________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨
પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
૩ ૫ )
થઈ.
லலலலலலலலலலலலல
થ્રવાસી બની ગયા. બંને ભાઈઓની અંત સમયે સમાન શારીરિક દીક્ષિત થઈ હતી. અને તે સર્વે સંયમી જીવનમાં શિથિલાચારી બનીછૂ ૨વેદના હોવા છતાં બીજા ભવમાં ૩૩ સાગરોપમની સમાન સ્થિતિ હતી. આ રીતે સંયમની વિરાધના કરી, તેની આલોચના-પ્રતિક્રમણ &હોવા છતાં આત્મ પરિણામો અનુસાર જીવોની ગતિ અને ઉત્પત્તિ કર્યા વિના જ તે ૨૦૬ સાધ્વીઓ કાળધર્મ પામીને દેવીરૂપે ઉત્પન્ન છે 8નિમ્ન અને ઉચ્ચ સ્થાનમાં થાય છે. ૪ જિનપ્રવચનમાં શંકા, કાંક્ષા, વિચિકિત્સા ન કરવી. ‘તમેવ સર્જે આગમ સૂત્રોમાં જ્યાં જ્યાં રાજકુમારોને સંયમ લેવાની ભાવના $fસેવં ગં નિહિં પડ્ય’ – જિનેશ્વર પ્રતિપાદિત તત્ત્વ જ સત્ય છે, જાગે છે ત્યારે તેઓ પોતાની આઠ પત્ની કે બત્રીસ પત્ની પાસે ન 9તેમાં શંકાને સ્થાન નથી. તેવી દઢ શ્રદ્ધાના બીજ મોરના ઈંડા'ના આવતા, પોતાના માતા-પિતા પાસે આવીને આજ્ઞા માંગે છે, દૃષ્ટાંતે વાવ્યાં છે.
તે વાત ઉલ્લેખનીય છે. છે જ્ઞાતાધર્મકથા સૂત્રમાં વારંવાર વાગોળાતું માર્મિક, ધાર્મિક આજે સાધુજીવનમાં પ્રસરેલી મંત્ર-તંત્ર, દોરા-ધાગાદિ પ્રવૃત્તિ છે Bઅને આધ્યાત્મિક સત્ય એટલે ઈન્દ્રિય વિષય, કામભોગથી અંગે જ્ઞાતાધર્મકથામાં સચોટ લાલબત્તી બતાવે છે. ગૃહસ્થ 2 ૮ અનાસક્ત, અલિપ્ત રહેવું. જે કાચબો શિયાળોથી બચવા પોતાના પોતાની ઈચ્છા પ્રમાણે સાંસારિક પ્રશ્ન મુનિને પૂછે ત્યારે મુનિએ છે Sઅંગોને નિયંત્રણમાં ન રાખી, ઢાલમાં છુપાવી ન શક્યો તેને પોતાની સંયમ મર્યાદા અનુસાર ઉચિત હોય તો જ ઉત્તર આપવો ૨શિયાળોએ મારી ખાધો પણ જે કાચબાએ પોતાના અવયવો પર જોઈએ તેવું સ્પષ્ટ વિધાન પો ફિલા અને સુકુમાલિકાના
સંયમ-નિયંત્રણ રાખ્યું તે પોતાની જાતને બચાવી શક્યો. તેમ અનુસંધાનમાં છે. ૨જે સાધક પહેલા ચંચળ કાચબાની જેમ પોતાની ઈન્દ્રિયોનું ગોપન સામાન્ય રીતે શ્રમણોને પોતાના ઉપર મરણાંતિક કષ્ટ આવવા૨ ૨કરતા નથી તે અનંત સંસાર પરિભ્રમણનો દંડ ભોગવે છે પણ જે છતાં પણ તે કષ્ટ આપનાર વ્યક્તિને ઉઘાડા પાડતા નથી કે તેનારું બીજા કાચબાની જેમ પોતાની ઈન્દ્રિયોને વશમાં રાખે છે તે વિશે અપ્રિય વચન પણ બોલતા નથી. પરંતુ ૧૬મા અમરકંકાસિદ્ધાવસ્થાને પ્રાપ્ત કરે છે.
દ્રોપદી નામક અધ્યયનમાં ધર્મઘોષ સ્થવિર નાગશ્રી બ્રાહ્મણનું ૨ નંદીફળના અધ્યયનમાં ઈન્દ્રિયોના વિષયો એટલે કામભોગને રહસ્ય ખોલે છે કારણકે ઝેરના પરિણામવાળું મૃત ફ્લેવર જોઈને ૨નંદીફળના વૃક્ષની સાથે સરખાવ્યા છે. જેનાં ફળો ખાવામાં મીઠાં લોકોના મનમાં કુશંકાઓ ન થાય તે લક્ષ્ય સ્પષ્ટીકરણ કરવું પડ્યું, છે ૨મધુર, શીતળ છાયા દેનારાં, દેખાવમાં મનમોહક હોવા છતાં એ અપવાદમાર્ગ છે. 2ઝેરીલા છે તેમ ઈન્દ્રિયોના વિષયો પણ લોભામણા છે. શ્રી પંચમહાવ્રતધારી સાધુને પંચાંગ વંદન થાય છે, તે રીતે છે ૐઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ૧૯મા અધ્યયનની ૧૮મી ગાથામાં ગૃહસ્થને વંદન થતા નથી. નારદ સંયમી ન હોવા છતાં પાંડુરાજાએ 8 કિંપાકફળનો ઉલ્લેખ પણ આવા જ સંદર્ભમાં છે.
સપરિવાર ત્રણવાર પ્રદક્ષિણા કરીને વંદન કર્યા. તેનું કારણ તે ૨ વળી, આકીર્ણ (અશ્વ)ના અધ્યયનમાં અશ્વોને પકડવા માટે વિશિષ્ટ કોટિના વિદ્યાધર પુરુષ હતા, બ્રહ્મચારી હતા. શ્રેમનોજ્ઞ ખાદ્ય-પેય પદાર્થો, વાજિંત્રોના સૂરો અને પાંચે ઈન્દ્રિયોને ધર્મારાધનાના લક્ષ્ય કરાતાં પૌષધાદિમાં સાંસારિક સંકલ્પો શૈ ૨સુખપ્રદ વસ્તુઓ સાથે છટકાં પણ ગોઠવ્યાં છે. જે અશ્વો તે કરી શકાય નહીં તેમ છતાં અભયકુમાર, નંદમણિયાર વગેરે ૨ વિષયોના શબ્દ, સ્પર્શ, રસ, રૂપ અને ગંધમાં મોડાઈ ગયા તે સાંસારિક હેતુથી અઠ્ઠમ પૌષધ કરે છે. તેમાં પોષધની વિધિ- જાળમાં ફસાઈ ગયા. અને જે આસક્ત બનતા નથી તે નિર્ભયપણે નિયમો એકસરખા હોવા છતાં આગમમાં તેનો ઉલ્લેખ “પોષધ છે સ્વતંત્ર વિચારવા લાગ્યા.
સમાન'નો છે. શું સૂત્રકાર કાચબો, નંદીફળ, અશ્વના રૂપકથી જે વાતને દૃઢ કરતા જ્ઞાતાધર્મકથા સાહિત્યની દૃષ્ટિએ તો ઉત્તમ છે જ પણ તે શ્રેહતા તે હવે જિનપાલ અને જિનરક્ષિત બે ભાઈઓની ઘટિત ઘટનાથી સમયના નગરોની રચના, મકાનોની રચના અને સંપૂર્ણ ૨વધારે મજબૂત કરે છે. જિનપાલ રત્નાદેવીના આકર્ષક વાસ્તુશાસ્ત્ર આ કથાઓમાં વર્ણિત છે. જીવન જીવવાનાં મૂલ્યો ૨ &હાવભાવોમાં લિપ્ત થતા નથી. જ્યારે જિનરક્ષિત રત્નાદેવીના અને જીવનશૈલીનો માપદંડ પણ દર્શાવ્યો છે. લોભમાં આવીને બ્રહ્મચર્યનો નાશ કરે છે.
અહીં કેટલાક મનોવૈજ્ઞાનિક રહસ્યોનું ઉદ્ઘાટન થયું છે.? 6 જ્ઞાત (જ્ઞાતા) નામના પ્રથમ શ્રુતસ્કંધમાં જીવન કથાઓ અને શ્રીકૃષ્ણ યુદ્ધ કરવા જતી વેળાએ આત્મવિશ્વાસથી કહે છે હું જીતીશ હૃદષ્ટાંતો દ્વારા ધર્મનું પુષ્ટીકરણ કર્યું છે. જ્યારે ધર્મકથા નામના અને તેમ જ થાય છે. આ હકારાત્મક વિચારણા (Positive રૅબીજા શ્રુતસ્કંધમાં ચારે જાતિના દેવોની ૨૦૬ અગ્રમહિષી- Thinking)ની વાત છે. બે મિત્રોને મોરના ઈંડા મળે છે. પહેલો
ઈન્દ્રાણીઓના પૂર્વભવના જીવનકથાનકોનું નિરૂપણ છે. મિત્ર સતત ચિંતવે છે કે આ ઈંડામાંથી એક સુંદર બચ્ચું જરૂરી ૨પૂર્વભવમાં આ સર્વ દેવીઓ પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શાસનમાં બહાર આવશે. બીજાને વિશ્વાસ નથી. તે વિચારે છે કે કદાચ બન્યું છે லே ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
