________________
પરિશિષ્ટ ૨ જી]
*
: ૧૪૩ :
ગુપ્ત સંવત્ ઃ વધુમીસંવત-ગુપ્તસમ્રાટ દ્વિતીય ચદ્રગુપ્તે પેતાના વડદાદા ઘટાત્કચના કે પેાતાના દાદા પ્રથમ ચંદ્રગુપ્તના રાજ્યાભિષેક કાળથી એટલે વિ. સં. ૩૭૬ ના કા. શુ. ૧ થી આ સંવત્ ચલાવ્યા છે, પછી વલભી રાજાઓએ પણુ માત્ર વલ્લભીસંવત્ એવું નામ બદલી આ સવને જ જારી રાખેલ છે. આા સંત સિક્કા, તામ્રપત્રો, શિલાલેખા અને ગ્રંથામાં ધણા મળે છે.૧૧ દ્વિતીય
ચંદ્રસના સં. ૮૨ અને ૯૩ ના શિક્ષાલેખા મળે છે.
માંગેષ સંક્ષેત્—ગ ગવ શના રાજાએ ઈ. સ. પ૭રમાં ચલાખ્યા છે, જેના પ્રથમ શિલાલેખ ગ
સ. ૮૭મા મળે છે,
.
જજ્ઞલીસન—વિ. સ. ૬૪૯ ભા. વ. ૧ ( ગુજરાતી ) અને બીજી રીતે કન્યાસ ક્રાન્તિના પહેલા દિવસથી આ સવને પ્રારંભ લેખાય છે. શ્યા ચાંદ્ર-સૌર વર્ષ છે. માના ખીજા નામેા વિલાયતી સન અને અમલીસન છે. વિશેષતા એ છે અે-અસલીસન ઉડ્ડિસાના રાજા ઇંદ્રદ્યુમ્નના જન્મદિવસ ભા. શુ. ૧૨ થી શરૂ મનાય છે. આ સંવત્ બાદશાહ અકબરે વિ. સ. ૧૬૨૦ થી મુંગાલમાં નવા જ ચલાન્યા છે.
યંગાજલન—જે ક્સલીસનથી સાતમે મહિને એટલે ત્રિ. સ. ૬૫૦ ના મેષ સંક્રાન્તિના પહેલા દિવસથી શરૂ થયેા લેખાય છે; જેમાં ૧, ૨, ૩ એમ તારીખાનેા વ્યવહાર છે, પક્ષ અને તિથિ
નથી.
અશ્ત્રીત્તન—મ સન વિ. સ. ૬૫૬ થી અને ખીજી રીતે ગુ. વિ. સં. ૧૪૦૦ જે. શુ. ૨ તા. ૧ મુહર્રમ હિ. સ, ૭૪૫ થી શરૂ થયા મનાય છે, જે સૌર વર્ષ સાથે ખધખેસતા ભાવે છે, જેમાં મેારમ અતે મહિનાને મેળ મળી રહે છે. માનાં ખીજા નામેા શાહુરસન, સુરસન અને શાહ સંવત પણ છે.
હર્ષસંવત-કનાજના રાજા હવધન શિલાદિત્યે પેતાના રાજ્યાભિષેકની સાલથી એટલે વિ. સં. ૭૬૪ થી આ સંવત્ શરૂ કર્યાં હતા, જેના સં. ૨૨ અને ૨૫ના શિલાલેખા મળે છે.
વિચરીત્તન—હજરત મહમ્મદ પયગમ્બરે વિ. સ. ૬૭૮ શ્રા. શુ.
૨ ગુરુવારની સાંજે તા. ૧૫––૬૨૨ માં મક્કા છેડયું': ( હીજરત કરી) ત્યારથી શ્રા સન શરુ થયા છે, મા ૭૫૪ ૩૩૫૫ દિવસનું' ચાંદ્ર વર્ષોં છે, જેમાં અધિક મહિને આવતા નથી અને મહિના તથા મારમના સંબધ જોડાત નથી. આ મુસલમાનોને મજહબી સંવત્ છે.
માહિસંસ્—આ સત્ વિ. સં. ૬૭૯ થી શરૂ થયા છે.
પારસÎસંત-પારસીસ ંવત્ શરૂમાં ૧૨ મહિનાના ૩૬૦ દિવસ અને છેલ્લા વધારાના ૫ દિવસે એમ કુશ ૩૬૫ દિવસના હતા તે મેષાર્કથી શરૂ થતા હતા. પછી યજદીગતે હિન્દી વિ. સં. ૬૮૯ માં તેને નવું રૂપ આપ્યું છે. જેમાં ૩૬૫ દિવસનુ ૧ વર્ષ અને છે અને દૂર ચેાથે વર્ષે ૧ દિવસ વધારાય છે. આનું ખીજું નામ “ ઈરાનીસંવત્ ” પશુ છે,
,
મનિસન—વિ. સ. ૬૯૪ ની મેષ સ`ક્રાતિથી અને 'ગાલી સન ૪૫ જતાં શરૂ થયા હતા.
११ रसूलमहंमद संवत् ६६२ तथा नृपविक्रम सं. १३२० तथा श्रीमदवलमी सं. ९४५ तथा श्री सिंह सं. १५१ वर्षे आषाढ यदि १३ खौ ॥
—( સેલ'કી માનદેવના રાજ્યકાળના વેરાવળના શિલાલેખ, ભા. પ્રા. ક્ષિપિમાલા પૃ. ૧૭૫ )
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
