Prabuddha Jivan 2012 08 Agam Parichay Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 141

( ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨
પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ સૂત્ર વિશેષાંક
૧૪ ૧ )
છે બાહુલ્ય લંબાઈ પહોળાઈની બહુલતા, ૭. અલ્પબહુત્વ=એક બીજાની ૨૦મું કથ્વવડિસિયા-કલ્પાવતંસિકા સૂત્ર: છે અપેક્ષાએ ઓછા-વધુપણાની રજૂઆત, ૮, પરિમાણ=માપ, ૯. ૧. સર્વજ્ઞ પ્રણિત=સંપૂર્ણ જ્ઞાન છે એવા સર્વજ્ઞ દ્વારા કહેવાયેલું, ૨.૨ છે વિદુર્વણા=વૈક્રિયરૂપ બનાવવું, ૧૦. દક્ષિણાયન-ઉત્તરાયર્ન=સૂર્યનું દક્ષિણ વૈરાગ્યવાસિતવૈરાગ્યથી ભરપૂર. હૈ તરફ જવું-ઉત્તર તરફ જવું, ૧૧. મુહૂર્ત=સમયનું એક માપ આશરે ૪૮ ૨૧મું પુફિયા-પુષ્પિકા સૂત્ર: 2 મિનિટનો સમય, ૧૨. ગ્લેશ્યા=કષાય અને યોગની પ્રવૃત્તિથી ઉદ્ભવતા ૧. વિટંબણા=મુશ્કેલીઓ
આત્માના શુભાશુભ પરિણામ, તેને કારણે કર્મ આત્મા સાથે ચોંટે છે પૂષ્ફચૂલિયા-(પૂષ્પચૂલિકા) સૂત્ર: હું તેને વેશ્યા કહે છે, ૧૩. મંડલકસૂર્યનું માંડલું સ્થાન, ૧૪. જઘન્ય=સોથી ૧. સુત્તાગમ=સૂત્ર રૂપે ગૂંથેલા આગમ, ૨. સમોસરણ=તીર્થંકરના ઉપદેશને ? છે ઓછું-ઉત્કૃષ્ટ-સૌથી વધારે, ૧૫. અગ્રમહિષી પટરાણી-મુખ્ય દેવી. સાંભળવા માટે દેવો દ્વારા રચિત બેઠકોનું સ્થાન-એક વિશેષ પ્રકારનું છે. ૨ ૧૭મું ચંદ્ર-પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર:
સ્ટેડિયમ, જેમાં ત્રણ પ્રકારના ગઢ હોય, રૂપાનો ગઢ સોનાના કાંગરા, ૬ ૨ ૧. ઉત્થાનિક=ઉતારો, ટાંચણ, અવતરણ, ૨. સંસ્થિતિ=કાયમનું રહેવું સોનાનો ગઢ રત્નના કાંગરા, રત્નનો ગઢ મણિરત્નના કાંગરા. આમ ૨ તે-સ્થિરતા, ૩. પ્રતિઘાત=પ્રત્યાઘાત-સામું પછડાવું તે, ૪. આયામ લંબાઈ, ઉત્તરોત્તર ત્રણ ગઢની રચના હોય, જેમાં કેવળી, સાધુ-સાધ્વી, શ્રાવક- ૨ ૨ ૫. વિખંભ=પહોળાઈ.
શ્રાવિકા, દેવ-દેવી આદિ ૧૨ પ્રકારની પર્ષદા (પરિષદ) ભગવાનની દેશના 2 ૨ ૧૮મું જંબુદ્વીપ પજ્ઞપ્તિ સૂત્ર:
(ઉપદેશ) સાંભળવા આવે. ગોળાકાર બેઠકની વચ્ચે ભગવાન બિરાજે. સ્ફટિક છે છે ૧. પરાંમુખ=વિમુખ, ૨. ધનવાત પિંડ=જામેલા વાયુનો જથ્થો, ૩. તનુવાત સિંહાસનને કારણે એમના ચારે બાજુથી દર્શન થાય એવી રચના હોય. છે & પિંડ=પાતળા-ફરતા વાયુનો જથ્થો, ૪. ધનોદધિ પિંડ=જામેલા ૨૩મું વિહિદશા-વૃદિશા સૂત્ર: 6 પાણી=બરફના સમુદ્રનો જથ્થો.
૧. અતિશય=ચડિયાતાપણું-શ્રેષ્ઠતા ૧૯મું નિરયાલિકાસૂત્ર:
૪૧, ૪૨, ૪૩, ૪૪ અને ૪૫ ક્રમાંક સૂત્રો : ૨ ૧. ભાષાયે=ભાષાથી આર્ય હોય, ૨. વ્યાખ્યા-સાહિત્ય=જેમાં સૂત્રોનું વિશેષ ૧. પરિગ્રહ=સંગ્રહ, ૨. સમાચારી આગમમાં દર્શાવ્યા મુજબની સાધુક્રિયા ૨ વિવેચન હોય તે, ૩. નિર્યુક્તિ=સૂત્રમાં નિશ્ચય કરેલ અર્થ જેમાં હોય તે. ૩. પડિલેહણકયતનાપૂર્વક જોવું. વસ્ત્ર-પાત્રા અન્ય ઉપકરણોની જયણા ૨ ૨ તે પ્રાકૃત ભાષામાં આર્ય છંદબદ્ધ હોય, ૪. ભાગ=સંક્ષિપ્ત શૈલીમાં અર્થ કરવી. ૪.ઉપધિ=સંયમપાલન માટેના આવશ્યક સાધનો. ૫. સમિતિ=શુભ ૨ છે સમજાવવામાં આવે છે. તે પ્રાકૃત ભાષામાં આર્ય છંદબદ્ધ હોય, ૫. પ્રવૃત્તિ-શુભ ભાવમાં એકાગ્ર બની પ્રવૃત્તિ કરવી. ૬. ગુપ્તિ યોગની 8 ૨ ચૂકિગદ્યશૈલીમાં વિશેષ વિસ્તારથી અર્થ કરવામાં આવેલ હોય તે, ૬. શુભાશુભ પ્રવૃત્તિને રોકવી, ૭. અભિગ્રહ=વિશેષ પ્રતિજ્ઞા, ૮.પ્રહર=પહોર હૈ
ટીકાઃદાખલા-દૃષ્ટાંત સહિત વિસ્તારથી સમજાવવામાં આવેલ હોય તે, (ત્રણ કલાક), ૯. આચર ગોચર આચાર અને વ્યવહાર, ૧૦. ઉદ્દેશા હૈ ૬ ૭. વૃત્તિ સૂત્રનું વિશેષ વિવરણ હોય તે, ૮. ધર્મકથાનુયોગ-અનુયોગ=સૂત્ર =વિભાગ-મુદ્દાઓ. ૧૧. મહાચાર=વિશિષ્ટ આચાર પાલન, ૧૨.૪ છે અને અર્થનોયોગ (સંબંધ), જેમાં ધર્મકથા છે તેવો અનુયોગ, ૯. દેશના=પ્રવચન, ૧૩.પ્રવ્રજ્યા=દીક્ષા-સંસારત્યાગ, ૧૪.બહુશ્રુત શ્રુતના $ ગણિતાનુયોગ=જેમાં ગણિતનો વિષય છે તેવો અનુયોગ, ૧૦. સમર્થ જ્ઞાતા ગુરુ, ૧૫. ગણિપિટક=સાધુના આચાર પાળવા અને ૨ દ્રવ્યાનુયોગ=જેમાં દ્રવ્યના-ગુણ પર્યાય-સ્વભાવ-વિભાવનું વર્ણન છે તે પળાવવાની પેટી, ૧૬. અનુયોગ=સૂત્રની સાથે અનુકૂળ અર્થનો સંયોગ, ૨ અનુયોગ, ૧૧. ચરણકરણાનુયોગ જેમાં વિધિ-વિધાન અનુષ્ઠાન વગેરે ૧૭. આવશ્યક=અવશ્ય કરવા યોગ્ય ક્રિયા-ધાર્મિક ક્રિયા, ૧૮. ૨ શું છે તે અનુયોગ.
પ્રમાણ=જેનાથી વસ્તુનું યથાર્થ જ્ઞાન મળે. (સત્ય વચન). * * *
இலலலலலலலலலலலலல லலலலலலலலல
આગમવાણી.
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
પ્રજ્ઞાવાન પુરુષે અસત્યામૃષા (સત્ય અને અસત્યના મિશ્રણવાળી ભાષા) ન બોલવી જોઈએ. વળી સત્ય ભાષા પણ પાપ વિનાની, અકર્કશ, સંદેહ રહિત અને બરાબર વિચારેલી એવી બોલવી જોઈએ.
કાણાને કાણો, નપુંસકને નપુંસક, રોગીને રોગી અને ચોરને ચોર કહેવો ન જોઈએ. ૨ક્રોધ પ્રીતિનો નાશ કરે છે; માન વિનયનો નાશ કરે છે; માયા-કપટ મિત્રતાનો નાશ કરે છે અને લોભ સર્વનો વિનાશ કરે ૨
છે.
• ક્રોધ, માન, માયા અને લોભ તે પાપને વધારનારાં છે. પોતાના આત્માનું હિત ઇચ્છનારે આ ચાર દોષોને છોડી દેવા
જોઈએ. ૨ ઉપશમ દ્વારા ક્રોધને નષ્ટ કરો, મૃદુતા દ્વારા માનને જીતો, સરળતા દ્વારા કપટભાવને દૂર કરો અને સંતોષ વડે લોભ પર 8 ૨| વિજય મેળવો.