Vidhi Sangraha

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005162/1

Page #1

una Riquali unequena dale au
બિત
. શ
.
કલતીરાતોરાતકર્તા

Page #2

(૬)
૨
૩
૪
૫
૭
૮
૧૦
૧૧
૧૨
૧૩
૧૪
૧૫

દીક્ષાવિધિ (સંપૂર્ણ)
યોગ પ્રવેશ વિધિ
(પ્રવેશ) નંદિ વિધિ
અનુષ્ઠાન વિધિ
(પ્રવેશ દિન) પવેણા વિધિ
સજ્ઝાય વિધિ
આવશ્યક જોગ વિધિ
પવેણાવિધિ (રોજની)
દશવૈકાલિક જોગ વિધિ
વૃદ્ધિ પડતર દિન વિધિ
સાંજની ક્રિયા વિધિ
નિક્ષેપ વિધિ અને પવેણું
માંડલીના સાત આંબિલ વિધિ
પાલી પલટવાનો વિધિ
ક્રિયામાં આવતા કાઉસ્સગ્ગ
અનુક્રમણિકા
પૃ. ૭
પૃ. ૧૬
પૃ. ૧૮
પૃ. ૨૨
પૃ. ૨૫
પૃ. ૨૬
પૃ. ૨૭
પૃ. ૩૦
પૃ. ૩૩
પૃ. ૩૭
પૃ. ૩૮
પૃ. ૩૮
પૃ. ૪૦ ૨૮
પૃ. ૪૧
૨૯
પૃ. ૪૨
૩૦
૧૬ | અનુયોગવિધિ (સંપૂર્ણ સૂત્ર સાથે) વડીદીક્ષા વિધિ (સંપૂર્ણ)
૧૭
૧૮
મોટા જોગનો વિધિ યોગયંત્ર (કોઠાઓ)
૧૯
૨૦ | નુંતરા દેવાનો વિધિ
૨૧
૨૨
૨૩
૨૪
૨૫ કાલમાંડલા તથા સંઘટ્ટો વિધિ
૨૬ | સાંજની ક્રિયા વિધિ (મોટાજોગ) યોગ સંબંધિ વિશેષ સૂચના
૨૭
સજ્ઝાય, પાટલી, કાલગ્રહણ ભંગ પદ પ્રદાનવિધિ (સંપૂર્ણ)
વ્રત તથા તપઉચ્ચારણ વિધિ
વિધિસંગ્રહ-૧ –(દીક્ષાવિધિ)
કાલગ્રહી તથા દાંડીધરનો વિધિ કાળ વેવવાનો વિધિ
યોગક્રિયા તથા પવેણાનો વિધિ
સજ્ઝાય પઠાવવાનો વિધિ

પૃ. ૪૩
પૃ. ૭૪
પૃ. ૮૨
પૃ. ૮૩
પૃ. ૧૦૨
પૃ. ૧૦૩
પૃ. ૧૦૯
પૃ. ૧૧૦
પૃ. ૧૧૪
પૃ. ૧૧૬
પૃ. ૧૨૨
પૃ. ૧૨૩
પૃ. ૧૩૨
પૃ. ૧૩૪
પૃ. ૧૪૮

Page #3

ધ્યાનસ્થ સ્વર્ગત્ પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી આનંદસાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજ

જન્મ- વિ. સં. ૧૯૩૧
કપડવંજ
નિવાણ - વિ. સં. ૨૦૦૬, વૈ. વદ-૫
સુરત,
Jain Education Intemational

Page #4

<દીક્ષાવિધિ>
છે જ્યાં દીક્ષાવિધિ કરવાની હોય તે સ્થાન શુદ્ધ કરાવી, પછી નાણ માંડવી છેનાણમાં ચાર દિશા સન્મુખ ચાર પ્રતિમાજી પધરાવવા. * નાણ નીચે ચોખાનો સાથીઓ કરી શ્રીફળ પધરાવવું. છેનાણ ચારે દિશાએ ચોખાના સાથીઆ કરી ચાર શ્રીફળ પધરાવવા. રૂપાનાણું મૂકવું. જ ચાર દીપક મૂકવા. એક દીપક વધારાનો પણ રાખવો. ધૂપ રાખવો. કક ક્રિયાના સ્થળથી ચારે બાજુ ૧૦૦-૧૦૦ ડગલાં વસતિ જોવી. ક ભાવિક દીક્ષાર્થી સચિત્તમાળા (ફૂલની માળા) કાઢી નાંખી, હાથમાં શ્રીફળ લઈ, નાણની ચારે દિશાએ પ્રતિમાજી સન્મુખ
એક એક નવકાર ગણતાં ત્રણ પ્રદક્ષિણા દે. (બાર નવકાર થાય) ત્યાર પછી તે શ્રીફળ નાણમાં પધરાવી દે. - દીક્ષાર્થી હાથમાં ચરવળો મુહપત્તિ લે, જમીન પૂંજીને કટાસણું પાથરે. છે દીક્ષાની ક્રિયા માટે ગુરૂની જમણી બાજુ પુરૂષે અને ડાબી બાજુ સ્ત્રીએ ઊભા રહેવું. છે. દીક્ષા વિગેરે નંદિની ક્રિયા મહાનિશીથના યોગ કર્યા હોય તે કરાવી શકે.
નંદિ અનુયોગના યોગ કર્યા હોય તે નંદિના સૂત્ર બોલી શકે.
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ)
Jain Education Intemational

Page #5

(૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ)
“ “દીક્ષાવિધિ આરંભ'
ખમાસમણ દઈ, ઈરિયાવહિયં પડિક્કમી, એક લોગસ્સનો ચંદેસુ નિમ્મલયરા સુધી કાઉસ્સગ્ન કરે. પારી, સંપૂર્ણ લોગસ્સ કહી, ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! વસહિ પવેલ ? (ગુરૂ) પdઓ.
શિ. ઈચ્છે કહી, ખમાસમણ દઈ, (કહે) ભગવદ્ સુદ્ધાવસહિ (ગુ.) તહત્તિ (કહે).
ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહ. (ગુ.) પડિલેહ (કહે) શિષ્ય ઈચ્છે. કહી મુહપત્તિ પડિલેહે મુહપત્તિ પડિલેહ્યા પછી ખમાસમણ દે પછી (ઉભા થઈ આદેશ માંગે)
ઈચ્છકારિ ભગવન, તુહે અમહું સખ્યત્વ સામાયિક–શ્રત સામાયિક-દેશવિરતિ સામાયિક-સર્વવિરતિ સામાયિક આરોવાવણીનંદિ કરાવણી-વાસનિક્ષેપ કરેહ. (ગુ0) કરેમિ.
શિ. ઈચ્છે (બોલે) (સૂરિમંત્ર અથવા વર્ધમાનવિદ્યાથી અભિમંત્રિત વાસક્ષેપ હાથમાં લઈ ૩ વાર નવકાર ગણવા પૂર્વક ગુરુ આ પ્રમાણે બોલે) સમ્યકત્વ સામાયિક-શ્રત સામાયિક-દેશવિરતિ સામાયિક-સર્વવિરતિ સામાયિક આરોવાવણી નંદિ પવત્તેહ. (કહી) નિત્થારગપારગાહોહ કહેતાં વાસક્ષેપ કરે. (શિષ્ય) તહત્તિ કહે.
ખમાસમણ દેશ ઈચ્છકારિ ભગવાન્ તુમ્હ અમ્હ સમ્યકત્વ સામાયિક-શ્રુત સામાયિક-દેશવિરતિ સામાયિક-સર્વવિરતિ સામાયિક આરોવાવણી નંદિ કરાવણી, વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવ વંદાવહ. (ગુ0) વંદામિ.
શિવ ઈચ્છે કહે, દીક્ષા આપનાર ગુરૂ, દીક્ષા લેનારને આઠ થોયના દેવવંદન કરાવે. (પુરૂષને પોતાના જમણા હાથે અને સ્ત્રીને પોતાના ડાબે હાથ તરફ રાખે) (દેવવંદન વિધિ હવે પછીના પૃષ્ઠ-૬-થી છાપેલ છે તે પ્રમાણે કરાવવી)
Jain Education Intemational

Page #6

( દેવવંદનની વિધિ )
(ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ચૈત્યવંદન કરું ? (ગુ.) કરેહ, (શિ.) ઈચ્છે કહે.
વડીલગુરુ ભગવંત શ્રી પાર્શ્વનાથનું ચૈત્યવંદન બોલે :ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય, વિશ્વચિતામણીયતે | હીં ધરણેન્દ્ર વૈરોચ્ય પદ્માદેવી યુતાયતે | ૧ || શાંતિ તુષ્ટિ મહાપુષ્ટિ, ધૃતિ કીર્તિ વિધાયિને | ૐ હીં દ્વિડ ભાલ વૈતાલ સર્વાધિ વ્યાધિનાશિને || ૨ | જયાડજિતાડડખ્યા વિજ્યાડડખ્યાડપરાજિતયાન્વિતઃ | દિશાં પાલેગૃહૈર્ય, વિદ્યાદેવીભિરન્વિતઃ || ૩ || ૐ અસિઆઉસા નમસ્તત્ર રૈલોક્ય નાથતામ્ | ચતુઃષષ્ઠિ સુરેન્દ્રાસ્તે, ભાસત્તે છત્ર ચામરેઃ || 8 ||
શ્રી શંખેશ્વર મંડણ ! પાર્શ્વજિન ! પ્રણત કલ્પતરૂ કલ્પ ! ચૂરય દુષ્ટવ્રત, પૂરય મે વાંછિત નાથ ! | ૫ | > પછી જંકિંચિ૦ નમુત્થણ, અરિહંત ચેઈયાણં વંદણવરિઆએ અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરે. કરી, પારી, નમોડર્ કહી, પછી નીચેની થોય કહેવી. અહેસ્તનોતુ સ શ્રેયઃ શ્રિયં યયાનતો નરેઃ | અર્મેન્દ્રી સકલાàહિ, અંહસા સહ સૌમ્યત ||૧|| – પછી લોગસ્સ0 સવ્વલોએ અરિહંતવંદણવત્તિઅન્નત્થ કહી એક નવકારનો કાઉ૦ કરી, પારી બીજી થોય કહે. ઓમિતિ મત્તા યચ્છાસનસ્થ નન્તા સદાયદહીં% | આશ્રીયતે શ્રિયાતે, ભવતો ભવતો જિનાઃ પાન્ત /૨/ – પછી પુખ્ખરવરદી, સુઅરૂભગવઓ) વંદણવત્તિ) અન્નત્થ, એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી ત્રીજી થોય કહે. નવતત્ત્વયુતા ત્રિપદી શ્રિતા, રુચિજ્ઞાનપુણ્ય શક્તિમતા | વરધર્મકીર્તિ વિદ્યાડડનન્દાડડસ્ચાર્જીનગીર્જીયાતુ ||૩ી.
> પછી સિદ્ધાણંબુદ્ધાણંઇ કહી, શ્રી શાંતિનાથજી આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ (બોલી) વંદણ૦ અન્નત્થી કહે, (૯)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ)
Jain Education Intemational

Page #7

(૧૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ)
એક લોગસ્સ(સાગરવરગંભીરા સુધી) નો કાઉ∞ કરી, પારી નમોઽર્હત્ત્વ કહી ચોથી થોય કહેવી. શ્રી શાંતિઃ શ્રુત શાન્તિઃ પ્રશાન્તિકોઽસાવશાન્તિમુપશાન્તિમ્ | નયતુ સદા યસ્ય પદાઃ સુશાન્તિદાઃ સન્તુ સન્તિ જને ।।૪।। → પછી શ્રી દ્વાદશાંગી આરાધનાર્થે કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ (બોલી) વંદણ અન્નત્ય કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી નમોઽર્હત્ કહી પાંચમી થોય કહેવી.
સકલાર્થ સિદ્ધિસાધન બીજોપાણ્ડા સદા સ્ફુરદૃપાપ્ના | ભગતાદનુપહતમા-તમોઽપણા દ્વાદશાઙી વઃ ॥૫॥
→ પછી શ્રી શ્રુતદેવતા આરાધનાર્થે કરેમિ કાઉ∞ અન્નત્થ૦ કહી એક નવ૦ કાઉ∞ કરી, પારી નમોઽર્હત્ કહી છઠ્ઠી થોય. વદવદતિ ન વાગ્વાદિનિ ! ભગવતિ ! કઃ શ્રુતસરસ્વતિ ગમેચ્છુઃ । ત્તમતિ વર-તરણિસ્તુભ્યે નમ ઈતીહ ।।૬।। → પછી શ્રી શાસનદેવતા આરાધનાર્થે કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ કહી એક નવ કાઉ∞ કરી, પારી નમો∞ કહી સાતમી થોય. ઉપસર્ગવલય વિલયનનિરતા. જિનશાસનાવનૈકરતા । દુતમિહ સમીહિતકૃતે સ્યુઃ, શાસનદેવતા ભવતામ્ ॥૭॥
→>>
પછી સમસ્ત વેયાવચ્ચગરાણં, સંતિગરાણં, સમ્મદિટ્ટી સમાહિગરાણે કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ કહી, એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી નમોઽર્હત્ કહી આઠમી થોય કહેવી.
સંઘેઽત્રયે ગુરુગુણૌઘનિધેસુવૈયા -વૃન્ત્યાદિકૃત્યકરણેક નિબદ્ધકક્ષાઃ ।
તે શાન્તયે સહ ભવન્તુ સુરાઃ સુરીભિઃ સદ્દષ્ટયો નિખિલવિઘ્ન વિદ્યાતદક્ષાઃ || ૮ ||
→ પછી એક નવકાર પ્રગટ બોલીને, બેસીને (યોગ મુદ્રાએ હાથ જોડી) નમુન્થુણં કહી જાવંતિ ખમા જાવંત∞ કહી, નમોઽર્હત્ત્વ કહી પછી પંચપરમેષ્ઠિ સ્તવન બોલવું.
ઓમિતિ નમો ભગવઓ, અરિહંત સિદ્ધાઽયરિય ઉવજ્ઝાય । વરસવ્વસાહુમુણિસંઘ, ધમ્મતિત્થપવયણસ્સ ||૧|| સપ્પણવ નમો તહ ભગવઇ, સુયદેવયાઈ સુયાએ । સિવસંતિ દેવયાણું, સિવપવયણ દેવયાણં ચ ॥૨॥ ઈન્દાગણિ જમ નેરઈય, વરૂણ વાઉ કુબેર ઈસાણા । બમ્ભોનાગુત્તિ દસહ્મવિય સુદિસાણ પાલાણં ।।૩।।

Page #8

સોમ થમ વરૂણ વેરામણ. વાસવાણ તહેવ પંચણહ I તહ લોગ પાલયાણ, સૂરાઈ ગહાણ ૧ નવટું ||૪|| સાહંતસ્સ સમખં, મર્ઝામિણે ચેવ ધમ્મગુઠાણું ! સિદ્ધિમવિશ્થ ગચ્છઉં, જિણાઈ નવકારઓ ધણિયં //પી.
> પછી હાથ જોડી જયવીયરાય) સંપૂર્ણ કહેવા. પછી નાણને પડદો કરાવી, ખુલ્લા સ્થાપનાજી સામે બે વાંદણા દેવડાવવાં. પછી પડદો લેવડાવી પ્રભુ સામે ખમાઇ દેઈ. (સ્થાપનાજી હોય તો ખમાઈ ની જરૂર નથી) ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અરૂં સમ્યક્ત સામાયિક-શ્રત સામાયિક-દેશવિરતિ સામાયિક-સર્વવિરતિ સામાયિક આરોવાવણી નંદિકરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવ વંદાવણી નંદિસૂત્ર સંભળાવણી નંદિસૂત્ર કઢાવણી કાઉસ્સગ્ગ કરૂ ?
(શિવ) ઈચ્છે. સમ્યકત્વ સામાયિક-શ્રુત સામાયિક-દેશવિરતિ સામાયિક-સર્વવિરતિ સામાયિક આરોવાવણી, નંદિ કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવ વંદાવણી નંદિસૂત્ર સંભળાવણી, નંદિસૂત્ર કઢાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ (કહી) અન્નત્થ૦ બોલે (ગુરૂ શિષ્ય બંને) સાગરવરગંભીરા સુધી એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ન કરે. પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહે,
ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકારિ ભગવદ્ ! પસાય કરી નંદિસૂત્ર સંભળાવોજી. (શિષ્ય બે હાથ જોડી, બે હાથની બબ્બે આંગળી નીચે રહે અને બે આંગળી ઊપર રહે તે રીતે મુહપત્તિ રાખી, ભગવાન સન્મુખ મસ્તક નમાવી ઊભા રહી નંદિસૂત્ર સાંભળે)
(ગુ0) ખમાસમણ દેઇ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન શ્રી નંદિસૂત્ર કહ્યું? કહી નવકાર ગણવાપૂર્વક:- (શક્યતાએ ઊભા થવું.) ઈમ પણ પઠવણ પડ઼ચ્ચે ભવાએ સમ્યકત્વસામાયિક-શ્રુતસામાયિક-દેશવિરતિસામાયિક-સર્વવિરતિસામાયિક આરોવીય નંદિ પવહં. નિત્થારગપારગાહોહ. (એ પાઠ બોલે) શિ. તહત્તિ કહે. આ રીતે ત્રણ વખત નવકાર ગણવાપૂર્વક ત્રણ વાર નંદિ સંભળાવે, તે ત્રણે વખત અલગ અલગ ત્રણવાર વાસક્ષેપ પણ કરે.
પછી ખમાસમણ દેવડાવી, “ઈચ્છકારિ ભગવન્! મમ મુંડાવે, મમ પવાવેઠ ! મમ વેસં સમ્પડ !” આ પાઠ શિષ્ય પાસે ત્રણ વાર બોલાવે. અને ચરવળો નીચે મૂકાવે.
દીક્ષાર્થીના કુટુંબી છાબમાંથી ઓઘો મુહપત્તિ ગુરૂ મહારાજને આપે (મુહપત્તિ ઓઘાના દોરે બાંધેલી રાખવી)
(ગુરૂ ઊભા થઈ) વર્ધમાનવિદ્યાથી ઓઘાને મંત્રિત કરવા સાત વખત વાસક્ષેપ કરી, એક નવકાર ગણી, શિષ્યની (૧૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ)

Page #9

(૧૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ) જમણી બાજુ ઓઘાની દશી રહે તે રીતે રાખી, શિષ્યનું મુખ ઈશાનખૂણા સન્મુખ રાખી, ઓઘો આપતાં “સુપરિગ્રહીયં કરેડ-વાક્ય બોલે. શિ૦ ઓઘો લઈ આનંદથી નાચે. ભગવાનને ત્રણ પ્રદક્ષિણા દે. પછી સાધુ વેશ પહેરવા જાય.
– ઈશાન ખૂણા તરફ બેસીને (ત્રણ ચપટી લેવાય તેટલા વાળ રાખી) મુંડન કરાવે, પછી સ્નાન કરી, ઈશાન ખૂણા સન્મુખ ઉભા રાખી સાધુ વેશ પહેરાવી પછી ગુરૂ મ0 ની પાસે વાજતે ગાજતે આવી. મયૂએણ વંદામિ (કહે)
- ખમાસમણ દઈ, ઈરિયાવહી પડિક્કમે. ખમાસમણ દઈ શિષ્ય પાસે ગુરૂમહારાજ આ રીતે બોલાવે. “ઈચ્છકારિ ભગવદ્ મમ મુંડાવેહ, મમ પવ્વાહ, મમ સવ્યવિરઈ સામાઈયં આરોહ” (ગુ0) આરોવેમિ-(કહે)
– પછી ખમા દેઈ ઈચ્છા, સંદિ૦ ભગ0 મુહપત્તિ પડિલેહું (ગુ0) પડિલેહ (શિવ) ઈચ્છે કહી મુહપત્તિ પડિલેહે.
નાણને પડદો કરાવી સ્થાપનાચાર્ય સન્મુખ બે વાંદણા દેવડાવે, પછી પડદો લેવડાવી ભગવાન સન્મુખ ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અર્હ સમ્યકત્વસામાયિક-શ્રુતસામાયિક-દેશવિરતિસામાયિક-સર્વવિરતિસામાયિક આરોવાવણી કાઉસ્સગ્ન કરાવે (ગુ.) કરેમિ, કરાવેમિ (શિ.) ઈચ્છ, સમ્યક્તસામાયિક-શ્રુતસામાયિક-દેશવિરતિસામાયિક-સર્વવિરતિસામાયિક આરોવાવણી કરેમિ-કરાવેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ૦ કહી, ગુરુ-શિષ્ય બંને એક લોગસ્સ સાગરવરગંભીરા સુધીનો કાઉસ્સગ્ન કરે, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહે.
શુભ લગ્નવેળાએ (મુહૂર્ત અવસરે) ઉંચા થાસે ત્રણ નવકાર ગણવાપૂર્વક ગુરૂ શિષ્યના માથેથી ત્રણ ચપટી (લોચ કરે) કેશ લે. કેશ લેતાં (લોચ સમયે) શિષ્યની ચારે બાજુ પડદો કરે.
પહેલા કદી નાણ ન ફર્યા હોય તો સમ્યકત્વનો આલાવો ઉચ્ચરાવવો. તે આ પ્રમાણે - ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી સમ્યક્ત આલાપક ઉચ્ચરાવોજી. ત્રણ વખત નવકાર ગણવાપૂર્વક સમ્યકત્વનો આલાવો ત્રણ વાર ઉચ્ચરાવે.
સમ્યકત્વનો આલાવો :- અહä ભંતે તુમ્હાણ સમીતે મિચ્છત્તાઓ પડિક્કમામિ, સમ્મત્ત ઉવસંપન્જામિ, તે જહા, દવઓ, ખિત્તઓ, કાલઓ, ભાવ તત્થ દÖઓ મિચ્છા કારણાઈ પચ્ચકખામિ સમ્મા કારણાઈ ઉવસંપન્જામિ, નો મે
Jain Education Intemational

Page #10

કપ્પઈ અજ્જપભિઈ અન્નઉત્થિએ વા અન્નઉત્થિદેવયાણિ વા, અન્નઉત્થિઅ પરિગૃહિઆણિ વા અરિહંત ચેઈઆણિ, વંદિત્તએ વા, નમંસિત્તએ વા, પુક્વિં અણાલવિત્તએણ આવિત્તએ વા. સંલવિત્તએ વા તેસિં અસણં વા, પાણં વા, ખાઈમં વા. સાઈમેં વા, દાઉં વા, અણુપ્પદાઉં વા, ખિત્તઓણં ઇત્યં વા, અન્નત્યં વા, કાલઓ ણં જાવજ્જીવાએ, ભાવઓ ણં જાવ ગહેણું ન ગહિજ્જામિ, જાવ છલેણં ન છલિજ્જામિ, જાવ સંન્નિવાએણં નાભિભવિજ્જામિ, જાવ અત્રેણ વા કેણં વિ રોગાણંકાઈણા કારણેણં એસ પરિણામો ન પરિવડઈ તાવ મે એયં સમ્મે દંસણું નન્નત્થ રાયાભિયોગેણં, ગણાભિયોગેણં, બલાભિયોગેણં, દેવાભિયોગેણં, ગુરૂનિગહેણં વિત્તિતારેણ વોસિરામિ.
અરિહંતો મહદેવો, જાવજ્જીવં સુસાહૂણો ગુરૂણો જિણપન્નતં તાં, ઈઅ સમ્મત્ત મએ ગહિયં.
(ગુ૦) નિત્થારગપારગાહોહ (બોલે) શિ. તત્તિ (બોલે.)
ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! પસાય કરી, સર્વવિરતિ સામાયિક ઉચ્ચરાવેહ । (ગુરુ) નવકાર ગણવાપૂર્વક, કરેમિ ભંતે ત્રણ વાર ઉચ્ચરાવે. કરેમિ ભંતે ! સામાઈયં સર્વાં સાવર્જા જોગં પચ્ચક્ખામિ, જાવજ્જીવાએ તિવિહં તિવિહેણ, મણેણં, વાયાએ, કાએણં, ન કરેમિ, ન કારવેમિ, કરંત પિ અન્ન ન સમણુજ્જાણામિ, તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ, નિંદામિ, ગરિહામિ, અપ્પાણં વોસિમિ...ગુરુ (કહે) નિત્થારગપારગાહોહ. (શિ) તહત્તિ કહે. ત્રણે વખત વાસક્ષેપ કરે.
(૧) ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અહં સમ્યક્ત્વ સામાયિક શ્રુતસામાયિક દેશવિરતિસામાયિક સર્વવિરતિ સામાયિકઆરોવેહ. ગુ૦ આરોવેમિ. (હે) શિ. ઈચ્છું (કહે)
(૧૩)
(૨) ખમાસમણ દઈ, સંદિસહ કિં ભણામિ ? ગુ૦ વંદિત્તા પવેહ (શિ.) ઈચ્છું (કહે)
(૩) ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં સમ્યકત્વ સામાયિક શ્રુત સામાયિક દેસવિરતિ સામાયિક સર્વવિરતિ સામાયિક આરોવિયં ઈચ્છામો અણુસટ્ઠીં.
-ગુરુ (કહે) આરોવિયં આરોવિયં ખમાસમણાણું હસ્થેણં સુત્તેણં અત્થેણં તદુભયેણં સમ્મ ધારિજ્જાહિ અનેેસિંચ
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ)

Page #11

(૧૪).
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ) પવજાહિ ગુરૂગુણહિં વડિજાહિ નિત્થારગપારગાહોઠ. (શિ.) તહત્તિ (કહે).
(૪) ખમાસમણ દઈ, તુમ્હાણ પવેઈ સંદિસહ સાણં પવેએમિ. (ગુ.) પહ. (કહે) શિ. ઈચ્છે (કહે). અહીં સંઘમાં પહેલાં ચોખા વહેંચી દેવા. (મંત્રિત વાસક્ષેપવાળા ચોખાને થાળ પહેલેથી તૈયાર કરી રાખવો.)
(૫) ખમાસમણ દઈ, ચારે દિશામાં નાણને ફરતાં ભગવાન સન્મુખ એક એક નવકાર ગણતાં ત્રણ પ્રદક્ષિણા દે. તેની શરૂઆતમાં ગુરૂમ, વાસક્ષેપ નાંખે. પછી શ્રી સંઘ વાસક્ષેપ નાંખે. દરેક પ્રદક્ષિણા સમયે બધા વાસક્ષેપ નાંખે.
(૬) ખમા દઈ તુમ્હાણ પવેઈયું સાહૂણં પવેઈયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ. (ગુ.) કરે. (કહે) શિ. ઈચ્છે (કહે).
(૭) ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સર્વવિરતિ સામાયિક સ્થિરીકરણાર્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ન (સાગરવરગંભીરા સુધી) કરી. પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહી નાણને પડદો કરાવી સ્થાપનાજી સમક્ષ બે વાંદણા દેવડાવવા. પડદો લેવડાવી ભગવાન સન્મુખ ખમાસમણ દઈ,
ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! બેસણે સંદિસાહ ? (ગુ0) રાંદસાહ (કહે) શિ. ઈચ્છે (કહે.) ખમા) દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાઉં ? (ગુ.) ઠાવેહ૦ (કહે) શિ. ઈચ્છે (કહે) ખમાસમણ દઈ, અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ (કહે.)
ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! મમ નામ ઠવણ કરેહ. (નામ થાપે.) તે સમયે દિબંધન આચાર્ય ઉપાધ્યાદિ પરંપરાનું નામ બોલવું, તે આ પ્રમાણે કહે :
ગુરૂ મહારાજ નવકાર ગણવાપૂર્વક બોલે-કોટિગણ, વયરીશાખા ચાંદ્રકૂલ, આચાર્ય...ઉપાધ્યાય...તમારા ગુરૂનું નામ...તમારું નામ.....નિત્થારગપારગાહોહ...(અહીં જે આચાર્ય આદિ હોય તેનું નામ બોલવું) શિ. તહત્તિ. (કહે) આમ ત્રણ વાર નામ બોલે. ત્રણે વાર વાસક્ષેપ નાંખે.
નાણને પડદો કરાવી. શિ. ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સઝાય કરૂં ? (ગુ.) કરેહ. (શિ.) ઈચ્છું કહી
Jain Education Intemational

Page #12

સક્ઝાય કરે. એક નવકાર અને ધમ્મોમંગલની પાંચ ગાથા બોલે.
ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ઉપયોગ કરું? (ગુ.) કરે. (શિવ) ઈચ્છે (કહે) ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ઉપયોગ કરાવણી કાઉસ્સગ્ન કરૂં ? (ગુ0) કરેહ (શિ.) ઈચ્છે (કહે) ઉપયોગ કરાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ0 કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરે. પછી પ્રગટ નવકાર બોલે.
શિ0 (કહે) ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ? ગુ0 લાભ. (કહે) શિ૦ (કઈ લેશુંજી ? ગુ0 (કહે) જહાગહિયં પુથ્વસૂરિહિ. શિ૦ (કહે) આવસ્સિઆએ, (ગુ0) જસ્સજોગો (શિવ) સક્ઝાતરનું ઘર. (ગુરૂમહારાજ કરે તે...)
ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારિ ભગવદ્ પસાય કરી પચ્ચખાણ કરાવોજી. (શિષ્ય) પચ્ચખ્ખાણ કરે. ખમાસમણ દઈ, ઇચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ બહુવેલ સંદિસાહું? ગુ0 (કહે) સંદિસાવે. (શિ૦) ઇચ્છે. ઇચ્છારેણ સંદિસહ ભગવદ્ બહુવેલ કરશું ? ગુ0 (કહે) કરે. પછી ગુરૂ મ, ને વંદન કરે. ખમાસમણ દઈ. ઈચ્છકારી ભગવત્ પસાય કરી હિતશિક્ષા પ્રસાદ કરાવશોજી. ગુરુ મ0 હિતશિક્ષા આપે.
પછી દેરાસરે દર્શન કરવા જવું, ચૈત્યવંદન કરવું. મુકામમાં આવી અચિત્ત રજ ઓહડાવણહ્યું કાઉસ્સગ્ન કરૂં? ઈચ્છે, અચિત્ત રજ ઓહડાવણë કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ ચાર લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી) કાઉસ્સગ્ન કરી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહી, ઈશાનખૂણા સન્મુખ બેસી નવકાર મંત્રની બાંધી એક નવકારવાળી ગણાવવી.
- દીક્ષાવિધિ પૂર્ણ થઈ
(૧૫)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દીક્ષાવિધિ)
Jain Education Intemational

Page #13

(૧૬)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ પ્રવેશ વિધિ)
(ચોગ વિધિ
-: ચોગપ્રવેશવિધિ :– [કોઈપણ યોગમાં પ્રવેશ કરાવાય ત્યારે આ વિધિ કરાવાની હોય છે. – ચાલુ યોગમાં નિક્ષેપ કરી બહાર કાઢેલ હોય તો પુનઃ પ્રવેશ વખતે પણ આ વિધિ કરાવવાની હોય છે.] – સર્વ પ્રથમ તો જ્યાં યોગની ક્રિયા કરાવવાની હોય ત્યાં ચારે તરફ સો-સો ડગલા વસતિ શુદ્ધ કરાવવી
– જો નાણ માંડવી હોય તો પૃષ્ઠ ચાર માં બતાવ્યા મુજબ નાણ માંડવી, ન માંડવી હોય તો સ્થાપનાચાર્યજી સમક્ષ ક્રિયા કરી શકે છે. તે આ પ્રમાણે છે–
યોગ કરવા ઈચ્છક શિષ્ય પ્રથમ નાણની અથવા ખુલ્લા મૂકેલા સ્થાપનાજીની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણતાં, ગુરુને નમસ્કાર કરી “મર્થીએણ વંદામિ” કહેતાં ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે.
પછી ખમાસમણ દઈ, ઈરિયાવહીયં પડિક્કમી, એક લોગસ્સનો ચંદેસુ નિમ્મલયરા સુધી કાઉસ્સગ્ગ (ગુરુ-શિષ્ય) બંને કરે, પછી પ્રગટ સંપૂર્ણ લોગસ્સ કહે.
ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વસહિ પવેલું (ગુ0)-પઓ (શિષ્ય) ઈચ્છ, ખમાસમણ દઈ, ભગવન્! સુધ્ધા વસતિ (ગુરુ)-તહત્તિ (શિષ્ય) ઇચ્છ. (કહે)

Page #14

ખમા૦ દઈ ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું (ગુ)-પડિલેહેહ (શિ.) ઈચ્છે કહી અપત્તિ પડિલેહે ખમા૦ દઈ. ઈચ્છકારિ ભગવન ! તુમ્હ અર્પે શ્રી યોગે ઉખેવો ? (ગુ.) ઉખેવામિ (શિષ્ય) ઇચ્છે છે.
ખમા દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન ! તુપે અરૂં શ્રી યોગ ઉખેવાવણિ નંદિકરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરો ? (ગુ.- કરેમિ) એમ કહી ત્રણ નવકારપૂર્વક વાસક્ષેપ નાંખતા યોગ ઉખેવ, નંદિ પવત્તેહ નિત્થારગપારગાહોહ એમ બોલે, શિષ્ય તહત્તિ કહે.
પછી ખમા દઈ, ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુઓ અરૂં શ્રી યોગ ઉખેવાવણિ નંદિ કરવાણી વાસનિક્ષેપ કરાવણિ દેવ વંદાવો ? (ગુ-વંદાવેમિ) એમ કહે. શિષ્ય ઈચ્છે કહે.
ખમાઈ દઈ. ઈચ્છાકા, સંદિ. ભગ૭ ચૈત્યવંદન કરું ? એમ ગુરુ આદેશ માંગે. પછી પાર્શ્વનાથનું ચૈત્યવંદન ગુરુ બોલે, ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય. વિશ્વચિંતામણીયતે લીં ધરણેન્દ્ર વૈરોટયા પદ્માદેવી યુતાયતે ||૧|| શાંતિતુષ્ટિ મહાપુષ્ટિ, ધૃતિકીર્તિવિધાયિને ૐ હીં દ્વિવ્યાલવૈતાલ, સવધિવ્યાધિનાશિને રા જયાહજિતાખ્યા વિજયાડડખ્યાડપરાજિતયાન્વિતઃ દિશાંપાલેગૃહૈર્યક્ષે, ર્વિદ્યાદેવીભિરન્વિતઃ |૩. ૐ અસિઆઉસા નમસ્તત્ર વૈલોક્યનાથતામ્ | ચતુઃષષ્ઠિઃ સુરેન્દ્રાસ્તે ભાસને છત્ર ચામરઃ ૪ll. શ્રી શંખેશ્વર મંડણ ! પાર્શ્વજિન ! પ્રણત કલ્પ તરુકલ્પ ! ચૂય દુષ્ટદ્યાત પૂરય મે વાંછિત નાથ ! તે પા. > ચેત્ય૦ કહી, જંકિંચિ૦ નમુત્થણંજાવંતિ) ખમા), જાવંત) નમોડર્ડઉવસગ્ગહરંતુ જયવીયરાય૦ કહી,
- પછી પ્રતિમાજી હોય તો નાણને પડદો કરાવી સ્થાપનાજી સન્મુખ બે વાંદણા દેવડાવે. પડદો લેવડાવી, શિષ્ય ખમાસમણ દઈ-ઊભા રહે, ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અમ શ્રી યોગ ઉખેવાવણી, નંદિ કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી, દેવ વંદાવણિ કાઉસ્સગ્ગ કરાવો (ગુ-કરેઠ) શિષ્ય૦ ઈચ્છે, કહે
- શ્રી યોગ ઉખેવાવણી નંદિકરાવણી વાસનિક્ષેપકરાવણી દેવવંદાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ૦ કહી, એક લોગસ્સનો સાગરવરગંભીરા સુધી કાઉસ્સગ્ન કરી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહે. (૧૭)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ પ્રવેશ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #15

વિધિસંગ્રહ-૧-(નંદી વિધિ)
પછી બે વાંદણા અથવા તિવિહેણ ખમા૦ પૂર્વક ઈચ્છા સંદિ∞ ભગત બેસણે સંદિસાહું ? (ગુ.) સંદિસહ (શિ.) ઇચ્છું ખમા૦ ઈચ્છા૦ સંદિ∞ ભગત બેસણે ઠાઉં ? (ગુ.) ઠાએહ (શિ.) ઈચ્છું કહી, અવિધિશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં (દેવું)
-: નંદીવિધિ :
જોગનો જો પ્રવેશ હોય તો પ્રવેશ કરાવ્યા પછી (અને જો જોગ ચાલુ હોય તો આ ક્રિયા સીધી જ શરૂ કરવી) નાણને અથવા ઠવણીને ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણતાં અને ગુરુને મત્થએણ વંદામિ કહેતા, ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે. ખમાસમણ દઈ, ઈરિયાવહીયં પડિક્કમી એક લોગસ્સનો ચંદ્રેસુ નિમ્મલયરા સુધી કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી, લોગસ્સ કહી,
ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! વહિ પવેઉં ? (ગુ-) પવેહ (શિ.) ઈચ્છું કહી, ખમાસમણ. દઈ ભગવન્ ! સુદ્ધાવસહિ (કહે) (ગુ.) તત્તિ (કહે) (આ બે આદેશ જોગમાં પ્રવેશ કરતી વખતે માંગેલા હોય ફરી માંગવાની જરુર નથી ચાલુ જોગમાં નંદી આવે માંગવાના હોય છે.)
(૧૮)
ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ મુહપત્તિ પડિલેહું ? (ગુ.) પડિલેહે, (શિ) ઈચ્છું કહી, મુહપત્તિ પડિલેહી ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ (અથવા જે સૂત્રના જોગ હોય તે સૂત્રનું નામ બોલવું) ઉદ્દેસાણ, નંદ કરાવણ વાસનિક્ષેપ કરેઠ ? (ગુ.) કરેમિ, ગુરુ ત્રણવાર નવકાર ગણવાપૂર્વક એકવાર વાસનિક્ષેપ કરે.
તે વખતે આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેશ નંદિ પવત્તેહ નિત્થારગપારગાહોહ બોલે, શિષ્ય તહત્તિ કહે.
પછી ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકાર ભગવન્ ! તુમ્હે અમાં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ (અથવા જે સૂત્રના જોગ હોય તે સૂત્ર) ઉદ્દેશાવણી નંદિ કરાવિણ વાસનિક્ષેપ કરાવિણ દેવ વંદાવો ! (ગુ.) વંદાવેમિ (શિષ્ય) તહત્તિ કહે.
ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! ચૈત્યવંદન કરૂં. (ગુ.) કરેહ, (શિ.) ઈચ્છું કહે.

Page #16

વડીલ શ્રી પાર્શ્વનાથનું ચૈત્યવંદન બોલે :ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય. વિશ્વચિંતામણીયતે હીં ધરણેન્દ્ર વૈરોટડ્યા પદ્માદેવી યુતાયતે ||૧|| શાંતિતુષ્ટિ મહાપુષ્ટિ, ધૃતિકીર્તિવિધાયિને ૐ હીં ડિવ્યાલતાલ, સર્વાધિવ્યાધિનાશિને //રા જયાક્તિાફડખ્યા વિજ્યાડડખ્યાડપરાજિતયાન્વિતઃ દિશાં પાલેગૃહૈિર્યક્ષે, ર્વિદ્યાદેવીભિરન્વિતઃ |૩ ૐ અસિઆઉસા નમસ્તત્ર 2લોક્યનાથતામ્ | ચતુઃષષ્ઠિઃ સુરેન્દ્રાસ્તે ભાસત્તે છત્ર ચામરેઃ ||૪ શ્રી શંખેશ્વર મંડણ ! પાર્શ્વજિન ! પ્રણત કલ્પ તરકલ્પ ! ચરય દ્રવ્રાતં પૂરય મે વાંછિત નાથ ! | પી
> પછી જંકિંચિ0 નમુત્થણ, અરિહંત ચેઈયાણંદ્ર વંદણવરિઆએ) અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરે. કરી, પારી, નમોડર્ણ કહી, પછી નીચેની થોય કહેવી.
અસ્તનોતુ સ શ્રેયઃ શ્રિયં યુદ્ધયાનતો નરેઃ | અર્મેન્દ્રી સકલાહિ. અંહસા સહ સૌમ્યત ||૧|| - પછી લોગસ્સ0 સવ્વલોએ અરિહંત) વંદણવત્તિ અન્નત્થ કહી એક નવકારનો કાઉ૦ કરી, પારી બીજી થોય કહે. ઓમિતિ મન્તા યચ્છાસનસ્ય નન્તા સદાય દંહીંશ્ચ / આશ્રીયતે શ્રિયાતે, ભવતો ભવતો જિનાઃ પાન્ત //રા – પછી પુખ્ખરવરદી સુઅસ્મભગવઓ) વંદણવત્તિ) અન્નત્થ, એક નવકારનો કાઉ. કરી, પારી ત્રીજી થોય કહે. નવતત્ત્વયુતા ત્રિપદી શ્રિતા, રુચિજ્ઞાનપુણ્ય શક્તિમતા વરધર્મકીર્તિ વિદ્યાડડનન્દાડડસ્ચાર્જનગીર્જીયાત્ llll.
– પછી સિદ્ધાણંબુદ્ધાણં કહી, શ્રી શાંતિનાથજી આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, વંદણવત્તિયાઅન્નત્થ0 કહી એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)નો કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી, નમોડસ્ કહી ચોથી થોય કહેવી.
શ્રી શાંતિઃ શ્રુતશાન્તિઃ પ્રશાન્તિકોડસાવશાન્તિમુપશાન્તિમ્ | નયતુ સદા યસ્ય પદાઃ સુશાન્તિદાઃ સખ્ત સન્તિ અને ૪ો. * શ્રી દ્વાદશાંગી આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ વંદણવત્તિયા, અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરી, પારી, નમોડસ્ કહી
(૧૯)
વિધિસંગ્રહ-૧-(નંદી વિધિ)

Page #17

(૨૦)
પાંચમી થોય કહેવી.
સકલાર્થ સિદ્ધિસાધન બીજોપાઙા સદા સ્ફુરદૃપાણ્ડા । ભવતાદનુપહતમહા તમોઽપણા દ્વાદશાહી વઃ ॥૫॥ → શ્રી શ્રુતદેવતા આરાધનાર્થે કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્યં કહી એક નવ૦ કાઉ∞ કરી, પારી નમો∞ કહી છઠ્ઠી થોય કહેવી. વદવદતિ ન વાગ્વાદિનિ ! ભગવતિ ! કઃ શ્રુતસરસ્વતિ ગમેચ્છુઃ । રત્તરમતિવર તરણસ્તુભ્ય નમ ઈતીહ ॥૬॥ → શ્રી શાસનદેવતા આરાધનાર્થે કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી નમોઽર્હત્ કહી સાતમી થોય કહેવી.
વિધિસંગ્રહ-૧-(નંદી વિધિ)
ઉપસર્ગવલયવિલયનનિરતા જિન શાસનવનૈકરતાઃ । વ્રુતમિહ સમીહિતકૃતે સ્યુઃ, શાસનદેવતા ભવતામ્ ॥૭॥
→ સમસ્ત વેયાવચ્ચગરાણં, સંતિગરાણં, સમ્મદિઠ્ઠી સમાહિગરાણે કરેમિ કાઉસ્સગં. અન્નત્થ૦ કહી, એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી, નમોઽર્હત્ કહી આઠમી થોય કહેવી.
સંઘેડત્ર યે ગુરુગુણૌઘનિધે સુવૈયા-નૃત્યાદિકૃત્યકરણેક નિબદ્ધકક્ષાઃ ।
તે શાન્તયે સહ ભવન્તુ સુરાઃ સુરીભિઃ સદૃદૃષ્ટયો નિખિલવિઘ્ન વિધાતદક્ષાઃ ॥૮॥
→ એક નવકાર પ્રગટ બોલીને, બેસીને, (યોગ મુદ્રાએ હાથ જોડી) નમુન્થુણં કહી જાવંતિ∞ ખમા∞ જાવંત∞ કહી, નમોડર્હત્ કહી પછી પંચપરમેષ્ઠિ સ્તવન બોલવું.
ઓમિતિ નમો ભગવઓ, અરિહંત સિદ્ધાઽડયરિય ઉવજ્ઝાય । વરસવ્વસામુણિસંઘ, ધમ્મતિત્થપવયણસ્સ ||૧|| સપ્પણવ નમો તહ ભગવઇ, સુયદેવયાઈ સુહયાએ । સિવસંતિ દેવયાણું, સિવપવયણ દેવયાણં ચ ॥૨॥ ઈન્દા ગણિ જમ નેરઈય, વરૂણ વાઉ કુબેર ઈસાણા । બમ્ભોનાગુત્તિ દસણ્વમવિ ય સુદિસાણ પાલાણં ॥૩॥ સોમ યમ વરૂણ વેસમણ. વાસવાણું તહેવ પંચė । તહ લોગ પાલયાણું, સૂરાઈ ગહાણ ય નવછ્યું ||૪|| સાતસ્સ સમક્ક્ષ્મ, મક્ઝમિણું ચેવ ધમ્મણુઠ્ઠાણું । સિદ્ધિમવિગ્ધ ગચ્છઉ, જિણાઈ નવકારઓ ધણિય ॥૫॥

Page #18

> બે હાથ જોડી (અંજલી કરી) જયવીયરાય સંપૂર્ણ કહેવા.
ગુરુ મ0 તથા શિષ્ય ખમાવે છે. ત્યાર પછી ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુઓ અરૂં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ (અથવા જે સૂત્રના જોગ હોય તે) ઉદ્દેસાવણી, નંદિકરાવણી, વાસનિક્ષેપકરાવણી, દેવવંદાવણી. નંદિસૂત્રસંભળાવણી, નંદિસૂત્રકઢાવણી કાઉસ્સગ્ન કરાવેહ! (ગુ. કરેહ) શિષ્ય ઈચ્છે કહે.
ગુરુ શિષ્ય બન્ને ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન! શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેસાવણી નંદિકરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી, દેવવંદાવણી, નંદિસૂત્ર સંભળાવણી, નંદિસૂત્ર કઢાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, વંદણવત્તિયા, અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સનો સાગરવરગંભીરા સુધી ગુરુ શિષ્ય બન્ને કાઉસ્સગ્ન કરે. પારે, પ્રગટ લોગસ્સ કહે,
પછી શિષ્ય ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી નંદિસૂત્ર સંભળાવોજી () સાંભળો, શિષ્ય (બે હાથની ચાર આંગળી નીચે રહે અને ચાર આંગળીઓ ઉપર રહે તેવી રીતે વાળેલી મુહપતિ રાખી) હાથ જોડી, માથું નમાવી, સાંભળે.
પછી ગુરુ ખમાસમણ દઈ. ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! શ્રી નંદિસૂત્ર કહું ? કહી એક નવકાર અને નીચેનો પાઠ એ પ્રમાણે ત્રણ વાર બોલે (જો કોઈ ગૃહસ્થને વ્રતવિગેરેની નંદિ હોય તો સામાન્યથી ત્રણ નવકાર ગણવા ૫ નંદિસૂત્ર કહેવું)
નાણું પંચવિ પન્નાં તં જહા - આભિનિબોધિયનાણું સુયનાણું ઓહિનાણું મણપwવનાણું કેવલનાણું તલ્થ ચત્તારી નાણાઈ ઠપ્પાઈ-ઠવણિજ્જઈ નો ઉદ્દિસિજ઼તિ, નો સમુદ્રિસિજ઼તિ, નો અણુન્નવિષંતિ સુયનાણસ્સ ઉદ્દેશો સમુદેશો અણુન્ના અણુઓગો પવત્તઈ ઈમ પણ પઠ્ઠવણ પડુચ્ચ મુની સાગરસ્સ/વિજયસ્સ સાણી.... સિરિએ સિરિ આવર્સીગ સુઅદ્ભધસ્ય ઉદ્દેસ નંદિ પવત્તઈ નિત્થાર પારગાહોદ (એમ ત્રણ વાર નંદિસૂત્રનો પાઠ સંભળાવી વાસનિક્ષેપ કરે.) ગુરુ નિત્થારપારંગાહોહ, બોલે ત્યારે શિષ્ય તહત્તિ કહે - આ રીતે નંદી વિધિ પૂર્ણ થઈ – [અહીં આ વિધિ આવશ્યક સૂત્રને આશ્રીને છે. પરંતુ કોઈ પણ સૂત્રના જોગમાં ઉદ્દેશ કે અનુજ્ઞામાં નંદી વિધિ આ પ્રમાણે જ હોય, માત્ર સૂત્રના નામ બદલાય.]
(૨૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(નંદી વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #19

(૨૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(ઉદેશ વિધિ) હવે અનુષ્ઠાનવિધિ જણાવીએ છીએ - -: સૂત્રનો ઉદ્દેશ વિધિ :(૧) ખમા) દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અમર્ડ શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દિસહ ! (ગુ0) ઉદિસામિ (શિષ્ય.) ઈચ્છે કહે (૨) ખમા) દઈ, સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુ.) વંદિત્તા પÒહ (શિષ્ય) ઈચ્છે કહે.
(૩) ખમા દઈ, ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અમસ્તું શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદિઠો ઈચ્છામો અણુસહૈિં ? (ગુરુ) ઉદિઠો ઉદિઠો ખમાસમણાણ હત્યેણે સુણ અર્થેણ તદુભયેણે જોગં કરિજાહિ ? (શિષ્ય.) તહત્તિ. (કહે)
(૪) ખમાઈ દઈ, તુમ્હાણ પવેઈ સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુ-) પવેહ (શિષ્ય) ઈચ્છે કહે. (૫) ખમા દઈ, એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી. (દરેક નંદિમાં) વાસક્ષેપ લેતાં જવું (૬) ખમા તુમ્હાણ પવેઈએ સાહૂણં પવેઈએ સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુ.) કરેહ (શિષ્ય.) ઈચ્છે.
(૭) ખમા ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, વંદણ) અન્નત્થ૦એક લોગસ્સનો કાઉ૦ સાગરવરગંભીરા સુધી, કરી, પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહે. ખમાતુ દઈ - અવિધિ આશાતાના મિચ્છામિ દુક્કડમ્.
ઉદ્દેશ નદીવિધિ પૂર્ણ થઈ
-: આવશ્યક શ્રુતસ્કંઘના પ્રથમ અધ્યયનનો ઉદ્દેશ વિધિ :(૧) ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અરૂં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન ઉદ્દિસહ ? (ગુ0) ઉદિસામિ (શિ.) ઈચ્છે (૨) ખમા, સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુ.) વંદિતા પÒહ (શિ.) ઈચ્છે. કહે.
(૩) ખમા ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુણ્ડ અમ્પં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન ઉદિä ઈચ્છામો અણુસટિ (ગુરુ.) ઉદિઠું ઉદિä ખમાસમણાણે હત્થરં સુત્તેણં અત્થણે તદ્દભવેણ જોગં કરિજાહિ (શિષ્ય.) તહત્તિ. (કહે)
(૪) ખમા તુમ્હાણ પવેઈ સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુ.) પવેહ (શિ.) ઈચ્છે કહે. (૫) ખમા નવકાર એક ગણાવો.
Jain Education Interational

Page #20

(૬) ખમા તુમ્હાણું વેઈએ સાહૂણં પવેઈએ સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઈચ્છે. (કહે). | (૭) ખમાઈ ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! શ્રી આવશ્યક શ્રતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન ઉદ્દેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અત્રત્થ0 કાઉસ્સગ્ગ (સાગરવરગંભીરા સુધી) કરી, પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
-: આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ પ્રથમ અધ્યયનનો સમુદેશ વિધિ :(૧) ખમા ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અરૂં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન સમુદિસહ ? (ગુ.) સમુદ્ધિસામિ (શિ.) ઇચ્છ. (કહે)
(૨) ખમા, સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુ.) વંદિતા પāહ (શિ.) ઈચ્છે (કહે)
(૩) ખમા ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અમ શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન સમુદિä ઇચ્છમો અણુસલ્ડિં? (ગુ.) સમુદિä સમુદિä ખમાસમણાણે હત્યેણે સુત્તેણં અત્થણે તદ્દભર્ણ ચિરપરિચિયં કરિજાહિ (શિષ્ય.) તહત્તિ કહે.
(૪) ખમા તુમ્હાણ પવેઈ સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુ.) પવેહ (શિ.) ઇચ્છે. (૫) ખમા એક નવકાર ગણે. (૬) ખમા, તુમ્હાણું પવેઈએ સાણં પવેઈયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુ.) કરેહ (શિવ) ઈચ્છે.
(૭) ખમા ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન સમુદેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ0 કાઉસ્સગ્ગ (સાગરવરગંભીરા સુધી) કરી - પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહે.
ઈચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નીસીહિયાએ (ગુરુ)-તિવિહેણ-(શિષ્ય) મન્થણ વંદામિ. ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વાયણા સંદિસાઉં ? (ગુ.) સંદિસાહ (શિષ્ય.) ઈચ્છે ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વાયણા લેસું? (ગુ.) ભાવસિરિ લેજો (શિષ્ય) ઈચ્છે.
ઈચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજ્જાયે નીસિહિયાએ (ગુરુ) તિવિહેણ (શિષ્ય) મન્થણ વંદામિ. (૨૩).
વિધિસંગ્રહ-૧-(ઉદ્દેશ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #21

(૨૪)
વિધિસંગ્રહ–૧–(અધ્યયન–૧–સમુદ્દેશ તથા અનુજ્ઞા વિધિ)
ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! બેસણે સંદિસાહુ ? (ગુ.) સંદિસાવેહ (શિ.) ઈચ્છું. ખમા∞ ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! બેસણે ઠાઉં (ગુ.) ઠાએહ (શિ.) ઈચ્છું. ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં...પછી બે વાંદણા દેવા.
-: આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ પ્રથમ અધ્યયનનો અનુજ્ઞાવિધિ :
(૧) ખમા ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમં અધ્યયન અણુજાણહ (ગુ.) અણુજાણામિ (શિ.)
ઈચ્છું. (કહે)
(૨) ખમા૦ સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુ.) વંદિતા પવ્વહ (શિ.) ઈચ્છું. (કહે)
(૩) ખમા૦ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમં અધ્યયનં અણુન્નાયં ઈચ્છામો અણુસિò (ગુરુ.) અણુસાયં અણુસાયં ખમાસમણાણું હસ્થેણં સુત્તેણં અત્થેણં તદુભયેણં સમ્મ ધારિાહિ અત્રેસિં ચ પવજ્જાહિં ગુરુગુણહિં વુઢ્ઢીજ્જાહિ નિત્થારગપારગાહોહ (શિષ્ય.) તહત્તિ. કહે
(૪) ખમા તુમ્હાણું પવેઇઅં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુ.) પવેહ (શિ.) ઈચ્છું.
(૫) ખમા૦ એક નવકાર ગણે
(૬) ખમા૦ તુમ્હાણું પવેઈયં સાહૂણં પવેઇયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઈચ્છું
(૭) ખમા૦ ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન અણુજાણાવવણ કરેમિ કાઉસ્સગં. અન્નત્થ એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ગ (સાગરવરગંભીરા સુધી) કરી, પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો. પછી બે વાંદણા આપી ઊભા થઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! બેસણે સંદિસાદું (ગુ.) સંદિસાવેહ (શિ.) ઈચ્છું
ખમા∞ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! બેસણે ઠાઉં (ગુ.) ઠાએહ (શિ.) ઈચ્છું. ખમાસમણ દઈ- અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં

Page #22

પવેયણા વિધિ (વસતિ જોઈને સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખી ઈરિયાવહી પડિક્કમે-) (ચાલુ ક્રિયા વખતે પવેયણાની ક્રિયામાં સ્થાપનાજી ખુલ્લા હશે જ) ખમા૦ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વસહિ પવેલું ? (ગુ.) પરેઓ (શિ.) ઈચ્છે
ખમાઈ ભગવદ્ સુધ્ધાવસતિ (ગુ.) તહત્તિ કહે. (આટલી ક્રિયા ફક્ત પણ કરાવે ત્યારે આવે ચાલુ જોગની ક્રિયામાં આ આદેશ પૂર્વે મંગાયેલા હોઈ ફરી માંગવા નહીં)
ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! પવેયણા મપત્તિ પડિલેહું? (ગુ.) પડિલેહેહ (શિ.) ઈચ્છે કહી, મુહપત્તિ પડિલેહી પછી બે વાંદણા દઈ–
ઊભા ઊભા ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! પવેયણા પવેલું (ગુ.) પહેઓ (શિ.) ઈચ્છે. (કહે)
ખમાઈ દઈ. ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અરૂં યોગ ઉખેવાવણી નંદિકરાવણી, વાસનિક્ષેપકરાવણી. દેવવંદાવણી કાઉસ્સગ્ન કરાવણી (તથા) આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેસાવણી. નંદિકરાવણી, વાસનિક્ષેપ કરાવણી, દેવવંદાવણી, નંદીસૂત્ર સંભળાવણી. નંદીસૂત્ર કઢાવણી, કાઉસ્સગ્ન કરાવણી, આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન ઉદ્દેશાવણી, સમુદ્શાવણી, અણુજાણાવણી કાઉસ્સગ્ન કરાવણી, વાયણા સંદિસાવણી વાયણા લેવડાવણી. જોગદિનપેસરાવણી પાલી તપ કરશુંજી ?
(ગુ.) કરજો, (શિ.) ઈચ્છે (કહે). ખમા) દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચખાણનો આદેશ દેશોજી. પછી પચ્ચખાણ કરી, બે વાંદણા દઈ. ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાઉં ? (ગુ.) સંદિસાવે (શિ.) ઈચ્છે ખમા૦ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાઉં ? (ગુરુ) ઠાએહ (શિ.) ઈચ્છે ખમા) દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. –
(આ પવેયણાવિધિ વડી દીક્ષાના નાના જોગની છે મોટા જોગના આદેશોમાં ફેરફાર છે જે પછી આપેલ છે.) (૨૫)
વિધિસંગ્રહ-૧-(૫વેયણા વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #23

(૨૬)
વિધિસંગ્રહ-૧-(સક્ઝાય વિધિ)
સક્ઝાયવિધિ ખમાઇ દેઇ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સઝાય કરું ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઈચ્છે એક નવકાર-ધમ્મોમંગલની પાંચ ગાથા. (બોલે) (સાધુ સઝાય કરતી વખતે ડાબે ખભે કપડો રાખે)
ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ઉપયોગ કરું ? (ગુ.) કરે. (શિ.) ઇચ્છે, ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ઉપયોગ કરાવણિ કાઉસ્સગ્ન કરું? (ગુ.) કરેઠ (શિ.) ઈચ્છ, ઉપયોગ કરાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ, કાઉસ્મ કરી, પારી પ્રગટ નવકાર બોલે.
(શિ.) ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! (ગુ.) લાભ. (શિ.) કહે લેશુંજી. (ગુ.) જહાગહિએ પૂથ્વસૂરિહિં. (શિ.) આવસ્સિયાએ (ગુ.) જસ્સ જોગો. (શિ.) સક્ઝાતરનું ઘર ? (તમારા ગુરુજી કરે તે.) પછી ગુરુવંદન કરવું તેમાં – વડીલને, ક્રિયાકારકને અને સ્વગુરુને વંદન કરવું. – પછી વડીલ સાથે જિનદર્શન કરવા જવું
— —— –x— નોંધઃ- દીક્ષા પછી વડીદીક્ષાના જોગ માટેની આવશ્યક શ્રુતસ્કંઘના પ્રથમ અધ્યયન સુધીની પહેલા દિવસની ક્રિયા
અહીં પુરી થશે.
આ વિધિ – પૃષ્ઠ ૧૬ થી શરૂ થઈ આ ૨૬ માં પાના સુધી છે.

Page #24

આવશ્યકસૂત્રના જોગના બીજા દિવસની વિધિ
નોંધ :- અહીં આવશ્યક સૂત્રના જોગની બીજા દિવસની વિધિ આપેલ છે. ત્રીજાથી છઠ્ઠા દિવસ સુધી ત્રીજાથી છઠ્ઠા અધ્યયનમાં આજ વિધિ કરાવવાની આવે માત્ર અધ્યયનનો ક્રમ બદલાય જેની સુચના પછીથી આપેલ જ છે.
->
વસતિ શુદ્ધ કરાવી શિષ્ય આવીને કહે કે ‘ભગવન્ સુદ્ધા વસહિ’ ગુરુ કહે ‘તાત્તિ’ પછી——
→ પ્રથમ સ્થાપનાચાર્ય ખોલી - ઇરિયાવહી પડિક્કમિ, ખમાસમણ દઈ, ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! વહિપવેઉં ? (ગુ) પવેઓ (કહે) (શિ.) ઇચ્છું. (કહે)
ખમા૦ દઈ, ભગવન્ ! શુદ્ધાવસિંહ (ગુ.) તત્તિ-(કહે).
ખમા દેઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ મુહપત્તિ પડિલેહું ? (ગુ૦) પડિલેહેહ. મુહપત્તિ પડેલિહી, બે વાંદણા દઇ, (૧) ઇચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાં આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયનં-ઉદ્દિસહ (ગુ.) ઉદ્દિસામિ. (શિ.) ઇચ્છું. (૨) ખમા૦ દેઈ, સંદિસહ કિં ભણામિ ? (૨) (ગુ૦) વંદિત્તાપવ્રેહ (શિવ) ઇચ્છું.
(૩) ખમા૦ દેઈ, ઇચ્છકારિ ભગવન્ તુમ્હે અમાં આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયનં ઉદ્ધિં, ઈચ્છામો અણુસિò (ગુરુ) કહે ઉદ્દ。 ઉદ્દઢ્યું ખમાસમણાણું હસ્થેણં સુત્તેણં અત્થેણં તદુભયેણે જોગં કારજ્જાહિ-(શિષ્ય)-તહત્તિ કહે.
(૪) ખમા૦ દેઈ, તુમ્હાણું પવેઈઅં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુરુ)-પવેહ (શિ.) ઇચ્છું- કહે.
(૫) ખમા૦ દેઈ બે હાથ જોડી એક નવકાર ગણે
(૬) ખમા૦ દેઈ, તુમ્હાણું પવેઈયે સાણં પવેઈઅં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુ) કરેષ્ઠ. (શિ.) ઈચ્છું
(૭) ખમા૦ દેઈ, ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયન ઉદ્દેશાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, વંદણ અન્નત્યં એક લોગસ્સ૦ સાગરવરગંભીરા સુધી કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહે (એ પ્રમાણે સૂત્ર ઉદ્દેશ વિધિ થઈ)
(૨૭)
વિધિસંગ્રહ-૧-(આવશ્યકસૂત્ર જોગવિધિ)

Page #25

(૨૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(આવશ્યક સૂત્ર જોગવિધિ) (૧) ખમાઇચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અડું આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયન સમુદિસહ (ગુ.) સમુદિશામિ. (શિ.) ઈચ્છે (૨) ખમા સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુ.) વંદિતા પહ. (શિ.) ઈચ્છે.
(૩) ખમા દેઈ, ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અમાં આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયન સમુદિä ઇચ્છામો અણસäિ (ગુ.) સમુદિä ખમાસમણાણે હત્યેણે સુતેણે અત્થણ તદૂભયેણે ચિરપરિચિય કરિજ્જાહિ (શિ.) તહત્તિ
(૪) ખમા દેઈ, તુચ્છાણપવેઇઅં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુ.) પવેહ (શિ.) ઇચ્છે, (૫) ખમા દેઈ એક નવકાર બોલે. (૬) ખમા દેઈ, તુમ્હાણે પવેઈએ સાહૂણં પવેઈ સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુરુ) કરેહ (શિ.) ઈચ્છે
(૭) ખમા દેઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયન સમુદ્શાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, વંદણ) અન્નત્થ૦ લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી) કાઉસ્સગ્ન કરે, પારે. પ્રગટ લોગસ્સ કહે. ઈચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નીસિડિઆએ... (ગુરુ) તિવિહેણ કહે) શિષ્ય-મસ્થણ વંદામિ.
(સમુદ્દેસ એકલો કરવાનો હોય તો તિવિહેણને બદલે-બે વાંદણા દેવા.) ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વાયણા સંદિસાહુ? (ગુ0) સંદિસાવે (શિ.) ઈચ્છે. ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વાયણા લેશું? (ગુરુ) ભાવસિરિ લેજો, (શિ.) ઈચ્છે ઇચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નીસીહિઆએ ગુરુ-તિવિહેણ, શિષ્ય. મલ્યુએણ વંદામિ. (કહે) ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાહુ? (ગુ0) સંદિસહ. (શિ.) ઈચ્છે. (કહે) ખમા૦ દેઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાલું ! (ગુ0) ઠાએહ (શિ.) ઇચ્છે. (કહે) ખમા દેઈ, અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી બે વાંદણા.
(એ પ્રમાણે સૂત્ર સમુદ્ધેશ વિધિ થઈ)
Jain Education Intemational

Page #26

-: અનુજ્ઞા વિધિ :(૧) ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુણ્ડ અમ્પં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય અધ્યયન અણુજાણહ ? (ગુરુ) અણુજાણામિ (શિ.) ઈચ્છે. (કહે)
(૨) ખમા દેઈ, સંદિસહ કિં ભણામિ? (ગુરુ) વંદિત્તા પÒહ. (શિ.) ઈચ્છ. (કહે)
(૩) ખમા દેઈ. ઈચ્છકારિ ભગવનું ! તુમ્હ અરૂં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયન અણુશાયં ઈચ્છામો અણુસદ્ધિ ! -(ગુ.) અણુશાયં અણુન્નાયે ખમાસમણાણે હત્થણ સુત્તેણં અત્થણે તદુભાયેણ સમે ધારિજાહિ અત્રેસિં ચ પવન્જાહિ ગુરુગુણહિં વૃદ્ધિજ્જજાહિ નિત્થારગપારગાહોહ. (શિષ્ય) તહત્તિ કહે.
(૪) ખમાઇ દેઈ, તુમ્હાણ પવેઈએ સંદીસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુ0) પવેહ (શિ.) ઈચ્છે કહે. (૫) ખમા) એક નવકાર ગણે, (૬) ખમા તુમ્હાણ પવેઈએ સાણં પવેઈયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુ0) કરેઠ (શિ.) ઈચ્છે.
(૭) ખમાજી દેઈ, ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયન અણુજાણાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. વંદણ) અન્નત્થ0 કાઉસ્સગ્ગ એક લોગસ્સ-સાગરવરંગભીરા સુધી કરી પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહી. બે વાંદણા આપે.
ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાહુ? (ગુરુ) સંદિસાવેઠ. (શિ.) ઈચ્છે. (કહે) ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાઉ ? (ગુરુ) ઠાએહ (શિ.) ઈચ્છે. (કહે) ખમા) અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં
– એ પ્રમાણે સૂત્ર અનુજ્ઞા વિધિ થઈ –
(૨૯)
વિધિસંગ્રહ-૧-(આવશ્યકસૂત્ર જોગવિધિ)
Jain Education Intemational

Page #27

(૩૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(આવશ્યકસૂત્ર જોગવિધિ)
પવેયણા વિધિ
(નોંધ ઃ- યોગપ્રવેશના દિવસ સિવાય અન્ય દિવસોમાં પવેયણું કરાવવાની આ વિધિ છે.) ખમા દેઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! પવેયણા મહુપત્તિ પડિલેહું ? (ગુરુ) પડિલેહો. (શિ) ઈચ્છું કહી, મુહપત્તિ પડિલેહી, બે વાંદણા દેવા
(ઊભા ઊભા આદેશ માંગવો.) ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! પવેયણા પવેઉં ? (ગુ૦) પવેહ (શિ.) ઈચ્છું
ખમા∞ દેઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીયં અધ્યયન ઉદ્દેશાવણી સમુદ્દેશાવણી અણુજાણાવણી, કાઉસ્સગ્ગ કરાવણી, વાયણા સંદિસાવણી વાયણા લેવરાવણી જોગદિન પેસરાવણી પાલી તપ (પારણું) કરશું. (ગુરુ) કરજો. (શિ.) ઈચ્છું. ખમા∞ દેઈ ઇચ્છાકારિ ભગવન્ ! પસાય કરી પચ્ચખ્ખાણનો આદેશ દેશોજી (ગુ.) પચ્ચખ્ખાણ આપે પછી બે વાંદણા. ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! બેસણે સંદિસાહું ? (ગુ૦) સંદિસાવેહ. (શિ.) ઇચ્છું
ખમા દેઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! બેસણે ઠાઉં ? (ગુરુ) ઠાવેહ (શિ.) ઈચ્છું.
ખમા૦ દેઈ - અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડમ્
ખમા∞ દેઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! સજ્ઝાય કરું ? (ગુરુ) કરેહ (શિ) ઈચ્છું કહી એક નવકાર બોલી - ધમ્મોમંગલની પાંચ ગાથા ભણે.
ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! ઉપયોગ કરું ? (ગુ) કરેહ. શિ∞ ઈચ્છે, ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! ઉપયોગ કરાવિણ કાઉસ્સગ્ગ કરું ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઇચ્છું, ઉપયોગ કરાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્યં એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કાઉસ્સગ્ગ પારી. પ્રગટ નવકાર બોલે.
(શિ) ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! (ગુ૦) લાભ૦ (શિષ્ય) કહું લેશુંજી. (ગુ૦) જહા ગહિઅં પૂવ્વસૂરિહિં. (શિ) આવસ્સિયાએ (ગુ૦) જસ્સ જોગો. (શિ) સજ્ઝાતરનું ઘર ? (તમારા ગુરુજી કરે તે.) - પછી ગુરુવંદન કરે —આવશ્યક સૂત્રના જોગની બીજા દીવસની વિધિ પૂર્ણ—
-

Page #28

યોગયંત્ર-શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દિન - ૮. નંદિ - ૨.
દિન
ર
૧
૩
૪
૫
૬
૭
८
અધ્યયન
ર
૩
૪
શુ.ઉ. નં.-૧
૫
૬
હ્યુ.સમુ.
હ્યુ.અ.નં.
કાઉસ્સગ્ગ
ત૫-૪*
૩
૩
૩
૩
૩
તપ. ૧
તપ. ૧
શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેશનો નંદિમાં કાઉસ્સગ્ગ ૧, પછી પ્રથમ અધ્યયનના ઉદ્દેશ., સમુદ્દેશ અને અનુજ્ઞાના કાઉસ્સગ ત્રણ, એ રીતે કાઉસ્સગ્ગ ૪
નોંધ :- (૧) આવશ્યક સૂત્રના જોગની પહેલા દીવસની સમગ્ર વિધિ પૃષ્ઠ ૧૬ થી ૨૬માં આપેલ છે.
(૨) આવશ્યક સૂત્રના જોગની બીજા દીવસની વિધિ પૃષ્ઠ ૨૭ થી ૩૦ ઉપર આપેલી છે.
(૩૧)
.
(૩) આવશ્યક સૂત્રના જોગની ત્રીજાથી છઠ્ઠા દીવસની વિધિ બીજા દીવસની વિધિ પ્રમાણે જ કરાવવાની હોય છે. તેમાં ફક્ત એક જ ફેરફાર આવે છે. ગધ્યયનના ક્રમમાં, ત્રીજા દીવસની ક્રિયામાં દ્વિતીય ને બદલે તૃતીયં બોલવું ચોથા દીવસે વતુર્થ પાંચમાં દીવસે પંચમ અને છઠ્ઠા દીવસે પદં બોલવું, બાકી સમગ્ર વિધિ પૃષ્ઠ ૨૭ થી ૩૦ મુજબ કરવી. (૪) આવશ્યક સૂત્રના જોગના સાતમે દીવસે આવશ્ય શ્રુતય ની સમુદ્દેશ વિધિ આવશે - પહેલા ઇરિયાવહી કરી વસતિના બે આદેશ માંગી પછી મુહપત્તિ પડિલેહણ કરવું પછી વાંદણા દેવા પછીની વિધિ પૃષ્ઠ ૨૩ અને ૨૪ ઉપર આપેલ આવશ્યક શ્રુતસ્કંધના પ્રથમ અધ્યયનની સમુદ્દેશ વિધિ મુજબ જ કરાવવી. ફેરફાર માત્ર એટલો કે ત્યાં સાત ખમાસમણમાં પહેલા ખમાસમણ પછી આવશ્ય શ્રુતસ્કંધઃ સદિસહ ? બોલવું ત્રીજા ખમાસમણમાં આવશ્ય શ્રુતાન્ધ: સદ્દિકો બોલવું. સાતમાં ખમાસમણમાં આવશ્ય શ્રુતસ્કંધઃ સમુદ્રેસાવળી બોલવું. (૫) સાત ખમાસમણ બાદ વાંદણા દેવડાવવા, પછી વાયળા ના બે આદેશ માંગે, પછી ફરી વાંદણા આપે, પછી બેસણે સંદીસાહુ અને ઠાઉંના બે આદેશ માંગે પછી પૃષ્ઠ ૩૦ મુજબ પવેયણાની ક્રિયા કરાવવી. તે દીવસે તપ (આયંબિલ) કરાવવું.
વિધિસંગ્રહ-૧-(આવશ્યકસૂત્ર જોગવિધિ)

Page #29

(૩૨)
* આવશ્યક શ્રુતસ્કંઘ અનુશાવિધિ *
આઠમો દીવસ :- આવશ્યક શ્રુતસ્કંઘના જોગમાં આઠમે દીવસે ‘અનુજ્ઞા’ આવે. સાતમો-આઠમો બંને દીવસે તપ જ કરવાનો આવે - પારણું ન થાય. વચ્ચે દીવસ પડે તો પણ તપ કરવાનો આવે.
- પહેલા ઇરિયાવહી, પછી વતિ ના બે આદેશ માંગવા, પછી ખમા દઈ, મુહપત્તિ પડિલેહણ કરવું.
પછી ખમા∞ દઈ ઇચ્છકારી ભગવન્ તુમ્હે અમાં આવશ્યક શ્રુતસ્કંઘ અણુજાણાવણી નંદી કરાવણી વાસ નિક્ષેપૂં કરેહ. (ગુરુ.) ‘કરેમિ’ બોલી ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે.
–
-
- પછી ખમા૦ દઇ ઇચ્છકારી ભગવન્ તુમ્હે અમાં આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ અણુજાણાવણી નંદીકરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવ વંદાવેહ (ગુરુ) વંદાવેમિ કહે (શિષ્ય) ઇચ્છું કહે.
વિધિસંગ્રહ–૧–(આવશ્યકસૂત્ર જોગવિધિ)
-
પછી – પૃષ્ઠ ૧૮ થી ૨૧ સુધી આપેલ દેવવંદનની વિધિ ‘જયવીયરાય’ સંપૂર્ણ સુધી કરાવવી. તથા પૃષ્ઠ ૨૧ ઉપરની નંદી વિધિ જ પૂર્ણ કરાવવી. માત્ર તેમાં ઉદ્દેશાવળી શબ્દને બદલે ગળુનાળાવળ) બોલવું.
પછી અનુજ્ઞા વિધિના સાત ખમાસમણ પૃષ્ઠ ૨૯ મુજબ આપવા ત્યાં પહેલાં ખમાસમણમાં—આવશ્ય શ્રુતથંગળુનાળહ એમ આદેશ માંગવો. પાંચમાં ખમાસમણ પછી એક નવકાર ગણવાને બદલે ચારે દિશામાં એક-એક નવકાર ગણતા ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપવી. ત્રણે વખતે વાસક્ષેપ કરવો. (જ્યાં જ્યાં દ્વિતીયં શબ્દ આવે છે તે ન બોલવો)
-
- અનુજ્ઞા વિધિ પૂરી થયા બાદ પૃષ્ઠ ૩૦ મુજબ વેયણાની વિધિ કરાવવી તેમાં ઇચ્છકારી ભગવન્ તુમ્હે અમાં આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ અણુજાણાવણી - નંદી કરાવણી - વાસનિક્ષેપ કરાવણી. દેવચંદાવણી નંદી સૂત્ર સંભળાવણી નંદી કઢાવણી કાઉસ્સગ્ગ કરાવણી – જોગદીન પેસરાવણી પાણી તપ કરશું ? કહી પચ્ચક્ખાણ કરવું.
પછી સજ્ઝાય કહી, વંદન વિધિ કરવી.

Page #30

શ્રી દશવૈકાલિક શ્રુતસ્કંધે દિન - ૧૫ નંદિ - ૨. દિન
|| ૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦ ૧૧ ૧ ૨ | ૧૩ ૧૪] ૧૫ અંધ્યયન શ્ર.. | ૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૯ | ૧૦ ૧૧ | ૧૨ |
' | ૯ | ૧૦ ૧૧ | ૧૨ | શ્રત. | શ્રત. નં.-૧
પ્ર.ચુ. | ક્રિ.ચુ. સમુ. | અ.નં. ઉદ્દેશા | ૦ ૦ ૦ ૦ ૧/૨| | | | ૧/૨ | ૩/૪| ૦ ૦ | 0 | ૦ ૦. કાઉસ્સગ્ય તપ-૪| ૩ | ૩ | ૩ | ૯ | ૩ | ૩ | ૩ | ૭ | ૮ | ૩ | ૩ | ૩ | તપ૧ તપ૧
O વડી દીક્ષા પૂર્વે કરાતા જોગમાં આવશ્યક સૂત્રના જોગની આઠ દીવસની વિધિ પૂર્ણ થયા પછીછે જો જોગ સળંગ ચાલતા હોય તો નવમા દીવસે દશવૈકાલિકના જોગની શરૂઆત થશે. O જો વિશ્વ ના જોગ પછી નિક્ષેપ કર્યો હોય (જોગમાંથી બહાર કાઢેલા હોય) તો પેજ ૧૬ થી ૧૮ મુજબની યૌપ્રવેશ
ધ ફરીથી કરાવવી. જો નિક્ષેપ ન કર્યો હોય અને જોગ સળંગ ચાલતા હોય તો પ્રવેશવિધિ ન કરાવવી. D દશવૈકાલિકના જોગના પ્રવેશ દીવસે નંદીની વિધિ કરાવવાની આવે ત્યારે નાણ માંડી શકાય. O જોગવિધિ :- વસતિ શુદ્ધ કરાવવી. શિષ્ય આવીને કહે “ભગવદ્ સુદ્ધા વસહિ” (ગુરુ) ‘તહૃત્તિ' કહે – સ્થાપનાજી ખુલ્લા કરી - તેની ચારે દિશામાં એક-એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે
ખમાસમણ દઈ ‘ઇરિયાવહીય’ કરે. ઇરિયાવહી બાદ આદેશ માંગે- ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! વસહ પવેલું ? (ગુ.) પવેહ. (શિ.) ઇચ્છે કહે.
ખમાસમણ દઇ - ભગવદ્ ! સુદ્ધા વસતિ (ગુ.) તહત્તિ. પછી નંદવિધિ કરાવવી – પૃષ્ઠ ૧૮ થી ૨૧ મુજબ. તેમાં સાવશ્યક ને સ્થાને ટશવૈવાનિ બોલવું.
વિધિસંગ્રહ-૧-(દશવૈકાલિકસૂત્ર જોગવિધિ)
[૩] (૩૩)
Jain Education Intemational

Page #31

(૩૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દશવૈકાલિકસૂત્ર જોગવિધિ) - દશવૈકાલિકના જોગના પહેલા દીવસે પૃષ્ઠ ૧૮ થી ૨૧ મુજબ નંદી વિધિ કર્યા બાદ- દશવૈકાલિક સૂત્રની ઉદ્દેશવિધિ કરાવવી. આ ઉદ્દેશ વિધિ વ સૂત્ર ની ઉદ્દેશવિધિ પૃષ્ઠ ૨૨ ઉપર છે તે રીતે જ
કરાવવી માત્ર તેના સાત ખમાસમણમાં લાવરચક્ર ને સ્થાને યશર્વછાનિક બોલવું. દશવૈકાલિક પ્રથમ અધ્યયનનો ઉદ્દેશ - સમુદેશ - અનુજ્ઞા વિધિ પણ પ્રવેશને દિવસે જ આવશે તેની વિધિ વરદ્દ સૂત્રના પ્રથમ અધ્યયનના ઉદ્દેશ - સમુદેશ - અનુજ્ઞા પ્રમાણે જ કરાવવી. જુઓ પૃષ્ઠ ૨૨ થી ૨૪, ત્યાર પછી પૃષ્ઠ ૨૫ ઉપર આપ્યા મુજબ પવેયણા વિધિ કરાવવી, તેમાં પણ લાવી ને સ્થાને ટશર્વછાનિક બોલવું. પછી
સઝાય અને ગુરુ વંદન કરવું. - દશવૈકાલિકના જોગના પહેલા દીવસે તપ (આયંબીલ) કરવો ફરજિયાત છે. 0 દશવૈકાલિકના જોગમાં અધ્યયન બીજું, ત્રીજું અને ચોથું એ ત્રણે દીવસની ક્રિયા, વશ્યક સૂત્રના જોગના બીજા દીવસની
ક્રિયા પ્રમાણે જ થશે. ક્રિયા માટે જુઓ પૃષ્ઠ ૨૭ થી ૩૦
- દશવૈકાલિકના જોગના પાંચમાં દિવસે પાંચમાં અધ્યયનના કોષ્ટકમાં કાઉસ્સગ્ન ‘૯' લખ્યા છે. તેની સમજ -
કાઉસ્સગ્ન-૧ પાંચમાં અધ્યયનના ઉદ્દેશાનો, કાઉસ્સગ્ગ ૨-૩-૪ પાંચમાં અધ્યયનના પહેલા ઉદ્દેશાનો ઉદ્દેશ - સમુદેશ અને અનુજ્ઞાનો, કાઉસ્સગ્ન-૫-૬-૭ પાંચમાં અધ્યયનના બીજા ઉદ્દેશાના ઉદ્દેશ - સમુદ્દેશ અને અનુજ્ઞાનો, કાઉસ્સગ-૮ પાંચમાં અધ્યયનનો સમુદેશ, કાઉસ્સગ્ન-૯-પાંચમાં અધ્યયનની અનુજ્ઞાનો થશે. જોગની ક્રિયા તો રોજ મુજબ જ થાય. પરંતુ ત્રણ કાઉસ્સગ્નમાં સાત-સાત ખમાસમણરૂપ ઉદેશ-સમુદેશ અને અનુજ્ઞાની ક્રિયા જે એક-એક વખત થાય છે તે ક્રિયા અહીં ત્રણ-ત્રણ વખત કરાય છે. તે આ પ્રમાણે :

Page #32

- ઇરિયાવહી કરી, એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ગ કરી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો - ‘વસંત' ના બે આદેશ માંગી, ખમાસમણ દઈ, મુહપત્તિ પડીલેહણ, વાંદણા વિધિ કરવી. - (૧) પાંચમાં અધ્યયનનો ઉદ્દેશ વિધિ - સાતખમાસમણ - ઉદ્દેશવિધિમાં અપાય છે તે રીતે
(૨) પાંચમાં અધ્યયનના પહેલા ઉદ્દેશાનો ઉદ્દેશવિધિ - સાત ખમાસમણ - ઉદ્દેશવિધિ મુજબ. (૩) પાંચમાં અધ્યયનના પહેલા ઉદ્દેશાનો સમુદેશવિધિ - સાતખમાસમણ - સમુદેશ વિધિ મુજબ. (૪) પાંચમાં અધ્યયનના પહેલા ઉદ્દેશાનો અનુજ્ઞાવિધિ - સાતખમાસમણ - અનુજ્ઞા વિધિ મુજબ. (૫ થી ૭) પાંચમાં અધ્યયનના બીજા ઉદ્દેશાનો ઉદ્દેશ - સમુદેશ - અનુજ્ઞાવિધિ ઉપર કહ્યા મુજબ. (૮) પાંચમાં અધ્યયનનો સમુદેશ વિધિ - સમુદેશ વિધિ મુજબ (જુઓ પૃ. ૨૮ની સૂચના) (૯) પાંચમાં અધ્યયનનો અનુજ્ઞાવિધિ - અનુજ્ઞા વિધિ મુજબ (જુઓ પૃ. ૨૯ની સૂચના)
પછી રોજ મુજબ પવેયણાની અને સક્ઝાયની ક્રિયા અને છેલ્લે ગુરુવંદન
[અહીં ખ્યાલમાં એ રાખવું કે
(૧) ઉદ્દેશ અને શ્રુતસ્કંઘના આદેશમાં પુલિંગનો પ્રયોગ થાય - જેમકે - સ - દિક (૨) અધ્યયનમાં નપુંસક લિંગનો પ્રયોગ થાય. જેમકે અધ્યયનં - દä (૩) ચૂલિકા (જે દશ અધ્યયન પછી આવે છે) તેમાં સ્ત્રીલિંગ પ્રયોગ થાય. જેમ કે વૃત્તિકા - દિટ્ટા
1િ દશવૈકાલિક સૂત્રનું અધ્યયન છઠું - સાતમું - આઠમું - તેમાં ત્રણ ત્રણ કાઉસ્સગ્ગ છે, તેની ક્રિયા વિરુદ્ધ સૂત્રના
બીજા દીવસ મુજબ જ કરવી. જુઓ પૃષ્ઠ - ૨૭ થી ૩૦ (૩૫)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દશવૈકાલિકસૂત્ર જોગવિધિ)
Jain Education Intemational

Page #33

વિધિસંગ્રહ-૧-(દશવૈકાલિકસૂત્ર જોગવિધિ) 0 દશવૈકાલિક સૂત્રના જોગના નવમા દિવસે નવમાં અધ્યયનમાં સાત કાઉસ્સગ્ન લખ્યા છે. તેની વિધિ આ પ્રમાણે... કાઉસ્સગ્ગ-૧-નવમા અધ્યયનનો ઉદ્દેશો, કાઉસ્સગ્ગ ૨-૩-૪-નવમાં અધ્યયનના પહેલા ઉદ્દેસાનો ઉદ્દેસ - સમુદેશ - અનુરજ્ઞાના, કાઉસ્સગ્ન - ૫--૭-નવમા અધ્યયનના બીજા ઉદ્દેશાના ઉદ્દેશ-સમુદેશ-અનુજ્ઞાના (વિધિ અધ્યયન-૫
પૃષ્ઠ ૩૪-૩૫-મુજબ જાણવી.) (નોંધ :- અધ્યયન નવનો સમુદેશ અને તનુજ્ઞા દશમાં દિવસે આવતા હોવાથી તેની ક્રિયા અહીં ન કરાવાય) 0 દશવૈકાલિક સૂત્રના રોગના દશમાં દીવસે નવમાં અધ્યયનમાં આઠ કાઉસ્સગ્ન લખ્યા છે તેની વિધિ આ પ્રમાણે
– કાઉસગ્ગ – ૧ થી ૩ - નવમા અધ્યયનના ત્રીજા ઉદ્દેશાનો ઉદ્દેશ - સમુદેશ અને અનુજ્ઞાના. – કાઉસગ્ગ - ૪ થી ૬ - નવમા અધ્યયનના ચોથા ઉદ્દેશાના ઉદ્દેશ - સમુદ્દેશ અને અનુજ્ઞાના. – કાઉસગ્ગ - ૭ - નવમા અધ્યયનનો સમુદ્દેશ, કાઉસ્સગ્ન-૮-નવમા અધ્યયનની અનુજ્ઞાનો.
– (બાકી વિધિ અને સમજ - અધ્યયન-૫-પૃષ્ઠ ૩૪-૩૫ મુજબ જાણવી). 0 દશવૈકાલિક સૂત્ર જોગ દિન-૧૦-૧૧-૧૨ની ક્રિયામાં ત્રણ-ત્રણ કાઉસ્સગ્ગ છે. તેની ક્રિયા વરદ્ સૂત્રના બીજા
દીવસ મુજબ જ કરવી જુઓ પૃષ્ઠ ૨૪ થી ૨૭ છેલ્લા-૨ દિવસમાં વધ્યયન ને બદલે વૃત્તિના બોલવું. 0 દશવૈકાલિક સૂત્રના જોગ દિન ૧૪માં દશવૈકાલિક સૂત્રનો સમુદેશ આવશે. જેની વિધિ કરાવશ્યક સૂત્રના સમુદેશ પ્રમાણે
જ કરવી. જુઓ પૃષ્ઠ-૨૮. 0 દશવૈકાલિક સૂત્રના જોગ દિન-૧૫માં દશવૈકાલિક સૂત્રની અનુજ્ઞા આવશે જેની વિધિ સાવર સૂત્રની અનુજ્ઞા પ્રમાણે જ નંદી સહિત કરવી. જુઓ પૃષ્ઠ - ૩૨.
(સાવિ સૂત્ર જોગવિધિની સૂચના પૂરી થઈ)
Jain Education Intemational

Page #34

(62)
-: વૃદ્ધિદિવસ કે પડેલા દિવસો ભરવામાં આવે ત્યારે કરાવવાની વિધિ :
૩ દરેક યોગમાં સાત દિવસે એક દિવસ વૃદ્ધિનો ભરવો પડે.
૧ આવશ્ય અને શવેતિ ના જોગમાં પણ જોગના ૨૩ (૮ + ૧૫) દિવસ પછી ચાર દિવસ વૃદ્ધિના ભરવાના હોય છે.
૩ તે સિવાય અન્ય કોઈ કારણોથી દિવસો પડેલ હોય તો તે પડેલા દિવસો પણ ભરવા પડે.
। આ વૃદ્ધિ કે પડેલ દિવસે કરાવવાની વિધિ → વસતિ શુદ્ધ કરી શિષ્ય કહે ‘ભગવન્ સુદ્ધા વહિ’ (ગુરુ) ‘તત્તિ' કહે. પછી સ્થાપનાચાર્યજી ખુલ્લા કરી. ઇરિયાવહી પડિક્કમે.
ખમા∞ દઇ ‘ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! વહિ પવેઉં ? (ગુરુ) પવેઓ, (શિષ્ય) ઇચ્છું (કહે).
O
O ખમા૦ દઇ ‘ભગવન્ સુદ્ધા વસહિ’ (ગુરુ) ‘તહત્તિ’ (શિષ્ય) ‘ઇચ્છું' કહે
→
ખમા દઇ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવત્ પવેયણા મુહપત્તિ પડિલેહું ? (ગુરુ)પડિલેહો (શિષ્ય) ઇચ્છું કહી, મુહપત્તિ પડિલેહણ કરે - પછી બે વાંદણા આપે - પછી
૦ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવત્ પવેણા પવેઉં ? (ગુરુ) પવેઓ (શિષ્ય) ‘ઇચ્છ’ કહે
[]
ખમા૦ ઇચ્છકારી ભગવન્ તુમ્હે અમાંં આવશ્યક/દશવૈકાલિક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેસાવણી સમુદ્રેસાવણી અણુજાણાવણી કાઉસ્સગ્ગ કરાવણી વાયણા સંદિસાવણી વાયણા લેવરાવણી જોગ દિન પેસરાવણી પાલી તપ (પારણું) કરશું ? (ગુરુ) કરજો. (શિષ્ય) ‘ઇચ્છું' કહી ખમા∞ દઇ પચ્ચક્ખાણનો આદેશ માંગે, પચ્ચક્ખાણ કરી બે વાંદણા આપે. પછી બેસણે સંદિસાહુ બેસણે ઠાઉના આદેશ માંગી અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં આપે પછી સજ્ઝાય કરી વંદનવિધિ કરે.
પછી

–

-
-
વિધિસંગ્રહ-૧ –(જોગ વિધિ)

Page #35

(૩૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(જોગ વિધિ) સાંજની ક્રિયાની વિધિ :- પ્રથમ સો ડગલા વસતિ જોઈ. ગુરુવંદન કરી, સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખી, ઈરિયાવહીયં પડિક્કમવી, ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! વસિંહ પવેઉ ? (ગુ.) પર્વઓ (શિ.) ઈચ્છું (કહે.)
ખમા૦ દઈ, ભગવન્ ! સુધ્ધાવસહિ (ગુરુ.) તત્તિ
ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું ? (ગુ.) પડિલેહેહ (શિ.) ઈચ્છું કહી, મુહપત્તિ પડિલેહી, બે વાંદણા આપે પછી (ઉપવાસી વાંદણા ન આપે પરંતુ ખમા દઈ પચ્ચક્ખાણ કરે)—
(ઊભા ઊભા) ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! પસાય કરી પચ્ચખ્ખાણનો આદેસ દેશોજી, પચ્ચખ્ખાણ કરી, પછી બે વાંદણા દઈ (ઊભા ઊભા) ઇચ્છાકારેણ, સંદિસહ ભગવન્ બેસણે સંદિસાહું ? (ગુ.) સંદિસહ. (શિ.) ઇચ્છું કહી. ખમા∞ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ બેસણે ઠાઉં ? (ગુ.) ઠાએહ (શિ.) ઈચ્છે, ખમા૦ દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડં
→ પછી ખમા૦ દઈ, સાધુને ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ સ્થંડિલ પડિલેહું ? (ગુ.) પડિલેહે (શિ.) ઇચ્છું. → સાધ્વીને ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવત્ સ્થંડિલ શુદ્ધિ કરશું ? (ગુ.) કરજો (શિ.) ઈચ્છું. ખમા∞ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ દિશિ પ્રમાજું ? (ગુ.) પ્રમાર્જો.
નિક્ષેપવિધિ (યોગમાંથી કાઢવાની વિધિ) :- પ્રથમ સો ડગલા વસતિ જોઈ-આવીને પછી, શિષ્ય નાણ અથવા તો સ્થાપનાજી ખુલ્લા મૂક્યા હોય તેની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણતાં ગુરુને નમસ્કાર કરી, ‘“મન્થેઅણ વંદામિ’' કહેતાં. ત્રણ પ્રદક્ષિણા દે. પછી ખમા∞ દઈ, ઈરિયાવહીયં પડિક્કમી એક લોગસ્સનો ચંદસુ નિમ્મલયરા સુધી કાઉસ્સગ્ગ કરી યાવત્ સંપૂર્ણ લોગસ્સ કહે. ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવત્ વહિ પવેઉ ? (ગુ.) પવેઓ (શિષ્ય) ભગવન્ સુધ્ધાવસહિ (ગુ.) તત્તિ.
શિષ્ય ખમા∞ ઈચ્છાકા૦ સંદિ૦ ભગ૦ મહુપત્તિ પડેલેહું ? (ગુ.) પડિલેહે. શિષ્ય ઈચ્છું કહી, મુહપત્તિ પડિલેહે.

.

Page #36

ખમા દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અમ શ્રી યોગ નિખેવો ? (ગુ.) નિખેવામિ (શિષ્ય) ઈચ્છે કહે.
ખમાહ દઈ ઈચ્છકારિ ભગવદ્ ! શ્રી યોગ નિવાવણી નંદિકરાવણી, વાસનિક્ષેપ કરેહ (ગુ.) કરેમિ. એમ કહી ત્રણ નવકાર ગણવાપુર્વક વાસક્ષેપ નાંખતા, યોગનિખેવ નંદિ પવહ નિત્થારગપારગાહો એમ (ગુ.) બોલે (શિષ્ય) તહત્તિ કહે.
પ્રમા૦ દઈ. ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુઓ અસ્પં શ્રી યોગ નિદ્મવાવણી નંદિકરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવે વંદાવો (ગુ. વંદામિ) એમ કહે. (શિષ્ય) ઈચ્છે. કહે પછી ખમાઈ દઈ ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 ચૈત્યવંદન કરું ? એમ ગુરુ બોલે. બાદ શ્રી પાર્શ્વનાથનું ચૈત્યવંદન કહે.
ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય, વિશ્વચિંતામણીયતે હીં ધરણેન્દ્ર વૈરોડ્યા પદ્માદેવી યુતાયતે |૧TI. શાંતિતુષ્ટિ મહાપુષ્ટિ, ધૃતિકીર્તિવિધાયિને ૐ હી દ્વિડ બાલતાલ, સર્વાધિવ્યાધિનાશિને રા. જયાતતિાડડખ્યા વિજ્યાડડખ્યાડપરાજિતયાન્વિતઃ દિશાં પાલેગૃહૈર્યક્ષે, ર્વિદ્યાદેવીભિરન્વિતઃ | ૐ અસિઆઉસા નમસ્તત્ર રૈલોક્યનાથતામ્ | ચતુઃષષ્ઠિઃ સુરેન્દ્રાસ્તે ભાસત્તે છત્ર ચામરેઃ ||૪|| શ્રી શંખેશ્વર મંડણ ! પાર્શ્વજિન ! પ્રણત કલ્પતરુ કલ્પ ! ચૂય દુષ્ટદ્યાત પૂરય મે વાંછિત નાથ ! | પી/
> ચૈત્યવંદન બોલી, જંકિંચિ૦ નમુત્થર્ણ૦ જાવંતિ) ખમાઇ જાવંતનમોડર્ણ૦ ઉવસગ્ગહરં જયવીયરાય (સંપૂર્ણ)૦ કહી પછી પ્રતિમાજી હોય તો નાણને પડદો કરાવી વાંદણા દેવડાવી
પછી પડદો લેવડાવી શિષ્ય ખમા દઈ ઊભો રહે, ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અહં શ્રી યોગ નિષ્ણવાવણી, નંદિ કરાવણી વાસનિક્ષેપકરાવણી, દેવ વંદાવણી કાઉસ્સગ્ગ કરાવો ? (ગુ.) કરેહ (શિષ્ય) ઈચ્છે યોગ નિકખે૦ નંદિ, વાસ, દેવી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ0 અન્નત્થ0 એક લોગસ્સનો સાગરવરગંભીરા સુધી કાઉસ્સગ્ન કરી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહી, બે વાંદણા દેવા
અથવા તિવિહેણ ખાવ પૂર્વક ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 બેસણે સંદિસાહું ? (ગુ.) સંદિસહ (શિ) ઈચ્છે. ખમા દઈ ઈચ્છાકાળ સંદિ0 ભગ0 બેસણે ઠાંઉ ? (ગુ.) ઠાએહ (શિ.) ઈચ્છે ખમાળ દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. (૩૯)
વિધિસંગ્રહ-૧-(જોગ નિક્ષેપ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #37

(૪૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(જોગ નિક્ષેપ વિધિ) પણું (નિક્ષેપના દિવસે કરાવવાનું) :- ખમા) દઈ ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! પવેયણા મુહપત્તિ પડિલેહું ? (ગુ.) પડિલેહ (શિ.ઈચ્છે કહી મુહપત્તિ પડીલેહણ કરે.
બે વાંદણા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ પવેયણા પવેલું ? (ગુ.) પહેઓ (શિ.) ઈચ્છે.
ખમાદઈ ઈચ્છાકારિ ભગવન્! તુમ્હ અરૂં યોગ નિષ્ણવાવણી નંદિકરાવણી, વાસનિક્ષેપકરાવણી પરિમિત વિગઈ વિસર્જવણી પાલી પારણું કરશુંજી (.) કરજો, ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! પરિમિત વિગઈ વિસર્જી ?
ખમા૦ દઈ, ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુચ્છે અમ પરિમિત વિગઈ વિસર્જવણી કાઉસ્સગ્ગ કરાવે? (ગુ.) કરાવેમિ (શિ.) ઈચ્છે પરિમિત વિગઈ વિસર્જવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કહી નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરી, પ્રગટ એક નવકાર કહેવો.
પછી ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! પસાય કરી પચ્ચખાણનો આદેશ દેશોજી (બિયાસણાનું પચ્ચકખાણ કરવું) પછી બે વાંદણા દેવા.
પછી ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવનું બેસણું સંદિસાઉં ? (ગુ.) સંદિસહ-(શિ.) ઈચ્છે કહી ખમાસમણ દેઇ ઇચ્છાકારણ સંદિસહ ભગવનું બેસણે ઠાઉં ? (ગુ.) ઠાએહ ખમાસમણ દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડં.
પછી ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવનું સક્ઝાય કરું ? (ગુ.) કરે. (શિ.) ઈચ્છે. કહી સક્ઝાય કરે, એક નવકાર, ધમ્મો મંગલની પાંચ ગાથા બોલે.
પછી ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 ઉપયોગ કરું ? (ગુ) કરેહ. (શિ) ઈચ્છે. ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 ઉપયોગ કરાઈ કાઉસગ્ગ. કરું ? (ગુ.) કરે. (શિ.) ઈચ્છે. ઉપયોગ કરાઇ કરેમિ કાઉં. અન્ન) એક નવ. કાઉ. કરે. પ્રગટ નવકાર બોલે.
(શિ.) ઈચ્છાકારેણ. સંદિ૦ ભગવે? (ગુ.) લાભ. (શિ.) કહે લેશું? (ગુ.) જગહિયં પૂથ્વસૂરિહિં શિ. આવસ્સિયાએ (ગુ.) જસ્ટ જોગો. (શિ.)સઝાતરનું ઘર ? તમારા ગુરુજી કરે તે (ક્રિયા પછી વસતિ બીજી વાર જોવડાવવી.) (પછી દેરાસર જાય.)
માંડલીના સાત આયંબિલની ક્રિયા કરવાની વિધિ :- રોજ સવાર સાંજ વસતિ જોઈ, ઈરિયાવહી પડિક્કમી ગુરુવંદન કરી, સવારે આયંબિલનું અને સાંજે પાણહારનું પચ્ચખાણ કરે.

Page #38

સાતમે દિવસે સાંજે જોગમાં કરાવે તે મુજબ સાંજની ક્રિયા કર્યા પછી, અવિધિ આશાતના મિચ્છામિકડ કીધા પછી ઈચ્છામિ ખમા વંદિઉં જાવ, નીસિ0 (ગુરુ. તિવિહેણ) મર્થીએણ વંદામિ. ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ૦ (૧) સૂત્ર માંડલી સંદિસાઉં ? (ગુ.) સંદિસાહ (શિષ્ય) ઈચ્છે કહી ખમા દઈ ઈચ્છાકા) સંદિ0 ભગ0 સૂત્ર માડલી ઠાઉં ? (ગુરુ.) ઠાજો (શિ.) ઈચ્છે ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ એવી રીતે દરેક માંડલીના ત્રણ ત્રણ ખમાસમણા દેવડાવવા,
સઘળે પ્રથમ ખમાસમણામાં તિવિહેણ કહેવડાવવું
સાત માંડલીના નામ (૧) સૂત્ર માંડલી (૨) અર્થ માંડલી (૩) ભોજન માંડલી (૪) કાલ માંડલી (૫) આવશ્યક માંડલી (૬) સજઝાય માંડલી (૭) સંથારા માંડલી.
૨૧ ખમાસમણ દીધા પછી ખમા દઈ, ઈચ્છાકાળ સંદિO ભગ0 ઈંડિલ પડિલેહુ? (ગુ.) પડિલેહેહ (શિ.) ઈચ્છે, બીજે ઉપાશ્રયે જનાર સાધુ હોય તો સ્પંડિલ પડિલેહશું ? એમ આદેશ માંગે (ગુ. પડિલેહજો કહે.) શિ. ઇચ્છે કહે.
સાધ્વી હોય તો સ્પંડિલ શુદ્ધિ કરશું ? (ગુ.) કરજો (શિ.) ઈચ્છે (કહે) ખમા, ઇચ્છા, સંદિ0 ભગ0 દિશિ પ્રમાર્જ (ગુ.) પ્રમા (શિ.) ઈછું કહી ઉપાશ્રયે જઈ ચંડિલ માંડલા કરે.
-: પાલી પલટવાની વિધિ :- પયણ મુહપત્તિ પડિલીધા પછી, બે વાંદણા દઈ, ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભ૦ પવેયણાં પવેલું ? (ગુ.) પdઓ (શિ.) ઈચ્છે
ખમા દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અરૂં શ્રી દશવૈકાલિક શ્રુતસ્કંધે... અમુક અધ્યયને. જોગદિન પેસરાવણી, પાલી પાલટી પારણું કરશુંજી ? (ગુ.) કરજો (શિ.) ઈચ્છે
ખમાદઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ પાલી પાલટું ? (ગુ.) પાલટો (શિ.) ઈચ્છે. ખમા) દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ પાલી પાલટી પારણું કરશું (ગુ.) કરજો
ખમા દઈ ઈચ્છકારિ, ભગવનું પસાય કરી પચ્ચકખાણનો આદેશ દેશોજી. પછી પચ્ચ૦ લઈ બે વાંદણા દેવા, ઈચ્છાકાળ (૪૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(જોગનિક્ષેપ તથા પાલી પલટવાનો વિધિ)

Page #39

(૪૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પાલી પલટવાની વિધિ) સંદિ0 ભગ0 બેસણે સંદિસાઉં (ગુ.) સંદિસાહ (શિ.) ઈચ્છે, ખમા દઈ ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 બેસણે થાઉં ? (ગુ.શિ.) ઈચ્છું ઠાજો ખમા દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડે કહી,---
પછી - ખમાઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! સઝાય કરું ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઈચ્છે એક નવકાર - ધમ્મોમંગલની પાંચ ગાથા. ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ઉપયોગ કરું ? (ગુ.) કરે. (શિ.) ઈચ્છે, ઇચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ઉપયોગ કરાવણિ કાઉસ્સગ્ન કરું ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઈચ્છે ઉપયોગ કરાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ. કાઉ0 પારી પ્રગટ નવકાર. (શિ.) ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! (ગુ.) લાભ. (શિષ્ય) કહું લેશુંજી. (ગુ.) જહગતિએ પૂવ્વસૂરિહિં. (શિ.) આવસ્સિયાએ (ગુ.) જસ્સ જોગો. (શિ.) સક્ઝાતરનું ઘર ? (તમારા ગુરુજી કરે તે.) પછી ગુરુવંદન કરો.
દીપર સાર ક્રિયામાં આવતા જુદા જુદા કાઉસ્સગની સમજ કાઉ૦|૧| શ્રુતસ્કંધ કે શતકનો એકલો સમુદેસ કે અનુશાનો-૧કાઉ૦|૨| શ્રુતસ્કંધનાં સમુદેસ નો-૧- અને અનુજ્ઞાનો-૧કાઉ૦૩ અધ્યયનના ઉદ્દેસાનો-૧, સમુદ્સનો-૧-, અનુજ્ઞાનો-૧કાઉ|૪|શ્રુતસ્કંધના ઉદ્દેસાનો-૧-, અધ્યયનના ઉદ્દેશાનો-૧- સમુદ્સનો-૧- અને અનુજ્ઞાનો-૧કાઉ૦|| ઉદ્દેસાના ઉદ્દેસાનો-૧-, સમુદેસાનો-૧-, અનુજ્ઞાનો-૧-, અધ્યયનના સમુદેસનો-૧-, અનુજ્ઞાનો-૧કાઉ૦૬ઉદેસાના ઉદ્દેસાના-૨, સમુદ્રેસના-૨-, અનુજ્ઞાના-૨કાઉ||અધ્યયના ઉદ્દેસાનો- ૧, બે ઉદ્દેસાના-૨, બે ઉદ્દેસાના સમુદેસના-૨-, બે ઉદ્દેસાની અનુજ્ઞાના-૨ કાઉ|૮|બે ઉદ્દેસાના ઉદ્દેસાના-૨, સમુદેસાના-૨, અનુજ્ઞાના-૨-, અધ્યયનનો સમુદેસ-૧, અનુજ્ઞા-૧. | કાઉ|૯અધ્યયનના ઉદેસાનો-૧ ઉદેસાના ઉદેસાના-૨, સમુદ્સના-૨-, અનુજ્ઞાના-૨, અધ્યયનના સમુદેસાનો-૧- અનુજ્ઞાનો-૧-.
Jain Education Intemational

Page #40

શ્રી જીરાવલા પાર્શ્વનાથાય નમઃ
શ્રી અનુયોગ વિધિ
પ.પૂ.ગચ્છાધિપતિ હેમસાગરસૂરીભ્યો નમઃ
(૪૩)

શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથાય નમઃ
5 શ્રી ગૌતમગણધરાય નમઃ
પ.પૂ.ધ્યાનસ્થ સ્વર્ગત, નૌમિ સૂરિમાનંદસાગરમ્ ૫.પૂ.આચાર્ય શ્રી કંચનસાગર સૂરિભ્યો નમઃ
ઉપસ્થાપના (વડીદીક્ષા) સમયે કરાતી અનુયોગવિધિ
શ્રી ચિંતામણિપાર્શ્વનાથાય નમઃ
(૧) અનુયોગ-વડીદીક્ષાના આગલે દિવસે સાંજે પાણી ચુકાવીને સાંભળવાનો હોય છે.
(૨) સાંજે ન સંભળાવી શકાય તો વડીદીક્ષાના દિવસે અનુયોગ સંભળાવાય, અનુયોગ સાંભળ્યા બાદ વડી દીક્ષાની ક્રિયા
થાય ત્યાં સુધી વડીનીતિ ન જવાય.
(૩) વડીદીક્ષાના પહેલે દીવસે સાંજે પાણી ચુકાવી સો ડગલામાં વસતિ શુદ્ધ કરવી. કાજો લેવો, મહાનિશિથ યોગવાળા પાસે અનુયોગ સાંભળવો. મહાનિશીથ યોગવાળાએ પડિલેહણ કરેલા સ્થાપનાજી ઉપયોગમાં લેવા :
પહેલા વસતિ જોઈ આવીને શિષ્ય ભગવન્ સુધ્ધા વસહિ કહે.

વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)

Page #41

(૪૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) | (૪) અનુયોગક્રિયા ઃ સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખી ઈરિયાવહિ પડિક્કમિ એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ન ચંદેસુ નિમ્મલયરા સુધી કરી,
પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો, ખમાદઈ ઈચ્છકારેણ સંદિ૦ ભગ0 વસહિ પવેલું ? (ગુ) પવે, (શિ) ભગવન્! સુધ્ધા વસહિ? (ગુ) તહત્તિ
ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિ૦ ભગવદ્ મુહપતિ પડિલેહુ? (ગુ) પડિલેહ, મુહપત્તિ પડીલેહી, બે વાંદણા દેવા, ઈચ્છાકા, સંદિO ભગ0 અનુયોગ આઢવું (ગુ) આઢવો, (શિ) ઈચ્છે) ખમા ઈચ્છકા, સંદિ૦ ભગ0 અનુયોગ આઢવાવણી કાઉસ્સગ્ન કરું ? (ગુ) કરેહ (શિ) ઈચ્છે, અનુયોગ આઢવાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરવો, પછી પ્રગટ નવકાર ગણી ખમા૦ દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડમ.
ગુરૂ પણ અનુયોગ આઢવે (શિ) ઈચ્છામિ ખમા વંદિ૦ જાવ, નિસિહિયાએ (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મત્થણ વંદામિ, ઈચ્છાકા, સંદિ૦ ભગ0 વાયણા સંદિસાઉં ? (ગુ) સંદિસાહ (શિ) ઈચ્છ, ખમા દેઈ ઈચ્છાકા, સંદિO ભગ0 વાયણા લેશું? (ગુ) લેજો (શિ) ઈચ્છે. ખમા દેઈ ઈચ્છકારિ ભગવદ્ પસાયકરી વાયણા પસાત કરાવોજી ગુરૂ નવકાર ગણવાપૂર્વક નીચે પ્રમાણે બોલે,
નાણે પંચવિ પન્નાં જહા, આભિનિબોહિયનાણું, સુયનાણું, ઓહિનાણું, મણપજવનાણું, કેવલનાણું, તલ્થ ચત્તારિ અણુઓગદારા પન્નત્તા, તે જહા વિક્રમો, નિખેવો, અણગમો, નઓ અ,
(શિ) ઈચ્છામિ ખમા વંદિ0 જાવનિસિહિ૦ (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મત્થણ વંદામિ, ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 બેસણે સંદિસાઉં ? (ગુ) સંદિસાહ (શિ) ઈચ્છે, ખમાઈ દેઈ, ઈચ્છાકાસંદિ૦ ભગ0 બેસ હાઉં ? (ગુ) કાવહ ઈચ્છે કહી શિષ્ય આસન ઉપર બેસે પછી ગુરૂ પ્રથમ નવકાર તથા કરેમિ ભંતે, સૂત્રનો અર્થ સંભળાવે
(નોંધઃ- હાલમાં દરેકના મૂળપાઠ સંભળાવવામાં આવે છે. પછી સમય હોય તો અર્થ પણ સંભળાવે) (૧) નમો અરિહંતાણં, નમો સિધ્ધાણં, નમો આયરિયાણં, નમો ઉવઝાયાણં, નમો લોએ સવ્વસાહૂણં, એસો પંચ નમુક્કારો, સવ્વ પાવપ્પણાસણો, મંગલાણં ચ સવ્વર્સિ, પઢમં હવઈ મંગલ,

Page #42

કરેમિ ભંતે સૂત્ર કરેમિ ભંતે ! સામાઈયં સવૅ સાવજં જોગ પચ્ચક્ઝામિ, જાવજીવાએ, તિવિ, તિવિહેણં, મણેણં, વાયાએ, કાએણે, ન કરેમિ, ન કારવેમિ, કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ, તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિણામિ અપ્પાણે વોસિરામિ.
(શિ) ખમા, દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્ કહે ઈતિ પ્રથમ અધિકાર (૨) શિવ ઈચ્છામિ ખમા વંદિ૦ જાવ નિસિહિ૦ (ગુ.) તિવિહેણ (શિ) મર્થીએણ વંદામિ
(શિ) ઈચ્છાકાળ સંદિ0 ભગ0 વાયણા સંદિસાઉ ? (ગુ) સંદિસાડ (શિ) ઈચ્છ, ઈચ્છક સંદિ0 ભગO વાયણા લેશું (ગુ.) લેજો (શિવ) ઈચ્છે, ઈચ્છા, ખમા વંદિઇ જાવનિસિહિ૦ (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મલ્યુએણ વંદામિ,
(શિ) ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 બેસણે સંદિસાઉ ? (ગુ) સંદિસાહ (શિ) ઈચ્છે, ખમાઈ ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 બેસણું ઠાઉં ? (ગુ) ઠાવહ (શિ) આસન ઉપર બેસે. ગુરુ લોગસ્સ સૂત્ર સંભળાવે.
લોગસ્સ ઉજજો અગરે; ધમ્મ તિર્થીયરે જિ ણે, અરિહંતે કિન્નઈમ્સ, ચકવીસ પિ કે વલી, I/૧// ઉસભામજિ અં ચ વંદે સંભવમભિગંદણ ચ, સુમઇ ચ પઉમપ્પણું સુપાસ, જિર્ણ ચ ચંદપૂછું વંદે. રા. સુવિહિં ચ પુષ્કૃદંત સીયલ સિજર્જસ વાસુપૂજ઼ ચ, વિમલમણાં ચ જિર્ણ, ધમૅ સંતિ ચ વંદામિ, Ill કું છું અરં ચ મદ્ધિ, વંદે મુણિસુવયં, નમિજિર્ણ ચ, વંદામિ રિફ્રનેમિ, પાસ તહ વદ્ધમાણે ચ ||૪|| એવું મને અભિથુઆ, વિહુય રય મલા પછીણ જમરણા, ચકવીસંપિ જિણવરા તિસ્થયરા મે પસીયંતુ //પી. કિત્તિય વંદિય મહિયા, જે એ લોગસ્સ ઉત્તમ સિધ્ધા, આરૂષ્ણ બોહિલાભં, સમાણિવર મુત્તમ દિતુ. | ચંદે સુ નિમૅલયરા, આઈચ્ચેનુ અહિયં પયાસયરા, સાગરવર ગંભીરા, સિધ્ધા સિદ્ધિ મમ દિસંતુ |ી
સવ્ય લોએ અરિહંત ચેઈયાણ કરેમિ કાસ્સગ્ગ (શિ) ખમા દઇ. અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડું આપે. ઈતિ દ્વિતીય અધિકાર
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #43

વિધિસંગ્રહ-૧ –(અનુયોગ વિધિ) (૩) (શિ) ઈચ્છામિ ખમા૦ વંદિ∞ જાવ∞ નિસિહિ૦ (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મર્ત્યએણ વંદામિ, (શિ) ઈચ્છાકાળ સંદિ ભગ૦ વાયણા સંદિસાઉં (ગુ) સંદિસાવેહ (શિ) ઈચ્છે, ખમા ઈચ્છાકા સંદિ∞ ભગ૦ વાયણા લેશું (ગુ) લેજો – ઇચ્છાઇ ખમા૦ વંદિ∞ જાવ૦ (ગુ.) તિવિહેણ (શિ.) મત્થએણં વંદામિ
(શિ) ઈચ્છાકાળ સંદિ∞ ભગત બેસણે સંદિસાઉં ? (ગુ) સંદિસાવેહ (શિ) ઈચ્છે, ખમા ઈચ્છકા∞ સંદિ૦ ભગ૦ બેસણે ઠાઉં ? (ગુ) ઠાવેહ (શિષ્ય) ‘‘ઇચ્છું’” -કહી આસન ઉપર બેસે. વાંદણા - સૂત્ર સંભળાવે
વંદનક સૂત્ર
ઈચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિઆએ અણુજાણહ મે મિઉગ્ગહં નિસીહિ, અહો-કાર્ય, કાય-સંફાસ, ખમણિજ્જો ભે કિલામો, અપ્પકિલંતાણં બહુસુભેણ-ભે રાઈઓ (દિવસો) વઈતો જત્તા ભે જવણિજ્જ ચ ભે ખામેમિ ખમાસમણો રાઈઅં (દેવસીય) વઈક્કમાંં આવર્સિયાએ પડિક્કમામિ ખમાસમણાણું, રાઈઆએ (દેસિયાએ) આસાયણાએ, તિત્તીસત્રયરાએ, જંકિચિ મિચ્છાએ, મણદુક્કડાએ, વયદુક્કડાએ કાયદુક્કડાએ, કોહાએ, માણાએ, માયાએ, લોભાએ, સવ્વકાલિઆએ, સવ્વમિચ્છોવયારાએ, સવ્વુધમ્માઈક્કમણાએ, આસાયણાએ જો મે રાઈઓ (દેસિઓ) અઈઆરો કઓ, તસ્સ ખમાસમણો પડિક્કમામિ, નિંદામિ, ગરિહામિ, અપ્પાણં વોસિરામિ. ખમા દેઈ અવિવિધ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. (બોલે) ઈતિ તૃતીય અધિકાર
(૪) શિ૦ ઈચ્છામિ ખમા વંદિ∞ જાવ∞ નિસિહિત (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મત્થએણ વંદામિ. ઈચ્છાકા૦ સંદિ∞ ભગ૦ વાયણા સંદિસાઉં ? (ગુ) સંદિસાવેહ (શિ) ઈચ્છું ખમા ઈચ્છાકાળ સંદિ∞ ભગ૦ વાયણા લેશું (ગુ) લેજો (શિ) ઈચ્છે,
ખમા વંદિ જાવ નિસિહિ (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મન્થેણ વંદામિ (શિ) ઈચ્છાકા૦ સંદિ∞ ભગ બેસણે સંદિસાઉ ? (ગુ.) સંદિસાવેહ (શિ) ઈચ્છે, ખમા∞ ઈચ્છાકાળ સંદિ∞ ભગત બેસણે ઠાઉં ? (ગુ) ઠાજો (શિષ્ય) ઈચ્છું-કહી આસન ઉપર બેસે.
(૪૬)

–

Page #44

ઈરિયાવહીયા - સૂત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવનું ! ઈરિયાવહીયે પડિક્કામામિ ? ઈચ્છે, ઈચ્છામિ પડિક્કમિઉં, ઈરિયાવહીયાએ વિરાહણાએ, ગમણાગમણે, પાણક્કમણે બીચક્કમણે, હરિક્કિમણે ઓસા ઉનિંગ પણગ - દગ - મટ્ટી - મક્કડા - સંતાણા - સંકમાણે, - જે મે જીવા વિરાહિયા, એચિંદિયા, બેઈદિયા, તેઈદિયા, ચઉરિંદિઆ, પંચિંદિયા, અભિયા, - વત્તિયા - લેસિયા - સંઘાઈયા -- સંઘટ્ટિયા - પરિયાવિયા - કિલામિયા - ઉદ્દવિયા - ઠાણાઓ ઠાણું સંકામિયા – જીવિયાઓ વવરોવિયા તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડમ્.
તસ્સ ઉત્તરી - સૂત્ર' તસ્ય ઉત્તરીકરણેણં, પાયચ્છિત્તકરણેણં, વિસોહીકરણેણં, વિસલ્લીકરણેણં, પાવાણું કમ્માણ નિગ્ધાયણઠાએ, કામિ કાઉસ્સગ્ગ I
જગચિંતામણિ –સૂત્ર' જગચિંતામણિ જગનાહ, જગગુરૂ જગwણ, જગબંધવ, જગસત્યવાહ, જગભાવવિઅખણ, અઠ્ઠાવય સંઠવિયરૂવ, કમ્મઠવિણાસણ, ચઉવીસ પિ જીણવર જયંતુ, અપ્પડિહયસાસણ I૧
કમ્મભૂમિહિં કમ્મભૂમિહિં પઢમ સંઘણિ, ઉક્કોસ સત્તરિસય જીણવરાણ વિહત લભઈ નવકોડિહિં કેવલણ કોડિસહસ્સ નવસાહુ ગમ્મઈ સંપઈ જીણવર વીસ મુણિ બિહું કોડિહિં વરનાણ સમણહ કોડિસહસ્સદુબ, યુણિજ્જઈ નિચ્ચ વિહાણી- ગરી
જયઉ સામિય જયઉ સામિય, રિસહસવુંજી ઉર્જિત પહુ નેમિmણ જયઉ વીર સચ્ચઉરિમંડણ ભરૂઅચ્છહિં મુણિસુવય મુહરિ પાસ દુહદુરિઆ ખંડણ અવર વિદેહિં તિત્થયરા, ચિહું દિસિ વિદિસિ જિં કેવિ તીઆણાગયસંપઈએ, વંદું જીણ સવ્વ વિ ફા
સત્તાણવઈ સહસ્સા, લખા છપન્ન અટ્સ કોડિઓ, બત્તિમય બાસિયાઈ તિઅ લોએ ચેઈએ વંદે
પન્નરસ કોડીયાઈ, કોડી બાયોલ લખ અડવન્ના, છત્તીસ સહસ્સ અસિઈ, સાસય બિંબાઈ પણમામિ I૪ (૪૭)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #45

(૪૮)
“જીંકિચિ સૂત્ર’”
જંકિંચિ નામ તિર્થં, સન્ગે પાયાલિ માણુએ લોએ, જાઈ જિણ બિંબાઈ, તાઈ સવ્વાઈ વંદામિ ।
“નમુન્થુણં - સૂત્ર’’
નમુન્થુણં અરિહંતાણં ભગવંતાણં, આઈગરાણં તિત્શયરાણં સયસંબુધ્ધાણં, પુરિસત્તમાણં પુરિસસિહાણ પુરિસવર પુંડરીઆણં પુરિસવરગંધહત્થીણું, લોગુત્તમાણે લોગનાહાણું લોગહિઆણં લોગપઈવાણું લોગપજ્જોઅગરાણં, અભયદયાણું ચક્ષુદયાણં મર્ગીદયાણં સરણદયાણં બોહિદયાણું, ધમ્મદયાણું ધમ્મદેસયાણં ધમ્મનાયગાણું ધમ્મસારહીણું ધમ્મવર ચાઉંરત-ચક્કવટ્ટીણં, અપ્પડિહયવરનાણદંસણધરાણું વિટ્ટછઉમાણં, જિણાણં જાવયાણં તિાણં તારયાણં બુધ્ધાણં બોહયાણં મુત્તાણં મોઅગાણં, સવ્વભ્રૂણં, સવ્વદરિસીણં, – સિવ - મયલ - મરૂઅ મહંત મક્પય મવ્વાબાહ - મપુણરાવિત્તિ સિધ્ધિગઈનામધેયં ઠાણ સંપત્તાણં નમો જીણાણં જીઅભયાર્ણ, જેઅ અઈઆ સિધ્ધા, જેઅ ભવિસ્યંતિણાગયે કાલે, સંપઈ અ વટ્ટમાણા, સવ્વ તિવિહેણ વંદામિ.
અરિહંત ચેઈયાણું-સૂત્ર
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
અરિહંત ચેઈયાણું, કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, વંદણવત્તિયાએ પૂઅણવત્તિયાએ સક્કારવત્તિયાએ સમ્માણવત્તિયાએ બોહિલાભવત્તિયાએ નિરૂવસગ્ગવત્તિયાએ સધ્ધાએ મેહાએ ધિઈએ ધારણાએ અણુપ્તેહાએ વજ્રમાણીએ ઠામિ કાઉસ્સગં.
પુખ્ખરવરદીવડ઼ે - સૂત્ર
પુખ઼રવરદીવડ઼ે ધાયઈસંડ અ જંબુદીવે અ ભરહેરવયવિદેહે ધમ્માઈગરે નમંડિમ ।।૧।। તમતિમિરપડલવિધ્ધ-સણસ્સ સુરગણનરિંદુ મહિયમ્સ, સીમાધરસ્સ વંદે, પમ્ફોડિઅ - મોહજાલમ્સ ॥૨॥ જાઇ જરા મરણસોગપણાસણસ્સ, કલ્લાણપુલિવસાલ સુહાસહસ્ય,
કો દેવ દાણવ નહિંદ ગણચ્ચિઅસ્સ, ધમ્મસ સારમુવલબ્ધ કરે પમાય ? ||૩||

.

Page #46

[]
(૪૯)
સિધ્ધે ભો ! પયઓ નમો જીણમએ, નંદીસયા સંજમે, દેવં નાગસુવન્ન કિન્નરગણસ્સબ્લ્યૂઅભાવચ્ચિએ લોગો જત્થ પઇદ્ઘિઓ જગમિણું તેલુકકમચ્ચાસુર, ધમ્મો વજ્રઉ સાસઓ વિજયઓ ધમ્મુત્તરું વજ્રઉ સુઅસ્સ ભગવઓ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ ।
સિધ્ધાણં બુધ્ધાણં સૂત્ર
સિધ્ધાણં બુધ્ધાણં પારગયાણં પરંપરગયાણં લોઅગ્ગમુવગયાણં નમો સયા સસિધ્ધાણં, જો દેવાણ વિ દેવો જ દેવા પંજલિ નમંસંતિ । તં દેવદેવ મહિઅં, સિરસા વંદે મહાવીર ઈક્કોવિ નમુક્કારો જીણવરવસહસ્ય વધ્ધમાણસ્સ, સંસારસાગરાઓ તારેઈ નરં વ નારી વા ઉજ્જત સેલ સિહરે દિક્ખા નાણું નિસીહિઆ જસ્સ, તેં ધમ્મચક્કËિ અરિટ્ઝ નેમિ નમંસામિ, ચત્તારિ અટ્ઠ દસ દોય, મંદિયા જીણવરા ચઉવ્વીસ, પરમનિટ્ઠિઅટ્ઠા સિધ્ધા સિદ્ધિ મમ દિસંતુ વેયાવચ્ચગરાણં સંતિગરાણં, સમ્મદિઠ્ઠિ સમાહિગરાણં. કરેમિ કાઉસ્સગ્યું.
જાવંતિ ચેઈઆઈ
જાવંતિ ચેઈઆઈ, ઉડ્ડ અ અહે અ, તિરિયલોએ અ, સવ્વાઈ તાઈ વંદે, ઈહ સંતો તત્વ સંતાઈ । ઈચ્છામિ ખમાસમણો । વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિઆએ મન્થેણ વંદામિ । જાવંત કે વિ સાહૂઁ
જાવંત કે વિ સાહૂ ભરહેરવય મહાવિદેહે અ, સવ્વસિં તેસિં પણઓ તિવિહેણ તિદંડ વિરયાણં । નમોડર્હત્ સિધ્ધાચાર્યોપાધ્યાય સર્વ સાધુભ્યઃ

॥૪॥
||૧||
||ર||
||૩||
||૪||
11411
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)

Page #47

(૫૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) “ઉવસગ્ગહરં સૂત્ર” ઉવસગ્ગહર પાસ પાસે વંદામિ કમ્મઘણ મુક્કે વિસહર વિસ નિગ્રાસ, મંગલકલાણ આવાસ, (૧) વિસહરફલિંગમંત, કંઠે ધારે) જો સયા મણુઓ, તસ્સ ગહરોગમારી, દુઠ જરા જંતિ ઉવસામે, (૨) ચિઠઉ દૂરે મતો, તુઝ પણામો વિ બહુફલો હોઈ, નરતિરિઅસુ વિ જીવા, પાવંતિ ન દુખ દોગચ્ચે, (૩) તુહ સમ્મત્તે લધ્ધ, ચિંતામણિ કણ્ડપાયવભૂહિએ ! પાવંતિ અવિષ્ણેણં, જીવા અયરામ ઠાણ (૪) ઈઅ સંથુઓ મહાયસ ભત્તિબ્બરનિર્ભરેણ હિયએણ, તા દેવ દિજ બોહિં, ભવે ભવે પાસ જિણચંદ. (૫)
“જયવીયરાય - સૂત્ર” જયવીયરાય | જગગુરૂ | હોલ માં તુહ પભાવઓ ભયd, ભવનિઘેઓ મગ્ગાણુસારિઆ ઇટ્સફલ સિધ્ધિ, લોગ વિરૂધ્ધચ્ચાઓ, ગુરૂજણ પૂબ પરWકરણ ચ, સુહગુરૂ જોગો તન્વયણ સેવણા આભવમખેડા વારિજ્જઈ જઈવિ નિઆણ, બંધણું, વીયરાય ! તુહ સમએ, તહવિ મમ હુજ સેવા, ભવે ભવે તુચ્છ ચલણાણ (૩) દુખખઓ કમ્મુ-કખઓ, સમાહિમરણં ચ બોહિલાભો અ, સંપજજઉ મહ એ, તુહ નાહ ! પણામ કરણેણં, સર્વ મંગલ માંગલ્ય, સર્વકલ્યાણકારણે, પ્રધાનાં સર્વ ધર્માણાં, જૈન જયતિ શાસનમ્ |
(૫) “સંસારદાવા – સ્તુતિ'' સંસારદાવાનલદાહનીરે, સંમોહ ધૂલી હરણે સમીરે, માયારસાધારણસારસી, નમામિ વીર ગિરિસારધીરે II૧//
ભાવાવનામસુરદાનવ માનવેન ચૂલાવિલોલકમલાવતિ માલિતાનિ, સંપૂરિતાભિનતલોસમીહિતાનિ, કામ નમામિ જીનરાજ પદાનિ તાનિ,
(૨)

Page #48

બોધાગાધ સુપદપદવી-નીરપુરાભિરામ, જીવહિંસા વિરલ લહરી - સંગમાગાહદેહં,
ચૂલાવેલ ગુરૂગમમણી, સંકુલ દૂરપાર, સારં વીરાગમ જલનિધિં સાદર સાધુ સેવે, ||૩|| આમૂલાલોલધૂલી બહુલ પરિમલાલીઢલોલાલિમાલા, ઝંકારારાવસારામલદલ કમલા ગારભૂમિનિવાસે, છાયાસંભારસાર વરકમલકરે તારહારાભિરામે, વાણીસંદોહદેહે ભવવિરહ વરં દેહિ મે દેવિ સારમ્ ||૪||
અતિચારની ગાથા” ૦ સયાણાસણમાણે ચેઈ જઈ સિજુજ કાય ઉચ્ચારે, સમિઈ ભાવણા ગુત્તી, વિતહાયરણે ય અઈયારો...(૧) 0 અહો જિર્ણહિં અસાવજ, વિત્તી સાહૂણ દેસિયા મુમ્મસાહણ (ઉમ્સ, સાહુદેહસ્સ ધારણા...(૨)
દેવસિએ (.આદિ) આલોચના સૂત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! દેવસિએ (રાઈએ-પખિયં-ચઉમાસિયં-સંવત્સરિય) આલોઉં ?
ઈચ્છ, આલોએમિ જો મે દેવસિઓ. (રાઈઓ, પખો, ચઉમાસીઓ, સંવત્સરિઓ) અઈયારો કઓ કાઈઓ વાઈઓ માણસિઓ, ઉસ્યુત્તો ઉમગ્ગો અપ્પો અકરણિજ્જો દુગ્ગાઓ દુધ્વિચિંતિઓ અણીયારો અણિચ્છિઅવો અસમણપાઉન્ગો, નાણે દંસણે ચરિત્તે, સુએ, સામાઈએ, તિરૂં ગુત્તીર્ણ, ચહિં કસાયાણં, પંચણહ મહવયાણું, છીં જીવનિકાયાણ, સત્તë પિંડેસણાણે, અáë પવયણમાણે, નવટું બંભર્ચરગુત્તીર્ણ, દસવિહે સમણધર્મો, સમણાણ જોગાણું, જે ખંડિયું, જે વિરાહિય, તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડં.
“દેવસિક અતિચાર” ઠાણે કમણે ચંકમણે આઉત્તે અણઉત્તે, હરિયકાયસંઘ બીયકાયસંઘટ્ટે ત્રસકાયસંઘટ્ટ થાવરકાયસંઘટે છપ્પઈયા સંઘટ્ટ, ઠાણાઓ ઠાણ સંકામિયા, દેહરે ગોચરી બાહિરભૂમિ માર્ગે જતાં આવતાં સ્ત્રીતિર્યંચતણા સંઘટ્ટ પરિતાપ ઉપદ્રવ હુઆ, દિવસમાંહિ ચારવાર સક્ઝાય
(૫૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #49

(૫૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) સાતવાર ચૈત્યવંદન કીધાં નહિ, પ્રતિલેખણા આધી-પાછી ભણાવી-અસ્તોવ્યસ્ત કીધી, આર્તધ્યાન રોદ્રધ્યાન ધ્યાયાં, ધર્મધ્યાન શુક્લધ્યાન ધ્યાયાં નહિં, ગોચરીતણા બેતાલીશ દોષ ઉપજતા જોયા નહીં, પાંચ દોષ માંડલિતણા ટાળ્યા નહીં, માત્રુ અણjજે લીધું અણપુંજી ભૂમિકાએ પરઠવ્યું -પાઠવતાં અણુજાણહ જસુગ્ગો કીધો નહીં. પરંઠવ્યા પુઠ વાર ત્રણ વોસિરે વોસિરે કીધો નહીં, દેહરા ઉપાશ્રયમાંહિ પેસતાં નિસીહી નિસરતાં આવસતિ કહેવી વિસારી, જિનભવને ચોરાશી આશાતના, ગુરૂ પ્રત્યે તેત્રિસ આશાતના, અનેરો દિવસ સંબંધી જે કોઈ પાપદોષ લાગ્યો હોય, તે સવિ હું મન વચન કાયાએ કરી મિચ્છામિ દુક્કડં.
“રાત્રિક અરિચાર” સંથારાવિટ્ટણકી પરિયડ્ડણકી આઉટણથી પસારણકી છપ્પઈયસંઘટ્ટણકી અચખુ વિસય હુઓ, સંથારો ઉત્તરપટ્ટો ટાળી અધિકો ઉપગરણ વાપર્યો, શરીર અણપડિલેહ્યું હલાવ્યું, માત્રુ અણjર્યું લીધું અણપુંજી ભૂમિએ પરઠવ્યું-પઠવતાં અણુજાણહ જસુગ્ગો કીધો નહિં-પઠવ્યા પેઠે વાર ત્રણ વોસિરે વોસિરે કીધો નહીં, સંથારાપોરિસિ ભણવી વિસારી, પોરિસ ભણાવ્યા વિના સૂતા, કુસ્વપ્ન દુઃસ્વપ્ન લાધ્યાં, સુપનાંતરમાંહિ શીયળની વિરાધના હુઈ, આ દોછુ ચિંતવ્યું, સંકલ્પ વિકલ્પ કીધો, અનેરો રાત્રિસંબંધી જે કોઈ પાપદોષ લાગ્યો હોય, તે સવિ હું મન વચન કાયાએ કરી મિચ્છામિ દુક્કડં.
સવસ વિ-સૂત્ર” સવસવિ દેવસિય (રાઈઅ) દુચિંતિય દુમ્ભાસિય દુચ્ચિઠિય, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ઈચ્છે, તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડમ્ |
“પગામ સઝાય” નમો અરિહંતાણં, નમો સિદ્ધાણં, નમો આયરિયાણં નમો ઉવક્ઝાયાણં, નમો લોએ સવ્વસાહૂણં એસો પંચ નમુક્કારો સવ્વા પાવપ્પણાસણો | મંગલાણં ચ સવ્વર્સિ, પઢમં હવઈ મંગલં |.
Jain Education Intemational

Page #50

કરેમિ ભંતે | સામાઈયં સવૅ સાવજં જોગ પચ્ચક્ઝામિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણં, મણેણં વાયાએ કાણું, ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન, ન સમણુજાણામિ, તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્રાણ વોસિરામિ.
ચત્તારિ મંગલ, અરિહંતા મંગલ, સિદ્ધા મંગલ, સાહુ મંગલ કેવલિ પન્નતો ધમ્મો મંગલ /. ચત્તારિ લોગુત્તમા, અરિહંતા લોગુત્તમા, સિદ્ધા લોગુત્તમા ! સાહુ લાગુત્તમા, કેવલિ પન્નતો ધમ્મો લાગુત્તમો ||
ચત્તારિ સરણે પવન્જામિ, અરિહંતે સરણે પવજામિ, સિદ્ધ સરણે પવન્જામિ, સાહુ સરણે પવશ્વામિ કેવલિ પન્નત ધમ્મ સરણ પવજામિ ||
ઈચ્છામિ પડિક્કમિઉં જો મે દેવસિઓ (રાઈઓ) અઈઆરો કઓ કાઈઓ વાઈઓ માણસિઓ, ઉસ્મત્તો ઉમગ્ગો, અકષ્પો અકરણિજ્જો, દુક્ઝાઓ દુધ્વિચિંતિઓ અણાયારો, અણિચ્છિઅો અસમણપાઉગ્ગો નાણે દંસણે ચરિતે સુએ સામાઈએ, તિયું ગુત્તીર્ણ ચઉ કસાયાણં પંચપ્યું મહāયાણું છહ જીવનિકાયાણં સત્તહં પિંડેસણાણે અઠહં પવયણમાણે નવહ બંભચેરગુત્તીર્ણ દસવિહે સમણધર્મો સમણાણે જોગાણે જે ખંડિયું, જં વિરાહિયં તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડમ્ |
ઈચ્છામિ પડિક્કમિઉં ઈરિયાવહિયાએ વિરાણાએ, ગમણાગમણે, પાણક્રમણે બીચક્કમણે હરિય%મણે ઓસા-ઉનિંગ-પણગ-દગ-મટ્ટી-મક્કડા સંતાણા સંકમાણે, જે મે જીવા વિરાહિયા, એચિંદિયા બેઈદિયા તેઈદિયા ચઉરિંદિયા પંચિદિયા, અભિહયા વત્તિયા લેસિયા સંઘાઈયા, સંઘટ્ટિયા પરિયાવિયા કિલામિયા ઉદ્દવિયા ઠાણાઓ ઠાણું સંકામિયા જીવિયાઓ વવરોવિયા તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડ ||
ઈચ્છામિ પડિક્કમિઉં પગામસિજાએ નિગામસિજ્જાએ સંથારા ઉવટ્ટણાએ પરિઅટ્ટણાએ આઉટણાએ પસારણાએ છપ્પય સંઘટ્ટણાએ કૂઈએ કરાઈએ છીએ જંભાઈએ આમોસે સસરખામોસે આઉલમાઉલાએ સોઅણવત્તિઓએ ઈન્જીવિપૂરિઆસિઆએ દિઠિવિપૂરિઆસિઆએ મણવિપૂરિઆસિઆએ પાણભોઅણવિપૂરિઆસિઆએ જો મે દેવસિઓ (રાઈઓ) અઈઆરો કઓ, તસ્સ મિચ્છા મિ દુક્કડ | (૫૩)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #51

(૫૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) પડિક્કમામિ ગોઅરચરિઆએ ભિખાયરિઆએ ઉગ્વાડ-કવાડ-ઉઘાડણાએ, સાણા-વચ્છા-દારા સંઘટ્ટણાએ, મંડીપાહડિઆએ, બલિપાહડિઆએ, ઠવણાપાડિઆએ, સંકિએ, સહસાગારિએ, અણેસણાએ, પાણેસણાએ, પાણભોઅણાએ, બીઅોઅણાએ, હરિઅભોઅણાએ, પછકમ્પિઓએ, રૂકમ્પિઆએ, અદિડાએ, દગસંસડાએ, રાયસંસઠડાએ, પારિસાડણિઆએ, પારિઠાવણિઆએ, ઓહાસણભિક્ષ્માએ જે ઉગ્નમેણ ઉપ્પાયણેસણાએ અપરિશુદ્ધ પડિગ્નહિ પરિભુત્ત વા જં ન પરિઠવિ તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડ II
પડિક્કમામિ ચાલુક્કાલ સક્ઝાયસ્સ અકરણયાએ ઉભકાલ ભંડોવગરણસ્સ અપ્પડિલેહણાએ દુપ્પડિલેહણાએ અપ્પમન્જણાએ , દુપ્પમજ્જણાએ અઈક્કમે વઈક્રમે અઈઆરે અણાયારે જો મે દેવસિઓ (રાઈઓ) અઈયારો કઓ, તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડ ||.
પડિક્કમામિ ચાલુક્કાલ સક્ઝાયસ્સ અકરણયાએ ઉભકાલે ભંડોવગરણસ્સ અપ્પડિલેહણાએ દુપ્પડિલેહણાએ અપ્પમજ્જણાએ દુપ્પમ જણાએ અઈક્રમે વઈક્રમે અઈઆરે અણાયારે જો મે દેવસિઓ (રાઈઓ) અઈયારો કઓ, તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડ .
પડિક્કમામિ એગવિહે-અસંજમે પડિજી દોહિં બંધPહિં-રાગબંધણેણં દોસબંધણેણં, પડિઇ તિહિં દેડહિં-મણદેણ વાયદડણ કાયદડણ, પડિ) તિહિંગુત્તીહિં-મણગુત્તીએ વયગુત્તીએ કાયગુત્તીએ, પડિ) તિહિં સલૅહિં-માયાસલેણં, નિયાણસોણે મિચ્છાદંસણસલેણં, પડિ) તિહિં ગારવેહિ ઈઠ્ઠીગારવાં, રસગારવેણં, સાયાગારેણં, પડિ) તિહિં વિરાહણાહિં નાણવિરાહણાએ દંસણવિરાહણાએ ચરિત્તવિરાણાએ, પડિ) ચઉહિં કસાએહિં-કોહકસાએણે માણસાએણે માયાકસાણં લોહકસાએણે, પડિ૦ ચઉહિં સન્નાહિં-આહારસન્નાએ ભયસન્નાએ મેહુણસન્નાએ પરિશ્મહસન્નાએ, પડિ૦ ચઉહિં વિકતાહિં ઈન્દિકહાએ ભત્તકાએ દેહાએ રામકહાએ, પડિ૦ ચઉહિં ઝાણહિંઅગ્રેણંઝાણેણં રૂણંઝાણેણં ધમેણંઝાણેણં સુક્કણઝણેણં, પડિ૦ પંચહિં કિરિઆહિં કાઈઆએ અહિંગરણિઆએ પાઉસિઆએ પારિતાવણિઆએ પાણાઈવાયકિરિઆએ, પડિ૦ પંચહિં કામગુણહિં-સર્ણ રૂવેણે રસેણે ગંધેણં ફાસેણે પડિપંચહિં મહધ્વએહિંપાણાઈવાયાઓ વેરમણ મુસાવાયાઓવેરમણ અદિન્નાદાણાઓવેરમણ મેહણાઓવેરમણ પરિશ્માઓવેરમણ, પડિ) પંચહિં સમિઈહિંઈરિયાસમિઈએ ભાસાસમિઈએ એસણાસમિઈએ આયાણભંડમત્તનિષ્ણવણાસમિઈએ ઉચ્ચાર-પાસવણ-ખેલ-જલ-સિંધાણ પારિઠાવણિઆસમિઈએ, પડિ) છહિં જીવનિકાએહિં – પુઢવિકાએણે આઉકાએણે તેઉકાએણે વાઉકાએણે વણસઈકાણ તસકાણં,
Jain Education Intemational

Page #52

પડિ છહિં લેસાહિં કિલેસાએ નીલલેસાએ કાઉલેસાએ તેઊલેસાએ પમ્હલેસાએ સુક્કલેસાએ, પડિ સત્તહિં ભયઠાહિં, અહિં મયઠાણેહિં, નહિં બંચચેરગુત્તીહિં, દસવિષે સમણધર્મો, ઈગારસહિં ઉવાસગપડિમાહિં, બારસહિં ભિક્કુપડિમાહિં તેરસહિં કિરિઆઠાણેહિં ચઉદહિં ભૂઅગામેહિં પન્નરસહિં પરમાહમ્મિએહિં, સોલસહિં ગાહાસોલસએહિં, સત્તરસવિહે અસંજમે, અટ્કારવિહે અબંભે, એગૂણવીસાએ નાયજ્ઞયણેહિં, વીસાએ અસમાહિઠ્ઠાણેહિં, ઈક્કવીસાએ સબલેહિં, બાવીસાએ પરિસકેહિં, તેવીસાએ સુઅગડજ્જીયણેહિં ચઉવીસાએ દેવેહિં, પણવીસાએ ભાવણાહિં, છવ્વીસાએ દસાકપ્પવવહારાણં ઉદ્દેસણકાલેહિં, સત્તાવીસાએ અણગારગુણેહિં, અઠ્ઠાવીસાએ આયારકપેહિ, એગૂણતીસાએ પાવસુઅપ્પસંગેહિં, તીસાએ મોહણીય\ાણેહિં ઈગતીસાએ સિદ્ધાઈગુણેહિં, બત્તીસાએ જોગ સંગહેહિં
તિત્તીસાએ આસાયણાહિ- અરિહંતાણં આસાયણાએ સિદ્ધાણં-આ૦ આયરિઆણં-આ∞ ઉવજ્ઝાયાણં-આવ સાહૂણં-આ૦ સાહુણીણં-આ૦ સાવયાણું-આ૦ સાવિયાણ-આ૦ દેવાણં-આ દેવીણં-આઠ ઈહલોગસ્સ-આજ પરલોગસ્સ-આ૦ કેવલિપન્નતસ્સ ધમ્મસ-આજ સદેવમણુઆ સુરસ્ત લોગસ્સ-આ૦ સવ્વપાણભૂઅજીવ સત્તાણું-આ૦ કાલમ્સ-આઇ સુઅસ્સ-આ૦ સુઅદેવયાએઆઇ. વાયણાયરિઅસ્સ-આ જં વાઈદ્રં વચ્ચેામેલિઅં હીણક્ષર અચ્ચક્ખર પયહીણું વિણયહીણ ઘોસહીણું જોગહીણું સદ્ગુદિસં દુટ્ટુપડિચ્છિ ં અકાલે કઓ સજ્જાઓ, કાલે ન કઓ સજ્જાઓ, અસજ્ઝાએ સજ્ઝાઈઅં, સજ્ઝાએ ન સજ્ઝાઈઅં, તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડ
નમો ચઉવીસાએ તિત્શયરાણં ઉસભાઈ મહાવીર પજ્જવસાણાણું ઈણમેવ નિગ્રંથં પાવયણ, સચ્ચે અણુત્તર કેવલિએં પડિપુત્રં નેઆઉö સંસુદ્ધ સલ્લગત્તર્ણ સિદ્ધિમગ્ગ મુત્તિમગં નિઝાણમગ્ગ નિવ્વાણમગ્યું અવિતહમવિસંધિ સવ્વદુક્ષ્મપહીણમગં, ઈત્યં ઠિઆ જીવા સિદ્ધંતિત બુતિ મુÁતિ પરિનિબ્વાયંતિ, સવ્વદુક્ખાણમંત કરંતિ, તં ધર્માં સદ્દામિ પત્તિઆમિ રોએમ ફાસેમિ પાલેમ અણુપાલેમિ, તં ધર્માં સદ્દહંતો પત્તિઅંતો રોઅંતો ફાસંતો પાલતો અણુપાલંતો
તસ્સ ધમ્મસ્સ કેવલિપન્નત્તસ્સ અબ્બુદ્ઘિઓમિ આરાહણાએ, વિરઓ મિ વિરાહણાએ
અસંજમં પરિઆણામિ સંજયં ઉવસંપજ્જમિ, અબંભંપરિણામિ બંભ ઉવસંપજ્જામિ, અકü પરિઆણામિ કપ્પ
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
(૫૫)

Page #53

(૫૬)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) ઉવસંપન્જામિ, અન્નાણું પરિઆણામિ નાણું ઉવસંપન્જામિ, અકિરિએ પરિઆણામિ, કિરિએ ઉવસંન્જામિ, મિચ્છત્ત પરિઆણામિ, સમ્મત્ત ઉવસંપન્જામિ, અબોહિં પરિઆણામિ, બોહિં વિસંપન્જામિ, અમર્ગે પરિણામિ, મગ્ગ ઉવસંપન્જામિ, જે સંભરામિ, જં ચ ન સંભરામિ, જે પડિક્કમામિ ચં ચં ન પડિક્કમામિ, તસ્મ સવ્વસ્ત દેવસિઅસ્સ અઈસારસ્સ પડિક્કમામિ, સમણો હં, સંજય વિજય પડિહથ પચ્ચખાય પાવકમે, અનિયાણો દિઠિસંપન્નો માયામોસવિવજિજઓ,
અઠ્ઠાઈજેસુ દીવસમુદેસુ પન્નરસસુ કમ્મભૂમિસ, જાવંત કેવિ સાહુ, યહરણગુચ્છ પડિગ્નેહ ધારા, પંચમહāયધારા, અઠારસ સહસ્સસીસંગધારા, અનુયાયારચરિત્તા, તે સવૅ સિરસા મણસા મત્થણ વંદામિ ખામેમિ સવજીવે, સવૅજીવા ખમંતુ મે; મિત્તી એ સવ્વભૂએસ, વેર મન્ઝ ન કેણઈ
||૧છે. એવમાં આલોઈએ, નિંદિઅ ગરહિએ દુગંછિએ સમ્મ; તિવિહેણ પડિઝંતો, વંદામિ જિણે ચકવીસ III
અભુઠિઓ-સૂત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! અદ્ભુઠિઓમિ અભિંતર દેવસિએ (રાઈએ) ખામેઉં ? ઈચ્છે, ખામેમિ દેવસિએ (રાઈ) જંકિંચિ અપત્તિએ, પરંપત્તિએ, ભત્ત, પાણે વિણએ, વેયાવચ્ચે, આલાવે, સંલાવે, ઉચ્ચાસણે, સમાસણે, અંતરભાસાએ, ઉવરિભાસાએ, જંકિંચિ, મઝ, વિણય પરિહિણ, સુહમ વા બાયર વા તુર્ભે જાણહ, અહં ન જાણામિ, તસ્સ મિચ્છામિ દુક્ક,
આયરિય ઉવક્ઝાએ સૂત્ર આયરિસ વિઝાએ, સીસે સાહસ્મિએ કુલ ગણે અ, જે મે કઈ કસાયા સવ્વ તિવિહેણ ખામેમિ. ||૧||. સદ્ગુસ્સ સમણસંઘમ્સ, ભગવઓ અંજલિં કરીએ સીસે, સવ્વ ખમાવઈત્તા, ખમામિ સવ્વસ્ટ અહયંપિ પર સવ્યસ્ત જીવરાસિમ્સ, ભાવઓ ધમ્મ નિહિ. નિયચિત્તો, સવ્વ ખમાવઈત્તા, ખમામિ સવ્યસ્સ અહયંપિ,
Jain Education Intemational

Page #54

|૧||
॥૨॥
।। શ્રુતદેવતા-આદિની સ્તુતિ । સુઅદેવયા ભગવઈ, નાણાવરણીય કમ્મસંઘાય તેસિં ખવેઉ સયયં, જેસિ સુઅસાયરે ભત્તી. જીસે ખિત્તે સાહ્ દંસણ નાણેહિં ચરણસહિએહિં, સાહત્તિ મુક્ષ્મમગ્યું, સા દેવી હરઉ દુરિઆઈ જ્ઞાનાદિગુણયુતાનાં, નિત્યં સ્વાધ્યાય સંયમરતાનામ્ । વિદધાતુ ભવનદેવ, શિવં સદા સર્વસાધૂનામ્ યસ્યાઃ ક્ષેત્ર સમાશ્રિત્ય, સાધુભિઃ સાધ્યતે ક્રિયા સા ક્ષેત્ર દેવતા નિત્યં, ભૂયાન્નઃ, સુખદાયિની (સા૦) કમલ દલ વિપુલ નયના, કમલ મુખી કમલ ગર્ભ સમ ગૌરી કમલે સ્થિતા ભગવતી, દદાતુ શ્રુતદેવતા સિદ્ધિમ્ નમોડસ્તુ (પુરુષોએ બોલવાનું)
||૧||
112 11
નમોસ્તુ વર્ધમાનાય, સ્પર્ધમાનાય કર્મણા તજ્જયાવામ મોક્ષાય, પરોક્ષાય કુતીર્થીનામ્ ॥૧॥
યેષાં વિકચાર વિન્દરાયા, જ્યાયઃ ક્રમ કમલાવિલ દધત્યા, સર્વશૈરતિ સંગતં પ્રશસ્યું, કથિત સન્તુ શિવાય તે જીનેન્દ્રાઃ ॥૨॥ કષાયતાપાર્દિત જંતુનિવૃતિ, કરોતિ યો જૈનમુખામ્બુદોદ્ગતઃ, સ શુક્રમાસોદ્ભવસૃષ્ટિસન્નિભો, દધાતુ તુષ્ટિ મયિ વિસ્તારો ગિરાં, ॥૩॥ વિશાલ-લોચન-દલ
(૫૭)
વિશાલલોચનદલં, પ્રોઘદન્તાંશુ કેસરમ્ । પ્રાતર્વીર જીનેન્દ્રસ્ય, મુખપદ્મ પુનાતુ વઃ ||૧||
ચેષામભિષેક કર્મકૃત્વા, મત્તા હર્ષભરાત્ સુખં સુરેન્દ્રાઃ તૃણમપિ ગણયન્તિ નૈવનાકં, પ્રાતઃ સન્તુ શિવાય તે જિનેન્દ્રાઃ ॥૨॥ કલંક નિર્યુક્તમુક્ત પૂર્ણતં,કુર્તકરાહુગ્રસનું સદોદયમ્ અપૂર્વ ચંદ્ર જિનચંદ્ર ભાષિત, દિનાગમે નૌમિ બુધે નમસ્કૃતમ્॥૩॥ સંસારદાવાની થોય
સસંરાદાવાનલ દાહનીä, સંમોહલીહરણે સમીરમ્ માયારસાદરણસારસીરમ્, નમામિ વીરં ગિરિસાર ધીરમ્ ॥૧॥ ભાવાવનામસુરદાનવ માનવેન, ચૂલાવિલોલકમલાવલિ માલિતાનિ, સંપૂરિતાભિનતલોકસમીહિતાનિ, કામં નમામિ જિનરાજ પદાનિ તાનિ ॥૨॥

વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)

Page #55

(૫૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) બોધાગાધ સુપદ પદવી નીરપુરાભિરામ જીવાહિંસા વિરલ લહરિ સંગમાગાહદેહમ્ ચૂલાવેલ ગુરૂગમમણી સંકુલ દુરપારમ્ સાર વીરાગગજલનિધિ સાદર સાધુ સેવે Ill
વરકનશખવિદ્રુમ-મરતઘનસન્નિભે વિગતમોહમ્ સપ્તતિશત જિનાનાં, સર્વાભરપૂજિત વંદે, /૧/
ચક્કસાય પડિમલ્લુલુરણ, દુઝયમયણબાણ મુસુમૂરણ સરસપિઅંગુવલ્સગયગામિલે, જય પાસુ ભુવણgયસામિલ ||૧|| જસુતણુકંતિકડમ્પ સિદ્ધિઉં, સોઈ ફણિ મણિ કિરણાલિદ્ધ; નવજલહરતડિલ લંછિઉં, સો જિષ્ણુ પાસુ પયચ્છઉ વંછિલ
-: સંથારા પોરિસિ સૂત્ર :નિસિપિ નિસીહિ નિસાહિ નમો ખમાસમણાë ગોયમાઈણ મહામણીશં
નો પાઠ અને નવકાર તથા કરેમિ ભંતે ત્રણવાર કહેવું. (પછી સંથારાપોરિસિ સૂત્ર બોલવું.) અણુજાણહ જિમ્પ્લિજ્જા અણુજાણહ પરમગુરૂ ગુરૂ ગુણરયણહિં મંડીસરીરા બહુપડિપુન્ના પોરિસિ રાઈસંથારએ કામિ /૧// અણુજાણહ સંથાર, બાહુવહાણેણ વામપાસેણ, કુષુડિ પાયપસારણ, અત્તરંત પમજએ ભૂમિ
||૨ // સંકોઈઅસંડાસા વિર્દ્રતે કાય પડીલેહ, દÖાઈ ઉવાં ઉસાસ નિભણા લોએ
||૩|| જઈ ને હુજ પમાઓ, ઈમસ્ટ દેહસ્સિમાઈ રણીએ; આહારમૂવહિદેતું, સવ્વ તિવિહેણ વોસિરિએ
||૪|| ચત્તારિ મંગલં, અરિહંતા, મંગલ, સિધ્ધા મંગલં, સાહુ મંગલ, કેવલિપન્નત્તો ધમ્મો મંગલ
||૫|| ચત્તારિ લોગુત્તમા, અરિહંતા લાગુત્તમા, સિધ્ધા લોગુત્તમા, સાહ લોગુત્તમા કેવલી પન્નરો ધમ્મો લાગુત્તમો T૬T/ ચત્તારિ સરણે પવજામિ-અરિહંતે સરણે પવજામિ, સિધ્ધ સરણે પવજામિ, સાહુ સરણે પવજજા મિકેલિપન્નાં ધમ્મ મરણ પવશ્વામિ
Till
Jain Education Intemational

Page #56

પાણાઈવાયમલિએ, ચોરિÉ મેહુર્ણ દવિણમુર્છા, કોહં માણે માય, લોભે પિન્જ તહ દોસ
||૮|| કલહ અબભસ્માણ, પેસન્ન રઈ અરઈ સમાઉત્ત, પરંપરિવાય, માયામોસ મિચ્છત્તસદ્ધ ચ વોસિરિઝુ ઈમાઇ, મુખમગ્નસંસગ્ગવિગ્ધભૂઆઈ દુગ્ગઈ નિબંધણાઈ, અઠારસપાવઠાણાઈ
/૧૦ એગો હં નલ્થિ મે કોઈ નાહમન્નસ્સ કસ્સઈ; એવં અદીણમાણસો, અપ્રાણમણુસાએ
||૧૧|| એગો મે સાસઓ અપ્પા નાણદંસણસંજુઓ સેસા મે બાહિરભાવા, સલ્વે સંજોગલખણા
||૧૨|| સંજોગમૂલા જીવેણ, પત્તા દુખપરંપરા; તષ્ઠા સંજોગસંબંધ, સવ્વ તિવિહેણ વોસિરિ
||૧૩|| અરિહંતો મહદેવો, જાવજીવં સુસાહણો ગુરૂણો; જિણપન્નત્ત તત્ત, ઈએ સમ્મત્ત મએ ગતિએ
(૧૪) - આ ગાથા-૧૪-ત્રણવાર કહેવી, ૯ ખમાઅવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડમ્
ઈતિ ચતુર્થ અધિકાર (૫) (શિ) ઇચ્છા, ખમા વંદિ જાવ, નિસીહ૦ (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મન્થણ વંદામિ, ઈચ્છાકા) સંદિ0 ભગ0 વાયણા સદિસાહું? (ગુ) સંદિસાહ (શિ) ખમા, ઈચ્છાકાળ સંદિ0 ભગ0 વાયણા લેશું ? (ગુ) લેજો (શિ) ઈછું
તિવિહેણપૂર્વક ખમા દેઈ ઈચ્છાકા૦ સંદિ૦ ભગ0 બેસણે સંદિસાહુ (ગુ) સંદિસાહ ! (શિ) ઈચ્છે, ખમા દેઈ ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 બેસણે ઠાઉં ? (ગુ) ઠાએહ. (શિ) ઇચ્છે કહી આસન પર બેસે I (ગુ) તસ્યઉત્તરી તથા અન્નત્થ સૂત્ર સંભળાવે તસ્સ ઉત્તરીકરણેણં પાયચ્છિત્તકરણેણં વિસોહીકરણેણં વિસલ્લીકરણેણં પાવાણે કમ્માણ નિશ્થાયણઠાએ હામિ કાઉસ્સગ્ગ ||૧|| અન્નત્થ સિસિએણે નીસસિએણે ખાસિએણે છીએણે જંભાઈએણે ઉડુએણે વાયનિસર્ગેણં, ભમલીએ, પિત્તમુચ્છ ||૧|| સુહુમૅહિં અંગસંચાલેહિ સુહુમેહિં ખેલસંચાલેહિં, સુહુમેહિ દિઠિ સંચાલેહિં
||૨|| એવભાઈએહિં આગારેહિ અભગો, અવિરાહિઓ હજ મે કાઉસ્સગ્ગો
(૫૯)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)

Page #57

(૬૦),
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) જાવ અરિહંતાણં, ભગવંતાણં નમુક્કારેણં ન પારેમિ
જા! તાવ કાય, ઠાણેણં મોણેણં, ઝાણેણં, અપ્પાણે વોસિરામિ
//પી ઈચ્છામિ ખમા વંદિ0 જાવ, નિરિસહીમન્થ0 વંદામિ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્. ઈતિ પંચમ અધિકાર
(૬) (શિ) ઈચ્છા) ખમા વંદિ0 જાવ, નિસિડી) (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મન્થ૦ વંદામિ ! (શિ) ખમા, ઈચ્છાકાળ સંદિ0 ભગ0 વાયણા સંદિસાહે? (ગુ) સંદિસાવે (શિ) ખમા દેઈ ઈચ્છાકા સંદિ0 ભગ0 વાયણા લેશું? (ગુ) લેજો (શિ) ઈચ્છે
તિવિહેણપૂર્વક ખમા દેઈ ઈચ્છાકા, સંદિO ભગ0 બેસણે સંદિસાહું ? (ગુ) સંદિસાહ (શિ) ઈચ્છે, ખમા દેઈ ઈચ્છાકા સંદિર ભગ0 બેસણે ઠાઉં ? (ગુ) ઠાએહ (શિ) ઇચ્છે કહીં આસન પર બેસે | પચ્ચખાણ સંભળાવે.
* નમુક્કારસહિઅં નું પચ્ચખાણ * ' ઉગ્ગએ સૂરે નમુક્કારસહિએ મુઠિસહિએ પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) ચલબ્લિપિ આહાર અસણં પાણે ખાઈમ સાઈમ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિત્તિઓગારેણં વોસિરઈ (વોસિરામિ)
ક પોરિસિ-સાઢપોરિસીનું પચ્ચખ્ખાણ ક ઉગ્ગએ સૂરે નમુક્કારસહિએ પોરિસી સાઢપોરિસી (સૂરે ઉગ્ગએ પુરિમડું અવડું) મુઠિહિ પચ્ચખ્ખાઈ (પચ્ચખામિ) (ઉગ્ગએ સૂરે) ચઉવિપિ આહારં-અસણં-પાણ-ખાઈમ-ટાઈમ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં પચ્છન્નકાલેણ દિસામોહેણ સાહુવયણેણં મહત્તરાગારેણ સવ્વસમાહિત્તિઓગારેણં વોસિરઈ (વોસિરામિ).
જ એકાસણું-બિઆસણું-એકલઠાણાનું પચ્ચખ્ખાણ ઉગ્ગએ સૂરે નમુક્કારસહિએ પોરિસી સાઢપોરિસીં મુઠિહિએ પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) ઉગ્ગએ સૂરે ચઉવિલંપિ આહાર અસણં પાણ ખાઈમ સાઈમં અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં પચ્છન્નકાલેણ દિસામોહેણ સાવયણેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિત્તિઓગારેણં વિગઈઓ (નિવિગઈઓ) પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં લેવાલેવેણ
Jain Education Intemational

Page #58

ગિહન્દુસંસઠેણં ઉક્રિખત્તવિવેગેણં પડુ ચમખિએણે પારિઠાવણી આગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિત્તિઓગારેણ એગાસણ-બિઆસણ એગલઠાણે પચ્ચખ્ખાઈ (પચ્ચક્ઝામિ) તિવિહંપિ આહારં ચ વિહંપિ આહાર અસણં-પાણે ખાઈમ-સાઈમ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણ આઉટણ પસારેણં ગુરૂ અદ્ભુઠાણેણં પારિઠાવણી આગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિષત્તિઓગારેણં પાણસ્સ લેવેણ વા અલેવેણ વા અચ્છેણ વા બહલેણ વા સસિન્થણ વા અસિત્થણ વા વોસિરઈ (વોસિરામિ)
* આયંબિલનું પચ્ચખાણ * ઉગ્ગએ સૂરે નમુક્કારસહિએ પોરિસી સાઢપોરિસીં મુઠિહિએ પચ્ચખાઈ, (પચ્ચખામિ) ઉગ્ગએ સૂરે ચઉવિલંપિ આહાર અસણં પાણ ખાઈમ સાઈમ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં પચ્છકાલેણ દિસામોહેણ સાહુવયણેણં મહત્તરાગારેણું સવ્વસમહિવત્તિઓગારેણે આયંબિલ પચ્ચખાઈ (પચ્ચખ્ખામિ) અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં લેવાલેવેણ ગિહત્નસંસઠેણે ઉખિત્તવિવેગેણં પારિઠાવણીગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાવિત્તિઓગારેણે એગાસણ પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) તિવિપિ ચઉવિપિ આહાર અસણં પાણે ખાઈમ સાઈમ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણે સાગારિઆગારેણં આઉટણે પસારણ ગુરૂઅભૂઠાણેણં પારિઠાવણી આગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિઓગારેણં પાણસ્સ લેવેણ વા અલેવેણ વા અચ્છેણ વા બહલેણવા સસિન્થણ વા અસિત્થણ વા વોસિરઈ (વોસિરામિ.) 2 તિવિહાર ઉપવ
ખાણ સૂરે ઉગ્ગએ અન્મત્તડેં પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) તિવિહંપિ આહાર અસણં ખાઈમ સાઈમ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં પારિઠાવણિઆગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાવિત્તિઓગારેણં પાણહાર પોરિસી સાઢપોરિસ મુઠિહિ પચ્ચખાઈ (પચ્ચખ્ખામિ) અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં પચ્છન્નકાલેણે દિસામોહેણ સાહુવયણેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિઓગારેણં પાણસ્સ લેવેણ વા અલેવેણવા અચ્છેણ વા બહલેણવા સસિત્થણ વા અસિત્થણ વા વોસિરઈ (વોસિરામિ.)
(૬૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #59

વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) એક ચઉવિહાર ઉપવાસનું પચ્ચખાણ * સૂરે ઉગ્ગએ અન્મત્ત પચ્ચખાઈ ચઉવ્વિલંપિ આહાર અસણં પાણ ખાઈમ સાઈમ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં પારિઠાવણી આગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિત્તિઓગારેણં વોસિરઈ (વોસિરામિ.).
અભિગ્રહ (ધારણા)નું પચ્ચકખાણ-ધારણા અભિગ્રહ પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિઓગારેણં વોસિરઈ (વોસિરામિ)
| વિગઈનું પચ્ચખાણ-વિગઈઓ પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં લેવાલેવેણ ગિહન્થ સંસઠેણે ઉખિત્ત વિવેગેણં પડુચ્ચમખિએણે પારિઠાવણિયાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિઓગારેણં વોસિરઈ (વોસિરામિ)
ચઉવિહાર-તિવિહારનું પચ્ચકખાણ :- દિવસચરિમ પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) ચઉવિહંપિ તિવિહંપિ આહાર અસણં પાણ ખાઈમ સાઈમ અત્થાભોગેણં સહસાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિઓગારેણં વોસિરઈ (વોસિરામિ)
પાણહારનું પચ્ચખાણ-પાણહાર દિવસચરિમં પચ્ચખાઈ (પચ્ચખામિ) અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાવિત્તિઓગારેણં વોસિરઈ (વોસિરામિ) પાળવાનું પચ્ચકખાણ :- ફાસિયં-પાલિએ-સોહિયં-તીરિયં-કીઠ્ઠિય આરાહિયે જં ચ ન આરાહિએ તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડમ્
| (સર્વ પચ્ચખાણનો અર્થ કહેવો). બે-વાંદણા-ઈચ્છામિ ખમાસમણો ! વંદિઉં જાવણિજજાએ નિસાહિઆએ અણુજાણહ મે મિઉચ્ચાં નિશીહિ, અ...હો, કા...ય કા...ય સંફાસ, ખમણિજ્જો, ભે, કિલામો, અપ્પકિલતાણે, બહસુભેણ બે ! દિવસો (રાઈઓ) વઈર્ષાતો ! જરાભે ! જવણિજર્જ ચ ભે ! ખામેમિ, ખમાસમણો ! દેવસિએ (રાઈ) વઈક્કમૅ ! આવસિયાએ પડિક્કમામિ, ખમાસમણાણ, દેવસિઆએ (રાઈઓએ) આસાયણાએ, તિત્તીસગ્નસરાએ, જંકિંચિ મિચ્છાએ મણદુક્કડાએ, વયદુક્કડાએ, કાયદુક્કડાએ, કોહાએ, માણાએ, માયાએ, લોભાએ, સવ્વકાલિયાએ, સવ્વમિચ્છોવયારાએ, સવધમ્માઈક્કમણાએ આસાયણાએ, જો મે અઈઆરો કઓ, તસ્ય ખમાસમણો ! પડિક્રમામિ,
નિંદામિ, ગરિહામિ, અપ્પાણ વોસિરામિ.

Page #60

ઈચ્છામિ ખમાસમણો ! વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિઆએ અણુજાણહ મે મિઉગ્ગહં નિસીહિ, અ હો-કા યં- કા ય-સંફાસ ખમણિો ભે ! કિલામો, અપ્પકિલંતાણં બહુસુભેણ બે દિવસો (રાઈઓ) વઈક્કતો ! જત્તા ભે ! જ્વણિજ્જ ચ ભે ! ખામેમિ ખમાસમણો ! દેવસિઅં (રાઈઅં) વઈક્કમ્મ. પડિક્કમામિ ખમાસમણાણું, દેવસિઆએ આસાયણાએ તિત્તીસન્નયરાએ, જીંકિંચિ મિચ્છાએ, મણદુક્કડાએ, વયદુક્કડાએ, કાયદુક્કડાએ, કોહાએ, માણાએ, માયાએ, લોભાએ, સવ્વકાલિયાએ, સવ્વમિચ્છોવયારાએ, સવ્વુધમ્માઈક્કમણાએ, આસાયણાએ જો મે અઈઆરો કઓ, તસ્ય ખમાસમણો ! પડિક્કમામિ, નિંદામિ, ગરિામિ, અપ્પાણં વોસિરામિ.
ખમા૦ દેઈ અવિવિધ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્. ઈતિ-છઠ્ઠો અધિકાર
(૭) (શિ) ખમા∞ દેઈ ઈચ્છાકા સંદિ∞ ભગવ મુહપત્તિ પડિલેહું ? (ગુ.) પડિલેહેહ (શિ) મુહપત્તિ પડિલેહે. પછી વાંદણા. (૧) ઈચ્છામિ ખમાસમણો ! વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિઆએ અણુજાણહ મે મિઉગ્ગહં, નિસીહિ, અ...હો, કા...ચં કા...ય સંફાસ, ખમણિજ્જો ભે ! કિલામો, અપ્પકિલંતાણં, બહુસુભેણ ભે ! દિવસો (રાઈઓ) વઈક્કતો ! જત્તા ભે ! જણિજજં ચ ભે ! ખામેમિ, ખમાસમણો ! દેવસિઅં (રાઈઅં) વઈક્કમાંં ! આવસ્તિઆએ પડિક્કમામિ, ખમાસમણાણું, દેવસિઆએ (રાઈઆએ) આસાયણાએ, તિત્તીસન્નયરાએ, જંકિચિ મિચ્છાએ, મણદુક્કડાએ, વયદુક્કડાએ, કાયદુક્કડાએ, કોહાએ, માણાએ, માયાએ, લોભાએ, સવ્વકાલિયાએ, સવ્વમિચ્છોવયારાએ, સવ્વુધમ્માઈક્કમણાએ આસાયણાએ, જો મે અઈઆરો કઓ, તસ્સ ખમાસમણો ! પડિક્કમામિ, નિંદામિ, ગરિહામિ, અપ્પાણં વોસિરામિ.
(૨) ઈચ્છામિ ખમાસમણો ! વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિઆએ અણુજાણહ મે મિઉગ્ગહં, નિસીહિ, અ હો- કા-યં કા, ચસંફાસ ખમણિજ્જો ભે ! કિલામો, અપ્પકિલંતાણં બહુસુભેણ ભે દિવસો (રાઈઓ) વઈક્કતો ! જત્તા ભે ! જવણિજ્જ ચ ભે ! ખામેમિ ખમાસમણો ! દેવિસઐ (રાઈઅં) વઈક્કમાંં પડિક્કમામિ ખમાસમણાણું, દેવસિઆએ (રાઈઆએ) આસાયણાએ તિત્તીસન્નયરાએ, જં કિચિ મિચ્છાએ મણદુક્કડાએ વયદુક્કડાએ કાયદુક્કડાએ, કોહાએ, માણાએ, માયાએ, લોભાએ, સવ્વકાલિયાએ, સવ્વમિચ્છોવયારાએ, સવ્વુધમ્માઈક્કમણાએ, આસાયણાએ જો મે અઈઆરો કઓ, તસ્સ ખમાસમણો ! પડિક્કમામિ, નિંદામિ, ગરિટામિ, અપ્પાણં વોસિરામિ. વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
(૬૩)

Page #61

(૬૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) (શિ.) ઈચ્છા∞ ખમા∞ વંદિ∞ જાવ∞ નિસિહી∞ (ગુ.) તિવિહેણ (શિ.) મર્ત્યએણ વંદામિ. (શિ.) ઈચ્છાકા સંદિ∞ ભગ વાયણા સંદિસાઉં ? (ગુ.) સંદિસાવેહ (શિ.) ઈચ્છે, ખમાજ ઈચ્છાકા સંદિ∞ ભગત વાયણા લેશુ (ગુ.) લેજો (શિ.) ઈચ્છું, ખમા દેઈ ઈચ્છાકાળ સંદિ∞ ભગ૦ પસાય કરી વાયણા પસાત કરશોજી.
(ગુ.) નવકાર ગણવા પૂર્વક નાણું પંચવિહં પત્રતં તં જહા, આભિનિબોહિયનાણું, સુયનાણું, ઓહિનાણું, મણપજ્જવનાણું, કેવલનાણું, તન્થ ચત્તારિ અનુઓગદારા પત્રતં, તેં જહા ઉવક્કમો નિખેવો અણુગમો નઓ અ.
(શિ.) ઈચ્છામિ ખમા૦ વંદિ∞ જાવ∞ નિસિહિયાએ, (ગુ.) તિવિહેણ (શિ.) મર્ત્યએણ વંદામિ. ઈચ્છાકાળ સંદિ. ભગવન્ ! બેસણે સંદિસાહું ? (ગુ.) સંદિસાવેહ, (શિ.) ઈચ્છું. ખમા ઈચ્છકા∞ સંદિ∞ ભગવન્ ! બેસણે ઠાઉં ? (ગુ.) ઠાએહ. (શિ.) ઈચ્છ કહી શિષ્ય આસન ઉપર બેસે. પહેલું અધ્યયન : –
ધમ્મો મંગલમુક્કિટ્ઠ અહિંસા સંજમો તવો, દેવાવિ તં નમઁસંતિ, જમ્સ ધમ્મે સયા મણો જહા દુમમ્સ પુપ્લેસ ભમરો આવિયઈ રસું નય પુરૂં કિલામેઈ, સો અ પિણેઈ અપ્પયં. એમે એ સમણા મુત્તા જે લોએ સંતિ સાહૂણો વિહંગમા વ પુપ્તેસ, દાણભત્તેસણે રયા. વયં ચ વિનિં લબ્બામો, ન ય કોઈ ઉવહમ્મઈઃ અહાગડેસુ રીયંતે, પુપ્લેસ ભમરા જહા. મહુગારસમા બુદ્ધા, જે ભતિ અણિસ્સિયા નાણાપિંડરયા દંતા, તેણ વુઅંતિ સાહૂણો-ત્તિબેમિ. ખમા∞ દેઈ અવિધિ આશાતના-મિચ્છામિ દુક્કડમ્ ઈતિ સમમ અધિકાર.

(૧)
(૨)
(૩)
(૪)
(૫)
(૮) (શિ) ઈચ્છા૦ ખમા૦ વંદિ∞ જાવ∞ નિસિહી૦ (ગુ.) તિવિહેણ (શિ.) મત્થએણ વંદામિ. (શિ.) ઈચ્છાકા૦ સંદિ ભગ૦ વાયણા સંદિસાઉં ? (ગુ.) સંદિસાવેહ (શિ.) ઈચ્છે, ખમા∞ ઈચ્છાકાળ સંદિ∞ ભગત વાયણા લેશુ (ગુ.) લેજો. (શિ.) તિવિહેણ પૂર્વક ખમા દેઈ (શિ.) ઈચ્છાકા સંદિ∞ ભગત બેસણે સંદિસાઉં ? (ગુ.) સંદિસાવેહ (શિ.) ઈચ્છે, ખમા૦ ઈચ્છાકા૦ સંદિ∞ ભગત બેસણે ઠાઉં (ગુ.) ઠાજો (શિ.) ઇચ્છું કહી આસન ઉપર બેસે ।

Page #62

(૭)
અથ શ્રમણ્યપૂર્વિકાદયયનમ્ કઈ નું કુજા સામગ્ન જો કામે ન નિવારએ, પએ પએ વિસીમંતો, સંકષ્પસ્ટ વસં ગઓ. વત્થગંધમલકા, ઈન્થીઓ સયણાણિ અ, અજીંદા જે ન ભુજંતિ, ન સે ચાઈનિ વચ્ચઈ
(૨) જે આ કંતે પિએ-ભોએ લબ્ધ વિ પિઠ્ઠિ કુવ્વઈ, સાહીણે ચયઈ ભોએ, સે હુ ચાઈક્તિ વચ્ચઈ.
(૩) સમાઈ પહાઈ પરિવ્રયંતો, સિઆમણો નિસ્સરઈ બહિધ્ધા, ન સા માં નોવિ અહંપિ તીસે, ઈચ્ચેવ તાઓ વિણઈજ્જ રાગ. (૪) આયાવયાહી ચય સોગમાઁ, કામે કમાણી કમિયં ખુ દુખે, છિદાહિ દોસ વિણાઈજ રાગે, એવં સુધી હોહિસિ સંપરાએ. (૫) પખંદે જલિયે જોઈ, ધૂમકેલું દુરાસયું, નેòતિ વંતયં ભોળું, કુલે જાયા અગંધણે. ધિરત્યુ એડજસોકામી, જો તે જીવિય કારણા, વંત ઈચ્છસિ આવેલું, સેય તે મરણ ભવે અહં ચ ભોગરાયમ્સ, તં ચ સિ અંધગવણિહણો, મા કુલે ગંધણા હોમો, સંજમં નિહુઓ ચર.
(૮) જઈ તે કાહિસિ ભાવ, જા જા દિચ્છસિ નારીઓ, વાયા વિધુવ્ર હતો, અઠિઅપ્પા ભવિસ્યસિ. તીસે સો વયણે સોચ્ચા, સંજયાઈ સુભાસિય. અંકલેણ જહા નાગો, ધમ્મ સંપડિવાઈઓ.
(૧૦) એવં કરંતિ સંબુદ્ધા પંડિઆ પવિઅક્ષ્મણા, વિણિઅટ્ટુતિ ભોગેસુ, જહા સે પુરિસુત્તમો,-ત્તિબેમિ.
(૧૧) ખમાઇ દેઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડમ્ ઈતિ-અષ્ટમ અધિકાર
(૯) (શિ) ઈચ્છાખમાઈ વંદિ0 જાવ, નિસિહ૦ (ગુ) તિવિહેણ (શિ) મન્થએણ વંદામિ. (શિ) ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 વાયણા સંદિસાઉં ? (ગુ) સંદિસાહ (શિ) ઈચ્છે, ખમા૦ ઈચ્છાકા, સંદિ૦ ભગ0 વાયણા લેશું? (ગુ) લેજો (શિ) ઈચ્છ,
ખમા, વંદિ૦ જાવ, નિસિદ્ધિ (ગુ.) તિવિહેણ (શિ.) મત્થણ વંદામિ (શિ.) ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 બેસણે સંદિસાઉં? (ગુ.) સંદિસાહ (શિ.) ઈચ્છે, ખમા, ઈચ્છાકા) સંદિo ભગ0 બેસણે ઠાઉં? (ગુ.) ઠાજો (શિ.) ઇચ્છે, કહી શિષ્યઆસન ઉપર બેસે.
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #63

(૬૬)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) અથ સુઘકાચારાધ્યયનમ્ સંજમે સુફ્રિઅપ્પાણે, વિપ્નમુક્કાણ તાઈ, તેસિયેઅમરાઈન્ન, નિગૂંથાણ મહેસિણું.
I/૧/ ઉદેસિ કીયગડ નિયામ બિહડાણિ ય, રાઈભતે સિણાણે ય, ગંધ મલે ય, વીણે.
1/૨ // સંનિહી ગિહિમત્તે ય, રાયપિ કિમિચ્છએ, સંવાહણા દંતપોયણા અ, સંપુચ્છણા દેહપલોયણા અ.
||૩|| અઠ્ઠાવએ ય, નાલીએ, છત્તસ્સ ય ધારણઠાએ, તેગિચ્છ પાણાપાએ, સમારંભ ચ જોઈણો.
//૪ સિર્જાયરપિંડ ચ, આનંદી પલિઅંકએ, નિરંતર નિસિજ્જા ય, ગાયત્સુબ્રટ્ટણાણિ ય,
T/પી ગિહિણો વેઆવડિએ, જા ય આજીવવત્તિઓ, તત્તાનિવ્વડભોઈત્ત, આઉરસ્મરણાણિ ય.
|૬|| મૂલએ સિંગબેરે ય, ઉષ્ણુખંડ અનિવ્રુડે, કંદે મૂલે ય સચ્ચિત્તે, ફલે બીએ ય આમએ.
|૭|| સોવચ્ચલે સિંધવે લોણે, રોમાલોણે ય આમએ, સામુદ્દે પંસુખારે ય, કાલાલોણે ય, આમએ.
||૮|| ધુવણેત્તિ વમણે અ, વત્થીકમ્મ વિરેયણે, અંજણે દંતવણે અ, ગાયબભંગ વિભૂસણે. સલ્વમેયમાઈન્ન, નિગૂંથાણ મહેસિણ, સંજમંમિ અ જુત્તાણું, લહભૂયવિહારિણં.
||૧૦|| પંચાસવપરિત્રાયા તિગુત્તા ઈસુ સંજયા, પંચનિષ્ણહણાધીરા નિગૂંથા ઉજુદંસિણો.
||૧૧|| આયાવયંતિ ગિહેસુ, હેમંતેસુ અવાઉડા, વાસાસુ પડિસંલીણા, સંજયા સુમાહિઆ.
|૧૨|| પરિહરિઉદંતા, ધૂઅમોટા જિઈડિઆ, સલ્વદુષ્કપહાણઠા, પક્કમંતિ મહેસિણો
T૧૩ી દુરાઈ કરિત્તાણું દુસ્સાઈ સહેતુ ય, કે ઈન્થ દેવલોએસ, કેઈ સિઝંતિ નીરઆ.
//૧૪ ખવિત્તા પુલ્વકાઈ, સંજમેણ તણય, સિધ્ધિમગ્નમણુપત્તા તાઈણો પરિનિવ્રુડે-તિબેમિ
I/૧પો . ખમા) અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્ | ઈતિ નવમો અધિકાર છે
Jain Education Intemational

Page #64

(૧૦) (શિ.) ઈચ્છા) ખમા વંદિ0 જાવ, નિસિપી) (ગુ.) તિવિહેણ (શિ.) મન્થ0 વંદામિ, (શિ.) ખમાજી દેઈ ઈચ્છાકા) સંદિ0 ભગ0 વાયણા સંદિસાડું? (ગુ) સંદિસાહ (શિ.) ખમા દેઈ ઈચ્છાકાળ સંદિ0 ભગ0 વાયણા લેશુ? (ગુ) લેજો (શિ.) ઈચ્છે,
| તિવિહેણ પૂર્વક ખમા દેઈ ઈચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 બેસણે સંદિસાડું ? (ગુ.) સંદિસાહ (શિ.) ઈચ્છે, ખમા દેઈ ઈચ્છાકા, સંદિ૦ ભગ0 બેસણે ઠાઉં ! (ગુ.) ઠાએહ (શિ.) ઇચ્છે કહી આસન પર બેસે ! ચોથું અધ્યયન સંભળાવે.
અથ ષજીવનિકાયાધ્યયનમ. સુએ મે આઉસ તેણે ભગવયા એવમખાયું, ઈહ ખલુ છજ્જવણિઆ નામઝયણ, સમણેણં ભગવયા મહાવીરેણં કાસવેણં, પવેઈઆ સુઅખાયા સુપન્નત્તા, સેએ મે અહિન્જિઉં અન્ઝયણ ધમ્મપન્નત્તી.
કયરા ખલુ સા છજીવણિઆ નામઝયણ સમણેણં ભગવયા મહાવીરેë કાસવેણ પવેઈઆ સુઅક્ઝાયા સુપન્નત્તા સે મે અહિન્જિઉં અઝયણ ધમ્મપન્નત્તી. ઈમા ખલુ સા છજીવણિઆ નામઝયણ સમણેણં ભગવયા મહાવીરેણું કાસવર્ણ પવેઈઆ સુઅખાયા સંપન્નત્તા, સેએ મે અહિજિઉં અઝયણે ધમ્મપન્નતી.
તં જહા, પઢવીકાઈઆ આઉકાઈઆ તેઉકાઈઆ વાઉકાઈઆ વણસઈકાઈઆ તસકાઈઆ, પઢવી ચિત્તમંતખાયા અમેગજીવા પુઢોસત્તા અન્નત્થ સત્ય પરિણએણે, આજે ચિત્તમતમખાયા અમેગજીવા પઢોસત્તા અન્નત્થ સત્ય પરિણએણ. તે ચિત્તમંતમખાયા અણગજીવા પઢોસત્તા અન્નત્ય સત્થપરિણએણ, વાઉ ચિત્તમંતખાયા અમેગજીવા પઢોસત્તા અન્નત્થ સત્થપરિણએણ, વણસ્સઈ ચિત્તમંતમખાયા અણગજીવા પુઢોસત્તા અન્નત્થ સત્યપરિણએણે.
તં જહા અગ્નબીઆ મૂલબીઆ પોરબીઆ બંધબીઆ બીઅરૂહા સંમુચ્છિમાં તણલયા વણસઈકાઈઆ સબીઆચ્ચિત્તમતમજ્જાયા અમેગજીવા પુઢોસત્તા અન્નત્થ સપરિણએણે.
સે જે પુણ ઈમે અણગે બહવે તસા પાણા તં જહા અંડયા પોપયા જરાઉયા રસયા સંસેઈમાં સમુચ્છિમાં ઉભિઆ ઉવવાઈઆ જેસિં કે સિંચિ પાણાણું અભિન્ડંત પડિઝંત સંકુચિ પસારિઅ રૂએ ભંતે તસિમં પલાઈએ આગઈગઈવિન્નાયા જે
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #65

(૬૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) એ કીડપથંગા, જા ય કુંથુપિપીલિઆ સર્વે બેઈદિઆ સવૅ તેઈદિઆ સવૅ ચઉરિદિઆ સવ્વ પંચિદિઆ સવ્વ તિરિખજોણિઆ સલ્વે નેરઈઆ સલ્વે મથુઆ સર્વે દેવા, સવ્વ પાણા પરમાહમ્મિઆ એસો ખલુ છઠ્ઠો જીવનિકાઓ તસકાઓત્તિ પવચ્ચઈ.
ઈઐસિં છPહં જીવનિકાયાણં નેવ સય દંડ સમારંભિજા નેવ#હિં દંડ સમારંભાવિજ્જા દંડ સમારંભંતે વિ અન્ને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણ મણેણં વાયાએ કાએણે ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિણામિ અપ્પાણે વોસિરામિ.
પઢમે ભંતે ! મહવએ પાણાઈવાયાઓ વેરમણ સવૅ ભંતે પાણાઈવાયં પચ્ચખામિ સે સુહમં વા બાયર વા તાસં વા થાવર વા નેવ સર્ય પાણે અઈવાઈજા, નેવહિં પાણે અઈવાયાવિજા, પાણે અઈવાયંતે વિ અન્ને ન સમણુજાણામિ, જાવજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મોણ વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કદંતં પિ અન્ન સમણુજાણામિ ત ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પાણે વોસિરામિ, પઢમે ભંતે ! મહવએ વિદ્ધિઓમિ સવાઓ પાણાઈવાયાઓ વેરમણ. /૧// નિત્થારગ પારગાહોહ - અહાવરે દોચ્ચે ભંતે ! મહધ્વએ મુસાવાયાઓ વેરમણં, સવ્વ ભંતે ! મુસાવાયં પચ્ચખામિ, સે કહા વા, લોહા વા ભયા વા, હાસા વા નેવ સયં મુસં વએજા, નેવન્નહિં મુસં વાયાવિા , મુસં વચંતે વિ અન્ને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અય્યાણ વોસિરામિ, દોચ્ચે ભંતે ! મહāએ વિઠિઓમિ સવ્વાઓ મુસાવાયાઓ વેરમણ. ||૨|| નિત્થારગ પારગાહોહ .
અહાવરે તચ્ચે ભંતે ! મહāએ આદિન્નાદાણાઓ વેરમણં, સવ્વ ભતે ! અ દિનાદાણું પચ્ચખામિ, સે ગામે વા નગરે અરણે વા અપ્પ વા બહું વા અણું વા થુલ વા ચિત્તમંત વા અચિત્તમંત વા નેવ સર્ય આદિન્ન ગિહિજ્જા, નેવહિં અભિન્ન ગિણાવિજ્જા, અભિન્ન ગિહત વિ અન્ને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણં મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરતું પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિણમિ અપ્પાણે વોસિરામિક તથ્ય ભંતે !
Jain Education Intemational

Page #66

મહધ્વએ ઉવઠિઓમિ સવ્વાઓ અદિશાદાણાઓ વેરમણ. | ll નિત્થારગ પારગાહોહ |
અહાવરે ચઉલ્થ ભંતે ! મહāએ મેહણાઓ વેરમણં, સવ્વ ભંતે ! મેહણ પચ્ચખામિ સે દિવ્યં વા માણસ ના તિરિખજોણિએ વા નેવ સયં મેહુર્ણ સેવિજજા, નેવહિ મેહુર્ણ સેવાવિજ્જા, મેહુર્ણ સેવંતે વિ અન્ને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અય્યાણ વોસિરામિ, ચઉલ્થ ભંતે ! મહત્વએ વિદ્ધિઓમિ સવ્વાઓ મેણાઓ વેરમણ I૪. નિત્થારગપારગાહોદ
અહાવરે પંચમે ભંતે ! મહāએ પરિગ્રહાઓ વેરમણં, સવ્વ ભંતે ! પરિશ્મહં પચ્ચકખામિ સે અખં વા બહું વા અણું વા થુલ વા ચિત્તમંત વા અચિત્તમંત વા, નેવ સયં પરિગ્રહ પરિગિણિહજ્જા, નેવહિં પરિગ્ગહ પરિગિવિજ્જા, પરિગ્ગહ પરિગિહત વિ અન્ને ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિ તિવિહેણ મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ, તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિયામિ અય્યાણં વોસિરામિ, પંચમે ભંતે ! મહવએ ઉવદ્ધિઓમિ સવ્વાઓ પરિશ્મહાઓ વેરમણ. //પા. નિત્થારગપારગાહો !
અહાવરે છેટું ભંતે ! વએ રાઈભોઅણાઓ વેરમણં, સવ્વ ભંતે ! રાઈભોઅણ પચ્ચક્ઝામિ, સે અસણં વા પાણે વા ખાઈમં વા સાઈમં વા નેવં સયં રાઈ ભુજિજ્જા, નેવન્નેહિં રાઈ ભુંજાવિજા, રાઈ ભુજંતે વિ અન્ને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણે વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ, તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિયામિ અધ્ધાણં વોસિરામિ, છઠે ભંતે ! વએ ઉવદ્ધિઓમિ સવ્વાઓ રાઈભોઅણાઓ વેરમણ. ૬. નિત્થારગ પારગાહોલ
ઈચ્ચેઈયાઈ પંચ મહાવ્રયાઈ, રાઈભોઅણ વેરમણ છઠાઈ, અત્તહિ અઠયાએ, ઉવસંપત્ત્વિત્તાણં વિહરામિ.
સે ભિખુ વા ભિખુણી વા સંજય વિરય પડિહવે પચ્ચખ્ખાય પાવમે દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પરિસાગઓ વા સુજો વા જાગરમાણે વા, સે પૂઢવિ વા ભિત્તિ વા સિલ વા લેલું વા સસરખે વા કાય, સસરખે વા વë, હસ્થેણ વા પાએશ વા
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #67

(૭૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) ન વિલિહિજ્જા, ન ઘટ્ટિા, ન
કદ્દેણ વા કિલિચેણ વા અંગુલિઆએ વા સિલાગએ વા સિલાગહત્થેણું વા ન આલિહિજ્જા, ભિદિજ્જા, અત્રે ન આલિહાવિજ્જા, ન વિલિહાવિજ્જા, ન ઘટ્ટાવિજ્જા, ન ભિંદાવિજ્જા, અત્રે આલિત્યંત વા વિલિહંત વા ઘટ્ટત વા ભિદંતં વા ન સમણુજાણામિ, જાવજ્જીવાએ તિવિહં તિવિહેણે મણેણં વાયાએ કાએણં ન કરેમિ ન કારવેમિ કરતં પિ અત્રં ન સમણુજાણામિ, તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પાણં વોસિરામિ. (૧)
ન
સે ભિખ્ખુ વા ભિક્ષુણી વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચક્ખાય પાવકમ્મે દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પરિસાગઓ વા સુત્તે વા જાગરમાણે વા સે ઉદગં વા ઓસં વા હિમ વા મહિઅં વા કરગં વા હરિતણુગં વા સુદ્ધોદગં વા ઉદ્ધોદગં વા ઉદઉલ્લં વા કાર્ય, ઉદઉલ્લંવા, વત્થ, સસિણિદ્ધવા કાર્ય, સસિણિદ્ધવા વર્ત્ય, ન આમુસિજ્જા ન સંકુસિજ્જા ન આવિલિજ્જા ન પવિલિજ્જા ન અક્બોડિજ્જા ન પદ્મોડિજ્જા, ન આયાવિજ્જા ન પયાવિજ્જા અñ ન આમુસાવિજ્જા ન સંસાવિજ્જા. ન આવિલાવિજ્જા, ન પવીલાવિજ્જા ન અક્બોડાવિજ્જા ન પક્બોડાવિજ્જા ન આયાવિજ્જા ન પયાવિા અન્ન આમુસંતં વા સંકુસંત વા આવીલંત વિલંતવા. અક્બોડંતવા, પક્ષોડંતંવા, આયાવંતંવા વા પયાવંત વા ન સમણુજાણામિ જાવજ્જીવાએ તિવિહં તિવિહેણે મણેણં વાયાએ કાએણં ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પાણં વોસિરામિ. (૨).
સે ભિખ્ખુ વા ભિક્ષુણી વા સંજય વિરય પહિય પચ્ચક્ખાય પાવકમ્મે દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પરિસાગઓ વા સુત્તે વા જાગરમાણે વા સે અણ વા ઈંગાલ વા મુમ્મરું વા અચ્ચુિં વા જાલં વા અલાયં વા સુદ્ધાગણિ વા ઉક્કે વા ન ઉજ્જેજ્જા ન ઘટ્ટેજ્જા (ન ભિદેજ્જા) ન ઉજ્જાલેજ્જા (ન પજ્જાલેજ્જા) ન નિવ્વાવેજ્જા અન્ન ન ઉજાવેજ્જા ન ઘટ્ટાવેજ્જા (ન ભિંદાવેજ્જા) ન ઉજ્જાલાવેજ્જા (નપજ્જાલાવેજ્જા) ન નિાવેજ્જા, અન્ન ઉંજંત વા ઘટ્ટત વા (ભિદંત વા) ઉજ્જાતંત વા (પજ્જાલંત વા) નિવ્વાવંત વા ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણે મણેણં વાયાએ કાએણં ન કરેમિ ન કારવેમિ કરતં પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિામિ અપ્પાણં વોસિરામિ. (૩).
સે ભિખ્ખુ વા ભિક્ષુણી વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચક્ખાય પાવકર્મો દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પરિસાગઓ વા

Page #68

સુ વા જાગરમાણે વા સે સિણ વા વિયણેણ વા તાલિએટણ વા પૉણ વા પત્તભંગણ વા સાહાએ વા સાહાભંગણ વા પિણેણ વા પિણહત્થણ વા ચેલેણ વા ચેલકણેણ વા હસ્થેણ વા મહેણ વા અપ્પણો વા કાય, બાહિરે વા વિ પુગ્ગલ ન ફેમેજા ન વીએજા અન્ન ન ફુમાવેજા ન વીઆવેજા અન્ન સુમંત વા વીઅંત વા ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કાણ ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પાણ વોસિરામિ. (૪)
સે ભિખુ વા ભિખ્ખણી વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચખાય પાવકમે દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પરિસાગઓ વા સુત્તે વા જાગરમાણે વા સે બીએસુ વા બીઅાઈઠેસુ વા રૂઢેસુ વા રૂઢપઈઠેસુવા જાએસુ વાજાપઈચ્છેસુ વા હરિએસુ વા હરિઅપઈચ્છેસુ વા છિન્નેસુ વા છિન્નપઈસુ વા સચિત્તેસુ વા સચિત્તકોલપડિનિસ્સિએસુ વા, ન ગચ્છજા ન ચિફૈજ્જા ન નિસીએજ્જા ન તુઅદ્વૈજ્જા અન્ન ન ગચ્છાવેજ્જા ન ચિઠ્ઠાવેજ્જા ન નિસીઆવેજ્જા ન તુટ્ટાવેજા, અન્ન ગચ્છત વા ચિઠ્ઠત વા નિસીમંત વા તુઅઢ઼ત વા ન સમણુજાણામિ જાવજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણ મણેણં વાયાએ કાએણે ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ને સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પક્કિમામિ નિંદામિ ગરિધમિ અખ્ખાણ વોસિરામિ. (૫).
સે ભિખુ વા ભિખુણી વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચખાય પાવકમે દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પરિસાગઓ વા સુત્તે વા જાગરમાણે વા સે કીડે વા પયંગ વા કુંથું વા પિપીલિએ વા, હત્યંસિ વા, પાયંસિ વા, બાહંસિ વા, ઉરૂંસિ વા, ઉદસિ વા, સીસંસિ વા, વત્યંસિ વા, પડિગ્નહંસિ વા, કંબંલંસિ વા, પાયપુંછણંસિ વા, રહણંસિ વા, ગોચ્છગંસિ વા, ઉડગંસિ વા, દંડગંસિ વા, પીઢગંસિ વા, ફલશંસિ વા, સેક્સંસિ વા, સંથારગંસિ વા, અન્નયરંસિ વા, તહપ્પગારે, ઉવગરણજાએ તઓ સંજયમેવ પડિલેહિ પડિલેકિઅ પમજિઅ પમસ્જિઅ એગંતમવણેજા નો સં સંઘાયમાવજેજ્જા. (૬).
અજય ચરમાણો ઉ, પાણભૂઆઈ હિંસઈ, બંધઈ પાવયં કમ્મ, તં સે હોઈ કડુએ ફલ અજય ચિઠ્ઠમાણો ઉં, પાણભૂઓઈ હિંસઈ, બંધઈ પાવય કર્મો, સે હોઈ કડુએ ફલ અજય આસમાણો ઉં, પાણભૂઆઈ હિંસઈ, બંધઈ પાવયં કર્મો, તે સે હોઈ કડુએ ફલ
(૩). (૭૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
(૧)
Jain Education Interational

Page #69

(૭૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ) અજયં સમાણો ઉં, પાણભૂઆઈ હિંસઈ, બંધઈ પાવયં કમ્મ, તે સે હોઈ કડુએ ફ્લે
(૪) અજય ભુજમાણો ઉં, પાણભૂઓઈ હિંસઈ, બંધઈ પાવય કર્મો, તે સે હોઈ કડુએ ફલ
(૫) અજય ભાસમાણો ઉં, પાણભૂઆઈ હિંસઈ, બંધઈ પાવયં કર્મો, તે સે હોઈ કડુએ ફલ
(૬) કહું ચરે કઈ ચિઠે કહમાસે કઈ સએ, કાં ભુજંતો ભાસંતો, પાવં કમ્મ ન બંધઈ. જય ચરે જયં ચિટ્ટ, જયપાસે જય સએ, જય ભુજંતો ભાસંતો, પાવં કમ્મ ન બંધઈ.
(૮) સવ્વભૂઅપ્પભૂઅસ્ત, સમ્મ ભૂઆઈ પાસઓ, પિહિઆસવમ્સ દંતસ્સ, પાવં કમ્મ ન બંધઈ.
(૯) પઢમં નાણું તઓ દયા, એવું ચિઠ્ઠઈ સવ્વસંજએ, અન્નાણી કિં કહી, કિં વા નાહિઈ સેઅ પાવરું ? (૧૦) સોચ્ચા જાણઈ કલાણ, સોચ્ચા જાણઈ પાવગં, ઉભય પિ જાણઈ સોચ્ચા, જં સેએ તે સમાયરે. (૧૧) જો જીવ વિ ન થાણેઈ, અજીવે વિ ન થાણેઈ, જીવાજીવે અયાણતો, કહે સો નાહીઈ સંજમં.
(૧૨) જો જીવ વિ વિયાણેઈ, અજીવે વિ વિયાણેઈ, જીવાજીવે વિણાયતો, સો હુ નાહીઈ સંજમં.
(૧૩) જયા જીવમજીવે ય દો વિ એએ વિઆરઈ, તયા ગઈ બહુવિહં, સવ્વજીવાણ જાણઈ.
(૧૪) જયા ગઈ બહુવિહં, સવ્વજીવાણ જાણઈ, તયા પુત્રં ચ પાવં ચ, બંધું મુખ ચ જાણઈ.
(૧૫) જયા પુત્રં ચ પાવં ચ, બંધ મુર્ખ ચ જાણઈ. તયા નિવિંદએ ભોએ, જે દિવ્યે જે માણુએ. (૧૬) જયા નિવિંદએ ભોએ, જે દિવ્યે જે માણસે તયા ચયઈ સંજોગ, સર્ભિતર બાહિર જયા ચયઈ સંજોગ, સર્ભિતરબાહિરં તથા મુંડે ભવિજ્ઞાણે, પÖઈએ અણગારિએ.
(૧૮) જયા મુંડે ભવિજ્ઞાણે, પÖઈએ અણગારિબં, તયા સંવરમુક્કિò ધમ્મ ફાસે અનુત્તર. જયા સંવરમુક્કિä, ધમ્મ ફાસે અનુત્તર, તયા ધુણઈ કમ્મરચું, અબોહિકલસ કરું.
(૨૦) જયા ધુણઈ કમ્મરચું, અબોહિકલુસ કરું, તયા સવત્તગં નાણું દંસણં ચાભિગચ્છઈ.
(૨૧)
(૧૯)
Jain Education Intemational

Page #70

જયા સવ્વત્તગં નાણું દંસણં ચાભિગચ્છ), તયા લોગમલોગ ચ, જિણો જાણઈ કેવલી. જયા લોગમલોગ ચ, જિણો જાણઈ કેવલી, તથા જોગે નિરંભિત્તા, સેલેસિં પડિવજઈ.
(૨૩) જયા જોગે નિરંભિતા, સેલેસિં પડિવજ્જઈ, તયા કર્મો ખવિરાણ, સિદ્ધિ ગચ્છઈ નીરઓ.
(૨૪) જયા કર્મો ખવિજ્ઞાણે, સિદ્ધિ ગચ્છઈ નીરઓ, તયા લોગમસ્થયન્થો, સિદ્ધો હવઈ સાસઓ.
(૨૫) સુહસાયગસ્સ સમણમ્સ, સાયાઉલમ્સ નિગામસાઈલ્સ, ઉચ્છોલણાપહોમ્સ, દુલહાસુગઈ તારિસગરૂ.
(૨૬) તવોગુણપહાણસ્મ, ઉમઈખંતિસંજમરયમ્સ, પરિસરે જિહંતસ્ત, સુલહા સુગઈ તારિસગલ્સ.
(૨૭) પચ્છા વિ તે પયાયા, ખિપ્પ ગચ્છતિ અમરવિણાઈ, જેસિં પિઓ તવો સંજમો અ, ખંતી ચ બંભચેરં ચ. (૨૮) ઈચ્ચેએ જીવણિ, સમ્મદિઠ્ઠી સયા જએ, દુલહું લહિનું સામન્ન, કમ્મુણા ન વિરાહિwાસિક-ત્તિબેમિ. (૨૯)
બે વાંદણા દેઇ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્
- ઈતિ દશમો અધિકાર
- અનુયોગ વિધિ પૂર્ણ થઈ -
(૭૩)
વિધિસંગ્રહ-૧-(અનુયોગ વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #71

(૭૪)
શ્રી જીરાવલા પાર્શ્વનાથાય નમઃ
વિધિસંગ્રહ-૧-(વડી દીક્ષા વિધિ) શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથાય નમઃ
શ્રીશંખેશ્વર પાર્શ્વનાથાય નમઃ
શ્રી ગૌતમસ્વામિને નમઃ દયાનસ્થ સ્વર્ગત નૌમિ, સૂરિમાનન્દસાગરમ્ |
વિડીરોકાની વિધી
વડી દીક્ષા માટે પૂર્વ કે ઉત્તર દિશાનો ઉપયોગ કરવો. નાણમાં ચારે દિશા સન્મુખ ચાર પ્રતિમાજી પધરાવવા. નાણ નીચે ચોખાનો રીઓ કરી શ્રીફળ પધરાવવું. નાણની ચારે દિશાએ ચોખાના સાથીઓ કરી ચાર શ્રીફળ પધરાવવા. ચાર દીપક મૂકવા. એક દીપક વધારાનો પણ રાખવો. ધૂપ રાખવો. ક્રિયાના સ્થળથી ચારે બાજુ ૧૦૦-૧૦૦ ડગલા વસતિ જોવી.
ચારે દિશાએ પ્રતિમાજી સન્મુખ એક એક નવકાર ગણતા ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી (બાર નવકાર થાય) દરેક પ્રદક્ષિણાએ ગુરૂને નમસ્કાર (માત્થણ વંદામિ) કરવા.
ગુરૂની જમણી બાજુએ સાધુએ અને ડાબી બાજુએ સાધ્વીએ ઊભા રહેવું.
ગુ. શિ. બેઉ ખમા દેઈ ઈરિયાવહી પડિ) એક લોગસ્સનો (ચંદેસુ નિમ્મલયરા સુધી) કાઉ૦ કરી, પારી, સંપૂર્ણ લોગસ્સ કહેવો ખમા દઈ ઈચ્છાકા, સંદિસહ ભગવન્! વસતિ પવેલ ? (ગુ.) પહેઓ (શિ.) ઈચ્છે.
ખમા) દઈ ભગવદ્ ! શુદ્ધાવસતિ (ગુ.) તહત્તિ,
Jain Education Intemational

Page #72

ખમાઇ દઈ. ઈચ્છાકા, સંદિઇ ભગ0 મુહપત્તિ પડિલેહું ! (ગુ.) પડિલેહેહ (શિ.) ઈછું કહી મહપત્તિ પડિલેહે.
ખમા) દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અરૂં પંચ મહāય, રાઈભોયણવિરમણછઠું આરોવાવણિ નંદિ કરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરેઠ (ગુ.) કરેમિ (શિ.) ઈચ્છે. ગુરૂ મ0 સૂરિમંત્ર અથવા વર્ધમાનવિદ્યાથી અભિમંત્રિત વાસક્ષેપ હાથમાં લઈ નવકાર ગણવા પૂર્વક આ પ્રમાણે બોલે. “પંચ મહલ્વયં રાઈભોયણવિરમણ છઠ્ઠ આરોવાવણિ નંદિ પવત્તેહ' (નિત્થરગપારગાહોહ) કહી ૩ વાર વાસક્ષેપ કરે. (શિ.) તહત્તિ કહે.
પછી ખમાઈ દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અર્હ પંચમહāયું, રાઈભોયણ વિરમણ છઠ્ઠ આરોવાવણિ નંદિ કરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરાવણિ દેવ વંદાવહ (ગુ.) વંદામિ (શિવ) ઈચ્છે.
પછી ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! ચૈત્યવંદન કરું? (ગુ.) કરેહ, (શિ.) ઈચ્છે કહે. વડીલ શ્રી ચૈત્યવંદન બોલે :ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય. વિશ્વચિંતામણીયતે હીં ધરણેન્દ્ર વૈરોડ્યા પદ્માદેવી યુતાયતે ||૧|| શાંતિતુષ્ટિ મહાપુષ્ટિ, ધૃતિકીર્તિવિધાયિને ૐ હીં દ્વિ વ્યાલ વૈતાલ, સર્વાધિવ્યાધિનાશિને રી/ જયાડક્તિાડડખ્યા વિયાડડખ્યાડપરાજિતયાન્વિતઃ દિશાં પાલૈગૃહૈર્ય, વિદ્યાદેવીભિરન્વિતઃ all ૐ અસિઆઉસા નમસ્તત્ર રૈલોક્યનાથતામ્ | ચતુઃષષ્ઠિઃ સુરેન્દ્રાસ્તે ભાસત્તે છત્ર ચામરેઃ |૪|| શ્રી શંખેશ્વર મંડણ ! પાર્શ્વજિન ! પ્રણત કલ્પ તરુકલ્પ ! ચૂરય દુષ્ટત્રાતં પૂરય મે વાંછિત નાથ ! // પી.
- પછી જંકિંચિ0 નમુત્થણં, અરિહંત) વંદણવત્તિઓએ અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરી. પારી, નમોડી કહી થોય કહેવી.
અસ્તનોતુ સ શ્રેય : શ્રિયં વદ્ધયાનતો નરેઃ | અર્મેન્દ્રી સકલાડàહિ, રંહસા સહ સૌમ્યત ||૧|| - પછી લોગસ્સ0 સવલોએ) અરિહંત) વંદણવત્તિ, અન્નત્થી કહી એક નવકારનો કાઉ૦ કરી, પારી. બીજી થોય.
ઓમિતિ મત્તા યચ્છાસનસ્ય નન્તા સદાપદંહીં / આશ્રીયતે શ્રીયાતે, ભવતો ભવતો જિનાઃ પાન્ત ||૨ ! (૭૫)
વિધિસંગ્રહ-૧-(વડી દીક્ષા વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #73

વિધિસંગ્રહ-૧-(વડી દીક્ષા વિધિ) - પછી પુખરવરદી, સુઅરૂભગવઓ) વંદણવત્તિ, અન્નત્થ0 કહી, એક નવકારનો કાઉ૦ કરી, પારી ત્રીજી થોય. નવતત્ત્વયુતા ત્રિપદીશ્રિતા, રુચિજ્ઞાનપુણ્ય શક્તિમતા | વરધર્મકીર્તિ વિદ્યાડડનન્દાડડસ્ચાર્જનશીર્જીયાત્ llll
-> પછી સિદ્ધાણંબુદ્ધાણં. કહી, શ્રી શાંતિનાથજી આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, વંદણ) અન્નત્થ૦ કહી એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી) નો કાઉ૦ કરી, પારી નમોડ કહી ચોથી થોય કહેવી.
શ્રી શાંતિઃ શ્રુતશાન્તિઃ પ્રાશાન્તિકોકસાવશાન્તિમુપશાન્તિમ્ | નયતુ સદા યસ્ય પદાઃ સુશાન્તિદાઃ સન્ત સન્તિ જને |૪ > શ્રી દ્વાદશાંગી આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ વંદણ) અન્નત્થ૦ એક નવકારનો કાઉ૦ કરી, પારી નમો, પાંચમી થાય. સકલાર્થ સિદ્ધિસાધન બીજોપાકા સદા ફુરદુપાકા | ભવાદનુપહત મહા તમોડપા દ્વાદશાહી વઃ ||૫||
- શ્રી શ્રુતદેવતા આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ0 કહી એક નવી કાઉ૦ કરી, પારી, નમોડર્વત્ કહી છઠ્ઠી થાય. વદવદતિ ન વાગ્વાદિનિ ! ભગવતિ ! કઃ શ્રતસરસ્વતિ ગમેચ્છઃ રકત્તરફ, મતિવરતરણિસ્તુળ્યું નમ ઈતીહ //૬
> શ્રી શાસનદેવતા આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ૦ એક નવ૦ કાઉ૦ કરી, પારી. નમોડતું. કહી સાતમી થાય. ઉપસર્ગવયવિલયનનિરતા, જિન શાસનવનૈકરતાઃ ! કૂતમિહ સમીહિતકૃતે સ્યુડ, શાસનદેવતા ભવતામ્ II૭ની
> સમસ્ત વૈયાવચ્ચગરાણ સંતિગરાણ સમ્મદિઠિ સમાહિગરાણ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ૦ કહી, એક નવી કાઉસ્સગ્ન કરી, પારી નમોહત્ કહી આઠમી થોય કહેવી.
સંઘેડત્ર યે ગુરુગુણૌઘનિધે, સુરૈયા-નૃત્યાદિકૃત્યકરણેક નિબધ્ધકક્ષાઃ |
તે શાન્તયે સહ ભવન્તુ સુરાઃ સુરભિઃ સદૃષ્ટયો નિખિલવિદન વિધાતદક્ષાઃ ૮. એક નવકાર પ્રગટ બોલીને, બેસીને નમુત્થણંઇ કહી જાવંતિ), ખમા, જાવંતકહી, નમો, પંચપરમેષ્ઠિ સ્તવન, ઓમિતિ નમો ભગવઓ, અરિહંત સિદ્ધાડડરિય વિઝાય ! વરસવ્વસાહુમુણિસંઘ, ધમ્મતિસ્થાવયણસ્સ ll૧// સપ્પણવ નમો તહ ભગવઈ. સુયદેવયાઈ સુયાએ I સિવસંતિ દેવયાણ, સિવાવયણ દેવયાણં ચ
|૨|| For Private & Personal use only
Jain Education Intemational

Page #74

11311
||૪||
ઈન્દા ગણિ જમ નેરઈય, વરૂણ વાઉ કુબેર ઈસાણા । બમ્ભોનાગુત્તિ દસણ્વમવિ ય સુદિસાણ પાલાણં સોમ યમ વરૂણ વેસમણ, વાસવાણું તહેવ પંચė । તહ લોગ પાલયાણું, સૂરાઈ ગહાણ ય નવė સાહંતસ્સ સમક્ખ, મમિણે ચેવ ધમ્મણુઠ્ઠાણું । સિદ્ધિમવિગ્ધ ગચ્છઉ, જિણાઈ નવકારઓ ધણિય → પછી હાથ જોડી (અંજલી કરી) જયવીયરાય સંપૂર્ણ કહેવા. નાણને પડદો કરાવી ખુલ્લા સ્થાપનાજી સામે બે વાંદણા દેવડાવવાં. પછી પડદો લેવડાવી પ્રભુ સામે ખમા ઈ. (સ્થાપનાજી હોય તો ખમા૦ ની જરૂર નથી)
11411
પછી ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં પંચમહવ્વયં રાઈભોયણું વિરમણં છઠ્ઠું આરોવાવિણ નંદ કરાવણ, વાસનિક્ષેપ કરાવિણ, દેવવંદાવણિ, નંદિસૂત્ર સંભળાવિણ નંદિસૂત્ર કઢાવિણ કાઉસ્સગ્ગ કરાવેહ (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઈચ્છું કહી
ખમા∞ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! પંચ મહત્વયં, રાઈભોયણું વિરમણં છઠ્ઠું આરોવાણિ નંદિ કરાવણી વાસ નિક્ષેપ કરાવણી દેવવંદાણિ. નંદસૂત્ર સંભળાવણિ નંદિ સૂત્ર કટ્ઠાવણિ કાઉસ્સગ્ગ કરુ ? ઈચ્છે,
પંચ મહવ્વયં, રાઈભોયણું વિરમણં છ, આરોવાવણી નંદિ કરા૦ વાસનિક્ષેપ કરા, દેવ નંદિ સૂત્રસંભ૦, નંદિસૂત્રકડ્ડા૦ કરેમિ કાઉ અન્નત્થ (ગુ. શિ. બેઉ) સાગરવરગંભીરા સુધી એક લોગસ્સનો કાઉ કરે. પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહે.
(શિ.) ખમા∞ દેઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! પસાય કરી નંદિસૂત્ર સંભલાવોજી (શિ.) બે હાથ જોડી મુહપત્તિ બે હાથની બબ્બે આંગળી નીચે રહે અને બે બે આંગળી ઉપર રહે તે રીતે રાખી ભગવાન સન્મુખ મસ્તક નમાવી ઊભા રહી નંદિસૂત્ર સાંભળે
ગુ. ખમારુ દઈ ઈચ્છાકાળ સંદિ૦ ભગવન્ ! નંદિસૂત્ર કઢું ? કહી એક નવકાર અને નીચેનો પાઠ ત્રણ વાર બોલે :- નાણ પંચવણું પન્નતં તંજા – આભિનિબોહિયનાણું, સુયનાણું, ઓહિનાણું, મણપજ્જવનાણું, કેવલનાણું તત્વ ચત્તારિ નાણાઈ ઠપ્પાઈ ઠવણિજ્જાઈ નો ઉદ્દિસિજ્જીતિ, નો સમુદ્ધિસિજંતિ, નો અણુન્નવિજ્યંતિ, સુયનાણસ્સ ઉદ્દેસો સમુદ્દેસો અણુન્ના અણુઓગો પવત્તઈ, ઈમં પુણ પદ્મવણું પુડુચ્ચ મુનિ... અમુગસ્સ, સાહુણી... અમુગસ પંચ મહત્વયં રાઈભોયણું વિરમણં છઠ્ઠું આરોવાવણી નંદિ પવત્તેહ. નિત્થારગપારગાહોઠ. એમ ત્રણ વાર નંદીસૂત્રનો પાઠ સંભળાવી વાસનિક્ષેપ કરે (શિ.) તહત્તિ.
(૭૭)
વિધિસંગ્રહ-૧ -(વડીદીક્ષા વિધિ)

Page #75

(૭૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(વડીદીક્ષા વિધિ) | (શિ.) ખમા દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી મહાવ્રતદંડક ઉચ્ચરાવેહ, (ગુ.) ઉચ્ચરામિ (શિ.) ઈચ્છે. કહી મુહપત્તિ ટચલી આંગળી અને તેની જોડેની આંગળી વચ્ચે લાંબી બન્ને છેડા લટકતા રાખી તથા ઓઘો હાથમાં રાખી હાથ બે દંતશૂળની પેઠે કરી બે કોણી પેટ ઉપર રાખી મસ્તક નમાવે પછી એકેક મહાવ્રત ત્રણ વાર નવકાર ગણવાપૂર્વક ઉચ્ચરાવે. પ્રથમ નવકાર બોલી :
(૧) પઢમે ભંતે ! મહÖએ પાણાઈવાયાઓ વેરમણ સવં ભંતે પાણાઈવાયં પચ્ચખામિ સે સુહુમ વા બાયર વા તાસં વા થાવર વા નેવ સયં પાણે અઈવાઈજ્જા, નેવહિં પાણે અઈવાયાવિક્કા પાણે અઈવાયંતેવિ અન્ન ન સમણુજાણામિ જાવજીવાઓ તિવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ, કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિામિ અખ્ખાણ વોસિરામિ. પઢમ ભંતે મહધ્વએ ઉવઠિઓમિ સવ્વાઓ પાણાઈવાયાઓ વેરમણે. નિત્થારગ પારગાહોહ. (શિ.) તહત્તિ કહે.
(૨) અહાવરે દોચ્ચે ભંતે ! મહāએ મુસાવાયાઓ વેરમણ સવં ભંતે મુસાવાયું પચ્ચખામિ, સે કોહો વા, લોહા વા, ભયા વા, પાસા વા, નેવ સયં મુસં વઈજા, નેવહિં મુસં વાયાવિક્યા. મુસં વચંતે વિ અન્ન ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણં મણે વાયાએ કાણું ન કરેમિ, ન કારવેમિ, કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિયામિ અખ્ખાણ વોસિરામિ. દોચ્ચે ભંતે ! મહવએ ઉવઓિમિ સવ્વાઓ મુસાવાયાઓ વેરમણ. નિત્થારપારગાહોહ (શિ.) તહત્તિ. - કહે.
(૩) અહાવરે તચ્ચે ભંતે ? મહવએ અદિન્નાદાણાઓ વેરમાં સવૅ ભંતે ! અદિનાદાણું પચ્ચખામિ, સે ગામે વા, નગરે વા, અરણે વા, અપ્પ વા, બહું વા, અણું વા, થુલ વા, ચિત્તમંત વા, અચિત્તમંત વા, નેવ સયં અદિä ગિણિહા. નેવહિં અભિન્ન ગિહાવિજા, અદિä ગિહત વિ અન્ન ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણ મણેણં, વાયાએ કાણ ન કરેમિ ન કારેનેમિ, કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પા
Jain Education Intemational

Page #76

વોસિરામિ, વચ્ચે ભંતે ! મહધ્વએ વિઠિઓમિ સવ્વાઓ આદિન્નાદાણાઓ વેરમણે. નિત્થારગ પારંગાહોહ (શિ.) તહત્તિ –
(૪) આહાવરે ચઉલ્થ ભંતે ! મહāએ મેણાઓ વેરમણ સવં ભંતે ! મેહુર્ણ પચ્ચખામિ સે દિવ્યં વા, માણસ વા, તિરિખજોણિએ વા, નેવ સયં મેહણ સેવિજા, નેવત્તેહિ મેહણ સેવાલિજ્જા, મેહણ સેવંતે વિ અન્ન ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કામામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પાણે વોસિરામિ ચઉલ્થ ભંતે ! મહāએ ઉવટિઠઓમિ સવ્વાઓ મેહણાઓ વેરમણે. નિત્થારગપારગાહોહ (શિ.) તહત્તિ
(૫) અહાવરે પંચમે ભંતે ! મહāએ પરિશ્મહાઓ વેરમણ સવ્વ ભંતે પરિશ્મહં પચ્ચખામિ સે અખં વા બહું વા અણું વા થુલ વા ચિત્તમંત વા અચિત્તમંત વા નેવ સયં પરિગ્ગહ પરિબહિણિહા, નેવન્નેહિ પરિશ્મહં પરિગિહાવિજા, પરિગ્રહ પરિગિતે વિ અત્રે ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મહેણ વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્ય ભંતે ? પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિણામિ અખ્ખાણ વોસિરામિ, પંચમે ભંતે ! મહત્વએ વિદ્ધિઓમિ સવ્વાઓ પરિશ્મહાઓ વેરમણ. નિત્થરબારગાહોહ (શિ.) તહત્તિ. - (કહે)
(૬) અહાવરે છઠે ભંતે ! વએ રાઈભોયણાઓ વેરમણ સવૅ ભંતે ! રાઈભોયણું પચ્ચખામિ સે અસણં વા પાણે વા ખાઈમ વા સાઈમ વા નેવસયં રાઈ ભુજ્જિા , નેવન્નહિં રાઈ ભુંજાવિા , રાઈ ભુજંતે વિ અન્ન ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણે મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પાણે વોસિરામિ, છઠે ભંતે ! વએ ઉવઠિઓમિ સવ્વાઓ રાઈભોયણાઓ વેરમણ નિત્થારગપારગાહોહ (શિ.) તહત્તિ. કહે, આ રીતે પાંચ મહાવ્રત અને છ રાત્રિભોજન વિરમણ વ્રત આદિના દરેક આલાવા મૂહુર્તવેળાથી પહેલા ત્રણ-ત્રણ વાર ઉચારવા. પછી એક નવકાર ગણવાપૂર્વક –
“ઈએઈયાઈ, પંચમહāયાઈ, રાઈભોયણ વેરમણ છઠાઈ અત્તહિ અયાએ ઉવસંપત્તિાણં વિહરામિ.” આ ગાથા શિષ્ય પાસે નવકાર ગણવાપૂર્વક ત્રણ વાર બોલાવવી. એનો અર્થ પણ કહેવો. વાસક્ષેપ નાંખવો. નિત્થાર પારગાહોહ કહેવું. (૭૯).
વિધિસંગ્રહ-૧-(વડી દીક્ષા વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #77

(૮૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(વડી દીક્ષા વિધિ) (શિ.) તહત્તિ (કહે) સંઘમાં વાસક્ષેપ ચોખા વહેંચવા.
(૧) ખમાજી દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અરૂં પંચ મહધ્વયં રાઈભોયણ વિરમણે છä આરોહ ? (ગુ.) આરોગ્રેમિ (શિ.-કહે) ઈચ્છે.
(૨) ખમા સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુ.) વંદિત્તા પવેહ (શિ.-કહે) ઈચ્છે.
(૩) ખમાતુ ઈચ્છાકારિ ભગવન્! તુમ્હ અરૂં પંચમહલ્વયં રાઈભોયણે વિરમણ છä આરોવિયં ઈચ્છામો અણુસલ્ડિં? (ગુ.) આરોવિયં આરોવિયં ખમાસમણાણે હત્થણે સુત્તેણં અત્થણ તદુભાયણ સમ્મ ધારિજાહિ અત્રેસિં ચ પવાહિ ગુગણહિં વૃદ્ધિwાહિ. નિત્થારગપારગાહોહ (શિ.) તહત્તિ – (કહે)
(૪) ખમા તુમ્હાણ પવેઈયં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુ.). પવે. (શિ.- કહે) ઈચ્છે.
(૫) ખમાટે એક નવકાર ચારે બાજુ ગણતા બાર નવકાર થાય, ગુરુને નમસ્કાર કરતા ત્રણ પ્રદક્ષિણા ફરે ગુરૂ વાસક્ષેપ કરે (ત્રણ પ્રદક્ષિણા વખતે આખો સંઘ વાસક્ષેપ ત્રણવાર કરે.)
(૬) ખમા તુમ્હાણ પવેઈયં સહુર્ણ પવેઈયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઈચ્છે. (કહે)
(૭) ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! પંચ મહધ્વયે રાઈભોયણે વિરમણ છä આરોવાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સ. સાગરવરગંભીરા સુધી કાઉસગ્ગ કરી, પારી, સંપૂર્ણ લોગસ્સ કહેવો. બે વાંદણા (ભગવાનને પડદો નાંખીને) સ્થાપનાજી સમક્ષ દેવા.
બાદ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાહું? (ગુ.) સંદિસહ. (શિ.) ઈચ્છે, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાઉં ? (ગુ.) ઠાએહ. (શિ.) - ઈચ્છે ખમા દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્.
ખમાઈ દઈ. ઈચ્છકારિ. ભગવદ્ ! પસાય કરી દિગબંધ કરાવોજી. ગુ0 મ૦ નવકાર ગણવાપૂર્વક-(બોલે) કોટિગણ, વયરી શાખા, ચાંદ્રકુલ આચાર્ય....ઉપાધ્યાય.......તમારા ગુરૂનું નામ......તમારું નામ........ (જે-જે નામ હોય તે બોલે)
Jain Education Intemational

Page #78

નિત્થારગપારગાહોઠ. (શિ.) તહત્તિ. આમ એક એક નવકાર ગણવાપૂર્વક ત્રણ વાર નામ બોલે ત્રણ વાર વાસક્ષેપ નાખે.
ખમા દઈ, અવિધિ શાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્. > ચાલુ જોગમાં વડીદીક્ષા હોય તો પવેયણાની ક્રિયા કરાવવી. (યોગમાં ન હોય તો પણ ન કરાવે.)
> નાણને પડદો કરાવી સ્થાપનાજી સન્મુખ (શિ.) ખમા દેઈ ઈચ્છાકારેણ સંહિ ભગવન્! સક્ઝાય કરું? (ગુ.) કરે. (શિ.) ઈચ્છે કહી સઝાય કરે. એક નવકાર અને ધમ્મો મંગલની પાંચ ગાથા બોલે.
પછી ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ઉપયોગ કરું? (ગુ.) કરે. (શિ.) ઈચ્છે. ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ઉપયોગ કરાવણી કાઉસ્સગ્ન કરૂં? (ગુ.) કરે. (શિ.) ઈચ્છે. ઉપયોગ કરાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરે. પછી પ્રગટ નવકાર બોલે.
(શિ.) ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! (ગુ.) લાભ (શિ.) કહે લેશુંજી? (ગુ.) જહગહિયં પુથ્વસૂરિહિં (શિ.) આવસિઆએ (ગુ.) જસ્સજોગો (શિ.) સજજાતરનું ઘર (ગુરૂ મહારાજ કરે છે.)
ગુરૂ મ૦ ને વંદન કરે ખમા દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચખ્ખાણનો આદેશ દેશોજી. પચ્ચખાણ કરે, ખમા) દઈ ઈચ્છાકારિ ભગવન્! પસાય કરી હિતશિક્ષા પ્રસાદ કરાવશોજી... ગુ0 મ0 હિતશિક્ષા આપે.
પછી દર્શન કરવા જવું. ચૈત્યવંદન કરવું. મુકામમાં આવીને અચિત્તરજ ઓહડાવણત્થ કાઉસ્સગ્ન કરૂ? ઈચ્છું અચિત્તરજ ઓહO કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ કહી ચાર લોગસ્સ સાગરવરગંભીરા સુધી કાઉ૦ કરી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહે.
ઈશાનખૂણા સન્મુખ બેસીને નવકારમંત્રની બાંધી નવકારવાળી ગણવી.
વડી દીક્ષા વિધિ પૂર્ણ થઈ
>
દિ
(૮૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(વડી દીક્ષા વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #79

(૮૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
મોટા જોગની વિધિ
(૨)
(૧) આ પૂર્વે અમે નાના જોગની (વડી દીક્ષા માટેના જોગની) વિધી સવિસ્તર આપી છે. અહીં મોટા જોગની વિધિ માટેની
આવશ્યક વિગતો આપતા પહેલા કયા જોગમાં કેટલા દિવસો હોય, કયા દિવસે કેટલા કાઉસ્સગ્ન વગેરે આવે તેના કોષ્ટકો મુકીએ છીએ. આ કોષ્ટકમાં આવતા કાઉસ્સગ્નના અંકોને સમજવા માટે અમે પૃષ્ઠ-૩૯ ઉપર સ્પષ્ટીકરણ આપેલ છે જ. વિશેષ
સમજણ માટે દશવૈકાલિકના જોગની વિધિમાં અપાયેલી સુચનાઓ. પૃષ્ઠ-૩૧ થી ૩૩ માં જોઇ શકો છો. (૩) કોષ્ટકમાં આપેલ દિવસોમાં વૃદ્ધિ દિન અલગ ઉમેરવાના હોય છે. (૪) અત્રે આપેલ કોષ્ટક શ્રી બૃહદ યોગ વિધિ’’ પુસ્તક અનુસાર જ આપેલ છે. પણ પરંપરાગત રીતે જે ક્રમમાં જે-જે
મોટા જોગ થતા હોય તે પ્રમાણે જ કરાવવા. મોટા જોગ કરાવનાર વડીલ પૂજ્યશ્રીને આ વિધિ ફક્ત માર્ગ સૂચક બની શકશે પણ જોગ કરાવવા માટેનું અનુભવજ્ઞાન નિતાન્ત આવશ્યક છે. કેમકે સમગ્ર વિધિ અને જોગમાં પડતા દિવસો કે થતી ભૂલો ગ્રન્થસ્થ કરવા મુશ્કેલ છે. તેમજ આગાઢ-અનાગાઢ જોગનો ભેદ વગેરે વિશિષ્ટ બાબતો ગુરુ પરંપરાથી જાણવી જરૂરી છે.

Page #80

કાલગ્રહણ | અધ્યયન કાઉસગ્ગ |
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધ આગાઢ જોગ દિન ૨૮ કાલ ૨૮ નંદિ ૨ ૧ | ૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦ | ૧૧ ૧૨ ૧૩ શ્ર. ઉ.નં. ૧ | ૨ | ૩ | ૪ અસં.ઉ.સ. | ૪. અસં.અ. | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯
૧ ૨ તપ.૪ | ૩ | ૩ | તા.૨ | તા.૧ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩| ૩ | ૩
૧૦
| ૧૧ |
કાલ
, ૩૫
શ્રુ.એ.નં.
૧૪ ૧૫ ૧૬ ૧૭ ૧૮ ૧૯ | ૨૦ ૨૧ ૨૨ ૨૩ ૨૪ ૨૫ ૨૬
૧૫] ૧૭ ૧૯] ૨૧ | ૨૩| ૨૫ ૨૭ ૨૯ | ૩૧ | ૩૩ અધ્યયન ૧૩ ૧૪ | |
શ્રુ.સ. | ૧૬] ૧૮૨૦| ૨૨ | ૨૪] ૨૬૨૮ | ૩૦ ૩૨ ૩૪ કાઉસ્સગ્ન
તપ.૧ | તા.૧ * વૃદ્ધિ દિનમાં સંઘટ્ટે ઉસંઘ દિનપેસરાવણિ બોલવું. શ્રી આચારાંગ પ્રથમ શ્રુતસ્કંધે કાલ ૨૪ દિન ૨૪ અનાગાઢ જોગ નંદિ ૨
અંગ ૧ લું અધ્યયન ૮ કાલગ્રહણ ૧ | ૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦ | ૧૧ | અધ્યયન અં.ઉ.નં.શ્રુ.ઉ.અ.૧ | ૧ | ૧ | ૧ | ૨ | ૨ | ઉદ્દેશક
૧ ૨ ૩/૪| ૫/૬ | ૭ | ૧/૨ | ૩/૪ | પ૬ ૧| ૨ | ૩/૪] ૧/૨ | ૩/૪ કાઉસ્સગ | તા.૯
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
|૪
|
દ|
Jain Education Intemational

Page #81

(૮૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ) કા) | ૧૨ ૧૩ ૧૪ | ૧૫ ૧૬ ૧૭ ૧૮ | ૧૦ | ૨૦ | ૨૧ | ૨૨ | ૨૩ | - ૨૪ | અ૦ ૫ ૫ ૫ ૬ ૬ ૬ ૭ | ૭ | ૭ | ૭ | ૮ | ૮ | શ્રુ.સ.યુ.અ.નં. | ૧૦ | ૧/૨/૩/૪/૫/૬ | ૧/૨ | ૩/૪] ૫ [૧/૨ | ૩/૪ | ૫ ૭/૮ | ૧/૨ ૩/૪ | કાઉ૦ | ૭ | ૬ | ૮ | ૭ | ૬ | ૫ | ૭ | ૬ | ૬ | ૮ | ૭ | ૮
તા.૨ * પહેલા શ્રુતસ્કંધનો સમુદ્દેશ પછી શ્રુતસ્કંધ અનુજ્ઞા નંદિ.
શ્રી આચારાંગ દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધે કાલ ૨૬ દિન ૨૬ નંદી ૩ અદયયન ૧૬. કાલગ્રહેણ ૨૫ ૨૬ | ૨૭ | ૨૮ | ૨૯ | ૩૦ | ૩૧ | ૩૨ | ૩૩ | ૩૪ ૪ | ૩૫ અધ્યયન | દ્ધિ.શ્રુ.ઉ.નં.અ. ૧. | ૧ | ૧ | ૧ | ૧ | ૧ | ૨ | ૨ | ૩ | ૩ | ૪ ઉદ્દેશક ( ૧ ૨ | ૩/૪ ૫/૬ | ૭/૮૧૯/૧૦ ૧૧ | ૧/૨ | ૩ | ૧/૨ | ૩ | ૧/૨
તા.૮
કાઉ0
કાલ0 ૩૬ ] ૩૭ | ૩૮ | ૩૯ સાતિકા | ૪૦ ૪૧
૪૨
૪૩ અધ્ય) ૫ | ૬ | ૭ | * ૮ સાતિકા.૧ | ૯ સા.૨ | ૧૦ સા.૩ | ૧૧ સા.૪ | ૧૨ સા.૫ | ઉદ્દેશક | ૧/૨ | ૧/૨ | ૧/૨ | ૦ | ૦ | ૦ | ૦ | 0 | | કાઉ0 | ૯ | ૯ | ૯ | ૩ | ૩ |
* ૩૯ મા કાલગ્રહણથી સાતિકાના સાત અને એક વૃદ્ધિનો મળી આઠ દિવસ આગાઢ છે. તે આઠ દિવસ પછી ૪૬-૪૭ કાલગ્રહણ લઈ શકાય. ૪૮-૪૯-૫૦ કાલગ્રહણના ત્રણ દિવસો આકસન્ધિના છે. ૪૫ કાલગ્રહણે ગોચરીના આચાર્ય બને (યોગમાં
હોય અથવા ન હોય.) Jain Education Intemational

Page #82

શ્રી આચારાંગ દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધે કાલ ૨૬ દિન ૨૬ નંદિ ૩ અધ્યયન ૧૬ કાલ0 | ૪૪ | ૪૫ ૪૬ ત્રીજી ચૂલા | ૪૭ ચોથી ચૂલા ૪૮ | ૯ | ૫૦
અધ્ય૦ | ૧૩સા.૬ | ૧૪ સા. ૭ | ૧૫ ભા.અ.નૃ.યૂ. | ૧૬વિ.અ.ચ.યૂ. | શ્રુ.સ.અ.નં.1 અં.સમુ. | અં.અ.નં. | { ઉદ્દેo | 0 | 0 | 0 | 0 | ૦ | 0 | ૦ કાઉ૦ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | તા.૨ | તપ.૧ | ત૫.૧
એવે સર્વ કાલ ૫૦, દિન ૫૦, નંદિ ૫, અંગ ૧ લું. સાતિકા મથે આઉત્તવાણયે આગાઢ આચાણ્ડ નીવી.
- શ્રી સુયગડાંગ પ્રથમ શ્રુતસ્કંધે કાલ ૨૦, દિન ૨૦, નંદિ ૨ અંગ ૨ જું. કાલ
૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦. ૧૧ અધ્યા અં.ઉ.નં.શ્ર.ઉ.અ.૧ | ૧ | ૨ | ૨ | ૩ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ઉદ્દે) | ૧/૨ | ૩/૪ | ૧ ૨ | ૩ | ૧/૨ | ૩/૪] ૧/૨ | ૧/૨ | | 0 | કાઉO
તપ.૯
શ્રી સૂયગડાંગ પ્રથમ શ્રતસ્કંધે કાલ ૨૦, દિન ૨૦ નંદિ ૨ અંગ ૨-જું કાલ0 | ૧૨ | ૧૩ | ૧૪ | ૧૫ | ૧૬ | ૧૭ | ૧૮ | ૧૯
૨૦ અધ્ય | ૯ | ૧૦ | ૧૧ | ૧૨ | ૧૩ | ૧૪ | ૧૫ | ૧૬ | પ્ર.શ્રુ.સ.અ.નં.
| \|
| 0 |
|
|
|
|
ઉદે૦
|o |
To | "
કાઉO
| "
|
૩
|
૩
|
૩
|
૩
|
૩
|
૩
|
o|
તપ.૨ વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #83

(૮૬)
કાલજ
અધ્યવ
કાવ
કાલ
અધ્ય
દેવ
કાઉન
કાલ
૧
અધ્ય અં.ઉ.નં.શ્રુ.ઉ.અ. ૧
ઉદ્દેવ
O
કાઉદ્
તપ.૫
શ્રી સુયગડાંગ દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૦ દિન ૧૦ નંદિ ૩.
૧.
૨
૪
૫
૬
૭
દ્વિ.છુ.ઉ.નં.અ.૧
ર
૩
૪
૫
૬
ન
શ્રુ.સ.અ.નં.
તપ ૪
૩ ૩ ૩ ૩
૩ ૩
તપ. ૨
તપ.૧
એવં સર્વ કાલ ૩૦, નંદિ ૫, દિન ૩૦ દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધ-છેલ્લા ત્રણ દિવસ આકસંધિના છે.

૧૧
૭
o
૩
તા. ક: -
૧૨
૦
૩
શ્રી ઠાણાંગે શ્રુતસ્કંધ ૧ કાલ ૧૮ દિન ૧૮ નંદિ ૩ અંગ-૩જું.
૩
૪
૫
૬
૭
ર
૩
૩
૪
૩/૪
૧/૨
૩/૪
૧ ૨
८
૭
૭
ર
૨
૧/૨
૩
の
૧૩
-
૦
૩
છેલ્લા ચાર દિવસ આક સંધિના છે.
૧૪
૧૭
૭
૩
૧૫
હ્યુ.સ.
d
તપ.૧
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
૧૬
છુ.અ.નં.
O
તપ.૧

४
૩/૪
८
-
અં.સ.
૧૭
અં.સ.
o
તપ.૧
८
૫
૧/૨
ર
-
૫
૩
૫
૧૦
અં.અ.નં.
તપ.૧
૧૦
૬
9
૩
૧૮
અં.અ.નં.
૭
તપ.૧

Page #84

દિનવ
કાલ
કાઉન
કાલવ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉ
કાલવ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉન્ટ
૧
અં.ઉ.નં.શ.ઉ.૧
૧/૨
(૮૭)

શ્રી સમવાયાંગે શ્રુતસ્કંધે નાસ્તિ કાલ ૩ દિન ૩ નંદિ ૨ અંગ ૪શું.
અં.ઉ.નં.આ.
અં.સ.આ.
૧
ર
તપ.૧
તપ.૧
૧૦
ર
૬/૭
૩|૪|૫/૬
ત૫.૮.
૬
૬
૬
८
તપ.૩.
* ૧. બન્ને ત્તિઓ સાથે જ કરવાની. વચમાં કારણ પડે તો આયંબીલ વધે.
શ્રી ભગવત્સંગે કાલ ૭૭ દિન ૧૮૬ નંદિ ૨ અંગ -૫યું.
૪
૫
૬ ૨.સ.ઉ.
૧
૧
૭૮ | ૯/૧૦
* ખં.ઉ.સ.ત્તિ. ૫
૧૧
રે
૧
૩
૧.
શ્રી ભગવત્સંગ ૫મું સર્વે સંખ્યા મૂલશતક ૪૧
૧૨
૧૩
૧૪
૧૫
૧૬
૧૭
૨
૩
૩
૩
૩
૩
૮ ૯
૧૦
૧
૨.ચ.ઉ.સ.દત્તિ. ૫ × ચ.અ.ઇ.પ.
૩/૪
૫ ૬
૬
૬
૫
૪
તપ. ૨
તપ.૧
૬
૬
× છટ્ઠમ જોગો આયંબીલં દત્તો સપાણ ભોયણું પંચદત્તિય આયંબીલ પચ્ચક્ખાઈત્તિ પછ્યતે.
અં.અ.નં.આ.
૩
તપ.૧

૭
૨
ખં..દ.૫.
તપ.૧
८
ર
૨૦૩
૬.
૧૮
૩
૭૨ ૮
૬
-
૨
૪ ૫
૬
૧૯
૩
૯/૧૦
८
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)

Page #85

(૮૮)
કાલવ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉટ
કાલ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉન
કાલ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉટ

*
*
૨૦
૪
૪ આ. ૪અં.
શ્રી ભગવત્સંગ ૫-મું. સર્વ સંખ્યા મૂલશતક-૪૧
૨૧
૨૨
૨૩
૨૪ ૨૫
૨૬
૨૭
૨૮
૨૯
મ
૫
૫
૫
૫
૫
૬
૬
૬
૯|૧૦|૧|૨
૩/૪ | ૫ ૬ | ૭૮ | ૯/૧૦ | ૧/૨ | ૩/૪
૫૬
૭
८
૭
૬
૬
૬
८
૭
૬
૬
તા. ક. આઇલ્લા અંતિક્ષા ઉદ્દેશા છે. તે ઉદ્દેસાની માફક ઉદ્દેશાદિક કરવાના છે. (પહેલા) (છેલ્લા)
શ્રી ભગવત્સંગ ૫ મું ઉત્તર શતકાનિ ૧૩૮
૩૩
૩૪
૩૫
૩૬ ૩૭
૭
૭
૭
.
૩-૪
૫-૬
૯-૧૦
૧-૨
દ
દ
८
૭
૩૧
૩૨
૬
૭
૯-૧૦ ૧-૨
૪૨
૯
આ.૧૭. અં.૧૭
2
૭
૪૩
૧૦
આ.૧૭/અં.૧૭
૯
2-6
૬
શ્રી ભગવત્સંગ ૫મું.
૪૪
૧૧
આ.૬ અં.૬
૯
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)

૩૮
८
૩-૪
દ
૩૯
८
૫-૬
દ
૪૦
८
2
૭-૮
દ
૩૦
૬
૭ ૮
૬
૪૫
૪૬
૪૭
૧૨
૧૩
૧૪
આ.૫/અં.પ આ.પ/અં.૫. આ.પ/અં.પ
૯
૯
૪૧
८
૯-૧૦
८

Page #86

કાલગ્રહણ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉસ્સગ્ગ
કાલગ્રહણ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉસ્સગ્ગ
કાલગ્રહણ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉસ્સગ્ગ
(૮૯)

૪૮
૧૫
ગો.ઉ.સ.દત્ત ૩
તપ.૨
અટ્ટમજોગો આયંબીલ
૫૩
૧૯
આ.પ/અં.પ
૯
૫૮
૨૪
આ.૧૨ અં.૧૨
2
શ્રી ભગવત્સંગ ૫ મું ઉદ્દેશકાનિ ૧૯૨૩..
૪૯
૧૫
ગો.અ.દ ૩*
તપ.૧
૫૦
૧૬
આ.૭/અં.૭.
૯
શ્રી ભગવત્સંગ ૫ મું
૫૫
૨૧
આ.૪૦ અં.૪૦
૯
૫૪
૨૦
આ.૫ અં.પ
૯
શ્રી ભગવત્સંગ ૫ મું. પદાનિ ચતુરશીતિ સહસ્રાણિ ૮૪૦૦૦.
૫૯
૨૫
આ.૬/અં.૬
૯
૬૦
૨૬
આ.૬/અં.૫
૯
૫૧
૧૭
આ.૯ અં.૮.
૯

૫૬
૨૨
આ.૩૦ અં.૩૦
2
૬૧
૨૭
આ.૬/અં.૫
-
૫૨
૧૮
આ.૫/અં.પ
૯
૫૭
૨૩
આ.૨૫ અં.૨૫
-
૬૨
૨૮
આ.૬/અં.પ
૯
વિધિસંગ્રહ- ૧ -(મોટા જોગની વિધિ)

Page #87

(૯૦)
કાલગ્રહણ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉસ્સગ્ગ
કાલગ્રહણ
શતક
ઉદ્દેશક
કાઉસ્સગ્ગ
કાલગ્રહણ
શતક
ઉદ્દેશક કાઉસ્સગ્ગ

૬૩
૨૯
આ.૬ અં.પ
૯
૬૮
૩૪|૧૨
આ.૬૨ અં.૬૨
2
૭૩
૩૯ ૧૨
આ.૬૬. અં.૬૬
૯
૬૪
૩૦
આ.૬. અં.પ
૯
૯
શ્રી ભગવત્સંગ ૫-મું.
૬૫
૬૬
૩૧
૩૨
આ.૧૪ અં.૧૪ આ.૧૪ અં.૧૪.
(
શ્રી ભગવત્સંગ ૫-મું
૩૦
૩૬ ૧૨
આ.૬૬ અં.૬૬
૬૯
૩૫ ૧૨
આ.૬૬ અં.૬૬
૯
શ્રી ભગવત્સંગ ૫-મું.
૭૪
૪૦૨૨૧
આ.૧૧૬ અં.૧૧૫
૯
૭૫
૪૧
આ.૯૮ અં.૯૮
૯

વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
2
૭૧
૩૭૦૧૨ આ.૬૬ અં.૬૬
૭૬
અં.સ.
C
તપ.૧
૬૭
૩૩ ૧૨ અંતર શ આ.૬૨ અં.૬૨
-
૭૨
૩૮/૧૨ આ.૬૬ અં.૬૬
૭૭
અં.અ.નં.
d
તપ.૧

Page #88

શ્રી જ્ઞાતાધર્મકથાગે પ્રથમ શ્રુતસ્કંધે કાલ ૨૦ દિન ૨૦ નંદિ ૨ અંગ છઠું
અનાગાઢ યોગોડયમ્
૫
કાલગ્રહણ અધ્યયન | કાઉસ્સગ્ન
૧0 ૧૦
અં.ઉ.નં.શ્રુ.ઉ.અ.૧
તપ.પ
(છ | જ | Y |
શ્રી જ્ઞાતાધર્મકથા કાલ0 | ૧૧ | ૧૨ | ૧૩ ૧૪ ૧૫ | ૧૬ | ૧૭ | ૧૮ | ૧૦ | અધ્ય) | ૧ ૧ | ૧૨ | ૧૩ | ૧૪ | ૧૫ | ૧૬ | ૧૭ | ૧૮ | ૧૯ | કાઉ0 | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ |
૨૦ શ્ર.સ.અ.નં.
તા.૨
| કાલગ્રહણ | વર્ગ અધ્ય કાઉ0 (૯૧).
શ્રી જ્ઞાતાધર્મકથાગે દ્વિતીય શ્રતસ્કંધે કાલ ૧૩, દિન, ૧૩, નંદિ ૩. ૧ | - ૨ | ૩ | દ્ધિ.શ્રુ.કે.નં. ૧ | ૨ | ૩ આ.૫. અં.૫ | આ.૫ અં.૫ | આ.૨ ૭ .૨ ૭ | આ.૨૭/.૨ ૭ |
આ.૧૬/અ.૧૬
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #89

(૯૨)
૬
|
૭
|
૮
|
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ) ૯ |. ૧૦
૯ | ૧૦ આ.૪/અં.૪ આ.૪/અં.૪
કાલગ્રહણ વર્ગ અધ્ય૦ | કાઉસ્સગ્ન |
|
આ.૧૬/અ.૧૬ |
આ.૨/૪.૨
|
આ.૨ .૨
|
| કાલગ્રહણ વર્ગ
શ્રી જ્ઞાતાધર્મકથાગે દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૩, દિન ૧૩, નંદિ ૩ ૧૧
|
૧૨ દ્ધિ.શ્ર.સ.અ.નં. | અં.સ.
૧૩ અં.અ.નં.
ત૫.૧
ત૫.૧
કાઉસ્સગ્ન
તા.૨ એવં સર્વ કાલ ૩૩, દિન ૩૩, નંદિ ૫.
કાલગ્રહણ
શ્રી ઉપાશકદશાંગ ગ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૪, દિન ૧૪, નંદિ ૩, અંગ ૭મું અનાગાઢ.
૨ | ૩ | ૪ | ૫ અં.ઉ.નં.શ્રુ.ઉ.અ.૧ |.
તપ.૫
અધ્યયન કાઉસ્સગ્ન
ભ| ભ| જી.
|
عالم
0 | જી.

Page #90

|
કાલગ્રહણ અધ્યયન કાઉસ્સગ્ગ
શ્રી ઉપાશદશાંગ ગ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૪, દિન ૧૪, નંદિ ૩ અંગ ૭મું અનાગાઢ. | ૮ | ૯ | ૧૦ | ૧૧ | ૧૨ | ૧૩ |
૧૦. શ્ર.સ. | શ્ર.અ.નં. અં.સ. | ૩ | ૩ | ૩ | તા.૧ | તપ.૧ | તપ.૧ |
૧૪ અં.અ.નં. ત૫.૧
|
|
0 |
કાલગ્રહણ વર્ગ અધ્યયન કાઉસ્સગ્ન |
શ્રી અંતગડદશાંગ ગ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૨, દિન ૧૨, નંદિ ૩, અંગ ૮મું.
૪ ..નં.શ્રુ.ઉ.વ.૧ આ.૫ અં.૫ આ.૪/અં.૪ | આ.૭/અં.૬ | આ.૫ .૫ તપ. ૧૧ | ૯ | ૯ | ૯
| |
૫ આ. ૫/અં. ૫
૯
કાલગ્રહણ
|
વર્ગ
શ્રી અંતગડદશાંગ શ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૨, દિન ૧૨, નંદિ ૩ અંગ ૮મું.
| | ૯ | ૧૦ | ૧૧ | ૧૨
* શ્ર.સ. | શ્ર.અ.નં. | અં.સ. | અં.અ.નં. આ.૮/અ.૮ | આ.૭/અં.૬ | આ.૫/.૫ | ૯ | ૯ | ૯ | તપ.૧ | તપ.૧ | તપ.૧ | તા.૧
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
o
અધ્ય૦ કાઉ0
|

Page #91

(૯૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ) શ્રી અનુત્તરોવવાઈયદશાંગ ગ્રુતસ્કંધે કાલ ૭, દિન ૭ નંદિ ૩ અંગ ૯ મું કાલગ્રહણ
૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | | અ.ઉ.નં.શ્રુ.ઉ.વ.૧ ૨ | ૩ | * શ્રુ.સ. | શ્ર.અ.નં. | અં.સ. | અં.એ.નં.
આ.૭/અં.૬ | આ.૫ અં.૫ | 0 | ૦ | 0 | ૦ કાઉ૦ ત૫.૧ ૧ | ૯ | ૯
તપ.૧ | | તા.૧ | તા.૧ | | તા.૧ * તા. ક. અંગ-૮ અને અંગ-૯ બંનેમાં છેલ્લા ચાર ચાર દિવસ એક સંધિના છે.
વર્ગ
શ્રી પદ્મવ્યાકરણાંગ શ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૪ દિન ૧૪ નંદિ ૩ આઉત્તવાણથં
આગાઢ અંગ ૧૦ મું.
૧
કાલગ્રહણ અધ્યયન કાઉસ્સગ્ન
એ.કે.નં.શ્રુ.ઉ.એ.૧
તપ.પ
o | O |
કાલગ્રહણ
|
૮
|
૧૩ | અં.સ. |
અધ્યયન કાઉસ્સગ
૯ | ૧૦ | ૧૧ | ૧ ૨
૧૦ | * શ્ર.સ. | શ્ર.અ.નં. ૩ | ૩ ૧ તપ. | ૬ ત૫. * તા. ક. : છેલ્લા ચાર દિવસ આક સંધિના છે.
| | [
૧૪ અં.અ.નં. ૧ તા.
૧ તપ. |

Page #92

શ્રી વિપાકમૃતાંગે પ્રથમ શ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૧ દિન ૧૧ નંદિ ૨ અંગ ૧૧મું. કાલગ્રહણ |
૧ | ૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦ | ૧૧ _ અધ્યયન અ.ઉ.નં.પ્ર.શ્ર.ઉ.અ.૧ | ૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦
પ્ર.શ્ર.સ.અ.નં. કાઉસ્સગ્ન તપ.૫
ત૫.૨ શ્રી વિપાકમૃતાંગે દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૩ દિન ૧૩ નંદિ. સર્વ કા. ૨૪. દિન ૨૪ નં.૫ કાલગ્રહણ
૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦ - ૧૧ | ૧૨ | ૧૩ અધ્યયન દ્ધિ.શ્ર.ઉ.નં.અ.૧ ૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦|* શ્રુ.સ.અ.નં. .સ. અં.અ.નં. કાઉસ્સગ્ન
તપ.૪ ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | તા.૨ તપ.૧
( ૫.૧ તા. ક. : છેલ્લા ત્રણ દિવસ આક સંધિના છે. આઘોપાંગ ચતુષ્ક પ્રત્યેક આચાસ્લાનિ ૩ નંદિ ૨, એવં દિન અને આ. ૧૨. નંદિ ૮ ઉત્કાલિક છે કાલ તથા સંઘટ્ટો નથી અને ચારે અનાગાઢ છે. ઉપાંગાનિ આચાર પ્રતિબદ્ધ ઉવવાઇય ૧
સુયગડાંગ પ્રતિબદ્ધા રાયપણી ૨ દિન, | ઉ.નં.૧ | સમુ.૨. | અ.નં.૩ | ઉ.નં.૧ | સમુ. ૨. | અ.નં.૩ _ કાઉસ્સગ્ગ | ૧ | ૧ | ૧
૧
૧ ૧. શ્રીમહાનિશીથસૂત્રના જોગ કર્યા પછી ચારે ઉપાંગના જોગ એકીસાથે અથવા છૂટા કરી શકાય છે, કેટલાક કારણ હોય તો કલ્પસૂત્ર પછી પણ કરાવે છે. આચારાંગ પછી પણ કરાવાય છે તે દરેક અંગના યોગ થયા પછી પણ ઉપાંગ થઈ શકે છે.
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #93

(૯૬)
ઉપાંગાનિ. દિન. કાઉસ્સગ્ગ
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ) સમવાયાંગ પ્રતિબદ્ધા પન્નવણા ૪ ઉ.નં.૧ | સમુ.૨. | અ.નં. ૩ | ૧ | ૧ | ૧
સ્થાનાંગ પ્રતિબદ્ધ જીવાભિગમ ૩ ઉ.નં.૧ | સમુ. ૨ | અ.નં.૩ ૧ | ૧ | ૧
| |
| |
ઉપાંગાનિ
શ્રી ભગવતી પ્રતિબદ્ધા
સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ કાલ ૩
દિન ૩ નં.૨. ૫. ઉ.નં.૧ | સ.૨ | અ.નં.૩
શ્રી જ્ઞાતાપ્રતિબદ્ધા જંબુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિ કાલ
૩ દિ. ૩ નં. ૨. ૬ ઉ.નં.૧ | સ. ૨ | અ.નં.૩
શ્રી ઉપાશક પ્રતિબદ્ધા ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ કાલ ૩ દિ.
- ૩ નં. ૨. ૭. ઉ.નં.૧ | સ.૨ | અ.નં.૩
|
|
| દિન. કાલ. |
કાઉ
કાલગ્રહણ
૩
અંતકૃદાદિપંચપ્રતિબદ્ધ શ્રીનિરયાવલિકા શ્રુતસ્કંધે કાલ ૭ દિન ૭ નંદિ. ૨ ઉપાંગ ૫
૧ શ્રુ.ઉ.ન ૧.ઉ.સ.અ.કપ્પિયા ઉ.૮ ૨ કપૂવડિસિયા ઉ.૯ |
૩ પુફિયા ઉ.૧૦ આ.પ.સં.(૧૦ ૧૦ પ્ર.) | આ.૫.અં. ૫ (૧૦ ૧૦ પ્ર) આ.૫.અં.પ (૧૦ ૧૦ પ્ર)
વર્ગ
અધ્યયન કાઉસ્સગ
- ૧૦
Jain Education Intemational

Page #94

અંતકૃદાદિપંચપ્રતિબદ્ધ શ્રીનિરયાવલિકા શ્રુતસ્કંધે કાલ ૭ દિન ૭ નંદિ ૨. ઉપાંગ ૫ કાલગ્રહણ
| ૫
| ૬ વર્ગ | ૪ પુષ્કચૂલિયા ઉ.૧૧ | ૫ વન્દિદશા.૧૨ | શ્રુ.સ. | શ્ર.અ.નં. અધ્યયને I ! અ.પ.એ.(૧૦ ૧૦ પ્ર.) આ. ૬. અં. ૬ (૧૨ ૧૨ પ્ર) કાઉસ્સગ્ગ | ૯
૯ એવં ઉપાંગેષુ સર્વ કાલ ૧૬ સૂર ૧ જંબુ ૨ ચંદ ૩ નિરયા ૪. એવં આયંબિલ ૧૬ દિન ૧૬ મૂલ નંદિ ૮; સર્વ આયંબિલ ૨૮; નંદિ ૧૬ શ્રી આચારાંગપંચમચૂલા નિશીથાધ્યયને કાલ ૧૦ દિન ૧૦ (નંદિ-નાસ્તિ)
કલ્પસૂત્રના યોગ. કાલ0 નિ.અ.
નિ.અ.સ.અ. ૧/૨ | ૩/૪ ૫ ૬ ૭ ૮ ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩/૧૪ ૧૫/૧૬ | ૧૭/૧૮ | ૧૯|૨૦
૧૦
ઉદેશક
કાઉ૦
૧. આચારાંગની અનુજ્ઞાના દિવસે સાંજે અદ્ધરત્તિકાલ લઇને નિશીથ અધ્યયનો ઉદ્દેશ કરી શકાય છે.
શ્રી કલ્પવ્યવહાર દશાશ્રુતસ્કંધે કાલ ૨૦ દિન નંદિ ૨, તત્ર કલ્પાધ્યયને કાલ ૩ નંદિ ૧ દિન ૩, વ્યવસ્થારાધ્યયને કાલ ૫ દિ. ૫, દશાશ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૨ દિન ૧૨ નં.૧, એ ચાર મલી કાલ ૩૦ દિન ૩૦ નંદિ ૨ એ ચારે સંલગ્ન છે. ઈતિ કલ્પસૂત્રના યોગ.
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
Jain Education Interational

Page #95

(૯૮)
કાલજી
૯૦
કાવે
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
૧૧
૧૨ ૧૩
૧૪
૧૫ ૧૬ ૧૭
ક.વ્ય.દ.શુ.ઉ.નં.અ.ઉ.૧/૨ | ૩૪૪ | ૫/૬ | ક.વ્ય.દ.શ્રુ.વ્ય.અ.ઉ.નં.૧/૨ | ૩/૪ ૫/૬ | ૭/૮
તપ.૮
૬
८
૬
૬
૬
કાલગ્રહણ
દશા અધ્ય
કાલગ્રહણ
અધ્યયન
ઉદ્દેશક
કાઉસ્સગ્ગ
૧૯ ૨૦ ૨૧
૧
ર
૩
કાઉસ્સગ્ગ
ર
૩
૩
સર્વત્ર શ્રી કલ્પવ્યવહાર દશશ્રુતસ્કંધસ્ય નામ ગૃહ્યતે.

૩
કલ્પવ્યવહાર દશા શ્રુતસ્કંધે દશ અધ્યયન.
૨૨ ૨૩ ૨૪ ૨૫ ૨૬
૪
૫
૬
૭
८
૧
હ્યુ.ઉ.નં.૧
G
૪
૧/૨
૭
૩
૨
૩/૪
દ
૩
૩

૨૭
'
શ્રી મહાનિશીથ શ્રુતસ્કંધે અધ્યયન ૮ કાલ ૪૫ દિન ૪૫ આંબિલ-૪૫ નંદિ ૨.
૩
४
૨
૫/૬
૬
૫
૩
૭૮
૬
૨૮
૧૦
૩
૨૯
ક.વ્ય..
હ્યુ.સ.
તપ.૧
૬
ર
=
૫
૭
૩
૧/૨
9
૭
૧૮
૯/૧૦
-
૩૦
કવ્યદ.
છુ.અ.નં.
તપ.૧
८
3
૩/૪
૬

Page #96

કાલગ્રહણ
અધ્યયન
ઉદ્દેશક
કાઉસ્સગ્ગ
કાલગ્રહણ
અધ્યયન
ઉદ્દેશ
કાઉસ્સગ્ગ
કાલગ્રહણ
અધ્યયન
ઉદ્દેશક
કાઉસ્સગ્ગ
(૯)

૩
૫-૬
૬
આગાઢ સંો આનવાણષં અંતે નંદિક ક્રિયત
૧૧
૩
૯-૧૦
૬
૧૦
3
9-6
૨૭
૫
૯-૧૦
૬.
૧૮
૧૭
૧૯
૪
૪
૫-૬ ૭-૮ ૯-૧૦
૬
૬
૬
૧૨
૩
૧૧-૧૨
૬
શ્રી મહાનિશીથ શ્રુતસ્કંધે અધ્યયન ૮. કાલ ૪૫ દિન ૪૫ આંબિલ ૪૫, નંદિ ૨
૨૦
૨૨
૨૩ ૨૪
૪
૪
૫
૫
૧૧-૧૨
૧૫-૧૬
૧-૨
૩-૪
૬
८
૭
૬
૧૩
૩
૧૩-૧૪
૬
૨૧
૪
૧૩-૧૪
૬
આગાઢ સંહો આઉનવાયૅ અને નંદ કિચને,
૨૮
૨૯ ૩૦ ૩૧
૩૨
૫
૬
૬
૭
૭
૧૧-૧૨
૧-૨
૩-૪
૧-૨
૩-૪
८
૭
८
૭
૬

૧૪
૩
૧૫-૧૬
૮
૩૩
૭
૫-૬
८
૧૫
૪
૧-૨
૭
૩૪
८
૧-૨
૭
૨૫
૫
૫-૬
૬
૧૬
૪
૩-૪
૬
૨૬
૫
2-6
૬
૩૫
૩૬
૩૭
८
८
८
૩-૪
૫-૬
૭-૮
૬
૬
દ
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)

Page #97

(૧૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
કાલગ્રહણ અધ્યયન |
શ્રી મહાનિશીથ શ્રુતસ્કંધે અધ્યયન ૮ કાલ ૪૫ દિન ૪૫ આંબિલ ૪૫ નંદિ ૨
આગાઢ સંઘટ્ટો આઉત્તવાણયે નંદિ : ક્રિયતે ૩૮ ૩૯ | ૪૦ | ૪૧ | ૪૨ ૪૩ | ૪૪ | ૪૫ |
૮ | ૮ | ૮ | ૮ | ૮ | ૮ | શ્ર.સ. | શ્ર.અ.નં. | ૯-૧૦ | ૧૧-૧૨ | ૧૩-૧૪ | ૧૫-૧૬ | ૧૭-૧૮ | ૧૯-૨૦ |
ઉદ્દેશક કાઉસ્સગ્ન
નંદીસૂત્ર પ્રકીર્ણક દિ.૩ આં.૩ નં.૨ ઉત્કાલિક અનુયોગ દ્વાર સૂત્ર પ્ર.દિ. ૩, આ.૩.નં.૨ ઉ0
નામ
નંદીસૂત્ર
નંદીસૂત્ર ઉ.નં.
નંદીસૂત્ર
અ.નં.
અનુયોગ0 |
| |
અનુયોગ સમુ.
ઉ.નં.
અનુયોગ અ. નં.
સમુ.
કાઉસ્સગ્ન
- ૧
અત્યારે આચરણાથી નંદી કરાવાય છે. ૨૧ પન્ના સાથે કરે તે નંદી ન કરાવે. સાતમે દિવસે નંદિ અનુયોગદ્વાર સૂત્રે વિધિ અવિધિ દિન પેસરાવણિ પાલી તપ કરશું ? - એમ કહેવું. આ યોગ મહાનિશીથ પહેલાં અને પછી પણ કરી શકાય છે.

Page #98

પયગ્રા ૧૯. એકેકો દિવસે એકેક પયગ્નો. ઉત્કાલિક યોગ. દિન | ૧ | ૨ | ૩ |
૮ | ૯ |૧૦|૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ ૧૫ ૧૬ ૧૭] : નામ | આઉ. | મ. | દે. | d. | સં. ભ. | આરા. | ગ. | અં. ચ. | દિ. | જો. | મ. | તિ | સિ| ન. | ચં. | ૫
- ૧૮/૧૯)
ન
પીંડનિર્યુક્તિ (મૂલ) જીતકલ્પ (છંદ) દશ પન્ના કરવા હોય તેણે વચલા કોઠાના દશ અંક સમજી લેવા.
પત્યંતરે અધિકાનિ.
| દિન |
નામ | કાઉ૦ |
૨૦ | ૨૧ | ૨૨ | ૨૩ | ૨૪ | ૨૫ | ૨૬ | ૨૭ પડાગાહરણ | હિલપ | મરણવિભત્તિ | આહારવિ | સંલેહણવિ | વિઆરસુત ગચ્છાચાર | સંઘાચાર ૩ | ૩ | ૩ | ૩ |
એવું. સર્વયોગેષ. માસ ૧૯ (દિન ૬૨,૬૫ વા. વૃદ્ધિના) કાલ ૪૦૧, નંદિ ૬૯.
(૧૦૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(મોટા જોગની વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #99

(૧૦૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(શ્રી નૂતરાં દેવાનો વિધિ)
શ્રી નુંતરાં દેવાનો વિધિ. ૧-૨ સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખવા, સો ડગલાંમાં વસતિ શુદ્ધ કરવી, પ્રથમ કાલગ્રહી એ કાજો લેવો, પછી નાસીકાચિંતવણી સાવધાન બોલી પૂંજતા પંજતા સ્થાપના તરફ જાય.
પછી દાંડીઘર પાટલી છૂટી મૂકે પછી બન્ને પણ સાથે ખમા દેઈ ઇરિયાવહી પડીક્રમે સૂત્ર દાંડીઘર બોલે, પછી દાંડીઘર ખમાસમણ દઈ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વસહિ પવેલું ? (કાલગ્રહી-પdઓ,) દાંડીઘર ઇચ્છે કહે પછી ખમાસણ દેઈ, ભગવાન્ ! સુદ્ધા વસહિ, (કાલગ્રહી-તહત્તિ. બોલે). બન્ને જણ ખમા દેઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! પચ્ચખાણ કર્યું છે જી. Pખમા, ઈચ્છાસંદિ૦ ભગ0 સ્પંડિલ પડિલેહણ્યું ?
૧. સુચના : ૧ જોગમાં પ્રવેશ કરવાને પહેલે દિવસે સાંજે પચ્ચકખાણ કરી પછી નૂતરાની ક્રિયા કર્યા પછી કાલગ્રહી, દાંડીયર થવાવાળાએ સ્પંડિલ પડિલેહવા, બીજા છુટા યોગીઓ પહેલા પડીલેહે તો ચાલે પરંતુ આકસંધીનું કાલગ્રહણ હોય તો, એક નૃતરા જાય તો, બીજા કાલગ્રહી, દાંડીઘર કરીને નુતરા લેવા પડે માટે તેવાઓએ માંડલાં પાછળથી કરવાં એટલે નૂતરાંની ક્રિયા થઇ ગયા પછી સ્પંડિલ પડિલેહવા.
૨. પહેલે દિવસે એકજ કાલગ્રહણ લેવાય, તથા સમુદેશ કે અનુજ્ઞા માં પભાઇ કાલગ્રહણ જ હોય. જો ચાર કાલગ્રહણ લેવાં હોય તો પભાઇ ને વિરતિ. અને નુતરા પણ પભાઇ વિરતિ પશ્ચિમ દિશામાં અને વાઘાઈ અધરત્તિ દક્ષિણ દિશામાં દેવાં.
૩ પ્રથમ વાઘાઈ ને અદ્ધરત્તિના નૃતરામાં પચ્ચખાણને ઈંડિલના આદેશ માગ્યા હોય અને તના તેજ કાલગ્રહી, દાંડીઘર હોય તો વિરત્તિ, પભાઈના નૃતરામાં ફરી પચ્ચખ્ખાણ થંડિલના આદેશ માગવાની જરૂર નથી ને દાંડીઘર કાલગ્રહી જુદા હોય તો ફરી તે બે આદેશ માગવા. માંડલાં દક્ષિણ, ઉત્તર, પશ્ચિમ, પૂર્વ એ પ્રમાણે સાત સાત વખત કરતાં ૪૯ થાય તેમાં એક કાલગ્રહણે એક વખત ને બીજા કાલગ્રહણે જરા ખસીને બીજી વખત એમ માંડલાં કરવાં.
Jain Education Intemational

Page #100

પછી દાંડીધરે નીચે બેસી પાટલી, મુહપત્તિ, દાંડીઓ, તગડી, પડિલેહવી પછી પાટલી બરોબર પડે નહિ તેવી રીતે લેઈ, દાંડીઘર ઉભો થાય પછી કાલગ્રણી ૧૦ બોલથી દંડાસણ પુંજીને લે અને જગ્યા પુંજી આપે ત્યાં ઉભો રહે,
પછી કાલગ્રહી કાલમાંડલાં કરે તેમાં દરેક કાલગ્રહણનાં ૪૯-૪૯ મંડલાં કરે પછી દંડાસણ નીચે મુકતાં મુકતાં દાંડીઘર બોલે કે દિશાવલોક હોય છે ? ત્યારે કાલગ્રહી કહે હોય છે.
પછી દાંડીઘર નીચે બેસી જગ્યા પુંજી પાટલી હલે નહિ તેવી રીતે ઠરાવીને મુકે, અને પાટલી ઉપરથી તગડી લઈ પાટલી હલતી હોય તો અટકાવે, નહીં તો છુટી નીચે મુકે,
પછી દાંડીઘર એક નવકારથી બેઠાં અને બન્ને જણા ઉભા ઉભા એક નવકાર ગણી થાપે, પછી દાંડીઘર ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ વસહિ પવેઉં ? (કાલગ્રહી-પવેઓ.) ઇચ્છું કહી ખમાસમણ દેઈ સુદ્ધા વસહિ (કાલગ્રહી કહે તત્તિ.) પછી બન્ને જણ ખમાસમણ દેઈ, અવિધિ આશાતનાનો મિચ્છામિ દુક્કડં દેઈ સવળો હાથ રાખી એક નવકા૨ે પાટલી ઉથાપે.
બધાં નુંતરાંની ક્રિયા થઇ રહી હોય તો પછી સ્થંડિલ પડિલેહવા.
૪ પાટલી ૨૫ બોલથી પડિલેહી જમીન પુંજી મૂકવી પછી મુહપત્તિ ૨૫ બોલથી પડિલેહી પાટલી ઉપર મુકવી પછી ડાંડીઓ બે દશ દશ બોલથી પડિલેહી મુહપત્તિ ઉપર મુકવી. તગડી ચાર બોલથી પડિલેહી મુહપત્તિ ઉપર મુકવી.
* કાલગ્રહીનો વિધિ. *
સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખવા, સો ડગલામાં વસતિ શુદ્ધ કરવી.
વિરતી, પભાઈનાં કાલ માંડલાં પશ્ચિમ દિશાએ સ્થાપન કરી કાલગ્રહણ લેવાં, તથા વાઘાઈ, અદ્વૈરત્તિનાં કાળ માંડલાં દક્ષિણ દિશાએ સ્થાપન કરી કાલગ્રહણ લેવાં.
શુક્લ પક્ષમાં એકમ, બીજ અને ત્રીજ પહેલી રાતના કાલ ગ્રહણ વાઘાઈ લેવાં ન કલ્પે.
કાજો લેતી વખતે પાટલી દાંડીઘર પોતાના હાથમાં રાખે. પ્રથમ કાલગ્રહી કાજો લે, પછી પાટલી છુટી કરી બે જણા સાથે
(૧૦૩)
વિધિસંગ્રહ- ૧-(શ્રી નુંતરાં દેવાનો વિધિ)

Page #101

(૧૦૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(કાલગ્રહીનો વિધિ) ઈરિયાવહી પડિક્કમે દાંડીઘર ડાબી બાજુએ રહે, કાલગ્રહી જમણી બાજુએ રહે.
દાંડીઘર જ્યારે પાટલી કરીને લઈ ઉભો થાય ત્યારે તેને કાલગ્રહીએ દસ બોલથી દંડાસણ પંજી હાથમાં લઈ જગ્યા પુંજી આપવી, પછી કાલગ્રહી માંડલાં કરે તેમાં દરેક કાલગ્રહણનાં સાત સાત વખત માંડલાં ૪૯ કરે, | (દાંડીઘર જ્યારે દિશાવલોક હોય છે ? એમ કહે ત્યારે) કાલગ્રહી કહે હોય છે. કાલગ્રહી પણ એક નવકારથી ઉભા ઉભા પાટલી થાપે. (દાંડીઘર જ્યારે પભાઇ કાલ સ્થાપું ?) એમ કહે ત્યારે કાલગ્રહી કહે સ્થાપો.
| (દાંડીઘર દાંડી લઈ મુઠીવાળી ઉભો થાય) ત્યારે કાલગ્રહી પણ દાંડીઘરની સાથે એક નવકાર ગણે પછી દાંડીઘર કાલગ્રહી બન્ને સાથે ખમાસમણ દે, | (દાંડીધર જ્યારે પભાઈ કાલ પડિઅરૂ?) કહે ત્યારે કાલગ્રહી કહે પડિઅરો. પછી કાલગ્રાહી મર્થીએણવંદામિ આવસ્સીઆએ ઈચ્છે “આસજ્જ, આસ. આસજજ, નિસાહિ” એમ ત્રણ વાર બોલતો બોલતો પૂર્વ દિશા તરફ જાય” છેવટ નમો ખમાસમણું કહી કાલગ્રહી ત્યાં ઉભો રહે.
દાંડીઘર આવ્યા પછી કાલગ્રહી, મર્થીએણવંદામિ આવસ્તીઆએ ઈચ્છે “આસજ્જ, આસજ્જ, આસજ્જ, નિશીહિ' (એમ ત્રણવાર) કહેતો પાટલી તરફ જાય, છેવટ નમો ખમાસમણાણે કહે.
ત્યાં ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ઈરિયાવહીયે પડિક્કમામિ ? ઈચ્છે ઈચ્છામિ પડિ) ઈરિયાવહી પડિક્કમિ0 એક નવકારનો કાઉસગ્ગ કરી નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર ઉપર નવકાર એક કહે.
ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહુ? ઈચ્છું કહી મુહપત્તિ પડિલેહી, બે વાંદણાં દેવા.
૧. પડીક્કમણું કર્યા પછી તુરત જ વાઘાઈ કાલગ્રહણ લેવાય તે વખતે વાંદણાંમાં દેવસિય શબ્દ બોલવો અને અદ્ધરત્તિ કાલગ્રહણ પોરીસી ભણાવ્યા પછી લેવાય એટલે અદ્ધરત્તિ, વિરતિ અને પભાઈમાં વાંદણાં વખતે રાઈય શબ્દ બોલવો.
કાલગ્રહણમાં જે નામનું કાલગ્રહણ હોય તે નામ દરેક સ્થાને ફેરવવું.

Page #102

પછી ઉભો ઉભો ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પભાઈ કાલ સંદિસાઉં ? ઈચ્છું ખમાસમણ દેઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પભાઇ કાલ લેઉં ? ઈચ્છું કહી, મત્થએણવંદામિ આવસ્સીઆએ ઈચ્છું “આસજ્જ, આસજ્જ, આસજ્જ નિસીહિ’” (એમ ત્રણવાર) કહે તો, પૂર્વ દિશાએ આવે છેવટે નમો ખમાસમણાણું, કહી ઉભા મર્ત્યએણવંદામિ, કહે.
ઈરીયાવહીયં પડિક્કમામિ ઈચ્છે ઈચ્છામિ પડિ ઈરીયાવહી પડિક્કમિ∞ એક નવકારનો કાઉસગ્ગ કરી; ઉપર નમોઅરિહંતાણં બોલ્યા વગર એક નવકાર કહી, બન્ને જણ સાથે બેસે.
કાલગ્રહી મુહપત્તિ પડિલેહી કાલ માંડલું કરે, બીજે કાલ માંડલે કમ્મરમાં દાંડી ખોસવા માટે ઓઘાની સંજ્ઞાથી દાંડીઘર પાસેથી દાંડી લે, એટલે કાલગ્રહી ઓઘો ઉંચો કરે અને દાંડીઘર ઓઘાની દશીઓ દ્વારાએ દાંડી આપે.
દાંડીને ૧૦ બોલથી પડિલેહી કાલમાંડલું કરે અને છેલ્લે કાલમાંડલે મુહપત્તિ તથા દાંડી સાથે ઉપાડીને ૧૦ બોલથી પડિલેહીને દાંડી કાલગ્રહી ઓઘાની સંજ્ઞાથી દશીઓ દ્વારા પાછી દાંડીધરને આપે.
કાલગ્રહી એક નવકારે દાંડી થાપે. પછી કાલગ્રહી ઓઘાની દશી (૧) ઓઘાની દોરી (૨) મુહપત્તિનો છેડો (૩) ચોલપટ્ટાનો છેડો (૪) કંદોરાનો છેડો (૫) એમ પાંચ વસ્તુ ભેગી કરી ઉભો થતો ‘નિસીહિ નમો ખમાસમણાણં' એમ બોલે, ત્યારે (દાંડીધર પણ ઉભો થતો ‘ઇચ્છાકરિ સાહવો ઉવવુત્તા હોહ પભાઈ (જે કાલ હોય તે બોલે) કાલ વારવટ્ટે ?') એમ બોલે તે વખતે બીજા યોગીઓ અને કાલગ્રણી વારવટ્ટે એમ બોલે,.
પછી દાંડીધર પગપુંજી જે જગા આપે ત્યાં દિશા ફેરવીને કાલગ્રહી પભાઈ કાલ લેવાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરે (ત્યારે દાંડીધર, કાલગ્રહીના ખભા પૂંજે અને સત્તર ગાથા પૂરી થયા ત્યારે પગ પૂંજી આગળ જગ્યા પૂંજી આપે) ઉપર નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વિના, લોગસ્સ સાગરવરગંભીરા સુધી કહીને, પછી ધમ્મો મંગલની સત્તર ગાથા કહે, એમ ચારે તરફ કાઉસ્સગ કરે,
ચારે દિશાએ કર્યા પછી ચોથી સત્તર ગાથાના છેડે એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરે ઉપર નમો અરિહંતાણં કીધા વગર એક નવકાર
(૧૦૫)
વિધિસંગ્રહ-૧ –(કાલગ્રહીનો વિધિ)

Page #103

(૧૦૬).
વિધિસંગ્રહ-૧-(કાલગ્રહીનો વિધિ) કહે પછી મર્થીએણ વંદામિ ઈચ્છે ‘આસજ, આસજ્જ, આસજ્જ નિસીહિ' (ત્રણ વાર) કહેતા વારાફરતી બન્ને પાટલી સામા જાય ત્યાં નમો ખમાસમણાણું, કહે.
પછી કાલગ્રહી ખમાસમણ દઈ, ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ઈરિયાવહીયં પડિક્કમામિ, ઈચ્છે, કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ, (નમો અરિહંતાણં બોલ્યા સિવાય) ઉપર એક નવકાર કહે.
ખમાઈ દઈને ઈચ્છાકારેણ સંદિપ મુહપત્તિ પડિલેહું? ઈચ્છે કહી મુહપત્તિ પડિલેહી, બે વાંદણાં દઈ ઉભો ઉભો ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પભાઈ કાલ પવેલું? ઇચ્છે, ખમાસમણ દઈ ઇચ્છકારિ સાહવો પભાઈ કાલ સુજે ? એમ કહે તે વખતે દાંડીધર કહે સુજે, (બીજા યોગીઓ હોય તો તે પણ સૂજે એમ સાથે બોલે) પછી કાલગ્રહી કહે ભગવન્! મુ. પભાઈ કાલ જાવ સુદ્ધ, (વિરતિકાલ, વાઘાઈકાલ, અદ્ધરત્તિકાલ, સુદ્ધ, બોલવું પણ ત્રણમાં જાવ શબ્દ ન બોલે)
પછી બન્ને ખમાસમણ દઈ કાલગ્રહી કહે ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સઝાય કરૂં? ઈચ્છે, કહી ૧ નવકાર ગણી ધમ્મો મંગલની પાંચ ગાથા કહે.
પછી (દાંડીધર ખમાતુ દઈ ઈચ્છાકારિ સાહવો દિઠું સુર્ય કિંચિ ?) એમ કહે ત્યારે કાલગ્રહી અને બીજા યોગીઓ કહે ન કિંચિ.
પછી તેજ વખતે દાંડીધર દાંડીને પાટલી ઉપર મુકે, પછી બંને સાથે ખમાસમણ દઈ અવિધિ આશાતનાનો મિચ્છામિ દુક્કડ દઈ જમણો હાથ સવળો રાખી એક નવકાર ગણી પાટલી ઉથાપે.
દાંડીધરનો વિધિ. કાલગ્રહી અને દાંડીધર બંને સાથે ઈરિયાવહી પડિક્કમિ, દાંડીધર ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વસહિ પવેલું ? (કાલગ્રહી–પવઓ) ઈચ્છે, ખમાસમણ દઈ ભગવદ્ ! સુદ્ધા વસહિ ! (કાલગ્રહી–તહત્તિ કહે.)
પછી ક્રમશઃ પાટલી, મુહપત્તિ, પચીસ બોલથી. દાંડીઓ દશ દશ બોલથી, તગડી ચાર બોલથી, પડિલેહવી, પછી પાટલી વગેરે લેઈને કાલગ્રહી જગ્યા પંજી આપે ત્યાં દાંડીધર ઉભો રહે.
Jain Education Intemational

Page #104

કાલગ્રહી જ્યારે કાલમાંડલાં કર્યા પછી દંડાસણ નીચે મુકે, ત્યારે દાંડીધર કહે દિશાવલોક હોય છે ? (કાલગ્રહી હોય છે.)
પછી દાંડીધર પાટલી નીચે મૂકીને એક નવકારે બેઠાં સ્થાપે ને એક નવકારે ઉભાં સ્થાપે સાથે કાલગ્રહી પણ એક નવકારથી ઉભા સ્થાપે પછી દાંડીધર ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ વસિહ પવેલું ? (કાલગ્રહી-પઓ;) ઇચ્છે, ખમાસમણ દઈ, સુદ્ધા વસતિ (કાલગ્રહી–તહત્તિ કહે.)
પછી દાંડીધર ઈચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિયાએ બોલતાં પાટલી પરથી દાંડી લે અને મનમાં મર્થીએણ વંદામિ બોલવાપૂર્વક દશ બોલથી દાંડી પલેવે પછી ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પભાઈ કાલ થાવું ? એમ બોલે (કાલગ્રહી–થાપો) પછી દાંડીધર ઈચ્છે કહી એક નવકાર પાટલી સામે ગણે ને એક નવકાર હાથમાં રહેલી દાંડી સામે ગણે.
પછી ઉભો થઈને દાંડીધર તથા કાલગ્રહી બંને એક નવકારથી ઉભા ઉભા થાપે પછી બંને ખમાસમણ દે.
(ખમાસમણ દઈ દાંડીધર કહે ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પભાઈ કાલ પડીઅરૂં ? (કાલગ્રહી કહે પડીઅરો) ઈચ્છે એમ કહી બંને વારાફરતી ત્યાં આગળ મર્થીએણ વંદામિ આવસ્તીઆએ ઈચ્છે “આસજ્જ આસજ્જ આસજ નિશીહિ' એમ (ત્રણવાર) બોલતાં ચોકડી પડે તેવી રીતે પૂર્વ * દિશા તરફ જાય ત્યાં ‘નમો ખમાસમણાણ’ કહે,
પછી કાલગ્રહી ત્યાં ઉભો રહે અને દાંડીધર મર્થીએણ વંદામિ આવસ્તીઆએ ઈચ્છે, “આસજ, આસજ, આસજ્જ નિસીહિ' એમ (ત્રણવાર) કહેતો પાટલી પાસે આવે, ત્યાં નમો ખમાસમણાણે કહે,
ત્યાં ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પભાઈ કાલ વારવટું ? કહે એટલે (કાલગ્રહી અને બીજા યોગીઓ વારવટું કહે) એમ કહી રહ્યા પછી દાંડીધર મન્થએમ વંદામિ આવસ્તીઆએ ઈચ્છે “આસજ્જ આસજ્જ આસજ્જ નિસાહિ” એમ (ત્રણવાર) કહેતો પૂર્વ દિશા તરફ આવે ત્યાં નમો ખમાસમણાણું કહે અને ત્યાં ઉભો રહે.
* રાતના કાલગ્રહણ હોય તો ઉત્તર દિશા તરફ જાય.
૧ બીજા યોગીઓ ન હોય તો કાલગ્રણી વારવટું ન બોલે પણ હુંકારાથી સાક્ષી પુરે. (૧૦૭)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દાંડીધરનો વિધિ)

Page #105

(૧૦૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(દાંડીધરનો વિધિ)
(કાલગ્રહી જ્યારે એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરીને બેસે,) ત્યારે તેની સામે બેસવું, (કાલગ્રહી કાલમાંડલું કરી રહ્યા) પછી દાંડીધર, કાલગ્રહીના ઓઘાની દશીઓ દ્વારા હાથમાં રહેલી દાંડી પડી ન જાય તેવી રીતે કાલગ્રહીને આપે.
(કાલગ્રહી જ્યારે કાલમાંડલું કરી રહે અને મુહપત્તિ તથાં દાંડી સાથે કાઢે.) ત્યાર પછી તે દાંડી કાલગ્રહી પોતાના ઓઘાની દશી દ્વારાએ દાંડીધરને આપે તે દાંડીધરે લેવી અને પછી કાલગ્રહી દાંડી સામે એક નવકાર ગણીને થાપે, (કાલગ્રહી જ્યારે પાંચ વસ્તુ ભેગી કરી ઉભો થતો નિસીહિ નમોખમાસમણાણું) બોલે તેની સાથે દાંડીધર પણ ઉભો થતો ઈચ્છાકરિ સાહવો ઉવવુત્તા હોહ પભાઈકાલ વારવટ્ટે એમ બોલે, (કાલગ્રહી સાથે યોગીઓ પણ વારવટ્ટે કહે)
પછી બંને સાથે ઉભા થાય, દાંડીધર પગપુંજી જગા આપે. કાલગ્રહી ચારે બાજુએ જ્યારે કાઉસ્સગ્ગ કરે ત્યારે દાંડીધર કાલગ્રહીના ખભા મુહપત્તિથી પુંજે, સત્તરગાથા પુરી થાય ત્યારે કાલગ્રણીના પગ ઓઘાથી પુંજે.
પછી બંન્ને જણ બીજી દિશાએ ફરી જાય, કાલમ્પ્ટી ચોથી વખત સત્તર ગાથા પછી નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી પ્રગટ નવકાર ગણી રહ્યા પછી મત્થએણ વંદામિ ઈચ્છું ‘આસજ્જ આસજ્જ આસજ્જ નિસીહિ” એમ (ત્રણવાર) કહેતા બંને જણ વારાફરતી પાટલી આગળ જઈ ત્યાં નમો ખમાસણાણું કહે અને દાંડીધર ઉભો રહે.
(કાલગ્રહી વાંદણાં દઇ રહ્યા પછી જ્યારે ઈચ્છાકારિ સાહવો પભાઈકાલ સુજે ? એમ બોલે) ત્યારે દાંડીધર અને બીજા યોગીઓ સુજે કહે,
(કાલગ્રહી જ્યારે ખમાસમણ દઈ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભવગન્ ! સજ્ઝાય કરૂં ? એમ કહી બેસવા માંડે ત્યારે દાંડીધર પણ સાથે મનમાં ખમાસમણ દઈ બેસે પણ કાંઈ બોલે નહિ, કાલગ્રહી જ્યારે ધમ્મોમંગલની પાંચ ગાથા બોલી રહે) ત્યારે દાંડીધર ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છાકારિ સાહવો દિઢું સુર્ય કિંચિ ? એમ બોલે. ત્યારે કાલગ્રહી અને બીજા યોગીઓ કહે ન ફિંચી,
પછી દાંડીધર દાંડી જાળવીને પાટલી ઉપર મુકે પછી કાલગ્રહી અને દાંડીધર બંને ખમાસમણ દઈ અવિવિધ આશાતનાનો મિચ્છામિ દુક્કડં દઈ જમણો હાથ સવળો રાખી એક નવકાર ગણી પાટલી ઉથાપે.

Page #106

* કાળ પવેવાનો વિધિ
કાલ પવેવામાં દિશાનો નિયમ નથી. સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખવા, સો ડગલાં વસતિ શુદ્ધ કરવી;
પ્રથમ કાજો લેઈ ઈરિયાવહીય પડિક્કમવી,
પછી ખમાસમણ દઈ, ઇચ્છાકારેણસંદિસહ ભગવન્ ! વસહિ પવેઉં ? ઈચ્છે, ખમાસમણ દઈ ભગવન્ ! સુદ્ધા વસહિ, કહી પછી નીચે બેસી પાટલી, મુહપત્તિ, દાંડીઓ અને તગડી બોલ પૂર્વક પડીલેહી બન્ને દાંડીઓ પાટલી ઉપર મુકવી, એક નવકારે બેઠાં અને એક નવકારે ઉભાં થાપવી.
પછી ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ વસહિ પવેઉં ? ઈચ્છે, ખમાસમણ દઈ, સુદ્ધા વસહિ કહી પછી, ઈચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિયાએ બોલતાં પાટલી પરથી દાંડી લે અને મનમાં મર્ત્યએણ વંદામિ બોલવા પૂર્વક દશ બોલથી દાંડી પલેવે અને મનમાં કાલ થાપું ? એમ ધારી દાંડી ડાબી બાજુએ પુંજી નીચે મુકવી.
પછી બે નવકારે બેઠાં અને એક નવકારથી ઊભા થાપીએ,
પછી ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણસંદિસહ પભાઈ કાલ પવેઉં ? ઈચ્છે, પછી ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છકારિ સાહવો પભાઈ કાલ સુજે ? એટલે બીજા યોગીઓ કહે સુજે, પવેવનાર કહે, ભગવન્ ! મુ. પભાઈ કાલ જાવ (પભાઈ સિવાયના કાલગ્રહણમાં જાવ શબ્દ ન બોલવો) સુદ્ધ. ખમાસમણ દઈ અવિધિ આશાતનાનો મિચ્છામિદુક્કડં દઈ જમણો હાથ સવળો રાખી એક નવકારે ઉથાપવી જો ચાર કાલગ્રહણ હોય તો પહેલા પભાઈકાળ પવેવવો અને પછી વાઘાઈ પછી અદ્ધતિ પછી વિરતી કાળ પવેવવો.
* યોગ પ્રવેશ વિધિ
જુઓ આ પુસ્તકના પૃષ્ઠ ૧૬ થી ૧૮ કોઈપણ જોગમાં પ્રવેશ કરવા માટેની વિધિ ત્યાં આપેલી છે.
(૧૦૯)

વિધિસંગ્રહ-૧-(કાળ વેવાનો વિધિ)

Page #107

(૧૧૦)
* યોગ ક્રિયા
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ ક્રિયા વિધિ)
કોઇપણ જોગમાં દાખલ કર્યાપછી તેની ક્રિયા કરાવવા માટે
(૧) જે જોગમાં દાખલ કર્યા હોય તેનું કોષ્ટક જોવું.
(૨) કોષ્ટક જોયા પછી તેમાં જે અધ્યયનમાં કાઉસ્સગ્ગ તથા નંદિ આદિની સુચના જોવી - જેમકે ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના જોગમાં ખાના પહેલામાં કાઉસ્સગ્ગ-૪ તથા નંદી-૧ લખેલ છે. તેથી ઉદ્દેશ નંદી, અધ્યયન-૧ નો ઉદ્દેશ, સમુદ્દેશ અને અનુજ્ઞા એ ચાર કાઉસ્સગ્ગ આવે.
(૩) કાઉસ્સગ્ગ સંખ્યા માં ૧ થી ૯ સુધીના અંકો જોવા મળે છે તો કેટલા કાઉસ્સગ્ગમાં શું-શું આવે તે માટેનું કોષ્ટક આ પુસ્તકના પૃષ્ઠ ૩૯ ઉપર છે. તથા છુટુ પાડીને વિગતે સમજ પૃષ્ઠ ૩૧-૩૨ ઉપર આપેલ છે.
(૪) આટલી સ્પષ્ટતા બાદ જોગની ક્રિયા શરૂ કરાવવી - (આ સમગ્ર ક્રિયામાં ઉદ્દેશ આદિ નંદી, અધ્યયનો ઉદ્દેશ, સમુદ્દેશ, અનુજ્ઞા કઇ રીતે કરાવવા તેની વ્યવસ્થિત વિધિ છુટી પાડીને અમે આ પુસ્તકમાં જ પૃષ્ઠ ૧૫ થી ૨૯ સુધીમાં આપેલી જ છે.) તો પણ ફરી એક વખત અહીં મોટા જોગને આશ્રિને આપી રહ્યા છીએ.
→ યોગ પ્રવેશ અને શ્રુતસ્કંઘના ઉદ્દેશાની નંદિ પૃષ્ઠ ૧૩ થી ૧૮ પ્રમાણે કરાવ્યા બાદ—
(નંદી પૂર્ણ થયા) પછી ખમા મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણાં દેવા
ખમા૦ ઈચ્છકાર ભગવન્ ! તુમ્હે અમાં શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમં અધ્યયનં ઉદ્દિષ્ટ ? (ગુરૂ-ઉદ્દિસામિ,) ઈચ્છું. ખમા૦ સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુરૂ-વંદિત્તા પવેહ,) ઈચ્છું,

ખમા૦ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયનં ઉદ્દિઢું ઈચ્છામો અણુસર્ફિં, (ગુરૂ-ઉદિઠું ઉદ્દિ ખમાસમણાણે હત્થેણં સુત્તેણં અત્થેણં તદુભયેણં જોગં કરિાહિ,) શિષ્ય તહત્તિ,
ખમાજ તુમ્હાણું પવેઈઅં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુરૂ-પવેહ,) ઈચ્છું.

Page #108

ખમા૦ નવકાર એક ગણવો.
ખમા૦ તુમ્હાણું પવેઈયં સાહૂણં વેઈયં સંદિહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુરૂ-કરેહ,) ઇચ્છું.
ખમા૦ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવત્ ? શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયનં ઉદ્દેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કાઉસ્સગ્ગ એક લોગસ્સ (સાગરવર ગંભીરા સુધી) કરવો. પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
ખમા૦ ઇચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાં શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન સમુદ્દેસહ ? (ગુરૂ-સમુદ્રેસામિ,) ઈચ્છે, ખમા∞ સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુરૂ-વંદિત્તા પવેહ,) ઈચ્છું.
ખમા૦ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમં અધ્યયન સમુદ્દિઢું ઈચ્છામો અણુસઢુિં ? (ગુરૂસમુદ્દિ સમુદ્દિ ખમાસમણાણં હત્થેણં સુત્તેણં અત્થેણં તદ્દભયેણે થિરપરિચિયં કરિજ્જાહિ, શિષ્ય. તત્તિ. (કહે) ખમા તુમ્હાણું પવેઈયં સંદિહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુરૂ-પવેહ,) ઈચ્છે,
ખમા૦ ૧ નવકાર ગણવો.
ખમા તુમ્હાણું પવેઇયં સાહૂણં પવેઈઅં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુરૂ-કરેહ,) ઇચ્છું.
ખમા૦ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમં અધ્યયન સમુદ્રેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કાઉસ્સગ્ગ એક લોગસ્સ (સાગરવર ગંભીરા સુધી) કરવો. પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
ઈચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજ્જાએ નિસીહિયાએ ગુરૂ-તિવિહેણ, શિષ્ય કહે મત્થએણ વંદામિ. ઈચ્છા સંદિ∞ ભગવન્ ! વાયણાં સંદિસાઉં ? (ગુરૂ-સંદિસાવેહ,) શિષ્ય, ઇચ્છે, કહે. ખમા૦ ઈચ્છા૦ સંદિસહ ભગવન્ ! વાયણાં લેશું ? ગુરૂ જાવસિરિલેજો શિષ્ય ઇચ્છું કહે તિવિહેણ પૂર્વક ખમા દઇ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! કાલમાંડલાં સંદિસાઉં ? ગુરૂ સંદિસાવેહ ઈચ્છે,. ખમા૦ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! કાલ માંડલાં પડિલેહશું ? ગુરૂ-પડિ ઈચ્છે.
(૧૧૧)

વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ ક્રિયા વિધિ)

Page #109

(૧૧ ૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ ક્રિયા વિધિ) ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સક્ઝાય પડિક્કમશું? ગુરૂ૦ પડિક્કમજો. ઈચ્છે. (એ ત્રણ ખમાસમણ વધારે આપવા.) (એકલો સમુદેશ હોય તો બે વાંદણાં દેવડાવીને તિવિહેણ વગર બેસણે સંદિસાઉં ના આદેશ માંગે.)
ઇચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉં જાવણિજાએ નિસીરિઆએ ગુરૂ૦ તિવિહેણ, શિષ્ય. મત્થણ વંદામિ, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાઉં ? (ગુરૂ-સંદિસાવેહ) શિષ્ય. ઈચ્છે. ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાઉં ? (ગુરૂ-ઠાએહ.) ઈચ્છે, * ખમા દઈ, અવિધિ અશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ. પછી બે વાંદણાં દેવા પૂર્વક અનુક્સાનાં ૭ ખમાસમણાં -
ખમાઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અમખું શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન અણજાણહ? (ગુરૂ-અજાણામિ,) ઈચ્છે.
ખમા, સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુરૂ-વંદિત્તા પવે) ઇચ્છે.
ખમા, ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુચ્છે અમ શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધયયન અનુત્રાય ઈચ્છામો અણુસઠુિં (ગુરૂ૦ અણુન્નાયે અણુન્નાયે ખમાસમણઆણે હત્થણ સુત્તેણં અત્થણે તદુભાયણ સમ્મ ધારિજાહિ અબ્રેસિં ચ પવન્જાહિં, ગુરૂPહિં વૃદ્ભિજ્જાહિ નિત્થારગપારગહોહ,) શિષ્ય તહત્તિ.
ખમા તુમ્હાણું પવેઇઅં સંદિસહ સાણં પવેએમિ ? (ગુરૂ૦ પવેહ) ઈચ્છે. ખમા, ૧ નવકાર ગણે. ખમા, તુમ્હાણ પવેઈયં સહુર્ણ પવેઈયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુરૂ-કરે,) ઇચ્છ,
ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન અણુજાણાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ0 કાઉસ્સગ્ગ એક લોગસ્સ (સાગરવર ગંભીરા સુધી) પછી પ્રગટ લોગસ્સ કહી વાંદણાં આપે
ઈચ્છા, સંદિ0 ભ૦ કાલમાંડેલાં સંદિસાઉં ? (ગુરૂ-સંદિસાહ,) ઇચ્છ.
Jain Education Interational

Page #110

ખમા, ઈચ્છા સંવ ભ૦ કાલમાંડેલાં પડિલેહશું ? (ગુરૂ-પડિલેહજો,) ઈચ્છે. ખમાઈ ઈચ્છા સં૦ ભ૦ સઝાય પડિક્કમશું ? (ગુરૂ-પડિક્કમજો,) ઈચ્છે.
ખમા, ઈચ્છા સં૦ ભ0 પભાઈ (બે કાલગ્રહણ હોય તો પહેલી ક્રિયામાં વિરતિ) કાલ પડિક્કમશું ? (ગુરૂ-પડિક્કમજો,) (શિષ્ય કહે) ઈચ્છે.
ઈચ્છા, સંદિ0 ભગવન્! બેસણે સંદિસાઉં ? (ગુરૂ-સંદિસાહ) ઈચ્છે. ખમા, ઈચ્છા, સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાઉં? (ગુરૂ-ઠાએહ) ઈચ્છે. ખમા) અવિધિ અશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી પવેયણાની વિધિ કરાવવી.
* પવેયણાનો વિધિ * પ્રથમ સો ડગલામાં વસતિ શુદ્ધ કરવી. સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખવા ઈરિયાવહિયં પડિક્કમિ, ખમાતુ ઈચ્છાસંવે ભ૦ વસહિ પdઉં? (ગુ0-પdઓ) ઈચ્છે ખમાતુ ભગવન્! સુદ્ધા વસતિ (ગુવતહત્તિ.) ખમા દઈ ઈચ્છા, સંદિસહ ભગવન્! પવેયણા મુહપત્તિ પડિલેહું? (ગુરૂપડિલેહેહ) ઈચ્છે મુહપત્તિ પડિલેહી પછી બે વાંદણાં, દઈ,
ઈચ્છા, સંદિસહ ભગવદ્ ? પણું પહેલું ? (ગુરૂ-પdઓ) ઈચ્છે ખમા દઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુણ્ડ અમ્પં શ્રી અમુક શ્રુતસ્કંધે, અમુક અધ્યયન, અમુક ઉદ્દેશો ઉદ્દેસાવણી, સમુદેસાવણિ અણુજાણાવણિ, કાઉસ્સગ્ન કરાવણિ, વાયણાં સંદિસાવણિ, વાયણાં લેવરાવણિ કાલમાંડલાં સંદિસાવણિ, કાલમાંડલાં પડિલેહાવણિ, સઝાય પડિક્કમણાવણિ પભાઈકાલ પડિક્કમણાવણિ (અથવા જેટલાં કાલગ્રહણ હોય તે નામ લેવાં) જોગ દિન પેસરાવણિ સંઘટ્ટો, આઉત્તવાણય લેવરાવણિ પાલી તપ (પારણું) કરશું ? (ગુરૂ-કરજો) ઇચ્છ,
ખમા દેઈ ઇચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચખ્ખાણનો આદેશ દેશોજી, પચ્ચખાણ કરી બે વાંદણાં દેઈ ઈચ્છ, સંદિ0 (૧૧૩)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ ક્રિયા વિધિ)
પતિ પડિલ :દસાડ ભગવરસો ઉદેસાવ: રિલેખાવણ,
ઉત્તવાણી **
Jain Education Interational

Page #111

(૧૧૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પણાનો વિધિ) ભગ0 બેસણે સંદિસાઉ (ગુ-સંતો ઈચ્છે, ખમાતુ ઈચ્છાસંદિ0 ભગ0 બેસણે ઠાઉં. (ગુરૂ-કાએહ) ઈચ્છે, ખમા અવિધિ આશાતનાનો મિચ્છામિ દુક્કડે કહી પછી
કોઇ ચીજને ન અડકાય તેવી રીતે ખમા દઈ ઈચ્છા, સંદિસહ સંઘટ્ટો લેવાવણિ મુહપત્તિ પડિલેહું? (ગુરૂ-પડિલેહ) ઇચ્છે, કહી મુહપત્તિ પડિલેહે પછી ખમાઈચ્છા, સંદિ0 સંઘટ્ટો સંદિઆઉં ? (ગુરૂ-સંદિસાવેહ) ઈચ્છે, ખમા દેઈ ઈચ્છા સંદિસહ સંઘટ્ટો લેછ્યું? (ગુરૂ-જાવસિરિ લેજો,) ઈચ્છે, ખમા દેઈ ઈચ્છા, સંદિસહ સંઘટ્ટો લેવાવણી કાઉસ્સગ્ન કરૂં? (ગુરૂકરેહ) ઈચ્છે સંઘટ્ટો લેવાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરવો ને નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર પ્રગટ નવકાર ગણી ખમા દેઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ | (જો આઉત્તવાણી લેવાનું હોય તો કોઇ ચીજને અડક્યા વગર) ખમા દેઈ ઈચ્છા સંદિસહ, આઉત્તવાણય લેવાવણી મુહપત્તિ પડિલેહું? (ગુરૂ-પડિલેહેહ, ઇચ્છે, ખમા દેઈ ઈચ્છા, સંદિસહ આઉત્તવાણય સંદિઆઉં ? (ગુરૂ-સંદિસાવેહ) ઈચ્છે ખમા૦ દઈ ઈચ્છા, સંદિસહ આઉત્તવાણય લેશું? (ગુરૂ-જાવસિરિ લેજો,) ઈચ્છ, ખમા દઈ ઈચ્છા, સંદિસહ આઉત્તવાણ લેવાવણિ કાઉસ્સગ્ન કરું? (ગુરૂ-કરેહ) ઈચ્છે, ત્રાંબા, તરૂઆ, કાંસા, સીસા, સોના, રૂપા, લોહ, હાડ, દાંત, ચામ, રૂહીર, વાલ, સુકીછાન, સુકીલાદિ એવમાદિ ઉઠ્ઠાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરી નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર ઉપર એક નવકાર કહી, ખમા દઈ અવિધિ આશાતનાનો મિચ્છામિ દુક્કડ પછી ખમાઈ દઈ ઈચ્છા સંદિસહ ભગવન્! સાય કરું? ઈચ્છ, સક્ઝાય કરી, પછી ગુરૂવંદન કરવું.
* સઝાય પઠાવવાનો વિધિ * સો ડગલાં વસતિ શુદ્ધ કરવી. પ્રથમ કાજો લઈ, સ્થાપનાજી ખુલ્લા કરી, ખમાસમણ દઈ, ઈરીયાવાડીયે પડિક્કમિ યાવત્ નીચે બેસી, પાટલી" પચીશ બોલથી, મુહપત્તિ પચીશ બોલથી, દાંડીઓ દશ દશ બોલથી, તગડી ચાર બોલથી પડીલેવી.
૧ એક પાટલીથી સર્વે સાધુ સાધ્વીઓ સક્ઝાય પઠાવી શકે એક જણ જ પાટલી વગેરે પડિલેહે પછી સર્વે યોગીઓ સ્થાપીને સાથે સર્વ ક્રિયા કરે અને એક જણ બોલે, બીજા સાંભળે.
Jain Education Intemational

Page #112

તેમાં દાંડી એક પડીલેહીને ઉપરની એક ડાબી બાજુએ નીચે મુકવી, પછી બેઠાં એક નવકા૨ે પાટલી થાપવી ને એક નવકારે બેઠાં ડાબી બાજુની દાંડી થાપવી, પછી ઉભા થઇને એક નવકારે થાપવી.
પછી ખમાસમણ દઈ ઇચ્છા સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહું ? ઇચ્છું કહી મુહુપત્તિ પડીલેહી, પછી બે વાંદણાં દેવાં. પછી ઉભા થઈ ઈચ્છા∞ સંદિહ સજ્ઝાય સંદિસાઉં ? ઇચ્છે, પછી ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ સજ્ઝાય પઠાવું ? જાવશુદ્ધ * ઇચ્છે, સજ્ઝાયસ્સ પઠાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી, નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વિના, હાથ ઉંચા કરી, લોગસ્સ સાગરવરગંભીરા સુધી કહી ધમ્મો મંગલની સત્તર ગાથા બોલીને, હાથ નીચે રાખીને એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી નમો અરિહંતાણં કહ્યા વગર એક નવકાર મોઢેથી બોલવો.
પછી બે વાંદણાં દઈ ઉભા રહીને ઈચ્છાકારેણઅંદિસહ સજ્ઝાય પવેઉં ? ઇચ્છું
ખમાસમણ દઈ ઈચ્છકારિ સાહવો સજ્ઝાય સુજે ? બીજા (ભેગા કરતા હોય તે) સર્વે બોલે સુજે, ભગવન્ ! મુ. સુઝાય સુદ્ધ. ખમાસમણ દઈ ઈચ્છા∞ સંદિસહ ભગવન્ ! સજ્ઝાય કરૂં ? ઈચ્છું કહી નીચે બેસી, એક નવકાર કહી ધમ્મો મંગલની પાંચ ગાથા કહેવી, પછી બે વાંદણાં દેવાં,
પછી ઉભા રહીને ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! બેસણે સંદિસાઉં ? ઇચ્છું.
ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! બેસણે ઠાઉં ? ઇચ્છું.
ખમાસમણ દઈ અવિવિધ આશાતનાનો મિચ્છામિ દુક્કડં દેવો એક નવકારે ઉથાપવી.
એક કાલગ્રહણ હોય તો કાળ પવેવ્યા પછી તુરત એક સજ્ઝાય પઠાવવી અને બે કાલગ્રહણ હોય તો બે પઠાવવી, પછી અનુષ્ઠાન ક્રિયા કરવી. તેમાં જો—
* પભાઇકાલ સિવાયની સજ્ઝાયમાં જાવશુદ્ધ ન બોલવું.
૧. અનુષ્ઠાનની ક્રિયા કરતાં પહેલાં જ સજ્ઝાય પઠાવવાની છે તે સજ્ઝાય અનુષ્ઠાનની ક્રિયા કરાવનારને પણ પઠાવવી જોઇએ. (૧૧૫)
વિધિસંગ્રહ-૧-(સજ્ઝાય પઠાવવાનો વિધિ)

Page #113

(૧૧૬)
વિધિસંગ્રહ-૧-(સઝાય પઠાવવાનો વિધિ) એક કાલગ્રહણ હોય તો અનુષ્ઠાન પહેલાં એક સક્ઝાય ને અનુષ્ઠાન પછી બે સક્ઝાય ને પછી ત્રણ ત્રણ પાટલી કરવી.
બે કાલગ્રહણ હોય તો અનુષ્ઠાનની ક્રિયા પહેલાં બે સક્ઝાય પછી અનુષ્ઠાનની ક્રિયા પછી એક સક્ઝાય પઠાવવી અને ત્રણ પાટલી કરવી પછી બે સક્ઝાય અને બે પાટલી કરવી.
બંને સાથે પઠાવવી હોય તો બેસણે ઠાઉં ? સુધી આદેશ માગી.
પછી ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહું ?ઇચ્છે, કહી મુહપત્તિ પડિલેહી, પછી વાંદણાં વિગેરે ઉપર પ્રમાણે યાવત્ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં કહી જમણો હાથ સવળો રાખી નવકારથી ઉથાપવી.
૨. પાટલી કરવી હોય ત્યારે સૌ સૌની જુદી પાટલી જોઇએ પણ સક્ઝાય પઠાવવામાં સામુદાયિક એક પાટલી ચાલે પણ સક્ઝાય પઠાવનારની કે કોઇપણ યોગીની સઝાય પઠાવતાં, સક્ઝાય જાય તો બીજી જુદી પાટલી થાપી સઝાય પઠાવે બાકીના ચાલુ પાટલીથી જ સક્ઝાય પૂરી પઠાવી શકે.
* કાલમાંડલા (પાટલી)ની વિધિ. * કાલગ્રહણની ક્રિયા કર્યા પછી સઝાય પઠાવવી પછી પાટલી કરવામાં આવે છે તેની વિધિ
પ્રથમ સ્થાપનાજી ખુલ્લા કરી પાટલી છૂટી કરી નીચે પ્રમાણે ગોઠવવી. પહેલા પાટલી તેની આગળ મુહપત્તિ પછી પાટલીની આજુબાજુ બે દાંડી પછી તગડી મુકવી.
પછી ઇરિયાવહિયં પડિક્કમિ હાથ પુંજી, પાટલી પુંજી, પચીસ બોલથી ઓવાથી પડિલેહી મુકવી, પછી હાથપુંજી, મુહપત્તિ પુજી, ૨૫ બોલથી પડિલેહી પાટલી પુંજીને તેની ઉપર મુકવી.
પછી હાથ પુંજી, દાંડી પુંજી, દાંડી લેવી, તે દશ બોલથી પડિલેહી, પાટલી ઉંચેથી પુંજીને તેના ઉપર મુકવી. પછી બીજી દાંડી પણ તે પ્રમાણે કરી પાટલી ઉપર મુકવી, પછી તગડી ચાર બોલથી પડિલેહી હલે નહિ તેવી રીતે ગોઠવવી
Jain Education Intemational

Page #114

જો પાટલી ન હલતી હોય તો પાટલીની નીચે મુકવી.
પછી બેઠાં ઉભા એક એક નવકારથી પાટલી થાપે, પછી, ખમાઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહુ? ઈચ્છે, કહી મુહપત્તિ ૫૦ બોલથી પડિલેહી. પછી મુપત્તિથી સામેની ડાબી બાજુની જગ્યા પુંજી, ડાબો હાથ પુંજી, ડાબો હાથ ઉભો રહે તેમ જમીન પર સ્થાપે. પછી મુહપત્તિથી કમ્મર પંજી મુહપત્તિ કમ્મરે ખોસે પછી ઓઘાથી સાથળને પેઢુ વચ્ચેનો ભાગ પુંજી પછી ત્યાં ઓઘો મુકે.
પછી ઓઘા ઉપર અવળાને સવળા ત્રણ ત્રણ વખત એટલે બન્ને થઇને છ વખત હાથ પુંજીને ડાબા હાથની જોડે ગોઠવી કાલમાંડલાં કરે.
કાલમાંડલામાં (પહેલાં નાક પછી જમણો કાન પછી ડાબો કાન અને ત્રણ વખત હાથના બે અંગુઠા અડકાડે તેનું નામ કાલમાંડલું કહેવાય ને એવા કાલમાંડલા ત્રણ વખત કરે ત્યારે નવ થાય.)
પછી જમીન પર જે હાથ ઉભો છે તે જમીન પર અડકે તેવી રીતે એક વખત અને બીજી વખત હાથ જોડે હાથ એમ, હાથ ત્રણ વખત કરે એટલે છ વખત થાય, પણ તેમાં હાથ જમીનથી ઉપડવો જોઇએ નહિ.
તે કર્યા પછી જમણો હાથ ઉપાડી પૂર્વે બતાવ્યા પ્રમાણે ઘા પર છ વખત પુંજી પાછો થાપે એમ પૂર્વે બતાવ્યા પ્રમાણે ત્રણ વખત કરે એટલે છેવટે ત્રીજી વખતના જમીન પરના છ વખત થાય.
પછી જમણા હાથે ઓવો લઈ ડાબો હાથ જે સ્થાપન કરેલો છે તેની વચ્ચેની જગ્યાએ ડાબા પગનો ઢીંચણ થાપે અને ડાબો હાથ ઉપાડે.
પછી પાટલી ઓઘાથી પુંજી પાટલી પરની દાંડી ડાબા હાથથી લઈ, દશ બોલથી પડિલેહી કેડ પુંજી દાંડી કેડે ખોસે.
પછી મુહપત્તિ વાળી કેડ ને મુહપત્તિ પુંજી મુહપત્તિ કેડેથી કાઢીને ૫૦ બોલથી પડિલેહી જમીન પુંજી ડાબો હાથ પુંજી ડાબો હાથ થાપે. (૧૧૭)
વિધિસંગ્રહ-૧-(કાઠમાંડલા (પાટલી)ની વિધિ)

Page #115

(૧૧૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(કાઠમાંડલા (પાટલી)ની વિધિ) પછી કમ્મર પુંજી મુહપત્તિ કમ્મરે ખોસે પછી ઉપર કહ્યા પ્રમાણે કાલમાંડલું કરે.
પછી પગને હાથ વચ્ચેની જગ્યા પંજી ડાબા પગનો ઢીંચણ સ્થાપે પછી દાંડીને કેડ પંજી દાંડી કાઢે અને તેનું દશ બોલથી પડિલેહણ કરી, કેડ પુંજી દાંડી ખોસે.
પછી તેવી રીતે મુહપત્તિ કાઢે અને તેનું પચાસ બોલથી પડિલેહણ કરી જગ્યા પંજી, ડાબો હાથ ઉભો થાપે, પછી કેડ પુંજીને મુહપત્તિ કેડે ખોસે.
પછી ઉપર કહ્યા પ્રમાણે કાલમાંડલાં કરે, પછી કાલમાંડલાં થઈ ગયા પછી પગને હાથ વચ્ચેની જગ્યા પંજી ડાબો ઢીંચણ ગોઠવી (આવી રીતે જ્યારે ઉપર કહ્યા પ્રમાણે ત્રણ વખતે મુહપત્તિનું પડિલેહણ થઈ ગયું હોય ને બે વઘત પગ થાપ્યા પછી.)
ઓઘાથી બે કેડ પુંજી ને દાંડી તથા મુહપત્તિ બન્ને સાથે કાઢવા (જો બેમાંથી એક નીકળે ને એક રહી જાય અથવા આગળ પાછળ નીકળે તો પાટલી જાય).
પછી દાંડી દશ બોલથી પડીલેહી, પાટલી પુંજી તેના ઉપર પાટલી હલે નહિ તેમ મુકવી પછી બેઠાં-ઉભા એક એક નવકારે થાપવી.
પછી ખમા, ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ કાલમાંડલાં પડિક્કમ? ઇચ્છે, ખમા, ઇચ્છા, સંદિ0 કાળમાંડલાં પડિક્કમાવણિ કાઉસ્સગ્ન કરૂં? ઇચ્છે, કાલમાંડલાં પડિક્કમાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ન અન્નત્થ૦ એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ કરી (નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર) નવકાર કહે.
પછી ખમાઈચ્છાકારેણ સંદિસહ સક્ઝાય પડિક્કમ? ઇચ્છે, કહી ખમા૦ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ સઝાય પડિક્કમાવણિ કાઉસ્સગ્ન કરૂં ? ઈચ્છ, સઝાય પડિક્કમાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ ? અન્નત્થી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરે પછી ઉપર સીધો નવકાર બોલે પછી ખમાસમણ દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડ દઈ (જો નવકારથી થાપ્યા પછી તે અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડે કહ્યા પહેલાં કંઇપણ ભુલ વિગેરે થાય તો નવકારથી થાપીને અધુરી ક્રિયા પુરી કરાય.) જમણો હાથ સવળો રાખીને

Page #116

એક નવકારથી ઉથાપે આ પ્રમાણે એક પાટલીની વિધિ કહી.
હવે બીજી જો જોડે કરવી હોય તો ખમાસમણ દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડ ન દેવો પરંતુ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહું? ઇચ્છે કહી મુહપત્તિ પડિલેહી ઉપર કહ્યા પ્રમાણે વિધિ કરવી ને જો બે પાટલી કરી પાટલી ઉથાપવી હોય તો ખમા) અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડં કહી નવકારથી ઉથાપવી અને જો ત્રીજી ભેગી કરવી હોય તો ખમાસમણ દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્ બોલ્યા વગર મુહપત્તિનો આદેશ માંગી મુહપત્તિ પડિલેહી ઉપર કહ્યા પ્રમાણે કરતાં સક્ઝાય પડિક્કમાવણિનો કાઉસ્સગ્ન કરીને નવકાર કીધા પછી.
ખમાસમણ દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પભાઈ (જે કાલ હોય તે બોલવો) કાલ પડિક્કમ? ઇચ્છે, કહી ખમાસમણ દઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ પભાઈ કાલ પડિક્કમાવણિ કાઉસ્સગ્ન કરૂં? ઇચ્છે, પભાઈ કાલ પડિક્કમાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ કહી નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરે પછી નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર પ્રગટ નવકાર કહે. પછી ખમાસમણ દઈ અવધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડં કહી જમણો હાથ સવળો રાખી નવકારથી પાટલી ઉથાપે.'
ઇતિ કાલમાંડલાં (પાટલી)ની વિધિ.
૧ રાત્રીના બે કાલગ્રહણ હોય તો બે સઝાય પઠાવ્યા પછી અનુષ્ઠાન કરે તે કર્યા પછી એક સક્ઝાયને તે પછી ત્રણ પાટલી કરવી તેમાં ત્રીજી પાટલીમાં વાઘાઈનો આદેશ માગવો ત્યારબાદ બે સક્ઝાય પઠાવીને બે પાટલી કરવી તેમાં અદ્ધરત્તિનો આદેશ માગવો અને સવારે બે કાલગ્રહણ હોય તો ત્રીજી પાટલીએ વિરતિને છેવટની બીજી પાટલીએ પભાઈ આવે, એક કાલગ્રહણમાં ત્રણ પાટલીને ત્રણ સક્ઝાય આવે, બે કાલગ્રહણમાં પાંચ સક્ઝાય ને પાંચ પાટલી આવે, રાત્રીનાં વાઘાઈ ને અદ્ધરત્તિનું અનુષ્ઠાન, સક્ઝાય, પાટલી રાત્રે જ થઇ જાય, રાત્રે કે દિવસે એક એક જ કાલગ્રહણ હોય તો સક્ઝાય પાટલી ત્રણ ત્રણ કરવી, એકલો ઉદ્દેશ, એકલો સમુદેસ કે એકલી અનુજ્ઞામાં પભાઈ કાલગ્રહણ જ આવે.
(૧૧૯)
વિધિસંગ્રહ-૧-(કાઠમાંડલા (પાટલી)ની વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #117

(૧૨૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પાતરાં કરાવવાનો વિધિ)
* પાતરાં કરવાનો વિધિ. (સંઘટ્ટો લેવાની વિધિ) *
પ્રથમ છ ઘડીની પોરિસિ મુહપત્તિ પડિલેહીને, કાજો લઇને એકતારીયું, અથવા ખભાવાળી અડધી કાંબળી પાથરીને, મહાનિશીથવાળાના પડિલેહેલા સ્થાપનાચાર્ય ખુલ્લા મુકીને, પાતરાં લોટ વિગેરે છોડવાં, બધું છોડી રહ્યા પછી—
પોરસી ભણાવીને અને પોરસી ભણાવી હોય તો ઇરીયાવહી કરીને પાતરાં, ઝોળી, લોટ વિગેરે ઉપકરણો પચીસ પચીસ બોલથી પડિલેહવાં. જો ચોમાસુ હોય તો કાજો લઈ પછી પચ્ચખ્ખાણ પારવાનો વખત થાય એટલે પચ્ચખ્ખાણ પારી, સત્તર ગાથા ગણી જવી. પછી પાલીની કાંબળી અથવા એકતારી આસન ઉપર સંઘટ્ટો લેવાનાં પાતરાં તથા કપડો કાંબળી લોટ વિગેરે પરસ્પર અડકે નહી તેવી રીતે ગોઠવવાં, દાંડો ડાભે પડખે મૂકવો.
પછી સ્થાપનાજી ખુલ્લા કરી, છરીયાવહી પડિક્કમિ પછી ખમાજ દેઈ ઇચ્છાઇ સંદિસહ ભાતપાણી સંઘટ્ટે આઉત્તવાણયે કપડો, કાંબળી, ઝોલી, પાતરાં, તરપણી, લોટ કરવા મુહપત્તિ પડિલેહું ? ઇચ્છું, કહી ઉભા પગે બેસીને મુહપત્તિ પડિલેહવી.
પછી ઓઘા ઉપર મુહપત્તિ શરીરને સ્પર્શે તેવી રીતે રાખવી અને સંઘટ્ટામાં લેવાની દરેક વસ્તુ ૨૫, ૨૫, બોલ ત્રણ વખત એટલે ૭૫ બોલથી પુંજીને શરીરને અથવા ઓઘાને અડકતાં રાખવાં, ફક્ત દાંડો, દોરા; દશ દશ બોલ હોવાથી તેના ત્રીશ બોલ કરવા.
પછી તર૫ણીને દોરા નાંખવા, ઝોળીને ગાંઠો દેવી, ઝોળીને એક ગાંઠ દેઇ અંદર ઢાંકણું અથવા પાતારાં મૂકી બીજી ગાંઠ દેવી. ઇરીયાવહી પડિક્કમિ પછી બાકીનું સંઘટ્ટામાં લેવાનું રહ્યું હોય તો લેવું, નહીંતર છેવટે દાંડાના ત્રીશ બોલ કરીને, દાંડો લેઇ ઉભા થવું ને દાંડો ડાબા પગના અંગુઠા ઉપર અને ડાબા હાથના અંગુઠા ઉપર ટેકવીને દાંડા સામે જમણો હાથ રાખી એક નવકાર ગણી દાંડો થાપવો.

પછી ઉભા ઉભા આદેશ માગવા ખમા દેઈ ઈચ્છા સંદિસહ સંઘટ્ટો સંદિસાઉં ? ઇચ્છું. ખમાળ દઈ ઇચ્છા∞ સંદિ· સંઘટ્ટો લેઉં ? ઇચ્છું,

Page #118

ખમા દઇ ઇચ્છા, સંદિસહ સંઘટ્ટો લેવાવણી કાઉસ્સગ્ન કરૂ? ઇચ્છ, સંઘટ્ટો લેવાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ, પછી નમો અરિહંતાણં કહ્યા વગર પ્રગટ નવકાર કહેવો.
પછી ખમા દેઇ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિદુક્કડ કરી જમણો હાથ સવળો કરી એક નવકારે દાંડો ઉથાપવો.
પછી જો આઉત્તવાણય લેવું હોય તો ફરી એક નવકારથી સાથે સાથે દાંડો થાપી ઉપર મુજબ આદેશ માંગવા ફક્ત સંઘઠ્ઠા શબ્દની જગ્યાએ આઉત્તવાણય શબ્દ બોલવો, ને દાંડો ઉત્થાપવો ત્યાં સુધી આદેશ સમજવા.
ગોચરી પછી ઈરીયાવહી પડિક્કમિ પાંતર વિગેરે ૨૫ બોલથી પુંજીને બાંધી દેવાં અથવા તો સાંજે પડિલેહણ કરીને પછી પાતરાં વિગેરે પુંજીને બાંધવા ને શેષનાલમાં ગુચ્છા ચઢાવવા.
૧. સંઘટ્ટો, આઉત્તવાણય, લેતાં છીંક થાય, અથવા અક્ષર આઘો પાછો કે બે વાર બોલાય અથવા ઓઘો મુહપત્તિ શરીરથી ખસી જાય અથવા કોઇ વસ્તુ કે માણસ અડકી જાય અથવા પંચેન્દ્રિયની આડ પડે તો બધી ક્રિયા જાય, ફરી કરવું પડે. - ૨. હવે સંઘટ્ટો લેઇ આચાર્ય સાથે ગોચરી જાય તેમાં પંચેન્દ્રિયની આડ પડે નહીં તે ધ્યાન રાખવું, નહીંતર આડા પડે તો ભાત પાણી કામમાં આવે નહિ ફરીથી નવો સંઘટ્ટો લેવો પડે.
૩. વોરતી વખતે પાંતરાં તાપણી, લોટ વિગેરે શરીરથી છેટાં મૂકે નહીં, મૂકે તો જાય અને ભૂલથી મૂકાયું હોય પણ બોલ્યા ન હોય તો તુરત જ લઇ શકાય.
૪. માંડલીના સાત આયંબીલ સિવાયના બધા જોગમાં આખું ધાન્ય, ખાખરા, કે મેથી વાળું પાપડનું શાક વિગેરે કામમાં આવે નહીં. (મગ આખું ધાન જ છે તે ખ્યાલમાં રાખવું)
૫. આહાર પાણી કરી રહ્યા પછી પાતરાં મૂકવાં હોય ત્યારે મહાનિશીથવાળા પાસે નીચે પ્રમાણે બોલી રજા માગવી ‘ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ? ભાત પાણી સંઘટ્ટ આઉત્તવાણયે ઝોળી પાતરાં મૂકું ?” (મૂકે કહે ત્યારે મૂકવા,) દાણોદૂણી છૂટાને ભળે, સંઘટે કુસંઘટ્ટ મિચ્છામિદુક્કડ, ઇચ્છકારિ ભગવદ્ પસાય કરી પચ્ચખાણ કરાવોજી. પચ્ચખાણ કરી, સ્થાપનાજી ખુલ્લા કરી ચૈત્યવંદન કરવું. (૧૨ ૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પાતરાં કરાવવાનો વિધિ)
3)
Jain Education Intemational

Page #119

(૧૨૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(સાંજની ક્રિયાનો વિધિ)
સાંજની ક્રિયાનો વિધિ ઃ (નોંધ : આ ક્રિયા મોટા જોગ માટેની છે નાના જોગ માટેની સાંજની ક્રિયા વિધિ આ પુસ્તકમાં પૃષ્ઠ-૩૮ ઉપર આપેલ છે.) પ્રથમ સો ડગલામાં વસતિ શુદ્ધ કરવી ગુરૂવંદન કરવું, સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખવા, ઇરિયાવહીયે પડિક્કમવી. ખમાઇ દેઈ ઈચ્છા, સંદિપ્ત ભગવન્! વસહિ પવેલું ? (ગુરૂ-પઓ,) ઇચ્છ, ખમાળ દઇ ભગવન્! સુધ્ધા વસહિ, (ગુરૂ-તહત્તિ).
ખમા દઈ ઇચ્છા, સંદિ0 ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું? (ગુરુપડિલેહ) ઇચ્છે, કહી મુહપત્તિ પડીલેહી, બે વાંદણાં દઇ, ઉભા ઉભા ઇચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચખ્ખાણનો આદેશ દેશોજી.
પચ્ચખાણ કરી પછી બે વાંદણાં દઇ ઉભા ઉભા ઇચ્છાકારેણ સંદસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાઉં ? (ગુ0 સંદિસાવેહ) ઇચ્છે, પછી ખમા, દઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાઉં ? (ગુ0 ઠાવેહ), ઇચ્છે, પછી ખમા દઇ અવિધિ આશાતનાનો મિચ્છામિ દુક્કડ દેવો.
પછી ખમા દેઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ સંઘઠ્ઠો મેલાવણિ મુહપત્તિ પડિલેહું? (ગુરુ-પડિલેહેહ.) ઇચ્છે (આ વખતે કોઇ વસ્તુને અડકવું નહીં.) મુહપત્તિ પડિલેહી,
પછી ખમા દઇ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ સંઘટ્ટો મેલું? (ગુરૂ-મેલો,) ઇચ્છ,
ખમા, દઇ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ સંઘટ્ટો મેલાવણિ કાઉસ્સગ્ન કરૂં? (ગુરૂ-કરે,) ઇચ્છ, સંઘટો મેલાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરી, નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર એક નવકાર ઉપર કહી, ખમા દઇ અવિધિ આશાતનાનો મિચ્છામિદુક્કડ.
૧. ઉપવાસી વાંદણાં ન આપે, પરંતુ ખમાસમણ દેહને પચ્ચખાણ કરે.

Page #120

(જો આઉત્તવાણય હોય તો) ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ આઉત્તવાણય મેલાવણિ મુહપત્તિ પહિલેસું? (ગુરૂ-પડિલેહેહ) ઇચ્છ, (આ વખતે કોઇ વસ્તુને અડવું નહીં.)
મુહપત્તિ પડિલેહી ખમાળ દઇ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ આઉત્તવાણય મેલું ? (ગુરૂ-મેલો,, ઇચ્છે.
ખમા, દઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ આઉત્તવાણય મેલાવણિ કાઉસ્સગ્ન કરૂ ? (ગુરૂ૦ કરેહ) ઇચ્છે, આઉત્તવાણ મેલાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરી, (નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર) ઉપર એક નવકાર કહી, ખમા દઇ અવિધિઆશાતનાનો મિચ્છામિદુક્કડ.
ખમાઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! દાંડી કાલમાંડલાં પડિલેહશું? (ગુરૂ-પડિલેહજો) ઇચ્છે. (દાંડી કાલમાંડલાનો આદેશ સૂત્રની અનુજ્ઞા થયા પછી માંગવાનો નથી) - ખમા દઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સ્પંડિલ પડિલેહું! (ગુરુ-પડિલેહ) ઇચ્છે. પછી જીંડિલ પડિલેહવા, (સાધ્વીખમા) દઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! Úડિલ સુદ્ધિ કરશું? (ગુરૂ-કરજો,) ઇચ્છ, ખમા દઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! દિશિ પ્રમાર્જી? (ગુરૂ-પ્રમા) ઇચ્છે, કહી પોતાના ઉપાશ્રયે જાય.
* જોગમાંથી કાઢવાનો વિધિ (નિક્ષેપ વિધિ) * આ પુસ્તકના પૃષ્ઠ-૩૮-૩૯ ઉપર “નિક્ષેપવિધિ” આપેલ છે.
* યોગ સંબંધિ વિશેષ સૂચનાઓ * એક દિવસે એક કાલગ્રહણ લેવું હોય તો પભાઇ જ લેવાય, એકથી વધારે લેવાં હોય તો વાઘાઇ, અદ્ધરતિ, ને વિરતિ ગમે તે લઇ શકાય છે, પણ પભાઇ તો બધામાં હોવું જ જોઇએ.
નુતરાં (એક લેવું હોય તો) પભાઈનાં જ દેવાં, બે લેવાં હોય તો પભાઈની સાથે બીજાં જે લેવાં હોય તેનાં દેવાય છે. વાઘાઈ અને અદ્ધરત્તિનું અનુષ્ઠાન રાત્રે જ કરાય. (૧૨૩)
વિધિસંગ્રહ-૧-(સાંજની ક્રિયાનો વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #121

(૧૨૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના) વાઘાઈ કાલગ્રહણ પ્રતિક્રમણ કરીને સંથારા પોરીસી ભણાવ્યા પૂર્વે જ એક સક્ઝાય પઠાવી તેનું અનુષ્ઠાન પવેણા મુહપત્તિના આદેશ પૂર્વે સુધીનું કરી, શેષ બે સક્ઝાયો પઠાવી ત્રણ પાટલીઓ કરીને પછી સંથારા પોરિસી ભણાવીને અદ્ધરત્તિ કાલ લેવું, અને પછી એક સક્ઝાય પઠાવી અનુષ્ઠાન કરીને છેવટે બે સક્ઝાય અને પાટલી કરીને સૂઇ જવું.
પોરીસી ભણાવ્યા પહેલા દેવસી અને પછી રાઇ બોલવું. દિશાવલોક કરનારે સાવધાનપણે બેસવું. હાલ તો ચાર કાલગ્રહણ લીધાં હોય તો પણ સવારે એક જ ઠેકાણે એકથી માંડીને ચારે કાલગ્રહણનો કાલ સાથે જ પવેવાય છે. ગણિ, કે મહાનિશીથના યોગવાળો, યોગ કરનાર, કરાવનાર કે માંડલીયા જોગ કરેલો પણ કાલ પdવી શકે. જોગમાં ન હોય તે સાધુ કાલગ્રહણ લે તો સાંજે નુતરાં દેતાં પહેલાં પચ્ચખાણ કરે અને નુતરાં દઇને પછી ઈંડિલ પડિલેહે ૪૫ કાલગ્રહણે આચાર્ય થાય. સાતિકાના સાત દિવસ થયા પહેલાં આગળ કાલગ્રહણ ન લેવાય. દશ (સર્વ) પન્નામાં પહેલું છેલ્લું અને વચમાં પાંચ તીથીએ આયંબીલ કરવાં અને બાકીની નિવિઓ કરે.
આવશ્યક અને દશવૈકાલિકના યોગ છેદોપસ્થાપના વખતે થઈ જાય છે ત્યાર પછી જોગનો અનુક્રમ હાલમાં પરંપરાથી આ પ્રમાણે ચાલે છે, પ્રથમ ઉત્તરાધ્યયન તે પછી આચારાંગના અને પછી કલ્પસૂત્રના અને ત્યાર પછી નંદિ અને અનુયોગના કરાવીને મહાનિશીથના કરાવાય છે અથવા મહાનિશીથના બાવન આયંબીલ થયા પછી નંદિ અને અનુયોગનાં ૭ આયંબીલ કરાવે છે, તેમાં સંઘટ્ટો આઉત્તવાણયની જરૂર નહીં. અને કોઇક મહાનિશીથમાંથી કાઢીને કેટલા દિવસને અંતરે નંદિ અનુયોગના જોગ કરાવે છે, આટલા જોગ જેણે કર્યા હોય તે શ્રાવક શ્રાવિકાને ઉપધાન કરાવે, તથા માળ પહેરાવી શકે તથા બીજા સાધુ સાધ્વી ને પોતે કરેલા જોગ કરાવી શકે પણ વડી દીક્ષા આપી શકે નહીં.
વડી દીક્ષા “ગણી” થયા પછી જ આપી શકે એટલે ભગવતીની અનુજ્ઞા થયા પછી ગણી કે પંન્યાસ થયેલ હોય તે જ આપી શકે.
મહાનિશીથ વિના નંદિ અનુયોગના યોગ કર્યા હોય તે, યોગની અને વ્રત ઉચ્ચરાવવાની તથા દીક્ષાની નંદિની ક્રિયામાં નંદિના
Jain Education Intemational

Page #122

સૂત્રો બોલીને નંદિની ક્રિયા કરાવી શકે. ઉપધાનમાં નહી.
સાંજની ક્રિયામાં કાલિકયોગમાં ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! દાંડી કાલમાંડલા પડિલેહશું ? એ આદેશ અનુજ્ઞા સુધી જ હોય, અને ત્યાં સુધી જ હંમેશા બન્ને વખત જોગનું દંડાસણ, પાટલી, દાંડીઓ અને કાલભૂમિ પડિલેહવાં જોઇએ.
દેહરે ગયા પૂર્વે સંઘટ્ટો લઇને ઠલ્લે જઇ શકાય પણ સજ્ઝાય પઠાવવાની ક્રિયા અને પાટલીની ક્રિયા કર્યા પહેલાં ઠક્લે જાય. તો
કાલગ્રહણ જાય.
સાતિકામાં બે ત્રણ ચાર કાલ લેવાય.
યોગવિધિમાં એક સજ્ઝાય યોગ કરાવનાર પઠાવે એમ સામાન્ય લખ્યું છે તે હાલમાં યોગ કરાવનાર જેટલાં કાલગ્રહણ હોય તેટલી સજ્ઝાય પડાવે છે.
સવારની પાટલીની ક્રિયામાં ત્રીજી પાટલીએ વિરતીના આદેશ અને પાંચમીએ પભાઈના, તેમ રાતની ક્રિયામાં ત્રીજી પાટલીએ વાધાઈના અને પાંચમીએ અદ્ધરત્તીના આદેશ માગવા.
પાલી પલટાવવી હોય તો ૧૫ દિવસ પૂરા થયે એકવાર પલટાવી શકાય.
હાલમાં વરસાદની (છાંટા થાય તો, અકાલે વૃષ્ટિ થાય તો) ત્રણ પહોરની અસજ્ઝાય પરંપરાથી ગણાય છે. ગાજની એક પહોરની અને વીજની બે પહોરની અસજ્ઝાય ગણાય છે.
જોગનું દંડાસણ સુપાત્ર અને સવળાં પીછાનું રાખવું.
કાલગ્રહી તથા દાંડીધર જોગમાં હોય, અને કાલગ્રહણ લેવાં હોય તો સાંજની ક્રિયામાં સ્થંડિલ પડિલેહસું ? એવો આદેશ માગે અને નુંતરાં દઇને પછી ત્યાં જ ખમા૦ દઈ સ્થંડિલ પડિલેહવાનો આદેશ માગી સ્થંડિલ પડિલેહે.
સંઘટ્ટો લેતાં તરપણીના તથા લોટના દોરા અને ચરવલી (પાત્રકેસરિકા) ૩૦ (દશ દશ ત્રણવાર) બોલથી પડિલેહવાં તથા તગડી (ઠેસી) ૪ બોલથી પડિલેહવી એમ જોગવિધિમાં લખેલ છે.
(૧૨૫)

વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના)

Page #123

(૧૨ ૬)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના) સંઘટ્ટો પાતરાં સાથે લે ત્યારે દાંડો દશ બોલથી ત્રણવાર એટલે ૩૦ બોલથી પડિલેહવો અને એકલા દાંડાનો સંઘટ્ટો લે તો પણ ૩૦ બોલથી પલેવે.
વિહરવા જાય ત્યારે અને સ્પંડિલ જાય ત્યારે વળાવું કરનાર આચાર્ય અને પોતાની વચ્ચે પંચેન્દ્રિયની આડ પડે તો સંઘટ્ટો જાય. વળી ત્રણ આચાર્ય સાથે હોય તો સો ડગલા વ્હાર પણ કોઇ જોગવાળાને આડ પડે નહિ.
એક ગણી કે પંન્યાસના બે આચાર્ય ગણી-લેખી તેની સાથે એક અન્ય આચાર્ય હોય તો પણ આડ પડે નહી અન્યથા આડ પડો તો સંઘટ્ટો જાય.
સંઘો ગયો તેનું પાણી કે આહાર વાપરે કે આહાર પરઠવે તો દિવસ પડ-બીજા સાધુ વાપરી જાય તો દિવસ પડે નહીં, ફરી સંઘટ્ટો લઈ પાણી કે ગોચરી લાવવી જોઇયે. પાણી પરઠવાય, આહાર પરઠવાય નહીં.
ગુરૂ જ્યારે જ્યારે ત્રણ નવકાર કે નંદિ આદિ પાઠ બોલી વાસક્ષેપ કરે ત્યારે “નિત્થારગપારગાહોહ' કહે અને પછી શિષ્ય ઇચ્છામો અણુસર્હિ કહે છે.
આચાર્ય હોય તે સ્પંડિલ જોગવાળાને લેઇ ને જાય ત્યાં સારી જગ્યામાં ઉભા રહી દાંડો થાપી ઇરિયાવહી કરી એકેક કાંકરી જોગવાળાઓને આપે; કાંકરી આપનાર આચાર્ય જોગમાં હોય તો જોગવાળો બીજો આચાર્ય તેને પણ ઇરિયાવહી કરી કાંકરી આપે ઈંડિલ જઇ પાછા ભેગા થાય ત્યારે કાંકરીઓ કાઢી નાંખે તે દરમ્યાન આડ પડે નહીં અને તે પ્રમાણે કરે પણ છે.
પહેલે દિવસે કાલ પર્વવ્યા પછી એક સઝાય પઠાવીને પછી યોગમાં પ્રવેશ કરાવી પછી નંદિ વિગેરેની ક્રિયા કરાવવી. જોગ કરાવનારનો પણ જોગ કરનારની માફક બન્ને વખત પડિલેહણમાં ઓઘો છોડીને પડિલેહવો જોઇએ.
યોગમાંથી નીકળે તે દિવસે શ્રી યોગ નિખેવાવણી નંદિ કરાવણી વાસ, દેવ૦ કાઉ૦ પરિમિતિ વિનય વિસર્જાવણી પાલી પારણું કરશું ? એમ બોલવું.
ઉનાળે શિયાળે પાટલી મલે તો કામળી ઉપર કાલ લેવાય, દાંડી ન મળે તો બીજી વધારાની ઠવણી (ના છુટા કરેલ છે

Page #124

પાયા)થી ચાલે એવો જોગવિધિઓમાં લેખ છે પણ ચોમાસામાં તો પાટલી જ જોઇયે.
કાલ લેતાં દાંડીઘર આંગળી અને અંગુઠા વચ્ચે દાંડી રાખી નવકાર ગણે ત્યારે ડાબો હાથ પાટલી સામો રાખી પાટલી અને પાટલીની દાંડી એક નવકારે થાપે. પછી મુઠીવાળી જમણે હાથેથી એક નવકારે ડાબા હાથની દાંડી થાપી મુઠી વાળે.
પભાઇ વિરતી કાલગ્રહણ લેતાં પૂર્વદિશા તરફ જાય ત્યારે કાલગ્રહી પોતાના જમણા હાથે ફરીને જાય; અને દાંડીઘર પણ પોતાને જમણે હાથે ફરી તેની પાછળ જાય ત્યાં કાલગ્રહી ઉત્તરદિશા સામે મુખ રાખી ઉભો રહે અને દાંડીઘર પોતાને જમણે હાથે ફરી પાટલી પાસે જઇ આદેશ માંગી પાછો પોતાને જમણે હાથે ફરી પૂર્વ દિશામાં જઇ દક્ષિણ સામે મુખ કરીને કાલગ્રાહીની સામે ઉભો રહે, કાલગ્રહી કાલમાંડલું કરી પાંચ વાનાં ભેગા કરી ઉભો થતાં નિસીહી નમો ખમાસમણાણું એટલું બોલે પછી ચાર કાઉસ્સગ્ન કરે; તેમાં પહેલો પૂર્વ સન્મુખ, બીજો દક્ષિણ સન્મુખ, ત્રીજો પશ્ચિમ સન્મુખ, ચોથો ઉત્તર સન્મુખ કરી સત્તર ગાથા પૂરી કરી એક નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરી નવકાર ગણી પોતાને જમણે હાથે ફરી, પાછો પાટલી તરફ જાય, દાંડીધર તેની પાછળ જાય.
જો ભગવતીના જોગ કર્યા હોય તો અથવા ભગવતીની (અનુજ્ઞા) નંદિ કર્યા પછી સંઘટ્ટો આઉત્તવાણય લેવા અને મેલવા મુહપત્તિ પડિલેહવી ન જોઇએ, એવો પાઠ જોગવિધિઓમાં છે પણ હાલમાં પ્રવૃત્તિ પડીલેહવાની છે. - જ્યારે સંઘટ્ટો આઉત્તવાણય લે ત્યારે દાંડો ડાબા પગ ઉપર રાખી ડાબા હાથના અંગુઠે અદ્ધર રાખી જમણે હાથે એક નવકાર થાપી ઉભા ઉભા ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ સંઘટ્ટો સંદિસાઉં ? ઇચ્છે, ખમાળ દઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ સંઘટ્ટો લઉં ? ઇચ્છે, ખમા ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ સંઘટ્ટો લેવાવણી કાઉસગ્ગ કરું? ઇચ્છ, સંઘટ્ટો લેવાવણી કરેમિ કાઉસગ્ગ અન્નત્થ૦ ૧ નવકારનો કાઉસગ્ગ કરી નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર પ્રગટ નવકાર ૧ ગણી પછી અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ કરી જમણો હાથ સવળો કરી એક નવકારે દાંડો ઉથાપવો, પછી જો આઉત્તવાણય લેવું હોય તો ફરી એક નવકારથી દાંડો થાપી ખમા. ઇચ્છા, સંદિસહ આઉત્તવાણય સંદિસાઉં ? ઇચ્છે, ખમાઇ ઇચ્છા સં૦ આઉત્તલઉં ? ઇચ્છે આઉ૦ લેવાઇ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ ૧ નવકારનો કાટ નમો અરિહંતાણં બોલ્યા વગર પ્રગટ નવકાર ૧ ગણી ખમા દઇ અવિધિ આશાતાનો મિચ્છામિદુક્કડં દઇ જમણો હાથ સવળો રાખી (૧૨૭).
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના)
Jain Education Intemational

Page #125

(૧૨૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના) એક નવકારે દાંડો ઉત્થાપીએ.
વચમાં પણું કર્યું હોય તો ખમા ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અરૂં અમુક શ્રુતસ્કંધે અમુક અધ્યયને સંઘટ્ટો આઉત્તવાણય લેવરાવણઈ જોગ દિન પેસરાવણી પાલી તપ વા પારણું કરશું ?
કાલગ્રહણ જેટલા મૂલ દિવસ પૂરા થયા અર્થાત્ છેવટનાં કાલગ્રહણ થઇ રહ્યા બાદ વૃદ્ધિ (આલોયણ) ના દિવસો કરતા હોય ત્યારે (અને પડેલા દિવસો કરાતા હોય ત્યારે) કાલિયોગે, ઇ0 ભ૦ તુ0 અ) શ્રી ઉત્તરાધ્યયન શ્રતસ્કંધે સંઘર્ફે દિન પેસરાવણી સંઘટ્ટો આઉત્તવાણય લેવરાવણી પાલી તપ કે પારણું કરશું ?
ઉત્કાલિક જોગે આલોયણ દિને ઇO ભ૦ ૮૦ ૮૦ આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે વિધિ અવિધિ દિન પેસરાવણી પાલી૦.
જોગમાં જ અનુયોગ સંભળાવવો પડે તો વડી દીક્ષાને પહેલે દિવસે સાંજની ક્રિયા પૂર્વે અનુયોગમાં બતાવ્યા પ્રમાણે કરવું અને કદાચ સાંજે ન સંભળાવી શકાયો હોય તો દીક્ષાના વખત પહેલાં સવારે ક્રિયા કર્યા પૂર્વે અનુયોગની ક્રિયા કરાવાય, અને અધ્યયનની ક્રિયા વડી દીક્ષા થયા પૂર્વે કરાવાય અને પવેણું વડી દીક્ષા થયા પછી કરાવાય અને યોગમાં ન હોય તો પણ અનુયોગની વિધિ કરતાં વસહિ પવેલું અને ભગવદ્ ? સુદ્ધાવસહિ એ બે આદેશ તો શિષ્ય માગે.
છેવટના કાગધ્રહણ લેવાં હોય તેમાં વચમાં અસક્ઝાયના તથા બીજા પડેલા દિવસો પણ ગણી શકાય, દિવસો પુરા થયા પછી જેટલા પડ્યા હોય તેટલા વધારે કરી આપે, અને પડેલાને બાદ કરીને મૂલ દિવસો પુરા કરીને પછી પણ છેલ્લાં કાલગ્રહણ લઇ શકાય અને કારણે મુલ દિવસ પૂરા થયા પછી એક બે દિવસ પછી પણ છેવટનાં કાલગ્રહણો લઇ શકાય.
ભગવતીજીના યોગમાં પ્રવેશ કર્યા પછી ચાર માસ ઉપરાંત અને પાંચથી પાા માસની અંદર ગણીપદ અપાય છે.
સવારની ક્રિયા થઈ ગયા પછી સાધ્વીઓને શારિરીક અસક્ઝાય થાય અથવા અકાલ વરસાદ વિગેરેથી અસક્ઝાય થાય તેમાં સાંજની ક્રિયા વિગેરે થાય તો પણ દિવસ પડે નહિ.
Jain Education Intemational

Page #126

કાલગ્રહણની ક્રિયા સંપૂર્ણ થઇ ગઇ અને દેરાસર દર્શન ચૈત્યવંદન ન કર્યું હોય તે પૂર્વે અંતરાય આવે તો દિવસ ન પડે ને કાલગ્રહણ પણ ન જાય.
પવેણાની ક્રિયા કરી રહ્યા અને સજ્ઝાય પઠાવવાની અને પાટલીની ક્રિયા બાકી રહી હોય અને અંતરાય આવે તો તેનાં તે દિવસનાં કાલગ્રહણ જાય અને દર્શન ન થયાં તેથી દિવસ ન પડે.
મહાનિશીથ નંદિ અને અનુયોગના જોગ ન કર્યા હોય તે, યોગ કે ઉપધાનમાં અંતરાયવાળી સાધ્વીઓ કે શ્રાવિકાઓને પણ ક્રિયા કરાવી શકે નહીં. (સેન પ્રશ્ન દ્વિ. ઉ.૫૮ તથા તત્વરરંગિણી).
જ્યારે જ્યારે આદેશ માગે ત્યારે ત્યારે આદેશ માગ્યા પછી ઇચ્છે, કહેવું જોઇએ.
(ઇરીયાવહી, કુસુમિણદુસુમિણનો કાઉસ્સગ્ગ ને જગચિંતામણીથી ભરેહસરની સજ્ઝાય સુધી કર્યા પછી) વિરતિકાલ અને પભાઈકાલ સાથે લઇ, પછી પ્રતિક્રમણ, પડિલેહણ કરી; કાલ પવેવીને બે સજ્ઝાય પઠાવી, બન્ને કાલગ્રહણનું અનુષ્ઠાન સાથે કરી, પછી એક સજ્ઝાય પઠાવીને ત્રણ પાટલીઓ કરી, વિરતિકાલનું અનુષ્ઠાન પુરૂં કરી, પછી પભાઇકાલની બે સજ્ઝાય પઠાવી અને બે પાટલીઓ કરવી.
કાલ ત્રણ ગાઉ થકી પવેયાતાં જો આવ્યાં હોય તો લીધા સૂજે.
અનુયોગ સંભળાવવો, અને માંડલીનાં સાત આંબીલની ક્રિયા, મહાનિશીથવાળો પણ કરાવી શકે.
ભગવતીજીના જોગમાં કોઇક પ્રતોમાં ૧૮૮ અને કોઇક પ્રતોમાં ૧૮૯ દિવસો પણ લખ્યા છે. તેમાં ઓળીનાં અસજ્ઝાયના (૧ તિથિનો ક્ષય હોય તો) ૧૦ દિવસ અને ચોમાસાના બે મળી ૧૨ ગણાય છે તેની સાથે, ક્ષય ન હોય અને એક તિથિ વધે તો ૧૪ થાય, અને કોઇક પ્રતોમાં મુસલમાનોની બકરી ઇદની અસજ્ઝાયનો ગણ્યો છે. (અત્યારે તો ૧૮૬ દિવસ જ ગણાય છે ઉપર મુજબના અસજ્ઝાયના દિવસોનો અંદર સમાવેશ થાય છે જુદા ગણવામાં આવતા નથી).
સવારમાં તથા સાંજે ક્રિયામાં સંઘટ્ટો અને આઉત્તવાણય લેતાં અને મેલતાં મુહપત્તિ પડિલેહવાના આદેશથી તે મિચ્છામિદુક્કડં
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના)
(૧૨૯)
૯

Page #127

(૧૩૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના) દે ત્યાં સુધીમાં છીંક થાય-છીંક સંભળાય-અક્ષર આઘોપાછો બોલાય-કુડો બોલાય–ઓધો મુહપત્તિ પડે કે કાંઇ અડી જાય તો ભાંગેફરીથી કરવું પડે, પાત્રાં વિગેરેના સંઘટ્ટાના મુહપત્તિનો આદેશ માંગતાં અને દાંડો થાપતાં પણ તેજ પ્રમાણે જાણવું પરંતુ યાવત્ સંઘટ્ટાની ક્રિયામાં પોતાને છીંક આવે તો બધું જાય.
રાત્રે ૧૨ વાગ્યા પછી અને પહેલાં ઠલ્લે જવું પડે તો બે દિવસ પડે પણ તે દિવસનાં કાલગ્રહણો તો કાયમ રહે-કાલગ્રહણની ક્રિયા થાય, કાલપવેવા વખતે હાજર ન હોય તો કાલગ્રહણ જાય.
શ્રુતસ્કંધના સમુદ્દેસ કે અનુજ્ઞાને દિવસે રાત્રે ઠલ્લે જવું પડે તો કાલગ્રહણ જાય-તે દિવસે કાલગ્રહણની ક્રિયા ન થાય. જે સ્થાને સંઘટ્ટો લે તે સ્થાને ચારે બાજુ સો સો ડગલાં વસતિ, શુદ્ધ હોવી જ જોઇએ, અશુદ્ધ વસતિમાં સંઘટ્ટો લઇ આહાર પાણી વિગેરે કરે તો દિવસ પડે.
જ્યારે જ્યારે વાંદણાં દેવાનાં હોય ત્યારે ત્યારે નાણ માંડલી હોય તો પ્રભુજીને પડદો કરાવીને પછી સ્થાપનાચાર્ય સામે વાંદણાં દેવાં, અને પછી પડદો કઢાવી પ્રભુજીની સામે ક્રિયા કરવી પડે.
સાધુ સાધ્વીની વડીદીક્ષાના દિબંધમાં સાધુને કોટીગચ્છ, ચાંદ્રકુલ, વયરીશાખા, અમુકનામા આચાર્ય અને અમુકનામા ઉપાધ્યાય એ બે નામ, અને સાધ્વીની વડીદીક્ષામાં આચાર્ય ઉપાધ્યાય અને પ્રવૃત્તિની એ ત્રણ નામ કહેવાં.
માંડલીયા જોગમાંથી નિકળે તે દિવસથી ઉત્કૃષ્ટ છ માસ સુધી વડીદીક્ષા લઇ શકે અને વડી દીક્ષા લે તે દિવસથી ઉત્કૃષ્ટ છ માસ સુધીમાં માંડલીનાં સાત આયંબીલ કરી શકે. અને જઘન્યથી તો વડીદીક્ષાના બીજા દિવસથી જ કરી શકાય. પણ જોગ પૂરા થઇ ગયા હોય તો.
રાત્રે બન્ને કાલગ્રહણની ક્રિયા જુદી જુદી કરીએ તો સજ્ઝાય અને પાટલી બંનેના થઇને ૬-૬ થાય પરંતુ જો ક્રિયા ભેગી કરે તો પાંચ કરવાની પ્રવૃત્તિ છે.
હાલમાં ભગવતીજીનાં (૭૫) કાલગ્રહણ પૂર્ણ થયા પછી જ (મહિનામાં) પાંચ તિથી આંબીલ અને બાકી નિવિઓ અને તે

Page #128

નિવિમાં શાક અને ફળ વિગેરે લીલોતરી પણ લેવાની પ્રવૃત્તિ છે.
દરેક સૂત્રોના મૂળ દિવસો (જેમકે આવશ્યક અને દશવૈકાલિકના ૨૩) થઇ એ પછી વૃદ્ધિના (આલોયણાના) અને પડેલા જેટલા હોય તેટલાં પવેણાં કરાવવાં. યોગમાં હોય ત્યારે સાંજની પડિલેહણમાં પચ્ચક્ખાણ પૂર્વે વાંદણાં દેવાં નહીં.
આદ્રા નક્ષત્ર ઉપર સૂર્ય આવે ત્યારથી તે સ્વાતિ નક્ષત્ર ઉપર સૂર્ય ન આવે ત્યાં સુધી તારા જોવાની જરૂર નહીં અને તારાની અસજ્ઝાય ન હોય અને સ્વાતિ નક્ષત્ર ઉપર સૂર્ય આવે ત્યારથી તારા જોવા પડે, અસજ્ઝાય ગણાય. એવો એક યોગવિધિમાં પાઠ છે. મૂલ વિધિમાં નંદિ નથી તો પણ આપણે પરંપરા મુજબ નંદિ અનુયોગના યોગમાં નંદિ કરાવીએ છીએ. ખાસ કારણે પભાઇ કાલનાં નુંતરાં ત્રણવાર દેવાય છે.
ઉત્તરાધ્યનના યોગમાં જે વસ્તુ ન કલ્પે તે મહાનિશીથાદિ આગાઢ જોગમાં પણ ન કલ્પે.
અનાગાઢયોગમાંથી કારણસર નિકળવું પડે તો વધારેમાં વધારે ઉત્સેપથી છ માસની અંદર અનુશા થાય તો જ પૂર્વે કરેલા તે યોગના જેટલા દિવસો થયા હોય તેટલા રહે, અન્યથા જાય-ફરી કરવા પડે.
શુક્લ પક્ષમાં બીજ ત્રીજ અને ચોથ સાંજના વાઘાઇ કાલગ્રહણ ન લેવાય. * વિશેષ ખુલાસા *
વડી દીક્ષાની નંદિ અને દશવૈકાલિકની અનુજ્ઞા નંદિ એક દિવસે આવી હોય તો એક જ નંદિથી ચાલે, અને વડી દીક્ષાનું મુહૂર્ત મોડું હોય તો બહુડિપુત્રાપૌરૂષી પ્રથમ કરે, અને સજ્ઝાય પચ્ચક્ખાણ પછી કરાય.
સમાચારી પ્રમાણે અકાલ વરસાદની અસજ્ઝાય ત્રણ પહોરની રખાય છે, પણ તેનો લેખ નથી.
ચૂલીપવેવાનો હમણાં રીવાજ નથી.
હાલમાં ગણીપદ સ્થાપન કર્યા પછી પવેણું કરાવાય છે, અને પછી પચ્ચકખાણ કરીને સજ્ઝાય કરાય છે. (દરેક પદવીમાં તેમજ
સમજવું.) (૧૩૧)

વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના)

Page #129

(૧૩૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(યોગ સંબંધિ સુચના) આકસંધિના દિવસોનાં કાલગ્રહણો દરેક મૂળ દિવસો પૂરા થતાં છેલ્લે દિવસે છેલ્લું આવે તેમ એકેક લઇ શકાય પણ પહેલાં લઇ શકાય નહીં, કારણ એકાદ દિવસ મોડું લેવાય, અને ભગવતીજીમાં પ્રવેશના દિવસથી ૪ માસથી પાા માસ સુધીમાં ગણીપદનું મુહૂર્ત હોય તે દિવસે અનુજ્ઞાનું અને તેને પહેલે દિવસે સમુદેશનું કાલગ્રહણ લેવાય.
આકસંધિના દિવસોમાં આયંબીલ જ થાય. આકસંધિના દિવસોમાં જોગમાંથી નીકળી શકાય નહીં. આકસંધિમાં દિવસ પડે તો જેટલા દિવસ પડે તેટલા આયંબીલ વધે, વચમાં નિવિ થાય નહીં.
પંન્યાસ પદવી ભગવતીજીના જોગમાં પણ ગણિપદ થયા પછી આપી શકાય છે, અને જોગ પુરા થયા પછી પણ ગમે ત્યારે આપી શકાય છે.
જ્યારે જોગમાંથી નીકળવું હોય ત્યારે તને બીજે દિવસે નીકળાય. નિવિને બીજે દિવસે નીકળાય નહીં.
અષાઢ સુદી–૧૪ સુધીમાં નાણ માંડી શકાય. ચોમાસામાં આસો સુદ-૧૦ થી નાણ માં શકાય છે. આસો સુદી–૧૦થી ગણીપદ, પંન્યાસપદ તથા વડીદીક્ષા પણ આપી શકાય છે.
ઉત્તરાધ્યયનવાળા કે ૪૫ કાલગ્રહણ થયા પૂર્વેના આચારાંગવાળા અને તે પછીના યોગવાળા એક આચાર્યની સાથે હોય તો તે સંઘટ્ટાવાળાઓમાં પરસ્પર આડા પડે નહીં. ગણિપદ તથા પંન્યાસપદાદિ બપોર પછી પણ થાય, પવેણુ અને સક્ઝાયાદિ પ્રથમ કરી લે.
* સઝાયભંગસ્થાન * થાપતાં, ખમાસમણ દેતાં, સંદિસાવતાં, પવેતાં, કાઉસ્સગ્ન કરતાં, પારતાં, છીંક, રંગ, (વિસ્વર રૂદન) હોય તો ભાંગે. પાટલી અથવા તેહને કાંઇ અડે તો, અક્ષર કુડો બોલાય તો, ઓઘો મુહપત્તિ પડે તો, ઉંધા પકડાય તો, સઘળે ભાંગે.
જ્યાં સુધી ભગવન્! મુ સઝાય સુદ્ધ ન કહીએ ત્યાં લગી, પછી ભાંગે તો નવકારે થાપી સઝાય કરે, સઝાય પઠાવતાં અને પાટલીઓ કરતાં નવ વખત ભાંગે તો કાલગ્રહણ જાય.

Jain Education Intemational

Page #130

* કાલમાંડલું કેટલે ઠેકાણે ભાંગે?* પાટલી થાપતાં ૧, ખમાસમણ દેતાં ૨, દાંડી લેતાં ૩, દાંડી પડિલેહતાં ૪, દાંડી કેડે ખોસતાં પ, દાંડી પાછી મુકતાં ૬, દાંડી થાપતાં ૭, કાલ પડિક્કમતાં ૮, ઓઘો મુહપત્તિ ઉંધા પકડાય તો ૯, કાંઇ અશુદ્ધ બોલાય તો ૧૦, પાટલી ભાંગે એટલે દાંડી પાછી મુક્યા પછી થાપતાં એમાંની કાંઇ ભૂલ હોય તો ફરી વાર નવકારે થાપી, સક્ઝાય કાલ પડિક્કમવો.
* કાલગ્રહણ કેટલે ઠેકાણે ભાંગે ? * પાટલી થાપતાં ૧, ખમાસમણ દેતાં ૨, પડિઅરૂં કહેતાં ૩, વારવટ્ટે કહેતાં ૪, સંદિસાવતાં ૫, લેતાં ૬, પdવતાં ૭, દાંડી લેતાં ૮, આપતાં ૯, પડિલેહતાં ૧૦, થાપતાં ૧૧, કાઉસ્સગ્નમાંહી ૧૨, કાઉસ્સગ્ન કરતાં ૧૩, કાઉસ્સગ્ગ પારતાં ૧૪, સઝાય પડિક્કમતાં (સત્તર ગાથા બોલતાં) ૧૫, કાલ પડિક્કમતાં (કાલમાંડલે જતાં આવતાં) ૧૬, કાલમાંડલું કરતાં ૧૭ એટલે સ્થાનકે, છીંક થાય તો ભાંગે.
રંગ હોય તો તેટલી વાર રોકાઇ જવું, આઘો અક્ષર ઉચ્ચરવો નહી, તો ભાંગે નહી, ડુંગુ બંધ થયા પછી આગળ વધવું.
કાલગ્રહીને ૧, પાટલીને કાંઇ અડે ૨, દાંડી પડે ૩, બે જણમાંથી કોઇનો ઓઘો મુહપત્તિ પડે ૪, અક્ષર આઘોપાછો બોલાય તો ભાંગે.
વાઘાઈ ૧, અદ્ધરતિ ૨, વિરતિ ૩ એ ત્રણ કાલ ભાંગો તો, બીજીવાર ન લેવાય, પભાઈકાલ ત્રણ સ્થાને થઇ નવવાર લેવાય; બીજું સ્થાન પડિલેહ્યું ન હોય તો એક સ્થાને નવવાર લેવાય.
(૧૩૩)
વિધિસંગ્રહ-૧-(કાલમાંડલાદિ ભંગસ્થાન)
Jain Education Intemational

Page #131

(૧૩૪)
શ્રી જીરાવાલા પાર્શ્વનાથાય નમઃ પૂ. આ. હેમસાગરસૂરીભ્યો નમઃ
શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથાય નમઃ પૂ.આ. આનંદસાગરસૂરીભ્યો નમઃ
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ) શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથાય નમઃ પૂ.આ. કંચનસાગરસૂરીભ્યો નમઃ
પદપ્રદાન વિધેિ 5
- આત્મરક્ષા વજપંજર સ્તોત્ર ) ૐ પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર સારં નવપદાત્મકં | આત્મરક્ષા - કરં વજ - પંજરામં સ્મરામ્ય
૧ || ૐ નમો અરિહંતાણં શિરસ્ક શિરસિ સ્થિત | ૐ નમો સવૅસિદ્ધાણં મુખે મુખ - પતંવરમ્
|૨|| ૩ૐ નમો આયરિયાણં, અંગરક્ષાતિશાયિની | ૐ નમો ઉવઝાયાણં, આયુધં હસ્તયો-દૃઢ
Iો . ઉૐ નમો લોએ સવ્વાસાણં, મોચકે પાદયોઃ શુભ / એસો પંચ નમુક્કારો, શીલા - વજમીતલે ||૪|| સવ્વપાવપ્પણાસણો, વો વજનયો બહિઃ | મંગલાણં ચ સવ્વર્સિ, ખાદિરાંગારખાતિકા
|પ!! સ્વાહાન્ત ચ પદે શેય, પઢમં હવઈ મંગલ / વોપરિ વજમય, પિધાન દેહ - રક્ષણે
|૬|| મહાપ્રભાવા રક્ષેય, શુદ્રોપદ્રવનાશિની | પરમેષ્ઠિ-પદોદભૂતા, કથિતા પૂર્વસૂરિભિઃ
II યશૈવં કુરુતે રક્ષા, પરમેષ્ઠિપદેઃ સદા I તસ્ય ન સ્યાદ્ ભય, વ્યાધિ રાધિશ્વાપિ કદાચન
||૮|| “શ્રી પદવી પ્રસંગનો પૂર્વવિધિ” (૧) પદવીના પૂર્વ દિવસે સાંજે વસતિ શુદ્ધિ કરવી. (૨) નોતરા દેવા (૩) પ્રભાત સમયે “પભાઈ'' કાલગ્રહણ લેવું પછી વસતિ જોવી. (૪) સવારે કાલપ્રવેદન બાદ સઝાય પઠાવવી. (નોતરા દેવા, કાલગ્રહણ-કાલપ્રવેદન, - સઝાય પઠાવવી
Jain Education Intemational

Page #132

વિ. પ્રસંગે પદદાયક તથા પદગ્રાહકે અવશ્ય ઉપસ્થિત રહેવું.)
જે તે વિધિ આદિ આ સાથે છે. છતાં વિધિ, વિધિપ્રપા તથા ધર્મસંગ્રહમાંથી પણ વાંચી લેવી.
પદપ્રદાન દિને : (૧) પદપ્રદાન સ્થળે વસતિ શુદ્ધ કરવી. (૨) નાણમાં ચઉમુખ પ્રતિમાજી પધરાવવા (૩) પાંચ સાથીયા, પાંચ દીપક, પાંચ શ્રીફળ, વિ. લાવવું. (૪) આત્મરક્ષા સ્તોત્ર બોલી બન્નેએ આત્મરક્ષા કરવી. આત્મરક્ષા કરતાં પહેલાં દિબંધ કરવો. દિબંધ
દશાદિપાલસ્થાપના
અ.
એ.
ઇ અં
અઃ
પૂ. અ | આ
લુ
/
ઇન્દ્રાય સ્વાહા બ્રહ્મણે | સ્વાહા
અગ્નયે સ્વાહા
ઇશાનોય સ્વાહા
માય સ્વાહા
કુબેરાય સ્વાહા
ઓ /
૧ | ઊ
નૈઋત્યે સ્વાહા
એ
વાયવ્યાય - સ્વાહા ,
ઐ
નાગાય| સ્વાહા વરુણાય સ્વાહા
વી.
(૧૩૫)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #133

(૧૩૬)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ) ૦ નાણની ચારે દિશાથે પ્રભુજી પર વાસક્ષેપ કરવો. ૦ નાણને વિધિકારક ત્રણ પ્રદક્ષિણા દઇ, ખમાસમણ દઈ, અરિહંત ચેઇયાણ કરી, ૧ નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરે, કરી-પારી
પછી- કલાકંદ થાય કહે, ૦ પછી સ્થાપનાચાર્ય ખોલવાં અનુજ્ઞાનાર્ય જ (દીક્ષા - વડીદીક્ષા - પદવી આદિ ક્રિયામાં) અણુજાણહ મે ભયવં બોલે.
પદગ્રાહકે ત્રણ પ્રદક્ષિણામાં બાર નવકાર ગણવા, ખમા દેવાપૂર્વક ઈરિયાવહિયં૦ કરે ખમા૦ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ વસહિ પવેલું ? (ગ) પવે. (શિ) ઇચ્છે, ખમા ભગવનું, શુદ્ધા વસહિ, (ગુ.) તહત્તિ.
ખમાઇ ઇચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 મુહપત્તિ પડિલેહું? (ગુ) પડિલેહેહ. શિખ્ય ઇચ્છે કહી મુહપત્તિ પડિલેહે. a (૧) આચાર્યપદ ખમા દેઈ ઇચ્છકારિ ભગવન્? તુમ્હ અરૂં દધ્વગુણ પજવેહિ અણુયોગ અણુજાવણથં સૂરિપદારોહણë
નંદિક્રાવણી વાસનિક્ષેપ કરેહ (ગુ) કરેમિ. (ગુ.) દધ્વગુણ પર્વેહિ અણુયોગ અણુજાણાવણી સૂરિપદઆરોવાવણી નંદિ
પવત્તેહ, નિત્થારગપારના હોઠ. (શિ.) તહત્તિ. ૦ (૨) વાચકપદ ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અમર્ડ વાચકપદ આરોવાવણી નંદિકરવાવણી વાસનિક્ષેપ કરે ? (ગુ.) કરેમિ.
વાચકપદ આરોવાવણી નંદિ પવત્તેહ નિત્થારપારગા મહ. (શિ.) તહત્તિ. (કહે.) (૩) પંન્યાસપદ ખમા દેઈ ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અરૂં સદ્ગાનુયોગ અણુજાણાવણી પંન્યાસ પદં આરોવાવણી નંદિ
કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરેહ. (ગુ.) સવ્વાનુયોગ અણુજાણાવણી – પંન્યાસ પદે આરોવાવણી નંદિ પવત્તે. નિત્થારગપારગા
હોઠ. (શિ.) તહત્તિ. * (૪) ભગવતીયોગ તથા ગણિપદ ખમાતુ દેઇ ઇચ્છકારિ ભગવન્તુમ્હ અર્હ ભગવતીયોગ અણુજાણાવણી ગણિપદ
આરોવાવણી નંદિકરાવણી વાસનિક્ષેપ કરેહ. (ગુ.) કરેમિ. ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક ગુરુમહારાજ સૂરિમંત્રથી મંત્રીને વાસક્ષેપ કરે... (ગુ.) ભગવતીયોગ અણુજાણાવણી ગણિપદ આરોવાવણી નંદિ પવહ. નિત્થારગપારગા
Jain Education Intemational

Page #134

o
#
હોઠ. (શિ.) તહત્તિ. (કહે) D (૧) આ. પદ ખમાઈ ઈચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અખ્ત દધ્વગુણ પજવેહિ અણુયોગ અણુજાવણથં નંદિકરાવણી
વાસનિક્ષેપકરાવણી દેવે વંદાવહ (ગુ) વંદામિ. (૨) વા. પદ ખમા, ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અરૂં વાચક પદ આરોવાવણી. નંદિકરાવણી વાસનિક્ષેપકરાવણી દેવે વંદાવહ
(ગુ.) વંદામિ.. (૩) પં. પદ ખમા. ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુપે અરૂં સવ્વાનુયોગ અણુજાણાવણી. ૫. પદ આરોવાવણી નંદિકરાવણી
વાસનિક્ષેપકરાવણી દેવ વંદાવહ. (ગુ.) વંદામિ. * (૪) ભગવતીયોગ. ગ. પદ. ખમા. ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અહં ભગવતીયોગ અણુજાણાવણી. ગણિપદે આરોવાવણી
નંદિક્રાવણી વાસનિક્ષેપકરાવણી દેવ વંદાવે. (ગુ.) વંદામિ. > ખમા દઇ ઇચ્છાકા, સંદિસહ ભગવત્ ચૈત્ય૦ કરું? (ગ) કરેડ (શિ.) ઇચ્છે કહે. વડીલ શ્રી પાર્શ્વનાથનું ચૈત્ય બોલે :ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય, વિશ્વચિન્તામણીયતે; હીં ધરણેન્દ્ર વૈરોટ્યા, પદ્માદેવીયુતાય તે
||૧|| શાંતિ પુષ્ટિ મહાપુષ્ટિ, ધૃતિકીર્તિ વિધાયિને ૐ હીં કિં વ્યાલ વૈતાલ, સર્વાધિ વ્યાધિનાશિને
H૨ // જયાજ્યિાખ્યા વિજયાડડખ્યા પરાજિતયાન્વિતઃ ! દિશાં પાલેગ્રક્ષે ર્વિદ્યાદેવીભિરન્વિતઃ
||૩|| ૐ અ સિ આ ઉ સા નમસ્તત્ર રૈલોક્યનાથતામ્ ! ચતુઃષષ્ટિઃ સુરેન્દ્રાસ્તે, ભાસત્તે છત્ર ચામરે
|૪| શ્રી શંખેશ્વર મંડન ! પાર્શ્વજિન ! પ્રાણતકલ્પ તરૂકલ્પ ! ચૂરય દુષ્યવાત, પૂરય મે વાંછિત નાથ ! > જંકિચિ૦ નમુત્થણે અરિહંત) વંદણવરિઆએ) અન્નત્થ૦ %ી એકનવ કાઉ. કરી, પારી, નમોડર્હત્ કહી પહેલી થાય અસ્તનોતુ સ શ્રેયઃ- શ્રિયં યદું માનતો નરેઃ અમૅન્દ્રિય સકલાડàહિ, રંહસા સહસૌચ્ચત
/૧// – પછી લોગસ્સ0 સવલોએ) અરિ0 વંદણ) અન્નત્થ0 કહી એક નવ. કાઉ કરી, પારી બીજી થોય – (૧૩૭)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
//પા
Jain Education Intemational

Page #135

(૧૩૮)
ઓમિતિ મન્તા યચ્છાસનસ્ય નંતા સદાયĒીઁશ્ર । આશ્રીયતે શ્રિયા તે, ભવતો જિનાઃ પાન્તુ → પછી પુક્ષર૦ સુઅ વંદણ૦ અન્નત્થ૦ કહી એક નવ∞ કાઉ. કરી, પારી ત્રીજી થોય કહેવી. નવતત્ત્વયુતા ત્રિપદી શ્રિતા રુચિજ્ઞાનપુણ્ય શક્તિમતા । વરધર્મકીર્તિ વિદ્યાઙઙન્દાઽસ્ય ગીર્જીયાત્
||૩||
→ પછી સિધ્ધાણં કહી શ્રી શાંતિનાથજી આરાધનાર્થે કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ કહી એક લોગસ્સ (સાવગરવર ગંભીરા સુધી) નો કાઉ∞ કરી, પારી, નમોઽર્હત્ કહી નીચેની ચોથી શોય બોલવી.
શ્રી શાન્તિઃ શ્રુતશાન્તિઃ પ્રશાન્તિકોઽસાવશાન્તિમુપશાંતિમ્ । નયતુ સદા યસ્ય પદાઃ સુશાન્તિદા સંતુસન્તિજને ॥૪॥ → પછી શ્રી દ્વાદશાંગી આરાધનાર્થે કરેમિ કાઉસ્સગં. વંદણ૦ અન્નત્યં એક નવકારનો કાઉ∞ કરી, પારી નમોઽત્હત્ કહી પાંચમી થોય કહેવી.
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
સક્કાર્થ સિદ્ધિસાધન બીજોપા, સદા સ્ફુરદૃપાઙ્ગા । ભવતાદનુપહતમહાતમોઽપણા દ્વાદશાઙી વઃ
|| ૬ ||
→ પછી શ્રુતદેવતા આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉ∞ અન્નત્થ૮ એક નવ૦ કાઉ૦ નમો૦ છઠ્ઠી થોય કહેવી. વદવદતિ ન વાગ્વાદિની । ભગવતિ ! કઃ શ્રુત સરસ્વતિ ગમેચ્છઃ અત્તરઙ્ગ મતિવરતરણિસ્તુભ્ય નમ ઈતીહ → શ્રી શાસનદેવતા આરાધનાર્થે કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ૦ એક નવ૦ કાઉ નમો કહી સાતમી થોય કહેવી. ઉપસર્ગ વલય વિલયન નિરતા, જિનશાસનાવનૈકરતાઃ ॥ દ્રુતમિહ સમીહિત કૃતે સ્યુઃ, શાસનદેવતા ભાવતામ્ → સમસ્ત વેયાચ્ચગરાણં સંતિગરાણં સમ્મદિઠ્ઠિ સમાહિગરાણે કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્યં એક નવ૦ કાઉ આઠમી થોય. સમેત્ર યે ગુરુ ગુણૌધનિધે સુવૈયા-નૃત્યાદિ કૃત્યણૂક નિબદ્ધ કક્ષાઃ ।
॥૭॥
|| ૮ ||

॥૨॥
તે શાન્તયે સહ ભગવન્તુ સુરાઃ સુરીભિ સદૃષ્ટયો નિખિલ વિઘ્ન વિદ્યાત દક્ષાઃ → પછી એક નવકાર પ્રગટ બોલીને બેસીને નમ્રુત્યુણ જાવંતિ ખમા જાવંત૦ નમો૦ પરમેષ્ઠીસ્તવ. ઓમિતિ નમો ભગવઓ અરિહન્ત સિદ્ધાઽયરિય ઉવજ્ઝાય । વરસવ્વસાહુ મુણિસંઘ ધમ્મતિત્થપવયણસ્સે ॥૧॥

11411

Page #136

સપ્પણવ નમો તહ ભગવઇ, સુયદેવયાઇ સુહયાએ | સિવસંતિ દેવયાણે, સિવપયદેવયાણં ચ
||૨|| ઇન્ટાગણિજનેરઇય વરુણ વાઉ કુબેર ઇસાણા | બન્મોનાગુત્તિ દસહમવિ ય સુદિસાણ પાલાણ
||૩|| સોમ યમ વરણ વેરામણ વાસવાણ તહેવ પંચણહ I તહલોગમાલયાણુ, સૂરાઇગહાણ થ નવહે
||૪|| સાહંતસ્મસમર્ખ મક્ઝમિણે ચેવ ધમ્મણુઠાણું ! સિદ્ધિમવિશ્થ ગચ્છઉં, જિણાઇ નવકારઓ ધણિયે //પી પછી જયવીરાય સંપૂર્ણ કહેવા. ભગવાનને પડદો કરી ગુરુ સન્મુખ બે વાંદણા પડદો લઇ (ગુ.શિ.) ખમા દેવું.
(૧) આ. પદ ઇચ્છાકારિ ભગવન્! તુહે અર્હ દધ્વગુણપwવેહિં અણુયોગ અણુજાવણ€ સૂરિપદારોહણë નંદિકરાવણિ વાસનિક્ષેપક રાવણિ દેવવંદાવણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવણિ નંદિસૂત્ર કઢાવણિ કાઉસ્સગ્ગ કરાવેહ (કરૂ) (ગુ) કરાવેમિ (શિ.) ઇચ્છ. (ગુ.) કરેમિ ઇચ્છે (ગુ) (શિ.) (ઉભય) ખમાઈ દઈ ઇચ્છાકારેણ સંદિ૦ ભગવન્! દધ્વગુણ પવેહિં અણુયોગ અણુજાવણë નંદિકરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરાવણિ દેવ વંદાણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવણી નંદિ કઢાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સ સાગરવા ગંભીરા સુધી કરી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
૦ (૨) વા. પદ, ગુ. શિ (બંને) ખમાતુ દઈ ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અર્લ્ડ વાચકપદ આરોવાવણિ નંદિકરાવણિ વાસનિક્ષેપકરાવણિ દેવંદાવણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવણિ, નંદિસૂત્ર કઢાવણિ, કાઉસ્સગ્ન કરાવેહ (કરું) (ગુ.) કરાવેમિ (શિ.) ઇચ્છે, (ગુ.) (કરેમિ) ખમાઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિ૦ ભગવદ્ ! વાચકપદ આરોવાવણિ નંદિકરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરાવણિ દેવવંદાવણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવણિ નંદિસૂત્ર કઢાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સ સાગરવા ગંભીરા. સુધી કરી, પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
(૩) પં. પદ, ગુ0 શિ૦ (બંને) ખમાળ ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અરૂં સવ્વાનુયોગ અણુજાણવણિ પંન્યાસ પદ આરોવાવણિ નંદિ કરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરાવણિ દેવવંદ્યવણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવણિ નંદિસૂત્ર કઢાવણિ કાઉસ્સગ્ગ કરાવેલ (કરું) (ગુ.) કરાવેમિ. (શિ.) ઇચ્છ. ((ગુ. કરેમિ) (ગુ. શિ. ઉભય) ખમા દઈ ઇચ્છકારેણ સંદિ૦ ભગવદ્ ! સવાનુયોગ (૧ ૩૯)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #137

(૧૪૦)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પપ્રધાન વિધિ) અણુજાણાવિણ પં. પદે આરોવાવણિ નંદિકરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરાવણિ દેવવંદાવણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવણિ નંદિસૂત્ર કઢાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ0 એક લોગસ્સ સાગરવર ગંભીરા સુધી. કરવો, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
* (૪) ભગવતીયોગ. ગ. પદ. (ગુ. શિ.) ખમા ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુમ્હ અહં ભગવતી યોગ અણુજાણાવણિ ગણિપદ આરોવાવણિ નંદિ કરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરાવણિ દેવવંદાવણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવણિ નંદિસૂત્ર કઢાવણિ કાઉસ્સગ્ગ કરાવેઠ (કરું) (ગુ.) કરાવેમિ (શિ.) ઇચ્છે (ગુ.) (કરેમિ). (ગુ. શિ.) ઉભય ખમા, ઇચ્છાકારેણ સંદિ0 ભગવન્! ભગવતી યોગ અણુજાણાવણિ ગણિપદ આરોવાવણિ નંદિકરાવણિ વાસનિક્ષેપ કરાવણિ દેવવંદાવણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવણિ નંદિસૂત્ર કઢાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સ0 કાઉસ્સગ્ન સાગરવરગંભીરા સુધી કરવો. પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
ખમાઇચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી નંદિસૂત્ર સંભળાવોજી (ગુ.) સંભળાવેમિ (શિ.) ઇચ્છ. (ગુ.) ખમા ઇચ્છકારણ સંદિ0 ભગવન્! નંદિસૂત્ર કટું ? (શિ.) ઇચ્છે (ગુ.) ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક સાતસો શ્લોક પ્રમાણ નંદિસૂત્ર સંભળાવે. (જે સંભળાવી શકે તે ગુરુની આજ્ઞાથી નંદિસૂત્ર આખું બોલે,).
પદગ્રાહક બે આંગળી ઉપર રહે અને બે આંગળી નીચે રહે તે રીતે વચમાં મુહપત્તિ રાખીને મસ્તક નમાવવા પૂર્વક ઉભા ઉભા નંદિસૂત્ર સાંભળે. સમસ્ત નંદિસૂત્ર પૂરું થયા બાદ (ગુ.) નિત્થરપારના હોહ કહે (શિ.) તહત્તિ ઇચ્છામો અણુસર્દિ કહે.
ગુ. શિ. ના મસ્તકે હાથ મુકી ઈમ પણ પઠવણે પહુચ્ચ (પદવી લેનારનું નામ બોલવું.) પછી 10 આ પદે દધ્વગુણ પજવેહિં અણુયોગાન્ અણુજણાવણિ સૂરિપદઆરોવાવણિ નંદિપવલ્લેઇ (આ પ્રમાણે ત્રણ વખત બોલે અને ત્રણ વખત) નિત્થારગપારના હોઠ કહે. પછી આ પ્રમાણે કહે ૐ નમો આયરિયાણં ભગવંતાણં નાણાં દંસણીણ ચરિત્તીર્ણ પંચવિહાયાર સુઠિયાણ ઇહ ભગવંતો આયરિયા અવતરંતુ સાહૂ સાહૂણી સાવય સાવિયા કયં પૂર્ય પડિચ્છન્તુ, સવ્યસિદ્ધિ દિસંતુ સ્વાહા
૦ (૨) વાચકપદ આરોવાવણિ નંદિપવલ્લેઈ (આ પ્રમાણે ૩ વખત બોલે અને ૩ વખત) નિત્થારંગપારગા ોહ કહે
Jain Education Interational

Page #138

(શિ.) તત્તિ કહે.
(૩) સવ્વાનુયોગ અણુજાણાવણિ પંન્યાસ પદું આરોવાવણી નંદિપવત્તેઇ (આ પ્રમાણે ત્રણ વખત બોલે અને ત્રણે વખત) નિત્થારગપારગા હોહ કહે. (શિ.) તત્તિ કહે.
* (૪) ભગવતીયોગ અણુજાણાવણ ણિ પદ આરોવાણ નંદ પવત્તેઇ નિત્થારગપારગા હોહ આ પ્રમાણે ત્રણ વખત બોલે) (શિ.) તત્તિ કહે.
-: સાત ખમાસમણા ઃ
[1] (૧) આચાર્ય પદ : પદગ્રાહક ખમા૦ ઈચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અન્વં દત્વગુણ પજ્જવેહિં અણુયોગં અણુજાહ. (ગુ.) અણુજાણામિ. (શિ.) ઇચ્છું કહે.
૦ (૨) વાચક પદ. ઇચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં વાચકપદં અણુજાણહ આરોવે, (ગુ) અણુજાણામિ. આરોવેમિ. (શિ.)
ઇચ્છું કહે.
* (૩) પંન્યાસ પદ. ખમા ઇચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં સવ્વાનુયોગ અણુજાણહ. પંન્યાસ પદં અણુજાણહ આરોવેહ. (ગુ.) અણુજાણામિ આરોવેમિ. (શિ.) ઇચ્છું કહે.
* (૪) ભગવતી યોગ. ગણિ પદ. ખમા ઇચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં ભગવતી યોગં અણુજાણહ. ગણિપદ આરોવેહ. (ગુ.) અણુજાણામિ આરોવેમિ. (શિ.) ઇચ્છું કહે
[2] ખમા∞ સંદિસહ કિં ભણામિ ? (ગુ.) વદિત્તા પવેહ. (શિ.) ઇચ્છું.
[3] ) (૧) આચાર્ય પદ ખમા ઇચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમાં દવ્યગુણપક્વેલ્ડિં અણુયોગં અણુન્નાયં ઇચ્છામો અણુટ્ઠિ. (ગુ.) અણુન્નાયેં અણુન્નાયં ખમાસમણાણું હસ્થેણં સુત્તેણં અત્થેણં તદ્દભયેણં સમ્મ ધારિાહિ દત્વગુણપવૈહિં અશેચિં ચ પવાહિ ગુરુગુણેહિ વુદ્ધિાહિ નિત્થારગપારગા હોહ. (શિ.) તત્તિ (કહે)
(૧૪૧)

વિધિસંગ્રહ-૧ –(પદપ્રધાન વિધિ)

Page #139

(૧૪૨)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ) ૦ (૨) વાચક પદ. ખમા ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુપે અરૂં વાચકપદે આરોવિયં ઇચ્છામો અણુસ િ(ગુ.) આરોવિયં આરોવિયં ખમાસમણાણે હત્થરં સુત્તેણં અત્થણ તદુભાયણ સમ્મ ધારિફ્તાહિ અત્રેસિ ચ પવાહિ ગુરુગુણહિં વક્રિાહિ નિત્થારગપારગા હોહ. (શિ.) તહત્તિ. (કહે)
(૩) પંન્યાસ પદ ઇચ્છકારિ ભગવન્ તુમ્હ અરૂં સવ્વાનુયોગ અણુન્નાયે પંઇ પદ આરોવિયં ઇચ્છામો અણુસઠિં. (ગ.) અણુત્રાય અણુત્રાય આરોવિયં આરોવિયે ખમાસમણાણે હત્યેણે સુણ અર્થેણે તદુભાયેણે સમ્મ ધારિજાહિ અસિં ચ પવાહિ ગુરુગુણેહિ વૃદ્ધિહિ નિત્થારગપારગા હોઠ. (શિ.) તહત્તિ. (કહે.)
૯ (૪) ભગવતી યોગ ગણિ પદ ખમા, ઇચ્છકારિ ભગવન્! તુહે અરૂં ભગવતીયોગ અણુન્નાયું ગણિપદ આરોવિયું ઇચ્છામો અણુસäિ (ગુ.) અણુન્નાયે અણુન્નાયે આરોવિયં આરોવિયં ખમાસમણાણે હત્થરં સુત્તેણં અત્થણે તદુભાયણ સમ્મ ધારિજાહિ અસિં ચ પવાહિ ગુગણહિં વઢ઼િાહિ નિત્થારગપારગી હોય. શિ. તહત્તિ (કહે)
[4] ખમા તુમ્હાણ પવેઇયં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ? (ગુ.) પવેહ (શિ.) ઇચ્છે.
[5] ખમાતુ (સંઘને ચોખા આપવા) ભગવાન સન્મુખ ચારે દિશાએ નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા દે એટલે ૧૨ નવકાર થાય. તેમાં પ્રથમ વાસક્ષેપ ગ. મ. પાસે નંખાવીને ત્રણ પ્રદક્ષિણા પૂર્ણ કરે ત્રણે વખત શ્રી સંઘ ચોખાથી વધાવે.
[6] ખમાતુ (શિ.) તુમ્હાણ પઇયં સાહૂણં પવેઇયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઇચ્છે.
[7] ] (૧) આચાર્ય પદ ખમા. ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! દધ્વગુણ પહિં અણુયોગ અણુજાણાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અત્થ૦ ૧. લોગ. સાગરવા ગંભીરા સુધી કરી, પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
૦ (૨) વાચક ૫૦ ખમાઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વાચપદ આરોવાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ૦ ૧. લોગ) સાગરવા ગંભીરા. સુધી પારી પ્રગટ લોગ. કહેવો.
જ (૩) પંન્યાસ પદ ખમાઈ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સવ્વાનુયોગ અણુજાણાવણિ ૫૮ પદે આરોવાવણિ કરેમિ
Jain Education Intemational

Page #140

કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ ૧, લોગ સાગરવા ગંભીરા સુધી કરી, પારી પ્રગટ લોગઇ કહેવો.
(૪) ભગવતીયોગ ગણિપદ ખમાઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! ભગવતી યોગ અણુજાણાવણિ ગણિપદં આરોવાવણિ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ ૧ લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ન સાગરવરગંભીરા સુધી કરી, પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
નાણને પડદો કરી. સ્થાપનાજી સન્મુખ બે વાંદણા દેવા પછી પડદો દૂર કરાવી ભગવાન સન્મુખ ખમાસમણ દેવુ. ઇચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! કાલમાંડલા સદિસાડું? (ગુ.) સંદિસાહ (શિ.)ઇચ્છ. ખમા, ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! કાલામાંડલા પડિલેહશું? (ગુ.) પડિલેહજો. (શિ.) ઇચ્છે. ખમા, ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સઝાયપડિક્કમશું. (ગુ.) પડિક્કમજો. (શિ.) ઇચ્છે. ખમા, ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! પભાઈકાલ પડિક્કમશું? (ગુ) પડિક્કમજો. (શિ.) ઇચ્છે. ભગવાનને પડદો કરી સ્થાપનાજી સન્મુખ બે વાંદણાં. પડદો. દૂર કરી. ખમા, ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાહુ? સંદિસાહ. (શિ.) ઇ. કહી ખમાઈ દેઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! બેસણે ઠાઉ ? (ગુ.) ઠાહ (શિ.) ઇચ્છે. ખમા દઇ અવિધિ અશાતના મિચ્છામિદુક્કડં કહેવું.
બોલી બોલાવવી. a (૧) આ પદ. ૧ નિષઘા, ૨ સૂરિપટ, ૩ મંત્રપોથી, ૪ માળા ૫ ચોખા (થાળીમાં), ૬ કેશર વાડકીમાં, ૭ સ્થાપનાચાર્ય, ૮ કમળ, ૯ નૂતન આચાર્યહસ્તે પ્રથમ વાસક્ષેપ.
૦ (૨) વા. પદ ૧ નિષદ્યા ૨ મંત્રપોથી, ૩મંત્રપટ ૪. માળા ૫. પ્રથમવાસક્ષેપ, ૬ કમળ.
(૧૪૩)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
Jain Education Interational

Page #141

(૧૪૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ) જ (૩) પં પદં ૧ નિષદ્યા, ૨ મંત્રપોથી, ૩ મંત્રપટ, ૪ માળા, ૫. પ્રથમવાસક્ષેપ, ૬, કામળ. * (૪) ગ. પદ. ૧-મંત્રપટ, ૨-મંત્રપોથી, ૩-માળા ૪-કમળ, પ-પ્રથમ વાસક્ષેપ.
(૧) આચાર્યપદ, (૨) વાચક પદ, (૩) પંન્યાસપદ લેનારને (ગુ.) ખમાઇ દેવડાવે (શિ.) ઇચ્છાકા, સંદિ0 ભગવન્! તુચ્છે અહં નિસ૩૪ સમર્પોહ (બોલી બોલનાર પદદાયક ગુ. મ. ને. નિષદ્યા પ્રથમ આપે.) (ગુ.) વાસક્ષેપ કરે પછી નિષદ્યા શિ. ને આપે, શિષ્ય નિષઘા ડાબા હાથ પર રાખી સમવસરણ તથા ગુ. મ. ને. ત્રણ પ્રદક્ષિણા દઇ ગુ0 મ.ની જમણી બાજુ નવી નિષઘા પર બેશે (બોલી બોલનાર કેસરની વાડકી ગુ. મ. ને વહોરાવે.)
a (૧) આચાર્ય થનાર શિ. ને જમણા કાને કેશરથી કુંડલ આલેખે. જમણા હાથે કાંડા પર કડું આલેખે અને ભુજા પર બાજુબંધ આલેખે પછી વાસક્ષેપ કરી ગુ0 મ0 નૂતન આર્ચાયને લગ્ન સમય (મુહર્ત) ધ્યાનમાં રાખી ચારપીઠ સંભળાવે. લગ્ન સમયે પાંચમી પીઠ સંભળાવે.
૦ (૨) વાચક-(ઉપા.) * (૩) પંન્યાસ, * (૪) ગણિને કાન પર વાસક્ષેપ કરી, કાનમાં મંત્ર સંભળાવે (ગુ. વાસક્ષેપ ત્રણવાર કરે.).
B (૧) આચાર્ય થનાર ખમા દઈ ઇચ્છાકારી ભગવન્! તુમ્હ અર્ડ (મમ) અમ્બે સમર્પોહ (ગુ.) સમપૅમિ. (શિ.)
ઇચ્છે.
નૂતન આઇ પદ માટે નૂતન આ૦ ને બન્ને હથેળીમાં કેશરનો સાથીઓ કરી. હથેળીમાં વર્ધમાન (વધતી ત્રણ મુઠ્ઠી ચોખા મૂકે. (બોલી બોલનાર ચોખાનો થાળ તથા સ્થાપનાચાર્ય ગુરુ મ૦ ને આપે) (મંત્રપટ બોલી બોલનાર ગુ. મ. ને આપે) ગુ0 મ0 શિ. ને સ્થાપનાચાર્ય તથા મંત્રપટ અર્પણ કરે.
સ્થાપનાચાર્ય મંત્રપટ તથા મંત્રપોથી હાથમાં લઇ નૂતન આચાર્ય સમવસરણને એક પ્રદક્ષિણા દે. પછી આચાર્ય- ઉપા)- પંન્યાસ-ગણિ અમારુ ઇચ્છકારિ ભગવન્! પસાય કરી મમ નામ... ઠવણ કરેહ. ગુ. કરેમિ
Jain Education Interational

Page #142

૧૦
વાસક્ષેપ કરી નામસ્થાપના આ પ્રમાણે કરવી.
કોટીગણ વયરીશાખા ચાન્દ્રકુળ આગમોધ્ધારક આચાર્ય શ્રી આનંદસાગરસૂરીશ્વરજી તત્પટ્ટ પ્રતિષ્ઠિત ગચ્છાધિપતિ આ. શ્રી. માણિક્યસાગરસૂરીશ્વરજી તદન્તર પૂ. ગચ્છાધિપતિ આ૦ હેમસા. મૂ. પૂ. ગચ્છાધિપતિ આ૦ દેવેન્દ્રસા. સૂ. પૂ. ગચ્છાધિપતિ આ ચિદાનંદ સા. મૂ. પૂ. ગચ્છાધિપતિ આ દર્શનસાગરસૂ., પૂ. વર્તમાન ગચ્છાધિપતિ આ૦ સૂર્યોદય સાગરસૂરિજી (એવું. પૂ. આ. કંચન સાગર સૂરિ આદિ) ઉપાધ્યાય સકલચંદ્રજી, ઉપા૦ ક્ષમાસાગરજી. ઉપા∞ ધર્મસાગરજી વર્તમાન ઉપા. હિમાંશુસાગરજી આદિ તમારા ગુરુનુ નામ... તમારું નામ આ. શ્રી...ઉ... શ્રી... પં... શ્રી... ગ.. શ્રી.. નિત્થારગપારગા હોઠ. (શિ.) તત્તિ.
આ પ્રમાણે ત્રણ વખત નવકાર ગણવા પૂર્વક નામસ્થાપન કરવું. વાસક્ષેપકરવો. બીરાજમાન આચાર્યઆદિ પાસે વાસક્ષેપ
કરાવવો. (શિ.) તત્તિ કહે.
પછી શિ॰ ખમા૦ દેઇ ઇચ્છાકારેણ સંદિ∞ ભગવન્ ! પવેયણા મુહપત્તિ પડેલેહું ? (ગુ.) પડિલેહેહ (શિ) મુહપત્તિ પડિલેહી. બે વાંદણા આપે. (નાણને પડદો કરવો)
ઇચ્છાકારેણ સંદિ ભગવન્ ! વેયણા પવેઉં ? (ગુ.) પવેહ. (શિ.) ઇચ્છું.
ખમા. કહી દેઇ ઇચ્છકારિ ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્યું.
Q (૧) આ. ૧ દત્વગુણપ વેહિ સવ્વાનુયોગં અણુજાણાવિણ.
૦ (૨) વા. પદ ૧ વાચકપદ અણુજાણાવિણ.
* (૩) પં. પદં ૧ સવ્વાનુયોગં અણુજાણાવણિ પં.પદં આરોવાવિણ.
* (૪) ભગવતી યોગ. ગ. પદ ૧ ભગવતી યોગ અણુજાણાવિણ ગણિપદ આરોવાણિ
નંદિસૂત્ર કઢાવણ નંદિ કરાવણિ નંદિસૂત્ર સંભળાવિણ । વાસનક્ષેપ કરાવણિ, દેવવંદાવણિ કાઉસ્સગ્ગ કરાણિ
વિધિસંગ્રહ-૧ –(પદપ્રધાન વિધિ)
(૧૪૫)

Page #143

(૧૪૬)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ) કાલમાંડલાં સંદિસાવણિ કાલમાંડલા પડિક્કમાવણિ સક્ઝાય પડિક્કમાવણિ, પભાઈકાલ પડિક્કમાવણિ પાલીતપ કરશું ? (ગુ.) કરજો.
ખાઇચ્છકારિ ભગ0 પસાય કરી પચ્ચખ્ખાણનો આદેશ દેશોજી પચ્ચ. કરી ભગવંત ને પડદો કરાવી બે વાદણા દઈ પડદો લઇ ઇચ્છા સંદિ, ભગવનું બેસણું સંદિસાહેં ? (ગુ.) સંદિસાહ (શિ.) ઇચ્છે, ખમા. ઇચ્છાકા. સંદિ. ભગ. બેસણે ઠાઉં ? (ગુ.) હાહ (શિ.), ઇચ્છે, ખમા. અવિધિ અશાતના - મિચ્છામિ દુક્કડં.
પછી શિ. ખમા. દેઇ ઇચ્છાકા. સંદિ ભગ. અનુયોગ વિસર્જાવણથં કાઉસ્સગ્ન કરું ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઇચ્છે, અનુયોગ વિસ%ાવણë કરેમિ કાઉં. અન્નત્થ. એક લોગસ્સ સાગરવરસંભીરા સુધી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો,
ખમા, ઇચ્છાકાળ સંઇ ભ૦ સજઝાય કરુ ? (ગુ.) કરેહ (શિ.) ઇચ્છ, નવકાર ધમ્મો મંગલ, ની પાંચ ગાથા.
ઇચ્છાકા, સંદિ0 ભગ0 ઉપયોગ કરું? (ગુ) કરેહ (શિ.) ઇચ્છે, ઇચ્છાકા, સંદિO ભગ0 ઉપયોગ કરાવણિ કાઉ. કરું? (ગુ.) કરે. (શિ.) ઉપયોગ કરાવણિ કરેમિ કાઉં. અન્નત્થ. ૧ નવકારનો કાફ કરી પારી પ્રગટ નવકાર બોલો.
ઇચ્છાકા, સંવ ભ૦ (ગુ.) લાભ, (શિ.) ... કહે લેશું (ગુ.) જહાગહિયં પુણ્વ સૂરિહિં. (શિ) આવર્સિઆએ (ગુ.) જસ્સ જોગો (શિ.) શય્યાતરનું ઘર ? (પછી નૂતન આચાર્ય – વડીલ આચાર્યને દ્વાદશાવર્ત વંદન કરે)
–ી આ0 પૂર્વે પાથરેલ નિષદ્યા પર બેસે ત્યાર બાદ નૂતન આચાર્યને પદદાયક આચાર્ય ભગવંત પાટથી નીચે ઉતરી સકળ સંઘ સાથે દ્વાદશાવર્ત વંદન કરે પછી નૂ૦ આ૦ ને વ્યાખ્યાન માટે વિનંતી કરે નૂતન આચાર્ય વ્યાખ્યાન આપે.
– ગુરુવંદન, પછી બે સઝાય પઠાવવી તથા ત્રણ પાટલી કરવી.
– પછી દર્શન કરવા જવું. ચૈત્યવંદન દેરાસરમાં કરી. મુકામમાં આવી, ઇરિયા પડિક્કમી ઇચ્છાકા, સંદિભગ0 અત્તિરજ ઓફડાવત્થ કાઉ૦ કરુ ? ઇચ્છે અચિત્તરજ ઓહ. કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ કહી ચાર લોગસ્સ સાગરવરગંભીરા
Jain Education Intemational

Page #144

સુધી, કરી, પારી, પ્રગટ લોગસ્સ કહે.
ને ત્યારબાદ ઇશાન ખૂણા સન્મુખ બેસી નવકાર મંત્રની બાંધી નવકારવાળી ગણવી.
પ્રશસ્તિ પૂજ્ય આગમોધ્ધારક આચાર્યશ્રી આનંદસાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજના શિષ્યરત્ન પ્રશાન્તમૂર્તિ પૂ. ગચ્છાધિપતિ આચાર્યશ્રી માણિક્ય સાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજની શુભનિશ્રામાં સાગર સમુદાયમાં આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, પંન્યાસ ગણિ વિગેરે અનેક પદવીઓ થઇ છે. તેઓશ્રીના અનુભવ મુજબ પૂ. આ. દેવશ્રી કંચનસાગરસૂરિજી મ.સા. આદિ વડીલ આચાર્ય ભગવંતો દ્વારા મળેલ વિધિ મુજબ પૂજ્ય વર્તમાન ગચ્છાધિપતિ આચાર્યશ્રી સૂર્યોદયસાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના માર્ગદર્શન, સુધારણા અને સુચનો અનુસાર પૂ. આ. શ્રી પ્રમોદસાગરસૂરીશ્વરજી મ.સા. દ્વારા સમગ્ર વિધિ સંગૃહીત કરી અને મુનિ દીપરત્ન સાગરે તેનું સંકલન કર્યું.
ત્રિવિધ - ત્રિવિધ મિચ્છામિદુક્કડમ્ સહ
આ પ્રમોદ સાગરસૂરિ
મુનિ દીપરત્નસાગર ૨૦૫૩, જેઠ સુદ-૩, ગુરુ, ૧૩-૬-૨૦૦૨
વીર સંવત-૨૫૨૮ સર્વે ભદ્રાણિ પશ્યન્તુ
(૧૪ ૭)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)

Page #145

(૧૪૮)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
* વ્રત ઉચ્ચારણ વિધિ «
- પહેલાં દીક્ષાવિધિમાં લખ્યા મુજબ નાણ માંડવી. (જુઓ-પૃ. ૫) 2 વ્રત લેનારે હાથમાં શ્રીફળ લઈ નાણને નવકાર ગણવાપૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી - પછી ઇરિયાવહી પક્રિમી, ખમા દઈ, મુહપત્તિ પડિલેહવી.
- ખમાઇ ઇચ્છકારી ભગવન્! તુહે અર્ડ દ્વાદશવ્રત આરોવાવણી નંદિ કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરો. (ગુરુ) કરેમિ (શ્રાવક) ઇચ્છે (કહે). ગુ. વાસક્ષેપ કરે.
– ખમા ઇચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હ અખ્ત દ્વાદશવ્રત આરોવાવણી નંદિ કરાવણી દેવ વંદાવો. (ગુરુ) વંદામિ. (શ્રાવક) ઇચ્છે. (પૃષ્ઠ ૯ થી ૧૧ મુજબ જયવિયરાય સુધીનું દેવવંદન કરાવવું) પછી નાણને પડદો કરાવી બે વાંદણા દેવડાવવા.
- પડદો દૂર કરી. ખમાળ ઇચ્છકારી ભગવદ્ દ્વાદશવ્રત આરોવાવણી નંદી કરાવણી દેવ વંદાવણી, નંદીસૂત્ર સંભળાવણી, કાઉસ્સગ્ન કરાવો. (ગુરુ) કરે. (શ્રા.) ઇચ્છે. દ્વાદશવ્રત આરોવાવણી નંદી કરાવણી દેવ વંદાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. (સાધુ-શ્રાવક બંને) એક લોગસ્સ સાગરવર ગંભીરા સુધીનો કાઉસ્સગ્ન કરે, પછી પ્રગટ લોગસ્સ કહે.
> ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! નંદિસૂત્ર સંભળાવોજી. (ગુરુ) સાંભળો. (શ્રાવક) ઇચ્છે (કહે.) પછી (ગુરુ) ખમા દઈ, ઇચ્છા, સંદિ0 ભગ0 નંદિસૂત્ર કહ્યું? (ગુરુ.) ઉભા રહી ત્રણ નવકાર ગણવારૂપ નંદિ બોલી, વાસક્ષેપ કરે
– પછી પૃષ્ઠ ૧૨ અને ૧૩માં છે તે રીતે સમ્યકત્વ ઉચ્ચરાવે
* શ્રાવક ખમા) દઈ બોલે - ઇચ્છકારી ભગવત્ પસાય કરી વ્રતદંડક ઉચ્ચરાવોજી. પછી ગુરુ. જે-જે વ્રત ઉચ્ચરાવવાના હોય તે-તે વ્રતનો આલાવો નીચે લખ્યા મુજબ નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ વખત ઉચ્ચરાવે.
Jain Education Intemational

Page #146

* બારવ્રતના આલાવા *
[વ્રત-૧-સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત વિરમણ વ્રત ઃ-]
અહä ભંતે ! તુમ્હાણું સમીવે થુલગ પાણાઇવાય સંકપ્પઓ, નિરાવરા ં નિરવેમાંં પચ્ચક્ખામિ, જાવજ્જીવાએ જાવગહિયભંગેણં; દુવિહં તિવિહેણં; મણેણં; વાયાએ, કાએણં; ન કરેમિ; ન કારવેમિ; અઇએં નિંદામિ; પડિપુત્રં સંવરેમિ; અણાગયં પચ્ચશ્ચિમ તંજહાદવ્યઓ; ખિત્તઓ; કાલઓ; ભાવઓ; દત્વઓણું ઇમં થુલગ પાણાઇવાયં નિરાવરાહં પચ્ચખામિ; ખિત્તઓણં ઇત્યં વા અન્નત્યં વા; કાલઓણં જાવજ્જીવાએ; અહાગહિય ભંગેણં, ભાવઓણં જાવગ઼હેણં ન ગહિામિ જાવછલેણ ન છલિજ્જામિ જાવસન્નિવાએણં નાભિભવિજ્ઝામિ જાવઅન્તેણં વા કેણય રોગાણંકાઇણા એસ પરિણામો ન પરિવડઈ, તાવમેયં થુલગ પાણાઇવાયું પન્નતં; નન્નત્થ રાયાભિઓગેણં ૧; ગણાભિઓગેણં ૨; બલાભિઓગેણં ૩; દેવાભિઓગેણં ૪; ગુરૂ નિગ્ગહેણં ૫; વિત્તિકંતારેણું ૬; અરિહંતસિમ્ભયં સિદ્ધસિક્ખયં; સાહુસિયં; દેવસિધ્મય, અપ્પસિયં, અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં મહત્તરાગારેણં સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં વોસિરામિ
[સૂચના :– હવે બીજાથી બારમાં વ્રતના આલાવામાં ઇત્યાદિ શબ્દ છેલ્લે આવે છે. ત્યાં વ્રત ઉચ્ચરાવતી વખતે ‘ઇત્યાદિ’ ન બોલતા ‘દુવિહં તિવિહેણં' પછી પહેલા વ્રતના આલાવામાં આવતો આખો પાઠ બોલવો.]
[વ્રત– ૨ -સ્થૂલ મૃષાવાદ વિરમણ વ્રત :-]
અહન્ન ભંતે ! તુમ્હાણું સમીવે થુલગ મુસાવાયું જીહા છેઆઇહેઉ કન્નાલીઆઈએ પંચવિહં મુસાવાય પચ્ચક્ષમ દિક્ષન્નાઈઅવિસયે જાવજ્જીવાએ દૃવિહં તિવિહેણું ઇત્યાદિ.
[વ્રત-૩-સ્થૂલ અદત્તાદાન વિરમણ વ્રત :-]
અહ× ભંતે ! તુમ્હાણું સમીને થુલગ અદિન્નાદાણું ખત્તખણણાઇયં ચોરંકારકર, રાયનિગ્ગહકર; સચિત્તાચિત્તાઈ વત્થ વિસર્યં પચ્ચક્ખામિ જાવજીવાએ દુવિહં તિવિહેણ ઇત્યાદિ.
(૧૪૯)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)

Page #147

(૧૫૦)
વિધિસંગ્રહ-૧ (પદપ્રધાન વિધિ)
[વ્રત-૪-સ્થૂલ મેહુલ વિરમણ વ્રત :-]
અહ× ભંતે ! તુમ્હાણું સમીવે ઓરાલિઞ વેઉન્વિયભેયં, થુલગ મેહુણં પચ્ચક્ખામિ જાવજીવાએ તત્ક્ષ દિવ્યં દુવિહં તિવિહેણું; તેરિચ્છ એગવિહં તિવિહેણં, મણુઅં અહાગહિય ભંગએણે તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિનિંદામિ ઇત્યાદિ.
[વ્રત-પ-સ્થૂલ પરિગ્રહ પરીમાણ વ્રત :-]
અહ× ભંતે ! તુમ્હાણું સમીવે અપરિમિઅ પરિગણું પચ્ચક્ખામ; ધણધન્નાઇનવવિહ વત્થ વિસર્યં; ઇચ્છાપરિમાણું ઉવસંપજ્જામિ જાવજ્જીવાએ અહાગહિય ભંગએણં તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ઇત્યાદિ.
[વ્રત-૬ થી ૮-ત્રણ ગુણ વ્રત :-]
અહ× ભંતે ! તુમ્હાણું સમીવે ગુણવ્વયતિએ ઉડ્ડોતિરિઅ ગમણ વિસયં દિસિપરિમાણ પડિવામિ, ઉપભોગ પરિભોગવએ; ભોઅણઓ અણંતકાય બહુબીજ રાઈભોઅણાઈ પરિહરામિ; અણત્થદંડે અવજ્ઝાણાઈએ ચઉવ્વિહં; અણત્થદંડ જહાસત્તીએ પરિહરામિ જાવજીવાએ અહાગહિઅ ભંગએણે તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ ઇત્યાદિ.
[વ્રત-૯ થી ૧૨-ચાર શિક્ષા વ્રત :-]
અહ× ભંતે ! તુમ્હાણું સમીવે સામાઈઅ દેસાવગાસિઅં; પોહોવવાસ; અતિહિ સંવિભાગ વયં ચ જહાસત્તીએ પડિવજ્જામિ જાવજીવાએ અહાગહિઅ ભંગએણે તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ ઇત્યાદિ.

Page #148

* તપ ઉચ્ચારણ વિધિ * આ વિધિ વ્રત ઉચ્ચારણ પ્રમાણે જ હોય છે. તેમાં ફક્ત આદેશ બદલાય છે.
> નાણ માંડવાથી માંડીને દેવવંદન કરાવવા, નંદી સંભળાવવી, સમ્યકત્વ ઉચ્ચરાવવાની ક્રિયા વ્રત ઉચ્ચારણ વિધિ મુજબ જ કરવી તેમાં દ્વાદશ વ્રત આરોવાવણીને બદલે તપ આરોવાવણી બોલવું પછી...
ખમાદઈ, ઇચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી તુમ્હ અર્લ્ડ વીશસ્થાનક (અથવા જે તપ શ્રાવકને ઉચ્ચરવું હોય તે કે તે-તે બધાં તપના નામો બોલવા) તપ ઉચ્ચરાવોજી. – પછી (ગુરુ.) નવકાર બોલવા પૂર્વક તે-તે તપને ત્રણ વખત ઉચ્ચરાવે.
* વીશસ્થાનક તપનો આલાવો જ અહä ભંતે ! તુમ્હાણ સમીવે ઇમ વીશસ્થાનક તવં ઉપસંપન્જામિ દધ્વઓ, ખિત્તઓ, કાલઓ, ભાવઓ દāઓર્ણ ઇમ વીશસ્થાનક તવં, ખિત્તઓર્ણ ઇન્થ વા અન્નત્યં વા, કાલણ, જાવ દસવરિસાઈ (છ માસમાહિ વીશસ્થાનકની ઓળી ૧) ભાવણ ગહિયભંગેણં (છઠ્ઠઉપવાસ, આયંબિલ, નીવી, એકાસણાદિક) અરિહંતસખિયે સિદ્ધસખિય, સાહસખિયે, દેવસખિયે અપ્પસખિયે, ઉવસંપન્જામિ (ગુરૂ-નિત્થારપારગાહો) કહે.
*િ સૂચના :- ગુરુ મ. તપ ઉચ્ચરાવતી વખતે આલાવો ઉપર મુજબ જ બોલવો પણ વીશસ્થાનક તવંને સ્થાને જે-જે તપ હોય તે-તે તપના નામ બોલવા.]
(૧૫૧)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #149

(૧૫૨)
* તીર્થમાળ પહેરાવવનો વિધિ *
પહેલા નાણને ત્રણ નવકાર ગણવાપૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી. પછી ખમા૦ દઈ ઇરિયાવહી પડિક્કમી એક લોગસ્સનો કાઉ૦ કરી પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.
વિધિસંગ્રહ-૧ -(પદપ્રધાન વિધિ)
ખમા૦ દઈ ઇચ્છા૦ સંદિ∞ ભગત મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ કહે પડિલેહો. શિષ્ય કહે ઇચ્છું.
પછી ખમા૦ દઈ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં તીર્થમાલ ઓરાવાવણીય નંદિકરાવણીય વાસનિક્ષેપ કરો, એમ જ્યારે શિષ્ય કહે ત્યારે ગુરુ ત્રણ નવકાર ગણવાપૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે.
પછી ખમા∞ દઈ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમાં તીર્થમાલ આરોવાવણીય નંદિકરાવણીય દેવ વંદાવેહ એમ કહે ત્યારે ગુરુએ શિષ્યને પોતાના ડાબા પડખે રાખી આ પુસ્તકના પૃ-૧૮ થી ૨૧માં લખ્યા પ્રમાણે ચૈત્યવંદનથી માંડી સંપૂર્ણ જયવીયરાય પર્યંત
વિધિ કરાવવી.
તે પછી નાણને પડદો કરાવી, વાંદણા બે દેવા.
પછી ખમા∞ દઈ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમાંં તીર્થમાલ આરોવાવણી, દેવવંદાવણી, નંદિકરાવણી, નંદિસૂત્રસંભલાવણી કાઉસ્સગ્ગ કરાવો. ગુરુ કહે કરેહ. શિષ્ય કહે ઇચ્છે તીર્થમાલઆરોવાવણી, નંદિકરાવણી, દેવવંદાવણી, નંદિસૂત્રસંભલાવણી કરેમિ
કાઉસ્સગં.
ગુરુ પણ ખમાજ દઈ ઇચ્છાઇ સંદિ∞ ભગવન્ ! તીર્થમાલ આરોવાવણી નંદિસૂત્ર કઢાવણી કાઉસ્સગ્ગ કરું ? ઇચ્છું, તીર્થમાલ આરોવાવણી, નંદિસૂત્ર કઢાવણી, કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ કહી ગુરુ-શિષ્ય બન્ને જણે લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ગ સાગરવરગંભીરા સુધી કરી પારી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો.

Page #150

પછી શિષ્ય ખમાતુ દઈ કહે ઇચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી નંદિસૂત્ર સંભળાવોજી. ગુરુ કહે સાંભલો. શિષ્ય કહે ઇચ્છે. પછી ગુરુ ખમા દઇ કહે નંદિસૂત્ર કરું. પછી ગુરુ ઊભા રહી ત્રણ નવકાર છૂટા છૂટા ગણવાપૂર્વક તેના મસ્તકે ત્રણ વાર વાસક્ષેપ નાંખે. ગુરુ નિત્થારપારના હોહ કહે ત્યારે શિષ્ય ઇચ્છું કહેવું.
પછી ખમા દઈ ઇચ્છકારી ભગવન્! તુહે અડું તીર્થમાલ આરોહ. ગુરુ કહે આરોમિ. (અત્રે સંઘવીને માલ પહેરાવવી.) ખમા૦ દઈ શિષ્ય કહે સંદિસહ કિં ભણામિ ? ગુરુ કહે વંદિતા પહ.
ખમાદઈ શિખ્ય કહે ઇચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અડું તીર્થમાલઆરોવિયં ઇચ્છામો અણુસલ્ડિં. ગુરુ કહે આરોવિયં આરોવિયં ખમાસમણાણે હત્થરં સુત્તેણં અત્થણં તદુભાયેણે સમ્મ ધારિજ઼ાહિ ગુરુગુણહિં વૃદ્ધિwાહિ નિત્થારપારા હોઠ. શિષ્ય કહે ઇચ્છે.
ખમા૦ દઈ, શિષ્ય કહે તુમ્હાણ પવેઇયં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ. ગુરુ કહે પહ. ખમા દઈ, નાણને નવકાર ગણતા ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી. (આ વખતે સકલ સંઘ વાસક્ષેપવાળા અક્ષત નાંખે) ખમા૦ દઈતુમ્હાણું પડયું સાહૂણં પવેઇયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ, ગુરુ કહે કરેહ. શિષ્ય કહે ઇચ્છે.
ખમા) દઈ, ઇચ્છકારી ભગવન્! તુહે અડું તીર્થમાલ આરોવણથં કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અર્થે કહી એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ગ સાગરવરગંભીરા સુધી કરી પારી લોગસ્સ કહેવો.
પછી ખમા દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડમ્ માંગે. પછી શિષ્ય ખમા દઈ કહે ઇચ્છકારી ભગવન્! હિતશિક્ષા પ્રસાદ કરોજી. (ગુ. હિતશિક્ષા આપે)
-*
*
(૧૫૩)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)

Page #151

(૧૫૪)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ) * શ્રી સ્થાપનાજી ફળ * [બૃહદ્ યોગવિધિ પુસ્તકમાં શ્રી સ્થાપનાજીનું ફળ છપાયેલ છે.
અમો તેને વર્તમાન ભાષામાં પરિવર્તીત કરી અહીં રજૂ કરીએ છીએ.] O રાતા સ્થાપનામાં જો કાળી રેખા હોય તો તે સ્થાપનાજી નીલકંઠ કહેવાય છે.
તેનું ફળ :- ઘણું સુખ ઉપજે, વિદ્યા ઘણી આવે, આયુષ્ય લાંબુ મળે, જેમની પાસે રાતા સ્થાપનાજી હોય તે સ્થાપનાજી
જોનાર મોહીત થાય. 0 અડધા રાતા અને અડધાં પીળા સ્થાપનાજીનું ફળ :
આ સ્થાપનાજી ધોઈને તેનું પાણી પાવાથી કોઢ રોગ જાય, આંખનો દુઃખાવો અટકે. 0 પીળા સ્થાપનાજીમાં સફેદ રેખા હોય તો તેનું ફળ
આ સ્થાપનાજી ધોઈને પાણી પાવાથી શૂળ રોગ જાય – સર્વ રોગ દૂર થાય. O નીલા સ્થાપનાજીમાં પીળા ટપકા હોય તો તેનું ફળ
આ સ્થાપનાજી ધોઈને પાણી પાવાથી બધાં જ ઝેર ઉતરી જાય. 0 ઘી વર્ણવાળા સ્થાપનાજીનું ફળ
આ સ્થાપનાજી ધોઈને પાણી પાવાથી સૂચિકા રોગ જાય, ઘી નો લાભ થાય, પુત્રવંશ વધે. 0 મોરપીંછી જેવા સ્થાપનાજી હોય તો ઇચ્છિતને દેનારા થાય.
Jain Education Intemational

Page #152

O કાળા બિંદુવાળા સ્થાપનાજી હોય તો - ચિંતવેલ કામ થાય, ભય ન લાગે, 0 એક આવર્તવાળા સ્થાપનાજી લોહીવા મટાડે, બે આવર્તવાળાથી ઉંદરની ઝેર ઉતરે, ત્રણ આવર્તવાળા આનંદ આપનાર
થાય, ચાર આવર્તવાળા સર્વનાશ કરે, પાંચ આવવાળા ભયનો નાશ કરે, છ આવર્તવાળા રોગને ઉત્પન્ન કરે, સાત આવર્તવાળા ઉત્તમ કહેવાય. સ્થાપનાજીની કસોટી કઈ રીતે કરવી? સાંજે કોરા કોળીયામાં દૂધ ભરવું, તેમાં સ્થાપનાજી ડૂબાડવા. સવારે જોતા જો-દૂધમાં લાલ છાયા દેખાય તો ધનવૃદ્ધિ થાય, કાળી છાયા દેખાય તો ઝેર શમે, પીળી છાયા દેખાય તો તેના વડે કમળો, આમવાત મટે, રાજમાં માન મળે, નીલી છાયા દેખાય તો તાવ, પિત્ત, આંખનો રોગ મટે, જો દૂધ વિતરણ થાય તો શુળરોગ મટાડે, જો દૂધ જામી જાય તો અતિસાર મટાડે.
વર્ધમાન વિદ્યા- ઓમ નમો ભગવઓ અરહઓ સિઝલ મે ભગવાઈ મહઈ મહાવિજા વીરે મહાવીરે જયવીરે સણવીરે વદ્ધમાણ વીરે જયંતે અપરાજિએ સ્વાહા
(-શ્રી મહાનિશીથ સૂત્ર)
(૧૫૫)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #153

(૧૫)
વિધિસંગ્રહ-૧-(પદપ્રધાન વિધિ)
Jain Education Intemational

Page #154
III. T . I . I T III,III કે કે તા પ્રમોદ સૂરીશ્વરજી મ. સા.ની કી પૂણ્યપ્રભાવી નિક આચાર્ય દેવ શ્રી જી.) દ્રવ્યસાય મુનિશ્રી દીપરના સાગરજી ની પ્રેરણાથી શ્રી MIUMાપુ ની રક્ષા '(વ્હાય સેન્ટર, ખાનપુર, અમદાવાદ.) તરફથી છા છાણggggggggggggggggggggggggછાખાચ્છાષ્ટ્ર