________________
U TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU B U TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU Y
2
ર
૧૪૪
પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
ல்ல்ல்ல்ல்ல்ல
જયભિખ્ખુ જીવનધારા : ૪૨
ગ્વાલિયર નજીક આવેલા શિવપુરીના ગાઢ જંગલમાં વિદ્યાર્થીકાળ વિતાવનાર જયભિખ્ખુએ અમદાવાદમાં શહેરથી દૂરના વિસ્તારમાં આવેલી અને કશીય સુવિધા વિનાની ચંદ્રનગર સોસાયટીમાં પ્રકૃતિના સાનિધ્યને કારણે રહેવાનું પસંદ કર્યું. ૨ આવા દૂરના વિસ્તારમાં આવેલી સોસાયટીમાં વસનારને અપાર ? અગવડો વેઠવી પડતી હતી. દૂધ, શાકભાજી કે જીવનજરૂરિયાતની તે ચીજવસ્તુઓ મળે નહીં અને શહેરમાં જવા માટે ઘણું ચાલ્યા બાદ બસ મળે. આવા વિસ્તારોમાં અસામાજિક તત્ત્વો પણ આશરો લેવાનું વધુ પસંદ કરે, જયભિખ્ખુના મિત્રો અને સ્નેહીઓ એમને બીજે વસવાટ ક૨વા માટે આગ્રહ કરતા હતા, ત્યારે એનો નમ્રતાથી અસ્વીકાર કરતા હતા.
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨
8 શહેરથી અત્યંત દૂર આવેલા આ વિસ્તારના વિકાસ માટે હૈ જયભિખ્ખુએ અંગત સુખ-સગવડ અને સમયનો ભોગ આપ્યો. પોતાની અંગત ઓળખાણો અને પરિચયો દ્વારા સોસાયટીના વિકાસ માટે અથાગ પ્રયત્નો કર્યા. એના વિકાસમાં જે અવરોધક બળો આવે, તેમને દૂ૨ ક૨વાનું કાર્ય પણ એમણે કર્યું. આવા ? અવરોધો દૂર કરવા જતાં અપ્રતિમ હિંમત અને સાહસ દાખવ્યાં. તે એ સમયની પરિસ્થિતિનો ચિતાર આપતો સોસાયટીના કાર્યદક્ષ હૈ મંત્રી શ્રી લાભુભાઈ જોશી નોંધે છે,
2
8
2
'તેમણે (જયભિખ્ખુએ) આવા અવરોધો હઠાવવામાં જાનનું જોખમ વહોરેલું, ચંદ્રનગર સોસાયટીની બાજુમાં આવેલા એક મકાનમાં શહેરના માથાભારે તત્ત્વોનો અડ્ડો જામેલો. રાત્રે ત્યાં ? રૂપબજાર ભરાતું હતું અને મહેફિલો જામતી હતી અને છે મોળાઓની મોટરો અને સ્કૂટરોની વજ્રજાર લાગતી. મકાનમાં લાઈસન્સ વિનાના હથિયારો મોટી સંખ્યામાં રાખવામાં આવતાં.
8
ગમે તે હથિયારનો ઉપયોગ અર્મ તેના ઉપર ક્યારે થશે તે કહેવું અનિશ્ચિત હતું.”
2
2 આવી પરિસ્થિતિને કારણે નજીકની સોસાયટીના રહેવાસીઓ ? આત્યંત ત્રાસી ગયા હતા. સાંજ પડે અને ભયના ઓળા ઊતરતા. રહેવાસીઓ આ મકાન પાસેથી નીકળતા ડરતા હતા. વળી બાજુમાં જ અવરજવરનો મુખ્ય રસ્તો આવેલો હોવાથી નાછૂટકે
8
8
0∞ට
G0
E ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ
જેવું મૂલ્યનિષ્ઠ સર્જન, એવું સિદ્ધાંતનિષ્ઠ જીવન જીવનારા ગુજરાતી સાહિત્યના પ્રસિદ્ધ સર્જક 'જયભિખ્ખુ 'ના જીવનમાં બનેલા રોમાંચક મ પ્રસંગો દ્વારા એમની નિર્ભયતા અને સાહસવૃત્તિનો ખ્યાલ આવે છે. ‘જવાંમર્દ’, ‘હિંમતે મર્દા’ અને ‘વિક્રમાદિત્ય હેમુ' જેવાં શૌર્ય અને બહાદુરીનાં ગ્રંથો લખનાર ગુજરાતી સાહિત્યના પ્રસિદ્ધ સર્જક જયભિખ્ખુએ કસોટીના પ્રસંગોએ દાખવેલી નિર્ભયતાની ઘટના જોઈએ આ બેતાલીસમા પ્રકરણમાં.]
સાપના રાફડામાં સામે ચાલીને હાથ!
2
2
a
ડરનાં-ધ્રૂજતાં નીકળવું પડતું હતું. એ મકાનમાં જતાં લોકો રસ્તા તે વચ્ચે ઊભા રહીને અપશબ્દો બોલતા હોય, દારૂ પીને લથડિયાં તે ર ખાતા હોય, બૂમો પાડતા હોય તો એમને રોકવાની કે ટોકવાની 8 કોઈ હિંમત કરી શકતું નહીં.
8
મોડી રાત સુધી સ્કૂટરો, રિક્ષાઓ અને મોટરકારોની અવરજવર ? ચાલુ રહેતી. આજુબાજુના રહેવાસીઓને રાત્રે ઊંઘમાં વારંવાર ખલેલ પડતી. સ્ત્રીઓને માટે તો ત્યાંથી સાંજ પછી પસાર થવું તે પણ મુશ્કેલ જણાતું. એ મકાનની આસપાસના વિસ્તારના લોકો 2 આનાથી ખૂબ અકળાઈ ઊઠતા, પણ એની સામે અવાજ ઉઠાવે 2
2
2
કોણ ? બધા દબાઈ-ચંપાઈને-ડરીને જીવતા હતા. લોકો જેટલા ડરે તેટલું અડ્ડાવાળાને વધુ પસંદ પડતું. ક્યારેક મોડી રાત્રે એકાએક બૂમ-બરાડા સંભળાતા. આ બધું સહુ કોઈ ચુપચાપ ? સહન કરતા હતા. સજ્જનોનું મૌન દુર્જનોને માટે દુર્જનતાનું ? મોકળું મેદાન બને છે. સવાલ એ હતો કે સાપના રાફડામાં હાથ 2 નાખે કોણ? સામે ચાલીને વાધને એનું મોં ગંધાય છે, કહેવા જાય કોણ?
8
એમ
2
8
8
2
આનાથી ત્રાસેલા નજીકની સોસાયટીના રહેવાસીઓ એક ૨ વાર સાથે મળીને જયભિખ્ખુ પાસે આવ્યા અને એમને એમની ટ આપવીતી કહી. ક્યારેક તો એવું બનતું કે એ અડ્ડામાંથી મારઝૂડ 2 થવાને કારણે કોઈ સ્ત્રી દોડીને બાજુના ઘરમાં ઘૂસી જતી હતી. ઘરના લોકો એકાએક આવી રીતે કોઈ ઘરમાં પેસી જાય એનાથી 2 બૂમો પાડવા લાગતા હતા અને આજુબાજુના લોકો ભેગા થઈ જતા હતા. એ પછી એ અડ્ડાનો માલિક અમરતદાદા આવીને એ ૨ સ્ત્રીને ધમકી આપીને લઈ જતો.
8
8
8
2
8
સઘળી યાતના સાંભળીને જયભિખ્ખુનો સંવેદનશીલ આત્મા 8 દ્રવી ઉઠ્યો. એમને થયું કે ગમે તેમ પણ આ વિસ્તારનું આ કલાંક દૂર કરવું જોઈએ. આ સંદર્ભમાં એમણે એમના પરિચિત એવા રાજ્યના પોલીસમંત્રીની મુલાકાત લીધી. એ મંત્રીએ કહ્યું ? કે અમે જરૂર આ લોકો સામે કાર્યવાહી કરીએ, પરંતુ એ માટે તે આસપાસના રહીશોએ આ ન્યુસન્સ' હોવાની અરજી આપવી જોઈએ.
2
ર
