________________
એવો લોભ સળવળી ન ઊઠતો કે, દવાના ખર્ચ ઉપરાંત પૈસા પડાવી લઉં તેમજ ગરીબની નાડી તપાસતી વખતે એવી કંજૂસાઈના ઘરનો વિચાર પણ ન આવતો કે, ગાંઠનું ગોપીચંદન ખરચીને દવા કરવી પડશે! આ રીતના લોભ ઉપરાંત કંજૂસાઈથી પણ પર રહીને હમદર્દીપૂર્વક દર્દીની સારવાર કરનારા ઝંડુ ભટ્ટનું પ્રજામાં જામ વિભા જેવું માન-સન્માન હોય, એમાં આશ્ચર્ય શું?
ત્યારે અંગ્રેજસત્તાનું આક્રમણ અનેક રાજ્યોને હડપ કરવા ઝાવા નાંખતું હતું. એમાં જામનગર પર પણ આ સત્તાની કરડી નજર હતી. પણ જામ વિભાજી અંગ્રેજોને ફાવવા દેતા ન હતા. કાળક્રમે જામ વિભાજીનું અવસાન થયું, આ પછી અંગ્રેજી સત્તાના પંજાની પકડમાં જામનગર પણ આવી ગયું. જામવિભાજીના સ્થાને અંગ્રેજી હકૂમત સ્થાપિત થઈ. જામ વિભાજી અવસાન પામી ચૂક્યા હોવા છતાં એમની નામના-કામના જે રીતે અકબંધ જોવા મળતી હતી, એ જોતાં લોકપ્રિયતા પામવા માટે અંગ્રેજીસત્તાએ જામ વિભાજીની “કાંસ્ય પ્રતિમાની સ્થાપના કરવાનો નિર્ણય કરીને આ માટેનો ફંડફાળો પ્રજા પાસેથી જ એકત્રિત કરવાની જવાબદારી અંગ્રેજી હકૂમતે દીવાન-નગરશેઠ આદિ અગ્રણીઓને સોંપી.
અંગ્રેજી હકૂમતનો આ નિર્ણય પ્રજાને પ્રસન્ન બનાવી ગયો. જામ વિભાજીને પ્રજા કાળજાની કોરની જેમ ચાહતી હતી. એથી આવા નિર્ણય બદલ પ્રજાએ અંગ્રેજી હકુમત પર અભિનંદનની વર્ષા કરી. આ માટે એક સભાનું આયોજન થતાં દીવાન, નગરશેઠ આદિ અગ્રણીઓ એમાં સામેલ થવા સ્વયંભૂ પ્રેરણાથી એકત્રિત થયા. એમાં ઝંડુ ભટ્ટજીનું પણ સ્થાન-માન હતું. જામ વિભાજીની કાંસ્ય-પ્રતિમા સ્થાપવાના અંગ્રેજી હકૂમતના નિર્ણયની જાણકારી રજૂ કરવાપૂર્વક આ માટેનો ફંડફાળો એકત્રિત કરવાનો ઉદ્દેશ જણાવીને જ્યાં સભાની શરૂઆત થવા પામી, ત્યાં જ સભામાંથી એવી માંગ ઊભી થવા પામી કે, સૌથી પહેલાં
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૪
