________________
ગુજરાતના જૈનધમ
૩૧
અને તેથી દરેક લક્ષ્મીવાન જૈન ગૃહસ્થની એ મહત્ત્વકાંક્ષા રહી છે કે જો શક્તિ અને સામગ્રી પ્રાપ્ત હાય તા નાનુ ં-મોટુ પણ એકાદું નવું જૈન મદિર બંધાવવું, અગર જૂનું મ ંદિર સમરાવવું. અને જો તેટલી શક્તિ ન હેાય તેા પછી સમુદાય સાથે મળીને પણ મ ંદિર, મૂર્તિ આદિ રચવામાં કે તેની પૂજા-પ્રતિષ્ઠા આદિ કરવામાં યથાશક્તિ પેાતાના ફાળા આપવા અને એ રીતે લક્ષ્મીને કાંઈક પણ ઉપયાગ એ નૃત્ય માટે અવશ્ય કરવા. 'દિનિર્માણ પાછળ તે કાળના એ જૈનચાર્યાએ જે આટલા બધા વિશિષ્ટ ભાર આપ્યા અને આ કાર્ય દ્વારા પુણ્યપ્રાપ્તિની મહત્ત્વાકાંક્ષા જાગ્રત કરવા માટે શ્રાવાને તેમણે જે સતતરૂપે લક્ષ્મીની સાર્થકતા ઉપદેશી તેના લીધે જૈતાએ આજ સુધીમાં ગુજરાતમાં હજારા જૈન મદિરા બધાવ્યાં અને લાખા જૈન મૂર્તિ સ્થાપિત કરી-કરાવી. ગુજરાતનાં ગામેગામ અને નગરેનગર નાનાંમેટાં અસખ્ય જૈનમંદિરા બધાયાં; અને એ રીતે ગુજરાતની સ્થાપત્યકળાના અદ્ભુત વિકાસ સધાયેા. એ સુંદર અને સુરમ્ય મદિરાના અસ્તિત્વથી ગુજરાતનાં કેટલાંય ક્ષુદ્ર ગ્રામેાને પણ નગરની શાલા પ્રાપ્ત થઈ અને નગરાને પેાતાની સુંદરતામાં સ્વ’પુરીની વિશિષ્ટ આકર્ષકતા મળી. દુર્ભાગ્યે ગુજરાતનાં એ દિવ્ય દેવમંદિર અને ભવ્ય કળાધામેાને વિધર્મીઓના હાથે વ્યાપક વિધ્વંસ થઈ ગયા છે, અને આજે તેા તેનેા હજારમા હિસ્સા પણ વિદ્યમાન નથી. છતાં જે કાંઈ શેાડાણા અવશેષા બાકી રહ્યા છે તેમનાં દનથી ગુજરાતની સ્થાપત્યકળાને આજે આપણને જે કાંઈક યત્કિંચિત્ સ્મૃતિસ ંતાપ થાય તેવા આહ્લાદ થઈ શકે છે તે માટે આપણે જૈતાને જ ઉપકાર માનવા જોઈ એ. શોભારૂપ ભવ્ય તીથ સ્થાને
શત્રુંજય, ગિરનાર, તારંગા, આણુ અને પાવાગઢ જેવાં ગુજરાતનાં પ`શિખરા, જે આજે જગતના પ્રવાસીઓને આકી રહ્યાં છે, તે પર જે જૈનાએ બાંધેલાં એ દેવમંદિર ન હેાત તા તેમનુ નામ પણ કાણ લેત? અમદાવાદમાં મુસલમાનેની મસીદા સિવાય,
