Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 29

રક્ષા માટે 7-’ સમર્થ થતા નથી “ઘર્ષ -તારાથી આ પ્રકારના “કવિધ -રીતિનુંજીવનને “પંજા-સંથાર સમજીને જમurs-કાળાતુ કર્મથી ધરિષદ -ગોટથતિ જુદા થઈ જાય છે. પાન
અન્વયાર્થ – સચિત્ત અથવા અચિત્ત ધન, તથા ભાઈ બહેન આદિ કુટુંબીઓ શરણ આપવાને સમર્થ નથી. આ પ્રકારે જીવનને શરણહીન જાણીને સંયમાનુષ્ઠાન રૂપ ક્રિયા દ્વારા જ જીવ કર્મબન્ધનને દૂર કરી શકે છે. અન્ય કોઈ પણ પ્રકારે જીવ કર્મબન્ધનથી મુક્ત થઈ શક્તો નથી.
ટીકાર્થ_“વિત્ત” પદ સચિત્ત અથવા અચિત્ત દ્રવ્યનું વાચક છે. એક જ માતાના ઉદરમાંથી જન્મ લેનારા ભાઈ બહેનને સોદર કહે છે. ઉપલક્ષણની અપેક્ષાએ અહીં માતા, પિતા, આદિને તથા પશુ આદિને પણ ગ્રહણ કરવા જોઈએ. ભાઈ, બહેન આદિ કઈ પણ વ્યક્તિ આ જીવનું ત્રાણ કરવાને અથવા આ જીવને શરણુ દેવાને સમર્થ નથી. ત્રાણ અથવા શરણુ ન દેવામાં તેમની ઉપેક્ષા વૃત્તિ કારણભૂત હોતી નથી, પરંતુ તેમનામાં એવું સામર્થ્ય જ નથી કે તેઓ ત્રાણુ અથવા શરણ આપી શકે. લેકમાં એવું પ્રત્યક્ષ જોવામાં આવે છે કે સંપૂર્ણ પરિવારથી વીંટળાયેલી અને વિપુલ ધન, ધાન્ય આદિથી સંપન્ન વ્યક્તિ પણ, મૃત્યુને સમયે મરણશય્યા પર પડી પડી દીનતાને અને લાચારીને અનુભવ કરે છે અને મોતને કેળિયે બની જાય છે. તેને બચાવવાને કઈ પણ સમર્થ હોતું નથી. લાખ ઉપાયો કરવા છતાં મેત આગળ તેમને લાચાર જ થવું પડે છે, કહ્યું પણ છે કે – “વાનિ રાષ્ટ” ઈત્યાદિ - ધન ભંડારમાં પડયું રહે છે, પશુ વાડામાં રહી જાય છે, પત્ની ઘરમાં રહી જાય છે, સગાં સંબંધીઓ મશાન સુધી સાથ દે છે, અને દેહ ચિતા સુધી સાથ દે છે. પરંતુ જીવને પરલોકને પંથે તે એકલા જ જવું પડે છે. હા, તેણે કરેલો ધર્મ તે અવશ્ય તેને સાથ આપે છે. એટલે કે ધર્મ જ માણસનું ખરૂં શરણ છે. વળી – “રં ફરી ” ઈત્યાદિ –
“મૃત શરીરને લાકડાં અથવા માટીના ઢગલાની જેમ ધરતી પર છોડી દઈને સગાંસંબંધીઓ ચાલ્યા જાય છે. એકલે ધર્મ જ મૃતશરીરની સાથે જાય છે.”
ચિત્તને આકર્ષનાર તરુણ યુવતીઓ ભલે મેજૂદ હોય, મનને અનુકૂળ મિત્રો પણ ભલે હોય, સારાં સારાં બંધુઓ પણ ભલે હોય, મસ્તક નમાવીને વાત કરનાર નેકર ચાકરેને સમૂહ પણ ભલે હાય, હાથીઓ ઘરના આંગણામાં ઝૂમતા હોય, અને ચપળ અો હણહણતા હોય, પણ તેમને એકવાર તે જવાનું જ છે. આંખ બંધ થતાં જ (મૃત્યુ થતાં જ) તે સૌ અદશ્ય થઈ જાય છે.”
આ પ્રકારે અહીં એ વાતનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે કે સંસારના કોઈ પણ પદાર્થો જીવની રક્ષા કરવાને સમર્થ નથી. જીવન અલ્પકાલીન છે આ બધી વાત જ્ઞપરિણા વડે જાણીને પ્રત્યાખ્યાન પરિજ્ઞા વડે પ્રાણાતિપાત આદિ પાપોને અને સચિત્ત અચિત્ત પદાર્થોના પરિગ્રહને પરિત્યાગ કરીને નિરવદ્ય તપ અને સંયમના આચરણ રૂપ ક્રિયા દ્વારા જ જીવ (આત્મા) કર્મબન્ધને નાશ કરી શકે છે. પા.
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧