________________
૧૨૦
ધર્મમય જીવન અને સ્વર્ગવાસ
તે જેમ નૈતિક અને સામાજિક બાબતેામાં બીજાને માટે આદર્શરૂપ હતા, એ જ રીતે ધાર્મિક બાબતેમાં પણ તે ઉત્કૃષ્ટ ધર્માત્મા, જિતેન્દ્રિય અને જ્ઞાનવાન હતા. જ્યારથી એમને હેમચ ́દ્રાચાર્ય'ના સમાગમ થયા ત્યારથી એમનું મન ધ` તરફ ઝૂકવા લાગ્યું. તે હમેશાં એમના ધર્માંપદેશ સાંભળતા. જૈનધમ ઉપર એમની શ્રદ્ધા દિવસે દિવસે વધતી અને દૃઢ થતી ગઈ. છેવટે સ ંવત ૧૨૧૬માં એમણે શુદ્ધ શ્રદ્ધાપૂર્વક જૈનધર્માંની ગૃહસ્થ દીક્ષા અંગીકાર કરી— સમ્યકત્વમૂલક ખાર વ્રતનેા સ્વીકાર કરીને તે પૂર્ણ શ્રાવક બન્યા... એક અંગ્રેજ વિદ્વાન લખે છે કે“ કુમારપાલે જૈનધર્મનું ખૂબ ઉત્કૃષ્ટતાપૂર્ણાંક પાલન કર્યું' અને ગુજરાતના આખા રાજ્યને એક આદર્શ જૈન રાજ્ય બનાવ્યું.
,,
જૈન ઇતિહાસની ઝલક
પેાતાના ગુરુ હેમચંદ્રના સ્વર્ગવાસ પછી છ મહિને, વિ. સં. ૧૨૩૦માં, ૮૦ વર્ષની ઉંમરે, મહારાજા કુમારપાળ આ અસાર સસારના ત્યાગ કરી સ્વર્ગવાસી બન્યા !
મુનિ લલિતવિજયજી ( પછીથી આચાય વિજયલલિતસૂરિજી ) સ’કલિત, હિંદી ‘કુમારપાલચરિત’ની વિ. સં. ૧૯૭૦ માં લખેલી હિંદી પ્રસ્તાવના, જે સિંધી જૈન ગ્રંથમાલાના ૪૧માં ગ્રંથ ‘ કુમારપાલ-ચરિતસ`ગ્રહ’માં પુન: મુદ્રિત થયેલી છે; તેમાંથી સંક્ષેષપૂર્વક અનુવાદિત.
*
*
*
સરસપૂર્ણ અસાધારણ જીવન
કુમારપાલ રાજાનું જીવન ગુજરાતના પ્રતિહાસમાં એક અનેરું સ્થાન ભાગવે છે. કેવળ ગુજરાતના ઇતિહાસમાં જ નહીં. આખાયે ભારતના ઇતિહાસમાં પણ તેનું વિશિષ્ટત્વ ખાસ જુદું તરી આવે છે. તેનું જીવન એક સાધારણ રાજજીવન જેવું સામાન્ય ન હતું; તેનામાં અનેક અસાધારણતા હતી. મનુષ્યજીવનની ઉચ્ચ–નીચ એવી બધી
