Book Title: Sanskritini Rasdhar Part 04
Author(s): Purnachandrasuri
Publisher: Panchprasthan Punyasmruti Prakashan

View full book text
Previous | Next

Page 73
________________ રત્નસાગર તથા રત્નરંજક. આ ભંડારો એટલા બધા સમૃદ્ધ હતા કે વિદ્યાર્થીને ગમે તે વિષયક ગ્રંથની આવશ્યકતા હોય, તો તે ગ્રંથ તરત જ મળી રહેતો. તક્ષશિલાની જેમ ત્યારે બીજું નામ વલ્લભી વિદ્યાપીઠનું વિખ્યાત હતું. ગુજરાતના ગૌરવ સમી વલ્લભી વિદ્યાપીઠમાં મુખ્યત્વે જૈન-દર્શનનું અધ્યયન-અધ્યાપન સવિશેષ રીતે થતું હતું. છઠ્ઠાથી બારમા સૈકા સુધી જાહોજલાલી જાળવી જાણનારા નાલંદા વિદ્યાપીઠને વેરણછેરણ કરીને એના જ્ઞાનભંડારોને બાળી-બાળીને ખંડેર બનાવવા બખ્તિયાર ખીલજી નામનો એક આક્રમણખોર પાક્યો. એણે પેટાવેલી આગમાંથી વર્ષો સુધી ધુમાડાં નીકળતા રહ્યા. ઈ.સ. ૫૦૦ આસપાસ હૂણલોકોએ તક્ષશિલાને એ રીતે નભ્રષ્ટ કરી નાખી કે, ખંડેરમાં ફેરવાઈ ગયેલી તક્ષશિલા-વિદ્યાપીઠ આજેય ખંડેર રૂપે જ જોવા મળે છે. ઝડપી ગણાતી ટ્રાન્સપોર્ટ કંપનીઓને માટેય અશક્ય ગણાય, એવું માલની હેરફેરનું કાર્ય ત્યારની વણઝારાની પોઠો દ્વારા થતું. વણઝારાની પોઠો એ વખતે માઈલો સુધીના પડાવોમાં ફેલાયેલી રહેતી. હજારો લાખો તોલા સોના-ચાંદી ઉપરાંત અઢળક કરિયાણાની હેરફેર વણઝારાની પોઠો દ્વારા નિર્ભયતાથી વિનાવિઘ્ને થતું રહેતું. ચીનીયાત્રીઓની સ્મૃતિનોઁધમાંથી ઊપસી આવતી ભારતની આવી ભવ્યતા અને જ્ઞાનસમૃદ્ધિમાંથી બોધપાઠ લઈને આપણે કદાચ નાલંદા જેવી વિદ્યાપીઠનું સર્જન હજી ન કરી શકીએ, એ બને, પણ આજનો જૈનસંઘ ધારે, તો વલ્લભી જેવી વિદ્યાપીઠોના પુનરાવતાર માટે સંકલ્પબદ્ધ ન બની શકે શું? ૬૪ સંસ્કૃતિની રસધાર : ભાગ-૪

Loading...

Page Navigation
1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130