________________
આના જેવો જ બેઘાઘંટો આ ઘાટ હતો, પણ સત્તા આગળ શાણપણ દર્શાવવા કોણ આગળ આવે ? મુંબઈની અંગ્રેજ સરકારે સત્તાના મદથી અંધ બનીને આવો અયોગ્ય મુદ્દો આગળ કરીને જે ઝુંબેશ ઉઠાવી હતી, એના મૂળમાં તો જોકે પ્રજાના માનસમાં આયુર્વેદ તરફની જે અવિચલ આસ્થા બદ્ધમૂલ હતી, એના મૂળમાં જ કુઠારાઘાત કરવાની મેલી મુરાદ હતી. એથી અંગ્રેજ સરકારના આવા ફતવા સામે સમસમી ઊઠનારાઓની સંખ્યા તો સીમાતીત હોય, એમાં કહેવાનું જ શું હોય ? પરંતુ સત્તા આગળ શાણપણ દર્શાવવાની હિંમત તો બધામાં ક્યાંથી હોય? એમાં પણ આયુર્વેદના અનન્ય ઉપાસક વૈદ્યો આ પ્રશ્ને વીરતાપૂર્વક આગેવાની લઈને જનજુવાળ જગાડે એવી સૌની અપેક્ષા હતી.
ઠેર ઠેર ફેલાયેલા વૈદ્યો પણ આવી જ અપેક્ષા રાખી રહ્યા હતા કે, આપણે બધા એકઠા થઈને અવાજ ઉઠાવીએ, તો આ ફતવાના ફનાફાતિયા થઈ જતાં વાર ન લાગે. પણ સવાલ એક એ જ હતો કે, સત્તા સામે શાણપણ દર્શાવવા કયો શક્તિશાળી આગળ આવે ? આ સવાલના જવાબ રૂપે જ જાણે અમદાવાદના ઓવારેથી એવો એક અવાજ ઊઠ્યો કે, આસવારિષ્ટને દારૂમાં ખતવનાર અંગ્રેજ સરકારનો કાન આમળવો જ જોઈએ.
જે વાવાઝોડામાં ફેરવાઈ જનારી હતી, એવી લડતનો સામાન્ય વંટોળના રૂપે આ રીતે શુભારંભ કરનારા હતાઃ સુપ્રસિદ્ધ વૈદ્યરાજ શ્રી બાપાલાલ હિરશંકર! એ જમાનાની મોટી મોટી હસ્તીઓ તરીકે જેઓની ગણના થતી હતી એવા સંતો, મહંતો અને શેઠ-શાહુકારોના અંગત વૈદ્યરાજ તરીકેનું સ્થાન-માન શોભાવનારા વૈદ્યરાજ તરીકે બાપાલાલની નામના- કામના અમદાવાદ ઉપરાંત સમગ્ર ગુજરાતમાં ગુંજતી હતી. એથી અંગ્રેજ સરકાર વિરુદ્ધ એમના મુખેથી નીકળેલા આ સૂરમાં ધીરે ધીરે અનેક સૂરોનો સંગમ સધાતાં થોડા જ દિવસોમાં બાપાલાલ વૈદ્યમાં એવી હિંમત જાગી કે, વગદાર વૈદ્ય-મંડળી એકત્રિત કરીને તેઓ મુંબઈ
સંસ્કૃતિની રસધાર : ભાગ-૪
૧૦૧
