Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 124

-ટીકા -
ઉપર્યું કત ગાથાનો ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે બ્રાહ્મણા પાતે પાતાનાશાસ્ત્રના મૂળઉપદેશક રાજ્ઞને માનીને તેમના દ્વારા ઉપષ્ટિ ક્રિયાઓમાં પ્રવૃત્તિ કરતા રહે છે. પરન્તુ તે ઉપદેશક ખરેખર સજ્ઞ હતા કે નહીં, તેના નિણૅય અલ્પજ્ઞ પુરુષત દ્વારા કરી શકાતા નથી. જેપેાતે જ અસર હાય, તેના દ્વારા સજ્ઞને જાણી શકાતા નથી, એવા નિયમ છે. કહ્યુંપણુ છે કે “સફડર્વાતિ હેતતૂ' ઇત્યાદિ જે કાળે સર્વજ્ઞ વિદ્યમાન હાય છે, તે કાળે પણુ જો કોઇ તેમને સર્વજ્ઞ રૂપે જાણવાની ઈચ્છા કરે છે તે પણ તેમને સજ્ઞ રૂપે જાણી શક્યાને સમર્થ થતા નથી, કારણ કે તેનું પેાતાનું જ્ઞાન જ એટલુ પરિમિત હોય છે, કે પેાતાના તે જ્ઞાન દ્વારા તે સને સર્વીસ રૂપે જાણી શકતા નથી. એટલે કે જયાં સુધી સજ્ઞના દ્વારા જાણવામા આવેલા પદાર્થને કોઇ વ્યક્તિ પાતે જ જાણી ન લે, ત્યા સુધી તે વ્યક્તિ તેમને સજ્ઞ રૂપે આળખી શકતી નથી. જેને સજ્ઞ કહેવામાં આવે છે, તેઓ ત્રિકાળવત્તી પદાર્થને જાણતા હોય છે, અને તે પદાર્થાને યથા રૂપે તેએ જાણતા હેાય છે. પરન્તુ આ વાત અલ્પજ્ઞ મનુષ્ય જાણી શક્તા નથી. આ કથનના સંક્ષિપ્ત ભાવાર્થ એ છે કે સČજ્ઞ સમકાલીન અલ્પજ્ઞ પુરુષા પણ સ`જ્ઞની સČજ્ઞતાને સમજી શકતા ન હતા, તેા ત્યાર બાદ ઉત્પન્ન થયેલા માણસા તે તેને કેવીરીતે સમજી શકે?
વળી અન્યનુ જ્ઞાન પ્રત્યક્ષ અનુભવનો વિષય પણ બની શકતુ નથી. ઉપદેષ્ટા પુરુષની વિવક્ષા (કથન કરવા પાછળના આશય)પણ જાણી શકાતી નથી. આ પ્રકારે ઉપદેષ્ટા પુરુષના કથનના આશય નહી સમજી શકવાને કારણે તે બ્રાહ્મણ આદિ દ્વારા પૂવા કત અના (મ્લેચ્છ)ની જેમ, પેાતાના ઉપદેશકના વચનાના અનુવાદ માત્ર જ કરવામા આવે છે એટલે કે તેમના કથનનેા ભાવાર્થ સમજ્યા વિના તેએ પાપટની જેમ તેઉચ્ચારણ જ કરતા હેાય છે. સૂત્રકારે આ ગાથા સુધીની ગાથાઓમા અજ્ઞાનવાદીઓના મતના ઉલ્લેખ કર્યા: છે, હવે તેમના મતમાં રહેલા દેષા બતાવવામા આવે છે”અન્નાઈ નયાળ” ઈત્યાદિ
અજ્ઞાનવાદિયોં કે મત કે દોષદર્શન
શબ્દા — અન્નાળિયા-અજ્ઞાનિનામ્' અજ્ઞાન વાદિયાના ‘વિમ જ્ઞા–વિમા’ પર્યાલાચનાત્મક વિચાર વાળે--અને અજ્ઞાન પક્ષથી ન વિનિયઋ૬-ન વિનિયઋતિ મુક્ત થઈ શકતા નથી. ‘અવળોવિ-બ્રાહ્મનસ્ત્ર' પેાતાને પણ ‘અનુજ્ઞાણિક-ત્રનુશાલિનું” શિક્ષા કરવા માટે નામ્ન અજમ્ પર્યાપ્ત થતા નથી. ફરીથી તે અળાજીલાલ--- અમ્પાનુશાસિતુ' બીજાને કેવી રીતે શિક્ષા આપી શકત ૧૧ળા
—અન્વયા –
જેનામાં જ્ઞાન ન હોય તેને અજ્ઞાની કહે છે. ”જ્ઞાનના અભાવ એટલે. અજ્ઞાન” અજ્ઞાન પદ્મમાં નગ્ સમાવિરાધના અથ માં છે. તેથી અજ્ઞાની એટલે જ્ઞાનથી વિરાધી એવા. વિપરીત જ્ઞાનવાળા.” અજ્ઞાન જ શ્રેષ્ઠ અને શ્રેયસ્કર છે,” એવી માન્યતા અજ્ઞાન પક્ષે સંગત નથી. અજ્ઞાની માણસો પેાતાને અનુશાસિત કરવાને સમ હેતા નથી,તેા અન્યને અનુશાસિત
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૦૧
૧૧૭