________________
ભોળપણની ભીતરમાં કોઈ ડાકુ ઘૂરકી રહ્યો હશે! આ રીતે લઘરવઘર વેશમાં ફરવા નીકળેલા ડાકુને જંગલમાં એક વાર છ સાત યુવાનોનો ભેટો થઈ ગયો. યુવાનીનો તોર હતો, સરખેસરખાનો સમાગમ હતો, ઠઠ્ઠા મશ્કરીમાં મશગૂલ એ ટોળાની નજર લઘરવઘર વેશમાં આવી રહેલા એક માણસ પર પડતાં જ ટીખળી-ટોળું વધુ તોફાને ચડ્યું. બધા જુવાનિયા રખડુ જેવા જણાતા એ માણસને ઘેરી વળ્યા. કોઈએ સાદ નાખ્યો : એ ડોસા, આગળ જવાની શી ઉતાવળ છે? થોડી વાર ઊભો રહી જા, તો અમે મજા માણી લઈએ.
બીજો પોકાર આવ્યોઃ દાદા, દાદા! આ થેલામાં ક્યો ખજાનો છુપાવ્યો છે? ખજાનો જરા ખુલ્લો કરો, તો જોવાની મજા પડે. આ ખજાનો અમે લૂંટી નહિ લઈએ હો!
ત્રીજે અવાજ વળી વિચિત્ર હતો : દાદા, તમારી આ કફનીનું પહેરણ તો અમને ખૂબ જ પસંદ પડી ગયું છે. તમે અમને દાનમાં ન આપી દો શું?
પળ બે પળમાં તો એ રખને કેન્દ્રમાં રાખીને ચારે તરફ ગોઠવાઈ ગયેલા યુવાનોએ ધિંગામસ્તી મચાવી દીધી. એથી જે વાતાવરણ સરજાયું એ જોઈને વિચારમગ્ન બની ગયેલા ડાકુના દિલમાં સુષુપ્ત રીતે સચવાયેલા સંસ્કૃતિના સંસ્કાર જાગ્રત બની જતાં એને એવો એક વિચાર આવી ગયો કે, મેં તો ભલે મારું જીવતર એળે ગુમાવ્યું અને આ રીતે જડતર સમા જીવનને આજે વેડફી રહ્યો છું, પણ આ માટે મારે ભલે થોડુંક નાટક ભજવવું પડે. એણે જુવાનિયાઓને જવાબ વાળ્યોઃ “હું તો રખડુ તરીકે જીવન વિતાવી રહ્યો છું. છતાં રમકડાની જેમ તમને મારા માધ્યમે મોજમજા અને આનંદ મળતો હોય, તો એથી વળી વધુ ખુશીની બીજી કઈ વાત હોઈ શકે! મારે આગળ જવાની જરાય ઉતાવળ નથી, તમે ઈચ્છશો, એટલી વાર હું અહીં રોકાઈ જવા તૈયાર છું, એટલું જ નહિ, તમે જે જે કહેશો, એ પણ કરી બતાવવાની મારી તૈયારી છે.
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૪
૪૫
