Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५८०
प्रज्ञापनासूत्रे कुमाराणाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ता, 'एवं जहा नेरइया' एवं-पूर्वोक्तरीत्या यथा नैरयिकाः प्ररूपिताः 'जहा असुरकुमारा' यथा चासुरकुमाराः प्ररूपिताः 'तहा नागकुमारावि जाव थणियकुमारा वि' तथा नागकुमाराः अपि, यावत्-सुवर्णकुमारा अपि, अग्निकुमारा अपि, विद्युत्कुमारा अपि, उदधिकुमारा अपि, द्वीपकुमारा अपि, दिक्कुमारा अपि, पवनकुमारा अपि, प्ररूपणीयास्तथा चैतेषामपि अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः, 'तत्र प्रत्येकं द्रव्यार्थतया तुल्याः, अवगाहनार्थतया चतुः स्थानपतिताः, स्थित्या चतु:स्थानपतिताः, कृष्णवर्णपर्य वैः, लोहितवर्णपपर्यवैः, हारिद्रवर्णपर्यवैः, शुक्लवर्णपर्यवैः, सुरभिगन्धपर्यवैः दुरभिगन्धपर्यवैः, तिक्तरसपयेवैः, कटुकरसपर्यवैः, कषायरसपर्यवैः, अम्लरसपर्यवैः मधुररसपर्यवैः, कर्कशस्पर्शर्यवैः, मृदुकस्पर्शपर्यवैः, गुरुकस्पर्शपर्यवैः, लघुकस्पर्शपर्यवैः, शीतस्पर्शपहले नारकों की प्ररूपणा की गई है और यह असुरकुमारों की प्ररूपणा की गई है, उसी प्रकार नागकुमारों से लेकर स्तनितकुमारों तक अर्थात् अग्निकुमारों, विद्युत्कुमारों, उदद्धिकुमारों, द्वीपकुमारों, दिशाकुमारों, पवनकुमारों और स्तनितकुमारों की भी प्ररूपणा समझ लेनी चाहिए । इन सब के भी अनन्त पर्याय हैं । ये सब असुरकुमार भी द्रव्य की अपेक्षा और प्रदेशों की अपेक्षा तुल्य हैं, अवगाहना की अपेक्षा चतुःस्थानपतित हैं, स्थिति की अपेक्षा भी चतुःस्थानपतित हैं । कृष्णवर्ण पर्यायों, नीलवर्ण पर्यायों, लोहितवर्ण पर्यायों, पीतवर्ण पर्यायों, शुक्लवर्ण पर्यायों, सुरभि-दुरभिगंध पर्यायों, तिक्तरस पर्यायों, कटुकरस पर्यायों, कषायरस पर्यायों, अम्लरस पर्यायों, मधुररस पर्यायों, कर्कशस्पर्श पर्यायों, मृदुस्पर्श पर्यायों, गुरुस्पर्श છે. અને આ અસુરકુમારની પ્રરૂપણા કરેલી છે, એ જ પ્રકારે નાગકુમારથી લઈને સ્વનિતકુમાર સુધી અર્થાત્ અગ્નિકુમારે, વિદુકુમાર, ઉદધિકુમાર, દ્વીપ કુમારે, દિશાકુમારે, પવનકુમારે, અને સ્વનિતકુમારની પણ પ્રરૂપણ સમજી લેવી જોઈએ. આ બધાના અનન્તપર્યાય છે. આ બધા અસુરકુમાર પણ દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અને પ્રદેશની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે, અવગાહનાની અપેક્ષાએ ચતુઃ સ્થાન પતિત છે, સ્થિતિની અપેક્ષાએ પણ ચતુઃ સ્થાન પતિત છે. કૃષ્ણ વર્ણ પર્યા, નીલવર્ણ પર્યા, હિતવર્ણ પર્યા, પીતવર્ણ પર્યા, શુકલવર્ણ પર્યાયો, સુરભિ-દુરભિ ગંધ પર્યાયો, તિક્ત રસ પર્યા, કટુક રસ પર્યા કષાય રસ પર્યા, અસ્ફરસ પર્યા, મધુરરસ પર્યાયે કર્કશસ્પર્શ પર્યા મૃદુસ્પર્શ પર્યા, ગુરૂસ્પર્શ પર્યાયે, લઘુસ્પર્શ પર્યા, શીતસ્પર્શ પર્યા, ઉષ્ણસ્પર્શ પર્યાયથી, સ્નિગ્ધસ્પર્શ પર્યા. અને રૂક્ષસ્પર્શ પર્યાથી તથા
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
