________________
| પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨)
છે છે. શરીર અને આયુષ્યની અનિત્યતાનું દર્શન કરાવવાને માટે કઈ નસો ક્યાંથી નીકળીને ક્યાં જાય છે, ત્યાં તે નસો શું કામ છે ૨ પ્રથમ તો યુગલિક મનુષ્યના પુરુષ અને સ્ત્રીના દેહનું, તેઓની કરે છે? ઇત્યાદિ સચોટ રીતે જણાવેલ છે.
સુંદરતા-સૌષ્ઠવતાનું વિશાળ વર્ણન કરે છે. તેના સ્વભાવનું દર્શન ઉપરોક્ત વર્ણન પછી સૂત્રકારશ્રી શરીરની અશુચિનું દર્શન $ કરાવે છે તેમના સંઘયણ, સંસ્થાન, ઊંચાઈ આદિ જણાવે છે. કરાવી મનુષ્યને અશુચિ ભાવના ભાવવાનું પ્રેરકબળ પૂરું પાડે છે છે આટલી લાંબી ભૂમિકા કરીને સૂત્રકારશ્રી તેમના પસંદગીના છે. આ અશુચિભાવનાને પુષ્ટ કરતું વર્ણન સૂત્રકારશ્રીએ સૂત્ર ૨ છે મૂળ વિષય ઉપર આવીને મનુષ્યના જીવનમાં કુલ કેટલા ગાથા ૧૦૩ થી ૧૪૨ સુધી કરેલ છે. ત્યાર પછી સ્ત્રીનું સ્વરૂપ, ૨ છે શ્વાસોચ્છવાસ છે અને તે કેટલા તંદુલ અર્થાત્ ચોખા પ્રમાણ સ્વભાવ, સ્ત્રીના પર્યાય નામો જેવા કે-વનિતા, લલના, મહિલા છે & આહાર કરે છે, તે મુખ્ય વિષયને વર્ણવતાં, સાથે-સાથે કેટલા આદિ શબ્દોની વ્યુત્પત્તિ દ્વારા તેમ જ અન્ય વર્ણનો થકી સૂત્ર ૧૪૩ ૪ $ મગ? કેટલું ઘી? કેટલું મીઠું ? કેટલા વસ્ત્રો? આદિનો ઉપભોગ થી ૧૫૧માં સ્ત્રીનું દોષ વર્ણન કરી સ્ત્રીથી નિર્વેદ પામવાનો છે ૨ કરે, તેનું વર્ણન પણ કરે છે. અહીં વ્યવહાર ગણિત સાથે સૂક્ષ્મ ઉપદેશ અપાયો છે. ૨ અને નિશ્ચયગત ગણિતનો ઘણો જ વિસ્તાર કરેલો છે. છેલ્લે અંતે બધાં જ સ્વજનો, સંગો, મમત્વ આદિનો ત્યાગ કરી, ૨ છે વૈરાગ્યોપદેશ આપેલો છે. તેમાં શરીરની અને આયુષ્યની ધર્મનું શરણ લઈ સુકૃત ધર્મ થકી સદ્ગતિ ભાજનનો ઉપદેશ છે હું અનિત્યતા વર્ણવતાં સૂત્રકારશ્રીએ આ મનુષ્ય દેહમાં રહેલ સાંધા, આપી, સર્વ દુઃખોથી મુક્ત થવા જણાવેલ છે. આપણે પણ આ છે $ શિરા, ધમની, હાડકાં, માંસપેશી ઇત્યાદિની સંખ્યાનું વર્ણન તથા ઉપદેશ ગ્રહણ કરી મોક્ષપદની કેડીએ પગરવ માંડીએ.* * *
'તમારી આદ્રતા અમને ધન્ય કરતી
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
મુનિવર શ્રી આદ્રકુમાર, તમારી જીવનકથાનું શ્રવણ કરીએ સો મંદિરના જુદા જુદા સ્થંભો પકડીને કહેતી હતી કે “જુઓ આ 9 ૨ છીએ ત્યારે અંતર અનોખી સુરભીથી ભરાઈ જાય છે. મારો પતિ છે!' ધનશ્રી પણ અંધકારમાં સ્થંભને બદલે મુનિને ૨ | અનાર્ય દેશના આદ્ગપુરના રાજા હતા આર્દ્ર અને રાણી આર્કા. વળગીને બોલી, ‘જુઓ આ મારો પતિ!” રાજા-રાણીના સુપુત્ર આદ્રકુમાર તરીકે તમે કુશળ રાજકુમાર એ ક્ષણ ભોગાવલી કર્મના તીવ્ર ઉદયની હતી. તમે ઇચ્છા ન 8 6ી હતા. એક વાર રાજા શ્રેણિકે તમારા પિતાને મૈત્રી સૂચક ઉપહાર હોવા છતાંય ધનશ્રી સાથે પરણ્યાં ને ત્યાં જ રહી ગયા. એક પુત્ર $ી મોકલ્યો. પછી મંત્રી અભયકુમારે તમને મૈત્રી દૃઢ કરવા જન્મ્યો. તમે થોડા સમય પછી ધનશ્રી સન્મુખ દીક્ષા લેવાની ઇચ્છા
જિનપ્રતિમા અને ધર્મનાં ઉપકરણો મોકલ્યાં. એ જોઈને વ્યક્ત કરી. ધનશ્રી રડી પડી. એ રેંટિયો લાવીને સૂતર કાંતવા શે ૨ પૂર્વભવનું જ્ઞાન થયું, તમે પૂર્વે કરેલી આરાધના તમને સાંભરી. માંડી. પુત્રે પૂછ્યું કે, “મા, આ તું શું કરે છે?' | તમે મહારાજા પાસે આર્યદેશમાં જઈને દીક્ષા લેવાની ઇચ્છા મા ઉદાસ હતી. તે બોલી : “બેટા, તારા પિતા દીક્ષા લેવાની 8 જણાવી. પણ તમને અનુમતિ ન મળી. | વાત કરે છે તેથી આપણા નિભાવ માટે સૂતર કાંડું છું.' શી તમે એકલા ચૂપચાપ નગરીનો ત્યાગ કરીને આર્યદેશમાં આવી પુત્રે કાચા સૂતરની લાંબી દોરી લીધી ને પલંગ પર સૂતેલા છે ગયા. મુનિશ સ્વયં ધારણ કરી લીધો. તમારા પિતા રાજા આÁકે આર્દ્રકુમારને પગે વીંટાળીને કહ્યું કે, “હવે જોઉં છું કે મારા રે
આ જાણ્યું ને તમારી સુરક્ષા માટે પાંચસો સુભટો મોકલી આપ્યા. પિતા કેવી રીતે આપણને ત્યાગીને જાય છે?' તેઓ તમારી પાછળ પાછળ ઘૂમવા માંડ્યા.
બાર વર્ષ પછી તમે દીક્ષિત થઈને આત્મકલ્યાણ માટે નીકળી છે | તમે ભગવાન મહાવીરનાં દર્શન માટે રાજગૃહીતરફ પ્રયાણ આરંવ્યું. પડ્યા. પેલા પાંચસો સુભટો એ પાછા તમારી નજીક આવ્યા ને ? માર્ગમાં અનેક વિવિધ ધર્માવલંબીઓ મળ્યા. તમે જિનદર્શનની પ્રેરણા તમે તેમને ધર્મોપદેશ આપ્યો, દીક્ષા આપી, સંયમી બનાવ્યા. કરી તેમને પ્રભુ મહાવીરના અનુગામી બનાવ્યા. | સંયમ એ કલ્યાણની કેડી છે ને ત્યાં જેના ચરણ પડે છે તેનું જીવન શું તમે સ્વયં સાધુવેશ ધર્યો હતો. તમે વિહાર કરતા કરતા કૃતાર્થ થાય છે. મુનિ આર્દ્રકુમાર, તમે અને સૌ મુનિઓ અંતે આત્મોન્નતિ 8 વસંતપુરની બહાર મંદિરમાં ધ્યાન ધરતા ઊભા હતા. સંધ્યાનું પામ્યાં, કેવળજ્ઞાનને વર્યા. તમારાં પદકમળ જ્યાં પડ્યાં હતાં તે ધરતી ટાણું હતું. એટલામાં જોબનવંતી યુવાન કન્યા ધનશ્રી સખીઓ પરથી હજીય ત્યાગની, સંયમની, પવિત્રતાની સુગંધ મઘમઘે છે. સાથે આવી ચડી. ધનશ્રી અને સખીઓ ક્રીડામાં મશગુલ હતાં.
| આચાર્ય વાત્સલ્યદીપજી મ. સા.
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
