________________
અહિંસા પ્રેમી રાજવી
દક્ષિણ ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રની સરહદ સાથે સંકળાયેલો પ્રદેશ આજે “ડાંગ' તરીકે ઓળખાય છે. ભીલ અને આદિવાસી તરીકે ઓળખાતી પ્રજાનું બાહુલ્ય ધરાવતા ડાંગ જિલ્લાની વસ્તી અજ્ઞાન, અંધશ્રદ્ધા અને વહેમના વમળમાં ફસાયેલી અને ધર્મના નામે પશુબલિ, સુરાપાન, શિકાર જેવાં પાપોથી ઘેરાયેલી છે. આવી અધર્મી પ્રજાને મુખ્યનગર તરીકે મળેલા શહેરનું નામ ધરમપુર અને ત્યાંના રાજવીનું નામ મોહનદેવજી.
ઈ.સ. ૧૮૯૧માં ધરમપુરની ગાદીએ અભિષિક્ત થયેલા આ રાજવી જેટલા અહિંસાપ્રેમી હતા, ધરમપુર આસપાસનાં જંગલોમાં અને ખાબોચિયા જેવડાં ગામડાંઓમાં વસવાટ કરતી ભીલપ્રજા એટલી જ હિંસાપ્રેમી હતી. જેથી રાજ્યાભિષેક બાદ સમય જેમ જેમ વીતતો ગયો અને આસપાસનાં ગામડાંઓમાં થતી હિંસા તથા પ્રજાના હિંસક માનસનો અહેવાલ મળતો ગયો, એમ એમ અહિંસાપ્રેમી આ રાજવીનું ધર્મદિલ વધુ ને વધુ દુભાતું ચાલ્યું. એમાં પણ યજ્ઞયાગમાં પંડિતો દ્વારા થતી હિંસા ઉપરાંત દશેરા જેવા દિવસોમાં રાજવીઓ દ્વારા થતી પાડા આદિ પશુઓની હત્યાનો વિચાર આવતા તો રાજવીની ખિન્નતાનો પાર ન રહેતો.
રાજવીને એવો વારંવાર વિચાર આવતો કે, ધરમપુર જેવું ગૌરવાસ્પદ નામ ધરાવતા નગરમાં રહીને શું મારે આવી હિંસાને મૂંગે મોઢે સાંભળી જ લેવાની અને આંખમીંચામણાં કરીને જોયા જ કરવાની?
૭૪
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૪
