Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka sidhdha bhagavAna * anaMta catuSTayanA svAmI * ATha krarmanA nAzaka samaya : sAdi anaMtakALa traNeya yogathI sarvajJa bhagavAna samaya : pAMca vAkSara mukta vItarAga yogayukta vItarAga sarvajJa bhagavAna sarva kaSAyamukta che ghAtI karmanAzaka samaya : 1 aMtarmu. ghI dezonu pUrva kroDa varSa kSINakaSAya chadmastha vItarAga guNasthAna mohanIyano pUNakSaya prAtibhajJAna samaya : ja.u. aMtaryu. upazAMta chadmastha vItarAga guNasthAna samaya : 1 samayathI aMtarmu. pachI avazya patana sUkSmalobha kiTTIvedana samaya : 1 samayathI aMtaryu. mohakSaya ke upa. karanAra kSaka ke upazAmaka samaya : 1 aMtarmu. mohakarmanA (1) apUrva sthitighAta (2) rasaghAta (3) guNa zreNi (4) guNasaMkrama(5) apUrva sthitibaMdha, nivRtti 1 samaye caDelA jIvonA adhya.nI bhinnatA samaya 1 aMtarmu. apramatta bhAvanuM sarvaviratipaNu samaya : 1 aMtarmu. pramatabhAvanuM sarvaviratipaNuM samaya 1 aMtarmu, thI dezonupUrva koDa varSa samyaktva sahita 12mAMthI ekAda paNa aNuvratAdinA eka vagere bhAMgAno dhAraka * sudaivAdinI zradhdhA sukhamaya saMsAranI suga * jinabhakti sAdharmika rAgI dharma rAgI che jinavANI zravaNano atipremI samaya : 1 aMtarmu. thI 66 sAgaropama jina dharma pratyenarAga, saMsAra pratyenadveSa samaya H aMtarmu. mokSa 14 ayogI kevalI bhagavAna 13 sayogI kevalI bhagavAna 12 kSINamoha 10 sukSma saMparAya sanivRtikaraNa athavA bAdara saMparAya apUrvakaraNa athavA nivRtikaraNa 7 apramatta sarva virati E pramata sarva virati 5 deza virati samyaktva 3 mizra 2 sAvadana lekhaka - saMpAdaka 5. pU. AcArya zrI naravAhanasUrizvarajI 11 upazAMta moha (navI AvRti) guNasthAnaka 2-3-4 bhAga-2 1 17 upazama samyaktvanuM mArgAnusArI bhAva vamana karatAM samaya : 1 samaya thI 6 AvalikA 7 caramAvartakALamAM praveza lakSaNa : nyAya sapanna che apunabaMdhaka bhAva vibhavAdi guNaprApti mithyAtva guNasthAnaka zreNInAM guNasthAnako 19 mAbhimukha mArgapatina didhArmika avasthA lakSaNa (1) tIvrabhAve pApa na kare (2) ucita rove (3) arthamAM nIti kAmamAM sadAcAra (4) mokSasaMca 13 17 dvibaMdhaka-samRdabaMdhaka vyavahAra rAzimAM atigADha mithyAtva * bhavAbhinaMditAnI praveza 7 mahAbhayAnaka caramasImA * nigoda 7 avyavahArarAzi mithyAtvano aMdhakAra 7 ATha rUcaka pradeza khullA hoya
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ S padArtha darzana graMthamALA prakAzana naM-41 ARTIC (navI AvRtti) bhAga-2 guNasthAnaka : 2-3-4 lekha saMpAdaka karma sAhitya niSNAta sidhdhAMta mahodadhi, saccAritra cUDAmaNi sva. AcAryadeveza zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTadhara, paramazAsana prabhAvaka paramatAraka, sUcicakra cakravarti, suvizALa gacchAdhipati, pracaMDa pUNya ane prauDha pratibhAnA svAmI, vyAkhyAna vAcaspati, dikSAnA dAnavIra sva. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTa prabhAvaka karma sAhityanA jJAtA parama pUjya AcArya vijaya naravAhanasUrI mahArAja. saMklanakAra pUjya munirAja zrI darzanazIla vijayajI prakAzaka padArtha darzana TrasTa 1188, lakSmInArAyaNanI poLa, rAjAmahetAnI poLamAM, kALupura-amadAvAda-380001.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUcanA A prasaMge eka spaSTatA karavI atyaMta jarUrI che ke jJAnadravyano upayoga mukhyatAe prAcIna graMthonA hastalekhana-jJAnabhaMDAronI jALavaNI-pUjya sAdhu sAdhvI bhagavaMtonA adhyayananI vyavasthA AdimAM samucita rIte ja karavo yogya che. AvA graMthonuM prakAzana karavAnuM kartavya jo ke yathAzakti zrAvakoe ja adA karavAnuM che. te zakya na hoya ane jJAna dravyano upayoga anivArya bane to paNa emAM jarUrI maryAdAnuM pAlana Avazyaka che tethI ja pUjya sAdhu-sAdhvI bhagavaMto tathA zrI saMgho hastakanA zrI jJAnabhaMDArone ja graMtha sAdara samapirta karAze gRhastho e graMtha vasAvavo hoya to tenuM purUM mUlya zrI jJAna khAte arpaNa karIne ja vasAvavo ane zrI jJAnabhaMDAramAMthI vAMcana karavA mATe upayoga karavo hoya to teno yogya nakaro zrI jJAna khAte ApavA cUkavuM nahi jethI koipaNa prakAranA doSanA. bhAgIdAra na thavAya.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ vALa Arthika sahayoga zrI kRSNanagara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha (saijapUrabodhA) amadAvAdanA zrI jJAna khAtethI parama pUjya AcArya vijaya naravAhanasUri mahArAja sAhebanI preraNAthI A pustaka prakAzananI saMpUrNa rakama maLela che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustaka-41muM caudaguNasthAnaka vivecana navI AvRtti | bhAga- 2 prApti sthAno che bharatabhAi bI.zAha 401/402, saritA kompalekSa, praviNa epArTamenTanI sAme, seMTa jhevIyarsa koleja roDa, navaraMgapurA, amadAvAda-380009. phona naM-6563431 -6563432-6563433 vIra saM- 2017 sane 2001 azvinabhAi esa.zAha C/o nagInadAsa chaganalAla ke. pAMcakuvA daravAjA bahAra amadAvAda-380002. phona: 2144121 saMvata-20pa7 phAgaNa sudI-3 jayaMtilAlapI.zAha The. 696, navAdaravAjA roDa, mAyAbhAinI bArI pAse, | DI vADIlAla enDa ka. nA meDA upara khADiyA cAra rastA, amadAvAda-1 phona: 2167888 6 kimata rU. 85.00 hiMmatabhAi bI. zAha sarvahakka prakAzakane | 2. cetana sosAyaTI, akoTA roDa, vaDodarA-390020. svAdhina phona: 310343, 322862 TAIpa seTIMga divyeza zAha DaoN hasamukhabhAi Ara. zAha bI-7, vinIta, majIThIyAnagara, esa.vI.roDa, kAMdIvalI | (vesTa), muMbaI naM-400667. phona naM-8073046, 805375, 8622467 mudraka yunika ophaseTa tAvaDIpurA-dUdhezvara amadAvAda 380004 Te.na. 56 ra3440 pannAbena caMdranaMtabhAi kApaDIyA g/n caMdrakAMtabhAI kApaDIyA 3, dAmajI kherAja bIlDIMga, 3je mALe, rUma naM-10, Ara. Ara.TI roDa, muluMDa (vesTa) muMbaI naM-400080.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00 prakAzakIya 0). anAdi kALathI cAragati rUpa saMsAramAM bhramaNa karatAMmithyatvathI gherAyelA jIvo nadIghola pASANa jAye akAma nirjarA karatAM karatAM puNya upArjana kare che e kAraNe temanA haiyAmAM zrI | jinezvara bhagavAne kahelA dharmane sAMbhaLavAno abhilASa janme che ane (0) sadagurUo pAsethI te dharmane sAMbhaLIne te taraphanI pravRttimAM rasa pedA thAya che paraMtu mithyAtvanI hAjarI tene caMthI sudhI AvavA devA chatAM teno bheda karavA samartha banavA detuM nathI. virala AtmA potAnuM parAkrama phoravI te graMthIno bheda karIne AgaLa vadhe che eTale ke yathApravRttikaraNa-apUrvakaraNa ane te anivRttikaraNa karavA dvArA samyaktvanI prApti kare che ane potAnA Atmika sva svarUpano AMzika AsvAda pedA kare che AthI potAnI (2) ' saMpUrNa avasthA pAmavAnuM nizcita karI de che. cauda guNasthAnakanA pahelA bhAgamAM mithyAtva saMbaMdhI khUba ja vistArathI samaja ApyA pachI A bIjA bhAgamAM samyaktvanI prApti no krama temaja te aMgenI vistRta samaja ApavAmAM AvI che. vAMcIne khUbaja vicAra karavA lAyaka A pustakanuM lakhANa taiyAra karI ApI prakAzita karavA amane ApavA badala pa.pU. AcArya vijaya naravAhanasUrI ma. sAhebano temaja A pustakanI prUpha tapAsI zudhdha karI ApavA badala pU. darzanazIla vijaya mahArAja sAhebano ame khUba ja AbhAra mAnIe chIe. je saMghanA zrI jJAnakhAtAmAMthI caudaguNasthAnaka bhAga-1nA prakAzanano lAbha levAyela che te zrI kRSNanagara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha (saijapura boghA) nA TrasTIoe A pustaka prakAzanano paNa saMpUrNa lAbha laine khUba khUba anumodanAnuM kAma karela che ane bhaviSyamAM paNa amane Avo suMdara sahakAra maLI raheze evI AzA rAkhIe chIe ane te saMghanA TrasTIone dhanyavAda ApIe chIe. eja. padArtha darzana TrasTanA TrasTIo
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghasthavira parama pUjya AcArya vijaya sidhdhisUrIzvarajI (bApajI) ma. sAhebanA AjJAvartI sAdhvI zrI caMpakazrIjI ma. sA nA ziSyA paryAya sthavira sudIrgha saMyamI sAdhvI zrI sumaMgalAzrIjI mahArAja sAhebanA saMyama jIvananI anumodanArthe.....
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjya AcAryazrInA prakAzita thayelA prakAzano krama rUAM. paisA 1 10 11 12 13 14 pustaka jIvavicAra (bIjI AvRtti) daMDaka navatatva (bIjI AvRtti) karmagraMtha-1 * karmagraMtha-2 karmagraMtha-3 (bIjI AvRtti) karmagraMtha sattAprakaraNa * udaya svAmitva karmagraMtha-4 bhAga-1 karmagraMtha-4 bhAga-2 karmagraMtha-5 bhAga-1 karmagraMtha-5 bhAga-2 laghu saMgrahaNI * jIvavicAra-daMDaka-laghu saMgrahaNI (bIjI AvRtti) karmagraMtha-5 bhAga-3 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 1. 2. 3. karmagraMtha-1 karmagraMtha-5 bhAga-4 karmagraMtha-1 tathA 2 karmagraMtha-6 bhAga-1 karmagraMtha-6 bhAga-2 karmagraMtha-6 bhAga-3 karmagraMtha-6 bhAga-4 karmagraMtha-6 bhAga-5 karmagraMtha-6 bhAga-6 karmagraMtha-6 bhAga 7 +8 karmagraMtha-4 bhAga 1+2 karmagraMtha-5 bhAga 3+4 jIvavicA2 (bIjI AvRtti) navatatva (bIjI AvRtti) praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI praznottarI vivecana vivecana vivecana 20-00 4-00 26-00 6-00 7-00 23-00 10-00 15-00 40-00 15-00 15-00 15-00 6-00 40-00 45-00 18-00 25-00 21-00 40-00 31-00 35-00 38-00 35-00 24-00 70-00 65-00 16-00 20-00 15-00
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama 4 | * $ $ $ 9 ne ? 13 14 16 pustaka rU. paisA cauda guNasthAnaka * vivecana 16-00 zrI jJAnAcAra 16-00 zrI jaMbUsvAmi caritra * 21-00 durgAna savarUpa darzana (bIjI AvRtti) 26-00 zrI jinapUjA 4-00 zrI zatruMjaya mAhAbhya-sarga-1 * 7-00 AMtarazatruo 14-OO dharmane bhajo AzAtanA taja 7-00 anubhavavANI sUrirAmanI bhAga-1 38-00 anubhavavANI sUrirAmanI bhAga-2 38-00 kalikALanA kohInura (jainetaranI draSTie) 14-00 karmagraMtha-6 vivecana bhAga-1 48-OO bAsaTha mArgaNAne viSe nAmakarma saMvedha varNana bhAga-1 50-00 bAsaTha mArgaNAne viSe nAmakarma saMvedha varNana bhAga-2 50-00 zrI arihaMta paramAtmAnuM svarUpa 12-00 karmagraMtha-2 vivecana 20-00 karmagraMtha-3 vivecana 18-00 karmagraMtha-4 vivecana 32-00 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-upadezAmRta 30-00 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-upadezAmRta prata-1 -- sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-1 prata-2 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-1 45- sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-2-prata-3 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-pustaka-3 tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-2 42-OO sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-1-prata-4 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-2-prata-5
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ | | krama pustaka rU. pesa karmagraMtha-1 vivecana (navI AvRtti) 5O-OO sUrirAmanI vANI jJAnaratnonI khANI zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-3 prata-6 zrI jinanuM darzana-vaMdana-pUjana 30-00 zrI kalpasUtranA vyAkhyAno prata-7 zrI paryuSaNAAtvikAnA vyAkhyAno prata-8 zrI kalpasUtranA vyAkhyAno (hindI lIpI) prata-9 zrI paryuSaNASTAtvikAnA vyAkhyAno (hindI lIpI) prata-10 -- karmagraMtha-5 vivecana papa-00 jIvavicAra vivecana (navI AvRtti) 40-00 navatatva vivecana (navI AvRtti) 150-00 cauda guNasthAnaka bhAga-1 (navI AvRtti) 90-00 cauda guNasthAnaka bhAga-2 (navI AvRtti) 85-00, | sari-jJAna zALa, zrI vi. zrI vijaya ne, zAsana samrATa bhavana ka kramAMka: sthAna, | zeTha haThI haThIsiMhanI vADI," che. amadAvAda * A nizAnIvALA pustake alabhya che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 -- -- -- -- -- -- zoka garAthAnAka bhAga4) pozAka para graMthIdeze abhavya jIvo-durbhavya jIvo-bhArekarmI bhavya jIvo ane durlabhabodhi jIvo AvelA hoya che tathA laghukarmI bhavya jIvo paNa AvelA hoya che. A graMthI dezane anAdi yathApravRttakaraNa kahevAya che. kAraNake sAte karmonI eka koTAkoTI sAgaropama karatAM nyUna sthiti eTale aMtaH koTAkoTI sAgaropamanI sthiti jIvo anaMtIvAra prApta karI zake che. ekavAra utkRSTa sthiti bAMdhIne jIva ekendriyAdimAM bhaTakavA mATe cAlyo jAya che tyAM du:kha veThIne akAma nirjarA karIne aMtaHkoTAkoTI sAgaropamAM jeTalI sthiti sattA banAve tyAre graMthI dezavALo kahevAya. pAcho thI utkRSTa sthiti bAMdhe-phrIthI khapAve ema anaMtIvAra karato karato saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. ATalI sthiti ochI thayelI hoya tyAre jIvane navakAramaMtra bolatA AvaDe che. eTaleke koipaNa jIvane navakAra bolAvIe to te navakAra tyAre ja bole. che ke sAte karmonI sthiti sattA aMtaHkoTAkoTI sAgaropamanI banelI hoya. AthI ja jainakuLomAM AgaLa rIvAja hato ke gharamAM dIkaro ke dIkarI janma ane bolatuM thAya ke sauthI pahelA ene
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAva -2 navakAra bolAvAya che te jo bole to AnaMda thAya ke hAza ! mAre tyAM Avelo jIva sAte karmonI sthitine ochI karIne Avelo che. AvI ja rIte je jIvo zrI sidhdhagirinI sparzanA karI Ave te jIvo mATe kahevAya che ke eka pudgalaparAvarta kALanI aMdara e jIva niyamA mokSe jaze eTaleke te jIva niyamA bhavya che ane caramAvarta kALamAM Avelo che ema jaNAvela che. AnI mahorachApa male che mATe AgaLanA kALamAM jenakuLamAM bALaka janme ke tarata ja cAra-cha mahinAmAM zrI sidhdhagirinI yAtrAe lai javAtuM hatuM zAthI ? kAraNa ke jo kadAca e bALakanuM AyuSya ochuM hoya ane kadAca kALa karI jAya to aMtaramAM eTalo AnaMda thAya ke mAre tyAM Avelo jIva bhavyatvanI ane eka pudgala parAvartakALamAM mokSe jaze enI chApa laine gayo che AvA hetuothI ja A tIrthayAtrAno mahimA che. graMthI eTale zuM ? anAdikALathI jIvane anukULa padArthono je gADha rAgano pariNAma beTho che ane pratikULa padArthomAM gADha dveSano je pariNAma beThelo che te graMthI kahevAya che. A graMthIno pariNAma anAdikALathI jJAnAvaraNIyadarzanAvaraNIya ane aMtarAya karmothI poSAto jAya che eTale puSTa thato jAya che. A pAMceya prakAranA jIvo sannI paryAptapaNAne pAmIne manuSyapaNuM pAme ane zrI jinezvaradevanI dezanA sAMbhaLe to te sAMbhaLatA sAMbhaLatA eka laghukarmI AtmAnA haiyAmAM e dezanA pariName che e sAMbhaLatA laghukarmI AtmAne thAya ke jIvanamAM koivAra na sAMbhaLyuM hoya evuM Aje sAMbhaLavA maLyuM che. keTalI suMdara vAto che ! AvI vAto roja sAMbhaLavA male to kevuM sAruM evo vicAra karI je TAime dezanA hoya te TAime saMsArI pravRtti
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 3 dUra karIne eTale AdhI-pAchI karIne te TAima sAMbhaLavA mATe niyata karato jAya che. A rIte roja vANI sAMbhaLIne jyAre TAima male tyAre ghare ke ophIsamAM besIne je yAda rahyuM hoya te vAraMvAra yAda karIne te vAtone sthira karato jAya che. A prayatnathI atyAra sudhI anukULa padArthone meLavavA Adino prayatna-te mATenA vicAro hatA temAM kApa mUkAto jAya che ane sAMbhaLelA yAda rahelA zabdo vAraMvAra yAda karavAno abhyAsa vadhatAM teTalA aMze anukULa padArthonA rAgAdinA vicAro AvatAM baMdha thAya che. A rIte rojanI pravRtti je goThavAya che temAM eka prakArano AnaMda vadhato jAya che ane vAraMvAra te vANInA zabdo sAMbhaLavAnI icchAo vadhatI jAya che. tenA pratApe potAnA jIvanamAM je je doSo hatA te oLakhAtA jAya che oLakhIne dUra karavA prayatna karato jAya che. A badhuM laghukarmI bhavyAtmAjIvo guNahIna guNasthAnakamAM rahIne karatAM hoya che. hajI mokSanI rUci pedA thayelI nathI paNa Aryadeza-jAtikuLa vagerenA pratApe A satsaMganA yogano AnaMda vadhatAM te AnaMdamAM majA Ave che tevo AnaMda anukULa padArthomAM have Avato ocho thAya che eTaleke baMdha thAya che A satsaMganA pratApe jIvanI manodazA kevA guNothI keLavAtI jAya te jaNAve che. (1) akRtyothI parAGamukha banato jAya che. (2) doSonI zodhathI vimukha thato jAya che ane (3) guNone grahaNa karavAmAM tatparatA vALo banato jAya che. dharma zAstronA zravaNathI viziSTa AcAronuM paripAlana karavAmAM parAyaNa thato jAya che. heya ane upAdeya padArthonA svarUpane jANanAro banato jAya che. gaMbhIratA Adi guNa gaNanA AvAsavALo banato jAya che. svabhAvathI sarala-svabhAvathI vinIta-svabhAvathI priyaMvada ane svabhAvathI paropakAramAM tatpara banato jAya che AvA svabhAvanA pratApe bIjAne pIDA karavAmAM parAGamukha thato jAya che,
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 cauda guNasthAnaka bhAga-2 guNa gaNanA upArjanamAM tRSNAvALo bane che ane bIjAnA chIdro jovAmAM cakSu vinAno thato jAya che. anAdikALathI jIvono svabhAva bIjAnA chIdro jovA ane potAnA guNonI prazaMsA karavI A je doSa hato tenA badale bIjAnA nAnA guNone joine moTA karI karIne prazaMsA karato jAya ane potAnA nAnA doSone moTA karI karIne dUra karavAno prayatna karato jAya che AthI bIjAnA doSone jovAmAM cakSu vinAno bane che ema kahevAya che. AvA jIvo gurUjananI eTale vaDIlonI kai zikSAne pAme che ? tenAthI te jIvo kevA bane che e jaNAve che ke atizaya vRdhdhine pamADelI evI paNa dhanaRRdhdhi-durvinaya rUpa pavanathI pratihata (eTale haNAi) thai thakI dIpakanI zikhAnI mAphka ekdama ja nAzane pAme che. hima ane motInA hAranA jevo dhoLo evo paNa guNono zeSa samudAya jema netra vinAnuM mukha zobhatuM nathI tema vinaya vinA zobhato nathI. atyaMta priya paropakArI ane bhuvanamAM prasidhdha evo paNa manuSya jo vinayathI rahita hoya to te moTA bhujaMganI jema tajI devAya che. A prakAranA durvinayapaNAnA doSa samUhane budhdhipUrvaka jANIne samasta kalyANanA kula bhuvana rUpa vinayamAM rama. vinaya sala kalyANanuM kula bhuvana zAthI che ? te kahe che. vinayathI guNo thAya che. guNothI loka anurAgane dharanAra thAya che ane sakala loka jenA pratye anurAgavALo hoya che tene saghaLI RRdhdhio thAya che. RdhdhiothI sahita evo purUSa gajavaranI mAphka niraMtara dAnanA varSaNa dvArA mAgaNa gaNa ane premIo upara lIlApUrvaka upakArane kare che. A rIte upakAra karavAthI A caMdra kAlikI kIrti prApta thAya che. sthira evI e kIrti yugano vigama thAya to paNa vinAzane pAmatI nathI ane bAkInuM bIjuM to utpatti ane vinAzavALuM tathA alpa divasanI sthitivALuM che. A pramANenI gurUjananI zikSAne grahaNa
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - -- -- -- -- -- -- -- cauda vaNasthAnaka bhAga-2 kare che AthI sajjana lokamAM vizvAsanA zreSTha sthAnane pAme che. A uparathI vicAra e karavAnoke bhagavAnanI vANInA zabdo sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM vicAratAM AtmAmAM AvA koi guNo pedA thatAM hoya, AtmAnI AvI sthiti dekhAtI hoya ema lAge. che kharUM ? jo AvI sthitino anubhava thato dekhAya toja samajavuM ke ApaNe kAMika laghukarmIpaNAmAM jarUra AvelA chIe. AvI sthitimAM rahelA jIvone anukULa padArtho pratyeno gADha rAga hoto nathI temaja pratikULa padArtho pratye gADha dveSa hoto nathI. A rIte roja roja prayatna karatAM karatAM jyAre bhagavAnanI vANInA zabdo pratye rAga thAya e rAgathI AnaMda thato jAya ane vicAra Ave ke jo mane bhagavAnanI vANI sAMbhaLavA na maLI hota to mAruM zuM thAta ? huM kevo hota ? ane zuM zuM karato hota ? mATe huM keTalo bhAgyazALI ke A vANI mane sAMbhaLavA malI. A rIte roja vicAraNA karI bhagavAnanI vANI pratye bahumAna ane AdarabhAva vadhato jAya-sthira thato jAya enAthI pApa bhIratA guNapedA thato jAya eTaleke pApane pApa rUpa mAnyatA pedA thatI jAya-te mAnyatA vadhatI jAya ane draDha thatI jAya ke tene lAge ke A vANI dvArA pApane pApa rUpe oLakhI zakyo mATe pApathI bacavA prayatna karato rahIza. A vicAraNAnA pariNAmathI pApane sApa karatAM adhika rIte mAne eTaleke jeTalo sApathI gabharAya tenA karatAM vizeSa pApathI gabharATa pedA thato jAya. A bhayathI jIvane puNyAnubaMdhipuNyanI zarUAta thAya che ke je puNyathI sadgurUnI prApti sulabha bane che. A pApabhIrutA guNanA kAraNe have jIvane anukULa padArthone sarvasva mAnI je kArya karavA paDe te karavA taiyAra thato hato temAM have tenI icchAo thatI ja nathI ane sukha rahe-Take ke jAya tenI have jhAjhI ciMtA ke vicAraNA hotI nathI. eTale anukULa padArtho pratye je rAga hato mArApaNAnuM mamatva je rahetuM hatuM-vadhatuM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda -2 jatuM hatuM te A nirbhayatAnA kAraNe aTakI jAya che eTale ja AvA pariNAmonI sthiratAthI jIvane puNyAnubaMdhi puNyano baMdha sArAmAM sArI rIte thato jAya che ane tenI sAthene sAthe azubha karmonI nirjarA samaye samaye asaMkhya guNa-asaMkhya guNa rUpe karato jAya che tathA e azubha karmonA baMdhamAM sahAyabhUta evA anaMtAnubaMdhi kaSAyo ke jenA pratApe nAzavaMtA padArtho pratye rAga ane mamatva budhdhi vadhatI jatI hatI te aTakI jAya che ane tenAthI jeTaluM nukazAna AtmAne thayuM te satata yAda AvyA ja kare che. AthI evA padArthonA rAga pratye gusso sahaja rIte vadhato jAya che eTale e padArtho kevA prakAranA che tenI oLakha thatI ja jAya che. AthI duzmananI duzmana rUpe oLakha zarU thai mATe mohAndhatA dUra thatI jAya che. AvA baMdhAyelA puNyAnubaMdhi puNya eka aMtarmuhUrtamAM udayamAM Ave che ke jenA kAraNe sagurUnI prApti thatAM ja temane jotAM ja aMtaramAM atyAra sudhI jevo AnaMda pedA thayelo nahoto tevo AnaMda pedA thAya che. ahIM hajI guNasthAnaka paheluM mithyAtva ja che pAchuM guNahIna guNasthAnaka che ke je guNayukta guNasthAnakane pedA karavAnI najIkamAM raheluM che. mATe zrI nayasAranA bhavamAM bhagavAna mahAvIra paramAtmAno AtmA samIkIta pAmyo te mAtra AvA AnaMdanA pratApe. aMtaramAM atithi tarIkeno ja ahobhAva ane AdarabhAva pedA thayelo che ke je jaMgalamAM atithi malavA durlabha hatA temAM atithinI zodha karatAM atithi malyA ke potAne lAgelI bhUkha ane tarasa tenuM duHkha bhUlI gayo che ane kevo ahobhAva pedA thayo che ? khabara che ne ? e AtmAne atithi pratye jevuM bahumAna ane AdarabhAva pedA thayo tevo deva-gurU-dharma pratye ApaNane pedA thAya che evI anubhUti che ? Aja kharekhara vicAravAnuM che. sadgurUnA yogathI AvA jIvone gAMbhIrya yoga prApta thAya
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 che eTaleke have tenA mana vacana ane kAyAno vyApAra utAvaLapUrvakano caMcaLapravRttivALo ke uchAMcharA rUpe hoto nathI paNa gaMbhIratA pUrvakano hoya che ke jethI tene vizvAsa pedA thAya che ke have huM je pravRti karUM chuM tenAthI kAMika meLavI rahyo chuM arthAt prApta karI rahyo chuM. Avo AMzika vizvAsa pedA thato jAya che te gAMbhIrya yoga rUpe gaNAya che arthAt zradhdhAnuM bIja vikAsa pAmatAM AMtara sphuraNA pedA thatI jAya che. vicArajo hajI samyaktva AvyuM nathI. samyaktvanI bhUmikA rUpe apunarbaMdhaka avasthAnA pariNAmane pAmyo nathI paNa pAmavAnA najIkanA kALamAM rahelo che. jo AvA mithyAtvanI maMdatAnA kALamAM jIvanI dazA AvI hoya to apunaHbaMdhaka-graMthIbheda-samyak pAmelA jIvanI manodazA keTalI uMcA prakAranI hoya te ja khAsa vicAravAnuM che. e gAMbhIrya yogathI jIva prakRtinI abhimukha bane che eTaleke prakRti eTale svabhAva. potAnA AtmAnA svabhAva dazAnI abhimukha banIne sthiratA pAmato jAya che. A prakRtinI abhimukhatAthI anukULa padArtho ane tenuM sukha tuccharUpe lAgatuM jAya che. AthI bahirAtmabhAva dUra thato jAya che. aMtara AtmapaNAnA sukhanI AMzika anubhUti thatI jAya che. AthI anukULa padArtho duzmana rUpe vizeSa rUpe lAgatA jAya che. AvA pariNAmathI jIva sArI rIte sAvadha rahIne jIvana jIve che. guNonI prAzino krama (1)sAmarthya : mAnavAmAM madhyastha vRttivALI budhdhi hoya chatAM sAmarthya,
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda puNasthAnaka bhAga-2 game tevA bhaya ane lAlacamAM paNa eka nizcayamAM TakI rahevAnI zakti na hoya to te dharmanuM anuSThAna karI zakato nathI. dharmanA svarUpane nahi samajanArA mAtA pitA ane svajana vagerenA bhayane lIdhe je mAnava dharma karatAM Dare nahi te arthamAM ahIM samartha zabdane samajavAno che. athavA tatkAla pUjA na karavAthI pratikULa paNe vartanArA-kaSTa ApanArA evA kula paraMparAthI pUrve pUjelA devothI je na kare tene ahIM samartha samajavAno che. AvA AvatAM vidgone dUra karavAnI zakti jenAmAM hoya evA jIvo dharma pAmI zake che. dharmamAM ane dharmapUrvakanA arthamAM jeNe potAnuM citta parovyuM che evo manuSya vighna AvavA chatAMya potAnA sAmarthyane na choDe te aneka zubha guNonuM bhAjana bane che eTaleke evA jIvo sArI rIte zubha guNone pedA karI zake che. ajJAna ane mohane lIdhe vyAmoha pAmelA jIvo pApanA maLane vyartha ja pedA kare che. vaLI kRtya-akRtyano vibhAga karI zakatA nathI ane AMdhaLAnI peThe bhavanA kUvAmAM paDe che. bhavanA kUvAmAM paDyA pachI e jIvone iSTano viyoga thAya che ane aniSTono saMyoga thAya che ane tethI temanA sarva aMgomAM saMtApa pedA thayA kare che. haMmezA A saMtApane dUra karavA mATe sarva prakAre kuzaLa (sArA) karmo tarapha vaLavuM joie evA kuzaLa karmomAM ja abhirUci karavI joie. e kuzaLa karmomAM sauthI pahelA gurUnI vANIne sAMbhaLavA tarapha A manane joDavuM joie. jyAre mana e vANIne sAMbhaLavA tarapha khUba ArUDha thAya tyAre ja tene dIvA samAna zruta zAstrano lAbha sukhe sukhe (sArI rIte) maLI zake che. zAstronA bhAvone sAMbhaLavAnI vRtti ja badhA kuzaLonuM mULa kAraNa che. zAstro sAMbhaLavAthI ja cittamAM sArI rIte viveka pedA thAya che. sAmarthyanA guNamAM svArtha (eTale potAnA kalyANa tarapha) ane paropakAra karavAnuM adbhuta baLa che ema samajIne bhayanAM cakrothI mukta
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 rahIne e sAmarthyamAM ja potAnA AtmAne sthApita karavo joie. himAlayano ThaMDo pavana, agni-sUryano prakhara tApa, pAtALamAM rahenArA ane jamInamAM thanArAM bhayaMkara sarpo, tathA siMha ane zarabhone lIdhe bhayAnaka durgama banelI parvatanI ane sthaLanI bhUmi e badhuM bhayAnaka tyAre ja lAge che ke jyAre mAnavomAM cittanI draDhatAthI utpanna thayeluM sAmarthya nathI hotuM. (2) arthitva paNuM: sAmarthya hovA chatAM arthitva vagara dharmanI mati saMbhavatI nathI. jema mAnavanI icchA bhojana tarapha hoya che. jema strI ane pati vacce anurAga hoya che tevI ja vRttinuM nAma arthAt tIvra abhilASAnuM nAma arthitva che. evuM arthitva ja paralokanI pradhAna pradhAna pravRttiomAM sArarUpa che. Avo je arthI hoya arthAta dharmano tIvra abhilASI hoya. te ja sAMsArika bhayane dhAraNa karato hoya chatAMya dharma ja paramArthI che ane bAkI badhuM ya anartharUpa ja che ema mAnato hoya che. dharmanI kathA sAMbhaLIne arthInA cittamAM harSa thAya che. azubha kRtyothI kheda thAya che. AvA lakSaNo vALAne ahIM arthI samajavAno che. Avo arthI ja vizeSa dharma pAmavAne yogya che. AnAthI ulaTA prakArano anarthI hoya che. je loko AkAzane mApI zake che, budhdhi vaDe merUne toLI zake che. ghaNe che. jamInamAM dATelAM nidhine paNa saheje jANI zake che tevA budhdhivALAM mANaso paNa yuvatI strIonAM hRdayane samajI zakatA nathI, vyAmoha pAme che, viSAda pAme che, AkuLa thAya che ane thAkI jAya che. jema Aga vagaranI kevaLa rAkhane koi saMgharato hoya,
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 cauda guNasthAnaka mADhA-2 baherA mAnavInI sAthe koi bolato hoya te nakAmuM che, tema jenA hRdayamAM abhilASA ja nathI evA mAnavane kAMi paNa samajAvavAno prayAsa karavo te badho ya nakAmo che. je mAnava badhA doSono nAza karanAra, sukhanI vRdhdhi karanAra, evAM prasidhdha sidhdhAMtanA tatvone sAMbhaLavA mATe paNa abhilASa na rAkhato hoya evo adhama anarthI mAnava bhAre vipattione pAme che ane potAne ghara AMgaNe ugelI kalpavRkSanI velane ukheDI nAMkhe che. Alocaka = vicAraka H (3) je mAnava dharmano arthI hovA chatAMya te Alocaka-vicAraka na hoya to dharmane sAdhI ja zakato nathI. zuM A karavuM ucita che ke bIjuM karavuM ucita che ? mArUM zarIra baLa keTaluM che ? A deza ane kALa kevo che ? mane sahAya karanArA kevA che ? A karavAthI zuM phLa thavAnuM che ? A karavA jatAM kyAM bhUla thavAnI che ? A pramANe je vicAra karI zake tene Alocaka-vicAraka purUSa jANavo. AvA jIvo anuSThAno vALI dharma vidhine barAbara niyamapUrvaka karAvI zake che ane karI zake che. A lokamAM karavAmAM AvatuM vyavahAranuM kAma paNa vagara vicArye karavAmAM Ave to sidhdha thai zakatuM nathI to pachI vagara vicArye karelo dharma zI rIte sidhdha thAya ? sUrya tane lakSmI Apo, caMdra tane saumyabhAva Apo, maMgaLa kalyANa Apo, budha sadbodha ane bRhaspati budhdhi Apo ane zukra tArA saubhAgyanI vRdhdhi karo, zani-ketu ane e traNe rAhu graho tArA zatruone sthAyI vipatti Apo. e rIte badhA graho tArA upara niraMtara kRpAvALA thAo. je mANasa kRtya ane akRtyanA svarUpano vicAra karI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAdI-2 11 zakato nathI tema ja bhAvibhAvane paNa dhyAnamAM rAkhI zakato nathI te Avegane lIdhe nirmaLa dharmakriyAomAM paNa pravRtta thAya to aneka prakAranI AktomAM AvI paDe che ane apajazano bhAgI bane che. (4) upAya-upAyano vicAra #vA vizeH purUSa vicAra zaktivALo hoya chatAM ya sArI rIte upAyane zodhI zake evo hoya to ja dharmamArgane sArI rIte ArAdhI zake che. koipaNa sAdhya vastu mATe pravRtti karyA pachI temAM koi rIte vipno AvavAno saMbhava hoya to e vidgono nAza karI zake evI je pravRtti zodhavI tenuM nAma upAya kahevAya. khAsa karIne dharmanI sAdhanA mATe upAyo vicAravAnI jarUra che. kAraNa ke e kAma vizeSa guNa karanAruM che. chAyA tarU, zrILa, linIno kaMda, ane kaMdorU e badhAno ukALo pIvAmAM Ave to game tevI vAi AvatI hoya to paNa maTI jAya che. ati hasavuM, ati harakhavuM, ati rUThavuM, asammata sthAnamAM rahevuM ane ati chAkaTA veza paheravAM e pAMce vAnAM moTA mANasane paNa nAno karI nAMkhe che. ApakALe upAyane zodhI kADhanAro jema A lokanA kAryone sAdhI zake che tema paralokanA kAryone paNa sukhethI sAdhI zake che. mATe evA upAya zodhakane savizeSapaNe zAstramAM dharmano adhikArI kahI batAvela che. pApI mANaso pApa karma karavA mATe janmAMdhanI peThe eka paNa upAyane kyAMya joi zakatA ja nathI. saMsAranA prapaMcamaya kAryo bhAre du:khathI bharelAM che mATe tene sAruM upAya zodhavo e
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 cauda guNasthAnaka bhAga-2 - - - - - - -- - - -- -- - - - - --- viphaLa prayAsa karavA jevuM che tyAre pApane dUra karanArA, sukhane ApanArA, cazanA bhaMDAra jevA samyagU dharmanAM vidhAna mATe yatna karavo, upAya zodhavo e ja satparUSono yatna LavAna che. (5) upazAMta guNa je purUSa pUrve kahelAM badhA guNothI yukta hovA uparAMta upazAMta guNathI yukta hoya te ja dharmano nibhAva karI zake che. krodha-mAna-mAyA-lobha e cAra kaSAyo che. e kaSAyo vividha prakAranAM avarNavAdone pedA kare che tathA saddharmanA udhamane DahoLI nAMkhe che. te kaSAyonAM ubharAne ja rokI rAkhavAthI athavA teno ubharo AvI jatAM paNa tene niSphaLa karI nAMkhavAthI jemanAM e kaSAyo zAMta thai jAya tene ahIM upazAMta kahevAmAM AvelA che. jyAre e kaSAyono ubharo Avelo hoya tyAre karavAmAM AvatAM badhA ya dharmakRtyo niLa nivaDe che ane emanAthI bIjuM koi ApaNane kaSTa Ape evuM caDIyAtuM nathI ema zAstrakAro kahe che. ' krodhane lIdhe ApaNAM svajanomAM virodha jAge che, kAMtino nAza thAya che. bhAre bhayAnaka saMkaTo AvI paDe che. ahaMkAra saddajJAnano ghAtaka che ane gurUjanomAM apamAna karAve che. mAyA-kapaTa vANIne vakra karAve che ane Dagale ne pagale vipna janaka che. lobha-svajanono droha karAve che mUDhatA vadhAre che ane sumatine rokI rAkhe che. e eka eka kaSAya paNa bhAre kaThoratA pedA kare che. kaleza ubho kare che ane savRttine DahoLI nAMkhe che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 cauda guNasthAnaka bhAd-2 A saMsAramAM atyAra sudhI je je tIvra duHkho thai gayA, vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM have pachI je thanArAM che, te badhuMya A kaSAyonuM pariNAma che ema jANo. bAhubalI mUDha banI gayo, bharata lAlacuM thai gayo, strI paNa tIrthaMkara thai zakI ane subhUma kugatie gayo e badhuM A kaSAyonuM ja karatuka che. jagadgurUe dharma dezanAno prAraMbha karyo :- ahIM rojane roja tAM evA bhavayaMtramAM pIlAtAM jaMtune temAMthI choDAvI zake evo eka dharma ja che mATe tenuM ucita rIte saMpAdana karIne tene sadA Acaravo joie. roja devavaMdana ane pUjana karavuM ucita che ane bhavanA kUvAmAM paDelAone to e devavaMdanAdi ucita kriyAo ja TekArUpa che tathA sidhdhAMtane jANanArA uttama munionI pratikSaNa sevA karavI ema karyA vinA badhI ucita dharma karaNI paNa nakAmI jANavI. pramAdane tajI devo, duzIlonI sobata na karavI, pote jAte paNa ALasu hoya to te adharmanA yogane lIdhe potAnuM ja ahita karanAra bane che. koi prakAranI AzA rAkhyA vinA dAna karavuM ane te dAna paNa zradhdhAthI-satkArathI ane ucitatAthI yukta hovuM joie. je loko tapa-zIla ane bhAvanA karavAmAM asamartha che temane mATe e prakAranuM dAna ja uttama mArga che. vaLI ekAgracitta rAkhIne zAstranA paramArthone vicAravA joie. rAga ane dveSathI DahoLAi gayelA mananI zuddhi karavA sArUM zAstra ciMtana sivAya bIjuM koi sArUM (uttama) sAdhana nathI. A rIte bhagavAne dezanA pUrNa karI. eja vakhate duHkhiyAno namUno vividha rogothI pIDAyelo
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 cauda guNasthAnaka bhA|-2 rogIonI hada samAna-kudarzananI ArasI-dAridraya ane upadravono nivAsa evo atyaMta aLakhAmaNo eka gharaDo mANasa pizAca jevA potAnA cAra chokarAo sAthe tyAM AvI pahoMcyo. bhagavAnane kahyuM ke mArA A AkarA duHkhone maTADavA mATe Apane thoDuMka pUchavAnI icchA rAkhuM chuM. bhagavAne kahyuM ke je pUchavuM hoya te bola. tyAre gharaDo mANasa bolyo ke-huM A nagarIno rahevAsI chuM ane janmathI kaMgALa chuM. mAre A cAra chokarA thayAM che enAM nAmo - (1) caMDa (2) pracaMDa (3) cuDalI chokarI (4) voma. pahelo putra bhAre kajIyAvALo che ane badhA lokone uga kare evo che. bIjo bhAre abhimAnI potAnI ja baDAi hAMkanAro anyanuM apamAna karanAro ane vinaya vagarano che. trIjI mArI chokarI anargala bolanArI ane vakracittavALI che. tathA cotho chokaro to badhAya doSonuM ghara che. pUrva bhavamAM evAM zA pApa karyA che ke jene laine mAre AvuM kaThora duHkha sahana karavuM paDe che. bhagavAne kahyuM ke devAnu priya ! sAMbhaLa. AjathI pUrvanA sAtamA bhavamAM kuSmApura nAmanA nagaramAM caraNonI bahu RcAone jANanArA brAhmaNonI vacce tuM durga nAmano brAhmaNa hato tyAM paNa tane Aje che eja cAra chokarA hatA. te cArene yogya kaLAo zIkhavADIne kuzaLa karyA. dhananI Avaka ochI thai jatAM putrone vAta karI. chokarAoe kahyuM he pitAjI ! tame nirAMta rAkho ame prayatna karazuM. tuM bolyo ke tame kahyuM te yukta ja che. tAro pahelo dIkaro-kAkAne tyAM memAna thaine tyAM gusso karIne rUpiyA lai Avyo te tane sAro lAgyo tenI te khUba prazaMsA karI tethI te vAraMvAra krodha karI paisA lAvato thayo.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 15 tAro bIjo dIkaro-bIjAnI pAse garva karIne sAmAne dhamakAvIne sonuM vagere lAvyo ane tArI pAse vAta karI tenI paNa teM khUba prazaMsA karI tethI te e rIte karavA lAgyo. tAro trIjo dikaro - dhAtuvAdI-kimiyAgara banavAno DhoMga karyo. tenAthI bhoLA mANasone ThagIne dhaMdho karavA mAMDyo. AvI rIte luccAithI paisA lAvato temAM tene AnaMda thayo ane prazaMsA karavA lAgyo. tethI te tAro putra temAM pAvaradho thayo. cotho putra - lobhAviSTa hato tethI dhana kamAvA mATe dariyApAra gayo ane thoDuM dhana kamAvIne Avyo. mahAdhanADhya koi bAvo malyo teno bheTo thayo ane tAro dikaro teno celo thai gayo. vizvAsa pUrNa pedA karIne eka divasa tenuM badhuM dhana laine bhAgIne tArI pAse Avyo. hakIkata badhI kIdhI. tane AnaMda thayo ane e pramANe te vAraMvAra karato thayo. A rIte cAre chokarAne te te anarthakara krodhAdikanI pravRttimAM sthApita karyA. keTalIkavAra daivavazAt kRtya karatAM paNa game tema karIne lakSmI malI jAya che to paNa te lakSmI jhera bheLavelA bhojananI peThe maraNanuM ja kAraNa thAya che. te cAreya dikarAo te saMskAra krodhAdinA majabUta karIne bhaTakatAM bhaTakatAM A janmamAM paNa tAre tyAM janmelA che ane ahIM paNa e ja pravRtti kare che ane tane viDaMbanA pamADe che. e ja kAraNathI tAro pahelo dikaro bhAre jhUravRttino thayo che krodhane lIdhe tenI AMkhanA khUNAM haMmezA lAla ja rahe che. nirdaya ane caMcala banelo te prANivadhamAM pravRtta thayelo che. tAro bIjo dikaro pahADanA staMbhanI peThe aDa hoi namratA vinAno, kaThora bolanAro, bIjAnI niMdA karavAmAM tatpara, potAnI ja zlAghA karanAro ane vinaya hIna nivaDela che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga - 2 tAro trIjo putra kapaTa karavAnA doSane lIdhe A bhavamAM strI bhAvane pAmelo che. ane te nAgaNanI peThe zarIrathI ane manathI paNa vakra banelo dekhAya che ane A tArI cuDalI nAmanI kanyAno avatAra pAmela che. 16 A tAro cotho putra paNa saMtoSa vagarano che ethI ja enuM zarIra dubaLuM che ane lobhane lIdhe tene kyAMya paNa cena paDatuM nathI. tethI ja te Amatema rakhaDyA kare che. A cAreya dikarAo tane potAne, bIjAone ane potAnI jAtane du:kha denArA che. e duSTa kaSAyonI virUdhdha anuSThAno karavAthI emanA paMjAmAMthI chUTakAro meLavI zakAya. te anuSThAno A pramANe che. jyAre jyAre manamAM krodhano leza paNa saMcAra thAya tyAre tyAre evo vicAra karavo joie ke A krodha mahApAparUpa che. AkhA zarIrane saLagAvI nAkhe evo che ane duzmanAvaTono bhAi che arthAt vairane vadhAranAro che. A potAne ane bIjAne (bIjAM badhAne) udvega karAve evo che, sugati nagarInAM bAraNAM baMdha karavAne bhogaLa samAna che. je lokoe AvA krodhane dUrathI ja tajI dIdho che te loko dhanya che ane puNyavaMta che. manamAM ahaMkArano bhAva leza paNa ubho thAya tyAre ahaMkAranI bhayaMkaratAno vicAra karavo joie. ahaMkAranI vRttine lIdhe AghAta pAmelA akkaDa banelA loko potAnA gurUne paNa namatA nathI ane pUjatA paNa nathI. ahaMkAra zrutajJAnano ane sadAcArano dhvaMsaka che. trivarganI saMpatti na pAmavA devA sArU ketu graha jevo che. durmati ane jIyAno e moTo khIlo che. hAya ! hAya ! evo ahaMkAra mahA muzIbate tajI zakAya evo che. mAyA mahAduSTa che, lokonA vizvAsano nAza karanArI che
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnika bhAga-2 - - - - - - - - ane halakA paNuM pedA karanArI che. mAyAne-kapaTamaya AcArane DAhyA mANaso vakhoDe che. nIca loko ja mAyAmAM paDyA rahe che. lobhAviSTa lokone Dagale ne pagale anartho thayA kare che, dhana vagereno lAbha thatAM paNa saMtoSa thato nathI. ane corIrAjadaMDa-Aga vagereno bhaya to ubho ja che. vaLI dhana kamAvavAmAMtene sAcavavAmAM ane tene vadhAravAmAM zarIrane bhAre saMtApa thAya che tene bhogavavAmAM paNa duHkha ja che jeo dhanathI virAma pAmelA che temane parama sukha che. jyAM sudhI krodhAdimAM mana malina thatuM nathI tyAM sudhI ja badhA guNo barAbara rahe che tyAM sudhI ja mati kAma kare che ane jagatamAM yaza vadhe che ane tyAM sudhI ja loko deva ane gurUnI peThe pUje che. (6) dakSatva guNa : je dakSa purUSo hoya che teo ja zikhAmaNone yogya hoya che. guNonuM bhAna hoya che ane mokSa paNa teo ja meLavI zake che. | game te kAma karavAmAM-zilpa racavAmAM temaja vepAra vaNaja vagerenI pravRttiomAM ane dezakALa pramANe cAlatI tamAma pravRttiomAM je vagara vilaMbe pravRtti kare ane potAnuM kArya sAdhe te dakSa. athavA je aneka kriyAo karI karIne sidhdha hasta banelo che tene dakSa samajavo. athavA mUkhano iMgita AkAra-amuka prakAranAM zArIrIka saMketo vA amuka prakAranA nizAno vagere vaDe bIjAnA cittanA bhAvane jANI zake tene paNa dakSa kahevAmAM Ave che. je purUSa zAstrano paramArtha samajavAmAM anipuNa hoya, ochA jJAnavALo hoya ane hINI prakRti vALo paNa hoya chatAMya jo te
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 _ _ _ - - - - - - - - - - dakSatAnA guNathI paripUrNa hoya to te pUjanIya thAya che. saMsArika kAryone pAra pAmavAmAM caturAinI jarUra rahe che tema dhArmika kAryone sAdhavAmAM paNa savizeSa caturAinI jarUra rahe che. ema jJAnI purUSo kahe che ane evI caturAi nirvANanI paNa janaka thai zake che. (7) dAkSiNya guNa : mANasa bhale dakSa hoya chatAM tenAmAM dAkSiNya guNa na hoya to te jagatamAM niMdApAtra thAya che. vRttimAM zubha Azaya hoya, mAtsarya doSa mudala na hoya, eTaluM ja nahIM paNa mAtsaryane dUra rAkhavAno prabala prayatna hoya ane e rIte arthAt mAtsarya vinAnA zubha Azaya pUrvaka bIjAnA kAryo taraphtI pravRtti hoya to tene dakSiNya kahevAmAM Ave che. zAstramAM paNa sudharmanI siddhi karavA mATe dAkSiNya ne ja eka liMga hetu tarIke kaheluM che. dAkSiNya vinAno purUSa rU nI peThe laghutAne pAme che. mANasone mATe dAkSiNya guNa alaMkAra samAna che. dAkSiNya guNa khodhA vinA maLatA dhananA lAbha jevo che. unnatinuM sthAna che. eka asAdhAraNa vazIkaraNa che. vaLI guNa zreNI upara uttarottara AgaLa caDavA mATe dAkSiNya eka nisaraNI samAna che. eTale je loko koI prakArano kheda karyA vinA ja dAkSiNya guNane dhAraNa kare che teo jagatamAM pUjanIya thAya che. je sthAne prANIo kamote marelA hoya che te sthAne jatAM ja temane dizA mUDhatA vagere cittanI vyathAo thai Ave che. je loko badalAnI abhilASA rAkhatA nathI ane je loko pote bIjA para karelA upakArane paNa vIsarI jAya che athavA je loko koie karelA upakArane ja yAda karyA kare che ane kRtajJatAne
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 19 dhAraNa kare che te banne prakAranA lokonA puNyane lIdhe ja A dharatI TakI rahI che evI mArI mAnyatA che. A vAta rAjA vicArI rahyo che. halakI prakRtinAM loko (nIca loko) hoya che teo thoDo paNa upakAra karIne zarIramAM kyA samAtA nathI tyAre cokhkhI rIte upakAra karavA chatAMya gaMbhIra prakRtinAM loko zaramane lIdhe saMkocAyA kare che. dAkSiNya guNa sukha saMpattine vadhAranAra che ane sugatinI sAdhanAmAM sahAyatA karanAra che. dAkSiNya guNavALA jIvonAM upakArane mATe jJAnIoe vAta karI ke he mahAnubhAva! ATalA lAMbA samaya sudhI teM saMsAranAM sukho bhogavyA che chatAM paNa dharAyo nathI to zuM maraNane kAMThe Avelo tuM have pachI zuM dharAvAno che ? mATe have to saMsArano moha tajI de. dharmanI pravRttiomAM udhama kara. jIvita tuccha che, viSayanA vArtA vikArothI bharelA che anai ApaNA manararthInI moTA vipna samAna mRtyuM have pAse ja che. (8) dhairya guNaH je purUSa dAkSiNya guNavALo hoya chatAM tenAmAM dhairya guNa na hoya to te AraMbhelA dharmakRtyane purepuruM pAra pahoMcADI zakato nathI. bhale game tevI ApadAo AvI paDI hoya, dhanano nAza thai jato hoya, vA potAnA snehIjanono viraha sahavAno prasaMga AvI paDe tevuM thavAnuM hoya to paNa je guNane lIdhe purUSanuM mana jarA paNa calita na thAya te guNanuM nAma dhairca = dhIratA. jenAmAM evo dhairya guNa hoya te ja purUSa dhIra kahevAya che. jyAM sudhI saMsAra che vA janme che tyAM sudhI deha hovAno
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 cauda guNasthAnaka bhAd-2 ja. jyAM sudhI deha che tyAM sudhI ApadAo paNa AvavAnI ja. mATe game tevI ApadAo AvI paDe to paNa dhIra purUSo samudranI peThe potAnI maryAdAne choDatA nathI. ApadAo AvI paDe tyAre dhIra purUSo vicAra kare che keA to pUrve karelAM duSkRtyonuM phaLa upasthita thayuM che mATe tene avazya sahana ja karavuM joie. jyAre mAnavanA manamAM evo bhAva thAya tyAre ja tenA prAcIna karmonuM uttama nirjaraNa thAya che. ethI ja viveka pUrvaka sahana karavAnI vRttine uttama nirjarA kahevAmAM AvI che. bhagavAna zrI munisuvratasvAmI padhAryA temAM rAjAe pUchayuM ke- mArA nAnA dikarAne kaSTa zA mATe paDyuM ? tyAre bhagavAne kahyuM ke-tArA nAnA dikarAne ja duHkha paDyuM che ema nathI paraMtu tArA moTA putra sahita tArI strIne paNa e ja rIte kaSTa AveluM che. rAjA vismaya pAmyo ane Avo anartha koNe karyo ? ema bhagavAnane puchayuM-eTale bhagavAne paNa evo anartha karanAra kAlA nAmanA yakSane tatkALa tyAM ja sAkSAt dekhADI dIdho. e tyAM bhagavAnane vaMdana karavA Avelo hato. pachI rAjAe puchayuM enI sAthe mAre virodha thavAnuM kAraNa zuM ? bhagavAna bolyA-sAMbhaLa. AjathI sAtamAM bhavamAM vijayapura nagaramAM vijaya gRhapatine pAMca putra hatA. temAM he rAjan tuM badhAthI moTo hato ane A yakSano jIva sauthI nAno hato. cAra bhAione A sauthI nAno aLakhAmaNo hato tethI tenI sAthe roja kajIyA thatAM temAM tene vairAgya thayo ane manamAM thayuM ke huM kahyAgaro chuM. ucita bolanAro chuM, ane zAMta vRttivALo chuM chatAMya atyaMta khedanI vAta che ke mane joine mArA sagA bhAinaone paNa uga thAya che evo huM pApI chuM. ekavAra rAtanA gharamAMthI nIkaLI kSemakara nAmanA muni pAse dIkSA lIdhI ane abhyAsa karI tapA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 21 karatAM zarIra kRza karI nAMkhyuM ane ekavAra te nagarImAM AvyA. anazana laine sAvatthI purImAM rahyA. pelA cAra bhAio kArya prasaMge tyAM AvyA. anazana lIdhela mahAtmAne joyA ane joine kahyuM ke A to gharanAM kAmakAjathI kaMTALIne bhAgI jai sAdhu thayelo che. A rIte mazkarI karI bhAre apamAna karavA jevuM karyuM. A vacana sAMbhaLI sAdhune gusso AvatAM mArA vrata niyamanuM phaLa hoya to A cAreyane janamojanama mAranAro thAuM ema niyANuM karyuM. gurUjano e tema karatAM vAryo chatAM teNe koinuM mALyuM nahIM. tyAMthI kALa karIne A kAla nAmano yakSa thayelo che. - A yakSe tamane joyA eTale cAre bhAio upara bhayAnaka vijaLI pADIne ekadama mArI nAMkhyA. (2) pachI cAre bhAio kAverIpurImAM vANiyAne tyAM cAre putra tarIke janmyA tyAM A yakSe taravArathI cArene mArI nAMkhyA. (3) phrI pAchA tame cAre kAkaMdI nagarImAM manuSya rUpe avatarelAM tyAM A yakSe tamAro haDiyo dAbIne tamane mArI nAkhyA. (4) vaLI tame cAre jaNA rAjagRhamAM manuSya rUpe avataryA tyAM A cakSe upADI lavaNa samudramAM kkI dIdhA ane mArI nAMkhyA. (5) ii pAchA ujainI nagarImAM koi brAhmaNane ghare tenA putra tarIke janmyA tyAM A yakSe tamArA zarIramAM aneka prakAranA roga pedA karIne mArI nAkhyA. have sAtamA bhAvamAM he naravara tuM rAjA thayo ! tAro eka bhAi rANI thayo ane bIjA be bhAi tArA putra thayA ane kuTuMbanA rUpamAM phrI bhegA thayA te joine A yakSe ii pAchA tamane upADIne kI dIdhA. A yakSano kopa thoDo samI gayelo tethI tamane mArI na nAkhyA paNa jIvatA rAkhIne cAreya ne eka eka dizAmAM nAMkhI dIdhA. A badhuM pUrva bhavamAM je je duSkarmo karyA hoya tenuM A kaDavuM La che. temAM bIjo mANasa kevala nimitta mAtra che ! A badhuM
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___---- 22 cauda guNasthAnaka bhAga-2 sAMbhaLIne rAjAne pUrvabhavanI badhI hakIkata yAda AvI gai. rAjA pazcAtApa sAthe yakSane hAtha joDIne bolyo ke he yakSa ! huM tane page paDIne meM je pUrve tArI sAthe duSTa AcaraNa kareluM tenI mArpha mAMgu chuM. bhAi ! emAM tAro thoDo paNa vAMka na hato huM ja duSTa tAro aparAdhI chuM mATe have kRpA kara. yakSe paNa kSamA mAMgI. lAMbA samaya sudhI huM tAro aparAdha karato Avyo chuM te badhAnI tuM mane sakuTuMba mApha Apa. huM tane sakuTuMba khamAvuM chuM. A rIte eka bIjA paraspara khamAvIne pUrva bhavanA vairane upazAMta karIne te yakSa potAnA sthAne gayo. je purUSa potAnA cittane avicalita rAkhI AvatI ApadAone saMpadA jevI samaje che te purUSa dhIra kahevAya che. 9. gAMbhIrya guNa je guNanI hayAtI hoya to mAnavanA manane koi pAmI zakatuM nathI. arthAta mananI aMdaranA bhAvone bhayavRtti-zokavRttiharSavRtti ane kopavRtti vagere bhAvone mAnava, atyaMta nipuNa thaine kaLAvA deto nathI tenuM nAma gAMbhIrya. je purUSo gaMbhIra hoya che temano zatru paNa mitra bane che. parajana paNa svajana bane che. khaLa mANasa paNa guNa grAhI nIvaDe che ane devo paNa evA gaMbhIra purUSanI sevA svIkAre che. sarvajJa bhagavAne jeje hakIkato apavAda rUpe-utsarga rUpe kahelI hoya che ane je je hakIkato apavAda rUpe-vizeSa rUpe jaNAvelI hoya che te badhI hakIkatone je purUSa gaMbhIra na hoya te barAbara pacAvI zakato nathI. yathArtha paNa samajI zakato nathI. jema samudramAM eka bIjAne bAdhA karyA vinA ja amRta ane viSa e banne rahI zake che tema gaMbhIra purUSamAM ja sAmAnya sUtro ane vizeSa sUtro eka bIjAne bAdhA karyA vinA ja sthira rahI zake che
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 23 arthAt gaMbhIra purUSa ja e sUtrono yathArtha upayoga karI zake che ane karAvI paNa zake che. je purUSo gaMbhIra hoya che teo potAnA ane bIjAnA kAryo sAdhI zakavA samartha hoya che. gaMbhIratA guNane meLavavA-keLavavA-bhavavairI upara vijaya cAhatA evA matimaMta saMta purUSoe bIjAnI niMdAno tadana tyAga karIne potAnA manane nitya udhamavaMta karavuM joie. upara jaNAvelA badhA guNo hoya chatAMya te indriyo upara vijaya na meLavI zake to tenA badhA guNo niLa nIvaDe che. 10. paizunya (pizunavRtti) tyAga. potAnA bApanA paNa je doSo sat hoya-sAcA hoya ane je doSo asata hoya-sAcA na hoya te badhAne vadhArI vadhArIne kahevAnI je je Teva hoya te mANasa pizana kahevAya. evA pizunano je svabhAva tenuM nAma "zunya arthAt saMkalezavALA mana ane vacananI pravRtti. e paizunyanI Teva nItinA candrane mATe rAhu samAna che. uttamatAnA haMsane mATe comAsAnI mosama samAna che. karUNAnA haraNane mATe siMha samAna che. sadharmanI jamInane khodI nAkhavA mATe haLa samAna che. dAkSiNyanA madanane mATe mahAdeva samAna che. potAnA kuLanI maryAdAnI kamaLavela mATe himapAta samAna che. arthAta jyAM pazunya hoya tyAM nIti, uttamatA, karUNA, saddharma, dAkSiNya ane kuLanI maryAdA vagere guNo TakI zakatA ja nathI. je lokonA manamAM paizunya vRtti bharelI hoya che teo rAta divasa bIjAnA doSone ja joyA kare che. pizunavRttivALo mANasa kUtarA karatAM ya naThAro che. kUtaro bIje bhale bhasato hoya paraMtu ujaLA vezavALA ane potAnA pAlaka ciraparicita mAlika tarapha to kadI bhasato ja nathI. eTale
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-2 pizuna mANasa karatAM kUtarAne paNa guNavALo kahela che. tuccha buddhi cADIyo mAnava avasthAthI upajatI duHsthitine pAme che. 11. paropakAra guNa upakAranA be prakAra che. (1) dravya upakAra (2) bhAva upakAra khAnapAna vagere ApIne bIjAone sahAya karavI te dravya upakAra. duHkhathI pIDA pAmatA prANIonAM upara upakAra karIne jJAna ApavuM. samyagdarzananI prApti karAvavI ane saccAritra zIkhavavuM enuM nAma bhAva upakAra gaNAya che. je loko sAmAnya buddhinAM-tuccha prakRtinAM ane potAnA kalyANa tarapha lakSya vagaranA hoya che teo upakArane paNa karI zakatA nathI. manuSya jo sadA nirmaLa yazane cAhato hoya to ane nirvANanA sukhanI vAMchA rAkhato hoya to teNe paropakAranI pravRtti tarapha ja potAnI matine rAkhavI tenAthI vimukha na thavA devI. 12. vinaya guNa je mAnavamAM upara jaNAvelA badhAya guNo hoya paNa eka vinaya guNa na hoya to te bhava sAgarane taravA samartha thato nathI. je vaDe karma dUra karI zakAya tenuM nAma vinaya. tenA be bheda che. (1) dravya vinaya (2) bhAva vinaya. dravyane mATe rAja rAjezvara vagerenI sevA karavI te dravya vinaya.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 cauda guNasthAnaka bhAga-2 karmono nAza karavA mATe jJAnavALA-darzanavALA tathA cAritravALAonI sevA karavI te bhAvavinaya. je purUSo vinaya guNa keLave che teo jaza meLave che-lakSmIne raLe che-vAMchitanI sidhdhi pAme che-apUrva gaurava ane pUjA tathA bahumAna meLave che temAM saMdeha nathI. mAtra eka vinaya guNane lIdhe mAnava sarvottama gaNAya che. zAstramAM kahevuM che ke nakSatranI vAta-svamanI vAtadhAtuyoganI vAta-nimitta zAstranI vAta-maMtra ane osaDanI vAtae badhI hakIkato vize sAdhue gRhasthane kAMi ja na kahevuM, kahevAthI hiMsA-doSa lAge che. chaLa kapaTa vinAno zudhdha vinaya badhI saMpadAonA nidhAna samAna che. aparAdhonA aMdhakArane TALavA sArUM sUrya samAna che. badhA prakAranI kuzaLa sidhdhio meLavavA mATe sidhdha vidyAnA prayoga jevo che. ane bIjAnA hRdaya rUpa mRgone AkarSita karavA mATe gaurInA saMgIta jevo che. vinayamAM guNa ghaNAM che paNa jo vinaya hoya ane bahumAna na hoya to nirjIva muDadA samAna che. dhana vinAnuM ghara hoya, nAka vinAnuM mukha hoya, dAna vinAnuM mAna hoya, gaMdha vinAnuM puSpa hoya, raMga vinAnuM kaMku hoya, pANI vinAnuM sarovara hoya, pratimA vinAnuM maMdira hoya ane madhyamaNi vinAno hAra hoya to e gharamukha-mAna-puSpa-kaMku sarovara-maMdira ane hAra zobhe ? na zobhe ! e ja rItie vinaya paNa bahumAna vinA zobhe nahi sajja bane nahi. jema nizcayanA nAme vyavahAranI avagaNanA karanArA, jJAnanA nAme caraNanI avagaNanA karanArA ane mananI majabUtAinA nAme maryAdAnI avagaNanA karanArA mUkha che tema bahumAnanA nAme vinayanI avagaNanA karanArA mUrkha ja che. parantu
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 vinayano sAco AdhAra, vinayanI saphLatAno sAco pAyo bahumAna che. bahumAnanAM pAMca lakSaNo : 26 1:- jenA pratye bahumAna hoya tenA abhiprAyane anusaravAnuM mana thayA vinA rahetuM nathI. e zuM icche che ene jANavAnI kALajI satata rahyA kare che ane kema karIne enI icchAne pUrNa karI zakAya enuM ciMtana paNa rahyA kare che. enI marajIthI virudhdha cAlavAnI to svapteya icchA thAya nahi paNa enI eke eka marajIne saMtoSavAnuM mana thayA kare A bahumAnanuM paheluM lakSaNa. 2:- jenA pratye bahumAna hoya tenA doSone jovAnuM mana thAya nahi. doSo jovAi jAya to paNa te doSone haiyuM vajana Ape nahi. paNa ene bhUlI jAya ane enA doSane DhAMkavAnI kALajI rahyA kare. koinA paNa jANavAmAM enA doSo Ave nahi enI takedArI rahyA kare. koi enA doSonI vAta kare to tene yathAzakti roke. tenA guNo tarapha jovAnuM kahe. A guNo pAse e doSonI to kAMi kiMmata nathI-emeya kahe. e doSo bhale doSo tarIke dekhAtA hoya paNa vastutaH ene mATe A doSarUpa che ke nahi e vicAraNIya che ema paNa kahe. ane doSonA kathanane rokavAnuM sAmarthya na hoya to manamAM duHkha anubhavIne te evo khasI jAya ke jethI doSonI vAta kAne paDe nahi. jenA pratye bahumAna hoya tenA pratye haiyAmAM Avo bhAva paNa jAgyA vinA rahe nahi. 3:- jenA pratye bahumAna hoya tenA abhyudayanuM aharniza ciMtana rahyA kare. enA doSonuM jema AcchAdana kare tema enA doSo kema nAza pAme ane enA guNomAM kema abhivRdhdhi thayA kare enI vicAraNA paNa ene AvyA ja kare. jema enA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 cauda guNasthAna bhAga-2 - - - - - - - - - - - - - -- AtyaMtara abhyadayanI bhAvanA rahyA kare tema tenA bAhA abhyadayanI bhAvanA rahyA kare. koi jo tenI prazaMsA kare to te bahu gamI jAya. enI thatI niMdA pratye jevo tiraskAra hoya. tevoja enI thatI prazaMsA pratye sabhAva hoya. pote enI prazaMsA kare ane bIjAone paNa yathAzakti enI prazaMsAmAM joDe. - 4 - jenA pratye bahumAna hoya tenI jo koipaNa prakAranA pApodayathI durdazA thAya to e durdazA joine tenuM aMtara baLIne khAkha thai jAya. enuM ja cAle tema hoya to e enI durdazAne nivAryA vinA rahe nahi. jenA pratye bahumAna tenI durdazAne ThaMDe kle je joi zakavA jogI haiyAnI sthiti saMbhavI zakatI ja nathI. tyAM vaLI enI durdazAmAM rAjIpo thAya, evI durdazAmAM ajANatA paNa nimitta rUpa banI javAya evuM to bane ja zAnuM? jo saMyogavazA khyAlathI ajANatA paNa evI bhUla thai gai hoya to e bhUla ene sadAne mATe sAlyA vinA rahe nahi. pa:- jenA pratye bahumAna hoya tenI durdazAmAM jema atyaMta duHkhita thai jAya tema tenA abhyadayamAM atyaMta harSita thai jAya. abhyadaya pelAno thAya ane haiyuM AnuM nAcI uThe. abhyadaya enI meLe thAya to paNa je atyaMta rAjI thAya te abhyadaya thAya evo zakya prayatna karyA vinA rahe kharo ? jJAnopakaraNono vinaya - jJAnopakaraNono vinaya paNa jJAnI ane jJAnanA arthI mATe Avazyaka ja che. sUtrAdika graMthone lakhavA-lakhAvavA, te graMthone zodhI-zodhAvIne zuddha banAvavA, te graMthonA rakSaNanI vyavasthA karavI, te graMthone sugaMdhI dravyothI sArA rAkhavA e vagere jema jJAnopakaraNono vinaya gaNAya che tema pATI-sApaDo-kAgaLa-penzIla-zAhI-zAhInuM upakaraNa e vagerenI barAbara jALavaNI karavI e paNa jJAnopakaraNono vinaya gaNAya che. jJAnanA sAdhanonuM saMrakSaNa karavuM-tenI saMvRddhi karavI.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 cauda guNasthAnaka bhAga-2 teno khapI jIvomAM pracAra karavo e vagere paNa jJAnopakaraNono vinaya gaNAya che. (13) vinaya bahumAnanI cartubhaMgI bahumAna eTale aMtaranI prIti-hRdayano bhaktibhAva vizeSaaMtaraMga prema-hArdika sneha. (1) emAM vinaya paNa che ane bahumAna paNa che. (2) ekamAM bahumAna che paNa vinaya nathI. (3) ekamAM vinaya che paNa bahumAna nathI. (4) ekamAM bahumAna paNa nathI ane vinaya paNa nathI. A cartubhaMgImAM vinaya-bahumAna ubhaya hoya te sarvazreSTha prakAra che. ethI utarato prakAra bahumAna che paNa vinaya nathI. bahumAna nathI ane vinaya che enI to kAMi khAsa kiMmata ja nathI. jyAre vinaya ne bahumAna beya nathI e to sarvathA nakAmo ja che. vinaya e che zArIrika kriyA vizeSa jyAre bahumAna e che AMtarika bhAva vizeSa. vinaya svArtha mATe paNa hoya jyAre bahumAna paramArthathI thAya che. A prakRtinI abhimukhatAnI sthiratAthI jIvane je nirjarA thai rahelI che. puNyAnubaMdhi puNya baMdhAi raheluM che te udayamAM AvatA apunaHbaMdhakapaNAnA pariNAmane pAme che. A pariNAmanA yoge jIvanA aMtaramAM je anubhUti thAya che te jaNAve che ke anAdikALathI A jIva je sukha joie che te sukha meLavavA mATe para-padArthomAM phAMphA mArato hato-mahenata karato hato te ene khabara paDI ke du:khanA leza vinAnuM paripUrNa ane AvyA pachI nAza na pAme evuM sukha A padArthomAM nathI ja te to mArI pAse mArA AtmAmAM ja raheluM che ane A sukha eja kharekharUM sukha che ema tene lAge che. AthI atyAra sudhI anukULa padArthonA sukhane
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAma-2 29 mATe game tyAre game te vakhate game tevA pApa karavAno vakhata Avato hato to te vakhate karato hato te pariNAma have maMda paDI jatAM tIvrabhAve pApa karavAno pariNAma nAza pAme che. te nAza pAmatAnI sAthe ja atyAra sudhI anukULa padArtho pratyeno rAga tathA anurAga je joramAM hato te maMda paDatAM bhava pratyeno anurAga raheto nathI. have e rAga Atmika sukha pratye vadhato jAya che bhavano anurAga ghaTI javAthI atyAra sudhI potAnA jIvanamAM je vyavahAra hato, mArA-tArAnA bhedarUpe svArthI vyavahAra hato te nAza pAmatAM ucita vyavahAranuM pAlana zarU thAya che. AvA pariNAmamAM rahelA jIvone zudhdhayathApravRttakaraNa vALA jIvo kahevAya che. mokSanI rUcinI zarUAta : mokSano abhilASa ahIMthI zarU thAya che. A mokSanI rUcinA pariNAmanA kAraNe saMsAranA anukULa padArtho pratyeno je rUci bhAva hato te nAza pAmatAM arUci bhAva pedA thayelo hoya che kAraNake sAmAnya rIte niyama hoya che ke je padArtha pratye rUci hoya tenAthI caDhIyAto padArtha jANavAmAM Ave to tenA pratye rUci bhAva vadhatAM tenA pratipakSI padArtha pratye arUci bhAva pedA thato ja jAya che mATe kahevAya che ke zrImaMtAi jene game tene daridratA na ja game. sukha gamatuM hoya tene duHkha gamatuM ja nathI ema duniyAmAM kahevAya che tenI jema jene mokSanI rUci pedA thAya tene saMsAranA anukULa padArtho pratye arUci bhAva pedA thAya ja. A pariNAmathI jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI je jJAnano kSayopazama bhAva pedA thAya che te atyAra sudhI anukULa padArthone meLavavAbhogavavA-sAcavavA-TakAvavA ane te padArtho na cAlyA jAya tenI kALajI rAkhavAmAM upayogI thato hato te have te padArtho pratye
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 cauda guNasthAnaka bhAga-2 arUci bhAva pedA thatAM ane mokSanI rUci pedA thatAM te jJAna mokSanI rUcinI vizeSa sthiratA pedA karavAmAM ane te pedA karavA mATe je je jANavA yogya hoya te jANIne te jJAna AgaLa vadhavAmAM kevI rIte upayogI bane te rIte samajavAmAM upayogI thAya che eTale ke jJAnanI dizA badalAi gai. AthI jJAna samyajJAna rUpe upayogI thAya che. A rIte jIva jJAnano upayoga karato thAya tene pravartaka jJAna kahevAya che. A pravartaka jJAnathI aMtima sAdhya je mokSa tenA lakSyanuM apekSaNa eTale icchA joramAM thAya che eTale aMtima sAdhyanuM lakSya majabuta bane che. jema jema A lakSya majabuta banatu jAya che tema tema atyAra sudhI anaMto kALa jenAthI duHkhanI prApti thai te sukhanA padArthonA rAga pratye gusso vadhato jAya che. jema jema mokSanuM sAdhya vadhatuM jAya ane tenI tIvra icchA thatI jAya che tema tema rAga-dveSanI graMthI pratye gusso vadhato jAya che. A rIte mana-vacana ane kAyAnA yoganI je pravRtti cAlu thAya che tene samyak pravartana yoga kahevAya che. A rItanA yoganA vyApArathI AhArasaMjJA-bhayasaMjJA-maithunasaMjJA ane parigraha saMjJAo maMda paDatI jAya che. eTale ke have A jIva saMjJAone AdhIna thaine saMsAranI pravRtti karatAM nathI paNa saMjJAothI sAvadha thaine (rahIne) pravRtti kare che ke jenA kAraNe mithyAtvanI maMdatA vadhatI jAya che. tethI sukhanA rAga pratye atyaMta gusso vadhe che tenI sAthe sAthe have te sukhanA padArthothI nirbhaya banato jAya che eTale ke te padArtho rahe toya zuM ? ane cAlI jAya toya zuM ? have tene te padArtho rahe to temAMya jIvatA AvaDe che ane te padArtho cAlI jAya toya jIvatA AvaDe che. AthI sukhanI lInatA tUTI jAya che eTale sukhamAM lIna banyA vagara jIvana jIvatA AvaDe che ane duHkhanA kALamAM dIna banyA vagara kevI rIte jIvAya te jIvana jIvavAnI klA pedA thayelI hovAthI duHkhamAMya jIvatA AvaDe
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 che ane nirbhayatA guNa kahevAya che. atyAra sudhI sukhamAM lIna thaine jIvato hato tethI te padArtho cAlyA jAya-AghA pAchA thai jAya to becena banIne te padArthonI ciMtA karI karIne jIvato hato te vicAraNAo nAza pAmI gaI. evI ja rIte pApanA udayathI jyAre duHkha AvatuM hatuM temAM dIna banIne te du:khone dUra karavA prayatno karato hato. tevI vicAraNAo vAraMvAra karato hato te nAza pAmatAM duHkhanA kALamAM AnaMda pedA karIne meM pApa karyA che mATe dukha Ave che to samajaNanA kALamAM dukha Ave che mATe jeTaluM sArI rIte veThIza eTalA pApo nAza thAya che. AvI vicAraNAo karIne dIna vicArono nAza karato jAya che teo muktinA aSI hoine, "dharma, artha ane kAma' -A traNa purUSArthomAM dharmane pradhAna mAnanArA hoya che. A dazAmAM teo sAmagrInI anukULatAnA vaze, vivekAdine pAmIne sAcA sAdhyane ane e sAdhyane siddha karanArAM sAdhanone paNa ghaNI ja sahelAithI pAmI jAya che. mukti kone kahevAya? zrI jainazAsane sAdhya rUpe mAvela muktinA svarUpanuM varNana sAMbhaLavAno yoga jo teone prApta thai jAya che, to teone e khUbaja Ananda upajAve che ane "muktinuM svarUpa ja vAstavika che' -evI bhAvanA paNa pragaTavI e susaMbhavita bane che. mukti, e guNAbhAva rUpa che, zUnyatA rUpa che, vaikuMThamAM mahAlavA rUpa che agarato paramAtmAmAM lIna banI javA Adi rUpa che, evuM zrI jainazAsana mAvatuM ja nathI. zrI jainazAsana mAve che keAtmA potAnA mULabhUta svarUpane sarvathA AvaraNarahita banAvI de, jaDa karmanA saMyogathI potAne sarvathA rahita banAvI de, enuM ja nAma mukti che. AtmA potAnA svarUpamAM ja sadAne mATe susthita
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 coda guNasthAna bhAga-2 bane, e tyAre ja saMbhavita che, ke jyAre AtmAnI sAthe anAdikAlathI pravAha rUpe saMlagna banela saghaLAMya karmono kSaya thAya. karmonA sambandhathI ja AtmAnuM svarUpa tirobhUta che. anantajJAna Adi guNamayatA, e ja AtmAnuM svarUpa che ane e guNo jJAnAvaraNIya Adi karmothI Avarita hoine, AtmAnuM svarUpa tirobhUta thayeluM hoya che. AtmAnA A tirobhUta svarUpano saMpUrNa AvirbhAva karavA dvArA, nija svarUpamAM sadAne mATe susthira banavuM, enuM ja nAma mukti che ! vicArajo A kakSA pahelA guNasthAnake eTale mithyAtvanA udayakALamAM guNayukta guNa sthAnakamAM hoya che to ApaNe je dharmanI ArAdhanAo karI rahyA chIe temAM A kakSAnA pariNAmamAM ApaNe chIe ? e vicAravAnuM che jo na hoie to A kakSA. pedA karavA prayatna karavAno ane AvI hoya to tene TakAvI sthira karavA prayatna karI AgaLa vadhavAno purUSArtha karavAno che e khAsa lakSyamAM rAkhavAnuM che kAraNake A kakSAe AvyA sivAya mokSano abhilASa ke mokSanI rUcI vAstavika gaNAze nahi. anAdi kALathI jIvano svabhAva bIjAnA sukhone joine iSya bhAva karavAno hato. potAnA sukha karatAM bIjAnI pAse adhika sukha jUe eTale aMtaramAM irSyA bhAvathI aneka prakAranA vicAro cAlatA hatA jemake aneka prakAranA pApo karIne paisA kamAyo che-anekane lUMTIne paisA meLavyA che-anekanA bIna hakkA paisA paDAvI lIdhA che. dhaMdhAmAM paNa anekanA paisA dabAvI dIdhA che. ityAdi vicAraNAo karIne irSyA bhAvanA vicAro aMtaramAM cAlyA karatA hatA e have nirbhayatA guNanA kAraNe e vicAro nAza pAme che. irSyA bhAva paNa dUra thAya che. A rItanI manodazAnA pariNAmathI sakhyapravartana yoganA kAraNe jagatanA jIvo pratye aMtaramAM maitrIbhAvanA pariNAmo pedA thatAM jAya che e maitrI bhAvanA
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 cauda guNasthAna bhAga-2 pariNAmo kevA prakAranA pedA thAya e jaNAve che. sauthI pahelA jagatamAM rahelA je je jIvoe ApaNA upara upakAra karyo hoya e jIvo sukhI rahe-dukhI na thAya e rIte sukha icchayA karavuM ane potAnI zakti mujaba e jIvone sukhanA padArtho ApIne sukhI banAvavA prayatna karavo te. sauthI pahelA ApaNA upara upakAra hoya to janma ApanAra mAtA pitAno che e na hota to A manuSya janmamAM ApaNe na hota mATe upakArI tarIke mArA mAtA pitA sukhI kema rahe-emane kema sukha malyA kare evI vicAraNA karI sukhI banAvavA prayatna karyA karavo ane sukhI jovA evI vicAraNAmAM rahevuM te maitrI bhAvanAmAM Ave. Aje to mAtA pitAne sukhI banAvavA ane jovAne badale potAnI patnI ane dIkarA dIkarIo sukhI kema rahe evI vicAraNA cAlyA kare che. upakArI evA mAtA pitAnI niHsvArtha bhAve bhakti (sevA) (sukhI karavA) kevI rIte karavI joie e jaNAve che. roja trikAla mAtA pitAne namaskAra karavA. savAranA uThatAnI sAthe mAtA pitAne namaskAra karavA. baporanA TAime jyAM gayA hoya tyAM TAima thAya tyAre mAtA pitAne yAda karIne namaskAra karavA ane sAMjanA AvIne namaskAra karavA e trikAla namaskAra kahevAya che. gharamAM mAtA pitAne besavAnuM sthAna potAnA sthAnathI kAMika eTale jarA uMcu rAkhavuM e Asana upara bIjAthI besAya nahi. samAna Asana rAkhavAthI athavA nIcuM Asana rAkhavAthI bhakti thatI nathI emanA suvAnA sthAnamAM besAya nahi paga na lAge enI kALajI rAkhavI. e je vAsaNamAM jamatAM hoya-pANI pItA hoya eno upayoga e rAkhavAno ke te potAnA jamavAmAM ke pANI pIvAmAM na AvI jAya enI kALajI rAkhavAnI ane chelle e kALa karI jAya pachI gharamAM emanuM sTecya banAvI mUkIne roja trikAla namaskAra karavA A rIte bhakti karI sukhI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 coda guNasthAna bhAga-2 karavA e maitrI bhAvanuM paheluM lakSaNa che. evI ja rIte bIje naMbare je zikSaka vageree ApaNane jJAna ApyuM hoya e jJAna ApanAra upakArIonI paNa e rIte bhakti karavI eTale e sukhI rahe ane sukhI kema banyA rahe, potAnI zakti mujaba sukhI karavA prayatna karavo e paNa maitrI bhAvanuM paheluM lakSaNa kahevAya che. evI ja rIte je je jIvoe Arthika draSTie ApaNane AgaLa vadhAravAmAM-dIkarA dIkarIone AgaLa vadhAravAmAM eTale sukhI banAvavAmAM sahAya karI hoya evA upakArIo paNa duHkhI nA thAya ane kema sukhI rahyA kare- sukhI banyA rahe evI vicAraNA karI e mATe zakti mujaba prayatna karavo e paNa AMzika maitrI bhAvanuM paheluM lakSaNa kaheluM che. (2) svajana sukha ciMtA : je potAnA snehI saMbaMdhI svajana gaNa (samudAya-mitra vargano samudAya e mitra varganA kuTuMbo ke sagapaNathI jeTalA jeTalA saMbaMdho thayelA hoya jemake bhAio-bhAionA kuTuMbo-vhenovhenonA kuTuMbo-jamAio-vevAio-mAmA-kAkA-phoI vagere je kuTuMbo saMbaMdha rUpe thayelA hoya e dareka saMbaMdhIo sukhI rahe koi duHkhI na thAya ane sukhamAM potAno kALa pasAra kare emAM koi duHkhI thAya to sahAya karIne sukhI banAvavAnI icchA rAkhI sukhI banAve. AmAM e vicAra karo ke atyAra sudhI je sukha mAre potAne ja joituM hatuM mane ja malavuM joie badhA karatAM huM ja vadhAre sukhI rahuM mArI cIja koine na ApuM meM meLavelI che jene joie te mahenata karIne meLave paNa te mArA karatAM adhika sukhI na thavo joie. mArAthI haMmezA nIco rahevo joie evI je vicAraNAo aMtaramAM cAlyA karatI hatI vAraMvAra e vicAraNAo AvyA karatI hatI enA kAraNe enA vacano paNa gavapUrvakanA
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAd|-2 35 evA nIkaLatA hatA ane e sAmagrInA garvanA kAraNe nAnA ke moTA mANasone-snehI-saMbaMdhIone game tevA vacano kahIne dhUtakArI nAMkhato hato ane badhAnI sAthe vyavahAra kApI nAMkhato hato e badhA vicAro A nirbhayatA guNanA kAraNe nAza pAmI. gayA ane A saune sukhI banAvavAnA vicAro cAlyA kare che. Ane paNa jJAnIoe maitrI bhAvanAnuM bIju lakSaNa kahela che. Aje lagabhaga AvA bhAvo ane vicAraNA Ave kharI ? dharma pravRtti karanArA ApaNane aMtaramAM AvA vicAro sivAya bIjA vicAro Ave nahi ne? to ja maitrIbhAva aMtaramAM che ema kahevAya. A kakSA pedA karavA mATe keTaluM jatuM karavuM paDe e vicAro ane je kAMi pratikULatAo veThI veThIne keTaluMya jatuM karI karIne jIvI rahyA chIe paNa e zenA mATe ? snehI saMbaMdhI mAtA pitA vagere sukhI rahe e mATe nahine ? AvI vicAraNAo karIne jIvana jIvavuM e maitrI bhAvanuM bIjuM lakSaNa kahevAya che. (3) sva pratipanna sukha ciMtA : snehI-saMbaMdhI sivAyanA jagatamAM rahelA je prANIone pote potAnA gaNyA hoya athavA jene potAnA pUrva purUSoe eTale pUrvajoe potAnA gaNyA hoya tevA Azrito sukhI kema rahe e sau sukhI rahe ane sukhapUrvaka-samAdhi pUrvaka potAnuM jIvana jIvatA rahe evI vicAraNA karI eone sukhI karavA prayatna karavo e A maitrI bhAvanuM trIjuM lakSaNa kaheluM che. | vicAro, Aje AvI koi vicAraNA pedA thAya ke pUrva purUSo hayAta na hoya to temanA snehI saMbaMdhIo sAthe saMbaMdhano vyavahAra baMdha thai jAya ? to pachI teonAM AzritonI ciMtA vicAraNA ane sukhI karavAnI bhAvanA kyAMthI Ave ? A vicAraNA karI jIvana jIvavAnuM zarU kare to sukhano rAga-sukhanA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 padArthono rAga keTalo ghaTI jAya ane Atmika sukhanI anubhUti tathA e sukhanI anubhUtinI sthiratA keTalI vadhatI jAya e vicAro. pachI AvA jIvone sukhane mATe thatAM jhaghaDA baMdha thai jAya che. nAnI nAnI vAtomAM-vicAromAM eka bIjAnA aMtaramAM mana duHkha thatAM hatA te badhA vicArothI jIva para thai jAya che. A paNa eka maitrI bhAvano prakAra che. vicAro ! uttarottara AvA vicArothI-eka mAtra nAzavaMtA padArthothI ATalo rAga ocho karI udAratA pUrvaka jIvana jIvatAM jIvone kevA sukhano anubhava thAya che ane enA kAraNe vicAradhArA paNa kevI uMcI koTinI sadA mATe rahyA kare ke jenA pratApe durgatimAM javA lAyaka karmano baMdha aTakI jAya che. eTale ke AvA jIvo narakagatimAM javAlAyaka ane tiryaMcagatimAM javAlAyaka karmano baMdha karatAM nathI. jene jJAnI bhagavaMto tuccha vicAro kahe che. halakAM vicAro kahe che evA halakA ane tuccha vicAro aMtaramAM pravezI zakatA nathI. mokSa pratyenA adveSa bhAvanA kAraNe mithyAtvanA udayakALamAM jIvone dharmanI pradhAnatA pedA thAya che ane artha kAma purUSArthanI gauNatA pedA thAya che. temAM AvA sukhanI anubhUti thai zake che. ane emAM ya niHsvArtha bhAva je rahelo hoya che enA kAraNe sukhanA padArthomAM nirbhayatA keTalI vadhatI jAya che ane e nirbhayatAnI sthiratA keTalI pedA thatI jAya che. AvA jIvonuM dhyeya Aja prakAranuM sadA mATe hoya che. have AvA jIvo saMsAramAM rahIne paNa je sukhanA padArthono bhogavaTo karatA hoya che temAM ene AnaMda vadhAre Ave ke A nirbhayatA guNanI sthiratAnA sukhano AnaMda vadhAre Ave ? ke hAza manuSya janmamAM karavA lAyaka kartavya rUpe sagA-snehI-saMbaMdhIone tathA Azritone sahAyabhUta huM thai zakyo e lAbha mane malyo e sau AnaMdapUrvaka potAnuM jIvana jIvI rahyA che temAM huM nimitta bhUta thai zakyo 36
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 37 eno AnaMda AvA jIvonA aMtaramAM vizeSa rahelo hoya che. AthI sukhanA padArthono rAga sahaja rIte ocho thato jAya che. have ene e sukhanA padArtho vizeSa rAga pedA karAvIne mArApaNAnI buddhi-mamatva bhAva pedA thavA detA nathI. Aja apunabaMdhaka dazAno anubhava ane maitrI bhAvanAnuM trIjuM lakSaNa kahevAya che. AvA bhAva ApaNA aMtaramAM kharA ? AvA bhAvo ApaNA aMtaramAM nathI ema khabara paDe to evA bhAvo lAvavAnI bhAvanA kharI? ke mane jo A sukhanI sAmagrI male to huM mArA svajana-snehI-saMbaMdhIAzrito Adi saune sukhI karI dauM ane nirbhayatA rUpa sukhanI anubhUti karato thAuM ? evuM manamAM thAya ? jo AvA bhAva hoya. to jeTalI sukhanI sAmagrI ApaNI pAse hoya temAMthI keTalAnA upayogamAM Ave evI hoya ane jeTalA sukhI thai zake ema hoya e saune jarUra sukhI karuM e mATe prayatna karavAnuM mana thAya ne ! ke jyAre badhAneya sukhI karavAnI sAmagrI male pachI vAta ? ApaNI bhAvanA kayA prakAranI che e vicAro ! to kAMika AgaLa vadhavAnuM mana thAya. maitrI bhAvanAnA A trIjA lakSaNamAM ATalo AnaMda thAya ane AvA sArA bhAvomAM rahetA hoya to cothA lakSaNamAM kevA bhAvo ane kevI anubhUti pedA thatI hoya. (4) sAmAnya sukha ciMtA : upakAra-saMbaMdha ke Azrayano khyAla rAkhyA vagara sarva prANIonuM sukha icchavuM te. eTale ke jagatamAM jeoe ApaNo upakAra karelo nahi. koi snehIM-saMbaMdhI ke sagA vahAlA na hoya. ane koi pUrvajonAM paNa Azrita vagere na hoya evA jIvo pratye je je jIvo je je padArthothI du:khI dekhAya te saghaLAya jIvonuM du:khA dUra karavAnI bhAvanA ane icchA pedA thAya ane sau duHkhathI mukta thai sukhI bano e mATe prayatna karavAnI bhAvanA tathA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 cauda guNasthAna bhAga-2 zakti mujabano prayatna karavo e A cothA lakSaNanA bhedamAM Ave che. bolo aMtaramAM sau sukhI bano sukhamAM raho koi dukhI na thAo evI vicAraNA covIsa kalAkamAM keTalo TAima Ave ? AvI vicAraNAo niHsvArtha bhAva pedA thayA vagara Ave kharI ? AnI sAthe keTalI udAratA joie ? bIjA jIvone sukhI joine aMtaramAM keTalo AnaMda pedA thayA kare e vicAro ! bolo ApaNe sukhI banavuM che ? loka ApaNe sukhI thaie e joyA kare emAM AnaMda Ave ke jagatanA jIvo sukhI banyAM kare ane e sukhIne joine ApaNane AnaMda vadhAre Ave ? ApaNI zuM vicAraNA cAle che? Ano artha zuM thAya. bIjAnA sukhe AtmA sukhI banyA kare, bIjAnuM sukha joine irSyA AvatI hatI te sadaMtara nAza pAmI gai ane enA kAraNe jevA tevA vicAro AvatA hatA te saLagIne khAkha thai gayA. dharma pravRtti karatAM karatAM ApaNe bIjAnA sukhe sukhI thaie chIe eno AnaMda aMtaramAM vadhe che ke dharma pravRtti karatAM ApaNe sukhI to sau sukhI eno AnaMda aMtaramAM vadhe che ? kayA AnaMdano vadhAro thAya che e vicAro to khabara paDe ke ApaNe kayA pariNAmamAM jIvI rahelA chIe ! A badhA pariNAmo pahelA mithyAtva guNasthAnakamAM apunabaMdhaka dazAvALA jIvone hoya che ane AvA pariNAmonI anubhUtinuM sukha pedA thAya pachI mokSanA sukhanI rUci tIvra na bane evuM bane kharuM? A sukhanI anubhUtinI sAthe sAthe jema jema mokSanI rUci vadhatI jAya-draDha thAya ane sthira banatI jAya tema tema saMsAranA anukULa padArtho pratye eTale sukhanA padArtho pratye rAganI maMdatA thatI jAya ke rAga vadhe ? e rAganI maMdatA karavA mATe ene kahevuM paDe ke e maMdatA karavA mATe e prayatna karato ja jAya ? samakatanI prApti karavI haze to A kakSAnA pariNAmone pedA karI temAM sthiratA keLavI AgaLa vadhavA prayatna karavo paDaze. ApaNo purUSArtha A
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA.-2 39 bAbatamAM keTalo che e vicAro ! saMsAranA sukhanA padArthothI bIjAne sukhI jovAnI bhAvanA jAge-AnaMda Ave pachI je Atmika sukhanI anubhUti ApaNe karI rahyA chIe e sukhanI anubhUtivALA so bano e vicAraNA Avazene ? AvA pariNAmamAM jIvavuM ene ja jJAnIoe AMzika mokSanI anubhUti kahelI che. A anubhUti mithyAtvanI maMdatA thayA vagara pedA thatI nathI. A mithyAtvanI maMdatA pedA thatI jAya che eTale anukULa padArthono rAga ghaTato jAya che. pratikULa padArthono dveSa ghaTato jAya che ane e anukULa padArtho pratye aMtarathI gusso vadhato jAya che. A maitrI bhAvanuM cothuM lakSaNa kaheluM che. pahelA lakSaNathI uttarottara eka eka lakSaNamAM sAcA sukhanI anubhUti vadhe che. cAlu sukhano rAga ghaTe che ane have potAnA mATe rahelA sukhanA . padArtho pratye nata bhAva paNa vadhato jAya che. eTale aMtaramAM thayA kare ke mAre Ane Aja pravRtti vAraMvAra karyA karavAnI. AnA sivAyanI bIjI pravRtti ke AnA sivAyanA vicAro bIjA nathI evI bhAvanAo pedA thatAM zudhdha svarUpanuM lakSya vadhatuM jAya che tenI sthiratA vizeSa rIte prApta thatI jAya che. AvA pariNAmo sukhanA padArthonI nirbhayatAmAMthI pedA thAya che ke je nirbhayatA. AtmAmAM abhaya guNa pedA karavAmAM sahAyabhUta thaze. eTale saMsAramAM bhaya vagara jIvana jIvato thaze. pramoda bhAvanAnuM bIja A rIte maitrI bhAvanA bIja rUpe pedA thatAM thatAM A ja zuddha yathApravRttakaraNa adhyavasAyanI vizuddhithI jIvone atyAra sudhI bIjAnA doSone jovAnI je Teva hatI arthAt vRtti hatI ane potAnA guNo bIjA pAse bolavAnI (gAvAnI) vRtti hatI tathA potAnAmAM guNo na hoya chatAM guNono Aropa karI karIne
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 cauda vaNasthAnaka bhAga-2 bolavAnI vRtti hatI tenA badale have A nirbhayatAnA kAraNe svadoSa darzana eTaleke potAnA doSone jovAnI vRtti pedA thatI jAya che. eTale ke potAnA nAnA nAnA doSone paNa moTA karI karIne darzana karato jAya che. ane bIjAnA nAnA guNone moTA karI karIne te jovAnI vRtti pedA thatI jAya che ane sAthe vicAra kare ke kevo guNIyala jIva che. Avo guNa mArAmAM paNa nathI kyAre mArAmAM e guNa pedA thato jAya evo purUSArtha karato jAya che. (1) sukha mAtra muditA bhAva: dekhAvamAM ati suMdara paNa pariNAme atyaMta ahita karanAra rogIne apathya bhojananI peThe je viSaya sukhanI prApti bIjAne thai hoya te joine paNa irSAne badale saMtoSa mAnavo te. jJAnI bhagavaMto viSaya sukhane kevI upamA Ape che e vicAro ! dekhAvamAM e ekadama suMdara lAge evA hoya che ane pariNAme bhayaMkara AtmAnuM ahita karanAra kahI rahelA che. jemAM koi rogI hoya-roganI davA lAgu paDatI na hoya ane roga vadhato jato hoya chatAM evA rogIne apathya bhojana khAvAnI ja icchAo thayA kare ane apathya bhojana ja khAdhA kare to zuM thAya ? khAvAmAM AnaMda Ave paNa pachI zuM thAya ? e apathyanuM bhojana karatAM thoDoka TAima AnaMda pedA thatAM roga jyAre joradAra vadhato ja jAya ane enI pachI koi davA ja na hoya ane e rogane sahana ja karavo paDe enI jema A pAMca indriyanA viSaya janya sukho che. e viSaya sukho bIjA jIvone prApta thayA hoya eTale malyA hoya e jANIne potAnA AtmAmAM saMtoSa thAya paNa enA karatAM adhika sukhI huM thAuM ane ene batAvI dauM AvA vicAro na Ave ane e kai rIte sukhI banyo ema vicArI irSyA bhAva
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 41 aMtaramAM pedA na thAya paNa saMtoSa pedA thAya te uMDe uMDe pramoda bhAvanA kahevAya che. A pramoda bhAvanAnuM paheluM lakSaNa kahevAya che, ke je potAnA jeTalI sAmagrI athavA potAnAthI adhika sAmagrI bIjA koine prApta thAya to asaMtoSa thavAne badale saMtoSano AnaMda thAya. sAruM thayuM ke e sukhI thayo evI vicAraNA thayA karavI e paNa AMzika mithyAtvanI maMdatAnuM lakSaNa che kAraNake viSayonA sukhane oLakhato hoya che. e sAmagrI kevA prakAranI che e jANato hoya che mATe adhika meLavavAnI ke e jene sAmagrI maLelI che enA vakhANa karavAnI ke irSyA karavAnI bhAvanA thatI nathI ane potAne je maLyuM che emAM saMtoSathI jIvAya che. (2) sahetu muditA bhAva: sArA hetubhUta sukhamAM saMtuSTa vRtti. jema ke A bhavamAM sukha thAya tevI rIte, mita = alpa AhArAdipaNAthI zarIra svastha thAya e rIte thatAM aihika sukhamAM AnaMda mAnavo te. je je pravRtti karatAM karatAM puNyanA udayathI je kAMi sukha malatuM hoya te pravRttimAM saMtoSa hoya khAvA-pIvA-paheravA-oDhavA Adi malyA kare che mATe AthI vadhAre pravRtti have karavI nathI ATaluM male che emAM saMtoSa thAya ane sAthe sAthe jema ocho AhAra vAparIe ane parimita AhAra vAparIe to enAthI zarIra sAruM rahe adhika khAvA pIvAnI icchA na thAya te mitAhAra kahevAya che. A rIte jIvana jIvatAM jIvatAM AnaMda mAnavo te paNa eka prakArano pramoda kahevAya che ke jethI A lokanA padArthomAM saMtoSavRtti vALuM jIvana kahevAya che. koinI paNa adhika sAmagrI joine ke koine adhika khAtA pItA vagere joine aMtaramAM ene vicAra na thAya ke huM paNa A rIte meLavuM ane khAna pAna lAvIne khAuM evI bhAvanA na thAya te A pramoda bhAvanAnuM bIjuM lakSaNa kahevAya che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 coda guNasthAnaka bhAga-2 (3) sadanubaMdha yutA muditA bhAva: A bhava ane para bhava bannemAM sukha thAya tevo anubaMdha karAvanAra zubha kAryo karanArane tajjanita sukha prApti thAya temAM saMtoSa mAnavo te. potAnuM jIvana evA zubha vicAromAM - zubha AcAromAM parovAyeluM hoya ke jenA pratApe A lokamAM je male temAM saMtoSa hoya ane paralokamAM paNa sukha malyA kare eTale sukhI thavAya ke jethI durgatimAM javAlAyaka vicAro ke pravRtti potAnA jIvanamAM na hoya mATe sadgati baMdhAyA kare e rIte jIvato hoya ane AyuSyano baMdha paDe to paNa sagatinuM AyuSya baMdhAya. AthI Aloka ane paraloka bannemAM sukha malavAnuM eno saMtoSa jIvanamAM hoya che evA AnaMdathI jIvana jIvavuM e pramoda bhAvanAnuM trIjuM lakSaNa kahela che. AvA adhyavasAya vALA jIvone anubaMdha pedA thAya to zubha karmono anubaMdha sArI rIte pedA thato jAya che ane e zubha karmonA anubaMdhanA kAraNe A jIvone bhagavAnanI vANI sAMbhaLavA maLe to sahaja rIte sAcA sukhanI icchA pedA thayA vagara rahetI nathI ane e sAcA sukhanI rUci tIvra banyA vagara rahetI. nathI ane AthI e sAcA sukhano AMzika AnaMda paNa vadhato jAya che. e AnaMda kevo ? ke atyAra sudhI saMsAramAM anukULa padArthone bhogavatAM e sakhanI anubhUti karatAM jevo AnaMda pedA thAya tenA karatAM kei ghaNo AnaMda eTale sukhanI anubhUti jIvane pedA thatI jAya che. mATe A jIvone anukULa padArthomAM sahaja rIte dukhanI anubhUti vadhatI jAya che e anukULa padArtho sukharUpa lAgatA nathI paNa tenA pratye nata bhAva ane kaMTALo vadhato jAya che. jyAre jyAre e anukULa padArtho mATenI kriyA karavAno vakhata AvetyAre ene sUga tathA vizeSa rIte kaMTALo Ave ke
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda gaNasthAna bhAga-2 43 kyAre A kArya jaldI pUrNa karI dauM ane sAcA sukha mATenI kriyA karato thAuM. A vicAraNA rahyA ja kare che. A pramoda bhAvanAnuM trIjuM lakSaNa kahevAya che. A vicAraNA kSacopazama bhAva AtmAmAM pedA thAya-mithyAtvanI maMdatA thAya enAthI thAya che. A zubha karmonA anubaMdhathI uttarottara AtmAnI vizudhdhi vadhatI jAya che ane enAthI vizuddhinI sthiratA pedA thAya che ane uttarottara vizudhdhithI saMpUrNa zudhdha svarUpa pedA karI zake che. A trIjuM lakSaNa kahevAya che. (4) parAmuditA bhAva: saMtoSa pedanamAM sAta tI mohanIya kamadi mahAtIvra karmanA nAzathI prApta thatAM avyAbAdha sukhamAM je saMtoSa vRtti thavI te. A rIte pramoda bhAvanAnA traNa lakSaNanA pariNAmonI vicAraNAmAM sthiratA pedA thatI jAya tema mithyAtva mohanIya karmano tIvra rasa maMda paDato jAya ane jema enI maMdatA thatI jAya tema mokSanA sukhanI AMzika anubhUti thatI jAya che. e anubhUtinA sukhanA kAraNe aMtaramAM sAcA sukhanI anubhUti thai evA bhAvano pUrNa saMtoSa pedA thato jAya che. A cothA lakSaNanA adhyavasAyathI jIvane jJAna garbhita vairAgya bhAva pedA thAya che. A jJAna garbhita vairAgyanA pariNAmane jJAnIoe AMzika vItarAga dazAno anubhava thAya che ema kaheluM che. dharma pravRtti karatAM karatAM-deva gurUnI bhakti-sevA karatAM karatAM AvA sukhanI anubhUti thAya che evuM kAMi lAge che kharuM ? A anubhUtithI sukhI jIvonAM sukhanI sAmagrI joine dveSa bhAvA pedA thato hato te naSTa thai jAya che. e dveSa buddhinA kAraNe irSyA bhAva pedA thato hato te naSTa thAya che to have evA jIvone joine zuM thAya che ? jeTalA anukULa padArthovALA vadhAre sukhI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 cauda guNasthAna bhAga-2 - -- - - - - - - - - - - - - - jovAmAM Ave tema te jIvo ajJAna lAge ane emanI aMtarathI dayA Ave. e anukULa padArthone meLavavAnI mahenata karanArAvadhAravAnI mahenata karanArA-sAcavavAnI mahenata karanArAkAvavAnI mahenata karanArA ane e sAmagrI na cAlI jAya enI satata kALajI rAkhanArA ane maratI vakhate mUkIne-roine maranArA jIvo pratye ajJAnane paravaza rahelA jIvo che evA vicArathI dayAno pariNAma pedA thato jAya che. AvA uMcI koTinA manuSya janmane pAmIne je sukhanI anubhUti karavAnI hatI te sukhanI anubhUti karyA vagara maraNa pAmyo ema enA aMtaramAM lAgyA kare che. AnA pratApe dveSa buddhi ke irSyA bhAvanA vicAro sadaMtara nAza pAmI jAya che. A pariNAmanA kAraNe jIva asaMkhya guNaasaMkhya guNa nirjarA samaye samaye karato jAya che. A nirjarAnA pratApe mithyAtvanI maMdatA vizeSa thatI jAya che ane mokSanA sukhanI AMzika anubhUti eTale sAcA sukhanI AMzika anubhUtinI sthiratA vadhatI jAya che AthI anukULa padArtho pratye aMtarathI gusso paNa vadhato jAya che ane svadoSa darzana tathA para guNa darzananI sthiratA Ave che. A pramoda bhAvanA kahevAya che. karUNA bhAvanA A karUNA bhAvanAmAM duHkha dUra karavAnI icchA thAya che eTale ke duHkhanI upekSAno tyAga thAya che enA paNa cAra bhedo che. (1) mohajanya rUNA : ajJAnathI vyAdhi grasta eTale rogathI je pIDAtA hoya evA prANI pratye dayA karavI-dayA lAvavI eTale ke e rogagrasta prANI dayA karavA ApaNane uzkere tevA gaLagaLatAM zabdathI apathya
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 45 bhojana khAvA mAMge tenA para khoTI dayA lAvI tene bhojana ApavuM te. e zabdo sAMbhaLIne aMtaramAM thAya ke haze ATalA divasano roga che to ene khAvAnuM mana na thAya ! bhale thoDuM khAya evA vicAro karI apathya bhojana Ape-khavaDAve ene jJAnIo khoTI dayA kahe che. kAraNake enAthI e rogiSTa jIvano roga vadhavAthI vadhAre herAna thAya tene e roganuM duHkha vadhAre bhogavavuM paDe. roga maTavA Avyo hoya-davA lAgu paDI gai hoya-dhIme dhIme sudhAro dekhAto hoya toya apathya bhojana mAge ane dayAthI apAya-ApavAmAM Ave to zuM thAya ? e roga vadhI jAya tenI pIDA paNa te vakhate ene ja bhogavavI paDe AvI dayAne kevI dayA kahevAya e vicAro ? ane jo te vakhate dayA karyA vagara apathya bhojana na Ape to loka zuM kahe ? nirdaya paNa zA hetuthI na ApyuM e koi na vicAre mATe AvI dayA AvA uMcI koTinA jIvonA aMtaramAM pedA thAya apathya bhojana Ape paNa ApatA ApatA zikhAmaNa rUpe zAMtithI kahe ke lyo amane ApavAmAM vAMdho nathI paNa enAthI roga vadhaze ane herAna tamAre thavuM paDaze. ATaluM sArUM thayela che. thoDA TAimamAM saMpUrNa ArAma thai jaze emAM pachI TAima lAgaze. badhu samajAve ane e apathyanuM bhojana peTa bharIne khAvAno hato tenA badale sAmAnya cakhADIbAju upara levaDAvI de paNa sadaMtara nA na kahevAya kAraNake nA kahevAthI emAMne emAM eno jIva rahI jAya ane AyuSya pUrNa thai jAya to doSa ApaNane lAge. mATe jJAnIoe te vakhate je mAge te lAvI ApavuM-hAjara karavuM ane pachI zIkhAmaNa rUpe samajAvavAnuM vidhAna karela che. A mohajanya karUNA kahevAya che. kAraNake e jIvanA kAraNe AvI karUNA pedA thAya che. (2) du:khita darzana janya rUNA H duHkhI prANIone joine tene AhAra auSadhi vagere joitI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 cauda guNasthAnaka bhAga-2 vastu dhana-dhAnyAdi ApavA te. A dayAno pariNAma dIna-anAtha-dukhI prANIo jagatamAM jeTalA dekhAya tevA prANIone potAnI zakti mujaba sahAya karavI ane e sahAyathI enuM duHkha dUra thAya evo prayatna karavo e A dayAmAM Ave che. jIvanA aMtaramAM jema jema rAgAdinI maMdatA thatI jAya che, mithyAtvanI maMdatA thatI jAya che, tema tema ene evA ja vicAro aMtaramAM pedA thatAM jAya che ke saMsAramAM rahelA jIvo so sukhane icche che. jema mane sukha joie-mane sukha pasaMda che ema jagatanA jIvone paNa sukha pasaMda che. mane jema dukha pasaMda nathI tema jagatanA jIvone paNa duHkha pasaMda nathI mATe mArI zakti mujaba dukhI jIvone sukhI karavA joie e mArI ja che. ane kartavya che. huM sukhI nahi karuM to koNa karaze ? AvI vicAraNA rAkhI potAnA ja mANaso hoya ane enI je rIte dayA kare e rIte A jIvonI paNa dayA karato jAya che. A dayAno pariNAma AcaraNamAM jIvato rAkhe to samakItanI prApti karAyA vagara raheto nathI. A dayAnA pariNAmamAM koi svArtha na hovo joie mArA tArAno bheda paNa na hovo joie to ja lAbha thAya. puNyAnubaMdhI puNya baMdhAve. AvI dayAthI paNa jIvane mithyAtvano kSayopazama bhAva thai zake che. A karUNA bhAvanAnuM bIjuM lakSaNa kaheluM che. (3) saMvega janya rUNA : sukhI prANIone joine teonA sukha upara dayA Ave ane teo kevI rIte evA bAhya sukhanA khoTA khyAlathI bacI aparimita AtmIya sukhane prApta karavA bhAgyazALI thAya evI icchA karavI te trIjo bheda gaNAya che. mithyAtvanI maMdatAthI jIvane potAne AMzika je sukhanI. anubhUti thayelI che enA kAraNe jagatamAM je je anukULa padArthonI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 47 sAmagrIvALA jIvone jUe che ane tene vadhAravAmAM-sAcavavAmAMTakAvavAmAM ane e padArtho na cAlyA jAya enA mATe mahenata karatAM jUe che eTale aMtaramAM thAya che ke je padArtho ahIM mukIne javAnA che kadAca puca purUM thAya to vahelA cAlyA javAnA che ane je padArtho sukhanI anubhUti karAve evA nathI evA padArthomAM sukhanI buddhi rAkhIne A bacArA jIvo ahIMyA ya dukhI thAya che-dukha bhogave che ane bhavAMtaramAM paNa duHkhI thaze eTale duHkha bhogavavA cAlyA jaze ema aMtaramAM dayAno pariNAma pedA thAya che. A dayAnA kAraNe vicAra kare che ke A jIvone, mane je sukhanI anubhUti thayelI che e sukhanI anubhUti jo pedA thai jAya to A jIvo sukhI thai jAya. AthI enA paricayamAM je je jIvo AvatA hoya te jIvone e sukha eTale je tamane vartamAnamAM maLeluM che te kevA prakAranuM che e potAnI zakti mujaba samajAve che ane sAcu sukha kevuM che kevA prakAranuM hoya che tenuM varNana karIne sAcA sukhane meLavavA mATenI icchA pedA karAvavA prayatna karato jAya che. vicAro ! duniyAnuM bhautika sukha tamane kevA prakAranuM lAge che ? A bhautika sukhamAM sukha mAnIne jIvo cho temAM tamane tamArI dayA Ave che kharI ? jyAM sudhI dharmavRtti karatAM karatAM paNa bhautika sukhanA padArthomAM sukhanI buddhi che enI dayA nahi Ave tyAM sudhI sAcA sukhanI icchA thavAnI nathI ane e icchA pedA na thAya tyAM sudhI e sAcA sukhanI AMzika anubhUti paNa kyAMthI thAya ? mATe jJAnIo kahe che ke ApaNane ApaNA AtmAnI dayA Ave che kharI ? bIjA jIvonI dayA karIe chIe te kyA prakAranI karIe chIe mAtra roga vagere dUra karavAnI du:khanI sAmagrI maLelI che te nAza thAya ane bhautika sAmagrIne pAme eTalI ja dayA bIjAnI Ave che ke e AtmA bhautika sAmagrImAM je sukha mAne che te mAnyatA dUra karIne sAcA sukhamAM
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 coda maNasthAnaka bhAga-2 sakha mAnato thAya evI dayA Ave che ? jJAnIo kahe che ke jyAM sudhI potAnI evI dayA na Ave tyAM sudhI bIjA jIvonI evI dayA pedA thAya kyAMthI ? svadayA vagara paradayA karavI e Atma kalyANa mATe thatI nathI eTale sAcA sukha tarapha lai janArI-sAcA sukhanI anubhUti karAvavAmAM sahAyabhUta thatI nathI mATe sauthI pahelA potAnA AtmAnI dayA che ? potAnA AtmAnI dayA eTale saMsAramAM paribhramaNa karatAM karatAM anaMtI puNya rAzithI manuSya janma pAmyA chIe enAthI nIcI gatimAM na javAya enuM lakSya rAkhIne jIvana jIvavuM te svadayAno pariNAma kahevAya che. vartamAnamAM jIvana jIvatAM ahIMthI kamasekama maraNa pAmyA pachI Avo manuSya janma male athavA AnAthI sArI sadgati maLe evuM lakSya ane vizvAsa kharo ne ? AvI vicAraNAmAM je jIvo jIvatA hoyate jIvo bIjA jIvonI dayA karavAnA adhikArI kahyA che ane e jIvone ja mithyAtvanI maMdatA thatAM sAcA sukhanI AMzika anubhUti thai zake che toja e jIvo bIjA bhautika sukhavALA jIvonI dayA karatAM karatAM e sAcA sukhanI anubhUtine kyAre prApta kare e bhAvanAvALA bane che. A karUNA bhAvanAnuM trIju lakSaNa athavA trIjo bheda kahevAya che. (4) svAbhAvika avahita yutA karUNA kudaratI rIte anya upara karUNA eTale dayA Ave jema bhagavAnane savI jIva karUM zAsana rasI evo bhAva Ave che te. arihaMta paramAtmAonA AtmAo saMsAramAM pahelA guNasthAnake rahelA hoya che to paNa teonA aMtaramAM parArthavyasanIpaNAno guNa sadA mATe rahelo hoya che jyAre manuSyapaNAne pAme che tyAre te manuSyapaNAmAM koipaNa dIna-anAthadukhI mANasane jUe tyAre tenuM duHkha dUra karavAnI zakti hoya
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-2 to pote ja tenuM duHkha dUra kare che jyAre prayatna karavA chatAM koinuM duHkha dUra na thAya to potAne bhautika sukhanI sAmagrImAM sukhI mAnatA nathI uparathI vicAra kare che ke maLelI sAmagrI bIjAnA duHkha dUra karavAnA upayogamAM na Ave to pachI huM sukhI zAno ! e du:khI rahe tyAM sudhI huM sukhI kai rIte kahevAuM ? A vicAraNAnA pratApe-A mAnyatAnA pratApe e AtmAone sAmAnya rIte traNa guNonI prApti thayelI hoya che. (1) bIjAnA duHkhe haiyuM dukhI rahevuM (2) bIjAnA sukhe haiyuM sukhI rahevuM ane (3) koi jIva potAne dukha Ape to duHkha veThIne paNa sAmA jIvane sukha thatuM hoya to sukhI karavAnI bhAvanA. A traNa guNanA pratApe eo samakatanI jyAre prApti kare tyAre AMzika sAcA sukhanI je anubhUti thAya che te viziSTa koTinI hoya che ane te anubhUtino AnaMda paNa e AtmAonA aMtaramAM vizeSa rIte pedA thAya che. enA kAraNe emanA aMtaramAM e bhAvanA ane e vicAra cAlyA ja karato hoya che ke kyAre mArI zakti Ave ke jagatanA saghaLAya jIvonA aMtaramAM je bhautika sukhano rasa rahelo che teno nIcovIne nAza karI A sAcA sukhano rasa pedA karI dauM arthAt sAcA sukhanA rasIyA banAvI dauM. A vicAraNA ane bhAvanAne savI jIva karUM zAsana rasInI bhAvanA kahevAya che. je potAne sukhanI anubhUti thai e saune kyAre prApta karAvuM e vicAraNA-bhAvanA e AtmAomAM thAya ja. deva-gurU-dharmanI ArAdhanA karatAM karatAM ApaNane kAMi sukhanI anubhUti thAya che ? e pahelA vicAravAnuM ane pachI enI sAthe e bhAva lAvavAno ke je sukhanI anubhUti mane thAya che e jagatanA sarva jIvone huM kyAre anubhava karAvuM evI bhAvanA thAya che ? e na thAya to kuTuMbanA jeTalA sabhyo che e saune eTale mArA nikaTavarta jIvone A sukhanI anubhUti kyAre karAvuM e bhAvanAya thAya che ? bolone ke pahelA ApaNuM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 cauda guNasthAnaka bhAga-2 potAnuM ThekANuM nathI. cAlo saMsAramAM je bhautika sukhanI sAmagrI tamane male che e, "mArI tAkAta hoya to te sAmagrI saune ApIne sukhI karUM' e bhAvanAya kharI ? saune mATe vicAraNA na thatI hoya to kuTuMbamAM jeTalA bhAio hoya-vheno hoya e nikaTavartI kuTuMbane paNa A sukha saune ApIne sukhI karuM eya bhAvanA kharI ? jyAM A bhAvanA na hoya tyAM deva-gurU-dharmanI bhakti karatAM sAcA sukhanI AMzika anubhUti thAya e saMbhavita che? to ApaNe e sukhanI anubhUti karavI nathI ? A sAcA sukhanI anubhUti karavA mATeja ArAdhanA karavAnI che A rIte kuTuMbane sAcA sukhanI anubhUti karAvavAnI bhAvanA e gaNadhara nAmakarma baMdhAvavAmAM sahAyabhUta thAya che. apunabaMdhaka dazAnA pariNAmamAM AMzika anubhUtithI jIvane AvA uMcA pariNAmo-vizudhdhi pedA thai zakatI hoya to samajItI jIvonI dazA ane enI vizuddhinI anubhUti kevI hoya e vicAro ? A karUNA bhAvanAnuM cothuM lakSaNa kahevAya che. mAdhyastha bhAvanA koipaNa jIvanI bhUla dekhAya to paNa te jIvane kahevuM nahi eTaleke je vakhate kArya karatA hoya te vakhate bhUla jaNAya ane e bhUlathI nukzAna thatuM dekhAya to paNa te bhUlane kahevI nahi. ajJAna jIva che mATe bhUla thAya paNa tenI yogyatA nathI mATe nathI kahevI ema vicArI gaNa kare-upekSA seve te mAdhyastha bhAva kahevAya che. evI rIte je TAime bhUla thatI hoya te vakhate to kahevAya nahi jyAre koi na hoya tyAre ane yogyatA dekhAya to ja ekAMtamAM lai jaine zAMtithI kahevAya ke jo Ama karyuM enI badalImAM Ama karyuM hoya to vadhAre sAruM lAge. A karyuM te barAbara thayuM nathI. havethI kALajI rAkhazo ema kahevAya. Ama chatAM ekavAra
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 cauda guNasthAna bhAga-2 be vAra-anekavAra kahevA chatAM na sudhare to paNa e jIva pratye dveSa bhAva karavo nahi. gusso karavo nahi. ajJAna jIva che bhAre karmanA udayavALo jIva che mATe sudharavAnuM mana thatuM nathI mATe sudharato nathI. ema vicArI mAdhyastha bhAva rAkhIne upekSA bhAva karavo e mAdhyastha bhAvanA kahevAya che. AnApaNa cAra prakAro kahelA che. adharmI prANI pratye rAga dveSa banneno tyAga karavo arthAta adharmI AtmAono tyAga karavo te upekSA kahevAya che. (1) rUNAjanya upekSA : koi apathya khAnAra rogI upara karUNA AvavAthI tene apathya sevatAM aTakAvI zakAze nahi ema dhArIne athavA tema karavAno potAno adhikAra nathI evA khyAlamAM tene apathya sevavAnAM kAryathI nivAraNa karavAmAM upekSA kare che. potAnA kuTuMbane viSe ke snehI saMbaMdhI viSe potAno jenA pratye adhikAra na hoya ane te rogI banyo hoya to tenI khabara kADhavA vyavahArathI jAya temAM khabara paDe ke Ane to je roga thayela che te rogamAM A paththakArI na kahevAya. apathya rUpe che, paNa kahevAno adhikAra nathI. athavA ayogya jANIne kahevAnuM mAMDIvALI upekSA karI ghare Ave te A paheluM lakSaNa kahevAya che. Ano artha e thAya che ke koipaNa jIvanuM kArya joine aMtaramAM dayA bhAva pedA thAya tenA kAraNe A kAryathI ATaluM nukzAna thaze ema paNa jANato hoya chatAM ayogya samajIne athavA ApaNo adhikAra nathI ema samajIne kahe nahi paNa upekSA bhAva seve to te A pahelI mAdhyastha bhAvanAnuM lakSaNa kahevAya che. jema ke dAkhalA tarIke koi jIva devanI bhakti kare che. e sevA pUjA je rIte karavI joie e rIte karato na hoya, ApaNe joie chIe paNa koi paricayamAM e
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zAka bhAva- 2 -- -- -- bhAi nathI to te vakhate mauna dhAraNa karavuM. upekSA bhAva sevavo te A bhAvanAmAM Ave. (2) anubaMdhA locArI upekSA : bhaviSyamAM zuM pariNAma thavuM saMbhavita che ema vicArI koi amuka pravRtti kare tene aTakAvavAmAM yatna na karatAM jema kare te karavA de te. koi jIvonI koi koi pravRtti jotAM e pravRtti pUrNa thaye zuM pariNAma AvavAnuM che. e jANato hoya, keTalIkavAra sAruM pariNAma paNa AvavAnuM hoya ane keTalIka vAra kharAba pariNAma AvavAnuM hoya temAM A pravRttithI kharAba pariNAma AvavAnuM che ema khabara hoya chatAMya, e pravRttine aTakAvavAno prayatna nA kare ane upekSA kare bole ja nahi ane jema banavAnuM hoya tema banavA de te A bIjI upekSA bhAvarUpe mAdhyastha bhAvanuM lakSaNa (bheda) kahevAya che. evI ja rIte jIvo bhautika sukhanI sAmagrImAM majAthI AnaMda camana karatAM hoya. enA pariNAmane eTale enAthI. duHkhanI paraMparA saze ema jANatA hoya chatAM yogyatA na lAge. mATe upekSA seve te paNa A bhAvanAnA bhedamAM Ave che. (3) nirveda janya upekSA : | sarva sukha bhogavI zake tevA saMyogamAM hoya chatAM nirvedathI tenuM pariNAma joi zake ane te sukhanI upekSA kare che. AmAM paNa jIvane nirveda eTale sukhamaya saMsArathI bhAgI chUTavAnuM mana hoya che kAraNake e sukhanI sAmagrI ene jela jevI lAge che. AthI AvI jelathI kyAre chUTAya evI bhAvanAmAM raheto hoya che enA kAraNe je jIvone AvI jelamAM rahelA jUe che eTale temanA ajJAnanA kAraNe karUNA eTale dayA Ave che te dayAnA kAraNe e
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - cauda guNasthAnaka bhA-2 pa3 jIvone choDAvavAnuM mana thAya che chatAM paNa yogyatA na jovAthI upekSA bhAva pedA karIne mauna rahe che e taka Ave vijaya che. (4) tatvasArA upekSA : "nA vADA, as sukha-dukha kevI rIte thAya che teno fSA karI potAthI. anya sarva prANIone kAMipaNa sukha dukha na thAo evI icchAthI thayelI bhAvanA te cothI kahevAya che. apunabaMdhaka dazAnA pariNAmane pAmelo jIva nirbhayatA guNane pedA karIne enI sthiratAthI maitrI-pramoda-kArUNya bhAvanA pedA karI mAdhyastha bhAvanAmAM have ene AMzika sAcA sukhanI anubhUti thayelI che enA kAraNe vicAra kare che ke jagatamAM sukha ane duHkha ApanAra koi nathI sukha ane duHkha jIvone potAnA karmanA anusAra pedA thAya che. ApaNe koi jIvane nimitta bhUta thaie to tenAthI sAmA jIvane sukha duHkha thAya che. koi koinA nimittothI jIvo sukhI ane duHkhI thAya che e je mAnyatA hatI te dUra thAya che ane vicAre che ke mAre have evI rIte jIvana jIvavuM joie ke mArAthI koipaNa jIva sukha ke duHkha na pAmo. kAraNake bhautika sukha e paNa AtmAne mATe duHkhanuM kAraNa thAya che. jo emAM jIvatA na AvaDe to te sukha paNa du:kha rUpa bane che ane dukha to duHkharUpa che to e sukha-duHkha mArAthI koi jIvane nA thAo e bhAvanA A mAdhyastha bhAvathI pedA thAya che. jema jema jIva sAcA sukhanI AMzika anubhUtimAM sthira thato jAya che tema tema tene bhautika sukha pratye sahaja rIte gusso vadhato jAya che ane dveSa buddhi paNa vadhatI jAya che AthI e jIvone-e bhautika sukhavALA jIvone aMtaramAM vizeSa dayAno pariNAma pedA thAya che. duHkhI jIvo pratye to dayAno pariNAma che ja paNa sukhI pratye vizeSa
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 cauda guNasthAna bhAga-2 dayA hoya che AthI e sukhanA padArtho pratye sahaja gusso vadhe che. AthI vicAre che ke mAruM jIvana have evuM hovuM joie ke e jIvanathI jagatamAM rahelA koipaNa jIvone sukha ke duHkha na thAo. vicAro A bhAva Avavo keTalo duSkara lAge che ! pahelA guNa sthAnake samakIta pAmavAnA kramamAM Ave tyAre karmonI keTalI thokanI thoka nirjarA cAlu thai jAya ane azubha karmono baMdha keTalo maMda banI jAya tathA zubhakarmono baMdha kevo tIvra thato jAya ? AnAthI AtmAmAM mohanIya karmano eTale mithyAtva mohanIyano kSayopazama bhAva thato jAya che enI sAthene sAthe jJAnAvaraNIyadarzanAvaraNIya ane aMtarAya karmano kSayopazama bhAva paNa vadhato jAya che. Ane ja jJAnIoe guNa prApti kahelI che. A guNa prApti karavA mATe AcArya bhagavAn haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe kahyuM che ke- sauthI pahelA jIvo aticAra bhIrUtva guNane prApta kare che. eTale pApanI bhIratA-pApano Dara pApa na thai jAya tenI kALajI rAkhIne jIvana jIve che. enA pratApe rakhene mArAthI pApa thai jaze to AvI vicAraNA satata cAlu rahe che e vicAraNAthI jIvane anubaMdhapaNAnuM pradhAnapaNuM cAlu rahe che eTale ke A vicAraNAthI jIvane atyAra sudhI pApano anubaMdha thato hato. tenI badalImAM puNyano anubaMdha cAlu thAya che ane e puNyanA anubaMdhanA kAraNe jyAre jyAre je je pravRtti karatAM-vacano bolatAM-vicAro karatAM pApa na thai jAya enI satata kALajI rahyA kare che. A rIte puNyanA anubaMdhanA pradhAnapaNAthI sAdhu sahakAranI prApti thAya che. eTale Atmika guNa tarapha AgaLa vadhAravAmAM sahAyabhUta thanAra evA sAdhu mahAtmAonI prApti thAya che. e prAptinA kAraNe ene emano sahavAsa khuba game che. vAraMvAra emanA sahavAsamAM e jIva rahyA kare che. je atyAra sudhI jIvone AvA mahApurUSa tarIke sAdhu mahAtmAnA darzana thayA nahotA ke je mahAtmAone
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAna bhAga-2 55 - - emanI pAsethI kaMi levAnI apekSA nathI, koi cIja mAgatA nathI, ane AtmAnA kalyANano mArga batAvyA kare che. mArA AtmAne kema guNonI prApti vadhAre thayA kare eno mArga batAvyA kare che ane sAcI samajaNa ApIne e mArgamAM mane AgaLa vadhAravAmAM vAraMvAra preraNA karyA kare che. AvA sAdhu bhagavaMtono bheTo-emano sahayoga mArA mATe keTalo upakAraka bane che ema vicAraNA karI sAdhuonuM darzana sahavAsa vAraMvAra karavAnuM mana thayA kare che. jeTaluM ene anukULa padArthone jovAnuM emanA sahavAsamAM rahevAnuM have AkarSaNa-kheMcANa nathI thatuM enA karatAM vizeSa kheMcANa sAdhunA sahavAsamAM thAya che. sAdhuno sahavAsa vadhato jAya che tema tema rAgAdi pariNAmanI maMdatA pedA thatI jAya che. asaMkhya guNa karmonI nirjarA vadhatI jAya che. A maMdatAnA pratApe gAMbhIrya yoga prApta thato jAya che. eTale je utAvaLI vRtti hatIcaMcaLa vRtti rahetI hatI te nAza pAmatI jAya che ane mana, vacana, kAyAnA yoganA vyApAranI sthiratA rUpa gAMbhIrya paNuM prApta thatuM jAya che. e gAMbhIrya paNAthI prakRti abhimukhatA eTale potAnA guNonI-potAnA svabhAvanI abhimukhatA guNa pedA thato jAya che. jema jema potAnA svabhAvane abhimukha thato jAya tema aMtaramAM AnaMda vadhato jAya che ane abhimukhapaNAnI jANakArIthI apunarbalakapaNAne pAme che. e apunabaMdhakapaNAthI have enuM je jJAna che e jJAnano kSayopazama bhAva vadhato jAya che te AtmajJAna sanmukha karavAmAM sahAyabhUta thatuM hovAthI e jJAna pravartaka jJAna kahevAya che. jema jema pravartaka jJAnanI sthiratA thAya che tema tema aMtima sAdhyanuM dhyeya prApta thAya che eTale mokSanuM dhyeya nizcita thAya che ane enAthI samyakjhavartana yoganI prApti thAya che eTale have je yogano vyApAra jIvanamAM thAya che te samyakjhavartana rUpe thAya che eTaleke mana, vacana, kAyAnA yogano vyApAra have enAthI
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 coda guNasthAna bhAga-2 AtmAnuM hita pedA thAya evuM che ke AtmAnuM ahita thAya evuM che evI vicAraNA karI pachI ahita thAya evo vyApAra hoya ane e yogano tyAga karavAnI zakti hoya to teno tyAga kare che ane e ahita vyApArano tyAga thAya ema na hoya-karavuM ja paDe ema hoya to na chUTake jema bane tema jaldI pUrNa thAya athavA ochuM ahita thAya enI kALajI rAkhIne e vyApAra jaldI pUrNa kare che ane je vyApArathI hita thAya ema hoya evo vyApAra sthiratApUrvaka mananI ekAgratA pUrvaka kema bane te kALajIrAkhI vyApAra zAMtithI karato jAya che. ATalI enAmAM zakti-pAvara pedA thato jAya che. AvI pravRttio ane vicAraNAothI jIvane abhaya guNanI sAthe adveSa guNanI prApti thatI jAya che ane enI sthiratAthI je hitapravRttimAM sthiratA pedA karAvI mananI ekAgratA ane prasannatA pedA karAvavAmAM sahAyabhUta thAya che e kriyAno vyApAra karavAmAM akhedapaNuM prApta thAya che. atyAra sudhI jIva saMsAranI sAvadha vyApAra vALI pravRtti akheda rIte karato hato te have ahita karanArI lAgI ane aMtaramAM ahita karanArI ja che evI zradhdhA pedA thai enA kAraNe e pravRtti khedapUrvaka, eTalI karavI paDe che mATe karavAnI. kyAre e pravRtti karavAnI baMdha thAya, e pravRttithI kyAre chUTAya enI vicAraNA rAkhIne jaldI pUrNa thAya e rIte kheda pUrvaka karato jAya che. A rIte A apunabaMdhaka pariNAmanA adhyavasAyanI sthiratAmAM zudhdhayathA pravRttakaraNanA adhyavasAyanI vizudhdhimAM jIvane abhaya-adveSa ane akheda guNonI prApti thAya che eTale A guNo bIjarUpe zarU thAya che. A guNonA pratApe tIvrabhAvanA pApanA pariNAmo vizeSa rIte naSTa thAya che eTale nAza pAme che. bhavanI nainmyatA eTale sukhamaya saMsArano rAga ekAMte duHkharUpa che-dukhanuM ddha ApanAro che ane duHkhanI paraMparA vadhAranAro ja che evI pratitI majabUta
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga - 2 57 thatI jAya che. AthI ucita vyavahAranuM pAlana potAnI zakti mujaba vadhatuM jAya che. A rIte pravRtti karatAM sukhamaya saMsAra pratye atyaMta gusso vadhato ja jAya che. ATalA varSothI A sAmagrIne oLakhI zakyo nahi. A sAmagrI keTalI bhayaMkara che mane keTakeTaluM du:kha ApI rahyuM che. e have khabara paDe che. AthI e sukhanI sAmagrIthI sadA sAvaceta ja hoya che ane enAthI kyAre chUTAya evI vicAraNAmAM ja jIvyA kare che. sukhamaya sAmagrI pratye gusso vadhe che. enAthI potAnA AtmAno bhAva maLa nAza pAmato jAya che. e bhAvamaLanA nAzanA kAraNe have kevA vicAro Ave che tathA kai pravRtti karatAM karatAM e jIvato hoya che e jaNAve che. enAthI jJAnIoe mitrAdraSTinAM je guNo kahyA che te bIjarUpe khIlI uThe che. mitrAdraSTinA guNo vAstavika rIte jIvane samakIta pAmavAnA pahelAnA eTale chellA aMtarmuhUrtamAM pedA thAya che je chellA aMtarmuhUrtane jJAnIoe caramayathApravRttakaraNa kaheluM che te pedA thAya evI kakSAnA pariNAmamAM jIva rahelo che. (1) caityavaMdana : (2) gurUvaMdanAdi kAryomAM pravRtti karavI. aklyANa mitrano yoga tajI devo H eTale je mitra ApaNane pApamAM joDato hoya-pApamAM joDavAnI preraNA Apato hoya-pApa karAvavAmAM ane potAnA pAponI anumodanA karAvavAmAM sahAyabhUta thato hoya te akalyANa mitra kahevAya che. (3) klyANa mitranI saMgati karavI : AtmAnuM kalyANa karAve-kalyANa karavAmAM preraNA ApekalyANanA kAryomAM joDe-AgaLa vadhAre-vAraMvAra hita zikSA ApI doSone oLakhAve-guNonI prApti karAvavAmAM sahAyabhUta thAya te kalyANamitra kahevAya.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 yoda guNasthAnaka bhAga-2 (4) ucita sthitinuM ullaMghana na javuM: eTale vyavahAra evo hoya ke jonArane e rIte AcaraNa karavAnuM mana thAya. (5) loka mArganI apekSA rAkhavI ? - sajjana lokamArganI apekSA rAkhavI ke jethI saguNomAM AgaLa vadhAya-AgaLa vadhavAnI preraNA male jenA kAraNe kalyANanA mArge jIva sthira thAya. (6) gurUjanone aMta:kraNathI pUjya mAnavAH eTale ahIM gurUjanamAM saMsAramAM rahelA potAnAthI vaDIlo tarIke mAtA, pitA, bhAi, blena Adi sI Ave che. eo pratye aMta:karaNathI pUjya bhAva rAkhavo te. (7) gurUjanonI AjJAne AdhIna rahevuM vaDIla tarIke rahelA pUjyonI AjJA mujaba jIvana jIvavuM te. (8) dAnAdimAM pravRtti dravI : potAnI zakti mujaba dAnAdi kArya karavA. (9) bhagavAnanI udAra dile pUjA kravI: aMtaHkaraNathI pUjA karavI te. (10) su sAdhunA darzana kravAra zakya hoya to jyAM susAdhu bhagavaMto hoya tyAM darzana karavA javuM. emanA sahavAsamAM rahevuM. (11) vidhipUrvaka dharmazAstranuM zravaNa kravuM? roja TAima kADhIne paNa bhagavAnanI vANInuM zravaNa karavuM. (12) moTA yana vaDe : eTale mananI ekAgratApUrvaka zubha bhAvanA bhAvavI. (13) vidhi vidhAnapUrvaka dharmanI pravRtti dravI :
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-2 pa9 --- eTale bhagavAnanI AjJA mujaba dharma thAya e rIte dharmanI pravRtti karavI. (14) dhairyanuM avalaMbana kravuM dhIratA guNane dhAraNa karavo. (15) Ayatino naLa vicAravo : eTale AgaLanA kALanI vicAraNA karavI A vicAraNA dharmanI bAbatanI samajavI. (16) maraNane roja dhyAnamAM rAkhavuM H eTale mAre maravAnuM che e yAda karavuM te. (17) paralokamAM hita thAya e rIte jIvana jIvavuM (18) vikSepakArI mArgano tyAga karavo eTale dharmane viSe vijJa thAya dharmanAza thAya evI pravRttiono tyAga karavo. (19) pApanI niMdA karavI. (20) puNyanI eTale sukRtanI anumodanA karavI. (21) udAratA rAkhavI. (22) uttama purUSonAM caritro vAMcavA ane sAMbhaLavA ane sAMbhaLIne zakya eTaluM e pramANe vartana karavA prayatna karavo. A pravRttio sukhanA rAgano saMyama thato jAya-sukhanA rAga pratyeno gusso vadhato jAya eTale A pravRttimAM vizeSa AnaMda pedA thato jAya che ane AnA pratApe jIva zudhdha yathApravRttakaranA chellA aMtamuhUrtamAM eTale caramayathApravRttakaraNanA pariNAmamAM praveza kare che eTale ke jIva caramayathApravRttakaraNane pAme che. e aMtarmuhUrtanA kALamAM rahelA jIvanAM pariNAmo kevA kevA prakAranA hoya che. vizuddhinA kAraNe keTalA pariNAmo vadhIne sthiratAne pAme che e jaNAve che. AvA jIvono mana, vacana, kAyAno vyApAra have AtmAne ThaganAro banato nathI jyAre AvA adhyavasAyane jIva pAmelo
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 cauda guNasthAnaka bhAga-2 nahoto tyAre moharAjA mana-vacana-kAyAthI dharma pravRtti jIvanI pAse karAvIne AtmAnI vaMcanA karato hato eTale Thagato hato te have AtmAnI vizuddhinA pariNAmanA kAraNe e mana-vacanakAyAno vyApAra ThaganAro banato nathI paNa AtmakalyANamAM AgaLa vadhavAmAM sahAyabhUta thato jAya che te avaMcaka yoga kahevAya che. e avaMcaka yoganA kAraNe deva, gurU, dharmanI pravRttinI kriyA paNa avaMcaka rUpe bane che. te kriyAvaMcaka kahevAya che ane e kriyA karatAM karatAM jIvane vizvAsa pedA thAya che ke jarUra A kriyA mane phsa ApyA vagara raheze ja nahi. eTale jJAnIoe je kriyAonuM je phle kahyuM che te kriyA huM je rIte karuM chuM e rIte enuM La jarUra malaze ja evo vizvAsa pedA thato jAya che te phlAvaMcaka kahevAya che e yogAvaMcaka vagere zuM che te jaNAvAya che. roNAcaka, diyAvADa ane lAyaka yama niyama saMyama Apa kyio, puni tyAga birAga athAga liyo ; vanavAsa liyo mukha mauna riyo, draDha Asana padma lagAya diyo. mana-pana nirodha svarbodha kiyo, haTha joga prayoga sutAra bhayo ; japabheda jape tapa tyoMhi tape, urasaihi udAsI lahI sabape. saba zAstranake naya dhArI hiye, matamaMDana khaMDana bheda liye ; vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kucha hAtha haju na paryo. aba kyoM na bicArata he manase, kachu ora rahA una sAdhanasuM ; bina sadguru koya na bheda lahe, mukha Agala haiM kaha bAta kahe. karunA hama pAvata he tumakI, vaha bAta rahI sugurugamakI ; palameM pragaTe mukha Agalarsa, jaba sadguru carna sukhema bahaiM, tanaseM, manaseM, dhanasaeN, sabaseM gurudevakI Ana svaAtma base. taba kAraja siddha bane apano, rasa amRta pAvahi premadhano." "AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA to dravyaliMgI re;
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - cauda puNasthAnaka bhAga-2 vastugate je vastu prakAze, AnaMdadhana mata saMgI re." AtmajJAna tyAM munipaNuM, te sAcA guru hoya ; bAkI kulaguru kalpanA, AtmArthI nahiM joya." darzana-samAgama bIjuM-AvA puruSa saguru vidhamAna hoya, paNa teno darzanajoga jo na thAya, samAgama-paricaya na thAya, to zuM kAma Ave ? AMgaNAmAM kalpavRkSa UgyuM hoya, paNa teno lAbha na levAya to zuM kAmanuM ? aciMtya ciMtAmaNiratna hAtha lAgyuM hoya, paNa tene sevI ciMtita lAbha na uThAvAya to zuM kAmanuM ? kAmadudhA. kAmadhenu AvI hoya, paNa tenI ArAdhanA na thAya to zuM kAmanuM ? sAkSAta paramAmRtano megha varasato hoya, paNa tene jhIlavAmAM nA Ave to zuM kAmanuM ? mATe saMtanA darzana-samAgamanI teTalI ja AvazyaktA che. "paricaya pAtaka vAtaka sAdhu zuM re, akuzala apacaya ceta ; graMtha adhyAtama zravaNa manana karI re, parizIlana naya hota." svarUpanuM tathA darzana trIjuM-bAhyathI saMtanA darzana-samAgama thAya, paNa aMtarathI saMtanuM tathA prakAre saMtasvarUpe darzana na thAya, sasvarUpe oLakhANa na thAya, to teno bAhya samAgama-yoga paNa ayogarUpa thAya che, niSphaLa thAya che athavA puruSa maLyA hoya, paNa tenuM AMtaradarzana-oLakhANa thai zake evI potAnAmAM yogyatA na hoya, to yoga na maLyA barAbara thAya che. A traNamAM paNa trIjo muddo sauthI vadhAre mahatvano che, kAraNa ke puruSa hoya, tenA bAhya darzana-samAgama paNa thayA hoya, paNa tenuM tathAsvarUpe "Atmadarzana' na thayuM hoya, to zuM
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 coda guNasthAnaka bhA|-2 kAmanuM ? kAraNa ke tathAsvarUpe darzana vinA sapuruSano yoga ayoga thAya che, aLa jAya che. ema to A jIve aneka vAra tIrthakara jevA parama puruSanA darzana karyA haze, paNa A jIvanI yogyatAnI khAmIne lIdhe te puruSanuM tathA darzana na thayuM, tethI te yoga aLa gayo; mATe puruSanA yoganI kharekharI rahasyacAvI (Master-key) tenuM yathAsvarUpe darzana karavuM-oLakhANa thavI te che. ane ema thAya tyAre ja avaMkya yoga thAya che. yogaavaMcaka eTale ? A avaMcaka eTale zuM ? tenI vyAkhyA upara kahI che te pramANe vaMcaka nahiM te avaMcaka, vaMce nahi, chetare nahi, Thage nahi te avaMcaka. je kadI khAlI na jAya, cUke nahiM evo amodha, acUka, avisaMvAdI, rAmabANa te avaMcaka. yoga evo ke kadI vaMce nahiM, cUke nahiM, khAlI jAya nahiM, te cogAvaMcaka. A yogAvaMcaka bANanA lakSya tAkavA barAbara che. bANanI lakSya kriyAmAM prathama pagathiyuM lakSyane-nizAnane barAbara tAkavuM (Aiming) te che. te lakSya barAbara tAkyA pachI ja bIjI nizAna viMdhavAnI kriyA bane che tema A samasta yogakyiArUpa rAdhAvedhamAM paNa prathama pagathiyuM sAdhyarUpa lakSyane-nizAnane sunizcita karI barAbara tAkavuM te che. A sAdhya lakSyanI sAthe yoga thavo-joDANa thavuM, tenuM nAma ja yogAvaMcaka che ane te parama nizcayarUpa sAdhya lakSya to "svarUpa' ja che, eTale svarUpa lakSyane anulakSIne karavAmAM Avelo yoga te cogAvaMcaka che. "nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM no'ya ; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM soya." sAkSAta sasvarUpa
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 63 to pachI atre satpuruSanA tathAdarzanarUpa yoga para ATalo badho bhAra mUkavAnuM zuM kAraNa ? kAraNa eTaluM ja ke-satpuruSa mUrtimaMta pragaTa satrasvarUpa che, sAkSAt-pratyakSa mUrtimaMta sasvarUpano yoga pAmela pragaTa 'yogI' che, sAkSAt sahajAtmasvarUpa prabhu che. eTale AvA sAkSAt yogI satapuruSanA jvalaMta Adarza-darzanathI na bhUMsAya evI camatkArika chApa mumukSu AtmAmAM paDe che; jethI ekAMta svarUpalakSI satpuruSanuM parama adbhuta AtmacAritra dekhI, teno AtmA saheje svarUpa lakSya bhaNI DhaLe che. vAcAla vaktAonA lAkho upadezo je bodha nathI karI zakatA, te eka satpuruSano jIvatojAgato dAkhalo karI zake che. Ama yogI satpuruSanA tathAdarzanathI jIvanuM lakSya eka sAdhvasvarUpa nizAna prati keMdrita thAya che, ane pachI tenI badhI pravRtti te svarUpalakSI ja hoya che. teTalA mATe svarUpano sAkSAt lakSya karAvanAra satpuruSanA yogane yogAvaMcaka kahyo che. yogAvaMcathI jIvanapalaTo A satpuruSanA yogathI prApta thato yogAvaMcaka yoga jIvanuM AkhuM jIvanacakra badalAvI nAMkhe che. prathama je jIvanuM samasta AcaraNa saMsArArthe thatuM hatuM te have svarUpalakSI thayA pachI kevaLa AtmArthe ja thAya che. prathama je jIvanI samasta kriyA-pravRtti AtmabAdhaka thaine pravartatI hatI, te have AtmasAdhaka thaine pravarte che. prathama je sahu sAdhana baMdhanarUpa nIvaDatA hatA te have satya sAdhanarUpa thai paDe che. prathama je svarUpalakSa vinA SaTkAraka cakra AtmavimukhapaNe UlaTuM cAlatuM hatuM, te have AtmasanmukhapaNe sulaTuM cAle che. prathama je AtmAnI badhI cAla avaLI cAlatI hatI te havesavaLI cAle che. prathama je jIvanA samasta yoga-kriyAdi svarUpa lakSane cUkI vAMkAcUkA cAlatA hoi, 'vaMkagAmI' hoi, vaMcaka
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 cauda guNasthAnaka bhAga-2 - thaine pravartatA hatA, te have svarUpa lakSyane sAdhI sarala cAlI, avaMkagAmI' thai, avaMcaka thaine pravarte che, Avo camatkArika pheraphAra A jIvanamAM thai jAya che. sakala jagajIvanarUpa A yogAvaMcaka jyAre jIvane prApta thAya che, tyAre ja tenuM kharekharUM jogI jIvana" zarU thAya che, sadguruyoge avaMcaka Ama anAdi kALathI zrImad sadgurunA yoga vinA jIvanA sarva yogasAdhaka vaMcaka nIvaDyA che, paNa zrI sadguruno yoga thatAM te sarva yoga avaMcaka thai paDe che. Avo adbhuta mahimA A yogAvaMcaka yogano che. A puruSanA svarUpadarzanArUpa A yogAvaMcaka nAmanI yogasaMjIvanI prApta thatAM jIvanuM AkhuM yogacakra cAlu thai jAya che. jema hAtho vatAM AkhuM cakra cAlavA mAMDe che. tethI A yogAvaMcaka rUpa hAtho vatAM AkhuM yogacakra cAlavA mAMDe che, mATe puruSanA svarUpanI oLakhANa thavI e moTAmAM moTI vAta che. te thaye jIvanI yoga-gADI sareDe caDI-pATA para caDhI sAcI dizAmAM saDeDATa prayANa kare che. puruSa saguruno tathA darzanarUpa yoga thaye ja AtmAnuM nija kArya siddha thAya che, ane premadhana evo amRta rasa prApta thAya che. A aMge zrImad rAjacaMdrajInA TaMkotkIrNa vacanAmRta che ke sat che te bhrAMti nathI, bhrAMtithI kevala vyatirikta (juduM) che; kalpanAthI para (Aghe) che; mATe jenI prApta karavAnI draDha mati thai che, teNe pote kaMi ja jANato nathI, evo draDha nizcayavALo prathama vicAra karavo, ane pachI "sata" nI prApti mATe jJAnIne zaraNe javuM; to jarUra mArganI prApti thAya." jJAnI puruSano tevo tevo saMga jIvane anaMtakALamAM ghaNIvAra thai gayo che, tathApi A puruSa jJAnI che, mATe have teno
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhA-2 - - - - - Azraya grahaNa karavo e ja kartavya che, ema jIvane AvyuM nathI, ane te ja kAraNa jIvane paribhramaNanuM che, ema amane to draDha rIte lAge che. jJAnI puruSanuM oLakhANa nahiM thavAmAM ghaNuM karIne jIvanA traNa moTA doSa jANIe chIe :- (1) eka to huM jANuM chuM, huM samajuM chuM evA prakAranuM je mAna jIvane rahyA kare che te mAna. (2) bIjuM, parigrahAdikane viSe jJAnI puruSa para rAga karatAM paNa vizeSa rAga. (3) trIjuM, lokabhayane lIdhe, apakIrti bhayane lIdhe ane apamAna bhayane lIdhe jJAnIthI vimukha rahevuM, tenA pratye vinayAnvita thavuM joie tevuM na thavuM." Ama saMkSepamAM cogAvaMcakanuM svarUpa kahyuM. have kriyAvaMcakanuM svarUpa lakSaNa vicArIe. saMta Azraya para khAra bhAra Ama saMtacaraNanA Azraya vinA samasta sAdhana-kriyAdi paramArthe niSphaLa gayA che, vaMcaka banyA che, ThaganArA banyA che. bhAvayogI evA sAcA sapuruSano-bhAvasAdhuno Azraya karavAmAM Ave to ja avaMcaka yoga, avaMcaka kriyA ne avaMcaka phla thAya. eTalA mATe ja atre mahAtmA zAstrakAre "sAdhune AzrIne-saMtano Azraya karIne' e zabdo para khAsa bhAra mUkyo che. vaMcaka kema thayA? kAraNa ke A avaMcaka tripuTInI prApti thayA pUrvenA jIvane je je yoga thayA che, jIve che je kriyA AcarI che, jIvane je je phlA maLyA che, te badhAya upara batAvyA pramANe vaMcaka-chetaranArA thayA che; mULa AtmalakSyathI sUkAvanArA hoi lakSya vinAnA bANa jevA thayA che ! kAraNa ke jIvane kadAca sapuruSa-sa rano
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 cauda guNasthAnaka bhAga-2 samAgama-yoga thayo haze, paNa tene te svarUpe nahi oLakhavAthI, te vaMcaka thayo che, gaTa gayo che. temaja anaMta sAdhana kriyA paNa jIve anekavAra karI haze, paNa te tathArUpa oLakhANa vinA ane sAdhya rUpa lakSyane jANyA vinA; eTale te paNa vaMcaka thai che, iSTa kAryasAdhaka thai nathI, ulaTI bAdhaka thai che ! sAdhana hatA te UMdhI samajaNane lIdhe athavA mamatvane lIdhe baMdhana thai paDyA che ! ane Ama phla paNa vaMcaka thayuM che. saMtaziromaNi zrImad rAjacaMdrajIe sAcuM ja kahyuM che kesAdhana te baMdhana ! "anaMta kALathI AthaDyo, vinA bhAna bhagavAna, sevyA nahi guru saMtane, mUkyuM nahi abhimAna. saMta caraNa Azraya vinA, sAdhana karyA aneka; pAra na tethI pAmiyo, Ugyo na aMza viveka. sau sAdhana baMdhana thayA, rahyo na koi upAya; sata sAdhana samajyo nahiM, tyAM baMdhana zuM jAya ?" "saMpuNNAvi hi kiriyA bhAveNa viNA ja hoti kiriyati / NiyaphalavigalattaNao gevajja uvavAyaNAeNaM / / " arthAta- saMpUrNa kriyA paNa bhAva vinA krikyA ja nathI hotI, kAraNa ke tenA nija phlanuM viklapaNuM che. atre raiveyaka upapAtanuM draSTAMta che : A jIva anaMtI vAra raiveyakamAM upajyo che, ane saMpUrNa sAdhu kriyAthI ja tyAM upajavAnuM thAya che. Ama anaMta vAra saMpUrNa sAdhukriyAnA pAlana chatAM A jIva rakhaDyo, teja emA sUcave che ke te te kriyA vaMcaka hatI, bhAvavihoNI paramArthazUnya hatI. AvA vaMcaka yoga, kyiA ne la dUra thai, atre A prathama mitrA draSTimAM vartatA mumukSu yogIno avaMcaka yoga-kriyA-klanI prApti (dravyathI) thAya che -ane te paNa saMtacaraNanA zaraNarUpa,
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-2 67 - - Azrayane laine, e mudo khAsa lakSamAM rAkhavA yogya che. A avaMcakavaca paNa jenA nimitte hoya che, teno upabhyAsa karatAM AcAryavarya zrI haribhadrasUrijI kahe che ke "tasaprAmANinimitta samaye rizatam | asya hetuzca paramastayA bhAvamalAlpatA ||" arthAta - A avaMcakatripuTI satapraNAmAdinA nimitte hoya che, eka samayamAM eTale siddhAMtamAM sthita che; ane A satakAmAdino paNa parama hetu tathA prakAre bhAvamalanI alpatA che. uparamAM je traNa avaMcaka kahyA, tenI prApti paNa kevI rIte thAya ? kayA nimitta kAraNathI thAya ? te ahIM batAvyuM che. satapuruSa, sAcA sAdhuguNasaMpanna sAdhupuruSa pratye vaMdana, namana, vaiyAvacca, sevA-zubhUSA vagere nimittathI te avaMcakanI prApti hoya. che. prathama to sadguru sapuruSano-sAcA saMtano jaga thatAM, tenA pratye vaMdanAdi karavAmAM Ave. ema karatAM karatAM paricayathI te satpuruSanA svarUpanI oLakhANa thAya, eTale yogAvaMcaka nIpaje. pachI tenI tathArUpa oLakhANa thaye, je tenA pratye vaMdana, namaskAra, vaiyAvacca vagere kriyA karAya, te kriyAvaMcakarUpa hoya. ane satpuruSa, sAcA bhAvasAdhu pratyenI tevI vaMdanAdi kriyAnuM phaLa paNa amodha-acUka hoya, eTale phlAvaMcaka hoya. Ama A badhAnuM mULa sAcA bhAvAcAryarUpa sadguru sapuruSanI nirmaLa bhakti che. yogIrAja zrI AnaMdadhanajIe bhAkhyuM che kenirmaLa sAdhu bhagati lahI, sakhI. yoga avaMcaka hoya sakhI. kiriyAvaMcaka tima sahIM, sakhI. phla avaMcaka joya. sakhI." AvA prakAre ja upara kahelA avaMcakatrayanI prApti hoya
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- -- -- -- -- -- 68 cauda guNasthAnaka bhAga-2 che, ema AptapuruSapraNIta siddhAMtamAM-AgamamAM draDhapaNe sthApavAmAM AvyuM che, evo siddhAMta nizcitapaNe pratiSThita che, evI zAstramaryAdA che. e siddhAMta nizcayarUpa hoi, koi kALe nahi. sAkSAt sapuruSa sadgurunA yoge ja jIvano kalyANamArgamokSamArgamAM praveza thAya, ema traNe kALamAM sthiti che, ema traNe kALamAM paramArtha pAmavAno mArga eka ja che. kAraNa ke "vinA nayananI vAta' eTale ke carmacakSane agamya ne jJAnarUpa divya cakSune gamya evI je vAta che te vinA nayana' -sadgurunI doravaNI vinA prApta thAya nahi; ane jo sadagurunA caraNa seve, to sAkSAta prApta thAya. jo tarasa chIpAvavAnI icchA hoya, to te chIpAvavAnI rIta paNa gurugama vinA kadi prApta thAya nahi, ema anAdi sthiti che. ane tevA prakAre parama jJAnI puruSoe bhAkhyuM che - "binA nayana pAve nahiM, binA nayana kI bAta; seve sadguru ke carana, so pAve sAkSAta. bujha cahata jo pyAsa kI, hai bujhana kI rIta; pAve nahi gurugama vinA, ehI anAdi sthita." pravacana aMjana jo saguru kare, dekhe parama nidhAna, hRdayanayana nihALe jagadhaNI, mahimA meru samAna." ane evA uttama sAcA sAdhupuruSanI, bhAvayogIrUpa sAcA sadgurunI saMgatino lAbha paNa kyAre maLe ? tevo uttama joga kyAre bane ? tenuM kAraNa paNa ahIM kahyuM ke-jyAre tevA prakAranI bhAvamalanI alpatA thAya tyAre tevo "joga" jIvane bAjhe. jyAre mAMhIno-aMdarano mela (AtmamalinatA) dhovAi jaine ocho thAya, tyAre tenuM uttama nimitta maLI Ave. AvA "puNyapaMDUra' jyAre prakaTe tyAre satpuruSano samAgamayoga thAya. "ehavo sAhiba seve teha hajUra, jehanA pragaTe re kIdhAM pUchyapaMDUra" samAna puruSanI lAbha paNa
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 cauda guNasthAnaka mAyA "cAhe cakora te caMdane, madhukara mAlatI bhogI re; tima bhavi sahaja guNe hove, uttama nimitta saMyogI re." ratnano mAla jema jema dUra thAya, tema tema tenI krAMticaLakATa jhaLahaLI UThe che; tema AtmAno bhAvamala-aMdarano mela jema jema dhovAto jAya che, tema tema tenI dharmaprAptinI yogyatArUpa kAMti khIlatI jAya che, AtmaprakAza jhaLakato jAya che. A aMge prazamarasanimagna zrImad rAjacaMdrajInuM nirmala vacanAmRta che ke kalyANane viSe pratibaMdharUpa je je kAraNo che, te jIve vAraMvAra vicAravA ghaTe che. te te kAraNone vicArI maTADavAM ghaTe che, ane e mArgane anusaryA vinA kalyANanI prApti ghaTatI nathI. maLa, vikSepa ane ajJAna e anAdi jIvanA traNa doSa che. jJAnI puruSonAM vacananI prApti thaye teno yathAyogya vicAra thavAthI. ajJAnanI nivRtti hoya che. saraLapaNuM, kSamA, potAnA doSanuM jovuM, abhAraMbha, alpa parigraha e Adi maLa maTavAnAM sAdhana che. jJAnI puruSanI atyaMta bhakti e vikSepa maTavAnuM sAdhana che." Ama mAMheno maLa dhovAtAM, jema jema AtmA nirmala bane, tema tema tenAmAM sanmArga pAmavAnI pAtratA AvatI jAya che, ane te pAtratApa lohacuMbakathI AkarSAine puruSano joga tene bane che. yogAvaMcaka Ama avaMcakatrayInuM sAmAnya svarUpa ane tenA nimitta kAraNano ullekha karI, te pratyeka avaMcakanI spaSTa vyAkhyAno vicAra karIe. A avaMcikanuM svarUpa lakSaNa pradarzita karatAM zrI haribhadrAcAryajI kahe che ke - "sadbhiH kalyANasaMpannairdarzanAdapi pAvanaiH / tathAdarzanato yoga AdyAvaccaka uccate / / "
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 ' arthAta - darzanathI paNa pAvana evA kalyANa saMpanna puruSo sAthe tathAprakAre darzana thakI je yoga thavo, te Adha avaMcakacogAvaMcaka kahevAya che. A vyAkhyAnanI mImAMsA karIe - tathA darzana saMto sAthe tathAdarzanathakI je yoga thavo-saMbaMdha thavo, tenuM nAma yogAvaMcaka che, sapuruSano tathArUpe oLakhANapUrvaka yoga thavo te yogAvaMcaka che. satapuruSanuM je prakAre "svarUpa' che, te prakAre tenA svarUpadarzana thakI-svarUpanI oLakhANa thakI, sapuruSa sAthe je yoga thavo-AtmasaMbaMdha thavo, tenuM nAma yogAvaMcaka che. sapuruSa sAthe bAhya samAgamamAM AvavA mAtrathIupalaka oLakhANa mAtrathI A yoga thato nathI, paNa tenuM puruSa svarUpe darzana-oLakhANa thavAthakI ja A yoga sAMpaDe che. eTale sapuruSanA jogamAM tathA svarUpe darzana oLakhANa e ja moTAmAM moTI agatyanI vastu che. A AtyaMtara svarUpadarzana thAya, to ja sapuruSano kharekharo yoga thAya che ane Avo yoga thAya te ja avaMcaka yoga che. lyANasaMpanna puruSa A sapuruSa kevA hoya che ? to ke kalyANasaMpanna arthAta viziSTa puNyavaMta hoya che. parama yogaciMtAmaNi-ratnanI sAkSAta prAptine lIdhe te parama puNyazALI che, kalyANane pAmelA che. AvA sapuruSa darzanathI paNa pAvana hoya, avalokanathI paNa pavitra hoya che. emanA darzana karatAM paNa AtmA pAvana thaI jAya che, evA te parama pavitrAtmA hoya che. eozrInA pavitra AtmacAritrano ja koi evo adbhuta mUka prabhAva paDe che ke-bIjA jIvone dekhatAM
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda maNasthAnaka bhAga-2 veMta ja tenI ajaba jAdUi asara thAya che. AvA kalyANa saMpanna darzanathI paNa pAvana, nirdoSa, nirvikAra, vItarAga evA jJAnI sapuruSa, emanI sahaja darzana mAtrathI paNa pAvanakAriNI jAduI asarathI sAcA mumukSu yogIone zIdhra oLakhAi jAya che; kAraNa ke mauna muninuM darzana paNa hajAro vAgADaMbarI vAcaspationA lAkho vyAkhyAno karatAM anaMtagaNo sacoTa bodha Ape che. svadehamAM paNa nirmama evA A avadhUta vItarAga muninuM sahaja guNasvarUpa ja evuM adbhuta hoya che. jemake "kIcaso kanaka jAke, nIcaso narezapada, mIcasI mittAi, garavAi jAke gArasI; jaharasI joga jAni, kaharasI karAmati, haharasI hIMsa, pudagala chabI chArasI; jAlaso jagavilAsa, bhAlaso bhuvanavAsa, kAlaso kuTuMbakAja, lokalAja lArasI; sIThaso sunsa jAnai, vIThaso vakhata mArga, aisI jAkI rIti tAhI, baMdata banArasI." arthAta - "je kaMcanane kAdava sarakhuM jANe che, rAjagAdIne nIca pada sarakhI jANe che, koithI sneha karavo tene maraNa samAna jANe che, moTAine lIpavAnI gAra jevI jANe che, kImiyA vagere jogane jhera samAna jANe che, siddhi vagere aizvaryane AzAtA samAna jANe che. jagatamAM pUjya thavA AdinI hoMsane anartha samAna jANe che, pudgalanI chabI evI audArikAdi kAyAne rAkha jevI jANe che, jagatanA bhogavilAsane muMjhAvArUpa jALa samAna jANe che, gharavAsane bhAlA samAna jANe che, kuTuMbanA kAryane kALa eTale mRtyu samAna jANe che, lokamAM lAja vadhAravAnI icchAne mukhanI lALa samAna jANe che, kIrtinI icchAne nAkanA mela jevI jANe che, ane puNyanA udayane ja viSTA samAna jANe che, evI jenI rIti
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 cauda guNasthAnaka bhAga-2 hoya tene banArasIdAsa vaMdanA kare che." saMtasvarUpanI oLakhANa : AvA parama nirdoSa, parama nirvikAra, parama vItarAga jJAnI sapuruSa te-sAdhujanane yathArtha guNasvarUpe oLakhavA, temanuM je sahajazuddha AtmasvarUpa che, te svarUpe temanuM darzana karavuM te 'tathAdarzana' che. A tathA darzanathI puruSano yoga thAya che, ane te yoganuM nAma yogAvaMcaka che. Ama A yogAvaMcakanI prAptimAM traNa mukhya vastu Avazyaka che H (1) jeno yoga thavAno che, te puruSa, sAcA saMta, sadguru hovA joie (2) tenA darzana samAgama thavA joie (3) tenuM tathAsvarUpe darzana-oLakhANa thavuM joie. sapuruSa : AmAMthI ekanI paNa nyUnatA-khAmI hoya to yogAvaMcaka thato nathI, kAraNa ke jenI sAthe yoga thavAno che te pote sata, sAcA satpaSa, pratyakSa svarUpane prApta thayelA sadguru hovA joie; zAstrokta sakala sAdhu-guNathI zobhatA evA sAdhucarita sAcA bhAvasAdhu hovA joie; zuddha sonA jevA zuddha, parama amRta jevA mIThA, zuddha sphaTika jevA nirmala, parama pavitra puruSa hovA joie; sarva parabhAvanA tyAgI AtmArAmI evA sAcA "saMnyAsI' hovA joie; bAhyAvyaMtara graMthathI-parigrahathI rahita evA sAcA nigraMtha-bhAvazramaNa hovA joie; parabhAva pratye mauna evA AtmajJAnI vItarAga jJAnI muni hovA joie; sahaja AtmasvarUpa padano sAkSAta yoga thayo che evA yathArtha bhAvayogI hovA joie; svarUpavizrAMta evA zAMtamUrti "saMta" hovA joie; TUMkamAM temanA sa" nAma pramANe "sa" -sAcA hovA joie, AtmAnA pratyakSa
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda sthAnika bhAga-2 ---------- pragaTa sat svarUpathI yukta evA "sat' hovA joie. bhAvasAdhu-bhAvayeMgI : paNa AvA "sat' svarUpa yukta sAcA saMta-sapuruSa na maLyA hoya, ane asat-asaMta-asAdhu ke kusAdhune sama mAnI lIdhA hoya to A yoga banato nathI, yoga ayogarUpa thAya che; mATe jenI sAthe yoga thavAno che, te sata-sapuruSa-sAcA bhAvasAdhu hovA joie. bAkI jagatamAM kahevAtA sAdhuono, bAhyaveSadhArI sAdhu-saMnyAsI-bAvAono, jaTAjUTa vadhAranArA nAmadhArI jogIono, aneka prakAranA veSaviDaMbaka dravyaliMgIono kAMi toTo nathI. paNa tevA sAdhu guNavihIna khoTA rUpIA jevA dravyaliMgIothI kAMi "zukaravAra vaLato nathI,' AtmAnuM kAMi kalyANa thatuM nathI. A jIvone cama eTale pAMca mahAvratanI pravRtti game che. atyAra sudhI pAMca avrato gamatA hatA tenI pravRtti gamatI hatI te have enA badale avrata pratye nata bhAva pedA thAya che ane A avratanI pravRtti kyAre chUTe ane vratavALuM jIvana jIvato thAuM evI bhAvanA cAlu thAya che. e pAMca mahAvratanuM jIvana pALanArA sAdhu bhagavaMtone joine aMtaramAM AnaMda thAya che ane e AnaMda thatAMnI sAthe potAnuM avratavALuM jIvana dhikkArane pAtra lAge che. dhanya che A jIvone ke bhagavAnanI AjJA mujabanuM yamanuM jIvana sudaMra rIte pALe che. huM karI zakato nathI. kyAre huM evuM jIvana jIvato thAuM e bhAva rahyA ja kare che te sama game che ema kahevAya che. pAMca yama gamatA hovAthI have potAnuM jIvana jIvavAmAM rasa ocho thato jAya che. A rIte yamanA gamAnI sthiratA vadhatI jAya tema AtmAnI ane mananI nirmaLatA vadhatI jAya che. e mananI nirmaLatAnA kAraNe kaSAyonI maMdatA thatI jAya che. kAraNake
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- 74 cauda guNasthAna bhAga-2 - - - - - - - - - - - - - -- jema jema kaSAyonI maMdatA thatI jAya tema tema nirmaLatA ane vizudhdhi AtmAnI pedA thatI jAya che. kaSAyanI maMdatAnA kAraNe lobhanI paNa sAthe sAthe maMdatA thatI jAya che. e lobhanI maMdatAnA pratApe saMtoSa vRtti pedA thatI jAya che. jema jema AtmAmAM saMtoSa vRtti pedA thatI jAya-enI sthiratA AvatI jAya tema tema icchAono saMyama eTale AhAra saMjJA-bhaya saMjJA-maithuna saMjJAparigraha saMjJAno saMyama thato jAya che eTale saMtoSanA kAraNe icchAono paNa saMcama thAya che tenA kAraNe je male-je hoya temAM calAvatA AvaDe. temAM je kAMi sahana karavuM paDe te sahana karavAnI Teva paDatI jAya che te tapa kahevAya che. AthI e icchAonAM rUMdhanathI eTale saMyamathI bAhya tathA atyaMtara tapamAM pravRtti thAya che eTale potAnI zakti mujaba tapamAM pravRtta thato jAya che ane icchAono saMyama pedA karato jAya che. A tapanI pravRttithI svAdhyAyanuM lakSa pedA thatuM jAya che kAraNa ke khAvA pIvA Adino TAima bacI javAthI e TAIme svAdhyAya karavAnI eTale jenA zAstronuM jJAna meLavavAnI icchA vadhe che jenAthI potAnA AtmAnA kalyANa mArge AgaLa vadhavAnuM thayuM e kalyANa mArgamAM sthiratA AvI enA pratApe e jJAnano abhyAsa kare to kalyANanA mArgamAM sthiratA vadhatI jAya mATe jeTalo bane eTalo TAima kADhIne svAdhyAya karato jAya che. jema jema jIvanamAM svAdhyAya vadhato. jAya-svAdhyAyamAM rasa paDato jAya tema tema izvaranuM dhyAnaparamAtmAnuM dhyAna karavAnuM eTale ke e paramAtmAnA nAmonuM dhyAna-e paramAtmAnA guNonuM dhyAna karavAnI rUci pedA thatI jAya che. AthI e guNonuM dhyAna karavAmAM ekAgracitta thatuM jAya che e guNo kevI rIte pedA karyA e pedA karavAmAM keTalo purUSArtha karyo temAM keTaluM sahana karavuM paDyuM ityAdi vicAraNAonI ekAgratA karato jAya te izvara dhyAna kahevAya che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 75 A guNonAM pratApe eno svabhAva kevo thAya che. pariNAmanI zuddhi kevI thAya che ane jIvana paNa kevuM bane che kevI rIte jIvana jIve che e batAve che. AvA jIvone dharmakriyA karavAmAM uga na thAya paNa AnaMda pedA thato jAya. guNaprApta karavAnI jijJAsA yoga saMbaMdhI kathA-vArtA sAMbhaLavAmAM prema hoya. anucita kArya karavApaNAmAM tiraskAra hoya. namratA vadhatI jAya eTale abhimAnIpaNAno nAza thAya eTale samajAvavAthI suvarNanI jema vALyo vaLe evo thAya che eTale haTha pakaDI na rAkhe. potAnA karatAM adhika guNI jIvo dekhAya eno vinaya karavAmAM tatpara hoya. potAmAM je kAMi guNa hoya tene alparUpe mAnato hoya huM kAMi nathI hajI to mAre keTalAya guNo pedA karavAnA che. ATalA guNomAM jo AnaMda mAnato thai jAuM to AgaLa vadhI zakAze nahi mATe mArAmAM to kAMi nathI evI vicAraNA karIne jIvato hoya che. saMsAranA duHkho joine trAsa pAmavA paNuM hoya eTale gabharATa vizeSa rIte pedA thato jAya. saMsArane duHkhanI khANa samAna mAnato hoya eTale saMsAranI sAvadha pravRtti duHkharUpe ja mAnato hoya che. zAstro ghaNAM che ane buddhi ochI che tethI ziSTa purUSo je kahI gayA che e mAre pramANabhUta che emAM kAMi zaMkA rAkhavA jevuM nathI eja sAcuM che. jinezvara paramAtmAoe je kahyuM eja sAcuM che evI mAnyatAnuM bIja cAlu thAya che eTale kadAca zAstro sAMbhaLatA ke zAstro vAMcatA mane samajaNa na paDe mArI buddhimAM e vAta na bese to temAM zaMkA pedA thavA de nahi paNa vicAre ke mArI buddhi keTalI? e kadAca na paNa samajAya-nA bese eTalA mAtrathI barAbara nathI ema na vicArAya-na bolAyae kahyuM che e sAcuM ja che evA bhAva aMtaramAM cAlatA hoya. koipaNa jAtanA khoTApaNA rUpe bakSaNa karavApaNuM na hoya. AvA aneka prakAranA guNo svAbhAvika rIte pedA thAya che. A
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 cauda guNasthAna bhAga-2 guNonA pratApe tatvone sAMbhaLavAnI tIvra icchA thayA kare che ane jyAM jyAM je je tatvonI vAto sAMbhaLavA maLatI hoya tyAM saMsAranI pravRttine gauNa karIne doDato jAya che. hitakArI kriyA sAdhavAmAM niraMtara adhika pravRtti vALo hoya che eTale have jIvanamAM bane tyAM sudhI hitakArI pravRtti vizeSa kema thAya temAM TAima adhika kema jAya enuM lakSya rAkhIne pravRtti karato hoya che. ane je je ahitakArI pravRttio hoya te zakti hoya to choDato jAya che ane chUTe evI na hoya to e ahitakArI pravRttiomAM samaya ocho karato jAya che. indriyo zAMta thatI jAya che. dharmakriyA karatI vakhate apUrva samabhAva vadhato jAya che ane namratA Adi guNo vadhatA jAya che. guNAnurAga pragaTe che. AthI guNavaMtone joine emanA pratye Adara bhAva pedA thato jAya che. hRdayamAM sabhAvanAnAM vicAro pragaTa thatAM jAya che ane sthira thatAM jAya che. A sthitimAM rahelA jIvane jJAnAvaraNIya karmano viziSTa kSayopazama bhAva pedA na thavAthI vizeSa budhdhi pedA thatI nathI. eTale ke zAstranA padArthonA rahasyane samajI zakatA nathImATe ja A jIvo bhagavAnanA vacanone pramANabhUta mAnIne jIve che. zuzruSA guNanI prApti thAya che. Asana yoga aMganI prApti thAya che. eTale AsananI caMcalatA dUra thAya che. sthiratApUrvakanI AsananI pravRtti thAya che. icchAo pajavatI nathI. camatkArone joine lalacAto nathI. aMtarAyo nAza pAme che. anAcAranI pravRttino tyAgI thAya che tathA pIgalika eTale anukULa padArthonA sukhanI Asakti ghaTatI jAya che. A sthitimAM carama yathApravRttakaraNamAM pahoMcelo jIva graMthabheda mATe kayA pariNAmone pAme che e jaNAvAya che. dharma sAdhavAmAM ja niraMtara udhama karavAnA manavALo hoya. padArthano sUkSma bodha pedA thayelo nathI chatAM paNa tatva sAMbhaLavAnI ane sAMbhaLIne samajavAnI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ------ cauda guNasthAnaka bhAga-2 utkaMThA khuba ja thayA kare ane jyAM e tatvo sAMbhaLavA ke samajavA mUle tyAMthI uThavAnuM mana na thAya. emAM jeTalo TAima pasAra thAya te samaya lekhe lAge che evI draDha mAnyatA hoya che. AthI zrI jinezvara paramAtmAe kahelo dharma potAnA prANathI paNa adhika lAge che ane mAne che ane te mujaba AcaraNa karavA prayatna karato jAya che enA pratApe evo draDha vizvAsa thAya che ke dharmamAM saMkaTa AvI paDe ane prANa ApavA paDe to prANa ApavAnI taiyArIvALo thai jAya che. saMsAranA koipaNa padArtha mATe prANa ApavAno vakhata Ave to te padArthone jatA karaze paNa prANa Apaze nahi. jyAre aMtaramAM rahelA dharmanA pratApe dharma mATe prANanI taiyArI batAvaze paNa dharmano tyAga karaze nahi. A draDha vizvAsanA pratApe saMsAranI jeTalI sAvadha pravRtti (pApa vyApAranI pravRttio) e tapAvelA loDhA upara cAlavA jevI bhAse che ke jema koi sthAnethI potAnA gharanA ke ophIsanA sthAnamAM javuM hoya ane rastAmAM tapAveluM lAlacoLa loDhuM pAthareluM hoya tenA upara thaine cAlIne javuM paDe evuM hoya bIjo koi javAno rasto ja na hoya to e kevI rIte jAya ? enI kALajI keTalI rAkhe ? potAnI zakti mujaba jeTalI lAMbI klAMga bharAya evI hoya ane ochA pagalA. mukavA paDe evI rItanI purI kALajI rAkhIne jAyane ? ane e paNa page jarAya dajhAya nahi enI paNa satata kALajI keTalI hoya ? ema ahIM dharmaja aMtaramAM pradhAnapaNe sthira thayelo hoya che enA sivAya tAranAra jagatamAM koi ja nathI evo puro vizvAsa thayelo hoya che. tathA dharma mATe prANa ApavA sudhInI aMtarathI taiyArI hoya evA jIvone saMsAranA vyApAranI sAvadha pravRtti karavI ja paDe ema hoya to tapAvelA loDhA upara cAlavA jevI mAnIne e pravRtti karato hoya che. eno artha e thAya che ke enA aMtaramAM e sukhanI pravRtti pratye atyaMta gusso pedA thayelo hoya
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 cauda guNasthAna bhAga-2 ---- ---------- che ke je anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi krodha rUpa hovA chatAM prazasta rUpe kahevAya che enA kAraNe e pravRttithI baMdhAtI azubha prakRtiono rasa abha baMdhAya che ane baMdhAtI zubha prakRtiono rasa tIvra baMdhAya che ane te paNa puNyanA anubaMdha rUpe puNyano baMdha karato jAya che ane te ja vakhate asaMkhya guNa asaMkhya guNa adhika karmonI nirjarA karato jAya che. A sthitinA kAraNe A jIvone jJAnano bodhapedA thAya che te dIpakanI prabhA jevo thAya che. utthAna doSano abhAva thAya che. AraMbhela pravRttimAM utthAna thatuM nathI eTale ullAsapUrvaka AraMbha thAya ane enI kriyApaNa ullAsapUrvaka thAya. vacamAM bIjA vicArothI ullAsanI maMdatA thatI nathI. zravaNa guNano ArvibhAva thAya che eTale ke zravaNaguNa pragaTa thato jAya che. saMsAra khArA pANI jevo lAge-tatva-zravaNa mIThA pANI samAna lAge-tatvajJAna sAMbhaLavAthI mokSabIjanuM ropaNa thAya che. prANAyAma aMganI prApti thAya che. graMthabheda nahi thavAthI sUkSma bodhano abhAva che. prANAyAmathI prANa taje paNa dharma na taje evI prIti utpanna thAya che. niyamo pUrNa pALe che loka saMjJA tarapha arUci ane vivekamAM vRddhi thAya che. kaleza kaMkAsano aNagamo pedA thAya che. azaThapaNuM-amAthI paNuM-kutarkothI rahita mAtA pitA Adi svajano paNa khArA pANI jevA lAge. graMthabheda na thavAthI A badhA guNo avedha saMvedyapadanA saMbhavavALA che. mithyAtvanA doSavALo je Azaya te avedha saMvedha pada kahevAya che. graMthI kone dhevAya enuM varNana: jJAnAvaraNIyAdi ATha karmamAMthI eka AyuSyakarmane choDIne sAte karmanI sthiti zubha adhyavasAyathI ghaTADI ghaTaDIne eka koTAkoTI sAgaropamamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna kare te samaye jIva yathApravRtti karaNa kare, te karaNa jIve A
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 saMsAramAM paribhramaNa karatAM anaMtIvAra karyuM ane yathApravRttikaraNa karI granthIdeze Avyo kharo paraMtu AgaLa jai zakyo nahi, A paheluM karaNa, tyArabAda jIva apUrvakaraNa, anivRttikaraNarUpa parINAme karI jIva samyakatva pAme. A traNe karaNa mATe kalpabhASyamAM zAstrakAra mahArAjA lakhe che ke . - "aMtima oDANeDI, savvammAnaM AyuvanAnuM | paliyA zasaMdhinaS-mAne strIne havajJa maMDInaM || naMtItti suhuogo, vavaDaghaLayU mUDha maMDIva / jIvassa kammajaNio, dhaNaradogAsapariNAmo || jA gaMThI tA paDhamaM, gaMThI samaicchao bhave vIaM | aniyaTTIkaraNaM puNa, sammattapura rakhkhaDejIve // " "AyuSyavarjIne sAte karmanI chellI koDAkoDI sthiti palyopamane asaMkhyAtame bhAge nyUna rahe, bAkI sarva khapI jAya, ihAM gaMThI sthAnaka che, te gaMThI kevA prakAranI che ? atyaMta duHkhe karI bhedavA yogya, karkaza, vakra, gUDha gupta, koi kharIrAdi kaThIna kASTanI gAMTha jevI tevI rIte bhedI zakAya nahi, te upamAvAlI e anAdikALanI jIvane karmajanita dhana kahetAM niviDa rAgadveSa pariNatirUpa granthI che, te vajanI mAphka durbheda samajavI, jyAM gaMThI che tyAM sudhI Ave tene prathama yathApravRttikaraNa hoya, granthI bheda thayA pachI bIjuM apUrvakaraNa hoya tathA samyakatva purakhaDe ketAM samyakatva prAptavyapaNe AgaLa karyuM che je jIvoe eTale cokkasa mukha AgaLa rahyuM che, te jIvane trIjuM anivRttikaraNa hoya." 79 A rIte zudhdha yathApravRttakaraNanA chellA aMtarmuhUrtamAM guNonIprApti karIne graMthI pratye atyaMta krodha pedA thAya che. je anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi krodha prazasta rUpe pedA thAya che ke jenA kAraNe anukULa padArthonA rAga pratye aMtarathI vicAra Ave
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAma-2 che ke atyAra sudhI anaMtakALa mane duHkhI karyo hoya to Ane ja mane du:khI karyo che mATe eno sadaMtara nAza karI nAkhuM. nAza na thAya to eno evo bheda karI nAMkhu ke jethI e mane pajave nahi. ene AdhIna thaine have mAre jIvana jIvavuM ja nathI. Avo joradAra pariNAma jyAre Ave che tene jJAnI bhagavaMtoe apUrvakaraNa adhyavasAya kahelo che. A adhyavasAya eTale pariNAmane tIkSNa kuThAra jevo pariNAma kahelo che. jema kaThIyAro (lAkaDA kApanAra) potAnA kuhADAne roja pANI pAi pAine ghasIne tIkSNa aNI banAve che ane lAkaDA upara e kuhADAno ghA mAre ke tarata ja enA be TukaDA thai jAya che. ema A apUrvakaraNa adhyavasAyanA pariNAmathI graMthIno bheda thai jAya che eTale graMthI bhedAya che. Avo pariNAma pUrve koivAra Avelo hoto nathI mATe ene apUrva kahevAya che. A graMthI bheda thatAMnI sAthe ja jIvamAM tAkAta evI joradAra pedA thAya che ke je rAgAdi pariNAmane AdhIna thaine e 80 kahe te mujaba atyAra sudhI jIvato hato te rAgAdi pariNAmanI AdhInatAne toDI nAMkhe che. eTale potAne svAdhIna banAve che ke have A jIvane je pramANe vicAra karIne rAgAdi karavA hoya e pramANe rAgAdi varte che. eTale A jIvane jyAM rAga karavo hoya tyAM rAga thAya ane jyAM dveSa karavo hoya tyAM dveSa thAya paNa rAga je vicAra Ape te pramANe jIva have pravRtti kare nahi Ano artha e thAya che ke rAgAdinA paga nIce dabANathI jIvana jIvato hato te jIvana baMdha thai jAya che ane rAgAdine potAnA paga nIce dabAvIne have jIvana jIvato thAya che. Ane graMthIbheda kahevAya che. zAstra paribhASAnA zabdomAM kahIe to anukULa padArthono rAga eTale sukhano rAga cAra sthAnIka (ThANIyo) rasa hato te have A adhyavasAyanA pariNAmathI be sthAnI (ThANIyo) rasa thai jAya che, ane pratikULa padArtho pratye dveSa cAra sthAnIka rasavALo hato
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 81 te paNa have be sthAnIka rasavALo thAya che eTale tIvra bhAve rasa hato te maMdarasa bane che (thAya che). AthI jIvane rAgAdi pariNAmanI herAnagati hatI te baMdha thAya che. A graMthI bheda thatAM ja jIvane jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI tatvonuM jJAna pahelA sthalarUpe hatu te have sUkSma bodharUpe pedA thAya che eTale dareka tatvone sUkSma rUpe vicArI zake che. jANI zake che. AthI choDavAlAyaka padArthomAM choDavA lAyakanI budhdhi sUkSma rUpe sthiratAne pAme che ane grahaNa karavA lAyaka padArthone viSe grahaNa karavA lAyakanI buddhi sthiratAne pAme che. A adhyavasAyanA pratApe atyAra sudhI karmono je rIte sthitino ghAta thavo joito hato te rIte thato nahoto tenA karatAM apUrva rIte sthitiono ghAta thAya che. e ja rIte A adhyavasAyathI apUrva rasaghAta paNa thAya che tathA atyAra sudhI jeTalo karmabaMdha thato hato tenA karatAM ocho evo apUrva sthiti baMdha paNa samaye samaye cAlu thAya che tenI sAthe karmone bhogavavA mATenI guNazreNi paNa prApta thatI jAya che. A cAra vastuo (padArtho) navA prApta thAya che mATe apUrva kahevAya che. A cAreya vastuono kALa eka aMtarmuhUrtano hoya che eTale A apUrvakaraNa adhyavasAyathI pedA thAya che ane anivRttikaraNanA adhyavasAyanA thoDA kALa sudhI cAlu rahe che pachI viccheda thAya che. A apUrvakaraNa adhyavasAyanA baLe jIva samaye samaye anaMta guNa-anaMta guNa vizuddhine prApta karato karato graMthIbhedanI kriyAne ane cAre vastuone sArI rIte prApta karato. eka aMtarmuhUrtanA kALane pasAra kare che. A aMtarmuhUrta asaMkhyAtA samayavALuM hoya che. jyAre A kALa pUrNa thAya ke tarata ja jIva anivRttikaraNa nAmanA adhyavasAyane prApta kare che eTale have A adhyavasAya samakIta ApyA vagara pAcho kravAno nathI. samakatanI prApti karAyA vagara na jAya te anivRttikaraNa kahevAya che. A
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 cauda guNasthAnaka -2 adhyavasAyanA kALanA saMkhyAtA bhAganA samaya pasAra thayA pachI sattAmAM rahelI mithyAtvanI sthiti aMtaH koTAkoTI sAgaropamanI rahelI che tenA traNa vibhAga (bhAga) kare che. pahelI sthiti eka aMtarmuhUrtanI kare che je anivRttinA kALa rUpe bhogavIne nAza karaze. bIjI sthiti (bhAga) eka aMtarmuhUrtanI kare che je vacalI sthiti kahevAya che ane trIjI sthiti (bhAga) aMtaHkoTAkoTI sAgaropamanI rAkhe che. have A jIva pahelI sthitimAM rahelo eTale anivRttikaraNanA kALamAM rahelo samaye samaye mithyAtvanA. pugalone udayamAM lAvIne bhogavato jAya che enI sAthe sAthe bIjI vacalI sthiti eka aMtarmuhUrtanI sattAmAM rahelI che temAMthI je sthitinA pudgalono kALa ghaTI zake ema hoya te pulonI sthitine ghaTADI ghaTADIne pahelI sthitimAM lAvI lAvIne samaye samaye bhogavato jAya che. ane eTalA pudgalo bIjI sthitimAMthI khAlI karato jAya che. have vacalI sthitimAM rahelA mithyAtvanA pudagalonI sthiti ghaTIne pahelI sthitimAM Ave ema nathI e pudgalonI sthiti vadhArI vadhArIne pAchaLanI trIjI sthitimAM nAkhe che eTale e pugalone vacalI sthitimAMthI uThAvIne trIjI sthitivALA banAve che. A kyiA jIva samaye samaye karato jAya che. A kriyA karatAM karatAM pahelI sthitinI eTale anivRttikaraNa kALanI be AvalikA kALa bAkI rahe tyAre vacalI sthiti eTale bIjI sthitimAMnA mithyAtva mohanIyanA pudgalo khAlI karavAnA hatA temAMthI pAchalI trIjI sthitimAM e pudgalo nAMkhato hato te have trIjI sthitimAM nAkhavA mATenA ekeya pudgalo rahetA nathI eTale vacalI sthitimAM trIjI sthitimAM javAlAyaka karma have rahyuM nathI. mAtra pahelI sthitimAM lAvI zakAya evA mithyAtvanA pudgalo rahelA che. A be AvalikA bAkI rahela kALane jJAnI bhagavaMto AgAla viccheda kALa kahe che. tyAra pachI samaye samaye pahelI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 83 sthitimAM pudgalo lAvI lAvIne bhogavatAM jyAre pahelI sthiti eTale anivRttikaraNa kALanI eka AvalikA kALa bAkI rahe tyAre vacalI bIjI sthitimAM rahelA mithyAtvanA pudgalo pahelI sthitimAM AvatA hatA te saMpUrNa khAlI thai jAya che eTale pahelI sthitimAM AvavA lAyaka ekeya pudgala rahyuM nathI. AthI vacalI (bIjI) sthiti mithyAtvanA pudgalo rahItavALI thai. A sthiti eka aMtarmuhUrta kALanI hovAthI eTalA kALanI sthiti mithyAtva pudgala rahIta banI. A sthiti ne aMtaHkaraNa sthiti kahevAya che. have pahelI sthitimAM rahelo jIva eka AvalikA kALane potAnA udayamAM rahelA mithyAtvanA pudgalone samaye samaye udayamAM lAvI-bhogavIne pahelI sthitino kALa pUrNa kare che. A pahelI sthitinA chellA samaya sudhI jIvane mithyAtvano udaya avazya rahelo hoya che. jyAre pahelI sthiti bhogavIne pUrNa kare ke tarata ja e jIva bIjI sthitinA pahelA samayamAM praveza kare che. eTale ke aMtaHkaraNa nAmanA adhyavasAyane pAme che. AsamayamAM praveza kare eTale jIva mithyAtvaguNasthAnaka nAza thatAM cothA guNasthAnakane pAme che ane upazama samakItanI prApti kare che. A upazama samakItano kALa eka aMtarmuhUrtano hoya che. vacalI bIjI sthitino kALa paNa eTalo ja hoya che. A upazama samakItanI prAptimAM jIvane mithyAtva mohanIya ane anaMtAnubaMdhi cAra kaSAya A pAMca prakRtiono sarvathA upazama hoya che. A aMtaHkaraNanA pahelA samayamAM jIva praveza kare eTale upazama samakItanI prAptinA pahelA samaye jIva sattAmAM rahelA trIjI sthitinA mithyAtvanA pudgalo je che tenA traNa vibhAga kare che. pahelo vibhAga e mithyAtvanA pudgalone zudhdharUpe eTale mithyAtva mohanIyanA vipAkodaya rUpe rahelA ane pradezo rUpe rahelA rasa vagaranA kare che eTale zudhdha kahevAya che. A zudhdha thayelA pudgalo be sthAnIka
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAma-2 (ThANIyA) rasavALA kahevAya che. je samyaktva mohanIyanA nAmavALA A pudgalo oLakhAya che ke jenA udayakALamAM jIvane samakItanI zradhdhA arthAt heya padArthamAM heyanI-upAdeya padArthamAM upAdeyanI ane jJeya padArthamAM jJeya rUpenI yathArtha zradhdhA pedA karAve che. e zradhdhAne nirmaLa karI TakAvI rAkhe che. bIjA vibhAgamAM ardhazudhdha pudgalo banAve che ke je pudgalo thoDA zudhdha rUpe ane thoDA azudhdha rUpe banAve che eTale zudhdhA zudhdha rUpe kare che ke jenA udayakALamAM jIvone eka aMtarmuhUrta sudhI jinezvara paramAtmAoe prarUpelA tatvo pratye rAga paNa hoto nathI ane dveSa paNa hoto nathI. A pudgalono jIvane eka aMtarmuhUrtano ja udaya hoya che. A pudgalone mizra mohanIyanA pudgalo kahevAya che. trIjA vibhAga rUpe evAne evA azudhdha rUpe pudgalone rAkhe che e pudgalo mithyAtva mohanIyanA pudgalo kahevAya che. mizra mohanIyanA pudgalo traNa sthAnIka (ThANIyA) rasavALA hoya che. ane mithyAtva mohanIyanA pudgalo cAra sthAnIka (ThANIyA) rasavALA hoya che. A kriyA aMtaHkaraNanA pahelA samayathI zarU thai samaye samaye cAlu rahe che. eTale mithyAtva mohanIyanA pudgalo mizramohanIya rUpe ane samyaktva mohanIya rUpe kare che. mizra mohanIyanA pudgalo samyaktva mohanIya rUpe kare che. have jyAre aMtaHkaraNano eTale upazama samakItano kALa eka aMtarmuhUrtano jIvano puro thaye jo jIvane zudhdhapuMjano udaya thAya eTale samyaktva mohanIyano udaya thAya to e jIva cothA ne cothA guNasthAnake rahelo kahevAya che ane te jIvane kSayopazama samakItanI prApti thai ema kahevAya che. e rIte jo jIvane mizramohanIyano udaya thAya eTale aMtaHkaraNano kALa pUrNa thaye mizra mohanIyano udaya thAya to e jIva trIjA mizra guNasthAnaka ne pAmyo ema kahevAya che. ane je jIvone aMtaHkaraNano kALa pUrNa thaye mithyAtva 84
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 85 mohanIyano udaya thavAno hoya to e jIvane aMtaHkaraNa kALano eka samaya athavA cha AvalikA kALa bAkI rahe athavA upazama samakItano eka samayano kALa athavA cha AvalikA jeTalo kALA bAkI rahe tyAre jIvane avazya anaMtAnubaMdhi kaSAya no udaya (vipAkodaya) pedA thAya che. A mithyAtva vagaranA anaMtAnubaMdhi kaSAyanA udayavALA kALane sAsvAdana guNasthAnaka eTale bIjuM guNasthAnaka pAmyo ema kahevAya che. A sAsvAdana guNasthAnakano eka samayano athavA cha AvalikAno kALa pUrNa thaye jIvane mithyAtvano udaya avazya thAya che eTale azudhdha pudgalono udaya avazya thAya che eTale jIva mithyAtva guNa sthAnakane (pahelA guNasthAnakane) pAme che. A kArmagraMthika matanA AdhAre jANavuM eTale ke karmagraMthane mAnanArA AcAryonA mate jANavuM. jyAre sidhdhAMtane mAnanArA AcAryone mate eTale sidhdhAMtika mate kArmagraMthIka matanI jema zudhdha yathApravRttakaraNane pAmIne apUrvakaraNa nAmanA adhyavasAyane prApta karI graMthIbheda kare ane e graMthabheda thatAMnI sAtheja jIva sattAmAM rahelI trIjI sthiti ane bIjI sthitinA pudgalonA traNa vibhAga karI zudhdhapuja-ardhazuddhapuMja ane azudhdha puMja rUpe samyatva mohanIya- mizra mohanIya ane mithyAtva mohanIya rUpe pudgalo banAve che. e banAvyA pachI eka aMtarmuhUrtano kALa apUrvakaraNano pUrNa karI anivRttikaraNa nAmanA pariNAmane prApta kare che e kALamAM e jIva traNa pujanA pudgalAmAMthI A anivRttikaraNano kALa pUrNa thaye zudhdhapuMja rUpa samyaktva mohanIyanA pudgalo udayamAM Ave e rIte prayatna kare che ane e anivRttikaraNano kALapUrNa thaye avazya samyakatva mohanIya udayamAM AvatAM jIva kSayopazama samakItanI prApti kare che. emAM keTalAka AcAryonuM kahevuM AvuM che ke jo koi jIva purUSArthamAM kAco hoya eTale ATalA satvavALo
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 cauda guNasthAnaka mAga-2 na hoya to e jIva karmagraMtha matanA abhiprAya mujaba zudhdha yathApravRttakaraNa-apUrvakaraNa-graMthIbheda-anivRttikaraNanA adhyavasAyane pAmIne aMtaHkaraNane karIne e jIva upazama samakItanI prApti karI zake che paNa A upazama samakItane pAmelo jIva upazama samakItanA kALamAM traNapuMja karato ja nathI eTale samyaktva mohanIya-mizramohanIya-mithyAtva mohanIyanI sattAvALo banato nathI paNa avazya eka mithyAtva mohanIyanI sattAvALo ja rahe che. AthI jyAre aMtaHkaraNano kALa pUrNa thAya athavA upazama samakItano kALa pUrNa thAya tyAre jIvanI mithyAtva mohanIyano udaya thatAM ja jIva bIjA sAsvAdana guNasthAnakane pAmyA sivAya sIdho mithyAtva eTale pahelA guNasthAnakane pAme che. bIjuM sAsvAdana guNasthAnaka teja pAmI zake ke je jIvone darzana mohanIyanI traNeya prakRtio avazya sattAmAM hoya. trIjA guNasthAnakane pAmelo jIva eTale mizra mohanIyanA udayavALo jIva jo ene mithyAtva mohanIyano DhALa vadhAre hoya to tyAMthI eTale trIjAthI pahelA mithyAtva guNasthAnake jAya che ane jo samyaktva mohanIya tarapha DhALa vadhAre hoya to e jIva trIjA guNasthAnakathI cothA guNasthAnakane pAme che eTale kSayopazama samakItane pAme che. kSayopazama samakItanA kALamAM jIvone samyaktva mohanIyano rasoya-vipAkodaya rUpe udaya kALa hoya che ane mizramohanIya' ane mithyAtva mohanIyanA moTA bhAganA pudgalono upazama hoya che ane thoDA ghaNAM pudgalo AtmAmAM tenI sthiti pUrNa thatAM udayamAM Ave to te samyaktva mohanIya jevA thaine eTale zudhdha mohanIya rUpe thaine udayamAM Ave che te pradezodaya kahevAya che tathA anaMtAnubaMdhi krodha-mAna-mAyA-lobha rUpa cAra kaSAyo paNa potAnA svarUpe udayamAM na AvatAM apratyAkhyAnI krodha-mAna-mAyA-lobha rUpe thaine udayamAM Ave che e pradezodaya
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 kahevAya che. je pudgalo jevA rase bAMdhyA hoya tevA rase udayamAM Ave te rasodaya kahevAya che ane je pudgalo jevA rase bAMdhyA hoya tevA rase udayamAM na AvatAM bIjAnA rUpe thaine udayamAM Ave te pradezodaya kahevAya che. AthI kSayopazama samakItanA kALamAM samyaktva mohanIyano rasodaya kahevAya che (hoya che) ane mithyAtva-mizramohanIya tathA anaMtAnubaMdhi krodha-mAna-mAyA-lobha ema cha prakRtiono upazama tathA pradezodaya hoya che te kSayopazama samakIta kahevAya che. anAdi mithyAdraSTi jIvo upazama samakItanI prApti karatAM cArathI sAta guNasthAnakamAMthI koipaNa guNasthAnakane pAmI zake che. AthI A upazama samakIta cArathI sAta guNasthAnaka sudhI gaNAya che. jyAre upazama zreNinuM upazama samakIta cArathI agyAra guNasthAnaka sudhI hoya che. 87 cothuM guNasthAnaka avirati samyadraSTi guNasthAnaka kahevAya che. A guNasthAnakano kALa sAdhika manuSyabhava tetrIza sAgaropama hoya che. te A rIte kALa jANavo. koi pUrvakroDa varasanA AyuSya vALo manuSya samyaktvane pAmIne anuttaranuM AyuSya bAMdhI tetrIza sAgaropama vALo deva thAya ane tyAM samakIta laine utpanna thAya tyAMthI samakIta sAthe manuSyamAM Ave eTale tetrIza sAgaropamathI adhika kALa gaNAya che. A manuSyapaNAmAM AvelA jIvane ATha varasanI uMmara pachI eka aMtarmuhUrta mATe paNa deza viratino athavA sarva viratino pariNAma pAmavo paDe pachI cothe Ave to cAle jo eka aMtarmuhUrta paNa pAMcamA-chaThThA guNasthAnakamAMthI koino pariNAma pedA na kare to e jIvanuM cothuM guNasthAnaka cAlyu jAya arthAt mithyAtva guNasthAnake pahoMcI jAya. jyAre kSayopazama samakItano kALa chAsaTha sAgaropama sAdhika manuSya bhava hoya che. koi manuSya kSayopazama samakIta pAmIne
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 tetrIza sAgaropamano deva thAya tyAMthI kSayopazama samakIta laine manuSya thAya e manuSya bhavamAM pAMcamuM-chaThThuM ke sAtamA guNasthAnakamAMthI koi guNasthAnakanA pariNAmane pAmIne pAcho anuttaramAM tetrIza sAgaropama vALo deva thAya. pAcho manuSyamAM Ave to A rIte chAsaTha sAgaropama kALa thAya che eTalA kALamAM jo jIva mokSe na jAya to pharIthI eka aMtarmuhUrta trIjA guNasthAnakanA pariNAmane pAmIne kSayopazama samakIta pAmI chAsaTha sAgaropama sudhI TakAvI zake jo tyAM sudhImAM paNa mokSe na jAya to e kALa pUrNa thatAM avazya mithyAtvane pAme che. tetrIza sAgaropamano deva na thAya to bAvIza-bAvIza sAgaropamanA AyuSyavALA deva bhavo traNavAra kare vacamAM manuSyabhava pAme manuSyabhavamAM dezavirati ke sarvaviratinA pariNAmane avazya pAmI zake che. ema paNa banI zake che. AthI cothA guNasthAkano kALa tetrIza sAgaropama hoya ane kSayopazama samakItano kALa chAsaTha sAgaropama hoya che ema kaheluM che. zudva yathApravRtti karaNa kyAre Ave ? 88 samyagdarzana, e Ama to AtmAnA tathAvidha pariNAmasvarUpa che, paNa enAthI nIpajatI asaranI apekSAe ema kahI zakAya ke-samyagdarzana eTale tattvabhUta evA je padArtho che, tenuM jevuM svarUpa zrI jine kahyuM che, tevuM svarUpa jIvane rUcavuM te ! e samyagdarzana traNa prakAranuM che. kSAyika, kSAyopazamika ane aupazamika, temAM, anAdi mithyAdraSTi jIvane pAmavAnI draSTie paheluM aupazamika samyaktva gaNAya che. amuka mate kSAyopasamika samyaktva paNa gaNAya che. paNa, kSAyopazamika samyaktvane pAmyA vinA jIva kSAyika samyaktvane pAmI zakato nathI. ApaNI vAta to e che ke-samyagdarzana pAmavA mATe paheluM zuM joie ? zuddha
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 89 ----- - -- -- -- cauda guNasthAna bhAga-2 yathApravRtti karaNa joie ! ane saMsAra kharAba che, AnAthI chUTavuM joie, ema lAgyA vinA zuddha yathApravRttikaraNa Ave nahi. graMthideze Avelo jIva ja zuddha yathApravRttikaraNane pAmI zake ane graMthideze paNa jIva yathApravRttikaraNa dvArA ja Ave che, paNa e yathApravRtti karaNa upayogapUrvakanuM ke jIvanA puruSArthapUrvakanuM zuddha gaNAtuM nathI. evA yathApravRttikaraNathI nadIghola pASANa nyAye jIva jyAre AyuSyakarma sivAyanAM sAta karmonI antaH koTAkoTi sthiti kare, tyAre te jIva graMthideze Avelo gaNAya. paNa graMthideze. AvelA jIve jo AgaLa vadhavuM hoya, to e mATe enI AMkha saMsAranA sukha uparathI uThavI joie. graMthideze AvelA jIvanI AMkha saMsAranA sukha upara coMTelI ne coMTelI hoi zake ane mATe ja abhavyo ane durbhavyo graMthideze AvI zake che. have to graMthidezathI AgaLa vadhavuM che ane e mATe jIve saMsAranA sukhA upara AMkha bagADavI joie. A sukhamAM mAro vistAra karavAnI tAkAta nathI, ema thavuM joie. A sukhamAM lIna banavAthI vistAra to na thAya, paNa saMsAramAM vadhAre ne vadhAre khUMpI javAya, emAM jIvane thavuM joie. zuddha yathApravRttikraNa apUrvakraNane lAve ? ApaNe e vicAra karavo joie ke ApaNane saMsAranuM sukha lAge che kevuM? saMsAranuM koi paNa sukha maLe to te puNyathI maLe. jIvanA potAnA pusyodaya vinA jIvane saMsAranuM sukha maLatuM ja nathI. atyAre jIvanI je sthiti che, temAM e sukha mIThuM lAgI jAya evuM paNa bane. enAthI kAmacalAu zAntino anubhava thAya evuMya bane che. mAna-pAna vagere maLe, e paNa sukha che ne ? e gamI jAya evuMya bane ne ? paNa, e ja vakhate haiye ema lAge che kharuM ke- "A ThIka nathI ? AnAthI mAro vistAra nathI ? Ane
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 cauda guNasthAnaka bhAga-2 mAre sahAyaka banAvI devuM joie, paNa AmAM mAre mane bhUlI javo joie nahi, ema thAya che? roja dharma karanAre to potAnA AtmAne A khAsa pUchavuM joie ke-tane A sukha lAge che kevuM ? meLavavA jevuM ke choDavA jevuM ? tane joie che saMsAranuM sukha ke muktinuM sukha ? saMsAranA sukhanI je jarUra paDe che te nabaLAi che ema lAge che ? AvuM kAMi tame vicAro cho kharA? AvuM vicAro to zuddha yathApravRtti karaNa Ave. zuddha yathApravRtti karaNa e apUrvakaraNane lAvanAro pariNAma che ane apUrva karaNa AvatAM graMthi bhedAya che ane e pachI AtmAmAM anivRttikaraNa nAmano pariNAma pedA thAya che, ke je pariNAma samyaktvane pragaTa karyA vinA raheto ja nathI. pachI ene zuddha deva, zuddha guru ane zuddha dharmanI upAsanA sivAyanI koi paNa upAsanA vAstavika rItie. karavA jevI lAgatI nathI. kriyA judI ne pariNAma judoH sa. sAdhupaNuM Ave to samyagdarzana pragaTe? sAdhupaNAthI graMthibheda thAya ? - sAcuM sAdhupaNuM to graMthibhedAdi thAya, samyagdarzana pragaTe ane sarvaviratino pariNAma paNa pragaTe tyAre Ave che. sarvaviratine kharekhara pAmelAe to graMthibhedAdi karela ja hoya. A kriyA mAtranI vAta nathI. pariNAmanI vAta che. sarvaviratinI kriyA karAya e judI cIja che ane sarvaviratino pariNAma Ave e judI cIja che. zuddha kriyA ane pariNAma ekasvarUpa ja hoya evuM banAvavuM joie, paNa evuM virala jIvomAM bane che; ane, je kriyA cAlu hoya, tethI tadana UlaTo pariNAma aMdara vartato hoya evuM ghaNuM bane che. eTale, sarvaviratinI kriyA hoya ne pariNAma judo ke UlaTo hoya evuM paNa bane. ema dezaviratinI kriyA e judI cIja ane
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 - 91 dezaviratino pariNAma e judI cIja. e ja rItie sakhyatvano pariNAma e paNa judI cIja. ahIM ApaNe je yathApravRttikaraNa, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa Adi karaNonI vAta karIe chIe, te pariNAmanI vAta che. karaNa eTale AtmAno pariNAma. loka to sAmAnya rItie kyiA jUe. loka amane A veSa ane A kriyA vageremAM joine sAdhu kahe. tame aNuvratAdi uccaro e vagerethI tamane loka dezaviratidhara kahe. paNa kriyA to pariNAma vagareya Ave. sAdhupaNAnI ke dezaviratinI kriyA mAtrathI samyagdarzana AvI ja gayuM che ane sarvavirati ke dezaviratino pariNAma AvI. ja gayo che ema manAya nahi. abhavyo ane durbhavyo paNa sAdhupaNAnI ane zrAvakapaNAnI kriyA karatA hoya, evuM bane. A lokanA sukha agara paralokanA sukhanI apekSAe dIkSA levAya ane paLAya evuMya bane. dunyavI sukha mATe dezaviratinAM vratAdi levAya ane paLAya evuMya bane. samyaktvanI karaNI paNa A lokanA ne paralokanA sukhanI apekSAe karAya evuMya bane. ghaNI sArI kriyAo dekhAdekhIthI agara sArA dekhAvA mATe thAya che. ApaNe to e tapAsavuM joie ke ApaNe je kAMi thoDIghaNI paNa dharmakriyA karIe chIe, te zA mATe karIe chIe ? pariNAmane pedA kravAya kriyA thAyaH A badhI dharmakriyAo to amRtavelaDI jevI che, paNa jIvanA pariNAmanuM ja ThekANuM hoya nahi tyAM kriyAo mAtrathI keTaluMka nIpaje ? A kriyA karanAre zarUAta kyAMthI karavAnI che ? saMsAranuM sukha, eTale ke saMsAranA sukhano rAga e bahu kharAba cIja che ane mAre enAthI chUTavuM joie." -ema thavuM joie. eTaluM thAya ane e mATe kriyA thAya to e bahu lekhe lAge. pariNAma veSa mAtrathI agara to kyiA mAtrathI Ave che evuM nathI.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 92 cauda guNasthAnaka bhAga-2 gRhastha veSavALAneya sarvaviratino pariNAma Ave evuM paNa bane ane sAdhuveSavALAne sarvaviratino pariNAma Ave nahi evuM paNa bane. paNa, sarvaviratinA e pariNAmane TakAvavAne mATe sAdhupaNAnA veSa vagerenI jarUra kharI ja. dharmane vadhumAM vadhu pramANamAM pAmavAnI ane dharmane vadhumAM vadhu pramANamAM pALavAnI anukULatA sAdhuveSamAM che, sAdhukriyAmAM che. dharmane pAmavAnI anukULatA jena kuLamAM paNa ghaNI; paNa e jaina kuLamAM jenapaNAnA AcAra-vicAra cAlu hoya to ! bAkI ahIM Avyo ane sAdhu banyo eTale svAdhyAya vagere cAlu ne cAlu hoya. sadaguruno yoga paNa hoya. ene lIdhe e guNane jhaTa pAmI zake. jena kuLamAM Avelo jIva paNa sadgurunA yoga Adine jhaTa pAmI zake, paNa jena kuLane pAmelAo saguru pAse AvatA ja na hoya to? vAta e che ke-sarvaviratino pariNAma hoya ke na hoya, dezaviratino pariNAma hoya ke na hoya, samyaktvano pariNAma hoya ke na hoya, to paNa ene pAmavA mATe ane ene zuddha-nirmaLa banAvavA mATe paNa sarvaviratinI, dezaviratinI ane samyaktvanI kriyA abhyAsa rUpe thAya; paNa je koi e kriyA kare che, te e kriyA sarvaviratinA, dezaviratinA agara to samyaktvanA pariNAmane pAmavAne mATe ane pAmyA hoya to tene nirmaLa banAvavAne mATe kare che ke nahi ? e vicAravAnuM che. dhyeya sudhare to pariNAma sudhare : ApaNe jAte ja ApaNI dharmakriyAnA dhyeyane tapAsavuM joie. e mATe sauthI paheluM ApaNe ja ApaNane pUchavuM ane tapAsavuM ke- "lokamAM sukhamaya gaNAya evA paNa saMsAra tarapha tArI AMkha kevI che? roja jIva ! tuM pUjA kare che, dAna-zIla-tapa vagere kare che, to tane kharekhara game che zuM ?' je vastu kharekhara
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 93 game, tene meLavavAne mATe prayatna karavAnuM mana thAya. game teTalI dharmakriyA karatA ho, paNa je di' saMsAra sukhamaya hoya to sAro lAge, emAM jIvanuM bhaluM lAge, te di' jIvano badho DhALa e tarapha vaLe; ane, jo sukhamaya evo paNa saMsAra kharAba lAge, choDavA jevo che ema lAge, to jIvano DhALa e choDavA tarapha vaLe. jene sukhamaya evA paNa saMsAramAM kharekhara AvaTa jevuM na lAge, tenuM dhyeya sudhare. dhyeya sudhare eTale pariNAma sudharyA vinA rahe nahi. paNa, saMsAranA sukha upara ja jo AMkha hoya, to sukha na maLe ane duHkha Ave toya duHkha thAya paNa dhyeya sudhare nahi. e to je koi ene saMsAranuM sukha pAmavAmAM sahAyaka banato lAge, e vAtamAM Teko ApanAra je koi ene maLe, tenI pUMThe e cAlavA mAMDe. sukha maLe ke na maLe paNa enI AzAmAM ne AzAmAM e duHkheya veThyA kare. A rItie duHkha veThanAro ane saMsAranA sukhanI AzAe sukhane choDanAro, dharma kare che ema kahevAya ? saMsAranA sukhanI AzAmAM ramato jIva dharmakriyA kare evuM paNa bane. jo ene lAgI jAya ke- 'AnAthI mAre je sukha joie che te mane maLaze.' -to e e paNa kare. A lokamAM nahi paNa paralokamAM A sukha ghaNuM maLaze ema lAge, to e jIva A lokamAM ghaNAM ghaNAM kaSTa veThIne paNa dharmakriyA kare. paNa e badhuM karatAM enA manamAM zuM hoya ? enI AMkha kyAM hoya ? saMsAranA sukha upara ja ne ? pachI enI ghaNI paNa dharmakriyA enA pariNAmane sudhAranArI bane zI rItie ? Aje keTalAka dharmakriyA karanArA evA hoziyAra thai gayA che ke-jo emane pUchIe ke- 'tame A badhuM zA mATe karo cho ?' to e kahe ke- 'mokSa mATe.' mokSanuM dhyeya che ema bole. e vakhate tAga kADhavo hoya ane ene samajAvavuM hoya, to pUchavuM paDe kemokSa game che to tenuM kAraNa zuM che ? saMsAranuM sukha nathI gamatuM mATe mokSa gamyo che ane ethI dharma karo cho ke saMsAranuM sukha
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 cauda guNasthAna bhAga-2 nathI maLyuM mATe mokSanI vAta karIne paNa saMsAranuM sukha meLavavA dharma karo cho ? mokSa game che, eno artha ja e che ke-saMsAranuM sukha kharekhara gamatuM nathI. saMsAranA sukhanA rAga upara ane e rAge janmAvelA dveSa upara dveSa pragaTavo joie jIva dharmanI prAptine yogya bane tyAM sudhI zuddha yathApravRttikaraNa gaNAya. dharma pAmavAnI icchA thai tyAM sudhImAM to eNe ghaNI ghaNI nirjarA sAdhI hoya, paNa dharma pAmavAne mATe sauthI pahelAM granthibheda karavo paDe. gADha rAga-dveSanI gAMThane bhedavI paDe. apUrvakaraNa vinA e bhedAya nahi. e apUrvakaraNane pedA karavAne mATe, jIve saMsAranA sukhanA rAga upara ane e rAge janmAvelA dveSa upara khUba khUba dveSa keLavavo paDe. saMsAranA sukhanA rAga upara ane e rAge janmAvelA DheSa upara kevo dveSa keLavavo paDe ? "atyAra sudhI A jIva saMsAranA sukhanA rAga upara ane saMsAranA duHkhanA dveSa upara mustAka rahyo che. e rAgamAM ane e dveSamAM ja mAruM kalyANa, ema A jIve mAneluM che. paNa have mane samajAya che ke-e rAga ane e dveSa e ja mArA kharekharA zatru che. e rAge ne e dveSe mane mArA svarUpanuM bhAna paNa thavA dIdhuM nahi. anAdikALathI atyAra sudhInA anantAnanta pula parAvarta kALa sudhI mane e rAge ne e dveSe ja saMsAramAM bhaTakAvyo. e rAgathI ane e dveSathI huM chUTuM to ja mArI mukti thAya. mATe have koi paNa rItie e rAga paNa nahi joie ane e dveSa paNa nahi joie. A bhayaMkara saMsArathI chUTavAno upAya e ja che ke-e rAgathI ne e dveSathI huM sarvathA mukta banuM." Avo nirNaya jIvano thAya, e zuM che ? saMsAranA sukhanA rAga uparano ane e rAge janmAvelA du:khanA dveSa parano dveSa che. e
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAna bhAga-2 - rAga ane e dveSa uparanA AvA prakAranA dveSanA cittanAdimAMthI AtmAmAM e rAga-dveSane toDI nAkhavAno je apUrva pariNAma pragaTe, te apUrvakaraNa kahevAya che; ane, e apUrvakaraNathI gADha rAga-dveSanI gAMTha bhedAi gayA vinA rahetI nathI. tamane lAge che ke-saMsAranA sukha uparanA rAge ane e rAge janmAvelA dukhanA dveSe AtmAnuM ghaNuM ghaNuM bagADyuM che ? e rAga-dveSa bhUMDA lAge eTale apUrvakaraNa sahelAithI pragaTI zake. 2. sacadattanI prAptino dama anAdikSmasantAnathI veSTitapaNuM ? A jagat anAdikAlIna che. anAdikAlIna evuM A jagat anantakAlIna paNa che. A jagata kyAreya astitvamAM nahotuM-evuM paNa banyuM nathI ane A jagat kyAreya astitvamAM nahi hoya-evuM banavAnuM paNa nathI. anAdi ane ananta evA A jagamAM "jIva" ane "jas" e be prakAranA mukhya padArtho che; ethI jagatanA eke eka padArthano kAM to jIvamAM ane kAM to jaDamAM samAveza thai jAya che. jas evAM karmonA jIvanI sAthenA yogathI saMsAra che ane jIva jyAre jaDanA e saMyogathI sarvathA mukta banI jAya che, tyAre e jIva saMsArathI mukta banI gayo, ema kahevAya che. jIvane saMsArI rAkhanAro, jIvane saMsArI banAvyuM rAkhanAro je jagano saMyoga che, te jaDa karmasvarUpa che. karma jaDa che, paNa jIva mAtrane jaDa evA karmano saMyoga anAdikAlathI che; ane , jaDasvarUpa karmanA e saMyogathI ja jIvano svabhAva AvarAyelo che. jIvanI sAtheno karmano saMyoga anAdikAlIna hovA chatAM paNa, koi ja karma vizeSano saMyoga koi paNa jIvane
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 anAdithI hoto nathI, kAraNa ke-bhogavavA Adi dvArAe karmo AtmAthI vikhuTAM paNa paDatAM jAya che ane baMdhanAM kAraNonuM astitva hoine jIvane navAM navAM karmo baMdhAtAM jatAM paNa hoya che. eTale, koi karma vizeSano saMyoga jIvane anAdikAlathI hoto nathI, parantu pravAha rUpe athavA paraMparA rUpe, jIvanI sAtheno jaDa evA karmano je saMyoga che, te anAdikAlIna che. Ama hoine, jIvane anAdikarmaveSTita kahevAne badale, jIvane anAdikarmasaMtAna-veSTita athavA anAdikarma paramparAveSTita Adi kahevo, e vadhu yogya che. karmano baMdha te ja jIvane thai zake che, ke je jIvane karmano saMyoga hoya che. pratyeka samaye AtmA karmathI chUTe che paNa kharo ane karmane bAMdhe che paNa kharo. vItarAga ane sarvajJa banelo AtmA, mAtra cAra prakAranAM karmoe ja sahita hoya che. tethI te cAra prakAranAM karmothI chUTato jAya che ane e AtmAne mAtra yogapratyayika ane te paNa zAtAvedanIyano ja baMdha thato hoya che. ema karatAM karatAM, e AtmA evI avasthAe pahoMce che ke-ene karmano baMdha thAya ja nahi ane ethI te sakala karmothI rahita banI jAya. samyaktvanI durlabhatA H 96 jIva mAtra anAdikAlathI karmasantAnathI veSTita che ane ethI jIva mAtrane mATe samyaktva durlabha che. samyaktva durlabha che e vAta jema sAcI che, tema jIve samyaktvane potAne mATe sulabha banAvyA vinA cAlI zake evuM paNa nathI-e vAteya eTalI ja sAcI che; kAraNa ke- 'samyaktvane prApta karyA vinA, koi paNa jIva, gRhidharmane ke sAdhudharmane tenA kharekharA svarUpamAM pAmI zakato ja nathI; ane, dharmane kharekharA svarUpamAM pAmyA vinA, koi paNa jIva, potAnA mokSane sAdhI zakato nathI.' -
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 ATha prakAranAM karmonI utkRSTamAM utkRSTa sthitinuM ane jaghanyamAM jaghanya sthitinuM pramANa : anAdi kAlathI jIva je karmasattAnathI veSTita che, te karma ATha prakAranuM che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, gotra ane attarAya-e, karmanA ATha prakAro che. A ATha prakAranAM karmonAM nimitto cha che. ekamithyAtva, bIjuM-ajJAna, trIjuM-avirati, cothuM-pramAda, pAMcamuMkaSAya ane chaThuM-coga. mithyAtva Adi A cha nimittothI, jIvane prAyaH potapotAnA pariNAma dvArAe karmano baMdha thAya che. mithyAtvAdinA nimittathI eka pariNAma dvArA saMcita thatuM karma, utkRSTa sthitivALuM paNa hoi zake che ane jaghanya sthitivALuM paNa hoi zake che. tIvra evo je azubha pariNAma, te pariNAma dvArA janita je karma, te utkRSTa sthitivALuM hoya che. ATha prakAranAM karmomAM, dareke dareka prakAranA karmanI utkRSTa sthiti samAna narthI hotI, paNa bhinna bhinna hoya che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane antarAya-e cAra prakAranAM karmonI utkRSTamAM utkRSTa sthiti trIsa koTAkoTi sAgaropama pramANa hoi zake che, jyAre mohanIya karmanI utkRSTamAM utkRSTa sthiti sIttera koTAkoTi sAgaropama pramANa hoi zake che. bAkI rahyAM je nAma, gotra ane AyuSya, temAM nAmakarmanI ane gotrakarmanI utkRSTamAM utkRSTa sthiti vIsa koTAkoTi sAgaropama pramANa hoi zake che ane AyuSyakarmanI sthiti utkRSTamAM utkRSTa tetrIsa sAgaropama pramANa hoi zake che. jJAnAvaraNIyAdi ATha karmonI sthiti jema utkRSTamAM utkRSTa koTinI paNa hoi zake che, tema jaghanthamAM jaghanya koTinI paNa hoi zake che. tevA prakAranA pariNAmathI saMcita thatAM ATha prakAranAM karmomAM, vedanIya karmanI jaghanyamAM jaghanya sthiti bAra
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 cauda maNasthAnaka bhAga-2 muhUrta mAtranI hoya che, nAmakarma ane gotrakarmanI jaghanyamAM jaghanya sthiti ATha muhUrta mAtranI hoya che, jyAre bAkInAM je jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, AyuSya ane attarAyae pAMca prakAranAM karmo, e karmonI jaghanyamAM jaghanya sthiti antarmuhUrta mAtranI hoya che. atre e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke-zubhAzubha pariNAma dvArAe thatA karmabaMdhane aMgenI ja A vAta che, paNa kevalajJAnione je yogapratyacika baMdha thAya che, te baMdhane aMgenI A vAta nathI. samajIne taLajIvALA bano : mithyAtvAdinA nimitte, AtmAnA pariNAma dvArA, pariNAmanI zubhAzubhatAthI zubhAzubha karmano je saMcaya thAya che, te karmasaMcayamAM pariNAmanI tIvratA ke madatAne kAraNe kayA kayA karmanI keTalI keTalI utkRSTamAM utkRSTa sthiti hoi zake che ane keTalI keTalI jaghanthamAM jaghanya sthiti hoi zake che, teno tamane khyAla to Avyo ne ? mohanIya karma sIttera koTAkoTi, sAgaropamanI sthitivALuM paNa baMdhAi zake ane antarmuhUrta mAtranI sthitivALuM paNa baMdhAi zake. A badhAne samajIne, karavuM e joie ke-azubha pariNAma pragaTe nahi enI kALajI rAkhavI tathA azubha pariNAma pragaTe to paNa te tIvra bane nahi enI kALajI rAkhavI; ane, zubha tathA zuddha pariNAma banyA rahe enI kALajI rAkhavI temaja zubha tathA zuddha pariNAmane khUba khUba tIvra banAvavAno prayatna karyA karavo. AtmA jema jema guNasampanna banato jAya che, tema tema tene karmano baMdha zubha rUpamAM thavAnuM vadhatuM jAya che ane azubha rUpamAM thavAnuM ghaTatuM jAya che; tema ja, tenI nirjarAnuM pramANa paNa vadhatuM jAya che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 cauda vaNasthAna bhAga-2 maisthiti ghaTyA vinA granthideze pahoMcAya nahi ? che tamArI rAzi bIna anAdikAlathI karmasattAnathI veSTita janune paNa jo durlabha evuM samyaktva prApta thAya che, to te kayA krame prApta thAya che, te samajavA jevuM che. je jIvo durlabha evA samyagdarzana guNane pAme che, te jIvone mATe sauthI paheluM je bane che, te e bane che keteonAM karmonI sthiti khUba ja ghaTI javA pAme che. emAM, AyuSyakarma sivAyanAM sAteya prakAranAM karmonI sthiti khapIne ghaTI javA pAme che ane e sAteya prakAranAM karmonI sthiti ghaTIne eTalI hada sudhI ghaTI jAya che ke e sAtamAMnuM koi paNa karma, eka koTAkoTi sAgaropamanI sthitithI adhika sthitinuM to rahevA ja pAmatuM nathI; ane, je eka koTAkoTi sAgaropama jeTalI karmanI sthiti zeSa rahI, te sthitimAMthI paNa thoDIka sthiti, eTale keeka palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI sthiti khapI javA pAme che. potAnI karmasthitinI ATalI hada sudhInI laghutAne pAmelA jIvane, granthidezane pAmelo jIva kahevAya che. eTale ke-jyAM sudhI jIvanAM AyuSyakarma vinAnAM jJAnAvaraNIyAdi sAta karmonI eka koTAkoTi sAgaropama pramANa kAlathI adhika kAlanI je sthiti, te sthiti khapI javA pAmatI nathI ane eTalI sthiti khapI gayA pachIthI paNa bAkI rahelI je eka koTAkoTi sAgaropamanI sthiti, te sthitimAMthI paNa jyAM sudhI eka palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI sthiti khapI javA pAmatI nathI, tyAM sudhI to jIva granthidezane paNa pAmato nathI. samyagdarzana guNane pAmavAne mATe je granthine bhedavI e anivArya che, te granthinA deza sudhI paNa e jIva pahoMcI zakato nathI, ke je jIvanI karmasthiti eka koTAkoTi sAgaropama pramANa kAlanI che agara to tethI adhika kAlanI che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1OO thAka bhAva- 2 nadI-ghola-pASANa jAye thatI karmasthitinI laghutA ? granthideze pahoMcavA jogI karmasthitinI laghutA, jIvane, potAnA irAdA pUrvanA puruSArtha vizeSathI ja prApta thAya che -evuM nathI . potAnI karmasthitinI eTalI laghutAne, jIva, yathApravRttikaraNa dvArAe nadI-ghola-pASANa nyAye pAme che. eTale ke-ethI adhika karmasthitinI je kSaya jai javA pAme che, te kSaya yathApravRttikaraNa dvArAe nadI-ghola-pASANa nyAye thAya che. nadIomAMthI keTalIka vAra bahu ja suMdara AkAravALA ane atizaya lIsA evA pASANo maLI Ave che. e pASANone, evo sudara AkAra koi kArIgare Apelo hoto nathI; athavA to, e pASANone koi kArIgare evuM atizaya lIlApaNuM paNa ApeluM hotuM nathI. AmathI tema athaDAte-kUTAte ja e pASANo evA sundara AkAravALA ane evA atizaya lIsA banI gayelA hoya che. pASANane evo AkAra ApavAnI sAthe evuM lIsApaNuM ApavuM, e kArIgarane mATeya saheluM to nathI ja; jyAre kudaratI rItie e pASANo athaDAte-kUTAte evA banI gayelA hoya che. jIvane granthideza sudhI pahoMcADanArI je karmasthitinI laghutA thAya che, te laghutA paNa e ja rItie yathApravRttikaraNa dvArAe karmasthiti khAte khapata thai javA pAme che; ane, e ja kAraNa che ke-abhavya jIvo ane durbhavya jIvo paNa granthideza sudhI pahoMcI zake che. vaLI granthidezane pAmelA jIvo paNa punaH karmasthitinI gurutAne pAmatA ja nathI, evuM paNa nathI. ATalI mailaghutA paNa mahatvanI granthideze pahoMcavA jogI karmasthitinI laghutAne jema bhavya jIvo pAmI zake che, tema durbhavya jIvo paNa pAmI zake che ane
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 101 abhavya jIvo paNa pAmI zake che; chatAM paNa, karmasthitinI eTalI laghutA thavI, e paNa khUba ja mahatvanI vastu che. kAraNa ke bhavyA jIvo paNa granthine bhedavAno puruSArtha karmasthitinI laghutAne pAmyA vinA karI zakatA nathI. bIjI vAta e paNa che ke bhagavAna zrI. jinezvaradevoe mAvelo je mRtadharma che ane cAritradharma che, te dharmane dravyathI paNa te ja AtmAo pAmI zake che, ke je AtmAo granthideze pahoMcavA jogI kamIsthitinI laghutAne pAmelA hoya. zrI jinazAsane upadezelA dhRtadharmanI ane cAritradharmanI AMzika paNa AcaraNA karI rahelA jIvone mATe, eTaluM to nizcita ja ke-eka AyuSyakarma sivAyanAM te jIvonAM jJAnAvaraNIyAdi sAteya karmonI sthiti ghaNI ja kSINa thai javA pAmelI che ane eka palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge uNa evI eka koTAkoTi sAgaropama pramANa kAlanI sthitithI adhika sthiti te jIvonA koi paNa karmanI nathI. eTaluM ja nahi, paraMtu jyAM sudhI je jIva zrI jinazAsane mAvelA zrutadharmane ane cAritradharmane aMze paNa AcarI zake che, tyAM sudhI te jIva jJAnAvaraNIyAdi je karmone saMcita kare che, te karmonI sthiti paNa ethI adhika hoi zakatI nathI. arthAtueka palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge uNa evI eka koTAkoTi sAgaropama pramANa kAlanI sthitithI jarA paNa adhika sthitivALA koipaNa karmane upArjanAro e jIva banato nathI. pranthidezane nahi pAmelo zrI navakaraneya pAmI zake nahi? parama upakArI mahApuruSo tyAM sudhI mAne che ke- jyAM sudhI jIva granthideze AvavA jogI karmasthitinI laghutAne pAmato nathI, tyAM sudhI to jIva zrI navakAra mahAmatrane athavA to zrI navakAra mahAmantranA "namo arihaMtANaM' evA pahelA pAkane athavA to "namo arihaMtANaM' e pAdanA "na' ne paNa "namo arihaMtANaM
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 cauda guNasthAnaka bhAga-2 - - - - - - - - - - - - - - - - e pAdanA "na' tarIke pAmI zakato nathI. jJAnionA A kathana uparathI phalita thAya che ke jena kuLomAM je AtmAo janma pAme che, teo prAyaH granthidezane pAmavA jegI karmasthitinI laghutAne pAmelA hoya che. je jena kuLo jena AcAranI ane jenA vicAranI draSTie hInamAM hIna koTinAM banI javA pAmyAM hoya, chatAM paNa e kuLomAM jo zrI navakAra maMtranuM smaraNAdi cAlu hoya, to evAM paNa kuLomAM prAyaH evA ja AtmAo janmane pAme, ke je AtmAonI karmasthiti granthidezane pAmavA jogI laghutAne pAmelI hoya. je koI jIva "namo arihaMtANaM' bolavAnA AzayathI "na' paNa bolI zake, e jIva karmasthitinI eTalI laghutAne pAmelo che, eTaluM to jJAnionA kathanAnusAre nizcitapaNe kahI zakAya. uparAnta, jyAM sudhI jIva "namo arihaMtANaM' eTaluM mAtra paNa bolI zake che agara "namo arihaMtANaM' bolavAnA Azaye "na' ne paNa bolI zake che, tyAM sudhI e jIva, game teTalI utkaTa koTinA pApavicAromAM ane game teTalI utkaTa koTinA pApAcAromAM rakta banelo hoya to paNa, te jJAnAvaraNIyAdi ATha karmo paikInA koi paNa karmano evA rUpano saMcaya karato ja nathI, ke je karmanI sthiti eka koTAkoTi sAgaropamanI hoya athavA to ethI adhika hoya ! eno artha e che ke-e jIvamAM azubha pariNAmo evA tIvra bhAve pragaTatA ja nathI, ke jethI e jIvane koi paNa karma eka koTAkoTi sAgaropamanI sthitinuM ke ethI adhika sthitinuM baMdhAya. zrI navakAra mansanI prApti jena kuLomAM sAmAnya rItee sulabha gaNAya, eTale jaina kuLamAM janma pAmanArA AtmAone aMge vAta kahI; bAkI to, je koine paNa zrI navakAra maMtranI prApti thAya, tenI karmasthiti utkRSTamAM utkRSTa koTinI hoya to paNa, te karmasthiti eka koTAkoTi sAgaropamathI paNa kAMika nyUna ja hoya; ane, e jIva je je karmone upArje, te te karmonI paNa jo
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-2 103 - - - - utkRSTamAM utkRSTa koTinI sthiti hoya, toya te sthiti eka koTAkoTi sAgaropamathI kAMika nyUna ja hoya. e jIva ethI adhika sthitivALA karmane tyAre ja saMcita karI zake, ke jyAre e jIva zrI navakAra ma~nA AMzika paNa paricayathI sarvathA mukta banI jAya; eTale ke-e jIva jyAre granthidezathI pAcho paDI jAya. bhAgyazAlitA saphala nIvaDI kyAre kahevAya? granthideze AvavA jogI karmasthitinI laghutAne pAmelA. badhA ja jIvo zrI navakAra Adine pAmI zake che, evo paNa niyama nathI. niyama to e ja che ke-je jIva jyAM sudhI granthideze. AvavA jogI karmasthitinI laghutAne pAme nahi, te jIva tyAM sudhI zrI navakAra ma- Adine pAmI zake ja nahi ! eTale, granthideze AvelA jIvo paikInA je jIvo zrI navakAra maMtra Adine pAmI jAya, te jIvo kamathI kama eTalA bhAgyazAlI to kharA ja ke-jyAM sudhI teo zrI navakAra maMtra AdinA paricayAdithI dUra thai jAya nahi, tyAM sudhI teo granthidezane pamADanArI karmasthitithI utkRSTa koTinI karmasthitine upArja ja nahi ! e jIvo, e kALA daramyAnamAM, granthidezathI bahu AgaLa na vadhe e banavAjoga che, parantu e jIvo e kALa daramyAnamAM granthidezathI dUra paNa javA pAme nahi ! sa. jIva granthideze keTalA kALa sudhI rahI zake ? granthidezane pAmelo jIva, granthideze vadhumAM vadhu kALane mATe TakI zake, to te asaMkhyAtA kALa sudhI TakI zake. chevaTamAM chevaTa asaMkhyAtA kALe to e jIva granthidezathI kAM to AgaLa vadhe ane samyagdarzanAdi guNone upArja ane kAM to e jIvA pAcho haThI javA pAme.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 cauda guNasthAnaka bhAga-2 A vAtane lakSyamAM rAkhIne, tamAre kharo vicAra to e karavA jevo che ke- "ApaNe keTalA badhA bhAgyazAlI chIe ?' tame kadAca samyagdarzanAdi guNone na pAmelA ho-e banavAjoga che, paNa tame granthideze to avazya pahoMcelA cho ! tamArAM karma kadAca game teTalAM joradAra hoya, parantu tamArA koi karmanI sthiti eka koTAkoTi sAgaropama jeTalI ke ethI adhika nathI ja ane tamArAM badhAMya karmonI sthiti eka koTAkoTi sAgaropamathI nyUnA ja che. A uparAnta, navAM saMcita thatAM paNa tamArA karmo, eka koTAkoTi sAgaropamathI adhika sthitivALAM hoi zakatAM ja nathI. A tamArI jevI-tevI bhAgyazAlitA nathI ja, parantu bhAgyazAlI evA tamAre e vicAra karavo joie ke- "amArI A bhAgyazAlitA sakla kema nIvaDe ?' koi paNa prakAranI bhAgyazAlitA, e sadya nIvaDI-evuM kyAre kahI zakAya ? potAne prApta thayelI bhAgyazAlitA dvArA jIva jyAre potAnI adhikAdhika bhAgyazAlitAne saMpAdita kare, tyAre ja ema kahI zakAya ke-potAnI bhAgyazAlitAne e jIve sakla banAvI. tamArI bhAgyazAlitAne pichAno : ApaNI vAta to e hatI ke-Aje tamArAmAMnA ghaNAo jemAM jemAM bhAgyazAlitA mAne che, temAM temAM to prAyaH mithyAdraSTio paNa potapotAnI bhAgyazAlitAne mAne che; ane, e mATe ApaNe surasundarIne yAda karI. surasundarInI najara dhanAdika upara kendrita thayelI hatI ane zrImatI madanAsundarInI najara vinayAdika upara kendrita thayelI hatI; eTale, surasundarIe puNyathI dhanAdika maLe che-evo javAba Apyo ane zrImatI madanAsundarIe puNyathI vinayAdikanI prApti thAya che-evo javAba Apyo. evI ja rItie, tame je tamane potAne bhAgyazAlI
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 105 ------ mAnatA ho, to tamane zuM zuM maLyuM che, ke jenAthI tame tamane bhAgyazAlI mAno cho ? athavA to, tamane zuM zuM maLe, to tame tamane bhAgyazAlI mAnI lo ? Aje tame zrImanta ho ke na ho, tamane Aje jyAM-tyAM Adara maLato hoya ke anAdara maLato hoya ane strI-saMtAnAdi tamAro parivAra tamane anukULa hoya ke na hoya, to paNa tame bhAgyazAlI cho, ema ame to jJAnionA vacanAnusAre kahIe chIe; ane ethI ja, tamArI e sAcI ane sArI bhAgyazAlitA tamArA dhyAna upara Ave-evuM karavAnI ame mahenata karIe chIe. amArI abhilASA e che ke-tamArI je moTAmAM moTI bhAgyazAlitA che, te tamArA potAnA dhyAnamAM Ave; ane ethI tame tamane sAMpaDelI e bhAgyazAlitAne saphla banAvanArA nIvaDo ! ksasthitinI laghutA Adi rUpa tamArI bhAgyazAlitA : tamane jaina kuLa tamArA puNyanA udaya yoge maLI javA pAmyuM che. e ja tamArI moTAmAM moTI bhAgyazAlitA che. jaina kuLamAM janma pAmavAnA yoge, tamane deva tarIke pUjavAne mATe zrI vItarAga paramAtmAne pUjavAno yoga maLI gayo che; guru, tarIke sevavAne mATe paNa tamane nigrantha sadguruono yoga maLI gayo che; ane, tame je kAMi dharmAcaraNa karo te prAyaH zrI jinazAsane upadezeluM dharmAcaraNa karo evo dharmano yoga paNa tamane maLI gayo che. tame ATaluM pAmyA cho, ethI eTaluM to sunizcitapaNe kahI zakAya tema che ke-tame granthideze to avazya AvelA cho ! tamArAmAMnA amuka amuka jIvo cothA guNasthAnakane agara to pAMcamA guNasthAnakane paNa pAmelA hoya, to eya banavAjoga che; tame cothA guNasthAnakane agara pAMcamA gumasthAnakane pAmelA nathI ja, evuM kahevAno Azaya nathI; je koi cothA ke pAMcamA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 rvAda ||sthAna bhAga-2 guNasthAnakane pAmelA hoya, te vadhAre bhAgyazAlI che; parantu tamArAmAMnA je koi cothA agara pAMcamAM guNasthAnakane pAmelA nathI, teo paNa granthideze to avazya AvelA che. tamArA badhAmAMno eka paNa jIva evo nathI, ke je jIvane mATe "e jIvA granthideze paNa Avelo nathI." -ema kahI zakAya. tyAre, e paNa bhAgyazAlitA che. kayI rItie ? eka to e ke-tamArAmAMnA koinuM paNa koi paNa rksa eka koTAkoTi sAgaropama pramANa sthitinuM ke ethI adhika sthitinuM nathI; eTale, AyuSyakarma sivAyanAM sAte karmonI ethI je adhika sthiti, te to niyamA kSINa thai javA pAmelI che. bIjI bhAgyazAlitA e che ke-jema karmasthiti laghu thai javA pAmelI che, tema je navAM karmono saMcaya thAya che, te karmo paNa eka koTAkoTi sAgaropamanI ke ethI adhika sthitinAM hotAM ja nathI, paNa ethI ochI sthitinAM ja hoya che. A uparathI ema paNa sUcita thAya che ke-tamane badhAne eTalI kaSAyamandatA paNa thavA pAmelI che; ane, e trIjI bhAgyazAlitA che. pahelA guNasthAnake rahelA sarva jIvone kaSAyo anantAnubaMdhInI koTinA ja hoya, paraMtu emAM paNa tIvratAnI ane madatAnI taratamatA to hoya ja. jo anantAnubaMdhI evA paNa kaSAyo mandapaNAne pAmelA na hoya, to navAM saMcita thatAM jJAnAvaraNIya Adi karmo laghu sthitivALAM hovAnuM bane ja zI rItie ? karmono je sthitibaMdha ane rasabaMdha, te thavAmAM kaSAyono yoga prAdhAnya bhogave che. eTale, tame zrI jinazAsane upadezelA mRtadharmanI ane cAritradharmanI dravyathI paNa amuka aMze je AcaraNA karI zako cho, ethI ema siddha thAya che ke-eka koTAkoTi sAgaropamathI paNa kAMika nyUna evI jesthiti, tethI adhika sthitivALuM koi ja karma tame upArjatA nathI; ane ethI, emeya siddha thAya che ketamArA kaSAyo paNa eTalI madatAne avazya pAmelA che. A badho
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 107 pratApa tamane jaina kuLa maLyuM che, eno che. tamane jo jaina kuLa nA maLyuM hota, to tame zrI jinazAsane upadezelA kRtadharmanI ane cAritradharmanI dravyathI paNa AMzika ArAdhanA karanArA banata zI rItie ? jena kuLa maLyA vinA AvI sthiti prApta na ja thAya - evuM ekAnta kahI zakAya nahi, paNa jaina kuLa maLyA vinA AvI. sthiti prApta thavI, e moTe bhAge to asaMbhavita gaNAya ne ? tamane tamArI A bhAgyazAlitA, bhAgyazAlitA rUpe lAge che kharI ? granthidezane pAmelA jIva mATe purUSArthano avasara : tamane tamArI bhAgyazAlitAnI A badhI vAto kahIne paNa bhalAmaNa to e ja karavAnI che ke-tame tamArI bhAgyazAlitAne have sArAmAM sArI rItie sardI banAvanArA nIvaDo ! tame tamArI A bhAgyazAlitAno evo sadupayoga karanArA bano, ke jethI tamArI bhAgyazAlitAmAM uttarottara abhivRddhi thavA pAme. granthidezane pAmavA jegI ane tenI sAthe zrI jinazAsane upadezelA zruta-cAritrAtmaka dharmane dravyapaNe paNa amuka aMze pAmavA jogI bhAgyazAlitAne pAmelA AtmAo, jo dhAre to purUSArthane phoravIne, samyagdarzanAdi AtmaguNone pragaTAvavAne samartha banI zake, evo A avasara che. AvI bhAgyazAlitAne pAmelAone mATe, eTale ke-granthideze AvIne dravyathI zrI jinadharmanA AcaraNane pAmelA AtmAone mATe, purUSArthano A avasara che, ema kahI zakAya. ahIM evuM che ke ahIM Avelo je koI jIvA purUSArtha karavAne tatpara bane ane purUSArthane phorave, te jIva, anAdikAlathI saMsAramAM paribhramaNa karyA karatAM teNe jevI siddhi prApta karI hoya nahi, tevI siddhine prApta karI zake. granthideze pahoMcavA jogI avasthA, jevI siddhi prApta karI hoya nahi, tevI
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 cauda guNasthAnaka bhAga-2 siddhine prApta karI zake. granthideze pahoMcavA jogI avasthA, e kAMi evI avasthA nathI ke-je koi jIva e avasthAne pAme ane e avasthAne pAmIne e avasthAe e avasthAnI kAlamaryAdA sudhI TakI paNa rahe, te jIva pragati ja kare. samyagdarzana guNanI vAta judI che. samyagdarzana guNa e evo guNa che, ke je guNane pAmelo jo e guNane vame nahi ane e guNamAM Takyo ja rahe, to e niyamA pragatine sAdhanAro bane; jyAre granthidezanI avasthA e evI avasthA nathI. granthideze Avelo jIva, vadhumAM vadhu asaMkhyAta kAla sudhI granthideze TakI rahe e bane, paNa eTalA kAla paryanta granthideze barAbara TakI rahelo jIva pragati ja sAdhe, evo niyama nahi. asaMkhyAta kAla sudhI granthideze TakyA pachIthI paNa e jIva pAcho paDe ane granthideza yogya karmasthitithI adhika karmasthitine e upArja, to e zakya che. athavA to, ema paNa kahI zakAya ke-granthideze Avelo jIva jo purUSArtha karI zake nahi ane ethI pragati sAdhI zake nahi, to e jIva chevaTamAM chevaTa asaMkhyAta kAle to pAcho paDyA vinA rahe ja nahi. eTale, A avasare tamAre khAsa sAvadha banI javA jevuM che. ahIMthI pIchehaTha paNa zakya che : vaLI, granthideze Avelo jIva zrI jinazAsane upadezelA zruta-cAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNane pAme ja, evo niyama nathI. granthideze AvavA chatAM paNa jIva, zrI jinazAsane upadezelA zrutacAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNaneya pAmI zake nahi to e banavAjoga che. niyama e che ke-zrI jinazAsane upadezelA zrutacAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNanAya AMzika prakArane paNa te ja jIva pAmI zake che ke je jIva granthideze Avelo hoya. jJAnIonA AvA kathananA AdhAre ja, ApaNe e vAta nakkI karI ke zrI
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAma-2 109 jinakathita dharmanuM tame dravyathI paNa je thoDuMka AcaraNa karI zako cho, e sUcave che ke-tame granthideze to avazya AvelA cho. granthideze AvIne zrI jinazAsane upadezelA zruta-cAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNane pAmelA jIvo paNa, pragati ja sAdhe-evo niyama nathI. abhavyo ane durbhAvyo paNa zrI jinazAsane upadezelA zruta-cAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNane pAmI zake che; ane ethI ema sAbita thAya che ke-jIva, granthidezane pAmavA chatAM paNa ane granthidezane pAmIne zrI jinazAsane upadezelA zruta-cAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNane pAmavA chatAM paNa, pragatine sAdhanAro bane nahi ane pariNAme pIchehaTha karanAro bane, to e paNa zakya che. AthI, e vAta bahu spaSTa thai jAya che ke-zrI jinazAsane upadezelA zruta-cAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNane pAmI gayelA jIvoe to khUba ja sAvadha banI javuM joie, kAraNa ke-pragatine sAdhavAnuM jo mana thAya, to pragatine sAdhavAnI A eka sArAmAM sArI taka che; ane, jo A taka gumAi gai, to AvI taka punaH kyAre prApta thAya-e to jJAnI ja kahI zake evI bAbata che; paNa sAmAnya rItie ema kahI zakAya ke-AvI taka gumAvI denAra jIvane AvI taka ghaNA lAMbA kALa sudhI prApta thAya nahi to emAM jarAya Azcarya pAmavA jevuM nathI. kAlanI paripakvatAnI apekSA : granthideze AvelA jIvoe, potAnI bhAgyazAlitAne saphla banAvavAne mATe, sauthI pahelo purUSArtha granthine bhedavAno karavAno hoya che. jyAM sudhI granthibheda karI zakAto nathI, tyAM sudhI uttarottara pragati sAdhavAnuM zakya ja banI zakatuM nathI. e granthibheda thavAmAM, kAlanI paripakvatAnI paNa apekSA rahe che. caramAvartane pAmelA jIvane, eTale ke-je jIvanI mukti eka
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 cauda guNasthAnaka mArga-2 - - - - - - - - - - - - - - - - -- pudgalaparAvarta kAlanI aMdara aMdara ja thai javAnI che, e jIvane mokSane pAmavAnI icchA thai zake che. eka pugalaparAvarta kAla ke e kAlathI adhika kAla paryanta je jIvane saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM hoya che, te jIvane to mokSane pAmavAnI icchA paNa thatI nathI. mokSanI icchA pedA thai zake, to te caramAvarta kAlane pAmelA jIvamAM ja pedA thai zake che. mokSanI icchA pragaTyA pachIthI paNa, taratamAM ja granthibheda thai jAya ane samyaktvAdinI prApti thai jAya, ema mAnI levAnuM nathI. mokSanI icchA pragaTI hoya, te chatAM paNa jIvano saMsAra-paribhramaNano kAla jyAre ardha pudgalaparAvarta kAlathI paNa kAMika nyUnapaNAne pAme che, tyAre ja e jIva granthibheda karI zake che. ardha pudgalaparAvarta kAlathI paNa ochA kAlanA saMsAra-paribhramaNavALo jIva ja, potAnI granthine bhedI zake che ane samyagdarzanAdine pAmI zake che. eTale, granthibheda thavAmAM kAlanI paripakvatAnI apekSA paNa rahe che ja. "mokSanI icchA nathI mATe abhavya ke durlabha che." -evuM kahI zAya nahi? je jIvamAM potAnA mokSanI icchA janma-e jIva caramAvartane pAmelo che; ane, je jIva granthibheda karI zake e jIva caramAI pugalaparAvartathI paNa ochA kAlamAM mokSane pAmavAno che-ema nizcitapaNe kahI zakAya; parantu, evA paNa bhavya jIvo hoya che, ke je jIvo caramAvarta kAlane athavA to caramArtha pudgalaparAvatI kAlane pAmelA hoya ane tema chatAM paNa temane mokSanI icchA janmI na hoya ane temane kadAca mokSanI icchA janmI paNa hoya, to paNa temaNe granthino bheda karyo na hoya. Ama chatAM paNa e jIvo, chevaTa e kAlanA antima bhAge paNa mokSanI icchAne pAmavAnA, granthibheda karavAnA, samyagdarzanAdi guNone pAmavAnA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAna bhAga-2 111 ane e guNonA baLe potAnAM sakala karmone sarvathA kSINa karI nAkhIne mokSane paNa pAmI javAnA ja, e nizcita vAta che. eTale, koi jIvamAM mokSanI icchA mAtra paNa pragaTI na hoya, to paNa eTalA mAtrathI e jIvane na to abhavya kahI zakAya athavA na to durbhavya kahI zakAya. jenAmAM mokSanI icchA na pragaTe, e abhavyaevuM nathI; parantu, kyAreya mokSanI icchA pragaTI zake evI yogyatA je jIvamAM nathI, te jIva abhavya che. mokSanI icchA pragaTI zake evI yogyatA jenAmAM che, te jIva bhavya svabhAvano kahevAya che, paNa jyAM sudhI e jIva caramAvI kAlane pAmato nathI, eTale ke-jyAM sudhI e jIva kAlanI paripakvatAne pAmato nathI, tyAM sudhI e jIvane durbhavya kahevAya che. eTale ke-je jIvo kAlanI paripakvatAne pAmavAnA avazya che, paNa haju kAlanI paripakavatAne pAmelA nathI, te jIvone "durbhavyo' tarIke oLakhavAmAM Ave che. jAtibhavya jIvonI to vAta ja karavI nakAmI che, kAraNa ke-te jIvomAM mokSanI icchA pragaTI zake evI svAbhAvika yogyatA jarUra che, chatAM paNa e jIvo kyAreya, teomAM mokSanI icchA pragaTI zake, evI sAmagrIne pAmavAnA ja nathI. bhavitavyatAnA prAbalyanI vAtamAM A paNa eka ati mahatvanI vAta che. sAthe sAthe, A vAtamAM, bhavya jIvone sapuruSArthanI preraNA ApavAnI paNa ajaba tAkAta rahelI che : kAraNa ke-AvI sAmagrIno bhavya jIvone suyoga thAya, e temanI bhavitavyatAnI paNa anukULatA gaNAya. have to e puruSArtha kare eTalI ja vAra. e puNyabaMdha vakhANavA jevo nathI : AvI badhI vAtone, sarvajJa sivAya koi svatantrapaNe sAcA rUpamAM jaNAvI zake nahi. kAlanI paripakvatAne pAmavA jogI yogyatA ja jeomAM svAbhAvika rItie hoi zakatI nathI ane
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 cauda guNasthAna bhAga-2 - - - -- - ethI jeo kAlanI paripakvatAne pAmyA nathI-evA abhavya jIvo, kAlanI paripakvatAne pAmavA jogI svAbhAvika yogyatA jeomAM che ane ethI jeo kAlanI paripakvatAne niyamo pAmavAnA che, paNa haju jeo kAlanI paripakvatAne pAmyA nathI evA durbhavya jIvo, ane kAlanI paripakvatAne pAmavAM chatAM paNa je jIvo haju mokSanI icchAne pAmyA nathI-evA bhavya jIvo, e jIvone yathApravRttikaraNa nAmanA AtmapariNAma dvArAe, granthideze. AvavA jogI karmasthitinI laghutA prApta thai zake che; ane e jIvo, zrI jinazAsane upadezelA zruta-cAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNane paNa pAmI zake che. emAMnA bhavya jIvo, ke jeo mokSanI icchAne pAmI jAya che, teonI vAta judI che; parantu e sivAyanA je abhavyAdi jIvo te je dharmAcaraNa kare che, ethI teone puNyano baMdha jarUra thAya che, paNa e puNyabaLejA vakhANavAne pAtra nathI hoto. e jIvo puNyane upArjI zake che ane e puNyanA udaya yoge teo devalokanAM sukhone paNa pAmI zake che. e jIvomAMnA keTalAka jIvo to eTalA badhA puNyane upArjI zake che, ke je puNyanA baLe teo devagatimAM paNa mithyAdraSTi jIva pAmI zake tyAM sudhInA ahamindrapaNAneya pAmI zake che; arthAta-teo cheka navamA greveyaka sudhI paNa pahoMcI zake che. zrI jinazAsane upadezelA zruta-cAritrAtmaka dharmanA dravyAcaraNa mAtrathI paNa, devagatinAM eTalI hada sudhInAM sukho paNa jIvane prApta thai jAya -e zakya che; paNa, e prApti vivekI jIvane lalacAvI zakatI nathI. mokSane mATe ja upadezAvelAM e anuSThAnonuM, eTalI hada sudhI AcaraNa karavA chatAM paNa, e AcaraNa karanArA jIvamAM mokSanI icchA janme nahi, e nAnI sUnI vAta che ? ema bane, tyAre samajavuM joie ke-mithyAtvamohanIyanA gADhapaNAno e pratApa che; tema ja, mokSanI icchA nahi hovAthI ane saMsAranA
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAna bhAga-2 113 - - - sukhanI ja icchA hovAthI, e dharmAcaraNa karatI veLAe paNa e jIvonuM mithyAtvamohanIya karma gADha banatuM jAya che. sukhamAM paNa becenI : Ama thatuM hovAthI, e jIvo, potAne maLelAM devagatinAM sukhone paNa sukha bhogavI zakatA nathI. asaMtoSa ane irSyA AdithI teo becenI anubhavyA kare che. e jIvono saMsAranA sukhano rAga kevo gADha hoya che, e jANo cho ? e jIvone, khuda bhagavAna zrI jinezvaradevo Adi mahApuruSono yoga thai jAya ane e jIvone e parama tArako AdinI dezanA sAMbhaLavAne paNa maLe, to paNa e jIvono saMsArano rAga jAya nahi ane e jIvomAM mokSano rAga pragaTe nahi. zrI tIrthaMkarAdinI baddhi-siddhine joine e addhi-siddhine pAmavAnuM emane mana thAya ane ethI teo zrI tIrthaMkarAdike kahelAM mokSasAdhaka dharmanAM anuSThAno utkaTapaNe paNa AcaravAne tatpara bane-evuMya bane; paNa, temane mokSane pAmavAnuM mana thAya ja nahi ! mokSasAdhaka dharmane sevatAM, e dharmane sevavAnuM pIgalika phaLa meLavavAne mATe, e jIvo mokSa pratyenA potAnA dveSane taje e bane, paNa mokSa pratye rAga to emanAmAM pragaTe ja nahi. mokSatattva ja emane rUcikara nIvaDe nahi. AthI, e jIvonI sthiti kevI thAya ? jema koi bimAra mANasa roganAzaka auSadhanuM sevana karavAnI sAthe kupathyanuM paNa sevana kare, to e roganAzaka auSadha paNa e bimArane mATe rogane vikarALa banAvanAruM nIvaDe, tema dharmAcaraNathI baMdhAyelA zAtAvedanIyano emano bhogavaTo, mahA azAtAne pamADanArI sthitimAM e jIvone mUkI de. eTale, e jIvone devalokamAMya vastutaH sukhAnubhava nahi ane pariNAme teo mahA duHkhane pAme. ---
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 cauda guNasthAnaka bhAga-2 rbhagranthi kone dhevAya ? A vAta uparathI tamane samajAI gayuM haze ke-have tamAre kevA prakArano puruSArtha karavAno che. granthideze Avela jIvomAMthI je jIvo samyagdarzana guNane pAmanArA hoya che, te jIvo granthine bhedanArA bane che. jIva yathApravRttikaraNa dvArA granthideze pahoMcADanArI karmasthitinI laghutAne pAme che; ane, granthideze. AvI pahoMcelo jIva jyAre apUrvakaraNavALo bane che, tyAre e apUrvakaraNa dvArAe e jIvagranthine bhedanAro bane che. karaNa eTale zuM? AtmAno pariNAma vizeSa. AtmA potAnA pariNAmanA baLe granthine bhede che, mATe pahelAM "granthi zuM che ?' e tamAre samajI levuM joie. ane "granthi zuM che ?" -e samajAze eTale evI granthine bhedavAne mATe AtmA kevA pariNAmavALo banAvo joie, enI paNa tamane kalpanA AvI zakaze. A granthine karmagranthi paNa kahevAya che. gADha evA rAga-dveSano je AtmapariNAma, e ja karmagraLei che. jIvanuM je mohanIya karma, te karmathI janita evo e gADha rAga-dveSano pariNAma hoya che. AtmAnA e gADha rAga-dveSanA pariNAmane, jJAnAvaraNIya karmanI sahAya paNa maLelI hoya che, darzanAvaraNIya karmanI sahAya paNa maLelI hoya che ane attarAya karmanI sahAya paNa maLelI hoya che. mohanIya nAmanA eka ghAtI karmamAMthI janmelo ane jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya tathA aMtarAyakarma e bAkInAM traNeya ghAtI kamanI sahAyane meLavI cUkelo e gADha rAga-dveSano pariNAma, atyanta durbhedya hoya che. granthi eTale gAMTha. jema rAyaNa Adi vRkSonI gAMTha khUba ja karkaza, gADha, rUDha ane mUDha hoya ane e kAraNe e gAMThane lAkaDAM cIranArAo paNa mahA muzIbate cIrI zake che, tema gADha rAga-dveSanA pariNAma rUpI karmajanita e
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mA-2 115 je gAMTha che, te karkaza, gADha, rUDha ane gUDha hoine, jIvathI mahA muzkelIe bhedI zakAya evI hoya che. gAMThane cIravA jevo vyApAra sAmAnya rItie lAkaDAM cIravAno dhaMdho karanArAo paNa jyAM sudhI gAMTha Ave tyAM sudhI to lAkaDAne cIryA kare che, paNa gAMTha Ave eTale e lAkaDAne cIravAnuM baMdha karI de che. keTalAko gAMThane cIravAno prayAsa Adare che ane gAMTha upara kuhADA mAra mAra kare che, paNa kuhADAnA ghA joradAra nahi mArI zakAvAthI kuhADo gAMTha sAthe athaDAi athaDAine jyAre pAcho paDyA kare che, tyAre kaMTALIne e gAMThane cIravAnuM kAma teo choDI de che. emAM, evA paNa cIranArAo hoya che ke-potAnA kuhADAnI dhArane atizaya tIkSNa banAvI daine, gAMTha upara teo kuhADAnA evA to joradAra ghA karavA mAMDe, ke jevA jorathI temaNe koi lAkaDA 'upara kuhADAno ghA karyo hoya nahi; ane, emanA e joradAra ghAthI gAMTha cIrAi jAya paNa kharI. karmagranthine bhedavAnI bAbatamAM, lagabhaga evuM ja bane che. karmagranthinA deze pahoMcelA AtmAomAM, keTalAka AtmAo tyAM ja aTakI jAya che ane chevaTa pAchA paDe che. pAchA paDIne paNa pAchA teo karmagranthinA deze Ave ane granthideze AvIne karmagranthine bhedavAno purUSArtha kare, evA AtmAo paNa emAM hoya che. jyAre keTalAka AtmAo evA paNa hoya che ke-jeo karmanvinA deze AvIne, anukULatA prApta thai jatAM evA puruSArthazIla banI jAya che ke-teo, karmagranthine bhedhA vinA ane karmagranthine bhedIne paNa potAnA samyagdarzana guNane pragaTa karyA vinA japatA ja nathI. maigranthi utpanna thatI nathI paNa pragaTe che :
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 coda musthAna bhAga-2 ----------------------- A karmagranthi, jIva mAtrane anAdikAlanI hoya che. jJAnAvaraNIyAdi ATha karmo paikInA AyuSyakarma sivAyanAM sAta karmonI sthiti ghaNe aMze ghaTI javAthI karmagranthi utpanna thavA pAmatI nathI, paNa pragaTa thavA pAme che. jyAM sudhI jJAnAvaraNIyAdi sAta karmonI sthiti eka koTAkoTi sAgaropamanI athavA to ethI adhika hoya che, tyAM sudhI to e jIva potAnI e karmagranthine jANavAne mATe paNa samartha banI zakato nathI. eTalI badhI e gUDha hoya che. jyAre jIvanAM jJAnAvaraNIyAdi sAta karmonI sthiti khapate khapate eka koTAkoTi sAgaropama pramANa rahe che ane e eka koTAkoTi sAgaropamamAMthI paNa esAta karmonI sthiti jyAre eka palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga sudhI khapI javA pAme che, tyAre ja jIva potAnI e karmagranthine jANavAne mATe paNa samartha banI zake che. eTalI karmasthiti khapI gayethI, badhA ja jIvo, potAnI e karmagranthine jANI zake che-evuM paNa banatuM nathI. parantu, je jIvo potAnI e karmagranthine jANI zake che athavA samajI zake che, te jIvo paNa jo te jIvonI kamasthiti eTalI hada sudhInI khapI javA pAmI hoya, to ja potAnI anAdikAlIna evI e karmagranthine jANI zake che athavA to samajI zake che. jJAnIo mAne che ke-jIvanI eTalI paNa karmasthiti je khape che, te tenA potAnA pariNAmathI ja khape che, paNa e pariNAmane e jIve koi samajapUrvaka pedA karelo hoto nathI. jIvanA khAsa parizrama vizeSa vinA e pariNAma jIvamAM pedA thai gayelo hoya che. eTalA ja mATe, e pariNAmane "yathApravRttikaraNa' kahevAya che. nadImAM athaDAte-kUTAte pASANa jema sundara AkAravALo ane atizaya lIso Adi banI jAya che, tema jIva paNa athaDAte-kUTAte potapotAne prApta thatI avasthAdine anusAra utpanna thayA karatA pariNAmanA vaze, karmasthitinI eTalI laghutAvALo banI jAya che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 117 . jIva jyAre karmasthitinI eTalI laghutAne pAme che, tyAre karmagranthi Ave che. eTale, potAnI e karmagranthine jo jANI zake, to te ja jIva jANI zake che, ke je jIva potAnI karmasthitinI eTalI laghutAvALo banyo hoya. saMsAranI nirguNatAnuM bhAna ane dharmazravaNecchA AdithI thatI pariNAmanI zuddhi : karmasthitinI ATalI laghutA prApta thayethI, jIvanA puruSArthanI AvazyaktA ubhI thAya che. atyAra sudhI potAnA khAsa puruSArtha vinA ja, sAmagrI Adine anusAre pedA thatA yathApravRttikaraNathI karmasthiti khapI javA pAmI; paNa, e prakAranuM yathApravRttikaraNa have pachI jIve sAdhavAnI pragatimAM kAraNa banI zakatuM nathI. have to, jIva jo granthine bhede, to ja enI sundara pragati zakya bane che; ane, e granthibheda apUrvakaraNathI ja zakya che. apUrvakaraNa eTale AtmAno potAno evA prakArano zubha ane tIvra pariNAma, ke jevo zubha ane tIvra pariNAma, anAdikAlathI saMsAramAM paribhramaNa karI rahelA e jIvane, pUrve kadI paNa pragaTyo ja na hoya. yathApravRttikaraNa dvArA karmasthiti khapavAne kAraNe karmagranthinI cheka najadIkamAM AvI pahoMcelA jIve, karmagranthine bhedavAne mATe, e apUrvakaraNane pedA karavo ja paDe che. e apUrvakaraNane pedA kare-evA prakAranA puruSArthane karavAno je pariNAma, te pariNAmane paNa yathApravRttikaraNa ja kahevAya che; paNa e yathApravRttikaraNa jIve pota potAnA purUSArthathI pedA karelo kahevAya che; athavA to, ene zuddha yathApravRttikaraNa tarIke paNa oLakhI zakAya che. karmagranthi sudhI pahoMcI gayelA jIvane, saMsAranI nirguNatAnuM bhAna thavA mAMDe, e zakya che. ane, karmagranthi sudhI pahoMcI gayelA jIvo paikInA je jIvone saMsAranI .
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ '9 ----- 118 cauda guNasthAnaka bhAga-2 nirguNatAnuM bhAna thavA mAMDe, te jIvomAM krame karIne mokSanI icchA janma, e paNa zakya che. mokSanI icchA janmavAnA yoge, mokSanA kAraNa evA dharmane jANavAnI icchA pragaTe, e paNa zakya che. saMsAra pratye arUcino bhAva pedA thavAthI ane mokSa pratye rUcino bhAva pedA thavAthI je jIvamAM dharmane jANavAnI icchA pragaTe, e jIvane krame karIne dharmadAtA sadgurunI pAse jaine dharmazravaNa karavAnuM mana thAya ane sAMbhaLelA dharmanA svarUpa saMbaMdhI cintanA ane manana Adi karavAnuM mana thAya, e paNa zakya che. A badhI je icchAo pragaTe, emAM jIvano potAno purUSArtha to che ja; ane, e puruSArthanA baLe jIvanA pariNAmanI zuddhi paNa thayA ja kare che. ema pariNAmanI zuddhine sAdhate sAdhate jIva apUrvakaraNane paNa pAmI jAya che. dharmazravaNa mokSanA upAyane jANavAnA Azaye che? tame badhA chevaTamAM chevaTa granthideze to AvI ja gayelA cho ane ahIM AvanArAo dharmazravaNanA yogane paNa pAmelA che. have vicAra to e ja karavAno che ke-ahIM je koi zravaNa karavAne mATe Ave che, te dharmanuM ja zravaNa karavAne mATe Ave che ke nahi ? zravaNa karavAne mATe AvanArAo, dharmanA svarUpAdine jANavAnI icchAvALA che ke nahi ? dharmanA ja svarUpAdine jANavAnI icchA, mokSanA upAyanA svarUpAdine jANavAnI icchA tarIke janmelI che ke bIjA koi AzayathI e irachA janmelI che ? eTale, saMsAranI nirguNatAnuM tamane amuka aMze paNa sAcuM bhAna thavA pAmyuM che; saMsAranI nirguNatAnuM thoDuMka paNa sAcuM bhAna thavAthI, tamane saMsAra pratye arUcino bhAva pragaTyo che; saMsAra pratye arUcino bhAva pragaTavAthI tamArAmAM, saMsArathI viparIta evo je mokSa-te mane maLe to sAruM, evI mokSanI rUci thai che; ane ethI tame, tamArI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 cauda guNasthAna bhAga-2 - - - - - - - - - - - - - - - - e rUcine saMtoSavAne mATe saMsArathI choDAvanArA ane mokSane pamADanArA dharmane jANavAnI icchAvALA banyA cho; tathA, e kAraNe ja tame ahIM zravaNa karavAne mATe Avo cho, evuM jo huM mAnuM athavA to evuM jo koi mAne, to te barAbara che kharuM? tamArI samakSa atyAre e prazna che ke-tamAre mokSanA upAyane Acaravo che ane ethI tamAre mokSanA upAyane jANavo che, e kAraNe tame ahIM zravaNa karavAne mATe Avo cho ? ke, bIjA koi kAraNe tame ahIM zravaNa karavAne mATe Avo cho ? ahIM zravaNa karavAne mATe tame Avo cho, temAM to tamAro mokSanA upAya tarIke dharmanA svarUpAdine jANavAno Azaya paNa hoi zake, saMsAranA sukhanI siddhino Azaya paNa hoi zake ane gatAnugatikapaNe tame AvatA ho-evuM paNa hoi zake. dharmazravaNanuM pariNAma kevuM hoya ? mokSanA upAya tarIke dharmanA svarUpAdine jANavAnI icchAmAM, e upAyane yathAzakya AcaravAnI icchA paNa rahelI ja hoya che. eTale, tame jema jema jANatA jAva, tema tema tame tamArA mokSane mATe tene AcaravAno vicAra ane prayatna Adi paNa karatA ja hazo ne ? jene jene jeTaluM jeTaluM jANavAne maLe, te te teTaluM teTaluM AcarI ja zake evo niyama che nahi ane evo niyama hoi zake paNa nahi; kema ke-jANelAne AcaraNamAM utAravAne mATe to, bIjI paNa bahuvidha sAmagrInI apekSA rahe che; paNa, mokSanI rUcivALAne mokSano upAya jema jema jANavAmAM Ave, tema tema tene te upAyane AcaravAno abhilASa to thayA ja kare ne ? pahelAM ema thAya ke- "A ja AcaravA lAyaka che ane AnAthI viparIta je kAMi che, te AcaravA lAyaka nathI." pachI vicAra Ave ke- "paNa atyAre huM je AcaravA lAyaka nathI tene
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 coda guNasthAna bhAga-2 AcaravAnuM choDI zakuM tema chuM? ane, je AcaravA lAyaka che, tene atyAre huM AcarI zakuM tema chuM ?' emAMthI nirNaya thAya kechoDavA lAyaka badhAne to huM choDI zakuM tema nathI ane AcaravA lAyaka badhAne huM AcarI zakuM tema nathI, to mArAthI jeTalA pramANamAM zakya hoya, teTalA pramANamAM huM choDavA lAyakane choDuM ane AcaravA lAyakane AcarUM !" ane evo nirNaya karIne, jIva evA prayatnamAM lAgI paNa jAya. A rItie jIve je thoDuM paNa choDavA lAyakane choDyuM hoya ane AcaravA lAyakane AcaravA mAMDyuM hoya, temAM paNa e jIva vAraMvAra e ja draSTi rAkhyA kare ke- "mArA A valaNanA yoge, mane evI anukULatA AvI maLo, ke je anukULatA AvI maLatAM, huM choDavA lAyaka sarvane sarvathA choDanAro ane AcaravA lAyaka sarvane ekAnta AcaranAro banI jAuM !' rbhagranthine bhedavAnI bAbatamAM ane apUrva raNanI bAbatamAM traNa vAtono nirNaya dharmazravaNa jo evA prakAranuM hoya, to ethI pariNAmanI uttarottara zuddhi thayA kare e susaMbhavita ja che; ane, AvA prakAranA dharmazravaNanA yoge jIva apUrva karaNane paNa pAmI jAya, eya khUba ja saMbhavita che. tamAruM dharmazravaNa AvA prakAranuM che ke nahi, eno tamAre vicAra karavo joie. jo tamAre tamArI bhAgyazAlitAne saLa karavI hoya, to tamAre A vicAra avazya karavo joie. have ApaNe apUrvakaraNa saMbaMdhI vicAra karIe. ApaNe joi AvyA ke-zuddha yathApravRttikaraNa paNa jIvanA potAnA puruSArthanI apekSA rAkhe che ane zuddha yathApravRttikaraNane pAmelo jIva potAnA puruSArthanA baLe ja apUrvakaraNane pragaTAvI zake che. tamArI karmagranthi bhedAi na hoya, to paNa e karmagranthine bhedavAnI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 21 cauda guNasthAnaka bhAga-2 tamArI icchA to kharI ne ? jemane potAnI karmagranthine bhedavAnI icchA hoya, temane potAnA apUrvakaraNane pragaTAvavAnI icchA paNa hoya ja ne ? tyAre, e vicAra karIe ke-jIvanI karmagranthine bhedI nAkhe evo e apUrvakaraNa, svarUpe kevo hoya ? karmagranthi e paNa AtmAnA pariNAma svarUpa che ane e karmagranthine bhedanAro je apUrvakaraNa nAmano adhyavasAya hoya che, te paNa AtmAnA pariNAma svarUpa hoya che; eTale, pariNAma dvArAe ja pariNAmane bhedavAnI vAta che. karmagranthi rUpI AtmapariNAma to AtmAmAM rahelo ja che. anAdikAlathI enuM astitva che. have e anAdikAlathI astitvane pAmelA pariNAmane jIve bhedavAno che. tyAre, e mATe jIve zuM karavuM joie ? potAnA puruSArthathI jIve potAmAM ja evA pariNAmane pedA karavo joie, ke je pariNAma, karmagranthi rUpI je AtmapariNAma che, te pariNAmanA svarUpathI tadana viparIta koTinA svarUpavALo hoya; eTaluM ja nahi, paNa karmagranthi rUpI je pariNAma, te pariNAmanI je tIvratA, te tIvratAthI paNa adhika tIvratAvALo, e karmagranthi rUpI pariNAmathI viparIta koTino pariNAma hovo joie. Ama ApaNe traNa vAto nakkI karI. temAM, pahelI vAta e ke-karmagranthi rUpI AtmAnA eka prakAranA pariNAmane, AtmAnA ja anya prakAranA pariNAma vaDe bhedavAno che. hIrAne kApavo hoya, to e mATe hIrAkaNI joie ne ? tema, AtmAnA pariNAmano bheda paNa, AtmAnA pariNAma vinA thai zakato nathI. bIjI vAta ApaNe e nakkI karI ke-AtmAnA je pariNAmathI karmagranthi rUpI pariNAmane bhedavAno che, te pariNAma karmagranthi rUpI AtmapariNAmathI tadana viparIta prakArano hovo joie. ane, trIjI vAta ApaNe e nakkI karI ke-karmagranthi rUpI.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 cauda guNasthAnaka bhAga-2 - - - - - - - - - - - - - -- AtmapariNAma jeTalo tIvra hoya, tenA karatAM paNa e AtmaparimAmane bhedanAro je pariNAma, te vadhAre tIvra hovo. joie; ane to ja, e pariNAmathI granthibheda thAya. pariNAmathI ja pariNAmanA bhedano anubhava H A mATe ja, tamane, karmagranthi rUpI je AtmapariNAma che, te kevA svarUpano che, eno khyAla pahelAM ApavAmAM Ave che. sa. AtmAno pariNAma, AtmAnA pariNAmathI ja bhedAya ? AtmAno pariNAma, AtmAnA pariNAma dvArAe bhedAno hovAno to, tame paNa kadAca aneka vAra anubhava karyo haze. rAgano bhAva dveSanA bhAvathI bhedAya che, eno tamane anubhava nathI ? eka vAra jenA upara tamane rAga hato, tenA upara tamane kadI paNa dveSa pedA thayo che ke nahi ? ane, eka vAra jenA upara tamane dveSa hoya, tenA upara tamane kadI paNa rAga thayo che ke nahi ? AvuM to ghaNuM thayuM haze ane thayA karatuM haze, paNa manano palaTo kyAre kyAre ane kevI kevI rItie thAya che, eno vicAra tame kadI karyo che kharo ? tamane jhaTa samajAya evuM udAharaNa lo. koi koi vAra tamane dAna devAnuM mana thai gayuM hoya, evuM nathI banatuM? paNa, dAna detAM pahelAM dAna devAno vicAra palaTAi gayo hoya, evuM paNa banyuM che ke nahi ? lakSmInA lobhanA bhAve, dAnanA bhAvane bhedI nAkhyo hoya, evuM banyuM che ke nahi ? tyAre, je bhAva manamAM pragaTyo hoya, tenAthI viparIta koTino. bhAva jo joradAra banI jAya, to ethI, pahelAM pragaTelo bhAva bhedAi javA pAme. dAnano bhAva lakSmI uparanI mUcchathI bhedAya ane zIlano bhAva viSayasukhanI abhilASAthI bhedAya e vagere saheluM che, kAraNa ke lakSmInI mUccha ane viSayasukhanI abhilASA,
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 123 e vagerenA bhAvamAM jIva anAdikAlathI ramato Avyo che; jyAre, dAnano ane zIlano bhAva AtmAe puruSArthathI pedA karelo che. AtmAe puruSArthathI pedA karelA dAnanA bhAvane ane zIlanA bhAvane, AtmA jo barAbara jALavI jANe ane ene khUba khUba baLavAna banAvavAmAM AtmA jo saphLa nIvaDe, to to dAnanA bhAvathI ane zIlanA bhAvathI lakSmInI mUrchAno bhAva ane viSayasukhanI abhilASA rUpa bhAva bhedAvA pAme; nahitara to, dAnanA bhAvane lakSmInI mUrchAnA bhAvathI ane zIlanA bhAvane viSayasukhanI abhilASA rUpI bhAvathI, bhedAi jatAM vAra lAge nahi. pariNAmane bhedavo eTale pariNAmamAM upajatI asarane aTakAvIne viparIta asara upajAvavI : ApaNe to, karmagranthi rUpI AtmAno je pariNAma che, te pariNAmane kevA pariNAma dvArAe bhedI zakAya, eno vicAra karavAno che. karmagranthi rUpI AtmAno je pariNAma che, te kevA svarUpano che ? gADha rAga-dveSamaya e pariNAma che. e AtmapariNAma mohanIya karma, ke je cAra ghAtI karmomAM paNa vadhumAM vadhu baLavAna karma che ane ethI je karmamAM AtmAnA zuddha svarUpane AvaravAnI vadhumAM vadhu zakti che, te mohanIya karmathI pedA thayelo hoya che. mohanIya karmathI janita evo e pariNAma, bAkInAM traNa ghAtI karmo, ke je jJAnAvaraNIya karma, darzanAvaraNIya karma ane antarAya karma tarIke oLakhAya che, te traNeya ghAtI karmonA sahAyabhAvane pAmelo hoya che. je AtmapariNAmanuM janaka hoya che mohanIya karma ane je AtmapariNAmane susthira rAkhavAmAM madada karanArAM hoya che jJAnAvaraNIyAdi traNa ghAtI karmo-evo e AtmapariNAma gADha rAga-dveSamaya hoya che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 AvA AtmapariNAmane bhedavAne mATe udhata banelA AtmAe, evA pariNAmane pedA karavo joie, ke je pariNAmathI sIdho ghA mohanIya karma upara thAya ane je pariNAmathI jJAnAvaraNIyAdi traNa karmo upara paNa oche-vadhate aMze ghA thayA vinA rahe nahi. have gADha evA rAga-dveSano je pariNAma, tenAthI viparIta svarUpano tIvra evo pariNAma kevo hoya, enI kalpanA karo ! karmagranthi rUpI AtmapariNAmamAM gADha rAgano je bhAva rahelo che, tene paNa bhede ane karmagranthi rUpI AtmapariNAmamAM gADha dveSano je bhAva rahelo che, tene paNa bhede-evo e pariNAma hovo joie. eTale, vastutaH karavAnuM che zuM ? pariNAmane bhedavAno nathI, paNa pariNAmamAM AvatI gADha rAganI asarane ane gADha dveSanI asarane TALavAnI che; ane, e asarane TALavAne mATe, rAganA gADhapaNAne tathA dveSanA gADhapaNAne TALI nAkhavuM joie; tathA rAgane ane dveSane evA ThekANe kendrita karI devA joie, ke je ThekANe kendrita thavAnA yoge, kramazaH rAga ane dveSa pAtaLA paNa paDatA jAya ane kharAba asara karavAne mATe zaktihIna paNa banatA jAya. mohagarbhita rAga pratye ane mohagarbhita dveSa pratye kharekharI itarAjI pragaTyA vinA to, A banI zake ja nahi. kSamAnA pariNAmathI krodhanA pariNAmano bheda : 124 A rItie, vastutaH to, pariNAmane palaTAvI devAnuM ja kAma karavAnuM che. jema ke-ema kahevAya che ke- 'krodhanA pariNAmane kSamAnA pariNAmathI bhedavo.' 'kSamAnA pariNAmathI krodhanA parimAmane bhedavo.' -eno artha zo ? pariNAmamAMthI krodhabhAvanI asarane TALI nAkhavI ane pariNAmamAM kSamAbhAvanI asarane pedA karI devI. krodhanA pariNAmane bhedavAne mATe athavA to krodha upara vijaya meLavavAne mATe 'krodha kevo bhUMDo che, kevo aniSTakArI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 125 che." -e vagereno vicAra karavo joie; ane "kSamAbhAva, e kevo sukhadAyI che." -e vagere kSamA saMbaMdhI vicAra karavo joie. evo vicAra karate karate, krodhano bhAva TaLato jAya ane kSamAno bhAva vadhato jAya. enA pariNAme, krodhano bhAva TaLI jAya ane kSamAnA bhAvamAM AtmA ramato banI jAya. ene kahevAya -krodhanA pariNAmane kSamAnA pariNAmathI bhedho. krodha uparanA roSa vinA ane kSamA uparanA rAga vinA, krodhanA AtmapariNAmane bhedanArA kSamAnA AtmapariNAmane pragaTAvI paNa zakAya nahi ane tIvra paNa banAvI zakAya nahi. AvI ja rItie, karmagranthi rUpI je AtmapariNAma hoya che, te AtmapariNAmane paNa, tenAthI viparIta svarUpanA AtmapariNAmathI bhedavo joie. rAgane kAraNe ja TheSa pedA thAya che ? dhana eTale ghaTTa athavA gADha evo rAga-dveSano pariNAma, e karmagranthinuM lakSaNa che; ane, ethI viparIta prakArano pariNAma kevA prakArano hoya, enI vicAraNA cAlI rahI che. e mATe, sauthI pahelAM to e nakkI karo ke-karmagranthine bhedavAnI icchA ja jenAmAM pragaTI nathI, te jIvane rAga zAnA upara hoya ? ane, te jIvane dveSa zAnA upara hoya ? sa, ene rAga saMsAra upara hoya. ane dveSa ? sa, ene dveSa to je koi enI ADe Ave enA upara upaje, evuM bane. ema to ene rAgeya ghaNAo upara upaje che, paNa e rAganuM mULa jema saMsAra uparano rAga che, tema ene je ghaNAo upara dveSa upaje che, te dveSanuM kharekharUM mULa kayuM che ? e dveSanuM kharekharUM mULa paNa saMsAra uparano rAga ja che. jenAmAM rAga nathI
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 coda guNasthAna bhAga-2 hoto, tenAmAM dveSa paNa hoi zakato ja nathI. rAgane kAraNe ja teSa pedA thAya che. jo koinAya upara rAga na hoya, to koinAyA upara dveSa pedA thavAne avakAza ja nathI. rAga hovAne kAraNe, jenA upara rAga hoya, tenAthI je pratikULa, tenA upara dveSano bhAva pragaTe che. aNagamo, e paNa dveSano ja eka prakAra che. have tame e vicAra karo ke-saMsAra upara rAga che, te zAnA upara rAga che ? saMsAra eTale viSaya ane kaSAya. saMsArano rAga, eTale viSayano rAga ane kaSAyano rAga. viSayano rAga ane kaSAyano rAga paNa kevo ? viSayanI anukULatAno rAga ane kaSAyanI anukULatAno rAga. ane, ene lIdhe ja,viSayanI pratikULatAno paNa dveSa ane kaSAyanI pratikULatAno paNa dveSa. e jIve viSayanI anukULatAmAM ja ane kaSAyanI anukULatAmAM ja sukha mAneluM che ane e ja rItie e jIve viSayanI pratikULatAmAM paNa duHkhA mAneluM che ane kaSAyanI pratikULatAmAM paNa duHkha mAneluM che. A uparathI tame samajI zakyA hazo ke-saMsAra uparano rAga, e vastutaH to saMsAranA sukha uparano ja rAga che; ane ethI, e vAta paNasamajI zakAya evI che ke-saMsAra asAra che, eno artha e ke-saMsAranuM sukha paNa asAra che. "amukane A saMsAra asAra lAgyo che." -evuM sAcIrItie tyAre ja kahI zakAya, ke jyAre tene saMsAranuM sukha asAra lAgyuM hoya ! duHkha, duHkha tarIke kone sArabhUta lAge che ? koine paNa nahi ! saMsAra sArabhUta lAgato hoya, to te saMsAranA eTale viSaya-kaSAyanA sukhano je rAga che, tene lIdhe ja ! e rAgathI ja saMsAra sArabhUta lAge che. A kAraNe, "saMsAra asAra." -eno artha e che ke- "saMsAranuM sukha paNa asAra !" viSaya -kSAyanI anukULatAnA rAgane ane pratikULatAnA dveSane tajavAno bhAva apUrva praNamAM hoya jaH
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda maNasthAna bhAga-2 127 ------------------- -- apUrva karaNane pragaTAvavAne mATe, jIve, viSayanI anukULatAno je rAga che ane kaSAyanI anukULatAno je rAga che, te rAga keTalo badho bhaMDo che, te rAga keTalo badho nuksAnA kAraka che, eno vicAra karavo joie. jIva jo vicAra kare, to lAge ke- "hiMsAdika pAponuM mULa ja, jIvano viSayanI anukULatAno ane kaSAyanI anukULatAno rAga che. jIvo prAyaH pApane Acare cheya e mATe ane jIvo prAyaH du:khane veThe che, e mATe !" tame hiMsAdika je je pApone AcaratA ho, te te sarva pApone yAda karI juo ane pachI vicAra karo ke-e pApone tame je AcaryA athavA to e pApone AcaravAnuM tamane je mana thayuM, te zAthI banyuM ? tame jo samaja pUrvaka vicAra karI zakazo, to tamane prAyaH ema ja lAgaze ke- "mArAmAM jo viSaya-kaSAyanI anukULatAno rAga nA hota, to huM AmAMnA koi pApane AcaravAnuM mana karata nahi; athavA, AmAMnA koi pApane Acarata nahi !' e ja rItie, tame dukha paNa veTho cho, to tame vicAra karo ke tamane duHkha veThavuM game che ? nA. vastutaH tamane duHkha veThavuM gamatuM nathI, paNa viSayakaSAyanI anukULatAnA rAgane kAraNe, e rAga sala bane e hetue, tamane duHkha veThavuM paNa game che. tamArAmAM je dveSabhAva che, te paNa zAne AbhArI che ? viSaya-kaSAyanI anukULatA taraphlA tamArA rAgane ja ne ? viSaya-kaSAyanI anukULatAno rAga pApa karAve, duHkha veThavAnI phraja pADe ane karelA pApane pariNAme paNa jIva duHkhI ja thAya. viSaya-kaSAyanI anukULatAnA AvA rAga upara ane e rAganA yoge pragaTatA dveSa upara, nata na Ave ? ema thai javuM joie ke- "A rAga, e ja mAro moTAmAM moTo duzmana che." Avo sudara khyAla AvI jAya ane ethI jo ema thai jAya ke- "viSayanI ane kaSAyanI anukULatAno rAga tajavA yogya ja che." to apUrva karaNa cheTe rahI zake ja nahi.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 coda guNasthAnaka bhAga-2 Avo sundara khyAla pedA thavAthI, evo pariNAma pedA thayA vinA rahe nahi, ke jenA vaDe rAga-dveSanuM gADhapaNuM bhedAi jAya. jIvane ema paNa thai jAya ke- "mAre have evI dazAne prApta karavI joie, ke jethI mArAmAM rAga paNa rahe nahi ane dveSa paNa rahe nahi." emAMthI "huM vItarAga banuM !! -evA bhAvavALo pariNAma janme. rAga-dveSanA yogamAM jIvane vastutaH sukha che ja nahi paNa duHkha ja che ane rAga-dveSa e duHkhanuM ja kAraNa che." -ema lAgI jAya, eTale vItarAga banavAnI icchA pragaTyA vinA rahe kharI ? enA yoge, vItarAga banavAnA upAya rUpa dharma upara rAga pragaTe ane vItarAga banavAmAM antarAya karanAra pApa upara dveSa pragaTe. rAgadveSa e kevaLa nuksAnakAraka ja che, heya ja che ane ethI mAre e rAga-dveSa joie ja nahi." -AvA prakArano je pariNAma, ene apUrva karaNa tarIke oLakhI zakAya. apUrvakraNa rUpa mugara : A apUrvakaraNane mahAtmAoe mugara jevo paNa kahyo che. bhagavAna zrI kaSabhadevajInuM peluM stavana yAda che ? "samakita dvAra gabhAre pesatAM jI....." e stavanamAM paNa keTakeTalI vAto kahI che? "pApa paDala thayAM dUra re." vagere kahyuM che ne ? sakhyatvanA dvAramAM pesavA mATe pApanAM paDela dUra thavAM joie ane pApanAM paDela dUra thAya tyAre ja jIva apUrvakaraNa rUpI mudgarane hAthamAM lai zake ne ? e pachI ja graMthibhedAya. anaMtAnubaMdhI kaSAyanI bhuMgaLa ane mithyAtvanI sAMkaLa e pachI ja bhAMge. tyAre, bhagavAnanuM darzana, pUjana vagere e mATe karavAnuM che. e samyakatvanI karaNI che. e karaNI samyakatvane nahi pAmelA jIvane samyakatva pamADe evI che ane e karaNImAM evo guNa paNa che kee samyakatvane zuddheya banAve. jIvamAM e bhAva hovo joie
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 coda guNasthAna bhAga-2 athavA to emAM e bhAvathI viparIta bhAvanuM Alambana nahi joie. eka stavana paNa gurunI pAsethI vidhipUrvaka lIdhuM hoya ane guru pAse eno artha samajIne gokhyuM hoya, to e bolatAM paNa jIva ghaNI nirjarA sAdhI zake. anivRtti kraNathI sadhAtuM karyaH - have zuddha yathApravRtti karaNa dvArA asaMkhya guNa-asaMkhya guNa nirjarA karate karate jIva rAga-dveSanI graMthie pahoMcyo ane apUrvakaraNe karIne jIve e granthine bhedI nAkhI. e graMthi bhedAtAMnI sAthe ja jIvamAM evo pariNAma pragaTe, ke je pariNAma jIvane samyaktva pamADyA vinA rahe nahi. evA pariNAmano kALa paNa jJAnioe antarmuhUrtano kahyo che. antarmuhUrta kALano e pariNAma evo hoya che ke-e kALamAM jIvane mithyAtvano udaya cAlu hoya che, te chatAM paNa e pariNAma jIvane samyaktva pamADyA vinA jato nathI. e pariNAmathI jIva zuM kare che ? apUrva karaNathI jIva jema gADha rAga-dveSanI graMthine bhede che, tema anivRtti karaNathI e jIva mithyAtvanAM je je daLiyAM udayamAM AvatAM jAya che, te te sarva daLiyAMne khapAvato ja jAya che; eTaluM ja nahi, paNa A antarmuhUrtanI pachInA antarmuhUrtamAM mithyAtvanAM je daLiyAM udayamAM AvavAnAM hoya, te daLiyAmAMthI banI zake teTalAM daLiyAMne paNa jIva A antarmuhUrtamAM ja udayamAM lAvI daine khapAvI nAkhe che; ane, mithyAtvanAM je daLiyAMne jIva A rItie eka attamuhUrta vahelAM udayamAM lAvI zakato nathI, te daLiyAMnI sthitine e vadhArI de che, ke jethI A anivRttikaraNanA antarmuhUrta pachInuM je antarmuhUrta hoya che, te antarmuhUrtamAM mithyAtvanA eka paNa daLiyAno udaya asaMbhavita banI jAya. e je anivRtti karaNa pachInuM attamuhUrta hoya che, te. antarmuhUrtamAM
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ thANaka bhA-2 130 jIvano je pariNAma hoya che, te pariNAmane antarakaraNa tarIke oLakhavAmAM Ave che. antara kraNathI sadhAtuM kArya : antarmudaLiyAMnI sAdaLiyAM zuddha bane A antara karaNanuM antarmuhUrta, eTale evuM antarmuhUrta ke je antarmuhUrtamAM jIvane mithyAtva mohanIyanAM daLiyAMno nA to pradezathI udaya hoya, na to vipAkathI udaya hoya. mAtra sattAmAM ja mithyAtva mohanIyanAM daLiyAM hoya. sattAmAM rahelAM mithyAtva mohanIyanAM daLiyAMnI saphAinuM kAma, jIva, e attara karaNanA antarmuhUrtamAM kare che. antara karaNa dvArA jIva mithyAtva mohanIcanAM daLiyAMnI saphAinuM je kAma kare che, temAM badhAMya daLiyAM sApha thatAM nathI. badhAM daLiyAM zuddha banatAM nathI. keTalAMka daLiyAM zuddha bane che, keTalAMka daLiyAM zudvAzuddha bane che ane keTalAMka daLiyAM azudvanAM azuddha kAyama rahe che. Ama, mithyAtva mohanIyanAM daLiyAM traNa vibhAgamAM vaheMcAI jAya che. temAMnA je daLiyAM zuddha bane che, te daLiyAMnA samUhane samyaktva mohanIyano puMja kahevAya che temAMnAM je daLiyAM ardha zuddha athavA to zudvAzuddha bane che, te daLiyAMnA samUhane mizra mohanIyano puMja kahevAya che; ane, bAkI rahelAM azuddha daLiyAMnA samUhane mithyAtva mohanIyano puMja kahevAya che. sa. e pariNAma kevo hoto haze ? e pariNAma kevo hoya, e to jJAnI ja jANI zake. emAM kahevAya ke-evA apUrva Anandano anubhava hoya, ke jene vANImAM mUkI zakAya nahi. eTalI kalpanA jarUra thai zake ke-mithyAtva mohanIcanA udaye je pariNAma janma, tenAthI tadana UlaTA svarUpano e pariNAma hoya. kudeva, kugurU ane kudharmanA tyAgasvarUpa tema ja sudeva, suguru ane sudharmanA svIkAra svarUpa e pariNAma hoya
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda puNasthAnaka bhAga-2 131 ja, kema ke-mithyAtva mohanIyano e vakhate pradezodayeca nathI ane vipAkodayeya nathI. e vakhate, mokSanA zuddha upAyane lagato ja pariNAma hoya ane to ja mithyAtva mohanIcanAM sattAgata daLiyAM zuddha bane ne ? traNamAMthI koi eka puMjano udaya thAya ? A rItie anivRttikaraNa dvArA jIva je samyakatvane pAme che, te samyaktvane opazamika samyakatva kahevAya che. e upazama samyaktvanuM je antarmuhUrta, e ja antara karaNanuM antarmuhUrta ! kodarA nAmanuM je dhAnya hoya che, tenA upara mINo hoya che. jyAre e mINo barAbara dhovAi jAya che ane e dhAnya cokhkhuM banI jAya che, tyAre e kodarI kahevAya che. mINAvALuM dhAnya te kodarA ane sAva mINA vagaranuM dhAnya te kodarI. e dhAnthane sApha karatAM mINo thoDo gayo hoya ne thoDo rahyo hoya evuM paNa bane che ane amuka dANA uparathI mINo gayo na hoya evuM paNa bane che. e ja rItie, jIva, ApaNe vicArI AvyA tema, attara karaNanA kALamAM sattAgata mithyAtva mohanIyanAM daLiyAMnA traNa puMja karI nAkhe che. eTalAmAM to antara karaNanuM e antarmuhUrta pUrNa thai jAya che. e attarmuhUrta purUM thatAMnI sAthe ja, attara karaNanA baLe jIve mithyAtva mohanIyanAM daLiyAMnA je traNa puMja karyA hoya che, temAMno koi paNa eka puMja udayamAM Ave che. koine samyaktva mohanIyano puMja udayamAM Ave, koine mizra mohanIcano pUMja udayamAM Ave ane koine mithyAtva mohanIyano puMja udayamAM Ave. e vakhate jIvano pariNAma kevA baLavALo che ane kevA prakArano che, enA upara eno AdhAra. antara karaNanA antarmuhUrta pachIthI je daLiyAM udayamAM AvavAnAM hoya te zuddha thayAM che ke nahi, zuddhAzuddha thayAM che ke
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 cauda guNasthAnaka bhAga-2 nahi agara azuddha rahyAM hoya to tema, paNa e, sivAya jJAnI koi kahI zake nahi. e to vyaktigata asara che ne ? zAsra to kahe che ke-antara karaNanuM antarmuhUrva purUM thatAMnI sAthe ja, e antara karaNanA kALamAM jIve mithyAtva mohanIyanAM daLiyAMnA je traNa puMja karyA hoya che, te traNamAMthI koi paNa eka puMjanAM daLiyAM udayamAM AvI jAya che. samyaktva mohanIyanAM daLiyAMno udayakALa e kSAyopazamika samyaktvano kALa : Ama, aupazamika samyaktvanA antarmuhUrtane ante jIvane jo mithyAtva mohanIyanA puMjamAMnAM daLiyAM udayamAM AvI jAya che, to te jIva samyaktvane vI nAkhe che ane prathama guNasthAnakavartI banI jAya che; paNa mithyAtva mohanIyanA puMjamAMnAM daLiyAM udayamAM AvavAne badale e jIvane jo mizra mohanIyanA puMjamAMnAM daLiyAM AvI jAya che, to te jIva caturtha guNasthAnakavartI maTI jaine tRtIya guNasthAnakavartI banI jAya che. e tRtIya guNasthAnakavartI banelo jIva, te pachI pahele guNaThANe cAlyo jAya evuM paNa bane ane cothe guNaThANe pAcho Ave evuM paNa bane. have je jIvane nathI to udayamAM AvatAM mithyAtva mohanIyanA puMjamAMnAM daLiyAM ema nathI to udayamAM AvatAM mizra mohanIyanA puMjamAMnAM daLiyAM, paNa je jIvane samyaktva mohanIyanA puMjamAMnAM daLiyAM udayamAM Ave che, te jIva aupazamika samyaktvamAMthI kSAyopazamika samyaktvane pAmyo ema kahevAya che. A rItie anAdi mithyAdraSTi evo je jIva, pahelI vAra je samyaktvane pAme che, te aupazamika samyaktva pAme che ane e pachI ja e jIva kSAyopazamika samyaktva e vakhate pAme che to pAme che, nahi to kALAntare pAme che. A saMbaMdhamAM eka zAstrIya mata evo paNa
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 133 che ke-anAdi mithyAdraSTi jIva aupazamika samyaktvane pAmyA vinA paNa sIdho ja kSAyopazamika samyaktvane pAmI zake che. eTale ke-e jIva anivRttikaraNane anteanivRtti karaNanA kALamAM ja traNa puMja karIne emAMnA zuddha puMjanA udayane pAme che ane ema zuddha puMjanA udayane pAmIne e jIva kSAyopazamika samyaktvanA pariNAmano svAmI bane che. A zAstrIya mAnyatA mujaba jIva mithyAtva mohanIyanAM daLiyAMnA traNa puMja anivRtti karaNathI kare. darzanamohanIyanI sAta prakRtione kSINa Ine aTakI janAranI zreNine khaMDa kSapazreNi vhevAya : have je jIva aupazamika samyaktvane pAmIne agara to aupazamika samyaktvane pAmyA vinA paNa kSAyopazamika samyaktvane pAme che, te jIva jo kSAyopazamika samyaktvanA pariNAmamAM barAbara sudraDha rahI zake ane tene prathama saMhanana Adi sAmagrI maLI hoya tathA te jo kSapaka zreNi mAMDavA jogA pariNAmane pAmI jAya, to te jIva kSapaka zreNi mAMDIne anantAnubaMdhI kaSAyanI cAra tema ja mithyAtva mohanIyanI traNa-ema darzana mohanIyanI sAteya prakRtiono kSapaka zreNinA pariNAma dvArA saMpUrNapaNe kSaya karI nAkhIne kSAyika samyaktvano svAmI banI jAya che. kSAyopazamika samyaktvane pAmelo jIva jo koi paNa rItie samyaktvanA pariNAmane vamI nAkhe nahi ane e pariNAmamAM barAbara Takyo rahe, to jIva kSAyika samyaktvane pAmyA vinA raheto ja nathI. e jIva e ja bhavamAM kSapaka zreNi mAMDe ane e dvArA kSAyika samyaktvane pAme evo niyama nathI. bhavAntaramAM kSAyika samyaktva pAme evuM paNa bane. kSAyopazamika samyaktvanA pariNAmamAM barAbara TakI rahenArA jIvane, je bhavamAM kSAyika samyaktvanI
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 cauda vaNasthAnaka bhAga-2 prApti thavAnI hoya che, te bhavamAM e jIvane kSapaka zreNi mAMDavA mATe prathama saMhanana Adi je sAmagrI jarUrI gaNAya che te maLI ja jAya che ane e jIvamAM kSapaka zreNi mAMDavA jago pariNAma paNa pragaTI jAya che. Ama je jIva kSapaka zreNi mAMDe che, te jIvane jo kSapaka zreNi mAMDatAM parabhavanA AyuSyano baMdha paDI gayo na hoya, to te jIva kSapaka zreNinA kALa daramyAnamAM mAtra darzana mohanIyanI sAta prakRtiono kSaya sAdhIne virAma pAmato nathI, paNa kSapaka zreNimAM AgaLa vadhIne e jIva cAritra mohanIya karmanI bAkInI ekavIseya prakRtiono paNa saMpUrNapaNe kSaya sAdhIne vItarAgapaNAne AtmasAta karI le che ane te pachI tarata ja jJAnAvaraNIyAdi bAkInAM traNeya ghAtI karmone paNa kSINa karI nAkhIne kevalajJAnano svAmI paNa banI jAya che. have je jIvane kSapaka zreNi mAMDatAM pahelAM ja parabhavanA AyuSyano baMdha paDI gayo hoya, te jIva kSapaka zreNi dvArA mAtra darzana mohanIyanI ja sAta prakRtione kSINa karI nAkhIne aTakI jAya che. e jIvano kSapaka zreNino pariNAma darzana mohanIyanI sAta prakRtio kSINa thatAM bhagna thai gayA vinA raheto ja nathI. evo jIva je kSapaka zreNi mAMDe che, te kSapaka zreNine khaMDa kSapaka zreNi tarIke oLakhavAmAM Ave che. kSAyopathamika sakhyattvanI hAjarImAM ja kSAyika sakhyattvane pAmI zAya che ? kSapaka zreNi eTale ghAtI karmonI prakRtionI mULamAMthI kSapaNA karI nAkhavAnI zreNi. temAM, pahelAM darzana mohanIyanI sAteya prakRtionI kSapaNA thAya che. darzana mohanIyanI sAteya prakRtionI kSapaNA saMpUrNapaNe thai gayA pachIthI ja, cAritrA mohanIyanI prakRtionI kSapaNA thAya che. Ama mohanIya karma saMpUrNapaNe kSINa thai gayA pachIthI ja jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 135 ane antarAya e bAkInAM traNeya ghAtI karmonI sarva prakRtionI saMpUrNapaNe kSapaNA thAya che. eTale, je jIve mokSa sAdhavo hoya, te jIvane kSAyika samyaktva pragaTAvyA vinA cAlatuM ja nathI ane kSAyika samyakatvane pragaTAvavAne mATe jIve kSapaka zreNi mAMDavI ja joie. kSapaka zreNi cothA guNasthAnake rahelo jIva paNa mAMDI zake che, pAMcamAM guNasthAnake rahelo jIva paNa mAMDI zake che ane chaThThA tathA sAtamAM guNasthAnake rahelo jIva paNa mAMDI zake che. kSapaka zreNi mAMDavA mATe jema prathama saMtananAdi sAmagrI joie, tema chevaTamAM chevaTa cothuM guNasthAnaka paNa kSapaka zreNi mAMDavA mATe joie ja. pahele guNaThANe rahelo anAdi mithyAdraSTi jIva, aupathamika samyaktva agara matAntare kSAropathamika samyaktva pAmI zake, paNa e jIva sIdho ja kSAyika samyaktva pAmI zake ja nahi. koi koi jIva vizeSa mATe evuM paNa bane che ke-antima bhavamAM ane antima kALamAM e jIva anAdikAlIna mithyAtvane vame, kSAyopathamika samyakatvane pAme, kSapaka zreNi mAMDe, kSAyika samyaktva pAme, cAritra mohanIyanI ekavIseya prakRtione paNa kSINa karI nAkhe, bAkInAM traNa ghAtI karmone paNa sarvathA kSINa karI nAkhe ane AyuSyane anta zeSa cAra aghAtI karmono paNa sarvathA kSaya karanAro banIne mokSane pAmI jAya. A badhuMya antarmuhUrtanA kALa mAtramAM banI jAya, evuM paNa bane. ahIM mudo eTalo ja che ke-traNa prakAranAM je samyaktva; aupathamika, kSAyopathamika ane kSAyika; emAM je kSAyika samyakatva che, tene pragaTAvavAne mATe kSapaka zreNi avazyameva mAMDavI paDe che ane kSAyopathamika samyaktvanI gerahAjarImAM jIva kSapaka zreNi mAMDI zakato ja nathI. kSAyopathamika samyaktva to ghaNI vAra Ave ane ghaNI vAra jAya evuM paNa bane che, paNa eka vAra je jIva samyaktvane pAmyo, te jIva game tyAre paNa ardha pudgalaparAvartathI aMdara
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 cauda puNasthAnaka bhA-2 aMdaranA kALamAM ja ane te paNa kSAyopathamika samyakatvanI hAjarImAM ja kSapaka zreNi avazya mAMDavAno ane kSAyika sakhyatva Adine pAmIne mokSane paNa pAmI ja javAno, e niHsaMzaya bInA che. apUrvaNa pachI anivRtiwNaH rAga-dveSa heya ja che." -evuM lAgavA chatAM paNa jIve, dharmane viSe rAgane ane pApane viSe dveSane yojavAno prayatna karavo, e paheluM jarUrI che. "rAga-dveSa heya ja che." -evuM lAgavA mAtrathI ja, jIva rAga-dveSathI sarvathA mukta banI zakato nathI. dharmanA rAgane ane pApanA dveSane keLavavA dvArAe, pApathI mukta ane dharmamaya banIne ja, jIva, rAga-dveSathI sarvathA mukta banI zake che. jIva, rAgane dharmane viSe yojavAno ane dveSane pApane viSe yojavAno je prayatna kare, te rAga-dveSanI jaDane ukheDI nAkhavAne mATe kare. rAga-dveSane kADhavAno, rAga-dveSathI sarvathA chUTI javAno pariNAma pragaTavA mAtrathI, kAMi rAga-dveSa jatA rahe nahi; paNa e pariNAma rAga-dveSane pAtaLA to evA pADI nAkhe ke-pachI tathA prakAranA karmodaye jIvane kyAreka viSaya-kaSAyanI anukULatA upara rAga thai jAya ane viSaya-kaSAyanI pratikULatA upara dveSa paNa thai jAya, toya e rAga-dveSa karavA yogya nathI ja." -evuM to e jIvane lAgyA ja kare; tema ja, rAga-dveSane mULamAMthI ukheDI nAkhavAnA upAyane batAvanArA zrI jinavacana upara, enAmAM sundara evo rUcibhAva paNa pragaTe : kAraNa keapUrvakaraNane pAmelo jIva, pachI tarata ne tarata ja anivRtti karaNane pAme che; ane e anivRttikaraNa nAmano pariNAma, e eka evo pariNAma che ke-e pariNAma dvArAe AtmAno samyagdarzana guNa pragaTyA vinA rahe ja nahi. anivRttikaraNa
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 137 nAmathI oLakhAto e pariNAma, evo hoya che ke-e pariNAma, AtmAnA samyaktva rUpa pariNAmane pedA karyA vinA raheto ja nathI. anivRttikraNane ja anivRttiNa kema EvAya che? samyagdarzana guNane pragaTAvanAro jIva, yathApravRttikaraNa dvArA karmasthiti ghaNe aMze khapI javAnA yoge laghu karmasthitivALo banatAM, granthideze Ave che; ane e pachIthI, potAnA puruSArthanA baLe apUrvakaraNane pedA karIne, e jIva dhana rAga-dveSanA pariNAma svarUpa karmagranthine bhedI nAkhe che. ema karmagranthi bhedAi gayA pachIthI ja, e jIvamAM je pariNAma pedA thAya che, te pariNAmane anivRttikaraNaevA nAmathI oLakhAya che. e karaNane anivRtti karaNa' kahevAya che, kAraNa ke-e pariNAmane pAmelo jIva, sakhyatvanA pariNAmane pAmyA vinA pAcho haThato ja nathI. ahIM kadAca evo prazna uThe ke- "to zuM apUrvakaraNane pAmelo jIva, samyakatvanA pariNAmane pAmyA vinA pAcho haThe che kharo ?" tyAre eno khulAso e che ke-je jIva apUrvakaraNane pAmyo, te jIva samyakatvanA pariNAmane pAmyA vinA pAcho haThe che-evuM to banatuM ja nathI, paNa apUrvakaraNane pAmyA pachI tarata ja e jIva samyagdarzananA pariNAmane pAmI jAya, evuM paNa banatuM ja nathI. apUrvakaraNathI anantara evo samyagdarzanano pariNAma hoi zakato nathI. eTale ke-apUrvakaraNa mAtrathI samyagdarzanano pariNAma pragaTe che evuM banatuM nathI. pariNAma eTale AtmAno adhyavasAya. apUrvakaraNa dvArA jIvane dhana evA rAga-dveSanA pariNAmane to bhedI nAkhyo, paNa haju mithyAtva-mohanIyano vipAkodaya cAlu ja che; ane, jyAM sudhI jIvane mithyAtva-mohanIyano vipAkodaya cAlu
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAka bhAva- 2 138 hoya che, tyAM sudhI jIvamAM sakhyatvano pariNAma pragaTI zakato ja nathI. jIva jyAre samyakatvanA adhyavasAyamAM vartato hoya, tyAre ene mithyAtva-mohanIyano vipAkodaya to hoya ja nahi; ane, jo koi paNa kAraNe ene mithyAtvamohanIyano vipAkodaya thai javA pAme, to e jIvano samyakatvano je adhyavasAya, te cAlyo gayA vinA rahe nahi. eTale, apUrvakaraNa dvArA e dhana evA. rAga-dveSanA pariNAma svarUpa karmagranthine bhedI nAkhanAro banelo jIva, anivRtti karaNa dvArAe potAnI evI avasthAne pedA kare che, ke je avasthAmAM e jIvane, kAM to mithyAtvamohanIyano sarvathA udaya ja na hoya, kAM to mithyAtvamohanIyano je vipAkodaya, te na hoya. jIvanI AvI avasthA, apUrvakaraNathI pedA thai zakatI ja nathI. jIvanI AvI avasthA apUrvakaraNe potAne karavAnuM kArya karI lIdhA pachIthI ja, jIvamAM je zubha pariNAma pragaTe, tenAthI ja pedA thai zake che; ane ethI, e pariNAmane ja anivRtti karaNa' tarIke oLakhavAmAM Ave che. eTale, anivRttikaraNa e ja samyaktva rUpa AtmapariNAma pUrveno attara evo karaNa nAma AtmapariNAma che. anivRtti kraNanA kALamAM jIva kvA prakAranI siddhi prApta re che-e saMbaMdhI karmagranthika abhiprAya : samyakatva rUpa AtmapariNAmanI pUrveno anantara evo je anivRttikaraNa nAmano pariNAma, te pariNAmanA kALamAM, te pariNAma dvArA AtmA kevA prakAranI siddhine prApta kare che, e have ApaNe joie. anivRttikaraNa dvArA, anivRttikaraNanA antarmuhUrta jeTalA kALamAM, AtmA kevA prakAranI siddhine prApta kare che, enA saMbaMdhamAM be prakAranA abhiprAyo pravarte che. eka kArmagranzika abhiprAya ane bIjI saidvAntika abhiprAya.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 kAryagranthika abhiprAye, anivRtti karaNanA kALa daramyAnamAM, anAdi mithyAdraSTi evo jIva, anivRttikaraNa dvArAe kAma kare che ke-e kALa daramyAnamAM mithyAtva-mohanIyanAM jeTalAM daLiyAM udayamAM Ave, te badhAM daLiyAMne khapAvI nAkhe; eTaluM ja nahi, paNa anivRttikaraNanA antarmuhUrta pachInA antarmuhUrtamAM mithyAtvamohanIyanAM je daLiyAM udayamAM AvavAnAM hoya, te daLiyAMnI sthitine jo ghaTADI zakAya tema hoya to e daLiyAMnI sthitine ghaTADI daine ane te daLiyAMne e anivRtti karaNanA kALamAM ja udayamAM lAvI daine, e daLiyAMne paNa anivRtti karaNa dvArAe khapAvI nAkhe; paNa, pachInA antarmuhUrtamAM udayamAM AvanArAM mithyAtva mohanIyanAM daLiyAM evAM paNa hoya che, ke je daLiyAMnI kAlasthitine evI rItie ghaTADI zakAya tevuM na hoya; to, evA daLiyAMnI sthitine, e jIva potAnA anivRtti karaNanA kALa daramyAnamAM ja vadhArI de che, ke jethI kamathI kama e daLiyAM anivRtti karaNanA antarmuhUrta pachInA antarmuhUrtamAM to udayamAM Ave ja nahi. A rItie, e jIva, potAnA anivRtti karaNanA antarmuhUrta daramyAnamAM, e antarmuhUrta pachInA anantaranA evA antarmuhUrtane evuM banAvI de che ke, e antarmuhUrtanA kALamAM, mithyAtva mohanIyanAM dalikono na to vipAkodaya hoya ane na to pradezodaya paNa hoya. potAnA phlane pedA karavAnA sAmarthyavALAM karmadalikonA udayane vipAkodaya kahevAya che ane potAnA phlane pedA karavAnA sAmarthyathI hIna banI gayelAM karmadalikonA udayane pradezodaya kahevAya che. 139 A uparathI tame samajI zakyA hazo ke-anivRttikaraNanA kALa daramyAnamAM jIva traNa kAma kare che. eka to-e antarmuhUrtamAM svataH udayamAM AvatAM mithyAtva mohanIyanAM dalikone khapAve che; bIjuM-pachInA antarmuhUrtamAM udayamAM AvanArAM mithyAtva
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 cauda guNasthAnaka mAd-2 mohanIyanAM je dalikonI sthitine ghaTADI zakAya tema hoya te dalikonI sthitine ghaTADIne udayamAM ANI te dalikone khapAve che; ane trIjuM-pachInA antarmuhUrtamAM udayamAM AvanArAM mithyAtva mohanIyanAM je daliko, tenI sthitine jo ghaTADI zakAya evuM nA hoya, to jIva mithyAtva mohanIyanAM e dalikonI sthitine vadhArI de che. mithyAtva-mohanIyanAM dalikono jyAre pradezodaya ke vipAkodaya na hoya, tyAre anantAnubaMdhI evA krodha, mAna, mAyA ane lobha-eno paNa pradezodaya ke vipAkodaya na hoya. mithyAtva mohanIcanAM tema ja anantAnubaMdhI kaSAyonAM dalikono jemAM pradezodaya paNa na hoI zake, evA antarmuhUrtane mATe jarUrI evI saghaLI taiyArI, jIva anivRttikaraNanA kALamAM ja karI le che; ane e pachIthI, tarata ja, e jIva, mithyAtva mohanIyanAM ane anantAnubaMdhInAM dalikonA paNa udayathI rahita evA antarmuhUrtane pAme che. e antarmuhUrtanI prApti, enuM nAma aupathamika samyaktvanI prApti. aupazamika samyaktvanA pariNAmavALA e antarmuhUrtane, antara karaNa kahevAmAM Ave che. anivRtti karaNanA antarmuhUrtathI anantara evuM je antara karaNanuM antarmuhUrta, te antarmuhUrtanA pahelA samaye ja jIvA opazAmika samyakatva rUpI AtmapariNAmano svAmI bane che. vanamAM saLagato dAvAnaLa AkhAya vanapradezane bALanAro hoya, parantu vanapradezano je bhAga ghAsa AdithI rahita banI gayo hoya athavA to vanapradezanA je bhAgane ghAsa AdithI rahita banAvI devAyo hoya, te vanapradezano bhAga e dAvAnaLathI aspaSTa rahevA pAme che. kAraNa ke-agninA yoge saLagI uThe evI koi sAmagrI ja, vanapradezanA e bhAgamAM nathI. opazamika samyakatva rUpI AtmapariNAmane pAmanArA jIve paNa, eka antarmuhUrtane,
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 __ _____ cauda guNasthAnaka bhAga-2 vanapradezanA e bhAga samuM banAvI dIdheluM hoya che; ane ethI, e antarmuhUrta daramyAnamAM chelle chelle jyAM sudhI e jIva anantAnubaMdhI kaSAyanA udayavALo banato nathI, tyAM sudhIne mATe e jIvane darzanamohanIyanI koi paNa prakRtino koi paNa prakArano udaya hoto ja nathI. anivRtti kraNanA kALamAM jIva kyA prakAranI siddhi prApta kare che-e saMbaMdhI sedrAntika abhiprAya ? kArmagranthika abhiprAye, samyakatvanA pariNAmane pAmanAro anAdi mithyAdraSTi evo dareke dareka jIva AvI rItie, pahelAM to zAmika samyaktvanA pariNAmane ja pAme che; jyAre A bAbatamAM, sedrAntika abhiprAya evo che ke-sakhyatvanA pariNAmane pAmanArA anAdi mithyAdraSTi evA badhA ja jIvo, pahelAM pathamika samyaktva ja pAme-evo niyama nathI. anAdi mithyAdraSTi jIvo, aupazamika samyaktvane pAmyA vinA paNa, kSAyopathamika samyaktvane pAme, evuM bane che. eTale kesamyaktvanA pariNAmane pAmanArA anAdi mithyAdraSTi evA je jIvo, te paikInA je jIvo opazamika samyakatvane pAmanArA hoya, te jIvo AvA ja prakAre pathamika samyakatvane pAme; parantu, sakhyatvane pAmanAra anAdi mithyAdraSTi jIvomAM evA jIvo paNa hoi ja zake che, ke je jIvo aupathamika samyaktvane nahi pAmatAM, anivRttikaraNa dvArAe kSAyopathamika samyakatvane ja pAme che. saiddhAttika abhiprAye, je anAdi mithyAdraSTi jIvo kSAyopathamika samyaktvane pAmanArA hoya che, te jIvo potAnA anivRttikaraNanA kALamAM, potAnA anivRtti karaNa dvArAe, opazamika sakhyatvane pAmanArA jIvonI prakriyAnA karatAM judA ja prakAranI prakriyA kare che. anivRtti karaNanA antarmuhUrtanA kALa daramyAnamAM udayamAM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 cauda guNasthAnaka bhAga-2 AvatAM mithyAtva mohanIcanAM ane anantAnubaMdhI kaSAyonAM daLiyAMone to e jIvo khapAvI ja nAkhe che; parantu, te uparAnta, e jIvo je kare che, te e kare che ke-sattAmAM rahelAM mithyAtva mohanIyanAM je daLiyAM, te daLiyAMnA traNa puMja banAvI de che. mithyAtva mohanIyanAM sattAgata daLiyAM paikInAM jeTalAM daLiyAMne zuddha eTale mithyAtva rUpI malathI mukta banAvI zakAya, teTalAM daLiyAMne to teo zuddha ja banAvI de che ane bAkI rahelAM mithyAtva mohanIyanAM sattAgata evAM je daLiyAM, temAMthI jeTalAM daLiyAMne ardhazuddha jevAM banAvI zakAya tema hoya teTalAM daLiyAMne teo ardhazuddha jevAM banAvI de che. "anivRtti karaNa" nAmanA AtmapariNAmathI, A rItie, jIva, mithyAtva mohanIyanAM sattAgata evAM daLiyAMne zuddha banAvI devAno prayatna kare che, paNa e jIva te badhAM ja daLiyAMne pUrNapaNe zuddha ke chevaTa zudvAzuddha paNa banAvI zakato nathI; ane ethI, evAM paNa daLiyAM sattAmAM rahI javA pAme che, ke je daLiyAMothI e jIvano zuddhikaraNano e prayatna sarvathA aspRSTa ja rahe che. mithyAtva mohanIcanAM sattAgata daLiyAMnuM A rItie zuddhikaraNa karatAM, e daLiyAMnA traNa puMja thai jAya che. eka zuddha puMja, ke je puMjane samyakatva mohanIyanAM daLiyAMnA puMja tarIke oLakhAya che; bIjo mizra eTale zuddhAzuddha puMja, ke je pujane mizra mohanIyanAM daLiyAnA puMja tarIke oLakhAyA che; ane, trIjo azuddha puMja, ke jene enA e mithyAtva mohanIyanA puMja tarIke oLakhAya che. A traNe puMjo paikInA zuddha evA samyaktva mohanIyanA puMjane ja e jIva udayamAM lAve che ane e zuddha puMja rUpa samyaktva mohanIyano je udaya, tenI asaravALo jIvano je pariNAma, e ja kSAyopathamika samyaktva rUpa AtmapariNAma che. eTale, anivRttikaraNanA kALa daramyAnamAM, anivRttikaraNa dvArAe, e jIva, mithyAtva mohanIyanA traNa puMja karavA rUpa
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 cauda guNasthAnaka bhAga-2 prakriyA kare che ane tyAM anivRtti karaNano kALa pUro thAya che. e kALa pUro thatAMnI sAthe ja, pahelA je samaye, samyakatva mohanIya nAmanA prazasta karmanA vedana rUpa kSAyopathamika samyakatva pragaTa thAya che. opathamika sakhyatvane pAmelAnI bhAvI sthitinA saMbaMdhamAM paNa abhiprAyabheda : kArmagranthika abhiprAya evo che ke-anAdi mithyAdraSTi jIva jyAre samyakatvane pAme che, tyAre apUrvakaraNa dvArA karmagranthine bhedhA pachIthI, e jIva anivRtti karaNa dvArA attara karaNane pedA kare che, ke je antara karaNa, opazamika sakhyatvanA pariNAma rUpa che. opazamika samyakatvanA pariNAma rUpa e attara karaNanA paNa antarmuhurta jeTalA kALamAM, e jIva, mithyAtva mohanIyanAM sattAgata evAM je daLiyAM, te daLiyAnA, hamaNAM ja ApaNe vicArI AvyA te rItie, traNa puMja kare che. pathamika samyakatvanA kALamAM, e rItie, e jIva traNa puMja karI le che; tyAra bAda, e traNa puMjomAMthI jo e jIvane samyakatva mohanIya rUpI zuddha pujano udaya thAya che, to e jIva cothA guNasthAnake TakI jAya che; parantu, e traNa puMjomAMthI jo e jIvane mizrA mohanIya rUpI zudvAzuddha puMjano udaya thAya che, to e jIva mizrA guNasthAnakane pAme che; ane, e traNa puMjomAMthI e jIvane jo mithyAtva mohanIya rUpI azuddha puMjano udaya thAya che, to e jIvA pahelA mithyAtva guNasthAnakane pAme che. Ama, "anAdi mithyAdraSTi jIva pahelAM opazamika samyaktvane ja pAme ane aupazamika samyaktvanA kALamAM e jIva traNa puMja kare ja tathA traNa puMja karIne e kAM to kSAyopathamika samyakatvane pAme, kAM to mizra samyakatvane pAme ane kAM to punaH mithyAdraSTi bane." -evo
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 coda guNasthAnaka bhAga-2 kArmagranthika abhiprAya che; jyAre sedrAntika abhiprAya evo che ke- "anAdi mithyAdraSTi jIva pahelAM pazamika samyaktvane ja pAme, evo niyama nahi; e jIva pathamika samyaktvane pAmyA vinA ja kSAyozimika samyakatvane pAme evuM paNa bane. paNa je anAdi mithyAdraSTi jIva opazamika samyaktvane pAme, te jIvA potAnA pazamika samyakatvanA kALa rUpI antara karaNanA kALasudhI samyaktvanA AsvAdane pAmIne, atte to e punaH mithyAtvanA udayane ja pAme. eTale ke, e jIva pathamika samyakatvanA kALamAM traNa puMja kare ja nahi." je umaLako zrI jinazAsananI ArAdhanAnI vAtamAM Ave, te saMsAranA sukhanI vAtamAM Ave nahi ? anAdi mithyAdraSTi jIva jo potAnA samyagdarzana rUpI. guNane pragaTAvanAro bane, to te kayA krame pragaTAvanAro bane, eno tamane kAMika khyAla Ave, e mATe A vAtano ATalo vistAra karavAmAM Avyo. gRhidharma ane sAdhudharma, ema be prakAre dharmanI vyavasthA karavAmAM AvelI che. e banneya prakAranA dharmanA mULa rUpa je vastu che, te samyakatva che. samyakatve sahita banIne jo gRhidharmanuM agara sAdhudharmanuM ArAdhana karavAmAM Ave che, to ja e ArAdhanane sAcA rUpamAM dharmArAdhana kahI zakAya che; ane evuM dhamarAdhana ja, e ArAdhaka jIvane, potAnA vAstavika Lane ApanArUM nIvaDe che. A kAraNe, dharmArAdhanane karavAnI icchAvALA banelA bhAgyavAnoe, samyaktvanA prakaTIkaraNano puruSArtha karyA karavo joie ane e puruSArtha karmagranthine bhedavAnI dizA taraphlo hovo joie. sakhyatvane pAmelA puNyAtmAoe paNa, potAnA samyaktvanA saMrakSaNanI kALajIrAkhavAnI sAthe, dina-pratidina samyaktva zuddha banatuM jAya,evo puruSArtha karyA
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAnaka bhAva- 2 145 - - - - - - - - - - - - - - karavo joie. viSayanI ane kaSAyanI anukULatAnA rAge temaja viSayanI ane kaSAyanI pratikULatAnA dveSe ja, AtmAnI kharekharI pAyamAlI karI che. viSayanI ane kaSAyanI anukULatAno rAga tathA viSayanI ane kaSAyanI pratikULatAno dveSa, e ja sukhanuM kAraNa che-ema mAnavuM ane e mAnyatAne anusAra vartavuM, e ja ghAtI karmone sudraDha banAvavAnuM ane joradAra banAvavAnuM pradhAna sAdhana che. evo rAga-dveSa jAya tyAranI vAta to judI ja che, paNa evo rAga-dveSa jatAM pahelAM paNa jyAM "evo rAga-dveSa e heya ja che, tajavA yogya ja che, ethI AtmAne lAbha nathI paNa hAni ja che." -Avo bhAva AtmAmAM pragaTe che, tenI sAthe ja ghAtI karmonI jaDa hacamacI jAya che ane ghAtI karmothI mukti pAmavAnuM maMDANa maMDAi jAya che. "e rAga-dveSa heya ja che." -ema lAgatAM, AtmAmAM apUrvakaraNa eTale ke-apUrva evo adhyavasAya pragaTe che; ane, e adhyavasAya dvArAe ja karmagranthi bhedAi jAya che. A vagere je je vAto A saMbaMdhamAM kahevAmAM AvI, te tamane yAda to che ne ? sa, thoDI ghaNI. enA sAra rUpe to badhI ja vAta yAda che ne ? ke pachI, sAramAM paNa goTALo che ? sa. e vakhate to ema thai gayeluM ke-saMsAranA sukhano. rAga bhUMDo ja che ane saMsAranA sukhanA rAgane lIdhe janmelo dveSa paNa bhUMDo ja che. eTaluM paNa jo thayuM hoya, to paNa tame bhAre nasIbadAra gaNAo. e rAga-dveSane tajavAno upAya, zrI jinazAsananI ArAdhanA karavI-e ja che, ema paNa tamane lAge che ne ? sa, e to coksa. to, zrI jinazAsananI ArAdhanA karavAnI vAtamAM je
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 cauda guNasthAnaka bhAga-2 umaLako Ave, te saMsAranA sukhanI bIjI koi paNa vAtamAM Ave nahi ne ? saMsAranA sukha upara paNa rAga kharo, paNa te rAga tathA tenA yoge janmelo dveSa tajavA lAyaka ja ema lAge che ne ? ane, AtmAne zrI vItarAga banAvanArA mokSanA upAya upara paNa rAga kharo, paNa e ja rAga poSavA jevo che ane e rAgamAMthI janmelo pApano dveSa paNa poSavA jevo che, emeya lAge che ne ? A vAtane vicArIne, e saMbaMdhI nirNaya karavA jevo che. keTalAka jIvo to evA hoya che ke-ahIM sAMbhaLate sAMbhaLate paNa vicAre ke- "e. to mahArAja kahyA kare; bAkI indriyonA viSayonI ane krodhAdi viSayonI anukULatA vinAsukha saMbhave ja nahi." mokSa pratyenA dveSano A paNa eka namuno che. tame mokSanA dveSI to nahi paNa rAgI ja cho, ema mAnI lauM ne ? mokSanA rAgane saphaLa karavAne mATe, jIve, samyakatvane pAmavAno puruSArtha avazya karavo joie; ane je bhAgyazAlio samyagdarzana guNane pAmyA hoya, temaNe samyakatvane dina-pratidina vizeSa ne vizeSa nirmaLa banAvyA karavAno puruSArtha karyA karavo joie. sayana gaNano prabhAva - - ananta upakArI bhagavAna zrI jinezvaradevonA zAsanamAM samyakatvanI kiMmata eTalI moTI AMkavAmAM AvI che ke-enA. vinA jJAna paNa saojJAna rUpa banatuM nathI, enA vinA cAritra paNa samyapha cAritra rUpa banatuM nathI ane enA vinA tapa paNa samyapha tapa tarIke oLakhavAne agara oLakhAvAne lAyaka banato nathI. jJAna dharmazAstronuM hoya; to paNa, e jJAnane dharanAro AtmA jo samyakatvane pAmelo na hoya, to e AtmAnuM e zAstrajJAna paNa sabhyajJAna rUpe e AtmAne pariNamatuM nathI; ane ethI, e AtmAnuM e je zAstrajJAna, te paNa ajJAna athavA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-2 147 mithyA jJAnanI koTinuM gaNAya che. e ja rItie, cAritra paNa bhagavAne batAvelA cAritranA AcAronA AcaraNa rUpa hoya, to paNa e cAritrAcAronuM pAlana karanAro AtmA jo samyaktvane pAmelo na hoya, to e AtmAnuM e cAritrAcAronuM pAlana saccAritranI koTinuM gaNAtuM nathI, paNa kAyakaSTAdinI upamAne yogya gaNAya che. ane, evI ja rItie tapa, tapa paNa bhagavAne batAvelA anazanAdi prakAronA Asevana rUpa hoya, topaNa e. anazanAdi tapanuM Asevana karanAro AtmA jo sakhyatvane pAmelo na hoya, to e tapa e AtmAnAM karmone tapAvanAruM banatuM nathI, paNa AtmAne saMtapta banAvavA Adi dvArA e tapa e AtmAnA saMsAranI vRddhino hetu banI jAya che ane ethI e AtmAnA e tapanA Asevanane paNa samyapha koTinA tapamAM gaNavAmAM AvatuM nathI. jyAre samyaktvano e prabhAva che ke-enI hayAtimAM jJAna evI rItie AtmAmAM pariName che ke jethI e jJAna samyajJAna gaNAya,cAritranuM pAlana evA bhAvapUrvakanuM bane che ke jethI e cAritranuM pAlana samyapha cAritra gaNAya ane tapa paNa evA bhAvapUrvakanuM bane che ke jethI e AtmAne vaLagelAM karma tape, karmanI nirjarA thAya ane e hetuthI e tapa samyapha tapanI koTinuM gaNAya. sakhyatvanI sanmukha dazAne pAmelAne paNa jJAna-cAritra-tapathI lAbha thAya ? A samyakatva guNanI AvA prakAranI mahattA je jIvanA sAMbhaLavAmAM Ave ane e jIva jo eTaluM paNa mAnato ane samajato hoya ke- "zAtre A kahyuM che ne zAstra kadI paNa khoTuM kahe nahi.' to e jIvane samyakatva pAmavAnuM mana thayA vinA rahe kharuM? "mAre mArA AtmAmAM A guNa pragaTe evuM karavuM joie."
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 coda guNasthAnA bhAga-2 -evuM enA dilamAM ugyA vinA rahe kharuM ? have evuM je jIvanA manamAM ugyuM, te jIva samyakatva guNanI mahattAne varNavanArA zAstranuM athavA to e samyaktvane pAmavAnA upAyone prarUpanAra jJAnI bhagavantoe kahelAM zAstronuM jJAna saMpAdana karavAno puruSAthI Adare ne ? kema ke-ene samyaktva pAmavuM che; eTale, e samyaktvane pAmavAnA zAstra je je upAya batAvyA che, te ene jANavA che; ane, e upAyone jANIne e upAya ene AcaravA che. AvA prakAranI manovRttithI e jIva je jJAna meLave, te jJAna e jIvane samyapha rUpe pariNamavA mAMDe ne ? e ja rItie, sabhyatva guNane pAmavAnI bhAvanAthI e jIva jo cAritranuM pAlana karavA mAMDe athavA to anazanAdi tapanuM Asevana karavA mAMDe, to e cAritra ane e tapa paNa e jIvane kramazaH samyapha koTinuM phlA ApanAra bane ne ? ApaNe je "samyakatvane pAmavAnI icchAvALA jIvane paNa lAbha thAya che." -ema kahIe chIe, te A apekSAe kahIe chIe. jyAre ne tyAre je jIva samyakatva pAmavAno, te jIva samyakatva pAmatAM pUrve mithyAdraSTi ja hovAno ne ? mithyAdraSTi evo paNa e jIva, potAne samyakatva pamADe evA pariNAmano svAmI banyA vinA to sakhyatva pAmavAno nahi ja ne ? eTale, upadezAdinA zravaNathI agara to svAbhAvika rItie paNa jIva sakhyatvanI sanmukha dazA joga kSayopazamane pAmeto ja e jIvA krame karIne sakhyatvane pAmI zake. e jIvane mithyAtvano udaya cAlu che, paNa e jIvanuM mithyAta maMda paDI gayeluM che. eTalo ene kSayopazama thayelo che. eTale, ene je kAMi guNa thAya che, te e kSayopazamanA baLe thAya che. evA jIvane, mithyAdraSTi kahevAne badale, samyakatvanI sanmukha banelo jIva kahevo e vadhAre sAruM che. jo Ama na hoya, to pachI jIva samyagdarzana guNane pragaTAvI zake zI rItie ? AthI ja dharmane dharma rUpe karavAnI zarUAta
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 149 pahelA guNaThANethI thAya che, ema mithyAtvAdinI madatAnI apekSAe kahI zakAya. samyaktvanI sanmukha dazAne pAmelA jIvano bhAva sakhyadraSTi jIvanA bhAvanI sAthe aMze aMze hariphAi karanAro hoya; ane e kAraNe ja, e bhAva e jIvane samyakatva pamADanAro bane. zrI vItarAganuM zAsana sarvadezIya che : ApaNe samyagdarzana guNane pAmelA chIe ? ke, ApaNAmAM samyagdarzana guNane pragaTa karavAnI icchA pragaTI che, ethI ApaNe samyakatvanI sanmukha dazAmAM vartIe chIe ? -e ApaNe pote zAstranI vAtane samajIne nakkI karavuM joie. ApaNane A badhuM sAMbhaLatAM sauthI pahelAM to e pratIti thai gayelI hovI joie ke- "zrI vItarAganuM zAsana e evuM zAsana che ke-e zAsananA sAcA abhyAsI evA je AtmAo, teone evI samajapUrvakanI pratIti hoya che ke-jagatanAM badhAM zAsanonI sAme ubhA rahevAnI ane dharmazAsana tarIkenI paripUrNa yogyatA potAmAM hovAno nizcaya karAvI ApavAnI zakti, eka mAtra zrI vItarAga paramAtmAnA zAsanamAM ja che." duniyAmAM zAsana ghaNAM che ane temAM dharmazAsana tarIke potAne oLakhAvanAra zAsano paNa saMkhyAbaMdha che. temAM, eka zrI vItarAga paramAtmAnA zAsana sivAyanAM je zAsano che, temAMnAM keTalAMka vAstavika rItie dharmazAsana na hoya evAM che ane keTalAMka dharmazAsana tarIke gaNAya evAM hovA chatAM paNa AMzika rItie dharmazAsana gaNAya evAM che; paNa, asalamAM te te darzanonI saghaLI vAto nirapekSa hoine, e kudarzano che; jyAre zrI vItarAga paramAtmAnuM zAsana, e sarvadezIya zAsana che. zrI vItarAga paramAtmAnA zAsanamAM, AtmAnA svarUpanuM varNana evI rItie karavAmAM AvyuM che, ke je kyAMya bAdhita thatuM nathI.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 cauda guNasthAnaka bhAga-2 AtmA anAdikALathI kevo che, AtmAno jaDa sAtheno saMbaMdha kevo che, AtmA zAthI baddha che ane AtmA zAthI mukta banI zake, e vagerenuM zrI vItarAga paramAtmAnA zAsanamAM paraspara virUddhabhAva AvavA pAme nahi e prakAre varNana karAyeluM che. samyagdarzana guNa Avyo eTale durgatinAM dvAra baMdha ane sukho svAdhIna : jevA ApaNe AtmA chIe, tevA anantAnanta AtmAo A vizvamAM anAdikALathI vidhamAna che ane anantAnanta kALeya anantAnanta AtmAo A jagatamAM vidyamAna rahevAnA che. ApaNuM astitva, eTale ke AtmA mAtranuM astitva kadI paNa sarvathA mITI javAnuM nathI, paNa ApaNane ApaNo AtmA A rItie bhaTakato bhaTakato jIve e pasaMda nathI. AtmA jIvavAno to che ja, sadA jIvavAno che, paNa AtmA bhaTakyA kare ane jIve, e ApaNane gamatI vAta nahi ne ? eTale, ApaNe saMsArathI chUTavAno ane mokSane pAmavAno puruSArtha Adaryo che, ema paNa kharUM ne ? jemaNe e puruSArtha AdaryuM nathI, temane paNa have epuruSArtha AdaravAnuM mana che, ema kharUM ne ? ApaNe saMsArathI chUTavuM che ane mokSa pAmavo che-e ApaNuM lakSya che ane e mATe ApaNe je puruSArtha Acaravo paDe tema che, temAM samyaktva guNanI pahelI AvazyaktA che. samyaktva guNa pragaTyA vinA, koi paNa AtmAnI koi paNa kALe mukti thAya nahi; ane, samyaktva guNa jenAmAM pragaTe, tene mATe narakagatinAM ane, tiryaMcagatinAM dvAra baMdha thai jAya che; eTaluM ja nahi, paNa devatAi sukho paNa ene svAdhIna bane che, mAnuSika sukho paNa ene svAdhIna bane che ane muktisukha paNa ene svAdhIna bane che. je bhavamAM samyaktvanI prApti thAya e ja bhavamAM muktinI prApti paNa thAya, evA jIva
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAka bhAva- 2. 151 thoDA. mukti pAmatAM pahelAM jemane keTaloka kALa saMsAramAM kADhavAno hoya evA jIvo, samyakatvane pAmanArA jIvomAM moTI saMkhyAmAM hoya. evA jIvo mukti pAme tyAM sudhI kyAM rahe ? saMsAramAM to kharA, paNa saMsAramAMya kevA sthAne ? samyaktvano ane e jIvano saMbaMdha jo barAbara banyo rahe, to e jIva kadI paNa durgatimAM jAya ja nahi. sakhyatva pAmatAM pUrve AyuSya bAMdhyuM hoya to vAta judI, bAkI samyaktvanI hAjarImAM samyagdaSTi jIvane kadI paNa durgatinA AyuSyano baMdha paDe ja nahi. eTale, e jIva na to narakagatimAM jAya ne na to tiryaMcagatimAM jAya. bAkI rahI je be gati, emAM e jIva sukhavALA sthAnane pAme. ema karatAM karatAM, chelle chelle e jIva manuSyagatine niyamo pAme ane manuSyagati pAmI, sarva karmarnAi kSaya sAdhane e jIva muktisukharna pArma. A draSTi ane A rUcino bahu guNa : samyaktvanA mahimAne varNavanArI A vAtano marma tamane samajAya che ? AtmAmAM samyaktva guNanuM pragaTIkaraNa thai jAya, eTalA mAtramAM beca durgati baMdha ane sukha paNa svAdhIna, enuM kAraNa zuM ? samyaktva pAme eTalA mAtrathI ja jIva kharAba vartana, nahi karavA yogya vartana karanAro maTI jAya evuM nathI; paNa kharAba vartana karanAro e hoya te chatAM paNa e AtmAmAM evuM sArApaNuM pragaTe che, ke je sArApaNAne lIdhe ja ene mATe durgatinAM dvAra baMdha thai jAya che ane devatAi sukho, mAnuSika sukho tathA muktisukha ene svAdhIna banI jAya che. jJAnionI draSTie je vartana kharAba gaNAya, pramatta vartana gaNAya, e vartanane pote Acarato hoya, e vartana AcaryA vinA pote nA rahI zakato hoya, te chatAM paNa e vartanane kharAba ja mAne-evA jIvo A jagatamAM keTalA ? samyagdarzana guNanA yoge AtmAne sauthI pahelo
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara coda guNasthAna bhAga-2 kSayado to e thAya che ke-zuM sAruM che ane zuM kharAba che, eno nirNaya e AtmA karI zake che. jJAnio jene jene kharAba ane tajavA yogya kahetA hoya, te ene paNa kharAba ane tajavA yogya ja lAge temaja jJAnio jene jene sAruM ane svIkAravA yogya kahetA hoya te ene paNa sAruM ane svIkAravA yogya ja lAge. evI draSTi ane evI rUci jIvamAM samyagdarzana guNanA yoge. pragaTe che. A draSTi ane A rUcino to bahu moTo guNa che. vartananI kharAbIno saMbhava sAtamA guNasthAnanI prApti thatAM sudhI gaNAyaH ApaNe je kAMi karatA hoie, temAM kharekhara sAruM zuM che ane kharekhara kharAba zuM che, enI ApaNane khabara paDe ? je kAMi sArUM ApaNane lAgatuM hoya, te karavAnuM ApaNane bahu mana ? sAruM na karI zakAya toya sAruM ja karavAno talasATa ghaNo ? ane, kharAba je kAMi lAge tenAthI AghA rahevAnuM mana paNa ghaNuM ? ApaNe je kAMi kharAba karavuM paDe, tene mATe ApaNane ema ja lAge ke ApaNe kharAba ja karIe chIe ? "huM A kharAba karuM e khoTuM karUM chuM; A je huM karuM chuM te sAruM nathI." -evuM ja lAgyA kare ane "hoya e to; cAle e to." -evo koi bhAva AtmAmAM pragaTe nahi, evA AtmA keTalA maLe ? vartamAnamAMnI kharAbI chaThTha guNasthAnake jIva pahoMce tyAre ja na hoya ne ? AgaLa vadhIne kahIe to, jIva jyAre sAtame guNasthAnake vartato hoya, tyAre ja tenA vartanamAM kharAbIno abhAva che ema kahI zakAya ne ? kema ke-sAtame guNasthAnake pramAda hoto nathI. te pahelAM kharAbIno saMbhava kharo ? chaThe guNasthAnake rahelo AtmA pramAda seve, evuMya bane ne ? paNa, chachuM guNasthAnake rahelo AtmA je pramAda seve, tene e sAro mAne ? e pramAdane e sevavA jevo
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-2 153 mAne ? nahi ja ne ? have pAMcame guNasthAnake rahelo saMsArane tajelo hoya ? ke, pAMcame guNasthAnake rahelo jIva saMsAramAM hoya. ? saMsAramAM e rahelo hoya ane saMsArane e sevato paNa hoya, tema chatAM paNa saMsAramAM rahevuM ene ane saMsArane sevavo ene e sArU mAnato hoya ? saMsAramAM rahevuM eya kharAba che ane saMsArane sevavo eya kharAba che, ema ja e mAnato hoya ne ? ethI ja, eNe jeTalI virati svIkArI hoya eno ene Ananda hoya ne ? ane, svIkArelI viratinA abhyAsathI paripUrNapaNe virati pAmavAnuM enuM mana hoya ne ? tyAre, cothe guNasthAnake rahelo jIva kevo hoya ? thoDI paNavirati tarIke virati karanAro e na hoya ne ? cothA guNasthAnake rahelA jIvane badhI ja apariti beThelI hoya, ema kahevAya ne ? e jIva aviratine sevato hoya, paNa "huM avirati evuM chuM e sAruM nathI." -ema e jIvA mAnato hoya ne ? AvI rItie, pote je kAMi paNa pramAda sevatA hoya, pote je kAMi paNa avirati sevatA hoya, tene kharAbA mAnanArA jIva A saMsAramAM keTalA ? A saMsAramAM evA jIveya thoDAka ja hoya ne ? sArAne sAruM ane kharAbane kharAba ja mAne H je kAMi sArUM tene ja sArA tarIke mAnavuM ane je kAMi kharAba tene kharAba ja mAnavuM, e kAMi saheluM nathI. pahelAM to, sArUM zuM ane kharAba zuM-e samajAvuM muzkela; ane, e samajAya te chatAM paNa e rUcavuM muzkela ! sArAne ja sArUM mAne ane kharAbane kharAba ja mAne, evA jIvo A saMsAramAM thoDA hoya che. cakSuthI koi paNa prakAranA rUpane rAgathI jovuM agara cakSuthI aNagamatuM rUpa dekhAya to dveSa pedA thavo, kAnathI zabda managamato hoya to rAgathI sAMbhaLavo ane aNagamato hoya to e sAMbhaLIne breza
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 cauda guNasthAna bhAga-2 karavo, ema pAMceya indriyanA pAMceya viSaya rAgathI sevavA eya bhUMDuM che ane emAM je aNagamatA lAge eno dveSa karavo eya bhUMDuM che, AvuM duniyAmAM badhA ja samaje che ? ne, badhA ja evuM mAne che ? sArAne ja sArUM ane kharAbane kharAba ja mAnavAno guNa, e paNa eka moTo guNa che, e samajavAnI jarUra che. e vAta jeone nahi samajAi hoya, teone zAstra je kahe che ke"samyagdarzana guNa prApta thaye chate e jIvane mATe naraka-tiryaMca e be durgatinAM dvAra baMdha thai jAya che; ane devatAi sukho, mAnuSika sukho tathA muktisukha ene svAdhIna banI jAya che." -e vAta samajAze nahi. bhoga ane parigraha joie tene hiMsAdi vinA cAle ? tamAre samajavuM joie ke-jIva saMsAramAM beThelo kadAca bhayaMkara aviratine sevanAro paNa hoya, SakAyanI hiMsA jemAM rahelI che evI pravRtti karanAro paNa hoya, avasare asatya bolanAro paNa kadAca hoya, corInoya tyAga nahi ne maithunanoya tyAga nahi evo paNa hoya ane parigraha paNa rAkhato hoya, meLavato hoya, saMgharato hoya, sAcavato hoya to paNa, evoya jIva jo samyagdarzana guNane pAmelo hoya, to ene mATe zAstra kahe che ke "narannAM ne tiryaMcanA dvAra baMdha ane devatAi sukho, mAnuSika sukho tathA muktisukha ene mATe svAdhIna !" to, zAstra AvuM je kahe che, te kayA hetuthI kahe che ? pAMceya indriyonA viSayonA bhoga vinA saMsArI jIvone cAlavAnuM che ? e jene joie, tene parigraha vinA paNa cAle ? ane, parigraha jene joie, tene hiMsAdi vinA cAlavAnuM che ? kadAca sAro jIva asatya ane corIno Azraya na le, paNa parigraha jene joie te badhA evA ja hoya ke game tema thAya to paNa te asatya ane corIno Azraya
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 155 to na ja le ? tame badhA asatyathI ane corIthI sarvathA bacI gayelA cho ? tamane khyAla hoya ke-Ama bolavuM e asatya che ane A rItie amuka levuM e corI che, to tame prANa jAya tevuM hoya to paNa tame asatya bolo nahi agara corI karo nahi, evo vizvAsa tame sAce ja ApI zako tema cho ? viSayonA bhogano jene khapa paDyo ane parigrahano jene khapa paDyo, eTale e hiMsAmAM pravarte, kadAca asatyamAM paNa pravarte, kadAca corImAM paNa pravarte, to e koi asaMbhavita vastu to nathI ne ? bhogano khapa paDe ne parigrahano khapa paDe, e keTalI badhI bhUMDI vastu che, e tame samajo cho ne ? chatAM tame bhogane ane parigrahane bhUMDA mAno cho ? AtmAnuM e ahita ja karanArA che, ema mAno cho ? meLa to besADavo paDaze ne ? jenAmAM samyagdarzana guNa pragaTyo che, evA paNa avirati jIvone ane dezavirati jIvone bhogano ane parigrahano khapa paDe ke nahi ? e bhoga bhogave ke nahi ? ane, e parigraha rAkhe ke nahi ? e kAraNe, e hiMsAdika pApasthAnone paNa seve ke nahi ? chatAM paNa, zAstra ema kema lakhe che ke-je jIvane samyakatva prApta thayuM che, te jIvane mATe naraka-tiryaMcamAM dvAra baMdha thai jAya che ? hiMsAnuM utkaTa La kayuM naraka ! asatyanuM utkaTa phaLa kayuM ? naraka ! corInuM uTa La kyuM ? naraka ! viSayabhoganuM utkaTa phaLa kayuM ? naraka ! ane, parigrahanuM paNa utkaTa La kayuM ? naraka ! hiMsA, asatya, corI, maithuna ane parigrahanuM utkaTa La eTale antima phaLa naraka ane madhyama La tiryacapaNuM-AvuM paNa zAstra kahe che; ane, "je jIva samyagdarzana guNane pAmyo hoya te jIvane mATe narakagatinAM ane tiryaMcagatinAM dvAra baMdha thai jAya che." -AvuM paNa zAstra kahe che; to, eno meLa to besADavo paDaze.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa6 cauda guNasthAnaka bhAga-2 ne ? zAstramAM to eno meLa besADelo ja che, paNa tamAre samajavAne mATe A beya vAtano meLa tamAre tamArA manamAM paNa besADavo paDaze ne ? zAstra eTaluM ja kahIne aTakyuM nathI ke- "sakhyadraSTi jIvane mATe naraka-tiryaMcagatinAM dvAra baMdha." paNa zAstra AgaLa vadhIne emeya kahyuM che ke- "sakhyadraSTi jIvane devatAi sukho, mAnuSika sukho ane muktisukha svAdhIna !" to A vAta tame tamArI buddhimAM kyI rItie baMdhabesatI karo cho ? mAtra sAdhuo mATe kyuM nathI tame evuM to mAnatA nathI ne ke-A vAta sAdhuone ja udezIne lakhAi che ? sAdhupaNuM pAmelAne mATe ja A vAta ghaTe, evuM kAMi tame samajyA nathI ne ? ahIM to "sampampi 3 bha' ema lakhyuM che, eTale ke "samyakatva prApta thaye chate." -ema lakhyuM che. jo tame ema mAnatA ho ke-sAdhupaNAne ja sAra rUpa mAnanArA jIvone mATe A lakhyuM che, to e samaja kAMi khoTI nathI, kAraNa ke-je jIva samyagdarzana guNane pAme che, te jIvane "jIve jIvavA jevuM eka bhagavAnanuM kaheluM sAdhupaNuM ja che." -ema lAgyA vinA rahetuM nathI. samyagdarzana guNano sUcaka evo AtmAno je kSayopazama, e kSayopazama ja kahe to ema ja kahe ke- "jIve jIvavA lAyaka to sarvathA pAparahita evuM eka sAdhu jIvana ja che.' Avo bhAva e jIvamAM pragaTyo hoya che ane ethI e jIva "je jIvanamAM jeTaluM pApa, teTaluM te jIvana kharAba." -evuM mAne che. eTale, e potAnA pApayukta jIvanane paNa kharAba jIvana ja mAne che ane evA jIvanathI chUTavAnuM ane pAparahita evA sAdhujIvanane pAmavAnuM ene mana hoya che. samyagdarzana pAmavA mAtrathI virati pamAya nahi tame samajI gayA ne ke-samyagdarzana guNane pAmelA AtmAo
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 cauda guNasthAna bhAga-2 sAdhujIvana ja jIvanArA hoya, evo niyama nathI. samyagdarzana guNa pragaTatAMnI sAthe sAdhupaNuM AvI ja jAya, evo niyama nathI. 'virati vinA vistAra nathI ja." -evI samaja sayyadraSTi jIvomAM na hoya evuM bane ja nahi paNa samyagdaSTi jIva virativALo ja hoya evo niyama nathI. sAcuM sarvaviratipaNuM agara to sAcuM dezaviratipaNuM samyagdarzana guNa AtmAmAM pragaTyA vinA AvatuM nathI ane samyagdarzana guNa enA svAmI AtmAnuM virati tarapha lakSa doryA vinA raheto nathI. Ama chatAM paNa, samyagdarzana pAmavA mAtrathI jIva viratine pAmI zakato nathI, e paNa eka hakIkata che; kAraNa ke-viratine pAmavAne mATe to bIjA kSayopazamAdinI jarUra paDe che. darzanamohanIcano kSayopazamAdi samyagdarzana guNane pragaTAve ane cAritramohanIyano kSayopazamAdi viratiguNane pragaTAve. darzanamohanIyanA kSayopazamAdivALA AtmAomAM badhA ja cAritramohanIyanA paNa kSayopazamAdivALA ja hoya evuM banatuM nathI. darzanamohanIyano kSayopazamAdi thayo hoya ane cAritramohanIyano bhAre udaya vartato hoya, evuM paNa bane. eTale, samyagdaSTi AtmAomAM jema sarvavirata AtmAo paNa hoya ane dezavirata AtmAo paNa hoya, tema avirata AtmAo paNa hoya. pApaNI cAlu hovA chatAM paNa durgatithI ugArI le evI cIja kyI che ? samyagdarzana guNane pAmelA AtmAomAM sarvavirati AtmAo jeTalA hoya, tenA karatAM dezavirati AtmAo ane avirati AtmAo ghaNI moTI saMkhyAmAM hoya. dezavirati AtmAo ane avirati AtmAo, e badhA to gRhastha ja hoya ne ? e badhA viSayonuM sevana na ja karatA hoya, ema kahevAze ? nahi; ane, e badhA parigraha rAkhatA na hoya, meLavatA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 coda guNasthAna bhAga-2 na hoya, saMgharatA na hoya, evuM paNa kahevAze ? nahi; tyAre viSayonuM sevana karanAro ane parigrahano saMga karanAro SakAyanI hiMsAdithI bacI zakato hoya, e paNa zakya che ? haju skUla hiMsA, sthUla asatya ane sthUla adattAdAnathI e Agho raheto hoya to e banavAjoga che : kema ke keTalAka jIvo evA paNa hoya che ke- "atyAre ApaNane paisA vagara cAlatuM nathI, amuka amuka bhoga vagara paNa ApaNane cAlatuM nathI, kema ke-saMsAramAM beThA chIe; ane, saMsAra to hiMsAmaya che; eTale hiMsAdithI paNa sarvathA bacI zakAtuM nathI; paNa ApaNe bhoga mATe ne parigraha mATe asatya bolavuM nahi ane corI karavI nahi." -evA prakAranI vRttivALA hoya ! tame jo ema kaho ke- "ame lAcAra chIe ke amane bhoga vinA cAlatuM nathI, bhoga vinA cAlatuM nathI eTale parigraha vinA cAlatuM nathI ane bhoga tathA parigraha vinA cAlatuM nathI eTale ame SakAyanI hiMsAdithI sarvathA bacI zakatA nathI, paNa ame game tevI sthitimAM mUkAi jaie toya asatya bolIe nahi ane corI karIe nahi." -to e sAMbhaLIne ame rAjI thaie ! paNa, A saMsAramAM evA paNa jIvo hoya ne ke jemaNe hiMsA Adi pAMca mahA pApono tyAga zUlapaNe paNa karelo hoya nahi ? evA. badhA ja jIvo, temAMnA je jIvo samyagdarzana guNane pAmelA hoya, e jIvone mATe paNa zAstra kahe che ke- "naraka ane tiryaMcagatinAM dvAra e jIvone mATe baMdha ane devatAi sukho, mAnuSika sukho tathA muktisukha e jIvone svAdhIna !" tyAre vicAra karavo joie ke-ema thAya che, to ema thavAnuM kAraNa zuM che ? hiMsAdi cAlu che, virati che nahi, chatAM paNa AvuM bane che, to e zodhavuM joie ke-e jIvo kevA manobhAvanA svAmI hoya ! karaNImAM to kAMi bhalIvAra nathI, karaNI to pApakaraNI ja che, to pachI e karaNI chatAM sakhyadraSTi jIvone durgatithI ugArI lenArI cIja kayI che ?
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 159 ane, emane devatAi vagere sukhane svAdhIna banAvanArI cIja kayI che ? tyAM, manobhAvano vicAra karyA vinA nahi cAle ane e vicAra paNa yogya svarUpamAM karavo paDaze. manobhAvanuM phaLa A viSayamAM ApaNe jema jema vicAra karIe, tema temAM ApaNane darzanamohanIyanA kSayopazamanI mahattA samajAya. e kSayopazama bhAva ja, sakhyadraSTi jIva dvArA thatI pApakaraNIomAMthI pApanA rasane nIcovI nAkhe che; e kSayopazama bhAva ja, samyadraSTi jIvane puNyabaMdhamAM sahAyaka bane che; ane, e kSayopazama bhAva dvArA ja samyagdaSTi jIva nirjarAne sAdhanAro bane che. e pApa kare te na chUTake kare ke pApa karavA mATe kare ? tevA prakAranA karmanA udayane kAraNe ene hiMsAdika je pApa karavuM paDe, temAM rasa to ene hoya ja nahi ne ? eTale, eno "A pApa na karavuM paDe to sAruM." -evo manobhAva jema baLyo rahe, tema "pApa karavuM paDe to te ochAmAM ochuM karavuM paDe to sAruM." -evo manobhAva paNa banyo rahe; ane te sAthe "A pApathI kyAre chUTAya ?' -evo manobhAva paNa banyo rahe. jema pApakaraNInuM phaLa hoya, tema A manobhAvanuM phaLa paNa hoya ne ? ane, A manobhAvanuM phaLa ghaNuM vadhI jAya evuM paNa bane ne ? pApakaraNI karate karate paNa A manobhAvane lIdhe e jIva cAritramohanIyano kSayopazama sAdhanAro bane, evuM paNa bane ne ? AvI rItie tame vicAra karo, to tamane zAstra je kahyuM ke- "samyagdarzana guNa prApta thaye chate naraka ane tiryaMca gatinAM dvAra baMdha thai jAya che ane devatAi sukho tathA mAnaSika sukho ane muktisukha svAdhIna banI jAya che." -e vAta pApakaraNI karanArA samyagdaSTi jIvone mATe paNa barAbara baMdhabesatI che, ema lAgyA vinA rahe nahi.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 cauda guNasthAna bhAga-2 khoTamAM beThelo AbarUdAra ane pramANika vepArI sukha-sAhyabI bhogavate bhogavate paNa manamAM duHkhI hoya pApa karavA chatAM paNa "A pApa huM saMyogavaza karuM ane huM je A pApa karuM te bhUMDuM karuM chuM." -evuM manamAM lAgyA ja kare ane koipaNa saMyogomAM "pApa pApa karyo kAMi cAle ?' -evo vicAra sarakhoya jemane Ave nahi, evA jIva A saMsAramAM keTalA ? viSayasevana karate karate paNa "A pApa che." -evuM jemanA manamAM beThuM hoya evA jIvo keTalA ? khoTamAM beThelo vepArI cAlIsa hajAranI moTaramAM to hoya, AlIzAna baMgalAmAM beTho hoya ane sukhasAhyabInI gaNAtI sAmagrIthI vIMTaLAyelo hoya, to paNa enA manamAM zuM hoya ? ahIMthI samAcAra Ave ke-gAbaDuM paDyuM; tyAMthI samAcAra Ave ke-khoyA; ema jyAM jyAM dhaMdho lai beTho hoya, tyAM tyAM kANuM paDI rahyuM che, evA samAcAra AvatA jatA hoya, tyAre e bahArathI game tevo lAlacoLa dekhAto hoya, to paNa mahIM e sukhI hoya ke du:khI ? du:khI ja ne ? tema, jIvA hoya samyagdaSTi paNa te aviratinA joradAra udayavALo hoya, to e jIva hiMsAdika ekeya pApathI virAma pAmelo na hoya ane pApakaraNI karyA karato hoya, evuM to bane; paNa eno manobhAvo kevo hoya ? aMdara to ene ema ja thatuM hoya ne ke- "A pApathI kyAre chUTAya !" sa, daMbhI kahe. te A kyAM koine kahevA javAnI vAta che ? tame tamArI aNasamajathI koine khoTI rItie daMbhI mAnavAnI bhUla karo nahi ane guNanI AzAtanA karo nahi, toya ghaNuM che. tame pelA vepArIneya daMbhI kahezo ? e vepArI tamArI sAthe cA TesTathI pIto jaNAto hoya, paNa enA haiyAmAM zuM hoya UMDe UMDe ? enA
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 cauda guNasthAna bhAga-2 haiyAnuM duHkha e tamane jaNAvA de nahi athavA to tame enA haiyAmAM rahelA du:khane jANI zako nahi, eTalA mAtrathI tame ene daMbhI mAnI lezo ? A vAta pramANika ne AbarUdAra vepArInI che. jene AbarUnI kiMmata badhAthI vadhu hoya ane AbarU na jAya tenI cintA hoya, evA vepArInI A vAta che. AjanA moTA bhAganA vyApArionA jevA vepArInI A vAta nathI. pArako paiso devAnI jine cintA nathI, evAnI A vAta nathI. "apAze to ThIka che, nahi to budhavAriyA korTamAM jaizuM." -evI gAMTha manamAM vALI beThelA vepArInI A vAta nathI. tame samajI gayA ne ke-naphTanI to A vAta ja nathI ? jene koi paNa hisAbe koinuMya dhana potAthI na DUbe enI ane AbarUnI cintA che, evA vepArInI vAta che. tame ema mAnazo ke-e daMbhI che ? cothuM ane pAMcamuM guNaThANuM gRhastha mATe che. sagdarzanane nahi pAmelA paNa mArgAnusArI AtmAone paNa jyAre jyAre potAne aNachAjatuM karavuM paDe,tyAre tyAre tethI temanuM mana dubhAtuM hoya che; to pachI, samyagdarzana guNane pAmelA AtmAne koi paNa pApa AcaravuM e game, e banavAjoga che ? ane, pApa AcaravuM nahi gamatuM hovA chatAM paNa je pApa Acare, te daMbhI che ? tame asatya bolo, to te tame laherathI bolo cho, ema mAnavuM ? tame viSayasevana karo, to te tame laherathI karo cho, ema mAnavuM ? asatya bolavuM tamane gamatuM na hoya, viSayasevana karavuM tamane gamatuM na hoya, evuM bane ja nahi ? eTalA mATe ja, AbarUnA khapI pramANika vepArIno dAkhalo mUkyo. e evo ke-ene ghare bIjA baLAtkAre paisA mUkI gayA hoya, tenAya paisA DUbe nahi enI ene cintA hoya. Aje vepArI varge AbarU gumAvI che, eTale ja oLakhItI nahi evI benkamAM dhUma nANuM Ave che ane vepArI suprasiddha hoya chatAM ene mAgyuM nANuM maLatuM nathI. tame pUchazo ke- "AbarUdAra ane pramANika
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- 162 coda guNasthAna bhAga-2 vepArI jo pote samajato hoya ke huM khoTamAM beTho chuM; to vepAra kema baMdha kare nahi ? peDhI ane baMgalo kema vecI nAkhe nahi ?" paNa enAthI e ekadama bane evuM hoya nahi. e to badhuM ubhuM rAkhIne devAmAMthI chUTavA mathato hoya. e kAMi koinuM DUbAvavAne mATenI peravImAM na hoya. ema, samyagdaSTi AtmA pApa karato hoya to paNa, pApathI chUTavAnA manavALo hoya. ene svamamAM paNa pApamAM paDyA rahevAnuM mana agara pApa karyuM javAnuM mana hoya nahi. samyagdaSTiomAM koNa kyuM AyuSya bAMdhe? cothe guNasthAnake beThelo ane pAMcame guNasthAnake beThelo samyagdaSTi hoya ne ? samyagdarzana vinA cothuM ne pAMcamu saMbhave ja nahi ne ? e guNaThANe rahelo jIva saMsAramAM beTho hoya ? viSayanuM sevana e karato hoya ? parigrahadhArI e hoya ? SaTrakAranI hiMsA e karato hoya ? e badhuM e karato hoya, te chatAM paNa "evuM badhuM karavuM e ekAMte kharAba ja che." -evuM enA haiye beThuM hoya ? to, Avo jIva narakagatinuM ke tiryaMcagatinuM AyuSya bAMdhe ? nahi ne ? devalokanuM AyuSya e bAMdhe ane te paNa vaimAnikanuM ja bAMdhe ne ? cothe-pAMcame beThelA eTale viSayasevana karanArA kharA ? parigraha rAkhanArA kharA ? SakAyanI hiMsA karanArA kharA ? chatAM paNa e samyagdaSTi hovAne kAraNe vaimAnikamAM ja jAya ? sa, tiryaMca samyagdaSTi paNa vaimAnika ja thAya ? tiryaMca marIne devaloka na ja jAya evuM nathI. tiryacapaNAmAMthI devalokanuM AyuSya bAMdhIne devalokamAM janArA to ghaNA. devalokano moTo bhAga to tiryacapaNAmAMthI devalokane pAmelA devothI bharAya che. tiryaMcomAM paNa sArA haiyAvALA jIvo hoya che. eTale, tiryaMca evo paNa je samyagdaSTi jIva, te paNa
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 cauda guNasthAnaka bhAga-2 vaimAnikanuM ja AyuSya bAMdhe. mAtra samyadraSTi devatAo ane samyagdaSTi nArako devAyu bAMdhe nahi paNa manuSyAya bAMdhe. devA cyavIne tarata deva thAya nahi. nAraka paNa narakamAMthI nIkaLIne sIdho deva banI zake nahi. . pApanA Dara vinA samparva Ave nahi vAta e che ke-viSaya sukhane bhogavanArA, parigraha rAkhanArA ane SakAcanI hiMsAdi pApakaraNIo karanArA, evA je jIvo, emAM evA paNa jIvo hoya ne ke je jIvone "huM A khoTuM karuM chuM ane kyAre huM AnAthI chUTuM ?' -evuM haiye hoya ? jIrNa javara nAmano roga jene lAguM paDe che, tene khAvAnI rUcI thAya nahi. zarIra enuM tUTyA kare. koi vAtamAM ene cena paDe nahi. bIjAne bhale e na jaNAya, paNa jene jIrNa javarano roga thayo hoya, e "mane roga thayo che." -e vAtane kyAreya bhUlI zake ? koi ene kahe che - "bhalA mANasa ! kaheto kema nathI ke mane roga thayo che ?" to e kahe ke- "kone kahuM ?' kahuM toya mAruM kahyuM kadAca manAya nahi. ene badale koine kahevuM nahi ane mAruM darda mAre bhogavavuM sAruM ! ema, sakhyadraSTine haiye potAthI pApa na chUTe enuM duHkha hoya ne ? A samajAyA vinA, "samyagdarzana prApta thaye chate naraka ne tiryaMcagatinAM dvAro baMdha ane devatAi sukho tathA mAnaSika sukho ane muktisukha svAdhIna. -A vAta haiyAmAM je rItie jacavI joie, te rItie jacaze nahi. viSayasevanA e pApa che? hA ne ? parigraha e pApa che? emAMya ho ne ? ane, SakAcanI hiMsA e vagere paNa pApa che ? AmAM paNa hA ja ne ? A badhAM pApa tamAre karavAM paDe che ? hAsto ! paNa, enuM tamane dukha che ? hA ne ? AmAM tame 'hA' kaho, emAM daMbha che ? A duHkha nahi hoya to te AtmAmAM samaja pragaTAvIne pedA karavuM
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 cauda guNasthAna bhAga-2 paDaze. A prakAranuM pApanA aNagamAne laine pedA thatuM duHkha pragaTyA vinA samyaktva AvavAnuM nathI. pApano Dara pedA thayA vinA samyaktva Ave ? na ja Ave ne ? tyAre, samyagdaSTine pApano Dara na hoya, e bane kharuM? pharaja to sAdhu thaine mokSa sAdhavAnI anantajJAnioe jene jene kharAba kahyuM che e badhu kharAba ja lAgavuM ane te AcaravuM paDatuM hoya topaNa ene choDavAnuM mana sadA banyuM rahevuM, e saheluM che ? samyagdaSTi AtmA duniyAe jemAM jemAM sukha mAnyuM che, temAM temAM du:kha jue che. duniyA jene sArUM mAne che, tene e jIva kharAba mAne che. duniyA jene sukhanI lAlacane AdhIna banIne bhogavavAmAM gAMDI bane che, tene A. bhogave che to tene tatkAlina duHkhanuM zamana karavAnA upAya tarIke bhogave che ane teya pApa rUpa che ema mAnIne bhogave che. AvA uttama jIvane narakagatimAM zI tAkAta ke kheMcI zake ?tame saMsAramAM beThA cho ane bhogAdi bhogavo cho, paNa enuM tamAre mana sukha che ke duHkha che ? sa, sukheya na lAge ane du:kheya na lAge, paNa ja samajIne karIe to ? AmAM vaLI ja zAnI AvI ? tame hAthe karIne bhUtAvaLa ubhI karI che ke tamArU mana nahi chatAM AvIne vaLagI che ? ema kaho ke-evA saMyogomAM beThA chIe ke jethI thoDIka cintA karavI paDe che, paNa mana to badhA saMgathI chUTI javAnuM che. kharI ja to manuSyapaNuM pAmIne sAdhupaNuM pAmavAnI che ane sAdhupaNAne pAmIne jhaTa mokSe pahoMcI javAnI che. e ja sUjatI nathI ane tame je saMsAra kheDavAnuM pApa karo cho, tethI pApanA AcaraNane jamAM kheMcI javuM che ? ApaNA rAga-dveSa ApaNI pAse viSaya-bhogAdi
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAnaka bhAga-2 165 karAve ane te pachI ApaNe phrajanA nAme ene ja vaLagI rahIe, to chUTIe kyAre ? paNa, aMdara beThelo saMsArano je rAga che, te ghelA jIvane AvI rItie samajAvIne bAMdhI rAkhe che. evo jIva vastutaH to saMsAranA sukhamAM ja sukha mAnato hoya evuM prAyaH hoya che. ghara vecIne varo kravAno hoya nahi samyakatva pAmavA mATe to "saMsAranA sukhamAM ja sukha mAnavAnI ane saMsAramAM dukha Ave eTale kAyara thai javAnI' je kuTeva paDI gaI che, te kADhavI paDaze. duHkhamAM je royA kare ane sukhamAM je hasyA kare ane emAM pAcho DahApaNa mAne, e vaLI samyakatva pAme ? bahAranA sukhamAM bahu rAga-dveSavALA bananArA to, jo samyakRtva pAmyA hoya toya tene gumAvI bese. bahAranA sukha-duHkhamAM bahu rAga ane bahu dveSa, e to sAdhupaNAne paNa lUMTI lenArI cIja che. ame loko mAna-pAna vageremAM phlAI paDIe, to pariNAme sAdhupaNuM paNa jAya ane kadAca samyakatva paNa jAya. je pAmelA hoie te jAya, evo saMbhava jyAM hoya, tyAM sakhyatva Ave evuM to bane ja zAnuM ? eka-be vAra nahi paNa anantI vAra sAdhupaNuM lIdhuM hoya ane sAdhupaNAne laine paNa sArI rItie ene pALyuM hoya, eTale ke-aticAra na lAge evI rItie sAdhupaNAnA AcAro sevyA hoya, Ama chatAM paNa samyaktva pragaTyuM na hoya, evA jIvo paNa A saMsAramAM hoya che ema zAstra kahe che. sa. sAdhupaNuM samyaktva vinA lIdhuM hoya ? AnA pAlanathI svargAdinAM sukha maLe che evuM sAMbhaLIne svargAdinA sukha mATe sAdhupaNuM le ane sArI rItie pALe to e paNa banavAjoga vastu che. viSaya-kaSAyanA jore utkaTa tapa kare ane utkaTa cAritra pALe eca saMbhavita che. sAdhupaNAthI sAco
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 cauda guNasthAnaka bhANa-2 guNa tene ja thAya, ke jene saMsAranuM koi sukha sukha rUpa lAge nahi. e sAdhu vaLI, AnuM duHkha Ama TALo ne tenuM duHkha tema TALo, evI pApamaya pravRttimAM paDato haze ? 21. prabhAvanA thAya ne ? ghara vecIne varo karanAro DAhyo kahevAya ? gharabAra badhuM vecIne varo kare ane varAmAM evuM jamADe ke jamanArane jamaNa yAda rahI jAya, paNa bIjA divasathI potAnuM peTa bharavAne e bhIkha mAgavAne nIkaLe, to e sAro kahevAya ? loka, jamI janAra loka paNa ene zuM kahe ? 'bevakUpha ! tane koNe varo A rItie karavAnuM kahyuM hatuM ?' -ema ja loka ene kahe ne ? ema sAdhupaNAne bhUlI jaine prabhAvanA karavA nIkaLanArAne jJAnI, zuM kahe ? je dharmane pote ja dhakke de che, e vaLI e dharmanI prabhAvanA karaze ? e, dharmanI prabhAvanA kare ke adharmanI ? mokSanAM sAdhana-tenI TUMka rUparekhA : samparzana-jJAna-pAritrANi mokSamArga: samyagdarzana, samyajJAna ane samyAritra, e traNe maLI mokSanuM sAdhana che. mokSanuM svarUpa : baMdhanA kAraNono abhAva thavAthI je Atmika vikAsa paripUrNa thAya te mokSa che. arthAt jJAna ane vItarAgabhAvanI parAkASThA eja mokSa che. sAdhanonuM svarUpa : guNa eTale zaktinA vikAsathI tattvanI arthAt satyanI pratIti thAya, jenAthI heya-choDI devA yogya ane upAdeyasvIkAravA yogya tattvanA yathArtha vivekanI abhirUci thAya te 'samyagdarzana' che. // naya ane pramANathI thanArUM jIvAdi tattvonuM yathArtha jJAna te 'samyajJAna' che ane samyajJAnapUrvaka kASAyika bhAvonI eTale
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ _ _ _ _ _ _ cauda guNasthAna bhAga-2 167 rAgadveSanI ane yoganI nivRtti thavAthI je svarUpa ramaNa thAya che e ja "samyakracAritra' che. e cAritranA pariNAmazuddhinI taratamatAnI apekSAe sAmAyika Adi pAMca bheda che. sAdhanonuM sAhacarya : upara jaNAvelA traNe sAdhano jyAre paripUrNa rUpamAM prApta thAya tyAre saMpUrNa mokSano saMbhava che. eka paNa sAdhana jyAM sudhI apUrNa hoya che, tyAM sudhI paripUrNa mokSa thai zakato nathI. udAharaNa tarIke-samyagdarzana ane samyajJAna paripUrNa rUpamAM prApta thayA che, chatAM samyakracAritranI apUrNatAne lIdhe teramAM guNasthAnakamAM pUrNa mokSa arthAt azarIra siddhi athavA videha-mukti thatI nathI ane caudamA zelezI avasthA rUpa paripUrNa cAritra prApta thatAM ja traNe sAdhanonI paripUrNatAnA baLathI pUrNa mokSa zakya thAya che. sAhacarya niyama : uparanA traNe sAdhanomAMthI pahelA be, eTale ke samyagdarzana ane samyajJAna avazya sahacArI hoya che. jema sUryanA tApa ane prakAza ekabIjAne choDIne rahI zakatA nathI, temaja samyagdarzana ane samyajJAna ekabIjA sivAya rahI zakatA nathI. paraMtu samyakracAritranI sAthe emanuM sAhacarya avazyabhAvi nathI, kAraNa ke-samyaphacAritra sivAya paNa keTalAka samaya sudhI samyagdarzana ane samyajJAna jovAmAM Ave che. Ama hovA chatAM paNa utkrAMtinA krama pramANe samyakracAritra mATe evo niyama che ke-jyAM te hoya tyAM enI pUrvenA samyagdarzana Adi baMne sAdhana avazya hoya che. samyagdarzananuM lakSaNa : tatvArtha zradhdhAnaM sacadrzananAM yathArtha rUpathI padArthono
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 cauda vaNasthAna bhAga-2 nizcaya karavAnI rUci te "samyagdarzana' che. e bhagavana umAsvAti mahArAjanuM vacana che. samyagdarzananI utpattinA nimitto - te samyagdarzana nisargathI eTale pariNAma mAtrathI athavA adhigamathI eTale ke bAhya nimittathI utpanna thAya che. jagatanA padArtho yathArtha rUpathI jANavAnI rUci sAMsArika ane AdhyAtmika baMne prakAranA abhilASothI thAya che. dhana, pratiSThA Adi koi sAMsArika vAsanA mATe je tattvajijJAsA thAya che te samyagdarzana nathI, kemake-enuM pariNAma mokSaprApti na hovAthI enAthI saMsAra ja vadhe che. paraMtu AdhyAtmika vikAsane mATe je tattvanizcayanI rUci thAya che te "samyagdarzana' che. . nizcaya ane vyavahArika draSTithI - pRthakkaraNa AdhyAtmika vikAsathI utpanna thaela eka prakArano AtmAno pariNAma te nizcaya samyakatva' che. te ya mAtrane tAtvika rUpamAM jANavAnI, heyane choDI devAnI ane upAdeyane grahaNa karavAnI rUci rUpa che ane rUcinA baLathI unna thatI dharmatattvaniSThA e "vyavahAra samyakatva' che. sakhyattvanA liMgo : samyagadarzananI pratIti karAve evA pAMca liMga mAnavAmAM Ave che. te prazama (zAMti), saMvega (vairAgya), nirveda (saMsAra para kaMTALo), anukaMpA (sarva prANI para dayA), ane Astikya (AsthA). pAMca liMgonI TUMkI vyAkhyA - (1) tattvanA mithyA pakSapAtathI utpanna thatAM kadAgraha
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaE bhAga-2 169 Adi doSono upazama eja "prazama' (2) sAMsArika baMdhanono bhaya e "saMvega' (3) viSayomAM Asakti ochI thavI te "nirveda' (4) duHkhI prANIonuM duHkha dUra karavAnI icchA te "anukaMpA" ane (5) AtmA Adi parokSa kintu yuktipramANathI siddha padArthono svIkAra e "Astikya' che. hetabheda - samyagdarzanane yogya AdhyAtmika utkrAnti thatAM ja samyagadarzana pragaTa thAya che, paNa koi AtmAne enA AvirbhAvA (pragaTa thavuM) mATe bAhya nimittanI apekSA rahe che, jyAre koine rahetI nathI. A prasiddha che ke koi vyakti zikSaka AdinI madadathI zilma Adi keTalIka kaLAo zIkhe che, jyAre keTalAka bIjAnI madada sivAya potAnI jAte ja zIkhI le che. AMtarika kAraNonI samAnatA hovA chatAM paNa bAhya nimittanI apekSA-anapekSAne laine samyagadarzananA "nisarga samyagudarzana' ane 'adhigama samyagadarzana' evA be bheda karyA che. bAhya nimitto paNa aneka prakAranA hoya che. koi pratimA Adi dhArmika vastuonA mAtra avalokanathI samyagadarzana prApta kare che, koi gurUno upadeza sAMbhaLI, koi zAstro bhaNIne ane koi satsaMga vigere nimittothI pariNAmanI nirmaLatA thatAM samyagadarzana prApta kare che. utpattikrama : anAdikALanA saMsAra pravAhamAM tareha tarehanA duHkhono anubhava karatAM karatAM yogya AtmAmAM koi vAra evI pariNAmazuddhi thai jAya che, je e AtmAne te kSaNa mATe apUrva ja che. e pariNAmazuddhine "apUrtakaraNa' kahe che. apUrvakaraNathI tAtvika pakSapAtanI bAdhaka rAgadveSanI tIvratA maTI jatAM AtmA
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 cauda guNasthAna bhAga-2 satyane mATe jAgarUka banI jAya che. A AdhyAtmika jAgaraNa eja "samyakatva' che. samyagajJAnaH tenA pAMca bheda che. mati, zruta, avadhi, mana:paryAya ane kevaLa. e pAMca jJAna che. jema samyagdarzananuM lakSaNa sUtramAM batAvyuM che, tema samyagRjJAnanuM lakSaNa batAvyuM nathI. te eTalA mATe kesamyagdarzananuM lakSaNa jANI lIdhA pachI samyagajJAnanuM lakSaNa vinA prayAse jANI zakAya che. te A rIte jIva koika vAra samyagdarzanarahita hoya che, paNa jJAnarahita hoto nathI. koine koi prakAranuM jJAna enAmAM avazya hoya che. e ja jJAna samyaktvano Avibhava thatAM ja samyagajJAna kahevAya che. samyajJAna ane asamyagajJAnano taphAvata e che ke-paheluM samyaktvasahacarita che, jyAre bIjuM samyakatvarahita eTale mithyAtvasahacarita che. viparyayajJAnano hetu ne teno khulAso - che, samyaktvano evo zuM prabhAva che ke- tenA abhAvamAM cAhe teTaluM vizALa jJAna hoya to paNa te asabhyajJAna yA mithyAjJAna kahevAya che ane thoDuM ne aspaSTa jJAna hoya to paNa samyaktva pragaTa thaye chate samyajJAna kahevAya che. u. adhyAtmazAstra che eTalA mATe emAM samyajJAna ke asabhyajJAnano viveka AdhyAtmika draSTithI karavAmAM Ave che, paNa nyAya yA pramANazAstranI mAphTa viSayanI draSTithI karavAmAM Avato nathI. nyAyazAstramAM je jJAnano viSaya yathArtha hoya teja samyajJAnapramANa ane jeno viSaya ayathArtha hoya te ja asabhyajJAna-pramANAbhAsa kahevAya che. paraMtu A
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ _ _ _ _ _ _ cauda guNasthAnaka bhAga-2 171 AdhyAtmikazAstramAM nyAyazAstrane saMmata samya-asamyagu jJAnano vibhAga mAnya hovA chatAM paNa gauNa che. ahIMA je jJAnathI AdhyAtmika utkrAnti thAya te samyajJAna ane jenAthI saMsAravRddhi athavA AdhyAtmika patana thAya te asamyajJAna e draSTi mukhya che. evo paNa saMbhava che ke-sAmagrI ochI hovAne kAraNe samyakatvanI jIvane koi vAra koika viSayamAM zaMkA thAya, bhramaNA thAya, aspaSTa jJAna paNa thAya, chatAM te satyagaveSaka ane kadAgraharahita hovAthI potAnAthI mahAnuM yathArtha jJAnavALA ane vizeSadarzI purUSanA AzrayathI potAnI bhUla sudhArI levA haMmezAM utsuka hoya che ane sudhArI paNa le che. te potAnA jJAnano upayoga mukhyatayA vAsanAnA poSaNamAM na karatAM AdhyAtmika vikAsamAM ja kare che. samyaktva vinAnA jIvano svabhAva enAthI ulaTo hoya che. sAmagrInI pUrNatAne lIdhe ene nizcayAtmaka adhika ane spaSTa jJAna hoya, chatAM te potAnI kadAgrahI prakRtine lIdhe abhimAnI banI koi vizeSadarzInA vicArone paNa tuccha samaje che ane potAnA jJAnano upayoga AtmAnI pragatimAM na karatAM sIdhI ke ADakatarI rIte sAMsArika mahatvAkAMkSAmAM ja kare che. pra. evo saMbhava nathI zuM ke-samyadraSTi AtmA prAmANika vyavahAra calAve che ane mithyAdraSTi nathI calAvato ? e paNa saMbhava zuM nathI ke samyadraSTine saMzaya-bhramarUpa mithyAjJAnA bIlakula hotuM nathI ne mithyAdraSTine hoya ja che ? evo paNa nizcaya zuM nathI ke-iMdriya Adi sAdhana sakhyadraSTine pUrNa tathA nirdoSa hoya che ne mithyAdraSTine apUrNa tathA duSTa hoya che ? evuM paNa koNa kahI zake che ke-vijJAna sAhitya Adi para apUrva prakAza karanArA ane teno yathArtha nirNaya karavAvALA sau samyagdaSTi che ? e kAraNe prasna thAya che ke-adhyAtmazAstranA pUrvokta jJAna-ajJAna saMbaMdhI saMketano AdhAra zuM che ?
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 coda maNasthAna bhAga-2 u. AdhyAtmikazAstrano AdhAra AdhyAtmika draSTi che paNa laukika draSTi nathI, e pUrve kahI AvyA chIe. prathama pada - "AtmA che." jema ghaTapaTAdi che tema AtmA paNa che. amuka guNa hovAne lIdhe jema ghaTapaTa Adi hovAnuM pramANa che, tema svapara prakAzaka evI caitanyasattAno pratyakSa guNane viSe che evo AtmA hovAnuM pramANa che. bIjuM pada :- "AtmA nitya che." ghaTapaTa Adi padArtho amuka kALavarti che, AtmA. trikALavarti che, ghaTapaTAdi "saMyoge karI' padArtha che, temaja AtmA "svabhAve karIne' padArtha che : kemake-tenI utpatti mATe koi paNa saMyogo anubhavayogya thatAM nathI. koi paNasaMyogI dravyathI cetanasattA pragaTa thavA yogya nathI mATe anutpanna che. asaMyogi. hovAthI avinAzI che, kemake-jenI koi saMyogathI utpatti na hoya teno koine viSe laya paNa hoya nahi. trIjuM pada :- "AtmA kta che" | sarva padArtha arthakriyA- saMpanna che. kaMi ne kaMi pariNAma kriyA sahita ja sarva padArtha jovAmAM Ave che. AtmA paNa kriyAsaMpanna che. kriyA saMpanna che mATe kartA che. te kartApaNuM trividha zrI jinezvaradeve bhAkhyuM che. paramArthathI svabhAva pariNatie "nija svarUpano kartA che." -anupacarita (anubhavamAM AvavA yogya vizeSa saMbaMdha sahita) vyavahArathI "AtmA karmano kartA che' upacArathI "gharanagara Adino kartA che."
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 coda guNasthAnaka bhAga-2 cothuM pada - "AtmA bhoktA che." je je kriyA che te sarva saLa che-nirarthaka nathI. je kaMi paNa karavAmAM Ave che tenuM bhogavavAmAM Ave evo pratyakSa anubhava che. viSa khAdhAthI viSanuM La, sAkara khAvAthI sAkaranuM phaLa, agnisparzathI agninuM phaLa, hImane sparza karavAthI hImasparzanuM La jema thayA vinA rahetuM nathI, tema kaSAyAdi ke akaSAyAdi je kaMi paNa pariNAme AtmA pravarte tenuM phaLa paNa thavA yogya ja che ane te thAya che. te kriyAno AtmA kartA hovAthI "bhoktA' che. pAMcamuM pada - "mokSapada che" je anupama carita vyavahArathI jIvane karmanuM katapaNuM nirUpaNa karyuM. kartApaNuM hovAthI bhoktApaNuM nirUpaNa karyuM. te karmanuM TaLavApaNuM paNa che, kemake-pratyakSa kaSAyAdi tIvrapaNuM hoya paNa tenA anabhyAsathI tenA aparicayathI tene upazama karavAthI tenuM maMdapaNuM dekhAya che, te kSINa thavA yogya dekhAya che, te kSINa thai zake che. te te baMdhabhAva kSINa thavA yogya hovAthI tethI rahita evo je zuddha AtmasvabhAva te rUpa mokSapada che. chaTTha pada - "te mokSano upAya che." jo kadI karmabaMdha mAtra thayA kare ema ja hoya to tenI nivRtti koi kALe saMbhave nahi, paNa karmabaMdhathI viparIta svabhAvavALA evA jJAna darzana, samAdhi, vairAgya, bhakatyAdi sAdhana pratyakSa che, je sAdhananA baLe karmabaMdha zithila thAya cheupazama pAme che-kSINa thAya che. mATe jJAna pradarzana,cAritrAdi mokSapadanA upAya che. - jJAnI purUSoe samyagdarzananA mUkhya nivAsabhUta kahyA evA
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 A cha pada atra saMkSepamAM jaNAvyA che. AThamI viziMkAmAM H cauda muNasthAnaka bhAga-2 zrI viMzatiH viMzikAmAM, AThamI viMzikA zrI jinapUjA saMbaMdhI che ane e kAraNathI A AThamI viMzikAne 'pUjA-vidhiviMzikA' e nAmathI oLakhavAmAM Ave che. saddharmaviMzikA nAmanI chaThThI viMzikAmAM, zAsrakAra paramarSie, samyagdarzananA pAMca liMgonuM pazcAnupUrvI kramathI varNana kareluM che, je ApaNe vicArI AvyA chIe. samyagdarzananAM pAMca liMgo paikI pradhAnatA upazamalakSaNanI che, ke je pAMcamuM liMga che ane samyadraSTi jIvane tenAM pAMca lakSaNonI prAptimAM pahelI prApti AstikayalakSaNanI thAya che, ke je paheluM liMga che. samyagdarzananA Astikaya lakSaNanI vyAkhyA karatAM zAstrakAra paramarSie paNa pharamAvyuM che ane bIjA upakArioe paNa mAvyuM che ke "mannai tameva saccaM nissakaM jaM jiNehiM paNNattaM / " eTale ke-bhagavAna zrI jinezvaradevoe je mAvyuM che te ja satya che, eTaluM ja nahi paNa te evuM satya che, ke jemAM zaMkAne avakAza ja nathI. AvI mAnyatA samyadraSTi AtmAonI hoya che. A saMsAramAM eka mAtra te ja sAcuM che, te niHzaMka satya che, ke je bhagavAna zrI jinezvara devoe prarUpyuM che. saghaLIya dharmabhAvanAne ane saghaLIya dharmakriyAone sArI rItie saphTa karavAne mATe, AvA prakAranI mAnyatAnI jarUra che-ema nahi, paNa AvI mAnyatAnI anivAryapaNe jarUra che. A mAnyatA AvyA pUrvenI saghaLI ja dharmabhAvanAo agara dharmakriyAo sAmAnya rItie nillR ja che-evuM nathI; A mAnyatA AvyA pUrvenI dharmabhAvanAo ane dharmakriyAo paNa samyagdarzana guNane pAmavAmAM sahAyaka bananArI tathA samyagdarzana guNane pamADanArI banI zake che; mokSanuM
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 175 dhyeya hoya; ajJAnatA, mugdhatA Adine laine sAMsArika dhyeya hoya, paNa teno Agraha na hoya; to A mAnyatA AvyA pUrvenI dharmabhAvanAo ane dharmakriyAo paNa guNaprApaka banI zake che; paraMtu A mAnyatA AvyA pachIthI, A mAnyatAnI pAchaLa bhagavAna zrI jinezvaradevonA svarUpano tathA e tArakonA parama upakArano je khyAla rahelo che-te AvyA pachIthI, jIva sAmAnya koTinI gaNAya tevI paNa je dharmakriyA kare che, te evI zuddha koTinI hoya che ke-enA yoge jIvane apUrva lAbhanI prApti thayA vinA rahetI ja nathI. AThamI viMzikAmAM zrI jinapUjAnI vAta che ane parama upakArI paramarSioe jevI uttama rItie zrI jinapUjA karavAnuM mAvyuM che. kharekhara, tevI uttama rItie ja zrI jinapUjA karavI joie-evuM haiyAmAM uge anetevA prakAre zrI jinapUjA karavAno ullAsa pragaTe, e hetuthI ja ahIM ApaNe A AstikayalakSaNanI vAta lIdhI che. bhagavAna zrI jinezvaradevone je sAcA rUpamAM pichAne, tene e tArakonI bhakti kravAnuM mana thAya jaH samyagdarzana guNane pAmelA AtmAne lAge che ke- "huM gADha andhakAramAMthI paripUrNa prakAzamAM mukAi gayo ane e pratApa eka mAtra bhagavAna zrI jinezvaradevono ja che. mane andhakAramAMthI prakAzamAM lAvavAnI mahenata bIjA je koie paNa karI che, te sarva paNa mArA upakArI che; parantu bIjAonI e mahenata paNa bhagavAnA zrI jinezvaradevone ja AbhArI che." A saMsAramAM uNapa mAtra eka ja vastunI hatI ane te uNapa bhagavAna zrI jinezvaradevoe pUrI. bhagavAna zrI jinezvaradevoe jo e uNapa pUrI na hota, to zuM thAta ? -e kalpanA paNa kampa upajAve evI che. jagatanA jIvo. dukhathI evA trAselA che ke-teo duHkhathI chUTavAne mATe anesukhane
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAka bhA|-2 meLavavAne mATe sadA talasI rahyA che. jagatanA jIvo dukhathI chUTavAnA ane sukhane meLavavAnA talasATanA yoge, jyAre jyAre emane ema lAge ke- "amuka karIe to duHkha TaLe ane sukha maLe' eTale jhaTa ema karavAne taiyAra thai jAya che. duHkhathI mUkAvAnA ane sukhane meLavavAnA sAdhanane sevavAne mATe, jagatanA jIvo ochA tatpara hotA nathI. AthI jagatanA jIvomAM sukhanI icchA paNa kharI ane sukhanA hetuvALI pravRtti paNa kharI, paNa uNapa eka ja vAtanI ane te e ja ke-du:khathI mUkAvAnA ane sukhane meLavavAnA mArganuM jJAna nahi. sukha, e AtmAno guNa hovA chatAM paNa, ajJAnanA yoge jagatanA jIvo sukhane mATe bahAranAM sAdhanone ja zodhyA kare ane sevyA kare. puNyakarmanA pratApe bahAranAM sAdhanothI aMza mAtra ane alpajIvI dukhAbhAva thAya, temAM to jagatanA jIvo khUza khUza thai jAya. te vakhate eTaluM paNa samaje nahi ke- A AnaMda paNa khujalIne khaNavAthI nipajatI zAtA jevo che, ke je zAtA kSaNa vAra pachI bhayaMkara koTinI azAtAne utpanna kare che. jagatanA du:khanA AvA dveSI ane sukhanA AvA arthI jIvone, temanA e dveSane ane e arthipaNAne paripUrNa rItie saddha karavAno upAya, bhagavAna zrI jinezvaradevoe batAvyo. e upAyane pahelAM pote Acaryo, e upAcane pahelAM pote AcarIne tenA AcaraNa dvArA nipajatuM lA paNa meLavyuM ane te pachI anubhavasiddha evo e upAya e tArakoe jagatanA jIvo samakSa mUkyo. evo to sundara e upAya ke jenAthI e upAyane AcaranArAonuM to kalyANa thAya ja, paNa e upAya jeonI jANamAM paNa Avyo nathI-evA paNa jIvo. upara e upAya dvArA upakAra thayA vinA rahe ja nahi. bhagavAne e joyuM nahi ke-jemanA upara huM upakAra karuM chuM, temaNe mArA upara upakAra karyo che ke nahi ? e tArake to, potAnA upara
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 cauda guNasthAna bhAga-2 apakAra karanAra upara paNa upakAra thayA vinA rahe ja nahi-evo upAya jagatanA jIvo samakSa rajU karyo. niSkAraNa vAtsalyano A avadhi che. jagatamAM bIje kyAMya AvA niSkAraNa vAtsalyano joTo maLI zake ja nahi. jagatano kai paNa jIva e tArakanA upakAramAMthI bAtala nahi. e tArake jyAre e upAsanuM pote sevana karyuM, tyAre paNa e tArake sarva jIvone abhayadAna devA dvArA sarva jIvo upara upakAra to karyo ja hato, paNa e upAyanuM jagatane darzana karAvIne to e tArake jagatanA saghaLAya jIvo upara anupama ane ajoDa koTino upakAra kayo. sAtamI dAnavidhi-viMzikAmAMnA abhayadAnanA prasaMgamAM ApaNe A vAta paNa vicArI hatI. bhagavAna zrI jinezvaradevoe duHkhathI chUTavAno ane sukhane prApta karavAno je upAya darzAvyo che, te upAyane sevanAra to duHkhathI chUTe ane sukhane pAme ja paNa e upAyane sevanAra taraphlI jagatanA jIvone je hAni Adi thatuM hatuM teya aTakI jAya; eTale e upAya dvArA, e upAyane nahi sevanArAo upara paNa upakAra thayA vinA rahe ja nahi. AvA niSkAraNavatsala ane kalyANane denArA bhagavAna zrI jinezvaradevone, je koi e tArakonA sAcA svarUpe pichAnI zake, te AtmAone e tArako pratye kevo bahumAna bhAva jAge, e zabdothI varNavI zakAya nahi. ene vAraMvAra ema paNa thAya ke bhagavAna zrI jinezvaradevoe jo Avo parama kalyANano upAya batAvyo na hota, to anantAnanta kALathI duHkhamAM sabaDatA evA mArUM ane jagatanA jIvonuM thAta zuM ? e tArakoe batAvelo upAya na hota, to koi paNa jIva sva-paranuM kalyANa sAdhata zI rItie ? e tArakano upakAra kevo ? je upAya e tArakoe batAvyo, tenuM AcaraNa pahelAM pote karyuM. e upAyane AcarIne pahelAM pote vItarAgapaNAne ane sarvajJapaNAne pAmyA. A rItie
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 cauda guNasthAna bhAga-2 vItarAga ane sarvajJa banyA pachI e tArakoe pote AcarelA upAyanuM jagatanA jIvone darzana karAvyuM. vicAra karo ke-zrI vItarAga ane sarvajJa banyA pachI e tArakoe je upAya batAvyo, temAM eka aMzeya asatyane ke zaMkAsthAnane avakAza ja kyAMthI maLe ? A vAtane samajanArane ema ja thAya ne ke te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM che, ke je bhagavAna zrI jinezvaradevoe prarUpyuM che ! sarvanA kalyANanI utkaTa bhAvadayAthI zrI tIrthaMkara-nAmakarmanI nikAcanA karanArA e tArako, zrI tIrthaMkara-nAmakarmanA udaye kalyANano sAco upAya batAvIne paNa aTakyA nahi. e tArakoe zAsananI sthApanA karI. zA mATe zAsananI sthApanA karI ? jagatamAM pote avidhamAna hoya tyAre paNa kalyANanA kAmI AtmAo e upAyane pAmI ane sevI zake tathA potAnI vidhamAnatAnA samayamAM paNapote jyAM jyAM vicaratA hoya ane pote jyAM jyAM na vicaratA hoya, tyAM tyAM paNa lyANanA kAmI AtmAo e upAyane pAmI ane sevI zake ! A devI-tevI paropakAraparAyaNatA che ? nahi ja. bhagavAna zrI jinezvaradevonI AvI paropakAraparAyaNatAno jene sAco khyAla Ave, te e tArakonA guNothI AkarSAine jema e tArakonI sevA karavAne talase che, tema pote e tArakonA upakAra nIce keTalo badho Avelo che-evA kRtajJatAnA khyAlathI paNa e; e tArakonI sevA karavAne talase che. bhAvabhakti ane dravyabhaktiH evA AtmAone ema paNa lAge che ke-mokSamArganA sthApaka bhagavAna zrI jinezvaradevo potAnA nAmathI, potAnI sthApanAthI, potAnA dravyathI agara potAnA bhAvathI paNa saghaLAya kSetromAM ane saghaLA kALamAM traNe jagatanA jIvone pavitra karanArA che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 179 AvA ananta upakArI bhagavAna zrI jinezvaradevonI pUjA dravyathI ane bhAvathI-ema banne prakAre karavI joie. zrI jinapUjA, e samyakatvane nirmala banAvanArI che ane AtmAnA gADha evA paNa cAritramohanIya karmane toDanArI che. samyagdarzana guNane pAmelo AtmA, bhagavAna zrI jinezvaradevo pratyenA rAgathI otaprota haiyAvALo banI jAya che. enuM cAle to e bhagavAna zrI jinezvaradevonA nAmanuM smaraNa eka kSaNane mATe paNa choDe nahi. enuM dila e ja kahe ke- "have mAruM jIvana A tArakanI AjJAmaya banI javuM joie." saMsArano sarva prakAre tyAga karIne, bhagavAna zrI jinezvara devonI AjJAothI ja otaprota-evuM saMyamI jIvana jIvAvuM e jo potAne mATe zakya hoya, to to e AtmA bIjA jIvanane jIvavAno vicAra ja kare nahi. e mAne ke-AjJAnI ArAdhanA jevI anya koi ArAdhanA nathI. ene bhagavAna zrI jinezvaradevonI dravyabhakti game kharI, paNa ekAnta AjJArAdhana svarUpa bhAvabhakti karavAne mATe dravya Adino tyAga e Avazyaka che ane dravya Adino tyAga karanAra jo dravyabhakti karavAne mATe paNa dravyAdine meLavavA AdinuM kare, to tethI eno dravya Adino karelo tyAga bhAMge ane ethI bhagavAnanI AjJA paNa bhAMge, e mATe ja e ekalI bhAva-bhaktimAM potAnA cittane parove. Ama hovA chatAM paNa ekAnta AjJAmaya saMyamI jIvanane pAmelA mahApurUSo paNa, bhagavAna zrI jinezvaradevonI dravyabhaktino upadeza paNa ApI zake che ane gRhastho dvArA uttama prakAre karAtI dravyabhaktinI anumodanA paNa karI zake che. samyagdarzana guNane pAmavAthI, antaHkaraNa ja evAM banI jAya che ke-e antaHkaraNomAM bhagavAna zrI jinezvaradevonI vidhi mujabanI bhakti karavAno talasATa pedA thayA vinA rahe nahi. ethI ja e AtmAo saune jinabhakta banelA jovAne icche che ane je koi AtmA uttama
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 cauda guNasthAna bhAga-2 prakAre vidhi mujaba zrI jinabhakti kare, tene te karato joine teo AnaMda anubhavyA vinA rahI zakatA nathI. Ama hovA chatAM paNa mukhyatve, sAdhuone mATe bhAva-bhaktinuM ane gRhasthone mATe dravyabhaktinuM zrI jainazAsanamAM vidhAna che. enuM kAraNa e che kesAdhuoe dravyano sarvathA tyAga karelo che, jyAre gRhasthoe dravyano sarvathA tyAga karelo nathI. vaLI dravyabhakti paNa e mATe ja che ke-e dvArA AtmAne ekAnta bhAvabhaktinI prApti thAya. samyagdaSTi gRhasthAvAsamAM kyAre rahe ? sarvavirativALuM jIvana ja ekAnta AjJAmaya jIvana hoi zake che. bhagavAna zrI jinezvaradevoe, jagatanA jIvone duHkhanA nAza mATe ane sukhanI prApti mATe mokSane sAdhavAnuM mAthuM ane mokSane sAdhavAne mATe samyaga darzana-jJAna-cAritramaya jIvana jIvavAnuM mAthuM, samyagdarzana-jJAna-cAritramaya jIvana eka sAdhujIvana ja hoi zake ane evuM sAdhujIvana sarvavirati vinA zakya nathI. e sAdhujIvanamAM je kAMi karavAnuM te bhagavAna zrI jinezvaradevonI AjJA mujaba ja karavAnuM. khAvA-pIvAnuM, paheravA oDhavAnuM ane saMyamanuM tathA tapanuM AcaraNa karavAnuM-e vigere badhuM ja bhagavAna zrI jinezvaradevonI AjJA mujaba ja. jemAM e tArakonI AjJA na hoya, evuM e jIvanamAM thAya nahi; kadAca pramAdAdine vaza tevuM thai jAya, to te bhUla gaNAya ane tene prAyazcitathI zodhavuM joie. AvuM AjJAdhIna jIvana jIvate evuM jIvana paNa prApta thAya ke-e jIvanamAM AjJAnI apekSA rahe nahi ane tema chatAM paNa e jIvana AjJAnusArI jevuM ja hoya. A kAraNe, jenAmAM samyagdarzana guNa pragaTe che ane ethI A mArgano jene sundara khyAla Ave che, e AtmAo jo potAnI zakti jUe to evA ekAnta AjJAmaya jIvanane jIvavAne ja tatpara
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- cauda vaNasthAnaka bhAga-2 181 bane; paNa sarvane mATe e zakya nathI. evAM aneka kAraNo hoya che, ke je kAraNone lIdhe, samyagdaSTi AtmA sarvavirativALA AjJAmaya jIvanano abhilASI hovA chatAM paNa, e jIvanane svIkArI zake nahi. ene e jIvanane pAmavAnI icchA hoya, paNa tevA pariNAmo tenAmAM pragaTI zake nahi. e zakya che ? kAraNa kesakhyadraSTi evA paNa AtmAone gADha cAritramoha karmanA udaya yoge viratinA pariNAmo aMge paNa na pragaTe, to eya banavAjoga vastu che. AthI, samyagdarzana guNane pAmelA AtmAomAM jeo sarvaviratine svIkAravAnI zakyatAvALA nathI hotA, teo gRhasthapaNe rahe che; paNa gRhasthapaNe rahelA teo hareka zakya rItie bhagavAna zrI jinezvaradevonI bhakti karavAnI bhAvanAvALA to hoya ja che. AThamI viMziAmAM sUcavAelI vividha vAto A AThamI viMzikAmAM zAstrakAra paramarSie devanI pUjAnA dravya ane bhAva e be prakAro paikI dravyapUjAno adhikAra varNavyo che. devapUjAnA dravya ane bhAva, e be prakAro paraspara saMbaMdhavALA che. dravyayukta bhAvapUjA ane bhAvayukta dravyapUjA paNa hoya che. tattvathI emAM pradhAna-gauNabhAva paNa che. gRhasthonI pUjAmAM dravyapUjAnI pradhAnatA gaNAya che. gRhasthone paNa tevA koi avasara vizeSa bhAvapUjAnI pradhAnatA hoi zake che. devapUjAnA dravya-bhAva bhedanI, enA pArasparika saMbaMdhanI ane tenA pradhAna-gauNa bhAvanI sUcanA karyA bAda, zAstrakAra paramarSie pahelI dravyapUjA gRhasthone bhAvabhede traNa prakAranI hoya che, ema mAvIne kAyayoganI pradhAnatAvALI, vacanayoganI pradhAnatAvALI ane manoyoganI pradhAnatAvALI pUjA-ema pUjAnA traNa prakAro mAvyA che. A traNa prakAranI pUjAmAM pahelI pUjA samyagdaSTione, bIjI pUjA
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 thAka bhAva- 2 samyagdarzana guNathI AgaLa vadhIne uttara guNone dharanArA banelA AtmAone ane trIjI pUjA parama zrAvakone hoya che -e vigere mAvIne zAstrakAra paramarSie granthi-Asanna jIvone A pUjA dharmamAtraaA che e vigere mAvyuM che. pUjAnA paMcopacArayuktA, aSTopacArayuktA tathA sarvopacArayuktA ema traNa prakAro che temaja eka jina, covIsa jina ane ekaso ne sIttera eTale utkRSTapaNe viharamAna sarva jinonI pUjA hoya che. AgaLa jatAM pUjA ne mATe nyAyopArjita dravyane bhAvathI zodhavAnuM mAvyuM che ane ethI pUjAnI je zuddhi thAya che te tathA te iSTadyane denArI thAya che te jaNAvyuM che. pachI bhagavAnanI sthApanAno viSaya jaNAvIne mana:sthApanAnA lAbhane paNa prazasta jaNAvyo che. Ama aneka prakAre zrI jinapUjAne aMgenuM sUcana karyA bAda, anta bhAgamAM AvatAM zAstrakAra paramarSie zrI jinapUjAnA phlanuM varNana karyuM che ane sarva AdarapUrvaka bhagavAna zrI jinezvaradevonI sthApanAnI pUjA karavAno upadeza Apyo che. krayAdinI pradhAnatAvALI trividha pUjA : A AThamI viMzikAmAM zAstrakAra paramarSie jema kAyayoganI pradhAnatAvALI, vAgyoganI pradhAnatAvALI ane manoyoganI pradhAnatAvALI-ema pUjAnA traNa prakAro varNavyA che; tema teozrIe potAnA racelA zrI SoDazaka nAmanA granthamAM paNa zrI jinapUjA-SoDazakamAM kAyA, vacana ane mananA yoganI pradhAnatAvALI traNa prakAranI pUjAnuM varNana kareluM che. A viMzikAmAM kAyAnA yoganI pradhAnatAvALI pUjAne "samasta bhadrA' evI saMjJA ApavAmAM AvI che, jyAre zrI jinapUjA-SoDazakamAM tenI vijJopazamanI' saMjJA kahI che; A viMzikAmAM vAgyoganI pradhAnatAvALI pUjAne "sarvamaMgalA' evI saMjJA ApavAmAM AvI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 A traNeya moDazakamAM tenI saMjJA ApavA coda guNasthAnaka bhAga-2 che, jyAre zrI jinapUjA-SoDazakamAM tenI "abhyadayaprasAdhanI' saMjJA kahI che; ane A viMzikAmAM manoyoganI pradhAnatAvALI pUjAne "sarvasidviphlA" evI saMjJA ApavAmAM AvI che, jyAre zrI jinapUjA-SoDazakamAM tenI "nivaNasAdhanI' saMjJA kahI che. A traNeya prakAranI pUjAo potapotAnA nAma mujaba phlane denArI che. jevuM tenuM nAma che, tevuM tenuM phla che. vicAra karIe to ApaNane lAge ke-A viMzikAmAM ane zrI jinapUjA-SoDazakamAM kAyAdiyogasArA traNa prakAranI pUjAone jUdI jUdI saMjJAo ApelI che, tema chatAM paNa te eka ja prakAranA arthane jaNAvanArI che. samanvabhadrA kaho ke vijJopazamanI kaho sarvamaMgalA kaho ke abhyadayaprasAdhanI kaho ane sarvasidvidyA kaho ke nirvANasAdhanI kaho, paNa arthanI apekSAe temAM bhinnatA nathI paNa ekatA che. bahumAnabhAvanA yogeH gRhasthoe bhagavAna zrI jinezvaradevonI puSpAdithI pUjA karavAnI hoya che. zrI jinapUjA karavAne mATe uttamottama sAmagrIne meLavIne, teno zrI jinapUjAmAM upayoga karavAnI bhAvanA, zrI jinanA bhaktamAM to avazya hoya. samyagdarzana guNane pAmelo. AtmA evuM mAnanAro hoya che ke- "A jagatamAM upakArio to aneka che ane huM ghaNA upakArionA upakAra nIce chuM, parantu A saMsAramAM bhagavAna zrI jinezvaradevathI caDhe evo koi ja upakArI nathI ane bIjA sarva upakArionA upakArano badalo paNa huM A tArakanI AjJAne anusaravA dvArA ja vALI zakuM tema chuM. A upakArine yathArthapaNe dravyathI ane bhAvathI sevavAthI huM saghaLAya upakArione sevanAro banI zakuM chuM ane jo ekamAtra A upakArine ja huM evuM nahi ane bIjA badhAya upakArione evuM to paNa e rItie huM bIjA upakArione sAcA rUpamAM
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 cauda guNasthAna bhAga-2 sevanAro banI zakato nathI." upakArionA upakArane jANanArA AtmAonA antaramAM upakArio pratye bahumAnano bhAva utpanna thayA vinA raheto nathI. e bahumAnabhAva AtmAne jema AjJAMkitA banavAne prere che, tema upakArionI bAhya pratipattine mATe paNa AtmAne prere che. upakArano jANa AtmA, vAraMvAra, upakArionA nAmanuM smaraNa kare che; manamAM temanI mUrtinI kalpanA karIne paNa upakArione vandanAdi kare che; ane upakArionI sthApanA karIne e sthApanAne paNa vAraMvAra pUje che. samyagdaSTi AtmAne sarvavirativALA banIne ekAnta zrI jinAjJAmaya niravadya ane dharmamaya jIvana jIvavAnI abhilASA hoya che; paNa jyAre te potAnI te abhilASAne anusAra vartavAne samartha nathI hoto, tyAre te gRhasthajIvanamAM rahe che; paNa gRhasthajIvanamAM rahelo te potAnA gRhasthajIvanane evI rItie jIvavAno prayatna kare che, ke je rItie vartatAM te krame karIne potAnA sarvavirati jIvananI abhilASAne pUrNa karI zake. AthI ja tene, bAhya pratipati rUpa zrI jinabhakti karavAnA paNa ghaNA ghaNA manoratho hoya che. e ja dravyavyaya lekhe cheH zrI jinanI bhakti mATe, zrI jinanA sevakonI bhaktine mATe ane zrI jinabhASita dharmane sevavAnA sAdhanonA sarjana, rakSaNa tathA pracAra Adine mATe te vyasanI jevo bane che, emAM kahIe to cAlI zake. ene ema thAya che ke- "huM dravyano sarvathA tyAgI banI zakato nathI, gRhastha tarIke jIvavAne mATe mAre dravya rAkhavuM paDe che, gRhastha hovAthI mAre dravyanuM rakSaNa tathA upArjana paNa karavuM paDe che ane gRhastha tarIke mAre, mAre mATe tathA kuTuMbAdine mATe dravyano vyaya paNa karavo paDe che; Ama huM mArA zarIra, svajana ane ghara AdimAM AraMbhavALo to chuM ja; jyAre
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-2 huM dravyane rAkhIne teno vyaya karanAro paNa chuM ane AraMbhavALo paNa chuM, to mAre dravya ane AraMbhAdinA yoge thai zake tevI paNa zrI jinabhakti Adi kriyAo to avazya karavI joie. mArA zarIra, kuTumba ane ghara Adine aMge huM dravyavyaya-dravyasaMcayadravyopArjanAdi karuM tathA Arambha karuM -e kAMi prazaMsavA yogya nathI; AvI kriyAone to zrI jine pApakriyAo tarIke varNavI che, chatAM huM evo pAMgaLo chuM ke mAre A badhI pApamaya kriyAone karavI paDe che; to pachI A avasthAmAM mane zrI jinabhakti Adino je kAMi lAbha maLI zake tema hoya, te to mAre avazya levo ja joie." AvI AvI vicAraNAnA yoge; e puNyAtmAne ema paNa thAya che ke- "bhagavAna zrI jinezvaradevonI bhaktimAM, e tArakoe mAvelA dharmanA sevakonI bhaktimAM temaja e tArakoe mAvelA dharmanAM sAdhanonA sevana, sarjana, saMrakSaNa ane pracAra AdimAM huM mArA nyAyopArjita dravyano jeTalo upayoga karI zakuM teTalo ja lekhe che." zrI jinapUjAmAM AraMbha WtAM lAbha ghaNoH AvA AtmAone bhavya evuM zrI jinamadira baMdhAvavAno, vidhipUrvaka zrI jinapratimAne bharAvIne tenI vidhipUrvaka aMjanazalAkA-pratiSThAdi karAvavAno tathA dararoja trikALa zrI jinapUjana uttamottama dravyothI karavAno manoratha hoya, emAM Azcarya pAmavA jevuM kAMi che ja nahi. gRhasthapaNuM e pApanuM kAraNa hovA chatAM paNa, zrI jinabhakti Adi dvArA pucavAno potAnA gRhasthapaNAne paNa sArthaka banAve che. zrI jinamadira baMdhAvavA AdimAM ane zrI jinapratimAnI snAna, vilepana, sugandhi dhUpa, sugandhi puSpo ane bIjA paNa manohara sugandhi dravyothI pUjA karanArA gRhasthane AraMbha to karavo ja paDe che; paNa te AraMbho.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 cauda muNasthAnaka bhAga-2 pariNAme ghaNA guNane karanArA hovAthI pApa rUpa nathI. nirmala buddhivALA puNyavAna gRhasthone A AraMbhavALI paNa zrI jinapUjA viziSTa koTinA puNyalAbha rUpa phlane denArI che ane bhavavirahanA kAraNa svarUpa sadanuSThAnane paNa pamADanArI che. vivekI te kahevAya, ke je hAni-lAbhano vicAra karIne, jemAM vizeSa lAbha hoya tene Acare ane jemAM vizeSa hAni hoya tene taje jyAM alpa hAni ane ghaNo lAbha hoya, te kArya lokamAM paNa lAbhanuM kArya ja gaNAya che. ghaNo lAbha thato hoya to temAM thatI thoDI hAni, e vastutaH hAni ja gaNAtI nathI. daza rUpIyA kharcIne hajAra rUpIyA kamAnAro jema pote ema nathI kaheto ke- 'mane daza rUpIyAnI hAni thai' paNa emaja kahe che ke- 'mane hajAra rUpIyAno lAbha thayo.' tema bIjAo paNa ene mATe ema ja kahe che ke- 'e hajAra rUpIyA raLyo.' e ja rItie, zrI jinanI dravyapUjAmAM thatA AraMbhane AgaLa karavo, e DAhyA mANasanuM kAma nathI. zrI jinanI AraMbhavALI paNa yathAvadhi pUjAnuM phla eTaluM badhuM moTuM che keAraMbhanA nAme evI zrI jinapUjAthI vaMcita rahenArA gRhastho, eka to mithyA kalpanAnI upAsanAnA pApane vahore che ane bIjuM potAne sva-paranA hitanI je uttama taka maLI che, tene paNa gumAvI de che. kAyayoga, vAgyoga,manoyoganI pradhAnatAvALI pUjAo kevA svarUpa-phalavALI hoya che ? upakArio pharamAve che ke-gRhasthoe nyAyopArjita vitta vaDe zrI jinapUjA karavAnI che. dharmane pAmavAnI icchAvALA temaja dharmane pAmelA gRhasthe nyAyopArjita vittavALA banavuM joie. gRhastha vittavALo to hoya che, paNa te vitta nyAyopArjita hovuM joie. sAdhudharmane svIkAravAnuM sAmarthya nahi hovAthI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 187 gRhasthAvAsamAM rahevuM paDyuM che ane gRhasthAvAsamAM rahevuM paDyuM che mATe vittanuM upArjana ane tenuM rakSaNAdi karyA vinA paNa chUTako thato nathI. paNa dharmanI abhilASAvALA gRhasthoe anyAyano tyAga to karavo ja joie. arthopArjana, e pote ja pApavyApAra che ane temAM anyAyanuM pApa bhaLe, to e pApa keTaluM badhuM bhAre banI jAya ? AthI pApanA DaravALA gRhasthoe arthopArjanamAM paNa anyAyane to nahi ja Acaravo joie ane pApavyApArathI upArjelA dravyano banI zake teTalA vadhu pramANamAM savyaya karavo joie. zrI jinapUjAmAM, nyAyopArjita vittane paNa bhAvapUrvaka zodhIne, teno upayoga karavo joie. zrI jinapUjA mATenuM dravya mana, vacana ane kAyanA doSonA tyAgapUrvaka meLaveluM hovuM joie. nyAyopArjita vittane bhAvathI zodhIne paNa potAnA vibhavAnusAra zrI jinapUjA karavI joie. badvivALA zrAvakoe baddhipUrvaka zrI jinapUjA karavI joie. bhagavAna zrI jinezvaradevanI pUjAne mATe A rItie puSpAdi dravyone pote ekatrita kare, e kAyAnI pradhAnatAvALI pUjA kahevAya che; kSetrAntarathI zrI jinapUjAne mATe puSpAdi uttamottama dravyone vacanathI maMgAve, te vAgyoganI pradhAnatAvALI pUjA kahevAya che; ane mAnasika kalpanAthI nandanavana AdinAM pArijAta kusumAdine lAvIne zrI jinapUjA karavI, e manoyoganI pradhAnatAvALI pUjA kahevAya che. bhagavAna zrI jinezvaradeva pratyenI bhaktino bhAva jema jema vRddhine pAmato jAya che, tema tema bhaktAtmA e tArakanI pUjAne mATe vadhu ne vadhu uttama sAmagrI meLavavAno prayatnazIla bane che. roja traNe kALa te potAnA kSetramAMthI maLI zakatI uttamottama sAmagrIthI zrI jinapUjA kare che, jyAre jyAre zakya hoya tyAre tyAre te kSetrAntarathI paNa zrI jinapUjAnI uttamottama sAmagrIne maMgAve che ane ethI paNa AgaLa vadhIne e mAnasika kalpanAno Azraya paNa le che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharavAnanI sikatAvALI zrI jina zrI jinapUjAya 188 cauda maNasthAnaka bhAga-2 vidhamAna sAmagrIo dvArA zrI jinapUjA karyA pachIthI e kevaLa mAnasika lpanAthI ja nandanavanAdinA puSpone lAvIne zrI jinane pUje che. e vakhate e puNyAtmA paramAtmasvarUpanA pUjanamAM ekatAnA banI jAya che. pUjA karatAM bhagavAnanI kevaLI avasthA ane siddhAvasthA paNa bhAvanAnI che. manoyoganI pradhAnatAvALI pUjAmAM bhagavAnanI siddhAvasthAnuM pUjana hoya che. A rItie karAtI kAyayoganI pradhAnatAvALI zrI jinapUjA vighnone upazamAvanArI bane che, vAgyoganI pradhAnatA vALI zrI jinapUjA pUjakanA abhyadayane sAdhanArI bane che ane trIjI manoyoganI pradhAnatAvALI zrI jinapUjA pUjakanA nirvANane sAdhanArI bane che. keTalAka AcArya bhagavanto ema paNa mAne che ke zrI jinanI aMgapUjA, e vijJopazamanI che; zrI jinanI agrapUjA, e abhyadayaprasAdhanI che; ane zrI jinanI bhAvapUjA, e nivaNasAdhanI che. vaLI keTalAka AcAryabhagavantonuM ema paNa kahevuM che ke-zrI jinapUjAnA jUdI jUdI apekSAvALA be, traNa, cAra pAMca Adi vividha prakAro che, parantu e sarva prakArono samAveza, "aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvapUjA' -e traNa prakAromAM thai jAya che. pAMca-ATha-sarvaprakAranI zrI jinapUjA: abhyadaya zrI jinapUjA ema paNa pha zrI jinapUjAnA pAMca prakAro, ATha prakAro ane sarva prakAro ema paNa bhedo che. paMcAMga praNipAta, e paNa pAMca upacArovALI zrI jinapUjA kahevAya che; sacitta dravyano tyAga, acitta dravyano atyAga, eka panAnuM sAMdhA vinAnuM uttarAsaMga karavuM, be hAthanI aMjali karavI ane mananuM ekAgrapaNuM karavuM-e pAMcA vinayasthAnoe yukta evI zrI jinapUjA, e paNa pAMcA upacArovALI zrI jinapUjA kahevAya che; ane puSpa akSata, gaMdha,
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-2 189 dhUpa ane dIpa -e pAMca dravyothI karAtI zrI jinapUjAne paNa pAMca upacArovALI zrI jinapUjA kahevAya che. AvI rItie, ATha upacAro paNa jUdI jUdI rItie gaNAya che. aSTAMga praNipAta athavA to puSpAdi ATha vastuothI karAtI zrI jinapUjAne paNa aSTopacAravALI zrI jinapUjA kahevAya che. snAtra, arcana, vastra, AbhUSaNa, La, naivedya, dIpa, nATaka, gIta, AratI vigere upacArothI karAtI zrI jinapUjA jema sarvopacAravALI gaNAya che; tema sarva bala, sarva samudAya, sarva vibhUti, sarva vibhUSA ane sarva AdarathI zrI jinapUjAne arthe javAya, tene paNa sarvopacAra vALI zrI jinapUjA kahevAya che. vidhibahumAnanI jarUra Ama to zrI jinapUjAnA viSayamAM, zrI jinamandira bAMdhavAnA viSayamAM, zrI jinapratimA bharAvavAnA viSayamAM ane zrI jinapratimAnI aMjanazalAkA tathA pratiSThA karAvavAnA viSayamAM ghaNuM ghaNuM jANavA jevuM che ane zrAvakoe to khAsa karIne teno abhyAsa karavo joie. zrAvako jo sadagurUonI nizrAe zrAvakonAM kartavyo AdinA saMbaMdhamAM abhyAsa karanArA banI jAya, to ja jainasamAja mATe samunlala prabhAtanuM darzana zakya bane Aje to zrI jinapUjA AdimAM khUba khUba upekSAbhAva vadhI gayo che; ethI ghaNAo to zrI jinapUjA karatA nathI ane jeo zrI jinapUjA kare che, teomAM paNa vidhipUrvaka zrI jinapUjA karavAnI vRttivALA keTalA che, e zodhavuM paDe tema che. enA yoge Aja vahIvaTamAM paNa avidhi pesI gayo che. pUjA ane vahIvaTamAM avidhi hoya-e eTaluM badhuM duHkhada nathI, ke jeTaluM avidhino ja Agraha hoya e dukhada che. ekeeka dharmAnuSThAnane zrI vinokta vidhithI AcaravAno ApaNane Agraha hovo joie. jema anuSThAna pratye
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 cauda guNasthAnaka bhAga-2 bahumAna Avazyaka che, tema tenA vidhi pratyenuM bahumAna paNa Avazyaka che. vidhi pratye bahumAna hovA chatAM paNa avidhi thai javAno saMbhava ocho nathI, parantu lakSya to vidhi mujaba ja karavAnuM hovuM joie. vidhi mujaba karavAnuM lakSya hoya to vidhine jANavAno prayatna thAya, vidhine jANIne AcaravAno prayatna thAya, vidhine AcaravAno prayatna karavA chatAM paNa avidhi thai jAya to teno pazcAtApAdi thAya tathA avidhine TALavAno zakya prayatna thAya. avidhi thato hoya ne koi avidhidoSa batAve, to tethI gusso Ave nahi paNa AnaMda thAya ane vidhipUrvaka anuSThAnane sevanArAone joine temanI anumodanAdi karavAnuM mana thAya. zrI jinapUjAthI thatA lAbho vidhipUrvaka zrI jinapUjA Adi karanArAone anupama lAbhonI prApti thayA vinA rahetI nathI. potAnA vibhavane anusAre uttamottama dravyothI, vidhibahumAnapUrvaka ane bhAvazuddhipUrvaka, AtmAo zAstre darzAvelA vividha prakArothI zrI jinapUjA kare che, te AtmAo potAnA samyaktvane nirmala banAve che temaja potAnA cAritramohanIya karmanA aMtarAyane paNa chedanArA bane che. AvA ja hetuthI yathAvidhi zrI jinapUjA karavI joie. zrI jinapUjAnA lAbhone varNavatAM, A ja viMzikAmAM, zAsrakAra paramarSi mAve che ke-A viMzikAmAM upara, batAvelI rItie je AtmAo zrI jinapUjA kare che, teo tenuM phla AlokamAM paNa pAme che, paralokamAM paNa pAme che ane ante sarvottama phlane paNa eTale mokSaphlane paNa pAme che. zrI jinapUjAnA yoge pApano kSaya thAya che ane tethI zrI jinapUjaka AtmAne A lokamAM paNa sundara samAdhinI prApti thAya che. zrI jinapUjAnA yoge puNya baMdhAya che ane te paNa puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che, eTale zrI jinapUjaka
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 191 AtmAne e puNyanA vazathI paralokamAM gauravapUrNa bhogonI prApti thAya che. gauravapUrNa bhogonI prApti, e jema bAhya bhogasAmagrInI uttamatAne sUcave che, tema Antarika uttamatAne paNa sUcave che. e bhogo uttama jAtinA hoya che ane e kAlamAM e bhogonA bhoktA AtmAno virAga paNa vizuddha koTino hoya che. ene laine e AtmA lokamAM jema gauravapUrNa jIvanavALo hoya che, tema attaramAM anAsakta jIvanavALo hoya che. AvA jIvananA pratApe e AtmAne sarvatyAga paNa sulabha bane che ane mukti paNa sulabha bane che. Ama, zrI jinapUjAne karanAro AtmA nirvighna paNa bane che, abhyadayazAlI paNa bane che ane atte zrI nirvANakvane pAmanAro paNa bane che. zrI jinapUjA nirvANasAdhanI dhI rItie ? zrI jinapUjA karanArane A lokamAM vijJopazamana dvArA samAdhinuM ane paralokamAM gauravapUrNa bhogonuM phla maLe-e to samajyA, paNa zrI jinapUjAthI zrI jinapUjakane nirvANaddhanI prApti thAya-e vAta kema baMdhabesatI thAya ? -AvI zaMkA utpanna thavA pAme nahi ane kadAca AvI zaMkA utpanna thavA pAmI hoya, to te zamI gayA vinA paNa rahe nahi, e mATe paNa zAstrakAra paramarSi A viMzikAmAM ja mAne che ke-pANInA eka paNa bindune jo mahAsamudramAM nAkhavAmAM Ave, to te jema akSayabhAvane pAme che. tema zrI jinapUjA paNa AtmAne akSayabhAvane pamADe che. je bhAva akSayabhAvamAM maLI javA pAme che, te bhAva niyamAM samasta akSayabhAvane sAdhanAro bane che ! rasathI viMdhAyeluM tAMbuM jema thI tAMbApaNAne pAmatuM nathI, tema akSayabhAvamAM je bhAva maLI gayo, te akSayabhAvane sAdhyA vinA raheto nathI. paripUrNa mokSa e paripUrNa akSayabhAvavALI sthiti che. e sthiti krame
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 cauda vaNasthAnaka bhAga-2 karIne ja pragaTa thAya che. zrI jinapUjAnA yoge jIva e kramane pAmI jAya che ane e kramane pAmelo AtmA paripUrNa akSayabhAvavALI sthitine avazyameva pAme che. Ama zrI jinapUjA paraMparAe paNa nirvANanI sAdhaka banI zake che ane e kAraNathI ja zAstrakAra paramarSie manoyoganI pradhAnatAvALI zrI jinapUjAne nivarNisAdhana tarIke oLakhAvI che. e pUjAmAM AtmA. paramAtmasvarUpanI pUjAnI pradhAnatAvALo hoya che. enuM lakSya mAtra AtmAnA ajara-amarapaNA tarapha hoya che. anima sadabodha : A rItie zrI jinapUjAnA phlane varNavIne ane e phlanI prAptinA viSayamAM niHzaMka banAvIne, zAstrakAra paramarSi, A. viMzikAnA anta bhAgamAM eTale ogaNIsamI gAthAmAM, bhavyA jIvone zrI jinapUjA karavAnI preraNA karatAM mAne che ke-A zrI jinapUjA, e saMsAra rUpa sAgarane taravAne mATe jahAjha samAna che ane e kAraNathI samaju mANase saghaLA AdarapUrvaka bhagavAna zrI jinezvaradevonI pUjA karavI joie. A pachI zAstrakAra paramarSi kahe che ke-zAstromAM dravyapUjAne aMge je kahyuM che temAMthI ahIM TUMkamAM dravyapUjA darzAvI che ane bhAvapUjA, ke jene mATe mukhyatve catio ja adhikArI che, te yoganA adhikAramAM kahIzuM; eTale ke-e vAta sattaramI yoga viMzikAmAM Avaze. Ama kahIne zAstrakAra paramarSie A AThamI viMzikA samApta karI che. pUjAmAM AdarabhAvanuM sUcana : parama upakArI zAstrakAra paramarSie jema sarva AdarapUrvaka zrI jinapUjA karavAnuM mAvyuM che, tema bIjA paNa je je upakArioe zrI jinapUjAnA saMbaMdhamAM vivecanAdi karyuM che,
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - --- - - - - - - - - - - - cauda guNasthAna bhAga-2 193 teoe paNa zrI jinapUjA sarva AdarathI ja karavAnuM mAvyuM che. jo vicAra karavAmAM Ave, topUjA zabda pote ja AdarabhAvanA sahitapaNAne sUcave che ! tamane potAne koinI paNa pUjA karavAnuM mana thAya, e kyAre bane ? enA pratye haiyAmAM AdarabhAva pragaTe to ja ne ? hRdayanA sAcA bhAvathI koine mAna ApavAnuM mana paNa tenA pratye sabhAva pragaTyA vinA thatuM nathI, to pachI hRdayanA sAcA bhAvathI pUjA karavAnuM mana to jenI pUjA karavI hoya, tenA pratye AdarabhAva pragaTyA vinA thAya ja zI rItie ? ApaNe tyAM anAbhoga dravyapUjAnI vAta paNa Ave che. pUjAno vidhi barAbara na hoya, ane bhagavAna zrI jinezvaradevonA guNonuM jJAna paNa na hoya, to paNa mAtra zubha pariNAmathI je je pUjA thAya, te anAbhoga dravyapUjA kahevAya che. evI dravyapUjA paNa anukrame zubha, zubhatara pariNAmone pragaTAvavA dvArA samyakatvane pamADanArI bane che. A vAtanuM AlaMbana laine jo koi avidhinuM samarthana kare ane AdarabhAvathI pUjA karavAnA vidhAnano virodha kare, to te bIcAro mithyAtvathI ja pIDAi rahyo che, ema kahevuM paDe. anAbhoga dravyapUjA lAbha ApanArI bane che, te zubha pariNAmonA yoge. zubha pariNAmo kAMika ne kAMika AdarabhAvanA sUcaka che, paNa tenA abhAvanA sUcaka nathI. zrI jinanA guNonuM tevA prakAranuM jJAna nahi hovA chatAM paNa, e tArakanI pUjA karavAnuM mana thayuM, e tArakanI pUjA karavAnA nirdoSa ane zubha pariNAmo thayA, e AdarabhAva pragaTyA vinA bane ja nahi. evA AtmAne vidhinuM jJAna nahi hovAthI, te avidhie pUjA kare toya tene uttarottara lAbha thAya ? kAraNa ke-avidhie karavAno tene Agraha nathI ane vidhinuM jJAnAdi hoya to avidhie karavAnI tenI icchA paNa nathI. AthI evA AtmAone, ajJAna ane avidhi e doSa rUpa hovA chatAM paNa, vastutaH doSa rUpa bane nahi ane zubha
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 coda guNasthAna bhAga-2 - - - - - - - - - - - pariNAmothI zrI jinapUjAnI je zubha pravRtti thAya, te temane uttarottara sAro lAbha ApyA vinA paNa rahe nahi. sAco AdarabhAva joie : tame kAMi bhagavAna zrI jinezvaradevonA guNothI sarvathA ajJAna nathI. jaina kuLamAM janmelAo bhagavAna zrI jinezvara devonA guNothI sarvathA ajJAna hoya, evuM to bhAgye ja bane; paNa jJAna rUcipUrvaka keTaluM che, e vicAravAnuM rahe che. bhagavAna zrI jinezvaradevonA guNo viSe jeTaluM jJAna thayuM, te haiye rUcavuM joie ne ? e guNo guNa tarIke lAgavA joie ne ? jemakebhagavAna zrI arihaMtadevo e mokSamArganA dAtA tarIke parama upakArI che, ema jANyuM; paNa jyAM sudhI mokSamArga pratye AdarabhAva pragaTe nahi, tyAM sudhI mokSamArganA dAtAra tarIke e tArako pratye AdarabhAva pragaTe zI rItie ? ane e vinA e jJAna rUcivALuM bane zI rItie ? jenAmAM mokSamArganI rUci thavA jogI lAyakAta na hoya, tene e tArakonA mArgadAtA tarIkenA parama upakAranI vAta rUce zI rItie ? AthI bhagavAna zrI jinezvaradevonA guNonuM je kAMi jJAna hoya, tene rUcipUrvakanuM banAvavuM joie. e tArako pratye attaramAM AdarabhAva pragaTe ane ethI jo e tArakonI sthApanAnI pUjA karavAnuM mana thAya, to e pUjA kadI paNa AdiravihIna hoya nahi. Aje pUjA karanArA keTalA ane pUjA karanArAomAM paNa AdarapUrvaka pUjA karanArA keTalA ? aMdara sAco AdarabhAva na hoya, te chatAM paNa bAhya Adara ghaNo moTo hoya eya saMbhavita che. svAdine vaza banelAo potAnA svAryAdinI siddhine mATe durguNavALAnI paNa mahA guNavAna tarIke thAya tevI pUjA ghaNA AdarapUrvaka kare che, paNa upakArio tevA AdaranI vAta karatA nathI. zrI jinapUjA paNa AzaMsAthI rahitapaNe
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 / 195 ja karavAnuM vidhAna che. AthI sarva gRhasthoe nirAzasabhAve ane bAhyAbhyattara AdarapUrvaka ja bhagavAnazrI jinezvaradevonI dravyapUjA karavI joie. rAjAnI pAse thAya che tevuMya vinayAcaraNa zrI jinanI pAse thAya che kharuM? Aje zrI jinapUjAnA viSayamAM AdarabhAvane aMge ghaNI moTI khAmI jaNAya che. zrI jinapUjAnA viSayamAM Aje ghaNo anAdarapUrNa vartAva thai rahyo che. saue e vAta dhyAnamAM rAkhavI joie ke-jenA AdarathI lAbha moTo, tenA anAdarathI hAni moTI. A vAta tame samajatA nathI, evuM nathI ja. hRdayamAM jene mATe durbhAva hoya agara hRdayamAM jene mATe sAro bhAva na hoya, evA paNa amaladAra vigerenI pAse tathA rAjA vigerenI pAse tame kevo vinayayukta maryAdAzIla vartAva rAkho cho, e jANanAra koi paNa mANasa tamane prAyaH vyavahAradakSa ja kahe. rAjAnI pAse javuM hoya tyAre kALajI keTalI ? je samaya nakkI karelo hoya, tenAthI vahelA ke moDA thavAya nahi. vahelA thAya to bahAra rahe, paNa aMdara pese nahi. koi vakhate nirUpAya dazAmAM moDuM thai jAya, to ene mATe keTakeTalI vAto goThavI rAkhe. tyAM javAne mATe zarIrane evuM svaccha karI le ke-kyAMya mela dekhAya nahi ane kyAMyathI durgadha Ave nahi. kapaDAM sArI jAtanAM pahere, svaccha pahere, jevI rItie e kapaDAMne paherIne rAjA pAse javAtuM hoya tevI rItie pahere ane potAnI je jAtinI gaNatrI gaNAtI hoya te gaNatrIne chAje tevAM kapaDAM pahere. tyAM pahoMcyA pachIthI paNa daravAjAmAM sAvadhAnIthI ane vinayamaya cAlathI pese. temAMya sAme jo rAjA hoya to to pUchavuM ja zuM? rAjAne dekhatAnI sAthe ja mAthuM namavAne ane hAtha joDAi javAne taiyAra ja hoya. rAjAnI pAse pahoMcyA
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 - - - - - - - - - - - cauda guNasthAna bhAga-2 pachIthI paNa, jevI namratAthI ane jevI paddhatithI rAjAne namanA karavAnuM nakkI thayeluM hoya, te mujaba ja namana karavAnI kALajI agAuthI rAkhI hoya. amuka rAjAne kema namAya che ane tenI pAse kema javAya che, tenI jo khabara na hoya, to pahelAM tenA jANakArane pUchIne ane zIkhIne tyAM jAya. rAjA pAse je bheTayuM kare te paNa vAro Ave tyAre ane vinayathI ja kare ane te paNa jyAM jema mUkAtuM hoya tyAM tema ja mUke. rAjAnA koi aMgane sparza karavAno hoya to evI mRdutAthI kare ke-sparza thavA chatAM paNa sparza thayo nathI ema lAge. jyAM sudhI e rAjA samakSa rahe, tyAM sudhI e DALIyAM mAre ja nahi. enI najara rAjAnI sAme ne sAme hoya. rAjAnI najara mArA upara paDe tyAre mAruM dhyAna bIje che-evuM nahi ja dekhAvuM joie, enI paNa pUratI kALajI, rAjasabhAmAM game teTaluM bIjuM jovAnuM hoya, paNa te jyAM sudhI rAjAnI sevAmAM hoya, tyAM sudhI to vadhumAM vadhu AMkhano saMyama rAkhe. tyAM koinIya sAthe te ADI-avaLI vAto kare nahi. rAjAnI samakSa jyAre bolavAnuM hoya, tyAre paNa vinayabharyuM vacana bole. badhuM kAma patAvyA pachI paNa e pAcho vaLe rAjAnI anumati maLethI ja ane pAchA vaLatAM paNa kyAMya avinaya thai jAya nahi tenI sAvadhagIrI rAkhe. A badhuM jANanArA ane avasare AcaranArA tame, bhagavAna zrI jinezvaradevanI pAse kevI rItie jAva-Ava karo cho, te tame pote ja vicArIlo. bhagavAna pAse to tamAre rAjAnI pAsenA vinayAcaraNa karatAM paNa vadhAre vinayAcaraNa karavuM joie ne ? tame e pramANe karo cho kharA? ane koI vAra temAM bhUla thAya to te tamane DaMkhe che kharI ? paraMtu kharI vAta to e che ke-zrI jinanI pAse janArAone moTe bhAge A prakAranuM vinayAcaraNa karavAno khyAla paNa nathI. rAjA ane bhagavAna H
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 rAjAnI ane bhagavAna zrI jinezvaradevanI to sarakhAmaNI thai zake tema nathI. bhagavAna zrI jinezvaradeva to saMsAranA sarva yogya jIvonA traNe kALanA yoga-kSemane karanArA nAtha che. rAjA to ApI ApIne paNa zuM Ape ? enA rAjyathI vadhAre ApavAnI zakti to enAmAM nathI ne ? rAjA je koi enI bhAvathI sevA kare, tenA upara, prasanna ja thAya ane prasanna thaine paNa te icchita ApI ja de, evo niyama nathI. tame rAjAnI game teTalA sArA bhAvathI sevA karI hoya, paNa rAjAnA magajamAM jo uMdhuM bhUMsa bharAi jAya, to game tevA sArA sevakane paNa e cagadI nAkhe. rAjA kadAca prasannathAya ane kadAca icchita paNa dai de, toye te tamArI pAse jIMdagIbhara raheze tenI khAtrI nahi ane kadAca te jIMdagIbhara rahe toya te ahIM rahe ane tamAre hAlatA thavuM paDe. jyAre bhagavAna zrI jinezvaradevanI sevA jo bhAvapUrvaka karI hoya, to te kadI paNa niSphaLa jAya nahi. e tArakanI sevAnA pratApe uttarottara abhyudaya ja thAya. e tArakanI sevA bhAvapUrvaka karanArano A loka ane paraloka ghaNo sAro hoya ane ante to e zrI jinapUjA, zrI jinasevakane, zrI jinanA jevA ja parama svarUpane pamADyA vinA paNa rahe nahi. ajoDa upakAra ane ajoDa pUjAphala 197 jemano upakAra evo che ke-bIjAno game tevo moTAmAM moTo upakAra paNa jenI harolamAM AvI zake nahi temaja jemano upakAra evo sarvavyApaka che ke-bIjA game tevA samarthathI paNa evo sarvavyApaka upakAra thai zake nahi ane jemanI pUjA bhAvapUrvaka karavAmAM Ave to pUjaka A lokamAM paNa samAdhisukhane pAme, paralokamAM paNa gauravapUrNa bhogone pAme ane ante akSayasukhane pAme-AvA upakArI ane sevakane AvA phlunI sevakanA ja
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 198 cauda guNasthAnaka bhAga-2 sadyogothI prApti karAvanArA bhagavAna zrI jinezvaradevonI sarva Adara pUrvaka sevA karavAnI preraNA kone karavI paDe ? bhulecUke paNa eno anAdara thai jAya nahi, enI kALajI rAkhavAnuM kone kahevuM paDe ? je AtmAne e tArakanI pichAna thai hoya, tene to svAbhAvika rItie ja ema thAya ke- "AvA upakArinI mAre sarvAdara pUrvaka ja sevA karavI joie." ene jo koi ema kahe kebhagavAna zrI jinezvaradevanI sevA sarvAdarapUrvaka karavI joie." -to e vAta jhaTa ene gaLe utarI jAya. ene ema ja thAya ke barAbara che. bhagavAna zrI jinezvaradevanuM darzana, e tArakanuM pUjana ane e tArakane vandana Adi saghaLuMya sarvAdarapUrvaka ja karavuM joie." jemano upakAra evo che ke-ApaNe jo kRtajJA hoie, e upakAra jo ApaNane samajAyo hoya ane e upakArane ApaNe jo dhyAnamAM rAkhIe, to ApaNA uparanA bhagavAna zrI jinezvaradevonA anupama, ajoDa ane jeno badalo vALI zakAya tema che ja nahi-evA upakAranA smaraNAdi tarIke paNa ApaNe sarvAdarathI pUjA karavI joie. e pUjAnuM ApaNane kAMi paNa phla maLe tema na hoya, to paNa ApaNe kRtajJa hoie, to ApaNe te karyA vinA rahI zakIe nahi; jyAre ahIM to pUjAthI phla paNa ajoDa ja maLe che, eTale bhagavAna zrI jinezvaradevone mAnavAno dAvo karanArAo jo pote gRhasthAvAsamAM hovA chatAM paNa e tArakonI sarvAdarathI dravyapUjA karavAthI vaMcita rahetA hoya, to e teonI jevI -tevI kamanazibI nathI. teo potAnI jAtane kRtajJa tarIke oLakhAvavAne mATe paNa lAyaka nathI, ema ApaNe hitabuddhithI ja paNa bhArapUrvaka kahevuM paDe. vibhavAnusAra zrI jinapUjA kranArA keTalA? jainakuLamAM janmelAomAM paNa Aje pUjA karanArA karatAM
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda [PsthAnika bhAd-2 199 pUjA nahi karanArAnI saMkhyA vadhAre che ane pUjA karanArAomAM paNa potAnA vibhavAnusAra to ghaNA ja thoDA che. tame vicAra karo ke- tamAro gharakharca keTalo ane tamAro pUjAne aMgeno kharca keTalo ? jeo sAva daridrI che ane potAnuM tathA potAnAM svajanAdinuM bharaNapoSaNa paNa muzkelIe kare che, evAne mATe A vAta nathI. evAo paNa avasare avasare je kAMi sArAM dravyo meLavI zake, tenAthI pUjA karI le eya ochuM nathI. vibhAvarahita zrAvakone mATe to upakArioe mAvyuM che ke-evo zrAvaka to potAne ghera ja samAyAki le ane te pachI tene jo koinuM bAdhA upajAve tevuM devuM na hoya athavA to tevo koinI sAthe vivAda na hoya, to iryAsamiti AdinuM pAlana karato thako te zrAvaka sAdhunI peThe bhAvapUjAne anusaratA vidhithI maMdire jAya. potAnI pAse puSpa Adi sAmagrI nahi hovAthI te dravyapUjA karavAne asamartha che, Ama chatAM paNa te ja bhagavAnane mATe kla guMthavA vigere karI zakato hoya ane tevI sAmagrI maMdiramAM hoya, to e sAmAyikane yathAvasare pALIne kula guMthavA vigerenuM kArya karavA dvArA dravyapUjAno lAbha meLave. jeo AvA vibhAvarahita hoya, temane zuM kahevAnuM hoya ? paNa tame to evA lAgatA nathI. Aje tamArA sArA sthAne javAnAM kapaDAM kevAM ane pUjA karavAnAM kapaDAM kevA ? teya keTalAkanI pAse to nahi hoya. dehare nAhIne dehare rahetAM vastro paheranArA tathA te paNa jema tema paherIne pachI jema tema pheMkIne cAlyA janArAonI saMkhyA vadhatI ja jAya che. jene sarvAdarapUrvaka zrI jinapUjA karavI hoya, te potAnI sthitine chAjatI. rItie zrI jinamandire jAya ane potAnI sAmagrIthI ja bhagavAnanI pUjA kare. enI pUjAnI sAmagrI kevI hoya ? potAnI sthitine anusAre pote je uttamottama dravyo lAvI zake, te lAppA vinA rahe nahi. evAM dro ahIM maLatAM hoya, bIje mane ' .
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 coda guNasthAnaka bhAga-2 ane bIjethI te dravyone maMgAvavAnI sthitimAM te hoya, to evAM dravyo e bIjethI paNa maMgAve A pramANe kare to jema jema e puSpAdithI zrI jinapUjA karato jAya, tema tema teno bhAva vadhato jAya e svAbhAvika ja che. e vakhate bhAva vadhate vadhate e puNyAtmA manoyoganI pradhAnatAvALI nirvANa sAdhanI pUjAne karanAro paNa banI jAya, e paNa eTaluM ja svAbhAvika che. samyagdarzana yoge cittazuddhi samyagdarzana rUpa saddharmanI prApti thavAnA pratApe je puNyAtmAo zrI jinavacananI sAcI AstiktAne pAmelA hoya che, teo mokSanA rasika hovAnA kAraNe te bhAva dvArA zuddha cittanA svAmI hoya che. samyagdarzana guNane dharanArA puNyAtmAnI cittazuddhi viSaya-kaSAyanA jhaMjhAvAta vakhate paNa ghaNuM ja sundara , kAma Ape che. aviratithI ane anantAnubandhI sivAyanA kaSAyothI e puNyAtmAonuM citta saMkSubdha bane e zakya che, paNa e rItie potAnuM citta je samaye saMkSubdha banyuM hoya te samaye paNa jo teo upayogazUntha nathI hotA, to teo potAnAM cittanI e saMkSubdhatA upara sundara kAbU rAkhI zake che. ApaNe joi AvyA chIe ke-samyaktva, e zuddha AtmapariNAma rUpa che ane AtmAnA e zubha pariNAmane jo jALavatAM AvaDe, to AtmAno e zubha pariNAma AtmAne ghaNuM kAma ApI zake che. cAritramoha karma joradAra hoya ane ethI anantAnubaMdhI sivAyanA kaSAyo paNa joradAra hoya, te chatAM paNa jo samyaktva rUpa zubhA AtmapariNAma AtmAmAM vidyamAna hoya, to e pariNAmanA baLe paNa AtmA ghaNI nirjarAne sAdhanAro bane che; paNa e AtmAnI e upayogayukta dazA paNa bhUlavA jevI nathI. aviratinA ane kaSAyonA joradAra udaya vakhate AtmA jo upayogazUnya banI
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda ||sthAnika bhAga-2 201 jAya, aviratinA ane kaSAyonA dhasArAmAM jo AtmA ghasaDAi jAya, to eNe sAdhelA mithyAtvamohanA kSacopazamAdine naSTa thai jatAM paNa vAra lAgatI nathI. kSAyika samyaktvane pAmelA AtmAno samyagdarzana guNa naSTa thato nathI, paNa kSAyopathamika samyaktvanI to vAraMvAra jAva-Ava thAya eya zakya che. AthI samyakatvane pAmelA AtmAoe potAne te zubhAtmapariNAmane jALavI rAkhavAnI jema kALajI rAkhavI joie. tema enA ghAtaka doSone haNavAnI paNa kALajI rAkhavI joie. vicAravuM e joie ke-jo koika vakhate paNa gAla banI gayA ane AtmAno zubha pariNAma cAlI gayo, to ApaNI dazA zI thaze ? kAjaLanI koTaDImAM nirlepa rahevAnI kaLA : samyagdarzana guNa hoya to AtmA aviratinI dikyA karato thako paNa nirjarA sAdhI zake che-AvI vAtane jANI AtmA jo avirati AdinA ghAta tarapha upekSAvALo bane, to enA samyagdarzana guNano ghAta thai jatAM vAra lAge nahi. kAjaLanI koTaDImAM pesavA chatAM paNa nirlepa rahevA jogI dazA jene prApta thai hoya, te jANI-joine kAjaLanI koTaDImAM pesavA jAya nahi. mAtra vAta eTalI ja ke-karma dhakko mArIne kAjaLanI koTaDImAM pesADe, tyAre A puNyavAna evo sAvadha rahe ke-kAjaLathI e jarAya lepAya nahi. karmanA dhakkAne e evI rItie niLa kare. paNa AvI koTaDI game kone ? jenuM haiyuM kAjaLathI raMgAeluM hoya tene ! jenA haiyAmAM ujAsa pragaTyo che, tene to kAjaLanI koTaDImAM rahevAnuM ya game nahi ane emAM pesavAnuMya game nahi. haiyAmAM ujAsa pragaTavA chatAM paNa ene kAjaLanI koTaDImAM rahevuM paDe agara kAjaLanI koTaDImAM javuM paDe e zakya che ane e vakhate te potAnI kAjaLanI koTaDImAM paNa nirlepa rahevAnI kaLAno
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 coda guNasthAnaka bhAga-2 upayoga kare. tyAM e cUke to enA haiyAno ujAsa paNa bhAgI jAya. A vAtane yathArthapaNe nahi samajanArAo, Aje samyagdarzananA nAme pApathI virAma pAmavAnI vAtono ane aviratine TALanArI kriyAono virodha karI rahyA che. saMsAra, e kAjaLanI koTaDI che. samyagdarzanathI haiye ujAsa pragaTe che. e ujAsanA yoge jIvane kAjaLanI koTaDImAM paNa kAjaLathI lepAyA vinA jIvavAnI kaLA hastagata thAya che, paNa enA haiyAmAM pragaTelo ujAsa ene emaja kahe che ke-ahIM rahevuM e sAruM nathI. AthI jo zakya hoya che to to te nIkaLavA mAMDe che ane tevI zakyatA. nathI hotI to te eka tarapha te zakyatAne meLavavAnA prayatnamAM lAge che ane bIjI tarapha kAjaLanI koTaDImAM paNa kAjaLathI nahi lepAvAnI kaLAno upayoga kare che. AvI dazAmAM jo jarA paNa gaddata thai jAya, to kevuM pariNAma Ave, e vicAravA jevuM che. judAM judAM karmonA kSayopazamonAM kAryo : samyagdarzana guNane pAmelo AtmA virati AdinI zuddha kriyAvALo ja hovo joie, evo niyama nathI. samyagdarzana guNane pAmelo AtmA, krame karIne zuddha AcAravALo banavAno, e nizcita vAta che; kAraNa ke-e puNyAtmA je zubha AtmapariNAmane pAmyo che, te zubha AtmapariNAma nirmaLa banate banate tathA zuzruSAdi guNo dvArA te karmonA evA kSayopazamAdine sAdhanAro bane che, ke jenA yoge te zudhdha kriyAvALo paNa banyA vinA rahe ja nahi. virati aMge azuddha kriyAnA tyAga tathA zuddha kriyAnA ja svIkArane mATe jUdA prakAranA kSayopazamanI AvazyaktA che ane samyagdarzana guNane mATe jUdA ja prakAranA kSayopazamanI AvazyaktA che. jo ke mithyAdraSTi AtmAo paNa bAhya draSTie eTale mAtra dravyathI dezacAritra ane sarvacAritravALA paNa hoi zake che; paNa
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 ahIM to jevuM bahAranuM vartana, tevo antarano pariNAma-evA zuddha AcAravALA AtmAonI apekSAe vAta che. mAtra samyagdarzana guNane pAmelA AtmAomAM to bhagavAna zrI jinezvaradevonAM vacanone sAMbhaLavAnI icchA hoya che, cAritradharmano rAga hoya che ane deva-gurUnI vaiyAvaccano niyama hoya che. enI pAsethI jo koi viratinI evI AzA rAkhe ke- 'A AtmA ATalI paNa viratine nathI karato, to e samyadraSTi zAno ?' - to evI AzA rAkhanAranI e AzA asthAne che. A viSayamAM samajavuM e joie ke-je karmanA kSopazamathI samyaktva guNa pragaTe che, te ja karmanA kSayopazamathI viratiguNa pragaTI zakato nathI ane ethI jeo 'virati nahi hovAnA kAraNe ja samyaktvano paNa abhAva che' -evuM kahe, te utsUtrabhASI ja che. samyagdarzana guNa AvyA pachI jIMdagI paryanta paNa viratine nahi pAmI zakanArA jIvo ya hoi zake che, kAraNa ke-teo potAnA cAritramoha karmanA tevA prakAranA kSayopazamAdine sAdhanArA banI zakatA nathI. samyagdarzana ane zuzruSA Adi guNonA saMbaMdhamAM zaMkAo ane tenAM samAdhAno : 203 AvA vivecana vakhate, kayA karmanA kSayopazamAdithI karyuM kArya banI zake che, e vastune jANanArane evo prazna karavAnuM mana thAya e saMbhavati che ke jo sabhyadraSTi AtmAne cAritramohano kSayopazama na hoya, to virati paNa na hoya-ema Apa kaho cho; to Apa samyadraSTi AtmAmAM zuzruSAdi guNo hoya che-evuM paNa kahI zako nahi kAraNa ke-zuzruSAdi guNo, e jJAna ane cAritranA aMza rUpa che ane ethI jJAnAvaraNIya-karmanA, cAritramohanIyakarmanA tathA vIryAntarAya-karmanA kSayopazama vinA zuzruSAdi guNo :
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 cauda vaNasthAna bhAga-2 ----- saMbhavI zake ja nahi vAta sAcI che ke-zuzruSAdi guNo jJAna ane cAritranA aMza rUpa che ane ethI e guNone pAmavAne mATe jJAnAvaraNIyakarma, cAritramohanIya-karma tathA varyAntarAya karmanA kSayopazamanI AvazyaktA che; paNa upakArio mAne che ke je vakhate jIvA samyakatvanA hetu rUpa mithyAtvamohanIya karmano kSayopazama kare che, te vakhate te jIva eklA mithyAtvamohanIya karmano ja kSayopazamAM karato nathI paNa tenI sAthe sAthe ja te jIva jJAnAvaraNIya karmano paNa kSayopazama kare che ane anantAnubadhi kaSAya che lakSaNa jenuM evA cAritramohanIya karma Adino paNa kSayopazama kare che. samyaktvanA hetu rUpa mithyAtvamohanIya karmanA kSayopazamanA avasare, jJAnAvaraNIya karma tathA anantAnubaMdhi kaSAyalakSaNa cAritramohanIya karma Adi karmono kSayopazama paNa avazyamevA thAya che. AthI sakhyatvanA sadbhAvamAM zuzruSAdi guNono sadbhAva avazya hoi zake che, ema kahI zakAya. ahIM koi ema kahI zakaze ke- "zuzruSAdi guNo jJAnAvaraNIya Adi karmonA copazamathI ja pragaTe che-e vAta jyAre kabUla che, to pachI samyaktvanA sabhAvamAM zuzruSAdi guNono sabhAva hoya che ema kema kaho cho ? samyakatva to mithyAtvamohanIya karmanA kSayopazamanuM kArya che, mATe ema kahevuM joie ke-zuzruSAdi guNo jJAnAvaraNIya Adi karmonA copazamanA sadbhAve hoya che." paNa AvuM kahenArane upakArio samajAve che ke- "kevala jJAna, e kevalajJAnAvaraNakarmanA kSayathI ja pragaTe che ane tema chatAM paNa ema kahevAya che ke-kaSAyono sarvathA kSaya thaye chate kevalajJAna pragaTe che; athavA to samyaktva e mithyAtvanA kSayopazamAdithI ja labhya hovA chatAM paNa ema kahevAya che ke
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 205 anantAnubadhei rUpa cAritramohanIyano udaya jyAM sudhI vartato hoya che, tyAM sudhI jIva samyaktvane pAmI zakato nathI. basa, evI ja rItie ema paNa kahI zakAya ke-samyaktvanA sarbhAvamAM zuzruSAdi guNo avazya pragaTe che." haju paNa ahIM jo prazna upasthita karavo hoya to tema karI zakAya tema che. haju paNa ahIM ema pUchI zakAya ke vaiyAvaccano niyama e tapano bheda che eTale te cAritranA aMza rUpa che e nakkI vAta che ane samyaktvanA sabhAvamAM vaiyAvacca avazya hoi zake ema Apa kaho cho, to avarita samyagdaSTinA guNasthAnakano abhAva thai javAno prasaMga prApta thAya che; kAraNa ke-jo avirata samyagdaSTinuM guNasthAnaka hoya to e sthAne virata-samyagdaSTipaNuM hoi zake nahi ane virata-samyagdaSTipaNuM jo e sthAne hoya to e sthAnane avirata-samyagdaSTinuM guNasthAnaka kahI zakAya nahi." vAta sAcI che ke virata sakhyadraSTi AtmA aviratA samyagdaSTionA guNasthAnake eTale cothA guNasthAnake hoi zake ja nahi; virata-samyagdaSTi AtmAo to pAMcamA-chaThThA Adi guNasthAnakoe ja hoi zarka; parantu A vAta jema sAcI che, temAM e vAta paNa sAcI che ke-vaiyAvaccano niyama e tapano bheda hovAthI cAritranA ja aMza rUpa che. Ama A banneya vAto sAcI hovA chatAM paNa, avirata samyagdaSTi AtmAo, vaiyAvaccanA niyamavALA hoi zake ja nahi, ema kahevuM te barAbara nathI : kAraNa ke-vaiyAvaccanA niyama rUpa cAritra, e eTaluM badhuM alpa cAritra che ke-tenI acAritra tarIke vivakSA thai zake che. jema saMmUcchima jIvo kAMi sarvathA saMjJAhIna hotA ja nathI; jo te jIvone sarvathA saMjJAhIna kahevAmAM Ave, to to temane jIva tarIke manAya ja nahi; sarvathA saMjJAhIna to jaDa ja hoi zake; eTale samUcchima
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 cauda guNasthAnaka bhAga-2 jIvo saMjJAvALA to hoya ja che, paNa te jIvonI te saMjJA evI hoya che ke-e saMjJAne AgaLa karI zakAya nahi ane ethI viziSTa saMjJAnA abhAve saMmUrchima jIvone asaMjJI tarIke kahevAya che; tema vaiyAvaccanA niyama rUpa cAritra samyadraSTi AtmAomAM hoya che, to paNa teone avista-samyadraSTi jarUra kahI zakAya che ane ethI avirata samyadraSTi guNasthAnakano abhAva thavAno prasaMga prApta thato nathI. viratasamyadraSTi AtmAo tarIke to mahAvrato athavA aNuvrato Adi rUpa ghaNA cAritrane pAmelA samyadraSTi AtmAone ja grahaNa karavAnA che. virati na hoya toya zuzruSAdi hoya H A badhI vAto uparathI samajI zakAya tema che keavirativALA sabhyadraSTi AtmAo mATe zuM saMbhavI zake ane zuM saMbhavI zake nahi ? viratinA abhAva mAtrathI ApaNe koine paNa mithyAdraSTi kahI zakIe nahi. samyadraSTi AtmA tene te bhavamAM mahAvratAdi rUpa agara aNuvratAdi rUpa viratine pAme jaevo paNa niyama nathI. samyagdarzanane pAmelo AtmA maratAM sudhI samyaktvane gumAve nahi, prApta samyaktvane sAthe laine parabhavamAM jAya ane tema chatAM paNa samyaktvaprAptinA bhavamAM agara to te pachInA taratanA bhavamAM ya viratine pAme nahi-e zakya che. A vAta sAthe e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke-samyagdarzana guNane pAmelo AtmA viratine na pAme e paNa jema zakya che, tema te sAmagrIsaMpanna dazAmAM zuzruSAhIna hoya, cAritradharmanA rAgathI rahita hoya agara to deva-gurUnI vaiyAvaccanA niyama vinAno hoya, e azakya che. ahIM ApaNe bhAvazrAvakanI vAta cAle che. zrAvakadharmano adhikAra A viMzikAmAM che. A draSTie sAmagrIsaMpanna samyadraSTi AtmAonI A vAta che ane ethI
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAka bhAd - 2 207 ema kahI zakAya ke- bhAvazrAvako kamathI kama dharmazAstrone sAMbhaLavAnI icchAthI rahita hoi zake nahi, cAritradharmanA rAgathI rahita paNa hoi zake nahi ane deva-gurUnI vaiyAvaccanA niyamathI. paNa rahita hoi zake nahi. AvA paNa zrAvako eTale saMyogAdi mujaba jIvanabhara sadgurUonA mukhe dharmazAstronuM zravaNa karanArAo, cAritra dharmanA rAgathI raMgAelAo ane deva-gurUnI vaiyAvaccanA niyamavALAo paNa jIvanabhara aNuvratAdi rUpa dezaviratinA pariNAmone paNa pAmI zake nahi-e zakya che. rmanI vicitratA : sAmAnya rItie to ema ja kahevAya ke-evAM te puNyAtmAo dezaviratinA ane sarvaviratinA pariNAmone sahelAithI pAmI zake che temaja zuzruSA Adi guNo e viratine eTale viratinA pariNAmone pragaTAvanArA cAritramohanIya-karmanA kSayopazamane sAdhavAmAM AtmAne anupama koTinI sahAya kare che, paNa saunAM karma ane saunI bhavitavyatA Adi sarakhA nathI hoi zakatAM. samyagdarzana guNane pAmIne jIMdagIbhara zrI jinavacananuM zravaNa Adi rasikatAthI ane rUcipUrvaka kare ane tema chatAMya jemanAmAM cAritranA pariNAma jIvanabharamAM pragaTe ja nahi, evAM karma ane evI bhavitavyatA AdivALA AtmAo paNa hoi zake che. A vAta khyAlamAM hoya to, avirata samyagdaSTi AtmAonI avagaNanAthI ghaNI sahelAithI bacI zakAya. jeo karmanI vicitratAne samaje che, teone A saMsAramAM je kAMi bane tethI Azcarya thatuM nathI. e to avya vastu paNa bane, to paNa mAne ke-eya saMbhavita che. AtmAe to sArAnA zodhaka banavuM. tamane Aje samyagdarzanAdi viSe ATaluM kahevAya che ane tema chatAMya tamArAmAMnA ekeyane kadAca enI leza mAtra paNa sArI asara
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 cauda guNasthAnaka bhAga-2 thayelI jaNAya nahi, to ethI amane Azcarya thAya nahi. amane dayA Ave e bane, paNa karmonI vicitratAno khyAla hovAthI na to Azcarya upaje ke na to tamArA tarapha tiraskArabhAva janme. karmonA udaya yoge zuM zuM banI zake che, eno je AtmAone sAco khyAla AvI jAya che, te AtmAonuM antaHkaraNa bhAvadayAthI bharapUra banI jAya che. ene game tevA pApinuM paNa buruM cittavavAnuM paNa mana thatuM nathI, to tenuM bUruM karavAnuM mana to thAya ja zAnuM ? sakhyadraSTino mRtadharmano rAgaH bhAva zrAvakamAM zukrUSA, cAritradharmano rAga ane deva-gurUnI vaiyAvaccano niyama to avazya hoya che. zrI jainazAsanamAM bhAva zrAvakanI zuzraSAno paNa khAsa prakAra varNavAelo che. Ama to zuzraSAno artha thAya "sAMbhaLavAnI icchA' paNa zuM sAMbhaLavAnI icchA ane te icchA paNa kevI prabaLa, e vAteya samajI levA jevI che. jIva samyagdarzanane pAmyo, eTale tatvArtha zraddhAnanA kAraNane pAmyo. A kAraNa evuM che ke jo sAmagrI maLe to e potAnA kAryane nipajAvyA vinA rahe nahi. sa. e zuM? mithyAtva mohanIya karmanA kSayopazamAdithI janya rUci rUpa AtmapariNAma vizeSa, ene upakArio samyaktva kahe che ane tatvanI zraddhAne upakArio samyaktvanuM kArya kahe che. sakhyatva hoya to ja sAcuM tatvazradvAna hoi zake ane jyAM jyAM sAcuM tatvazradvAna hoya tyAM tyAM sakhyatva avazyameva hoya. Ama banne vAkyo kahI zakAya. AthI kAryamAM kAraNano upacAra karIne ema paNa kahevAya che ke-tatvArtha zradvAna e samyaktva che, kAraNa kesAmagrIsaMpanna avasthAmAM tatvArthazraddhAna rUpa kArya, samyaktva rUpa
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 209 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- kAraNanA yoge avazyabhAvi kArya che. tatvArthazraddhAna eTale bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAvelA jIvAdi tatvabhUta padArthonuM zradvAna. AvI tatvarUci janme, eTale AtmAne bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAvelA tatvasvarUpane jANavAnI icchA thayA vinA rahe ja nahi. bhagavAna zrI jinezvaradevoe kramAvelA tatvasvarUpane jANavAnI icchA thAya, eTale dharmazAstronuM zravaNa karavAnI icchA paNa thAya ja : kAraNa ke-bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAveluM tatvasvarUpa dharmazAstromAM ja varNavAeluM che. samyagdaSTi AtmA sabodha meLavavAne khUba ja Atura hoya che ane dharmazAstronuM zravaNa e samyagdaSTi AtmAone mATe to sabodhanuM avadhya kAraNa che; AthI sakhyadraSTi AtmAone dharmazAstronuM zravaNa karavAnI prabaLa icchA thAya che. dharmazAstronuM zravaNa karavAnI samyagdaSTi AtmAonI irachA keTalI prabaLa hoya che, e vastuno khyAla ApavAne mATe zAstrakAra paramarSioe kAmI jananuM udAharaNa ApyuM che kAmI AtmAone gItanA zravaNano je rAga hoya che, tenAthI paNa adhika rAga sakhyadraSTi atmAone dharmanA zravaNano hoya che. kAmI paNa sAmAnya nathI samajavAno. vaye yuvAna, kAmakaLAomAM kuzaLa ane kAntAthI parivarelo-evA kAmI janane kinnaragAnanA zravaNano prasaMga prApta thAya, to e kinnaragAnanA zravaNamAM ene je rAga hoya che, tenA karatAM paNa adhika draDha rAga samyagdaSTi AtmAone dharmazravaNamAM hoya che. sakhyadraSTino cAritradharmano rAga : sakhyadraSTi AtmAone jema zrutadharmano rAga AvA prakArano hoya che, tema sacadraSTi AtmAone cAritradharmano rAga paNa asAmAnya koTino hoya che. samyagdaSTi AtmAonA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 coda |PsthAna bhAga-2 cAritradharma uparanA rAganI prabaLatAno khyAla ApavAne mATe zAstrakAra paramarSioe, bhUkhyA brAhmaNanuM udAharaNa ApyuM che. sAmAnya saMjogomAM paNa bIjAonA karatAM brAhmaNomAM dhRtapUrNa bhojanI abhilASA vizeSa pramANamAM hoya che. temAM paNa jo koi brAhmaNe aTavIne laMghI hoya, aTavImAM kAMi ja khAvA-pIvAnuM maLyuM na hoya eTale bhUkha joradAra banI hoya, peTa jANe pAtALamAM pesI gayuM hoya ane ethI khAvAnuM je maLI jAya tenAthI potAnI bhUkhane zamAvavAnI tIvra icchA thai hoya, temAM ja enI najare dhRtapUrNa bhojana caDhe, to e bhojana upara ene kevoka rAga thAya ? e bhojanane meLavavAne mATe e zaktimAna bane agara, zaktimAna na bane-e vAta judI che; potAnA karmadoSa AdinA. kAraNe e brAhmaNa e bhojanane na meLavI zake-eya zakya che; paNa najare caDhelA e bhojanane viSe eno rAga kevoka hoya ? enA e rAganI kalpanA karI lyo ane samaje ke-sakhyadraSTi AtmAomAM cAritradharmano rAga ethI paNa adhika hoya che. A avirata sakhyadraSTinI vAta che. virativALA samyagdaSTi AtmAo to evA hoya che ke-pelo brAhmaNa eNe dekhelA dhRtapUrNa bhojanane jyAre meLavI zake, tyAre ene jema e bhojananuM bhakSaNa karavA sivAyanuM koi lakSya hotuM nathI ane ene jema e bhojananA bhakSaNamAM anupama tathA apUrva svAdano anubhava thAya che. tema viratidharmane pAmelA AtmAo viratinA pAlana sivAyanA koi lakSyavALA hotA nathI temaja viratinA pAlanamAM e puNyAtmAo anupama ane apUrva svAdano anubhava kare che. sarvaviratine pAmelA samyagdaSTi AtmAo jyAre AvA hoya che, tyAre sarvavirati ne pAmavA jogo karyadoSa jeono TaLyo nathI ane thoDo ghaNo karmadoSa TaLavAnA yoge jeo dezaviratipaNAne ja pAmI zakyA che, evA samyagdadraSTi AtmAonI dazA paNa, pelA bhUkhathI pIDAtA brAhmaNane
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAd -2 211 thoDuM bhojana maLavAthI thatI dazA jevI hoya che. pelA brAhmaNane jyAre dhRtapUrNa bhojana thoDA pramANamAM maLe, tyAre e potAne maLelA thoDA bhojananA bhakSaNamAM jema evI kALajIvALo bane che ke-e bhojanano eka aNu paNa eLe javA de nahi ane e bhojanano ene jema evo svAda lAge che ke-bAkInA bhojanane meLavavAne mATenI enI icchA ulaTI vadhI jAya che, tema dezaviratipaNAne pAmelA sabhyadraSTi AtmAo dezavirati-dharmanA pAlanamAM evA ja kALajIvALA bane che ane sarvaviratine pAmavAnI temanI icchA paNa vadhAre vegavatI banI jAya che, kAraNa ke-temane viratinA AsvAdano paNa anubhava thAya che. bhAvathI zuddha cittavALA : A vAta ahIM e mATe karavAmAM AvI che ke-A navamI viMzikAnI pahelI gAthAmAM parama upakArI zAstrakAra paramarSie bhAvazrAvaka kevo hoya ane e bhAvazrAvaka paNa kevo ? ke je avirata samyagdaSTi hoya, te uttama zrAvaka kevo hoya ? -e darzAvatAM tene bhAvathI zuddha cittavALA tarIke oLakhAvela che. avirata samyagdaSTi AtmAmAM paNa cAritradharmano rAga kevo hoya che. te ApaNe bhUkhathI pIDAtA brAhmaNanA draSTAnnathI joyuM. mRtadharmanA rAganI saphlatA paNa cAritradharmanA rAgane ja AbhArI che. bhagavAne kahelA cAritradharmane jANavA ane pAmavAnA hetuvALo ja mRtadharmano rAgI hoya che. zrutadharmano rAga hoya ane cAritradharmano rAga na hoya, to e kahevAto kRtadharmano rAga e sAcI koTino zrutadharmano rAga nathI. mRtadharmano rAga e jJAnano rAga che ane cAritradharmano rAga e viratino rAga che. upakArioe mAvyuM che ke AtmAno mokSa jJAna ane kriyAnA yogathI thAya che. "jJAnayAmyAM mokSa:" samyagdaSTi AtmAone
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 cauda guNasthAna bhAga-2 mATe ja A vAta che. samyagdarzanane pAmIne jJAna ane kriyAnI ArAdhanA karavA dvArA jIva mokSane pAmI zake che, eTale sakhyadraSTi AtmAomAM mRtadharmano rAga paNa hoya ane cAritradharmano rAga paNa hoya. mRtadharmano sAco rAga hoya ane cAritradharmano rAga na hoya, e bane ja nahi. heyopAdeyanA viveka vinAnuM jJAna paNa ajJAna gaNAya che ane heyopAdeyanA vivekapUrvakanA jJAnano rAga to sUcave che ke-e AtmA heyanA tyAgano ane upAdeyanA svIkArano abhilASI che. avirati sakhyadraSTi AtmAo heya kriyAothI rahita ja ane upAdeya kriyAothI samalaMkRta ja hotA nathI; kriAonI draSTie joie, to temane zuddha kviAvALA kahI zakAya ja nahi, temanI vANI paNa pAparahita ja hoya emeya kahI zakAya nahi; paNa teo bhAvathI zuddha cittavALA hoya che, ema jarUra kahI zakAya; kAraNa keteomAM samyaktva rUpa zubha AtmapariNAma to pragaTelo ja che ane ethI teomAM mRtadharmano tathA cAritradharmano rAga paNa che. samyagdaSTino rAga ane virAgaH e AtmAonI evI dazA hoya che ke-je kriyAo emane vastutaH game che, te kriyAone AcaravAne teo asamartha che ane je kriyAo emane vastutaH nathI gamatI, te kriyAone teo choDI zakatA nathI. ahIM koine pUchavuM hoya to te pUchI zake ke - "to zuM avirativALA samyagdaSTi AtmAo saMsAranI je kriyAo kare che, te rAga vinA ja kare che ?' AvA praznanA javAbamAM "hA" paNa kahI zakAya ane "nA" paNa kahI zakAya. avirata samyagdaSTi AtmAo saMsAranI je kriyAo kare che, te rAgarahitapaNe kare che-evuM e apekSAe kahI zakAya ke-saMsAranI kriyAo tarakko temano je upAdeyapaNAno rAga hato, te rAga samyagdarzananI hayAtimAM rahevA pAmyo nathI, eTaluM ja nahi paNa
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 213 saMsAranI kriyAo tajavA jevI ja che-evo saMsAra pratyeno virAgabhAva paNa e AtmAomAM pragaTelo ja che. avirata samyagdaSTi AtmAo, temane temanA anantAnubaMdhi kaSAyono udaya nahi hovAthI AvI uttama dazAne pAmelA che, paNa bAkInA traNa prakAranA eTale apratyAkhyAnAvaraNIya, pratyAkhyAnAvaraNIya ane saMjvalana kaSAyono udaya to teone che ja, eTale e kaSAyo paNa kAma to kare ne ? apratyAkhyAnAvaraNIya Adi kaSAyono udaya hoya to sakhyadraSTi AtmAone paNa saMsAranI kriyAomAM te kriyAone karavAjogo rAga to thAya ja ane e draSTie avirata samyagdaSTi AtmAo saMsAranI kriyAo rAgathI kare che ema paNa kahI zakAya, paNa samyagdarzana guNanA yoge e rAgane mahatva maLatuM nathI. apratyAkhyAnAvaraNIya Adi kaSAyono udaya jema aviratinI kriyAonA rAgane janmAve tema A rAga ane A kriyAo paNa tajavA yogya ja che-evo bhAva samyagdarzana guNa pragaTAve. avirata sakhyadraSTi AtmAno saMsArano rAga pAMgaLo hoya che ane mRtadharma tathA cAritradharma viSeno eno rAga atizaya prabala hoya che, eTale sakhyadraSTi AtmAone paNa virAgI kahI zakAya. Ama chatAM paNa, kevaLa bahAranI kriyAone jonArane samyagdaSTi AtmAnA A manobhAvano khyAla Ave zI rItie ? rAgano bheda e mAnasika vastu che ane mAnasika vastuno khyAla to sAcA vivekione ja AvI zake ne ? choDe eTalI bAMdhe H sa. samyagdaSTi jIvono mRtadharma tathA cAritradharmano rAga eTalo badho prabaLa hoya ane saMsArano rAga pAMgaLo hoya, to e pAMgaLA rAgane kADhI nAkhatAM samyagdaSTi AtmAone vAra lAge ja nahi ne ?
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 sthAnake mA-2 ema paNa ekAnta kahI zakAya nahi. jevuM karma. AtmAne virati nahi pAmavA denAra cAritramohanIya karma che. cAritradharmanA rAgathI cAritramohanIya karmanA kSayopazamane sAdhI zakAya che. samyagdarzanane pAmelo AtmA cAritramohanIya karmanI sthitine ghaTADato ja jAya che, paNa keTalIka vAra evuM bane che ke-sakhyadraSTi AtmAnI cAritramohanIya-karmanI sthiti, dezaviratine pAmavAmAM paNa aMtarAya karI zake nahi eTalIya ghaTI na hoya, tyAM to pAchI samyakatvanI prApti pachI jeTalI sthiti ghaTI hoya teTalI sthitine jIva bAMdhI le che. ahIM ApaNe tevA prakAranI bhavitavyatAne ja pradhAna kAraNa rUpe mAnavI paDe. dhamoMpagrahadAnane mukhyatA : avirata sabhyadraSTio pApakriyAonA tyAgavALA hotA nathI, paNa pApakriyAo tajavA yogya ja che ane mAre A pApakriyAonA tyAgI banavuM ja joie, evo bhAva to e AtmAomAM hoya ja che. A sAthe teo mRtadharmanA tathA cAritradharmanA paNa prabala rAgavALA hoya che, eTale AvA AtmAo bhAvathI zuddha cittanA svAmI hoya che, ema mAnavAmAM ane kahevAmAM kazI ja harakata AvatI nathI. AvA AtmAo gurUonI vizrAmaNA ane devonI pUjA AdinA niyamavALA hoya, e svAbhAvika ja che. AvA AtmAone saddagurUonI sevA ane bhagavAna zrI jinezvaradevonI pUjA mAre avazya karavI joie, ema thayA vinA rahe ja nahi. A vAta A viMzikAnI pahelI gAthAmAM "dharmopagrahadAnAdithI yukta" evA vizeSaNa dvArA jaNAvavAmAM AvI che dAna ane pUjAnA saMbaMdhamAM ApaNe sAtamI ane AThamI viMzikAmAM vicArI AvyA chIe. samyagdaSTi gRhastha potAnI zaktinA pramANamAM paNa pote sadgurUonA mukhe zravaNa
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 215 karela dharmane ane dharmanA tatvajJAnane paNa potAnA kuTuMba Adine saMbhaLAvavA dvArA jJAnadAnano lAbha meLavI zake che. e puNyAtmA, mahApurUSone paNa jJAnanI sAmagrI ApIne temaja bIjA AtmAone paNa heyopAdeyanA vivekane janmAvanArA jJAnanI prAptimAM sahAyaka banIne jJAnadAnano lAbha meLavI zake che. e puNyAtmA potAnI zaktinA pramANamAM abhayadAnano dAtA paNa avazya hoya che. Ama chatAM paNa ahIM dharmopagrahadAnane mukhyatA ApavAmAM AvI che, e sUcave che ke-dharmopagrahadAna e zrAvakone mATe ghaNI ja mahattvanI vastu che. dharmopagrahadAna devAne mATe dAtAre pAbApAtra AdinI vicAraNA avazya karavAnI hoya che. madhyAhanI pUjAmAM lInatAno zrI pethaDazA maMtrIzvarano eka prasaMga : ApaNe tyAM pethaDazA nAmanA maMtrI thai gayA che. mAlava dezanA e moTA maMtrI hatA. mAlava dezano rAjA maMtrIzvara pethaDazAne bahu mAnato hato. paNa maMtrI pethaDazA mAnatA hatA ke A badhuM pusyAdhIna che. eTale, emane haiye huMpha dharmanI hatI, paNa maMtripaNA vagerenI nahi hatI. AthI ja, moTA maMtrIzvara hovA chatAM paNa, pethaDazA trikAla zrI jinapUjA niyamita karatA hatA. eka vAra evuM banyuM ke-avantinI sImamAM para rAjyanuM sentha AvI pahoMcyuM. para rAjyanuM sainya acAnaka AMgaNe AvI pahoMcyAnuM jANIne, mAlava dezanA rAjAe e selthane laine laDavA AvanAra rAjAnI sAthe saMdhinI vAtacIta karavAno nirNaya karyo. rAjAe tarata ja rAjyamAM jyotiSano je moTo jANakAra hato, tene bolAvyo; ane, tene muhUrta jovAnuM kahyuM. jyotiSae kahyuM ke-Aje madhyAhna kALanI veLAthI pUrvenI eka ghaDI ane madhyAhna kALanI veLAthI pachInI eka ghaDI, eTalA samayamAM vijaya
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - 216 - coda guNasthAnaka bhAga-2 nAmano yoga che ane te yoga sarva kAryamAM siddhi ApanAro che. rAjAe e vijaya nAmanA yogamAM prayANa karavAno nirNaya karyo, paNa te pahelAM maMtrI joDe maMtraNA to karI levI joie ne ? AthI rAjAe zrI pethaDazA maMtrine bolAvI lAvavAne mATe potAno mANasa maMtrIzvaranA ghare mokalyo. ahIM baneluM evuM ke-maMtrIzvara madhyAhna kALanI pUjAmAM beThA hatA ane vividha puSpothI prabhujInI aMgaracanA karatA hatA. maMtrIzvara roja potAnA eka mANasane snAnAdi karAvIne ane zuddha vastra paherAvIne potAnI pAchaLa besADatA hatA ane e mANasa maMtrIzvarane prabhujInI aMgaracanAmAM jarUrI puSpa kramavAra ApyuM. jato hato. eTale, maMtrIzvarane puSpa levA mATe paNa bhagavAna uparathI najara khaseDavI paDatI nahi ane ekAgrapaNe teo aMgaracanA karI zakatA hatA. rAjAno mANasa maMtrIzvarane teDavA maMtrIzvaranA ghare Avyo. maMtrIzvaranI patnIne teNe kahyuM ke- "mahArAjA bahu agatyanA kAme jaldIthI maMtrIzvarane bolAve che." maMtrIzvaranI patnIe tene kahyuM ke- "hamaNAM to maMtrIzvara nahi maLI zake, kema ke-temano A devapUjAno samaya che." rAjAno mANasa pAcho jAya che, paNa enI maMtrIzvaranI patnIne cittA thatI nathI. rAjAnA mANasane Ama bhagavAnanI pUjAno samaya kahIne pAcho javA devAya ? hA; game te thAya to paNa pUjAmAM to vikSepa karAya ja nahi, ema e bAI mAnatI haze ne ? pelA mANase rAjA pAse pahoMcIne, maMtrIzvaranI patnIe Apelo javAba rAjAne kahI saMbhaLAvyo, paNa rAjAne muhUrtanI cintA hatI. muhUrtanI veLA jatI rahe, e rAjAne gamatuM nahotuM. AthI rAjAe maMtrIzvaranA ghare bIjA dUtane mokalyo. bIjA dUte paNa maMtrIzvaranA ghare AvIne maMtrIzvaranI dAsI, ke je dvAra pAse
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAd-2 217 ubhI hatI, tene rAjAnI AjJA kahI saMbhaLAvI. maMtrIzvaranI patnIe sAMbhaLyuM. tarata ja teNIe rAjAnA dUta pAse AvIne mIThAzathI kahyuM ke- "bhAi ! rAjAne kahejo kehaju paNa maMtrIzvara devapUjAmAM che ane temane haju be ghaDI jeTalo samaya lAgaze." Ama bIjo dUta paNa maMtrIzvaranA gharethI pAcho vaLyo. e vakhateya maMtrIzvaranI patnIne emeya thatuM nathI ke-maMtrIzvarane khabara to ApuM prasaMga jevo tevo nathI. rAjA taraphTI uparAuparI teDAM Ave che. rAjAne ati agatyanuM kAma na hoya to AvuM bane ja nahi, e vAta maMtrIzvaranI patnI samaje che. maMtrIzvara jo anya koi kAryamAM hota to teNIe maMtrIzvarane samAcAra jarUra pahoMcADyA hota. paNa hAla maMtrIzvara dharmakAryamAM, devapUjAnA kAryamAM rokAyelA hatA; rojano emano e niyama hato; eTale je thavuM hoya te thAya, paNa atyAre to maMtrIzvarane kAMi ja jaNAvAya nahi, ema maMtrIzvaranI patnI mAnatI hatI. rAjA kopAyamAna thaze to zuM thaze, enI cittA maMtrIzvaranI. patnIneya nathI, e ochI vAta che ? rAjA kopAyamAna thaze to karI karIne karaze zuM ? lai leze maMtripaNuM, e ja ne ? maMtripaNuM jAya to temAM nakhkhoda na jAya. dharma jAya temAM nakhkhoda jAya. AvI samaja enA haiye haze ke nahi ? A hukkI vAta cAle che. maMtrIzvaranA haiye ane maMtrIzvaranI patnInA haiye zAnI huMpha hatI ? devapUjA vagere ekAgra mane zAttithI karavAmAM konI haMpha hatI ? maMtripaNA vagerenI ? dunyavI addhi-siddhinI ? ke, dharmanI ? huMpha to dharmanI joie ne ? ane, dharmanI huMpha hoya to ja mANasa je dharma kare te sArI rItie karI zake ne ? sa. eTale zrImaMtane bicArA kaho cho ? ghara, peDhI, e vagere ThIka-ThAka che enI huMpha jIvanArA
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 cauda guNasthAnaka bhAga-2 zrImaMteya bicArA ja gaNAya ne ? bAkI to, dharma jene haiye vasyo hoya, tene to thAya ke-e badhuM puNyAdhIna che. e rahe ke jAya, paNa dharma rahevo joie. avasare e evuM vicAre ke-kadAca dharma karatAM badhuM cAlyuM paNa jAya toya vAMdho zo ? evo azubhodaya Ave to emeya bane ! azuMbhodaya Ave to dharma choDavA chatAM paNa dhana vagere jAya evuM bane ne ? eTale, e to samaje ke-dharma che to badhuM che. dharmane ja e sAcuM vitta mAne. dharmanA pratApe maMtrIzvarane rAjA paNa sAro maLyo che. bIjo dUta rAjA pAse jaine kahe che ke-maMtrIzvaranAM patnIe kahyuM che kemaMtrIzvarane devapUjAmAM haju be ghaDI jeTalo samaya lAgaze. A sAMbhaLIne paNa rAjA kopAyamAna thato nathI. eka tarapha rAjAne ema thAya che ke-maMtrIzvara devapUjAmAM kevA lIna rahetA haze ? ane, bIjI tarapha rAjAne muhUrta sAcavavAnI bhAre utsuktA che. AthI rAjA jAte ja maMtraNA karavA maMtrIzvaranA ghare javAne taiyAra thai jAya che. Ave che e maMtrIzvaranA ghare. sAthenA parivArane bahAra rAkhIne, rAjA ekalA ja gharamAM jAya che. rAjAne khudane AvelA joine paNa maMtrIzvaranI patnIne jarAya gabharAmaNa thatI nathI. tyAM to rAjA pote ja badhAne kahI de che ke- "huM Avyo chuM enI jANa koie paNa maMtrIzvarane karavI nahi !' paNa rAjAnA manamAM ema to thai ja gayuM che ke-maMtrIzvarane pUjA karatA jovA che ! AthI, te, eka jANItA mANase batAvelA mArge, zrI pethaDazA maMtrIzvara jyAM bhagavAnanI pUjAmAM lIna banyA hatA, tyAM jAya che. maMtrIzvaranI pUjAmAM ekAgratA joine rAjAya Ananda pAme che. lAge ne ke-rAjAya dharmavRttivALo che ? dharmanI vAta Ave eTale sAro rAjA paNa prasanna thAya, e A deza che ne ? maMtrIzvaranI pAchaLa beThelo mANasa maMtrIzvarane kramasara
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 219 cauda guNasthAna bhAga-2 kramasara puSpa Apato jAya che ane maMtrIzvara bhagavAnanI aMgaracanA karatA jAya che. rAjAne mana thai jAya che ke-huM paNa A pUjAmAM maMtrIzvarane sahAyaka banuM ! AthI rAjA izAro karIne maMtrIzvarane puSya ApanArA mANasane khaseDIne, pote enI jagyAe besI jAya che ane eka pachI eka puSpa ApavA mAMDe che. je mATe rAjA ahIM sudhI Avyo hato, e vAta to maMtrIzvarane pUjAmAM lIna joine bhUlAi gai ne ? rAjA maMtrIzvarane puSpa ApyuM jAya che, paNa kayA krame karyuM puSpa ApavuM joie, enI rAjAne thoDI ja gama che ? eTale rAjAthI bhUla thai jAya che. je puSpa ApavuM joie te puSpa apAtuM nathI ane ene badale anya puSpa apAi jAya che. eka vAra AvuM banyuM toya maMtrIzvare gaNakAryuM nahi. bIjI vAra AvuM banyuM toya maMtrIzvare gaNakAryuM nahi. hoya, mANasanI bhUla thai jAya emAM mAnyuM. paNa vAraMvAra ema banavA lAgyuM, eTale jAte ja joituM puSpa levAne mATe maMtrIzvare moTuM vyuM. devapUjAmAM beThelA maMtrIzvara, potAno mANasa vAraMvAra bhUla kare che ema jANavA chatAMya kopa pAmyA nahi ane zAnta ja rahyA, e ochI vAta che ? maMtrIzvaranI jagyAe tame ho to e vakhate tamAruM mana pUjAmAM magna rahe ke- gussAne AdhIna bane ? zrI jinamaMdiramAM keTalIka vAra pUjA karanArAomAM kevI bolAcAlI thAya che ? keTalAka zrImaMto pUjA karate karate paNa bIjAone ane pUjArI vagerene kevA dhamakAve che ? emAM, pUjAmAM cittanI ekAgratA Ave ja zI rItie ? maMtrIzvara joituM puSpa levAne mATe jyAM potAnuM mukha ve che, tyAM puSpa ApanAra mANasanI jagyAe rAjAne beThelA jUe che. maMtrIzvara tarata ja ubhA thavA jAya che, paNa rAjA tarata ja temane pakaDIne e ja jagyAe besADI de che. maMtrIzvarane AvI
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 coda guNasthAna bhAga-2 - - - - - - - - - - - umadA rItie pUjA karatA joine, rAjAnuM haiyuM hRSTa ane tuSTa thaI gayuM che. eTale rAjA maMtrIzvarane kahe che ke- "tuM sAce ja dhanya cho ! bhagavAna uparanI tArI A bhakti joine lAge che ke-sAce ja, tAro janmeya prazaMsApAtra che ane tAruM dhaneya prazaMsApAtra che." maMtrIzvaranA bhagavAna uparanA bhaktibhAvane lIdhe atizaya prasanna thai gayelo rAjA, maMtrIzvarane tyAM sudhI kahe che ke- "tArA sivAya AvI rItie bhagavAnanI pUjA karanAro bIjo koNa che ? mATe, rAjyanAM so kArya hoya ane huM kadAca tane teDavA paNa mokaluM, to paNa tAre tArI pUjAnI veLAe haragIja AvavuM nahi ! have tuM ekAgra mane bhagavAnanI pUjA kara ! huM beTho chuM!" Ama kahIne rAjA bahAra AvIne yogya Asane beTho ane maMtrIzvara phrIthI. bhagavAnanI pUjAmAM ekAgra manavALA banI gayA. paraNIne potAnI rAjadhAnImAM pAchA pharatA zrI vajubAhue dIkSA grahaNa kyano prasaMga H ApaNe tyAM rAmAyaNamAM zrI vajabAhuno eka prasaMga Ave che. rAjakumAra vajubAhune, temanA pitA vijaya nAmanA rAjAe, ibhavAhana nAmanA rAjAnI manoramA nAmanI putrI sAthe paraNavAne mATe mokalyA che. rAjyanA rivAja mujaba bhAre mahotsavapUrvaka temanuM lagna thAya che ane te pachI manoramAnI sAthe rAjakumAra vajabAhu potAnA nagara tarapha pAchA che. udayasundara nAmano rAjakumAra, ke je zrI vajabAhuno sALo thAya che, te paNa bhaktivaza sAthe cAle che. sAthe bIjA paNa pacIsa rAjakumAro che ane banneya rAjyano moTo parivAra paNa che. mArga kApatAM kApatAM teo vasaMta nAmanA parvata pAse AvI pahoMce che. e pahADa upara guNasAgara nAmanA eka mahAmuni tapa tapI rahyA hatA. tapanuM bhAre teja te mahAtmAnA mukha upara vilasI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 221 rahyuM hatuM. sUrya sAme uMcI AMkha rAkhIne, e mahAtmA AtApanA lai rahyA hatA. zrI vajabAhue rathamAM beThe beThe pahADa upara rahelA e mahAtmAne joyA ane ethI, meghADambarane joine mayUranuM haiyuM jema nAcI uThe, tema temanuM haiyuM paNa harSanA prakarSathI nAcI uDyuM. tarata ja temaNe rathanA ghoDAnI lagAma pakaDI lIdhI ane udayasundarane kahyuM ke- "ratha thobhAvo. jUo, koika mahAtmA A. pahADa upara tapa tapI rahyA che. mAre temane vAMdavA che. mArUM mahA bhAgya ke-ahIM AvA mahAmuninuM mane darzana thayuM !" rathamAM zrI vajabAhu ane manoramA beThAM che. udayasundara ratha hAMke che. udayasundarane zrI vajabAhunuM kathana sAMbhaLIne mazkarI karavAnuM mana thAya che. zrI vajabAhu samaje che ke-mArge jatAM mahAtmA najare paDe ane emane vandana karyA vinA ApaNe cAlyA jaie, to AzAtanA lAge; jyAre udayasundarane ema thAya che ke-tAjA paraNIne ghare jatA kumArane A vakhate A kevuM mana thAya che ? eTale udayasundara mazkarImAM zrI vajabAhune pUche che ke- "zuM kumAra ! dIkSA grahaNa karavAnuM mana thai gayuM che ?' tarata ja zrI vajabAhu paNa kahe che ke- "dIkSA levAnuM manA to che ja." udayasundara zrI vajubAhunA A javAbane paNa mazkarIno javAba ja lekhe che. eTale, mazkarInA bhAvamAM ne mazkarInA bhAvamAM e paNa kahe che ke- "kumAra ! jo dIkSA levAnuM tamAruM mana hoya, to Aje ja dIkSA lai lo ! emAM jarA sarakhoya vilamba karo nahi ! huM paNa Apane dIkSA levAmAM sahAya karIza !" jANe eka-bIjAne haMphAvavAno prayatna Adaryo hoya tema, zrI vajubAhu paNa udayasundarane kahe che ke- "sAgara jema maryAdAne taje nahi, tema tame paNa tamArI A pratijJAno tyAga karazo.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 cauda guNasthAnaka bhAga-2 nahi !' A vakhate paNa udayasundara ema ja kahe che ke- 'cokkasa; ema ja thaze.' kAraNa ke-badhI vAtane udayasundara mazkarI khAte khatave che. A rItie sALA-banevI vacce vAta cAlI rahI che ane manoramA e vAtane sAMbhaLI rahI che. vacce e kAMi ja bolatI nathI. AvI vAtamAM vacce na bolAya, evuM e samajelI mATe ne ? Arya patnI, sArA kAmamAM to patine anusaravAnuM ja hoya, ema mAne ne ? e samaje ke-pati jo dIkSA lai le, to mAre paNa dIkSA levI joie; ane, dIkSA levA jogI mArI tAkAta na hoya, to mAre satInI jema jIvavuM joie ! 'pati dIkSA leze to mArUM zuM thaze ?' -ema e vicAre nahi ! e to ema ja mAne ke-mArUM je thavuM haze te thaze, paNa mArAthI AvA kAmamAM patinI ADe avAya nahi. eTale tAjI paraNelI ane haju zvasuragRhe paNa nahi pahoMcelI manoramA, potAnA pati ane potAnA bhAi vacce cAlatI vAta sAMbhaLe che, paNa vacce e akSareya uccAratI nathI. Aje to zuM bane ? moTe bhAge tyAM ne tyAM bhAi-bena vacce ja jhaghaDo thAya ne ? ane, dhaNIne paNa e saMbhaLAvI de ne ke-haju hAthe to lagnanuM mIMDhaLa bAMdheluM che ane A zI vAta karavA mAMDI che ? ahIM banyuM che evuM ke-A vAtamAM ne vAtamAM zrI vajrabAhue sAce ja dIkSA levAno manamAM nirNaya karI lIdho che. emane ema thai gayuM che ke-A bahu ja sundara yoga maLI gayo ! eTale ja emaNe sALAnA sahAyaka banavAnA vacanane jhaDapI lIdhuM ane sAgara jema maryAdAne laMdhe nahi tema tame paNa tamArA vacanane laMghazo nahi.' -evI sUcanA ApI dIdhI. AvI manobhAvanA sAthe zrI vajrabAhu rathamAMthI nIce utare che. jANe mohathI mukta banatA hoya tema ! "
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ thALaka bhAva- 2 -- -- -- -- -- -- -- -- -- 2 23 -- - zrI vajabAhu rathamAMthI nIce utaryA eTale manoramA paNa rathamAMthI nIce utarI ane udayasundara paNa rathamAMthI nIce utaryo. zrI vajabAhue ane AkhA parivAre have vasantazela upara caDhavA mAMDyuM. zrI vajabAhu je zAntithI ane je makkamatAthI pahADa caDhI. rahyA hatA, te jotAM udayasundarane pahelAM zaMkA paDI gai ane pachI khAtarI thai gai ke- "A kumAra dIkSA grahaNa karavA ja jai rahyA che !" ene thayuM ke- "A to mArI mazkarInuM bahu gaMbhIra pariNAma AvyuM. AthI pahADa upara caDhate caDhate udayasundara zrI vajabAhune kahe che ke- "svAmin !" have kumArane badale svAminuM kahIne namratAthI vAta kare che. kahe che ke- svAmin ! Aje Apa dIkSA grahaNa karazo nahi ! Apane meM je kAMi kahyuM te kevaLa mazkarImAM ja kahyuM hatuM. mArAM e mazkarInAM vacanone dhikkAra ho. vaLI kahe che ke- "ApaNe bannee je vAtacIta karI, te kevaLa mazkarI rUpa ja hatI ane mazkarImAM thatI vAto kAMi satya hotI nathI; eTale, mazkarImAM uccArelAM ne ApelAM vacanone ullaMghavA emAM doSa jevuM kAMi che ja nahi !' AgaLa vacana ApatAM udayasundara zrI vajabAhune kahe che ke- "saghaLAya kaSTomAM huM Apane sahAyaka thaiza, mATe Apa amArA kuLanA je manoratho, te manorathonA akALe bhAMgIne bhukkA karI nAkhazo nahi !' | ATaluM kahevA chatAM paNa, zrI vajabAhumAM jyAre kAMi paNa parivartana thayeluM dekhAtuM nathI, tyAre udayasundara kahe che ke- "haju to ApanA hAtha upara A maMgala kaMkaNa zobhe che; to, Apa vivAhanA LasvarUpa bhogone tajavAne ekadama taiyAra kema thai gayA cho ?'
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 cauda guNasthAna bhAga-2 toya zrI vajabAhune makkama joine, udayasundara chelle chelle kahe che ke- "Apa jo A mArI bena manoramAne eka taNakhalAne take tema tajI dezo to pachI, he nAtha ! sAMsArika sukhanA AsvAdathI vaMcita banI gayelI evI A mArI bena manoramA, jIvaze ja zI rItie ?' Ama udayasudare potAne jeTaluM kahevA joguM lAgyuM te badhuM kahI dIdhuM. evuM kahI dIdhuM ke-zrI vajabAhue karelA nirNayamAM jarA sarakhI paNacAsa hota to e besI paDyA vinA raheta nahi. paNa, zrI vajabAhuno nirNaya pAko hato. mazkarI nimitta hatI, paNa nirNaya to dilathI samajapUrvaka levAyo hato. eTale ja, zrI vajabAhue udayasudarane javAba ApatAM sauthI pahelI vAta to e kahI che ke- "A manuSyajanma rUpI vRkSanuM sundara La bhoga nathI paNa cAritra che. eTale ke-A janmane pAmIne je cAritrane pAmyo, te ja A janmanA sundara Lane pAmyo. pachI kahe che ke- "AvI mazkarI karI temAM kheda karavA jevuM kAMi che ja nahi, kAraNa ke-mazkarI paNa ApaNe mATe to paramAM arthanI sAdhaka ja nIvaDI che. svAti nakSatramAM chIpamAM paDeluM varasAdanA pANInuM bindu jema motI banI jAya che, tema ApaNI mazkarI paNa manuSyajanmanA sundara LanI janaka nIvaDI che." ATaluM kahyA pachI, manoramAnA saMbaMdhamAM khulAso karatAM paNa zrI vajabAhue kahyuM che ke- tamArI bena jo kulIna haze to te paNa dIkSA grahaNa karaze ane jo te akulIna hoya to teno mArga kalyANakArI thAo ema huM icchuM chuM ! paNa, mAre to have bhoganuM kAMi ja kAma nathI." samajAya che A badhI vAta ? zrI vajabAhue manuSyajanmanA sundara phaLanI vAta karI ane cAritrane manuSyajanmanA sundara La tarIke oLakhAvyuM, tyAre vicAra karo ke-e kuTumbamAM kevA
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAga-2 225 saMskAra poSAtA haze ? kevA AcAra-vicAramAM emanuM ghaDatara thayuM haze ? sAdhu thavAya to sArUM -evo bhAva paNa emanA manamAM to haze ja ne ? ane, maratAM pahelAM sAdhu thavuM ja che-evuM paNa emanA manamAM rahyuM ja haze ne ? eTale ja, zrI vajrabAhue mazkarIne paNa parama arthanI sAdhaka tarIke khatavI ne ? ane, manoramAnI bAbatamAM zuM kahyuM ? ane kevuM pUchI nAMkhyuM ? manoramAnI hAjarImAM sALAne AvuM pUchAya ? A rItie zrI vajrabAhue manoramAne paNa mArga cIMdhI dIdho ne ? manoramA kulIna hatI, mATe ja 'kulIna haze to dIkSA leze, nahi to teNIno mArga kalyANakArI ho !' -evAM vacano e zAntithI sAMbhaLI zakI ne teNIe to nirNaya e ja karI lIdhelo che, paNa teNImAM jarAka jo akulInatA hota to e zo nirNaya karata ? sa. tamane bhogano roga vaLagyo hoya toya tame patnI tarIke kulInane ja pasaMda karo ne ? kadAca khabara na hoya ne paraNyA pachI mAlUma paDe ke 'A to akulIna che.' to tame akulInane tajavAne taiyAra thAva kharA ? pApavaza bhoga bhogavavA paDe toya temAM paNa amuka amuka nItiniyamonA pAlanano Agraha to kharo ne ? purUSa akulIna jaNAya to strIe zuM karavAnuM ? enAya rastA che. paraNelo purUSa akulIna ja che evI khAtarI jo thai jAya, to e sAdhvI thavAno mArga le athavA satInA mArge jIve. strIo dhAre to akulInane kulIna banAvI zake, paNa evAya purUSa hoya ke ThekANe Ave nahi; to samaju strIone sAdhvI banatAM agara satInA mArge jIvatAM AvaDe ke nahi ? strIo jo samaju hoya ane jo e dhAre to e ghaNI makkama rahI zake che. draupadIne pAMca hatA ne ? paNa, pAMcanA vArA e satI kevI makkamatAthI jALavatI hatI, e jANo cho ? arjunano vAro hoya,
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 -- -- -- -- -- -- -- -- cauda guNasthAnaka bhAga-2 to bhIma ke cAramAMno bIjo koi e tarapha kI paNa zake nahi ! saMyogavaza pAMca maLelA, paNa satI tarIke ja e jIva, kema kee kulIna hatI. Aje kulInatA ane akulInatA jevI vAta kyAM rahI che ? nahi ja hoya ema nahi, paNa Aje to varNasaMkaratA ja kulIAlI rahI che. ene laine, sArAM sArAM gaNAtAM kuTumbomAM paNa AcAra-vicAranuM ThekANuM rahyuM nathI. Aje anAcAra ane asarvicAranuM sAmrAjya keTaluM badhuM phlAyuM che? pahelAM to kahevAtuM ke-jAta vagara bhAta paDe nahi ! kulIna strI-purUSane mATe dharmanI prAptine sulabha mAnI che ane ethI uttama kuLa-jAti vagerenuM mahattva paNa zAstra mAnya rAkhyuM che. Ama chatAM, akulIna kuLamAM koi jIva pApanA udaye AvI gayo hoya, paNa pUrve dharma karIne Avyo hoya ane enA e pUrvabhavanA saMskAra jAgRta thAya ne e dharma pAmI jAya evuM paNa bane. vAta e che ke-ApaNe kuLa jAti vagerenI asaramAM mAnatA ja nathI evuM nathI, paNa A kALamAM uttama gaNAtA jAti-kuLanI paNa pahelAM je uttama asara hatI, te bahu bhUMsAi gai che, kema ke- AcAra-vicAramAM ane saMskAramAM moTo palaTo AvI gayo che. zrI vajabAhue, udayasundare kahelI vAtono kramasara javAba ApI dIdhA pachIthI chelle kahyuM ke- "mATe tame amane dIkSA grahaNa karavAmAM anumati Apo ane tame paNa amArI pAchaLa cAlo, eTale ke-tame paNa dIkSA grahaNa karo ! ApaNe to kSatriya chIe ane potAnI pratijJAnuM pAlana karavuM e ja kSatriyono kuLadharma che." A rItie zrI vajabAhue udayasundarane pratibodha pamADI dIdho. badhAM pahADa upara jyAM guNa rUpI ratnonA sAgara evA zrI guNasAgara nAmanA mahAtmA hatA tyAM pahoMcI gayAM. tyAM pahoMcIne
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 227 ane vandanAdi vidhi karIne zrI vajrabAhue vastra, alaMkara Adi utArIne e mahAtmAnI pAse dIkSA grahaNa karI ane temanI sAthe ja vastrAlaMkArAdino tyAga karIne udayasundare ane manoramAe paNa dIkSA grahaNa karI. sAthe je pacIsa rAjakumAro hatA, temaNe paNa e ja vakhate vastrAlaMkArAdino tyAga karIne dIkSA grahaNa karI. sa. vairAgya vinA ja badhAe dIkSA lai lIdhI ? nA; vairAgya vinA badhAe dIkSA grahaNa karI che evuM nathI. vairAgyano bhAva to e lokonA manamAM hato ja. A nimitta maLatAM vairAgyano e bhAva ekadama uddipta thayo eTaluM ja. jaina kuLamAM je janmyo hoya ane jaina kuLanA saMskAra je pAmyo hoya, tenAmAM virAga na hoya e bane kema ? jaina kuLamAM to mA dhAvaNamAM paNa vairAgyanuM pAna karAve ema kahevAya. are, jaina kuLamAM vairAgyanA saMskAra garbhamAM paNa paDe ema kahI zakAya. kema ke-jaina kuLamAM cAlatI dareka vAtamAM moTe bhAge vairAgyanI asara hoya. khAvAnI vAta hoya ke pIvAnI vAta hoya; raLyAnI vAta hoya ke khoyAnI vAta hoya; bhogopabhoganI vAta hoya ke tyAga-tapanI vAta hoya; janmanI vAta hoya ke maraNanI vAta hoya; jaina kuLamAM cAlatI prAyaH dareka vAtamAM vairAgyanAM chAMTaNAM to hoya ja. jaino je bole, temAM je samajadAra hoya te to samajI zake ke-vairAgyanI asara che. Aje A anubhava virala banato jAya che, e kamanasIbI che. bAkI to puNyanI, pApanI, saMsAranI du:khamayatAnI, jIvananI kSaNabhaMguratAnI, cIjonA nAzavantapaNAnI, AtmAnI gatinI ane mokSa AdinI vAtanI asara moTe bhAge jainanI dareka vAtamAM hoya. kema ke-haiye e hoya. sArUM -narasuM je kAMi paNa bane te viSe athavA kAMi navuM karavAno avasara Ave te vakhate je vAta thAya temAM, sAcA jaino
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 cauda guNasthAnaka bhAga-2 jo vAtakaranAra hoya to, vairAgyanI chAMTa ja na hoya e bane evI vastu che ? saMsAranA sukhamAM ane saMsAranA sukhanI sAmagrImAM bahu rAcavA-mAcavA jevuM nathI-evI vAta thAya; ane, e jAya tyAre zoka thayo hoya to zoka karatAM paNa enA nazvarapaNA vagerenI vAta thAya; to e vAta paNa vairAgyanA gharanI ja vAta che ne ? tame sAMbhaLyuM ne ke-zrI vajrabAhue udayasundarane samajAvatAM kahyuM ke- 'cAritra e ja A manuSyajanma rUpI vRkSanuM sundara phla che. ane, e vAtano udayasundare paNa virodha karyo nahi ne ? bIjI vAta e paNa che ke-vairAgyanA saMskAra ja na hota, to zrI vajrabAhue jyAre munine vandana karavAnI icchA pragaTa karI, tyAre mazkarImAM paNa udayasundare je e ja pUchayuM ke- 'zuM tame dIkSA grahaNa karazo ?' te pUchayuM na hota. e kAMi AjanA keTalAkonI jema dIkSAnA mArganI mazkarI karanArA nahotA; ane, jo e dIkSAnA mArganI mazkarI karanArA hota, to to ahIM badhAe dIkSA grahaNa karI tenI jagyAe koi navuM ja ane bahu vicitra gaNAya tevuM tophAna pedA thayuM hota ! sa. jo manamAM vairAgya hato to paraNavA zuM karavAne gayA ? vairAgya e mithyAtvanA kSayopaMzamAdi-janita kArya che ane virati e cAritramohanIyanA kSayopazamAdi-janita kArya che. virAga mithyAtvanI mandatAnA yoge janme, eTale pahelA guNaThANe rahelA paNa manda mithyAdraSTiomAMya virAga hoi zake. samyadraSTimAM verAga avazya hoya, paNa samyagdarzanane nahi pAmelAmAM virAga 1 ja hoya ema kahI zakAya nahi. mokSano Azaya paNa, samyagdarzana pragaTa thayA pahelAM mithyAtvanI mandatAthI AvI zake che. granthidezathI AgaLa vadhelA ane haju granthi jemanI bhedAi nathI
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 229 evA AtmAomAM virAgano bhAva ane mokSano Azaya pragaTI zake, jyAre viratino pariNAma pAMcamA pahelAM pragaTI zake nahi. viratino pariNAma cothA guNasthAnake paNa hoi zake nahi, kema ke-e cAritramohanIyanA kSayopazamAdino viSaya che. eTale dezaviratino pariNAma jenAmAM pragaTyo hoya te paNa paraNavA jAya e banavAjoga che, to pachI cothA guNaThANe rahelo virAgI AtmA ane pahelA guNaThANe rahelo manda mithyAtvavALo virAgI AtmA paraNavA jAya, to emAM Azcarya pAmavA jevuM zuM che ? zrI vajabAhu jyAre paraNavA gayA tyAreya temanAmAM virAgano bhAva nahoto ja ema nahi, e to hato ja, paNa ema kahI zakAya ke-e vakhate sarvaviratinA pariNAmane e pAmyA nahotA ane sarvaviratino pariNAma pamADe eTalo joradAra emano vairAgya nahoto. chatAM, emanuM cAritramohanIya evuM DhIluM paDI gayeluM kharuM ja ke-jANe TakorA mAtrathI cAritrano pariNAma pragaTI jAya. muninuM darzana thayuM ne mazkarInI Takora lAgI ke e karma khasI gayuM ane cAritrano pariNAma pragaTI gayo. sa. bhavitavyatAvaza evuM banyuM, ema kahevAya ? mAtra bhavitavyatAvaza sarvaviratino pariNAma pragaTyo ema paNa na kahI zakAya. aMdara purUSArtha cAlu ja hato. sundara virAganA svAmI AtmAone lagna karatAMya ema thAya ke- "zuM thAya ? nabaLo chuM; parAdhIna chuM; haju sarvaviratino utsAha pragaTato nathI; bhoga kharekhara sArA nathI, chatAM mana e tarapha kheMcAya che !' samyagdaSTi kadI paNa paraNavA javuM e sAruM che, paraNavuM ja joie, evuM mAnIne paraNavA jAya nahi. aviratinI dareka kriyAnI enA dilamAM khaTaka hoya ja. saMsAranA koi paNa kAmamAM ene upAdeyabhAvano rasa Ave nahi ane heyabhAvanI asara banI rahe. A paNa purUSArtha che. heyopAdeyano vicAra ane heyano tyAga
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - 230 coda guNasthAnaka bhAga-2 karavAno tathA upAdeyano svIkAra karavAno vicAra thayA kare eya purUSArtha che; ane, samyagdaSTi AtmAone e purUSArtha moTe bhAge cAlu hoya. vAta e che ke-vairAgya hovA mAtrathI viratino svIkAra karI zakAya evuM nathI. vairAgya hoya ane viratino pariNAma pragaTe, to ja sAcA bhAve cAritrano svIkAra karI zakAya. samajI gayA tame ? udayasundara, manoramA vagerene paNa A nimitte viratino pariNAma pragaTelo. eTale, emAMnA koie viratinA pariNAma vinA dIkSA lIdhI ema kahevAya nahi. chatAM ahIM vairAgya vinA dIkSA lIdhI haze, evo prazna zAthI Avyo ? vairAgya vinA ane cAritranA pariNAma vinA paNa dIkSA lenArA hoi zake che, mATe ne ? paNa, AvA AtmAone mATe evI koi kalpanA karavI e yogya nathI. A kuLamAM vairAgyanA saMskAra keTalA badhA sudraDha ane vikasita hatA, enI tamane kalpanA Ave evo bIjo paNa banAva e pachI taratamAM ja banyo che. zrI vajabAhu vageree dIkSA grahaNa karI lIdhI eTale zrI vajubAhunI sAthe ayodhyAthI Avelo je sevakaparivAra hato, te tyAMthI nIkaLIne ayodhyA pahoMcI gayo. teNe jaine zrI vajabAhunA pitA vijayarAjAne dIkSAnA samAcAra ApyA. e sAMbhaLIne zrI vajabAhunA pitA vijayarAjAe romAMca anubhavyo. emano vairAgyabhAva tIvra banI gayo. emane thayuM kemAro dIkaro mArA karatAM savAyo nIkaLyo. e bALaka sAro ne huM buTTo khoTo. kharo bALa e nahi paNa huM, ke je atyAra sudhI. saMsAramAM phrI rahyo chuM !" Avo vicAra karIne, tarata ja vijayarAjAe paNa potAnA vajabAhuthI nAnA putrane rAjagAdIe sthApita karI dIdho ane pote nirvANamoha nAmanA mahAtmAnI pAse dIkSA grahaNa karI lIdhI. kevuM A kuTumba ? e kuTumbanA saMrakAra kevA ? "vAjabAhue
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 231 mane pUchyA vinA dIkSA kema lIdhI ?' -evo vicAra sarakho paNa Avyo nahi ane evo vicAra Avyo ke- "bALaka chatAM e sAro !" tyAre, dIkarAe sAruM kAma pUchayA vagara paNa karyuM hoya, toya sArAM mA-bApa e sAMbhaLIne rAjI thAya ne ? Ananda anubhave ne ke- "dIkaro sAro pAkyo!' samakti upara meghanAda kumAranI kyA? - pRthvI maMDaLanA kuMDaLa jevuM ane uMcA prasAdanI zreNi vaDe manohara kSitipratiSThita nAme nagara che. temAM guNonA samUharUpa maNinA nidhi samAna meghanAda nAme rAjA rAjya karato hato. tenA cazarUpI kamaLano sugaMdha sarva dizAomAM prasaryo hato.tenA upara koi deve saMtuSTa thaine tene eka kroLuM ApyuM hatuM, tenA prabhAvathI te rAjA aparimita manavAMchitone pAmato hato. suvarNa, maNi, kapUra, kastUrI, caMdana, cInAMzuka (vastra) vigere uttama vastuo tene prayatna vinA ja prApta thatI hatI. atyaMta draDha, moTA ane LelA samakita rUpa kalpavRkSa pAsethI te niraMtara sukharUpI amRtarasanA AsvAdavALA divya bhoga Lone bhogavato hato. je prANIne samakita prApta thayuM hoya te prANIe jo pUrve parabhavanuM AyuSya bAMdhyuM na hoya athavA to te samakita thakI cavyo na hoya to te avazya vaimAnika deva thAya che. te viSe kahyuM che ke___ "suddhe sammatte a-viraoDavi ajjei tityayaranAma / - jaha Agamesi bhaddA, harikulapahu seNiAIyA / / " "virati rahita hoya to paNa jo zudhdha samakitavAnuM hoya to te jIva tIrthaMkara nAmakarmane upArjana kare che. jemanu AgAmI (bhaviSya) kALamAM kalyANa thavAnuM che evA zrI kRSNa tathA zrI zreNika vigere A viSayamAM udAharaNarUpa che." meghanAda manuSya chatAM paNa tene te kacoLuM je devatAi bhoganI
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 cauda guNasthAnaka mAd-2 samRdhdhio ApatuM hatuM temAM tenA puNyano prabhAva ja kAraNa bhUta che. te rAjA haMmezAM dInAdikane jANe ke zarIradhArI tejanA piMDabhUtA hoya tevI daza karoDa suvarNa mudrA Apato hato. teNe jANe potAnI kIrtie banAvelA mUrtimAna svarUpo hoya evAM hajAro jinacaityo karAvyAM hatAM, ane temAM rUpAnI, suvarNanI ane maNionI anupama lAkho jinapratimAo sthApanA karI hatI, arihaMta, sidhdha ane AcArya bhagavAnanI jANe sAkSAta mUrtio hoya tevI potapotAnA varNa, krAMti ane zarIranA pramANavALI pratimAo teNe sthApana karI hatI. te rAjA pApe karIne zyAma thayelA AtmAnA maLane dhoi nAMkhato hoya tema hamezAM jinasnAtranA mahotsavane karato hato. uttama manuSyonI pravRtti ane AcAra vigerenuM jANe digadarzana karavA mATe hoya tema te dara varSa tIrthayAtrA ane rathayAtrAo karato hato. teNe sAdharmikono kara mApha karI tathA AdarapUrvaka dravyAdika ApI temane lakhezvarI ane koTezvarI banAvyA hatA. te rAjA hamezAM be vAra pratikramaNa karato hato, traNe kALa sarvajJanI pUjA karato hato ane parvatithie puNyanA AvAsa rUpa pauSadha vrata karato hato. pAraNAne divase traNa hajAra rAjAone saMsAra samudrane tAranAruM ane moTI samRddhinA kAraNarUpa pAraNuM karAvato hato, tathA hamezAM te rAjA ekalAkha sAdharmikone bhojana karAvI traNarahita thato hato buddhimAna te rAjA haMmezAM kSIrasAgaranI jevA ujavaLa vastro vaDe ane suvarNa tathA maNionAM samagra bhUSaNovaDe saMghane paherAmaNI karato hato. tenA rAjyamAM vIza hajAra ratho, vIza hajAra hastIo, vIza hajAra azvo ane vIzA karoDa baLavAna padAtio hatA, te batrIsa hajAra nagaro ane pacAsa karoDa gAmono svAmI hato, tathA eka hajAra mukuTabaMdha rAjAo tenA sevako hatA. A rIte tenuM rAjya vRddhi pAmyuM hatuM, te rAjA iMdranI paNa spardhA karato hato, evI rIte te rAjAe eka
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 lAkha varSa sudhI rAjya pALyuM. ---------- ekadA te meghanAda rAjA potAnA nagaranI bahAra udhAnamAM padhArelA pArzvadeva nAmanA jJAnI gurUne vAMdavA gayo. tyAM teNe karNane amRta samAna A pramANe dharmadezanA sAMbhaLI ke- "he bhavya prANIo ! ratnAkaranI jevA A manuSya janmane pAmIne tame jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratnane upArjana karavAmAM leza paNa ALasa na rAkho." A pramANe dezanA sAMbhaLyA pachI rAjAe nirmaLa jJAnanA samudrarUpa gurUne praNAma karI pUchayuM ke- "he prabhu ! meM pUrva bhavamAM zuM puNya karyuM hatuM ke jenA prabhAvathI huM Avo rAjA thayo ? ane vaLI sarva manorathane pUrNa karanAra kalpavRkSanI jevuM durlabha kyoLuM mane zAthI prApta thayuM ?" tyAre gurU mahArAja bolyA ke- "he rAjA tArA pUrvabhavane sAMbhaLa." sUryapura nAmanA nagaramAM eka vaNika raheto hato. te mUrkha hovAthI bhArane vahana karavAno dhaMdho karato hato. te kRpaNa hovAthI haMmezAM eka ja vAra khIcaDInuM bhojana karato hato ane eka ja jADuM vastra pAMca varSa sudhI calAvato hato. te dhanano ja saMcaya karato hato, ane dharmanuM nAma paNa jANato nahoto, bIjA samagra kartavyone te bhUlI gayo hato, parvatithino divasa tene sAMbharato paNa nahoto, kharca thai javAnA bhayane lIdhe te sagA saMbaMdhIone ghera jato nahoto, ane jinezvaranA caityanI sanmukha paNa joto nahoto. e rIte kevaLa majurI karIne teNe eka lAkha dravya upArjanA karyuM. tene eka putra thayo. te paNa kRpaNatAdika guNe karIne tenI jevo ja thayo, tethI A putra pUrvajono udhdhAra karaze. ema jANIne teno pitA harSa pAmyo. teNe potAnA maraNa samaye putrane kahyuM ke"he putra ! meM eka lAkha dravya upArjana karI tene pRthvImAM nidhAna rUpe karyuM che, tAre paNa bIjuM lAkha dravya upArjana karIne tene pRthvImAM nidhAna karavuM." A pramANe pitAnI hita zikSAne teNe
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 234 cauda guNasthAnaka mArga-2 _ _ aMgIkAra karI. tyAra pachI te pitA maraNa pAmyo tyAre tenA putre pitA karatAM vadhAre kRpaNatAvALI caturAithI bhAravAhakano dhaMdho karI lAkha dravya upArjana karyuM, ane maratI vakhate teNe paNa potAnA putrane tevI ja zikSA ApI, tethI te paNa bamaNo kRpaNa thaine tevo ja dhaMdho karavA lAgyo. teNe paNa lAkha dhana meLavyuM. te traNa lAkha pRthvImAM nidhAna rUpa karI te paNa maraNa pAmyo. teno putra paNa tenA bApa dAdA jevo ja kRpaNa thayo. tenuM nAma dhanarAja hatuM. tene dhanyA nAmanI strI hatI. te dharma karmamAM tatpara, svabhAve udAra ane zIla rUpI alaMkAra vaDe bhUSita hatI. ekadA samaya joine teNe patine miSTa vacana vaDe kahyuM ke- "he svAmI ! tame lobhathI parAbhava pAmIne rAta divasa bhAra vahana karyA karo cho, gharamAM traNa lAkha dravya dATeluM che, ane vaLI tame paNa ghaNuM upArjana karyuM che, to zA mATe ATaluM badhuM kaSTa veTho cho ? je dhanano bhogavaTo thAya te ja dhana zreSTha che. tamArA bApa dAdA sarva dhana mUkIne marI gayA che. temaNe zuM sAdhyuM ? tame paNa te ja rIte paralokamAM jazo. tethI tamane, tamArA dhanane ane tamArA jIvitane dhikkAra che." A pramANe kahevAthI patine kheda pAmato joi te phrIthI bolI ke- "he priya ! tame nizvAsa kema mUko cho ? zuM nidhAna kareluM (dATeluM) dhana nAza pAmyuM che ? ke vepAramAM kAMi khoTa gai che ?" te sAMbhaLI dhanarAja bolyo ke- "he mugdhA ! manuSya dhana vaDe lokamAM pUjAya che, dhana vaDe AkhuM jagata mitra rUpa thAya che. dhana rahita purUSa marelAnI tulya ja che. tethI nirdhana purUSa zuM kAmano ? he dhanyA ! ApaNe ghera mAgavA AvelA brAhmaNane teM caNAnI muThI ApI tethI mAruM mana ghaNuM dubhAyuM che." te sAMbhaLIne patinA cittane anusaranArI te strI bolI ke- "have huM koine kAMi paNa nahIM ApuM. paraMtu he priya ! jemAM dhanano vyaya na thato hoya tevuM kAMi paNa puNya tame karo to ThIka. te e ke tame uttama sAdhuone vaMdanA karo, jagatanA
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 235 coda guNasthAna bhAga-2 baMdhu tIrthakarane namaskAra karo, zreSTha manavALA sAdhunI pAse dharmanuM zravaNa karo. AvA AvA vinA kharce thatA dharmamAM tamArI buddhi kema thatI nathI ?" te sAMbhaLIne priyAnA kAMika vacanane pramANa (aMgIkAra) karato dhanarAja bolyo ke- "huM munione to namaskAra nahIM karuM. kAraNa ke teo AMgaLIe karIne bALakanI jema mane svarga dekhADIne ane ThagIne dhUtI le tevA che. teo kahe che ke- "he bhadra ! prANIvargane mahA kalyANanA kAraNa rUpa ane svarga tathA mokSane ApanAruM dAna Apa, jinezvaranI pUjA kara, zreSTha jinacetyo karAva, bhAgyathI maLI zake tevA gurUo munione sArA bhAvathI pratilAbha (vahorAva), atula dhana ApIne prANIone abhayadAna Apa, lokamAM potAnI pratiSThAne mATe jinabiMbonI sthApanA kara, vivekI manuSya tIrthayAtrA karIne potAno AtmA pavitra karavo joie, tathA jinezvaranA guNagAnArAone dravya ApavuM joie." AvI AvI vacananI yuktivaDe chetarIne mAruM dhana alpakALamAM nAza pamADI deya. mATe tevA ThagArA munione to huM vaMdanA nahIM karUM paraMtu he priyA ! tArA vacanathI huM haMmezA ApaNA gharanI pAsenA caityamAM jinezvarane namaskAra karyA pachI bhojana karIza; kemake temAM kAMi paNa kharca nathI. A eka niyama huM draDhapaNe grahaNa karUM chuM." A pramANe niyama karavAthI teNe te vakhate ja puNyadaLanA kAraNarUpa bodhibIjane prApta karyuM, ane teno niyama dhanyAe paNa mAnya karyo. ekadA uSNa tumAM mastaka upara sUrya tapato hato te vakhate khAMdha uparathI bhAranuM poTaluM utArI te dhanarAja vRthA jaLano vyaya zA mATe karavo ? ema vicArI paga dhoyA vinA ja bhojana karavA mATe tatkALa Asana upara beTho. te vakhate tenI priyAe tene khIcaDI ane tela pIrasyuM. te khIcaDI coLIne keTalAmAM te koLIyo lai moMmAM mUkavA mAMDe che, teTalA mAM tene potAnA niyamanuM
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 coda guNasthAnaka bhAga-2 smaraNa thavAthI te potAnI bhAryAne kahevA lAgyo ke- "he priyA ! Aje meM arihaMtane namaskAra karyA nathI, tene namaskAra karavAno mAre niyama che; paNa jo hAtha dhoine jauM to teTalo rasa jato rahe mATe hAtha dhoyA vinA ja tenA para lugaDuM DhAMkIne huM tatkALA jinezvarane namaskAra karI AvuM." te sAMbhaLIne dhanyAe vicAryuM ke- "arihaMtane eka vAra paNa praNAma karyA hoya to te lAkho bhavanA pApono ghAta (vinAza) kare che, to A mArA patinA niyamanuM draDhapaNuM to tenA samagra pApano kSaya karavAmAM samartha che. vaLI AnuM kRpaNapaNuM keTaluM badhuM che ke te hAthe vaLagelA annanA rasanA nAzathI paNa bhaya pAme che; paraMtu niyamathI baMdhAyela hovAthI te emane ema ja caityamAM jaze. to paNa huM dhAruM chuM ke jarUra Aje Ane adhiSThAyaka deva pratyakSa thaze. kAraNa ke jinezvaranI prasannatAne jaNAvanArUM mane Aje svapra AvyuM che." A pramANe manamAM vicArIne teNe patine kahyuM ke- "he svAmI ! kadAca Aje koi deva tamane potAnuM rUpa dekhADe to buddhivALA tamAre mane pUchIne pachI tenI pAse varadAna mAgavuM." A pramANe kAMtAnuM vacanA sAMbhaLIne "aho ! mArI vidvAna priyAnI dIrghadraSTivALI buddhi kevI che ?" ema vicArato te jinAlayamAM gayo ane bhaktithI jinezvarane namyo. pachI te keTalAmAM pAcho vaLe che teTalAmAM adhiSThAyaka deve pratyakSa thaine tene kahyuM ke- jinezvaranI bhaktine lIdhe huM tArA para tuSTamAna thayo chuM, mATe tuM varadAna mAMga. tyAre te bolyo ke- "he devo eka kSaNavAra rAha juo, huM ghera jai mArI priyAne pUchI hamaNAM ja pAcho AvuM chuM." ema kahI ghera AvI teNe priyAnI pAse devanuM vacana kahyuM, tyAre te harSa pAmIne bolI ke- "he svAmI ! Aje ApaNo kharekharo manoratha rUpI kalpavRkSa sarva prakAranAM Loe Ine Lyo che, ApaNI siddhine karanAra thayo che, ane ApaNA duHkhane trAsa pamADanAra thayo che,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 237 tethI tamAre devAlayamAM jaine sarvajJa pAse prArthanA karavI ke mArA pApa rUpI paheregIrano nAza karo." A pramANe priyAnA vacane karIne teNe te ja pramANe bhagavAna pAse yAcanA karI, tyAre te jinezvaranA adhiSThAyake kahyuM ke- 'jA tArUM manavAMchita thaze.' tyAra pachI te dhanarAja ghera Avyo. teNe tene kahyuM ke- "he priyA ! jaLa lAva." teNIe jaLa ApyuM, te vaDe potAnA hAtha paga dhoi teNe bhojana karyuM. te joi tenI kAMtAe vicAryuM ke- "Aje mArA patine vivekano aMkuro pragaTa thayo che, tethI tene hAtha paga dhovAno viveka Avyo. have dAnAMtarAya ane bhogAMtarAya rUpI pApI paheregIrano nAza thavAthI A mAro bhartAra jarUra dAtAra ane bhoga bhogavanAra thaze." tyAra pachI bIje divase caMdana, puSpa, dhUpa, dIpa ane naivedha vigere vaDe jinezvaranI pUjA karI dhanarAje bhojana karyuM. tyAra pachI te deva, gurU ane dharma e traNa tattvane viSe niraMtara zradhdhALu thayo, ane atyaMta harSathI teNe sukhakAraka dharmano Azraya karyo. pachI tenA bApa dAdAe upArjana karelA traNa lAkha dravyano vyaya karI te nipuNa puNyazALIe puNyano khajAno bharI dIdho. tenI budhdhi dharmamAM vRdhdhi pAmavA lAgI, ane tenA gharamAM tenI spardhAthI samRddhi paNa vRddhi pAmavA lAgI. tenuM bhAgya cirakALa sudhI abhaMgapaNe pragaTa thayuM. duniyAmAM evI koi paNa lakSmI nahotI ke je tenA gharamAM na hoya. tenA gharamAM prathama tuMbaDAnAM ane mATInAM pAtro (vAsaNa) hatAM, tene badale have teNe tAMbAnAM ane rUpAnAM pAtro karAvyAM. samakita rUpI dIvA vaDe tenuM hRdaya rUpI ghara dIptimaMta thayuM, tethI temAM kayA kayA dharmanA guNo prakAza na pAme ? tenI lakSmI dAnavaDe zobhatI hatI, tenI buddhi dhRtivaDe zobhatI hatI, ane tenuM mukha satyavaDe zobhatuM hatuM, temAM kAMi Azcarya nathI. kemake tenAmAM eka viveka hato te ja sarva guNane zobhAvanAra hato. te jinezvaranI pUjA karI, munijanone prAsuka
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 cauda guNasthAnaka mANa-2 jaLa ane modakonuM dAna ApI tathA atithione bhojana karAvI pachI bhojana karato hato. te je je puNya karato hato te sarvane dhanyA paNa anumodatI hatI. te puNyanA prabhAvathI te bannene je phLa prApta thayuM te sAMbhaLa -je dhanarAjano jIva hato te tuM meghanAda nAme rAjA thayo che, ane dhanyAno jIva A tArI madanamaMjarI nAmanI rANI thai che. he meghanAda rAjA ! samakitanA prabhAvathI manavAMchitane pUrNa karanAra A kacoLuM tamane devatAe ApyuM che. A pramANe gurUnA mukhathI potAno pUrvabhava sAMbhaLI meghanAda rAjA atyaMta harSa pAmyo, ane rANI sahita zrAvakanA vratane aMgIkAra karI potAne ghera gayo. saMpUrNa divya bhoganI samRddhine bhogavatAM ane sukhasAgaramAM magna thayelA te rAjAe lAkha varSa sudhI rAjyanuM pAlana karyuM. anukrame bhogAvaLI karmano kSaya karI, potAnA putrane rAjya ApI, vairAgya guNathI raMjita thai, gurUnI pAse jai rANI sahita meghanAda rAjAe dIkSA grahaNa karI. anukrame karma rUpI maLano nAza karI kevaLa jJAna prApta karI te banne mokSa padane pAmyA. zrI jinezvare kahelA vacana upara zradhdhA rAkhavA rUpa samakitanuM sevana karI meghanAda rAjAe bhavya jIvonI sabhAmAM tathA sidhdhonI zreNImAM durlabha evuM potAnuM nAma lakhAvyuM, te ja pramANe he sajjano ! tame paNa A loka ane paralokanI sukha samRddhine ApanArUM samakita prApta karo. A cothA avirata samyadraSTi guNasthAnakamAM rahelA jIvo manuSyagatimAM rahelA jIvo ATha varasanI uparanI umaMravALA hoya. pahelA saMghayaNavALA hoya ane kevalIbhagavaMtano kALa hoyato kSayopazama samakItanA kALamAM kSAyika samyaktva pAmavA mATe purUSArtha kare che. upazama samakItanA kALamAM koipaNa jIvo kSAyika samakIta pAmavAno purUSArtha karI zakatA ja nathI. AtmAnI vizudhdhimAM caDhelo jIva sauthI pahelA anaMtAnubaMdhI krodha-mAna
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mADhama-2 mAyA ane lobha A cAra kaSAyanA pudgalo dareka Atmapradezo upara je rahelA hoya che te dareka Atmapradezo uparathI kheMcI kheMcIne 239 saMpUrNa nAza kare che. A rIte eka aMtarmuhUrtamAM jyAre cAre kaSAyano saMpUrNa kSaya thAya eTale jIva anaMta guNa vizudhdhivALo bane che ane purUSArtha karIne dareka Atmapradezo upara rahelA mithyAtva mohanIyanA pudgalono nAza karavAno prayatna kare che. eka aMtarmuhUrtamAM jyAre e pudgalo saMpUrNa nAza pAme eTale jIva mohanIya karmanI trevIza prakRtionI sattAvALo thAya che. A trevIzanI sattA manuSya gatimAM ja jIvane hoya che. bIjI koi gatimAM hotI nathI. tyAra bAda mizramohanIyanA pudgalono saMpUrNa nAza kare che tyAre mohanIya karmanI bAvIza prakRtionI sattAvALo bane che. ane tyAra bAda samyaktva mohanIyanA pudgalone udayamAM lAvI lAvIne jyAre saMpUrNa kSaya kare tyAre jIva mohanIya karmanI ekavIza prakRtionI sattAvALo thAya che tyAre kSAyika samakIta pAmyo ema kahevAya che. A rIte je sAta prakRtiono kSaya karAya che e sAta prakRtione darzana saptakanI prakRtio kahevAya che. je jIvo anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyano kSaya kare che tyAre te jIvo mohanIyanI covIza prakRtionI sattAvALA thAya che. A covIza prakRtionI sattA cAre gatimAM sannI paryAptA jIvo prApta karI zake che ane keTalAka jIvo covIzanI sattA prApta karyA pahelA cAre gatimAMthI koipaNa gatinuM AyuSya bAMdheluM hoya to te jIvo marIne cAre gatimAMthI koipaNa gatimAM utpanna thai zake che. A covIzanI sattA jIvane chAsaTha sAgaropama kALa sudhI kSayopazama samakItanA kALamAM Take che ane tyAMthI trIjA mizra guNasthAnakane paNa covIzanI sattA sAthe prApta karIne eka aMtarmuhUrtamAM IthI kSayopazama samakIta pAmI chAsaTha sAgaropama kALa sudhI kSayopazama
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ IIIke bhAI-2 -- -- - 240 - - -- - - -- - - - - - - - -- - samakIta rAkhI zake che. A rIte utkRSTathI covIzanI sattA jIvane ekaso batrIza sAgaropama manuSya bhava adhika kALa sudhI rahI zake che ane pachI pharIthI mithyAtva gusthAnakane pAmIne anaMtAnubaMdhI cAra kaSAyano baMdha karI zake che. AvA jIvone jyAre anaMtAnubaMdhi kaSAyano baMdha kSaya karIne phrIthI zarU thayela che tyAre mithyAtvanI hAjarImAM eka AvalikA kALa sudhI anaMtAnubaMdhi kaSAyano udaya hoto nathI ema kahevAya che pachI avazya udaya thAya che. phrIthI mithyA jaine anaMtAnubaMdhi kaSAyano baMdha kare tyAre te jIvone anaMtAnubaMdhi kaSAyanI visaMyojanA rUpe kahevAya che. have je jIvo anaMtAnubaMdhi cAra kaSAya-mithyAtva mohanIya ane mizra mohanIya e cha prakRtiono kSaya karIne bAvIzanI sattAvALA thAya che. te bAvIzanI sattAvALAnuM AyuSya pUrNa thAya to marIne cAre gatimAM jai zake che. te A rIte. je jIvoe pahelA guNasthAnake eka thI traNa narakamAMthI koi paNa narakanuM AyuSya bAMdheluM hoya to e kSayopazama samakIta pAmI bAvIzanI sattA prApta karI ghaNI kharI samyakatva mohanIyane khapAvI thoDI bhogavavAnI bAkI rahe tyAre AyuSya pUrNa karI narakagatimAM jAya che ane tyAM bAkInA sattAmAM rahelA samyakatva mohanIyana pudgalone udayamAM lAvIne kSaya karI ekavIzanI sattAvALA thAya te vakhate tyAM kSAyika samakata pAme che ema kahevAya che. mATe jJAnIoe kahyuM che ke kSAyika samIkItanI prApti karanAra prasthApaka manuSya kahevAya ane pUrNatAnI apekSAe niSThApaka nArakInA jIvo kahevAya che. athavA keTalAka jIvo naraka AyuSya bAMdhIne manuSyapaNAmAM kSAyaki samakIta pAme to e kSAyika samIkIta laine paNa narakamAM jAya che ema paNa bane che. paNa e jIvo traNa nArakIthI AgaLa jai zakatA nathI.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 ---------- je jIvo e pahelA guNasthAnake asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMcanuM AyuSya ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyanuM AyuSya A bemAMthI koipaNa AyuSya bAMdhyuM hoya ane pachI kSayopazama samakatanI prApti kare ane e samakatanA kALamAM purUSArtha karI kSAyika samIkIta pAmavA mATeno prayatna kare to anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyono kSaya karI keTalAka jIvonuM AyuSya pUrNa thatAM covIzanI sattA laine tiryaMcamAM ke manuSyamAM jai zake che. keTalAka jIvo mithyAtva mohanIya ane mizramohanIcano kSaya karIne bAvIzanI sattAvALA thai ghaNAM kharA samyakatva mohanIyanA pudgalone udayamAM lAvIne bhogavIne nAza karI AyuSya pUrNa thaye A tiryaMca ke manuSyamAM utpanna thAya to tyAM bAkInA samyakatva mohanIyanA pugalone bhogavI nAza karI kSAyika samIkIta prApta karI zake che. ane keTalAka jIvo manuSyagatimAM ja samyakatva mohanIyanA pugalono sarvathA kSaya karI ekavIza prakRtionI sattAvALo thAya tyAre kSAyika samakata pAmI kALa karI tiryaMca ane manuSyamAM utpanna thai zake che. AthI nakkI e thAya che ke je manuSyoe pahelA guNasthAnake rahI saMkhyAta varSanuM tiryaMcanuM manuSya AyuSya bAMdheluM hoya te jIvo kSayopazama samakatanI prApti karI kSAyika samIkItane prApta karI zakatA ja nathI. kadAca anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyono kSaya karI covIzanI sattAvALA thai zake che. evI ja rIte je jIvo pahelA guNasthAnake vaimAnika devanuM AyuSya bAMdhyA pachI kSayopazama samakatanI prApti kare e samakatanA kALamAM kSAyika samIkIta pAmavAno purUSArtha kare to anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyono kSaya karI covIzanI sattA prApta karI kALa karIne devalokamAM utpanna thai zake che. keTalAka jIvo mithyAtva ane mizra mohanIcano paNa kSaca karI samyaktva mohanIyanA ghaNAM kharA pudgalo khapAvI thoDA bhogavavAnA bAkI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 cauda guNasthAna bhAga-2 rahe tyAre AyuSya pUrNa karI bAvIzanI sattA laine vaimAnika devalokamAM utpanna thai zake che ane tyAM samyakatva mohanIyanA bAkI rahelA pudgalo udayamAM lAvIne bhogavI kSAyika samakatanI prApti karI zake che. eTale ekavIzanI sattA prANI karI zake che ane keTalAka jIvo manuSyapaNAmAM kSAyika samakIta nI prApti karIne paNa vaimAnika devalokamAM jai zake che. AnAthI nakkI thAya che ke bhavanapati-vyaMtara-jyotiSI devomAM prakRtionI sattA prApta karI zakatA nathI. A rIte kSAyika samIkItI jIvo cAre gatimAM jai zake che. A kSAyika samIkItanI prApti jIvo cArathI sAta guNasthAnakamAMthI koipaNa guNasthAnakamAM karI zake che. (1) sidhdhAMtanA mate kSayopazama samakIna laine jIvo. cAre gatimAM jai zake che. temAM nArakImAM jAya to ekathI cha nArakImAM jai zake ane tyAMthI laine AvI zake che. tiryA ane manuSyamAM jAya to saMkhyAta varSanA AyuSyavALA ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALAmAMthI koipaNa tiryaMcamAM ke manuSyamAM jai zake che. ane devalokamAM jAya to cAre nikAyanA devomAMthI koipaNA sthAnamAM jai zake che. samakIta pAmatAM pahelA naraka-tiryaMca ane manuSyanuM AyuSya bAMdheluM hoya to ane devalokane viSe AyuSya bAMdheluM hoya athavA na bAMdhyuM hoya to paNa jai zake che. (2) kArmagraMthika AcAryonA mate : sAyika samIkIta laine jIvo cAre gatimAM jai zake che. kSayopazama samakIta laine eka vaimAnika devalomAM ja jai zake che paNa bIjI gatimAM laine jai zakatA nathI. eTale vaimAnika devaloka sivAya narakagati-tiryaMcagati ke manuSyagatimAM ane bhavanapativyaMtara-jyotiSamAM javuM hoya to mithyAtva laine ja jIvo jAyA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda d[EsthAnaka mAd-2 243 - -- -- -- -- che. upazama samakIna laine jIvo maraNa pAmatA na hovAthI laine jai zakAtuM nathI. paNa upazama samakatathI patana pAmI sAsvAdana eTale bIjuM guNasthAnaka laine jai zakAya che. trIjA mizra guNasthAnake jIvo maraNa pAmatA nathI mATe trIjuM guNasthAnaka laine koipaNa jIvo bIjI gatimAM jatAM nathI. paheluM, bIjuM ane cothuM A traNa guNasthAnaka laine jIvo bIjI gatimAM (paragatimAM) jai zake che. (1) nArakI ane devanA jIvo kSAyika samIkItanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to niyamAM manuSyanuM AyuSya bAMdhe che. dalokana bhArata baMdha (2) saMkhyAta varSanA AyuSyavALA athavA asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyo ane tiryaMco kSAyika samakatanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to niyamA devalonuM ane vaimAnika devalokanuM AyuSya bAMdhe che. (3) niraticAra kSayopazama samakatanA kALamAM manuSya ane tiryaMco AyuSyano baMdha kare to niyamA vaimAnika devanuM AyuSya bAMdhe che ane sAticAra kSayopazama samakatanA kALamAM AyuSyano baMdha kare to bhavanapati ke vyaMtaranuM AyuSya bAMdhI zake che. A vAta zrI bhagavatI sUtramAM Ave che. avirati guNasthAnaka kahevAya che to avirati bAra prakAranI hoya che. pAMca indriyo ane chaThThuM mana A cha ne potA potAnA anukULa viSayomAM joDavI tathA pratikULa viSayothI pAchI. khaseDavI e cha prakAranI avirati kahevAya che ane A cha e aviratine jIvaMta rAkhavA mATe pRthvIkAya-apakAya-teukAyavAyukAya-vanaspatikAya ane trasakAca A chae prakAranA jIvano vadha karavo e cha prakAranI avirati kahevAya che. ema kula bAra
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 cauda guNasthAnaka bhAga-2 prakAranI avirati hoya che. mithyAtvanA udaya vagara A bAreya prakAranI aviratino udaya cAlu hoya che. A jIvone apratyAkhyAnIya krodha-mAna-mAyA-lobhano udaya vipAkodaya hoya che ane jyAre anaMtAnubaMdhi krodha-mAna-mAyA-lobhane udayamAM AvavuM hoya tyAre te anaMtAnubaMdhi kaSAyanA pudgalo apratyAkhyAnIya kaSAya rUpe thai thaine udayamAM Ave che paNa potAnA svarUpe udayamAM AvatA nathI. mATe te anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyono vipAkathI udaya kahevAto nathI paNa pradezodaya kahevAya che. A pratyAkhyAnIya kaSAyanA udayanA kAraNe jIvone koipaNa vrata-niyama-paccakkhANa karavAnuM mana thatuM nathI. aMtaramAM bhAvanA jarUra hoya che paNa hamaNAM ne hamaNAM huM karI lauM evo ullAsa pedA thato nathI. AthI A jIvo upazama-kSayopazama ke kSAyika traNeya samyaktvamAMthI koipaNa samyaktva sAthe hoya che tethI choDavAlAyaka padArthomAM choDavA lAyakanI budhdhi ane grahaNa karavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavA lAyakanI budhdhi satata rahyA ja kare che. e budhdhine TakAvavA mATe ane cAritra mohanIya karmano kSayopazama bhAva pedA karavA mATe sArAmAM sArI rIte zrI jinezvara paramAtmAnI bhakti karatAM hoya che. su sAdhu bhagavaMtonI sevAbhakti karatAM hoya che. tatvanuM jJAna meLavatA hoya che tathA sAdharmika bhakti paNa sArI rIte karatAM hoya che. A kartavyo A jIvone mATe taravAnA sAdhano kahelA che. samyaktva kaho ke samyagdarzana kaho te baMne ekja che. yathArtha zraddhAna yAne vAstavika tattvadraSTi e eno artha che. e vAtanI vAcakavarya zrI umAsvAti munIzvarakRta tattvArthAdhigama sUtranuM "tatvArthazradvALuM samyagdarzana" e sUtra sAkSI pUre che. vizeSamAM samyaktvanI vyAkhyA karatAM pUjya zrI hemacandra sUri ma. kahe che ke
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 "yA deve devatAbuddhi-gurau ca gurutAmatiH / dharme haiM dharmathI: zuddhA, sabhyamimubate II" arthAt H- devane viSe devapaNAnI zudhdhi buddhi, gurUmAM gurUpaNAnI zuddha buddhi ane dharmamAM nirmaLa buddhi e 'samyaktva' kahevAya che.' 245 A uparathI sAra e nIkaLe che ke-jemane deva-izvaraparamezvara tarIke mAnavA vyAjabI hoya temane deva tarIke svIkAravA, jemane gurU evI saMjJA ApavI yathArtha hoya temane gurU tarIke mAnavA ane je vAstavika rIte dharma evA nAmane lAyaka hoya tene dharma mAnavo e 'samyaktva' che. AnAthI ulaTI mAnyatA te 'mithyAtva' che. sAta padArtho upara zraddhArUpa AtmapariNatinI vyApti 'tattvArthazraddhAna.' te jyAre samyaktva hoya tyAreja kahela svarUpavALuM zradvAna pragaTe che ane tethI te zraddhAna samyaktva vinA saMbhavatuM nathI. evA prakAranI vyApti eTale zraddhAnavALA jIvone avazya samyaktva hoya che. e niyama jaNAvavA mATe zraddhAna e samyaktvanuM kArya che, to paNa tene viSe samyaktvarUpa kAraNano upacAra karIne zraddhAnane samyaktva kahevAmAM Ave che. prazasta AtmapariNatirUpa samyaktva paNa tattvane pratipAdana karanAra zAstranA jJAna dvArA pragaTa thAya che. kahyuM che ke- "nIvAr3a nava yatne, no nALapha tassa hopha sammataM / " jyAre tattvajJAnathI samyaktva pragaTe che, to pachI "bhAve sa Mto yAganALe vi sanmatta" -A vacanathI tattvajJAna na hoya, to paNa je bhAvathI zrI vItarAga prabhue kahela padArthasvarUpanI yathArtha zraddhA rAkhe tejIva samyadraSTi kahevAya. e vAta kevI rIte saMbhave ? A saMbaMdhamAM mahApurUSonuM samAdhAna che ke- 'zayALamALe vi' ityAdi vacana jJAnanA abhAvane kahenAra nathI, paraMtu vistArapUrvaka tattvajJAnanI
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 cauda guNasthAnaka bhAga-2 apekSAe ajJAna (alpajJAna) arthane jaNAvanAra che eTale je jIva vistArathI tattvone jANato nathI, to paNa jo utkRSTa bhAvathI zrI vItarAgapraNIta tattvonI yathArtha zraddhA rAkhe, to te samyadraSTi kahevAya che. padArthanuM yathArtha svarUpa te tattva kahevAya che. vaLI ApaNane sarvajJa kahelA dharma upara temaja sarvaze kahelI dareka vAta upara draDha rAga ane vizvAsa che, ema ApaNuM mana khAtrI ApatuM hoya ane Astika, anukaMpA ityAdi samyaktvanA 67 lakSaNomAMnA lakSaNo vartatA hoya, to vyavahArathI ema mAnI zakIe ke-ApaNane vyavahAra samyakatva che. paraMtu nizcaya samyaktva (vastutaH samyatva) che ke nahi ? te vAta to sarvajJaja jANe : paraMtu ApaNe chadmastha jANI zakIe nahi, temaja zuddha dharma upara rAga mAtrathI nizcaya samyakatva hoi zakatuM nathI. sarvajJa kahelA padArthanA ananta bhAvomAMthI ekaja bhAva upara paNa avizvAsa Avato hoya ane zeSa sarva ananta bhAva upara vizvAsa besato hoya, to paNa sakhyatva hotuM nathI. vaLI sarva vAta upara vizvAsa hoyate paNa darzanamohanIya karmanuM AvaraNa khasavAthI thayela hoya to ja nizcayathI samyaktva hoi zake, anyathA te karmanuM AvaraNa khasyA vinA bApadAdAnI rUDhI ityAdika kAraNathI thayelo je rAga te nizcaya samyaktvarUpa nathI, ane te darzanamohanIya karmanuM AvaraNa khasyuM che ke nahi te sarvajJa jANI zake che, paNa ApaNA sarakhA abhajJAnI jIvo jANI zake nahi. mAtra dharma upara rAga che eTaluM sthUla buddhie jANI zakAya, tethI nizcayapUrvaka samyaktva utpanna thayuM che ke nahi te ApaNe jANI zakIe nahi. prazamAdi lakSaNa samyaktvanuM je batAvela che, te paNa uparanA AtmapariNati rUpa AzayavALA arthathI saMgata thAya che. jaina-prakriyA : samyagadarzana prApta karavAnA sAdhano saMbaMdhI vicAra karIe
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAka bhAva-2. 247 te pUrve jena-prakriyA pramANe karmonA ATha vibhAgo pADavAmAM AvyA che. (1) jJAnAvaraNIya, (2) darzanAvaraNIya, (3) vedanIya, (4) mohanIya, (5) AyuSya, (6), nAma, (7) gotra ane (8) aMtarAya. A karmanA ATha vibhAgo che. A dareka vibhAganA bIjA avAntara bhedo che, paraMtu te sarvanuM atra prayojana nahi hovAthI prastutamAM mohanIyakarmanA-darzanamohanIya ane cAritramohanIya -e be mUkhya bhedonA avAntara bhedo vicAravAmAM Ave che. | darzanamohanIyanA samyakatvamohanIya, mizramohanIya ane mithyAtvamohanIya -ema traNa bhedo che, jyAre cAritramohanIyanA kaSAya" ane "nokaSAya" ema be bhedo che. vaLI temAM krodha, mAna, mAyA ane lobha -ema cAra prakAro che. A dareka kaSAyanA eka ekathI utaratA baLavALA anantAnubaMdhI, apratyAkhyAna pratyAkhyAna ane saMjvalana-ema cAra cAra bhedo che. nokaSAyanA (1) hAsya, (2) rati, (3) arati, (4) zoka, (5) bhaya, (6) jugupsA, (7) purUSaveda, (8) strIveda, (9) napuMsaka veda -ema nava bhedo che. A pramANe darzanamohanIyanA traNa, kaSAyanA soLa ane nokaSAyanA nava bhedo maLIne mohanIyanA 28 prakAro paDe che. darzanamohanIyano sAmAnya artha e che ke-tattvanA saMbaMdhamAM yathArtha mAnyatA thavA devAmAM vighna utpanna karavuM arthAta tenuM kArya yathArtha darzananuM AcchAdana karavAnuM che. darzanamohanIya zabda sUcave che ke-darzana sAthe tene kaMi saMbaMdha hovo joie ane vastutaH temaja che ? ane te e che ke-darzanamohanIya karmano asta thatAM samyagradarzanano udaya thAya che. samyagadarzana saMpAdana kravAmAM joitAM sAdhano :
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 thAka bhAva-2 jo ke samyagadarzananI prAptimAM jJAnAvaraNIya karmonA kSayopazamanI apekSA rahelI che, to paNa A kSayopazama kaMi tenuM mUkhya kAraNa nathI; kemake-jeTalA kSayopazamanI apekSA rahelI che, teTalo kSayopazama to paMcendriya jIvone hoya che. AthI mUkhya vAta to e che ke- anAdi anaMta evA caturgatibhramaNa rUpa ghora aTavImAM prANI je mohanIyAdika ATha karmanI utkRSTa sthitinA vipAkane vaza thai paribhramaNa karyA kare che, te karmonI sthiti-kAla ghaTavo. joie ane ema thAya tyAreja samyagadarzananI prApti thai zake tema che. AthI prathama to sthitikAla ane kayA karmano keTalo sthitikAla che te jANavAnI jarUra rahe che. e jijJAsAnA samAdhAnamAM kahevAnuM ke-karmapudgala jeTalA vakhata sudhI AtmA sAthe joDAyeluM rahe, teTalo vakhata te karmano "sthitikAla' kahevAya che. karmadravya vadhAremAM vadhAre jeTalo vakhata rahe te teno "utkRSTa sthitikAla' ane ochAmAM ocho jeTalo vakhata rahe te teno jaghanya sthitikAla' jANavo. temAM vedanIya, nAma ane gotra-e sivAyanA bAkInA karmono jaghanya sthitikAla aMtarmuhUrtano che. tatvArthAdhigama sUtra pramANe vedanIyano jaghanya sthitikAla bAra muhUrta (eka muhUrta = be ghaDI = 48 miniTa) no che, jyAre uttarAdhyayana sUtra pramANe to te kALa aMtarmuhUrtano che. nAma temaja gotra e baMne karmono jaghanya sthitikAla to ATha muhUrtano che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane antarAya e cAra karmono utkRSTa sthitikAla trIsa koTAkoTi sAgaropama che, tathA nAma ane gotrano utkRSTa sthitikAla vIsa koTAkoTi sAgaropama che, jyAre mohanIyano utkRSTa sthitikAla sIttera koTAkoTi sAgaropama che tathA AyuSyano utkRSTa sthitikAla tetrIsa sAgaropama che. temAM ApaNe AgaLa joi gayA tema saMsArasamudramAM DUbelA
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 249 AtmAno uddhAra karavAmAM agrabhAga bhajavanArA samyagradarzanane prApta karavAnuM sAdhana to karmonA sthitibaLano ghaTADo thavo joie e che. to have kayA karmano keTalo ghaTADo thavo joie ane te paNa zAthI thAya che te vicAravuM bAkI rahe che. AnA samAdhAnamAM samajavuM ke eka AyuSyakarma sivAyanA sAte karmonI sthiti kiMcita nyUna eka koTAkoTi sAgaropama jeTalI rahevI joie. AmAM AtmAno pariNAmavizeSa, ke jene "yathApravRttikaraNa' nA nAmathI oLakhAvavAmAM Ave che te kAraNabhUta che. anya zabdamAM kahIe to trIsa koTAkoTi sAgaropamanI sthitivALAM evA jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya ane aMtarAya karmonI sthiti ghaTIne chevaTe eka palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgathI nyUna evA eka koTAkoTi sAgaropama jeTalI rahe, temaja vIsa koTAkoTi sAgaropamanI utkRSTa sthitivALA nAma ane gotrakarmanI sthiti paNa Akhare eka palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgathI nyUna evA eka koTAkoTi sAgaropama jeTalI rahe H arthAt jJAnAvaraNAdika karmanA jeTalI ja rahe ane sIttera koTAkoTi sAgaropamanI sthitivALA mohanIyakarmanI sthiti paNa aMte eTalIja bAkI rahe. eTale keAyuSya sivAyanA karmonI sthiti ghaTIne ekI vakhate uparyukta. pramANa jeTalI rahe, tyAre ja samyagadarzana prApta karavAnuM prathama dvArA prApta thAya che. A dvAra sudhI AtmAne dorI lAvanAra bIjuM koi nathI, paNa teno pariNAma yathApravRttikaraNaja che. ATalethIja kArya sare tema nathI. A uparAMta apUrvakaraNa ane anivRttikaraNanI prApti thAya to ja samyagaddezana saMpAdana karI zakAya tema che. yathApravRttiwNAdinuM svarUpa -
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250. - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-2 ApaNe joi gayA tema ekaMdare karaNo traNa che. (1) yathApravRttikaraNa, (2) apUrvakaraNa ane (3) anivRttikaraNa. temAM "karaNa' zabdano artha pariNAma-adhyavasAya che. "yathApravRttikaraNa' eTale sAdhAraNa rIte upayoga vagara utpanna thanAro pariNAma, "apUrvakaraNa" eTale pUrve nahi anubhavelo evo pariNAma ane "anivRttikaraNa" eTale samyaktva (samyagadarzana) utpanna karyA vinA nahi cAlyo janAro pariNAma. A pramANenI traNa karaNonI sthUla rUparekhA che. have tenA vizeSa svarUpa tarapha draSTipAta karIe. temAM prathama to A traNe karaNomAM prathama bhAga bhajavanArA yathApravRttikaraNa tarapha najara karIe. yathApravRttikraNaH yathApravRtti eTale AtmAnI anAdikALathI karma khapAvavAnI jevI pravRtti cAlI Ave che tevI ne tevI pravRtti. jo ke-AtmAnI anAdinI cAla kAyama che, paraMtu kAraNa-paripAkane laine mithyAtvanI maMdatA thAya che-karmonuM sthitibaLa ghaTe che. ahIM koine zaMkA thAya che ke A vAta kema saMbhavI zake? to tenA samAdhAnArthe nIcenA be udAharaNo vicAravAmAM Ave che. - dhAro ke-ApaNI pAse eka dhAnyano bhaMDAra che. emAMthI dararoja jeTaluM dhAnya bahAra kADhavAmAM Ave tenAthI ochuM -nyUnA pramANamAMja temAM dhAnya nAMkhavAmAM Ave, to zuM kAlAntare amuka kALa vityA bAda te bhaMDAra alpa dhAnyavALo nahIM thai jAya ? tevI rIte prastutamAM karma e dhAnya che ane Atmapradeza e karmarUpa dhAnyane bharavAno bhaMDAra che. akAmanirjarA dvArA anAbhoge. AmAMthI ghaNAM karmonI nirjarA thAya ane sAthe sAthe alpakarma baMdhAtA jAya, to pachI karmarUpa dhAnya ghaTe e zuM svAbhAvika nathI 2. arthAt svAbhAvika che.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ rapa1 cauda guNasthAnaka bhAdI-2 have bIjA udAharaNa tarapha najara karIe. dhAro ke-eka parvata che ane temAMthI jaLanI dhArA vahe che. to pachI A parvatanI nIce rahelo koika pASANa A jaLanA pravAhamAM taNAi-Ama-tema athaDAi ghasAto ghasAto potAnI meLe goLa ane suMvALo banI jAya, ema kahevAmAM koi pramANanI jarUrata nathI. prastutamAM jIva te pASANarUpa che ane caturgatirUpa saMsAra te jaLano pravAha che.temAM taNAto jIvarUpI pASANa akAmanirjarArUpa gharSaNa vaDe dharmapravRtti rUpa yogya ghATamAM Ave yathAyogya saMyogo maLatAM kaSAyamaMdatAnA yoge amuka karmajjanuM ApoApa zaTana-paTana thatAM jIva kaMika halako thAya, e dekhItI vAta che. A be udAharaNo uparathI samajI zakAya che ke-jIva paNa dIrdha sthitivALAM karmone khapAvato jato, kheravato jato ane alpa sthitivALAM navIna karma bAMdhato jato, kAlAntare anAbhogarUpa yathApravRttikaraNa vaDe alpa alpa sthitivALAM karmavALo thAya : arthAt jarUraja tenAM karmonuM sthiti baLa ghaTe. A uparathI joi zakAya che ke-yathApravRttikaraNa e AtmAno anAbhoga-buddhipUrvaka vinAno pariNAma che : arthAt jIva pahelAM jema atizaya dIrdha sthitivALA karmo bAMdheto hato, tene badale have alpa sthitivALA karma bAMdhe temAM A pariNAma kAraNarUpa che. paraMtu Avo pariNAma to abhavyone arthAta jeomAM muktie javAnI yogyatA nathI teone paNa utpanna thAya che. ethI edraSTie A mahattvano nathI, to paNa AtmonnatinA mArga tarapha prayANa karanArAo mATe e paheluM sTezana che. jene potAnA AtmAnuM hita sAdhavuM hoya, muktipurImAM javAnI jene tIvra abhilASA utpanna thai hoya, tene to ahIMA sudhInI TIkITa kaDhAvavI ja joie,temaja A sTezana sudhInI musAphrI paNa karavI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2para cauda guNasthAnaka bhAdj-2 ja joie. ahIMA AvyAthI ja kArya sarI zake kharuM, paraMtu eno artha ema nathI ke A sTezane AvyA ke kArya sarIja gayuM. ahIM sudhI AvI pahoMcavuM e azakya nathI, paraMtu ahIM AvyA vinA ja AgaLa javuM e to jarUra azakya che. A draSTie ema kahI zakAya ke-yathApravRttikaraNanI prApti nirarthaka nathI, temAM paNa gaurava raheluM che. vaLI temAM je jIvanA saMbaMdhamAM saMsArano cheDo have AvIja rahelo hoya ane ethI karIne jenA saMbaMdhamAM A yathApravRttikaraNa aMtimaja hoya, te jIvanuM yathApravRttikaraNa to kharekhara prazaMsApAtra che : kemake-AvA yathApravRttikaraNa vaDe jIva AtmonnatimAM AgaLa vadhI muktinA sikkA rUpa samyagdarzanano avazya lAbha meLave che. AvuM aMtima yathApravRttikaraNa prApta thayA pachI apUrvakaraNa meLavavAne bahu zaMkSA mAravA paDe ke vadhu vakhata rAha jovI paDe tema paNa nathI. eka aMtarmuhUrtamAM ja eno samAgama-udaya thAya che : arthAt aMtima yathApravRttikaraNa prApta karyA bAda apUrvakaraNa prApta karavAmAM ochAmAM ocho nava samayano vilaMba thAya che ane vadhAremAM vadhAre eka muhUrta- 48 miniTamAM kAMika nyUna eTalo vilaMba thAya che, jyAre sAmAnya yathApravRttikaraNano utkRSTa sthitikAla to asaMkhyAta samayano che. sAmAnya yathApravRttiwNa : je aMtima yathApravRttikaraNa bAda apUrvakaraNa temaja anivRttikaraNa utpanna thAya che, te sivAyanA sAmAntha-sAdhAraNa yathApravRttikaraNanA adhikArI to abhavyo paNa che, paraMtu teo A prathama karaNane prApta karI AtmonnatimAM AgaLa vadhI zakatA nathI. bhavyajIvo ke jeo moDA-vahelA paNa muktiramaNIne varavAnA che, temAMthI paNa keTalAka dIdhasaMsArI to ahIMthI pAchA haThe che.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---------- cauda guNasthAnaE bhAga-2 253 te o potAnA dIrdhasaMsArIpaNAnA yoge tathAprakAranI saMyogasAmagrInI prAptinA abhAve samyagadarzanane pAmI zakavAnA nathI. vaLI keTalAka abhavya jIvone A sAmAnya yathApravRttikaraNa prApta thatAM cAra sAmAyiko (1) samyaktvasAmAyika, (2) zrutasAmAyika, (3) dezaviratisAmAyika ane (4) sarvaviratisAmAyika, (temAM samyaktva sAmAyika kaho ke samyaktva kaho te ekaja che.) paikI zrutasAmAyikano lAbha thAya che, paraMtu bAkInA temane traNa sAmAyikono lAbha saMbhavato nathI. A vAtane Avazyaka TIkAnuM nIce mujabanuM vAkya Teko Ape che. "abhavyasyApi kasyacid yathApravRttikaraNato vanthimAsAdyA hedAdi vinUtidarzanata: prayojanAntarato vA pravartamAnasya mRtasAmAyivasAmo mavati, na zepanAma: " atre e umeravuM anAvazyaka nahIM gaNAya ke-sAmAnya yathApravRttikaraNe AvelA bhavyajIvo prAyaH kRtadharmathI kAlAdika bhede samyaktva prApta karI zakavA bhAgyazALI banI zake che. zrata dharma athati Agamadharma upara samyaphadraSTine keTalI avihaDa pariNati hoya che, te viSe pUjya zrImAna yazovijaya mahArAje kahyuM che ke "mana mahIlAnuM vahAlA upare, bIjA kAma karaMta; tima mRtadharme re ehamAM mana dhare, jJAnAkSepakavaMta". A uparathI kAlAdika bheda samyaktvanI prApti mATe viyollAsa jAgRta thavAnA kAraNabhUta vAstavika-yathArtha mRtadharmapariNatinI keTalI AvazyaktA che, te vAcakoe vicArI levuM. sAmAnya yathApravRttikaraNamAM vartato jIva (bhale te pachI
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 IIka bhAva- 2 bhavya hoya ke abhavya hoya) tenA teja pariNAmamAM saMkhyAta athavA asaMkhyAta kALa sudhI rahI zake che. teTalo kALavityA bAda bhavyajIva kAM to caDatA pariNAmavALo bane che, eTale keapUrvakaraNAdi vaDe samyagadarzana prApta kare che ke kAMto tenA pariNAma malina thatA jAya che. abhavyane mATe caDIyAtA pariNAmano saMbhava nahi hovAthI te tadanaMtara patita thAya edekhItI vAta che. yathApravRttikaraNamAM vartato jIva rAga-dveSarUpI granthi (gAMTha)nI samIpa Avela che, eTale ke-te granthidezamAM rahelo che ema zAstrakAro kahe che. A granthidezamAM rahelo abhavyajIva paNa uttama sAdhuono satkAra thato joine ke tIrthaMkaranI samRddhi joine, dravyacAritra aMgIkAra karI kriyAnA baLathI navamA saiveyakamAM paNa utpanna thai zake che. vaLI evo abhavya jIva vadhAremAM vadhAre navamA pUrva sudhI sUtrapATha jANI zake che, paraMtu te vAstavika artha jANato nathI. A pramANe te dravyacuta meLave che. koi mithyAtvI bhavyajIva to granthidezamAM rahIne daza pUrvamAM kaMika nyUna eTaluM dravyakRta prApta karI zake che. kaMika dhUna kahevAno hetu e che ke-jeNe pUrepUrA daza pUrvanuM adhyayana karyuM hoya, te to sakhyatvathI alaMkRta hoya che. jethI ochA jJAnavALAne samyaktva hoi paNa zake ane na paNa hoi zake. A yathApravRttikaraNa AgaLa vadhavAmAM rAga-dveSarUpa granthi vacce Ave che ane te durbhedya dukhe karIne bhedI zakAya tevI che. tethI apUrvakaraNarUpa parazu dvArA bheda karyA vinA AtmonnatimAM AgaLa vadhI zakAya tema nathI, eTale ke-samyakatva maLI zake tema nathI. AthI A granthinA svarUpa paratve vicAra karIe. granthi svarUpa: granthi zabdano artha 'gAMTha' che. atre prastutamAM A granthithI
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2, 255 - - - - - - - - - - - - - - - AtmAno ati malina rAga-dveSarUpa pariNAma samajavAno che. vizeSAvazyakamAM paNa kahyuM che ke "gaMThitti sudumao, kakkhaDadhaNaruDhagaMTThiva / jIvassa kammajaNio, ghaNarAgadosapariNAmo ||" "arthAta :- kaThora, nibiDa ane atizaya majabUta kASThAdikanI gAMThanI peThe durbhedya evo karyajanita jIvano gADha rAga-dveSarUpa pariNAma te "granthi' che. A granyi cAra anantAnubaMdhI kaSAyonA samudAyarUpa che. pranthinI samIpa AvelA jIvonuM vartana : ApaNe upara joi gayA tema A granthinI samIpa AvelA jIvonuM vartana vividha prakAranuM che. jemake-keTalAka jIvo rAgadveSane vaza thaine A granthithI pAchA haThe che, eTale ke-teo krIthI dIrtha sthitivALAM kamabAMdhe che ane keTalAkaprathama karaNayukta thaine tyAM ja rahe che H arthAta teo amuka kALa paryata eka palyopamanA asaMkhyAtA bhAgathI dhUna evI eka koTAkoTi sAgaropamanI sthitivALAM karmo bAMdhe che, eTale ke-enAthI jUnAdhika sthitivALAM karmo teo bAMdhatA nathI. "amuka kALa parvata' ema kahevAnuM kAraNa e che ke-A granthidezamAM Avelo bhavya ke abhavya jIva tyAM ne tyAM utkRSTa asaMkhyAta kALa sudhI ja rahe, paraMtu haMmezane mATe tyAMja rahe nahi. kemake-ATalA kALa daramyAna je bhavyajIva hoya te kAM to granthi bhede athavA to abhavyanI mAphTa tyAMthI pAcho . AthI joi zakAya che keyathApravRttikaraNanI utkRSTa sthiti asaMkhyAtakALanI che, nahi ke anantakALanI. granthidezamAM rahelA keTalAka jIvo tIkSNa dhAravALA kuhADA sarakhA AtmAnA apUrva pariNAmanI madadathI te durbhadha granthine
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 cauda guNasthAnaka bhAga-2 bhedI nAkhe che. A AtmAnA apUrva pariNAmane "apUrvakaraNa" kahevAmAM Ave che. evuM vizeSaNa lagADavAnuM kAraNa e che keAtmAne Avo pariNAma kadI paNa pUrve thayo hato nahi. AvI rItanA jIvonA uparyukta traNa vartanone samajavAne sArU nIcenuM draSTAMta upayogI thai paDe tema hovAthI te atra ApavAmAM Ave che. dhAro ke-koi traNa manuSyo koika nagara tarapha javA nIkaLyA che ane mArgamAM aTavI AvatAM temAM thaine AgaLa prayANa karavA mAMDe che. paraMtu sUryAsta thavAno samaya AvI pahoMcatAM paNa teo hajI te aTavI-jaMgala oLaMgI rahyA nathI. AthI teo bhayabhIta thAya che ane temAM adhUrAmAM purUM tyAM be coronuM Agamana thAya che. A traNa purUSomAMno eka to A be corone jotAMja palAyana karI jAya che, jyAre bIjA purUSane to A be coro pakaDI le che ane trIjo A corone parAsta karIne potAne mArge AgaLa vadhe che, arthAt A trIjo purUSa bhayAnaka aTavIne oLaMgIne iSTa nagaramAM jai pahoMce che. Ano upanaya e che ke bhavabhramaNa yAne saMsAra te bhayAnaka aTavI che ane traNa manuSyo te traNa prakAranA jIvo che. karmasthiti te mArga che ane granthideza te bhayAnaka sthAna che, rAga ane dveSa te be coro che ane iSTanagara te samyakatva che. traNa purUSomAMthI je durbhavya ke abhavya hato te pobArA gaNI gayo arthAta-granthideza sudhI AvyA chatAM paNa utkRSTa sthitinA baMdhane laine te tyAMthI pAcho , je purUSane coroe pakaDI rAkhyo tene tevI rItanA rAga-dveSathI grasta thayelo jANavo ke je granthine bhedI paNa zakato nathI ke tyAMthI amuka kALa paryata pAcho paNa phrI zakato nathI ane je purUSa corone mArI haThAvIne abhISTa nagaramAM jai pahoMcyo. tethI ema samajavAnuM ke-te apUrvakaraNa vaDe granthine bhedIne
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 samyaktva pAmyo. yathApravRttiNAdi traNa No paratve kIDInuM draSTAMta : 257 pRthvI upara pharatI pharatI koi kIDI koi khIlA sudhI AvIne pAchI , koi kIDI tyAM sudhI AvIne te khIlA upara caDhI jAya tathA koi kIDI e khIlA upara thaine AgaLa uDI jAya, e A uparyukta draSTAMta che. eno upanaya e che ke-kIDInuM pRthvI upara pharatAM pharatAM khIlA sudhI AvavuM e saMsAramAM anAdikALathI rakhaDatAM rakhaDatAM jIvanuM yathApravRttikaraNa pAmI granthideza sudhI AvavA barAbara che, koi kIDI khIlA upara caDhI jAya e apUrvakaraNanI prApti arthAt granthinuM bhedana che ane koi kIDI e khIlA upara caDhIne AgaLa uDI gai e A granthine bhedavA bAda anivRttikaraNanI prApti che. apUrvaNanA adhikArI : ekendriyathI caturindriya sudhInA jIvo A apUrvakaraNanA adhikArI nathI. vaLI paMcendriya jIvomAM paNa jeo paryApta saMjJI paMcendriya hovA uparAMta jeone bahumAM bahu saMsAramAM kiMcit nyUna, evA ardhapudgalaparAvartana jeTalA kALa paryaMtaja rajhaLavAnuM bAkI raheluM hoya : arthAt eTalA kALa daramiyAnamAM to jeo jarUra ja muktinagare pahoMcavAnAja hoya, teja jIvo A apUrvakaraNanA adhikArIo che. vizeSamAM AvA jIvomAM irSA, dveSa nindA vigere doSo ghaNAja maMda paDI gayelA hoya che. teo AtmakalyANanI prabaLa abhilASA rAkhe che, AthI teo sugurUnuM bahumAna jALavavA tanatoDa mahenata kare che. AvA jIvo adhyAtmanI prathama bhUmikA upara che arthAt teo apunarbandhaka che. eTale keteo je avasthAmAM mithyAtvano utkRSTa sthitibaMdha thato aTakI
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 cauda guNasthAna bhAga-2 jAya evI apunarbandhaka avasthAne pahoMcelA che. A jIvo nItine mArge cAle e svAbhAvika ja che. A pramANenI avasthAmAMthI pasAra thayA bAdaja teo granthino bheda karI samyakatva saMpAdana kare che. have je jIvane apUrvakaraNa prApta thayuM hoya tene jarUra ja anuvRttikaraNa thAya e vAta upara AvIe. te pUrve eka prazno uThe che ke-jema (ekaja jIva AzrIne) yathApravRttikaraNanI prApti aneka vAra thai zake tema che, tevI rIte A apUrvakaraNa ke je bhavyajIvone ja thai zake tema che, tenI prAptinA saMbaMdhamAM paNa ema ja samajavuM ke kema ? arthAta A apUrvakaraNa bhavyajIvane ejja vAra prApta thAya ke tethI vadhAreM vAra paNa thai zake ? ane jo apUrvakaraNa ekathI vadhAre vAra prApta thai zakatuM hoya to pachI apUrvakaraNa zabdathI sUcita thato artha kevI rIte ghaTI zakaze vArU? AnA saMbaMdhamAM samajavuM ke-keTalAka bhavyajIvane eka karatAM vadhAre vAra paNa apUrvakaraNanI prApti saMbhavI zake che, kemakeapUrvakaraNa prApta karyA bAda anivRttikaraNa prApta karavA pUrvaka je samyaktva prApta thAya che, te kadI gumAvI na besAya tevuM nathI. paraMtu jene eka vakhata apUrvakaraNa prApta thayuM eTale te mokSe to jarUra ja javAno arthAt eka vakhata sakhyatva gumAvI bese to paNa tene samyaktva IthI maLavAnuM ja. jyAre vastusthiti AmA che to have bIjI-trIjIvAranA apUrvakaraNane apUrvakaraNa kahevuM yogya che ke kema ? teno uttara e che ke-A apUrvakaraNa kaMi bahu vAra maLatuM nathI athati kavacita ja maLe che, vAste Ane apUrvakaraNa kahevuM yathArtha che. yathApravRtiwNa ane apUrvakraNamAM rahelI bhinnatAH ApaNe joi gayA tema aMtima yathApravRttikaraNa sivAyanA
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAna bhAga-2 259 bIjA yathApravRttikaraNo to aMka vinAnA mIMDA jevAM che, kemakeAtmonnatimAM te asamartha che. jyAre aMtima yathApravRttikaraNa temaja apUrvakaraNa (prathama ho ke aMtima ho) e banne to AtmAne unnatinA zikhara upara lai javAne samartha che. temAM paNa apUrvakaraNa aMtima yathApravRttikaraNathI caDI AtuM che, kAraNa keyathApravRttikaraNamAM sthitighAta, rasaghAta ke guNazreNinuM pravartana nathI. temaja vaLI A karaNane prApta thayelo jIva je azubha karmo bAMdhe che, te azubha karmanA catuHsthAnaka anubhAgane na bAMdhatAM dvisthAnaka anubhAgane bAMdhe che ane je zubha karma bAMdhe che, tenA dvisthAnaka anubhAgane na bAMdhatAM catuHsthAnaka anubhAgane bAMdhe che. A yathApravRttikaraNanI pUrva avasthA karatAM mahattA sUcave che. vaLI sthitibaMdha paNa pUrNa thatAM palyopamanA asaMkhyaya ke saMkhyaya bhAge nyUna evo anya sthitibaMdha bAMdhe che. apUrvakaraNanA saMbaMdhamAM to te karaNamAM praveza karatAnI sAthe ja arthAta te karaNanA prathama samayamAMja jIva sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi ane anya (apUrva) sthitibaMdhano samakAle prAraMbha kare che. anivRttiwNa : apUrvakaraNa prApta thayA pachI aMtarmuhUrtamAM tenAthI adhika aMze zuddha evo anivRttikaraNa nAmano adhyavasAya prApta thAya che. A adhika zuddhatAne laine to apUrvakaraNathI anivRttikaraNane bhinna gaNavAmAM Ave che. kahevAnI matalaba e che keyathApravRttikaraNa rUpa AtmAnA adhyavasAya karatAM apUrvakaraNa vizeSa zuddha che ane tenAthI paNa anivRttikaraNa adhikAMze zuddha che. A "zuddhatA' zuM che tenA saMbaMdhamAM ane eTaluM ja kahevuM basa che ke-cathApravRttikaraNathI jIva jema jema AgaLa vadhe che, tema tema
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 - cauda guNasthAnaka bhAga-2 tenA kaSAyono anubhAga maMda thato jAya che ane tema thavAthI uttamottama kArya karavA tarapha te vadhAre ane vadhAre protsAhita bane che. anivRttikaraNa e trIjuM arthAt aMtimakaraNa che ane jevuM A karaNanuM nAma che tevuM ja tenuM kAma che. anivRttikaraNano sAdhAraNa artha to e che ke- "kArya karyA vinA nahi pAchA vaLanArUM sAdhana." prastutamAM teno artha evo ja thAya che ane te bIjo koi nahi paNa eja ke- "samyakatva' ne prApta karAvyA vinA nahi rahenAro AtmAno adhyavasAya. A anivRttikaraNanA prAbalyathI "aMtarakaraNa bane che. A "aMtarakaraNa' eTale zuM te have vicAravAmAM Ave che. antaraNa : AtmA anivRttinA sAmarthyane laine arthAta A vizuddha pariNAmanI madadathI mithyAtvamohanIya karmanAM dravyo ke je bahu lAMbA kALanI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna evI eka koTAkoTi sAgaropamanI sthitivALA hatAM tenA be vibhAga pADe che. A pramANe ati dIrdhakALanI sthiti dharAvanArAM mithyAtvamohanIya karmanA puMjamAMno keTaloka bhAga antarmuhUrta sudhImAM bhogavAi jAya-vedAi jAya-khapI jAya evo bane che, jyAre bAkIno jJAnAvaraNIya Adi karmono moTo bhAga ati dIrghasthitivALo arthAt pUrvokta palyopamanA asaMkhyaya bhAge nyUna evI koTAkoTi sAgaropamanI sthitivALo kAyama rahe che. A pramANe mithyAtvamohanIya karmanA dravyonuM be vibhAgomAM vibhakta thavuM -be vibhAgomAM vibhakta thayela karmadravyonI sthitimAM aMtara paDavuM, te "antara karaNa" kahevAya che. attarakraNamAM praveza: anivRttikaraNarUpa adhyavasAyamAM pravartato AtmA A
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajamuhUrta sAkha agnikavyanA bAkInAM Ahira cauda guNasthAna bhAga-2 261 uparyukta antarmuhUrtavedya mithyAtvamohanIya karmadravyone vedI nAMkhe che-anubhavI nAMkhe che-teno kSaya kare che, jyAre bAkInAM ati dIrghasthitivALAM mithyAtvamohanIya karmadravyanA moTA vibhAgone bhasmacchannAgnivata (jema rAkha agnine DhAMkI rAkhe che tema) udayamAM na Ave-antarmuhUrta sudhI to bhogavavA na ja paDe evI rIte dabAvI mUke che. pelAM antarmuhUrtavedya karmadravyo jyAre tamAma vedI levAya che ke te ja kSaNe-teja samayamAM anDarakaraNamAM praveza thAya che : arthAt te kSaNamAM mithyAtvamohanIya karmano jarA paNa vipAkaudaya ke pradeza-udaya e bemAMthI eka paNa jAtano udaya nahi hovAthI samyagdarzana arthAta samyaktvano prAdurbhAva thAya che. A samyakatva aMtarmuhUrta sudhI rahe che, kemake-antarakaraNano kALa antarmuhUrtano ja che. vizeSamAM aMtarakaraNamAM rahyo thako jIvI dezavirati ke sarvaviratine paNa pAmI zake che. A uparathI joi zakAya che ke-anivRttikaraNa rUpa adhyavasAyane prApta thatAM prANa pratisamaya vizuddha pariNAmane pAmato thako bahu kamane khapAve che ? ane temAM khAsa karIne je mithyAtvamohanIya karmo udayamAM AvyAM hoya tene vedI nAMkhe che, ane je udayamAM na AvyAM hoya arthAt udIraNAdika karaNa dvArA paNa jene (vipAka-udaya ke pradeza-udaya e bemAMthI eka paNa) udayAbhimukha banAvI zakAya tema na hoya tene dabAvI rAkhe che arthAta tene upazamAve che. A pramANe mithyAtvanI sthitinA be vibhAga pADI anDarakaraNa kare che ane evI ja sthitimAM aMtarmuhUrta sudhI rahe che. atra e dhyAnamAM rAkhavuM ke-uparyukta antarmuhUrtavedha mithyAtvadalikanuM jyAM sudhI jIva vedana karato hoya tyAM sudhI to te mithyAdraSTi ja kahevAya. paraMtu A dalikone vedI nAkhyA bAda arthAt anivRttikaraNanI prApti thayA pachIno antarmuhUrtano kALA
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 cauda muNasthAnaka bhAga-2 vityA bAda ja aMtarakaraNanA prathama samayamAM upazama samyaktva khapave che. kahevAnuM tAtparya e che ke-jema vanamAM dAvAnaLa lAgyo hoya ane te dAvAnaLa prasaratA prasaratA jyAre ukhara bhUmimAM Ave tyAre ApoApa te olavAi jAya che-zAMta banI jAya che, tema prastutamAM mithyAtvavedanarUpa dAvAnaLa paNa antarakaraNarUpa ukharabhUmine prApta thatAM olavAi jAya che arthAt 'upazama samyaktva' * nI prApti thAya che. samyaktva prApta thatAM AnaMdanI vRSTi : ApaNe joi gayA tema antarakaraNanI prathama kSaNamAM mithyAtvamohanIya karmano alpAMze paNa udaya nahi hovAne lIdhe temaja ati dIrgha sthitivALA karmane AtmAnA anivRttikaraNarUpa zubha pariNAmane laine dabAvI rAkhelAM hovAne lIdhe arthAt rAgadveSanI upazama avasthAne laine AtmAne aupazamika samyaktva prApta thAya che. A samyaktvano prAdurbhAva thatAM AtmAne je AhlAda thAya che te kharekhara avarNanIya che. grISmaRRtumAM khare bapore sUryanA prakhara tApathI pIDita thayelA nirjaLa vanamAM bhaTakatA vaTemArgune vRkSanI chAyArUpa zItaLa stAna najare paDe to paNa tene keTalo AnaMda thAya ? to pachI A vaTemArgune AvA zItaLa sthAnamAM ArAma levAnuM maLe, eTaluM ja nahi paraMtu te uparAMta tyAM AvIne koika tene zIta jaLanu pAna karAve temaja AkhA zarIre caMdanAdikano lepa kare, tyAre tene keTalo AhlAda thAya vArU ? tevIja rIte anAdikAlika saMsArarUpa grISmaRRtumAM janmamaraNAdikarUpa nirjaLa vanamAM kaSAyarUpa tApathI dagdha thayelA ane tRSNArUpa tRSAthI duHkhita thatAM evA bhavyajIva rUpa vaTemArgune aMtarakaraNarUpa zItaLa chAyA draSTigocara thAya, tyAre te, te tarapha harSaghelo thaine doDe emAM zuM navAi ? ane tyAM jatAM ja
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAdj-2 aMtarakaraNarUpa sthAnamAM praveza karatAM ja caMdanathI paNa anekagaNA zItaLa evA samyaktva rUpa dhanasAra (caMdana)thI teno AtmA carcita thAya, tyAre to tenA harSa viSe pUchavuM ja zuM ? AvA samaye anaMtAnubaMdhI kaSAyo ane mithyAtvarUpa paritApa temaja tRSNArUpa tRSA to tenA tarapha draSTipAta paNa karI zakatA nathI. raNasaMgrAmamAM jaya maLatAM vIrapurUSone je AnaMda thAya che, tenAthI karoDa gaNo ane tethI paNa vadhAre AnaMda AtmA A samyakatva meLavatA anubhave che, ema kahevAmAM jarA atizayokti nathI. kemake-anAdikALathI prati samaya tIvra dukha devAmAM agresara ane kaTTA zatrurUpa mithyAtvanA upara vijaya meLavatAM kayo prANI khUzI khUzI na thai jAya ? janmathI ja je aMdhA hoya tene ekAeka netranI prApti thAya ane A samagra vizva avalokavAnI tene taka maLe tyAre te AnaMdita thai jAya, to pachI anAdikALathI mithyAtvarUpa aMdhatAthI duHkhI thatA jIvane samyagadarzanArUpa netro maLe, tyAre tenA varSamAM kaMi kacAza rahe kharI ? aMtarakraNamAM vartavA jIvanI pravRtti : aMtarakaraNamAM praveza thatAM ja jIva prathama to samyaktva prApta kare che. tyAra bAda aMtarmuhUrta sudhI te tyAM rahIne zuM kArya kare che te have joie. A samaya daramyAna jIva pelAM atyAra sudhI dAbI rAkhelA-upazamAvelA ati dIrdha sthitivALAM mithyAtvamohanIya karmadravyone svaccha banAvavAno prayatna kare che. Avo prayatna karavAthI uparyukta karyadravyomAMthI je karmadravyo sarvathA zuddha banI jAya, tene "samyaktvamohanIya' evuM nAma ApavAmAM Ave che, je ardhazuddha bane che tene "mizra mohanIya' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che ane je azuddha ne azuddha ja rahI jAya che
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- 264 * cauda guNasthAnaka bhAga-2 ---------- tene "mithyAtvamohanIya' kahevAmAM Ave che. jema ati malina kAca bahArathI AvatA prakAzane rokI rAkhe che, kintu teja kAcano mela dUra karI tene svaccha banAvavAmAM Ave, to pachI A prakAzano pratibaMdhaka raheto nathI, tevI ja rIte mithyAtvamohanIyarUpa kAcano mithyAtvarUpa mela dUra karI tene zuddha banAvavAmAM Ave, tyAre te samyakatvarUpa prakAzane aMdara AvatAM naja aTakAve e dekhItI vAta che. mithyAtva mohanIyanA traNa vibhAgo H upara joyuM tema aupazamika samyakatvamAM vartato AtmA mithyAtvamohanIya karmanA zuddha, mizra ane azuddha-ema traNa vibhAgo kare che. A saMbaMdhamAM jenazAstromAM je vastra, jaLa ane madanakodravAnAM-ema traNa draSTAMto ApavAmAM Ave che. jema koi malina vastrane dhovAmAM Ave to te nirmaLasvaccha banI jAya, koika evuM vastra dhovAtAM te azuddha bane ane koika vastra evuM paNa hoya ke dhoyA chatAM paNa te malina ja rahe, tema prastutamAM samajI levuM. evI ja rIte keTaluMka malina jaLa svaccha thAya, keTaluMka nirmaLa tathA malina arthAta mizra rahe ane keTaluMka malinaja rahe, e bIjuM draSTAtta che. madanakodravAne dhovAthI temAMnA keTalAka saMpUrNa mayaNA rahita thAya, keTalAka thoDe-ghaNe aMze mayaNA sahita rahe ane keTalAka to sarvathA mayamA sahita ja rahe, e trIjuM draSTAna che. opazamika sakhyattvanI prApti pachIno jIvano pariNAma : aupazamika samyakatvano aMtarmuhUrtano kALa vityA bAda uparyukta A zuddha, mizra ane azuddha-e traNa vibhAgomAMthI je
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 265 cauda guNasthAna bhAga-2 dravyano udaya thAya, te prakAranI jIvanI sthiti thAya che arthAta jo zuddha dravyano udaya thAya to AtmA "kSAyopathamika samyakatva' prApta kare che, jo mizradravyano udaya thAya to te mizra draSTi' bane che ane jo azuddha dravya udayamAM Ave to te phrIthI "mithyAdraSTi' thAya che. - atra khAsa dhyAna kheMce evI hakIkata to e che ke-upazamAM samyaktvanI madadathI AtmA je mithyAtvamohanIyanA traNa vibhAgo banAve che, temAMthI game te eka to aMtarmuhUrta kALa vityA bAda udayamAM Ave che jaH ane tema thatAM te tathAvidha arthAt cothA, trIjA ke pahelA guNasthAnane prApta kare che. prAsaMgika prathama guNasthAnaka saMbaMdhI kAMika zAstrAdhAre vicAraNA : 'sarvathA jinadharmavAhyatvena prathama guNasthAnakasthi taYca' evo ja ullekha che, e uparathI samajI zakAya che ke-prathama guNasthAnanA adhikArI jinadharmathI vimukha mithyAdraSTi che. paraMtu mithyAdraSTimAM guNasthAna kema mAnavAmAM AvyuM che evo sahaja prazna udbhave che. kahevAnI matalaba e che ke-unnati dazAmAM ja guNasthAnano prayoga yogya che, kemake-guNasthAna zabda ja sUcave che tema guNonA vikAsa vinA guNasthAna ghaTI zake nahi. eka apekSAe A vAta sAcI che. Ane lakSyamAM rAkhIne to guNasthAnakramArohamAM zrI ratnazekharasUri mahArAjA kahe che ke "udevALurvagharmeSa, yAddeva-guru-dharmaghI: | tanmithyAtvaM bhaved, vyakta-mavyaktaM mohalakSaNam / / anAdyavyaktamithyAtvaM,
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 coda maNasthALaka bhAga-2 jIveDastyeva sadA param / vyaktamithyAtvadhIprApti guNasthAnatayocyate / / " arthAt - kudeva, kugurU ane kudharmane viSe sudeva, sugurU ane sudharmanI mati te vyakta mithyAtva che, jyAre moharUpa lakSaNavALuM avyakta mithyAtva che. A avyakta mithyAtva anAdikALathI jIvamAM che, paraMtu temAMthI nIkaLI) vyakta mithyAtva buddhinI prApti te prathama guNasthAna kahevAya che. AnuM tAtparya e che ke-avyakta mithyAtva e tadana ajJAnadazA che, ema supadArthane kupadArtha ke kupadArthane supadAthI evI viparIta samajaNanI paNa yogyatAno abhAva che. e to ghora aMdhakAra jevI avasthA che. AvI avasthAmAMthI bahAra nIkaLI viparIta samajaNa jeTalI paNa yogyatA prApta karavI te vyakta mithyAtva che ane Ane prathama guNasthAnaka tarIke oLakhavAmAM Ave che. "bhagavad zrImad haribhadrasUrijI to tyAM sudhI kahe che ke-prathama guNasthAnanI prApti mizrAdraSTinA guNonA AdhAra upara mAnavI joie. A vAtanI temanI yogadraSTi samuccaya nAmanI kRtino zloka sAkSI pUre che. "prathamaM yad guNasthAnaM, sAmAnyenopavarNitam / asyAM tu tadavasthAyAM, mukhyamavarthayorAta: ||" atre e umeravuM anAvazyaka nahi gaNAya ke-jema avyakta mithyAtvI maTIne vyakta mithyAtvI thavuM e eka apekSAe unnata dazA che, tema bIjI apekSAe ema paNa ullekha karI zakAya keavyakta mithyAtva e raudrapariNAmavALA vyakta mithyAtva karatAM sAruM che, kemake-vyaktamithyAtva buddhinI ugra dazAmAM jevo kilaSTa
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 267 karmano baMdha thAya che, tevo avyakta mithyAtvathI thato nathI. AthI karIne je vyakti mithyAtvabuddhine prathama guNasthAnaka tarIke oLakhAvavI ghaTe che, te viziSTa prakAranI arthAt mitrAdraSTi sthitivALI hovI joie. A vAtanuM paMDitapravara yazovijaya gaNi kRta dvAciMzikAno zloka ane tenI TIkA samarthana kare che. "vyaktamithyAtvadhIprApti rapyanyatreyamucyate / ghane male vizeSastu, vAvyabldharyonuM ? ? !" TIkA - "anyatra-granthAntare vyaktamithyAtvadhIprApti: mithyAtvaguNasthAnakapadapravRtti nimittatvena iyaM mitrAdraSTire vonyate, vyatvena taX 3macA Iva JUvAta | paLe-tIvra male tu sati, nu iti vitarke, vyaktAvyaktadhiyo: ko vizeSa: ? duSTAyA dhiyo vyaktAyA avyaktApekSayA pratyuta atiduSTatvAt na kathaMcid guNasthAnatvanibandhanatvam ||" A pramANe guNasthAnakanI vyAkhyA vicAratAM jarUra evI zaMkA udbhave che ke-siddhAntomAM-AgamomAM prathama mithyAdraSTi guNasthAna to tamArA nIcI hadanA jIvomAM-sUkSma nigoda jevA jaMtuomAM paNa svIkAravAmAM AvyuM che te zuM ayogya che ? AnuM samAdhAna e che ke-A hakIkata to sAmAnya apekSAe che. ane te vaLI eja ke-sUkSmamAM sUkSma jaMtumAM paNa-sUkSma nigodanA jIvomAM paNa thoDIka paNa caitanya mAtrA cheja. A apekSAne lakSyamAM rAkhIne evA jIvomAM prathama guNasthAna sidvAntakAroe svIkAryuM che. viziSTa apekSA uddezIne to je ugAro anyAnya AcAryoe kADhyA che tenI sthUla rUparekhA upara mujaba che, je khAsa dhyAna kheMcavA yogya che. ATaluM prAsaMgIka jaNAvI have prastuta hakIkata.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 268 karmagrankAro ane siddhAntakAro vacce samyakta paratve matabheda : anAdi mithyAdraSTi prANI prathama opazamika samyakatvane ja prApta kare che, arthAta anAdikALathI saMsAramAM bhramaNa karatAM karatAM jIva pahelI vAra ja je samyaktva prApta kare, te to opazamika samyakatva ja hoi zake. temaja vaLI A aupathamika samyakatvane prApta karI aMtamuhUrtakALa pUrNa thayA bAda kSAyopathamika samyaktvadraSTi, mizradraSTi tathA mithyAdraSTi e traNa sthitio paikI yathAsaMbhava koi paNa sthiti prApta kare che ja, kemake-aupathamika samyakatvanA samaya daramiyAna te uparyukta traNa vibhAgo jarUra kare che ja. A vAta temaja opazamika samyakatvaprAptino je prakAra ApaNe joi gayA te hakIkatanA saMbaMdhamAM matabheda che, kemake-A. hakIkata to karmagranthakArone ja mAnya che, jyAre siddhAntakAro e bAbatamAM temanAthI jUdo abhiprAya dharAve che. siddhAntakAronuM mAnavuM ema che ke-anAdi mithyAdraSTi prANI prathamataH upazama samyakatvane ja prApta kare evo kAMi acaLa niyama nathI : arthAta koika anAdi mithyAdraSTi jIva opazamika samyaktvane to koika kSAyopathamika samyaktvane paNa prApta karI zake che. vizeSamAM e paNa atra dhyAnamAM rAkhavAnuM ke- je prANI siddhAntakAronA mata mujaba prathamathI opazamika samyakatva saMpAdana kare che, teno prakAra karmagranthakAroe batAvela prakArane moTe bhAge arthAta yathApravRttikaraNAdi traNa karaNanI prAptipUrvaka aMtarakaraNanA prathama samayamAM pathamika sabhyatvanI prApti thAya che tyAM sudhI maLato Ave che. paraMtu vizeSatA e che ke-A aupazamika samyaktvanA anubhava samayamAM (ke te pahelAM paNa) te jIvA mithyAtvamohanIyanA zuddha, ardhazuddha ane azuddha ema traNa
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 269 cauda guNasthAna bhAga-2 vibhAgo-paMja karato nathI. AthI karIne nirmaLa opazamika bhAvane aMtamuhUrta kALa paryaMta anubhavIne te prANI pAcho mithyAdraSTi avasthAne ja prApta kare che, arthAt tene kSAyopathamika samyakatva ke mizradraSTi e bemAMthI eka paNa sthiti prApta thatI nathI. A saMbaMdhamAM siddhAntakAro illikAnuM draSTAMta raju kare che. kalyabhASyamAM kahyuM che ke ___ "AlaMvaNagalahantI jaha saTTANaM na muMcae iliyA / evaM aphyaMtipuMjI micchaMcia uvasamIei / / " | bhAvArtha :- jema iyaLa koi kASThAdi padArthothI AgaLa javAne cAhanA kare tyAre AgalA gAtranuM vistAravuM kare. AgalA zarIranA bhAgane cAre tarapha vistAranA sthAnaka nahi pAmatAM, pAchI pUrvasthAnake jyAMthI zarIra upADyuM hatuM tyAMja Ave, ema sthAnAMtara gamanano abhAva mATe upazama samyaktvI mithyAtveja jAya. kAraNa ke-upazama samyagdaSTi jIva upazama samyakatvathI bhraSTa thai traNa puMja nahIM karelA hovAthI mizra ane zuddha puMjarUpa sthAnanA AdhAra vagarano pAcho upazama samyaktvI mithyAtveja jAya che. A pramANe sidvAMtikano mata che. je jIva tathAvidha sAmagrInA sabhAvane laine prathamathI aupathamika samyakatvane badale kSAyopazamika samyakatva saMpAdana kare che, te saMbaMdhamAM siddhAntakAro je vidhi batAve teno ullekha karavAmAM Ave che. A vidhi pramANe prANI prathama to yathApravRttikaraNano adhikArI bane che ane tyAra bAda apUrvakaraNanA sAmarthya vaDe rAga-dveSanI pariNatirUpa granthine bhedI nAkhe che, ane eja karaNane laine (nahi ke anivRttikaraNa dvArA) mithyAtvamohanIcanA traNa puMjo banAve che ane tyAra pachI anivRtti karaNane prApta karI e karaNanI sahAyathI (nahi ke aMtarakaraNanI madadathI) A zuddha, mizra ane azuddha evA traNa puMjomAMthI zuddha
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 cauda guNasthAna bhAga-2 pujanoja anubhava kare che H arthAt te "kSAyopathamika sakhyatva' ne prApta kare che, ane AthI karIne aupazamika samyaktvano adhikArI thayA vinA ja te ekadama kSAyopathamika samyaktvano svAmI bane che. ( A pramANe A mata-bhinnatA paratve vicAra karatAM e paNa lakSyamAM rAkhavuM Avazyaka che ke-anAdi mithyAdraSTi jIva ja zreNi vinAnuM ja aupathamika samyakatva pAme e vAta nirvivAda che, kemake-e hakIkata to siddhAntakAro temaja karmagranthakAro bannene saMmata che. AthI ema paNa anumAna thai zake che ke-je anAdi mithyAdraSTi jIva aupathamika samyakatva pAme te zreNi vinAnuM ja hovuM joie. karmagranthakAro ane siddhAntavAdIonI vicAra-bhinnatAnuM bIjuM sthaLa e che ke je manuSya kSAyopazamika samyaktvayukta maraNa pAme, te deva, naraka, manuSya ane tiryaMca-e cAra gatiomAMthI kai gatimAM jAya ? A saMbaMdhamAM karmagranthakAro to emaja kahe che ke-te devagatimAM ja jAya ane temAM paNa vaLI vaimAnika deva tarIke ja janme che. siddhAntakAro A vAtathI jUdo abhiprAya dharAve che. teo to kahe che ke-te jIve samyakatva prApta karyA pahelAM je gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya te gatimAMja te jAyA che ane samyakatva paNa tenI sAthe jAya che. narakagatimAM sAta narakomAMthI chaTTI naraka sudhI samyaktvane sAthe laine javAya che. vicArabhedanuM trIjuM sthaLa e che ke-granthi bhedhA bAda, samyakatva prApta karyA pachI je jIva mithyAtvadazAmAM jAya arthAta mithyAdraSTi sthAne jai paDe, te jIva tyAre mithyAtvadazAne lagatAM je karmo bAMdhe te karmo utkRSTa sthitivALAM hoya ke kema ? A saMbaMdhamAM siddhAttvika mahAtmAo nakAramAM pratyuttara Ape che arthAta evI sthitivALAM karmo na baMdhAya ema teo kahe che, jyAre
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 271 karmagranthakAra maharSio ema kahe che ke-karmonI utkRSTa sthiti bAMdhe, paraMtu utkRSTa rasavALAM (parama cikAsavALA) karmo bAMdhavAno saMbhava nathI. A pramANe matAMtara hovA chatAM ApaNe to baMneya maharSionuM vacana ni:zaMktipaNe ArAdhavAnuM-mAnavAnuM che ja, anyathA samakitI paNa mithyAtvamAM AvI jAya. have A opazamika ane kSAyopathamika samyakatva paratve je vadhu vicAro karavAnA che, temAM koi koi sthaLe A be samyaktva uparAMta tema kSAyika samyakatvane paNa te vicAro lAgu paDe che; tethI prathama kSAyika samyaktvanuM avalokana karavuM Avazyaka che. sAyika sakhyatva : sAyika samyakatva e kSAyopathamika ane aupathamika samyaktvo karatAM vadhAre uMcA darajjAnuM che. tenuM kAraNa e che kekSAyopathamika samyakatvamAM mitvamohanIya karmano pradeza udaya rahelo che, temaja vaLI A samyakatva darzanamohanIyanAM zuddha pudgalonA udayarUpa che. AthI A samyaktva pIgalika samyaktva paNa kahevAya che, jyAre pathamika samyaktvamAM ke je apIgalika-Atmika samyaktva che, temAM to mithyAtvamohanIya karmano pradeza-udaya paNa hoto nathI. kSAyika samyaktvamAM to mithyAtvamohanIyAdi karmano koipaNa jAtano udaya nathI, eTaluM ja nahi paraMtu te karmasattAmAM paNa nathI. arthAta anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobha-e cAra kaSAyo temaja samyaktvamohanIya, mizramohanIya ane mithyAtvamohanIyarUpa darzanamohanIyanA zuddha, mizra ane azuddha evA traNe puMjAno sarvathA kSaya che. A pramANe uparyukta sAte-prakRtino samUla kSaya thavAthI utpanna thatuM samyakatva "kSAyika samyakatva' kahevAya che.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 coda guNasthAna bhAga-2 vizeSamAM kSAyika samyaktvanI mahattA saMbaMdhI ema paNa kahI zakAya ke-kSAyopazamika temaja pathamika samyakatvo kaMi AtmAnI sAthe sthAyI rahetAM nathI, arthAt tenI prApti thayA pachI te jatAM rahe che. arthAt AtmA kusaMgativipariNAma vigere kAraNone laine mithyAtvI paNa banI jAya che, jyAre kSAyika samyakatva to AtmAno jANe parama mitra na hoya tema tenAthI eka kSaNa mATe paNa kavacit juduM rahetuM nathI, paraMtu muktAvasthAmAM paNa te tenI sAtheja jAya che. aupazamika samyakatvo to ahIMA pAchaLa rahI jAya che arthAta muktAvasthAmAM tene sArU sthAna nathI. opazamika samyaktvathI kSAyika samyakatva kevI rIte caDIyAtuM che, teno bodha thavAmAM "upazama" ane "kSaya" e bemAM zuM bhinnatA che, te jANavuM jarUra hovAthI te vicAravAmAM Ave che. upazama ane kSayamAM taphAvata H ' upazama ane kSayamAM zuM ka che e spaSTa samajAya teTalA mATe teno udAharaNapUrvaka vicAra karavo iSTa che. dhAro ke-ApaNI pAse eka malina jaLanuM pAtra che. thoDA samaya pachI A tamAma mela jaLanA taLIe besI jaze ane tyAra pachI A jaLa nirmaLa dekhAze. paraMtu A nirmaLatA kyAM sudhI rahevAnI ? jyAM sudhI jaLa A sthitimAM rahe tyAM sudhI ja, kemake-jarA paNa A jaLanI sthitimAM khalela pahoMcatAM e melanA rajakaNo pAchA sarvatra prasarI javAnA ane je jaLa nirmaLa dekhAtuM hatuM te pAchuM asvaccha mAluma paDaze. paraMtu jo A jaLamAMthI tenI asvacchatAno sarvathA nAza. karavAmAM Ave, to pachI A jaLa AghAta, pratyAghAta ke evI koi paNa kriyAthI kadI paNa asvaccha na ja bane; tevI ja rIte prastutamAM mohanIyanA saMbaMdhamAM A vAta ghaTAvavAmAM Ave che. mohanIsakarmanA rajakaNo AtmAnA pradezamAM jyAre sthira thai jAya che, tyAre te pradezo svaccha lAge che. paraMtu jema pelAM jaLanI
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 273 cauda guNasthAnaka bhAga-2 nIce besI gayelA rajakaNo jaLane kiMcita mAtra kriyAnI asara thatAM alpa samayamAM tamAma jaLamAM prasarI jAya che, tema upazAnta thayela mohanIya karmanA rajakaNo kAraNa maLatAM samasta AtmapradezomAM prasarI jAya che, arthAt te amUka kALa vityA bAda jarUraja pAchA udayamAM Ave che. paraMtu jo mohano sarvathA kSaya karavAmAM Avyo hoya, A mohanIyakarmonA rajakaNone AtmapradezamAMthI haMmezane mATe kADhavAmAM AvyA hoya, to teno kadI paNa pAcho udaya na thAya. A uparathI ema samajI zakAya che ke-jeno upazama thayo hoya te te samayamAM ke tyAra bAda paNa amuka samaya sudhI ja udayamAM Ave nahi, paraMtu amuka kALa pachI te jarUraja udayamAM Ave che, jyAre kSayanA saMbaMdhamAM to te sattAmAM paNa nahi hovAne lIdhe teno kadApi paNa udaya thavAno alpAMze paNa saMbhava nathI. upazama, kSayopazama ane kSAyibhAva : je lAgaNIo bIjI lAgaNInA baLe dabAyelI rahe, bIjI lAgaNI vidhamAna hoya tyAre pragaTa na dekhAya te upazama che. jemAM ke-agni ke dIvAdikano prakAza. agni upara rAkha nAMkhavAthI ke dIvA upara bIjI koi vAsaNa Adi vastu DhAMkI devAthI teno prakAza ke garamI dabAyelI rahe che paNa teno nAza thato nathI, tema amuka prakAranA uttama pariNAmanA baLe keTalIka karmanI prakRtio te vakhate udayamAM AvI potAno prabhAva jIvane batAvI nathI zakatI, te "upazamabhAva' che. mohanIsakarmanI prakRtino ja upazamabhAva thAya. che, tethI upazama samyaktva ane upazama cAritra pragaTe che. darzanamohanIya ane cAritramohanIya e baMnene vizuddha pariNAme dabAvI zakAya che. manuSya jema bIjA kAmamAM pravRtti karato hoya. ane temAM Asakta hoya, tyAre potAnI sArI ke kharAba Adatone
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 cauda guNasthAnaka bhAga-2 thoDA vakhatane mATe bhUlI jAya che, tema sArA vicAro ke sArA sahavAsanA kAraNe jIva A baMne prakRtione dabAvI zake che : paNa teno kSaya thayo na hovAthI tevI pravRtti ke tevA nimittanA abhAve tenI virodhI pravRtti ke virodhI nimitto AvI maLatAM, pachI prakRtio sattAmAMthI bahAra AvIne potAno prabhAva batAve che. A upazamabhAvathI 'upazama samyaktva' pragaTe che. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, matiajJAna-zrutaajJAna, vibhaMgaajJAna, cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana, kSAyopazamika bhAvanA, dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, vIrya, kSAyopazamika bhAvanAnuM samyaktva, sarAga cAritra ane dezavirati-A aDhAra prakRtio kSayopazamabhAvanI che. AmAM udaya AvelA karmano kSaya thAya che ane nahi udaya AvelI prakRtione upazamAvavAmAM Ave che, mATe tene 'kSayopazamabhAva' kahe che. A kSayopazamabhAvathI 'kSayopazama samyaktva pragaTe che. darzanamohanIya karmanA kSayopazamAdi vaDe tattvazraddhAnAtmaka rUci utpanna thAya che ane te rUci vaDe jIvAdi tattvazraddhAnAtmaka viziSTa zruta thAya che. sAte prakRtionA kSayathI je bhAva pragaTe te 'kSAyabhiAva' che, tethI Ayika samyaktva pragaTe che. udayAdinuM svarUpa : je karma ApaNe bAMdhyuM hoya, te karmanuM phLa bhogavavuM te * udaya' kahevAya che, arthAt te karma udayamAM AvyuM che ema samajavuM. 'kSayopazama' zabda kSaya ane upazama e beno banelo che. A hakIkata kSayopazama avasthA daramiyAna udayamAM AvelAM karmano kSaya thAya che ane nahi udayamAM AvelA karmano upazama thAya che e uparathI caritArtha thAya che. A udayamAM AvelA karmano ghAta karavApUrvaka anudita karmano sarvathA viSTham te upazama che. A
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - cauda guNasthAnaka bhAga-2 275 uparathI sAra e nIkaLe che ke-kSayopazamamAM pradeza-udaya rahelo che, jyAre A udayano paNa upazamAM abhAva che. A kAraNane laine paNa opazamika samyakatva kSAyopazamika karatAM uMcI koTinuM gaNI zakAya che. "udaya" ane kSaya to AThe kamono thAya che, paraMtu kSayopasama' to jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya-e cAra ghAtikarmano ja hoi zake che ane temAM "upazama' to mohanIyakarmano ja hoi zake che. mithyAtvamohanIyAdinA upazama, kSayopazama ane kSayathI utpanna thayelA aupazamika, kSAyopathamika ane kSAyika sakhyatvae traNanA saMbaMdhamAM keTalIka vizeSatAnuM avalokana karavuM jarUrI che. A vartamAnaHLamAM (paMcama ArAmAM) kyA kyA sakhyatvano saMbhava che ? A vartamAna paMcamakALamAM pathamika, kSAyopathamika ane kSAyika-e traNe samyakatvano saMbhava che, paraMtu utpatti to pUrvanA benI ja che; kemake-zAstramAM kSAyika samyakatvanI utpatti to carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmInA samakAlIna manuSyone batAvavAmAM AvI che. atra e nivedana karavuM asthAne nahi gaNAya ke-pUrvabhavamAM prApta karelA kSAyika samyaktvathI alaMkRta duSmahasUri mahAtmA A paMcama ArAnA aMtamAM devagatimAMthI cyavIne A pRthvI upara janma lenAra che. e vAtathI siddha thAya che ke-A paMcama ArAmAM kSAyika samyaktvadhArI vyaktino sarvathA asaMbhava nathI. kyuM sakhyattva svabhavanuMja, parabhavanuMja ke ubhaya svarUpI hoi zake che?
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vajuNasthAnaka bhAga-2 276 - -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- - A praznanuM nirAkaraNa karavAmAM Ave te pUrve svabhAvanuM ane parabhavanuM sakhyatvathI zuM samajavuM te joi laie. dhAro kekoi manuSya tenA te manuSyabhavamAM koika prakAranuM samyaktva prApta kare che to A tenuM samyakatva svabhAvanuM gaNAya che ane jo te pUrvabhavanA samyakatva sahita manuSya tarIke utpanna thayo hoya to tenuM samyakatva parabhavanuM kahevAya che. (1) upazama samyakatva svabhavanuM ja hoya che, kemake-koi paNa jIva eka gatimAM utpanna karelAM opazamika samyaktva sahita bIjI gatimAM jai zakato nathI. A saMbaMdhI matAntara che. (2) kSAyopazamika samyakatva svabhavanuMja hoya ke parabhavanuM ja hoya ke svabhanuM temaja parabhava-ema banne prakAranuM hoya, e bAbata sidvAntiko ane karmagranthakAro vacce vicArabhinnatA che. sidbhAntikonA mata pramANe sAta narakomAMnI prathamanI cha narako sudhInA jIvonuM A samyakatva svabhavanuM cA parabhavanuM paNa hoi zake che, jyAre sAtamI narakanA jIvonuM A samyaktva svabhavanuM ja hoi zake che. (A uparathI samajI zakAya che ke-kSAyopathamika samyaktvasahita jIva marIne sAtamI narakamAM jai zake nahi.) bhavanapati, vyantara, jyotiSka ane vaimAnika-e cAre devagatimAMnA jIvonuM kSAyopathamika samyakatva svabhavanuM temaja parabhavanuM ema baMne prakAre saMbhavI zake che, ane A vAta to manuSyo ane saMjJI tiryaMcone paNa lAgu paDe che. karmagranthakAronI A paratve zuM vicArabhinnatA che, te samajavA temanA matamAMnA cAra niyamo tarapha dhyAna ApavuM ucita che. (1) tiryaMca ke manuSya. -e bemAMthI koi paNa kSAyopathamika samyaktva sahita to vaimAnika gati sivAya anyatra jatAMja nathI. (2) asaMkhyaya varSanA AyuSyavALA manuSyo svarga ke naraka
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda maNasthAna bhAga-2 277 gatimAMthI AvelA hotA nathI, kintu tevA manuSyo manuSya ane tiryaMca gatimAMthI ja AvelA hoya che. je manuSya ke tiryaMcanuM AyuSya pUrvakoTi yAne eka karoDa pUrva (eka karoDa pUrva te 84 lAkhane 84 lAkhe guNavAthI eka pUrNa thAya che.) thI adhika hoya tene asaMkhyaya varSanA AyuSyavALA kahevAmAM Ave che. (3) nArakajIvo marIne tarataja narakagati ke svargagatimAM utpanna thatAM nathI ane tevI ja rIte devatAo cyavIne-marIne tarataja svargagati ke narakagatimAM utpanna thatAM nathI. (4) nAraka, tiryaMca, manuSya ke deva-emAMthI koi paNa jIva kSAyopathamika samyakatvane sAthe laine tiryaMcagatimAM utpanna thato nathI. (chaTTA karmagraMthamAM aparyAptAvasthAmAM tiryaMcane kSAyopathamika samyakatva hoya che emAM kahe che.) A cAra niyamomAMthI prathama temaja aMtima chello e be niyamo sedrAntikone mAnya nathI, paraMtu bAkInA be niyamo mAnya che. A cAra niyamone lakSyamAM rAkhavAthI joi zakAya che kevaimAnika devo tathA saMgreca varSanA AyuSyavALA saMjJI manuSyoe beja vargonuM kSAyopazamika samyakatva parabhavanuM saMbhave che, kAraNa ke-manuSya samyaktva yukta marIne vaimAnika deva tarIke utpanna thAya, tyAre tene-te devane parabhavanuM samyaktva che. tevI ja rIte je deva samyaktva yukta marIne manuSya thAya, tyAre te manuSyane parabhavanuM samyaktva che. (3) kSAyika samyaktva manuSyagati sivAya anyatra koi paNa gatimAM svabhavanuM hotuM ja nathI. vizeSamAM sAta narako paikI chellI cAra narakanA jIvone temaja saMkhyaya varSanA AyuSyavALA tiryaMcone tathA bhavanapati, vyattara ane jyotiSka-e traNa prakAranA devatAone kSAyika sakhyatva hotuM nathI evo niyama che. AthI karIne prathamathI traNa narabhUminA jIvonuM temaja vaimAnika devanuM kSAyika samyaktva parabhavanuM samajavuM. asaMkhyaya varSanA
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 cauda guNasthAnaka mArga-2 ----------- AyuSyavALA manuSyone temaja tevA tiryaMcone paNa parabhavanuM ja sAyika sakhyatva hoya che evo niyama che. AthI saMkhyaya varSanA AyuSyavALA saMjJI manuSyone svabhAvanuM ane parabhavanuM-ema banne prakAranuM kSAyika samyaktva saMbhave che. kSAyika sakhyatvI 4 gatimAM jAya ? prasaMgopAta e vAta vicAravAmAM Ave che ke-kSAyika samyaktvane prApta karyA pachI te manuSya kai gatimAM jAya che ? A praznano vicAra karatAM pahelAM e jANavuM Avazyaka che ke-kSAyika samyakatva prApta karyuM, te pUrve AgAmI bhavanuM AyuSya baMdhAI gayuM che ke nahi ? jo AvuM AyuSya baMdhAi gayuM hoyato to je gatinA AyuSya saMbaMdhI baMdha thayo hoya te gatimAM javuMja paDe, ane te paNa bIjI koi gati nahi paNa traNa naraka, vaimAnika devagati ane asaMkhyaAyuSyavALI manuSya-tiryaMca gatimAMnIja koi paNa gati samajavI ? ane jo parabhavanuM AyuSya na baMdhAyuM hoya, to to kSAyika samyaktvadhArI naraka, tiryaMca, manuSya ane deva-e cAre gatione sadAne mATe jalAMjali ApIne sarvotkRSTa paMcamagatine arthAt teja bhavamAM muktine prApta kare. sAyika saganlI keTalA bhavamAM mokSe jAya ? ApaNe upara joi gayA tema jo parabhavanA AyuSyano baMdha thayo na hoya, to to teja bhavamAM kSAyika samyakatvadhArI mokSe jAya, nahi to je bhavamAM A kSAyika samyakatva prApta karyuM hoya, te bhavathI ghaNuMkharUM to trIje cothe bhave jarUraja mokSe jAya. ane kavacit pAMcame bhave paNa jAya, paraMtu AthI vizeSa bhavo to tene naja karavA paDe e niHsaMdeha vAta che. cheka pAMcame bhave muktiramaNIne varanArA tarIke zAstramAM zrI kRSNa vAsudeva ane duSNasaha sUrijInA be udAharaNo mojuda che.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 279 coda guNasthAna bhAga-2 duprasahasUrinA pAMca bhavo : -- -- -- -- -- -- - eto jANItI vAta che ke- duSpasahasUri pUrvabhavIya kSAyika samyakatva yukta A vartamAna paMcama ArAnA aMtamAM devalokamAMthI cyavIne atra utpanna thanArA che ane ahIMthI kALadharma pAmIne saudharma devalokamAM ane tyAMthI pAchA manuSya tarIke utpanna thai mokSe janAra che. vizeSamAM ApaNe joi gayA tema manuSyabhavamAM ja A kSAyika samyakatvanI utpatti saMbhave che, to devalokamAMthI cyavIne duSmahasUri tarIke janma lenArA te AcAryo, devalokamAM kSAyika samyakatvanI utpatti nahi hovAne lIdhe te bhavanI pUrvenA bhavamAM ane te paNa manuSya tarIkenAja bhavamAM upArjana kareluM hovuM joie : arthAta (1) A manuSya tarIkeno bhava, tyAra bAda (2) deva tarIkeno, tyAra pachI (3) manuSyano (4) pachIthI devano ane aMtamAM (5) manuSyano ema temanA pAMca bhavo che. zrI kRSNa vAsudevanA pAMca bhavoH zrI kRSNa vAsudeva kRSNa vAsudeva tarIkenA bhavathI pAMcame bhave mokSe jaze, e vAta paNa samajI zakAya tema che. jemake-kRSNa vAsudeva enA e bhavamAMthI trIjI narakamAM ane tyAMthI manuSyagatimAM, tyAMthI vaLI maraNa pAmIne vaimAnika devagatimAM ane tyAMthI cyavIne A bhAratavarSamAM gaMgAdvArapUranA svAmI jitazatru nAmanA rAjAnA amama nAmanA putra tarIke utpanna thaze ane te bhAvamAM zrI tIrthaMkaranAmakarmanA vipAkodayano anubhavI karI mokSe sidhAvaze. sakhyatvanA prAro : zAstramAM samyakatvanA ghaNA prakAro batAvavAmAM AvyA che.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 cauda guNasthAna bhAga-2 jemake-samyakatva eka, be, traNa, cAra ane pAMca prakAranuM paNa saMbhave che. zrI jinezvaradevoe prarUpita karelAM tattvo para je zraddhA karavI te eka prakAranuM samyaktva che. arthAt "tameva sarapaM nirasaMvaMs i nikhordi pavedya !" eTale sakala doSarahita ane samasta guNasaMpanna evA zrI jinezvaradevoe je tattva prakAzya che te satyaja che, evI rUcirUpa samyaktva te A eka prakAranuM samyaktva che. samyaktvanA be prakAro traNa rIte paDe che. (1) dravyasakhyatva ane bhAvasamyakatva, (2) nizcayasamyaktva ane vyavahArasamyakatva, ane (3) nisargasamyakatva ane adhigamAM samyaktva. dravyasakhyattva ane bhAvasakhyattva : zrI jinezvaradeve prarUpelAM tattvo satyaja che, e vAtano paramArtha nahi jANavA chatAM paNa zraddhA karanArAnA samyakatvane dravyasamyakatva' samajavuM, paraMtu paramArthanA jANakAranA saMbaMdhamAM to AvuM samyakatva "bhAvasamyakatva' samajavuM kemake-A bhAvasamyaktvadhArI prANI jIvAdika sapta padArthone naya, nikSepa, syAdvAda ityAdi zailIpUrvaka jANe che ane tyAra pachI tene viSe zraddhA rAkhe che. atre e dhyAnamAM rAkhavuM ke-traNa prakAranA samyaktvamAMthI kSAyopathamika samyaktvano dravyasamyaktvamAM samAveza thAya che, jyAre opazamika ane kSAyikano bhAvasamyakRtvamAM aMtarbhAva thAya che kemake-prathama samyakatva to paugalika che, jyAre bAkInA be to Atmika che ema mAnavuM bhUlabhareluM che ? kemake - dravyasamyakatva' mAMnA "dravya' zabdathI atra "pugala' arthI karavAno nathI. vaLI A dravyasamyaktva apramatta nAmanA sAtamA guNasthAnakamAM paNa saMbhave che.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 281 cauda guNasthAnaka bhAga-2 nizcayasamyakta ane vyavahArasamyatva : jJAna-darzana-cAritrAdika AtmAnA zuddha pariNAmane nizcayasamyaktva' jANavuM. AtmA ane tenA guNo kAMi judA nathI, pariNAme ananya che, eka che : kemake-abheda pariNAme pariNata thayelo AtmA te taddaguNa rUpaja kahI zakAya. jevuM jANyuM tevoja tyAgabhAva jene hoya ane zraddhA paNa tadanurUpa hoya, tevA svarUpo payogI jIvano AtmA teja jJAna-darzana-cAritra che. AtmA ratnatrayAtmaka abhedabhAve zarIramAM rahyo che, mATe ratnatrayanA zuddha upayoge vartatA jIvane "nizcayasamyaktva' kahIe. sAdhudarzana, jinamahotsava, tIrthayAtrAdika hetuthI utpanna thatAM samyaktvane vyavahArasamyakatva' kahevAmAM Ave che. nisarga ane adhigamasayatva : paranA upadezanI nirapekSatAne "nisarga' kahevAmAM Ave che, jyAre paranA upadezanI apekSA te "adhigama' kahevAya che. nisarga' zabdano artha "svabhAva" thAya che ? tethI nisargasamyakatvano artha svAbhAvika samyaktva arthAt svAbhAvika rIte prApta thayela samyakatva ema thAya che. AthI koine zaMkA utpanna thAya ke svAbhAvika rIte samyaktva maLe kharUM? AnA samAdhAnArthe traNa draSTAMto vicArIe. dhAro ke koI vaTemArga bhUlo paDyo che, to e banavAjogA che ke-bhamatAM bhamatAM paNa arthAt koine paNa mArga pUchayA vinA paNa te kharA mArga upara AvI jAya. koikanI bAbatamAM ema paNa bane ke-te game teTalo pote prayatna kare to paNa kharo rasto tene jaDeja nahi, jyAre kharA mArgano jANakAra koi maLI Ave ane e dvArA tene yathArtha mArganuM bhAna thAya tyAre ja tenuM kArya sare.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 cauda guNasthAnaka mAd1-2 A pramANe jvarathI pIDita hoya evA koi purUSano jvara auSadhinA sevana vinA paNa jato rahe ane koika vakhate ema paNa bane ke-auSadhinuM pAna karyAthI ja teno te jvara jAya. evI rIte ema paNa banavAjoga che ke-kaudrava nAmanuM dhAnya ghaNAkALe svayamevA nirmadana (mayaNA rahita) banI jAya che. athavA to chANa vigerenA prayogathI te tevuM bane. A draSTAMto uparathI joi zakAya che keparanI apekSA vinA paNa kAryasiddhi thai zake che. A pramANe samyaktvanI prApti (1) svAbhAvika rIte-khuda zrI tIrthaMkaradevanI paNa sahAya lIdhA vinA athavA to (2) sadgurUnA upadezathI paNa thai zake che. prathama prakArathI prApta thayela samyaktvane nisargasamyakatva" ane bIjA prakArathI maLela samyaktvane adhigamasamyaktva' saMbodhavAmAM Ave che. arthAt koi zuklapakSI, kAlAdika kAraNa paripAkavaMta, caramAvarti, caramakaraNI evo bhavya jIva saheje ApoApa uhApoha karatAM je samyaktva saMpAdana kare te nisargasamyakatva' che, jyAre pUrvokta kAlAdika yogyatA hovA chatAM paNa sagurUnA upadezanuM zravaNa karyAthIja je jIva anAdikALanI potAnI bhUla maTADI deva, gurU ane dharmanA yathArtha svarUpane viSe zraddhAvAn bane, tenuM samyaktva adhigamasamyakatva' kahevAya che. (jene saMsAramAM ardhapudgalaparAvartana karatAM ocho kALa paribhramaNa karavAnuM bAkI raheluM hoya te jIvane "zukalapakSI' kahevAmAM Ave che, jyAre ethI viparIta prakAranA jIvane "kRSNapakSI' kahevAmAM Ave che.) samyaktanA traNa prakAro : kAraka, rocaka ane dIpaka temaja kSAyopathamika, aupathamika ane kSAyika ema banne prakAre sakhyatvanA traNa traNa bhedo paDe che. zrI jinezvaradeve jevo vidhimArga prakAzyo che te vidhimArgane zrI.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 283 - - - coda guNasthAnaka bhAd -2 jinezvaradevanI AjJAnA paripAlanapUrvaka amalamAM mUkanAranuM samyakatva "kAraka' samyaktva kahevAya che : arthAt yathArthatattvazradvAna pramANe Agamokta zelIpUrvaka dAna, pUjA, vrata, vigere yogya AcaraNa hoya to te "kAraka' samyaktva che. AvuM samyaktva vizuddha cAritravAnane hoya che. dharmane viSe arthAt sadanuSThAnamAM rUci mAtra kare, zrI jinokti dharma pramANe kriyA karavAnI icchA rAkhe, paraMtu bhAre karmo hovAthI tevA anuSThAno karI na zake, tene "rocaka samyaktva prApta thayeluM jANavuM H arthAt yama-niyamAdi AcaraNamAM na mUkI zakavAnI sthiti sAthe saMbaMdha dharAvanArUM samyaktva "rocaka' samyaktva che. A samyakatva avirata samyaphadraSTi jIvone hoya che. zreNika nRpatine AvuM samyaktva hatuM. pote mithyAdraSTi, abhavya ke durbhavya hovA chatAM paNa anya bhavyajIvone upadezAdika dvArA yathArthamArga tarapha rUcivaMta kareanya jIvo upara tatvano yathArtha prakAza pADe, te jIvanuM sakhyatva "dIpaka' samyaktva che. dIpakasamyaktva dhArIne aMtaraMga zraddhA hoya nahi. te to dAMbhika vRttie kArya kare, paraMtu tema chatAM paNa te bIjAo upara tatvano yathArtha prakAza pADe e tenI khUbI che. mithyAtvathI vAsita hRdayavALo hoi karIne paNa anya jIvone yathArtha mArga upara e prItivAna banAve che, vAste AvA jIvane dIpaka sakhyatvavALo kahevAmAM Ave che. Avo jIva anya jIvanI samyakatvaprAptino hetu hovAthI tene samyaktvadhArI kahevAmAM Ave che. A kAraNamAM kAryanA upacAranuM draSTAMta che. AvuM sakhyatva aMgAramaEkAcAryane hatuM. bIjI rIte samyaktvanA paDatA traNa vibhAgo paratve ullekha karI gayA hovAthI atra te saMbaMdhamAM kaMi vicaravAnuM bAkI rahetuM nathI, chatAM paNa atra eTaluM kahevuM vadhAre paDatuM nahi gaNAya ke
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 kSAyikAdika traNa prakAranuM samyaktva tenA AvaraNarUpa karmanA kSayAdikathI thAya che H arthAt yathArtha darzana AvRtta karanArA darzanamohanIyanI traNa prakRtiono temaja cAra anaMtAnubaMdhI kaSAyono kSaya thavAthI utpanna thatuM samyaktva 'kSAyika' kahevAya che. A sAte prakRtionA ja upazamathI udbhavatuM samyaktva 'aupazamika ' kahevAya che, jyAre enA kSayopazamathI utpanna thatuM samyaktva 'kSAyopazamika' kahevAya che. samyaktvanA cAra prakAro : H 284 kSAyopazamika, aupazamika ane kSAyika e traNa samyaktvamAM 'sAsvAdana' samyaktva umeratAM samyaktvanA cAra bhedo thAya che. upazama samyaktvamAMthI patita thaine mithyAtvarUpa prathama guNasthAnaka para jatAM A samyaktva utpanna thAya che. jema koi purUSane goLa khAdhA pachI vamana thAya, to paNa tene kaMi gaLacaTo paraMtu anicchita svAda lAge, tema upazamasamyaktvathI paDIne mithyAtve jatAM A samyaktvane sAsvAdana nAma ApavAmAM avyuM che. upazamasamyaktvathI paDIne mithyAtva guNasthAnakamAM jatAM bahu ja ocho samaya lAge che ane zAstrakAro A saMbaMdhamAM 'mALa' uparathI paDanAranuM draSTAMta raju kare che : arthAt mALa uparathI paDelAne bhUmi upara pahoMcatAM jeTalI vAra lAge, tenA karatAM paNa atizaya ochA kALamAM samyaktvanuM vamana karato jIva sAsvAdanI thai mithyAtva guNasthAnake jAya, kemake-sAsvAdanano utkRSTa kALa cha AvalikAno che. samyaktvanA pAMca prakAro : A cAra samyaktvamAM 'vedaka' samyaktva umeratAM samyaktvanA pAMca prakAro thAya che. anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya,
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAd-2 285 mithyAtvamohanIya, mizramohanIya ane samyakatvamohanIca. A sAta prakRtio paikI pUrvanI cha prakRtio sarvathA kSaca karyA bAda sAtamI prakRtine khapAvatAM khapAvatAM arthAta teno kSaya karatI veLAe, jyAre te prakRtimAMnA chellA pudgalano kSaya karavAno bAkI rahe, te samayanuM samyaktva "vedaka' samyakatva kahevAya che. bIjA zabdamAM kahIe to AgaLa batAvI gayelA azuddha, mizrA ane zuddha-evA traNa puMjomAMnA prathamanA be puMjo kSINa karyA bAda zuddha pujanA chellA grAsane vedatI veLAnA samyakatvane "vedaka' kahevAmAM Ave che. AvuM samyaktva AkhA saMsAramAM eka ja vAra maLe che ane te pachI to tarataja kSAyika samyakatva prApta thAya che. bhavyaprANIne kyuM samyakta vadhAremAM vadhAre keTalI vAra prApta thai zake ? upara joi gayA tema anAdikALano mithyAdraSTi jIva sakhyatva pAmyA pachIthI mokSe jAya, tyAM sudhImAM vadhAremAM vadhAre tene ardhapagalaparAvartanathI kaMika nyUna kALaparvata A saMsArarUpI kedakhAnAmAM saMDyA karavuM paDe. have Avo koika jIva uparyukta pAMca prakAranA samyaktvamAMthI kayuM samyaktva vadhAremAM vadhAre keTalI vAra prApta kare te vicAravAmAM Ave che. upazama temaja sAsvAdana samyaktva to vadhAremAM vadhAre pAMca vAra arthAta eka to prathama samyakatva maLavAnA samaye ane tyAra bAda to cAra vAra upazamazreNi upara ArUDha thAya tyAre cAra vAra ema ekaMdara pAMcA vAra ja pAmI zakAya, jyAre vedaka ana kSAyika sakhyatva to ekaja vAra ane kSAyopathamika samyaktva to asaMkhya vAra prApta thai zake. kya samyakta kve guNasthAnake hoya che ?
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsvAda hoya che, paraMtu 286 cauda guNasthAnaka bhAga-2 sAsvAdana samyaktva sAsvAdana nAmanA bIjA guNasthAnakamAM ja hoya che, paraMtu tyAMthI AgaLa ke pAchaLanA guNasthAnakamAM nahi ja. opazamika samyaktva avirata samyagdaSTi nAmanA cothA guNasthAnathI laine upazAntamoha nAmanA agIAramAM guNasthAna paryaMta-ema ATha guNasthAnako sudhI hoya che. kSAyika samyaktva avirata sakhyadraSTinAmaka cothA guNasathAnakathI laine te cheka ayogi kevalInAmaka caudamA chellA guNasthAnaka sudhI arthAta ekaMdara agIyAra guNasthAnako paryatA hoya che. (ane tyAra pachI muktAvasthAmAM paNa vidyamAna hoya che.) kSAyopathamika samyakatva avirata samyagdaSTi, dezavirati, pramatta ane apramatta arthAt cothA, pAMcamA, chaThThA ane sAtamA-e cAra guNasthAnakomAM ja hoya che, paraMtu tyAMthI AgaLanA ke pAchaLanA guNasthAnakomAM teno saMbhava nathIja. samyaktanI sthiti : samyaktvanI sthiti' no artha e che ke-kayuM samyaktva keTalA vakhata sudhI rahenAruM che. A sthitinA jaghanya (ochAmAM ochI) ane utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) -ema be prakAro paDe che. have temAM sAsvAdana samyaktvanI jaghanya sthiti eka samayanI che, jyAre tenI utkRSTa sthiti to cha AvalinI che. pathamika samyaktvanI jaghanya temaja utkRSTa ema banne prakAranI sthitio aMtamuhUrtanI ja che. kSAyika samyaktvanI jaghanya sthiti, aMtarmuhUrtanI che, jyAre tenI utkRSTa sthiti bhavasthitinI apekSAe 33 sAgaropamathI kaMika adhika che. (A sivAyanI apekSAe arthAt muktAvasthA AzrIne to tenI sthiti anaMtakALanI che, kemake-A samyaktva avinAzI che.) kSAyopathamika samyakatvanI jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI che ane
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 287 tenI utkRSTa sthiti 66 sAgaropamathI kaMika adhika che. vedakasamyaktvanI to jaghanya temaja utkRSTa ema banne sthitio ekja samayanI che. kSayopazama samyaktvamAM mithyAtvajAtiya daliyAMthI AtmazraddhA kema manAya ? enu samAdhAna e che ke-jema koi abarakha athavA pASANAdika malina hoya, tene koi auSadhAdika yoge karI te pASANa ke abarakhamAMthI kAlAsarUpa kaluSatA kADhI nAMkhe tyAre te dala nirmaLa thAya, pachI tene AMtare je vastu rahI hoya te dIThAmAM Ave paNa chAnI rahe nahi. teja pramANe ahIM darzanamohanIya karmanA dala madhye azuddha pariNatirUpa mithyAtvarUpI viSe karI malina thayeluM atyaMta kAlAsapaNuM bhareluM hatuM, te upazamasamyaktvarUpa auSadhanA mahimAthI dUra thAya, pachI nirviSa daliyAM rahyA te svaccha abhrapaTala sarakhAM che. te nirmaLa daliyAM kAMi zraddhAbhAsanamAM vipariNAma kare nahi,tethI jo te jAte mithyAtva daliyAM che to paNa nirviSa-nirmaLa che, tethI te kSayopazamabhAvane prApta thatAM AtmadharmarUpa zradvAna kaMika aSTapaNe paNa prApta thAya che ane te pudgalono kSaya thatAM AtmasvarUpa sarva prakAre pragaTa thAya che ane tene kSAyikasamyaktva kahevAmAM Ave che. A prakaraNa samApta karIe te pUrve eTaluM umeravuM Avazyaka samajAya che ke-samyaktvanA vizeSa jijJAsue samyaktvanA nisargarUci ityAdi daza prakAro mATe tathA zamAdika pAMca lakSaNo, zaMkAdika pAMca dUSaNo ane kuzalAdika pAMca bhUSaNo, tenA ATha prabhAvako tathA samyaktvanArAjAbhiyogAdika cha AgAro, arihaMtAdika saMbaMdhI daza vinayo, traNa prakAranI zuddhi, cAra zradvAna, samyaktvanI cha bhAvanAo tathA cha yatanA temaja tenA cha sthAnako tathA tenA traNa liMgo-e samyaktvanA 67 bolo e .
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 thAka bhAd-2 badhAnA svarUpa mATe anya graMtho jovA. uparyukta samyaktvanA kiciMtu prakAro sthUlarUpe je batAvavAmAM AvelA che, te pUrve jaNAvela yathApravRtyAdi karaNatrayapUrvaka graMthibheda thayelI arthAt darzanamohanIya karmanuM AvaraNa khasethIja hoi zake ke mAnI zakAya. zAstramAM samyakatvanA aneka prakAro jaNAvI tenA je svarUpo batAvyA che, te to graMthibheda thavAnA sAdhano arthAta kAraNo che ane kAraNamAM kAryano upacAra karI samyakatva tarIke oLakhAvelA haze ema samajAya che. A badhA aneka prakAre batAvelA samyakatvo graMthibheda vinAja samakita tarIke oLakhAvavAmAM ke eTalethIja saMtoSa dharavAmAM Ave, to. jIvano kadApi kALe mokSa thAyaja nahi ane e vinAnuM sakhyatva te vastutaH samyaktva na lakhI zakAya. saMsAramAM paribhramaNa karatA dareka vastu anekavAra prApta thAya che, paraMtu samyagdarzana pAmavuM atyaMta durlabha che, ane teja hetuthI tene ratnanI upamA ApavAmAM AvelI che. chevaTe sarva saMpattionuM nidAna ane jJAnanuM kAraNa paNa eka samyagadarzana che. e pramANe mokSarUpI kalpavRkSanA bIja samAna samyagadarzananuM kAMika svarUpa graMthAdhAre jaNAvyuM. parama purUSa Apta paramAtmAe sukhAbhilASI purUSonA hitArthe samyagadarzana, samyagajJAna, samyagracAritra ane samyagratAe cAre uttama ArAdhanArUpa dharmasukha-prAptinA sarvotkRSTa upAya tarIke varNavyA-upadezyA che. temAM samyagdarzana ArAdhanAnuM kiMcita svarUpa mAtra jaNAvavAmAM Ave che. 1. viparIta abhiprAya rahita AtmAnuM svarUpa sadahavuM te samyagadarzana che. e samyagadarzana be prakAre zrI jinezvaradevoe upadezya che. eka upadezAdi bAhya nimitta vinA pragaTa thAya te nisargaja arthAta svAbhAvika samyagadarzana ane bIjuM upadezAdi
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 289 bAhya nimittapUrvaka pragaTa thAya te adhigamaja arthAt naimittika samyagadarzana karyuM che : athavA te sabhyazradvAna traNa prakAre paNa kahyuM che. darzanamoha prakRtinA upazamathI thAya te opazamika, kSayathI thAya te kSAyika ane kSayopazamathI thAya te kSAyopathamika samyagadarzana che : athavA te samyakrazradvAna daza prakAre paNa kahyuM che. te daza prakAra AgaLa kahIzuM. devamUDhatA, zAstrasamUhatA ane lokamUDhatA-e traNa mUDhatA : jAti, kula, rUpa, baLa, jJAna, pUjA, tapa ane aizvarya-e ATha mada : zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, mukadraSTi, anupaguhana, asthirikaraNa, avAtsalya ane aprabhAvanA e ATha doSa : ane mithyAdarzana, mithyAjJAna, mithyAcAritra e traNa tathA e traNane dhAraNa karavAvALA cha anAyatana, (bIjI rIte cha anAyatana A pramANe paNa gaNAya. 1- asarvajJa, 2- asarvajJanuM jJAna, 3- asarvajJanuM sthAna, 4asarvajJanA jJAna sahita purUSa, 5- asarvajJanuM AcaraNa, 6asarvajJanA AcaraNa sahita purUSa-e paNa cha anAyatana che.) e rIte traNa mUDhatA, ATha mada, ATha doSa ane cha anAyatana e pacIsa doSa AtmAnI samyaphazraddhAmAM vijJa karanAra doSo che. e pacIsa doSathI rahita yathAtathya nirmaLa zraddhAna je AtmAne che teja "sakhyadraSTi' che. e doSo samyaktvano kAM to nAza kare che athavA tene malina kare che. upara samyaktvanA be, traNa ane dazA Adi bheda varNavyA che, paNa te kAraNonA bhedane laine che. vAstavya to samyaktva ekaja prakAre che. (yathA-taciArtha dvAna sanmAdrarzanam) zama, saMvegAdi guNonA nirmaLapaNAthI te samyaphazradvAna vardhamAna thAya che athavA te sabhyazraddhAnathI zama, saMvegAdi nirmaLatA vadhe che. kumati, kuzruti ane vibhaMgAvadhi-e traNa jIvanA anAdi ajJAnano nAza karI jJAnamAM zuddhatA pragaTAvanAra e samyagudarzana che. arthAt samyakatva pragaTa thatAM
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 cauda guNasthAnaka bhAga-2 rveitaja prathamanuM saMsAranA kAraNarUpa ane bhavanA bIjarUpa evuM je kujJAna, teja palaTAine AtmAne parama duHkhanA kAraNa rUpe evA sarva pratibaMdhathI rahita mukta thavAmAM heturUpa thAya che arthAt samyapaNe pariName che. je jJAnamAM anaMtakALathI mithyApaNuM vartatuM hatuM, te anAdi evA uparokta pacIsa doSa javAthI nirmaLa zraddhAna thai samyakapaNuM-yathArthapaNuM prApta karAve che. jIva, ajIva, Azrava (puNya-pApa), baMdha, saMvara, nirjarA ane mokSa e sAta tattvono yathAvat nizcaya AtmAmAM teno vAstavika pratibhAsa teja "samyagadarzana' che. paMDita ane buddhimAna mumukSune mokSa svarUpa parama sukhasthAne nirvighna pahoMcADavAmAM e prathama pagathIyArUpa che. arthAt mokSa mahAlayanI nIsaraNInuM khAsa pagathIyuM samyagadarzana che. jJAna, cAritra ane tapa-e traNe sabhyatva sahita hoya toja mokSane mATe saraLa che, vaMdanIya che, kAryagata cheH anyathA teja (jJAna, cAritra ane tapa) saMsAranA kAraNarUpa paNeja pariName jAya che. TuMkAmAM samyaktva rahita jJAna teja ajJAna, samyaktva rahita cAritra teja kaSAya ane samyaktva vinAnuM tapa teja kAyakleza che. jJAna, cAritra ane tapa-e traNe guNone ujvaLa karanAra evI e sabhyazraddhA pradhAna ArAdhanA che, bAkInI traNa ArAdhanA eka samyaktvanA vidhamAnapaNAmAMja ArAdhakabhAve pravarte che. e prakAre sabhyatvano koi akathya ane apUrva mahimA jANI, te kalyANa mUrtirUpa samyagadarzanane A anaMta anaMta duHkharUpa evA anAdi saMsAranI AtyaMtika nivRtti arthe samaye samaye ArAdhavA yogya che. AjJA, mArga, upadeza, sUtra, bIja, saMkSepa, vistAra, artha, avagADha ane paramAvagADha-ema samyakatvanA daza bheda paNa che. heya-upAdeya tattvono viveka karatAM-viparIta abhiprAya rahita evuM pavitra samyagadarzana vAstavika to ekaja prakAre che.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAma-2 291 paraMtu AjJA Adi samyaktvanI utpattinA kAraNonI apekSAthI vicAra karatAM te daza prakAre paNa che. zAstrAbhyAsa vinA mAtra zrI vItarAgadevanI AjJA tathA temanAM vacano sAMbhaLyA pachI thayelI je tattvazraddhAnarUpa athavA Apta purUSanI AjJAnA avadhAraNarUpa jIvanI dazA viSezatArUpa pariNatI te 'AjJA samyaktva' che : vItarAga sarvajJadeva praNIta graMtho vistArapUrvaka sAMbhaLyA vinA mAtra bAhya-atyaMtara parigraha rahita evo vizuddha mokSamArga-tenuM anAdi duHkharUpa evA prabaLa mohanI upazAMti arthe zraddhAna thavuM te 'mokSamArgasamyaktva' che, athavA pratyakSa bodha svarUpa purUSa pratye bhaktiyukta Astikya pariNatI thavI e paNa mArgasamyaktva che. zrI tIrthaMkarAdi utkRSTa purUSonA upadezathI draSTi (zraddhA)nI vizuddhatA thavI e * upadezasamyaktva' che athavA te Apta bhagavAna praNIta zruta pratye atyaMta bhaktiyukta AsthArUpa jIvanI dazA te paNa upadezasamyaktva che. munionA AcArAdi vidhAnone vidita karanArAM evAM AcArAdi sUtro sAMbhaLI je zrI vItarAga bhagavAna praNIta nigraMtha mArga pratye mahattvapUrNa draSTipUrvaka je Astikya pariNati thAya te 'sUtrasamyaktva' che H jJAnanA kAraNarUpa bIja gaNitanA abhyAsathI thayelo je mohano anupama upazama ane kaThaNa che jene jANavAnI gati evuM tattvazradvAna te 'bIjasamyaktva' che : saMkSepatAparvaka thayelI je tattvazraddhAnarUpa jIvanI dazAvizeSatA te 'saMkSepasamyaktva' che. ukta saMkSepasamyaktvanA saMbaMdhamAM jinAgamamAM ghaNAM draSTAMto che. . . dvAdazAMga vANI sAMbhaLIne utpanna thayelI evI nirmaLa tattvazraddhAnarUpa dazA te 'vistArasamyaktva' che H nigraMtha vItarAga pravacana sAMbhaLavAthI temAMnA koi gahana arthanA nimittathI utpanna
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 cauda guNasthAnaka mAma-2 thayelI je tattvArtha draSTirUpa dazA te 'arthasamyaktva' che. aMga ane aMgabAhya vItarAga praNIta zAstro tene avagAhana karavAthI utpanna thayelI je tattvazraddhA te 'avagADhasamyaktva' che ane kevalajJAnopayoga vaDe avalokIta je tattvArthazraddhA te 'paramAvagADhasamyaktva' che. ema eka samyagdarzana pariNatine utpanna thavAnA uparokta daza nimittonA yoge te samyaktvabhAvanA paNa upara kahyA tevA daza bheda thAya che. temAMnA game te nimitte utpanna thayelI tattvArthazraddhA to ekaja prakAranI hoya che. cAra ArAdhanAmAM samyaktva ArAdhanAne prathama kahevAnuM zuM kAraNa ? tenuM samAdhAna kare che. "AtmAne maMda kaSAyarUpa upazamabhAva, zAstrAbhyAsarUpa jJAna, pApanA tyAgarUpa cAritra ane anazanAdi rUpa tapa, enuM je mahapaNuM che te samyak sivAyamAtra pASANaboja samAna che, AtmArtha phLadAtA nathI. paraMtu jo teja sAmagrI samyaktva sahita hoyato mahAmaNi samAna pUjanIka thai paDe, arthAt vAstavya phLadAtA ane utkRSTa mahimA yogya thAya." pASANa tathA maNi e baMne eka pattharanI jAtinAM che. arthAt jAti apekSAe to e baMne eka che, to paNa zobhA, jhalaka AdinA vizeSapaNAne laine-maNino thoDo bhAra grahaNa kare to paNa ghaNI mahattvatAne pAme, paNa pASANano ghaNo bhAra mAtra tenA uThAvanArane kaSTa rUpaja thAya che. tevIja rIte mithyAtvakriyA ane samyaktvakriyA e baMne kriyA apekSAe to ekja che. tathApi abhiprAyanA sat-asatpaNAnA tathA vastutattvanA bhAnabebhAnapaNAnA kAraNane laine mithyAtva sahita kriyAno ghaNo bhAra vahana kare, to paNa vAstavya mahimAyukta ane AtmalAbhapaNAne pAme nahi paraMtu samyaktva sahita alpa kriyA paNa yathArtha AtmalAbhadAtA ane mahimA yogya thAya.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ III |-2 293 dharmakriyAo samyagdarzananI prAptimAMya sahAyaka banI zake che : samyagdarzana eTale zuM ? sAcuM tattvadarzana, e samyagdarzana che. je jevA svarUpe che, tene tevA svarUpe ja jovAnI ane mAnavAnI AtmAnI je lAyakAta, tenuM nAma che-samyagdarzana. rAga ane dveSanA gADha pariNAma rUpa granthi bhedAyA pachIthI ja AtmAne samyagdarzananI prApti thai zake che. AtmAnA potAnA rAga ane dveSanA gADha pariNAma rUpa granthi bhedAyA vinA samyagdarzananI prApti thai zakatI nathI. rAga ane dveSanA gADha pariNAmo AtmAne padArthanA sAcA jJAnane pAmavA detA nathI tathA je kAMi sAco khyAla Avyo hoya temAM sunizcita banavAmAM aMtarAya kare che. samyagdarzana guNa pragaTatAM, AtmAne hecopAdeyano hecopAdeya tarIkeno khyAla Ave che ane te khyAlamAM te sunizcita hoya che. AthI ja, tattvanA zraddhAnane jema samyagdarzana kahevAya che, tema kudeva-kugurU-kudharmanA tyAga pUrvakano sudeva-sugurU-sudharmano je svIkAra, ene paNa samyagdarzana kahevAya che. tattvanA svarUpano sAco khyAla pAmIne, temAM sunizcita banavAnI AtmAnI je lAyakAta, te samyagdarzana guNanI apekSA rAkhe che. A samyagdarzana guNanI prAptimAM paNa sAcA bahumAnapUrvakanI dharmakriyAo suMdara jJaLo Ape che. dharmakriyAomAM deva-gurU-dharmanI ja upAsanA hoya che. e upAsanA, tenA upAsakane deva-gurU-dharmanA svarUpanuM jJAna meLavavAne prere che. dharmakriyAone AcaranAranI AMkha sAme mukhyatve deva, gurU ane dharmacArI AtmAo hoya che. devanI pUjA karatAM devanA svarUpa viSe, gurUnI sevA karatAM gurUnA svarUpa viSe ane bIjI dharmakriyAo karatAM dharmanA svarUpa viSe temaja e badhAmAM potAnA svarUpa viSe vicAraNA Adi karavAnI paNa sundara taka
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 cauda guNasthAnaka bhAga-2 prApta thAya che. e kriyAo AtmAne parabhAvathI nivRtta thavAmAM ane svabhAvamAM pravRtta thavAmAM khUba ja madadagAra nivaDe che H eTale adhigama dvArA samyagdarzanane upArjavAnI kAmanAvALAoe potAnA cittane khAsa karIne dharmakriyAomAM parovavuM joie. adhigamane mATeno sArAmAM sAro avakAza paNa dharmakriyAomAM labhya che. bhagavAna zrI jinezvaradevonI bhakti, dharmagurUonI sevA, dharmacArI AtmAonuM darzana ane bIjI paNa dharmakriyAonuM AcaraNa, AtmAnI rAga ane dveSanA gADha pariNAmo rUpa granthine bhedavAmAM apUrva koTinI sahAya karI zake che. mAtra AtmAno hetu tevo sAro hovo joie.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 295 koi yuthasthAna bhAga-2 -------- cauda guNasthAnaka bhAd|-2 pariziSTa che ArAmabhUmi jevI caMpAnagarIH caMpA' nAmanI eka nagarI hatI. je samayanI A vAta che, te samaye te caMpAnagarI khUba AbAdI bhogavatI hatI. te caMpAnagarInuM varNana karatAM, ahIM tene "ArAmabhUmi'nI sAthe ghaTAvavAmAM AvI che. ArAmabhUmi jema bahu zAkhAovALAM vRkSothI bharacaka hoya che, tema te caMpAnagarI paNa ghaNA zAhukArothI bharacaka hatI. ArAmabhUmi jema "putrAga" nAmanAM vRkSothI zobhatI hoya che, tema te caMpAnagarI paNa uttama purUSothI alaMkRta hatI. ArAmabhUmi jema uMcA evAM zAlanAM vRkSothI virAjita hoya che, tema te caMpAnagarI paNa uMcA evA killAthI virAjatI hatI. arthAta- te caMpAnagarImAM zAhukAro ghaNA hatA eTale te nagarI ghaNI ja samRddha hatI. paNa mAtra samRddhi e ja nagarInI kharI zobhA nathI. nagarInI sAcI zobhA to temAM uttama purUSono nivAsa hoya emAM ja che. sadAcAraparAyaNa uttama purUSothI vihIna evI samRddhizAlinI paNa nagarI, sAcI zobhAne pAmI zakatI nathI. te caMpAnagarI to samRddhizAlinI paNa
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 296 hatI ane temAM uttama purUSono nivAsa paNa hato. naranAtha zrI kIrtiyandra : A jAtinI nagarInI AbAdI, sAmAnya rItie tenA mAlikanI uttamatAnI paNa sUcaka ja gaNAya che. adhama mAlikanI chAyAvALI nagarI kadAca samRddha hoya, paNa uttama purUSone sukharUpa nivAsa temAM na hoya. A nagarImAM to samRddhinI temaja sadAcAronI paNa AbAdI hatI ane rAjA paNa evA hatA, ke jemanI mAlikInI nagarI AvI AbAda hoya, te svAbhAvika ja gaNAya. e nagarImAM zrI kIrticandra nAme naranAtha hatA. nAtha te kahevAya che, ke je yoga ane kSemanA karanAra hoya. aprAptanI prApti karAvI ApavI ene yoga kahevAya che ane prAptanuM rakSaNa karAya ene kSema kahevAya che. jeonA nAthapaNAne svIkAryuM, teone nirvAha ane unnatisAdhanA Adi mATe je je Avazyaka hoya, tenI prApti na thai hoya to prApti karAvI devI ane prApti thai hoya to tenA saMrakSaNanI kALajI rAkhavI, e nAthapaNAne pAmelA AtmAonI pharaja che. A rItie yoga ane kSemane nahi karanArAe sAcA rUpamAM nAtha banI zakatA nathI. yoga ane kSemane nahi karanArAo nAtha hoya agara potAne nAtha kahevaDAvatA hoya, to paNa teo nAmanA ja nAtha che ane nAthapaNAne kalaMkita karanArA che. prajAnA yoga ane kSemane karanAra ja naranAtha kahevAya ane zrI kIrticandra rAjA, nAmanA ja nahi paNa arthasaMpanna naranAthapaNAne dharanArA hatA. nAtha bananAranI pharaja H yoga ane kSemane karavApaNAnI vAta kevaLa rAjAone aMge ja nathI. jyAM jyAM thoDA ke vadhu pramANamAM 'nAtha' paNuM hoya, tyAM tyAM sarvatra A vastu hovI ghaTe. je jeno nAtha hoya, teNe tenA Azrita AdinA yoga ane kSemane ka2vA mATenI tatparatA dAkhavavI ja joie. dharmasAmrAjyamAM 'nAtha' paNAne bhogavatA AcAryAdie dharmI jagatanA yoga ane kSema tarapha kALajI rAkhavI ja joie. dharmanA arthI AtmAo dharmane pAme, dharmane pAmelAo
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 297 sthiratA pAmI vizeSa vizeSa dharmane pAme ane teonA prApta dharmane bAhya ke Abhyantara zatruo Adi dvArA hAni na pahoMce, enI dharmAcArya Adie kALajI rAkhavI joie. e ja rItie zrIsaMghanA agresaro Adie paNa, potAnI pharaja vicArI teno zakya amala karavAnI ughuktatA dAkhavavI joie. kahevaDAvavuM nAtha, nAtha tarIkenAM mAna-pAna levA ane yoga-kSema karavAnI potAnI pharaja tarapha bedarakAra rahevuM, e nAtha tarIkenuM bhayaMkaramAM bhayaMkara kalaMka ja gaNAya. evuM nAthapaNuM to svaparanuM tAraka banavAne badale kadAca svaparane kAramI rItie DUbAvanAruM paNa banI jAya. eTale jeTale jeTale aMze ApaNe "nAtha"paNAne pAmyA hoie, teTale teTale aMze "nAtha" tarIke ApaNI kayI kayI pharajo che teno ane tenA zakya amala Adi mATeno paNa ApaNe vicAra karavo ja joIe. sujano rUpI mudo mATe candra samAnaH zrI kIrticandra sAcA rUpamAM naranAtha hatA ane ethI ja teo, sujano rUpI kumudo eTale candravikAsI kamalonuM je vana, tene vikasita karavAne mATe caMdramA samAna hatA, evuM temane mATe ahIM varNana karavAmAM AvyuM che. sujano rUpI kumudone mATe candra samAna banavuM, e saheluM nathI. naranAtha tarIkenI yogyatAne saMpAdana karyA vinA, koI paNa rAjA sujano rUpI kumudone mATe candra samAna banI zakato nathI. sujano teo ja kahevAya che; ke jeo durAcArothI parADamukha rahe che ane sadAcArothI eka DagaluM paNa AvuM khasatA nathI. AvA sujanone te ja rAjA saMtoSa ane AnaMda temaja vikAsa pamADI zake, ke je rAjA uttama hRdayane ane uttama AcArone dharanAro hoya. sujano kevaLa vIra agara vijetA rAjAne pAmIne toSa pAmanArA hotA nathI, paNa nyAyasaMpanna, zIlasamRddha ane kartavyaparAyaNa rAjAne pAmIne ja toSa pAmanArA hoya che. AthI koI paNa rAjAne mATe jyAre evuM varNana Ave ke te rAjA sujano rUpI kumudonA vanane mATe candramAM samAna hatA. eTale samajI ja levuM rahyuM ke-te rAjA sAcA rUpamAM yazasvI
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 cauda guNasthAna bhAga-2 naranAthapaNAne dharanArA hatA athavA to te rAjA potAne chAjatA uttama AcAra-vicArone dharanArA hatA. zrI kIrticandra rAjA, ke jemane ahIM "akrUra' tarIke sUcavavAmAM AvyA che, teo kharekhara tevA ja hatA, ema temane mATe varNavelA prasaMgo dvArA paNa jANI zakAya che. samarakumAra nAme nAno bhAi? AvA, sujano rUpakumudone mATe candra samAna zrI kIrticandra rAjAno eka nAno bhAI hato. tenuM nAma hatuM-samaravijaya kumAra. zrI kIrticandra vaDila hovAnA kAraNe rAjapade virAjamAna hatA ane samarakumAra laghu hoine yuvarAjapade hato. eka rAjA che ane bIjo yuvarAja che, sAthe rahe che, chatAM eka guNone dharanArA che ane bIjo doSamaya jIvanane jIvanAro che. ghanasamayane sumuninI upamA : guNamayatAno ane doSamayatAno vizeSa anubhava to tevA koI prasaMge ja thAya che, eTale A benA guNadoSanA vadhu varNanamAM nahi utaratAM, kathAkAra-paramarSie tevA prasaMganuM ja varNana zarU karyuM che. je vakhate sujano rUpI kumudonA vanane mATe candramAM samA zrI kIrticandra naranAtha caMpAnagarInA svAmitvane bhogavI rahyA che, te samayamAM eka vAra varSARtuno samaya Avyo. ahIM ghanasamaya eTale varSARtunA samayane kathAkAraparamaSie sumuni nI upamA ApavA sAthe pAMca vizeSaNothI varNavyo che. A pAMca vizeSaNo evAM che, ke je sumuninA svarUpane paNa spaSTa kare che ane ghanasamayanA svarUpane paNa spaSTa kare che. upakArI mahApurUSonuM kAvyakauzalya paNa kevuM hoya che, tene samajavA mATeno A eka sundara namuno che. sAcA upakAramArgane pAmelA paramarSionI dareka pravRtti svapara-upakArane mATe ja hoya che. sAcA upakArio kAvya race toya evuM race, ke je yogya AtmAone sAcA kalyANa mA ja doranArUM hoya. upakArI mahApurUSo kevaLa vANIvilAsa mATe ke kAvyacAturya darzAvavAne mATe ja kAvyAdi racavAne
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 299 cauda pUNasthAna bhAga-2 prerAya e zakya ja nathI. ghanasamaya rAjaprasarane aTakAvanAra ane sumuni rAmaprasarane haNanAra hoya che ? ghanasamayane ApavAmAM AvelAM pAMca vizeSaNomAMthI paheluM vizeSaNa ema sUcave che ke-sumuni, e rAganA prasarane haNanArA hoya che. sumuni rAganA prasarane haNanArA hoya, e vAta zrI vItarAga paramAtmAnA zAsanamAM to suprasiddha ja che. rAganA prasarane haNavo, enuM ja nAma sAcA arthamAM vairAgya che ane vairAgya vinA sumunipaNuM saMbhavatuM nathI e nirvivAda vAta che eTale vairAgyathI bharelA sumuni rAganA prasarane haNanArA hoya, e vAtamAM zaMkAne avakAza ja nathI. sumuni ane rAgano sevaka athavA to rAgano prasara vadhe evI pravRtti karanAra, e vAta saMgata ja nathI. rAgamAM ramanAro muniveSamAM hoya e haju saMbhavita che, paNa rAgamAM ramanAro sumuni hoya e vAta saMbhavita nathI ja. sumuni to rAganA prasarane haNanArA ja hoya, rAga, e AtmAno kAramo zatru che. rAga jAya eTale dveSa rahI zakato ja nathI ane jyAM rAga-dveSa gayA eTale jotajotAmAM kevalajJAnanI prApti thaI jAya che. AthI kalyANanA arthioe rAgane kADhI vItarAgatA prApta karavAne mATe, rAganA prasarane haNavAnA kAryamAM tatpara banavuM joIe. rAganA prasarane haNanArA AtmAo prayatna karate karate vItarAgatAne, sarvajJatAne ane chevaTa paripUrNa muktatAne paNa pAmI zake che jyAre rAganI AdhInatAmAM phasAelA AtmAone mATe to saMsAramAM ja rUlavAnuM hoya che. Ama paheluM vizeSaNa sumunine jema "rAganA prasarane haNanAra' tarIke jaNAvanArUM che, tema ghanasamayane "rAjayAtrAne aTakAvanAra' tarIke sUcavanArUM che. varSAsamaye rAjayAtrA baMdha rAkhavI paDe te svAbhAvika che kAraNa kerAjAo paNa varSAne aTakAvavAne mATe zaktimAna banI zakatA nathI. hatarAmaprasara ane hatarAjaprasara-ema be arthone sUcavIne ahIM kevI sundara rItie sumuninuM ane varSAsamayanuM varNana karavAmAM AvyuM che?
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 300 cauda guNasthAnaka bhAga-2 - - - - - - - - sa. bahu suMdara vAta kahI, evI ja rItie bAkInAM cAra vizeSaNo dvArA paNa sumuni ane ghanasamaya-ubhayanuM ekI sAthe varNana karavAmAM AvyuM che. rajane zamita kranAra : bIjuM vizeSaNa evuM che ke-te rajane zamita karanAra hoya che. varasAda dhULane zamAve che athavA dabAve che, e vAta to tamane samajAvavI paDe tema che nahi. have e vAta sumunine kevI rItie ghaTe che e joie. sumunine aMge A vAta karmane AzrayIne vicAraNIya che. badhyamAna karmane, baddha karmane athavA to eryApatha karmane raja kahevAya che. rAganA prasarane haNanAra sumuni, A prakAranI rajane yogyatA ane zakyatAnA pramANamAM zamita karanAra hoya e sahaja che. vairAgya rasamAM jhIlatA munivaro azubha karmone bAMdhe nahi ane pUrvabaddha aneka karmone khapAve, emAM navAI pAmavA jevuM kAMI che ja nahi. vItarAga evA paNa muni khapAvavA lAyakane khapAve che. AtmAne pAparajathI bacAvavAnI ane pUrve lAgela pAparAjathI mukta banAvavAnI sumunionI kALajI hoya ja che, eTale sumunione "rajane zamita karanArA tarIke paNa yathArthapaNe ja varNavI zakAya tema che. samanio malina vastrovALA hoya che ane ghanasamaya malina AkAzavALo hoya che ? sumuni jema pAparajane zamita karanAra hoya che, tema ghanasamaya mArganI dhULane zamAvanAra hoya che-e vAtanuM sUcana karyA pachIthI, kathAkAraparamarSi pharamAve che ke ghanasamaya jema vAdaLAMthI gherAelA AkAzavALo hoya che, tema sumuni malina vastrone dhAraNa karanArA hoya che. tema e vAta to jANatA ja hazo ke-sumunio veSabhUSA AdithI para rahenArA hoya che. sumunione sundara dekhAvAnA koDa hotA nathI. sundara ane mulAyama vastrAdi paheravA-oDhavAno sumunione zokha hoya nahi. sumunio to AjJA mujabanAM vastro AjJAvihita rItie ja vApare. bhikSAthI meLavelAM jarUrI
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAma-2 301 vastrAdine malarahita karatA paNa sumunio, svaccha vastrothI kAyAne zobhAvavAnA irAdAvALA hotA nathI ane ethI sumunio na chUTake ja potAnAM vastrAdine malarahita karavAne prayatnazIla bananArA hoya che. AvA sumunio sAmAnya rItie malina vastrone dharanArA ja hoya, temAM Azcarya pAmavA jevuM kAMi nathI. Ama sumunio jema malina vastrone dharanArA hoya che, tema ghanasamaya vAdaLAMthI gherAelA AkAzavALo hoya che ane ethI paNa ghanasamaya ApelI 'sumuni'nI upamA vyAjabI Thare che. sumuni dayALu hoya che ane ghanasamaya pANIvALo hoya che : have AgaLa cAlatAM kathAkAra-paramarSi AcAryabhagavAna sUcave che ke-sumuni jema sadaya eTale dayAvAna hoya che, tema ghanasamaya paNasadaka eTale pANIvALo hoya che. sumunimAM dayA keTalI ane kevI hoya che ? sumuninI dayAmAMthI dayApAtra evo eka sUkSmamAM sUkSma jantu paNa bAkAta raheto nathI. uparAnta sumuninI dayA to saghaLA ja anarthonA mULabhUta kAraNane sparzelI hoya che. sumuninA antaramAM vaselI dayA jevI-tevI nathI hotI. sumunionuM antaHkaraNa anukampAthI paripUrNa hoya che. saMsAranA jIvo bAhyAbhyantara saghaLAMja aniSTothI 52 bane, evI sumunionI bhAvanA hoya che. AzAvihitapaNe ahiMsaka rItie pravartatA sumunio, AjJAvihita ahiMsAmArgano ja pracAra karanArA hoya che. evA mahAtmAonuM ahiMsaka jIvana ane ahiMsAmArganA pracArano prayatna, e teonA sadayapaNAne paNa jaNAvanAra che. Aje to ahiMsA ane dayAnA nAme paNa hiMsAnA mULane ja poSavAno prayatna thai rahyo che. sAco ahiMsAjIvI dunyavI sattA ke saMpatti Adine mATe prayatnazIla hoya, e zakya ja nathI. sumunipaNA vinA uttama koTinuM ahiMsaka jIvana jIvAvuM e zakya nathI ane rAjakIya unnatinAM svapro sevanAramAM sumunipaNAno chAMTo hovo eya saMbhavita nathI. dayAnA dravya ane bhAva be prakAro che. bhAvadayAthI
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 coda guNasthAnaka bhAd-2 parADamukha banelAo, eTaluM ja nahi paNa avasare bhAvadayAnI sAme roSa ThAlavanArAo, dravyadayAne paNa sAcI rItie na karI zake ane dayAnA nAme ya hiMsAne vadhArI mUke, to e svAbhAvika ja che. AthI AjanI ahiMsAnI ane dayAnI vilakSaNa vAtothI paNa sAvadha banIne cAlavA jevuM bhalApaNAne svIkAranArA H A pachI pAMcamA vizeSaNa tarIke ghanasamayane bhadrapada nakSatravALo jaNAvatAM, kathAkAra-paramarSie sumunine bhadrapada eTale bhalApaNAne svIkAranArA tarIke jaNAvyA che. sumunionA bhalApaNAne mATe kAMI kahevApaNuM hoya ja nahi. bhalApaNuM to sumunionA svabhAvanI sAthe otaprota banI gayuM hoya che. tethI ja to sumunio svayaM kaSTa veThIne paNa anya jIvone potAnA nimitte duHkha na thAya tevo temaja bIjAone paNa e kalyANa mArge doravAno zakya prayatna karI zake che. nAvAmAM caDhI krIDA kravA nIkaLavuM: A rItie sumuninI upamAthI upamita karavApUrvaka kathAkAraparameSipharamAve che ke-evo ghanasamaya eTale varSAkAla Avyo. varSAkAlanA samayamAM nadI Adi jalasthAno pANIthI relamachela banI javAM, e vAta puNyazAlionA samayamAM susaMbhavita che. caMpAnagarInI bahAra vahetI nadI paNa, e samayamAM, chidra vinAnA pANInA pravAhathI atizaya vege vahI rahI hatI. nadImAM jyAre pANInuM pUra Ave che, tyAre tenA pravAhano vega paNa vadhI paDe che. A rItie atizaya vege vadhI rahelI nadI zrI kIrticandra naranAthanA jovAmAM AvI. zrI kIrticandra naranAtha potAnA prAsAdanA uparanA bhAgamAM rahyA rahyA varSARtue janmAvelA drazyane jotA hatA. eTalAmAM chidra vinAnA pANInA pravAhathI pUrajosamAM vahetI nadI temanA jovAmAM AvI ane tene jotAnI sAthe ja, temane te nadImAM sahela karavA
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAma-2 303 javAnuM mana thai AvyuM. AvA samayamAM rAjAone jalasthAnomAM sahela karavAnI kutUhalavRtti thavI, e bahu moTI vAta nathI. zrI kIrticandra naranAthanuM hRdaya paNa evA kutUhalathI Akula banyuM. AthI teo potAnA laghu bandhu samaravijayane sAthe laine nadInA kinAre AvyA. kutUhalAkula hRdayavALA zrI kIrticandra rAjA potAnA bhAi samaravijayanI sAthe eka nAvAmAM ArUDha thayA e bAkInA loko bIjI nAvaDIo upara caDhyA. nAvaDIo upara ArUDha thaine caMpA nadImAM nAvaDIone pheravatA teo krIDAmagna banyA. pUranA vegathI ghasaDAtI nAvAmAM rAjAe dIrghatamAla nAmanI aTavImAM pahoMcavuM : have banyuM evuM ke-rAjA Adi haju to krIDA karI rahyA che, tyAM to uparathI jalavRSTi thai ane e jalavRSTinA pratApe nadImAM ati tIvra vege aNadhAryu pUra caDhI AvyuM. caDhI AvelA pUranA ati tIvra vegathI rAjA AdinI nAvaDIo jUdI jUdI dizAomAM ghasaDAi javA lAgI. nAvaDIonA cAlAka karNadhAroe nAvAone game tyAM ane game tema ghasaDAi jatI aTakAvavAnA bahu bahu prayAso karyA, paNa navA pravAhanA ati tIvra vegasAme teo phAvI zakyA nahi. temanI mahenata aphala nivaDI ane nAvAo game tema ghasaDAi javA lAgI. A vakhate nadInI aMdara rahelA temaja nadInA taTe rahelA purajano pokAra karavA lAgyA H kAraNa ke-khUda naranAthanI nAvA paNa kharAbe caDhI gai hatI, paNa nagarajano pokAra karatA ja rahyA ane rAjAnI nAvA to lokanI draSTinI paNa bahAra nIkaLI gai. nadInuM pANI aTavImAM paNa patharAi cUkyuM hatuM. rAjAnI nAva ghasaDAtI ghasaDAtI dIrdhatamAla nAmanI aTavInA pradezamAM AvI pahoMcI ane tyAM koi eka vRkSane lAgavAthI AgaLa ghasaDAtI aTakI gai. A rItie potAnI nAva aTakatAMnI sAthe ja, rAjA potAnA bhAi samarakumAra tathA keTalAka parivAranI sAthe nAvamAMthI utaryA ane pANInA kinAre vizrAma levAne mATe pahoMcyA.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAna bhAga-2 304 -------------- nidhAna-darzana : ahIM ja ApaNane samaravijayanI krUratAno ane zrI kIrticandra rAjAnI akrUratAno pahelo sAkSAtkAra thavAno che. krUratAnA yoge samaravajiya kevo ghAtakI bane che ane tenA ghAtakIpaNAne jANavA chatAM paNa, tenI sAme akrUratAnA yoge zrI kIrticandra naranAtha kevI udAratA darzAve che, te have jovAnuM che. game tema ghasaDAtI nAvamAM dUra AvavAthI zramita banelA zrI kIrticandranaranAtha kInAre pahoMcIne jeTalAmAM vizrAma laI rahyA che teTalAmAM to temanI najara eka nidhAna upara paDe che. nadInA pUrathI detaDa khodAI javAnA yoge, khADAmAM koIe je nidhAna dADhyuM haze te spaSTapaNe dekhAvA lAgyuM. sumaNio ane ratnonA e nidhAnane dUrathI jotAnI sAthe ja kIrticandra rAjAe tenI najadika jaIne khAtrI karI. A rItie te nidhAnane barAbara joyA bAda, zrI kIrticandra naranAthe samaravijaya kumArane paNa te nidhAna darzAvyuM. samaravijayano krUra vicAra : rAjAe dekhADela nidhAna samaravijayanI draSTimAM AvatAMnI sAthe ja, tenA haiyAmAM rahelI krUratAe hallo karyo. akrUratAnA yoge guNagaNathI bhUSita rAjAe saraLatAthI samaravijayane nidhAna darzAvyuM, paNa dedIpyamAna ratnonA DhagalAne jovAthI samaravijayanuM krUra pariNAma vALuM citta caMcala banyuM. e nidhAnane joine kura svabhAvavALo samaravijaya vicAra kare che rAjAne mArI nAkhIne A nidhAnane huM ja grahaNa karUM kAraNa ke je rAjya che te sukhathI sajja che ane A ratnono nidhi akhUTa che!" krUra vicArano amala ane niSphaLatAH che kAMI kahevApaNuM? krUratA to krUratA, paNa teya keTalI hada sudhInI
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 30pa ? svabhAvathI dUra evo te samaravijaya Avo vicAra karIne, AgaLapAchaLanA pariNAmano vicAra karavAne mATe ya thobhato nathI. e to tarata ja potAnA krUra vicArano amala karavA mAMDe che. svabhAve krUra AtmAo kAramAmAM kAramuM kRtya karatAM paNa vadhu vicAra na kare, e tevA AtmAone mATe koI vizeSa vAta nathI. kathAkAra paramarSi pharamAve che ke-zrI kIrticandra naranAthane mArI nAkhavAnA hetuthI samaravijaye tarata ja ghA karyo. samaravijayane ghA karato joIne tyAM rahelA nagaraloko- "hA ! hA! A zuM ?' evA pokAra karI rahyA che, eTalAmAM to sAvadha evA zrI kIrticandra rAjAe samaravijayanA te ghAne cUkAvI dIdho. kAramI adhamatA sAme anupama uttamatA H have vicAra karo ke ahIM jo zrI kIrticandra rAjA kopAkula bane, to kevuM pariNAma Ave? ane ATaluM najare joyA ane anubhavyA pachI thoDI kSaNone mATe paNa kopa AvI jAya, to temAM navAI pAmavA jevuM ya zuM che? paNa nahi, zrI kIrticandra rAjA to akrUratAnA yoge kSamA ane udAratA Adi guNothI vibhUSita banelA che. potAnA vaDila banyu potAnA upara khUba khUba prema rAkhe che ane jevo temaNe nidhAna joyo ke tarata ja mane dekhADyo-ema jANavA chatAM paNa, samaravijayanuM citta calita thayuM, tenA haiyAmAM vaDila banyuno ghAta karIne paNa rAjayasukha ane nidhi prApta karavAno vicAra janmyo ane svabhAve krUra evA teNe e duSTa vicArane AdhIna banIne vaDila banyu upara ghA paNa karyo ! AvI akSamya dhRSTatA potAnA laghubaMdhue AcarI ane pote pratyakSapaNe anubhavI, chatAM paNa zrI kIrticandra naranAtha akrUra manavALA hoIne leza paNa kopane potAnA haiyAmAM utpanna thavA detA nathI. laghu banyunI duSTatAne joine, zrI kIrticandra rAjA tenA kAraNane zodhe che ane tenA kAraNanA nivAraNa mATe tatpara bane che. jarA paNa tapyA vinA ke vihavala banyA vinA zrI kIrticandra naranAtha potAnA laghu banyu samaravijayane bAhuothI pakaDI le che ane sauthI pahelI vAta e
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ IIIka bhAva-2 306 ja kahe che ke "are bhAI ! ApaNA kulane nahi chAjatuM ane te paNa pAchuM evuM ke jenI sarakhAmaNI na thaI zake, tevuM A te zuM karyuM?" vicAro ke-sundara svabhAvanI suvAsa kevI gajaba hoya che ! AmAM dhamakI jevuM paNa kAMi che? sa. nahi ja. ajaba vAta che. Ano artha evo rakhe karatA ke-ApaNAthI to koI kALe na banI zake evI A vAta che! dhAro to tame paNa raphate raphate AvA dharmane ane audAryane pAmI zako. A sAMbhaLIne karavA jevuM paNa e ja che ke-zrI kIrticandra naranAthanI jema akrUra banavuM ane viziSTa dharmasiddhine mATenI lAyakAta keLavIne A jIvanamAM kalyANamArganI zakya eTalI ArAdhanA karI levI. akrUra manavALA zrI kIrticandra rAjA, potAne vinA kAraNe ja mAravAne tatpara banelA bhAIne zAntithI kevI sundara zIkhAmaNa Apato prazna kare che. Avo prazna karIne ja nahi aTakatAM, zrI kIrticandra naranAtha te samaravijayane kahe che ke "he samara! tAre jo A rAjya joItuM hoya to A rAjyane ane A nidhi joIto hoya to A nidhine tuM Adhimukta banyo thakI grahaNa kara ! tuM ema kare to ame to vrata grahaNa karIe !" uttama manodazA keLavavAno upAya H samaravijayanI krUratAmAM kamInA nahotI, to zrI kIrticandra naranAthanI udAratAmAM paNa kyAM kamInA che? rAjAne lAgyuM ke-A mAro bhAI hovA chatAM ane tenA upara huM pUrNa vatsalabhAva rAkhato hovA chatAM, tenAmAM mane mArI nAkhavAno vicAra zAthI udbhavyo? jarUra te rAjya ane nidhimAM lubdha banelo ! Ama hoya to huM ja tene rAjya ane nidhi levAnuM kahI dauM, ke jethI tenAmAM pragaTelI duSTatA TaLe ane jo te rAjayanA
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 307 bhArane svIkAre to mArI vrata grahaNa karavAnI abhilASA tvarAthI phalavatI bane ! zrI kIrticandra naranAthanA A jevA-tevA umadA vicAro nathI. nAnA bhAine haNavA mATe tatpara banelo joIne, tene rAjaya ane nidhi soMpI devA tatpara banavuM temaja te jo rAjyane grahaNa kare to pote dIkSA grahaNa karavAnI icchA dekhADavI, e nAnIsunI vAta nathI ! paNa rakhe bhUlatA keje koI uttamatA keLave tene mATe A azakya vAta paNa nathI ! e vAta cokkasa che ke-zrI kIrticandranaranAtha jevI manodazA akrUratAne svabhAvasidhdha banAvyA vinA prApta thavI e koI paNa rItie zakya nathI eTale AvI uttama manodazAne pAmavAne mATe krodhAdithI dUSita pariNAmonA tyAgamAM khUba ja tatparatA keLavavI joIe. e vAta paNa vicAravA jevI che ke-zrI kIrticandra naranAthane ekadama vrata grahaNa karavAno vicAra zAthI Avyo haze? acAnaka ja dIkSA grahaNa karavAnI kuraNA thaI AvI haze? nahi ja. A jIvanamAM vratadhArI banavAnA manoratho temanA haiyAmAM avAranavAra uchALA mAryA karatA haze ane ethI ja A taka maLatI joIne emanA mukhethI e vAta nIkaLI gaI. rAjA hovA chatAM paNa vratadhArI banavAnA manoratho kyAre janma? bhogasukha heya lAge to ke AnaMda ApanAruM lAgatuM hoya to? bhogasukhamAM rAcanArAonA haiyAmAM vratadhArI banavAnA sAcA manoratho ulaTe, e vAta ja zakya nathI. bhogasukhanA lAlacuo paNa vratadhArI bane e zakya che, paNa te dravyathI-bhAvathI nahi. jo e lAlacathI na mUkAya to atte emanI durdazA thAya, to e ya koI azakya vastu nathI. bhogasukhanI lAlasAne ane sAcA saMyamane meLa kevo? jenAmAM bhogasukhanI lAlasA hoya, te sAco saMyamI banI zake ja nahi. bhogasukhanI lAlasAne tajyA vinA sAcA saMyamI banI zakAtuM ja nathI. sAcA saMyamI banavAnI abhilASAvALAe pahelAM to bhogasukhane heya samajI levuM joie. bhogasukhane heya samajanArAo bhogo bhogavatA hoya to ya enA bhogavaTAmAM rAcatA na hoya. AthI ja teone mATe bhogatyAga sugama banI jAya che.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 308 samaravijaye uddhatAithI dUra khasI javuM: zrI kIrticandra naranAthe rAjaya ane nidhi-ubhayanuM svAmitva arpaNa karI devAnI taiyArI dekhADI : eTaluM ja nahi, paNa samaravijaya jo rAjyane grahaNa kare to pote vratane grahaNa kare-ema sUcavIne 'vaDila bhAI mArA svAmitvamAM kAMTA rUpa banaze.' evo koI vicAra paNa samaravijayane na Ave evI sthiti upasthita karI, paNa krUratAnA svAmI samaravijayathI e vAta paNa sahI zakAI nahi. kopanA vipAkane nahi jANanAro ane vivekathI rahita evo samaravijaya, zrI kIrticandra naranAthanA e sundara kathanane sAMbhaLatAM krUratA tajI saumya banavAne badale krodhAtura ane uddhata banyo. AMcako mArIne te mahArAjAnA hAthamAMthI chUTI dUra jaIne ubho. AvA krUra AtmAone to vaDila banyune haNI nAkhavAne mATe karelo ghA aphala jAya enuM duHkha thAya e ya sahaja che ane tevA paNa duSTa kRtyanI sAmenuM vaDila bhAinuM udAra vartana paNa krUra hRdayanA svAmione kopAkula banAve eya sahaja che. kAramI ayogyatAne dharanArA AtmAone to potAnA uparano upakAra paNa apakAra jevo ja lAge. evA AtmAo sAmAnI kSamAzIlatAne joine rIjhavAne badale vadhAre khIje. evA pApAtmAone sArI paNa vAta sArA rUpe nahi lAgatAM kharAba rUpe pariName, emAM navAI pAmavA jevuM kAMI che ja nahi. rAjAe nidhAnane tajI cAlyA javuMH rAjaya ane nidhAnanuM svAmitva soMpavAnI pUrepUrI tatparatA dekhADavA chatAM paNa, samaravijaya krodhamAM AvI uddhata banIne dUra khasI gayo. te chatAM paNa akrUratAne svabhAvasiddha banAvI cUkelA zrI kIrticandra naranAtha tenA prati jarA ya kopAnvita banatA nathI. teo to koI jUdo ja vicAra kare che. teo jANe che ke-A prasaMganA udbhavanuM mULa A nidhi che. AthI zrI kIrticandra naranAtha evo vicAra kare che ke je nidhinA nimitte badhuo A pramANe vinA kAraNe paNa vairI
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-2 309 bane che, evA A nidhie karIne saryuM! badhuone paNa vinA kAraNe vairI banAvanAra A nidhi mAre nahi joIe !" . A pramANe vicAra karIne zrI kIrticandra naranAtha nidhine tyAMno tyAM ja rahevA daIne caMpAnagarI tarapha vidAya thayA. be bhAIo vacce A kevuM jabbara antara che? eka bhAI nidhi meLavavAnA lobhamAM phasAIne vaDila bhAine haNavA tatpara bane che ane bIjA bhAI "A nidhi badhuone vinA kAraNe vairI banAvanAra che' -ema vicArI, nidhine tajI cAlavA mAMDe che! be bhAIo vaccenA A antaramAM kAraNa zuM che? e ja ke-eka krUra svabhAvano che ane bIjA akrUratAnA svAmI che. adhama ane uttama AtmAo vacce A rItinuM vicAra, vANI ane vartana-e traNemAM AsamAna-jamIna jevA prakAranuM attara hoya che. pApanA vaze nidhAna na dekhAvo : zrI kIrticandranaranAtha to "badhuone vinA kAraNe vairI banAvanAraA nidhi che evo vicAra karIne, nidhine lIdhA vinA ja tyAMthI ravAnA thaI gayA, paNa samaravijaya gayo nahi. samaravijayane to e nidhi meLavavo hato. AthI zrI kIrticandra naranAthanA gayA bAda samaravijayate nidhAnavALI jagyAe gayo, paNa banyuM evuM ke-dedIpyamAna ratnovALo paNa te nidhi tenA jovAmAM Avyo nahi. nidhAna tyAM ne tyAM ja vidyamAna che, paNa samaravijaya ene joI zakto nathI. nidhAno pApAtmAonI draSTimAM paNa nathI AvatA. nidhAno paNa puNyathI prApya che, puNyazAlI rAjAnA puNyathI e nidhidraSTinA pathamAM Avato hato. draSTinA viSayamAM ANanAra puNyavAna rAjA to padhArI gayA. have rahyA A bhAIsAheba ekalA ane A bhAIsAheba to hatA bhamaronI zreNi samAna zyAma pApanA svAmI ! kharekhara, potAnA zyAma pApanA vazathI ja, tyAM paDelA evA paNa nidhAnane pApAtmA amara joI zakyo nahi. samaravijayanI khoTI lpanA :
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 samaravijayamAM jo thoDI-ghaNI paNa yogyatA ane vivekazakti hota, to te A vakhate kadAca sundara asara nipajAvata; paNa samaravijayanI dazA ja jUdI che. rAjA nidhAnane lIdhA vinA ja cAlyA gayA che, ema samaravijaye joyuM che ane ethI to nidhine grahaNa karavA te ahIM Avyo che H chatAM potAne nidhi nahi dekhAvAnA kA2Ne samaravijaya vicAra kare che ke- 'jarUra e nidhAnane rAjA ja lai gayA.' tene rAjAnA puNyodayano ane potAnA pApodayano to vicAra ja Avato nathI. eNe to nizcaya ja karI lIdho kerAjA nidhAnane lai gayA ane ethI ja huM ahIM eka paNa maNine ke ratnane joi zakato nathI. A pratApa tenA hRdayanI krUratAno ane rAjA pratyenA dveSano ja che. krUratA ane dveSa mANasane chatI AMkhe AMdhaLA jevo banAvI de che. ethI ja samaravijaya, pote joyuM che ke-rAjA nidhAna nathI lai gayA, chatAM nidhAna na dekhAyo eTale bIjo vicAra nahi karatAM ema ja kalpe che kejarUra, rAjA ja nidhAna lai gayA. samaravijaye luMTArA banavuM : 310 duniyAmAM paNa kahetI che ke- 'jevI draSTi tevI sRSTi' e ja nyAye potAne nidhAna dekhavAmAM nahi AvavAthI samare evo ja vicAra karyo ke'jarUra e nidhAnane rAjA lai gayela che.' A vicArathI e pApAtmA samara, potAnA viDela baMdhu upara ghaNo ja durbhAva dharanAro banyo. have A dazAmAM tenA jevo pApAtmA caMpAnagarImAM pAchA pharavAno vicAra kare, e paNa azakya jevuM che. samaravijaye to caMpAnagarImAM pAchA pharIne viDala bhAinI sevAmAM hAjara thavAno vicAra nahi karatAM, bahA2vaTuM kheDavAno vicAra karyo. potAnA vaDila bandhunI sAme bahAravaTuM kheDavAnA nizcaya upara Avelo te zUravIra to hato ja, eTale luMTAro banyo thako te potAnA vaDila bandhunA dezamAM ja luMTaphATa calAvavAno prayatna karavA lAgyo. upakArI upara paNa apakAra karavAne pravRtta thavuM, e AvA AtmAone mATe jarA ya azakya nathI.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 311 cauda guNasthAna bhAga-2 pakkAvuM ane vagara zikSAe chUTavuM ------ AvA luMTArAne rAjAnA sAmanto pakaDavAno prayatna kare e paNa saMbhavita che. zrI kIrticandra naranAthanA sAmaMtoe luMTArU banelA te samaravijayane koI eka divase pakaDyo ane zrI kIrticandra rAjAnI pAse tene hAjara karyo. A vakhate paNa akrUra svabhAvanA svAmI evA zrI kIrticandra rAjAe ene zikSA nahi karatAM mukta karyo : rAjAe samaravajiyane mukta karyo eTaluM ja nahi, paNa tene rAjaya upara nimaMtrita paNa karyo. arthAta-zrI kIrticandra rAjAe samaravijayane rAjyanA svAmI banavAnuM nimaMtraNa karyuM, udAra rAjAe to A rItie nimaMtraNa karyuM, paNa svabhAve krUra evA samaranI to koI dazA ja jUdI hatI. rAjAe tene rAjya upara nimaMtrita karavA chatAM paNa samaravijaye to e ja vicAryuM ke- "A rAjya mAre grahaNa karavuM che e cokkasa, paNa te A rItie nahi. mAre to rAjayanuM svAmipaNuM balAtkArathI levuM che, paNa ApaNe ApeluM levuM nathI." A pramANe vicArIne te samaravijaya tyAMthI punaH paNa anyatra cAlyo gayo. keTalI hada sudhInI A adhamatA ane tumAkhI che? paNa krUratAnA svAmione mATe AvuM kazuM ja asaMbhavita nathI. vAraMvAra enI e dazAH have balAtkArathI rAjayane paDAvI levAne icchato samara luMTArU banIne koI vakhata khUda rAjAnA deha upara dhasI jato eTale ke rAjAne mArI nAkhavAno prayatna karato, koI vakhata rAjAnA bhaMDAra upara tene luMTI javAne mATe AvI pahoMcato ane koi vakhata deza upara dezane luMTI levAnA hetuthI Avato : paNa e bIcAro phAvato nahi ane pakaDAI jato. Ama chatAM paNa pUrvanuM evuM koI pApAnubaMdhI puNya laIne e Avelo, ke jethI tenA vaDila bandha rAjA tene ati adbhara svabhAvanA ane e ja kAraNe khUba ja udAratA Adi guNonA svAmI malyA hatA. AthI jayAre jayAre bhayaMkara
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 cauda guNasthAnaka bhAga-2 gUnho karatAM te pakaDAto ane rAjA pAse hAjara karAto, tyAre tyAre rAjA tene choDI detA : eTaluM ja nahi, paNa rAjA tene rAjaya dvArA abhyarthanA karatA eTale ke-rAjaya levAnI prArthanA karatA. e abhyarthanA paNa sAmAnya rUpanI nahi, paNa khUba AgrahapUrvakanI karatA hatA. rAjA vAraMvAra ATaATalI udAratA darzAvatA, chatAM paNa te samaravijaya rAjayane leto paNa na hato ane potAnI duSTa pravRttine choDato paNa na hato. lokvAdanuM rahasyaH te kAraNathI lokavAda evo thayo ke udarathI janmelA sAdaro eTale bhAiomAM vizeSatA keTalI che? ekamAM jyAre durjanapaNuM asadaza che, tyAre ekamAM sujanapaNuM asadaza che ! vAta paNa sAcI hatI ke-zrI kIrticandra nAmanA naranAtha jema sujanatA batAvatAM nahotA thAkatA, tema samaravijaya potAnI durjanatA batAvatAM paNa thAkato na hato. AthI lokane ema lAgavuM e svAbhAvika ja che ke- "be bhAiomAM eka bhAI uttama purUSomAM paNa pravara che, jayAre bIjo bhAI adhama ja nahi, paNa adhama evA purUSomAMya pradhAna che. ekanI uttamatA ajoDa che ane bIjAnI adhamatA ajoDa che!" sa. samaravijayanI luMTathI lokane trAsa thato to haze ja, chatAM A vicAra? jarUra jo ke-Ama thavAmAM aneka kAraNo che. eka to rAjAnuM puNyateja jevuM-tevuM nathI. bIjuM rAjAno prajA pratyeno vatsalabhAva paNa anupama che. prajAne harakoI rItie sukhI banAvavAnI ane prajAnA sukhane surakSita rAkhavAnI rAjAmAM tatparatA che. trIjuM rAjA samaravijayane bhale zikSA nathI karatA ane rAjaya grahaNa karavAno avasare avasare Agraha karyA kare che, paNa samaravijaya lUMTacalAvavAmAM phAvI na jAya enI to teo pUratI kALajI rAkhe ja che. jo ema na hota, to to rAjAnA sAmaMto dvArA samaravijaya vAraMvAra pakaDAta zAno? A uparAnta pUrvanI prajAmAM paNa rAjA pratye
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 313 amIdraSTi hatI. samaravijaya game tevo toya rAjAno bhAI che ane rAjA potAnI sujanatAthI samaravijayane sudhAravA icche che-evo vicAra karIne paNa loko zAnta rahe ane rAjAnA sujanapaNAnI prazaMsA kare e banavAjoga che. Aje rAjA ane prajA bannenI draSTimAM kAramuM parivartana AvyuM che eTale Avo prazna uThe e sahaja che, paNa pUrvakAlanI sthiti ja jUdI hatI. pUrvakALamAM rAjA prajAvAtsalyane cUkato nahi ane prajA rAjabhaktine cUkatI nahi. eka-bIjAnI bhUla thaI jAya toya tene khamI khAvI ane bhivaSyamAM bhUla karavAno vicAra paNa na thAya evo prayatna karavo, evI vRtti pUrvakALamAM jIvanta hatI. Aje to rAjA bhUla kare ane prajA vAtane vadhArI mUkIne ya nirde-evuM evuM to ghaNuM bane che. jyAM potAnA kartavyano vicAra na hoya ane sAmAnI sAmAnya paNa kartavyacUkane khamI khAvAnI vAta na hoya, tyAM anekavidha anartho utpanna thayA vinA rahe ja nahi ane e vAtano Aje mAtra rAjakIya kSetramAM ja nahi paNa lagabhaga badhAM kSetromAM sAkSAtkAra thaI ja rahyo che. vairAgyanI bharatI : have je vakhate caMpAnagarImAM Avo lokavAda prasarI rahyo che, ane samaravijaya uparAuparI duSTatA dAkhavI rahyo che, te daramyAnamAM zrI kIrticandra rAjAno virAgabhAva khUba khUba vRddhine pAmI rahyo che. zANAone mATe AvA prasaMgo vairAgyane pamADanArA ane prApta vairAgyane puSTa banAvanArA nivaDe e sahaja che. kAraNa ke AvA prasaMgo kaSAyonuM kALuSya e keTaluM bhayaMkara che e vigere bAbatonA vicArone janmAvanArA bane che. krodha, mAna, mAyA ane lobhane vazavartI banelo samaravijaya je rItie vartI rahyo che, te jotAM viSayavirAga ane kaSAyatyAga pratye uttama AtmAoe AkarSAvuM e banavAjoga ja che. vivekio ane avivekio vacce e paNa bheda rahe che ke-ekanA eka prasaMgane aMge vivekio kalyANakArI vicAra Adi karanArA bane che ane avivekio akalyANakArI vicAra
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 cauda guNasthAnaka sAma-2 Adi karanArA bane che. zrI kIrticandra naranAtha to suvivekI che, eTale teo to samaravijayanAM kRtyone aMge paNa je vicAro kare, te evA ja vicAro kare, ke jethI virAgabhAva draDhatara banato jAya. AthI ja ahIM kathAkAra-52marSi pharamAve che ke-gurUvairAgyane dharanArA banelA zrI kIrticandra naranAtha potAnA divasone have virasapUrvaka pasAra kare che. gurUvarano yoga : paramapuNyazAlI evA zrI kIrticandra naranAtha bhAre vairAgyathI je samayamAM divasone virasapaNe pasAra karI rahyA che, te samayamAM te nagarImAM 'prabodha' nAmanA pravarajJAnI samosaryA. vairAgyanA samaye pravarajJAnI gurUvardhano yoga vinA puNye nathI maLato, e vAta sahelAithI samajAya evI che. 'prabodha' nAmanA pravarajJAnI munivara padhAryAnA samAcArathI, gurUvairAgyane dharanArA zrI kIrticaMdra nAmanA naranAtha atizaya pramodane pAme, e vAtamAM to Azcarya ja nathI. AvA puNyAtmAo gurUvaranA AgamanathI, mayura jema meghanA AgamanathI nAce che tema, nAcI uThe che. gurUdevanA AgamanathI thayelA pramodathI pramudita thayelA zrI kIrticaMdra naranAtha parivAra sAthe 'prabodha' nAmanA pravarajJAnI 52ma gurUdevane namaskA2 ka2vA mATe cAlyA. gurUvaranI sevAmAM pahoMcela naranAtha ucita vandana Adi na cUke, e to svAbhAvika ja che. ucita sAcavI yogya sthAne beThela naranAtha, parama gurUvare Apela dharmadezanAnuM zravaNa karyA bAda, avasare potAnA laghubaMdhunA caritrane pUche che. AvA puNyAtmAne potAnA laghubaMdhunuM pApacaritra khaTakatuM hoya eTale jJAnI gurUvarano yoga maLatAM sahaja rItie Avo prazna pUchavAnuM mana thAya. poSanAra bhAgyanA yoge vipula lakSmIne meLavanArA AtmAo dharmazIla AtmAonA antarane AkarSI zake nahi te svAbhAvika ja che. ApaNane ema lAgI javuM joie ke-je bhAgyanA yoge dharmamAM mati thAya evA bhAgyanI prApti thai gai, eTale sarva saMpattione ApanAra bhAgyanI
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 315 prApti thaI ja gaI ! ane je bhAgyanA yoge vipula saMpattio maLe paNa kevaLa adharmamAM ja rAcavAnuM mana thAya evuM bhAgya maLyuM eTale vastutaH to anekavidha durbhAgyonI ja prApti thaI ! dharmanI avahIlanA kranArA zrImaMtone paMpALanArAothI sAvadha banavAnI jarUra : ahIM e vAta paNa samajavA jevI che ke-prabhu zAsananA paramArthane pAmelA upakArI mahApurUSo jyAre ema pharamAve che ke- "te bhAgya prAyaH sulabha che ke je bhAgyanA yoge vipula lakSmI maLe che. tyAre tuccha lakSmIne pAmelA ane e tuccha lakSmI maLI eTalA mAtrathI paNa madonmatta banelA AtmAone paMpALavAnuM ane yena kena AgaLa lAvavAnuM kArya prabhuzAsananA paramArthane pAmelAo kare kharA? tuccha lakSmIne pAmavA mAtrathI ghamaMDI banI gayelA ane e ghamaMDanA pratApe zAsananI tathA sadgurUo AdinI kAramI paNa avahIlanA karatAM nahi acakAnArAone zAsananA AcAryAdi gaNAtAo paMpALe ane AgaLa kare, e zuM sUcave che? evA AcAryAdi zAsananA sAcA upAsakone raMjADavA ane zAsananA siddhAntonI chaDecoka avahIlanA karAvavI-e sivAya bIjuM karanArA paNa zuM che? evA AcAryAdi lakSmInI asAratAne samajAvIne yogya AtmAone aparigrahanA mArge dorI zake e zakya ja nathI : kAraNa ke-evA AcAryAdinI pAse evI vicAraNA karAvanAruM hRdaya paNa hotuM nathI ane kadAca tevuM kAMI kahevAnuM mana paNa thaI jAya to ya tevuM kahevAnuM teomAM sAmarthya hotuM nathI. evAo to avasare avasare lakSmImAM sArabhUtatA hovAnuM paNa varNana kare ane lakSmI meLavavAnI icchAne poSaNa maLe tevA prakArano upadeza paNa kare. Aje AvuM paNa banI rahyuM che ane ethI dharmazIla AtmAoe A viSayamAM paNa sAvadhagIrI keLavavAnI khUba ja jarUra che. zrI jaina zAsananA sAdhuonA manamAM to arthI AtmAone dharma-buddhivALA ane dharmanA ArAdhanamAM susthira banAvavAnI ja kAmanA hoya, eTale teonI hareka pravRtti evI ja
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 cauda guNasthAnaka bhAga-2 hoya, ke je pravRtti sAkSAt agara to paraMparAe niyamA mokSanA aMga rUpa hoya. je pravRtti sAkSAt ke paraMparAe mokSanA aMgapaNAvALI hotI nathI, tevI pravRttino upadeza karavAne mATe sAcA mahApurUSo utsAhita hotA nathI. koi paNa AtmAne lakSmImAM sArabhUtatA che ema ThasAvIne lakSmIne meLavavA mATe ja udyamazIla banAvavo-e sva ane para bannenA ghAtano ja dhaMdho che ane sAcA upakArio evI koi pravRtti kare ja nahi e nirvivAda vAta che. AthI lokaherImAM paDI jaine prabhunA zAsananI upAsanA ane prabhAvanA karavAnuM bhUlI zrImaMtone ja paMpALavAno dhaMdho lai beThelAone koi paNa rItie upakArI mAnI zakAya ja nahi. samaravijayanI lobha Adi sAthenI purANI maitrI : zrI kIrticandra nAmanA naranAthe karelA praznano khulAso karatAM, zrI prabodha nAmanA pravarajJAnI gurUdeva, zrI kIrticandra ane samaravijaya-e banneyanA pUrvabhavonuM varNana kare che. zrI kIrticandra ane samaravijaya-e bannenA AtmAone paraspara sambandha ane vairabhAva kyAre ane kayA nimitte thayo, te pachI e banne ya AtmAo kyAM kyAM bhegA thayA ane teonI zI zI dazA thai tathA A bhavamAM teo kayA kAraNe AvyA e vigere hakIkato pravarajJAnI zrI prabodha nAmanA gurUvare varNavI che. lobha, parigrahAbhilASa ane krUratAnI sAthe maitrI sAdhanAra AtmAo kevI bhayaMkara durdazAne pAme che, e vAtano A varNanamAMthI paNa ghaNo ja sundara khyAla AvI zake tema che. lobhanI maitrI sAdhanArane parigrahAbhilASanI maitrI thavI e sahaja che ane lobha tathA parigrahAbhilASanI gADha maitrImAM paDyA pachI, krUratAnI maitrIthI bhAgyazAlI AtmAo ja bacI zake che. krUratAthI bacavA icchanArA AtmAoe, potAnA parigrahAbhilASane tajavAno ane teno sarvathA tyAga na thai zake tyAM sudhI tenA upara jema bane tema vadhu ne vadhu kAbU prApta karavAno prayatna karavo joie. parigrahAbhilASane kAbUmAM levAne mATe, lobha upara vijaya sAdhavo e jarUrI che. lobhane AdhIna banelA AtmAo
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda gaNAzaka bhAga-2 317 parigrahAbhilASa upara kAbU meLavI zake e zakya nathI ane lobha tathA parigrahAbhilASa sAthe gADha sambandha dharAvanArAo krUratAnA svAmI bane, emAM navAI pAmavA jevuM kAMI che ja nahi. "samaravijaya" nuM cAritra A ja vastunuM sUcaka che. samaravijayanA AtmAe lobha, parigrahAbhilASa ane krUratA sAthe, A "samaravijaya" tarIkenA bhavamAM ja maitrI sAdhI che ema nathI, paNa tenI e maitrI ghaNI ja purANI che-ema ApaNe, zrI kIrticandra naranAthanA praznano khulAso karatAM, pravarajJAnI zrI prabodha gurUvAre karelA varNana dvArA jANI zakIe chIe. be bALakone traNano meLApa H zrI prabodha nAmanA pravarajJAnI gurUmahArAjA pharamAve che ke-videha kSetramAM "maMgalAvatI' nAmanA maMgalamaya vijayamAM "saugandhika' nAmanuM eka nagara hatuM. e nagaramAM "madana nAmanA eka zeThano paNa nivAsa hato. e zeThane be putro hatA, jemAMnA ekanuM nAma hatuM- "sAgara" ane bIjAnuM nAma hatuM- "kuraMga madana zeThanA e be putro jyAre bALavayamAM hatA, tyAre te banne prathama vayane ucita evI krIDAo aharniza karatA hatA. eka vAra jyAre sAgara ane kuraMga e prakAre bAlavayane ucita evI krIDA karI rahyA hatA, tyAre teoe traNa jaNAne joyAM. e traNamAM be hatA bAlaka ane eka hatI bAlikA. e traNane joIne, sAgara ane kuraMge pUchayuM ke- "tame koNa cho?" A praznanA uttaramAM te traNamAMthI eka kahe che ke- "A vizvamAM jagatanA tala upara prasiddha evo "moha' nAmano rAjA che. "moha nAmanA e rAjAno "rAgakesarI' nAmano eka putra che. nAma pramANe guNane dharato te rAgakesarI, vairI rUpa hAthInA baccAne nasADavAmAM kesarI samAna che. evA parAkramI "rAgakesarI' no huM putra chuM. mAruM nAma "sAgara" che ane huM paNa mArA nAma pramANe sAgaranI jevA uMDA Azayane dharanAro chuM. mArI sAthe A eka je bAlaka che, te mAro putra che. mArA A putranuM nAma
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 cauda vaNasthAnaka bhAga-2 'parigrahAbhilASa che ane te suMdara vinayavALo che, arthAta-mArI AjJAmAM vartanAro che. have mArI sAthe A je bAlikA che, te vaizvAnaranI putrI che. ane teNInuM 'krUratA' evuM nAma che." bAla-bAlikAnI upamA dvArA lobha, parigrahAbhilASa ane krUratA AdinuM varNana: A varNana uparathI samajI zakAya tema che ke-A varNana upamAthI karavAmAM AvyuM che. A vAta bAhya pAtronI nathI, paNa AMtarika vAtone ja A rItie varNavavAmAM AvI che. A vizvamAM mohanuM Adhipatya jevuMtevuM nathI. saMsAramAM lagabhaga sarvatra eno vistAra che ane enuM prAbalya evuM che ke-enA AdhipatyamAMthI mukta banavAne mATe AtmAne khUba ja sattvazIla banAvavo paDe che. sattvaguNane sArI rItie pragaTAvyA sivAya, moha" rAjAnI sAme jaMga khelIne enA AdhipatyamAMthI mukti meLavI zakAya, e zakya ja nathI. moharAjAno putra "rAgakesarI', moharAjAnI AjJAnI sAme thanArAone parAsta karavAno prayatna karavAmAM kamInA rAkhato nathI. rAgakesarIne haMphAvI, tene haMmezane mATe potAnI pAsethI hAMkI kADhyA vinA koI paNa AtmA potAnA svAbhAvika sarvajJapaNAnA guNane pragaTAvI zakato nathI. moharAjAne potAnA putra rAgakesarIno sahAro che ane rAgakesarIne potAnA putra "lobha" no sahAro che. duniAmAM kahevAya che ke- 'lobhane thobha nahi.' AthI ja lobhane sAgara tarIke oLakhAvyo che. rAgakesarIne khAtrI che ke-jayAM sudhI mArA putrane jItI zakAvAno nathI, tyAM sudhI mane AMca AvavAnI nathI ane jayAM sudhI mane AMca nathI pahoMcI tyAM sudhI pitAsvarUpa moharAjAnuM sAmrAjaya akhaMDita ja rahevAnuM che. have lobha paNa potAnA TakAvA mATe upAya to zodhe ne? mohe utpanna karyo rAgane ane rAge utpanna karyo lobhane, to lobhe utpanna karyo parigrahAbhilASane! parigrahano abhilASa vadhI gayo, eTale tenI prApti-rakSA Adi mATe kAMi krodha AvyA vinA rahe? ane jyAM krodhane phAvaTa maLe, eTale krUratA jabhyA
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 319 vinA rahe ja nahi! vaizvAnara, e krodhanuM upanAma che ane ahIM krUratAne tenI putrI rUpe jaNAvela che. upamA dvArA karavAmAM AveluM A varNana sArI rItie samajavA jevuM ane khUba khUba vicAravA jevuM che. mohanA sAmrAjayamAMthI chaTakavuM e saheluM nathI. e mATe krUratAne tajavI joie, krUratAne tajavA mATe krodhane tajavo joie, krodhane tajavA mATe parigrahAbhilASane tajavo joie, parigrahAbhilASane tajavA mATe lobhane tajavo joie, lobhane tajavA mATe rAgane tajavo joie ane rAgane tajavA mATe mohathI mukta banavuM joie-ema A varNana uparathI dhvanita thAya che. A badhAno sArI rItie tyAga thavo, e ekadama zakya nathI, chatAM abhyAse azakya paNa nathI. suvivekapUrvaka prayatnazIla banavAmAM Ave, to moharAjAnA sAmrAjayathI mUkAvuM e zakaya ja che. nAnAmAM nAnI paNa dharmakaraNI A hetuthI ja karavAnI che. A kathAnA zravaNano hetu paNa e ja hovo joie. rAgAdi zatruo upara vijaya sAdhIne, e zatruone haThAvI sarvathA dUra karavA, e ja kalyANakAmI mAtranuM dhyeya hovuM joie. rAgane prazasta banAvyA vinA rANarahita dazA prApta thavAnI nathI : rAga, e kesarInA jevo parAkramI jarUra che, paNa e svArthI che. tame ene tamAro banAvI lo, to e tamane mohanA sAmrAjayamAMthI mukta banAvavAmAM madada kare evo che. sa. e kevI rItie? e mATe rAgane mokSasukhanI dizAe vALI levo joie. karavuM e ke-viSayasukhanA rAgI maTI javuM ane mokSasukhanA rAgI banI javuM. viSayasukhano rAga jAya ane mokSasukhano rAga banI jAya, eTale mokSane prApta karAvanAra je je vastuo che, te te vastuono ja rAga rahe paNa yAda rAkhavAnuM che ke-rAga jayAM sudhI amUka aMze nabaLo na paDe, tyAM sudhI Ama thavuM e zakya nathI. rAga nabaLo paDe tyAre ja e viSayasukhano nahi rahetAM
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 cauda guNasthAna bhAga-2 mokSasukhano bane. mokSasukhane pamADanAra vastuono rAga te te vastuonA ja Asevana tarapha prerato rahe ane ethI dhIre dhIre e dazA Ave ke-AtmA rAgathI sarvathA mukta banIne potAnA anantajJAna guNane pragaTAvI zake. jayAM sudhI rAga che, tyAM sudhI sarvajJapaNAnI prApti thavAnI nathI : paNa rAgane viSayasukhano mITAvI mokSasukhano banAvyA vinA, sarvatha rAgarahitapaNuM prApta thAya e ya zakya nathI. viSayasukhano rAga aprazasta che ane mokSasukhano rAga prazasta che. rAga prazasta banyA pachIthI paNa, sparzAdino anubhava to rahe che ja, paNa te ya karmabandhananuM kAraNa banavAne badale karmanirjarAnuM kAraNa banI jAya che. prazasta rAga ATalo badho kiMmatI che. rAga tyAjya ja che, enA paripUrNa tyAga vinA sarvazapaNAnI prApti thavAnI nathI, paNa rAganA tyAga mATe je je karaNIone karavAnI AvazyakatA che, te te karaNIonA Asevana mATe prazasta rAganI jarUra che. prazasta rAganA yoge sudeva, sugurU ane sudharmanuM AlaMbana grahaNa karIne uttama dazAne pAmyA pachI tenI jarUra nahi rahe tyAranI vAta judI che paNa atyAre to ApaNane prazasta rAganI jarUra che. AthI saMsAra rUpa sAgarathI nistArane pAmavAnI abhilASAvALA AtmAoe, sauthI pahelAM to potAnA rAgane aprazasta-svarUpa nahi rahevA detAM, prazasta-svarUpa banAvI devo joie. lobha, parigrahAbhilASa ane krUratAnI sAthe sAgara-kuraMganI maitrIH ahIM to zrI prabodha nAmanA pravarajJAnI parama gurUvara pharamAve che ke-lobha, parigrahAbhilASa ane krUratA, e traNamAMthI lobhe je potAnI, potAnA putra parigrahAbhilASanI ane krodhaputrI krUratAnI oLakhANa ApI, e sAMbhaLIne "madana zeThanA je "sAgara" ane "kuraMga' nAmanA be dIkarA hatA, te harSita thayA ane harSita banelA teo lobha, parigrahAbhilASa tathA krUratA e traNanI sAthe ramavA lAgyA. ema karatAM karatAM teone paraspara
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 321 maitrI thai gai. madana zeThanA sAgara nAmanA putre mAtra lobha ane parigrahAbhilASa e benI sAthe ja maitrI karI, paNa krUratAnI sAthe maitrI karI nahi : jayAre "madana" zeThanA "kuraMga" nAmanA putre to te be bALako ane eka bAlikA-e traNeyanI sAthe maitrI karI. temAM paNa krUratAnI sAthe to te kuraMge savizeSa maitrI karI. A kathananuM tAtparya e ja che ke- "madana" zeThanA sAgara ane kuraMga nAmanA banneya putro nAnapaNathI ja lobhI tathA parigrahAbhilASI banyA hatA ane kuraMga to lobhI tathA parigrahAbhilASI banavA sAthe savizeSa krUra paNa banyo hato. bAlakonI mAgaNI ane mAtA-pitAno niSedha : teonI A manodazA nAnapaNathI ja hovA chatAM paNa, bAlyavaya evI che ke je bhayathI abhibhUta hoya che ane ethI lobha Adi durguNono praveza vizeSa pragaTapaNAne pAmI zake nahi. bAlya vayamAM lobhAdinI mitrAcArI sadhAyAnuM pharamAvyA bAda, pravarajJAnI gurU mahArAjA pharamAve che ke-bhayAbhibhUta evI bAlavayane laMghIne te banne zreSThiputro krame karIne manohara yauvanane pAmyA. jema teo yauvanane pAmyA, tema teonA aMtaraMga mitro paNa yauvanane pAmyA che ema mAnI ja levuM. banne bhAIo lobha ane parigrahAbhilASanA mitro to che ja, eTale e viSayamAM to banne ya eka sarakhA ja rahevAnA. kuraMgamAM eka krUratA vizeSa che, eTale te benI sAthe A trIjI vastuno paNa anubhava karAvaze ja. potAnA mitro sAthe vadhelA teo manohara yauvanane pAmyA ke tarata ja, teomAM lobhe ane parigrahAbhilASe svAmitva meLavyuM. eTale ke-teonA aMtaramAM dravyanA upArjanano abhilASa jAgyo. Avo abhilASa jagADavo, e to lobha ane parigrahAbhilASano svabhAva ja che. potAnA e abhilASane teoe potAnA pitAzrI tathA mAtuzrI samakSa pragaTa karyo, paNa teonAM mAtApitAe teone e viSayamAM anumati ApI nahieTaluM ja nahi, paNa teone te abhilASathI rokavAno prayatna karyo.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 cauda guNasthAna bhAga-2 dezAntara-gamana : mAtA-pitAe to, dravyopArjana mATe dezAttara javAnI manAi karI, paNa sAgara ane kuraMge potAnI haTha choDI nahi. teo lobha ane parigrahAbhilASa rUpa potAnA mitrothI prerAelA hatA. e mitroe e banneya upara evuM svAmitva prApta kareluM hatuM, ke jethI teo upakArI mAtApitAnI avagaNanA karIne paNa potAnA mitronI preraNAne ja mAna Ape. AthI teo mAtA-pitAnI AjJAnI uparavaTa thaIne, dravyopArjana karavAne mATe, vecavAno mAla sAthe laIne dezAntara tarapha ravAnA thayA. lobha Adi sahavAsa choDe tema nathIH sAgara ane kuraMge to lobha ane parigrahAbhilASane mitro tarIke svIkArela che, paNa zuM kharekhara teo mitro ja che ? lobha ane parigrahAbhilASa, e zuM enI maitrI karanAranA mitra banI rahe evA che? jo mAtra sahavAsane ja maitrI kahevAmAM Ave, to to lobha ane parigrahAbhilASa mitra Thare tema che : kAraNa ke-tame jo lobha ane parigrahAbhilASanI sAthe maitrI bAMdho ane tenI preraNAe cAlyA karo, to e tamAre keDo choDe tema nathI. tame choDavA matho ane e chUTe-e vAta jUdI che, bAkI e to zAzvata kALanA sahavAsI bane evA che ! vicAravAnuM e ja che ke-AvA sahavAsI mitro maLe, emAM ApaNane lAbha ke hAni? sa. hAni. tadana sAcI vAta, paNa lobha ane parigrahAbhilASa e mitra rUpa nathI paratu duzmana rUpa che, ema hRdayapUrvaka mAnanArA keTalA? ane ema mAnIne duzmana rUpa lobha ane parigrahAbhilASanA saMsargathI bacavAno prayatna karyA karanArA keTalA? tamane lobha ane parigrahAbhilASano saMsarga khaTake che ke tame ene vahAlathI bolAvo cho, e vAta barAbara vicArI levA jevI che.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 ajJAnathI duzmana mitra lAge che : 323 mitra te kahevAya, ke je Apattine AvavA na de, AvelI ApattithI ugarI javAmAM sahAya kare ane evA mArge doryA kare ke je mArge Apattio na hoya, paNa kalyANanI ja prApti hoya. ApattinA mArge dorI janAra mitra nathI paNa duzmana ja che. mitra to kalyANakAmI hoya. mitra te kahevAya, ke je mitranA bhalAmAM rAjI hoya. je mArge jatAM thoDoka lAbha hoya ane ghaNuM ghaNuM nukzAna hoya, tevA mArge dorI janArane mitra na kahevAya, paNa ajJAna rUpa mahAzatrune vaza banelA AtmAo zatrune mitra ane mitrane zatru mAnanArA hoya, emAM asvAbhAvika jevuM kAMi ja nathI. mitra rUpe rahela duzmana khUba khUba hAnine pahoMcADI zake che, aneka rItie AphatomAM mUkyA kare che, paNa ajJAnanA yoge e duzmana duzmana rUpe samajAto nathI. lobha ane parigrahAbhilASa, e banne AtmAnA duzmano ja che, paNa e duzmanone duzmana rUpe samajI, tenA saMsargathI dUra rahevAno prayatna karanArAo A jagatamAM virala ja che. lobha e pApano bApa che H lobha ane parigrahAbhilASane mitra rUpe mAnanArAoe cetavA jevuM che. e be guNo nathI paNa doSo ja che. A be doSo aneka doSonuM mULa che, ema kahIe to paNa cAlI zake. lobhanI to pApanA bApa tarIkenI prasiddhi che. pApanA pitA samAna lobha jyAM hoya, tyAM parigrahano abhilASa hovo e kAMi navIna vAta nathI. A banne doSonI AdhInatAmAM paDelAo-A banne doSone duzmana rUpe nahi mAnatAM mitra rUpe mAnI beThelA AtmAo, vadhate vadhate keTalA badhA pApamaya jIvananA upAsaka banI jAya che, e to ApaNe A sAgara ane kuraMga nAmanA be zreSThiputronA jIvana uparathI paNa AgaLa joi zakIzuM. sAcA svAmione mAnavAnI lAyakAta na rahe :
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 cauda guNasthAnaka bhAga-2 lobha ane parigrahAbhilASa nAmanA be bhayaMkara doSo, ke je dukhananI garaja sAranArA che, teone mitra mAnavAnI buddhi e kAramI buddhi che. AtmAnA aneka zatruone protsAhana ApanArA A be zatruo che. A be zatruone jo zatruo tarIke na oLakhAya, to te AtmAnA mitra jevA banIne AtmAnA hitanuM kAsaLa kADhanArA che. evA kAramA zatruo koI paNa prakAre mitro na manAI jAya, enI khUba ja kALajI rAkhavAnI jarUra che. pIgalika padArthono lobha, e kharekhara pApono bApa ja che. e AtmAno mitra bane, tenI sAthe ja AtmAmAM parigrahano abhilASa ugrapaNe janmyA vinA raheto nathI. A banne ugrapaNe AtmA upara svAmitva meLave che, pachI AtmAmAM sAcA svAmione mAnavAnI lAyakAta rahetI nathI. evA AtmAo deva-gurUnI AjJAnI kAramI avagaNanA kare, emAM navAI pAmavA jevuM nathI. evA AtmAo upakArI mAtA-pitAnI hitakara AjJAnI paNa uparavaTa thAya, emAM kazuM ja Azcarya pAmavAnuM kAraNa nathI. ApaNe joyuM ke- "madana" zeThanA putro e zatruo rUpa mitronI preraNAthI ja, mAtA-pitAe niSedha karavA chatAM paNa, vecavAno mAla laIne dravyanuM upArjana karavAne mATe dezAntaramAM cAlyA. mahAlobha ane mahAparigrahano abhilASa, AtmAne ati hIna koTino parNa naphaphaTa banAvI zake che ane ethI tevA AtmAo A vizvamAM paNa phITakArane pAmanArA banI jAya che. rastAmAM luMTAvuM ane pAne pahoMcavuM? have ApaNe ahIM zuM bane che te joIe. pApano udaya paNa potAnuM kArya karyA vinA raheto nathI. puNyano udaya jema anukULatA karI Ape che, tema pApano udaya pratikULatA ubhI karyA vinA raheto nathI. mAtA-pitAe vAravA chatAM dhana kamAvAne mATe paradezamAM cAlelA teone, aMtarAya karmanA udayathI rastAmAM bhillo maLyA. te bhilloe sAgara ane kuraMganI pAse je dhana hatuM, temAMnuM ghaNuM dhana luMTI lIdhuM. kamAvA jatAM prathama to gumAvAno prasaMga ubho thayo. ekalA udyamathI kAryasiddhi mAnanArA khare ja ajJAna che.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 325 aMtarAyanA udaya samaye paNa thoDuM puNya bAkI hatuM, eTale aMtarAyanA udayathI luMTAyA to kharA, paNa thoDuM dravya teo pAse bacI gayuM. luMTAyA e pApanA udayathI ane thoDuM paNa rahevA pAmyuM emAM puNyano udaya mAnavo ja rahyo. puNyanA udayathI rahI javA pAmelA te thoDA dravyane laine, te banne "dhavalapura nAmanA pattane pahoMcyA. pApavyApAronI vRddhi : te nagaramAM pahoMcelA te bannee, potAnI pAse je dravya bAkI rahyuM hatuM, tenAthI dhavalapura nAmanA te pattanamAM eka hATa grahaNa karI. hATa grahaNa karIne teo te pattanamAM vyavasAya kare che. e vyavasAyamAM te be bhAio be hajAra sonaiyA pedA kare che, paNa te pedA karatAM teone hajAro duHkho bhogavavAM paDyAM che. hajAro duHkhothI be hajAra sonaiyA pedA kare che, te chatAM paNa teonI tRSNA zamatI nathI paraMtu vRddhi pAme che. lobha ane parigrahAbhilASa, e evA pApamitro che ke-teone vaza thayelA AtmAo hajAro duHkho bhogavavA chatAM, tRSNA upara kAbU meLavI zakatA nathI. hajAro du:khoe karIne be hajAra sonaiyA meLavyA to kharA, paNa te be hajAra sonaiyAthI teonI tRSNA zamI nahi, paNa ulTI khUba khUba vadhI. vadhI gaI che atizaya tRSNA jeonI evA teo, pApathI nirbhaya banyA ane aneka AraMbhajanaka vyApAro karavAne paNa taiyAra thayA. atizaya dhanatRSNAne AdhIna banelA teo have bhayaMkara pApavyApArone karavA lAgyA. kapAsa ane tela AdinI bhAMDazAlAo eTale ke vakhAro paNa teoe karI, khetIne paNa teo karAvavA lAgyA ane zelaDInAM kSetro karAvavAne paNa teo cUkyA nahi. vaLI teo trasa jIvothI bharelA talone paNa pIlAvA lAgyA ane gulikA AdinA paNa vyApAra karAvavA lAgyA. A rItie teo potAnI tRSNAnA jore aneka prakAranA pApavyApArone kare che. evA aneka prakAranA pApavyApAro dvArA, pUrvanuM puNya hovAne laine, teo pAse pAMca hajAra sonaiyA thayA. bhayaMkara bhayaMkara pApone AcarIne teoe traNa hajAra sonaiyA vadhAryA ane
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 cauda puNasthAnaka bhAga-2 pUNyanI muDI vaTAvI. puNya khoyuM ane bhayaMkara pAponI kharIdI karI. saMsAranI pravRttio moTe bhAge AvI hoya che. lAbhathI lobhanI vRddhiH lobhano svabhAva lAbhathI vadhavAno che, paNa ghaTavAno nathI. lobha ane parigrahano abhilASa, e jo lAbhathI zamatA hota, to jagatanI AvI karUNa dazAnuM darzana na thatuM hota paNa e be to jema jema lAbha thAya, tema tema prAyaH vRddhi ja pAmatA janArA hoya che. lAbhathI vRddhi pAmanArA e be jaNA, lobha ane parigrahAbhilASanI gADha maitrInA pratApe, be hajArathI pAMca hajArane pAmelA banyA to paNa, saMtoSane pAmI zakyA nahi. pAMca hajAra sonaiyAnI muDI thatAM, teonA haiyAmAM dasa hajAra sonaiyA meLavavAnI icchA janmI. bhayaMkara pAponA AsevanathI teone daza hajAra sonaiyA paNa malyA. te pachI kramasara daza hajAramAMthI vIsa hajAranI, vIsa hajAra malyA pachI trIsa hajAranI, trIsa hajAra malyA pachI cAlIsa hajAranI, cAlIsa hajAra malyA pachI pacAsa hajAranI, pacAsa hajAra malyA pachI sATha hajAranI, sATha hajAra malyA pachI sIttera hajAranI, sIttera hajAra malyA pachI esI hajAranI, esI hajAra malyA pachI nevuM hajAranI ane anekAneka pAponA AsevanathI te paNa malyA pachI, lAkha sonaiyA meLavavAnI icchA paNa teonA haiyAmAM janmI. pApAraMbhothI teonI te icchA paNa, pUrvanA puNyanA pratApe, pUrNa thai eTale ke-ekalAkha sonaiyAnA paNa teo svAmI thayA. kroDa sonaiyA maLavA chatAM tRSNA na zamI : Ama lAbhathI teono lobha vadhato ja gayo. puNyanI maherabAnIthI jema jema lAbha maLato gayo tema tema mitra banI beThelA lobha ane parigrahAbhilASa paNa puSTa thatA gayA. puSTa thayelA e be pApa-mitronA prabhAvathI, teonI icchA vRddhi ja pAmatI thai ane aMte teone eka kroDa
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 327 sonaiyA pUrNa karavAnI icchA thai. A icchAne pUrNa karavAnA hetuthI, teAe ghora pAponuM AcaraNa AraMbhyuM. kroDa sonaiyAnI prAptinA hetuthI teoe moTAM moTAM gADAMonA samudAyone vividha dezAMtaromAM mokalyA, sAgaramAM jhahAjo vahetAM mUkyAM, uMTonI maMDalio ghumAvavA mAMDI, rAjakulamAMthI paTTe aneka zuklasthAno grahaNa karyA, ghaNI gaNikAone rAkhIne kuTTaNakhAnAM zarU karyA ane ghoDA AdinI heDo bAMdhI. AvAM anekavidha pApAcaraNone teoe AcaryA evAM kroDo pApothI teonI pAse pUrvanA puNyodayathI eka kroDa sonaiyA paNa pUrNa thayA. be hajAra sonaiyAthI vadhatAM vadhatAM eka kroDa sonaiyAnA mAlika thavA chatAM paNa, te bIcArAone zAMti na thai : kAraNa ke-temanA lobha ane parigrahAbhilASa rUpa banne pApa-mitro paNa khUba ja puSTa thayA hatA. lobha ane parigrahAbhilASa rUpa temanA pApa-mitro jarA paNa karamAya evI to sthiti ja hatI nahi. jema jema lAbha thato hato, tema tema teo paNa puSTa ja thatA hatA ane teonA vazavartipaNAthI A bIcArAo paNa vRddhi pAmatI icchAthI rIbAtA ja jatA hatA. kroDa sonaiyA malyA pachI, e be pApa-mitronA vazathI teonA aMtaramAM kroDa ratno meLavavAnI icchA janmI ane te icchAnA janma sAthe tene poSI pUrNa karavAno prayatna karavAne mATe kroDa sonaiyA to teonI pAse hatA ja. krUratAe ApelI salAha : have kroDa ratno meLavavAnI icchAthI, e bannenA aMtaramAM ratnabhUmi pratye javAnI icchA janmI. AthI teoe potA pAse je hatuM te saghaLuM ya jhahAjhamAM nAkhyuM. saghaLuM ya jhahAjhamAM nAkhIne teoe ratnabhUmi tarapha prayANa karyuM. A rItie eka ja jAtanA mitronI preraNAthI ratnabhUmi tarapha prayANa karavA to banne ya sammata hatA ane ethI banneya jaNe sAthe ja prayANa paNa karyuM : paNa ApaNe jANIe chIe ke-moTAnA be mitro hatA, tyAre nAnA kuraMgane be mitro sAthe eka sakhI paNa hatI, te jenuM nAma krUratA che ane jeNI vaizvAnara eTale krodhanI dIkarI che. e sakhIe potAnA sakhA kuraMganuM
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 328 adhika hita (?) icchayuM. potAno sakhA A badhI mIlkatano aDadho mAlIka rahe, e zrImatI krUratAthI na sahAyuM. ethI krUratA kuraMganA kAne gADhapaNe vaLagI. jANe 52ma hinaiSiNI hoya tema teNI potAnA parama sakhA kuraMgane kAnamAM kahe che ke "A sAgara etArA A dhananA aMzane haranAro che, eTale kebhAgIdAra che. ene mArIne A saghaLAya dhanane tuM potAne AdhIna karI le; kAraNa ke-A jagatamAM dhanI loko saghaLA paNa sujano kahevAya che." krUratAnA saMgathI bhAi zatru bhAsyo H 'krUratA' nAmanI hinaiSiNI banI beThelI kuraMganI sakhIe, potAnA mitra banI cUkelA kuraMgane AvI kAramI salAha ApI. mAtra eka ja divase AvI salAha ApIne teNI aTakI nathI, paNa e pramANe teNI roja ne roja kahe che. roja ne roja teNInA kahevAthI kuraMgane paNa te vAta te ja rItie pariNAma pAmI gai. kuraMgane paNa thai gayuM ke- 'mArI A sakhInI salAha ghaNI ja suMdara che. moTA bhAine mArI nAkhavAthI huM A saghaLI ya mIlkatano svAmI banI zakIza. jagatamAM to dhanavAno saghaLA ya paNa, teo game tevA ho to paNa, sujano manAya che.' AvA vicArathI krUratAnuM sAmrAjya kuraMganA aMtaramAM sthapAyuM. lobhasvarUpa sAgaranuM ane parigrahAbhilASanuM sAmrAjaya to prathamathI sthapAyeluM hatuM ja ane have krUratAnuM sAmrAjaya paNa sthapAyuM. enA pariNAme bhAi ane te paNa moTo, have bhAi maTyo ane zatru bhAsyo. lobha ane parigrahAbhilASanI sAthe jyAM krUratA bhaLe, eTale mANasa mANasa maTI jAya che ane rAkSasa banI jAya che. rAkSasa banyA vinA vaDila baMdhunA vinAzanA vicArane AdhIna thavuM, e taddana azakya che. sAgarane sAgaramAM pheMkI dIdho : lobha ane parigrahAbhilASathI rIbAto kuraMga krUratAne vaza banyA pachIthI, potAnA Dila baMdhu sAgarano vinAza sAdhavAnA vicAramAM ja
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 329 ramato hato. e vicArane saphaLa karavAne mATe, te potAnA viDela baMdhunA chidrane zodhato hato. A dazAmAM teNe potAnA AtmAne keTalo bhAre banAvyo haze ? haju sAgara jIve che, paNa te daramyAnamAMya kuraMganA AtmAe duSTa vicAro dvArA potAnuM keTaluM badhuM aniSTa sAdhyuM haze ? tame ya tamArI dazA vicArajo ke-roja Artta ane raudra dhyAna dvArA tame tamArA AtmAnuM keTaluM aniSTa karI rahyA cho ! khera, ahIM to eka vAra kuraMgane taka maLI gai ane evI takanI divaso thayAM rAha joi rahelA kuraMge, potAnA moTA bhAi sAgarane sAgaramAM nAkhI dIdho. potAnA laghu baMdhu dvArA sAgaramAM pheMkAyelo sAgara paNa lobha ane parigrahAbhilASano to pUjArI hato ja, eTale AvA prasaMge te azubha dhyAnathI ja vyApta hoya e sahaja che. kuraMga dvArA sAgaramAM pheMkI devAelo te sAgara, sAgaranA jaLanI pIDAthI pIDita zarIravALo paNa banyo. sAgaranA jaLanI atizaya pIDAthI pIDita zarIravALo ane azubha dhyAnathI upagata thayelo te sAgara, marIne trIjI narakamAM nArakI thayo. kuraMganI paNa durdazA : sAgarane A rItie mArI nAkhyA bAda, bahArano dekhAva karavAne mATe kuraMge potAnA bhAinuM mRtakArya karyuM, paNa bhAinA maravAthI hRdayamAM to te hRSTa thayo. moTA bhAine mArI nAkhavAthI pote have saghaLIya mIlkatano mAlIka banyo, e vicArathI huSTa banelo kuraMga jeTalAmAM kAMika paNa dUra jAya che, teTalAmAM to ekadama pravahaNa phuTyuM, aMdarano loka DUbyo ane badho mAla paNa sAgaramAM gaLI gayo. ati ugra pApa paNa A lokamAM ya phaLe che. evuM A kuraMganA saMbaMdhamAM paNa banyuM. potAnA vaDila bhAine mArIne saghaLIya lakSmInA svAmI banavAnI lAlasAmAM ramatA teNe bhAine mAryo, paNa tenI lAlasA phalavatI na banI. bhAinuM mRtakArya karIne AgaLa cAlyo ke tarata ja jhahAja phuTyuM ane saghaLIya mIlkata, ke jenA mAlika banavAnI tenI icchA hatI, te darIyAmAM DUbI ane sAtheno loka paNa
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 coda guNasthAnaka bhAga-2 darIAmAM DULyo. kAMika AyuSya bAkI, eTale kuraMganA hAthamAM eka pATIyuM AvyuM. e pATIAne pAmIne e kuraMga jema-tema karIne cothe divase sAgaranA tIre saMprApta thayo. tIre pahoMcyA pachI paNa, e bIcAro dhananI ane bhoganI lAlasAthI mukta nathI banyo. AvI ApattithI bacyA chatAM paNa, te dhananI ane bhoganI lAlasAmAM ja phasyo che. "pharIthI paNa dhananuM upArjana karIne huM bhogone bhogavIza.' -A pramANe khUba khUba vicArazIla banelo te vanamAM bhaTakavA lAgyo. e rItie vanamAM bhaTakato te koi eka vAra siMha dvArA marAyo ane "dhUmaprabhA' nAmanI pAMcamI narakamAM pahoMcyo. AkhIe jIMdagI lobhavaza banI, parigrahanI abhilASAmAM otaprota thai, sAgare trIjI naraka sAdhI ane lobha tathA parigrahAbhilASanI sAthe krUratAne paNa sAthIdAra banAvIne kuraMge pAMcamI naraka sAdhI. duzmanone mitra rUpe mAnI tene AdhIna banavAnuM ja A kAramuM pariNAma che. AtmAnA hitane haNanAra lobha AdinI sAthe maitrI sAdhanArAo, potAnA AtmAnI sAthe zatrutAne ja Acare che. paNa laghukarmitAne pAmyA vinA A vAta haiyAmAM jIvI, e ya muzkela che. jyAre bhAgyazALI AtmAo to AvA prasaMgone sAMbhaLatAM lobha, parigrahAbhilASa ane krUratAnA saMgathI sadAne mATe dUra rahevAno ja vicAra kare. kAramuM bhavabhramaNa H A rItie te be AtmAonA sAgara ane kuraMga tarIkenA bhavanuM varNana karyA bAda ane tyAMthI anukrame trIjI ane pAMcamI narake gayAnuM jaNAvyA bAda, zrI prabodha nAmanA te pravarajJAnI gurUvara pharamAve che ke te pachI te banneya saMsAramAM bhamIne jema-tema karIne paNa "aMjana' nAmanA parvata upara siMha rUpe thayA. tyAM paNa te bannee eka guphAnI khAtara yudhdha karyuM. temAM te bannenuM mRtyu thayuM ane e rItie marIne te banne tyAMthI cothI narakamAM gayA. tyAra bAda te banne sarpa thayA. sarpanA bhavamAM paNa te banne eka nidhAna upara mUchita banyA. e eka nidhAna khAtara te be moTuM yudhdha
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 331 cauda guNasthAna bhAga-2 --------- karavA lAgyA. eka nidhAna khAtara moTuM yudhdha karatA ane cAlyuM gayuM che zudhdha dhyAna jeonuM evA te be marIne dhUmaprabhA nAmanI pAMcamI narakapRthvIe pahoMcyA. tyAra bAda ghaNA bhavo bhaTakyA pachI, te be eka vaNikanI strIo rUpe thayA. tyAM paNa teono pati vaNika maryA pachI, te banne strIo patinA vibhava mATe yudhdha karavA lAgI. e rItie vibhava mATe yudhdha karatI te strIo rUpe rahelA te beu tyAMthI marIne chaThThI narake gayA. pharIne paNa teo saMsAramAM bhamIne eka rAjAnA putro rUpe utpanna thayA. tyAM paNa rAjA maryA bAda te banne rAjayanA lobhamAM paDyA ane rAjayane mATe kalaha karatA karatA maryA. rAjaya mATe kalaha karatA karatA marIne, teo 'tamatamA' nAmanI sAtamI narake pahoMcyA. vicAro ke-lobha Adine AdhIna banavAthI kevA kAramA bhavabhramaNanI dazA prApta thaI? durlabha manuSyabhavane doSonA saMgathI hArI gayA pachIthI, AtmAne kyAM kevI dazAmAM bhaTakavuM paDaze, eno vicAra karIne A jIvanamAM doSonA saMgathI jema bane tema bacatA rahevAno ja prayatna karavo ane guNaprApti mATe yatnazIla banyA rahevuM, e hitAvaha che. na dIdhuM, na bhogavyuM ane - have A pramANe bannenA pUrvabhavone jaNAvIne, zrI 'prabodha' nAmanA pravarajJAnI gurUdeva pharamAve che ke"evN davyanimittaM, sahiyAo tehi veyaNA vivihA / na ya taM kassai diNNaM, parimuttaM taM sayaM neva / / 1 / / " teozrI e ja sUcave che ke-te bannee dravya nimitte vividha vedanAo sahana karavAmAM kazI ja kamInA rAkhI nahi, chatAM na to teo te dravyanuM koine dAna karI zakyA ke na to tene svayaM bhogavI zakyA ! vividha Aphatone sahIne upArjeluM dravya, dAna ke bhogamAM kAma lAgyuM nahi ane e dravyanA upArjanane mATe AcarelAM pAponA pariNAme teo bhayaMkara durdazAne bhogavanArA banyA ! kAramA kaSTone veThIne upArjelA dravyathI teo na to A lokane sudhArI zakyA ke na to paralokane sudhArI zakyA, e jevI-tevI
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 cauda guNasthAnake bhAga-2 vAta nathI. A rItie dravyanA nimitte jIvo aneka vedanAo bhogave che, e pratApa lobhano ane parigrahAbhilASano che. lobhamAMthI parigrahano abhilASa janme che ane enI pAchaLa krodha ane krUratA Adi paNa prAyaH Ave che. A badhAM pAponI sevAmAM paDelAo, A lokanuM sukha paNa nathI pAmatA ane paraloka bagADI cirakAla saMsAramAM paribhramaNa kare che. evA jIvonI vedanAo, khare ja vacanAtIta banI jAya che. evA jIvo anaMtakAla sudhI dayAmaya dazA ja bhogavatAM rahe che. e dhyAnamAM rAkhavAne mATe A be paNa draSTAnta rUpa che. sAgara ane raMga te ja zrI kIrticandra naranAtha ane samaravijaya kyAraH have sAgara ane kuraMganA sambandhamAM zrI prabodha nAmanA pravajJAnI gurUvarya pharamAve che ke-A pachIthI pUrvabhavamAM kAMika paNa tevA prakAre ajJAna tapane karIne, te banne paikI je sAgarano jIva, te tuM A dazAne pAmyo che ane kuraMgano jIva te samaravijaya che. A kathAnI zarUAta karatAM gurUva madana zeThanA sAgara ane kuraMga e be putronI hakIkata jaNAvI hatI. te vakhate banne ya bhAio lobha tathA parigrahAbhilASa e bannenA mitra banyA hatA ane kuraMge to kuratAnI sAthe paNa savizeSa maitrI sAdhI hatI. A bhavamAM sAgarano jIva, ke je zrI kIrticandra rAjA tarIke che, te lobha ane parigrahAbhilASa rUpa pApa-mitronA saMsargathI mukta banela che. zrI kIrticandra naranAtha to e beyane duzmana rUpe pIchAnI cUkela che, paNa samaravijayanI to lobha, parigrahAbhilASa ane krUratA sAthenI maitrI akhaMDa che, ema ApaNe pUrvanA vRtAnta uparathI jANI zakIe chIe. ApaNe joyuM che ke-zrI kIrticandra naranAtha nidhAna ane rAjaya e banne ya samaravijayane soMpI daIne pote dIkSA grahaNa karavAne tatpara banyA hatA. jayAre samaravijaye vAraMvAra lobha, parigrahAbhilASa ane krUratAnI AdhInatA ja batAvI hatI. sAgara ane kuraMganA jIvanI oLakhANa karAvyA bAda- "samaravijayano AgaLano
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 333 vRttAnta to tamane paNa pratyakSa che' -ema jaNAvIne, pravarajJAnI zrI prabodha gurUvare e vAta jaNAvI che ke-haju ya samaravijayano karelo eka upasarga tAre sahavAno che, paNa te cAritra grahaNa karyA bAda ! he rAjana ! tuM cAritrane svIkAraze, te pachIthI te samaravijaya eka vAra tane upasarga karaze. e pachI krUratAno saMgI evo te samaravijaya, aneka trasa ane sthAvara jIvone ahitakArI banaze ane duHsaha duHkhothI potAnA dehanuM dahana karato thako te ananta saMsAramAM rajhaLaze. zrI kIrticandra rAjAe dIkSA levI H zrI prabodha nAmanA pravarajJAnI gurUmahArAjAnA zrImukhethI potAnA ane samaravijayanA pUrvabhavono vRtAnta sAMbhaLavAthI, zrI kIrticandra naranAthano vairAgya khUba ja vRddhine pAmyo. gurUvara padhAryA pahelAM paNa zrI kIrticandra naranAthe potAnA chellA divaso virasapaNe ja nirgamana karyA hatA, e vAta ApaNe jANIe chIe. ane parama gurUdevanA zrImukhe pUrvabhavono vRttAnta sAMbhaLavAthI temano vairAgya khUba ja vRrliMgata banyo. zrI kIrticandra naranAthe tarata ja dIkSita banavAno nirNaya karyo ane e mATe rAjyano kAryabhAra temaNe potAnA bhANeja harikumArane suprata karyo. harikumAra rUpa vRSabha upara rAjyadhurAne saMkramita karIne, gurU vairAgyathI pariMgata banelA zrI kIrticandra naranAthe vrata grahaNa karyuM. dIkSA pachInI anumodanIya uttama ArAdhanA : vrata grahaNa karyA bAda A rAjarSie je ArAdhanA karI che,te paNa khUba ja anumodavA lAyaka che. e rAjarSie ati ugra tapazcaryAnA AsevanathI potAnA dehane zoSita karI nAkhyo, zudhdha siddhAntane paNa sArI rItie moTA pramANamAM bhaNyA ane udyata cittavALA banelA temaNe abhyudghata vihArane paNa aMgIkAra karyo ! tAraka munipaNAno svIkAra karyA pachIthI-tapa, paThana-pAThana ane ugra vihAra Adi nirjarAsAdhaka karaNIone
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 cauda guNasthAnaka bhA-2 yathAzakti AcaranArAo ja, munipaNAnA svIkArane dIpAvI zake che ane saphala banAvI zake che. munipaNAnA svIkAra mAtrathI kalyANa mAnI lenArAoe agara paThana-pAThananA nAme tapane tilAMjali denArAoe, zrI kIrticandra nAmanA rAjarSi mATe kathAkAra-paramarSie vAparelAM- '9. phatavarasoriAyaaho' ane "vahu paDhiyasurisadaMto' -A be vizeSaNo. khUba ja yAda rAkhI levA jevA che. eka rAjA jevo rAjA paNa, saMyamI thayA bAda ugra tapa sAthe zuddha siddhAMtanA ati abhyAsamAM udyata rahe -e vastu sAmAnya jIvone mATe ghaNI ja preraka banavI joie. karmonA udayanI rIbAmaNamAMthI chUTI, zrI siddhipadanA bhoktA banavAne mATe, zAstravihita zrama karavAmAM ja sAdhupaNAnA svIkAranI sAcI sArthakatA che. sAdhupaNuM, e zArIrika ArAma bhogavavAnuM sAdhana nathI. zarIrane sukhazIlIyuM banAvavAne mATe paNa sAdhupaNuM nathI. lukhkhA paMDita banI mAnapAna luMTavA mATe paNa sAdhupaNuM nathI. sAdhupaNuM to zraddhApUrvaka kalyANakArI kaSTa bhogavavAnuM ane samyajJAna tathA samyaphacAritranI sAdhanA dvArA karmarAjA sAthe raNasaMgrAma mAMDI, sAcA vijetA banavAnuM ekanuM eka ane ajoDamAM ajoDa sAdhana che. samaravijaye relo upasarga : kathAkAra-paramarSi AcAryabhagavAna zrImad devendrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke-zrI kIrticandra nAmanA rAjarSi, ke jemaNe kramazaH ati tapanA AsevanathI dehane zoSita karela che ane zudra siddhAntane bahu paThita karela che, te ughukta cittavALA banyA thakA abhyaghata vihArane, ke je atizaya jJAna pAmyA pachIno ekala vihAra hoya che, tene aMgIkAra kare che. AvA ugra vihArano svIkAra karI cUkelA te bhagavAn rAjarSi, je vakhate koika nagaranI bahAra "pralaMbabAhu banIne kAyotsargamAM ubhA rahyA hatA, te vakhate koi sthAne jaI rahelA pApiTha evA samaranA draSTipathamAM AvyA. rAjaya tajIne rAjarSi banelA evA paNa vaDila baMdhune joIne, svAbhAvasiddha karI che krUratA jeNe evA te samarane, vairabhAvanI ja smRti
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAna bhAga-2 335 thAya che. vairane smaratA evA samare, dhyAnamAM rahela te rAjarSi munivaranI garadana upara talavArano ghA karI, te munivarane haNyA. e ghAthI munivarane bhAre vedanA thaI. bhAre vedanAthI pIDita thayelA te rAjarSi munivara, ekadama pRthvInA taLa upara paTakAI paDyA. atizaya pIDAtA rAjarSie relA umadA vicAro ? pApAtmAo mATe A vizvamAM kazuM ja akaraNIya nathI hotuM. rAjya tajI mahAmuni banelA evA AtmA upara paNa, kAramo ghA karatAM samaravijayanA aMtaramAM kaMpa na Avyo. krUratAnI upAsanAmAM paDelAomAM AvI ja nirdayatA Adi hoya che. pApAtmAonI jayAre AvI dazA hoya che, tyAre puNyAtmAonI judI ja dazA hoya che. pApAtmA samare garadanamAM kAramo ghA karavAthI tenI kAramI vedanAnA yoge zrI kIrticaMdra nAmanA rAjarSi sahasA pRthvItaLa upara paDyA ane khUba khUba pIDAtA hatA : te chatAM paNa te paramarSi kevA umadA vicAro kare che, e paNa khAsa dhyAnamAM levA jevuM che. gRhasthapaNAmAM jayAre teo rAjA hatA tyAre paNa, samara taraphathI aneka akAryo thavA chatAM paNa, anupama udAratA zrI kIrticaMdra naranAthe darzAvI che ane te paNa eka vAra nahi paNa aneka vAra. e to ApaNe joi AvyA chIe, paNa te avasthA karatAM A avasthAnI Apatti bhayaMkara che, to atyAre zrI kIrticaMdra naranAtha rAjA nathI paNa rAjarSi che. jema samara pApamAM ugra banyo che, tema naranAtha ArAdhanAmAM paNa ugra ja banyA che. anyathA, pApAtmA sAtheno saMbaMdha A saMsAramAM chUTavo e suzakya nathI. kAramI pIDAvALI avasthAmAM paNa zrI kIrticaMdra nAmanA rAjarSi ciMtave che ke" Xxxre bIva ! tApa, 3UUUvaratA viverahiDUT I viyaNo amaNAo, naraesu aNaMtaso pattA ||9||" "gurubhAravahaNaMkaNa-dAhavAhisIuNharavuhapivAsAi / durasada,vaMtobhI, tiri vi viramadiyA vahuno zA"
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 cauda sthAnaka mA-2 "tA dhIra mA visIyasu, imAsu aiappaveyaNAsu tumN| ko uttariThaM jalahiM, nivuhue guppae nIre ||3||" "vajjesu kUrabhAvaM, visuddhacitto jiesu satvesu / bahukammakhayasahAe, visesao samaravijayammi ||4|| "jaM lado iha dhammo, jaM na kayA kUrayA purAvi tae / X X X X X X X X X X X X X X X X X X 9" zrI kIrticaMdra nAmanA e rAjarSinI A vicAraNA ghaNI ja umadA che ane sau koie yAda rAkhI levA jevI che. krodhathI bacavA mATe temaja krodhamAMthI janmatI ane puSTa banatI krUratAthI paNa bacavA mATe, rAjarSi zrI kIrticandranI A vicAraNA eka umadAmAM umadA sAdhana che. bhayaMkara vedanAnI bhayaMkaratAne dUra karavA mATe, prathama to e paramarSi evA rAjarSi vicAre che re jIva! vivekarahita evA te ajJAnanA vazathI narakomAM anaMtI vAra pramANa vinAnI vedanAo prApta karI che ane tiryacapaNAmAM paNa ghaNA bhAranuM vahana, aMkana, dAha, vyAdhi, zIta, uSNa, sudhA ane pipAsA Adi duHsaha duHkhonI zreNI ghaNI vAra khUba khUba sahelI che." kTothI bhAgatA pharanArAone du:khanA samaye A vicAra, khare ja duHkhanI glAnine dUra karanAra che. anAdi kAlathI duHkhamaya saMsAramAM paribhramaNa karanAra AtmA jo paribhramaNanA ane paribhramaNa kAlamAM naraka ane tiryaMca gatimAM anubhavelAM duHkhonuM smaraNa kare, to manuSyabhavanAM duHkho AtmAne akiMcitkara lAgyA vinA rahetAM nathI. AvA vicAramAM nimagna rahenAra AtmAo upasargo ane parISaho sahavAmAM sAcA subhaTo jarUra banI zake che. narakanAM duHkho vacanAnIta che ane saune mATe pratyakSa nathI hotAM, paNa tiryaMcagatinAM duHkho to pratyakSa che. parAdhInatAthI, icchA nahi chatAM, tiryaMcone je du:kho bhogavavAM paDe che, e jovA chatAM jeo parISahonA sahanathI ane zakya
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAka bhAva-2 (337 tapothI dUra ja bhAgavAnI kozISa kare che, teone jJAnI mAnavA e paNa muzkela che. amArI duHkhamaya saMsArathI chUTavAnI icchA che" -ema kahenArA, tapane paNa duHkha mAnatA thai jAya-enA jevI duHkhanI vAta eka paNa nathI. jANe anAdi kAlamAM Aja sudhI naraka ane tiryaMcagatinAM duHkho anubhavyAM ja na hoya, mAnavabhavamAM paNa sukhamaya dazA ja pasAra karI hoya ane devabhavomAM paNa vhAlI mhAlIne ja AvyA hoya, e rItie prabhuzAsanane pAmavA chatAM paNa sahavA yogya kaSTothI nAsI chUTavA mathanArAomAM mokSanI abhilASA che ke nahi, e paNa zaMkAspada vAta che. saMsArane duHkhamaya mAnanArA viSayakaSAya rUpa saMsAranI sAdhanA sAdhupaNAmAM paNa kare, enA jevuM zocanIya zuM hoI zake? kharekhara, pratyeka hitakAmI munie A rAjarSinA duHkhanA vicArane hRdayamAMthI eka kSaNa paNa dUra karavA jevo nathI. jayAre jayAre Apatti AvI paDe, tyAre tyAre A vicArane jIvaMta rAkhavAthI ArtadhyAna kadI ja satAvI nahi zake. sAcA dhIra bano ! A pramANe bhogavAela naraka ane tiryaMcagatinAM duHkhonI smRti karyA bAda, e rAjarSi potAnA AtmAne "dhIra evA saMbodhanathI saMbodhIne kahe che ke te kAraNathI he dhIra! te narakagatinI ane tiryaMcagatinI vedanAo karatAM A ati alpa vedanAomAM tuM viSAda na kara ! evo te koNa hoya, ke je sAgarane utarIne gopada jeTalA jalamAM DUbI mare?" kharekhara, dhIra te che, ke je pote bAMdhela pApo udayamAM Ave tyAre zAMtithI sahe. aMgIkRta uttama vastunA nirvAhanI tAkAta, enuM ja nAma sAcA arthanI dhIratA che. evI dhIratA vinAnAo jo potAnI jAtane dhIra mAnatA hoya, to teo zabdanA jJAnathI paNa vaMcita che ema ja mAnavuM rahyuM. pote ja bAMdhela azubha karmanA vipAkano bhogavaTo karatAM kAyara bananArAo ane e vipAkathI bacavA mATe anekAneka pApakarmonuM AcaraNa karavA mATe
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 coda guNasthAnaka bhAd1-2 paNa ughukta bananArAo, jo potAnI jAtane dhIra mAnavAne lalacAtA hoya, to mAnavuM ja rahyuM ke teonI ajJAnatAnI avadhi ja nathI. A ja kAraNe paramarSi evA zrI kIrticaMdra nAmanA rAjarSi, potAnA AtmAne dhIra' tarIke saMbodhyA pachI kahe che ke-A ati alpa vedanAomAM tuM viSAda na kara ! anyathA, dhIrapaNuM cAlyuM ja jaze. aneka bhayaMkaramAM bhayaMkara vedanAo sahyA chatAM paNa, AvI ati alpa vedanAomAM paNa viSAda karavo, e to Akho sAgara tarI gayA pachI gAyanA paga jeTalA pANInA khAbocIyAmAM DUbI maravA jevuM ja gaNAya ! krUratAnA tyAganI salAha : A rItie pApakarmanA udayathI AvI paDelI prANaghAtaka ApattinA duHkhane sahavA mATe AtmAne dhIra banAvI dIdhA pachI, paramarSi evA rAjarSi zrI kIrticaMdra nAmanA te munivara, potAnA AtmAne kahe che ke "he Atman ! tuM vizuddha cittavALo banyo thako saghaLA ya jIvomAM kUrabhAvane taja ane bahu karmanA kSayamAM sahAyaka evA samaravijayamAM vizeSa prakArathI kUrabhAvane taja ! kAraNa ke-pUrve paNa te krUratA nathI karelI, te kAraNathI A bhavamAM tane dharma prApta thayo che." potAnA bhAinI, krUratAnA yoge thayelI kAramI dazAne sAMbhaLyA bAda, rAjarSi krUratAthI ghaNA ja dUra rahevA icche che. e ja kAraNe dhIra banyA pachI saghaLAya jIvomAM kUrabhAvane tajavAnI ane samaravijayamAM vizeSa prakAre kUrabhAvane tajavAnI potAnA AtmAne salAha Ape che. vadhumAM teo ema paNa mAne che ke-pUrvamAM huM krUratAno upAsaka banyo nahi, to A bhavamAM dharmane pAmyo. have jo huM bhUlyo ane krUratAnA phaMdamAM phasyo, to pAmelA dharmane hArI jaiza ane bhavAMtaramAM paNa AtmA mATe dharmane durlabha banAvI daiza. pApa ane prANathI muktaH
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 339 sAcI dhIratA AtmAmAM pragaTAvyA vinA AvA AvA vicAro janmavA, e saMbhavita ja nathI. AtmAmAM sAcI dhIratA AvyAthI, sAdhupaNAmAM paNa garadana kApanAra samaravijaya upara, vizeSapaNe krUrabhAvane tajavA mATe tene ghaNAM karmonA kSayamAM sahAyaka mAnavAnI salAha, rAjarSi potAnA AtmAne Ape che. AvA AtmAne karmakSayamAM sahAyaka mAnavAnI manodazA, sAcI dhIratA vinA AvavI, e zakya nathI : paNa prANaghAtaka Apattine pUrvanAM duHkhonA vicArathI akiMcikara banAvI AtmAne evo dhIra banAvyo, ke jethI e rAjarSie samaravijaya jevA prANaghAtaka Apatti ApanArane paNa potAnAM ghaNAM karmonA kSayamAM sahAyaka mAnI, tenA upara vizeSapaNe krUrabhAvano tyAga karI, AtmAne durgAnathI bacAvI, sudhyAnamAM sthApavAnI suMdara vicArazreNI janmAvI. anaMta upakArI kathAkAra paramarSi pharamAve che ke-e pramANe vicAratA evA te rAjarSi prANothI to mUkAyA, paNa sAthe sAthe pApathI paNa mUkAyA : arthAta-pApanI sAthe e rAjarSi prANothI mukta banyA. muktine pAmazeH AvA prakAranI ApattimAM paNa AvA prakAranI uttama jAtinI vicAraNAnA baLe te maharSi pApanI sAthe prANothI mukta thayA thakA svargavAsI to avazya bane ja bane. zuddha sAdhupaNuM AtmAne sidhdhapada ApanAruM che. khAmI rahe to e sAdhupaNuM vaimAnikapaNuM to avazya Ape che. kathAkAraparamarSi pharamAve che ke sArI rItie kyuM che puNya jemaNe evA te paramarSi sukha che sAra jemAM evA "sahastrAra' nAmanA AThamA devalokamAM sura tarIke utpanna thayA : ane te devalokamAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM manuSya tarIke te janmaze. tyAM munipaNuM pAmI, yatidharmanA sAcA pAlaka banavAthI daza prakAranA yatidharmamAM AvatA muktatA eTale nirlobhatA nAmanA dharmanA paNa pAlaka hovAthI, te maharSi samukti hovA chatAM paNa, muktine pAmaze. agauNabuddhie guNane dharo :
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 cauda guNasthAna bhAga-2 - A rItie caritranuM varNana saMpUrNa karyA pachIthI, parama upakArI caritrakAra, AcAryabhagavAna zrImad devendrasUrIzvarajI mahArAjA, bhavya narone uddezIne akrUratA guNane aMgIkAra karavAno upadeza ApatAM pharamAve che ke zrutvetyazuddhapariNAmavirAmahetoH / zrI kItticaMdranaracaMdracaritramuccaiH / bhavyA narA ! jananamRtyujarAdibhItA / akrUratAguNamagauNadhiyA dadhadhvam / / 1 / / " janma, mRtyu ane jarA AdithI bhayane pAmelA evA he bhavyo ! azuddha pariNAmanA virAmanA hetuthI zrI kIrticandra nAmanA naracaMdranA caritrane sArI rItie zravaNa karIne agauNa buddhithI akrUratA guNane dhAraNa karo ! AvAM caritro paNa janma, maraNa ane jarA AdinA bhayathI DaranArA bhavya jIvo mATe ja upakAraka che. evA bhavyoe AvAM caritro azuddha pariNAmanA virAmanA hetuthI ja sAMbhaLavAM joie ane AvAM caritro e mATe sAMbhaLanArAoe je doSo tajavA mATe hoya te doSone tajIne, dhAraNa karavA lAyaka je je guNo hoya te te guNone agauNa eTale mukhya-suMdara evI buddhithI dhAraNa karavA joie. AvI AvI aneka preraNAo AvA upadezamAMthI maLe che. AvI saghaLIe preraNAonA pAnadvArA, sau koI suvizuddha bano ane zIdhra sidvipadanA sAdhaka bano, e ja ekanI eka mana:kAmanA.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 341 pariziSTa 2) avista sacadraSTi mahAnubhAva AnaMdasUrinI vANInA zravaNathI jenA hRdayamAM paramabodhano prakAza paDelo che, ane jenA aMtaranA uMDA pradezamAM uttama prakAranI bhAvanA jAgrata thayA kare che, evA mumukSunI prasannamukhamudrA joI mahAtmA AnaMdasUrino AtmA AnaMdamaya banI gayo hato. te mahAnubhAva madhura ane gaMbhIra svarathI bolyA- "bhadra, tArI mukhamudrA joI mArI aMtaravRttimAM AnaMdano sAgara uchaLe che. tArAmAM pUrva puNyano prabhAva vizeSa che, evI mane khAtrI thAya che. uttama bodhane prApta karI mukha mudrAne prasanna karanArA bhaviAtmAo Asanna sidhdhinI koTImAM AvI zake che, ane anukrame zivamArganA pathika bane che." mahAnubhAva AnaMdasUrinI A vANI sAMbhaLI ati harSita thayelo mumukSu aMjali joDIne bolyo- "bhagavad, A suMdara nIsaraNInA cothA pagathIA upara vividha jAtanI racanAo dekhAya che. te kRpA karI samajAvo." AnaMdasUri AnaMda darzAvI bolyA- "vatsa, A cothA pagathIAne
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 cauda guNasthAnaka bhAga-2 sUkSmadraSTithI jo. ane tenI racanAnuM sArI rIte nirIkSaNa kara. A suMdara sopAnanI AsapAsa vikAza pAmelA pAMca puSpo rahelA che. te puSponI cAre tarapha vartulAkAre traNa paMktio prakAzanI dekhAya che, ane tenI upara satyotera cAMdalAonI suMdara vela AvelI che, je A pavitra pagathIAne suMdaratAthI zobhAve che. tenI bAheramalinatAthI bharelA ane zyAma varNathI nisteja lAgatA traNa DhagalAo dUra rahelAche. vatsa, sUkSmatAthI A sopAnanuM nirIkSaNa kara; ke jethI te dekhAva uparathI keTalIka sUcanAo tArA samajavAmAM AvatAM tane ghaNoja AnaMda thaze." AnaMda muninA A vacana sAMbhaLI mumukSu AnaMdamAM magna thaI gayo, ane te ekI najare te suMdara sopAnane nirakhavA lAgyo. sopAnanuM sUkSmatAthI nirIkSaNa karI mumukSu sasmitavadane bolyobhagavanuM, ApanA kahevA pramANe A sopAnanuM sauMdarya ghaNI sUcanAothI bharapura haze. have kRpA karI mane te viSenI samajutI Apo." AnaMdasUri prauDha svarathI bolyA- "bhadra, A cothuM pagathIyuM, e avirati sammadraSTi nAme cothuM guNasthAna che. A guNasthAna upara ArohaNa karanAra jIvane mAtra samyakatva prApta thayela hoya che. eTale je jIva avirati sammadraSTi hoya te A cothA pagathIA upara AvI zake che. A pagathIA paranI utkRSTa sthiti tetrIza sAgaropamathI kAMika adhika che. te sthiti sarvArthasidhdhi vagere vimAnonI sthiti tathA manuSyanA AyuSyanI adhikanI apekSA che. jyAre jIvane ardhapudgalaparAvartana saMsAra bAkI rahe tyAre A avirati samyaktvarUpa cothuM pagathIyuM prApta thAya che. je A sopAnanI AsapAsa vikAza pAmelA pAMca puSpo rahelA che, te uparathI evI sUcanA thAya che ke, je jIvamAM uMcA pAMca lakSaNo hoya, te bhavya jIva samyagadarzanathI alaMkRta hoya che. ane tethI te A suMdara sopAna upara caDavAne lAyaka gaNAya che." | mumukSue vinayathI prazna karyo. "bhagava samyadraSTijIvanA pAMca lakSaNo kayA? te kRpA karI samajAvo" AnaMda muni AnaMdita thaIne bolyA
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-2 u43 he bhadra, (1) anukaMpA, (2) prazama, (3) saMvega, (4) nirveda ane (5) Astikya-e pAMca lakSaNo samyagadraSTijIvone hoya che. (1) duHkhI jIvanA duHkha dUra karavAnI je ciMtA te anukaMpA kahevAya che. (2) koI kAraNathI krodha utpanna thaI jAya, paNa vairabhAva na rAkhe te prazama kahevAya che. (3) mokSarUpI mahelamAM caDavAne mATe sopAna samAna ane samyagU jJAnAdi sAdhanomAM utsAha ApanAra je mokSano abhilASa te saMvega kahevAya che. (4) A saMsAra rUpI kArAgRhamAMthI nIkaLavA mATe vairAgya dhAraNa karavo, eTale saMsAra upara kaMTALo upajavo te nirveda kahevAya che. (5) zrI sarvajJa praNIta samagra bhAvo tarapha yathArtha paNAnI buddhi, e Astikya kahevAya che." A pAMca lakSaNo jenAmAM hoya che, te bhavya jIva samyagU darzanathI alaMkRta gaNAya che. | mumukSu khuzI thaIne bolyo - "bhagavanuM Ape kahelA lakSaNo sAMbhaLI mane ghaNo AnaMda thAya che. mAruM hRdaya evAlakSaNone mATe uttama prakAranI bhAvanA bhAvyA kare che. ane huM mArA AtmAne kahuM chuM ke, "he AtmanuM, sadA sammadraSTi raheje ane tenA pAMca lakSaNo dhAraNa karavAne sadA utsAhita rahyA karaje. ethI tAro aMtaraMga udhdhAra thaze ane tuM ucca zreNI upara ArUDha thaI parama padano adhikArI thaI zakIza." he mahAtmanuM, tame je samyagadraSTinA lakSaNo kahyAM, te uparathI mArA hRdayamAM eka zaMkA utpanna thaI che te Apa mahAnubhAva tene dUra karazo." AnaMda munie kahyuM "vatsa, khuzIthI te zaMkAne pragaTa kara. huM yathAzakti tArA hRdayanuM samAdhAna karIza." mumukSue iMtejArIthI kahyuM, "bhagavan, prathama samyakatva zI rIte utpanna thAya ? te kRpA karI samajAvo. te jANavAthI samyagadraSTinuM yathArtha svarUpa mArA samajavAmAM Avaze." sUrivare satvare jaNAvyuM, "bhadra, zrI sarvajJa prabhue prarUpelA tattvomAM jIvAdi padArthomAM rUci eTale ati nirmaLa guNAtmaka rUpasvabhAva
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ u44 - - - - - - - -- cauda guNasthAnaka bhAga-2 utpanna thAya che te samyaktva kahevAya che. te svabhAvathI athavA gurUnA upadezane sAMbhaLavAthI utpanna thAya che. jyAre e samyatvanI prApti thAya che, tyAre e jIvAtmA ucca koTimAM Ave che ane tenI aMdara avirata samyadraSTipaNuM utpanna thAya che. jenA udayathI apratyAkhyAna evA krodha, mAna, mAyA ane lobha rahelA che, ane jenA udayathI viratipaNuM dUra rahyuM che ane kevaLa samyakatva mAtra hoya evA jIvane cothuM avirati samyadraSTiguNasthAnaka hoya-eTale tevA jIvo A cothA pagathIA para caDavAnA adhikArI che. e jIva potAnAmAM rahela aviratipaNAne potAnA naThArA karmanuM phaLa jANe che ane viratinA suMdara sukhanI abhilASA paNa kare che. paraMtu bIjA kaSAyanA baMdhanathI chUTA thavAnI hiMmata te karI zakato nathI, tethI te cothA aviratisamyadraSTiguNasthAnano anubhava kare che." | mumukSue namratAthI prazna karyo. "bhagavana, Apa je samajUtI Apo cho, te viSe koI upAya yukta draSTAMta kahevAnI kRpA karo, jethI mane vizeSa samajUtI paDe." AnaMdasUri aMgamAM umaMga lAvIne bolyA- "bhadra, te upara eka vAkarmAnuM draSTAMta che, te sAvadhAna thai zravaNa kara. "maNipura nAmanA eka nagaramAM vAmakarmA nAme eka gRhastha raheto hato. tene pavitra hRdayA eka strI hatI. te strI sadguNothI alaMkRta ane vinayathI vibhUSita hatI." vAmakarmAno pitA eka sAro kulavAna ane pratiSThita hato. te potAnA putra vAmakarmAne vivAhita karI mRtyu pAmyo hato. jyAre pitAnuM mRtyu thayeluM tyAre vAmakarmA soLa varSano hato. pitAnA maraNathI vAmakarmA gRharAjyano mukhatyAra banyo hato te pachI thoDA ja varSamAM vAmakarmAnI mAtA suramaNino paNa svargavAsa thayo hato. suramaNie maraNa samaye potAnA putra vAmakarmAne uttama prakAranI zikhAmaNa ApI hatI. teNIe AjIjI sAthe kahyuM hatuM, ke "vatsa, tuM have gRharAjyano svataMtra svAmI thayo che. tArI upara pitAno aMkuza have rahyo nathI; tethI tuM A saMsAramAM sArI rIte vartaje. tuM eka sAro kulIna putra che te sAthe dhanADhya che. uttamakuLa
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 345 ane puSkaLa dhana e ubhaya sAdhanothI tuM A vizvamAM sArI kIrti meLavI zakIza. jevI rIte tArA pitAe A jagatamAM pratiSThA meLavI che. tevI rIte tuM paNa pratiSThA meLavaje ane dharma, nIti, ane sadAcaraNanuM nitya sevana karaje.' A pramANe uttama zikSaNa ApI tenI mAtA maraNa pAmI hatI ane tenA putra vAmakarmAe teNInI uttarakriyA sArI rIte karI hatI. mAtApitAno viyoga thayA pachI vAmakarmA potAnI strI sAthe gRhAvAsamAM raheto hato ane potAnA gRhavaibhavanuM uttama sukha saMpAdana karato hato. vAmakarmAnA paDozamAM eka karmadAsa nAme maNikAra raheto hato. te durvyasanI hato.te dhUta ane corInA kAma karato ane temAMthI maLelA dravya vaDe potAno nirvAha calAvato hato. eka vakhate karmadAsanA manamAM vicAra Avyo ke, 'A paDozamAM vAmakarmA sAro dhanADhya gRhastha rahe che. jo tenI sAthe maitrI karI hoya to mane ghaNuM dravya prApta thAya.' Avo vicAra karI te eka divase vAmakarmAne ghera gayo. teNe cAturya bharelI vANIthI vAmakarmAne gALI dIdho ane tenA mugdha hRdayane sArI rIte AkarSI lIdhuM. tyArathI te hamezA vAmakarmA ne ghera javA lAgyo. vAmakarmA paNatenA AvavAthI khuza rahevA lAgyo. pratibiMba paDI gayuM. tenA kulIna vicAro asta thavA lAgyA. anukrame vAmakarmA karmadAsanA vyasanono sAthI banI gayo. pachI karmadAsa ane vAmakarmA baMne sAthe maLI jugA2 2mavA lAgyA ane bIjA keTalAeka asevya vyasanone te sevavA lAgyo. pavitra hRdayanI tenI strInA jANavAmAM AvyuM ke, potAno pati karmadAsanA sahavAsathI jugArI thayo che, AthI te zudhdhahRdayAstrI zokAtura rahevA lAgI. teNIe potAnA patine ghaNo samajAvyo topaNa te samajyo nahI. Akhare te strI nirAza thai potAnA bhAgya doSane niMdavA lAgI. eka vakhate karmadAsa koi dhanADhyanA gharamAMthI AbhUSaNa corI lAvyo ane te potAnuM AbhUSaNa che, ema kahI vAmakarmAne rAkhavAne
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 cauda guNasthAnake bhAga-2 kahyuM. bhoLA dilanA vAmakarmAe te AbhUSaNa gharamAM mUkyuM. pAchaLa koI bAtamIdAranA kahevAthI je gRhasthanA gharamAMthI AbhUSaNa corAyuM hatuM te gRhasthane khabara paDI ke, jugArI karmadAse AbhUSaNa coryuM che. ane te tenA mitra nAmakarmAnA gharamAM rAkhavAmAM AvyuM che, tatkALa polIsamAM tenI pharIyAda karavAmAM AvI ane tenI aMdara karmadAsa ane vAkarmAnA nAma zakadAra tarIke jAhera karavAmAM AvyA te uparathI karmadAsa ane vAmakarmAne pakaDyA. vAmakarmAnA gharanI japtI levAthI tenA gharamAMthI corIno mAla pragaTa thayo, polIsanA upari adhikArIe karmadAsanI sAthe nAmakarmAne ghaNo herAna karyo, ane tene bAMdhIne kArAgRhamAM rAkhavAmAM Avyo. A vakhate vAmakarmA pazcAtApathI ciMtavana karavA lAgyo- "are! meM ghaNuM ja naThAruM kAma karyuM. A duSTa karmadAsanI sobatathI huM ghaNo ja herAna thayo, mArI sujJa strInA vacano meM gaNakAryA nahIM ane huM unmArge caDI gayo. mArA kuLanI ane mAtApitAnI pratiSThAne meM gumAvI. have huM ghaNo duHkhI avasthAmAM AvI paDyo. meMnyAyarItithI mArI saMpattinuM sukha bhogavyuM hota to huM ghaNo sukhI thAta. have A kArAgRhamAMthI chUTIne zI rIte saMpattinA sukhamAM pAcho AvuM? naThArA karmanuM phaLa naThArUM maLe che. e vAta mane mArI mAtAe jaNAvI hatI, paraMtu huM kusaMganA doSathI te bhUlI gayo." A pramANe ciMtavana karato vAmakarmA cirakAla sudhI kArAgRhamAM rahyo hato. AnaMdasUri bolyA- he bhavya, A upanaya uparathI je samajavAnuM che, te tuM dhyAnamAM rAkhaje. je vAmakarmA te jIva samajavo. teno pitA te dharma ane mAtA te dharmakaraNi samajavI. jyAre jIvane dharma ane dharmakaraNano viyoga thAya tyAre te pApa karma rUpa vyasanamAM paDe che. je karmadAsa te pApakarmarUpa vyasana samajavuM. je polIsano amaladAra te karmanA pariNAma ane je baMdhana te kaSAyabaMdhana samajavuM. te vAmakarmA rUpa jIva aviratipaNA rUpa naThArA karmanuM phaLa jANe che, ane gRhasaMpattirUpa viratinA suMdara sukhanI abhilASA kare che, paraMtu koTavAla samAna bIjA kaSAyanA baMdhanathI chuTavAnI
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 347 hiMmata karI zakato nathI, tyAM rahI te avirati samyadraSTi guNasthAnano anubhava kare che. bhadra mumukSu, A upanaya uparathI tArA jANavAmAM AvyuM haze ke, A nIsaraNInA cothA pagathIA rUpa avirati samyagdaSTa guNasthAna para AvelA jIvanI kevI sthiti thAya che ? jema jema A upanayanuM tuM smaraNa karIza tema tema tArA hRdaya pradezamAM e cothA guNasthAnanuM svarUpa sArI rIte spaSTa thatuM jaze bhadra, A nIsaraNI para rahelA pAMca puSponI cAre tarapha je traNa paMktio prakAzamAna dekhAya che, te sopAna upara rahelA jIvanI traNa prakRti che. (1) tIrthaMkara nAma karma, (2) manuSyAyu ane (3) devAyu evA nAmathI oLakhAya che. trIjA guNasthAna karatAM A cothA guNasthAnamAM e traNa prakRti vadhAre baMdhAya che te prakAzatI traNa paMktionI u52 je satyotera cAMdalAonI suMdara vela AvelI che te satyotera prakRtionobaMdha che. te jIva tyAM rahIsatyotera prakRtino baMdha kare che, vaLI tyAM rahevAthI mizramohano vyavaccheda thAya che ane cA2 AnupUrvI tathA samyaktva mohano udaya thAya che, tethI ekaMdare te jIva ekaso cAra karma prakRtine vede che. mumukSu prasanna thaine bolyo- "bhagavan, ApanA kahevAthI mArI buddhimAM e vAta upasthita thai che. ane tenA jJAnano prakAza mArA ajJAnI hRdayamAM sArI rIte paDyo che. A avirati samyagdaSTa guNasthAnarUpa pagathIA upara rahelo jIva je sthiti bhogave che, te sthitinuM kAMika svarUpa mArA bodha mArgamAM AvyuM che. have kRpA karI te viSe bIjI samajUtI Apo ke jethI mA2A apUrNa jJAnamAM vizeSa ajavALuM paDe.'' AnaMdasUri sAnaMdavadane bolyA- "bhadra, sAMbhaLa. je cothA pagathIAnI bAhe2 malinatAthI bharelA ane zyAma varNathI nisteja dekhAtA je A traNa DhagalAo dUra rahelA che, tenuM svarUpa jANavA jevuM che. koi jIva graMthibheda karyA pachI potAnI aMdara rahelA mithyAtva pudgalanA rAzine vaheMcI tenA traNa puMja (DhagalA) kare che. te traNa DhagalA (1) mithyAtvamoha, (2) mizramoha ane (3) samyaktvamoha evA nAmathI oLakhAya che. A
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 cauda guNasthAnaka bhAga-2 zyAmavarNanA nisteja dekhAtA DhagalAo e temanoja dekhAva che. mumukSue jijJAsAthI prazna karyo- bhagavan Ape kahyuM ke, 'jIva graMthi bheda karyA pachI potAnI aMdara rahelA mithyAtva pudgalanA rAzine vaheMcI tenA traNa puMja kare che' to te graMthibheda zI vastu che ? ane te kevI rIte thAya ? te samajAvo." kRpA karI AnaMdasUri gaMbhIra svarathI bolyA- "bhadra, tArI zaMkA sthAne che. graMthibhedanuM svarUpa jANyA vagara e viSaya tArA lakSamAM Avaze nahIM. jIvanA (pariNAma vizeSarUpa je karaNa) eka jAtanA pariNAma te karaNa kahevAya che, tenA traNa prakAra che. (1) yathApravRttikaraNa (2) apUrvakaraNa ane (3) anivRttikaraNa. evA tenA nAma che. jema koi parvatamAMthI nIkalatI nadInA jalamAM eka paththarano kaTako rahelo hoya te jalanI sAthe athaDAto athaDAto goLAkAra thai jAya che, te nyAye jIva Ayu karma sivAya sAte karmanI sthiti ke je kAMika uNI eka koTAkoTI sAgaropama pramANanI che, temAM koi jAtanA adhyavasAya vaDe graMthideza sudhI Ave che; te paheluM yathApravRttikaraNa kahevAya che. koi evI jAtano adhyavasAya ke je purve prApta thaela nathI, te vaDe graMthi ke je ghana-nibiDa rAgadveSanI pariNatirUpa che, te graMthine bhedavAno je AraMbha te bIjuM apUrvakaraNa kahevAya che. je koi jAtanA adhyavasAyathI graMthibheda karI nivRtta na thatAM (anivRtta thatAM) paramAnaMdane utpanna karanArA samyaktvane prApta kare che, te trIjuM anivRttikaraNa kahevAya che. A pramANe A traNa karaNanuM svarUpa Arhata zAstramAM prakhyAta che.'' mumukSu sAnaMdavadane bolyo- "bhagavan, Ape kahelA traNa karaNanA svarUpa uparathI graMthibhedanuM zuddha svarUpa mArA jANavAmAM AvI gayuM che. adhyavasAya uparathIja karaNanuM zuddha svarUpa samajAya che. jo ke mArI buddhinI zakti pramANe e viSaya grAhya thayo che, tathApi koi draSTAMta ApI mane te viSe vizeSa samajAvo; to mahAn upakAra thaze.'' sUrivara daMtakiraNothI AsapAsanA pradezane prakAza karatAM bolyA "bhadra, e traNa karaNanuM svarUpa spaSTa rIte samajAvavA mATe bhASyakAre eka
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 upanaya ghaTAvyo che, te dhyAna pUrvaka sAMbhaLa koi traNa musApharo koi nagaramAM javAne nIkalyA. lAMbe rastAmAM jatAM eka bhayaMkara jaMgala AvyuM. A samaye sUryAsta thai gayo. ghana aMdhakArathI daze dizAo vyApta thai gai. AthI te traNe musApharo bhayabhIta thai gayA. A vakhate koi be coro temanI sAme AvyA. corone jotAMja traNe pathikonA hRdaya gabharAi gayA. ane 'zuM karavuM' tene mATe vicAramAM paDyA. A samaye te traNa musApharomAMthI eka musAphara atyaMta bhaya pAmI pAcho nAzI gayo. bIjA musApharane te baMne coroe pakaDI lIdho. ane trIjomusAphara te baMne coro laDavA AvatAM temane mArI kuTI potAne icchita sthAne pahoMcI gayo. A draSTAMta upara evo upanaya ghaTe che ke, je bhayaMkara jaMgala te manuSya bhava samajavo, karmonI sthiti te lAMbo rasto jANavo. jaMgalane je bhayaMkara kahyuM, te graMthi samajavI. rAga ane dveSa e baMne cora samajavA. musApharone javAnuM je nagara te mokSa sthAna samajavuM. je purUSa je corathI bhayapAmI pAcho bhAgI gayo tenI saMsAramAM paribhramaNa karavAnI sthiti adhika che, ema jANavAnuM che. je purUSane coroe pakaDI lIdho. te A saMsAramAM rAga dveSathI duHkhI thai paribhramaNa ka2nA2o jIva samajavo, ane je musAphara corone mArI kuTI nagara pohoMcI gayo. te mokSa nagaramAM janAra sabhyaSTi jIva jANavo. A upanaya vaDe traNa karaNanuM svarUpa spaSTa rIte jANI zakAya che. te upara eka bIjuM kIDIonuM draSTAMta che, jema daramAMthI nIkaLI kIDIono samUha eka khuMTA tarapha jAya che. teomAM keTalIeka kIDIo khuMTAnI AsapAsa pharyA kare che, keTalIeka khuMTA upara caDhe che, ane keTalIeka khuMTA upara pahoMcatAM pAMkho AvavAthI uDIne cAlI jAya che, kIDIonI sthitinA je traNa prakAra te traNa karaNa upara ghaTAvavAthI temanA svarUpanuM yathArtha spaSTIkaraNa thAya che. 349 bhadra, ahiM tAre dIrdha vicAra karavAno che. jIvo yathApravRtti karaNa karIne graMthidezane prApta thAya che. ane apUrvakaraNa karI graMthino bheda kare che, jyAre te graMthino bheda kare te pachI koika jIva tyAre potAnA mithyAtvanA
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 cauda guNasthAnaka bhAga-2 pudgalonI rAzine vaheMcIne mithyAtvamoha, mizramoha ane samyaktvamoha rUpa traNa puMja kare che. ane jyAre teo anivRttikaraNa karI zuddha thai udaya AvelA mithyAtvano kSaya kare, ane nahi udaya AvelA mithyAtvane upazamAve tyAre teone kSAyopazamika samyaktvanI prApti thAya che. jyAre temane kSAyopazamika samyag darzana utpanna thayuM tyAre temane manuSya ane devatAnI gati prApti thAya che. apUrvakaraNa karIne jemaNe traNa puMja karelA che, evA jIvo jo AcothA guNasthAnathIja kSapakapaNAno AraMbha kare to anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya, mithyAtva moha, mizramoha ane samyaktva moha rUpa traNa puMja e sAteno kSaya karatAM temane kSAyika samyaktva prApta thAya che. AnaMdasUrinA mukhathI A vivecana sAMbhaLI mumukSu AnaMdasAgaramAM magna thai gayo. zarIra romAMcita thai gayuM ane mukha upara prasannatAnI rekhAo drazyamAna thai gai. te aMjali joDI bolyo "mahAnubhAva, ApanI vANI rUpa dIpikAe mArA hRdayanuM aMdhakAra naSTa karyuM che. ane zaMkAonA jALane vIkherI nAkhyuM che. graMthibheda ane karaNanuM zuddha svarUpa sArIrIte mArAthI grAhya thayuM che. have mAtra eka vAta jANavAnI icchA che. je jIva kSAyika samyadraSTi thayo che, tene mokSanI prApti kyAre thAya ? te kRpA karI samajAvazo.'' AnaMdasUrie uttara Apyo. bhadra, je jIva kSAyika samyadraSTi thayo hoya, te vakhate jo te abadhdhAyu hoya eTale teNe Ayukarma bAMdhyu na hoya to te teja bhave mokSe jAya che ane jo te AyuSyano baMdha karyA pachI kSAyika samyavAn thayo hoya to trIje bhave mokSe jAya che, ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALo manuSya athavA tiryaMcanuM AyuSya bAMdhyA pachI tene kSAyikasamyaktva prApta thayuM hoya to te cothe bhave mokSe jAya che. mumukSue vinIta vANIthI jaNAvyuM, "bhagavan, A cothA guNasthAnano prasaMga mane ghaNoja bodhakA2ka thai paDyo che. mArA hRdayamAM samyaktvane mATe ucca bhAvanA pragaTa thai AvI che. ahA ! AtmAne
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 351 guNI banAvavAnuM mukhya sAdhana samyaktva ja che. manuSya bhavanI mahattA samyakatvamAM ja rahelI che. bhavanuM, Apa kRpArUpI vallI prasAro ane tenI zItaLa chAyAmAM rahelA mArA AtmAne samyaktvanA vizeSa bodhathI alaMkRta karo, samyaktvano sAro bodha prApta thavAthI A cothA pagathIAnuM zuddha svarUpa mArA hRdayamAM vizeSa pradIpta thaze. he kRpAvatAra, tethI mane mArA kartavyanuM paNa vizeSa bhAna thaze. jijJAsu ane mumukSunI A prArthanA aMgIkAra karI AnaMdamagna AnaMdasUrie vANIno vikAsa karyo. "bhadra samyaktva eTale samyapha prakArano bhAva. saMskRta sabhyag avyayaneva pratyaya lAgavAthI sabhyag - zabda siddha thayelo che, yathArtha tatva upara vijJAnapUrvaka rUci te samyatvano phalitArtha che eTale mukhya evA traNa tatvaupara yathArtha rUci thavAthI samyakatva thayeluM gaNAya che. devatattva, gurUtattva ane dharmatattva-e traNa zuddha tattva upara je purUSane zraddhA pratIti thAya te samyaktvavAnuM kahevAya che. e zraddhAnA be prakAra che. vyavahAra zraddhA ane nizcayazraddhA. te uparathI samyatvanA paNa be bheda thaI zake che. vyavahArasamyaktva ane nizcayasamyakatva. prathama vyavahArazraddhAmAM devatattvarUpe zrI arihaMta prabhunA zuddha svarUpane oLakhavAnuM mukhya che. jenI aMdara te devAdhidevanA cAra svarUpa jANavAnA che, je cAra nikSepanA nAmathI oLakhAya che. nAmanikSepa,sthApanAnikSepa, dravyanikSepa ane bhAvanikSepa evA tenA nAma che. namo arihaMtAI ema nAmathI kahevuM e prathama nAmanikSepa che. zrI arihaMta prabhunI pratimA ke je sarva dUSita cinhothI rahita, sahaja suMdara samacaturasa saMsthAnavAlI, padmAsana, kAyotsarga vagere mudrAvALI ane zAMta rasamaya hoya che, temanuM darzana, sevana, pUjana ane bhakti karavAthI mokSapadanI prApti thAya che. te sthApanA nikSepa che. je jIve tIrthakara nAmakarmano nikAcita baMdha karela che, te jIvamAM bhAviguNono Aropa karavo eTale 'A jIva bhaviSyamAM tIrthakara bhagavAnuM thaze, ema vartamAnakALe temanAmAM Aropa karavo te dravyanikSepa kahevAya che. vartamAnakALe sImaMdhara pramukha tIrthakara ke je kevaLajJAnI, samavasaraNamAM
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAI-2 virAjamAna, bhavya jIvonA pratibodhaka, caturvidha saMghanA sthApaka che, tevA bhAva arihaMtanI sevA bhakti mokSadAyaka thAya che, e bhAvanikSepa kahevAya che. AvA cAra nikSepa saMyukta evA devAdhideva arihaMtane je paramezvara mAnavA, temanI sevA karavI, temanI AjJA zirapara dhAraNa karavI. e vyavahAra zuddha devatattva kahevAya che. A nizcaya samyatva athavA nizcaya zraddhA je samyaktvano bIjo prakAra che, tenI aMdara nizcaya zuddha deva tattvanuM svarUpa Ave che. zuddha AtmasvarUpano anubhava karavo, pAMcavarNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza, zabda ane kriyAthI rahita, yoga rahita, atIndriya, avinAzI, anupAdhika, abaMdhI akalezI, amUrta, zuddha caitanya rUpa, jJAna darzana ane cAritrAdi anaMta guNonuM pAtra ane saccidAnaMdasvarUpI AtmA che, Avo nizcaya e nizcaya deva tatva che. tevI rIte zuddha vyavahAra gurU tatva ane zuddha nizcaya guru tatva paNa samajavAnuM che. pavitra ane nirdoSa sAdhune guru karI mAnavA, temanI AjJA pramANe vartavuM ane temane pAtra jANI zuddha annAdi ApavA e vyavahAra zuddha gurUtatva che ane zudhdha AtmavijJAna pUrvaka heya tathA upAdeya upayoga sahita je parihAra ane pravRttinuM jJAna te nizcaya gurU tatva che. tevI ja rIte vyavahAra dharmatattva ane nizcaya dharmatatvasamajI levA. vyavahAra rUpa dharmamAM dayA mukhya che. satya vagere je sarvavrato che, te dayAnI rakSAne mATe che. te dayAnA ATha prakAra che. (1) dravyadayA, (2) bhAvadayA, (3) svadayA, (4) paradayA, (5) svarUpadayA, (6) anubaMdhadayA, (7) vyavahAradayA ane (8) nizcayadayA -evA tenA nAma che. e dayAnA svarUpane mATe AtazAstramAM uttama prakAranuM vivecana kareluM che. temAM nizcaya dayA sarvotkRSTa che ane te dayAnA prabhAvathI A nIsaraNInA guNasthAnarUpa pagathI upara jIva ArohaNa kare che. e dayAnA svarUpanA vijJAnapUrvaka sUtra, niryukti, bhASya, cUrNa ane vRtti e paMcAMgIthI saMmata, pratyakSAdi pramANathI siddha karela, naigamAdinaya, nAmAdi nikSepa, saptabhaMgI, nayanipuNatAthI mukhya tathA gauNabhAve ubhayanaya saMmata, zuddha syAdvAda
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 353 cauda puNasthAna bhAga-2 zailIthI pratipAdita ane dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpe pravRttivAlo je dharma te zudra vyavahAra dharma kahevAya che. jenAthI potAnA AtmAnuM svarUpa ane vastuno svabhAva jaNAya che, te bIjo nizcaya dharma kahevAya che. e nizcaya dharmanA prabhAvathI zuddha caitanya rUpa, asaMkhyAta pradezI, amUrta, svadeha mAtravyApI, sarva pudgalothI bhinna, akhaMDa, alipta, jJAna, darzana, cAritra, sukha, vIrya ane saccidAnaMda pramukha anaMta guNothI vyApta, avinAzI, upAdhirahita ane avikArI evA AtmasvarUpanuM yathArtha bhAna thAya che. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza e pudgalonA pAMca vikAronuM svarUpa samajAya che ane te AtmAthI binna che, ema mAnavAmAM Ave che. e nizcaya dharmano mahimA agAdha che, tenAthI bhavya AtmA potAnA svarUpane oLakhI zake che. te pavitra AtmA vicAre che ke, ATha karmonA vipAka phala viparIta che, sUkSma pudgalo iMdriyathI agocara che. temanA paramANu Adi aneka tarehanA rUpo che. e pudgalonA saMyogathI mohita thayelo jIva cAre gatimAM bhaTake che. A yugalo mArA sajAtIya nathI paraMtu vijAtIya che. temane mArI sAthe koI vAstava saMbaMdha nathI. te pudgalo sarvathA tyAga karavA yogya che. A pudgalono saMsarga teja saMsAra che. A pudgalonI saMgatathI jJAna, darzana, cAritrAdi guNo bagaDI jAya che; A pudgala dravyanI racanA che, te mArA AtmAno svabhAva nathI. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kAla -e cAre dravya joya rUpa che, paraMtu huM te sarvathI jUdo chuM. teo mArA nathI ane huM temano nathI. mAro svabhAva samyagadarzana, jJAna, cAritra, rUpa che. varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI rahita, caitanya guNa rUpa, anaMta, avyAbAdha, anaMta dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIrya Adi anaMta guNa svarUpathI yukta che. te mArA svabhAvamAM zradhdhA, bhAsana, ramaNatA rUpa cidAnaMdaghana svarUpa phare che. te mArA pUrNAnaMda svabhAvane pragaTa karavA mATe sarva zudhdha vyavahAranaya nimitta mAtra che, paraMtu mArA svabhAvamAM je ramaNatA karavI teja mukhya zudhdha sAdhana che ane teja zudhdha dharma che. A pramANe nizcaya dharmanuM svarUpa darzAvela che.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-2 he bhadra mumukSu, e zudhdha deva, gurU ane dharma -e traNe tattvanI je nizcala pariNatirUpa zradhdhA te samyaktva kahevAya che. ane tenA prabhAvathI manuSya AtmA A guNasthAnonI nIsaraNI upara anukrame caDato caDato mokSa maMdiramAM praviSTa thAya che. 354 AnaMdasUrinA A vacano sAMbhaLI mumukSu AnaMdamagna banI gayo. zarIra para romaharSa pragaTa thai Avyo. teNe vinayapUrvaka jaNAvyuM, "bhagavan, ApanA mukhathI samyaktvanuM svarUpa sAMbhaLI mAro aMtarAtmA AnaMdamagna thai gayo che. Atmasvarupano zuddha bodha hRdayamAM prakAzita thai gayo che. ajJAnarUpa aMdhakAra khaMDita thai naSTa thai gayuM che. tathApi buddhinI nyUnatAne laine eka alpa zaMkA pragaTa thai AvI che. ApanI icchA hoya to nivedana karUM." AnaMdamUrti AnaMdathI bolyA - "he bhadra, ema kema kahe che ? sazaMkane niHzaMka karavAmAM amArI sadA icchA ja che. zaMkArUpa giri zilAne toDavAne mATe ja munionA vacanarUpa vajra sarvadA sajja che. bhadra, khuzIthI tamArI zaMkA pragaTa karo. yathAzakti tenuM nirAkaraNa karavAmAM Avaze." mumukSu aMjali joDI bolyo- "mahAnubhAva, A jagatamAM keTalAeka evA jIvo che ke, jemane samyaktvanA svarUpano yathArtha bodha thayo na hoya, te mAtra eTaluM ja samaje ke, "taM rAlve nisaM huM naM nidi verya" je jinezvara bhagavAne kahela che, te sarva niHzaMka satya che." A pramANe jANanArA jIvo samyavAna kahevAya che ke nahIM ? sUri bolyA, "bhadra,tArI zaMkA yathArtha che. je jIva pakSapAtarahita e pramANe dhAratA hoya ane temanAmAM evI tatvArtha zraddhA sAcI hoya to te paNa samyagdarzanI kahevAya che.'" mumukSu prasanna thaine bolyo- "mahAnubhAva, mArI zaMkA dUra thai gai che. have samyaktvane viSe kAMi vizeSa kahevAnuM hoya to kRpA karI kaho.'' AnaMdasUri bolyA- bhadra, je upara vyavahArasamyaktvanuM svarUpa
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda vaNasthAnaka bhAga-2 3papa kahevAmAM AvyuM che, tenuM sarvadA manana karaje. ane mithyAtvano sarvathA tyAga karaje. eka rIte mithyAtvano sarvathA tyAga e paNa samyakatva kahevAya che. prathama vyavahArasamyaktvanuM svarUpa kahevAmAM AvyuM che, have nizcayasamyatvanuM svarUpa sAMbhaLa. pUrve nizcaya deva, gurU ane dharmanuM je svarUpa kahyuM che, teja nizcaya samyaktvanuM svarUpa samajI levuM. te nizcaya samyaktva parokSa jJAnano viSaya nathI, tene to kevalI jANI zake che. je jIvane nizcayasamyakta thayuM hoya te kevalInA jANavAmAM AvI zake che. temAM khAsa eTaluM jANavAnuM che ke-jene nizcaya samyakatva pragaTa thayuM te jIvane naraka ane tiryaMcanI gatinA AyuSyano baMdha thato nathI. ane tenA mananI pariNAMta sarvadA uccaja rahe che. mumukSu atyaMta prasanna thaIne bolyo- "bhagavad e vAta mArA lakSamAM AvI gaI che. have kRpA karI sAmAnya rIte samyaktvavAna manuSyanuM sthUla pravartana kevuM hoya? te samajAvo. je uparathI sAmAnya buddhi mANasa paNa samyakatvavAnane oLakhI zake, ane pote tevo thavAne prayatna kare." AnaMdasUri sAnaMda thaIne bolyA- "bhadra, jene samyakatva prApta thayuM hoya, tevA purUSanI pravRtti kevI hoya che? te jANavA jevI che. samyakatvathI alaMkRta thayelo purUSa jo zarIra svastha hoya to jinapratimAnA darzana pUjana karavAmAM eTalo badho prItivALo rahe che ke te temanA darzana karyA vinA bhojana karato nathI. jo pratimAnA darzanano yoga na maLe to pUrva dizAmAM sanmukha bezI vartamAna tIrthakarone udezIne caityavaMdana kare che. jo koi rogAdi kAraNane laIne darzana, na thAya to tene AgAra hovAthI tenA niyamano bhaMga thato nathI. jenA hRdayamAM zuddha samyatvanI prajA paDelI che, te bhavI AtmA jina prabhunA maMdiramAM moTI daza AzAtanAne choDI de che. te jinAlayamAM tAMbUla ke bIjI khAvAnI vastuo khAto nathI. jala vagere pravAhI padArthonuM pAna karato nathI. bhojana leto nathI. maMdiranI aMdara upAna vagere lAvato nathI. koI jAtanA viSayanuM sevana karato nathI, zayana karato nathI. dIrdhazaMkA, laghuzaMkA karato nathI. koi bhAgamAM thuMkato
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa6 cauda guNasthAna bhAga-2 nathI ane jugAranI koijAtanI ramata ramato nathI, A daza moTI AzAtanAnI sAthe yathAzakti bIjI nAnI corAzI AzAtanAno paNa te tyAga kare che. jenA hRdayamAM samyatvano prakAza paDelo che evo purUSa zarIre Arogya hoya to be ghaDI divasa caDe tyAM sudhI namaskAra sahita cAra AhAranuM pratyAkhyAna kare che ane rAtre duvihAra pratyAkhyAna kare che, jo rogAdikanA kAraNathI na thaI zake to te AgAra gaNAya che. bhadra mumukSu, jenA pavitra hRdaya upara samyaktvanuM teja prasaryuM hoya te purUSa keTalAeka svopayogI ane lokopayogI niyamo dhAraNa kare che. te mAsa, cAra mAsa, cha mAsa, ke varSa sudhI prabhune amuka puSpo caDAvavAno, amuka ghI arpavAno, amuka aMgahaNa karavAno niyama grahaNa kare che, te sAthe kezara, caMdana, barAsa, kapUra, dhUpa, akSata, naivedya vagere ane phalapUjAnI sAmagrInA amuka pramANanA saMkalpa kare che. prativarSa aSTa prakArI ane sattara bhedI pujAo racavAnA jUdA jUdA niyamo dhAraNa kare che. te sivAya keTalAeka prabhubhaktine aMge japamAlA, dhyAna pramukha mAnasika pUjAnA niyamo grahaNa kare che ane te pramANe draDhatAthI varte che. bhadra, samyakatvathI alaMkRta thayelo purUSa potAnI lakSmIno evo sadupayoga kare che ke jethI te ubhayalokanA kAryo sAthe che. sAtakSetronI unnatimAM tenuM dravya udAratAthI kharcAya che ane te sAthe tene kIrtino lobha raheto nathI. temAM khAsa karIne jJAnanI unnati ane potAnA sAdharmIbaMdhuono utkarSakaravAmAM te chUTe hAthe dravyano vyaya kare che jo potAnI pAse dravyano yoga na hoya to bIjAnI pAse dravya vyaya karAve che ane tema karanArAone pUrNa anumodana Ape che ane mAnuSya jIvananI saphaLatA thavAnA jeTalA kAryo che, temane AcaravA yathAzakti prayatna kare che. AnaMdasUrinA A vacano sAMbhaLI mumukSunA mAnasamaMdiramAM koI vilakSaNa AbhAsa thaI Avyo. tenuM hRdaya niHzaMka thavAthI temAM zraddhA ane AstAnuM eTaluM badhuM baLa vadhyuM ke jethI te sarva prakAre harSamaya banI gayo ane AnaMda udadhinA kallolamAM taravA lAgyo. teNe saharSavadane jaNAvyuM"mahAnubhAva, samyatvanA sadaguNo sAMbhaLI hRdaya AnaMdamaya banI gayuM
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-2 3pa7 che. "A AtmA e samyaktvane dhAraNa karI jIvananA uttama sukhano adhikArI thAya.' evI evI bhAvanAo bhAvavAmAM Ave che. dhanya che e samyatva dhArInA jIvanane dhanya che e pavitra prasAdInA prabhAvane. hRdaya niHzaMka thayuM che, tathApi eka jijJAsA pragaTa thai AvI che. Apa mahAnubhAve je samyaktvane varNavI batAvyuM, te samyaktvanA kAMipaNa aticAra haze ke nahi? jo hoya to te jANavAnI icchA che. niraticAra sabhyatvano prabhAva anirvacanIya haze." AnaMdasUri saMtuSTa thaIne bolyA- "bhadra, e samyaktvanA pAMca aticAra che. teomAM prathama zaMkA aticAra che. jina prabhunI vANImAM koI jAtanI zaMkA lAvavI e prathamoticAra che. zudhdha pavitra purUSe e zaMkAnA aticArano tyAga karavo joie. nispRha ane samadraSTi evA ahataprabhue je prarUpaNA karelI che, te sarva rIte satya che, temAM koi jAtanI zaMkA lAvavI na joie. kadipaNa temAM zaMkAne avakAza maLavoja na joie. bIjo, aticAra AkAMkSA che. anya dharmanA ajJAna kaSTa dekhI temaja koI camatkAro ke bhabhako joi te tarapha AkAMkSA karavI e bIjo aticAra che. bIjA dharmanA anuyAyIonI jAhojalAlI joI temanI tarapha phIdA thai javuM e AkAMkSA aticAra lAge che. jyAM sudhI evI AkAMkSA rahe tyAM sudhI samyatvanI pUrNa zudhdhi gaNAtI nathI. tethI e aticArano sarvathA tyAga karavo joie. trIjo vitigicchA nAme aticAra che. koI pUrvanA naThArA karmane laine jyAre du:kha AvI paDe tyAre hRdayamAM dharmanA phaLane mATe zaMkA utpanna thavI e vitigicchA aticAra kahevAya che. jenAmAM e aticAra pragaTa thAya che tenAmAM eTalI samyakatvanI nyUnatA che ema samajavuM. zudhdha samyakatvadhArIe dharma ane tenA phaLane mATe koI jAtanI zaMkA rAkhavI na joie." cotho mithyAdraSTinI prazaMsA karavA rUpa aticAra che. jemaNe dharmanuM yathArtha svarUpa joyuM nathI, teo mithyAdraSTi kahevAya che. tevA mithyAdraSTinA kAryonI prazaMsA karavI ane temane uttejana ApavuM e mithyAdraSTi prazaMsAmAM Ave che. te pachI pAMcamo mithyAdraSTino paricaya karavArUpa aticAra che.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa8 coda maNasthAka bhAga-2 jenA vicAra mithyAtvathI bharelA hoya athavA nAstitAvAlA hoya tevAono saMga karavo nahIM. tema karavAthI mithyAdraSTinI vAsanA lAgI javAthI dharmathI bhraSTa thavAya che. kusaMgano tyAga karavAnuM paNa tenI aMdara AvI che. - bhadra mumukSu, A pramANe samyaktvanI aMdara pAMca aticAro che, te aticArono tyAga karavAthI samyatvano pUrNa prakAza paDe che. ane bhavya AtmA tenA tyAgathI potAnuM AtmasAdhana karI zake che. mumukSue prazna karyo. bhagavanuM, e aticArano tyAga karavAnI bhAvanA bhAvavAne huM ughukta thaiza, paraMtu koI kAraNathI teno aMtarAya Ave to kSamA thai zake evo kAMI prakAra che? sUrivara bolyA- "bhadra, Ahata dharmanA pravartakoe dharmanA mATe sUkSma nirIkSaNa kareluM che. e mahAtmAo chabastha jIvonA svarUpane sArI rIte jANatA hatA, ane temanI zaktine oLakhatA hatA, kadi jIvo uttama koTinA hoya paNa jyAM sudhI temanA AtmAne chadmasthapaNAne sparza thayelo che, tyAM sudhI teo skUlanA pAmyA vinA rahetA nathI, e vAta temanA mahAna jJAnabalanI aMdara AvelI hatI, ane tethI temaNe dharmanA vartanamAM keTalAeka AgAra rAkhelA che, jethI dharmanA zuddha pravartanane koI jAtano dhakko lAgato nathI. bhadra, A samyakatvane mATe bhagavAna arihaMta prabhue cha AgAra darzAvelA che, jeo niyama pALavAnI muzkelImAM eka chIMDIrUpa gaNAya che. jo niyama pALavAmAM muzkelI AvI paDe to e AgArarUpI chIMDImAMthI bacI zakAya che, ane niyamane akhaMDitapaNe jALavI zakAya che." . sUrivaranA A vacano sAMbhaLI mumukSu ati AnaMda pAmI bolyo." kRpAnAtha, e cha AgAra jaNAvavAnI kRpA karo. sUrivara bolyA- "bhadra, jyAre zuddha gurU gRhasthane samyaktva Ape che, tyAre te cha AgAra jaNAve che. kAraNane laIne samyakatvane anucita evuM kAMi kAma karavuM paDe tyAre cha AgAra rAkhI zakAya che, jethI prApta karela
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mADhA-2 359 na samyaktva dUSita thatuM nathI. (1) kaMda potAnA nagarano rAjA AjJA karI jorAvarIthI anucita kAma karAve, to te kAma karatAM samyaktvane doSa lAgato nathI. (2) kadi jJAti athavA paMca koi na chAje tevuM kAma karavAnI pharaja pADe, (3) cora ke koi badamAsa mANasa jorAvarIthI ayogya kAma karAve. (4) vyaMtara, bhUta ke preta zarIramAM praveza karI anucita kAma karavAmAM udyukta kare, (5) gurU ke viMDela janAdinA AgrahathI kAMi anucita kAma karavuM paDe tathA koi dharmAcAryane koi duSTa saMkaTa deto hoya temaja jinapratimA ke jinAlayane khaMDana karanArA purUSano nigraha karavAne koi samyaktvane na chAje tevuM anucita kAma karavuM paDe ane (6) duSkAla, marakI ke dezabhaMga athavA AjIvikAno nAza thAya tevI Apattio Ave teve prasaMge ayogya kArya karavuM paDe -e cha AgAra rAkhavAthI samyaktva kalaMkita thatuM nathI. temaja ajANatAthI, akasmAtthI, Atmika lAbha vizeSa maLavAthI, ane sarva samAdhi vyatyayathI arthAt rogane vaza thavAthI kAMi anucita kArya thai jAya topaNa samyaktvane kalaMka lAgatuM nathI.' ,, mumukSu niHzaMkapaNAnA AnaMdathI bolyo- "bhagavan, have mArA mananI te ciMtA ane zaMkA dUra thai che. paraMtu A cothA pagathIA vartI jIvanA kRtya kevA hoya che te kRpA karI jaNAvo.'' sUrivara bolyA- he bhadra A guNasthAnavALA jIvane vrata, niyama to kAMi paNa hotuM nathI, paraMtu devazrI vItarAgabhagavAnanI temaja pUrvokta lakSaNavALA zuddha gurU nigranthanI tathA caturvidha zrIsaMghanI pUjA, bhakti, namaskAra-vAtsalyAdi kRtyo te kare che. tathA prabhAvita zrAvaka hovAthI zAsananI unnati tathA zAsananI prabhAvanA kare che. vaLI A guNasthAnavALA jIva satyotera prakRtino baMdha kare che, tathA mizramohano vyavaccheda thavAthI ane cAra AnupUrvI ane samyaktva mohano udaya thavAthI ekaso cAra karmaprakRtine vede che. kSAyika samyaktvavALAne 138 karmaprakRtinI sattA hoya che, ane upazama samyaktvavALAne cothAthI te agIyAramA guNasthAna paryaMta 148 karmaprakRtinI sattA che.
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 - - cauda puNasthAnaka bhAga-2 | mumukSu AnaMdathI bolyo bhagavan! A guNasthAnanuM svarUpa have mArA samajavAmAM AvyuM che, ane tene udezI Ape je samyaktvanuM svarUpa samajAvyuM, te vAte huM Apano atyaMta AbhArI thayo chuM. A cothA guNasthAna para ArohaNa karavAnI ucca bhAvanA bhAvuM chuM ane A manuSya jIvananA pravAhane te tarapha vahana karavA ujamALa thAuM chuM.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArtha darzana TrasTa Azrama roDa, amadAvAda