Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ६ सु. १५ तिर्यग्योनिकाद्युद्वर्तनानिरूपणम्
टीका अथ पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकादीना मुवर्तनावक्तव्यतां प्ररूपयितुमाह'पंचिदियतिरिक्खजोणियाणं भंते ! अनंतरं-उव्वट्टित्ता कहिं गच्छति, कहिं उववज्जंति' हे भदन्त ! पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः खलु अनन्तरम् उद्धृत्य -उद्वर्तनानन्तरमित्यर्थः कुत्र गच्छन्ति ? कुत्रोपपद्यन्ते ? भगवान् आह - 'गोयमा !" हे गौतम ! 'नेरsee जाव देवेसु उववज्जंति' नैरयिकेषु यावत् तिर्यग्योनिकेषु मनुयेषु देवेषु पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिका उद्वर्तनानन्तरम् उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति - 'जइ नेरइएस उववज्जेति यदा नैरयिकेषु पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः उपपद्यन्ते 'किं रयणप्पभापुढ विनेरइ एस - उबवज्जंति' किं रत्नप्रभा पृथिवी नैरयिकेषु उपपद्यन्ते? 'जाव अहे सतमापुढविनेरइएस उववज्जंति ?' यावत् किं शर्कराप्रभा वालुकाप्रभा पङ्कप्रभा धूमप्रभा तमाप्रभापृथिवी - अधः सप्तमपृथिवी नैरयिकेषु उपपद्यन्ते ? भगजाव अणुत्तरॉववाइया देवा) आनत यावत् अनुत्तरोपपातिक देव ( एवं चेव) इसी प्रकार (नवरं ) विशेष (नो तिरिक्खजोणिएस उववज्जंति) तिर्यचों में उत्पन्न नहीं होते (मणुस्सेसु पज्जन्तसंखेज्जवासाउय कम्म भूमगगन्भवक्कंतियमणसेसु उववज्र्ज्जति) पर्याप्त संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूमिज गर्भज मनुष्यों में उत्पन्न होते हैं द्वार समाप्त ॥ टीकार्थ - अब पंचेन्द्रिय तिर्यच आदिकों की उदवर्त्तना का प्ररूपण किया जाता है ।
गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-भगवन् ! पंचेन्द्रिय तिर्यंच उद्वर्त्तना करके अनन्तर कहां जाते हैं ? कहां उत्पन्न होते हैं ?
११२९
भगवान - हे गौतम ! नारकों में यावत् देवों में उत्पन्न होते हैं, अर्थात् नारकों में, तियैचों में मनुष्यों में और देवों में उत्पन्न होते हैं।
गौतम - भगवान् यदि पंचेन्द्रिय तिर्यंच नारकों में उत्पन्न होते हैं। तो क्या रत्नप्रभा पृथ्वी के नारकों में उत्पन्न होते हैं ? या शर्करावासाज्यकम्मभूमगगब्भवक्कं तियमणुस्सेसु उववज्जति) पर्याप्त सभ्यात वर्षांनी आयुવાળા કે ભૂમિજ ગર્ભજ મનુષ્યોમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તિય ગ્લોનિકદ્વાર સમાપ્ત થયું,
ટીકા હવે પચેન્દ્રિય તિય ચા આદિકાની ઉદ્ભવત નાની પ્રરૂપણા કરાયછેઃશ્રી ગૌતમ સ્વામી પ્રશ્ન કરે છે—–ભગવત્ ! પ ંચેન્દ્રિય તિય ́ચ ઉદ્ભવના કરીને ત્યાર પછી ક્યાં જાય છે? ક્યાં ઉત્પન્ન થાય છે !
શ્રી ભગવાન:--ગૌતમ ! નારકામાં યાવત્ દેવામાં ઉત્પન્ન થાય છે, અર્થાત્ નારકામાં તિય ચામાં મનુષ્યોમાં અને દેવામા ઉત્પન્ન થાય છે,
શ્રી ગૌતમ સ્વામી-ભગવન યદિ પ ંચેન્દ્રિય તિયંચ, નારકેામાં ઉત્પન્ન થાય છે તે શું રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકામાં ઉત્પન્ન થાય છે, અગર શરા
प्र० १४२
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨
