________________
૪ સિદ્ધસેન દિવાકર અને સ્વામો સમતભદ્ર
જૈનધર્મીના પ્રમાણુશાસ્ત્રના મૂળ પ્રતિષ્ઠાપક આચાર્ય' સિદ્ધસેન દિવાકર અને આપ્તની મીમાંસા દ્વારા સ્યાદ્વાદ( અનેકાંતવાદ )નું સમર્થન કરનાર સ્વામી સમંતભદ્રએ અને જૈનધર્માંના મહાન પ્રભાવક અને સમ' સંરક્ષક મહાત્મા છે. આ બન્ને મહાપુરુષોની કૃતિઓને જોવાથી એમના સ્વભાવ અને પ્રભાવમાં એક પ્રકારની સવિશેષ સમાનતા પ્રતીત થાય છે. બન્નેએ પરમાત્મા મહાવીરના સૂક્ષ્મ સિદ્ધાંતાને ઉત્તમ રીતે સ્થિર કર્યાં અને ભવિષ્યમાં પ્રતિપક્ષીઓ તરફથી થનારા આકરા તર્ક પ્રહારાથી જૈન દર્શનને અજેય બનાવવા માટે અમેાધ શક્તિ ધરાવતા એવા પ્રમાણુશાસ્ત્રનુ` સુદૃઢ સંકલન કર્યું.. જૈન તૈયાચિકાના પુરાગાસી
આ બન્ને મહાવાદીએએ રચેલ જૈન તર્કશાસ્ત્રની મૂળ ભીંતેા ઉપર મલ્લવાદી, અજિતયશા, હરિભદ્ર, અકલંક, વિદ્યાનંદ, માણિકયનંદિ, પ્રભાષ્ય, અમૃતચંદ્ર, અનન્તવીર્યાં, અભયદેવ, શાંતિસૂરિ, જિનેશ્વર, વાદી દેવસૂરિ, હેમચંદ્રસૂરિ, મલ્લિષેણુ, ગુણરત્ન, ધર્માભૂષણ અને યોવિજય આદિ સમ જૈન નૈયાયિકાએ મેાટા મેાટા તત્ર થારૂપી વિશાળ અને દુંમ દુર્ગાની રચના કરીને જૈનધર્માંના તાત્ત્વિક સામ્રાજ્યને અન્ય વાદીરૂપી પરચક્રની સામે અજેય બનાવ્યું છે.
અનૅના સંપ્રદાય અને સમય
આપણને હજી એ પૂરેપૂરું નિશ્ચિત રૂપે જ્ઞાત નથી થયું કે આ બન્ને મહાપુરુષો કયારે અને કયા સંપ્રદાયમાં થઈ ગયા; પરંતુ પૂર્વ
