Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 822
________________

प्रमेयवोधिनी टीका पद ५ सू.१३ परमाणु पुद्गलपर्यायनिरूपणम् ८०७ नवरम्-विशेषस्तु अवगाहनायां प्रदेशवृद्धिः कर्त्तव्या यावत्-चतुःप्रदेशिके, पश्चप्रदेशिके, षट्प्रदेशिके, सप्तप्रदेशिके, अष्टप्रदेशिके, नवप्रदेशिके, दशप्रदेशिके च स्कन्धे इत्यर्थः, अवगाहनापेक्षया उत्तरोत्तरमेकैकप्रदेशवृद्धिःकार्या दशप्रदेशिकस्कन्धपर्यन्तमिति भावः किन्तु-'णवरं नवपएसहीणत्ति' नवरम्विशेषस्तु यावद्-नवप्रदेशहीनो वक्तव्य इत्यर्थः, अयं भावः-यदा द्वावपि त्रिप्रदेशिको स्कन्धौ त्रिप्रदेशावगाढौ, द्विप्रदेशावगाढौ, एकप्रदेशावगाढी वा भवतस्तदा तुल्यौ, यदा तु एकस्त्रिप्रदेशिकः स्कन्धस्त्रिप्रदेशावगाढो वा द्विप्रदेशावगाढो वा भवति अन्यस्तु त्रिप्रदेशिकः स्कन्धो द्विप्रदेशावगाढो भवति, एकप्रदेता त्रिप्रदेशी जैसी समझनी चाहिए। विशेषता यह है कि दशप्रदेशी स्कंध को नवप्रदेशहीन कहना चाहिए। तात्पर्य यह है कि जव दो त्रिप्रदेशी स्कंध तीन-तीन प्रदेशों में दो-दो प्रदेशों में अथवा एक-एक प्रदेशों में अवगाढ होते हैं तब वे अवगाहना की दृष्टि से परस्पर तुल्य होते हैं, किन्तु जब एक त्रिप्रदेशी स्कंध त्रिप्रदेशावगाढ और दूसरा द्विप्रदेशावगाढ होता है तो वह एकप्रदेशहीन होता है, यदि एक प्रदेशावगाढ होता है तो द्विप्रदेशहीन होता है त्रिप्रदेशावगाढ. दो प्रदेशावगाढ से एकप्रदेशाधिक होता है और एकप्रदेशावगाढ से द्विप्रदेशाधिक होता है । इस प्रकार एक-एक प्रदेश बढाकर चारप्रदेशी से लेकर दशप्रदेशी तक के स्कंधों में अवगाहना की अपेक्षा से हानि-वृद्धि कह लेना चाहिए । दशप्रदेशी स्कंध में हीनता इस प्रकार कही जाएगी -दशप्रदेशी स्कंध जब हीन विवक्षित किया जाता है तो एक प्रदेशવિશેષતા આ છે કે દશ પ્રદેશી સ્કંધને નવ પ્રદેશ હીન કહેવું જોઈએ તાત્પર્ય એ છે કે-જ્યારે બે ત્રિપ્રદેશી સ્કન્ય ત્રણ ત્રણ પ્રદેશમાં બે બે પ્રદેશમાં અથવા એક એક પ્રદેશમાં અવગાઢ થાય છે ત્યારે તેઓ અવગાહનાની દષ્ટિએ પરસ્પર તુલ્ય થાય છે. પરંતુ જ્યારે એક પ્રદેશ કન્ય ત્રિપ્રદેશમાં અવગાઢ બને અને બીજા દિપ્રદેશાવગાઢ થાય છે તે તે એક પ્રદેશ હીન થાય છે જે એક પ્રદેશાવગાઢ થાય છે તે ક્રિપ્રદેશ હીન થાય છે. ત્રિપ્રદેશાવગાઢ બે પ્રદેશાવગઢથી એક પ્રદેશાધિક થાય છે અને એક પ્રદેશાવગઢથી ઢિપ્રદેશાધિક થાય છે એ રીતે એક એક પ્રદેશવધારીને ચાર પ્રદેશી લઈને દશ પ્રદેશ સુધીના સ્કન્ધમાં અવગાહનાની અપેક્ષાએ હાનિ વૃદ્ધિ કહી લેવી જોઈએ. દશ પ્રદેશી સ્કન્દમાં હીનતા આ પ્રકારે કહેવાશે–દશ પ્રદેશી સ્કન્ધ જ્યારે હીન વિવક્ષિત કરાય છે ત્યારે એક પ્રદેશ હીન, ઢિપ્રદેશ હીન. યાવત નવ પ્રદેશ હીન બને
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177