________________
| વિક્રમાદિત્ય |
: ૧૩ :
બાર વર્ષથી તે વારાંગનાના વિલાસ ભુવનમાં તેમણે કદાપિ અનુભવ્યું નહોતું. વિલાસમાં જ વાસ કરીને રહ્યા હતા. આમંત્રણ લઈ મસ્ત બનેલ ખૂલભદ્રને પિતાના મૃત્યુના જનાર સુભટે અમાત્ય પુત્રને પિતાના મૃત્યુના સમાચારથી આઘાત પહેંચે. પ્રપંચી રાજ્યપણ સમાચાર સંભળાવ્યા,
કારભાર ઉપર તિરસ્કાર આવ્યો. કેશ્યાની અચાનક પિતાના મૃત્યુને વૃત્તાંત સાંભળી રજા મેળવી તે રાજદરબારમાં ગયા. પ્રપંચી રાજ્યકારભાર અને મુદ્રિકા ઉપર તેમને એક સમય પડે તે પણ અવાજ થાય તિરસ્કાર આવ્યો. પિતાના અકાળ મૃત્યુથી તેવી નિરવ શાંતિ રાજદરબારમાં છવાઈ ગઈ લિભદ્રના હૃદય ઉપર સખત આઘાત થયે. હતી. બાર વર્ષથી દરબારમાં ન આવનાર
વેશ્યાગૃહે બાર વર્ષથી મોજશોખ અને અમાત્ય પુત્ર સ્થૂલિભદ્રને જોઈ સહુ કોઈ વિલાસમાં રહેલ અમાત્ય પત્રના હદયમાં કોઈ આશ્ચર્ય પામ્યા. દરબારમાં પ્રવેશતાં જ દિવસ “શેક કે સંતાપ શું ચીજ છે. ” સ્થલિભદ્ર નિયમ પ્રમાણે મહારાજાને વિધિતેને રવપ્ન પણ ખ્યાલ આવ્યો ન હતો. પૂર્વક નમન કર્યું. તેની સેવામાં નિયમિત પળેપળ હાજર રહેનાર મહારાજાએ ખેદપૂર્વક લિભદ્રને પિતાના વેશ્યાએ અમાત્ય પુત્ર સ્થૂલિભદ્રની સગવડતા મૃત્યુના સમાચાર આપી, અમાત્ય-મુદ્રિકા એવી રીતે સાચવી હતી કે તે સંબંધી વર્ણન ગ્રહણ કરવા જણાવ્યું. કરતાં ગ્રંથકારો કહે છે કે- ભલે વેશ્યા સ્થલિભદ્ર રાજ્યદરબારમાં ચારે દિશાએ વારાંગનાની પુત્રી હોવા છતાં એક આદર્શ નજર ફેરવી. તેના હૃદયમાં જાણે કાંઈક ગૃહિણીની જેમ સ્થલિભદ્રને વફાદાર રહી, અલૌકિક ભાવનાઓ ઉત્પન્ન થઈ આવી. તેની સેવામાં તન, તેમજ આત્માને એવી રીતે પ્રપંચી રાજ્ય-મુદ્રાના સ્વીકાર માટે આખીયે અર્પણ કર્યો હતો કે જેનું વર્ણન સાહિત્ય રાજયસભા, રાજ્યમંડપ તેને નકાર કરતી કારથી પણ થઈ શકે તેમ નથી,
હોય તેમ લાગ્યું. એક એક તેના હદયમાં સ્ત્રીઓ માટે ચાર વિભાગ પાડવામાં દિવ્ય સંચાર થા, આત્મશ્રદ્ધા અન્ય માગ આવ્યા છે. જેમાં પદ્મિની, હંસિની, ચિત્રિથી સૂચવી રહી હતી. અને શંખિની. મનુષ્યને ગૃહસંસારમાં રાજવી પાસે તેમણે વિચાર કરવા માટે આદર્શ પત્ની કઈ રીતે મદદગાર બને છે સમય માગ્યા. મહારાજાએ તેમને અનેકવિધ તેનું વર્ણન કરતાં અનુવિદ્વાન કહે છે કે
૨ રીતે સમજાવ્યા,
રાજ્યદરબારમાંથી કશ્યાગૃહ ન જતાં भोजनेषु माता विचारेषु मंत्री।
ઉદ્યાન માં અશોક વૃક્ષની છાયા નીચે બેસી શg iમાં વચ્ચેનુ વાણી || વિચારણા શરૂ કરી. વિચારમાં લયલીન બની કશ્યા સાથે સેલિભદ્રનો બાર વર્ષ જતાં તેમના પૂર્વ સંસ્કારોએ જોર કર્યું અને જેટલે સમય પાણીના રેલાની માફક વહી સાથોસાથ સંસારની અસારતાનું તેમને પૂરેપૂરું ગ, દુખ, ચિંતાને ખિન્નતા શું કહેવાય તે ભાન આવ્યું.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
