Prabuddha Jivan 2012 08 Agam Parichay Visheshank

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 31

|
૩ ૧ )
( ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨ પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
છ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૩ છે અને યાવત્ સોમા સમવાયમાં ભગવાન પાર્શ્વનાથ અને સ્થવિર અંગ છે. એમાં એક અધ્યયન, એક શ્રુતસ્કંધ, એક ઉદ્દેશ-કાલ, એક રૅ ૨ આર્ય સુધર્માસ્વામીનું આયુષ્ય સો વર્ષોનું હતું.
સમુદેશ-કાલ છે તથા એક લાખ ચુંમાલીસ હજાર પદો, સંખેય ૨ ત્યારબાદ પ્રકીર્ણક સમવાયમાં પ્રથમ સૂત્રથી ૮૭ સૂત્રો સુધી અક્ષરો અને અનંત ગમ તથા અનંત પર્યાય છે. ૧૫૦, ૨૦૦ એમ અનેકોત્તર વૃદ્ધિ સંખ્યાઓ સંબંધી વર્ગીકરણ ત્યારબાદ ૧૩૫થી ૧૩૭માં સૂત્ર સુધી જીવ રાશિ, અજીવ રાશિ $ પછી ૮૭મા સૂત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભગવાન્ ઋષભથી અને અરૂપી અજીવ રાશીના પ્રકારો છે. ૧૩૯માં સૂત્રથી દેવો, $ શૈલઈને તીર્થકર મહાવીરનું વ્યવધાનાત્મક અંતર એક ક્રોડાક્રોડ નારકો, આદિના આવાસો, આદિની ચર્ચા છે. પછી ૧૫૮મા સૂત્રમાં ૨ સાગરોપમનું હતું.
પાંચ પ્રકારના શરીર, પર્યાપ્ત-અપર્યાપ્ત આદિ તથા આગળના ૨ છે ત્યાર બાદ ૮૮મા સૂત્રના દ્વાદશાંગ પદમાં ગણિપિટકના સૂત્રોમાં ૬૩ પ્રકારના શલાકા પુરુષો આદિનું વર્ણન છે. અંતમાં છે $ બાર અંગો અને ૮૯મા સૂત્રથી લઈને ૧૩૪મા સૂત્ર સુધી ૨૬ ૧માં નિક્ષેપ પદમાં કહ્યું છે કે “આ પ્રકારે ઉપરના $ દ્વાદશાંગીના આચારાંગથી-દષ્ટિવાદ સુધી પ્રત્યેક આગમના અર્વાધિકારોના કારણે પ્રસ્તુત સૂત્રના નીચે પ્રકારે નામ ફલિત થાય ૨ વિષયો આદિ વિષે વર્ણન આપવામાં આવ્યું છે. આમાં ૬૨માં છે-કુલકરવંશ, તીર્થ કર વંશ, ચક્રવર્તીવંશ, દશારવંશ, ગણધરવંશ ૨ ૨ સૂત્રમાં સમવાયાંગ આગમ વિષે કહ્યું છે “સમવાયમાં સ્વસમય, ત્રષિવંશ, યતિવંશ, મુનિવંશ, શ્રત, શ્રુતાંગ, શ્રુતસમાસ, શ્રુતસ્કંધ, છે પરસમય, જીવ, અજીવ, લોક-અલોક, નરક, તિર્યંચ, મનુષ્ય, સમવાય અને સંખ્યા'. દેવતા, કુલકર, તીર્થકર, ગણધર, ચક્રવર્તી, ચક્રધર (વાસુદેવ) પ્રસ્તુત આગમમાં આચારાંગ કે સૂત્રકૃતાંગની જેમ બે ખંડ કે હું S અને હલધર (બલદેવ) આદિનું વર્ણન છે.” આગળ કહ્યું છે કે ઉદ્દેશક આદિ વિભાગો નથી. આની રચના એક અખંડ અંગ અથવા છે સમવાયની વાચનાઓ પરિમિત છે. અનુયોગદ્વાર, પ્રતિપત્તિઓ, અખંડ અધ્યયનના રૂપમાં કરવામાં આવી છે એમ વૃત્તિમાં જણાવ્યું ૨ વેઢા, શ્લોક, નિર્યુક્તિઓ અને સંગ્રહણિયો સંખે છેઆ ચોથું છે. * * *
லலலலலலலலலலலலல
T லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
'ભગવત મલ્લીનાથ : અનુસંધાન પૃષ્ટ ૨૯ થી ચાલુ) & ઈસી દેહ મેં આકાર સિમટ ગઈ હૈ...”
રહતે હૈ! એસા સુસજ્જિત ફૂલોં કા મંડપ ઔર એસી ફૂલોં સે : છે. ધીરે-ધીરે મિથિલા કે આસપાસ કે જનપદોં મેં મલ્લી કુમારી સજી સુન્દર રમણી કહીં દેખી આપને..?”
કે અભુત રૂપ લાવણ્ય કે ચર્ચે હોને લગ ગયે. જો સુનતા ‘‘મહારાજ ! ધૃષ્ટતા કે લિએ ક્ષમા ચાહતા હું! ઇસ સંસાર ૨ વહી ચકિત રહ જાતા.
મેં એક સે બઢકર એક આશ્ચર્ય ભરે હૈ.' છે. ઉન દિનોં સકેત જનપદ પર પ્રતિબુદ્ધિ નામક રાજા કા મંત્રી ને વિસ્તાર સે બતાયારાજ્ય થા. ઉસ નગર મેં એક પ્રાચીન ચમત્કારી નાગ મન્દિર “મહારાજ! એક બાર આપકે કામ સે મેં મિથિલા નગરી : ૨
થા. એક દિન પ્રતિબુદ્ધિ કી રાની પદ્માવતી ને રાજા સે કહા- ગયા થા.... : “મહારાજ ! મેરી ઈચ્છા હૈ મેં નાગ મન્દિર મેં જાકર પૂજા વહાઁ મહારાજ કુંભ કી રાજકુમારી મલ્લી કા જન્મ દિન મનાયા છે
જા રહા થા. ફૂલોં કી એસી સજાવટ ઓર મલ્લીકુમારી કા એસા - રાજા ને અપને સેવકો કો આદેશ દિયા
રૂપ લાવણ્ય થા જો શબ્દોં સે બયાન નહીં કિયા જા સકતા. છે: “મહારાની નાગ મન્દિર મેં જાકર પૂજા કરેગી. મન્દિર મેં રાજા પ્રતબુદ્ધિ આર્ય સે બોલા૨. એક સુન્દર પુષ્પ મંડપ સજાઓ ! પુષ્પ મંડપ કી સજ્જ એસી “ક્યા મલ્લી કુમારી, હમારી રાની પદ્માવતી સે ભી અધિક : ૨ : હોની ચાહિએ કી કિસી ને આજ તક દેખી ન હો..'' સુન્દર હૈ ?'' : રાજ સેવકો કલાકારો ને નાગ મન્દિર મેં એક સુન્દર અધિક ક્યા મહારાજ! ઐસા લગતા હૈ કિ મલ્લી જૈસી 6. અભુત પુષ્પ મંડપ સજાયા. રાની પદ્માવતી ભી વિભિન્ન સુન્દરી ઈસ ધરતી પર શાયદ દુસરી નહીં હૈ...' S: પ્રકાર કે ફૂલોં સે સુન્દર શૃંગાર કરકે નાગ મન્દિર પહુંચી. મલ્લી કુમારી કે રૂપ લાવણ્ય કી ચર્ચા સુનતે હી પ્રતિબુદ્ધિ કે હૃદય :
પુષ્પ મંડપ કી સજાવટ ઔર રાની કા શૃંગાર દેખકર પ્રતિબુદ્ધિ મેં અજ્ઞાત સ્નેહ ઔર પ્રેમ કા જવાર ઉમડ આયા. વહ સોચને લગા: રાજા કા મન બાગ-બાગ હો ગયા. ઉસને અપને મંત્રી સે એસી અભુત સુન્દરી તો મેરે અન્તઃપુર મેં આની ચાહિએ. પૂછા
ઉસને તુરન્ત હી અપને દૂત કો આજ્ઞા દી| ‘‘મંત્રી જી ! આપ તો રાજ કાર્ય સે અનેક દેશોં મેં જાતે | (વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું ૩૩ મું )
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
કરૂં ?'