________________
સ્વાધ્યાય કરવાનો એમનો મનોરથ હજી સફળ નહોતો થયો. એથી તેઓ જેના ઘરની મહેમાનગતિ સ્વીકારતા એને અનુભવવી પડતી તકલીફથી પૂરેપૂરા પરિચિત પણ હતા. આને ઉકેલવાનો ઉપાય એક જ હતો કે, પુસ્તકસ્થ ગીતાને કંઠસ્થ કરવી! કંઠસ્થ થયેલી ગીતાને પછી હૃદયસ્થ બનાવવી, એ સહેલું બની જાય. પણ આ ઉપાયની ઉપાસના કરવી હોય, તો સમયનો ભોગ આપવો પડે અને ગીતાને પોતાના નામની જેમ જ યાદ રાખવી પડે.
જેના ઘરે મહારાજ મહેમાન બન્યા હોય, એ ઘર આમ તો પૂરેપૂરું મહારાજની સેવામાં દિનરાત ખડેપગે સજ્જ જ રહેતું. એથી ગીતાપાઠ માટે રાતે દીવો કરવાના સેવાકાર્યને એ ઘરવાળા સહર્ષ અદા કરતા, આમ છતાં આ માટે ઘરમાંથી એકાદ વ્યક્તિને રાતે બે ત્રણ વાગે જાગવું પડતું. એ વાત મહારાજના મનમાં સતત ખેંચ્યા જ કરતી હતી. એથી દઢપ્રણિધાન કરીને એમણે ગીતા કંઠસ્થ કરવાની શરૂઆત કરી. નાના બાળકની જેમ ગીતાના શ્લોકેશ્લોકનું રટણ કર્યા વિના ગીતાને કંઠસ્થ બનાવી શકાય, એ શક્ય જ નહોતું. એથી વ્યસ્ત જીવનમાંથીય સમય કાઢીને થોડા મહિનાઓને અંતે દિવસોથી સેવેલા મનોરથને મહારાજ સફળ કરીને જ જંપ્યા. આ પૂર્વે તો આંખોને પુસ્તકમાં સ્થિર રાખવી પડતી, એથી ગીતાપાઠમાં મનને એકાગ્ર ન બનાવી શકાતું. એથી અક્ષરો સાથે જ એકાગ્રતા સધાતી, પણ હવે ગીતા કંઠસ્થ થઈ જતાં એના પાઠ સમયે ગીતાના અર્થ સાથે મનની તન્મયતા કેળવી શકાતી. એથી ગીતાસ્વાધ્યાય દ્વારા અનેરી આનંદાનુભૂતિ માણી શકાતી. આમ, પુસ્તક0 ગીતા કંઠસ્થ થયા બાદ એને હવે હૃદયસ્થ બનાવવાની ભાવના પણ ધીરે ધીરે ફલિત બનવા માંડી.
પુસ્તક0-ગીતા પાઠ દ્વારા વર્ષોથી જે ગીતા સાથે એકાકાર નહોતું બની શકાયું, એ એકાકારતા કંઠસ્થ-ગીતાના પાઠ દ્વારા સાધી શકાતાં, મહારાજને ગીતાપાઠ દ્વારા કોઈ નવી જ દિશા અને નવા જ દેશનાં દ્વાર
૧૦
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૪
