Prabuddha Jivan 2012 08 Agam Parichay Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 29

( ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨
પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
૨ આદિ.
லலல
સંકલિત છે. ૨ ૬. આના ૧૩૨ સૂત્રોમાં છની સંખ્યા પર આધારિત વિષયોનું ૯. નવમાં સ્થાનના ૭૫ સૂત્રમાં નવની સંખ્યા સંબંધિત Bસંકલન છે. આના મુખ્ય વિષયો છે-જ્યોતિષ, દર્શન, તત્ત્વ, વિષયો છે. એમાં ઐતિહાસિક તથ્યો, જ્યોતિષ, રાજ્યવ્યવસ્થા, ૨ 2ઇતિહાસ, ભૂગોળ, વગેરે. આમાં ગણ-વ્યવસ્થા, છ દ્રવ્ય, લોક- સમાજવ્યવસ્થા, ભગવાન પાર્શ્વનાથ, ભગવાન મહાવીર, મહારાજા છે સ્થિતિ, કાળચક્ર, શરીર-રચના, જીવ-નિકાય, દુર્લભ-સ્થાન, શ્રેણિક, નવનિધિ, આદિ વિષે જાણકારી આપી છે. વિશેષમાં રોગ છે સંવર, સુખ-અસુખ, દિશાઓ, વેશ્યા, તપ, ઋતુ, અવધિજ્ઞાન, ઉત્પત્તિના નવ કારણોમાં શારીરિક તથા માનસિક કારણો-કામકલ્પ, આયુષબંધ, આદિના છ છ પ્રકારોનું વર્ણન છે. વિકાર, ઉન્માદ, આદિનું વર્ણન છે તથા બ્રહ્મચર્ય ગુપ્તિના ઉપાય ૨ ૭. આના ૧૫૫ સૂત્રોમાં સાતની સંખ્યાથી સંબંધિત વિષયોનું બતાવ્યા છે. 2પ્રતિપાદન છે. આમાં મુખ્યતયા અહિંસા, અભય, જીવ-વિજ્ઞાન, ૧૦. આ અંતિમ દસમા સ્થાનના ૧૭૮ સૂત્રોમાં ન્યાયશાસ્ત્ર, છે
લોક-સ્થિતિ સંસ્થાન, ગોત્ર, કુલકર, દંડ, દેવસ્થિતિ, નરક, નય, વચનાનુયોગ, ગણિતાનુયોગ, દ્રવ્યાનુયોગ તથા વિજ્ઞાન સંબંધી કે $આસન, પર્વત, ચક્રવર્તીરત્ન, દુષમકાળ-સુષમાકાળ, સંયમ- તથ્યોની ચર્ચા છે. આમાં દસ પ્રકારના શસ્ત્ર, પ્રવ્રજ્યા, વૈયાવૃત્ય, $ શ્રેઅસંયમ, આરંભ, દેવ, સમુઘાત, નક્ષત્ર, વિનય, ઇતિહાસ અને દાન, સંજ્ઞાઓ, સામાજિક વિધિ-વિધાનો, ધર્મ, આશ્રવ, આદિ ૨ભૂગોળના સાત સાત પ્રકારો વગેરે વિષયો સંકલિત છે. વિવિધ વિષયો છે. આમાં જીવ-વિજ્ઞાન, શબ્દ-વિજ્ઞાન તથા ઈન્દ્રિય- ૨ ૨ ૮. આ સ્થાનના ઉદ્દેશકો નથી, પણ એના ૧૨૮ સૂત્રોમાં વિષય સંબંધી સૂત્રો મહત્ત્વના છે.
આઠની સંખ્યાના આધારે જીવ-વિજ્ઞાન, કર્મશાસ્ત્ર, લોકસ્થિતિ, વ્યાખ્યાગ્રંથો-વિવેચનો $ગણવ્યવસ્થા, જ્યોતિષ, આયુર્વેદ, ઇતિહાસ, ભૂગોળ, આદિ આના વ્યાખ્યાગ્રંથોમાં ‘વૃત્તિ' ઉપલબ્ધ છે. આચાર્ય તુલસીના ઍવિવિધ વિષયોનું વર્ગીકરણ છે. આમાં આઠ પ્રકારના મદ, માયા, વાચના-પ્રમુખત્વમાં મુનિ નથમલજી (આચાર્ય મહાપ્રજ્ઞ)એ ૨ ૨આયુર્વેદ, નિમિત્ત, એકાકી સાધનાની યોગ્યતા, ગતિ-આગતિ, ૧૯૭૬માં પ્રસ્તુત આગમના સૂત્રોના સંસ્કૃત અને હિંદી અનુવાદ ૨ ૨ કર્મબંધ, સંવર, સ્પર્શ, ગણિ-સંપદા, મહાનિધિ, પ્રાયશ્ચિત્ત, દર્શન, સાથે પ્રત્યેક સ્થાનની ભૂમિકા અને મહત્ત્વના સૂત્રોનું-શબ્દોનું 8 આહાર, પ્રમાદ, વાણવ્યંતર દેવતા, આદિના આઠ આઠ પ્રકારો વિસ્તૃત વિવેચન કર્યું છે.* * *
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
'ભગવાન મલ્લીનાથ : અનુસંધાન પૃષ્ટ ૨૭ થી ચાલુ | “બધાઈ હો મહારાજ ! મહારાની ને એક સુન્દર સર્વ શુભ ને સ્વજનોં એવું મિત્રોં કો બતાયા!
લક્ષણયુક્ત તેજસ્વી કન્યા કો જન્મ દિયા હૈ.' | ‘ગર્ભકાલ મેં મહારાની કો પુષ્પ-શય્યા પર સોને કા દોહદ ; * કન્યા શબ્દ સુનતે હી મહારાજ કુંભ આશ્ચર્ય કે સાથ સોચને ઉત્પન્ન હુઆ થા. રાની કો મÓદામ બહુત પ્રિય લગને લગે થે ; : લગે.
ઈસ કારણ હમ ઈસ કન્યા કા મલ્લીકુમારી નામ રખતે હૈ.'' : | વે દિવ્ય સ્વપ્ન તો કિસી ભાવી તીર્થકર યા ચક્રવર્તી સમ્રાટ સભી ને હર્ષ ધ્વનિ કર રાજા કી બાત કા સમર્થન કિયા. ; કે જન્મ-સૂચક થે? ક્યા કન્યા...?
| કુછ વર્ષો પશ્ચાત્ રાની પ્રભાવતી ને એક સુન્દર પુત્ર કો ; | તભી જૈસે કોઈ દિવ્ય ઘોષ રાજા કે કાનોં મેં ગુંજને લગા- ઔર જન્મ દિયા. મહારાની ને હંસતે હુએ મહારાજ સે પુછા૨; “ક્યા કન્યા રાશિ મેં સ્થિત સૂર્ય અપને પ્રખર તેજ સે સંસાર “સ્વામી, ઈસ કુમાર કા ક્યા નામ રખેંગે ?'' ૨: કો પ્રકાશિત નહીં કરતા હૈ...?''
‘મલ્લી કા ભાઈ મલ્લ !'' મન હી મન રાજા કો સમાધાન મિલ ગયા!
વહ કુમાર મલ્લદિન નામ સે પ્રસિદ્ધ હુઆ ! | વે પ્રસન્નતા મેં ઝુમ ઉઠે. થોડી દેર મેં સમૂચે રાજ પરિવાર શિક્ષણ-પ્રશિક્ષણ કે બાદ મલ્લી કુમારી ને ધીરે-ધીરે યૌવન $: મેં આનન્દ ઉત્સવ મનાયા જાને લગા. રાજાને નગર રક્ષક કો વય મેં પ્રવેશ કિયા. : બુલાકર આદેશ દિયા
ઉસકા રૂપ લાવણ્ય દેખકર લોગ દાંતો તલે અંગુલી દબા ; : ‘‘સપૂર્ણ નગર દસ દિન તક જન્મ ઉત્સવ મનાયા જાય. લતે: સ્થાન-સ્થાન પર દાનશાલાએં, ભોજન-શાલાએ ખુલવા દો. ક્યા અદ્ભુત રૂપ લાવણ્ય હમારી રાજકુમારી કા? ; ઔર કહીં કોઈ જીવ-હિંસા, અત્યાચાર ન હો...''
‘‘અરે ભાઈ ! એસા લગતા હૈ જૈસે સંસાર કી સમૂચી ; કુછ દિન પશ્ચાત કન્યા કા નામકરણ કિયા ગયા. રાજા કુંભ. | (વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું ૩૧ મું )
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல