________________
પરિશિષ્ટ ૨ જી ]
: ૧૩૯ :
યુધિષ્ઠિરસંવત, બને છે. કેટલાક વિદ્યાને વરાહમિહિરના આ મતને કલ્પિત માને છે અને માત્ર કલિસવને જ બુદ્ધિષ્ઠિરસંવત્ માને છે,
܀
દ્ઘનિર્વાંગસંત્રસ્—શાયસિંહ ગૌતમ બુદ્ધના નિર્વાણુથી આ સ ́વત્ પ્રવર્ત્યાઁ હૈાય તેમ મનાય છે, પરન્તુ તેના ચાક્કસ કાલ આજ સુધી નક્કી થઇ શકયા નથી. સીલેન, બ્રહ્મદેશ, આસામ અને સિયામમાં વિક્રમથી ૪૮૭ વર્ષ પૂર્વે એટલે ઈ. સ. પૂ. ૫૪૪ માં નિર્વાણું મનાય છે, જ્યારે ભિન્ન ભિન્ન વિદ્વાના યુનિર્વાણુના કાલ ઈ. સ. પૂ. ૩૮૮, ૪૭૧ થી ૪૮૩, ૪૭૭, ૪૭૮, ૪૮૧, ૪૮૨, ૪૮૩, ૪૮૭, ૫૧૮, ૫૪૪, ૬૨૮ અને ૧૦૯૭ માં માને છે.
લીનિર્વાનસંઘર્—ભગવાન મહાવીરદેવ ાસા માસની અમાસની રાત્રે છેલ્લા બે ઘડી સમય માકી હતા ત્યારે ર૯ મા સર્વાર્થસિદ્ધ મુદ્ભમાં નિર્વાણુ પામ્યા ત્યારથી મા સવત્તી શરૂઆાત થઈ છે. એટલે ા સવા પ્રારંભ ઢા. શુ. ૧ ના સવારથી થાય છે. વિક્રમ સં. માં ૪૭૦ વષઁ મેળવવાથી વીરનિર્વાસ વત્ આવે છે, કેમકે દિ. શ્વે. ના દરેક ગ્રન્થામાં ભગવાન મહાવીરના નિર્વાણુ અને વિક્રમના સમય વચ્ચે ૪૭૦ વર્ષનું અ ંતર આપ્યું છે. શા સવતના પ્રાચીનમાં પ્રાચીન શિલાલેખા વીસંવત્ ૨૩ અને ૮૪ના મળે છે,૧ જે હિન્દભરના શિલાલેખામાં સૌથી પ્રાચીન છે. વીરનિર્વાણુસવના ગ્રન્થાના ઉલ્લેખ સૌથી પ્રાચીન કલ્પસૂત્રમાં અને ત્યાર પછી ઐતિહાસિ ગાથા, તેત્રા, પરિશિષ્ટો, ચરિત્ર અને વિચારશ્રેણી વગેરેમાં છે.
—A (!) પૂર્વે જીવસ્થાઅેડવુંમૂવિ મિત્ત: વતઃ સર્વાનદાર
(२) सप्तत्रिंशे च वर्षे वहति भगवतो जन्मतः कारिताईच (१) श्रीदेवार्थस्य यस्योल्लासदुपलमयी नूर्णराजेन राशा श्रीके (૪) સૌ સુપ્રતિષ્ઠઃ સ નાત રિનિનયિનું સ્વસ્થ્યઃ
(૫) .........સંવત્ ા નન્મ ૨૭
(૬) શ્રી યૌજન્મ ૨૭ શ્રી લેવા॰ નાર, પુત્ર X x ધૂતા
( શ્રી * જૈન સત્ય પ્રાશ્ચ' ૧૯૯૩ વ. ૨, ૦૪–૫)
B કચ્છ ભદ્રેશ્વરમાં ભ. મહાવીરસ્વામીનું ખાવન જિનાલયનું પ્રાચીન મ`દિર છે, જેમાં ભ. પાર્શ્વનાથની પ્રતિમા છે. ચ્યા મદિરના વિ. સ. ૧૯૩૯માં જીર્ણોદ્ધાર થયા ત્યારે એક પ્રાચીન તામ્રપત્ર નીકળ્યું છે, જેમાં લખ્યુ છે કે-૧ લેવચંદ્રીય શ્રી પાર્શ્વનાથવેવયેતો ૨૨ | ડૉ. એ. ડબલ્યુ ડેલ્ફ હાલ કહે છે કે
આ લેખ પ્રાચીન ખરેાષ્ટ્રી લિપિમાં લખાયેલ છે. પૂ. પા. આત્મારામજી મહારાજ લખે છે કે—આ મંદિરના જીર્ણ ખરડા-તે ધરૂપ પુસ્તકમાં તે કચ્છની ભૂગોળમાં લખ્યુ છે કે—ૌશલ્ ૨૨ વર્ષે કર્યાં ચર્ય સનાત
આ તામ્રપત્ર ભુજપરના યતિ સુંદરલાલજી કે તેમના શિષ્ય પાસે છે એમ સંભળાય છે. એમ પણ કહેવાય છે કે આ લેખની દેવનાગરી લિપિવાળી નકલ મદિરની દિવાલમાં પણ લગાવેલ છે.—(જૈન સત્ય પ્રકાશ, વ. ૪, અ. ૧-૨)
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
C (૨) વૌ[T]ય અથ[ā]............. તુ ંસતિય [૧]...... (ર) નામે સર્પાનેિ....... વિઠા શામળે
( વડાલી ગામથી પ્રાપ્ત ખરાષ્ટ્રી લિપિના શિલાલેખ ) —( શ્રી. ગા, હી, ઝાકૃત ભારતીય પ્રાચીન લિપિમાલા )
www.umaragyanbhandar.com
