Book Title: Gathasaptashati
Author(s): Nathuram Shastri
Publisher: Pandurang Javji
View full book text
________________
काव्यमाला।
प्रस्नौति स्तन एकः परः पुलकितोस्ति नखमुखालिखितः।
पुत्रस्य च प्रियस्य च मध्यगताया हि दयितायाः॥९॥ प्रनीति सुतप्रेम्णा स्तन्यं प्रस्रवति । परो द्वितीयः स्तनः प्रियतमकृतनखालेखनेन रोमाञ्चयुक्तो भवति । सुतं प्रति वात्सल्यस्य प्रियं प्रति चानुरागस्य युगपदुदयेन भावदयसमावेशो बोध्यः । तथा च प्रियसमागममहिम्नैव समवाप्तसुतस्नेहसुखाः सुदृशः प्रसन्नान्तःकरणाः सत्यः प्रियतमे सुबहुलमनुरज्यन्ति, त्वयापि तथैव समनुष्ठेयमिति नायिकां प्रति सख्याभिव्यज्यते । 'तत्तत्कारणसांनिध्यादेकस्मिन्नने के भावा भवन्तीति निदर्शयन्कोपि सहचरमाह' इति गङ्गाधरः । जारं प्रत्यनवसरप्रकटनपरं दूत्या वचनमिदमिति केचित् । बालायां ग्रामनायकतनयायां बद्धसाभिलाषदृष्टिः कश्चन सहचरमाह
एत्ताइचिअ मोहं जणेइ बालत्तणे वि वट्टन्ती। गामणिधूआ विसकन्दलिब वड्डीऑ काहिइ अणत्थम् ॥१०॥
[ एतावत्येव मोहं जनयति बालत्वेऽपि वर्तमाना । ___ ग्रामणीदुहिता विषकन्दलीव वर्धिता करिष्यत्यनर्थम् ॥] एतावत्यपि मोहं जनयति बाल्येपि वर्तमानेयम् । विषकन्दलीव कुर्याद् ग्रामणिदुहिता हि वर्द्धितानर्थम् ॥ १०॥ एतावत्यपि एतावन्मात्रवयस्कैव । अपिरेवार्थे । मोहं जनयति चित्तं मोहयति । अग्रे वर्धिता वृद्धिं गता इयं ग्रामणीदुहिता विषकन्दलीव विषाङ्कुर इवानर्थ कुर्यात् । विषकन्दली पूर्व लध्व्यपि अग्रे यथानर्थ करोति तथेयमपि यौवने कामुकानां विषमविषमशरविवर्धितं वेदनातिशयमुत्पादयेदित्यर्थः । ग्रामणिदुहितेत्यत्र इको ह्रखो ड्य इति ह्रखः पूर्वमप्युक्त एव । यौवने जनिष्यमाणं ग्रामणीसुतायाः शोभातिशयं भावनाद्वाराधुनैवानुमाय बद्धाभिलाषस्यास्य रसिकशिरोमणेरुक्तौ रसाभासता कथंचित्समाधेया । 'ग्रामणीपुत्र्यां -साभिलाषः कोपि प्रहसनमाह' इत्यवतरणमात्रेणैव गङ्गाधरस्तु संकटगङ्गामुल्लचितवान् ।
कामकलाकुशलेन तेन सह कथमिव रात्रौ सुरतमभूदिति रहस्यान्तर्भुक्तया वयस्यया पृष्टा काचिद्धरिनमस्कारापदेशेन सपरिहासमाह---
अपहुप्पन्तं महिमण्डलम्मि णहसंठि चिरं हरिणो । तारापुप्फप्पअरश्चिअं व तइ प णमह ॥११॥ [अप्रभवन्महीमण्डले नभःसंस्थितं चिरं हरेः ।
तारापुष्पप्रकराञ्चितमिव तृतीयं पदं नमत ॥] अप्रभवद्भूमितले हरेनभःसंस्थितं सुचिरम् ।
ताराकुसुमप्रकराञ्चितमिव चरणं तृतीयमानमत ॥ ११ ॥ भूमितले अप्रभवत् असंमात् (शत्रन्तम् )। तारारूपेण पुष्पप्रकरेणाञ्चितम् । हरेत्रिविक्रमस्य । भूतलं पातालं च परिमाय गगनपरिमाणाय नभसि उच्छ्रितं तृतीयं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446