________________
: ૧૪૪
[ સમ્રાટ્ વિક્રમાદિત્ય
હોકુમÉત્રત—જે વિ. સ. ૮૮૧ના ભાદરવામાં ચીંગમ (સિંહ) સંક્રાન્તિથી શરૂ મનાય છે. શ્મા સૌર વર્ષ છે, જેના સ, ૧૪૯ ના શિલાલેખ મળે છે, જેના બીજા નામે કાલ બસ વત, અને પરશુરામસંવત્, પશુ છે,
નૈપાહસંવત—જેને નેપાલના રાજા અભયમન્નના પુત્રે ત્રિ. સ. ૯૩૬ ના કા. શુ, ૧ તાં. ૨૦-૧૦-૮૭૯ થી શરૂ કરેલ છે.
ચૌલુક્યમંત્—કલ્યાણુ નગરના સેાલજી રાજા વીર વિક્રમાદિત્યે ગુજરાતી વિ. સં. ૧૧૩૨ ના ચૈ, શુ. માં આ સંવત, ચલાન્યા છે, જેના સં. ૯૪ ના શિલાલેખ મળે છે.
મજાનભ્રંચત્—ખુરાસાનના બાદશાહ સુક્ષતાન જલાલુદ્દીન મિલકે પારસીસવા મહિના અને ઋતુના મેળ સાધવા માટે હિન્દી વિ. સં. ૧૧૪૬ થી જલાલી સંવત, શરૂ કર્યાં છે, જે પારસી સમાજમાં પ્રચલિત છે.
નિર્ણયંત્~-ગુજરાતના રાજાધિરાજ સિદ્ધરાજ જયસિંહૈ ( કાઁલ જેમ્સના મતે શિવસિંહૈ તે દી, વિજયશ ંકર ગૌરીશ'કર એઝાના મતે સૌરાષ્ટ્રના મંડલેશ્વર સિંહૈ) વિ. સં. ૧૧૭૧ કા. શુ. ૧ થી મા સત્ ચન્નાબ્વે છે, જેના પહેલા શિલાલેખ સ'. ૩૨ ના મળે છે.૧૨ ગુજરાતના સેાલકી ભીમદેત (બીજા)ના દાનપત્રમાં પણ સ. ૯૬ મા. શુ. ૧૪ અને ગુરુત્તરના ઉલ્લેખ છે.
જર્મનલેમલત્~~~ંગાલના સેનવંશી રાજા ખલાલસેનના પુત્ર લક્ષ્મણુસેને ગુ. વિ. સ’. ૧૧૭૬ ના કા. જી. ૧ થી શરૂ કરેલ છે, જે આજે મિથિલાદેશમાં પ્રચલિત છે.
સિદ્ધહેમ∞માલવણ્—આ સંવત્ ગુજરાતના રાજાધિરાજ સિદ્ધરાજ જયસિંહના ઉત્તરાધિકારી અને ૩. સ. મા. શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરના ઉપાસક પરમાહત ગુજશ્વર કુમારપાળે વિ. સં. ૧૧૯૯ અથવા વિ. સ. ૧૨૧૬ થી શરૂ કરેલ છે, જેને શિલાલેખ સ જનો મળે છે અને તત્કાશીન ગ્રંથાલેખ પણ મળે છે.૧૩
સાહિશાદીલશ—ખીજાપુર(દક્ષિણ)ના બાદશાહ શિયા સમ્પ્રદાયના યુસુપ્ત માøિશાહે વિ. સ. ૧૭૧ થી શરૂ કર્યાં હતા.
વુડુયૈપુસંકત્—ત્રિ. સ. ૧૩૯૭ માં કાચીનની ઉત્તરમાં ખીપીન” ટાપુ નીકળ્યેા છે જેની યાદગીરીમાં પુડુવેમ્પ (નવી-વસ્તી) સંવત્ શરૂ થયા હતા. ડૅાચીન રાજ્ય અને ઈસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીના સાધત્રામાં “પુવેમ્પુ સ, ૩૨૨ માનમ્' (તા. ૨૨-૩-૧૬૬૩) લખેલ છે.
અજિતષત્—ઉત્કલના રાજા કપિલેશ્વરદેવે વિ. સં. ૧૪૯૧-૯૨ ઈ. સ. ૧૪૭૫ થી આ સંવત્ ચણાા હતા.
११ श्रीमविक्रमसंवत् १२०२ श्रीसिंहसंवत् ३२ आस्तीन बदि १३ सोमे ।
(માંગરાક્ષની સાઢડી વાવના શિલાલેખ, ગુજરાત ઐતિહાસિક લેખા ભા. ર,નં. ૧૪૫)
૧૩ જુઓ “શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ'' ક્રમાંક ૯૩, ૯૪ તથા ૯૮
૪. સ. શ્રી હેમચંદ્રાચાય' અભિધાન ચિંતામણુિ' કાષ કાં. હું લેક ૧૭૧ ની ટીકામાં લખે છે, यथा- विक्रममंत्र सिद्धहेमकुमारसंवाद |
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
