Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 69

અન્વયા –
-
આત્માઢુવાદી પૂર્વોક્ત જે કથન કરે છે જે માન્યતા ધરાવે છે. મિથ્યા છે. તેઓ અજ્ઞાની છે, અને પ્રાણાતિપાત આદિ આર ંભેામાં આસક્ત છે. કોઈ કોઈ ખેડુત આદિ લેાકો સ્વયં પ્રાણાતિપાત આદિ આરંભ કરીને તીવ્ર નરક નિંગાદ આદિના દુઃખના ભાક્તા અને છે. આત્મા એક જ હાવાની વાત સ્વીકારવામાં આવે, તા એકે કરેલા અશુભ કર્મીનું ફળ સૌએ ભાગવવું પડત. “એક અશુભ કર્મ કરે. અને તેના ફળ રૂપે બીજા બધા લેાકો દુઃખ ભેાગવે”, એવુ તે કદી જોવામાં આવતુ નથી. તેથી આત્મા એક જ છે, ” આ પ્રમાણે કહેવું તે યુક્તિ સંગત લાગતું નથી. ॥ ૧૦૫
66
ટીકાર્ય—આત્માદ્વૈતવાદી (આત્મા એકજ છે, એમ માનનારા) પૂર્વક્તિ પ્રકારની મિથ્યા પ્રરૂપણા કરે છે. તેઓ શા કારણે એવું કહે છે? તેઓ જડ છે એટલે કે સમ્યજ્ઞાનથી રહિત છે. યુક્તિહીન આત્માટૈતિવાહિયાની માન્યતાના આધાર લેવાને કારણે તેઓ જડ છે તથા પ્રાણાતિપાત આદિ આર લેામાં આસક્ત છે. કોઈ કોઈ જીવ આર ંભ સમારંભ આદિ દ્વારા સ્વયં પ્રાણાતિપાત આદિ પાપનુ સેવન કરીને તીવ્ર દુઃખની પ્રાપ્તિ કરે છે. આ કથનને ભાવાથ એ છે કે-જે જીવા અશુભ કર્મ કરે છે, તેઓજ તેના ફળ સ્વરૂપે દુઃખ ભોગવે છે, અન્ય લેકે (અશુભ કર્મ નહીં કરનારા લોકો) તેના ફળસ્વરૂપે દુઃખ ભોગવતા નથી. જો આત્મા એકજ હાત, તેા એકના દ્વારા સેવાયેલા. અશુભ કર્મનું ફળ બીજા લોકોને પણ ભાગવવુ પડત. પરન્તુ એવું બનતું નથી અને તે માન્યતા સંગત પણ લાગતી નથી. આ પ્રકારે આત્માને એક માનવામાં આવે, તેા અન્ય અને મેાક્ષની વ્યવસ્થા પણ સંભવી શકે નહીં. તથા પ્રતિપાદ્ય (શિષ્ય) અને પ્રતિપાદક (શિક્ષક) ના ભેદ ન હેાવાથી તેમના દ્વારા શાસ્ત્રની રચના કરવાનું કાર્ય પણ નિરર્થક બની જાય છે. એજ પ્રમાણે આત્મા જો એક હાત, તા એક જ માણસને જન્મ થાય ત્યારે એક સાથે જ સૌના જન્મ થતા હોત અને એકનુ મૃત્યુ થતાં જ સઘળા જીવાનુ` મૃત્યુ થતું હોત! એક કાઇ કાÖમાં પ્રવૃત્ત થાત ત્યારે સઘળા એજ કા માં પ્રવૃત્ત થઇ જાત ! પરન્તુ એવું કદી ખનતું નથી. અનેક આત્માઓના સ્વીકાર કરવામાં આવે, તો આ દોષોની સંભાવના રહેતી નથી, અને અન્ય મેાક્ષની વ્યવસ્થાનું પણ સમાધાન થઈ જાય છે. “નામેદવારે” ઇત્યાદિ-
એકાત્માવાદમાં સુખ, દુ:ખ, અને મેાક્ષની વ્યવસ્થા દ્વારા કોઇ પણ જીવ સુખાર્દિવાળા નહીં અને, તેથી સત્પુરુષે કાઇ એવા પુરુષની ઉપાસના કરવી જોઈએ કે જેણે સમભંગીની આરાધના કરી હેાય, એટલે કે છે સ્યાદ્ વાદને જ્ઞાતા હોય. ॥ ૧ ॥
દસમી ગાથાના સક્ષિપ્ત ભાવા નીચે પ્રમાણે છે . સૌના આત્મા એક જ છે, આ માન્યતા ઉચિત નથી, કારણ કે જે માણસ પાપકમ કરે છે, એજ દુઃખી થાય છે. બીજા લોકો દુઃખી થતાં નથી. જો સૌના આત્મા એક જ હોત, તો જે પાપી નથી તેને પણ પાપી જેવું જ દુ:ખ ભાગવવું પડત, કારણ કે સૌના આત્મા એક હાવાથી ભિન્નતાના અભાવ
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૦૧
૬૨