________________
૧ ૧0
પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨
શ્રી મહાનિશિવસૂત્ર
1 આ. સાગરચંદ્ર સાગરસૂરિ મ. છે “આગમ એ જિનશાસનનો દસ્તાવેજ છે. આગમના આધાર રાત્રે સૂતા બાદ સ્વપ્નમાં દેવ દ્વારા વિશિષ્ટ સંકેતો મેળવી શકાય છે
વિના પ્રભુની સાધનાને કે વિશ્વના સત્યને સમજવું અશક્ય છે. છે. આવી વાત રજૂ કરવામાં આવી છે. છે એટલે જ આગમોને જિનપ્રતિમા સરીખી બતાવી પ્રભુપ્રતિમા જેટલું ક્ષમાયાચના પણ નિશલ્યપણે અર્થાત્ પ્રાયશ્ચિત્ત પણ નિશલ્ય : $ જ તેનું મૂલ્ય બતાવાયું છે.”
રીતે કરવું જોઈએ તેવી વાતો મૂકીને શલ્ય સાથે કરેલા અનેકગણા સૂરિપુરંદર શ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. પ્રાયશ્ચિત્ત પછી પણ શુદ્ધિ ન થયેલા દૃષ્ટાંત મૂકવામાં આવ્યા છે. કર્થીઅમ્યુરિસપાના દુષમા દોષ દુનિયા
અને શલ્ય વિના શુદ્ધિપૂર્વક કરતા આલોચનથી મોક્ષે ગયાના હા! અનાહા! કહું હતો ન હ હતા જિનાગમે.
સાધકોની ઘટનાઓ બતાવવામાં આવી છે. અપરાધ છૂપાવવાથી કે છે એટલે, આ કળિયુગમાં જો પ્રભુના વચન સ્વરૂપ આગમો ન દુર્ગતિ થાય છે તેવી સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે. 6 હોત તો મારું શું થાત? અનાથ જેવી સ્થિતિ અમારી થાત એમ | બીજું અધ્યયન : છું કહી આગમોની બહુમૂલ્યતા સૂચવે છે.
કર્મ વિપાક નામના આ અધ્યયનમાં કર્મના વિપાકોનું માર્મિક વિવેચન છે આપણું સદ્ભાગ્ય છે કે આગમનો વારસો વિશિષ્ટ વાચનાઓ, છે. આશ્રવ દ્વારા રોકવાથી જ તમામ દુઃખોનો અંત થાય છે અને તેમાં ૨ લેખન, મુળપાઠાદિ દ્વારા આપણને મળ્યો અને પૂ. આગમોદ્ધારકશ્રી “સ્ત્રી’ એ રાગરૂપ હોવાથી ઉત્કૃષ્ટ આશ્રયદ્વાર છે તેથી તે પ્રત્યેના ૨ 2 આનંદસાગરસૂરિ મ. દ્વારા આગમમંદિર જેવા સ્થાપત્યો મળ્યા કામરાગનો અંત કરવો જોઈએ તેવી વિશિષ્ટ પ્રેરણા તેમાં દર્શાવી છે. હૈ દે છે. આ આગમનો મહિમા એ જિનશાસનના આચારોનો મહિમા | ત્રીજું અધ્યયન : છે છે. પરમાત્માને કેવલજ્ઞાન દ્વારા મળેલા વિશ્વના મહાસત્યોનો આગળના અધ્યયનના સામાન્ય જીવો અધિકારી છે પરંતુ હવેના ૬ મહિમા છે. આગમોના માધ્યમે આપણે આપણી સાધનાને જીવંત અધ્યયનોની વાચના વિશિષ્ટ અધિકારી માટે જ છે. સુયોગ્ય ૨ રાખી શકીએ છીએ.
શિષ્યોને જ ગુરુ દ્વારા આની વાચના મળે છે. વિશિષ્ટ યુગપ્રધાનો- ૨ છે આ ૪૫ આગમોમાં જેનું મુલ્ય અમૂલ્ય છે તેવા શ્રી મહાનિશિથ આચાર્યો આદિએ ૩-૪-૫-૬ અધ્યયનને શ્રુતનો સાર કહ્યો છે. હૈ નામના આગમની આપણે વાતો કરીએ..
અનેક મંત્ર-તંત્ર-વિદ્યાના નામો આમાં દર્શાવવામાં આવ્યા છે & ૩૯મા નંબરનું આગમ છે. આ આગમને શ્રી રૂપવિજયજી મ. છે. નવકાર-ઉપધાન-આદિનો ઉલ્લેખ અને તેનું મહાભ્ય છે પૂજાના દુહામાં આ શબ્દો વડે વંદે છે
બતાવવામાં આવ્યું છે. તેના લાભો પણ આમાં બતાવવામાં આવ્યા મહાનિશિથ સિદ્ધાંતમાં મુનિમારગ નિરધાર
છે. શ્રમણની જેમ શ્રાવકોએ પણ શ્રી નવકાર મહામંત્રને ભણવા ૨ વીરજિણંદ વખાણીયો પુજું તે શ્રુતસાર...'
ઉપધાન તપ આવશ્યક છે. તેની વાતો આમાં કરવામાં આવી છે. ૨ શ્રી મહાનિશિથ સૂત્ર એ શ્રમણજીવનની આચાર મર્યાદાનો | ચોથું અધ્યયન : ૮ આધાર છે. ગુરુ સુયોગ્ય શિષ્યને રાત્રી સમયે કર્ણોપકર્ણ સૂત્ર-અર્થને આ અધ્યયનમાં શ્રમણાચારનું પરિપાલન કરનાર આત્મસાધક છે એદંપર્યાયે નિક્ષેપ કરે છે તે આગમ એટલે શ્રી મહાનિશિથસૂત્ર. પણ કુસંગનું વર્જન કરે તો ધીરે ધીરે શિથિલાચાર તરફ તે ગતિ કરે છે, છે. ૬ અધ્યન, ૨ ચૂલિકા સ્વરૂપ તેનું વિસ્તરણ છે અને ૪૫૫૪ તેના માધ્યમે વ્રતોનો લોપ થાય છે અને મહાવિરાધક બની જાય છે. ૨ શ્લોક તેમાં સમાવિષ્ટ છે.
તેથી કુસંગ વર્જનની વાતો આમાં બતાવવામાં આવી છે. 21 પ્રથમ અધ્યયન :
પાંચમું અધ્યયન : 2 અરિહંત પરમાત્માને નમસ્કાર કરીને “સુયમે'થી પ્રારંભ થતું અત્યંત મનનીય આ અધ્યયન છે. શ્રમણાચારના પાલન માટે છે હું આ પ્રથમ અધ્યયન સાધનાને સફળ સાબિત કરવા માટે શલ્યનો ગચ્છનું સ્વરૂપ એ કિલ્લા જેવું છે. ગચ્છના માધ્યમે આચાર મર્યાદાનું ?
પરિત્યાગ કરવો તે અનિવાર્ય છે. શલ્ય સાથેની સાધના નિષ્ફળ પાલન સુયોગ્ય રીતે થઈ શકે છે. તેથી આ અધ્યયનમાં ગચ્છનું ૨ થાય છે. તેવી રજૂઆત કરીને વૈરાગ્યનો ઉદ્ધોધ આપી અતિદુર્લભ સ્વરૂપ કેવું હોય તેની વિગતે ચર્ચા કરવામાં આવી છે. જિન ૨ શ્રમણ જીવનને પ્રાપ્ત કરનાર પુન્યાવાન નિશલ્ય સાધના કરે તેવી શાસનની મર્યાદા આ. શ્રી દુપ્પસહસૂરિ પર્યત રહેશે તેનો ઉલ્લેખ છે છે પ્રેરણા આપવામાં આવી છે. સાથે શલ્યોદ્ધાર માટેની વિધિ પણ આ આગમમાં છે. આપવામાં આવી છે. તેમાં શ્રુતદેવતાની વિદ્યા આપીને તેનાથી સાવદ્યાચાર્ય દ્વારા થયેલા શ્રમણીના સ્પર્શના બચાવમાં શાસ્ત્રાધારને છે
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலி
