabhunI pAchaLa temaja gurunI pAchaLa baMdhAya tevA teja tenI sAja karAvavAmAM Ave che tevA upakaraNAne mizra upaka raNagaNavAmAM AvyA che. 1 puMThI, 2 jharamara caMduo, 3 toraNa, 4 rumAla. A cAra vAnAMnI sAtheja pAThAM, pATalI, vAvaTA, jhoraNI, khalecI, kavaLI, cAbakhI, dere lai javAnI kothaLI vigere karAvavAmAM Ave che ne ThavaNI baMdhAvavAmAM Ave che. A saghaLI cIjonI saMkhyA jJAnapaMcamI tapanA ujamaNA mATe upara jaNAvI che. uparAMta navapadanuM ujamaNaM hoya to nava nava, mauna agyArazanuM hoya to agyAra agyAra ne vIza sthAnaka tapanuM hoya to vIza vIza, karmasUdana tapanuM hoya to ATha ATha athavA cosaTha cosaTha epramANe samajavI. ujamaNuM karavAyI tapanA phaLanI vRddhi thavA saMbaMdhI zrI pravacana sAroddhArAdi graMthomAM kahAM che temaja zrI padmavijayajI mahArAja nava padanI pUjAmAM ane zrI vIravijayajI cosaTha prakArI pUjAnA kaLazamAM kAvyA che. mATe tapasyAne prAMte avazya yathAzakti ujamaNuM karaM.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ (244) jJAnapaMcamI tapanA traNa prakAra. A tapa keTalI mudata sudhI karavo tenA pramANane aMge tenA traNa prakAra cha, laghu paMcamI tapa, utkRSTa paMcamI tapa. 1 laghupaMcamI tapa-A tapa posa ane caitra mAsa varjIne bIjA koipaNa mAsanI zuklapaMcamIthI zaru karavo. ane dareka mAsanA zukla ne kRSNa bane pakSamA paMcamIne divase upavAsa karavo. e pramANe eka varSa paryaMta 25 upavAsa karavA. bIjI vidhi ane ujamaNuM vigere jJAnapaMcamInA tapa pramANe karavU. 2 jJAnapaMcamI tapa-A tapa mAgazara, mAgha, phAlguna, vaizAkha, jyeSTa ane azADa e cha mAsamAthI koipaNa mAsanI zuklapaMcamIe grahaNa karavo ane pAMca varSa ne pAMca mAsa paryaMta karavo. eTale 65 upavAse A tapa pUrNa thAya che. A tapana prAye vizeSa karavAmAM Ave che. te. dara mAsanI zuklapaMcAeja karavAmAM Ave che. tenI vidhi A bukanA prAraMbhamAMja lakhavAmAM AvI che. jo e upavAsane divase posaha karavAmAM na Ave to jinabhakti savizeSe karavI. paMcajJAnanI pUjA bhaNAvavI. phaLa naiveda aneka prakAranA uttama uttama prabhu pAse DhovA ane pachI caityavaMdana staranAdi vaDe bhAva pujA karavI. 3 utkRSTa paMcamI tapa-A tapa yAvajjivita karavAmAM Ave che. ane dareka zuklapaMcamIe upavAsa karavAmAM Ave che. teno vidhi pUrve batAvyA pramANeja che.