________________
૧૩૨
જૈન ઇતિહાસની ઝલક ઇતિહાસમાં કદાચિત એ એક જ પહેલો અને છેલ્લો દાખલ હશે કે જેમાં હેમચંદ્ર જે જૈનધર્મને સૌથી મહાન આચાર્ય શિવમંદિરમાં જઈ, શ્રદ્ધાળુ શિવની માફક– यत्र तत्र समये यथा तथा योऽसि सेोऽस्य भिधया यया तया। वीतदोषकलुषः स चेद् भवान् एक एव भगवन्नमोऽस्तु ते ॥ આવી અદ્ભુત કલ્પના અને અનુપમ રચના દ્વારા શિવની સ્તુતિ કરે છે; તથા ગંડ બૃહસ્પતિ જેવો મહાન શૈવ મઠાધીશ જૈન આચાર્યને ચરણમાં વંદના કરી
चतुर्मासीमासीत्तव पदयुगं नाथ निकषा
कषायप्रध्वंसाद् विकृतिपरिहारव्रतमिदम् । इदानीमुभिद्यन्निजचरणनिला ठितकले
जलक्लिन्नैरन्नेर्मुनितिलक वृत्तिर्भवतु मे ॥ આવી સ્તુતિ દ્વારા, એક સુશિષ્યની જેમ, અનુગ્રહની યાચના કરે છે.
ઇતિહાસના સેંકડે પ્રબંધે તપાસતાં, તેમાં માત્ર આ એક જ એવો રાજા જડી આવે છે કે જે કુલપરંપરાપ્રાપ્ત “ઉમાપતિવરલબ્ધપ્રૌઢપ્રતાપ” બિરદમાં અભિમાન ધારણ કરતા છતાં પણ સ્વરુચિસ્વીકૃત • પરમાર્વત” બિરુદથી પિતાને તકૃત્ય માને છે. જે ભાવ અને આદરથી એ સેમેશ્વરના પુણ્યધામને જીર્ણોદ્ધાર કરાવે છે, તે જ ભાવ અને આદરથી તેની જ પડશમાં પાર્શ્વનાથનું જૈન ચૈત્ય પણ એ પ્રતિષ્ઠિત કરાવે છે. ગુજરાતની ગન્નત રાજધાની અણહિલપુરમાં કુમારપાલ શંભુનાથના નિવાસ માટે કુમારપાલેશ્વર અને પાર્શ્વનાથના નિવાસ માટે કુમારવિહાર એમ બે મંદિરે પાસે પાસે બંધાવે છે. ધાર્મિક સહિષ્ણુતાના આદર્શનું આના કરતાં વધારે આકર્ષક ઉદાહરણ બીજું મળવું મુશ્કેલ છે.
