________________
વિક્રમાક્રિય ]
આંગ, મગધ, કાશી, કૈાશલ, વૈજન, માલ, ચેદી, વત્સ, કુરુ, પાંચાલ, સૂરસેન, મત્સ્ય, અશંક, અવન્તી, ગાંધાર અને કાંમેાજ-આ પ્રમાણે સેાળ પ્રાંતેમાં ભારતવર્ષ વહેચાખેલ હતુ. આ સેળે પ્રાંતે પર રાજવીઓનુ આધિપત્ય હતું. આ બધામાં મગધ, કેશલ વત્સ અને અવન્તીની રાજ્યસત્તા પ્રમળ ગણાતી હતી.
અલગ અલગ
܀
સમસ્ત ભારત
જીતવાની આકાંક્ષાએ
શાહ સીક દરે પેાતાના સહાયક બનેલ મહા રાજા પોરસને એક વખત પૂછ્યુ કે-રાજન ! મગધ સામ્રાજ્ય પરની ચઢાઈમાં આપ મદ કરી શક્શે. ખરા કે ?
જવાબમાં મહારાજા પોરસે જણાવ્યું કે હે રાજન ! આ રાજવીએ પૂર્વ અને પશ્ચિમ સુધીના પેાતાના પ્રદેશેાના રક્ષણાર્થે તેમજ તે પ્રાંતાથી આગળ વધી અન્ય પ્રાંતા ઉપરની ચઢાઈ અથે લગભગ ૫૦૦૦૦ હુંજાર જેટલી હસ્તી સેના તેમજ વિપુલ લશ્કરી સામગ્રી તૈયાર રાખી છે. મગધ સામ્રાજ્યના પશ્ચિમ તરફના પ્રાંતા પૈકી પણ એક પ પ્રાંતની છેડતી કરવામાં સપૂર્ણ જોખમ છે. રાજન! કદાચને જીતાએલી ખાજી હારી જવાના પ્રસંગ પણ ઉપસ્થિત થઈ જાય. આપે મગધ સામ્રાજ્ય પર ચઢાઈ કરવાનું સાહસ ત્યજી દેવુ' તે જ શ્રેયસ્કર છે.
મો સામ્રાજ્યના ઈતિહાસના કોં જણાવે છે કે-શાહ સીક દરના આક્રમણ પહેલાં મગધ સામ્રાજ્ય ઉપર રાજયકર્તા મહાપદ્મ રાજાએ પેાતાની હકુમત ભારતવર્ષના ઘણા પ્રાન્ત પર જમાવી હતી.
3
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
: ૧૭ :
પાના
પ્રેફેસર મેક્ષમૂલર હીસ્ટ્રી ઓફ લીટરેચસ, અહ્વાખાનૢ એડીસન ૧૪૩ મા ઉપર નંદવંશને માટે પુરાણેને લગતું નિવેદન ટાંકી જણાવે છે કે
महापद्मनंदस्ततः शूद्रागर्भोद्भवोऽतिજીવ્યોતિષનો માદ્મનનામા પશુમ वापरोऽखिलक्षत्रियान्तकारी भविष्यति । ततः प्रभृति शूद्रा भूपाला भविष्यन्ति । स व ગામનુêવિતશાતનો મહાપદ્મ: પૃથ્વ મોતિ !! વિષ્ણુપુરાળ ||
IV: CH. XXly શ્રી ભાગવત પુરાણમાં પણ જણાવવામાં આવ્યું છે કે—
નાન{ી સૂતો રાગનું ! શૂદ્રાનોર્મવો વહી । महापद्मपतिः किश्वमन्दः क्षत्रविनाशकृत् ॥ ततो नृपा भविष्यन्ति -
स एकच्छत्रां पृथिविमनुलंघितशासनः । સાનિધ્ધતિ માવો દ્વિતીયરવમાળંત્રઃ ॥
स्कन्ध १२ प्र. २ તેજ માફક કલિયુગ રાજવૃત્તાંતમાં પશુ આને લગતું વૃત્તાંત આલેખવામાં આવ્યુ' છે.
વીર નિર્વાણુ ૧૭૭ થી ૨૧૦ અને ઇ. સ. પૂર્વે ૩૫૦થી ૩૧૭ એટલે ૩૩ વર્ષ મહારાજ મહાપદ્મનંદનાં રાજ્યઅમલ દરમ્યાનમાં પશ્ચિ માત્તર ભારતમાં અંધાધૂંધી વ્યાપી હતી.
પ્રસિદ્ધ વિજેતા શાહ સીકંદરે પર્શિયન સામ્રાજ્યના પ્રદેશેા, જેવા કે માત્રિયા, આક્રોશિયા આદિ સામ્રાજ્યોના અસ્તિત્વને વિનાશ કરી મેસેાડાનિયન સામ્રાજ્યની સ્થા પના કરી હતી. શાહ સીકંદરની અજેય
www.umaragyanbhandar.com
