________________
જૈન યુગ.
તા. ૧-૩-૧૯૪૦
૨
o
=
==
=
શુક્રવાર. 9
ન આણી શકાય . એવું કે તે
== G. બારિકાઈથી અવલોકન કરીને જ ઉચિત કાર્યક્રમના આંક
માંડવા ઘટે છે. જેન યુ ગ.
રાષ્ટ્રિય મહાસભા પાસે એક અદ્દભુત રાહબર ને 3 તા. ૧-૩-૪૦.
સંખ્યાબંધ ફકિરેનું જુથ પડયું છે કે જેની કાર્યવાહી
મૃતકને પણ સજીવન કરી બતાવે તેવી ચમત્કારી છે. SIISAISONICS
જ્યારે જેન કોન્ફરન્સ પાસે એમાંનુ કંઈજ નથી એમ અધિવેશન?
કહીયે તે ચાલે આજનું રામગઢ લાખની આખેનું રાષ્ટ્રિય મહાસભાના અધિવેશન વર્ષો વર્ષ જુદા આકર્ષણ બની રહ્યું છે ને બની રહેશે ત્યારે એની જુદા સ્થળોમાં નિયમિત મળતાં હોય, એ માટે મહિ- હોડમાં રજુ કરાતું મણુંદ કેટલાને આકર્ષશે એ અણુનાઓ પૂર્વ તૈયારીઓ ચાલુ હોય, અને એ પાછળ ઉકળે પ્રશ્ન છતાં અંતર સ્પષ્ટ જોઈ શકે તેમ છે. આમ જનતાના અતિ મોટા ભાગનું લક્ષ્ય કેંદ્રિત થતું સેવાના વ્રતવાળા, અને વર્ષ સુધી સતત્ કામ આપે તેવા હોય,-એ વાતનું અવલંબન લઈ, સુષુપ્ત જૈન સમાજમાં પ્રમુખની વરણી કરવાની વાત જેટલી મોહક છે તેટલી અધિવેશન માટેનો અહલેક જગાવનાર–એની ચચો જૈન સમાજની નાડ પારખતાં સર્વત્ર રૂપીકર બને એ કરવા સારૂં મહારાષ્ટ્રથી ચાલી આવનાર-બંધુઓના માટે શંકા રહે છે. અલબત એ સ્થિતિ પાંચ કે દશ ઉમંગ કે ધગશ માટે અવશ્ય બહુમાન સંભવે. વર્ષના નિયમિત અધિવેશન પછી પ્રાપ્ત થવી અશક્ય નથી જ. શિવાજી અને તિલક મહારાજની એ ભૂમિનું ખમીર જ પણ અધિવેશન ને અવરોધ તે ખડક તે જુદે છે. કોઈ અનેરું છે. એ ધરતીમાં મામુલી કંડથી કે ઘેર ઘેર ઐકયના પ્રયાસ આદરવાની–એ પાછળ સર્વ કંઈ લક્ષ્ય ભ્રમણ કરી પૈસા જેવી નજીવી રકમ ઉઘરાવી. એમાંથી કેન્દ્રિત કરવાની અગત્ય ભાવનગરે ઉભી કરી છે અને મોટી પ્રતિભા સંપન્ન સંસ્થાઓના સર્જન કરનાર એક જ્યાં સુધી એને અનુસરતી ભૂમિકા ન રચાય ત્યાં સુધી કરતાં વધુ આત્માઓના પ્રાણપૂરક ઉદાહરણથી સામાન્ય અધિવેશન પ્રત્યેનો તલસાટ ઉદભવો મુશ્કેલ છે. કક્ષાના માનવીમાં પણ ધડો લેવા લાયક જાગ્રતિ દષ્ટિ- અધિવેશન ભરતાં ખર્ચ બહુ આવે છે. એ માટે ગોચર થાય છે. સેવાની તમન્ના ઉડીને આંખે વળગે છે. પ્રમુખ નથી મળી શકત કિવા કોઈ સ્થળનું આમંત્રણ પ્રૌઢને ચુનંદા કાર્યકરોના જે ખ્યાન કોન્ફરન્સની વકીગ નથી એ મંગવા કરાવનાર પ્રશ્નો છે એવું કોઈ ન કમિટિની છેલ્લી બેઠકમાં થયાં, એ ગમે તેવા સુષુપ્ત માને. એનો તોડ તે આણી શકાય તેમ છે. જે નડતર આત્માને જગાડે એટલું જ નહિ પણ ગુંચવાયેલા કક- છે એ તો અધિવેશન “શા માટે લારવું'? અને “એમાં ડાને ઉકેલ આણી ભાવિ કાર્યક્રમ તરફ ડગ ભરવાની શું કરવું” એ સવાલની છે. તાલાવેલી પ્રગટાવે તેવાં હતાં. એ પાછળ શબ્દાડંબર આંટલા પ્રમાણની નિષ્ક્રિયતા નેત્ર સામે દેખાતી નહોતો પણ સેવાની ઉંડી ધગશ અને એ કરતાં પણ હોવા છતાં એક વર્ગને એક સવાલને પડતો મૂકવાની તસુ આગળ વધે એવી શિપ્ત પાલનની નિર્મળવૃત્તિની ઈચ્છા નથી ! એતે ચર્ચાના પ્રચારમાંજ-પતે માની દર્શન થતાં હતાં.
લીધેલા સુધારામાંજ-સમાજનું શ્રેય અને અધિવેશનની ઐક્ય માટેના થઈ રહેલા પ્રયાસો માટે તેમણે પણ સફળતા માને છે ! બીજે વર્ગ એટલે ચુસ્ત છે કે આનંદ વ્યક્ત કર્યો. એ ચાલુ રહે ને બીજી તરફ ધર્મની વાતમાં જરા પણું હસ્તક્ષેપ કરાય તે રિસાઈ અધિવેશન ભરવાની તૈયારી થાય એ તેમના વકતવ્યનો બેસે! એ મડાગાંઠ તેડવા સારૂ વચલા માર્ગ તરિકે વનિ હતું. એ સંબંધમાં અત્યાર સુધીની ચાલી આવતી કેવળ કેળવણી ને બેકારીના પ્રશ્નો લેવા અને સંગઠન પ્રથાને તિલાંજલિ આપી કેવી પદ્ધત્તિ અખ્તયાર કરવી જમાવવું એવી પેરવી આદરાઈ રહી છે. મુંઝવનારી એ પણ તેમણે જણાવ્યું. એ સંબંધમાં જૈનયુગના સ્થિતિ ઉપરના ભિન્ન વિચારમાં છે. એ સબંધમાં ખુદ ગતવર્ષના અંકમાં બંધારણની ચર્ચા વેળા લગભગ એ વક' ગ કમિટિના સભ્યોમાં તેડ જેડ કરી એક માગ બંધુઓના વિચારને મળતું સુચન કરી ગયા હોવાથી નિશ્ચિત ન થાય ત્યાં લગી “ ગામમાં પિસવાના ફાંફાં ને એનુ ચવતચર્વણ ન કરતાં મુશ્કેલી કયાં નડે છે, કિવા પટેલને ત્યાં ઉના પાણું જેવું!” લેખાય. અધિવેશન ભરવામાં મુખ્ય અવધ કયાં ખડો થાય છે અધિવેશન જે જૈન સમાજના શ્રેયને માટેજ ભરએનો વિચાર કરવાની અગત્ય છે.
વાનું હોય તે છેલ્લા દશકાની પરિસ્થિતિને નિષ્પક્ષપણે એ સાચું છે કે રાષ્ટ્રિય મહાસભા જેવી રીતે અભ્યાસ કરી-લાભાલાભનો વિચાર કરી-જરૂર કેટલીક પગભર થઈ તેવી રીતે આપણી કેન્ફરન્સ પણ પગભર બાબતમાં પરિવર્તન કરવું પડશે-સુધારાના નામે થઈ કાર્યશીલ બને એ સૌ કોઈની તમન્ના છે. એ સારું સ્વછંદ નહી ચાલે. તે વિના આમ જનતાને સાથ નહીં એ મહા સભાની માફક આપણી જૈન મહા સભા માટે મળે. પરિવર્તન કરવામાં આવશે તો શું કરવું ? એ રેખાંકન કરાવું જોઈએ. છતાં એ વાત ભુલવાની નથી કે પ્રશ્ન નહીં જ રહે. એને ઉકેલ તો નજર સામે તરવરશે. ઉભય વચ્ચે અને ઉભયના કાર્ય પ્રદેશ વચ્ચે જે કેટલુંક એ સારૂં અગત્ય છે એક કરતાં વધુ વાર છુટથી વિચાઅંતર છે તે તરફ જે દુર્લક્ષ દાખવી કેવળ અનુકરણ રેની આપ લે કરવાની અને કેઈ નિયત કાર્યક્રમ કરવામાં આવે તે એ પાછળ પરિણામ નિરાશા ભર્યું જ જવાની. ભાવના વશ થઈ પરોક્ષમાં રાચવા કરતાં રહેવાનું. ઉભયના પીઠબળમાં જે વિલક્ષણતા સમાયેલી દ્રષ્ટિ સન્મુખ પથરાયેલા પ્રત્યક્ષને બરાબર આંક છે અને ઉભય પાછળ જે ઈતિહાસ સંકળાયેલો છે એ મૂકવાની જરૂર સવિશેષ છે.
