________________
૪૨.
જેને ઈતિહાસની ઝલક કાઢ્યાં હતાં તથા તેણે જાતે પણ વર્ષમાં અમુક અમુક મહિનાઓ અને દિવસે માંસાહાર સર્વથા ન કરવાનો નિયમ લીધે હતે. - ચૌલુક્યોના શાસનકાળમાં જેને ગુજરાતમાં ઘણો આગળ પડત મોભે ભેગવતા હતા એ આપણે ઉપર જોયું છે. તે ઉપરાંત એ વંશનો સૌથી વધુ પ્રતાપી અને શુરવીર રાજા કુમારપાળ જૈનધર્મમાં સંપૂર્ણ શ્રદ્ધાવાન બની એ ધર્મની તેણે, પાછલી અવસ્થામાં, ગૃહસ્થાચિત દૃઢ દીક્ષા પણ સ્વીકારી હતી. એ રાજાએ પિતાના આખા સામ્રાજ્યમાં જીવહિંસા થતી બંધ કરવા માટે આગ્રહપૂર્વકની રાજાજ્ઞાઓ જાહેર કરી હતી અને માંસાહાર ન કરવા માટે તેમ જ દેવી-દેવતાઓને પણ પશુ-પક્ષીઓનું બલિદાન ન આપવા માટે રાજ્યોષણાઓ કરાવી હતી. માંસાહાર તેમ જ જીવહિંસાનિષેધક આવી સતત પ્રવૃત્તિઓને લીધે ગુજરાતની પ્રજામાંથી એ વસ્તુ ઘણી ઓછી થઈ ગઈ. આજે આખા હિંદુસ્તાનમાં સૌથી ઓછો માંસાહાર ગુજરાતમાં છે, અને સૌથી ઓછી પ્રાણીહિંસા ગુજરાતમાં થાય છે. માંસાહારની સાથે જૈનેએ મદ્ય-નિષેધ અને વ્યભિચાર નિષેધ ઉપર પણ તેટલે જ ભાર મૂક્યો છે અને એ મહાદુર્બસનોના નિવારણ માટે પણ જૈન ઉપદેશકોએ એટલે જ પરિશ્રમ ઉઠાવ્યો છે.
ગુજરાતના ઉચ્ચ ગણાતા પ્રજાવર્ગમાં એ દુર્વ્યસનને, સર્વથા નહિ તે, ઘણા મોટા પ્રમાણમાં પણ જે પ્રશંસનીય અભાવ જોવામાં આવે છે. તેમાં એ પૂર્વકાલીન જૈન ઉપદેશકેની ઘણી મોટી અસરનું પરિણામ રહેલું છે. ગુજરાતમાં અને પ્રચાર માત્ર હલકી ગણાતી કેમોમાં દેખાય છે. અને તે પણ અંગ્રેજોના શાસનના પ્રતાપે એટલે વળે છે. માંસ, મધ અને વ્યભિચારની પ્રબળતાના અભાવે પ્રજામાં ખૂન અને સંત્રાસની પ્રવૃત્તિ પણ ઓછી હેય એ સ્વાભાવિક છે. આખાય ભારતમાં આજે ગુજરાતી પ્રજા એકંદર શાંતિપ્રિય, સૌમ્યસ્વભાવવાળી, વિશિષ્ટ દયાભાવ ધરાવનારી અને દુઃખિતેને ઉદાર દિલથી મદદ કરનારી તરીકે વખણાય છે. અને એ ગુણમાં ઉન્નત થવા અનેક
