________________
૩૪
ગુજરાતના ધમ શ`પ્રદાય
કપાલ છે. ત્રિશૂલથી વીધાયેલ અ ંધકાસુર જોવા મળે છે. આ પ્રતિમાની ઊ ંચાઈ લગભગ ૮૨ સે.મી. છે અને પહેાળાઈ લગભગ ૩૩ સે.મી. છે. આ પ્રતિમા સેાલ કી યુગની હોય તેમ જણાય છે.
(૨) ત્રિપુરાન્તક :
ત્રિપુરાન્તક શિવની એક પ્રતિમા ગુજરાત-સૌરાષ્ટના જિ. ભાવનગરના ધૂમલી (ભૂતાંગલિકા) પાસેથી ટેકરી ઉપર ચેલેશ્વરના ખ ંડિત મંદિરમાં જોવા મળે છે. આવી ખીજી એક પ્રતિમા સૂણુક(જિ. મહેસાણા)ના નીલકંઠ મહાદેવના મદિરમાં આવેલી છે.
(૩) ઉમા-મહેશ્વરની યુગલ પ્રતિમાઓ :
શિવના આ સ્વરૂપની પ્રતિમાએ ગુજરાતમાંથી ઘણે ઠેકાળેથી મળે છે. દા.ત., કારવણુ, કપૂરાઈ, ટીટાઈ, સામનાથ, ભરૂચ, ખંભાત, માઢેરા, પાટણ, સિદ્ધપુર, ડભાઈ, રાડા વગેરે. આમાં ઉમા મહેશ(શિવ)ના ખેાળામાં બેઠેલાં દર્શાવેલ છે.
(૪) કિરાતાર્જુનીય સ્વરૂપઃ
અર્જુનના બળની કસેાટી કરવા શિવે ધારણ કરેલા કિરાતના સ્વરૂપની પ્રતિમા, ખેરાળુ તાલુકાના મંદપુર ગામના દુધેશ્વર મહાદેવના મંડાવરની છાજ (છત)માં આવેલી છે.
(૫) હૌરવ મૂર્તિ :
આ શિવનું રૌદ્ર સ્વરૂપ છે. આ સ્વરૂપની પ્રતિમાએ કખાઈ (ચાણસ્મા પાસે), ખંડેાસણ (વીસનગર) પાસેથી મળે છે. આ પ્રતિમા ચતુર્ભૂજ અને નમ સ્વરૂપે છે.
મહાકાલ સ્વરૂપ :
આ સ્વરૂપની પ્રતિમા મેાઢેરાના સૂર્યમંદિરના પ્રવેશ દ્વારની ઉત્તરે આવેલ છે. આ કાલભૈરવના સ્વરૂપ તરીકે એળખાય છે.
વીરભદ્ર :
શિવનું આ એક રૌદ્ર સ્વરૂપ છે. આ સ્વરૂપની પ્રતિમા શામળાજીમાં ત્રિલેાકીનાથના મંદિરમાં જોવા મળે છે.
