________________
૧૫૦
જૈન ઇતિહાસની ઝલક
કેટલાક ગ્રંથાને અંતે, એ ગ્રંથા તે ઉપાશ્રયામાં રચાયા હતા એવા ઉલ્લેખા અમે જોયા છે. આ ઉપરથી લાગે છે કે આ કુળ શ્રીમાન, રાજમાન્ય તથા લેાકમાન્ય હતું.
>
વિજયપાલનું નામ આ નાટક સિવાય બીજે કયાંય અમારા જોવામાં આવ્યું નથી. એની ખીજી કાઈ કૃતિ પણ હજી સુધી હાથમાં આવી નથી. પરંતુ આ નાટકમાં એ પેાતાને ‘મહાકવિ ' કહે છે તે ઉપરથી એણે આ સિવાય બીજા પણ ગ્રંથા રચ્યા હશે એમ અનુમાન થાય છે. એ પ્રથા નષ્ટ થયા હશે અથવા તે કાઈક ધરના ખૂણામાં સડતા હશે. અસ્તુ.
સિદ્ધપાળ સંબંધી ઉલ્લેખે।
આ યશસ્વી કુળ વિષે જેટલી માહિતી અમને મળી છે તે બધી અહી આપીએ છીએ.
વિજયપાલના પિતાનું નામ, તેણે પાતે જ આ નાટકમાં ઉલ્લેખ કર્યાં છે તે પ્રમાણે, સિદ્ઘપાલ હતું. એ પણ ‘ મહાકવિ ' હતા. એની સ્વતંત્ર કૃતિ અમે કદી જોઇ કે સાંભળી નથી. શતાથી કાવ્ય, સૂક્તમુક્તાવલી, સુમતિનાથચરિત્ર, કુમારપાળપ્રતિખાધ વગેરે કેટલાક સ ંસ્કૃતપ્રાકૃત ગ્રંથાના પ્રણેતા સેામપ્રભસૂરિ નામે એક મહાન જૈન વિદ્વાન થઈ ગયા છે. તેમના છેલ્લા એ ગ્રંથાની અન્તિમ પ્રશસ્તિમાં સિદ્ઘપાળના ઉલ્લેખ છે. એ ગ્રંથ સિદ્ઘપાળે બંધાવેલ ઉપાશ્રયમાં રહીને સામપ્રભસૂરિએ રચ્યા હતા એવા પ્રસંગ વર્ણવેલ છે..........
આ ગ્રંથમાં ખીજે એ-ચાર ઠેકાણે પણ સિદ્ઘપાલના ઉલ્લેખ કરેલા છે, એના કેટલાક શ્લેાકેા પણ આપેલા છે. એક વાર કુમારપાલ માટે સંધ લઈ ને ગિરનારની યાત્રાએ ગયા હતા. સાથે હેમચંદ્રાચાય પણુ હતા. ડુંગરના ઢાળ ધણા સખત હતા. વૃદ્ધાવસ્થાને લઈ તે રાજા ડુંગર ઉપર ચડી ત્યાં આવેલાં મદિરાનાં દર્શન ન કરી શકયો અને તેથી ધણું ખિન્ન થયા. યાત્રા પૂરી થતાં રાજધાની પાટણમાં પાછા આવ્યા; તે વેળાએ
