________________
'
-
[ સમ્રાટ નંદવંશી બંને રાજવંઓએ “શિશુનાગવંશી એમના પછી નીચેનાં સાત રાજવીઓએ રાજાઓ” તરીકે રાજ્ય કર્યું હતું એટલે રાજ્ય
નંદવંશી રાજવી તરીકે મગધ સામ્રજ્ય ઉપર કાળગણુનામાં આ બંને રાજવીઓની કાળ, ગણના શિશુનાગવંશી રાજવીઓમાં ગણાય છે ૧૦૦ વર્ષ સુધી રાજ્યઅમલ ચલાવ્યું હતું.
રાજ્ય અમલના વર્ષો નીચે મુજબ છે. નામ
વી. નિ.
ઈ. સ. પૂ. ૩ મહાનંદ
૧૧૦ થી ૧૪૭
૪૧૭ થી ૩૮૦ ૪ સુમાલી
૧૪૭ થી ૧૫૪
૩૮૦ થી ૩૭૩ ૫ હસ્પતિ
૧૫૪ થી ૧૫૬
૩૭૩ થી ૩૭૧ ૬ ધનનંદ
૧૫૬ થી ૧૬૧
૩૧ થી ૩૬૬ ૭ બહાથ
૧૬૧ થી ૧૭૧
૩૬૬ થી ૩૫૬ ૧૭૧ થી ૧૭૭
૩૫૬ થી ૩૫૦ ૯ મહાપદ્યનંદ
૧૭ થી ૨૧૦
૩૫૦ થી ૩૧૭ | ૩૩ ઉપરોક્ત નંદવંશની કાળગણનામાં આક્રમણ અતિશય તીવ્ર બન્યું અને પંજાબના શિશુનાગવંશી કાળગણનામાં ઉમેરાએલ સરહદ સુધીના વીર જવીઓને' હરાવતા નંદવંશી પ્રથમ બે રાજવીઓ નંદીવર્તન શાહ સીકંદરે પોરસ જેવા પંજાબી વીર કેશરી અને મહાનંદીએ ૫૦ વર્ષ સુધી રાજ્ય કયું રાજવીને પણ તેણે મહાત કર્યો. તે વસ્તુ નંદવંશી કાળગણનાથી અલગ ઉદારચિત્ત મહારાજા પોરસને જીતનાર પડવાના કારણે કાળગણનામાં નંદવંશના શાહ સીકંદરે મહારાજા પોરસને વીરતાના ૧૦૦ વર્ષ ગણાયા. વાસ્તવિક રીતે નંદવંશે બદલામાં તેને બંધનમુક્ત કરી, મિત્ર બનાવી, ૧૫૦ વર્ષ સુધી મગધ સ મ્રાજ્ય ઉપર તેનું છતાએલ પંજાબનું રાજ્ય સુપ્રત કર્યું. રાજ્ય કર્યું.
એટલું જ નહિ પરંતુ જેલમ, ચિનાબ, રાવી નંદવંશના અંતિમ મહારાજા મહાપદ્ર- આદિના જે રાજ્ય જીત્યા હતા તેના સૂબા નંદના રાજ્ય દરબારમાં વિદ્વાન પંડિત તરીકે પણ તેની જ નમણૂક કરી. ચ ણાકયનું અપમાન થએલું જે અપમાન- આ કાળે ભારતમાં મગધ, કેશલ, વત્સ ને બદલે અથવા વેરની વસુલાત પંડિત અને અવન્તીના ચાર રાજયો પ્રબળ અને ચાણકયે હિમાલયની તળેટીમાં વસતા, મોય
સત્તાધીશ ગણાતા હતા. મગધની રાજ્યગાદી પુત્ર ચંદ્રગુપ્ત મારફતે લઈ, મગષ સામ્રાજ્ય ઉપર મહારાજા મહાપદ્મનંદને રાજ્ય અમલ ઉપર મોર્ય વંશની સ્થાપના ઈ. સ. પૂર્વે હતે. કોશલ પ્રાંતની રાજ્યધાની શ્રાવસ્તીમાં ૩૧૭ માં એટલે વી. નિ. ૨૧૦ માં કરી. હતી, વત્સ દેશની રાજ્યની કોસાંબીમાં
ઈ. સ. પૂર્વે ૩૩૭ માં ભારત ઉપર હતી અને અવન્તીની રાજ્યધાની ઉજજેનીપરદેશી યૂનાની આક્રમણકાર શાહ સીકંદરનું માં હતી.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
