Book Title: Shraddh Vidhi Prakaran
Author(s): Somsundarsuri
Publisher: Shantichandrasuri Jain Gyamandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022172/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI zrAddhavidhi praka jIvayA jinamaMdira zrAvaka-zrAvikA - sAdhu-sAdhvIjI. jinabiMba jrIbone annadAna jina Agama. saMpAdaka 'siddhAMtaniSTha paramapUjya AcArya bhagavaMta zrImad vijyasomasuMdarasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jIta-hI2-buddhi-tilaka sadgurubhyo namaH pUjya prazAntatapomUrti AcAryadeva zrImad vijayazAnticandrasUrIzvara sadgurubhyo namaH siddhAMtaniSTha pa. pU. A. bha. zrImadvijayasomacaMdrasUrIzvara sadgurubhyo namaH tapAgacchIya samartha vidvAna zrI ratnazekharasUrijI viracita zrI zrAddhavidhi prakarNA mULa saMskRta chAyA ane tenI svopanna "zrAddhavidhi-kaumudI" nAmaka TIkAno gurjara anuvAda F 7 saMpAdaka siddhAMtaniSTha parama pUjya AcArya bhagavaMta zrImad vijayasomasuMdarasUrIzvarajI mahArAja Wan O prakAzaka zrI zAMticaMdrasUri jaina jJAnamaMdira sarvodayanagara sosAyaTI, zAhapura daravAjA bahAra, amadAvAda-4. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ?i prAptisthAna dira adhyApaka sureza Ara. zAha zrI zAMticaMdrasUri jaina jJAnamaMdira sarvodayanagara sosAyaTI, zAhapura daravAjA bahAra, amadAvAda-4. - saMpAdaka kri) siddhAMtaniSTha parama pUjya AcArya bhagavaMta zrImad vijayasomasuMdarasUrIzvarajI mahArAjA itRtIya AvRtti ke vIra saM. rapara6 vi. saM. 2016 (kiMmata : rUA. 80-00 ke mudraka ke siddhArtha prinTarI 2293/1, rAyapura daravAjA bahAra, koTanI rAMga, bhUtanI AMbalI, amadAvAda-1. phonaH 2144983. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA A saMsAra anAdino che, ane anaMtakALa rahevAno che. A jagatamAM jIva paNa anAdino che, jIvane karmano saMyoga paNa anAdino che, karmasaMyoganA yoge ja A jIva cAra gatirUpa saMsAramAM anAdikALathI paribhramaNa karI rahyo che. A saMsArathI mukata thavA mATe paramopakArI zrI vItarAga-paramAtmAe batAvela dharmane prApta karanArA ghaNA jIvo apUrva vIrSollAsathI karmano sAmano karI saMsArathI vimukata banI avyAbAdha zAzvata sukhane pAmyA che. zrI vItarAga dharmanI ArAdhanA karavA mATe traNa muddAo khAsa dhyAna kheMcavArUpa lakSamAM rAkhavA joIe. 1. zAstranI AjJA, 2. jJAninI nizrA, 3. vidhipUrvakanI dharmanI pravRtti. A traNa hakIkato lakSamAM rAkhI jo vItarAga zAsananI ArAdhanA thAya to bhAre karmI jIva paNa alpakALa mAM mokSanA adhikArI banI zake che. jainakuLamAM janma pAmI vividha dharmonI ghaNA ghaNA bhavomAM ArAdhanA karavA chatAM uparanI traNa bAbato lakSamAM na rAkhanAra samakitano paNa lAbha meLavI zakato nathI. A kALamAM gatAnugatikatAe dharma-ArAdhanAo vadhu pramANamAM thavA lAgI che. jenA yoge bahulatAe dharmano anAdara ane dharmamAM thatI avidhio dharmanA sAcA mahattvano prAya: nAza karanAra bane che. A che-vartamAna kAlIna bahula saMsArI jIvonuM lakSaNa zAstramAM paNa kahela che ke - AsannasiddhijiANaM, vihi pariNAmo hoi sayakAlaM / vihicAo avihibhatti, abhavajIa dUrabhavvANaM / / 1 / / artha-Asanna eTale thoDAkALamAM ja mokSagAmI AtmAone vidhino pariNAma sadAkALa hoya che. ane vidhino tyAga, anAdara upekSA-avidhimAMja bhakitano rAga, e abhavyo ane dubhavyonuM lakSaNa che. sUripuraMdara sahastrAvadhAnI pU. munisuMdarasUri mahArAja upadeza ratnAkara nAmanA graMthanI zarUAtamAM ja batAve che ke - mokSane ApanAra dharma mokSa Ape ja, paNa dharma yogya hovo joIe, dharmane grahaNa karanAra paNa yogya ja joIe, dharmane ApanAra paNa yogya ja joIe, dharmanI grahaNa-svIkAra vidhi paNa yogya ja joIe. ahIM prathama vAta e che ke-dharma yogya joIe, kAraNa ke, kapaDAM ujjavaLa banAvavA gaTaranuM malinatAvALuM pANI levAya to ulaTAM kapaDAM kharAba kare, paNa kapaDAMno mela dUra karavA nirmala-cokhuM pANI ja kAma Ape che. . tema anAdi karmanI malinatAthI AtmAne ujjavala banAvavA dharma paNa zaMkAkAMkSA Adi doSonI malina vAsanAvALo na joIe, paNa kevaLa saMvega-nirvedAdi lakSaNovALo eka ja mokSanI apekSAvALo joIe. . bIjI vAta e batAvI che ke, ujjavala dharma ApanAra paNa yogya ja joIe, ayogyathI grahaNa karAyela sAco dharma paNa vikRtine pAmavA yogya bane che, kAraNa ke cokhA pANIno bharela caMDALano kUpa sajjanone pANI pIvA yogya nathI ja banI zakato. pU. upAdhyAyajI yazovijayajI mahArAja paNa Ama ja kahe che ke - "zAnadarzana caraNa guNa vinA, je karAve kulAcAra re! luMTIyA teNe jaga dekhatAM; kihAM kare loka pokAra re svAmI. trIjI vAta e batAvI che ke dharma-yogyane ja apAya, paNa dharmanI yogyatA rahitane dharma ApavAmAM anarthanuM kAraNa bane che. jema kAcA ghaDAmAM nAMkhela pANI ghaDAno vinAza kare che ane pANI paNa vinAza pAme che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothI vAta e samajAvI che ke, dharmane je te rIte sagavaDatAe ke agavaDatAe avidhie grahaNa na karAya. jema maMtra auSadhi Adi paNa vidhipUrvaka ja phaLa ApanAra bane che; kahyuM che ke-pAMcame Are jema viSa mAre, avividoSa tima lAge." pU. yazovijayajI mahopAdhyAya jaNAve che ke, jema viSa mAre che, tema avidhidoSa paNa pAMcamA ArAmAM AtmAne paTakanAra che. kaDaka ArAdhanAo karanAra paNa avidhithI saMsAra phaLane prApta karanAra thayA che evA dAkhalAo che. zrI jaijJakulamAM janma ane zrI vItarAgadevanI oLakha thavI-A prabaLa puNyodayathI bane che. AvA puNyavALo AtmA potAnA haiyAmAM dharma rAkhIne ja jIvana jIvavAnuM kadApi paNa bhUle nahi. dharmane samajanAra Avo vItarAgano upAsaka AtmA prabhu vItarAga deve samajAvela puNya-pApa ane pUNya-pApanA mArgano sAco jANakAra bane che; praNaya-pApa, Aloka-paraloka, AtmA-Adine samajavA mATe vItarAgadevanI vANI ja AdhArabhUta che, ane vItarAganI vANI te ja Agama, te ja zAstra bhavyAtmAone jIvana jIvavAmAM sahAyarUpa eka divyacakSu gaNAya che. zAstranA jJAnarUpa divyacakSuvALo bhavyAtmA viSaya ane kaSAyarUpa saMsAranA rasamAM aTavAyela hoya to paNa saMsAranI asAratA ane viSaya-kaSAyanA dArUNa vipAkone samajI zake che: apasatthA ya je jogA pariNAmA ya dAruNA kAraNa ke aprazasta saMsAra vadhAranAra viSayarUpa je yogamAtra vipAke dArUNa che. A rIte saMsAranI asAratAne samajIne prAya: tevo AtmA saMsArathI udvigna banyA vinA rahe nahi. saMsArathI udvigna banela AtmA-saMvega, nirveda Adi samyagdarzananA lakSaNo pAmI saMsArano aMta lAvanAra bane che, saMsAra pratye vairAgI banela AtmA potAnA AtmAne saMsArathI mukta banAvavAnA upAyarUpa dezavirati, sarvavirati Adi dharmanA sAcA svarUpane oLakhanAra bane che ane tevA mArgane AcaravAnI eka ja bhAvanAmAM tamannAvALo bane che. mAtra saMsArathI sarvathA chuTavA mATe saMsArathI mukta thavAnA upAyane jANavA mATe vidhivata AgamaprajJaAgamakazaLa Agama-zravaNanA upAyone jANe ane pachI yathAzakaya saMsAra-muktinA upAyamAM aDaga merU jevo nizcala zraddhAvAnuM bane, ane e ja eka upAyanI ArAdhanAmAM tatpara bane, eja eka pavitra hetuthI mana, vacana ane kAyAnI pravRtti karAvavA tathA tenI anumodanA karavAnuM zrI jainazAsanamAM anekAneka graMthomAM bALajIvonA upakArane mATe jJAnI bhagavaMtoe batAvela che, ane te badhAMye Agamokta vidhAna eka ja mokSanA upAdeya kAraNane lakSamAM rAkhIne AcaravA joga che. te AgamazAstranI gahanatAne kAraNe najIkanA pUrvAcAryoe alpamativALA jIvonA bodhanI sahelAI mATe AgamanA sArarUpe aneka prakIrNagraMtho banAvI dravyAnuyoga ane caraNa karaNAnuyoganA viSayarUpa dharmane samajAvIne niraMtara apramAdIpaNe dharmanI avicchinna ArAdhanA karavA ghaNI dhaNI bhalAmaNa karI che. A kAraNathI parama puNyodayathI jainazAsanane prApta karanAra ghaNA jIvone dharma ArAdhanAnI bhAvanA jAge che, ghaNA jIvo pApabhIru paNa hoya che, bhadrakabhAvI jIvo paNa dharmanI ArAdhanA mATe lagabhaga dekhAdekhIthI dharmapravRtti karanAra banI jAya che. tevA jIvone ATalI sUcanA dhyAnamAM rAkhavA yogya che. 1. dharmanA jJAna mATe, dharmanI sAcI samajaNa mATe, vartamAnakALanI Avazyaka ArAdhanA mATe jJAnI puruSoe AgamanA sArarUpe ghaNAM prakaraNo banAvyAM che. je vAMcavAthI sAcI samajaNa sAthe sAco mArga jarUra prApta thaze-e eka niHsaMdeha vAta che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAnakAle sarva saMghane mAnya evA pUrvAcAryonA banAvela keTalAka graMtho prati dhyAna khecAya mATe jaNAvAya che. 1. zrAddhavidhi-graMtha 2. vaMditA sUtranI TIkAnuM bhASAMtara apara nAma arthadIpikA 3. dharmaratna prakaraNa be bhAga, 4. dharmasaMgraha be bhAga, 5, upadezaprAsAda bhASAMtara-pAMca bhAga, 6. pU. yazovijayajI mahopAdhyAya racita TabAnA bhASAMtara, devendrasUrikRta traNa bhASya sAthe. A uparAMta mahApuruSoe bAla jIvo mATe dravya caraNa karaNAnuyoganA daLadAra samajapUrvakanA aneka prakaraNothI bharela prakaraNaratnAkara cAra vibhAga rUpe keTalAka varSo pahelAM bhImazI mANeka taraphathI chapAyela che, anubhava jJAna mATe ghaNA ja uttama koTInA viSayo TabArtha sAthe ApelA che je vAMcavA lIdhA pachI choDavAnuM mana thAya nahi evA che. Aje chApAMo ane novela DhabanAM pustako navA navA DhabanA blokothI, citrothI, bhASAthI, tochaDA hAsyAspada zabdothI bharapUra vAMcana joradAra vadhI rahela che, kevaLa dharmanA nAme AvAM vAMcana jIvanamAM jarA paNa saMvega-nirvedanA kAraNarUpa banatAM nathI, dharma ghelachA vadhu pramANamAM vadhI rahela che vaLI Aje paramopakArI AptapuruSonA graMthonI upekSAthI mahAna AptapuruSonI oLakhANa, teonA jIvananI saMyamasuvAsa, teonI aDaga-zraddhA Adi kaMI paNa jANavA maLe tevuM prAyaH ochuM thaI rahela che A eka duHkhada vAta che, Apta puruSonA graMthonI avagaNanAthI sAcA ane vidhi kathita mArgathI dhajIvo zruta thatA jAya che. tyAre TuMkamAM-jinadarzana, vaMdana-pUjana guruvaMdana pUjana dharmanI vividha ArAdhanAonA ane jIvanaparyatanA zrAvakulanA vahevAra ane dharma AcArone batAvanAra zrAddhavidhi graMtha mahAna upakArI che. zrAvakadharmanA vidhi mArgo mATe A zrAddhavidhi graMtha mahattvapUrNa sthAna dharAve che. A mULa graMtha sattara gAthAno mAgadhI bhASAmAM racAyelo che, mAtra sattara gAthA pramANa A graMthamAM anekAneka ati upayogI viSayo saMkSipta chatAM suspaSTa rIte sAMkaLI graMthakAre kAvyamaya 17 gAthA para lagabhaga poNA sAta hajAra zloka pramANa svopajJa vistRta saMskRta TIkA racI che, viSayo ane prasaMgo para suMdara vivaraNa karIne tene anurUpa hRdayaMgama daSTAMto paNa citArarUpe AlekhyAM che. A graMthomAM (1) dinakRtya, (2) rAtrikRtya, (3) parvakRtya, (4) cAturmAsakRtya, (5) vArSikakRtya ane (6) janmakRtya ema cha vibhAgamAM zrAvakanA AcaraNa dharmanuM bahudhA varNana karavAmAM AvyuM che. lokottara mArganA ekAMta hitane lakSamAM rAkhI laukika-vyAvahArika bodha paNa ghaNo ja uttamottama koTIno ApI yogya yogya sthaLe nIti mArganA suvAkyono upayoga karI graMtho AdinA pramANa ApI prastuta vidhAnane prabaLa puSTi ApavA sAthe potAnI sarvatomukhI pratibhAno paNa paricaya karAvyo che. mULa graMtha racyA pachI graMthakAra zrI ratnazekharasUrIzvarajI ma. sAhebe, vi.saM. 1506 mAM zrAddhavidhi kaumudI nAmanI vistRta TIkA racI hatI. teozrIno janma vi.saM. 14pa7mAM thayo hato. cha varSanI vaye dIkSita thayA hatA. 36 varSanI umare upAdhyAya thayA hatA. 45 varSanI vaye AcArya thayA ane 60 varSanI vaye svargavAsa pAmyA hatA. khaMbhAtamAM bAMdhI nAmanA bhaTTe teozrIne bAlasarasvatInuM birUda ApyuM hatuM. bedarapura (dakSiNa)mAM temaNe mahAna brAhmaNa bhaTTane parAjita karyA hatA. soma saubhAgya kAvya tathA guNa ratnAkara kAvyamAM temanI ujvala kArakirdI, adUbhuta pratibhA ane zAsana prabhAvanA sabhara sakriya jIvananAM darzana thAya che. teozrI yugapradhAna zrI somasuMdarasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya hatA ane zrI saMtikara stotranA racayitA sahastrAvadhAnI A. zrI nisuMdarasUrIzvarajInI pATe AvyA hatA. teozrInI hayAtimAM vi.saM. 1508mAM jinapratimA pUjA niSedhaka lukAmatanI utpatti thaI. AvA mahApuruSe racela A graMtha sajjanonA hAthamAM javAthI kalikAlanA doSe thatI dharmanI hAni, dharmano anAdara ane dharmanI avidhionA doSathI jarUra bacI zakAya ane mokSasAdhaka dharmanI ujvala ArAdhanAno mArga vistRta bane e ja eka zubhAbhilASA. - A. somacari Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (prakAzakIya nivedano vikrama saMvata 2036mAM A zrAddhavidhi graMthanI prathama AvRtti pUjyapAda prAtaH smaraNIya siddhAntaniSTha AcAryadevazrI vijaya somacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI puNya preraNAthI prakAzita thayela. paraMtu thoDA ja samayamAM tenI sarvanakalo khapI javAthI pustaka alabhya banela. pU. AcAryadevazrInI A graMthanI dvitIya AvRtti turata bahAra paDe tema khUba IcchA hatI. paraMtu amArI DhIla-prasAdanA kAraNe e zakaya na banyuM, ane pUjya A.bha. svargavAsI banyA. pachI 2049mAM bIjI AvRtti bahAra paDI. te paNa have alabhya banavAthI atyAre trIjI AvRtti bahAra pADatAM gaurava anubhavIe chIe. | vikrama saMvata 2056nA phAgaNa suda 7 tA. 12-3-2000ne ravivAranA roja gurumUrtinI pratiSThA thaI. tenI smRti nimitte pUjyapAda prAtaHsmaraNIya AcAryadevazrI somasuMdarasUrIzvarajI ma.sA.nI pavitra preraNAthI A tRtIya AvRtti prakAzita thAya che. pa.pU. siddhahasta lekhaka AcAryadevazrI pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAje graMtha ane graMthakAra.. eka paricaya lakhI ApI amArA utsAhamAM vadhAro karyo che. alpa samayamAM svaccha ane suMdara mudraNa karI ApavA badala siddhArtha prinTarIvALA zrI pramodacaMdra navanItalAla gAMdhIne A samaye yAda karyA vagara rahI zakatA nathI. jJAna dravya dvArA pustaka prakAzanamAM mukhyatve sahAyaka bananAra zrI dAMtarAI jaina zve. mU.pU. saMgha zrI dAMtIvADA jaina zve. mU. pU. saMgha zrI hArIja jena vhe. mU. pU. saMgha saMpAdaka siddhAMtaniSTha paramapUjya AcArya bhagavaMta zrImavijaya somasuMdarasUrIzvarajI mahArAjA le Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAntaniSTha pa.pU. A. zrI somacaMdrasUrIzvarajI mahArAja : janma : | : dIkSA: | : paMnyAsa : | : AcArya: | : ravargavAsaH saMvata 1971 | saMvata 1991 | saMvata 2015 | saMvata 2029 | saMvata 2048 zrAvaNa suda-15 | caitra vada-7 mahA vada-10 mahA suda-5 | jeTha suda-10 moTI pAvaDa | pAlitANA bhAbhara bhAbhara zAhapura-amadAvAda dAMtivADA nivAsI zeTha devendrabhAI maNIlAlanA dharmapatni vasumatibenanA upadhAna tapanI smRti tathA gurumUrtinI pratiSThA nimitte A pratikRti darzanArthe samarpaNa tA.12-3-2000. vi.saM. 2056, phAgaNa suda-7 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApanuM ja Apane arpaNa he zAsananA zaNagAra sUrivara! saMyamajIvananA 58 varSanA paryAya daramyAna ApazrIe apUrva ArAdhanA sAdhanA siddhAMtarakSA zAsanaprabhAvanA karI. ApanA jIvanane dhanyAtidhanya banAvyuM. sadAya apramatta ApazrInuM nirmaLa jIvana, jinAjJA pratyenI khumArIvALI ApanI mukhamudrA, harahaMmeza cittaprasannatA vahAvatuM ApanuM mukhAraviMda! A badhA ApanA guNonI suvAsa amArAthI bhUlAya tema nathI. parama vAtsalyamaya gurUdeva!ArAdhanAnI maheka jagatamAM phelAvI, amArA daSTi pathamAMthI amane noMdhArA mUkIne ApazrI vidAya thayA, paNa ApazrI amArA haiyAmAMthI visaryA visarAya tema nathI. he karuNAnA bhaMDAra gurudeva!! pASANa jevA mane ApazrIe zilpI banI potAnI AgavI zailIthI ghaDatara karI mAnava banAvyo. mAnava banelA mane jIvananI kSaNabhaMguratA samajAvI Ape ja vairAgyavAsita banAvyo. vairAgyavAsita mane ApazrIjIe ja vAtsalyanA amIsiMcana sAthe zAstrAmRtanuM pAna karAvI saMyama mArgamAM sthira karyo. parama pUjya, paropakArI, prAtaHsmaraNIya siddhAMtaniSTha pUjya he gurUdeva AcArya bhagavaMta zrI ! A rIte Apa mArA yogakSemamAM satata jAgrata rahetA hatA, te upakAronI koI sImA nathI, e upakAronA RNa adA karavA ApazrI kRpALunA caraNAraviMdamAM nata mastake upakAronI smRtirUpe A zrAddhavidhi" nAmaka pustaka ApanA karakamalamAM sAdara samarpaNa karatAM ApanuM ja Apane arpaNa karI rahyAnI anubhUti mANI rahyo chuM. - Apano sadA RNI AjJAMkita pAdapaghareNu sevaka somasuMdara Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha ane graMthakAra : eka paricaya pU. AcAryadeva zrImad vijayapUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja azraddhAno A yuga che. avidhinI Aje bolabAlA che. dharmanA viSayamAM azraddhA ane avidhi Aje to eTalA badhA vyApaka banatA cAlyA che ke, zraddhA ane vidhinI vAta karavI paNa hAsyAspada gaNAI rahI che. AvA viparIta vAtAvaraNamAM zrAddhavidhi'nuM prakAzana sAmA pUre taravA jevuM hovA chatAM atyaMta AvakArya che. kemake dharmanuM sAcuM phaLa pAmavA mATe zraddhA ane vidhi Avazyaka aMga manAyA che. saMsAramAM vAte vAte zraddhAno Azaro letA ane vAre ghaDIe vidhino Azraya letA vargane zraddhA ane vidhinuM mahattva samajAvavuM paDe ema nathI. AvA mahattvathI supere paricita varga jyAre dharmanA viSayamAM ja azraddhA ane avidhine calAvI levAnI udAsInatA-vRttino bhoga banyo che, tyAre zrAddhavidhi'nuM prakAzana atyaMta upakArI ane upayogI banI rahe che. zrAddhavidhi' graMthanA racayitA tapAgacchIya samartha vidvAna pU. AcAryadeva zrI ratnazekharasUrijI mahArAja che. A mahApuruSano paricaya khUba ja preraka bane evo che : cha varSanI bALavaye dIkSita banelA A mahApuruSa 36 varSanI vaye upAdhyAya ane 45 varSanI vaye AcAryapada pAmyA hatA, temaja 60 varSanI vaye svargavAsI banyA hatA. anekavidha saMskRta-sAhitya-sarjaka A mahApuruSe soma saubhAgya kAvya, guNaratnAkara kAvya Adi racanAo karI che, jemAM ucca-kakSAnuM kavitva jhaLakI raheluM joI zakAya che. zrAddhavidhi mULagraMthanI racanA karyA bAda A mahApuruSe vi.saM. 1506mAM zrAddhavidhi kaumudI' nAmanI TIkA racI hatI. khaMbhAtamAM A mahApuruSane bAla sarasvatInuM birUda maLyuM hatuM. bedarapura (dakSiNa)mAM A mahApuruSe vAdamAM brAhmaNone parAjita karyA hatA. zrAddha vidhikAra zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAje jIvanakALa daramiyAna pratibhA ane puSpAI dvArA jaina zAsananI suMdara sevA bajAvI hatI. teozrI yugapradhAna pU.A. zrI somasuMdarasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna hatA ane saMtika stotranA racayitA sahastrAvadhAnI pU.A. zrI muni suMdarasUrIzvarajI mahArAjanI pATe pratiSThita mahArAjanI racanA hovAthI prastu zrAddhavidhi' graMtha paNa zratarAzimAM eka AgavuM sthAna-mAna dharAve che. graMthakArano ATalo paricaya meLavI lIdhA bAda have A graMtha aMge paNa kaMIka vicArIe : zrAddha zabdano artha zrAvaka thAya che ane vidhi'no artha karaNIya kriyAo-vidhAno thAya che. je graMthamAM zrAvake karavA yogya kartavyo Adino nirdeza thayo hoya, e graMtha zrAddhavidhi' ! A graMthamAM prarUpita viSayonuM siMhAvalokana karIzuM, toya 'zrAddhavidhi'nuM maLeluM nAma sArthaka lAgyA vinA nahi rahe. mULa graMtha prAkRta bhASAmAM che. tenI TIkA zrAddhavidhi kaumudI'nuM zloka pramANa 6 hajAra sAtaso ane ekasaTha thAya che. A graMthano gujarAtI anuvAda prastuta thaI rahyo che, je sAmAnya janatA mATe zrAvaka jIvananA vidhividhAna ane kartavyo samajavA mATe khUba ja upakArI banI zake ema che. Aja sudhI anekavAra punarmudrita banelo A graMtha chelle chelle siddhAMtaniSTha pU. AcAryadeva zrImad vijaya Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA mArgadarzana saMpAdana heThaLa be vAra prasiddha thavA pAmyo hato, paraMtu thoDA ja varSomAM e aprApta banI jatA, enuM punarmudraNa prAraMbhAyuM, paraMtu A prAraMbha pUrNAhuti pAme, e pUrve ja zrI somacandrasUrIzvarajI mahArAjA svargavAsI banI jatA, teozrInA paTTadhara pU. AcAryadeva zrI somasuMdarasUrIzvarajI mahArAjanA saMpAdanapUrvaka A graMtha prasiddhi pAmI rahyo che. kevo A yogAnuyoga ke graMtharacayitA zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjAnA gurudevanuM nAma zrI somasuMdarasUrIzvarajI hatuM ane A gujarAtI anuvAdanA saMpAdakazrI paNa A ja nAma dharAve che ! zrAddhavidhi graMtha 6 prakAzano vistAra dharAve che prathama prakAzamAM zrAvakanA dinakRtyo vistArathI varNavAyA che. A varNana zrAvakanuM svarUpa, pAMca tattvo, enuM phaLa, candra-sUrya nADImAM karavA yogya kAryo, navakAra jApa-vidhi, bhasyAbhaDhya, 14 niyama, azanAdi 4 prakAranA AhAra, jinapUjA vidhi, dAtaNa Adi karavAmAM rAkhavA jevI sAvacetI, jinamaMdirAdinA dravyanI vyavasthA, pUjAnA prakAro, deva-guru saMbaMdhI AzAtanAo, devadravya-sAdhAraNa dravya AdinI samajaNa, guruvaMdanavidhi, vepAra Adi gRhasthocita kAryomAMya karavA yogya viveka, zrAvaka jIvanane zobhAvatI maryAdAo, khAnapAna saMbaMdhI mahattvanuM mArgadarzana : Adi anekavidha vicAraNAothI khUba ja paThanIya/mananIya banI javA pAmyuM che. bIjA prakAzamAM rAtrikRtya aMgenI vicAraNA prastuta che. jemAM sAmAyika tathA devasI-rAI Adi pratikramaNonI vidhi, guru-veyAvacca, svAdhyAya, svajano Adine dharmopadeza ApavAnuM vidhAna, kAmarAga ne kaSAyajaya aMge karavAnI vicAraNA ane dharmInA manoratho Adi muddAo khUba ja vistArathI vivecAyA che. trIjA prakAzamAM parvakRtyonI vicAraNA rajU thaI che. AmAM parva divaso, aThThAIonI vicAraNA, tithivicAramAM udayatithinuM prAmANya, kalyANaka-ArAdhanAnuM mahattva, pauSadhavrata Adi viSayo vivecAyA che. caturtha prakAzamAM cAturmAsika kRtyonA varNanamAM niyamanA prakAro, cAturmAsika abhigraho, cAturmAsika kRtyo aMge ajaina zAstronI sAkSI vagerenuM suMdara vivecana che. pAMcamA prakAzamAM vArSika kRtyo aMge vistArathI samajaNa ApavAmAM AvI che. jemAM sAdharmika vAtsalya Adi kartavyo, AlocanA, AlocanAnA dAtA ane grAhakanuM svarUpa Adi viSayo vistArapUrvaka varNavyA che. chaTho prakAza janmakRtyanA varNanathI sabhara che. A prakAzamAM ghaNI mahattvanI vAtonuM vivecana che. gRhasthanuM nivAsasthAna kevuM hovuM joIe? vagere viSayo eTalA UMDANathI samajAvavAmAM AvyA che ke, enA vAMcanathI zAstrakAroe samyagadaSTi-zrAvakanI dharmArAdhanA kramekrame vRddhigata thatI rahe, e mATe keTalI badhI kALajI lIdhI che, eno kharo khyAla Ave. jIvana-vyavahAramAM upayogI aneka bAbato - uparAMta zrAvake jIvanamAM ochAmAM ochA ekavAra to avazya karavA yogya jinamaMdira nirmANa, jIrNoddhAra, dikSAmahotsava, padasthApanA mahotsava, bhAvazrAvakanuM svarUpa Adi viSayonA varNana sAthe zrAddhavidhi graMtha pUro thAya che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 anAdikAlIna ApaNo saMsAra karma-sarjita che, ene visarjita karavo hoya, to dharmanI zaraNAgati-ArAdhanA svIkAravI joIe. ane dharmanI ArAdhanA mATe traNa cIjo Avazyaka gaNAya. zAstronI AjJA, jJAninI nizrA ane vidhipUrvakanI dharmapravRtti ! AnI sAthaMta jANakArI ApanArA graMthomAM zrAddhavidhi' zreSTha graMtha che. AnA vAMcanathI eka vAta to phalita thAya ja che ke, dharma mokSadAtA hovA chatAM yogyadharma, yogya rIte yogyatA meLavavA ke meLavIne, yogyanI pAsethI grahaNa thAya, to ja dharmanuM parama/carama phaLa mokSa pAmI zakAya. Aje azraddhA ne avidhi vadhI rahyA che, e to ciMtAno viSaya to che ja. paNa ethI ya vadhu ciMtAno viSaya to e che ke, zraddhA ane vidhi taraphanA prema ane pakSapAtamAM paNa moTI oTa AvI gaI che. A oTa TaLI jAya ane zraddhAvidhinA ApaNe pakSapAtI banI jaIe, toya ApaNo beDo pAra thaI jAya. ane AvA pakSapAtI banavA mATe A graMthanuM vAMcana khUba ja upayogI/upakArI banI raheze, e niHzaMka che. saMgha ane samAja hoya, tyAM samasyA ane savAlonuM astitva kaMI bahu AzcaryakArI na gaNAya ! paNa eno ukela darzAvanArA zAstro ane zAstrAnusArI mArgadarzana ApanArA guru bhagavaMto vidyamAna hovA chatAM e savAlo/samasyAo UbhI ja rahe, ene to AzcaryonuM Azcarya gaNAvI zakAya AjanA vAtAvaraNamAM AvA Azcaryo ochAvattA pramANamAM ghaNe sthAne jovA maLe che. devadravya kone kahevAya? AratI AdinA caDAvAonI upaja kayA khAte jAya? gRhamaMdira rAkhanAre zI zI kALajI rAkhavI joIe? svadravyathI pUjA karavAnI bhAvanA-bhakti hovA chatAM zakti na hoya, to prabhu pUjAnuM kartavya kaI rIte adA karavuM joIe? sapta kSetranI vyavasthA kevI hovI joIe? pUjArI kevo hovo joIe ane enA jIvananirvAhanI vyavasthA kayA dravyamAMthI karavI joIe ? AvA badhA savAlonuM spaSTa mArgadarzana ApatA A graMthanA trIjA prakAzamAM varNita parvakRtya' vibhAganuM barAbara vAMcana karavAmAM Ave, to AjanA bahu carcita tithi praznano ukela paNa hAthaveMtamAM ja jaNAya. tithinI vadhaghaTa Ave tyAre kaI tithine pramANa gaNavI? ArAdhanA AdimAM udayatithinuM prAmANya zA mATe gaNavuM? AnI sacoTa ane suMdara mAhitI ApavAmAM AvI che. Ama, zrAddhavidhi kharekhara eka anupama graMtha che. zrAvaka jIvanane zobhAvI zakavAnI kSamatA A graMthamAM che. zrAvakanuM dhyeya sarvavirati-saMyama ja hoya, paNa azaktinA kAraNe e sarvavirati svIkArI na zake, to sarva viratinA svIkAranI zakti keLavavAnA mudrAlekhapUrvaka e dharmArAdhanA kaI rIte kare ? ATaluM ja nahi, e potAno gharasaMsAra paNa kaI rIte calAve? enuM mArgadarzana A graMthanA 400 pRSThomAM Thera Thera jovA maLe che. ethI A graMthanuM prakAzana kharekhara upayogI ane upakArI thaI paDaze. zrAddhavidhi'nA vAMcana-mananathI jaina saMghamAM zraddhAnuM vAtAvaraNa vadhu vegIluM bane, AvuM vAtAvaraNa zrAddhone janma Ape ane enI dharmakriyAo vidhiyukta' bane, evI kalyANa kAmanA sAthe zrAddhavidhi nA prakAzananuM saharSa svAgata ArAdhanA bhavana, pAchiyAnI poLa, AcArya vijayapUrNacandrasUri rIlIpha roDa, amadAvAda-1. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathAkArayukta jina maMdira dAMtarAI (rAja.) aMjana salAkA pratiSThA saM.2054 jeTha suda -10 tA. 4-6-1998 punita nizrA 'siddhAMta niSTha pa.pU.A.de.zrI somacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA paTTavibhUSaka pa.pU.A.bha.zrI. somasuMdarasUrIzvarajI mahArAjA saujanya: dAMtarAI jaina saMgha. dAMtarAI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zrAddhavidhi prakaraNa saTIkanA gujarAtI anuvAdanI viSaya-sUcI viSaya viSaya prathama prakAzaH dinakRtya |kamalabaMdha gaNavAnI rIta ... TIkAkAranuM maMgalAcaraNa ........ zrI navakAramaMtrano prabhAva ........ TIkA karavAnuM prayojana 1 pAMca akSarano maMtra gaNavAno vidhi ......... graMthanuM maMgalAcaraNa rajApano prabhAva A graMthamAM je je kAronuM varNana navakArano mahimA ane phaLa karavAnuM che, tenAM nAma 3]navakArathI thatA A lokanA phaLa upara bhuvanabhAnu kevaLInA jIva vizvasenanuM dAMta , 4|zivakumAranuM dAMta varAhamihiranI kathA navakArathI thatA paralokanA phaLa upara gAmaDAnA kulaputranuM daSTAMta ..... vaDanI samaLInuM daSTAMta . zrI AdrakumAra dharmajAgarikA zrAvakanA ekavIza guNa kAyotsarga karavAnI rIta zukarAjanI kathA 11 svapnavicAra zukarAjanA pUrvabhavanuM vRttAMta ........ rara prAtaHkALa vidhi zatruMjayatIrthanAM ekaso ATha nAmo 25 niyama levAno vidhi kathAntargata zrI dattakevalIno pUrvabhava ...... 32 sacitta, acitta ane mizra vastuonuM svarUpa daza prakAranAM satya 45| sarva vastune sAmAnyathI pariNamavA zrAvakanuM svarUpa tathA vezyA dvArA dravyakriyA..... 63|(badalavA)nAM kAraNa . bhAvazrAvakanA traNa bheda ********* 64 ATo (loTa) mizra thavAnI rIti ..... surasundarakumAra zeThanI pAMca | |pakuvAna AzrayI kAla-niyama ........ strIonAM daSTAMta 64)dahIM, dUdha ane chAzano vinAzakAla .... zrAvakanA prakAra 67 dvidaLa kone kahevuM? zrAvaka zabdano artha 69 abhakSya kone kahevAM? jAgRta thavAno samaya ane prAtaHvicAraNA.... 71|ukALelA pANInI rIti ... jAgRta thatAM tapAsavAnAM tattvo tathA caMdra sUrya nADI 72/acitta jaLa kayAM sudhI rahe tenuM kALamAna ..... pAMca tattvanI samaja 73|sarva sacittano tyAga karavA upara aMbaDa tattvono anukrama 73|parivrAjaka (tApasa)nA sAtaso ziSyonuM daSTAMta tattvono kALa 73 cauda niyama dhAravAnI vigata ......... tattvamAM karavAnAM kAryo 73 paccakhANa karavAnI rIta tattvonuM phaLa 74|ezana, pAna, khAdima, svAdimanuM svarUpa ..... candranADI vahetI hoya tyAre karavA yogya kAryo 74]aNAhArI cIjonAM nAma ........ sUryanADI vahe te samaye karavA yogya kAryo 74 paccakakhANanAM pAMca sthAna bheda ...... sUryanADImAM vizeSa karavA yogya kAryo ....... 75 jinapUjA karavA mATe dravyazuddhi ...... namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa ..... 76 laghunIti vaDI nIti karavAnI dizA ... navakAra gaNavAnI rIta 76|prabhAtanI saMdhyAnuM lakSaNa ........ *. 96 ....... Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 * 118 1ra 126 128 sAyaMkAlanI saMdhyAnuM lakSaNa ...... 102]nirmAlyanuM lakSaNa maLamUtra karavAnA sthAna 102] pUjAnA traNa prakAra .......... 119 sAdhu ma. AzrayI laghunIti-vaDInIti devapUjA vakhate saMjJA karavAthI paNa karavAnI dizA 103] pApa lAge che te upara jINahAkanuM dAMta 120 saMmUchimanI utpatti kArabiMba ane samavasaraNabiMba pUjA ......... dAtaNa karatAM zubhasUcaka agamacetI mUlanAyakanI prathama pUjA karavA dAtaNanuM pramANa ane te karavAnI rIti ...... 104|saMbaMdhe zaMkAkArano prazna . dAtaNa na karavA viSe mUlanAyakanI pahelI pUjA karavAno vagara dAtaNe mukhazuddhi karavAnI rIti doSa na hovA saMbaMdhI uttara dAtaNa aMge mArgadarzana pratimAjInI sAcavaNI ... 123 dAtaNanI cIrI pheMkavAthI jaNAtI agamacetI 105 snAtrajaLa aMge 124 dAtaNa karavAnA niSedha viSe 105 agrapUjA adhikAra 125 vALa samAravA viSe ....... 105navaidyapUjA dararoja potAne ghera darpaNa jovAthI agamacetI ...... 105rAMdhelA annathI paNa karavA vize ....... 125 snAna karatAM jaNAtI agamacetIo 106/naivedyapUjAnA phala upara daSTAMta .............. snAna karavAno jarUrI samaya . 106 naivedya caDhAvavA saMbaMdhI zAstronAM pramANa 126 hajAmata na karAvavA viSe ....... 106|bhAvapUjAno adhikAra ... ......... 127 snAna viSe. 106 caityavaMdanananA bheda 127 gaMgA kone zuddha kare che tenuM udAharaNa ........ 107|sAta vakhata karAtA caityavaMdana ............ bhAva-snAnanuM svarUpa ....... traNaavasthAnI bhAvanA ........... pUjA viSe AzAtanA karavAthI sAmagrInA bhede pUjAnA prakAro .... thatA nukazAna viSe dAMta ..... | paMcopacArikI pUjA pUjA karatI vakhate kevAM vastra joIe ....... akhopacArikI pUjA uttarAyaNa kevuM vAparavuM sarvopacArikI pUjA bIjAnuM vApareluM vastra na vAparavAnuM daSTAMta ... 110| pUjAnA sattara bheda 130 pUjAmAM dravyazuddhi ........... 111|pUjA saMbaMdhI upayogI sUcano pUjA mATe bhAvazuddhi 111]ekavIza prakArI pUjAno vidhi derAsaramAM praveza karavAno krama 111] ekavIza prakArI pUjAnAM nAma jinamaMdira javAno vidhi ... 112| azubha vastu varjana dazArNabhadra rAjAnuM daSTAMta ....... 112/snAtrapUjA bhaNAvavAnI rIti. 132 batrIzabaddha nATakanAM nAma 114| zAntijaLa aMge sAmAnya purUSone derAsare javAnI vidhi ...... ...... 115]luNa utAravA aMge .. 134 zrAvakanA paMcAbhigama 116| AratI maMgaLadIvA aMge ....... rAjAnA paMcAbhigama 116| kevI pratimA pUjavI ? ...... nisIhi 11 caitya saMbhALa tathA nirdhananI dravya bhAvapUjA... 137 pradakSiNA devAnI rIta ...... 116] pUjAmAM dhAravA yogya behajAra cummotera bAbato 138 navaaMganI caMdanAdikathI pUjA .......... 117|citrakAranuM daSTAMta .. 140 pahelAMnI karelI pUjA ke AMgI avidhie karavA karatAM na karavuM sAruM utArI pUjA thAya ke nahIM ? 118 e vidhAna aMge ... .... 142 130 130 132 .............. 132 134 13pa 136 ** 0rAta Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 ****. 176 185 avidhithI thatA alpa lAbha upara daSTAMta .... 143|devadravya vyavasthita ApavA aMge ...... traNa prakAranI pUjAnuM phala 143 maMdirano dIvo vAparavA aMge UMTaDInuM daSTAMta 177 dravyastavanA be bheda 144 daherAsaranI sAmragIno upayoga ***********. 177 pArakI pUjA upara dveSa rAkhavA | thoDA nakarAthI ujamaNAmAM vastuo saMbaMdhI kuMtalArANInuM daSTAMta 145 mUkavA aMge lakSmIvatInuM daSTAMta ....... .. 178 bhAvastavano adhikAra 146 varadaherAsaramAM caDhAvelA akSatAdinI vyavasthA 179 dravya ane bhAvastavanuM phala ................ 146] pArakuM dravya na vAparavuM ......... 180 dravyastavamAM thato Azrava gaNavA lAyaka nathI 146 puNyArthe kADheluM dravya kema vAparavuM? ...... pUjAnA manorathathI paNa thatuM puNya ........... 147|sAdhAraNa dravya vAparavAmAM viveka ............. 180 trikALapUjA .............. 147|mAtA-pitAdi aMge to puNya jIvatAM ja karavuM 181 pUjAmAM bahumAna vidhi - upara caturbhagI ...... 148| tIrthayAtrA aMge kADheluM dravya ... ........... 181 anuSThAna 149 paccakkhANano vidhi ..... 182 vidhi-bahumAna upara dharmadatta nRpanI kathA .... 150 guruvaMdananuM phaLa .. 182 dharmadattano pUrvabhava 15ra guruvaMdananA prakAra ane vidhi ........... 182 derAsaranI ucita ciMtA, sArasaMbhALa 160| paccakhANanuM phaLa AzAtanAnA prakAra 161] dhampilakumAra tathA draDhaprahArInI kathA 183 jJAnanI AzAtanA 161 guru pAse kema besavuM? 185 devanI AzAtanA 161|dezanA sAMbhaLavAnI rIti .... devanI jaghanya 10 AzAtanAo 162 dezanA zravaNanA lAbho devanI madhyama 40 AzAtanAo 162| pradezI rAjAnuM dRSTAMta ....... devanI utkRSTa 84 AzAtanAo 162 AmarAjAnI kathA 187 bRhabhAgyamAM batAvelI pAMca AzAtanAo ... 164 kumArapAlanI kathA ........ gurunI tetrIza AzAtanA 164 thAvastrAputranI kathA 189 gurUnI trividha AzAtanA ....... 166 DyiA ane jJAna viSe .... sthApanAcAryanI AzAtanA 166| tAmali tApasa, pUraNa tApasanI kathA ......... 191 darzana cAritranA upakaraNanI AzAtanA ...... 16s| aMgAramardakanI kathA ....... 192 usUtrabhASaNa AzAtanA viSe ........ 16 sAdhune sukhazAtA pUchavA tathA vahorAvavA viSe 193 devadravyAdino nAza-AzAtanA karavAnuM phala ... 167] dAnanI nimaMtraNA upara jIrNa zeThanuM daSTAMta 194 sAdhAraNa dravyanuM lakSaNa .... 16 zAlibhadranI kathA .... .......... 194 devadravyanI vRddhi kevI rIte karavI ? ........... 169/revati zrAvikA .... ...... 195 devadravyanA bhakSaNa rakSaNa upara glAna sAdhunI vaiyAvacca viSe sAgarazreSThInuM daSTAMta .......... ..... 169| jIvAnaMda vaidyanI kathA ....... 195 jJAnadravya ane sAdhAraNa dravya jayaMti zrAvikA, vaMkacUlanI kathA ............ 196 upara karmasAra, puNyasAranuM daSTAMta ........... 172 avaMtikumAra, kozA vezyA ................ 197 derAsaranuM devuM rAkhavAthI lAgatA doSa aMge jainonA draSI ane sAdhuniMdakane ApavAnI zikSA 198 RSabhadattanuM daSTAMta .... 175 abhayakumAranI kathA ........ devadravyAdi tarataja ApavA aMge 175 sAdhvIne sukhazAtA pUchavI ...... 198 devadravyanAM saMbhALanArane lAgatA guru pAse abhyAsa karavo ...... doSa aMge draSTAMta 176 mAsatupa muninI kathA . 199 s 188 198 .......... 198 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : : 218 218 : 218 * * ..... 220 221 rarara 223 225 225 226 206, raraka 207 ........ 227 228 dravya upArjana vidhi 199| ugharANI kema karavI? ................ 217 nyAya upara dRSTAMta . ......... 200| zeThanI putrInuM daSTAMta vyApAra vidhi 201] koInI IrSyA na karavI dhana upArjana karavA karatAM paNa mana malina aMge be mitranuM daSTAMta .......... pahelAM dharma upArjana karavAnI jarUra 202khoTA mApa-tola na rAkhavA ..... 219 AjIvikAnA sAta upAya 202 vyavahArazuddhi aMge halAka zeThanuM dAMta , 220 vyApAra 202/karmacaMDALa vidyA 202 vizvAsaghAta upara visemIrA'nuM daSTAMta ..... khetI ......... 203] pApanA prakAra . kaLA kauzalya nyAyamArgane ja anusaro buddhithI kamAnAranuM daSTAMta 204)satya vacana upara mahaNasiMhanuM dAMta 224 sevA ra04|bhImasonInuM daSTAMta ........ sevA konI karavI ? 205]mitra kevo karavo ................ sevaka kevo hoya? 205 durjano sAthe kevI rIte vartavuM? rAjAne vaza karavAnI rIti 205, prIta hoya tyAM leNa-deNa na karavI .... 226 svAmI Adine vinaMti kyAre karavI? ...... dhanezvara zeThanuM daSTAMta ... rAjasevAnI zreSThatA 206dhana ApatA sAkSI rAkhavAthI thato lAbha....... 227 zrAvake kevAM rAjakArya tajavAM ? thApaNa kema rAkhavI ane kema vAparavI?.... bhikSA 207dharmAdinA sogana na khAvA ... dharmAdinA sogana na khAvA .......................... bhikSAnuM khAvAthI thato anartha .... 208| paradeza AdimAM vyApAra karavA aMge 228 bhikSAnA traNa prakAra. anyanA bhAgyathI upadrava dUra thavA aMge dAMta 229 vyApAramAM vyavahArazuddhi ane tenA bheda ....... 209| paradeza AdimAM dhyAna rAkhavA dravyazuddhi 209|lAyaka nItivacano 229 kevA mAlano pAra na karavo 21|satkAryonA manoratho karavA joIe kSetrazuddhi 210 pApaRddhi aMge dAMta kAlazuddhi 10dravyopArjanano yatna niraMtara karavo 23ra bhAvazuddhi atilobha paNa na karavo 232 udhAra kone na ApavuM? dharma-artha ane kAmanuM sevana mugdhazeThanuM daSTAMta 211 kRpaNe karela dravyasaMgraha 233 yogya vyAja levuM 212/Avaka mujaba kharcanuM pramANa 234 devuM na rAkhavuM 212 navI vahunuM daSTAMta ra34 uttama leNadAra koNa? 212 vidyApatinuM daSTAMta 235 bhAvaDa zeThanuM daSTAMta 212 nyAyathI prApta karelA dhanathI thatA lAbha .... dhana, zastra vagere khovAya to tene vosirAvavAM 213 deva ane yaza zeThanuM dAMta 23pa AbhaDa zeThanuM dAMta , 214,somarAjAnuM daSTAMta 236 vairyavRtti 215dAna ApatAM thatI cobhaMgI 237 bhAgIdAranA bhAgyathI thatA lAbhanuM dAMta 215 anyAyathI meLavela dhanathI duHkhI ahaMkAra na karavo ... ........ 216 thanAra rakazeThanuM daSTAMta 238 DhaMDhaNakumAranI kathA ...... 217 vyavahArazuddhinuM svarUpa 240 ..... 231 # 231 # # # 233 # lAbha .......... 235 L ..... Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 ...... * * * 311 311 ......... + , , , , deza virUddha ra40| bhojanAvasare supAtradAna vigere ............ 307 kALa virUddha 241]prakRtine yogya ane parimita bhojana karavuM 308 rAja virUddha 241bhojananI vidhi 309 paraniMdA ane svaskRti na karavI ....... 24ra| kevuM bhojana karavuM? 309 paraniMdA karanAra vRddha DozInuM daSTAMta ......... 24ra pANI kema ane kayAre pIvuM ? 310 sAcA doSo paNa na bolavA aMge bhojana pachInA kRtyAkRtya 310 traNa putaLInuM dAMta ... 243 siddhAMtamAM kahelo bhojanavidhi lokaviruddha AcaravuM nahIM ............. 243| svAdhyAyanA bheda dharmavirUddha 243 eDakAkSanuM daSTAMta 313 ucita AcAro ane tenA nava bheda . 244|dvitIya prakAza : rAtrityA 314 pitAnuM ucita 244| pratikramaNa 314 mAtA-pitAdikanA upakArano badalo 245| sAmAyika ane pratikramaNanI bhinnatA svAminA upakArano badalo ... 246viSe zaMkA ane samAdhAna ...... 314 dharmAcAryanA upakArano badalo .... 246| pratikramaNa karavA mATe draDha abhigraha upara dAMta 315 mAtAnA ucitanI vizeSatA 246 pratikramaNanA bheda ane teno samaya .......... 315 bhAIonuM ucita 247/devasiya pratikramaNano vidhi 317 bhAIne zikhAmaNa 247| rAIya pratikramaNano vidhi 318 strInuM ucita 248| paphikha pratikramaNano vidhi ........ 318 strIonAM gRhakAryo 249/caumAsI ane saMvarcyurI pratikramaNano vidhi 319 strInI sAcavaNI 249| gurunI vizrAmaNA 319 strI sAthe vartana 249 svAdhyAya karavo 319 maMthara koLInuM dAMta 250 18 hajAra zIlAMgarathanuM citra ..... 320 putranuM ucita 251 18 hajAra zIlAMgarathanuM svarUpa 321 kajoDAnuM daSTAMta 2para navakAra AdinI anAnupUrvI ane tenuM phaLa 321 sagA-saMbaMdhIonuM ucita 253| dharmadAsanuM daSTAMta 322 saMpa upara pAMca AMgaLIonuM daSTAMta ......... 254|svajano Adine dharmopadeza gurunuM ucita 255 dhanya zeThanuM daSTAMta sva-nagaranivAsIonuM ucita 256 brahmacaryanI zuddhi 323 anya dharmIonuM ucita 257[nidrAnI vidhi AcAra ..... 257dizAvakAzika vrata tathA dAMta avasarocita vacanathI thato lAbha .... 258] kAmarAgano vijaya kevI rIte karavo? ....... murkhanA so lakSaNa 259| zrI jaMbUsvAmInuM daSTAMta anya hitavacano 260[ zrI sthUlabhadrajInuM daSTAMta pazu ane paMkhIothI levAnA guNo 264| zrI sudarzana zeThanuM daSTAMta vyavahArazuddhi upara dhanamitranI kathA 265 kapAya Adine jItavAnI paddhati ....... supAtradAna Adi karavAnI rIta . 26 nArakI AdinI vedanAo supAtradAna ane parigraha parimANa dharmanA manoratho upara ratnasAranI kathA 268'tRtIya prakAza : parvakRtya ... ratnasArano pUrvabhava 305| parvadivaso ane tenuM phaLa ............... 336 ..... 322 323 324 325 9 jI ....... jI che. jI ja jI de jI 336 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AraMbha ane sacittA parano tyAga aAIonI vicAraNA zAzvatI aAI saMbaMdhI vicAra azAzvatI aAI saMbaMdhI vicAra ugatI ke AthamatI tithi mAnavA viSe jinakalyANa kAdi parvonI ArAdhanA pauSadha vratanA bhedo ane teno vidhi pauSadha vrata upara dhanezvara zeThanuM dRSTAMta ....... 343 gharanuM mApa vigere ... 347 347 zubha ane azubha citro ... 347 vRkSothI thatI lAbha hAni 348 gharanI bAMdhaNI 349 lakSmIvAsa 349 vidhipUrvaka baMdhAyelA gharanA 34 lAbha aMge dAMta 349 ucita vidyAnuM grahaNa .... 351 pANigrahaNa vara ane kanyAnA guNadoSa vivAhanA ATha bheda caturtha prakAza cAturmAsika kRtya be prakAranA niyama achatI vastunA tyAga viSe dramamuninuM dRSTAMta varSAkALanA niyama varSAkALamAM jayaNA vizeSa tapa-ArAdhanA 16 ......... 337 SaSTha prakAza H janmakRtya 337 nivAsasthAna kevuM ane kayAM rAkhavuM 337|sArA-narasA pADezInI lAbhAni 338 bhUminI parIkSA .. 338 dhyAnamAM levA yogya keTalIka vAto ... 339|jinamaMdiranI vastuonA upayogathI ...... 340 thatI hAni ane te aMge dRSTAMta .... pUrvAcAryoe karelA cAturmAsika abhigraho rAjakumAranuM kathAnaka cAturmAsika kRtyo aMge laukikazAstronuM samarthana352 paMcama prakAza : varSakRtya sAdharmika vAtsalya zrAvikAonuM sAdharmika vAtsalya ane strIone uMca-niyatA daMDavIrya rAjAnuM dRSTAMta saMbhavanAtha bhagavAna AdinA dRSTAMto yAtrAo saMprati rAjAnI rathayAtrA kumArapAle karelI rathayAtrA tIrthayAtrA ane tenI vidhi vikramarAjA AdinA saMghanuM vRttAMta snAtra mahotsava devadravyanI vRddhi zrutajJAnanI ArAdhanA ghApana mahotsava zAsananI prabhAvanA AloyaNA AoSaNA arpanAra gurunuM lakSaNa AlocanA samayanI zuddhi AloyaNA lenAranA daza doSa AloyaNA levAnA phAyadA lakSmaNA AryAnuM dRSTAMta 353 354 strInuM rakSaNa yogya mitro ..... 355 356 ... 356 357 357 358 ... 359 360 ...361 361 362 362 samyaktva ane aNuvrato dIkSAno svIkAra 363 364 ..... 364| jinamaMdira jIrNodvAra udAyana rAjA tathA jIvitasvAmInI pratimAnuM vRttAMta jinabiMba pratimAnI aMjanazalAkA ane pratiSThA putrAdikano dIkSA mahotsava padasthApanA zrutajJAnanI bhakti pauSadhazALA bhAvazrAvako kevA hoya ? AraMbhano tyAga brahmacarya vratapAlana 366 369 zrAvakanI 11 pratimAo aMtima ArAdhanA 367 367 graMthakAranI prazasti 370 ....... 370 371 372 372 ...... 373 373 374 374 374 375 375 .... 376 .....376 377 377 378 ... 378 379 380 381 .... 386 .... 389 .... 390 390 390 .... 391 391 392 392 394 394 394 395 398 7. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM ahaM namaH tapogacchagagananabhomaNi-zrIratnazekharasUriviracita zrAddhavidhi prakaraNa (svopajJa-vidhikaumudI-TIkAnA) bhASAntara sahita TIkAkAranuM maMgalAcaraNa (zArdUviDitavRttama) arhatsiddhagaNIndravAcakamunipraSTAH pratiSThAspadaM, paMca zrIparameSThinaH pradadatAM proccairgariSThAtmatAm / vaidhAna paMca suparvaNAM zikhariNaH proddAmamAhAtmyata zvetazcintitadAnatazca kRtinAM ye smArayantyanvaham ||1|| jeo apUrva-mAhAbhyathI ane manovAMcchitanAM dAnathI; ema banne prakAre vidvAnone haMmezAM pAMca jAtanA kalpavRkSonI yAda devarAve che, te zrI arihanta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhurUpa pAMca parameSThio gauravayukta ucca pratiSThAnA sthAna (mokSa)ne Apo. (mAryAvRttama). zrIvIraM sagaNadharaM praNipatya zrutagiraM ca sugurUMzca / vivRNomi svopajJa -'zrAddhavidhiprakaraNaM' kicit ||2|| zrI gautamAdi gaNadharo sahita zrI vIra prabhune, jinavacanane ane saguruone praNamIne sva-racita "zrAddhavidhi" prakaraNanuM svalpa vivecana karuM chuM. TIkA karavAnuM prayojana (sAvRttama) yugavaratapAgaNAdhipapUjyazrI somasundaragurUNAm / vacanAdadhigatatattvaH, sattvahitArthaM pravarte'ham ||3|| yugapradhAna evA tapAgacchanA nAyaka pUjya zrI somasuMdara gurunA vacanathI tattvane jANIne bhavya prANInA hitane mATe A graMthanI racanA mATe)no huM prayatna karuM chuM. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza graMthanuM maMgalAcaraNa (AryAvRttam) sirivIrajiNaM paNamia, suAo sAhemi kimavi saDDhavihiM / rAyagihe jagaguruNA, jahabhaNiyaM abhayapuDheNaM ||1|| zrIvIrajinaM praNamya, zrutAt kathayAmi kimapi zrAddhavidhim / rAjagRhe jagadgurUNA, yathA bhaNitaM abhayapuSTena ||11 kevalajJAna, azokAdi ATha prAtihArya, vacananA pAMtrIza guNa, atizaya vagere aizcaryathI yukta carama tIrthakara zrI vIra jinarAjane utkRSTa bhAvapUrvaka trikaraNa yoga (mana, vacana ane kAyA)thI namIne rAjagRhanagarImAM zrI abhayakumAranA pUchavAthI zrI vIra prabhue svamukhe prakAzelA zrAvakonA AcArane (zrAddhavidhine) zrutAnusAra tathA guruparaMparAe sAMbhaLelA upadeza pramANe huM TuMkamAM kahuM chuM. ahIMyAM je "vIra" padanuM grahaNa karyuM che, tenAthI karmarUpa zatruno nAza karanAra artha ghaTe che. kahyuM (anuSTupavRttama) vidArayati yatkarma, tapasA ca virAjate / tapovINa yuktazca, tasmAdvIra iti smRtaH ||1|| (tapaq3) bhane 2 42 cha, ta5paDe zo cha, bhane ta53pI vItha (52 ) yuna che, te24|| mATe "vIra" (DevAya che. 2 // zatrumInA tivAthI cha' 56 59sArtha 4 cha; vaNI 1 navIra, 2. yuddhavIra, 3. dharmavIra, amtre| prA2nu vI25j' to tIrtha72mA che 4. - (zArdUlavikrIDitavRttama) kRtvA hATakakoTimirjagadasadAridrayamudrAkaSaM, hatvA garbhazayAnapi sphuradarIna mohAdivaMzobhavAn / taptvA dustapamaspRheNa manasA kaivalyahetuM tapastredhA vIrayazodadhadvijayatAM vIrastrilokIguruH / / 1 / / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza A asAra saMsAranA dAridrayane (varasIdAna vakhate) karoDo sonaiyAnA dAnavaDe dura karIne, (dAnavIra) temaja mohAdi vaMzamAM utpanna thayelA garbhamAM-sattAmAM rahelA paNa karmarUpa balavAna zatruone (mULa mAMthI ja) haNIne, (yuddhavIra) tathA mokSahetuka dustapa tapane niHspRha manavaDe tapIne, (dharmavI2) traNa prakAranA 'vIrayaza'ne dhAraNa karanAra traNa lokanA guru zrI mahAvIrasvAmI jaya pAmo. "vIrajina" padathI eo cAra mUlAtizaya-1. apAyApagama atizaya (jenAthI Iti Adi rUpa kaSTa dUra rahe.) 2. jJAnAtizaya-utkRSTa jJAnavAlA, 3. pUjAtizaya-devendrone paNa pUjavA yogya ane 4. vacanAtizaya (vANI) jIvo sva-bhASAmA samajI zake ItyAdi guNavALI uttama evI vANIyukta che, ema jaNAvyuM che. A graMthamAM je je dvAronuM varNana karavAnuM che, tenAM nAma. diNarattipavvacaumAsigavacchara jammakiccidArAI / saDDANaNuggahaThThA, 'saDDhavihie' bhaNijjaMti ||2|| dinarAtriparvacAturmAsikavatsarajanmakRtyadvArANi / 3 zrAddhAnugrahArthaM zrAddhavidhau bhaNyante ||2|| 1. dina-nRtya, 2. rAtri-nRtya, 3. parva-kRtya, 4. cAturmAsika-kRtya, 5. vArSika-kRtya, 6. janma-kRtya : e cha dvAronuM zrAvakajanonA upakArane mATe A "zrAvakavidhi" nAmanA graMthamAM nirUpaNa karavAmAM Avaze. (uparanI) pahelI gAthAmAM maMgala ane bIjImAM granthanA viSayanuM nirUpaNa karIne 1, vidyA, 2. rAjya ane 3 dharma, e traNe, yogya (manuSya)ne ja apAya, e nyAye zrAvakadharma yogya koNa hoI zake te jaNAve che. saDDhattaNassa juggo bhaddagapagaI visesaniuNamaI / nayamaggaraI taha daDhaniavayaNaThiI viNididaTTho ||3|| zrAddhatvasya yogyo bhadrakaprakRtiH vizeSa nipuNamatiH / nyAyamArgaratistathA draDhanijavacanasthitirvinirdiSTaH ||3|| 1. bhadraka pravRtti, 2. vizeSa nipUNamati, 3. nyAyamArgamAM prema ane 4. dRDha nijapratijJa sthiti-AvA cAre guNayukta hoya tene zrAvakadharmane yogya sarvajJoe jaNAvyo che. bhadraka prakRti eTale pakSapAta ke kadAgraha rAkhyA vagara mAdhyasthabhAva dhAraNa karavAno guNa kahyuM che ke - (AryAvRttama) to duTTho mUDho puvvavuggAhio a cattAri / dhammANArihA ariho puNa hoi majjhattho ||1|| Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 1. rakta eTale (daSTirAgI) e dharmane ayogya che. jema-bhuvanabhAnu kevalIno jIva pUrvabhavamAM (vizvasena) rAjAno putra tridaMDImabhakta hato, tene jaina gurue atyaMta kaSTathI pratibodhI daDhIdharmI (aMgIkAra karelA samakita dharmamAM daDha) karyo; chatAM paNa pUrva-paricita tridaMDInA vacanadvArA daSTirAga pragaTa thavAthI te samyakatva vamIne anaMta bhavamAM bhamyo. "daSTirAgI dharma pALI zakato nathI." bhuvanabhAnu kevaLInA jIva vizvasenanuM draSTAMta vijayapura nAmanA nagaramAM caMdramauli nAmano rAjA rAjya karato hato. eka vakhata udyAnapAlake AvI jaNAvyuM ke 'udyAnamAM kevaLI bhagavaMta padhAryA che. rAjA udyAnamAM gayo kevaLI bhagavaMtane vaMdana karI beTho ane pUchayuM ke " he bhagavan mane koNa zaraNabhUta thaze ane mAro nistAra koNa karaze" bhagavAne javAba Apyo ke mane zaraNabhUta thaI mAro nistAra karyo te tamane paNa zaraNabhUta thaI tamAro nistAra karaze' pachI kevaLI bhagavaMta, upamitinI zailie potAnuM vRttAnta jaNAve che. AjathI anaMtakALa pahelAM cAritradharma rAjAnA sainyano sahAyaka thaIne mohazatrunA sainyano kSaya karI zakaze tema mAnI karmapariNAma mahArAjAe asaMvyavahAranigodamAMthI vyavahAra nigodamAM mane mUkyo. A samAcAra sAMbhaLI moharAjAe kRpita thaIne tyAMne tyAM anaMtakALa sudhI mane goMdhI rAkhyo. pachI karma pariNAma rAjA pRthvIkAya, askaya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, paMcendriya tiryaMca, naraka ane anArya manuSyomAM mane laI gayo. vacamAM vAraMvAra moharAjA kupita thaIne ghaNIvAra nigodamAM laI jato hato. Ama anaMta pudgala parAvarta gayA pachI AryakSetramAM anaMtIvAra manuSyapaNuM pAmyo chatAM tyAM paNa moharAjAe kuladoSathI, jAtidoSathI, jAtyaMdhatvathI ane bIjA aneka doSathI dharmanA nAma mAtrane jaNAvyA vinA pUrvanI jema pharI ekendriyAdimAM laI jaI mane aneka pudgala parAvarta bhamAvyo. ema karatAM eka vakhata zrInilaya nagaramAM dhanatilaka zreSThino vaizramaNa nAme huM putra thayo. svajana, dhana, bhavana, yauvana, vanitAdi badhuM anitya samajIne te prANIo ApattithI rakSaNa karanAra evA dharmanuM rakSaNa karo" A pramANeno upadeza sAMbhaLI dharma karavAnI buddhi thaI ane svayaMbhu tridaMDIno ziSya thayo. tyAM paNa manuSya janma hArIne anaMtakALa rakhaDyA pachI vijayavardhanapuramAM subaLa zreSThino naMdana nAme putra thayo tyAM AgaLa yathApravRttikaraNa karI granyipradeza sudhI pahoMcyo paNa chedI na zakayo tyAMthI pAcho pharI anaMtIvAekendriyAdimAM rakhaDayo Ama rakhaDatAM rakhaDatAM huM vizvasena kumAra thayo. vizvasenano bhava malayApura nagaramAM IndranAmanA rAjA ane vijayA nAmanI rANIne putra thayo. tenuM nAma vizvasana rAkhyuM. samaya jatAM Indra rAjA mRtyu pAmyA ane vizvasena rAjA banyo. ane te vizvabhUti nAmanA tridaMDIno parama upAsaka thayo. prasaMga maLatAM vairAgya ane guru upadezathI yathApravRttAdikaraNa karIne Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza vizvasena samyaktva pAmyo. niraMtara gurunA bhAvanAvAhI upadezathI dRDha banI e samyaktvane mahAciMtAmaNi ratnanI jema sAcavavA lAgyo ane mithyAtvI guru temaja mithyAtvI dharmathI dUra rahI temAM duSaNa na lAge te mATe pUratI kALajI rAkhavA lAgyo. A vAta vizvabhUti tridaMDIe sAMbhaLI ane tethI te potAnA upAsakane pharI potAno karavA malayApura nagaramAM Avyo. tyAM AvI teNe ghora tapazcaryA ane maMtra taMtrathI nagaranA lokone kheMcavA mAMDayA. 5 nagaranA ghaNA loko tenA darzane gayA. samyaktvanI malinatAnA bhaye rAjA na gayo. chevaTe thAkI vizvabhUtie rAjAne kahevarAvyuM ke pUrva paricayano Ama jaladI aMta AvI gayo ? maLavAmAM ke vAtacitamAM zuM nukazAna thaze ?' rAjA dAkSiNyatAthI gayo eTale tridaMDIe aneka camatkAra ane maMtro zikhavyA, rAjA lobhAyo ane tene pUrvano kudRSTiroga sphUryo. samakita vamI nAMkhyuM ane pahelAM karatAM paNa vadhu vizvabhUtino bhakta banyo eTaluM ja nahi paNa jainadharma ane gurunI niMdAmAM tatpara thayo ane dharma hArI gayo A rIte draSTirAgI dharma pALI zakato nathI. vizvasenanA bhava pachI bIjA bhave dhana zreSThinA putra subhaga thayo tyAM viSayarAgathI dharmane hArI jaI trIjA bhave gRhapatino putra siMha, cothA bhave jinadattasUtA jinazrI, pAMcamAM bhave dhanaMjaya putra kubera, chaThThA bhave dhanADhayano putra kubera, ane sAtamA bhave zreSThiputra somadatta thaI krodha, mAna, mAyA, lobhathI samyaktvaratna hArI gayo. tyAra pachI dhanazreSThinA suta suMdaranA bhavamAM hiMsAthI, maNibhadranA bhavamAM mRSAvAdathI rohiNI zrAvikAnA bhavamAM vikathAthI hAratAM hAratAM puMDarikanA bhavamAM sarvaviratidhara thaI caudapUrva bhaNyo. tyArapachI siMhavikrama, bhAnukumA2, Indradatta thaI sarvArthasiddhamAM jaI balinarendra thayo. ane balinarendra thayA pachI kuvalayacaMdra kevaLI pAsethI potAno vRtAnta sAMbhaLI cAritra pALI kevaLajJAna pAmyo ane Aje paNa guNa niSpanna nAmathI mane bhuvana bhAnukevaLI kahe che, 'he rAjA ! jinazAsana ne huM zaraNe thayo tethI mAro nistAra thayo tema tAro paNa tethI nistAra thaze.' chevaTe caMdramauli rAjAe kevaLI bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI ane kevaLajJAna pAmyo. 2. dharmadveSI paNa bhadrabAhu svAminA gurUbhAI varAhamihiranI jema dharmane ayogya che. te prasaMga A pramANe che. varAhamihiranI kathA bhadrabAhu ane varAhamihira banne jJAtie brAhmaNa ane sagA bhAI hatA. vairAgya pAmI banne jaNAe zrI yazobhadrasUri mahArAja pAse dIkSA lIdhI. guNI ane yogya mAnI yazobhadrasUri mahArAje bhadrabAhu svAmIne potAnA paTTadhara sthApyA. A kAraNathI ane cAritranA bhagna pariNAmathI varAhamihira cAritrano tyAga karI jainadharmano dveSI thayo. dIkSA choDayA bAda jyotiSazAstrathI potAno nirvAha karavA lAgyo temAM teNe sArI prasiddhi meLavI ane varAhamihirasaMhitA jevA jyotiSa graMtho paNa racyA. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa ekadA rAjAne tyAM putra janmyo, badhA AzIrvAda ApavA gayA, varAhamihira paNa gayo. bhadrabAhusvAmIe sAdhu AcArane ucita na hovAthI tema na karyuM. varAhamihirane jainadharmano dveSa hovAthI teNe rAjAnA kAna bhaMbheryA ane kahyuM ke "jaina sAdhuo vyavahArazU-ya che, ke jethI AvA zubha prasaMge paNa AvyA nahi." eTale rAjAe mANasa mokalIne kahevaDAvyuM ke tame kema AvyA nahiM ? bhadrabAhusvAmIe N jaNAvyuM ke koInuM maraNa kahevuM vyAjabI nathI paNa jyAre khoTI rIte jainadharmanI niMdA thAya che to kahuM chuM ke 'rAjakumAranuM AyuSya alpa che ane te bilADIthI mRtyu pAmaze tema tenuM grahabaLa hovAthI khoTA AzIrvAda ApI juThA banavuM te vyAjabI nathI mATe Avyo nathI.' S banyuM paNa emaja ke rAjAe ghaNA prayatnathI bilADI dvArA rakSA karyA chatAM daravAjAnA AgaDIyArUpa lohamaya bIlADIthI AcArye kahela samaye rAjakumAranuM mRtyu thayuM. A uparAMta bIjI paNa varAhamihiranA jyotiSanA jJAnamAM skhalanA batAvI. AthI te vadhu jainadharmadveSI thayo ane aMte marI vyaMtara thaI saMdhamAM teNe marakIno upadrava karyo ane upadravane zrI bhadrabAhu svAmIe "uvasaggaharaM stotra" banAvI zAMta karyo. A rIte varAhamihiranI jema dharmadraSI dharma pAmI zakato nathI. 3. mUrkha te (siddhAMtanA ane gurunA) vacananA bhAvArthano ajANa. gAmaDAnA kulaputranA jevo. gAmaDAnA kulaputranuM dRSTAMta koI eka kaNabIno putra svagRhethI rAjAnI cAkarI karavAne mATe nIkaLyo. tyAre tenI mAtAe tene zikhAmaNa dIdhI ke, "rAja-sevArthe vinaya karavo." tyAre teNe pUchyuM ke - "vinaya eTale zuM ?" te mAtAe zIkhavyuM ke, "nIcuM joIne cAlavuM ane rAjAnI marajIne anusaravuM, jIhAra karavA." A vacana aMgIkAra karIne te kaNabIno putra grAmAMtare cAkarI mATe cAlyo. mArgamAM mRgalAM pakaDavAne chUpAIne UbhA rahelA zikArIone dUrathI dekhI teNe moTe svare praNAma karyA. tenA avAjathI mRgalAM nAsI gayAM. tethI teoe tene mAryo. tyAre te kahevA lAgyo ke, "mArI mAtAe mane zIkhavyuM hatuM, tethI meM ema karyuM." tyAre zikArIo bolyA ke, "tuM mUrkha che, AvA prasaMge chAnA-mAnA AvavuM." te zikArIonA vacanane yAda rAkhIne tyAMthI AgaLa jatAM mArgamAM dhobI lokone joIne nIco vaLI chupAto chupAto cAlavA lAgyo, jethI dhobIoe tene cora samajIne mAryo phUTayo. tyAre teNe prathama banelI sAcI hakIkata kahI saMbhaLAvI tethI temaNe tene zIkhavyuM ke, "AvA prasaMge to 'dhovAIne sApha thAo' ema bolatA javuM." tyAMthI AgaLa cAlatAM keTalAka bI vAvanAra kheDUto vAdaLa sAme jotA hatA, teone joIne te "dhovAIne sApha thAo" ema bolyo; tyAre teoe tene apazukananI bhrAMtithI mAryo tyAM paNa te kharI hakIkata kahevAthI kheDUtoe zIkhavyuM ke, "mUrkha AvA prasaMge to" bahu thAo bahu thAo' ema bolavuM." A vacanane manamAM dhArI (grahaNa karI) te AgaLa cAlyo. AgaLa jatAM jatAM eka gAmamAM koIka maraNa pAmelAnA zabane upADI rotA jatA lokone dekhI te bolyo ke, 'bahu thAo-bahu thAo' te vakhate te lokoe paNa apazukaniyALa samajI tene mAryo. temanI pAse paNa sarva banelI bInA teNe kahI batAvyAthI teoe zikhAmaNa ApI ke, "AvA prasaMge to 'AvuM na thAo ema bolavuM.' Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza teonuM bolavuM mAnya karI AgaLa jatAM eka ThekANe vivAhano saMbaMdha meLavatA dekhI vivAhanA maMDapamAM jaI te bolyo ke, 'AvuM na thAo-AvuM na thAo.' A zabdo sAMbhaLI tyAM bhegA maLelA lokomAMnA keTalAke tene khUba mAryo. jethI teNe agAu banelI ane zIkhelI sarva sAcI vAta jaNAvI. tyAre teoe samajAvyuM ke, mUrkha ! evA samaya para to niraMtara thAo-niraMtara thAo' ema bolavuM." te sAMbhaLI, te zabdo yAda rAkhI tyAMthI vidAya thayo. AgaLa jatAM eka mANasanA pagamAM beDI naMkhAtI joIne te bolyo ke, 'niraMtara thAo-niraMtara thAo' A vacano sAMbhaLatAM ja te puruSanA saMbaMdhIoe tene mAryo tyAM paNa sAcuM bolavAthI teoe kahyuM ke, "are mUrkha AvA prasaMga para to jaldI chUTA thAo-jaldI chUTA thAo' ema bolavuM. te manamAM yAda rAkhIne AgaLa vadhyo. rastAmAM be jaNA maitrI bAMdhatA hatA. temane dekhI najIka jaI te bolyo ke, jaldI chUTA thAo-jaldI chUTA thAo jethI temaNe paNa mAryo temanI pAse paNa satya bolavAthI chUTIne cAlI koI eka gAmamAM AvI pahoMcyo. tyAM koTavALanA gharamAM nokarI karavA rahyo. ekadA duSkALa samaye te koTavALanA gharamAM khAvA mATe rAba taiyAra karelI. te vakhate koTavALa core gayela hovAthI pelo mUrkha tene bolAvavA gayo. tyAM ghaNA mANasonI maMDaLI beThI hatI. teonI samakSa moTA zabda (ghAMTo pADI) bolavA lAgyo ke, "cAlo cAlo rAba ThaMDI thaI jaze." te sAMbhaLI koTavALa ghaNo ja zaramAI gayo ane ghera AvI tene khUba mAryo ane zIkhavyuM ke, "mUrkha ! AvI zaramabharI vAta to khAnagImAM ja kahevI, kadApi cAra jaNAnA sAMbhaLatAM bolavI nahIM." . tyArabAda thoDAka divase gharamAM Aga lAgI te vakhate koTavALane bolAvavA mATe te corA upara Avyo. A vakhate paNa agAunI mAphaka maMDaLI beThelI hatI jethI te kAMI paNa bolyA vinA mUMgo ja Ubho rahyo; ane ghaNIvAre lokono samudAya vIkharAI gayA pachI teNe kahyuM ke, "svAmi ! Aje ApaNA gharamAM Aga lAgI che." te sAMbhaLI koTavALa gusse thaI bolyo ke, "tArA jevo mUrkhano saradAra koI paNa nahIM hoya; emAM kahevA zuM Avyo? ane kayArano mUMgo mUMgo zuM ubho rahyo? evA prasaMge to jaldI jaldI dhULa, rAkha, mATI ke pANI nAMkhavuM ke tarata ja Aga olavAI jAya." eka samaye koTavALa hajAmata karAvI mastakanA vALa (coTalI) sugaMdhI dhUpathI dhUpato hato, te samaye vALamAMthI dhUmADo nIkaLato dekhI mUrkha mAnyuM ke, are ! Aga lAgI; tethI tarata ja tenA upara dhULa ane pANI nAkhavA lAgyo. AvI rIte kharo bhAvArtha (hanu) tathA samayane nahIM jANI zakanArA paNa dharmane ayogya jANavA. - 4. pahelAMthI koIe vyarDsAhita karela (bharamAvela) hoya te paNa gozAlAthI bharamAI gayelA niyativAdI pramukhanI jema dharmane ayogya samajavA. e prakAre cAre doSavALA manuSyo dharmane ayogya jANavA. 1. madhyastha vRtti-samadaSTi; te Ardra kumArAdikanA jevA dharmane yogya madhyasthavRttivALA jANavA. madhyasthatA upara AdrakumAranI kathA zrI AdrakumAra samudranA madhyamAM Arrika nAme deza che, tenuM Adraka mukhya nagara che, tyAM Adraka nAme rAjA hato, Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa tenI Ardika rANIthI AdrakumAra nAme putra thayo, te yauvana vayane pAmatA yathAruci saMsArika bhoga bhogavavA lAgyo. Adraka rAjA ane zreNika rAjAne paraMparAgatathI prIti baMdhAyelI hatI. eka vakhata zreNika rAjAe potAnA maMtrIne Ardika rAjAnI pAse ghaNI bheTo laIne mokalyo, te bheTa svImArI Ardika rAjAe baMdhu zreNikanI kuzaLatA pUchI te joI AdrakumAre pUchayuM, 'he pitAjI ! A magadhezvara koNa che ke jenI sAthe tamAre ATalI badhI prIti che? tyAre rAjAe kahyuM ke, zreNika nAme magadhanA rAjA che ane temane ane ApaNA kuLane paraMparAthI prIti cAlI Ave che, A sAMbhaLI AdrakumAre Avela maMtrIzvarane pUchyuM ke, A magadhezvarane koI guNavAna putra che? hoya to tene huM mAro mitra karavA IcchuM chuM, tyAre maMtrIzvare javAba Apyo ke, hA. buddhinuM dhAma evA abhayakumAra temanA putra che. - A sAMbhaLI vidAya thatAM maMtrIzvarane AdrakumAre paravALA ane muktAphaLa vagere abhayakumAra mATe maitrInA pratIka tarIke ApyAM. A AdrakumAranA maitrIbharyA vartAvathI khuza thaI abhayakumAre vicAryuM ke, koI zramaNapaNAnI virAdhanA karavAthI A Adraka anArya dezamAM utpanna thayo che. tene mitra tarIke mAre dharmI banAvavo joIe ema ciMtavI prabhu AdinAthanI eka at pratimA eka peTImAM mUkI eka dUta dvArA AdrakumArane mokalI ApI ane saMdezo mokalyo ke, A peTI AdrakumAre ekAMtamAM kholavI. peTI kholatAM AdrakumArane apratima zrI AdinAthanI manohara pratimA najare paDI, thoDo vakhata to, A zuM che? te temane samajAyuM nahIM. paNa vicAra karatAM karatAM AvuM meM pUrve kyAMka joyuM che, ema ciMtana karatAM temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, temAM pote joyuM ke A bhavathI trIje bhave te magadhadezanA vasaMtapuranagaramAM eka sAmApika nAme kabaNI hato ane have karmAdhIna huM ahIM dharmavarjita evA anArya dezamAM utpanna thayo chuM, mane pratibodha pamADanAra abhayakumAra kharekhara mAro baMdhu ane guru che, tethI have pitAnI AjJA laI huM Arya dezamAM jaIza ke jyAM mArA A mitra ane guru che, paNa pitAjIe AdrakumArane magadha javAnI rajA na ApI ane tenA sAmaMtone AdrakumAra koI saMjogomAM nAsI na jAya te mATe sakhta baMdhobasta rAkhavA hukama karyo. AdrakumAre potAnA mANaso pAse eka vahANa taiyAra karAvyuM, ane temAM ratno bharyA, ane eka divasa bhagavAna AdinAthanI mUrtivALI peTI laIne badhAne thApa ApI vahANa upara caDI AryadezamAM AvI pahoMcyo. ahIM AvI prabhunI pratimA abhayakumArane pAchI mokalI ApI ane sAthe rahela dhana sAta kSetramAM vAparI, potAnI meLe ja yatiliMga grahaNa karyuM. e rIte AdrakumAra madhyastha hovAthI bhagavAnanI pratimA jotAM bodha pAmyo, tema madhyastha dharma pAmI zake che. 2. vizeSa nipaNamati - te vizeSajJa, jema ke, heya (choDavA yogya), joya (jANavA yogya) ane upAdeya (AdaravA yogya)no viveka karI jANe evI jenI buddhi che pUrvokta batAvelA kulaputranA jevI, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza vastutattvanA bhAvArtha na samajI zake-evI jenI buddhi nathI, evo guNI te dharmane yogya jANavo 3. nyAyamArgarati -nyAya (AgaLa vyavahArazuddhi adhikAramAM kahevAze te) mArgamAM rati (prIti) jene hoya ane anyAyamArge jarApaNa rati na hoya te paNa dharmane yogya jANavo. 4. daDhanijavacana sthiti -daDha (AkarI) paNa zithila nahIM, evI nija (potAnI) vacanasthiti (pratijJA) jenI che e paNa dharmane yogya samajavo. e rIte cAra guNa yukta hoya te ja dharmane yogya jANavA. vaLI keTalAka prakaraNomAM zrAvakane yogya ekavIza guNa paNa kahyA che. te nIce mujaba - zrAvakanA ekavIza guNa dhammarayaNassa juggo, 1 akkhuddo 2 rUvavaM 3 pgisomo| 4 logappIo 5 akUro, 6 bhIru 7 asaTho 8 sadakkhiNo ||1|| 9 lajjAluo 10 dayAlU, 11 majjhattho-somadiThI 12 gunnraagii| 13 sakkaha 14 supakkhajutto, 15 sudIhadaMsI 16 visesaNNU ||2|| 17 vuDDhANugo 18 viNIo, 19 kayaNNuo 20 parahiatthakArI a | taha ceva 21 laddhalakkho , igavIsaguNehiM saMjutto ||3|| 1. azudra - udAra Azayano, (gaMbhIra cittavALo hoya chatAM tuccha svabhAva na hoya evo); 2. rUpavAnuM - (dekhAvaDo); pAMce IndriyothI saMpUrNa, (bobaDo, lUlo pAMgaLo na hoya evo); 3. prakRtisaumya : svabhAvathI ja zAMta (ane pApakarmathI dUra rahenAro tathA sevakavargane sukhe sevavA yogya hoya (paNa krUra svabhAva na hoya); 4. lokapriya - dAna, ziyala, nyAya, vinaya ane vivekAdithI yukta hoya che. akrUra - akilacitta adekhAI pramukharahita hoya evo; 6. bhIru pApathI, lokaniMdAthI, temaja apayazathI Darato rahe evo; 7. azaTha -akapaTI (pArakAne Thage nahIM te); 8. sadAliya- prArthanAbhaMgathI bhIru, zaraNe AvyAne hita vatsala; 9. lajjALuM - akAryavarjaka, (akArya na karavA jevuM kArya) karatAM pahelAM jaDare); 10. dayALu - sarva para kRpAvaMta; 11. madhyastha - rAga-dveSa rahita athavA saumyadaSTi. potAnAM ke pArakAno vicAra karyA vagara nyAyamArgamAM sarvanuM sarakhuM hita karanAra, yathArtha tattvanA jANapaNAthI eka upara rAga tema bIjA upara dveSa rAkhe nahIM, mATe madhyastha gaNAya che; madhyastha ane saumyadaSTi e banne eka guNa che. 12. guNarAgI - guNavaMtano ja pakSa kare ane avagaNIne uvekhe te; 13. satyatha - satyavAdI athavA dharmasaMbaMdhI (ucita) ja kathA (vArtA) priya che jene; 14. supayukta - nyAyano ja pakSapAtI athavA suzIla, anukULa ane sabhya samudAyavaMta (suparivArayukta); 15. sudIrdhadarzi - sarva kAryomAM lAMbo vicAra karI lAbhAlAbha samajI zake (bahu lAbha ane alpa lezanAM kAryano kartA); 16. vizeSajJa - tattvanA abhiprAyano jANa (pakSapAta rahita hovAthI guNa-doSanuM aMtara samajI zake evo; Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 17. vRddhAnuga - vRddha saMpradAya pramANe pravartaka (AcAravRddha, jJAnavRddha, vayovRddha e traNe vRddhonI zailI (paraMparA) pramANe pravartanAra); 18. vinIta - guNInuM bahumAna ka2nA2; 19. kRtajJa - karyA guNane bhUle nahIM evo; 20. parahitArthakArI - niHspRhapaNe para (pArakAnA) hitano kartA; 21. labdhalakSa - dharmAdi kRtyomAM saMpUrNa abhyAsa karelA puruSonA paricayavALo (sarva (dharma) kAryamAM sAvadhAna hoya). 10 A pRmANe ekavIsa guNo anya zAstro (bIjAM prakaraNomAM) varNavelA che, paraMtu A graMthanA kartAe je mukhya cAra guNo grahaNa karyA che temAM ghaNuM karIne sarva guNono samAveza thaI zake che. te A rIte H pahelA bhadrakaprakRti guNamAM :- 1. atuccha(akSudra)paNuM, 2. prakRtisaumya, 3. akrUratva, 4. sadAkSiNatva, pa. dayALutva, 6. madhyastha saumyadRSTittva, 7. vRddhAnugatva, 8. vinItattva, ema ATha. bIjA vizeSa nipuNamatiguNamAM - 9. rUpavaMtapaNuM, 10. sudIrghadarzitva, 11. vizeSatva, 12. kRtajJatva, 13. parahitArthakRtatva, 14. labdhalakSatva, ema cha. trIjA nyAyamArgarati guNamAM - 15 bhIrutva, 16. azaThatva, 17. lajjALutva, 18. guNarAgitva, 19. satkathatva ema pAMca cothA dRDha-nijavacana sthiti guNamAM - 20. lokapriyatva, 21, supakSayuktatva, ema be. = e prakAre ekavIza guNono cAra guNomAM prAye samAveza thaI zake che. mATe A zAstrakartAe cAra ja guNa mukhya lIdhA che.1 1. prakaraNa mAtra sattara gAthAnuM hovAthI kartAe mAtra cAra guNomAM badhA guNo samAvyA hoya ema lAge che. A cAra guNomAM paNa anukramathI pahelAnA traNa guNa vinAno puruSa haThIlo, mUrkha ane anyAyI hoya che. tethI te (zrAvaka) dharmane yogya ja nathI; ane racothA guNa vinAno mANasa to dharmane aMgIkAra kare kharo, paNa (jema dhUrtanI maitrI) graMthila (gAMDA) banelA mANasano suveSa (sArAM vastro) ane vAnaranA gaLAmAM motInI mALA jema vadhAre vakhata TakI na zake tema te thoDA ja vakhatamAM pAcho dharmabhraSTa thaI jAya che. jema sArI sudhArelI (lIsI) bhIMta upara citra, dRDhapITha (majabUta pAyo) upara bAMdheluM dhara ane sArI rIte ghaDAyela sonA vacce jaDeluM mANeka ghaNo samaya TakI zake che, tema dRDha guNayakta puruSamAM ja samyagdarzanAdi dharma yAvajjIva TakI zake che. ema jaNAvavAthI e vAta siddha ja thAya che ke, pUrvokta cAra guNa yukta puruSa zrAvaka dharma (samyaktvAdi)nA adhikArI (yogya) che. samyagdarzanAdi zrAvakadharma cullakAdi3 daza dRSTAMte durlabha chatAM paNa guru vagerenA yogathI pAmI zakAya che, paNa teno jIvana paryaMta nirvAha to zukarAjAe jema pUrvabhavamAM karyo hato tema karavo te atyaMta Avazyaka hovAthI temanuM tamAma vRttAMta ahIMyA batAve che. 1. traNa guNa -1. bhadraka prakRti 2, vizeSa nipuNamati, 3. nyAyamArgamAM rati. 2. dRDhapratijJa. 3. (1) cullaka (2) pAsA (3) dhAnya (4) dyUta (5) ratna (6) svapna (7) cakra (8) kUrma (9) yuga ane (10) paramANu A daza deSTAnte manuSyabhava vagere durlabha kahela che. 1. prakaraNa mAtra sattara gAthAnuM hovAthI kartAe mAtra cAra guNomAM badhA guNo samAvyA hoya ema lAge che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 11 ahIM pahelI traNa gAthAno artha pUro thAya che. zukarAjAnI kathA dhAnyanI saMpadAnA sthAnabhUta A dakSiNArdha bharatakSetramAM pUrve kSitipratiSThita nAme prasiddha nagara hatuM. te nagaramAM nidaryapaNuM to phakata talavAramAM ja, kuzIlatA (vAMkAI) to haLamAM ja, jaDatA to jaLa mAM ja ane baMdhana to phakata phUlanI mALAmAM ja gaNAtuM; paraMtu lokomAM to e kaMI hatuM ja nahIM. rUpamAM kAmadeva samAna ane zatruone mATe sAkSAt agni samAna tathA anukrame ekeka vadhatI evI rAjyalakSmI, nyAyalakSmI ane dharmalakSmI, ema traNa prakAranI lakSmI ApasamAM hariphAI karatI na hoya tema potAnI meLe ja svayaMvarA banI je rAjAne varI che evo Rtudhvaja rAjAno pratApI putra mRgadhvaja nAme rAjA tyAM rAjya karato hato. - eka vakhata krIDArasapUrNa vasaMtaRtumAM te rAjA potAnI rANIo sahita krIDA karavA udyAnamAM gayo. hAthaNI sAthe jema hAthI krIDA kare tema rANIo saha te rAjA jaLakrIDA, puSpakrIDA vagere vidhavidha prakAranI krIDA karI rahyo hato. te udyAnamAM pRthvI para bhUmirUpa strIne oDhavAnuM eka chatra ja hoya evA suMdara AkAravALA eka AmravRkSane joI te sarva prakAre varNana karavA yogya jANIne vidvAna evo te mRgadhvaja rAjA A pramANe varNavavA lAgyo chAyA kApi jagatpriyA dalatatirdatte'tulaM magalaM, maaryudgama eSa nistulaphalasphAtenimittaM param / AkArazca manoharastaruvarazreNISu tanmukhyatAM, pRthvyAraH kalpataro ! rasAlaphalada ! brUmastavaiva dhruvam / / 1 / / kharekhara A popaTa kUvAnA deDakA samAna mane gaNIne anyoktivaDe mane ja kahe che. A AzcaryakAraka hakIkata uparathI kharekhara A popaTa koIka jJAnInI jema mahAvilakSaNa mAluma paDe che. rAjA ema vicAre che eTalAmAM vaLI pharIne popaTa bolyo ke - grAmINasya jaDA'grimasya nitamAM grAmINatA kApi yaH; svaM grAmaM diviSatpurIyati kuTIM mAnI vimAnIyati / svarbhakSyIyati ca svabhakSyamakhilaM veSa dhuveSIyati, svaM zakrIyati cAtmanaH parijanaM sarvaM suparvIyati ||23|| mUrkhamAM saradAra evA gAmaDiyA mANasonI kalpanAo paNa gAmaDiyApaNA jevI ja hoya che. kemake, teo potAnA gAmaDAne svargapurI samAna mAne che. potAnI jhuMpaDIne vimAna sarakhI mAne che. potAnA ghesanA-rAdhanA bhojanane ja amRta mAne che, potAnA gAmaDiyA vastrane divya vastra samAna mAne che, potAne ja Indra samAna gaNe che ane potAnA parivArane ja sarvasAmAnya deva samAna jue che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrAddhavidhi prakaraNa ATaluM ja mAtra sAMbhaLIne rAjAe vicAryuM ke - bolavAmAM vicakSaNa A popaTe kharekhara mane gAmaDiyA samAna gaNyo ane tethI ema vitarka thAya che ke mArI rANIo karatAM paNa atyaMta svarUpavaMtI strI eNe kyAMya paNa dekhI hovI joIe, A pramANe te potAnA manamAM vicAra kare che, teTalAmAM adhUrI vAta koIne saMtoSI zakatI nathI, ema dhArI AkAra ane vANI baMnethI manohara e popaTa bolavA lAgyo ke - "jyAM sudhI gAMgIla RSinI kanyAne te joI nathI, tyAM sudhI ja A potAnI rANIone, he rAjA ! tuM utkRSTa mAne che. sarvAMgasuMdara, AkhA jagatanI zobhArUpa ane vidhAtAnA sRSTiracanAnA parizramanA eka phaLarUpa te kanyA che. e kanyA jeNe joI nathI, tenuM jIvita paNa niSphaLa che ane kadAcit joI hoya, paNa tene jo AliMgana na karyuM, to nicce karI tenuM jIvita paNa vyartha ja che. jema bhramara navamAlatIne dekhIne bIjAM puSponI sugaMdhane choDI de che, tema A kanyAne je jue te puruSa koIpaNa bIjI strI sAthe prIti kare ja nahi. evI sUryanI putrI jevI e kamalamAlA nAmanI kanyAne jovAnI tema je meLavavAnI jo tane IcchA hoya to, he rAjA, tuM mArI pAchaLa pAchaLa Ava." ema kahIne atyaMta utAvaLo te popaTa AkAzamArge UDIne jAya che, teTalAmAM ghaNI ja utsukatApUrvaka rAjAe potAnA sevakone bolAvI hukama karyo ke, "are ! are ! sevako pavananA samAna gativALA 'pavanavega nAmanA ghoDAne taiyAra karIne jaldI lAvo, jaldI lAvo." nokaroe tarata ja te azvane sAjasahita hAjara ryo. tenA para kroDo rAjAno AgevAna te rAjA svAra thaI, popaTanI pAchaLa pAchaLa cAlyo. ahIMyAM ATaluM Azcarya che ke, te popaTanI vAta mAtra rAjAe ja sAMbhaLI, paNa jema dUra rahelA mANaso na sAMbhaLe, tema najIka rahelA te rAjAnA sevako, ane rANI pramukha bIjA koIe paNa te vAta sAMbhaLI ja nahIM. A hakIkatathI ajANa maMtrIvarga rAjAnA ekAeka kahyA vagara cAlyA javAthI AkuLa -vyAkuLa thato bolavA lAgyo ke, "Aje rAjAne A zuM thayuM? ane e kayAM jAya che? e jANavA te lokomAMnA keTalAka mANaso azvo para svAra thaI rAjAnI pAchaLa doDayA, paraMtu rAjA eTalo to jhaDapathI AgaLa nIkaLI gayo, ke te kayA mArge dUra nIkaLI gayo, teno patto paNa lAgyo nahIM; tethI aMte rakhaDI rakhaDIne te sarve pAchA AvyA. pelo popaTa AgaLa ane rAjA pAchaLa ema mArga kapAtAM paLavAramAM pavananI jema teo pAMcaso yojana dUra nIkaLI gayA. A pramANe koI daivI-prabhAvathI ja rAjA, azva ane zukarAja e traNa jaNa kSaNavAramAM ATalI bhUmi ullaMghana karI gayA, tathApi temane jarAmAtra thAka lAgyo nahIM. jema karma saMbaMdhathI khecAyelo prANI samayamAtramAM bhavAMtara jaI pahoMce che, tema vighna-nivAraka zukarAjathI kheMcAyelo rAjA paNa kSaNavAramAM eka mahAvikaTa aTavImAM jaI pahoMcyo, e paNa eka Azcarya ja che ke, pUrvabhavanA snehasaMbaMdha ke saMskArathI te rAjA kamalAmAlAnI prAptine mATe ATalo badho mArga ullaMghI doDI Avyo. jo ema na hoya to sthAnAdikanI mAhitI vagara te sthAnamAM javA sapuruSa ekAeka pravRtti ja kema kare? te aTavInA madhyamAM manohara, sUryakiraNathI jhaLakatuM, meruparvatanuM eka zikhara na hoya zuM? evuM UcuM, darzanathI paNa kalyANakara, ratnajaDita suvarNamaya zrI RSabhadevasvAmInuM eka devAlaya hatuM. te prAsAdanA kalaza upara besIne madhura vANIthI pelo zukarAja bolavA lAgyo ke, "he rAjan ! janmathI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza mAMDIne karelA pApanI zuddhine mATe zrI RSabhadevasvAmIne tuM namana kara." rAjAe te vacana sAMbhaLI, kadAca zukarAja nAsI jaze ? e bhayathI azva upara beThA beThA ja prathama tIrthaMkaranI mUrtine namaskAra karyo. rAjAne mananI A zaMkAnA jANanAra, sva-52-hitAbhilASI zukarAje tatkALa kaLaza parathI UDIne te devAlayamAM AvI 5ramAtmAnI mUrtine namana karyuM. te joI rAjA paNa azva upa2thI utarIne devAlayamAM AvI te zukarAjanI pAchaLa ja rahIne vivekasahita te alaukika ratnamaNimayI zrIRSabhadevasvAmInI pratimAne vaMdana-namana karIne, citta prasanna thAya, evI stavanA karavA lAgyo. 13 he prabhu ! huM tamArI stuti karavA utsuka chuM, paraMtu tamArI saMpUrNa stavanA karavA jeTalI mArAmAM zakti nathI. tamArI bhakti karavAnI azaktine lIdhe mAruM citta asthira bane che, tathApi jema macchara potAnI zakti pramANe AkAzamAM udyama kare che, tema huM paNa yathAzakti tamArI stavanA karavAne pravartamAna thAuM chuM. agaNita sukhanA ApanAra prabhu ! gaNita sukhanA ApanAra kalpavRkSAdinI upamA tamane kema ApI zakAya ? tame koI para prasanna paNa thatA nathI, tema kAMI ApatA paNa nathI, chatAM ya sarve tamArI sevA kare che, aho ! tamArI rIti AzcaryakAraka che. tame mamatA-hita chatAM paNa jagatpraya-rakSaka cho, niHsaMgI chatAM paNa jagatprabhu cho, lokottara svarUpa chatAM rUparahita cho, evA he paramezvara ! tamane namaskAra ho." miSTAnnanA jANe oDakAra ja na hoya ? AvI prabhunI udAra smruti devAlayanI pAse AvelA AzramamAM vasatA gAMgIla nAmanA maharSie sAMbhaLI, pachI pahelethI jANe koIe saMketa karI rAkhyo na hoya ! tema zaMkara svarUpa, moTI jaTAvALo, vRkSanI chAlane paheranAra ane mRgacarma rAkhanAra evA te gAMgIla maharSi, te devAlayamAM pravezI, zrIRRSabhadevasvAmInI mUrtine bhaktipUrvaka abhivaMdana karIne, nirmaLajJAnayukta hRdaye tatkALa pote banAvelI gadyAtmaka ane doSarahita bhagavaMtanI stuti karavA lAgyA. "traNa jagatanA eka ja ane advitIya nAtha ! he prabhu ! traNe jagatano upakAra karavAmAM samartha tathA anaMtAtizayanI zobhAe yukta Apa jayavaMtA varto ! nAbhirAjAnA vipula kuLarUpa kaLamane praphullita karavAne sUrya samAna tathA traNe bhuvananA jIvone stavavA yogya zrImarudevA mAtAnI kukSIrUpa manohara sarovarane zobhAvanAra, rAjahaMsa evA Apa jaya pAmo. traNe jagatanA ghaNA bhavya jIvonA cittarUpI cakravAkane zoka rahita karavA sUrya samAna, sarva devonA garvane sakaLa prAre dUra ka2vAne samartha evI nirmaLa, niHsIma ane advitIya mahimArUpa lakSmInA vilAsa mATe sarova2 sarakhA ! he prabhu ! tame jayavaMtA varto. suMda2 bhaktirasamAM lIna banI gayelA ane dedIpyamAna tathA sevanArthe spardhAyukta banI namaskAra karavAmAM tatpara evA amara (devatA) ane nara (manuSya)nA samUhanA mastake rahelA mukuTanA mANikayanI kAMtirUpa pANInI laherothI dhovAyelA caraNAraviMdavALA he prabhu ! jayavaMtA varto. sarva rAga, dveSa, matsara, kAma, krodhAdi doSarUpa malano nAza karanAra, apAra saMsArarUpa samudramAM DUbatA prANIone paMcama gati (mokSarUpa) tIre pahoMcADavAne jahAja samAna evA he prabhu ! tame jayavaMtA varto. sarva strIomAM zreSTha evI muktirUpI vadhUnA he prabhu ! tame Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa svAmI cho; ajara, amara, acara (acaLa), abhaya (bhayarahita), apara (jethI vadhAre bIjo paropakArI nahIM evA), aparaMpAra (sarvotkRSTa) paramezvara, 52ma yogIzvara, he zrI yugAdi jinezvara ! tamane namaskAra thAo." 14 e prakAre manohara gadyAtmaka vANIvaDe harSabhara jinarAjanI stuti karIne te gAMgIla maharSi niSkapaTapaNe mRgadhvaja rAjA samakSa bolavA lAgyo, "RRtudhvaja rAjAnA kuLamAM dhvaja samAna, he mRgadhvaja rAjA ! tuM bhale Avyo. he vatsa ! akasmAt tArA AgamanathI ane darzanathI huM atyaMta AnaMda pAmyo chuM. tuM Aje amAro atithi che, mATe A devAlayanI pAse AvelA amArA AzramamAM cAla, eTale ame tAro yogya atithisatkAra karIe, kemake, tArA jevA paroNA bhAgye ja maLe." koNa A maharSi ? zA mATe mane ATalA AgrahapUrvaka bolAve che ? ane e mAruM nAma paNa kacAMthI jANI zakayA ? ema vicAra karato vismita thayelo mRgaja rAjA te maharSinA Azrame ghaNI khuzInI sAthe gayo, kAraNake "guNI hoya te koI satpuruSanI prArthanAno bhaMga karatA nathI." pachI mahApratApI evA rAjAno tApaso sarva prakAre atithi yogya satkAra karavA lAgyA. tyAra pachI gAMgIla RSi bolyA ke, "ahIM Ama acAnaka Aje AvIne tame amone kharekhara kRtArtha karyA che. mATe amArA kuLa mAM bhUSaNa samAna tathA samasta vizvanA netrone vaza karavAmAM kAmaNa samAna, vaLI amArA sAkSAt jIvita samI, tathA divya puSponI mALA jevI amArI kanyA kamalamAlAne tame ja yogya cho; cakSune paNa kAmaNagArI, amArA jIvitanA paNa jaMgama jIvitasamI A kanyAnuM pANigrahaNa karIne amane kRtArtha karo." AvuM te gAMgIla RSinuM bolavuM sAMbhaLI "bhAvatuM hatuM ne vaidya batAvyuM hoya" tema te managamatI vAta chatAM te rAjAe ghaNA Agraha pachI te kabUla karyuM. kema ke, satpuruSanI rIta evI ja bahumAnabharI hoya che. te pachI gAMgIla RSie praphullita thatA navayauvanavALI potAnI 'kamalamAlA' kanyAnuM tatkALa te rAjA sAthe pANigrahaNa karAvyuM. khare ja, ISTa kAryamAM koNa vilaMba kare ? jema rAjahaMsa kamalanI paMktine dekhIne prasanna thAya, tema kevala valkala (vRkSanI chAla)nA vastrone dhAraNa karanArI te kamalamAlAne prApta karavAthI rAjA atyaMta prasanna thayo. AnaMdapUrvaka tApasIonA vRMde dhavala-maMgala gIto gAvA mAMDayA. ane gAMgIla RSie pote ja yogya vidhithI kamalamAlAne te rAjA sAthe paraNAvI. tyArapachI karamocana (hAtha choDAvatI) vakhate te rAjAne ApavA yogya te RSinI pAse bIjuM zuM hoya ? to paNa teNe te daMpatIne putra thAya evo maMtra samarpaNa karyo, lagna thayA pachI mRgadhvaja rAjAe gAMgIla maharSine kahyuM ke, "amone vidAya karavAnI je kAMI tamAre taiyArI karavI hoya, te satvara karI amane vidAya karo; kAraNa ke huM mAruM rAjya koIne soMpyA vagara ja Avyo chuM." tenA javAbamAM RSi bolyA ke "dizArUpa ja (digambara) vastranA paheranArA amo, tamone vidAya karavAnI taiyArI zuM karIe ? kayAM tamAro devatAI veSa ane kayAM amAro vanavAsa (vRkSanI chAla)no veSa ! amArI kanyA potAnA piyaranA sAmAnya veSane dekhIne zuM lajavAtI nathI ? vaLI A amArI kamalamAlAe, janmI tyArathI phakata A tApasI pravRtti ja najare dIThI che; eTale A vRkSone pANI siMcavAnI kaLA sivAya bIjI koIpaNa kaLA te jANatI nathI. mAtra tamArA upara atyaMta sneha rAkhanArI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza A bhoLIne zokayo (tamArI bIjI strIo) taraphathI ISyarUpa pIDA thavA dezo nahIM." rAjAe uttara Apyo ke, "ene zokyo taraphathI 'parA bhUti' (ghaNI Rddhi) thaze paNa parAbhUti' (tiraskAra) nahi thAya. huM paNa enuM vacana utthApIza nahIM. ahIMyAM to huM ene alaMkAra (dAgInA) tathA suvastra veSavaDe zobhAvI zakato nathI, paraMtu sva-sthAnake gayA pachI huM enA saMpUrNa manorathone pUrA pADIza." AvAM vacano sAMbhaLI gAMgIla RSi kheda pAmIne bolavA lAgyA ke, dhikkAra che mane ke huM A-janma-daridrInI jema sAsare vaLAvatI vakhate paNa A mArI putrIne yogya vastra-veya paNa samarpaNa karI zakato nathI." Ama bolatA bolatA RSivaranA netramAMthI azrudhArA vahevA lAgI, eTalAmAM pAse rahelA eka AmravRkSamAMthI nirmaLa (svaccha) rezamI vastra ane atyuttama AbhUSaNonI paraMparA AkAzamAMthI jANe - meghavRSTi thatI hoya tema camatkArika rIte paDavA lAgI. A pramANe AbhUSaNAdikanI vRSTi thavAthI temaNe atyaMta camatkAra pAmI nizcaya karyo ke, kharekhara A utkRSTa bhAgyazALI kanyAnA bhAgyodayathI ja enI bhAgyadevIe A vRSTi karI che. phaLadAyaka vRkSo phaLa ApI zake che, megha jaLavRSTi karI zake che, paNa Azcarya che ke, A bhAgyazALI kanyAnA bhAgyodayathI vRkSe paNa vastrAlaMkAranI vRSTi karI, mATe dhanya che e kanyAnA bhAgyane ! kahyuM che ke - "puNyavaMtanA bhAgyodayathI asaMbhavita paNa saMbhavita thaI jAya che. jema rAmacaMdrajIna puNyodaye samudramAM paththara paNa karI zakatA hatA, to vRkSo vastrAlaMkAra ApI zake emAM zaMkA jevuM zuM che?" tyArapachI harSita thayelA maharSine sAthe laIne mRgadhvaja rAjA kamalamAlA sahita cittane prasanna karanArA jina-prasAda tarapha Avyo. tyAM RSabhadevasvAmIne vidhipUrvaka vaMdana karIne stavanA karavA lAgyo ke, "he prabhu! jema zilAmAM kotarelI mUrti temAM sthira thaIne rahe che, tema mArA hRdayamAM paNa tamAruM svarUpa sthira thaI rahyuM che. mATe he bhagavAn ! tamAruM pavitra darzana mane pharIne satvara thajo" ema prathama tIrthakarane vinayapUrvaka vaMdana-stavana karIne kamalamAlA sahita te rAjA, deva-prAsAdanI bahAra AvIne gAMgIla RSine mArga pUchavA lAgyo. tyAre maharSi bolyA ke, tamArA nagarano mArga huM jANato nathI." tyAre rAjAe kahyuM - "amArA nagarano mArga paNa tame jANatA nathI to tame mAruM nAma kayAMthI jANyuM? maharSie javAba Apyo, "sAMbhaLo, eka divasa A mArI navayauvanA kanyAne joI huM vicArato hato ke A mArI rUpavatI kanyAne yogya vara koNa haze? teTalAmAM A AmravRkSa upara beThelA koI zukarAe mane kahyuM ke, "RSivara ! enA vara mATe nuM phogaTa ciMtA karIza nahIM, Rtudhvaja rAjAnA putra mRgadhvaja rAjAne Aje ja huM A RSabhadevanA prAsAdamAM lAvIza. kalpavalline yogya to kalpavRkSa ja hoya, tema A kanyAne yogya te ja sarvotkRSTa vara che, mATe enI ciMtA na kara." ema kahIne te zukarAja tatkALa uDI gayo, pachI thoDA ja samayamAM Apa ahIM padhAryA. "anAmata thApaNa tarIke rAkhelI vastu jema pAchI apAya" tema meM enA kahevAthI ja A kanyA tamane ApI che. A sivAya bIjI vadhAre vAta huM jANato nathI." ema bolI gAMgIla RSi mauna rahyA. have zuM karavuM? e ciMtAmAM rAjA Amatema jue che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa tevAmAM avasarano jANa na hoya zuM? tema pelo popaTa jhaTa pAse AvI bolavA lAgyo ke - " rAja! tuM mArI pAchaLa Ava. huM tane mArga dekhADuM. jo ke huM eka pakSI chuM, chatAM paNa mArA para vizvAsa rAkhanArane nirAza na karuM. caMdramA sasalAne niraMtara potAnI pAse ja nathI rAkhato zuM? koI sAmAnya mANasa paNa mAre Azraye Avyo hoya to tene nirAza na karuM to tamArA jevA mahAna puruSane nirAza kema karI zakuM? he AryazreSTha rAjendra! huM kSudra prANI chuM. ema samajI tame mane bhUlI gayA. paraMtu huM to tamane bhUlanAra nathI." AvAM priya vAkayo sAMbhaLatAM ja rAjA Azcarya pAmyo ane gAMgIla RSinI rajA laI strI sahita azva para caDIne te popaTa pAchaLa cAlyo. zIdhragatithI popaTa pAchaLa cAlato, potAnA rAjyanI ciMtAthI vyagra thayelo te rAjA, thoDA ja vakhatamAM potAnA kSitipratiSThita nAmanA nagarane dUrathI dekhI zakAya, teTalo najIka AvI pahoMcyo ane zukarAja tyAM pAse rahelA eka vRkSanI Toca para besI gayo. te joI ciMtAtura rAjA tene AgrahapUrvaka kahevA lAgyo - "jo ke sAme nagaranA killA, mahela dekhAya che, to paNa nagara hajI ghaNuM dUra che, mATe te zakarAja ! rIsAyelA mANasanI jema ahIMyAM ja kema besI gayo?" huMkArapUrvaka teNe pratyuttara Apyo "DAhyA puruSo je kAMI kArya kare che, te kaMI kAraNa vagara karatA nathI, tenuM sabaLa kAraNa hoya che. AgaLa na jatAM ahIMyAM ja aTakI rahevAnuM paNa eka sabaLa kAraNa che, mATe ja huM ahIMthI AgaLa jato nathI." AthI atyaMta gabharAIne rAjA pUchavA lAgyo ke "evuM zuM kAraNa che? te satvara mane kahI de" teNe kahyuM "sAMbhaLo, mahArAja! caMdrapurInagarInA caMdrazekhara rAjAnI bena caMdrAvatI nAme tamArI je hAlAmAM vhAlI rANI che, te bahArathI ja madhura bhASaNa karanArI che paNa aMdarathI kapaTI ane tamArA pratye duSTavRtti rAkhanArI che. kharekhara e rANI gomukha jevI chatAM vAghaNa jevI dekhAya che. pANInI mAphaka nArInI paNa nIcI ja gati hoya che. tame jyAre kamalamAlAnA meLApane mATe mArI sAthe rAjya sUnuM mUkI, AvatA rahyA, tyAre te rANIe DAkaNanI jema chala karIne potAnA bhAI caMdrazekharane tamAruM rAjya tAbe karavAno A anukULa avasara che ema jaNAvyuM. potAnA dhArelA kAmane pAra pADavAmAM strIomAM kapaTa e ja moTuM baLa hoya che. sahajamAM AvI maLatA rAjyane levA koNa na utsuka hoya? tema te caMdrazekhara potAnuM caturaMga sainya laI tamAruM rAjya levAnI AzAthI satvara tamArA nagara samIpa AvI pahoMcyo che. paNa aMdara rahelA tamArA pradhAno ane senApati Adie tvarAthI nagaranA daravAjA baMdha karI dIdhA hovAthI prajAnA para jema sarpa vIMTAI jAya, tema A tamArA nagarane cotarapha potAnA sainyathI gherIne te rAjA nagaranI bahAra ja samudra sarakhI senA laI paDyo che, killA para caDIne tArA vIra tejasvI subhaTo abhimAnapUrvaka caMdrazekharanA sainya sAthe yuddha karI rahyA che. paraMtu lokamAM kahevata che ke - nAyaka vinAnuM sainya hAra ja pAme, mATe tArA vinA zatruone teo zI rIte jItI zake? vaLI AvuM yuddha cAlI rahyuM che, tyAM ApaNe paNa ekadama zI rIte jaI zakIe? e vicAre ja manamAM kheda dharato huM A vRkSa para beTho chuM ane vRkSa para besI javAnuM paNa e ja kAraNa che." AvI hRdaya vidAranArI vArtA sAMbhaLatAM ja atikSubdha thayelA rAjAnA aMta:karaNamAM jANe pravezamArga maLyo hoya tema tIvra saMtApe praveza karyo. A vakhate te potAnA manamAM vicAra karavA lAgyo ke, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinanRtyaprakAza "dhikkAra thAo AvI durAcAriNI strInA duSTa hRdayane ! Azcarya che ke e caMdrazekharanI sAhasikatAne temaja enI nirbhayatAne ! potAnA svAminA rAjyanI paNa tRSNA karI, juo to kharA, A keTalo anyAya ! paNa emAM eno zuM doSa che ? sUnuM rAjya levA koNa IcchA na kare ? dhaNI vagaranA kSetramAMthI dANA paNa corAI jAya che, to pachI nA rAjyanuM zuM kahevuM ? dhikkAra thAo mane ! kemake, huM pote ja vagara vicAre mohagrasta, tema ja avivekI banI rAjya sUnuM mUkI cAlyo gayo. pariNAme AvI ApadAmAM AvI paDuM emAM zI navAI ! koIpaNa bAbatamAM vagara vicAre utAvaLa karAya, kaMI mukAI jAya ke vizvAsa 2khAya, apAya, levAya, bolAya, khavAya ke vinAza karAya to pariNAme pazcAttApa karavAno ja samaya Ave. kahyuM che ke - "sAruM ke kharAba koI paNa kAma karatAM pahelAM ja paMDitoe tenA pariNAmano vicAra karavo joIe. kemake asthira cittathI vagara vicAre utAvaLuM kAma karyuM hoya to temAM eTalI badhI Apattio AvI paDe ke - jema marmasthalamAM peTheluM zalya maraNa sudhI dAha karanArI pIDA Ape che, tema tevA vagara vicAre karelAM kAryonA pariNAma maraNa paryaMta phleza Ape che." 17 rAjya maLavAnI AzA jeNe choDI dIdhI che evA pazcAttApamAM paDelA rAjAne zakarAja kahevA lAgyo ke, "puruSamAM pravara ! he rAjA ! tuM tArA manamAM phokaTa ciMtA na kara. vaidyanA batAvyA pramANe vartanArano vyAdhi zuM gayA vinA rahe ? tema huM paNa tane eka upAya batAvuM chuM, te upAya ajamAvatAnI sAthe ja tAruM zreya thaze. tuM ema na jANIza ke mAruM rAjya gayuM. hajI to tuM ghaNAM varSa sudhI sukhapUrvaka rAjya karIza." evuM tenuM bolavuM sAMbhaLIne nimittiyAnA vacana para jema AzA baMdhAI. teTalAmAM akasmAt jANe dAvAnala ja sAme Avato na hoya ema sazastra caturaMgI sainya potAnI sAme jhaDapathI AvatuM dekhIne te sabhaya banIne vicAravA lAgyo ke - je caMdrazekhara rAjAnI mArA manamAM udAsI AvI che, e ja senA mane haNavAne mArI sAme Ave che. hA ! hA !! have zuM thaze ! kharekhara ! A vakhate A kamalamAlAno kevI rIte bacAva karI zakIza ane A zatruonI sAme huM ekalo kema karI yuddha karI zakIza ? AvI paristhitithI muMjhAyelo te rAjA stabdha banI vicAra kare che, teTalAmAM "jaya jaya ciraMjIvo he mahArAja ! jayavaMtA varto ! he mahArAja ! A aNIne vakhate tame ThIka ja AvI pahoMcyA. jaima hAthamAMthI nidhAna khoI beThelAne te pAchuM AvI maLe, tema mahArAja ! Aje amane tamAruM darzana thayuM. have amane Adeza Apo." sva-paricita evA potAnA sainikonuM ja A vacana che, ema tenI khAtarI thaI, tyAre te atyaMta vismaya pAmI prasanna citte teone pUchavA lAgyo ke, "are, A vakhate tame ahIMyAM kayAMthI AvyA ? teoe uttara vALyo ke, "svAmin ! tame AvyA cho ema jANIne ja amo ahIM tamArA darzanane mATe temaja tamArI pAse tamAro Adeza levA AvyA chIe. AvA avasara para Aje amane tamAruM darzana thayuM te to kharekhara bhAgya-yogathI ja banyuM che." zrotA, vaktA ane jonArane paNa camatkAra utpanna kare evA A samAcAra sAMbhaLI rAjA vicAra karIne bolavA lAgyo ke, "Apta-vAkaya avisaMvAdathI, paraspara virUddhatAnA abhAvathI eTale ke satya, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. zrAddhavidhi prakaraNa sarva prakAre jema mAnavA yogya hoya che, tema A zukarAjanuM vAkaya paNa aneka prakAranA mArA para upakAra karavAthI sarva prakAre mAnavA yogya che. e zukarAjanA upakArano badalo huM kema vALI zakIza? ene zI zI vastunI IcchA che, te kema jANI zakAya? game teTalA enA para upakAra karIe, paNa eNe karelA upakArano badalo vALI zakAya ema nathI. kemake eNe prathamathI samayAnusAra yathAyogya Icchita vastuprApti vagerenA aneka prakAranA upakAra mArA para karyA che. kahyuM che ke, pratyupakurvan bahvapi na bhavati pUrvopakAriNastulyaH / eko'nukaroti kRtaM niSkAraNameva kurute'nyaH ||31|| "pratyupakAra game teTalA karo, paNa pahelAM karelA upakArInA upakAranI tulanA thatI nathI, kAraNa ke te upakAra karanAranA kAryanuM anukaraNa kare che, tyAre prathama upakAra karanAranuM kArya badalAnI AzA vagara karAyeluM hoya che. Ama vicAra karato te rAjA prItipUrvaka te zukarAjanA sanmukha jovA jAya che. teTalAmAM jema sUryodaya thatAM budhano tAro adazya thAya tema te alopa thaI gayo. jANe rAjA pAcho upakArano badalo vALaze, evA bhayathI ja te saMtAtmA risAI gayo hoya tema thoDA vakhatamAM to te keTaloka dUra nIkaLI gayo. kahyuM che ke, "sajjana puruSonI koIka evI alaukika kaThora cittavRtti che ke, teo upakAra karIne pratyupakAranA bhayathI tarata ja dUra khasI jAya che." Avo jJAnanidhi jo niraMtara mArI pAse rahe to, muzkelI zI vastunI che enI mane khabara ja na paDe; kema ke, sarva kArya yathAsamaya karavAnuM te jANI zake che evA sahAyakArIno yoga, prAyaH sarvakALe sarvatra sarvane hoya ja nahIM. kadAcit koIne tevAno yoga maLI jAya to nibhaMgInA hAthamAM AvelA dhananI jema lAMbo samaya rahe nahi. paNa e popaTa koNa hato? tene ATaluM jJAna kayAMthI? mArA para ATalI badhI mamatA zA mATe ? e kayAMthI Avyo? ne kayAM gayo? vaLI e vRkSa parathI vastrAlaMkArAdikanI vRSTi kema thaI? A senA kema AvI? ItyAdika je mArA manamAM saMdeha che. te jema guphAnA aMdhakArane dIpaka ja dUra karavAne samartha che, tema jJAnI vinA bIjo koNa dUra karI zake? sarva rAjAmAM mukhya te mRgadhvaja rAjA A pramANe vicAramAM vyagracitta thayelo Amatema jue che, teTalAmAM senAdhipatie rAjAne pUchayuM : "svAmin ! A badhuM zuM banyuM?" tyAre teNe te sainikonI pAse zukarAja maLyo hato tyAMthI mAMDIne chevaTe te adazya thayo, tyAM sudhInI badhI vArtA kahI saMbhaLAvI, te sAMbhaLI lagabhaga badhA sainiko Azcarya pAmIne bolavA lAgyA ke, "mahArAja! e popaTa tamArA upara atyaMta bhAva rAkhe che, mATe te tamane pAcho kayAreka jarUra maLaze ane tamArA mananI ciMtA dUra karaze; kAraNa ke Avo hita-vatsala chelle ema upekSA karIne haMmeza mATe jAya ja nahIM, vaLI tamArA manano saMdeha paNa e ja AvIne dUra karaze, kAraNa ke e popaTa jJAnI jaNAya che ane jJAnIne vAMkA dUra karatAM keTalI vAra? hAla Apa A sarvaciMtA choDI daIne ApaNA nagaramAM padhArI tene pavitra karo. ApanA darzana mATe adhIrA banelA nagarajanone ApanA darzana ApIne AnaMdita karo." Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 19 rAjAe temanuM kahevuM mAnya karyuM. samayocita boleluM ane samaya para kareluM kone svIkAravA yogya na thAya? mahAmAMgalika vAjiMtronA madhura-dhvanithI sarva dizAone gajAvanAra mahotsavapUMka te rAjAe sa-parivAra svanagara tarapha prayANa karyuM. te mRgadhvaja rAjAne AvatA joIne moTI pAMkhavALA garuDane joIne potAnA daramAM beThA beThA paNa jema sarpano garva gaLI jAya tema' caMdrazekharano sarva garva gaLI gayo. teNe te vakhate potAnuM svAmi-drohapaNuM DhAMkavAne samayasUcaka buddhithI eka dUtane bheTa sAthe mRgadhvaja rAjAnI pAse tarata ja mokalyo. rAjA pAse AvIne praNAma karI te bolyo ke - "he mahArAja ! ApanI prasannatAne mATe tathA saghaLI vastusthiti Apane jaNAvavA mATe caMdrazekhara rAjAe mane ApanI pAse mokalyo che. Apa koI dhUrtanA prapaMcane pariNAme rAjya sUnuM mUkI, tenI pAchaLa pAchaLa cAlyA gayA cho ema jANI, amArA rAjA caMdrazekhara, ApanA nagaranI rakSA karavA mATe, potAnA sainya sahita AvyA ane kevaLa rakSaNa karavAnA hetuthI ja nagaranI cAre bAjuthI viMTAI vaLyA. A vastusthitine nahi jANatA ApanA subhaToe hathiyAra sajI jema koI zatruthI parAbhava na thAya te hetuthI rakSA karavA AvelA, tema chatAM amAre ApanA sainiko taraphathI keTalAya prahAra sahana karavA paDayA che. tathApi svAminuM kArya sudhAravA jatAM musIbato sahana karavI paDe emAM zuM Azcarya che? pitAnA kAryamAM putra, gurunA kAryamAM ziSya, patinA kAryamAM strI ane svAmInAM kAryamAM sevaka, potAnA prANa tRNa samAna gaNe che te yogya ja che." te dUtanAM AvAM kapaTayukta vacana sAMbhaLIne rAjA mRgadhvajane tenI vAta viSe zaMkA to utpanna thaI, paraMtu saraLa svabhAvathI e sAcuM kahe che ema te vakhate mAnI lIdhuM, keTalI dakSatA, saraLatA ane gaMbhIrapaNuM ! pachI te rAjAe potAnI pAse AvatA te caMdrazekhara rAjAno yogya satkAra karyo. tyArapachI lakSmI sarakhI kanakamAlA sAthe viSNunI jema zobhatA mRgadhvaja rAjAe moTA mahotsavapUrvaka nagara-praveza karyo ane jema advitIya evI caMdrakalAne mahAdeve bhAlasthaLa (kapALa) para sthApana karI tema kamalamAlAne potAnA rAjya-siMhAsane potAnI pAse paTTarANI pade besADI. jo ke puNya ja putrAdika prAptinuM mukhya kAraNa che, ane puNyathI ja saMgrAmamAM rAjAne jayanI prApti thAya che. sahAya karanArA sainiko to nimitta mAtra che, tema putrAdikaprAptimAM maMtra paNa mAtra sahAya kare che, ema vicArI putraprApti mATe gAMgIla RSie ApelA maMtrane te rAjAe batAvelI vidhi pramANe sAdhyo. tenA prabhAvathI tenI sarva rANIone eka eka putra thayo. sarva kAraNono barAbara yoga maLI jAya to kAryanI jarUra siddhi thaI zake che. jo ke caMdrAvatI rANI rAjAne ghaNI mAnItI hatI. chatAM paNa prathama patidroha karyo hato. tenA pApe mAtra tene putra thayo nahIM. eka vakhata madhyarAtrie ardha-nidrAvasthAmAM sukhe sUtelI kamalamAlA rANIe divya prabhAvathI eka svapna joyuM. rANI jAgIne prAtaHkALe rAjA pAse AvIne kahevA lAgI ke - " he prANanAtha ! Aje madhyarAtri vyatIta thayA pachI, ardha-nidrAvasthAmAM huM sukhe sUtI hatI te samaye meM eka svapna joyuM, temAM mArA pitA gAMgIla RSinA tapovanamAM Avela prAsAdamAM ApaNe sAthe prayANa karatAM pahelAM jenAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrAddhavidhi prakaraNa chellAM darzana karyA hatAM te zrI RSabhadeva prabhunAM darzana thayAM. temaNe mane kahyuM ke "he kalyANi ! hAla tuM A popaTane laI jA, pachI koIka vakhate vaLI haMsa ApIza." eTaluM kahIne prabhue mane hAthohAtha savaMga-sulabha divya vastunA jevo dedIpyamAna popaTa bheTa Apyo." prabhunA potAnA hastano prasAda pAmIne AkhA jagatanuM jANe aizvarya pAmI houM ema huM atyaMta prasanna thatI jAgRta thaI gaI. aNadhAryA AvI maLelA kalpavRkSanuM ja phaLa hoya tema he prANanAtha ! e svapnanuM zuM phaLa thaze?" rANInuM vacana sAMbhaLIne, AnaMdarUpa kaMdane nava-pallavita karavAne medharUpa mIThI vANIthI te rAjA svapnanA phaLane vicArI kahevA lAgyo ke, "he priye! jema deva-darzana atyaMta durlabha hoya che, tema evAM uttama svapna paNa koIka bhAgyodayathI ja pAmI zakAya che. evuM divya svapna dekhavAthI divyarUpa ane divya svabhAvavALA udaya thatA caMdra ane sUrya ja na hoya zuM ? evA be putro tane anukrame thaze. pazcikuLa mAM popaTa ane rAjahaMsa atyuttama che ane tenI tane svapnamAM prApti thaI, to he suMdarI ! kSatriya-kuLamAM utkRSTa evA be putronI ApaNane prApti thaze. paramezvare svapnamAM svahaste ja tane prasannatApUrvaka prasAda Apyo che, to temanA jevo ja pratApI putra ApaNane maLaze, emAM kAMI paNa saMzaya nathI." evAM vacana sAMbhaLIne atyAnaMdita thayela te kamalamAlA rANI ratnaprabhA pRthvI jema amUlya ratnone dhAraNa kare che ane AkAza jema jagata-cakSu sUryane dhAraNa kare che, tema garbhane dhAraNa karavA lAgI. te divasathI uttama rasanA siMcanathI jema meruparvatanI pRthvImAM rahelo kalpavRkSano kaMda pratidina vadhe, tema te rANIno garbha pratidina vadhavA lAgyo, ane tenA prabhAve utpanna thatA prazasta zubha manorathone rAjA saMpUrNa sanmAnapUrvaka pUrNa karavA lAgyo. zubha divase ane zubha lagna-lagnAze, pUrva dizA jema punamanA caMdrano prasava kare, tema te rANIe atyuttama evA putrane sukha-samAdhipUrvaka janma Apyo. rAjakulanI evI rIta hoya che ke, paTTarANInA prathama putrano janma-mahotsava atyaMta vaibhavapUrvaka karavo; ane te pramANe A kamalamAlA rANI paTTarANIpade hovAthI tenA prathama putrano janma-mahotsava atyuttama rIte rAjAe karyo. tyArabAda trIje divase te bALakane caMdra-sUryanAM darzana karAvavAno mahotsava temaNe atyaMta umaMgathI karyo. cheke divase chaThThI-jAgaraNano mahotsava potAnI rAjya-Rddhine anusAra yathocita rIte karAvyo. svapnAnusAra putranI prApti thaI, mATe te putranuM zukarAja' evuM nAma mahotsavapUrvaka AnaMdathI zubha divase pADavAmAM AvyuM, pAMca samitithI rakSAyelo saMyama jema vRddhi pAme-tema dhavarAvavA, ramADavA, hasAvavA, navaDAvavA tathA pAlana karavA rAkhavAmAM AvelI pAMca dhAvamAtAothI snehapUrvaka rakSAyelo zukarAja pratidina vRddhi pAmavA lAgyo. mAtApitAne AnaMda ApanArUM anna-prAsana, lakSmInI sudaSTi samuM rikhaNa (ramavuM), harSa upajAve tevuM kramaNa (cAlavuM), zubha vacana, cittAkarSaka vastraparidhAna tathA premagraMthinA baMdhana samI varSagAMTha vagere zubha prasaMgo atyaMta dhAmadhumathI rAjAe nirvighna ujavyA. juo to kharA bhAgyanI dazA ! bhAgyazALInuM bhAgya evuM hoya che. e pramANe ullAsapUrvaka vRddhi pAmato zukarAjakumAra pAMca varSano thayo. pAMcame varSe jema AMbo sarva rIte khIle-phaLe, tema te kumAra, rUpa, saMpadA, parAkrama vagere sarvottama guNovaDe jANe bIjo Indraputra jayaMta na hoya? tema zobhavA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinanRtyaprakAza lAgyo. bALaka chatAM bolavAmAM jANe prauDha puruSa na hoya zuM ? tevI caturAI tathA mIThAza tenA vacanamAM hovAthI sarvane te priya thaI paDayo. 21 ekadA vasaMtaRtunAM puSponI saurabhathI mheMkI rahelA tathA phala-phUlothI ramya bAganI zobhA jovAne rAjA potAnI paTTarANI kamalamAlA ane zukarAjakumArane sAthe laIne nagaranA udyAnamAM AvI AmravRkSanI nIce beTho. te samaye tene pUrvanI banelI saghaLI bInA yAda AvavAthI prasanna thaIne kamalamAlAne kahevA lAgyo ke, "he priya ! te ja A AmravRkSa che, ke jenI nIce huM vasaMtaRRtumAM AvIne beTho hato, ane zukarAja-popaTanI vANIthI tArA rUpanuM varNana sAMbhaLIne atizaya vegathI tenI pAchaLa pAchaLa cAlI nIkaLyo ane tArA pitAnA Azrama sudhI jaI pahoMcyo. tyAM tArI sAthe lagna karI huM kRtArtha thayo." A badhI vArtA pitAnA khoLAmAM beTho beTho kumAra sAMbhaLato hato ane e sAMbhaLatAM ja kalpavRkSanI zAkhA jema chedAvAthI dharatI para tUTI paDe tema zukarAjakumAra mUrchA yukta thaI nIce DhaLI paDayo. mAta-pitAnA harSa-vRkSanI zAkhA chedAI DhaLI paDI na hoya tema A joI atizaya gabharAI gayelAM mAtApitAe kolAhala macAvI mUkayo, te sAMbhaLI sarve anucaro tyAM bhegA thaI gayA ane kumAranI AvI hAlata joI zokapUrNa svare bolI uThayA : "are re ! A zuM thayuM ?" ema UMce zabde bolatAM sarve AkuLa-vyAkuLa thaI gayAM; kAraNa ke moTAnAM sukha-duHkhanI sAthe sarva sAmAnya janonAM paNa sukha-duHkha saMkaLAyelAM ja hoya che. caMdananuM zItaLa jaLa chAMTavAthI temaja keLanA patrano pavana vIMjhavAthI temaja bIjA yogya upacAro (upAyo) karavAthI keTaloka vakhata gayA bAda te zukarAjakumArane bhAna AvyuM, cetanA AvavAthI kamaLanI pAMkhaDIonI jema prakAzatI netrarUpa pAMkhaDI ughaDI, paNa mukhakamaLa vikasvara thayuM nahIM, vicArapUrvaka te cAre bAju jovA lAgyo, paNa ghaNI rIte bolAvavA chatAM kaMI paNa bolyo nahI. tIrthaMkaradeva chadmasthAvasthAmAM jema mauna dhAraNa kare - tema te kaMIpaNa bolyo nahIM. rAjakumAranuM AvuM mauna joI sarve loko mAnavA lAgyA ke, kharekhara Ane koIka devanI avakRpAthI Ama banyuM hovuM joIe. te kAMIka zAMta thayo che paNa are re ! mahAkheda ka2vA lAyaka e che ke -amArA koI duSTakarmanA udayathI enI jIbha jalAI gaI che. Ama mahAciMtAmAM nimagna banelA tenA mAtA-pitA tene potAnA mahelamAM laI gayA. tyAM temaNe kumArane bolato karavA vividha prakAranA upAyo karAvyA, paNa durjana para karelA upakAranI jema te sarva upacAro niSphaLa gayA. e sthitimAM cha mAsa vItI gayA. chatAM paNa kumAranuM mauna tUTayuM nahi, temaja tenuM rahasya paNa koI zodhI zakayuM nahi. arere ! vidhAtAe ratnasamAna zreSTha vastuomAM paNa kaMIne kaMI doSa mUkayo che. caMdramAM kalaMka, sUryamAM ugra teja, AkAzamAM zUnyatA, vAyumAM caMcalapaNuM, kaustubha maNimAM pASANapaNuM, kalpavRkSamAM kASThapaNuM, pRthvImAM rajakaNa, samudramAM khArAza, meghamAM zyAmatA, agnimAM dAhakatA, jaLamAM nIcagati, suvarNanA merumAM kaThorapaNuM, suvAsita karpUramAM asthiratA, kastUrImAM kALAza, sajjanomAM nirdhanatA, dhanikomAM mUrkhatA, rAjAomAM lobha hoya tema A rAjakumAramAM mauna pravezyuM che. moTA bhAgyazALI puruSonI durdazA kayA sajjananA manamAM na khaTake ? te samaye maLelA sarva nagarajano paNa atyaMta zoka karavA lAgyA. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa evAmAM krIDArasanA sAgara samAna ane jagajananA netrono atyaMta AnaMdakArI kaumudI mahotsava-zarada punamanA caMdrano mahotsava mANikaThArI A.su. 15 punamano divasa Avyo. te samaye pharI nagarajano sAthe te rAjA potAnI kamalamAlA mahArANI ane zukarAjane laIne udyAnamAM gayo ane te ja AMbAnA vRkSane joIne khinna cittathI rANIne kahevA lAgyo ke "he devI ! jema viSavRkSa sarvathA dUrathI ja tajavA yogya hoya che, tema ApaNA A zukarAjakumArane AvuM viSama duHkha A AmravRkSathI ja utpanna thayuM che, mATe e paNa dUrathI ja tajavA yogya che." ATaluM bolIne te vRkSa choDIne bIje sthAnake javAne te tatpara thAya che, teTalAmAM akasmAta te ja AmravRkSanI nIce atyaMta pramodakAraka devaduMdubhino nAda thavA lAgyo. Avo camatkAra joIne rAjA pUchavA lAgyo ke - A divya dhvani kayAMthI utpanna thayo ? tyAre koIke AvIne kahyuM ke - "mahArAjendra! ahIMyAM zrIdatta nAmanA muni tapazcaryA karatA hatA, temane hamaNAM ja kevaLakAna thayuM che ane tethI devatAo divya vAjiMtronA nAdathI teno mahotsava ujave che." e sAMbhaLatAM ja rAjA prasanna thaI bolyo "A mArA putraratna je mauna dhAraNa karyuM che, tenuM rahasya - kevaLI ja kahI zakaze, mATe tyAM javuM yogya che." ema vicArI te putra tathA rANI ane moTA parivAra sAthe tyAM jaI vaMdanAdika bhakti karIne kevaLI sanmukha AvI beTho. tyAre kevaLIe phalezano nAza karanArI amRta samAna dezanA dIdhI. tyArabAda vinayapUrvaka rAjA pUchavA lAgyo ke - " he prabho ! A zukarAjakumAranI vAcA zA kAraNathI baMdha thaI ?" RSimukhya kevaLI mahArAje javAba Apyo ke "e bALaka hamaNAM ja bolaze." te sAMbhaLIne prasannatApUrvaka rAjA bolavA lAgyo ke - "mahArAja, amAre e bALaka bole to pachI zuM joIe? ame e ja IcchIe chIe." eTale kevaLI bolyA - "he zukarAja ! A sarvanA dekhatAM amane vaMdanAdika kema karato nathI?" A sAMbhaLatAM ja te zukAraje uThIne sarvajana samakSa te keLavI bhagavAnane IcchAmi khamAsamaNo." sUtranA uccArapUrvaka khamAsamaNa daI, vidhipUrvaka vaMdana karyuM. A mahA camatkAra dekhIne rAjA vagere sarva cakita thaI bolavA lAgyA ke - kharekhara A mahAmunino moTo mahimA pragaTa joyo. kAraNa ke jene seMkaDo puruSo maMtra taMtrAdikathI paNa bolAvavA zaktimAna thayA nahIM evA A bALakane temanA vAkayAmRtathI ja vAcA pragaTI. ahIMyAM cittane viSe camatkAra pAmavAmAM lIna banI gayelA lokonI vacce rAjA sAzcarya pUchavA lAgyo ke, "svAmIn ! A zuM? tyAre kevaLIe jaNAvyuM ke, "A bALakane mauna rahevAnuM mukhya kAraNa pUrvabhavanuM ja che; he bhavyajano ! sAvadhAnatApUrvaka te sAMbhaLo : zukarAjanA pUrvabhavanuM vRttAMta pUrve malayadezamAM bhadIlapura nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM AzcaryakArI caritravALo jitAri nAme rAjA rAjya karato hato. te rAjA evo to dAnavIra ane yuddhavIra hato ke teNe potAnA sarva yAcakone alaMkArayukta ane sarva zatruone keda karyA hatA. vaLI cAturya, audArya ane zauryAdika guNono te bhaMDAra hato. eka vakhate te potAnA rAjya siMhAsana para beTho hato, tevAmAM chaDIdAre AvI evI vinaMti karI ke, "mahArAja ! vijayadeva nAmanA rAjAno dUta Apane maLavAnI IcchAthI daravAjA AgaLa AvIne Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 23 Ubho che; ApanI AjJA hoya to ahIM Ave." rAjAe te dUtane satvare bolAvI lAvavAnI dvArapALa ne AjJA karI, tyAre te sva-kartavyane jANanAro dUta rAjA pAse AvI vinayapUrvaka vaMdana karIne kahevA lAgyo ke, "mahArAja! sAkSAt devanagarI samAna devapuranagaramAM vijayadeva nAme rAjA rAjya kare che; te vAsudevanA jevo parAkramI che, jema yogya rAjanItithI zAma, dAma, bheda ane daMDa e cAra upAya pedA thAya, tema tenI prItimatI nAme satI mahArANIe cAra putra prasavyA pachI jema haMsalInI baMne pAMkho ujvaLa hoya tema mAtA-pitAnA banne kuLanI udyotaka haMsI' nAme eka kanyA prasavI che. e niyama che ke, je vastu svalpa hoya te atizaya priya lAge, tema A putrI paNa mAtA-pitAne atyaMta priya che, te haMsI bAlyAvasthAno tyAga karIne jyAre ATha varSanI thaI tyAre prItimatI mahArANIne sArasI' nAme vaLI bIjI kanyA utpanna thaI. sAkSAt jaLAzayane zobhAvanArI jANe bIjI sArasI ja na hoya zuM? pRthvImAM je sAra sAra nirmaLa padArtho hatA te ja laIne jANe vidhAtAe tene ghaDI na hoya zuM? evI te baMne bAlikAo eTalI badhI svarUpavatI hatI ke, te bannene paraspara temanA sivAya jagatanI bIjI upamA ApI zakAya nahIM. vaLI te baMnenI paraspara evI o alaukika prIti che ke, bannenAM zarIra judAM dekhAya che, te paNa temane khedakAraka thaI paDyAM che. kAmarUpa hastine krIDAvana samAna yauvanavayane prApta thayelI haMsIe potAnI laghubena sArasIno viyoga thavAnA bhayathI potAnA vivAhanI vAta ja mAMDI vALI, jyAre sArasI yauvanAvasthAnI sanmukha AvI pahoMcI tyAre banne jaNIoe prItipUrvaka evI pratijJA karI ke, ApaNAthI ekabIjAno viyoga sahana thaI zakaze nahIM, mATe ApaNe eka ja varane varavuM. te bannee e pramANe pratijJA karI eTale mAtA-pitAe temane managamato vara meLavavA mATe tyAM yathAvidha svayaMvara maMDapa racyo, temAM evI to alaukika maMcaracanA karavAmAM AvI che ke, jenuM varNana moTA kavio paNa karavAne asamartha che. TUMkamAM eTaluM ke tyAM ApanA jevA bIjA paNa ghaNA rAjAo Avaze ane te nimitte tyAM ghAsa tema ja dhAnyanA evA to puMja khaDakAvyA che ke - jenI AgaLa moTA parvatonI paNa zI gaNanA ! aMga, baMga, kaliMga, AMdhra, jAlaMdhara, mAravADa, lATa, bhoTa, mahAbhoTa, medapATa (mevADa), virATa, gauDa, cauDa, mahArASTra, kuru, gujarAta, AbhIra, kAzmIra, goyalla, paMcAla, mAlava, hUNa, cIna, mahAcIna, kaccha, vaccha, karNATaka, koMkaNa, nepALa, kAnyakubdha, kuMtala, magadha, naiSadha, vidarbha, siMdha, drAviDa ItyAdika aneka dezonA rAjA tyAM AvanAra che; mATe mArA svAmie Apa (malaya dezanA mahArAjA)ne paNa nimaMtraNa ApavA mane mokalyo che, tethI Apa tyAM padhArI te svayaMvarane zobhAvazo evI AzA che." - dUtanAM AvAM vAkayo sAMbhaLatAM temanuM citta prasanna thayuM paNa svayaMvaramAM maLelA ghaNA rAjAo vacce e kanyAo mane paraNaze ke bIjAne, evA saMzayarUpa hiMDoLAmAM manarUpa mAMkaDuM hiMcakavA lAgyuM. pachI paMca vacce mAre paNa javuM e ja vadhAre sAruM che ema dhArI chevaTa te javAne taiyAra thayo. pakSIonA zubha zukanathI utsAhita thayelo te devapuranagaramAM jaI pahoMcyo; tyAM bIjA paNa ghaNA rAjAo AvI pahoMcyA. vijayadeva rAjAe bahumAnapUrvaka teono nagarapraveza karAvyo. nirdhArelA divase ati-Adarasahita yathAyogya ucca mAMcaDAo upara sarva rAjAoe besIne devanA vimAnanI jema te Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa svayaMvara maMDapane zobhAyukta karyo. tyArabAda zubha snAnapUrvaka zarIra para caMdana vagere carcAne ane svaccha vastra vibhUSita thaI, sarasvatI ane lakSmInA jevI te banne beno haMsI ane sArasI pAlakhImAM besIne te svayaMvara-maMDapamAM jyAre AvI tyAre atyuttama kariyANA para jema ghaNA grAhakonI daSTi ne mana kheMcAya tema te kanyAo para sarve rAjAonI daSTi ane mana ekAgra thavA lAgyAM. temanAM mana tathA daSTi kanyAo tarapha ja doDavA lAgyAM ane kAmathI paravaza banI vividha prakAranI ceSTAo dvArA potAnA aMtaranA Azayane jaNAvavAnA kAryamAM gUMthAI gayA. jyAre varamALA laIne banne kanyAo svayaMvara maMDapanA madhyagata bhAgamAM AvI UbhI rahI tyAre suvarNa chaDInI dhAranArI tathA prathamathI sarva vRttAMtanI jANanArI kulamahattarA sarva rAjAonuM varNana karavA lAgI. "he sakhI! A rAjAdhirAja rAjagRhInA svAmi che; zatrunA sukhano dhvaMsa karavAnA kAryamAM atyaMta kuzaLa evA A kozaladeza(ayodhyA)nA rAjA che; svayaMvara-maMDapanI zobhA vaDe zobhatA A gUrjaradezanA rAjA che; Indraputra jayaMtanA vaibhavane paNa vadhI jAya evA vaibhavathI virAjato A siMdhu dezAdhipati che; zaurya temaja audAryanA krIDAsthAna samA A aMgAdhIza che; potAnA rUpathI kAmadevanA abhimAnane cUrNa karanAra A jaMga nareza che; A sadA saumya ane manohara Rddhi yukta kaliMgadezanA rAjA che; jenI lakSmIno pAra nathI evA A mALavA dezanA rAjA che; prajA pALavAmAM dayALu A nepALa dezanA rAjA che; jenA saguNonuM varNana na thaI zake evA A kurudezanA rAjA che; zatrunI zobhAne niSedhanAra A naiSadhanA rAjA che; yazarUpa sugaMdhinI vRddhi karanAra A malayadezanA rAjA che." evI rIte sakhIoe dareka rAjAonAM nAma tathA guNa varNana vaDe oLakhAvyA bAda jema IndumatI aja rAjAne varI tema A banne kanyAo haMsI ane sArasIe jitAri rAjAne varamALA AropI. A vakhate mahecchA, utsukatA, saMzaya, harSa, viSAda, lajjA, pazcAttApa, IrSyApramukha manovikArathI keTalAka rAjAo vyApta thaI gayA. AvA svayaMvaramAM koI rAjA potAnA Agamanane, koI daivane bhAgyane) ane koI avatArane dhikkAravA lAgyA. vijayadeva rAjAe jitAri rAjA sAthe sanmAna ane dAnapUrvaka zubha samaye kanyAonA lagna-mahotsavano samAraMbha karyo. bhAgya vinA manovAMchitanI prApti thAya ja nahIM, e nakkI chatAM paNa keTalAya parAkramI rAjA AzA na phaLatAM udAsa thaI gayA. keTalAka rAjAo ISya dharIne jitArI rAjAne mArI nAkhavAnA kAryomAM pravartavA lAgyA, paNa te yathArtha nAmavALA jitArino koNa parAbhava karI zake ? koI paNa tene kAMI karI zakayuM nahIM. rati-prIti jevI strIothI kAmadevane paNa zaramAvato te jitAri rAjA potAnA zatrurUpa banelA sarve rAjamaMDaLanA garvane paNa jItato potAnI baMne strIo (haMsI, sArasI) sahita nirvine potAnI rAjadhAnImAM jaI pahoMcyo. pachI ati-ADaMbarapUrvaka te be rANIono devIonI jema rAjyAbhiSekano mahotsava karI temane potAnA be cakSunI mAphaka samAna mAnIne rAjA sukha bhogavavA lAgyo. haMsI rANI prakRtithI saraLa-svabhAvI hatI, paNa sArasI rANI to rAjAne prasanna karavA mATe koI koI vAra kapaTa karatI hatI. jo ke te potAnA patine prasanna karavA mATe ja kapaTa keLavatI hatI, to paNa tethI teNe strI vedakarma daDhapaNe bAMdhyuM ane haMsIe to potAnA saraLa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinanRtyaprakAza svabhAvathI strIveda viccheda karI nAMkhyo, eTaluM ja nahIM paNa rAjAne atyaMta mAnya thaI. Azcarya che ke jIvo potAnI mUrkhatAthI phokaTa potAnA AtmAne mAyA (kapaTa) karavAthI nIca gatimAM laI jAya che. 25 eka vakhata te rAjA potAnI A be rANIonI sAthe rAjamahelanA gokhamAM ubho ubho nagarInI zobhA joto hato, teTalAmAM manuSyanA moTA samudAyane nagaramAMthI bahAra jato joyo. te ja vakhate teNe te viSe tapAsa karavA sevakane AjJA karI. teNe tapAsa karI AvI kahyuM ke, rAjendra ! zaMkhapurInagarathI eka moTo saMgha Avyo che, te siddhAcala tIrthanI yAtrA karavA jAya che, te sAMbhaLI kautukathI rAjA saMghanA utAre gayo, ane tyAM rahelA zrI zrutasAgarasUrine vaMdana karyuM, pachI sarala AzayavALA te rAjAe AcAryazrIne pUchyuM ke, e siddhAcala te kayo ? te tIrtha kema ? ane te tIrthanuM mAhAtmya zuM che ? kSIrAzravalabdhinA dhAraka te AcAryazrI bolyA ke - rAjan ! A lokamAM dharmathI ja sarva ISTa-siddhi prApta thAya che ane A vizvamAM dharma e ja sarva sAramAM sArabhUta che, nAmadharma (jenuM mAtra nAma dharma hoya, paNa jemAM dharmatva na hoya te) to ghaNA che paNa arhat-praNIta dharma ja atyaMta zreyaskara-kalyANa karanAra che; kema ke, samyaktva (tattvazraddhA), e ja jenuM mULa che, tenA vinA prANI je tapa, japa, vrata, kaSTAnuSThAnAdika kare che, te sarva phaLahIna vRkSanI jema vyartha che. te samyaktva paNa traNa tattvanA grahaNa karavArUpa che; te vItarAga deva, zuddha-prarUpaka guru ane kevali-bhASita dharmarUpa che. te traNa tattvamAM paNa prathama 'devatattva' arihaMta jANavA. arihaMta devamAM paNa prathama arihaMta zrI yugAdideva RSabhadeva' che. e atyaMta mahimAvaMta deva je tIrtha para birAje che. te "siddhAcala" nAmanuM tIrthapaNa mahAprabhAvika che. e vimalAcala tIrtha sarve tIrthomAM mukhya che; e tIrthanAM nAmo paNa judAM judAM kAraNe aneka che. jema ke, 1. siddhakSetra, 2. tIrtharAja, 3. marudeva, 4. bhagIratha, 5. vimalAcala, 6. bAhubali, 7. sahastrakamala, 8. tAladhvaja, 9. kadaMbagiri, 10. zatapatra, 11. nagAdhirAja, 12. aSTottarazatakula, 13. sahastrapatra, 14. DhaMka, 15. lohitya, 16. kapardinivAsa, 17. siddhizekhara, 18. puMDarIka, 19. muktinilaya, 20. siddhiparvata, 21. zatruMjaya, evAM ekavIza nAma che. te paikI keTalAMka manuSyakRta, keTalAMka devakRta ane keTalAMka RSikRta maLI 21 nAmomAMthI keTalAMka A avasarpiNImAM thayAM che; ane keTalAMka have pachI thaze. A vartamAna avasarpiNInAM je ekavIza nAma meM tane kahyAM, temAMnuM "zatruMjaya" evuM ekavIzamuM je nAma AveluM che, te AvatA bhave tArAthI ja prasiddha thaze ema ame jJAnI pAsethI sAMbhaLeluM che. vaLI sudharmAsvAmInA racelA "mahAkalpa" nAmanA graMthamAM A tIrthanAM aSTottarazata (ekaso ATha) nAma paNa kahelAM che. te A pramANe. 1. vimalAcala, 2. sUrazaila, 3. siddhakSetra, 4. mahAcaLa, 5. zatruMjaya, 6. puMDarIka, 7. puNyarAzi, 8. zrIpada, 9. subhadra, 10. parvatendra, 11. dRDhazakti, 12. akarmaka, 13. mahApadma, 14. puSpadaMta, 15. zAzvata, 16. sarvakAmada, 17. muktigeha, 18. mahAtIrtha, 19. pRthvIpITha, 20. prabhupada, 21. pAtAlamULa, 22. kailAsa, 23. kSitimaMDana, 24. raivatagiri, 25. mahAgiri, 26. zrIpadagiri, 27. kSIrAzravalabdhi-dUdhapAkanA jevI jenA vacanamAM madhuratA (mIThAza) hoya tevI zakti. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa IndraprakAza, 28. mahAparva, 29. muktinilaya, 30. mahAnaMda, 31. karmasUdana, 32. akalaMka, 33. sauMdarya, 3,. vibhAsana, 35. amaraketu, 36. mahAkarmasUdana, 37, mahodaya, 38. rAjarAjezvara, 39. DhaMka, 40. mAlavatoya, 41. suragiri, 42. AnaMdamaMdira, 43. mahAyaza, 44. vijayabhadra, 45. anaMtazakti, 46. vijayAnaMda, 47. mahAzaila, 48. bhadrakara, 49. ajarAmara, 50. mahApITha, 51. sudarzana, para. carcagiri, pa3. tAladhvaja, 54. kSemakara, 55. anaMtaguNAkAra, 56. zivaMkara, pa7. kevaLadAyaka, 58. karmakSaya, pa9, jyotisvarUpa, 60. himagiri, 61. nagAdhirAja, 62. acalA, 63. abhinaMda, 14. suvarNa, 65. paramabrahma, 66. mahendradhvaja, 67. vizvAdhiza, 68. kadaMbaka, 69. mahIdhara, 70. hastagiri, 71. priyaMkara, 72. duHkhahara, 73. jayAnaMda, 74. AnaMdadhara, 75. yazodhara, 76. sahastrakamala, 77. vizvaprabhAvaka, 78. tamAkaMda, 79. vizAlagiri, 80. haripriya, 81. surakAMta, 82. puNyakeza, 83. vijaya, 84. tribhuvanapati, 85. vaijayaMta, 86. jayaMta, 87. svArthasiddha, 88. bhavatAraNa, 89. priyaMkara, 90. puruSottama, 91. kAMbU, 92. lohitAkSa, 93. maNikAMta, 94. pratyakSa, 95. asIvihAra, 96. guNakaMda, 97. gajacaMdra, 98. jagataraNI, 99. anaMtaguNAkara, 100. agazreSTha, 101. sahajAnaMda, 102. sumati, 103. abhaya, 104. bhavyagiri, 105. siddhazekhara, 106. anaMtaraleza, 107. zreSThagiri, 108. siddhAcala A avasarpiNImAM pahelA cAra tIrthakara bhagavaMto (RSabhadeva, ajitanAtha, saMbhavanAtha ane abhinaMdana svAmI)nAM samavasaraNa A tIrtha upara thayAM che. vaLI ogaNIsa tIrthaMkaro (sumatinAtha, padmaprabha, supArzvasvAmI, caMdraprabhaprabhu, suvidhinAtha, zItalanAtha, zreyAMsa, vAsupUjya, vimalanAtha, anaMtanAtha, dharmanAtha, zAMtinAtha, kuMthunAtha, aranAtha, mallinAtha, munisuvratasvAmI, naminAtha, pArzvanAtha, ane mahAvIrasvAmI)nA samavasaraNa paNa thanAra che. eka neminAtha sivAya A covIsInA bIjA badhA tIrthakaro ahIMyA samavasaraze. A tIrtha upara anaMtA munio siddhipadane pAmyA che-pAmaze, mATe A tIrthanuM nAma siddhakSetra prasiddha thayuM che. vizvamAM prazaMsanIya zrI tIrthakara-bhagavaMtoe paNa A tIrthanI prazaMsA karI che, temaja mahAvidehamAM rahelA bhavya-prANIo tenuM niraMtara smaraNa kare che. (jema sArI bhUmimAM vAveluM bIja atyuttama phaLa Ape tema prAyaH zAzvata evA A tIrtha upara karelA japa, tapa, pUjA, snAtra, dAnAdika anaMta phaLane Ape che) kahyuM che ke : palyopamasahasraM ca dhyAnAllakSamabhigrahAt / duSkarma kSIyate mArge sAgaropamasammItam // zatruaye jine duSTe durgatidvitayaM kSipet / sAgarANAM sahasraM ca pUjAsnAtravidhAnataH // * siddhagiri (zatruMjaya)nA ekaso ATha nAma madhye trevIza nAma TIkAkAre mUkelAM che. (ane Adi ekaso ATha nAma jANavA ema varNaveluM che, te ja anukrame (e trevIza nAmo) mUkI mahAkalpanAmAM graMtha nahIM maLavAthI (bAkInA) nAmo khamAsamaNamAM namaskAra karavAmAM AvatA duhA tathA pUjAdikamAM zodhI mUkyAM che, jethI bIjAM pAThAMtara haze ema saMbhave che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza (potAnA gharamAM beThAM paNa) zatruMjayatIrthanuM dhyAna dharavAthI eka hajAra palyopamanA pApa jatAM rahe che ane te tIrthayAtrAno kaMI abhigraha dhAraNa kare to eka lAkha palyopamanAM duSkarmo kSaya thAya che. vaLI te tIrthanI yAtrA karavAne nimitte te tarapha prayANa kare to eka sAgaropamanAM pApa nAza thAya che. tIrtha upara caDhIne mULanAyakanAM darzana kare to tiryaMca ane naraka e be durgatione dUra kare che ane jo tyAM pUjA, snAtra bhaNAve to eka hajAra sAgaropamanAM azubha karmo kSaya thAya che. e tIrthanI yAtrA karavAne tenI sanmukha eka eka DagaluM bhare to dareka Dagale Dagale karoDo bhavanAM pApathI mukta thAya che. koI bhavya jIva zuddha-buddhivALo bIjA sthAna 52 kroDapUrva varSa sudhI kriyA karatAM jeTalAM zubha phaLane pAme, teTaluM ja phaLa A tIrtha para nirmaLatAthI kare to aMtarmuhUrtamAM pAmI zake. kahyuM che ke - jaM koDie puNNaM kAmiaAhArabhoiAeM u / ? taM lahai titthapuNNaM egovavAseNa settuMje ||286|| kroDavAra Icchita AhAranuM bhojana sAdharmIne karAvatAM jeTaluM puNya thAya teTaluM puNya zatruMjaya tIrtha upara eka upavAsa karavAthI thAya che. jaM kiMci nAmatitthaM, sagge pAyAli mANuse loe / taM savvameva divaM puMDarie vaMdie saMte ||287|| svarga, pAtALa ane manuSyalokamAM jeTalAMye nAma rUpa tIrtha che, te badhAnAM darzana barAba2nuM phaLa e siddhAcalane vaMdana karavAthI pAmI zakAya che. paDilAbhaMte saMghaM, diTThamadiTThe a sAhU sittuMje / koDiguNaM ca adiTThe, diTThe ya aNatagaM hoi // 288|| 27 bhavyajIva zreSTha evA zatruMjayanAM darzana kare athavA na kare to paNa zatruMjaya jatA saMghanuM vAtsalya kare to ghaNuM puNya upArjana kare che. zatruMjaya parvatane joyA vagara ja zatruMjaya jatA saMghanuM vAtsalya kare to kroDagaNuM phaLa thAya ane tIrthayAtrA karIne svAmivAtsalya kare to anaMtagaNuM phaLa thAya. navakArasahie, 1 purimaDDhegAsaNaM ca AyAmaM / puMDariyaM ca samaraMto, phalakaMkhI kuNai abhattaTTaM // 289|| chaTThaTThamadasamaduvAlasANa mAsaddhamAsakhavaNANaM / tigaraNasuddhora lahae sattuMje saMbharaMto a ||290|l zrI zatruMjayanuM smaraNa karato, mana, vacana ane kAyAnA ema trikaraNa zuddhivALo bhavya prANI navakArasIthI chaThThanuM, porasIthI akramanuM, purimadbhathI cAra upavAsanuM, ekAsaNathI cha upavAsanuM, AyaMbilathI paMdara upavAsanuM ane upavAsathI mAsakSamaNa (mahinAnA upavAsa)nuM phaLa pAme che. 1. porasANa, 2. muddo, rU. sittuMnaM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 navi taM suvaNNabhUmibhUsaNadANeNa aNNatitthesu / jaM pAvai puNNaphalaM, pUANhavaNeNa sattuMje ||291|| zrAddhavidhi prakaraNa zatruMjaya tIrtha u52 zrI mULanAyakajIne pUjA-snAtra karatAM jeTaluM puNya utpanna thAya, teTaluM puNya bIjA tIrtha upara suvarNanuM, bhUminuM tathA AbhUSaNanuM dAna karavAthI paNa pAmI zakAtuM nathI. dhUve pakkhuvavAso, mAsakkhavaNaM kapUradhUvaMmi / kittiyamAsakkhavaNaM, sAhU paDilAbhie lahai ||292|| e tIrtha upara dhUpapUjA kare to paMdara upavAsanuM phaLa thAya, kapUrano dhUpa karatA mAsakSamaNanuM phaLa thAya ane eka paNa sAdhune paDilAbhe (vahorAve) to keTalAye mAsakhamaNanuM phaLa thAya che. taLAva, sarovara, nadIo vagere jevAM pANInA sthAna to ghaNAMye che paNa sarvathI adhika to samudra ja che; tema bIjA sarva tIrtha laghu che, sarvathI adhika tIrtha to siddhakSetra ja che. je e tIrthanI yAtrA karI kRtakRtya thayo nathI te manuSyanA dhana ane jIvita zA kAmanAM ? temanuM kuTuMba-gaurava paNa zA kAmanuM ? je manuSya e tIrthanI yAtrA na karI-te janmyo ane na janmyA barAbara samajavo; jIvyo paNa na jIvyo jANavo ane jJAnI chatAM ajJAnI jANavo. dAna, zIla, tapa vagere dharmakriyA e sarva kaSTa-sAdhya che, mATe bane teTalI yAtrA karavI yogya che, tathApi sukhe karI thaI zake evI A tIrthanI yAtrA zA mATe Ada2pUrvaka na karavI ? (je puruSo potAnA page cAlIne zatruMjaya tIrthanI yathAvidhi sAta yAtrAo kare che te dhanya che, ane jagatamAM sarvamAnya che.) pUrvAcAryoe paNa kaheluM che - chadveNaM bhatteNaM apANaeNaM tu satta jattAo / jo kui sittuMje, so taiabhave lahai siddhiM ||293|| je covihAro chaThTha karI zatruMjaya tIrthanI sAta vAra yAtrA kare, te prANI trIje bhave siddhipadane pAme che. te gurunI vANIe, jema kALI mATI varSA paDavAthI palaLI jAya, tema bhadrakatvAdi guNayukta te jitAri rAjAnA hRdayane komaLa karI nAMkhyuM. jagatamitra sarakhA e gurunI vANI evI che ke, jeNe te rAjAne kSINakarmavaMta karIne teja vakhate samyaktva sahita karyo. te samaye tenA evA to zubha pariNAma thayA ke, tatkALa ja te tIrthanI yAtrA karavAnI abhiruci (IcchA) utpanna thatAM teNe potAnA pradhAnAdikane bolAvIne AjJA karI ke hAla tarata ja yAtrAe javAnI sAmagrI taiyAra karo. te vakhate vaLI teNe evo kaThora abhigraha dhAraNa karyo ke, "jyAM sudhI e tIrthanAM page cAlato jaI darzana na karI zakuM, tyAM mAre anna-pANIno sarvathA (bIlakula) tyAga che." rAjAnI AvI AkarI pratijJA sAMbhaLIne haMsI tathA sArasIe paNa evI ja kAMIka pratijJA tatkALa grahaNa karI. jema "rAjA kare tema prajA kare" evo ja nyAya che. mATe prajA-vargamAMnA keTalAke paNa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 29 tevI ja prakArAMtaranI pratijJA dhAraNa karI. evo koI banavA kALa ke, lAMbo kAMI paNa vicAra karyA vinA Ave atyaMta Akaro abhigraha teNe grahaNa karyo ! aho ! aho ! mahAkheda sarakhI A vAta banI ke - e siddhAcala tIrtha kayAM rahyuM? ane keTaluM badhuM dUra chatAM Avo abhigraha rAjAe kema grahaNa karyo? ema pradhAnAdika vicAra karavA lAgyA. maMtrI vagere Ama kheda karavA lAgyA tyAre guru paNa bolavA lAgyA ke, je je abhigraha grahaNa karavA te te pUrvApara vicAra karIne karavA yogya che. vicAryA vinAnuM kArya karatAM pAchaLathI ghaNo ja pazcAttApa thAya che ane tethI te kAryamAM lAbhanI prApti to kayAMthI ja thAya? paNa tenAthI UlaTuM nukasAna bhogavavuM paDe che. te sAMbhaLI atizaya utsAhI rAjA bolavA lAgyo ke, he mahArAja ! abhigraha dhAraNa karyA pahelAM ja vicAra karavAno hato, paNa have to je vicAra karavo te badho phokaTa ja che. pANI pIdhA pachI jJAti, jAti pUchavI athavA mastaka muMDana karAvyA pachI tithi, vAra, nakSatra pUchavAM, e sarva phokaTa ja che. have to je thayuM te thayuM. huM to pazcAttApa vinA ja e abhigrahano gurunA caraNa-pasAyathI nirvAha karIza. jo ke sUryano sArathI pAMgaLo che, to paNa AkAzanA aMtane zuM pAmI zakato nathI? ema kahIne zrI saMghanI sAthe caturaMgI senA laIne te yAtrAnA mArge cAlavA lAgyo. karmarUpa zatrune ja jANe luMTavAne jato hoya zuM? ema utAvaLe cAlatAM keTaleka divase kAzmIra dezanI eka aTavImAM jaI pahoMcyA. sudhA (bhUkha), tRSA (tarasa), pagathI cAlavuM, tema mArgamAM cAlavAthI thatA parizramane lIdhe rAjA-rANI atyaMta AkuLa vyAkuLa thavA lAgyAM. tyAre siMha nAme vicakSaNa maMtrIzvara (divAna) ciMtAtura thayelo guru pAse AvIne kahevA lAgyo ke, mahArAja! rAjAne harakoI prakAre paNa samajAvo. dharmanA kAryamAM jo samajaNa nahIM ja rAkhe to pachI jainazAsananI khoTI rIte niMdA thaze. ema bolato te divAna tyAMthI rAjA pAse AvIne kahevA lAgyo ke, he rAjan !'lAbhA-lAbhano to vicAra karo, sahasAtkAra (utAvaLa)thI=je kAMI kAma avicArathI karavAmAM Ave te prAye apramANa ja hoya che. utsargamAM paNa apavAda mArga sevana karavo paDe che, teTalA ja mATe "sahasAgAreNaM" evo AgAra (pATha) siddhAMtakAroe darzAvelo che. AvA divAnanAM vacana sAMbhaLIne zarIrathI atizaya AkuLa thayo chatAM paNa manathI to sarvathA akaLAto ja nathI evo te rAjA guru pratye bolavA lAgyo ke, he prabhu! asamartha pariNAmavaMta hoya tene ja evo upadeza Apavo, paNa huM to mAruM vacana pALavAne kharekhara zUravIra chuM. jo ke kadAcit huM prANathI rahita thaI jAuM to paNa bhale, paraMtu mArI pratijJA to nizcayathI abhaMga ja raheze. ahiMyAM potAnA patine utsAha vadhAravAne te vIra patnI (rANIo) paNa tevA ja utsAhavardhaka vacano bolavA lAgI. daMpatInAM AvAM vacana sAMbhaLIne, "aho ! mahA Azcarya ke AvuM dharmamAM ekAgra citta che, aho! Azcarya ke kevuM dharmI kuTuMba che? kevA sAttvika che?" evI prazaMsA sarva-jana karavA lAgyA. have zuM thaze? athavA zuM karavuM? evI UDI AlocanAmAM AkuLa thavAthI jenuM hRdaya-kamaLa tapta thayuM che evA siMha nAmanA divAnane, vimalAcala tIrthano adhiSThAyaka gomukha nAme yakSa rAtrinA svapnamAM pragaTa thaI kahevA lAgyo ke, "he maMtrIza! tuM zA mATe ciMtA kare che? jitAri rAjAnA pairyathI vaza thayelo huM prasanna Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrAddhavidhi prakaraNa thaIne vimalAcala tIrthane ahiMyAM ja samIpapaNe lAvIza, mATe tArI ciMtA dUra kara. AvatI kAle prabhAta samaye vimalAcala tIrthanA sanmukha cAlatAM sarva zrI saMghane vimaLAcala tIrthanI yAtrA karAvIza; jethI sarvanA abhigraha pUrNa thaI zakaze." AvAM harSadAyaka tenAM vacana sAMbhaLIne divAna tene praNAmapUrvaka kahevA lAgyo ke, "he zAsana saMrakSaka, A vakhate AvIne tamoe jema mane svapnamAM AnaMdadAyaka vacano kahyAM tema A saMghamAM guru pramukha bIjA paNa keTalAka lokone svapna ApIne AvAM ja harSadAyaka vacano saMbhaLAvo, ke jethI saMpUrNa lokane nizcaya thAya." evAM vacanathI gomukhayakSe tevI rIte zrI saMghamAM tevAM ja svapna ApyAM. tyAra pachI teNe te mahAbhayaMkara aTavImAM ja eka moTA parvata upara kRtrima vimalAcala tIrthanI racanA racI, kemake devatAne daivika-zaktithI zuM asaMbhavita che? devatAnI vaikriyazaktithI racita vastu mAtra paMdara ja divasa rahI zake che, paNa audArika pariNAmathI pariNAvelI hoya to giranAra tIrtha para zrI neminAthasvAmInI mUrtinI jema asaMkhyAtA kALaparyata paNa rahI zake che. prabhAta samaye rAjA, AcArya, divAno temaja bIjA paNa ghaNA loko paraspara potAnA svapna saMbaMdhI vAto karavA lAgyA. tyAra pachI khuzI thayelA badhA loko tIrtha tarapha cAlatA thoDA vakhatamAM rastAmAM ja vimaLAcala tIrthane dekhatAM ja atyaMta harSita thayA. pachI te tIrtha para caDIne darzana-pUjA karIne potAnA abhigraha pUrNa karavA lAgyA. temaja harSathI zarIrane romAMcita karatA potAnA AtmAne puNyarUpa amRtathI pUrNa puSTa karavA lAgyA. tyAM vaLI snAtrapUjA, dhvajapUjA Adi karaNIo karatA mALa vagere paherIne potAne dhanya mAnatA tyAMthI mULa (parA) zatruMjaya tarapha yAtrA mATe cAlavA lAgyA. paNa rAjA bhagavaMtanA guNarUpa cUrNathI jANe kAmaNa ja na karAyuM hoya ! ema pharI pharIne pAcho tyAM ja AvIne mULa nAyakane namana vaMdana kare che; tema karatAM potAnA AtmAne sAte narakamAM paDatAM rokavAne ja jema pravaryo hoya tema te rAjA sAta vAra tIrtha parathI utarIne AThamI vAra pharIne caDayo tyAre siMha mitrae pUchayuM ke - he rAjendra ! Ama kema vAraMvAra utarIne pAchA caDo cho ? rAjAe javAba Apyo ke, jema mAtAne bALaka mUkI zakato nathI tema A tIrthane huM paNa mUkavA samartha nathI; mATe ahiMyA ja navuM nagara vasAvIne ApaNe to rahIzuM, kemake nidhAna sarakhuM A sthAna pAmIne koNa pAchuM mUke! ! potAnA svAminI AjJA, vicakSaNa vivekI koNa lopI zake ! mATe ja te divAne rAjAnI AjJAthI te ja parvatanI pAse vAstuka-zAstranI vidhipUrvaka nagara vasAvyuM. "A nagaramAM je nivAsa karaze temanI pAsethI kAMI paNa kara levAmAM Avaze nahIM." evI vANI sAMbhaLIne keTalAka lobhathI, keTalAka tIrtha-bhaktinA bhAvathI, tema keTalAka sahaja-svabhAvathI paNa te saMgha madhyenA temaja bIjA loka paNa AvIne vasyA. pAse ja navIna vimalAcala tIrtha hovAthI ane vimaLa (nirmaLa) pariNAmIono ja ghaNo bhAga AvIne nivAsa karavAthI ja te nagaranuM nAma paNa "vimalapura" sArthaka thayuM. navI dvArAmatInagarI vasAvIne jema zrIkRSNa vAsudeva vasyA, tema moTI rAjya-Rddhine bhogavato ane zrI jinezvaranA dharmadhyAnathI yukta A rAjA paNa sukharUpa tyAM nivAsa karavA lAgyo. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 31. te nagaranA caitya upara miSTa svarano bolanAro eka popaTa rAjahaMsanI jema te jitAri rAjAne paramAnaMdakArI krIDAnA sthAnarUpa thayo. jyAre jyAre te rAjA jinAlayamAM AvIne ahaMtu prabhunAM darzana tathA dhyAnamAM nimagna thAya tyAre tyAre te zukanAM miSTa vacana sAMbhaLavAmAM tenuM mana lAgatuM; tethI jema citrAmaNa para dhUma lAgavAthI kALAza lAgI jAya tema, tenA zubha dhyAnamAM te popaTanAM miSTa vacana para (prIti) thavAthI malinatA lAgI jatI. ema keTaloka kALa gayA pachI teNe eka samaye zrI RSabhasvAminA sanmukha aNasaNa karyuM; kemake evA vivekI puruSo chellI avasthAmAM samAdhi-maraNanI ja cAhanA rAkhe che. samayanI jANa ane vairyavaMtI te haMsI ane sArasI ane rANIo te vakhate rAjAne nirdhAmaNA karAvatI navakAra zravaNa karAvavA lAgI. te samaye pelo popaTa te ja derAsaranA zikhara para caDIne miSTa vacanano uccAra karavA lAgyo, jethI rAjAnuM dhyAna te popaTa para ja lAgI gayuM. te ja samaye rAjAnuM AyuSya paNa paripUrNa thavAthI zuka-vacananA rAgane lIdhe popaTanI jAtimAM utpanna thayo. AhAhA !! bhavitavyatA potAnA zarIranI chAyAnI mAphaka durladhya che. chellA (aMta) samaye je mati hoya te ja A AtmAnI gati thAya" evI je paMDitajananI ukti tene A rAjAe popaTanI jAtimAM janmI siddha karI. popaTa, menA, haMsa ane kUtarA pramukhanI krIDA sarvathA tIrthakaroe anarthadaMDapaNe batAvI che te satya ja che; nahIM to AvA samakAti rAjAnI AvI nIca gati kema thAya? e jIvomAM rahelI vicitratA syAdvAdane ja siddha kare che. tevA prakArano A rAjAne dharmano yoga chatAM paNa jyAre AvI duSTa gati thaI, naraka ane tiryaMca e be gatio ja duSTa karmathI prANIe bAMdhelI hoya, teno kSaya vimalAcala tIrthanI yAtrAthI thaI jAya che, paNa emAM vizeSa eTaluM ja vicAravA yogya che ke, pharIne paNa tiryaMcano baMdha paDe to tene bhogave che. ahiMyAM eTaluM jarUra yAda rAkhavAnuM che ke, "tIrthanI bhakti-sevAthI durgati nahIM, paNa zubha gati ja thavArUpa A tIrthano mahimA hovA chatAM paNa A jitAri rAjAnI tiryaMca gati thavArUpa durgati thaI, temAM kAMI tIrthanA mahimAnI hAni thatI nathI, kemake e to pramAdAcaraNanuM lakSaNa ja che ke, surata durgati patana thAya. jemake koI paNa rogIne vaidya auSadhAdikathI nIrogI karyA chatAM paNa kupathyAdikanuM sevana kare ane tethI pharIne rogISTa thAya, temAM vaidyano kAMIpaNa doSa nathI; doSa to kupathyano ja che, tema A rAjAnI paNa pramAdanA phaLathI durgati thaI. jo ke pUrvabhavakRta karmayogathI utpanna thayelA durgAnathI kadAcit te zukarUpa tiryaMca thayo, to paNa sarvajJa-vAkaya evuM che ke, ekavAra paNa samyakatvano lAbha thayo che te sarvotkRSTa phaLavaMta che, mATe tenuM phaLa ene maLyA vinA rahenAra nathI." ; tyArapachI A jitAri rAjAnI pAchaLa sarva saMskAra karAvyA pachI tenI banne rANIo (haMsI ane sArasI) dIkSA aMgIkAra karIne tapazcaryA karI saudharma nAmanA prathama devalokamAM devIopaNe utpanna thaI. tyAM devalokamAM banne devIone avadhijJAnathI tapAsa karatAM jaNAyuM ke, amAro pUrvabhavano pati tiryacapaNe utpanna thayo che, jethI teoe te zuka (popaTa) pAse AvIne tene pratibodha pamADyo. chevaTe te ja navIna vimalAcala tIrthanA te ja derAsaramAM tene temaNe aNasaNa karAvyuM. jethI te ja devIonA patipaNe te (popaTa-jitAri rAjAno jIva) te ja devalokamAM devatApaNe utpanna thayo. teNe potAnI banne devIo devalokathI vyA pachI koIka kevaLIne pUchayuM ke, he svAmI ! huM sulabhabodhi chuM ke Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa ja durlabhabodhi chuM? kevaLIe kahyuM ke, sulabhabodhi che. teNe pUchayuM ke mahArAja! huM kevI rIte sulabhabodhi thaI zakIza? kevaLI bolyA ke, A tArI devIo madhyenI pahelI devI je haMsIno jIva che te avIne kSitipratiSThita nagarane viSe Rtudhvaja rAjAno mRgadhvaja nAme putra thayo che, ane bIjI sArasIno jIva avIne kAzmIradezamAM AvelA navIna vimalAcala tIrthanI samIpe ja thayelA tApasInA AzramamAM pUrvabhavamAM karelA kapaTanA svabhAvathI gAMgIla nAme RSinI kamalamAlA nAmanI kanyA thaI che. e bane paraNyA pachI tuM vIne temano jAtismaraNane pAmanAro putra thaIza. kevalIbhagavaMtanI A prakAranI vANI sAMbhaLIne devatAe zukanuM rUpa banAvIne miSTa vANIthI tane tApasInA AzramamAM laI jaI tane kanyA ane tene lAyaka alaMkAro ApyA. tyAMthI vaLI tane pAcho lAvI tArA sainya sAthe meLavIne te svargamAM jato rahyo. tyArapachI devalokamAMthI eNvIne te ja devatA A . tamAro "zukarAja" kumAra utpanna thayo. te putrane laIne tuM A AMbA nIce besI kamalamalAnI sAthe zukavANI saMbaMdhI vAta karavA lAgyo, te sAMbhaLatAM tene (zukarAjane) jAtismaraNa jJAna utpanna thavAthI te vicAravA lAgyo ke, hAla mArA mAtA-pitApaNe che, paraMtu pUrvabhavamAM to e bane mArI strIo hatI, mATe teone mAtA-pitA kema kahI zakAya? tethI mauna karavuM ja zreyaskara che. bhUtAdika doSa vinA paNa zukarAne eTalA mATe mauna karyuM hatuM, paNa A mAruM vacana tenAthI ullaMghana karI zakAya nahIM, tethI ja te amArA bolAvavAthI bolyo, e bALaka chatAM paNa pUrvabhavanA abhyAsane lIdhe nizcayathI samyakatva pAmyo che. zukarAjakumAre paNa temaja sarva kabUla karyuM. vaLI zrIdatta kevaLI bolyA ke, he zukarAja ! emAM zuM Azcarya che? A saMsArarUpa nATaka evuM ja che; kemake A jIve anaMtA bhava bhamatAM ekeka jIvonI sAthe anaMtAnaMta saMbaMdha karelA che. zAstramAM kaheluM che ke-je pitA che te putra thAya che ne putra che teMpitA thAya che. je strI che te mAtA thAya che ane je mAtA che te strI thAya che. evI koI jAti, jozI (yoni) sthAna, kuLa kAMIpaNa nathI ke jemAM sarva jIvo anaMtIvAra janmela ke maraNa pAmela na hoya teTalA mATe koI upara rAgadveSa karavo nahIM. samatAne dhAraNa karI puruSoe mAtra vyavahAramArgane anusaravo. tyArapachI te (zrIdatta kevaLI) kahe che ke mAre paNa evo ja kevaLa vairAgyanA kAraNabhUta saMbaMdha banyo che, te vizeSathI jema banyo che tema ja kahI batAvuM chuM. te tame sAMbhaLo. kathAMtagarta zrI dattakevaLIno pUrvabhava lakSmInA sthAnakarUpa zrImaMdira nAme nagaramAM duHkhe damI zakAya evo strI-laMpaTI ane kapaTa-priya surakAMta nAmano rAjA rAjya karato hato. tyAM dAnIomAM ane dhanADhayomAM mukhya evo rAja-mAnya somazeTha nAme nagarazeTha hato. tene lakSmInA rUpane paNa potAnA rUpathI jItanArI somazrI nAmanI strI hatI. temane zrIdatta nAmano putra ane tene zrImatI nAme strI hato. e cAre jaNAno yoga to kharekhara puNyanA ja saMyogathI thayo hato. kahyuM che ke, "jene putra vaza (kahyAgaro) ane bhaktivaMta hoya, strI potAnA cittane anukULa pravartatI hoya, ane dravya viSe saMtoSa hoya, tene kharekhara A lokamAM ja svarga che." Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 33 eka divasa somazeTha potAnI somazrI strIne sAthe laI udyAnamAM krIDA karavA gayA, te vakhate surakAMta rAjA paNa daivayogathI tyAM AvI caDhayo, te somazrIne dekhIne tatkALa rAgarUpa samudramAM taNAvA lAgyo, jethI te ja vakhate teNIne baLAtkArathI te potAnA aMtaHpuramAM laI gayo. kahyuM che ke - | "yauvana, dhana-saMpadA, moTAI, avivekatA, e eka paNa anarthakAraka hoya che, tayAre e cAre ekaThAM maLyAM hoya to te prANIne zuM na karAve? arthAt mahA anartha karAvI zake che." rAjya-lakSmIrUpa latAne anyAyarUpa agni to bhasma-kAraka ja kahelo che. tyAre rAjyanI vRddhino IcchanAra to parastrI para cAhanA paNa kema kare? bIjA koIka loko anyAyamAM pravartatA hoya teone aTakAvanAra ja rAjA hoya che, tema chatAM jyAre rAjA pote ja anyAya pravartAve tyAre to kharekhara matsyagaLAgaLa nyAyanA jemaja gaNI zakAya. tyAra pachI somazeThanA kahevAthI pradhAna vigere lokoe zAstrokti temaja lokoktithI rAjAne samajAvavAno prayatna karyo. paNa te anyAyathI rAjA tevA vacanathI to ulaTo durvAkyo (gALo) bolavA lAgyo, paraMtu te strIne pAchI samarpaNa karI nahi. kharekhara rAjAnuM Avu duryAyIpaNuM mahA kheda karavA ane dhikkAravA yogya che. are ! zikhAmaNa denAranA upara paNa chevaTa te (rAjA) sUryanA kiraNanI mAphaka agnino varasAda varasAvavA lAgyo, te ja vakhate pradhAna vagere zeThane kahevA lAgyA ke, "jema hastino ke siMhano kAna na pakaDI zakAya tema anyAyI rAjAne paNa kAMI samajAvI zakavAno upAya nathI. cIbhaDAM sAcavavAne mATe je vADa karavAmAM Ave che, te ja vADa cIbhaDAM khAya to pachI teno (cIbhaDAM) kevI rIte bacAva karI zakAya? lokamAM paNa kahe che ke - "mAtA ja pote putrane viSa Ape, pitA ja putrane vece ane rAjA sarvasva lUMTI le, tyAre kayAM pokAra karavo ! zreSThI-mukhya somazeTha udAsa thaIne potAnA putranI pAse AvIne kahevA lAgyo ke, kharekhara ApaNuM durbhAgya ke jethI moTI viTaMbanA AvI paDI che. kahyuM che ke - sahyante prANibhirbADhaM, pitRmAtRparAbhavaH / bhAryAparAbhavaM soDhuM tiryaMco'pi na hi kSamAH ||4|| - "prANIo potAnA mAtA-pitAnA parAbhava pramukhamAM ghaNAM duHkhone sahana karI zake che, paraMtu tiryaMca sarakhA paNa potAnI strIno parAbhava khamI zakatA nathI, to pachI puruSa potAnI strIno parAbhava kema sahI zake ?" harakoI prakAre e rAjAne zikSA karIne paNa somazrIne pAchI meLavavI joIe ane teno upAya mAtra eTalo ja che ke, temAM keTalAka dravyano vyaya thaze. ApaNa pAse cha lAkha dravya che, temAMthI sADApAMca lAkha dravya laI huM kayAMka dUra jaI koI atizaya parAkramI (baLavaMta) rAjAnI sevA karI te rAjAnA baLanI sahAyatAthI tArI mAtAne jarUra pAchI choDAvI lAvIza. * matsyagaLAgaLa nyAya-pANImAM rahenArA matsAdi jIvo (jalacaro) jema eka-bIjA potAnI jAtinA ja potAnAthI nAnA jIvo (khAdhelA jIvo)ne khAI (gaLI) jAya che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrAddhavidhi prakaraNa potAnA hastamAM evI koI moTI sattA hoya, ke pote ja samartha hoya, chatAM paNa bIjA moTA puruSano Azraya lIdhA vinA potAnA mahAna kAryanI siddhi azakaya che. jema ke pote game tevo samartha hoya, to paNa vahANa ke tevA ja bIjA koI sAdhanano Azraya lIdhA vagara zuM moTo samudra tarI zakAya che? ema kahIne te zeTha sADApAMca lAkha dravya sAthe laIne koIka dizA tarapha gupta rIte cAlyo gayo; kemaka, puruSo potAnI strIne mATe zuM zuM kAma karatA nathI ? kahyuM che ke - prANIo potAnI prANapriyAne mATe duSkara paNa kAryo kare che. pAMDavoe draupadIne mATe zuM samudra ullaMghana karyo nathI? have somazeTha paradeza gayA pachI zrIdattanI strIe putrIne janma Apyo. aho aphasosa ! duHkha samaye paNa daiva kevo vAMko thayo? zrIdatta ati-zokAtura thaI vicAravA lAgyo ke, "dhikkAra thAo mArA du:khanI paraMparAne! ke mAtA-pitAno viyoga thayo, lakSmInI hAni thaI, rAjA pI thayo ane chevaTe putrI janmI. pArakA duHkhane dekhI saMtoSa mAnanAra Adaiva kharekhara mArI upara hajuM zuM zuM karaze? zrIdatte evI rIte ciMtAmAM potAnA daza divaso nirgamana karyA. zrIdattane eka zaMkhadatta nAme mitra hato. te tene zikhAmaNa daI kahevA lAgyo ke - he mitra! lakSmIne mATe ATalI badhI ciMtA zuM karavA kare che? cAlo ApaNe moTo samudra oLaMgI, dvIpAntara jaI vyApAra karI dravya saMpAdana karI sarakhe bhAge vaheMcI laIzuM. Avo nizcaya karI potAnI strI temaja putrI potAnA sagA-vahAlAne soMpI, zrIdatta potAnA mitranI sAthe vahANamAM besI siMhala nAmanA dvIpamAM gayo. tyAM banne jaNe nava varSa sudhI vyApAra karI atizaya lAbha meLavI puSkaLa dravya saMpAdana karyuM. vaLI vadhAre lAbhanI AzAe teo tyAMthI kaTAha nAme dIpamAM gayA ane tyAM paNa be varSa sudhI harSathI rahI prAmANikapaNe udyama karatAM temaNe ATha kroDa dravya meLavyuM; kemake, karma ane udyama, e be kAraNa baLavaMta thayA, to pachI dhana upArjana karatAM zI vAra lAge? te banne mitro, vahANone parvata thavA hAthIothI ane sarasa karIyANAthI bharI harSavaMta thatA pAchA pharyAM. temaNe vahANanI aTArImAM beThA beThA dariyAmAM taratI eka peTI joI, te khalAsI pAsethI maMgAvI laI vahANa madhyenA sarva manuSyone sAkSI rAkhI te peTImAMnuM dravya banne vacce sarakhe bhAge vaheMcI levAnuM TharAvI, te peTI ughADe che, eTalAmAM lIbu (lIMbaDI)nA pAnamAM viMTAyelI, jherane lIdhe lIluMchama zarIra thaI gayuM che evI ane mUchane lIdhe bebhAna thaI gayelI, evI eka kanyAne koI duSTa sarSe selI hovAthI koIe teNIne peTImAM nAMkhI A pANImAM taratI mUkelI hoya ema jaNAya che." tyArapachI teNe pANI chAMTayuM ke tarata ja te kanyAnI mUccha utarI gaI. te svastha thaI. pachI zaMkhadatta khuzI thaI kahevA lAgyo ke, "A manohara svarUpavaMtI kanyAne meM sajIvana karI che mATe huM tene paraNIza." tyAre zrIdatta tene kahevA lAgyo ke, "ema nA bola. ApaNe banne jaNe peTImAMthI je nIkaLe te sarakhe bhAge vaheMcI levAno TharAva karyo che, mATe tArA bhAga badala tuM mAruM sarvadravya grahaNa karI ane kanyA mane Apa." evI rIte paraspara vivAda karavAthI jema mIMDhaLa khAvAthI peTanuM anna bahAra nIkaLI jAya che tema, A kanyAnA abhilASathI bannenI arasa-parasanI prIti tUTI gaI kahyuM che ke - Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza jema cAvI (kuMcI) vAselA tALAne ughADI nAkhe che, tema kharA snehavaMta puruSonA mananI prItimAM strI sivAya koI bheda paDAvI zakatuM nathI.' 35 AvI rIte banne mitro vivAda kare che. tyAre khalAsIoe temane zikhAmaNa dIdhI ke, "hamaNAM dhIraja karo. ahIMthI najIka suvarNakUla nAmanuM baMdara che, tyAM ApaNAM vahANo be divase jaI pahoMcaze ne tyAMnA buddhivaMta puruSonI pAse tamAro nyAya tame lejo." khalAsIonI zikhAmaNa sAMbhaLI zaMkhadatta to zAMta thayo, paraMtu zrIdatta manamAM vicAra karavA lAgyo ke, "jyAM nyAya karAvIzuM tyAMnA loko eNe (zaMkhadatte) sajIvana karI che, mATe ene ja apAvaze; tethI tyAM pahoMcatAM pahelAM ja huM eno ghATa ghaDI nAMkhuM." evA duSTa-pariNAmathI keTalAka prapaMca karI potAnA upara vizvAsa besADI, eka vakhata rAtrinA samaye zrIdatta vahANanA gokha upara caDhI zaMkhadattane kahevA lAgyo ke, "he mitra ! jo ! jo aSTamukhavALo maccha jAya che, Avo magaramaccha teM kayAMya paNa joyo che ?" A kautuka jovAne zaMkhadatta gokha upara caDhe che, eTalAmAM teNe zatrunI jema evo to dhakko mAryo ke, te tatkALa samudramAM jaI paDayo. aho Azcarya ! sumukhI gaNAtI chatAM paNa durmukhI strIone dhikkAra che ! dhikkAra che ! kemake, A strIne mATe tadbhava-mokSagAmI chatAM paNa zrIdatte mitrano Avo droha karyo ! potAnA Icchita kAryonI siddhi thavAthI te durbuddhivaMta zrIdatta harSavaMta thaI, prAtaHkALe uThI kRtrima (lokone dekhADavA rUpa) pokAra karI kahevA lAgyo ke, "are loko ! mAro mitra kema kayAMya paNa dekhAto nathI ?" ItyAdika aneka kapaTanA ADaMbaro nirviSa sarpanI phaNAnA ATopanI mAphaka kRtrima-karyA. chevaTe te suvarNakUla baMdare AvI pahoMcyo. teNe moTAmoTA hAthIo te gAmanA rAjAne arpaNa karyA. te rAjAe tenuM mUlya ApI bIjA kariyANA vigerenuM dANa choDI daI tenuM sanmAna karyuM; tethI zrIdatta tyAM vakhAromAM mAla bharI AnaMda sahita vyApAravaNaja karavA lAgyo. pachI te kanyAnI sAthe lagna karavA dhArI, sukha-vilAsamAM divaso gujAratAM te rAjAnA darabAramAM niraMtara Ava-jAva karato hato, tyAM tenI cAmara viMjhanArI sAkSAt lakSmInA jevI rUpavALI manohara gaNikAne dekhI teNInA rUpa upara mohita thaIne zrIdatte koIka puruSane pUchyuM ke, "A koNa che ?" tyAre teNe javAba Apyo ke, "A rAjAnI rAkhelI suvarNarekhA nAmanI mAnavaMtI gaNikA che, paraMtu te arha lAkha dravya lIdhA sivAya koInI sAthe vAtacIta paNa karatI nathI." tyArapachI zrIdatte arju lAkha dravya ApIne te gaNikAne bolAvI. tene tathA potAnI strIne sAthe laI vanamAM krIDA karavA gayo. tyAM bannene potAnI AjubAju besADI eka caMpAnA vRkSanI uttama chAyA taLe vizrAma laIne te banne strIo sAthe kAma-keli svacchaMda hAsya-vinoda karavA mAMDe che. eTalAmAM aneka vAnarIonA ToLAMnI sAthe kAma-kelimAM rasika eka vicakSaNa vAnara potAnI vAnarIo sAthe yatheccha kAma-krIDA karato tyAM Avyo. tene joI zrIdatta, gaNikAne pUchavA lAgyo ke, "zuM A vAnara sAthenI badhI vAnarIo enI potAnI strIo haze ?" tyAre gaNikAe kahyuM ke - "tiryaMconA mATe AmAM zuM pUchavuM ? kemake AmAM keTalIka tenI mAtAo che, keTalIka baheno che, keTalIka chokarIo che ane keTalIka bIjI paNa che." gaNikAnuM AvuM vAkaya sAMbhaLIne zrIdatta ucca svare kahevA lAgyo ke, "jo kharekhara ema ja hoya to teo Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa atyaMta niMdavA lAyaka Thare che. hA! hA! dhikkAra ! dhikkAra! ! e tiryaMco eTalA badhA avivekI che ke jeone potAnI mAtA, bahena ke-putrInuM paNa bhAna nathI? are e eTalA badhA mUrNa che ke jeonuM kRtyAkRtyanuM bhAna paNa nathI? tyAre evA pApIono avatAra ke janma zA kAmano che?" zrIdattanAM AvAM vacana sAMbhaLIne jatAM jatAM pAcho khacakAI jato hoya ema vAnarIonI sAthe jatAM, pAcho aTakI pAchuM joIne te vAnara zrIdattane kahevA lAgyo ke, "are ! are ! duSTa! durAcArI ! pArakA dUSaNo zodhI kADhI bolavAmAM ja tuM vAcALa jaNAya che, DuMgara upara baLatuM dekhe che, paNa potAnA paga taLe baLatuM dekhato nathI. kahyuM che ke - rAI-sarasava jevAM pArakAM laghu chidro jovAne mUrkha prANI yatna kare che; paNa bIlInA phaLa jevAM potAnAM moTAM moTAM chidro dekhAtAM chatAM paNa te dekhato nathI. are mUrkha ! potAnI ja mAtA ane putrIne be bAju para besADI temanI sAthe kAma-krIDA kare che ane vaLI potAnA mitrane pote ja bharasamudramAM nAMkhI dIdho. evo tuM pote ja pApI chatAM amane niraparAdhIne kema nide che? dhikkAra che tane !" Ama kahIne phALa mArI te vAnara potAnI vAnarIo sahita cAlato thayo. A vacano zrIdattane chAtImAM vajU vAgyuM hoya, tevAM lAgyAM. tyArapachI te potAnA manamAM vicAravA lAgyo ke, e vAnara evAM ayogya vAkaya kema bolI gayo? e kanyA to mane samudramAMthI maLI AvelI che, tyAre e mArI putrI kema thAya ! temaja A suvarNarakhA gaNikA mArI janetA paNa zI rIte thaI zake ? mArI mAtA somazrI to AnAthI kAMIka uMcI ane zAmaLI che. vayanA anumAnathI kadApi A kanyA mArI putrI thaI zake, paraMtu A gaNikA to mArI mAtA sarvathA hoya ja nahIM. saMzaya-sAgaramAM DUbelA te zrIdate gaNikAne pUchavAthI teNIe uttara vALyo ke, "tuM to mUrkha dekhAya che, meM to tane Aje ja joyo che, agAu kadApi tuM mAsa jovAmAM Avela nathI, chatAM paNa AvA pazunA vacanathI zaMkAzIla thAya che, tyAre tuM paNa pazunA jevo ja mugdha dekhAya che." gaNikAnAM vacana sAMbhaLIne paNa tenA manano saMzaya dUra na thayo; kemake, "jyAM sudhI pANInuM gaMbhIrapaNuM (uMDAI) jANI zakAya nahIM, tyAM sudhI potAnuM kalyANa IcchanAra puruSa temAM praveza karI zakato nathI; temaja buddhivaMta puruSa koI paNa kAryane saMzaya dUra na thAya, tyAM sudhI temAM pravRtti karI zakato nathI." AvI rIte saMzayamAM garaka thayelA zrIdate Amatema pharatAM te ja vanamAM eka jaina-munine joI namaskAra karI pUchayuM ke - 'mahArAja ! vAnare mane je saMzaya-samudramAM nAMkhelo che, te tamArA jJAnathI TALI mAro uddhAra karo." muni mahArAje kahyuM ke, "sUryanI mAphaka bhavya prANIrUpI pRthvImAM udyota karanAra mArA kevaLajJAnI guru A pAsenA pradezamAM che, temanI pAse jaI tuM tArA saMzayathI mukta thA. paraMtu temanI pAse javAnuM banI zake tema na hoya to huM mArA avadhijJAnanA baLathI tane kahuM chuM ke, "je vAkaya vAnare tane kahyuM che, te sarvajJanA vAkayanI jema satya che." tyAre zrIdatte pUchayuM ke, "ema kema banyuM haze." munirAje javAba dIdho ke, "pahelAM tArI putrIno saMbaMdha tane kahuM, te tuM sAvadhAna thaIne sAMbhaLa : Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 37 "tAro pitA somazeTha potAnI strI (somazrI)ne choDAvavAne baLavaMtanI madada mATe chUpI rIte jato hato, tyAre rastAmAM saMgrAmamAM krUra evA samara nAmanA pallIpati (bhIlanA rAjA)ne joI, tene samartha jANI, pAMca lAkha dravya ApIne prasanna karI, ghaNA sainya sahita tene sAthe laI zrImaMdirapura bhaNI pAcho Avyo. samudrarUpa sainya AveluM joI te nagaranA loko bhayathI trAsa pAmI, jema saMsArarUpa kedakhAnAmAMthI kheda pAmIne bhavya prANI mokSe javAno udyama kare tema, temAMthI mukta thavAne nirupadrava sthAna tarapha nAsavA lAgyA. te vakhate tArI sumukhI manohara strI gaMgA mahA-nadInA kAMThe AvelA siMhapura nagarane vipe potAnI putrI sahita potAnA pitAne ghera jaIne rahI. kemake pativratA strIone potAnA bhartAranA viyoga vakhate bhAI ke pitA sivAya bIjo koI Azraya karavA yogya nathI, mATe te piyaramAM potAnA divaso gujAratI hatI. ekadA aSADha mAsamAM dhikkAravA yogya duSkarmanA yoge durAtmA jherI sarpe tArI putrIne DaMsa karyo, tethI cetanA rahita banI gayelI te kanyAne tenI mAtA tathA mAmA vageree ghaNA prakAranA upacAro karyA chatAM paNa jema vaMdhyA (vAMjhaNI) strIne putra-prApti na thAya tema te cetanA na pAmI; tyAre tenA mAmA vageree vicAra karyo ke, sarpadaMzI to dIrgha AyuSyavALA hoya to prAye jIvI zake che, mATe Ane akasmAta agni-dAha karavA karatA lIMbapatra vacce vIMTALIne eka suMdara peTImAM mUkI gaMgA nadInA pravAhamAM taratI mUkavI e zreyaskara che. ema dhArI temaNe temaja karyuM, paraMtu comAsAnA divasane lIdhe atizaya varasAda paDavAthI gaMgA nadInA pUre pavana jema vahANane kheMcI laI jAya tema kAMThAnA vRkSonI sAthe te peTIne tANI. te peTI taratI taratI tAre hAtha AvI. tyArapachIno vRttAMta to tuM jANe che, mATe kharekhara e tArI putrI ja che." * have tArI mAtAnuM Azcaryajanaka vRttAMta tuM sAvadhAna thaI sAMbhaLa : "te samara nAmA pallIpatinA sainyathI jema sUryakAMtamaNi pAse AvavAthI dusaha dAvAnaLa (vanano agni) paNa jhAMkho paDI jAya tema, sUrakAMta rAjA paNa nisteja banI gayo, eTale tenI sAme yuddha karavA samartha na thaI zakayo. teNe potAnA nagaranA daravAjA baMdha karIne parvata jeTalA UMcA gaDha (killA) sajja karI jaLa, IghaNa, dhAnya, tRNAdikano nagaramAM saMgraha karI laI gaDhanA upara evA to zUravIra subhaTo Ayudha sahita goThavI UbhA rAkhyA ke, koIpaNa sAhasika thaI kharekhara nagara sAme hallo karavA AvI zake nahi. jo ke AvI rItano sUrakAMta rAjAe potAnA nagarano jApto rAkhyo che, to paNa te pallIpatinA subhaTo jema mahAmuni moharAjAne bhedavA dAva tapAse che, tema te nagarane bhedavA dAva tapAsavA lAgyA. yadyapi te killA upara rahelA subhaTo uparathI bANano varasAda varasAvatA hatA, to paNa jema hAthI aMkuzane na gaNakAre tema, samaranuM sainya tene (bANanA varasAdane) tRNa barAbara gaNI ekadama sAmA dhasI AvI, jema jUnAM mATInAM vAsaNane eka paththaravaDe bhAMgI nAkhe, tema te nagaranA moTA paNa daravAjAnA bhAre lokhaMDanA ghaNa vaDe tatkALa cUrecUrA karI nadInA pUranI jema ekadama nagaramAM praveza karavA lAgyuM. te vakhate tAro pitA soma zeTha potAnI strIne Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa meLavavAnI utkaMThAne lIdhe sainyanA agra bhAgamAM hovAthI temAM praveza karatAM ja zatrusainya taraphathI AvatA bANanA prahArathI tatkALa maraNa pAmyo. manamAM zuM dhAreluM hoya, paNa daiva kaMInuM kaMI karI nAMkhe che. strIne mATe ATalo badho samAraMbha (udyama) karyo paraMtu temAMthI potAnuM ja maraNa nipajyuM. kathAsaMgrahamAM graMthakAre kaheluM che ke - annaM yassa hiyae annaM vAhassa uggassa | 38 annaM siyAlahiyae annaM hiyAe kayaMtassa ||1|| hasti, pAradhi, sarpa ane ziyALanA manamAM cahAya te vicAra dhArelo hoya, paNa yamanA hRdayamAM juduM ja hoya che. have bhayathI atyaMta vivala hRdayavALo sUrakAMta rAjA paNa potAnuM nagara choDIne tarata ja kayAMka nAsI gayo; kemake pApIono jaya kayAMthI hoya ? jema zikArInA trAsathI mRgalI kaMpAyamAna thAya, tema subhaTonA bhayathI dhrujatI somazrIne, jema smazAnanA kUtarAo mRtaka (maDadAM)ne jhapATAmAM pakaDI pADe tema, pallIpatinA subhaToe pakaDI pADI. tyArapachI samagra nagaranA lokone lUMTIne subhaTo potAnA deza tarapha javAnI taiyArI karatA hatA tyAre somazrI paNa laghu-lAdhavI kaLAthI chaTakI jaI daiva-yogathI vanamAM nAsI gaI. tyAM bhramaNa karatAM vividha prakAranAM vRkSonAM phaLonuM bhakSaNa karavAthI te thoDA vakhatamAM nava-yauvanA ane gaurAMgI banI gaI. kharekhara maNi, maMtra ane auSadhiono mahimA aciMtya (na jANI zakAya tevo) che. have keTalAka vaTemArgu vyApArIo te mArgathI jatA hatA, temaNe somazrIne joI Azcarya pAmI pUchyuM ke, "tuM devAMganA, nAgakanyA, jaLadevI ke sthaLadevI ke koNa cho ? kemake, manuSyaprANImAM to tArA jevI manohara sauMdaryavAna kanyA koI hoya ja nahIM." tyAre teNIe gaddagadita thaIne javAba Apyo ke, "huM devAMganA ke nAgakanyA nathI, paNa he vicakSaNo ! huM to manuSyaprANI chuM. daiva ja mArA 52 kopAyamAna thayo che, kAraNa ke mArA rUpe ja mane A duHkharUpI kUpamAM utArI che. kharekhara ! nasIba avaLuM hoya tyAre guNa paNa doSarUpa thaI paDe che." AvAM teNInAM karUNAjanaka vacano sAMbhaLIne te vyApArIoe kahyuM ke-"jyAre tuM AvI rUpavatI chatAM du:khI che, tyAre amArI sAthe sukhethI divaso nirgamana kara." teNIe temanI sAthe ghaNI khuzInI sAthe rahevAnuM kabUla karyA pachI teo teNIne ghaNA ja yatnathI ratnanI jema sAcavatAM sAthe laI potAnA dhArelA gAma tarapha javA nIkaLyA. jatAM jatAM teNInA rUpa, lAvaNyatAdika guNothI raMjita thayelA teo teNIne potAnI strI karavAnI abhilASA karavA lAgyA, kemake, bhakSaNa karavA lAyaka padArthane dekhIne kayo bhUkhyo mANasa bhakSaNa karavAnI vAMcchA na kare ? dareka jaNa teNInA upara manamAM ne manamAM abhilASA karatAM karatAM suvarNakUla nAmanA baMdare AvI pahoMcyA. te baMdara vyApAranuM kharekharUM mathaka hovAthI teo mAla levA-vecavAnA kAmamAM guMthAI gayA, kemake, teo eTalA ja mATe tyAM atizaya prayAsa karI AvyA hatA. je mAla sAro ne soMgho maLavA lAgyo te levAne teo ekadama maMDI paDayA. vyApArIonI e ja rIti che ke, je sastuM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 39 maLe tenA upara ghaNAnI rUci utpanna thAya che. pUrvabhavamAM upArjana karelA puNya pramANe jenI pAse jeTaluM ghana hatuM, te sarva mAla kharIda karatAM khUTI javAthI temaNe vicAra karyo ke, mAla to haju ghaNo levAno bAkI che ne dhana to khUTI gayuM, mATe tenuM kema karavuM? chevaTe teo e nizcaya para AvyA ke A somazrIne koIka gaNikAne ghera vecI teNInuM dravya Ave te vaheMcI laIe. lobha e koIka alaukika vastu che, ke jene prANI tatkALa vaza thaI jAya che. pachI temaNe te nagaramAM rahenArI vibhramavatI nAmanI gaNikAne ghera somazrIne eka lAkha dravya laI vecI nAMkhI. teo te dhanano mAla laI harSabhera potAnA svadeza gayA. A somazrInuM nAma gaNikAe badalAvI bIjuM nAma suvarNarekhA pADayuM che, kemake strIo eka gherathI bIje ghera jAya to tyAM prAyaH tenuM bIjuM nAma pADavAmAM Ave che. potAnI kaLA zikhavavAmAM vicakSaNa vibhramavatI gaNikAo, suvarNarekhAne thoDA vakhatamAM gIta-nRtya, hAvabhAva, kaTAkSa-vikSepAdika ane kaLAo zikhavI dIdhI; kemake gaNikAonA gharamAM ke dukAnamAM tenA ja rasiyA loko Ave che. jema gaNikAonA gharamAM janmelIne nAnapaNamAM ja saMskAra thayelA hovAthI te prathamathI ja kuTila vagere hoya che; tema nahIM hovA chatAM paNa A suvarNarekhA thoDA ja vakhatamAM janmathI ja vezyA na hoya? tevI thaI gaI. kemake, pANImAM je vastu meLavIe te taddarUpa ja banI jAya che. dhikkAra che evI kusaMgatine ! ke jethI somazrI te ja bhavamAM paNa duSTa devanA yogathI kharekharA gaNikAnA vyavahAravALI banI gaI. te evI to kaLA-kuzaLa nIvaDI ke, rAjAe teNInAM gIta, nRtyAdika kaLAthI atyaMta prasanna thaI teNIne bahu satkArapUrvaka potAnI mAnavaMtI cAmara vIMjhanArI karI rAkhI. muni mahArAja zrIdattane kahe che ke, "he zrIdatta ! e ja tArI mAtA che, ke je bhavAMtarane ja pAmI na hoya tema AkAra, rUpa, raMga vigere sarve prakArane lIdhe judI jaNAya che, paNa te to sarva auSadhIono aciMtya mahimA che, emAM kAMI saMzaya na rAkhIza. tane oLakhavA chatAM paNa lajjA ane lobhane lIdhe teNIe te viSenI tane jANa karI nathI. aho ! A jagatamAM lobharAjAnuM paNa kharekharuM prabaLa baLa varte che. kharekhara dhikkAravA yogya che gaNikAono vahevAra, ke jemAM mAThAM kRtyanI kaMI paNa maryAdA nathI. vaLI temAM evo lobha che ke, potAnA putranI sAthe kukarma karatAM kaMIpaNa zaramAtI nathI. aharniza niMdavA yogya ane tajavA yogya karaNIo karatAM paNa vizeSa tajavA yogya vArAMganAo che. ema paMDita puruSoe temanAM durAcaraNa dekhADIne teNIone ayogya ane amaryAdAvALI jaNAvI che." AvA muninAM vAkyo sAMbhaLIne kharekhara khedayukta vismaya pAmIne zrIdatta pUchavA lAgyo ke, "he trikALajJAnI mahArAja ! A vAnara koNa hato ane ene zuM jJAna hatuM? ke jethI teNe A mArI putrI ane mAtAne jANI teNe mArI hAMsI karIne paNa savaktAnI jema vAkayo bolI gayo ! ke je kharekhara upakArInI jema mane aMdha-kUpamAM paDatAne bacAvanAra thayo. vaLI ene manuSya-vAcA kayAMthI ?" muni mahArAje javAba Apyo ke, "he bhavya ! zrIdatta ! sAMbhaLa. "somazrImAM ekAgracitta thayelo tAro pitA zrImaMdiranagaramAM praveza karatAM zatrunA bANanA prahArathI maraNa pAmIne tatkALa vyaMtaradevapaNe utpanna thayo. te vanamAM bhramaranI peThe pharatAM ahIMyAM Avyo hato. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrAddhavidhi prakaraNa teNe tane joI virbhAgajJAnathI oLakhIne kukarmamAM garaka thayelA tane bhavAMtara thayo hato, to paNa potAnA putra upara pitA sadA hitakAraka hoya, mATe tAro uddhAra karavAnI IcchAthI te koI vAnaramAM adhi thaI tane A dekhAva dekhADI bodha karI jato rahyo che, paraMtu A tArI mAtA somazrI upara ene pUrvabhavano gADha prema hovAthI hamaNAM ja e atra AvI tArI samakSa teNIne skaMdha para besADI kyAMka laI jaze." A vAkaya munirAja bolI rahyA ke tarata ja te ja vAnara tyAM AvI jema siMha aMbikAne potAnA skaMdha para caDAvI laI jAya, tema teNIne skaMdha upara besADIne cAlato thayo, moharAjAnuM kartavya kevuM che ! A najaronajara joIne, aho saMsAranI viTaMbanA! ema khedayukta bolato ane mAthuM dhuNAvato zrIdatta tyAMthI munine namaskArAdi karIne potAnI putrIne sAthe laI nagaramAM gayo. tyArabAda suvarNarekhAnI akkA (vibhramavatIgaNikAo) dAsIone pUchayuM ke, Aje suvarNarekhA kayAM gaI che? dAsIoe uttara Apyo ke, zrIdatta zeTha advailAkha dravya ApI suvarNarekhAne sAthe laI bAga-bagIcAmAM pharavA gayA che. pachI akAe suvarNarekhAne bolAvavA mATe zrIdattane ghera dAsI mokalI. te zrIdattanI dukAna para jaIne tene pUchavA lAgI ke, amArI bAI suvarNarekhA kayAM che? teNe kahyuM ke, zuM ame tamArA cAkara chIe, ke tenI tapAsa rAkhIe ? koNa jANe kayAM gaI haze? A vacano sAMbhaLIne doSanA bhaMDAra jevI dAsIe jaI akkAne sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo, ke jethI te sAkSAt rAkSasanI mAphaka krodhAyamAna thaI rAjA pAse jaI khedayukta pokAra karavA lAgI. rAjAe pUchyuM ke- tuM zA mATe khedakAraka pokAra kare che? teNIe javAba Apyo ke- coramAM ziromaNi zrIdatta suvarNarekhAne corI lIdhI che. rAjA vicAravA lAgyo ke, je UMTanI corI chAnI rahe nahIM. tema gaNikAnI corI paNa bIlakula chupAvI chupe ja nahIM ! pachI rAjAe zrIdattane bolAvI pUchayuM, tyAre te paNa kAMI kharekharo uttara na detAM guMcavADAmAM paDayo. kahyuM che ke, "vAnara tAla-sura sAthe saMgIta gAya che ane paththaranI zilA pANImAM tare che. tenA jevuM asaMbhavita (koIne vizvAsa na Ave tevuM) vAkaya pratyakSa khaDuM dekhAtuM hoya to paNa na ja bolavuM." kharekharo uttara zrIdatta Apato nathI, mATe AmAM kAMI paNa kAvataruM hovuM ja joIe, evuM manamAM vicArIne jema paramAdhAmI pApIne narakamAM nAMkhe tema, rAjAe tene kedamAM pUryo eTaluM ja nahIM paNa krodhAyamAna thayelA rAjAe tenI mAla-milakata japta karavA uparAMta tenI putrI, dAsa, dAsI vagerene potAnA svAdhIna karI lIdhA; kemake jenA upara daivano kopa thayo, tenI upara rAjAnI kRpA paNa kayAMthI hoya? narakavAsa samAna kArAgAranA duHkha bhogavatAM zrIdatte vicAra karyo ke, jyAre meM kharekharo vRttAMta jAhera karyo nahIM. tyAre ja mArA para tenA krodharUpa agnino du:kharUpa varasAda varasI rahyo che; paraMtu jo huM kharekharI hakIkata tene nivedana karUM to teno krodhAgni zamI jaI mane kArAgAranA duHkhamAMthI mukta karaze. Ama dhArIne teNe koTavALa mAraphata rAjAne kahevarAvyuM ke huM mArI kharekharI bInA jaNAvavA mAMguM chuM. rAjAe tene bolAvI pUchayuM, tyAre teNe sarva hakIkta jema banI hatI tema kahI, ane chevaTamAM jaNAvyuM ke, suvarNarekhAne vAnara tenAM skaMdha para caDhAvIne laI gayo che. A vAta sAMbhaLIne sabhAnA loko vismaya pAmI khaDakhaDa hasI paDI kahevA lAgyA ke, juo, juo ! A kapaTInI satyatA ! kevI cAlAkIthI pote chaTakI javA mAMge che? rAjAe paNa krodhAyamAna Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 41 thiI teno vadha karavAnI koTavALane tatkALa AjJA karI dIdhI; kemake, moTA puruSono roSa ane toSa (maherabAnI) tatkALa phaLa ApanArA ja hoya che. jema kasAI bakarAMne vadhasthAne laI jAya tema koTavALa nA duSTa subhaTo zrIdattane vadhasthAne laI jAya che te vakhate te vicAravA lAgyo ke, mAtA ane putrInI sAthe saMyoga karavAnI IcchAthI temaja mitrano vadha karavAthI utpanna thayelA pApanuM ja A phaLa mane maLe che, mATe dhikkAra che mArA duSkarmane ! vaLI A paNa Azcarya che ke, satya bolavAthI paNa asatyanA jevuM phaLa maLe che, paraMtu vicAra karatAM ema jaNAya che ke, karme jenA para samudranI jema uchALo mAryo tene rokavAne koNa samartha che? kahyuM che ke, "jenA kallolathI parvatonA moTA pASANo paNa bhAMgI jAya evA samudrane paNa sAmo AvatAM pAcho vALI zakAya, paNa pUrvabhavamAM upArjana karelA sArA ane narasAM karmonuM daivika pariNAma dUra karavAne koI samartha thaI zakatuM nathI." A vakhate zrIdattanA puNyathI ja na kheMcAyA hoya tema municaMdra nAmanA kevalIbhagavaMta vihAra karatA udyAnamAM padhAryA. udyAnapAlake rAjAne te viSe vadhAmaNI ApavAthI te potAnA parivAra sahita kevalI sanmukha AvI vaMdana karIne beThA. pachI jema bhUkhyo mANasa bhojananI vAMcchA kare tema, te dezanAnI yAcanA karavA lAgyo. jagabaMdhu kevalI mahArAje kahyuM ke, "je puruSamAM dharma ke nyAya nathI te anyAyIne vAMdarAnI DokamAM jema ratnanI mALA zobhe nahIM tema, dezanA zA kAmanI?" cakita thaI rAjAe pUchayuM ke, "mane anyAyI kema kaho cho ?" kevalI mahArAje uttara Apyo ke, "satya-vaktA zrIdattano vadha karavAnI AjJA ApI mATe." A vacana sAMbhaLIne lajjita thayelA rAjAe AdaramAnathI tene (zrIdattane) potAnI pAse besADIne pUchayuM ke, tuM tArI kharekharI hakIkata jAhera kara. te potAnI sAcI bInA kahevA mAMDe che, teTalAmAM suvarNarekhA jenI pITha para beThelI che evo te ja vAnara tyAM AvI teNIne nIce utArI kevalI bhagavAnane namaskArAdi karI sabhA vacce besavAthI, sarva loko tene joI Azcarya pAmIne prazaMsA karI bolavA lAgyA ke, kharekhara zrIdatta satyavAdI che. ahiMyAM A sarva vRttAMtamAM je je saMzayo jene rahyA hatA, te te kevalI mahArAjane pUchIne dUra karyA. A samaye saraLa-pariNAmI zrIdatta temane (kevalI bhagavAnane) vaMdana karI pUchavA lAgyo ke, he jagabaMdhu mArI putrI ane mArA mAtA upara mane sneharAga kema utpanna thayo te kRpA karI kahezo. temaNe kahyuM ke, pUrvabhavano vRttAMta sAMbhaLavAthI sarvatane spaSTapaNe samajavAmAM Avaze. paMcALadezanA kapIlapura nAmanA nagaramAM agnizarmA brAhmaNane caitra nAmano putra hato. mahAdevanI jema tene (catrane) gaurI ane gaMgA nAmanI be strIo hatI. haMmezAM brAhmaNone bhikSA vizeSa vahAlI hoya che, mATe eka divasa caitra potAnA maitra nAmanA brAhmaNa mitra sAthe koMkaNadezamAM bhikSA mAgavA gayo. tyAM ghaNAM gAmaDAo pharI dhana upArjana karI te banne jaNa svadeza tarapha AvavA nIkaLyA. rastAmAM lakSmIthI lobhAI mAThA pariNAmathI eka vakhata caitrane sUto joI maitra vicAra karavA lAgyo ke-Ane mArI nAMkhI hamaNAM ja huM sarva dhana laI lauM to ThIka thAya. Ama dhArIne teno vadha karavA te uThayo; je artha (dravya) che, te anarthanuM mULa che. jema duSTa vAyu meghano nAza kare che tema lobhI puruSa tatkALa viveka, satya, saMtoSa, lajjA, prema, kRpA, vagereno nAza kare che. vaLI te ja vakhate daivayoge tenA hRdayamAM Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrAddhavidhi prakaraNa vivekarUpa sUryodaya thavAthI lobharUpI aMdhakArano nAza thatAM te (matra) vicAravA lAgyo ke, dhikkAra che, dhikkAra che mane, ke je mArA upara saMpUrNa kharo vizvAsa rAkhanAra che tene viSe Avo atyaMta niMdanIya ane duSTa saMkalpa karyo ! mATe mane temaja mArA duSkRtyane dhikkAra che. evI rIte keTalIka vAra sudhI pazcAttApa karyA pachI teNe potAnA ghAtakIpaNAnI dhAraNA pheravI nAMkhI kahyuM che ke - "jema jema kharaja (valura-cuMTa) khaNIe tema tema te vRddhi ja pAmatI jAya; tema jema jema lAbha maLato jAya tema tema lobha paNa vRddhi ja pAmato jAya che." tyArapachI bannenA manamAM keTalIka vakhata ghAtakIpaNuM pragaTa thAya ne vaLI virAma pAmI jAya. evA vicAramAM ne vicAramAM keTalAka divasa sudhI teo keTalIka pRthvI bhamyA. vaLI kahyuM che ke, "ati lobha e ja kharekhara AlokamAM paNa kaSTakArI ja che." ema ati lobhamAM aMdha thayelA te banne jaNA chevaTe vaitaraNI nadInA pUramAM taNAvA lAgyA. jo ke pahelAM lobhanA pUramAM taNAyelA hatA ane pAchaLathI vaitaraNI nadInA pUramAM sapaDAyA. tethI teo ArtadhyAnane lIdhe paradezamAM ja mRtyu pAmI tiryacapaNuM pAmI keTalAka bhava sudhI bhamyA. pachI tame banne zrIdatta ane zaMkhadatta nAme utpanna thayA, eTale maitra zaMkhadatta ane caitra tuM (zrIdatta) thayo. pUrvabhavanA maitre tane pahelo mArI nAMkhavAno saMkalpa karela hovAthI te A bhavamAM zaMkhadattane prathamathI ja samudramAM pheMkI dIdho. jeNe jevA prakAranuM karma karyuM hoya che tene tevA ja prakAranuM karma bhogavavuM paDe che. eTaluM ja nahIM paNa devA yogya devuM hoya te jema vyAja sahita ApavuM paDe che tema tenAM sukha ke duHkha tethI vadhAre bhogavavAM paDe che. tArI pUrvabhavanI gaMgA ane gaurI nAmanI be strIo tArA maraNa pachI viyogane lIdhe vairAgya pAmI evI to tApasaNIo thaI ke, mahinA-mahinAnA upavAsa karIne pAraNAM karatI hatI; kemake, kuLavaMtI strIono to kharekhara e ja AcAra che ke, vidhavApaNuM pAmyA pachI dharmano ja Azraya kare, kAraNa ke tethI temanA A bhava ane parabhava ema banne bhava sudhare che; ane jo tema na kare to temane banne bhavamAM duHkhanI prApti thAya che. te banne tApasaNIomAMthI gaurIne eka divase madhyAhna samaye pANInI AkarI tRSA lAgavAthI teNIe potAnI kAma karanArI dAsI pAse pANI mAMgyuM, paraMtu madhyAhana samaya hovAthI nidrAvasthAne lIdhe mIMcAI gayelA locanavALI dAsI AlasyamAM paDI rahI, paNa tene uttara ke pANI durvinayInI jema na ApI zakI. tapasvI, vyAdhivaMta(rogI), sudhAvaMta (bhUkhyA), tRSAvaMta (tarasyo) ane daridrI eTalAne prAye krodha adhika hoya che, tethI te dAsI para gaurI ekadama kopAyamAna thaI teNIne kahevA lAgI ke, "zuM tane kALA sarpa karaDI che, ke tuM maDadAnI jema paDI rahIne pANI ke javAba paNa ApatI nathI? tyAre teNIe tatkALa uThIne mIThAM vacana bolI prasannatApUrvaka pANI lAvI ApIne mAphI mAgI. paraMtu gIrIe tene durvacana kahevAthI mahA-duSTa nikAcita) karma bAMdhyuM; kemake, hAsyathI paNa jo koIne durvacana kaheluM hoya to tethI paNa kharekhara duSTa karma bhogavavuM paDe che, to pachI krodhAvezamAM boleluM hoya tenuM to kahevuM ja zuM? vaLI gaMgA tApasaNI paNa eka divasa potAnuM kAma hovA chatAM dAsI bahAra gayelI hovAthI te kAma potAne hAthe karavuM paDayuM pachI jyAre dAsI AvI tyAre te krodhAyamAna thaI kahevA lAgI ke, "zuM tane koIe kedakhAnAmAM nAMkhI hatI, ke kAma vakhate paNa hAjara na rahI zakI ?" Ama kahevAthI Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 43 gaurInI IrSAthI ja jANe eNe paNa nikAcitakarma bAMdhyuM hoya nahIM ema gaMgAe paNa mahA-aniSTa karma bAMdhyuM. eka samaye koIka gaNikAne kAmI puruSanI sAthe vilAsa (kAmabhoga) karatI dekhIne gaMgA potAnA manamAM vicAra karavA lAgI ke, "dhanya che A gaNikAne, ke je atyaMta prazaMsanIya kAmI puru ponI sAthe niraMtara bhogavilAsa kare che! bhramaranA sevavAthI jANe mAlatI kema zobhanIya dekhAtI hoya ! ema kevI A gaNikA zobhI rahI che, ane huM to kevI nirbhAgiNImAM paNa nirNAgiNI chuM ! dhikkAra che mane ke huM potAnA bhartArathI paNa saMpUrNa sukha bhogavI zakI nahIM ! ane chevaTe vidhavA banIne AvI viyogAvasthA bhogavuM chuM." AvAM durgAnathI te durbuddhi gaMgAe, jema varSARtumAM lokhaMDa malinatAne pAme tema, duSTa karma bAMdhyuM. anukrame te banne strIo maraNa pAmIne jyotiSI devatAnA vimAnamAM devIopaNe utpanna thaI, tyAMthI cyavIne gorI tArI putrI ane gaMgA tArI mAtApaNe utpanna thayAM. gaurIe pUrvabhavamAM dAsIne dUrvacana kaheluM hatuM tethI te A bhavamAM thayelI tArI putrIne sarpano upadrava thayo ane pUrvabhavamAM gaMgAe durvacana kahela hatuM, tethI te pallIpatinA kabajAmAM keTalAka divasa sudhI kedakhAnAmAM rahI gaNikAnI prazaMsA karI hatI tethI A bhavamAM tArI mAtA chatAM gaNikApaNuM pAmI. kemake karmane zuM asaMbhavita che? karma dhAre te karI zake che. Azcarya che ke, vacana ke manathI bAMdheluM karma AlovyuM (vosirAvyuM-khamAvyuM) na hoya to bhavAMtaramAM kAyAthI nizca bhogavavuM paDe che. tArI putrI ane mAtA pUrva bhavamAM tArI strIo hatI ane teNIonA para tane ghaNo prema hato, tethI A bhavamAM paNa teNIone bhogavavAnI teM manathI vAMcchA karI. kemake, pUrva bhavamAM je pApAraMbha saMbaMdhI saMskAra hoya, te ja saMskAra bhavAMtaramAM paNa tene ghaNuM karIne udaya Ave che, paraMtu A viSayamAM vadhAre eTaluM samajavAnuM ke, dharma saMbaMdhI saMskAro maMda pariNAmathI thayelA hoya to te koIkane udaya Ave ne koIkane na paNa Ave, ane tIvra pariNAmathI thayelA saMskAro to bhavAMtaramAM sAthe Ave ja che. AvAM kevalI mahArAjanAM vacana sAMbhaLIne saMsAra upara kheda ane vairAgya pAmelA zrIdatte temane vinaMti karI ke - he jagannistAraka! je saMsAramAM AvI durghaTa viTaMbanAo vAraMvAra bhogavavI paDe che. tyAre tevA smazAnarUpa saMsArane viSe kayo vicakSaNa puruSa sukha pAme? mATe he jagaduddhAraka! saMsArarUpI aMdhakUpamAM paDatA evA mane uddhAravAnA udyamarUpa koI upAya batAvo. tyAre kevalI bhagavAne kahyuM ke, pArAvAra evI saMsArarUpa aTavIno pAra pAmavAnI tArI IcchA hoya to eka moTA baLavaMta cAritrarUpa sainyano Azraya kara. tyAre teNe kahyuM ke, he mahArAja ! tame je kaho cho, te mane kharekhara priya che, paraMtu A kanyA kone ApavI? kemake saMsAra samudrathI taravAnI utkaMThAvALA mane A kanyAnI ciMtArUpa pASANanI zilA kaMThe vaLagI che. jJAnI bolyA ke, tArI putrI mATe tuM je ciMtA kare che te nirarthaka che; kemake, tAro mitra zaMkhadatta ja tArI putrIne paraNanAra che. tyAre kheda pAmato gadgadita kaMThe cakSuomAMthI azrunI dhArA vahAvato zrIdatta kahevA lAgyo ke, 0 malinatAne pAme-kATa vaLI jAya. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrAddhavidhi prakaraNa he jagabaMdhu me duSTa, nirdayI ane mahApApIe zaMkhadattane samudramAM pheMkI dIdho che, to have tene maLavAnI zI AzA? jJAnIe kahyuM ke, he bhadra! Ama tuM kheda na kara. bahumAnathI te bolAvyo ja hoya nahi! ema tAro mitra hamaNAM ja ahiM Avaze. AvI vAta sAMbhaLIne te AzcaryapUrvaka vicAra kare che. eTalAmAM to zaMkhadatta tyAM tatkALa Avyo ane zrIdattane dekhatAM ja vikarALa-vadane krodhAyamAna thato yamarAjAnI jema tene mAravA doDayo, paraMtu rAjA pramukhanI moTI sabhA joIne temAM netra kSobhAyamAna thavAthI te jarA aTakyo ke turta ja tene kevalI mahArAja kahevA lAgyA, ke zaMkhadatta! krodhAgninI tIvratA paranA hRdayane bALe temAM zI navAI? mATe tuM krodhane dUra kara. krodhI puruSa caMDALanA jevo gaNAya che ane caMDALa sarva prANIone sparza karavA yogya nathI. laukikazAstramAM paNa ema jaNAveluM che ke - jAticaMDALa gaMgAmAM snAna kare to te kAMIka pavitra thAya, paNa karma caMDALa to bilakula pavitra thaI zakato nathI. jema jAMgulIvidyAnA prabhAvathI sarpanuM jhera utarI jAya che, tema kevaLI mahArAjanI AvI tattva saMbaMdhI vANI sAMbhaLIne te (zaMkhadatta)no krodha tarata ja zamI gayo. tyArapachI zrIdate zaMkhadattano hAtha pakaDIne potAnI pAse besADayo. tyArabAda jJAnamAM zreSTha evA te munine zrIdatte pUchayuM ke, he pUjya! A zaMkhadatta samudramAM paDayA pachI kevI rIte nIkaLIne ahiMyA Avyo? te kRpA karI kahezo? munimAM zreSTha jJAnI gurue tenA uttaramAM jaNAvyuM ke, A zaMkhadatta samudramAM paDayo ke tarata ja jema sudhAturane khAvAne mATe phaLa tema enA hAthamAM eka pATiyuM AvyuM; kemake jenI AyuSyarUpa dorI tuTI nathI tenuM AvuM akasmAtuM mRtyu kema thAya? anukULa pavananI preraNAthI samudramAM tarato tarato, jema anubhavI vaidyanA batAvelA upAya pramANe vartavAthI roga maTI jAya che tema, te sAtame divase samudrano pAra pAmI kAMThe Avyo. tyAM najIka sArasvata nAmanA gAmamAM AvI vizrAma levAnI taiyArI kare che, teTalAmAM samudranA pANIthI zyAma ane nisteja zarIravALA te zaMkhadattane potAno snehavaMta saMvara nAmano mAmo maLyo. te tene oLakhavAthI tarata ja potAnA ghera laI gayo ane khAnapAna auSadhAdi temaja tela vigerenuM mardana karI, tenuM aMga jo ke baLI gayA jevuM ke khavAI gayA jevuM thayeluM hatuM to paNa jema jaDa ziSyane guru upadezarUpI upAyathI su-zikSita kare tema, sAjo karyo. tyArapachI teNe potAnA mAmAne pUchayuM ke, ahiMthI suvarNaphUla baMdara keTaluM dUra che? tyAre teNe javAba Apyo ke, vIsa jojana dUra che, ane tyAM hAla moTA dhanavAna vepArInAM kariyANAM vigere mAla bharelAM vahANo AvelAM che. AvuM sAMbhaLatAM mAtra te roSa ane toSabharyo potAnA mAmAnI rajA laI ahIM satvara Avyo, ane tane dekhIne krodhAyamAna thayo. paNa nizcaya karI saMsAramAM saMyoga ane viyoga karmAdhIna che. dayAnA ja eka moTA sAgararUpa te kevalI mahArAja pUrvabhavano saMbaMdha kahI zaMkhadattane zAMta karI pharIthI kahe che. jema koI gALa de tene sAmI gALa devAya tema te pUrvabhave tene haNavAnI IcchA karI hatI tethI A bhave teNe tane dhakko mArI samudramAM pheMkI dIdho. have pachI baMne jaNa paraspara evI prIti rAkhajo, ke jethI tamane A bhava ane parabhavamAM sukhanI prApti thAya; kemake sarva prANI para maitrI rAkhavI e kharekhara sarvArthanI siddhi karanAra che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 45 AvAM jJAnI gurunAM vacana sAMbhaLIne te baMne jaNa potapotAnA aparAdha khamAvI niraparAdhI banIne te divasa saphaLa gaNavA lAgyA, kemake gurunAM vacanathI zuM na thAya? kevalI mahArAja dharmadezanA ApatA kahevA lAgyA ke, he bhavya jIvo! jenA pasAyathI sarva prakAranI ISTa-siddhi pamAya che. evA samyaktvAdi guNono abhyAsa karo; kemake, anya darzanIonI utkRSTa kriyAnuM sevana AMbA vagere phaLanI jema svalpa ane saMkhyAbaddha sAMsArika sukharUpa phaLa Ape che ane jainadharma to kalpavRkSanA phaLanI jema sarva prakAranAM paulika ane Atmika sukho ApavAne samartha che, AvI dezanA sAMbhaLIne te baMne mitra sahita rAjA vigere bIjA keTalAeka paNa mokSAbhilASI thayelA samyakatvamULa zrAvakanA dharmane pAmyA. eTaluM ja nahIM paNa vAnararUpe banI Avelo vyaMtarapaNa samyakatva pAmyo. tyArapachI jJAnIe jaNAvyuM ke, suvarNarekhAnuM dArika ane vyaMtaranuM vaikriya zarIra che to paNa pUrva-bhavanA snehane lIdhe temane paraspara ghaNA kALa sudhI snehabhAva raheze. tyArabAda rAjAe paNa jenuM sanmAna kIdhuM che evA zrIdatte nagaramAM AvI potAnI addhaRddhi ane putrI zaMkhadattane ApIne nirmaLa buddhithI bAkInuM dravya sAta kSetamAM vAvarI(kharacI)ne te ja jJAnInI pAse AvI mahotsavathI dIkSA grahaNa karI. tyArapachI cAritra pALavAthI mohane jItI huM kevaLajJAna pAmyo chuM. mATe he zukarAja! mane paNa pUrvabhavanA mAtA ane putrI upara sneharAga utpanna thavAthI mAnasika doSa lAgyo hato. teTalA mATe saMsAramAM je kAMI AzcaryakArI svarUpa hoya, te manamAM rAkhIne vyavahArapaNe je satya gaNAtuM hoya te ja pramANe vartavuM; kemake, jagatanA vyavahAra che te paNa satya che. siddhAMtamAM daza prakAranAM satya nIce pramANe batAvelAM che. jaNavaya-samaya-ThavaNA nAme ruve paDucca sacce a / vavahAra bhAvayoge dasame uvamma sacce a ||1|| 1. janapadasatya:- koMkaNadezamAM pANIne picca, nIra ane udaka kahe che, mATe je dezamAM je vastune je nAmathI bolAvatA hoya te dezanI apekSAe je bolAya che te satyane janapadasatya' kahevAya che. 2. saMmatasatya:- kumuda, kuvalaya pramukha aneka jAtanAM kamaLo kAdavamAM utpanna thayelAM hoya che, te sarvene paMkaja kahevAM joIe, paraMtu laukika zAstra arivaMdane paMkaja gayuM che, paNa bIjA kamaLone paMkajapaNe gaNyA nathI. te satyane saMmatasatya' kahevAya che. 3. sthApanA satya:- kASTha, pASANa vigeremAM arihaMta pramukhanI sthApanA; athavA eka, be, traNa, cAra vigere aMkanI sthApanA; athavA pai, paisA, rUpiyA, mohora vigeremAM rAjA pramukhanA sikkA; te satyane "sthApanA satya' kahevAya che. 4. nAma satyaH- aputra chatAM kuLavardhana nAma dharAvato hoya; te satyane nAmasatya' kahevAya che. pa. rUpasatyaH veSa mAtranA dharanAra yatine paNa vratI kahevAya. te satyane rUpasatya' kahevAya che. 6. pratItyasatyaH jema TacalI aMgulinI apekSAe anAmikA lAMbI che ane anAmikAnI apekSAe TacalI TUMkI che, ema ekekanI apekSAe je vAkayArtha bolavAmAM Ave; te pratItyasatya' kahevAya che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 7. vyavahArasatya : parvatanA upara dhAsa baLatuM hoya, to paNa parvata baLe che, mATalImAMthI pANI jhamatuM hoya to paNa mATalI jhame che, tema ja anudarA (kanyA) alomikA (eDakA) kahevAya che, ema je bolavAno vyavahAra che te 'vyavahArasatya' kahevAya che. 46 8. bhAvasatya : bagalIne thoDA ghaNA pAMce raMga hoya che, paraMtu sapheda raMganI adhikatAthI te sapheda gaNAya che, ema varNa, gaMdha, rasa ke sparza jemAM adhika hoya tethI tene te rUpe gaNI zakAya. te 'bhAvasatya' kahevAya che. 9. yogasatya : jenA hAthamAM daMDa hoya te ThaMDI ane jenI pAse dhana hoya te dhanI kahevAya, tema jenI pAse je vastu hoya tenA uparathI tene te nAme bolAvI zakAto hoya, te yogasatya' kahevAya che. 10. aupamyasatya : A taLAva samudranA jevuM che, ema jene upamA apAya; te 'aupamyasatya' kahevAya che. AvA prakAranAM kevalI mahArAjanAM vacana sAMbhaLIne sAvadhAna thaI te zukarAja kumAra potAnA mAtA-pitAne pragaTapaNe mAtA, pitA kahI bolAvavA lAgyo ke je sAMbhaLIne te rAjA sarva prasanna thayA. have rAjA zrIdattakevalIne kahevA lAgyo ke, he svAmin ! dhanya che tamone ! ke jemane AvI yuvAvasthAmAM vairAgya utpanna thayo. evo vairAgya mane kayAre utpanna thaze ? tyAre munizreSTha kevalI mahArAje kahyuM ke, he rAjan ! tArI caMdrAvatI rANIno putra tArI dRSTie paDaze ke tatkALa tane dRDhapaNe vairAgya utpanna thaze pachI kevalInA vacanane vadhAvI, praNAma karI potAnA parivAra sahita prasannatApUrvaka rAjA potAnA rAjyamahelamAM Avyo. dayA ane samyaktvarUpa be netrothI jANe amRtanI varSA ja varasAvato na hoya ! evo zukarAja jyAre daza varSano thayo, tyAre kamalamAlA rANIe bIjA putrane prasavyo. ane tenI mAtAne devatAe ApelA svapnane anusAre tenuM nAma rAjAe moTA'mahotsavasahita 'haMsarAja' pADayuM. amRtanA kiraNa na hoya ! evA ujjvaLa jenA mAtApitArUpa banne pakSa che evo haMsarAjakumAra, rUpa, kaLA ane vayanI saMpadArUpa guNothI vRddhi pAmavA lAgyo. jyAre te pAMca varSanI uMmarano thayo, tyAre sarva janane AnaMdita karato jema rAmacaMdrajInI sAthe lakSmaNa 2me, tema zakarAjakumAranI sAthe vividha prakAranI krIDA karato hato. arthavarga ane kAmavarganI sAthe krIDA karatA banne putroe dharmavarga paNa mukhyapaNe sevavo ja joIe ema jaNAvavAne ja AvatA na hoya ema ekadA rAjasabhAmAM siMhAsana para birAjamAna thayelA rAjAnI pAse chaDIdAre vinayapUrvaka AvI kahyuM ke, mahArAja ! darabAranA daravAjA AgaLa gAMgIla nAmanA RRSIzvara su-ziSyanI sAthe Apane maLavA mATe padhArelA che, temane jo ApanI AjJA hoya to praveza karAvuM. A sAMbhaLatAM cakita thayelA rAjAe tene hukama karyo ke, temane praveza karAva. pachI gAMgIlaRRSi rAjasabhAmAM padhAryA ke tarata ja rAjAe uThI sanmAna ApI Asana para besADayA ne kSemakuzaLa pUchavApUrvaka temane atyaMta AnaMda pamADayo, tyArapachI purohita jevA RSIzvara paNa rAjAne AzIrvAda ApIne kahevA lAgyA ke, tIrtha, Azrama temaja tApasa pramukhane kSemakuzaLa che. prathama je rANIne putra thayo nahIM ema kahevAmAM AveluM che te rANI. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 47 rAjAe pUchayuM ke, he mahArAja ! atre ApanuM Agamana zA mATe thayuM che? tyAre kamalamAlAne paDadAnI aMdara bolAvI gAMgIla RSIzvara tene kahevA lAgyA ke, gomukha nAmanA yakSarAje Aja rAtrie mane svapna ApIne jaNAvyuM ke, huM mULa zatruMjaya tIrthe jAuM chuM. tyAre me pUchayuM ke, A kRtrima zatruMjaya tIrthanuM koNa rakSaNa karaze? tyAre teNe kahyuM ke, jemanuM caritra lokottara che evA tArA be dahItra ! dIkarI (kamalamAlA)nA dIkarA ) bhIma ane arjuna jevA baLavaMta zukarAja ane haMsarAja nAmanA che temAMthI ekane ahiMyAM lAvI rakSaNa karavA rAkhIza to tenA mAhAsyathI A tIrtha nirUpadrava raheze; kemake, lokottara caritravALA moTA mahimAvaMtano mahimA kharekhara moTo ja hoya che, tyAre meM te (gomukhayakSa)ne pUchayuM ke, te kSitipratiSThita nagarano mArga ghaNo dUra hovAthI mane tyAM pahoMcatAM ghaNA divaso nIkaLI jaze mATe tyAMthI tene bolAvI lAvuM tyAM sudhI A zatruMjaya tIrthanuM rakSaNa koNa karaze? tyAre gomukha yakSe kahyuM ke, tyAM jaI AvatAM ghaNo vilaMba lAge tema che, to paNa tuM savAre nIkaLIne jaIza to bapore ja mArA prabhAva (devIzakti)thI tene laI tuM ahiM pAcho Avato rahIza. ema kahIne te yakSa to cAlyo gayo. huM te vAta sAMbhaLIne khUba Azcarya pAmyo. paraMtu Aja savAre tyAMthI nIkaLI haju sudhI eka pahora divasa caDhayo nathI eTalAmAM to atre AvI pahoMcyo chuM, kemake, devI mahimAthI zuM banI zakatuM nathI? mATe he dakSadaMpati ! dakSiNA ApyAnI jema A tamArA be putra-ratnamAMthI eka putra ane tIrtharakSaNa nimitte Apo, ke jethI amo bapora thayA pahelAM ThaMDA pahore vagara parizrame amArA Azrame jaI pahoMcIe. A vacana sAMbhaLIne bIjAnI apekSAe bALa che to paNa parAkrame karI abALa haMsarAja haMsanA jevA dhvanithI bolyo ke, he pitAjI ! e tIrthanI rakSA karavA to huM ja jaIza, mATe mane khuzIthI rajA Apo. AvA tenA uddagAro sAMbhaLI tenA mAtApitAe kahyuM ke, he putra! tArAM AvAM sAhasika vacanane amo amAruM zarIranuM luMchaNuM karIe arthAt tArA vacanane vArI jaIe. he vhAlA putra! ATalI tArI laghuvaya chatAM paNa AvAM tArAM sAhasika vacana kyAMthI?" te vakhate gAMgIla RpIzvara bolyA ke, | "kSatriya vaMzanuM AvuM vIrya, ane bAlyAvasthAmAM paNa AvuM teja e kharekhara AzcaryakAraka chatAM satya ja che. kAraNa ke, sapuruSa ke sUryanI mahattAnI ADe tenI vaya AvatI ja nathI. rAjAe kahyuM ke, "he mahArAja ! ATalA nAnA bALakane tyAM kema mokalI zakAya? jo ke e bALaka zaktimAna che, to paNa mAtA-pitAno jIva mokalavAne kema cAle? zuM e tIrthanuM saMrakSaNa karavAmAM kAMI bhaya nathI? jema siMhaNa jANe che ke, mArI guphAmAMthI mArA baccAMne laI jAya evo bIjo koI paNa baLIo AvI zake tema nathI, to paNa te potAnAM baccAMne koI paNa vakhate bIjA koI laI jaze evA bhayathI jarA mAtra paNa dUra mUkatI nathI, tema snehIone snehI viSe kharekhara Dagale Dagale bhaya mAlUma paDayA vinA raheto nathI; mATe AvA laghu bALakane kema mokalI zakAya ?" AvAM mAtApitAnAM vacana sAMbhaLIne samayasUcaka zukarAja utsAhapUrvaka temane kahevA lAgyo ke, "he pUjya ! mane rajA Ayo to huM e tIrthanI rakSA mATe jAuM nAcanArane mRdaMganA zabda, sudhAturane bhojana-nimaMtraNa, nidrALu uMdhaNasI)ne zayyA, jema maLe ne prasanna thAya tema tyAM rakSaNa karavA javAnuM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrAddhavidhi prakaraNa mAre mAthe Ave che, e vAta sAMbhaLatAM ja huM ghaNo prasanna thayo chuM; mATe mArA vhAlA mAtA-pitA! tamo mane bhakti karanArane AjJA ApI tIrthabhaktimAM sahAyaka thAo." AvAM vacana sAMbhaLIne rAjA dIvAnanI sAme jovA lAgyo, tyAre teNe kahyuM ke, AjJA ApanAra tamo cho, laI janAra RSIzvara che, rakSA paNa tIrthanI ja karavI che, rakSaNa karanAra zUravIra parAkramI zukarAjakumAra che, gomukha yakSanI sammati paNa thaI cUkI che, A to kSIramAM ghI ane sAkara nAkhavA jevuM che, chatAM tame kema vAra lagADo cho? AvuM sAMbhaLIne mAtApitAe tene rajA ApI. eTale prasanna thayelo zakarAja snehALAM netrathI AMsu jharatAM mAtApitAne namI sAhasika banIne te gAMgIla muninI sAthe cAlato thayo. mahAparAkramI dhanurdhara arjunanI jema bANa nAkhelA bhAthAne skaMdha pAchaLa bAMdhIne tenI sAthe tatkALa tyAM jaI pahoMcI zakarAjakumAra zatruMjaya tIrthanI sevA ArAdhanA ane rakSaNa mATe sAvadhAna rahevA lAgyo. tyAM tenA mahimAthI te RSionA AzramanA bAga-bagIcAmAM ghaNAM phUla-phaLanI vRddhi thaI, eTaluM ja nahi paNa vAgha, sUvara, cittA, varU, dAvAnaLa Adi sarva prakAranA upadravo tenA prabhAvathI zAMta thaI gayA. kharekhara Azcarya che ke, pUrvabhavamAM sevana karelA dharmanA prabhAvathI A zukarAjano Avo koI alaukika mahimA che, tIrthakaranA mahimAthI jema upadravanI zAMti thAya, tema A zukarAja manuSya hovA chatAM paNa teno mahimA temanA tulya ja thavA lAgyo, tApasInI sAthe sukhe divaso nirgamana karatAM ekAda rAtrinA samaye eka rudana karatI strInA zabdo sAMbhaLI dayAnA dariyA ane vairyanA nidhAna te zukarAje tenI pAse jaI madhura vacanathI tene bolAvI duHkhanuM kAraNa pUchyuM. tyAre teNIe kahyuM ke - | "caMpAnagarImAM nirbhayamAM paNa nirbhaya zatruone mardana karanAra arimardana nAme rAjA che. tenI guNayukta sAkSAt lakSmInA jevI padmAvatI nAmanI putrInI huM dhAvamAtA chuM. e putrIne huM khoLAmAM laI ramADatI hatI, te vakhate jema kesarI vAchaDI sahita gAyane laI jAya tema koIka pApI vidyAdhare vidyAnA baLathI putrI sahita mane tyAMthI uThAvI ahiM phakata mane pheMkI daI jema kAgaDo khAvAnuM laI nAsI jAya tema te padmA rAjaputrIne laI koNa jANe kayAMya nAsI gayo che, tenA du:khane lIdhe huM rudana karuM chuM. A vacana sAMbhaLI zukarAje tene AzvAsana ApIne tyAM ja rAkhI ane pAchalI rAtre pote keTalAMka ghAsanAM jhUMpaDAMomAM vidyAdharane zodhavA lAgyo, teTalAmAM tyAM rudana karatA koIka puruSane dekhI tenI pAse jaI dayAthI tene tenA duHkhanuM kAraNa pUchayuM. tyAre dayALune kahyA vinA duHkhano aMta AvanAra nathI' ema jANIne teNe kahyuM ke, "he vIrakumAra ! huM gaganavallabhapura nagaranA rAjAno vAyu samAna gativALo vAyuvega nAmano putra chuM. koIka rAjAnI padmAvatI nAmanI kanyAne haraNa karI laI jatAM tIrthanA maMdira upara AvatAM tIrthanA mahimAne lIdhe te huM ullaMghana na karI zakayo eTaluM ja nahIM paNa mArI vidyA jUThI paDI javAthI huM tatkALa dharatI para paDI gayo chuM. pArakI kanyA haraNa karavAnA pApane lIdhe huM puNya paravarelAnI jema paDyo ke tarata ja meM te kanyAne mUkI dIdhI, tyAre jema samaLInA mukhamAMthI chUTI paDelI paMkhINI jIva laI nAsI jAya tema te nAsI gaI. dhikkAra che mane pApIne ke aghaTita lAbhanI vAMchAthI udyama karyo to mULa vastune ja khoI beTho." Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 49 A vidyAdharanAM AvAM vacana sAMbhaLIne sarva vRttAMtanI mAhitagArI maLavAthI prasanna thayelo zukarAte kanyAne tyAM ja zodhavA lAgyo, eTalAmAM to jANe koI devAMganA ja na hoya ! evI te kanyA te maMdiramAMthI tene maLI. tyArapachI te kanyAne tenI dhAvamAtAno meLApa karAvI Apyo. ane te vidyAdharane paNa nAnA prakAranA auSadhAdika upacAra karI sAjo karyo. vidyAre potAne jIvitadAna maLyuM tethI prItipUrvaka upakAra mAnI kahyuM ke, huM jIvIza tyAM sudhI tamAro cAkara thaIne rahIza. kharekhara puNyano mahimA kevo Azcaryajanaka che ! pachI zukarAje pUchayuM ke, tArI pAse AkAzagAminI vidyA vidyamAna (hayAta) che ke nahIM ? tyAre teNe kahyuM ke, vidyA to akSara mAtra che, paraMtu cAlatI nathI, paNa je puruSe e vidyA siddha karelI hoya, te puruSa jo mAre mAthe hAtha mUkI pharIthI zarU karAve to cAle, nahi to have e mArI vidyA cAlanArI nathI. tyAre samayasUcaka zukarAje kahyuM ke, evo hamaNAM ahiMyAM bIjo koNa che? mATe e tArI vidyA prathama mane zikhava, pachI tArA batAvyA pramANe te vidyA siddha karI jema koInuM kaMI uchInuM lIdhuM hoya te pAchuM apAya tema tane huM ja pAchI ApIza; eTale tane te ja vidyA phaLIbhUta thaze. pachI prasanna thaIne te vidyA teNe zukarAjakumArane zikhavI. teNe te vidyAne vimalAcalanA ane potAnA puNyabaLathI tatkALa siddha karIne pAchI te vidyAdharane zikhavI, jethI tene te pATha siddhavidyAnI jema tatkALa siddha thaI gaI. pachI te banne jaNa khecarane bhUcara siddha vidyAvALA banyA. bIjI paNa keTalIka vidyAo vidyAdhare zukarAjakumArane zikhavI. agaNita puNyano jene saMyoga thayo tene zuM durlabha che? tyArabAda zukarAjakumAra gAMgIlaRSinI rajA laInavA racelA vimAnamAM te baMne strIo (rAjakanyA padmAvatI tathA tenI dhAvamAtA)ne besADI vidyAdharane sAthe laI caMpAnagarImAM AvyA, ane kanyAne koI haraNa karI laI gayuM che ema sAMbhaLavAthI utpanna thayelA ciMtAtura aMdhakAramAM rAhunI jema vyApta thayelA rAjAnI pAse jaI budha ne caMdra samAna te baMne jaNe ciMtA dUra karI. te arimardana rAjAne sarva vRttAMta nivedana karyA pachI teNe jANyuM ke, zukarAja mArA mitrarAjano putra che. jyotiSazAstramAM evuM che ke, mitraputra (zanine saMskRtamAM mitraputra kahe che)nA upara rAjA (caMdranuM saMskRta nAma)ne dveSa hoya che paNa A zukarAja mitraputra hovA chatAM ane huM rAjA hovA chatAM tenA upara mane atyaMta prema utpanna thayo, te mahAvicakSaNa, zUravIra ane mahopakArI zukarAjane atyaMta harSa ane ullAsa sahita potAnI padmAvatI putrI paraNAvI dIdhI. kemake ema karavAthI ja paramAnaMda ane prItinI vRddhi thAya che. lagna vakhate zukarAjane ghaNuM dravya ApI rAjAe prItimAM vadhAro karyo. rAjAnI prArthanAthI Indra samAna zukarAje keTalAka divasa lIlA sahita padmAvatI sAthe saMsArasukha bhogavatAM tyAM ja nirgamana karyA. lUNa vinA svAdiSTa bhojana jema be-svAda lAge che, tema puNyanI karaNI vinA A loka saMbaMdhI kevaLa sAMsArika karaNIo salphaLane ApanArI thatI nathI; mATe sAMsArika karaNIo karatAM paNa vivekI puruSe vacce vacce dharma-kartavya karatAM ja rahevuM e zreyaskara che. Avo manamAM vicAra karIne zukarAja thoDAka divasa pachI rAjAnI rajA laI ane potAnI strIne pUchIne vidyAdharanI sAthe jinapratimAne vaMdana karavA vaitADhaya parvata upara gayo. tyAMnI alaukika racanAo Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrAddhavidhi prakaraNa jotAM teo khuzInI sAthe gaganavallabhanagare jaI pahoMcyA. tyAM vAyuvega vidyAdhare potAnA mAtA-pitAne zukarAje karelo upakAra kahyo, tethI temaNe harSa pAmIne teNe potAnI vAyuvegA nAmanI kanyA paraNAvI, jo ke zukarAjane tIrthayAtrA karavA javAnI ghaNI utAvaLa hatI, to paNa lagna karyA pachI aMtaraMga prItipUrvaka ghaNA AgrahathI tene keTalAka divasa sudhI temaNe potAne ghera rAkhyo. kahyuM che ke - bhAgyahIna puruSo jyAM jAya tyAM pagale pagale tiraskAra pAme che, tema bhAgyazALIne pagale pagale satkAra samAna) maLe che. eka divasa akrAImAM yAtrA karavAno nizcaya karIne devatAnI jema zobhatA evA sALA-banevI vimAnamAM besI tIrthavaMdana karavA nIkaLyA. rastAmAM he zukarAja ! he zukarAja !' evo koI strIno zabda sAMbhaLIne te baMne vismaya pAmyA ane tenI pAse jaI pUchayuM ke, "tuM koNa che?" tyAre teNIe javAba Apyo ke, "huM cakrane dhAraNa karanArI cakrezvarI devI chuM. gurunI zikSAthI jema ziSya pravarte tema gomukha nAmanA yakSanA kahevAthI kAzmIradezamAM rahelA zatruMjaya tIrthanI rakSA karavA mATe huM jatI hatI, tevAmAM vacce mArgamAM AvelA kSitipratiSThitapuranagare AvI pahoMcI tyAre uccasvare rUdana karatI eka strIne joI, tethI tenA duHkhe duHkhI thayelI huM AkAzathI nIce utarI tenI pAse gaI, kemake duHkhIyAnA duHkhamAM je koI bhAga na le, te zuM jIvato che? potAnA mahelanI pAse AvelAM bAgamAM sAkSAt lakSmInA jevI paNa zokathI AkuLavyAkuLa banI gayelI te strIne meM pUchayuM ke he kamalAkSi ! tane zuM duHkha che? tyAre teNIe kahyuM ke, "gAMgIla nAmanA RSi mArA zukarAja nAmanA putrane zatruMjaya tIrthanI rakSA karavA mATe ghaNA divasathI laI gayA che, paraMtu tenA kuzaLa samAcAra haju sudhI mane kAMI maLyA nathI, eTalA mATe tenA viyogane lIdhe huM rUdana karUM chuM." tyAre meM kahyuM ke, "he bhadre ! tuM rUdana karIza nahIM. huM tyAM ja jAuM chuM. tyAMthI pAchA vaLatAM tArA putranA kuzaLa samAcAra tane huM kahetI jaIza." ema tene AzvAsana ApIne tyAMthI huM kAzmIranA zatruMjaya tIrthe gaI, paraMtu tane nahIM dekhavAthI avadhijJAnathI tAro vRttAMta jANIne atre kahevA AvI chuM, mATe he vicakSaNa ! tArA viyogathI pIDAtI tArI mAtAne amRtanA varSAdanI jema potAnA darzanarUpa amRtarasathI zAMta kara, jema sevako svAmInA vicArane anusarIne ja varte, tema su-putra, su-ziSya ane sArI vahuo paNa temaja varte che. mAtApitAne putro sukhane mATe ja hoya che, paNa jyAre temanA taraphathI duHkha utpanna thAya, to pachI pANImAMthI agni utpanna thayA jevuM gaNAya. pitAnA karatAM mAtA vizeSa karIne pUjavA yogya che. jJAnIo paNa kahe che ke - pitAnA karatAM mAtA sahastragaNI viziSTa mAnavA yogya che. kahyuM che keruddho garbhaH prasavasamaye soDhamatyugrazUlaM, pathyAhAraiH snapanavidhibhiH stanyapAnaprayatnaiH / viSThAmUtraprabhRtimalinaiH kaSTamAsAdya sadyaH, trAtaH putraH kathamapi yayA stUyatAM saiva mAtA ||1|| | "nava mAsa paryata garbhamAM dhAraNa karyo; prasavasamaye atizaya AkarI zULa vigerenI dussaha vedanA sahana karI, rogAdikanA vakhate nAnA prakAranAM pathya sevana karyA, navarAvavAmAM, dhavarAvavAmAM ane raDatAM chAnAM rAkhavAmAM ghaNo prayAsa karyo, tathA maLamUtrAdi dhovA vagere ghaNAM kaSTo sahana karI jeNe potAno bALaka aharniza pALyo, evI mAtAnI ja kharekhara stavanA karo." Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 prathama dinakRtyaprakAza AvAM vacana sAMbhaLIne jANe zokanA kaNiyA ja na hoya evAM AMsu jharAvato catura zukarAja bolyo ke; "A amUlya tIrthonI pAse AvIne tenI yAtrA karyA vagara kevI rIte pAcho pharI zakuM ?" game tevuM utAvaLanuM kAma hoya; to paNa yathocita avasara para AveluM bhojana nahIM ja mUkavuM joIe, tema yathocita dharmakArya paNa mUkavuM nahIM ja joIe. vaLI mAtA to A lokanA svArthanuM kAraNa che, paraMtu tIrtha-sevana to A loka ane paralokanA arthanuM kAraNa che, mATe tIrthayAtrA karIne tarata ja mArI mAtAne maLavA AvIza. tame have ahiMyAMthI pAchAM vaLo, huM tamArA pAchaLa-pAchaLa turata ja tyAM AvI pahoMcIza. mArI mAtAne paNa ema ja kahejo ke, "hamaNAM ja Ave che." Ama kahevAthI te devI kSitipratiSThitapura tarapha gaI, ane zukarAjakumAre tIrthayAtrA karavA jyAM zAzvatI pratimAo che tyAM jaI tyAMnAM caityone moTA AzcaryapUrvaka vaMdanapUjana karIne potAnA AtmAne kRtArtha karyo. tyArapachI tyAMthI pAchA vaLIne satvara potAnI banne strIone sAthe laI potAnA sasarAnI temaja gAMgIla RSinI rajA laIne, zrI AdIzvaraprabhune namIne, anupameya atizaya vizALa vimAnamAM besIne ghaNA vidyAdharonA samudAyathI parivarelo zukarAja moTA ADaMbara sahita potAnA nagara samIpa AvI pahoMcyo. nagaranA ghaNA loko sAme AvI pagale-pagale potAnA mukhathI jenI prazaMsA karI rahyA che evo, sAkSAt ImahArAjano putra jayaMta ja na hoya evo zakarAja nagaramAM praveza kare che, tyAre tenA pitAnA hukamathI nagaravAsIoe tenA nagarapraveza saMbaMdhI mahotsava karyo; kemake, tenuM Agamana varasAdanI jema sarvane atyAnaMdakArI thayuM. tyArapachI zukarAja yuvarAjanI jema potAnA pitAnuM rAjya saMbhALavA lAgyo. zuM evo sAmarthyavAna potAnA pitAnI rAjyadhurA na saMbhALe ? sarva lokane krIDAnaMdamaya samudrasamAna vasaMtaRtu AvI, tyAre te rAjA potAnA banne putro temaja parivAra sahita bAga-bagIcAmAM krIDArthe Avyo. tyAM sarvajana sva-samudAyathI svacchaMda krIDAmAM pravartavA mAMDe che, eTalAmAM akasmAt moTo kakaLATa zabda sAMbhaLavAthI rAjAe pUchyuM ke; Avo bhayaMkara zabda kayAMthI thayo ? tyAre te zabda thayAnA prayojanano mAhitagAra eka subhaTa AvI kahevA lAgyo ke, "he mahArAja ! sAraMgapuranagaranA vIrAMga nAmanA rAjAno parAkramI sUra nAmano putra, pUrvabhavanA vairabhAvane lIdhe krodhAyamAna thayelo jANe hAthI ja Avato na hoya ! ema banIne haMsarAjakuMvara sAthe laDAI karavA Avyo che' A vAta sAMbhaLatAM rAjA vicAravA lAgyo ke - "huM to mAtra nAmano ja rAjA chuM, rAjyakArabhAra ane tenI sArasaMbhALa to zakarAja kare che, te vaLI Azcarya che ke e vIrAMga rAjA to mAro sevaka chatAM tenA putrane mArA putra para zuM vairabhAva ?" pachI te rAjA haMsarAja tathA zakarAjane sAthe laI tenI sAme tvarAthI doDavA dhAre che, eTalAmAM eka bhATa AvI tene kahevA lAgyo ke "he mahArAja ! pUrvabhavamAM haMsarAje ene kaMIka pIDA upajAvelI che, tenA vairabhAvathI e tenI ja sAthe yuddha karavA mAge che." te sAMbhaLI yuddha karavA tatpara thayelA potAnA pitA tathA bhAIne aTakAvI vIra-zIromaNi haMsarAja pote sainyabaddha thaIne tenI sAme yuddha karavA cAlyo. kSatriyaputra kema jhAlyo rahe ? tema sUra rAjakumAra paNa ghaNAM zastra jemAM bharelAM che evA saMgrAmanA 2tha para besIne abhimAnathI raNabhUmie Avyo. tyAM sarvanA dekhatAM kharekhara Azcaryajanaka arjuna ane karNanA sa2khuM te bannenuM zastrAzastrI yuddha thayuM. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrAddhavidhi prakaraNa zrAddhanAM bhojana karanArA brAhmaNone jema bhojananI tRpti na thAya tema te bannene keTalAka vakhata sudhI yuddhanI tRpti na thaI, ke jethI banne samAna baLavALA mahotsAhI bairyavAna zUravIronI jayazrI paNa keTalAka vakhata sukhI saMzayapaNAne bhajavA lAgI. keTalIka vAra pachI Indra mahArAja jema parvatanI pAMkho chedI nAMkhe tema haMsarAje sUrakumAranA sarva zastro chedI nAMkhyAM tyAre madonmatta hastinI jema mahA-krodhAyamAna thaIne haMsarAjane mAravAne sUrakumAra vajUnA jevI kaThaNa muThI upADIne tenI sAme dhasyo. A vakhate zaMkita rAjAe tatkALa zukarAjanI sAme joyuM. tyAre avasaranA jANa zakarAje haMsarAjakumAranA zarIramAM moTI baLavaMtI vidyA saMkramaNa karI. tenA baLathI haMsarAje kaMdukanI jema sUrakumArane tiraskAra sahita uThAvI eTalo badho dUra pheMkyo ke, te tenA sUranA) sainyanuM ullaMghana karIne tenI pelI taraphanI jamIna para jaI paDayo. te jANe teNe (sUre) potAnA sainyanuM luMchaNuM ja karyuM na hoya! ema dekhAvA lAgyo. pelI tarapha paDatAM ja teNe evI to mUccha khAdhI ke, tenA sevakoe keTalIkavAra sudhI sAravAra karI tyAre ja te svastha thayo. paraMtu aMtaraMga krodhAgni na zamavAthI Atmika cetana (jJAna) na pAmyo, chevaTe tene vicAra utpanna thayo ke, dhikkAra che mane, ke meM phokaTa AnI sAthe krodha karyo, AvA raudradhyAnathI to huM kharekhara anaMta bhava rakhaDIza. pachI te nirmaLa buddhivAna krodhanA virodhanI (krodhane lIdhe thayelI IrSAnI) buddhi tajI daI be putro sahita pAse ubhelA mRgadhvaja rAjAnI pAse jaI potAno aparAdha khamAvavA lAgyo. tethI cakita thaIne rAjAe pUchayuM ke, "te pUrvabhavanuM vaira zI rIte jANuM?" tyAre teNe kahyuM ke, jyAre jJAnadivAkara zrIdattakevaLI mAre gAma padhAryA hatA, tyAre meM mAro pUrvabhava pUchayo hato, tethI temaNe mane kahyuM hatuM ke - | "he sUra ! bhadilapuranagaramAM jitAri nAmano rAjA hato. tene haMsI tathA sArasI nAmanI be rANIo tathA siMha nAmano pradhAna hato. temane sAthe laI jitAri rAjA Akaro abhigraha dhArIne siddhAcalanI yAtrA karavA jatAM mArgamAM gomukha nAmanA yakSe kAzmIradezamAM avatArelA (banAvelA) siddhAcalanI yAtrA karI, tyAM vimalapuranagara vasAvIne keTalAka kALa sudhI rahI, chevaTe tyAM ja mRtyu pAmyo. tyArapachI siMha nAmano pradhAna, janetA (janma ApanArI mAtA), janmabhUmi, pAchalI rAtrinI nidrA, vahAlAno meLApa ane su-goSThI (sArI vArtA) e pAMce vastuo du:khe karI mUkAya che, mATe te vimalapurImAM lokone sAthe laI potAnA bhadilapuranagara tarapha javA nIkaLyo. addha mArge jaI pahoMcyo tyAre kAMIka sAra vastu visarI gayela yAda AvavAthI teNe potAnA caraka nAmanA sevakane AjJA ApI ke - vimalapuranagara amuka sthAnake amuka vastu ApaNe bhUlI AvyA chIe. te tuM jaIne satvara laI pAcho Ava. tyAre teNe kahyuM ke he svAmin ! huM ekalo ja te zUnya sthAnake zI rIte jaI zakIza? AvuM vAkya sAMbhaLIne pradhAne tenA para krodha karyo tethI te tyAM gayo. batAvelA sthAnake te vastunI ghaNI ja tapAsa karI paNa koIka bhIla tarata ja laI gayela hovAthI te vastu tene maLI nahIM. 0 saMzayapaNAne bhajavA lagI- saMzayamAM paDI. + saMkramaNa karI-mUkI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza pa3 tethI teNe pAchA AvIne pradhAnane kahyuM ke - tyAMthI te vastu koIka laI gayela hovAthI mane maLI nahIM.' tyAre pradhAne krodha karI kahyuM ke - "tuM ja cora che, te ja lIdhI che." ema kahI tene potAnA subhaTo pAse khUba mAra marAvyo, jethI te keTalAka vakhata sudhI acetana thaI gayo. hA! hA ! juo to kharA, lobhanI mUrchA kevI che! te mUvaMtane tyAM ja paDato mUkI sarva loka pradhAnanI sAthe bhadilapura tarapha cAlyA gayA. jyAre tene zItala pavanathI keTalIkavAre cetanA AvI tyAre svArtha-tatpara sarva sArthane gayelo joIne vicAra karavA lAgyo ke - dhikkAra che evA prabhutA (moTAI)nA garvamAM garvita pradhAnane ! kahyuM che ke - corA cillakAi gaMdhia, bhaTTA ya vijja paahunnyaa| vesA dhUA nariMdA, parassa pIDaM na yAti ||1|| "cora, bALaka, gAMdhI, mAMgaNa, vaidya, paroNA, vezyA, dIkarI, rAjA eTalA jaNa pArakI pIDA jANatA nathI." evI rIte vicAra karyA pachI caraka bhadilapuranA mArganA ajANapaNAne lIdhe mArgamAM ne mArgamAM bhamI-bhamIne bhUkha-tarasathI pIDAto Arta-raudra dhyAnathI vanamAM ne vanamAM maraNa pAmIne bhadilapuranagaranI najIkanA vanamAM dedIpyamAna viSayukta sarmapaNe utpanna thayo. teNe eka vakhate te ja siMha pradhAnane pUrvabhavanA vairathI daMza karyo, tethI te tatkALa maraNa pAmyo. sarpa paNa maraNa pAmIne narkamAM paDI tyAM ghaNI duHsaha vedanAo bhogavI AvIne vIrAMga rAjAno sUra nAme te putra thayo che, ane siMhapradhAna maraNa pAmIne kAzmIranA vimalAcala tIrtha uparanI vAvamAM haMsapaNe utpanna thayo. tyAM teNe jAtismaraNa thavAthI vicAryuM ke - "pUrve pradhAnanA bhavamAM zatruMjaya tIrthanI pUrNa bhAvayukta sevA na karI, tethI A tiryacapaNe utpanna thayo mATe have tIrthanuM pUrNa sevana karuM." ema dhArI te cAMcamAM pRSpa laI prabhujInuM pUjana karato, vaLI be pAMkhomAM pANI bharI prabhujIne pakhAla karato. evI rIte aneka prakAre prabhubhakti karI chevaTe maraNa pAmI saudharma devaloke devapaNe utpanna thayo. tyAMthI avIne te pUrvanA puNyaprabhAvathI mRgadhvaja rAjAno haMsarAja nAmano putra thayo che." A pramANe kevaLInAM vacana sAMbhaLIne pUrvabhavano vairabhAva yAda AvavAthI haMsarAjane mArI nAMkhavAnI buddhi sujhI hatI, tethI huM Avyo hato. jo ke mArA pitAe mane tyAMthI nIkaLatAM ghaNo vAryo hato, to paNa huM ahIM vAryo na rahyo, tethI chevaTe A tamArA haMsarAjaputre mane saMgrAmamAM jItI lIdho. eTalA ja mATe pUrva-puNyathI have mane vairAgya utpanna thayo che, tethI huM te ja zrIdatta nAmanA kevaLI bhagavAna pAse jaI dIkSA grahaNa karIza. ema kahI namIne, ajJAnarUpI aMdhakArathI dUra thayelA sUrakumAre potAne sthAnake jaI, mAtA-pitAnI rajA laI, tatkALa dIkSA lIdhI. kahyuM che ke -"gharmastha tvaritA. patiH II" dharma tarata ja karavo. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa jenuM mana jemAM lAgeluM hoya tene te ja vastu u52 abhirUci thAya che. mane paNa dIkSA levAnI abhirUci che paNa tevo utkaTa vairAgya mane kema utpanna thato nahIM hoya ! evI rIte vicAra karato mRgadhvaja rAjA manamAM samajyo ke-mane kevaLIe kaheluM ja che ke-"jyAre caMdrAvatInA putrane joIza ke tatkALa tane vairAgya thaze." paNa tene to hajI vAMjhaNInI jema putra thayo ja nathI, tyAre have mAre zuM karavuM ? Ama manamAM dhAre che, tevAmAM eka puNyazALI yuvAna puruSa rAjA pAse AvI namaskAra karI Ubho. tyAre rAjAe pUchyuM ke - tuM koNa che ? te puruSa rAjAne uttara ApavA mAMDe che, eTalAmAM to AkAzavANI thaI ke - 54 "he rAjA ! kharekhara A caMdrAvatIno ja putra che. emAM jo tane saMzaya raheto hoya to ahIMyAMthI IzAnakoNamAM pAMca yojana upara eka parvata che. tenA para kadalI nAmanuM eka vana che. tyAM jaI yazomatI nAmanI jJAnavaMtI jogaNIne pUchIza eTale te teno sarva vRttAMta tane kaheze." AvI devavANI sAMbhaLIne sAzcarya mRgajarAjA te puruSane sAthe laI vanamAM gayo. tyAM jogaNIe paNa rAjAne kahyuM ke, he rAjan ! je devavANI thaI che. te satya ja che. A saMsArarUpa aTavIno mArga mahAvikaTa che, ke jemAM tamArA jevA vastu svarUpanA jANa puruSo paNa muMjhAI jAya che. pahelethI chevaTa sudhI Ano vRttAMta tuM dhyAnapUrvaka sAMbhaLa : "caMdrapurInagarImAM caMdra samAna ujjvaLa, yazasvI somacaMdra nAmanA rAjAnI bhAnumatI nAmanI rANInI kukhe hemavaMta nAmanA kSetrathI yugala saudharma devaloke jaI tyAM sukha bhogavI cyavI AvI utpanna thayuM. nava-mAse eka strI ane eka puruSapaNe janmyAM. temanAM caMdrazekhara ane caMdrAvatI nAma ApyAM. zarIranI zobhAnI sAthe paraspara spardhA karatA banne vadhavA lAgyA. yauvanAvasthAne prApta thayelA teone pUrvabhava yAda Avyo. pachI caMdrAvatIne tArI sAthe ane caMdrAzekharane yazomatI sAthe paraNAvyAM paNa pUrvabhavanA snehabhAvathI te baMne (caMdrAzekhara ane caMdrAvatI) A bhavamAM bhAI-bahenapaNe hovA chatAM paNa teono paraspara rAga baMdhAyelo hato. dhikkAra che kAmane ! jIvanI gati koI alaukika che ! hA hA ! bhavarUpa kUpanI kuvAsanA ! ke jethI AvI ku-pravRtti uttama evA banne bhAI-bahenamAM paNa thaI gaI. tuM jyAre prathama gAMgIla RSinA Azrame gayo hato tyAre caMdrAvatIe caMdrazekharane potAnuM vAMchita pAra pADavAne bolAvyo hato. te to tAruM rAjya levAnI ja vRttithI Avyo hato paNa tArA punyarUpa jaLathI jema agni olavAya tema tenuM dhAreluM pAra na paDavAthI potAno prayAsa vRthA gayo gaNIne cAlyo gayo. vaLI te vakhate te baMne jaNAe vicakSaNa evA paNa tane kevI rIte vividha prakAranI vacana-yuktithI tAro krodha zamAvavA mATe samajAvyo hato, te tuM jANe che, tyArapachI caMdrazekhare kAmadeva nAmanA yakSanuM ArAdhana karyuM, tethI te pratyakSa thaI pUchavA lAgyo ke, mane teM kema bolAvyo ? caMdrazekhare caMdrAvatIno meLApa karAvavA kahyuM. tyAre yakSe tene adazya banavAnuM aMjana ApyuM, ane kahyuM ke, "tamArA baMne jaNAnI gupta prIti jyAM sudhI caMdrAvatInA putrane mRgaja rAjA dekhaze nahIM tyAM sudhI koIpaNa jANaze nahIM. jyAre te tene dekhaze tyAre Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza to tamArI tamAma gupta vAta khullI thaI jaze." evAM yakSanAM vacana sAMbhaLIne atyaMta prasanna thayelo caMdrazekhara caMdrAvatInI pAse gayo, ane ghaNA kALa sudhI tenI sAthe kAmakrIDA karI; paraMtu adazya aMjananA prabhAvathI te tArA temaja bIjA koInA paNa jANavAmAM bIlakula Avyo nahIM. vaLI e caMdrazekharanI saMmatithI caMdrAvatIne caMdrAMka nAmano putra thayo, tathApi pakSanA prabhAvathI tenA garbhanAM cihna paNa koIe joyAM nahIM. 55 e bALakane jAtamAtra (janmanA vakhatathI ja) laIne teNe potAnI strI yazomatine pALavA Apyo hato. teNIe paNa tene potAnA ja bALakanI jema pALyo. kharekhara strIono prema potAnA patinA vacana upara koIka alaukika ja hoya che. pachI pratidina dedIpyamAna vistAra pAmatA yauvanavALA caMdrAMkane dekhI pati-viyoginI te yazomatI vicAravA lAgI ke, "mAro bhartAra to potAnI bena caMdrAvatInI sAthe evo Asakta thayo che ke, tenuM mukha paNa huM dekhI zakatI nathI; tyAre potAnA AvelA AMbAnAM phaLa potAne ja cAkhavAM yogya che, ethI atizaya 2maNika evA A caMdrAMkanI sAthe ja huM paNa kAmakrIDA karuM." Ama manamAM vicArI vivekane dUra mUkI teNIe tene eka vakhata miSTa-vacanathI kahyuM ke, "he kalyANakArI puruSaratna ! tuM mane Adara (aMgIkAra kara), ke jethI tuM ja A moTA rAjyano svAmI thaIza." chAtImAM jANe koIka vajrano ghA lAgyo hoya nahIM ? evAM A vacano sAMbhaLIne te teNIne kahevA lAgyo ke, "he mAtA nahIM sAMbhaLavA yogya vacana mane kema saMbhaLAve che, ane nahIM bolavA yogya vacana kema bole che ?" tyAre yazomatI bolI ke, he priya ! huM tArI janetA=mAtA nathI, tane jaNanArI to mRgaja rAjAnI rANI caMdrAvatI che. A satya che ke asatya ? eno nirNaya karavAne utsuka banelo caMdrAMka yazomatInuM vacana (kahevuM) nahIM kabUla karatAM potAnA mAtA-pitAnI zodha mATe nIkaLyo hato, tevAmAM te ja tamane maLyo. bannethI bhraSTa thayelI yazomatI pati-putranA viyogathI vairAgya pAmIne koI jainI sAdhvIno yoga na maLavAthI yoginIno veSa dhAraNa karI pharanArI huM pote ja (yazomatI) chuM. kharekhara dhikkAravA yogya svarUpane vicAravAthI mane keTaluMka jJAna utpanna thayuM, tethI huM kahuM chuM ke - he mRgadhvaja rAjendra ! A caMdrAMka jyAre tamane maLyo tyAre te ja yakSe tamane AkAzathI vANI karI kahyuM ke, "A tAro ja putra che." vaLI te saMbaMdhI satya vAtathI vAkepha thavA mATe teNe tamane mArI pAse mokalyA che, mATe tuM nizciMta jANa ke e tArI strI caMdrAvatInA udarathI utpanna thayelo tAro ja putra che." yoginInAM AvAM vacana sAMbhaLavAthI tene atyaMta krodha ane kheda utpana thayo; kemake potAnAM gharano durAcAra dekhIne ke sAMbhaLIne konuM mana na baLe ! tyArapachI te rAjAne pratibodhavA mATe yoginI gAyana karatI bodhaka vacanathI gIta gAtAM bolI ke : gIta kavaNa kerA putra mitrA re, kavaNa kerI nArI; muhiyAM mohio merI merI, mUDha bhaNaI avicArI. 1 jAgi na jogi ho ho, jAI na joga vicArA; (e AM(I) Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa mahI amAraga mAraga AdarI, jima pAmIe bhava pArA. jAgi02 atihiM gahanA atihiM kUDA, atihiM athira saMsArA; bhAMo chAMDI jogajA mAMDI, kIjaI jinadharma sArA. jAgi) 3 moheI mohio kehiIla pohiora, lohiI vAhio dhAI; musiApa biMduM bhavi avarAkAraNI, mUrakha dukhIyo thAI. jAgi0 4 ekane jiI bihune kheMce che, triNI saMce cArira vAre; pAMceI3 pALe chaIne 4 TALe15 ApI Apa utAre. jAgi0 5 AvuM vairAgyamaya tenuM gAyana sAMbhaLIne vairAgyavaMta ane zAMtakaSAyI thaIne tene jaNAvI caMdrAMkane sAthe laI mRgadhvajarAjA potAnI nagarInA udyAne Avyo. nagara bahAra rahIne saMsArathI virakta ane vastu-svarUpamAM nimagna te rAjAe potAnA be putro tathA pradhAnane bolAvavA caMdrAMkane mokalyo ane udyAnamAM ja bolAvI kahevA lAgyo ke, "mAruM citta saMsArathI udvigna thayuM che, ane tenAthI huM ghaNo pIDAyo chuM, mATe mAruM A rAjya zukarAjakumArane Apajo ane huM to ahiMyAMthI ja dIkSA laIne cAlato thaIza. huM ghera AvavAno ja nathI." AvI vANI sAMbhaLI dIvAna vagere bolavA lAgyA, ke, "svAminuM! Apa ghera to padhAro, ghare Apano zo doSa (gunho) karyo che? kemake, baMdha to pariNAmathI ja thAya che; jemake nirmohI pariNAmavALAne ghara paNa araNya (vana) samAna che ane mohavaMtane to araNya paNa ghara samAna ja che." AvA te lokanA AgrahathI rAjA potAnA parivAra tathA caMdrAMka sahita nagaramAM Avyo. rAjAnI sAthe caMdrAMkane Avelo dekhIne kAmadeva yakSe kaheluM vacana yAda AvavAthI koIpaNa jANI zake nahIM ema sabhya pracchannapaNe caMdrAvatI pAse adazya aMjane karI rahelo caMdrazekhara jIva laIne tatkALa tyAMthI potAnA nagare nAsI gayo. moTA mahotsava sahita mRgadhvaja rAjAe zukarAjane rAjyAbhiSeka karyo, ane tenI pAse pote dIkSA levAnI rajA mAMgI. hA-nA thatAM paNa jema tema karIne tenI rajA maLyAthI jema rAtri gayAthI prAtaHkALe sUryano udaya thAya tema te alaukika zobhAne ja pAmavA lAgyo. jo ke rAtrinA gayA pachI sUrya udaya thAya te kAMI AzcaryarUpa nathI, paraMtu A mRgadhvaja rAjAne to rAtrine samaye paNa dIkSAnA adhyavasAyarUpa hRdayamAM jJAnarUpa evo sUryodaya thayo ke jenI zobhA eka apUrva ja banI rahI che. te potAnA manamAM vicAra kare che ke, kayAre prAtaHkALa thaze ane kayAre dIkSA aMgIkAra karIza; vaLI kayAre huM niraticAra cAritravaMta banIne vicarIza, ane jyAre A sarva karmano kSaya karIza-ema utkRSTa zubhadhyAnanA caDhatA pariNAmanA eka tAnamAM evI koIka alaukika bhAvanA bhAvavA lAgyo ke, jema prAtaHkALa thatAM rAtri gaI tenI sAthe spardhAthI ja gayAM na hoya ! ema prAtaHkALa thatAM ja tene bhAvanArUpa lIlAthI kaThina cAra ghAtikarmanA kSayathI kevaLajJAna utpanna thayuM. 1 krodhe, 2. duHkhI thayo, 3, lobhathI, 4. vaLagyo, 5. phokaTa, 6. ajJAnathI, 7. duHkhI, 8. AtmA zuddha karavA, 9. - rAga-dveSane, 10. chAMDI de, 11. ratnatrayI, 12. kapAya, 13, mahAvrata, 14. krodha, 15. lobha, moha, hAsya, mAna, harSa, 15. e aMtaraMga zatrune TALavAthI. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza - pa7 Azcarya che ke, A lokane mATe karelo mahAna yatna paNa niSphaLa jAya che, tyAre dharmanA saMkalpamAtrathI A mRgadhvaja rAjAne kaivalyanI prApti thaI, lokAloka samasta vastune jANanArA mRgadhvaja kevaLIne tatkALa kevaLajJAnano mahimA (mahotsava) karanArA devoe moTA harSathI sAdhu veza lAvIne Apyo. . . te sAMbhaLIne Azcarya ane harSa pAmatAM zukarAja sahita sarva parivAra AvIne tatkALa teone vaMdana karavA lAgyA. te vakhate teone kevaLI mahArAja amRtasamAna dezanA devA lAgyA ke, "he bhavya jIvo ! sAdhu ane zrAvakano dharma, e be saMsArarUpa samudrathI tarIne pele pAra pahoMcavAne eka pUla samAna che, sAdhuno mArga saraLa, ane zrAvakano mArga vakra che. sAdhudharma kaThina ane zrAvakadharma sukomaLa che; mATe e be dharma (mArga)mAMthI jenAthI je banI zake tenA upara Adara karo, AvI pavitra vANI sAMbhaLIne kamalamAlA rANI, haMsa samAna svaccha svabhAvavALo haMsarAja, ane caMdrAMka, e traNe jaNa utkaTa (tIvra) vairAgya pAmIne tatkALa temanI pAse dIkSA laIne Ayu pUrNa thaye mokSe gayA. zukarAja vagere sarva parivAre paNa sAdhudharma upara prIti rAkhI samyakatva mULa zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karyA. durAcAriNI caMdrAvatIno durAcAra mRgadhvaja kevaLI ane tevA vairAgI caMdrAMka munie paNa prakAzyo nahIM, kAraNa ke pArakAM dUSaNa kema pragaTa kare? kahyuM che ke, "svazlAghA (potAnI moTAI) ane paraniMdA karavI e nirguNInAM lakSaNa che ane paraglAghA (pArakI prazaMsA) ane svaniMdA e sadgaNInAM lakSaNa che." tyArapachI sUrya jema potAnA kiraNe karI pRthvIne pavitra kare che tema te mRgadhvaja kevaLI potAnA caraNathI pRthvIne pavitra karatA anyatra vicaravA lAgyA ane Indra samAna parAkramI zukarAja potAnA rAjyane pALavA lAgyo. dhikkAra che kAmI puruSonA kadAgrahane ! kemake tyArapachI paNa caMdrAvatI upara atyaMta sneharAga rAkhanAra anyAyI-ziromaNi caMdrazekhara zukarAjakumAranA upara droha karavAne potAnI kuLadevI pAse ghaNAM kaSTo karIne paNa pharI yAcanA karavA lAgyo. devIe prasanna thaI pUchayuM ke, tuM zuM mAge che? teNe kahyuM zukarAjanuM rAjya mane Apa. tyAre te kahevA lAgI ke, zukarAja daDha samyakatvadhArI che te siMhano vinAza jema mRgalI karI zake nahIM tema huM paNa tenuM rAjya ApavA samartha nathI. te bolyo ke, tuM aciMtya zaktimAna devI cho to baLathI ke chaLathI paNa enuM rAjya mane jarUra Apa. AvAM atyaMta bhaktinAM vacanathI suprasanna thayelI devI bolI ke, "chaLa karIne enuM rAjya levAno eka upAya che, paNa baLathI levAno upAya ekeya nathI. jo zukarAja koI kAmanA prasaMgathI bIje sthAnake jAya to te vakhate tuM tyAM jaI enA siMhAsana para caDhI besaje eTale mArI daivI zaktithI zukarAjanA sarakhuM tAruM rUpa banI jaze. pachI tyAM sukhethI svecchAcArI sukha bhogavaje." ema kahIne devI alopa thaI gaI. tyArapachI caMdrazekhare caMdrAvatIne A tamAma vAtathI vAkepha karI. ekadA zukarAjane zatruMjaya tIrthanI yAtrA karavA javAnI utkaMThA thavAthI te potAnI rANIone kahevA lAgyo ke, "huM zatruMjaga tIrthanI yAtrA karavA te munionA Azraye jauM chuM." tyAre rANIo bolI ke, "amo paNa tamArI sAthe AvIzuM, kemake, amAre to vaLI eka paMtha Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa do kAja'nA jema tIrthanI yAtrA ane vaLI amArA mAtA-pitAno meLApa thaze." pachI pradhAna ke anya koIne paNa kahyA vagara potAnI strIone sAthe laI zukarAja vimAnamAM besIne tIrthayAtrA karavA nIkaLyo. A vRttAMta caMdrAvatIne mAluma paDatAM tarata ja teNIe te caMdrazekharane jaNAvyuM ke - tatkALa te tyAM AvIne rAjya siMhAsana para parakAya-praveza vidyAvAna bese tema caDhI beTho. rAmacaMdranA vakhatamAM cakrAMka vidyAdharano putra sAhasagati jema sugrIva banyo hato tema A vakhate A caMdrazekhara zukarAjanA rUpe banyo. badhA loko paNa ema ja jANe che ke, e ja zakarAja rAjA che. 58 eka rAtre akasmAt pokAra karI uThayo ke - "are subhaTo, doDo-doDo A koIka vidyAdhara mArI rANIone laI nAsI jAya che." te sAMbhaLI subhaTo Amatema doDavA lAgyA, paNa pradhAna vagere to temanI ja pAse AvIne bolavA lAgyA ke - "svAmin, ! tamArI te badhI vidyAo kayAM gaI ?" tyAre teM kRtrima zukarAja kheda karato kahevA lAgyo ke - hAM hAM ! ! zuM karIe ! e duSTa vidyAdhara mArI strIonI sAthe prANanA jevI mArI vidyAo paNa harI gayo. te vakhate teoe kIdhuM ke, mahArAja, tamArI strIo sahita vidyAo gaI to khera. javA gho; tamArA potAnA aMgane kuzaLa che to basa che. Ama te kapaTIe sarva rAjyamaMDaLa potAnA prapaMcathI vaza karI lIdhuM, ane caMdrAvatInI sAthe pUrvavat 2maNa krIDA karato rAjya karavA lAgyo. tyArabAda keTaleka divaso kharo zakarAja te tIrthanI yAtrA karIne vaLatAM potAnA sasarA vigerene maLIne pAcho potAnA nagaranA udyAnamAM strIo sahita Avyo. A vakhate pote karelA kukarmathI zaMkA pAmato caMdrazekhara potAnA gavAkSamAM beTho hato, te kharA zukarAjane Avato joI kapaTathI akasmAt vyAkuLa banIne kolAhala (pokAra) karavA lAgyo ke, are subhaTo ! pradhAno ! darabArIo ! juo - sAMbhaLo je duSTa mArI vidyAo ane strIonuM haraNa karI gayo che te duSTa vidyAdhara mAruM rUpa banAvIne (dhAraNa karIne) mane upadravamAM nAMkhavA Ave che; mATe tamo tenIM pAse jaldI jAo ane prathama ja tene zAma vacanathI samajAvI pAcho vALo. kemake, koIka kArya susAdhya hoya che ane koIka kArya duHsAdhya paNa hoya che, mATe AvA avasare to ghaNA ja yatnathI ke yuktithI teone AvatA joI kharA zukarAje potAnA manamAM dhAryuM ke, A pradhAna sahita badhA mArA mAnane khAtara Ave che to teone mAre paNa mAna ApavuM ucita che, tethI te tatkALa potAnA vimAnamAMthI utarIne eka AmravRkSanI nIce jaIne beTho. tenI pAse jaI pradhAna vagere namI-stavIne kahevA lAgyA ke, "he vidyAdhara ! vAdakArakanA jevI tamArI vidyAzakti have rahevA gho. amArA svAmInI vidyA ane strIo paNa tame ja harI gayA cho, te saMbaMdhe hAla amo tamone kAMI kahetA nathI to amArA upara dayA karIne tatkALa potAnA sthAne cAlyA jAo." A zuM kAMIka vahemamAM paDayA che ? zUnyacitta banyA che ? vAyu thayo che ? ke bhUta, preta ke pizAcathI chalANA che ? ke zuM ? AvA aneka prakAranA saMkalpa karato vismaya pAmIne zukarAja bolavA lAgyo ke, "hA hA ! pradhAna, huM pote ja zukarAja chuM, ane mane A tuM zuM kahe che ?" pradhAna bolyo, "mane paNa ThagavA dhAre che ke zuM ? mRgadhvaja rAjAnA vaMzarUpa sahakAramAM ramaNa karanAra zukarAja (popaTa) samAna amAro svAmI zukarAja rAjA to A nagaramAM rahelA mahelamAM che, ane tame to te ja zukarAjanuM rUpa dhAraNa karanAra koIka vidyAdhara cho, vadhAre zuM kahIe ? paNa kharo zukarAja to bIlADIne dekhIne jema popaTa bhaya pAme Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza tema tamArA darzana mAtrano paNa bhaya rAkhe che; mATe he vidyAdharazreSTha ! have ghaNuM thayuM, tamo tamAre sthAne jema AvyA tema cAlyA jAo." 59 jo AvAM pradhAnanAM vacano sAMbhaLI cittamAM kheda pAmato kharo zukarAja vicAravA lAgyo ke, kharekhara koIka kapaTI mAruM rUpa dhAraNa karIne zUnyano svAmI banI beTho dekhAya che. rAjya, bhojana, zayyA, suMdara strI, suMdara mahela ane dhana eTalI vastu zUnya rAkhavAnI zAstramAM manAI karI che, kemake e vastu zUnya 2he to tatkALa tene koI paNa dabAvI svAmI banI bese che. paNa have mAre zuM karavuM? kharekhara ene haNIne mAruM rAjya pAchuM levuM yogya che; paraMtu jo ema karuM to lokamAM mAro evo apavAda thaze ke, "mRgajanA putra zukarAjane koIka pApI dhUtArAo mArI nAMkhIne tenuM rAjya pote potAnA baLathI laI lIdhuM, to te mArAthI kema sAMbhaLI zakAze ? kharekharo A vikaTa saMkaTano vakhata AvI pahoMcyo che; kemake meM tathA mArI baMne strIoe ghaNI nizAnIo ApI, paraMtu te koIpaNa pradhAne mAnya karI nahIM. hA hA ! dhikkAra che e kapaTInI kapaTajALane ! Ama vicArato kAMIka bIjo manasUbo manamAM dhArIne kheda pAmato zukarAja potAnA vimAnamAM besIne AkAzamArge pAcho kayAMka cAlyo gayo. te dekhI nagaramAM rahelA zukarAjane pradhAna kahevA lAgyo ke, svAmI ! A kapaTI vidyAdhara vimAnamAM besI pAcho jAya che. ema sAMbhaLIne te kAmamAM vyAMpelo potAnA cittamAM ghaNo ja prasanna thayo. udAsa cittavALo (kharo) zukarAja zuDAnI jema vanamAM bhamavA lAgyo. tene tenI strIoe ghaNI preraNA karI to paNa te potAnA sasarAne ghera gayo nahIM; kemake, potAne kAMI paNa duHkha paDayuM hoya tyAre paMDita puruSoe potAnA koIpaNa svajanavargane tyAM javuM ja na joIe, ane sasarAne ghera to ADaMbara vinA javuM ja nahIM, ema nItizAstramAM kahyuM che, mATe kema javAya ? vaLI kahela che ke, "sabhAmAM, vyApArIomAM, duzmanomAM, sasarAne ghera, strImaMDaLamAM ane rAjadarabAramAM (eTalAM sthAnake) ADaMbara vinA mAna na pAmIe." ... zUnya vanamAM vAsamAM paNa vidyAbaLathI sarva sukhabhoganI sAmagrI taiyAra karI lIdhI che to paNa potAnuM rAjya pArakAe pacAvI pADayAnI ciMtAmAM zukarAje cha mahinA mahAduHkhamAM ne duHkhamAM nirvAha karyA. ati khedakA2ka vAta che ke, AvA mahAna puruSone paNa moTo upadrava bhogavavo paDayo. kayA puruSane sarva divasa sarakhA sukhamaya haze ! kahyuM che ke, kasya vaktavyatA nAsti, ko na jAto bhariSyati / kena na vyasanaM prAptam, kasya saukhyaM nirantaram ||1|| "kone kaheNI nathI, janmelo koNa maraNa pAmato nathI, koNa duSTa (duHkha) nathI pAmyo ane kone sadAya sukha hoya che ?" eka divasa soraTha dezamAM vicaratAM jema nadInuM pUra parvatathI aTake tema tenuM (zukarAjanuM) vimAna AkAze jatAM aTakayuM; tyAre baLyAno phollo, dAjhayA upara DAma, paDayA upara pATu, cAMdA upara kSArakSepa, jema du:khadAyI hoya tema tethI tenuM citta zUnya banI gayuM. pachI te parAkramI tatkALa nIce Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so zrAddhavidhi prakaraNa utarIne vimAna cAlatuM aTakavAnuM kAraNa zuM che, te tapAsavA lAgyo ke tarata ja tyAMnI jamIna para jema meruparvata upara kalpavRkSa zobhatuM hoya tema suvarNakamaLa upara beThelA, devatAothI sevita potAnA pitA mRgadhvaja nAmanA kevaLIne teNe joyAM. tatkALa ja kharI bhaktithI temane praNAma karIne teNe Azrita jananuM duHkha mAtA, pitA, hAlA mitra ke svAmIne nivedana karavAthI ekavAra (kAMIka) zAMta thAya che mATe potAnuM rAjya gayA saMbaMdhI vRttAMta jaNAvyo. kevaLI mahArAje kahyuM ke, e paNa tane pUrvabhavanA pApakarmanA vipAka udaya thavAthI ja thayuM che. mane kayA karmano vipAka udaya Avyo che, ema teNe pUchavAthI uttara ApatAM guru bolyA ke, "he zukarAja! sAMbhaLa : tArA pUrvanA jitArinA bhavathI paNa pahelAM koIka bhavamAM tuM bhadrika prakRtivAna nyAyaniSTha zrIgrAma nAmanA gAmamAM eka ThAkora hato. tane tArA pitAe potAnuM rAjya soMpyuM hatuM, ane tArAthI nAno aMtakaniSTha nAme tAro oramAna bhAI prakRtie krUra hato. tene keTalAMeka gAma ApyAM hatAM. potAnA gAmathI bIje gAme jatAM eka vakhata aMtakaniSTha tane tArA nagaramAM maLavA Avyo. meM tene premapUrvaka bahumAna ApI keTalAka divasa potAnI pAse rAkhyo. daramyAna eka divasa hAMsImAM te tene ema kahyuM ke, "tuM kevo mArI pAse kedInI jema pakaDAyo che ! have tAre mArA beThAM zI rAjyanI ciMtA che? hAla tuM ahiMyAM ja rahe, kemake moTA bhAI beThAM nAnA bhAIe zA mATe lezakAraka rAjyanI khaTapaTa rAkhavI joIe ! oramAna bhAI AvAM vacana sAMbhaLatAM te bIkaNa hovAthI manamAM vicAravA lAgyo ke, "are ! A mAruM rAjya to gayuM ke zuM! hA hA ! mahAkhedanI vAta banI ke huM ahiMyAM Avyo. hAya ! hAya ! have huM kema karIza? mAruM rAjya mAre hAthe raheze ke jatuM raheze?" ema AkuLa-vyAkuLa thaIne vAraMvAra te moTA bhAI pAse potAne gAma javAnI rajA mAgavA lAgyo. keTalIkavAra pachI teNe jyAre javAnI rajA ApI tyAre jANe jIva jato rahyo hoya nahIM (jANe navo ja avatAra Avyo hoya nahIM) ema potAnA AtmAne mAnI te tyAMthI jIva laIne bhAgyo. jyAre te ene evAM vacane hAsyathI kahyAM tyAre e pUrvabhavane viSe) te e nikAcitakarma bAMdhyuM, tenA udayathI ja rAjya bhraSTa thayo, jema vAnaro phALa cUkavAthI dIna banI jAya che tema prANI saMsArI kriyA karI karmabaMdhana kare che te vakhate garvita hoya che, paNa jyAre tene te karma udayamAM Ave che tyAre kharekhara dIna banI jAya che. jo ke, te caMdrazekhara rAjAnuM durAcaraNa kevaLI mahArAja sarva jANe che, teNe pUchela na hovAthI teoe kAMIpaNa kahyuM nahIM. evo koIno paNa durAcAra kevaLI prakaTa kare ja nahIM. sAMsArika kAryomAM svabhAvathI ja udAsa hovAne lIdhe ane jJAnanuM e ja phaLa gaNAvAne lIdhe kevaLI potAnI jJAna-zaktithI anekajanonAM durAcAra sAkSApaNe jANavA chatAM paNa vagara-pUchaye koIne kahetA ja nathI. bALakanI jema potAnA pitA mRgadhvaja kevaLInA page vaLagIne zukarAja kahevA lAgyo ke, "he svAmin ! tamArA dekhatAM A rAjya kema jAya? dhavaMtarI vaidya maLavA chatAM rogano upadrava kema Take? AMgaNA AgaLa kalpavRkSanI hayAtimAM gharamAM dAridraya kayAMthI thAya? sUrya udaya thaye aMdhakAra kayAM sudhI Take? mATe evo koIka upAya batAvo ke jethI A mAruM kaSTa dUra thAya." evI aneka prArthanA karI tyAre kevaLI bolyA ke, "game te du:sAdhya kArya hoya to paNa dharma-kriyAthI susAdhya banI zake che; mATe ahiMyAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinanRtyaprakAza najIkamAM AvelA vimalAcala nAmanA tIrtha upara rahelA zrIRRSabhadevasvAmInI yAtrA bhakti sahita karIne e ja parvatanI guphAmAM sarvakAryanI siddhi ApavAmAM samartha evA paMca parameSThI navakAra maMtranuM cha mahinAparyaMta dhyAna kara, ke jethI jema siMhane dekhI ziyALa nAse tema tAro zatru potAnuM kapaTa khulluM thaI javAthI potAnI meLe ja nAsI jaze. 61 guphAmAM rahIne dhyAna dharatAM jyAre vistAra pAmatuM moTuM teja pragaTa thAya tyAre tAruM kArya siddha thayuM (zatru nAsI gayo) ema jANaje. durjaya evA paNa zatrune jItavAno kharo upAya e ja che." aputriyo putranI prApti sAMbhaLI prasanna thAya tema zakarAja kevaLI mahArAjanAM vacano sAMbhaLI prasanna thayo, tyArapachI temane vinayapUrvaka vaMdana karIne vimAnamAM besI te vimalAcala tIrthe gayo. tyAM prathama tIrthanAtha zrI RSabhadevasvAmInI ghaNI bhakti sahita yAtrA karIne sarva pApano ucchedaka navakAra maMtra yoginI jema nizcala vRttithI temanA batAvyA pramANe evo japavA lAgyo ke, anukrame cha mAse akasmAt jANe potAnuM ja teja na hoya ema vistAra pAmatuM teja pragaTa thavA lAgyuM, evA avasare caMdrazekharanI gotradevI tenI pAse AvI kahevA lAgI ke, "he caMdrazekhara ! have ghaNuM thayuM, tuM tArA sthAnake cAlyo jA, kemake mArA prabhAvathI zuka2AjanA jevuM je tAruM rUpa baneluM hatuM, te rUpa rAkhI zakuM evI have mArAmAM zakti rahI nathI. huM pote paNa niHzaktA banI javAthI mAre sthAne jauM chuM ane tuM paNa ghaNuM thayuM, mATe utAvaLo tArA sthAnake cAlyo jA. have tatkALa ja tAruM mULa rUpa banI jaze." ema kahIne jeTalAmAM devI jAya che eTalAmAM to tarata ja tenuM rUpa badalAI gayuM. AvAM vacana sAMbhaLanAra caMdrazekhara lakSmIthI bhraSTa thayelAnI jema harSa rahita ciMtAmAM paDelA coranI mAphaka jevAmAM tyAMthI bhAgyo evAmAM to tatkALa tyAM zukarAja AvI pahoMcyo. pahelAMnA zukarAjanA ja jevuM A kharA zukarAjanuM rUpa dekhIne dIvAna vagere sarve tene bahumAna ApIne tenA vadhAre svarUpathI vAkepha na hovA chatAM paNa harSathI vicAravA lAgyA ke, kharekhara koIka kapaTI ja A zukarAjanuM rUpa dhAraNa karI Avelo hato te hamaNAM ja jato rahyo. zukarAjane potAnuM rAjya prApta thayuM eTale te nizciMta thaIne pahelAnI jema potAnI prajAne pALavA lAgyo. pachI pragaTapaNe pote (zatruMjaya-sevananuM) phaLa joyela hovAthI rAjya karatAM te Indra jevo saMpattivAna banIne daivika kAMtivALA navA banAvelA vINAvAdAdikanA ADaMbara sahita sarva sAmaMta, pradhAna, vidyAdharo vagerenA moTA parivAra maMDaLane sAthe laI mahotsavapUrvaka vimalAcala tIrtha upara yAtrA karavAne Avyo. tenI sAthe sadAcAra sevavAthI jANe koIe mAro durAcAra to jANyo ja nathI ema dhArato zaMkA rahita caMdrazekhara paNa vimalAcalanI yAtrA karavA Avyo hato. zukarAja siddhAcale AvI tIrthanAyaka (zrI RSabhadevasvAmI)ne namI, stavI, pUjIne moTA mahotsava karI sarva samakSa ema bolavA lAgyo ke, "A tIrtha upara paMcaparameSThinuM dhyAna dharavAthI mane zatruno jaya thayo (huM zatruthI mukta-bhaya rahita thayo) mATe A tIrthanuM "zatruMjaya" evuM nAma artha sahita ja che. e nAmathI A tIrtha mahA-mahimAvaMta thaze." tyArapachI e tIrtha e (zatruMjaya) nAmathI pRthvImAM ghaNuM ja prasiddha thayuM che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa AvA avasare caMdrazekhara paNa zItaLa pariNAmathI tIrthanAyakane dekhIne atyaMta ullAsAyamAna (romAMcita) thavAthI pote karelAM kapaTa ane pApane niMdavA lAgyo. tyAre tene mahodayapadadhArI mRgadhvaja kevaLI mahArAja maLyA. tyAre temane mokSArthI te pUchavA lAgyo ke, "svAmin ! koIpaNa prakAre karmathI mAro chUTakAro thaze ke kema?" tyAre kevaLI mahArAje jaNAvyuM ke, "A tIrtha upara mana, vacana, kAyAnI zuddhithI AloyaNa laI, pazcAttApa karI ghaNAM AkarAM tapa karIza to tArAM pApa paNa tIrthamahimAthI jatAM raheze. kahyuM che ke : janmakoTikRtamekahelayA, karma tIvratapasA vilIyate / kiM na dAhyamatibahvapi kSaNAducchikhena zikhinA'tra dahyate ||1|| "tIvra AkarAM) tapa karavAthI karoDo bhavamAM karelAM karma (pApa) lIlAmAtramAM jatAM rahe che. UMcI agninI zikhAmAM zuM moTAM kASTha (lAkaDAM) baLyA vinA rahe che?" (arthAt nathI rahetAM, eTale baLI jAya che tema ja tapathI pApa nAza pAme che.) AvAM vacana sAMbhaLIne te ja mRgadhvaja kevaLInI pAse potAnAM sarva pApanI AloyaNa laI, mAsakhamaNa vagere ghaNAM AkarAM tapa tapIne te ja tIrthe caMdrazekhara mokSapada pAmyo niSkaTaka rAjyasukha bhogavato zakarAja rAjA paramAt puruSomAM eka daSTAMtarUpa ja thayo. vaLI teNe bAhya (rAjAo) atyaMtara (krodhAdika) be prakAranA zatruone jItyA; rathayAtrA, tIrthayAtrA, saMghayAtrA, ema traNa prakAranI yAtrA ghaNI vAra karI; sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, ema cAra prakAranA zrI saMghanI samaye bhakti karI. ema aneka prakAre vAraMvAra teNe dharmasevana karyuM. padmAvatI paTarANI, vAyuvegA laghupaTarANI, ema ja bIjI paNa ghaNI vidyAdharanI putrIo tene rANIopaNe thaI. (arthAt te ghaNI strIono svAmI thayo.) padmAvatI paTarANInI kukhe padmAkara nAmano lakSmInA sthAna samAna ane vAyuvegAnI kukhe vAyusAra nAme putra janmyo. te banne jaNA kRSNanA putra zAmba ane pradhumnakumAranI jema potAnA guNe karIne potAnA pitA (zukarAja)nA jevA ja thayA. tethI zukarAje padmAkarane rAjya ane vAyusArane yuvarAjapada khuzIthI soMpyA. pachI banne rANIo sahita dIkSA laIne te bhAvazatrano jaya ane cittane sthira karavA mATe zatruMjaya tIrthe AvyA. paNa Azcarya che ke, te mahAtmA (zukarAja) jema jema parvata para pagathiyAM caDhavA lAgyA, tema tema zukladhyAnamAM AgaLa vadhatAM kevaLajJAna pAmyA. tyAra pachI ghaNA kALa sudhI pRthvI para vicaratA aneka prANIonA ajJAna ane moharUpa aMdhakAra dUra karIne anukrame banne sAdhvIo sahita zukarAja kevaLI mokSasaMpadA pAmyA. bhadraka prakRti, nyAyamArgarati, vizeSanipuNamati, daDhanijavacanasthiti, e cAre guNa prathamathI ja pAmyAne lIdhe samyaktvArohaNa karIne zukarAje teno nirvAha karyo, jenAthI te paraMparAe zivavadhU varyA. A AzcaryakAraka zukarAjanuM caritra sAMbhaLIne he bhavya prANIo! pUrvokta cAra guNa pALavAne udyamavaMta thAo. Iti bhadratvAdiguNeSu zukarAja kathA samAptA. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 63 zrAvakanuM svarUpa nAmAI caubheo saDDho bhAveNa ittha ahigaaro| tiviho abhAvasaDDho daMsaNa-vaya uttaraguNehiM ||4|| (chAyA-nAmAdizcaturbhedaH zrAddho bhAvenAtrAdhikAraH | trividhazca bhAvazrAddho darzana-vrata-uttaraguNaizca ||4||) zrAvaka cAra prakAranA che. 1. nAmazrAvaka, 2. sthApanAzrAvaka, 3. dravyazrAvaka ane 4. bhAvazrAvaka. (A cAra nikSepA gaNAya che.) 1lo-nAmazrAvaka zrAvaka zabdanA arthathI rahita, je kevala zrAvaka' evA nAmane dhAraNa karanAro hoya che, jema koInuM Izvara nAma hoya paNa te daridra hoya tema te nAmanikSepa gaNAya che. rajo - sthApanAzrAvaka : koIka guNavaMta zrAvakanI kASTha ke pApANAdikanI pratimA ke chabI banAvI hoya te samajavI. arthAt tevI pratimA ke chabIne sthApanAzrAvaka samajavA. e sthApanAnikSepo gaNAya che. 3jo-dravyazrAvakaH bhAva na hovA chatAM, zrAvakanI kriyA karanAro dravyazrAvaka kahevAya che. jema caMDapradyota rAjAnI AjJAthI abhayakumArane bAMdhavA mATe vezyAoe zrAvikA dharmanI kriyA karI hatI. dravyanikSepo gaNAya che. "vezyA dvArAM dravyakiyA" caMDapradyota rAjAe magadha upara caDhAI karI, paNa abhayakumAranI buddhithI bheda nItivaDe vinA laDAIe caMDapradyota AkramaNa karavuM choDI potAnI nagarIe cAlyo gayo. pAchaLathI caMDapradyotane khabara paDI ke abhayakumAre tene Thagyo che mATe tene bAMdhI pakaDI lAvavA udUrghoSaNA karI. eka vezyAe rAjAnI A udghoSaNAno svIkAra karyo. abhayakumAra buddhicatura ane kuzaLa hovAthI vezyAe vicAryuM ke dharmabuddhi sivAya bIjI rIte tene ThagI nahi zakAya mATe teNe dharmakriyAnAM upayogI sUtrono abhyAsa karyo. ane zrAvikAno svAMga sajI zreNika rAjAnA karAvelA jinamaMdiramAM caityavaMdana karavA beThI. khuba bhaktipUrvaka stavanothI jinabhaktimAM tanmaya banelI tene darzana mATe AvelA abhayakumAre dIThI. darzana karI nIkaLyA bAda te kapaTa zrAvikAne abhayakumAre bhojananuM nimaMtraNa ApyuM, ane tenuM nAmaThAma pUchayuM. kapaTanidhAna gaNikAe kahyuM ke, "huM pRthvIbhUSaNa nagaranA zeThanI putrI subhadrA chuM. pitAe vasudatta vyavahArinA putra sAthe paraNAvI paNa nasIbayoge thoDA ja vakhatamAM te mRtyu pAmyo, huM zoka ane duHkhathI mArA divaso pasAra karatI hatI tevAmAM eka dharmadhuraMdhara sAdhvIjIe mane upadeza Apyo ke Ama khedathI mAnavabhava 1 nikSepa-atizaye karIne vastunuM sthApana karavuM, eTale upacAra ghaTanA; arthAta upacAra karIne vastune ghaTAvavI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrAddhavidhi prakaraNa zA mATe ene kADhe che? dharmamAM citta parova ane AtmAnuM kalyANa sAdha." A pachI huM, mArA divaso dharmakriyAmAM pasAra karuM chuM. judA judA tIrthonI yAtrA karatAM zreNika mahArAjA ane tamArA dharmadhuraMdharapaNAnI khyAti sAMbhaLI huM ahiM AvI ane dharmI evA tamArA darzanathI mAro janma kharekhara kRtArtha thayo che." abhayakumAre bhojana avasare kapaTazrAvikAnA utAre jaI saparivAra tene potAnA tyAM bhojana mATe nimaMtraNa ApyuM. mahAamAtya abhayakumAra pIrasatI vakhate jAte hAjara rahyo. kapaTazrAvikA dareka rasavatImAM keTalA divasano ATo che, sacitta che ke acitta che, vigere pUchI tapAsI pachI ja letI. A pramANenI tenI cokkasAI ane dharma lAgaNIthI mahAamAtyane tenA upara vadhu bhakti utpanna thaI. keTalAka vakhata pachI kapaTa nidhAna teNIe AgrahapUrvaka mahAamAtya abhayakumArane potAne tyAM bhojananuM nimaMtraNa ApyuM. dharmabhaginI mAnI mahAamAtya abhayakumAre teno svIkAra karyo. bhojanane aMte abhayakumArane teNe caMdrahAsa madirA pAyo. ane tethI abhayakumAra nidrAdhIna thaI bhAna bhUlyo ke turta teNe bIjA dvArathI rathadvArA jaladIthI caMDapradyotananA nagare pahoMcADyo ane caMDapradyotanane soMpyo. madirAnuM ghena utaratAM abhayakumArane khyAla Avyo ke te zrAvikA sAcI zrAvikA nahotI paNa mane pakaDavA zrAvikArUpadhArI vezyA hatI. ahiM bhAvazUnya ane bahArathI zrAvakanI karaNI karatI hovAthI gaNikA te dravyazrAvikA gaNAya. 4tho-bhAvazrAvaka - bhAvapUrvaka zrAvakanI kriyAmAM tatpara hoya te bhAvazrAvaka kahevAya che. A bhAvanikSepo gaNAya che. jema nAmagAya, sthApanAgAya ane dravyagAyathI dUdhanI prApti thatI nathI. tema nAmazrAvaka, sthApanAzrAvaka ane dravyazrAvakapaNe muktinuM sAdhaka thatuM nathI. A graMthamAM bhAvazrAvakano adhikAra kathana - karavAmAM Avaze. (bhAvazrAvakapaNuM prApta karavAnA upAyarUpa A graMtha che.) bhAvazrAvakanA traNa bheda bhAvazrAvakanA traNa bheda che. 1. darzanazrAvaka, 2. vratazrAvaka ane 3. uttaraguNa zrAvaka. 1. darzanazrAvaka te kevaLa samyaktvadhArI caturtha guNasthAnakavartI, zreNika tathA kRSNAdika jevA 'puruSo samajavA. 2. vatazrAvaka te, samyaktvamULa sthULa aNuvratadhArI. (pAMca aNuvrata dhanarA : 1. prANAtipAta-tyAga, 2. asatya-tyAga, 3. corI-tyAga, 4. maithuna-tyAga, 5. parigraha-parimANa, e pAMce sthULathI tajAya che mATe ene aNuvrata kahevAya, tenA tyAgI te vratazrAvaka). A vratazrAvaka saMbaMdhamAM surasuMdarakumAranI pAMca strIonuM vRttAMta jANavA yogya hovAthI te daSTAMtarUpa batAve che. surasuMdarakumAra zeThanI pAMca strIonAM dAMta surasuMdarakumAra eka vakhata potAnI pAMca strIonI parIkSA mATe gupta rahIne chidramAMthI teonAM caritra joto hato. tevAmAM tyAM gaucarI pharatA eka muni AvyA. temaNe upadeza karatAM teNIone kahyuM ke, Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 65 "tame amArAM pAMca vacana aMgIkAra karo to tamArA sarva duHkha dUra thaze." A vakhate guptapaNe rahelA surasuMdarakumAre A hakIkata sAMbhaLI potAnA manamAM vicAra karyo ke, "A koIka ullaMTha muni jaNAya che; kemake, jyAre mArI strIoe tene potAnuM duHkha maTADavAno upAya pUchayo tyAre te teNIone vacanamAM bAMdhI levA dhAre che, mATe e ulleine pAMce aMge pAMca pAMca daMDanA prahAra karIza. strIoe pUchayuM ke-tamo kyA pAMca vacana aMgIkAra karAvavA mAMgo cho? munie kahyuM - paheluM, tamAre koI paNa trasa (hAlI cAlI zake evA) jIvane yAvajIva sudhI mAravo nahIM, evuM daSTAMtapUrvaka kahevAthI te pAMce strIoe A paheluM vrata aMgIkAra karyuM. A jANI surasuMdarakumAra vicAra karavA lAgyo ke, kharekhara A kAMI ullaMTha dekhAto nathI. A to mArI strIone kAMIka zikhAmaNa Ape che. AthI to mane paNa phAyado maLaze, kemake teo risAvAthI koIpaNa vakhate mane mArI zakaze nahIM. mATe eNe mane upakAra karyo. tenA badalAmAM meM je tene pAMca daMDanA prahAra karavA dhArelA che temAMthI eka pAcho eTale cAra mArIza. bIjuM muni bolyA ke, "tamAre koIpaNa vakhate jUThuM bolavuM nahIM; evuM paccakhANa lo. teNIoe te kabUla kIdhuM (A vakhate zeThe paNa pahelAMnI yuktipUrvaka eka eka daMDaprahAra ocho karI traNa mAravA dhAryuM.) trIjo munie kahyuM ke tamAre corI-adatta levuM nahIM. AnuM paNa paccakkhANa te strIoe karyuM. (tyAre vaLI surasuMdarakumAre eka prahAra ocho mAravAnuM dhArI be be bAkI rAkhyA). cothuM, zIyaLa pALa vA viSe munie kIdhuM; e paNa teNIoe svIkAryuM. (A sAMbhaLI zeThe eka eka prahAra ocho karI phakata eka prahAra karavA nakkI karyuM.) pAMcamuM parigrahanuM (dravyAdika vigere dareka vastu pramANathI vadhAre na rAkhavAnuM) paccakakhANa karavAnuM munie jaNAvyuM, te teNIoe aMgIkAra karyuM. (eka eka karavA dhArelo bAkI rahelo prahAra paNa surasuMdara zeThe A vakhate mAMDI vALyo.) ema pAMce strIone munie pAMce vrata uccarAvyAM, jethI teonA bharyAre pAMce daMDa prahAra baMdha karyA ane vaLI vicAravA lAgyo ke, hA! hA! huM mahApApI thayo; kemake je mArA upakArI tenA ja upara meM AvI vAta ciMtavI. ema pazcAttApa karato tatkALa te muni pAse AvI namaskAra karIne potAno aparAdha khamAvI pAMce strIoe pAMce vrata aMgIkAra karyA tethI teNe paNa vrata lIdhAM. e pramANe je vrata aMgIkAra kare te "vratazrAvaka" samajavA.. 3. uttaraguNa zrAvaka te, vratazrAvaka adhikAramAM batAvyA mujabanAM pAMca aNuvrata, chaThuM diphaparimANavrata, sAtamuM bhogopabhogaparimANavrata, AThamuM anarthadaMDa parihAravrata; (e traNa guNavrata kahevAya che) navamuM sAmAyikavrata, dazamuM dezAvagAsikavrata, agiyAramuM pauSadhopavAsavrata, bAramuM atithisaMvibhAgavrata, (e cAra zikSAvrata kahevAya che) ema bAre vrata eTale pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata samyakatva sahita dhAraNa kare te sudarzana zeThanI jema "uttaraguNazrAvaka" kahevAya che. athavA upara kahelAM bAra vrata madhyenAM samyaktva sahita eka, be, agara tethI vadhAre levAM hoya teTalAM ke tamAma bAra vrata dhAraNa kare tene "vratazrAvaka" samajavA ane uttaraguNazrAvaka' to nIce lakhyA mujaba samajavA. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa samyaktva / sahita bAra vratadhArI, sarvathA sacitta parihArI, ekAhArI, (eka ja vAra bhojana kare) tivihAra, cauvihAra paccakkhANa karanAra brahmacArI, bhUmizayanakArI, zrAvakanI agiyAra paDimA (pratimA) vahanAra temaja bIjA paNa keTalAka abhigrahane dhAraNa karanAra; AnaMda, kAmadeva ane kArtika zeThAdi jevAne 'uttaraguNazrAvaka' samajavA. SS "vratazrAvaka"mAM vizeSa batAve che ke, dvividha eTale karuM nahIM, karAvuM nahIM, trividha eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI; ema bhaMganI yojanA karatAM, temaja uttaraguNa ane aviratanA bhAMgAthI yojanA karatAM, eka saMyogI, dvikasaMyogI, trikasaMyogI ane catuSkasaMyogI, ema zrAvakanA bAre vratanA maLI nIce mujaba bhAMgA thAya che. terasa koDI sayAI, culasII juyAiM bArasa ya lakkhA / sattAsIi sahassA, dunni sayA taha duggA ya // teraso corAsI karoDa, bAra lAkha, satyAsI hajAra, baso ne be bhAMgA jANavA. ahiM koIkane kadAca evI zaMkA utpanna thAya ke, manathI, vacanathI, kAyAthI, karUM nahIM, karAvuM nahIM, karatAM pratye anumoduM nahIM, evo nava koTIno bhAMgo uparanA koIpaNa bhAMgAmAM kema kahyo nahIM ? tene uttara batAve che. zrAvakane dvividha trividha bhAMge paccakkhANa hoya che paNa trividha trividha bhAMge paccakkhANa hoya nahIM. kemake vrata lIdhA pahelAM je je kArya joDI rAkhelAM hoya tathA dIkarA vageree vyApAramAM ghaNo lAbha meLavyo hoya temaja koIe evo moTo alabhya lAbha meLavyo hoya to zrAvakathI aMtarjalparUpa anumodana thayA vinA rahetuM nathI. mATe trividha trividha bhAMgo niSedhyo che, chatAM paNa (zrAvaka) "prajJapti" graMthamAM trividhe trividhe zrAvaka mATe paccakkhANa kahelAM che, te dravya, kSetra, kALa, bhAva AzrIne vizeSa paccakkhANa gaNAvelAM che. mahAbhASyamAM paNa kahyuM che ke : kei bhAMti gihiNo, tivihaM tiviheNa natthi saMvaraNaM / ta na no niddika, pannattI vizeSonaM 1 keTalAka AcAryo ema kahe che ke : gRhasthane trividha trividha paccakkhANa nathI ema nahi. je kAraNathI "pannattI"mAM nIce lakhelA kAraNe zrAvakane 'trividha' paccakkhANa ka2vAnI jarUra hoya to karavAM kahyAM che. puttAisaMtatinimittamattamekkArasiM pavaNNassa / jaMpaMti kei gihiNo, dikkhAbhimuhassa tivihaMpi ||2|| zrAvakanI paDiyA (pratimA) eTale zrAvakapaNAmAM aDagapaNe abhigrahavizeSanuM pAlana karavuM tenA agIyAra prakAra che. 1. samakitapratimA, 2. vratapratimA, 3. sAmAyikapratimA, 4. pauSadhapratimA, 5. kAyotsargapratimA, 6. abrahmavarjakapratimA, (brahmavrata pALe), 7. sacittavarjakapratimA, (sacitta AhAra na kare), 8. AraMbhavarjakapratimA, 9. preSyavarjakapratimA, 10. ucchiSTavarjakapratimA, 11. zramaNabhUtapratimA. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 prathama dinakRtyaprakAza keTalAka AcAryo ema kahe che ke gRhasthane dIkSA levAnI IcchA thaI hoya paNa koIka kAraNathI ke koInA AgrahathI putrAdi saMtati pALavA mATe jo kALa vilaMba karavo paDe ema hoya to zrAvakanI agyAramI pratimA vahe tyAre vacalA kALamAM jo kAMIpaNa trividha trividha paccakakhANa levAM hoya to levAya che. jai kiMcidapyaoaNa-mappappaM vA visesavatthu / paccakkhejja na doso, sayaMbhUramaNAdimacchubva ||3|| je kAMI aprayojanIya vastu eTale kAgaDA pramukhanA mAMsanuM paccakakhANa, temaja aprApya vastu, jemake manuSya kSetrathI bahAra rahelA hAthIonA dAMta ke tyAMnA cittA pramukhanA carma vAparavAnuM ke svayaMbhUramaNa samudramAM utpanna thayelA macchonA mAMsanuM bhakSaNa karavAnuM paccakakhANa jo trividha trividha kare to te karavAnI chUTa che. kemake, e vizeSa paccakhANa gaNAya che, mATe te karavAM kalpa (karI zakAya). vaLI AgamamAM bIjA paNa keTalAka prakAranA zrAvako kahyAM che. zrAvakanA prakAra ThANAMga (sthAnAMga) sUtramAM kahyuM che ke : caubihA samaNovAsagA pannattA taM jahA - 1 ammApiisamANe 2 bhAyasamANe 3 mittasamANe 4 savvattisamANe || 1. mAtA-pitA samAna, eTale mAtA-pitA jema putra upara hitakArI hoya tema sAdhu upara hitakartA, 2. bhAI samAna, eTale sAdhune bhAInI jema sarva kAryamAM sahAyaka hoya; 3. mitra samAna, eTale mitra jema mitrathI kaMIpaNa aMtara na rAkhe tema sAdhuthI kaMIpaNa aMtara rAkhe; ane 4. zokya samAna, eTale zokya jema zokayanI sAthe sarva vAte IrSyA ja karyA kare tema evA paNa zrAvaka hoya che ke, sAdhunAM sarva prakAre chaLa-chidra zodhyA kare. vaLI paNa prakArAMtare zrAvaka cAra prakAranA kahyA che : caubihA samaNovAsagA pannattA taM jahA 1 AyaMsasamANe 2 paDAgAsamANe 3 thANusamANe 4 kharaMTayasamANe // 1. darpaNa samAna zrAvaka -"te, jema darpaNamAM sarva vastu sAra dekhAya" tema sAdhuno upadeza sAMbhaLI potAnA cittamAM utArI le; 2. patAkA samAna zrAvaka- te, jema patAkA pavanathI hAlatI hoya tema dezanA sAMbhaLatAM paNa jenuM citta sthira na hoya; 3. sthANa samAna zrAvaka te khIlA jevA, jema khIlo kADhI na zakIe tema sAdhune koIka evA kadAgrahamAM nAkhI de ke temAMthI pAchuM nIkaLavuM muzkela thAya; ane 4. khaTakasamAna eTale azuci sarakho zrAvaka-te, potAnA kadAgraha rUpa azucine choDe nahIM ane gurune dU-vacanarUpa azucithI kharaDe. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa A cAra prakAranA zrAvako kayA nayamAM gaNI zakAya ? ema jo koI pUche to tene AcArya uttara Ape che ke, vyavahAranayamate to tevA prakArano vyavahAra hovAthI e cAre bhAva-zrAvakapaNe gaNAya che, ane nizcayanayane mate to zoka samAna tathA kharaMTaka samAna e be prakAranA zrAvako mithyAtvI prAyaH gaNAvyAthI dravya-zrAvaka jANavA ane bIjA sarva prakAranA zrAvakone bhAva-zrAvaka samajavA. kahyuM che ke : ciMtai jaikajjAI, na diTThakhalio na hoI ninneho| egaMtavacchalo jai jaNassa jaNaNisamo saDDho ||1|| sAdhunAM kAma (sevA-bhakti) kare, sAdhunuM pramAdAcaraNa dekhI sneha rahita thAya nahIM, temaja sAdhu loko upara sadAya hita-vatsala rahe te "mAtA samAna zrAvaka" jANavA. hiyae sasiNeho ccia, muNijaNamadAyaro viNayakamme / bhAyasamo sAhUNaM, parAbhave hoI susahAo ||2|| . sAdhuno vinaya-veyAvacca karavAmAM anAdaravALo hoya paNa hRdayamAM snehavaMta hoya ane kaSTa vakhate kharekhara sahAyakArI thAya evA zrAvakane "bhAI samAna zrAvaka" jANavA. mittasamANo mANA, isiM rUsaI apucchio kajje / mannato appANaM, muNINa sayaNAo amahi |3|| sAdhu upara bhAva (prIti) rAkhe, sAdhu apamAna kare tathA vagara pUchaye kAma kare to temanAthI rIsAya kharo, paNa potAnAM sagAMvahAlA karatAM paNa temane (sAdhune) adhika gaNe tene "mitra samAna zrAvaka" samajavA. ' thaDDho chiddappehI, pamAyakhaliyAI niccamuccarai / saDDho sabattikappo, sAhUjaNa taNasamaM gaNai ||4|| pote abhimAnI hoya, sAdhunAM chidra joto rahe ane jarA mAtra paNa chidra dIThuM hoya to sarva sAMbhaLe tema bolato rahe, sAdhune tRNa samAna gaNe te "zokaya samAna zrAvaka" samajavA. bIjA catuSkamAM kahelA Adarza zrAvakanuM varNana - gurubhANio suttattho, biMbiai avitahe maNe jss| . so AyaMsasamANo susAvao vannio samae ||1|| gurue dezanAmAM sUtra athavA artha je kahelo hoya te hRdayamAM kharekharo dhAre. guru upara svaccha hRdaya rAkhe; evA je zrAvaka hoya tene jainazAsanamAM "darpaNa samAna suzrAvaka" kahyAM che. pavaNeNa paDAgA iva, bhAmijjai jo jaNeNa mUTeNa | aviNicchia-guruvayaNo, so hoi paDAiA tullo ||2|| Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 69 pavanavaDe jema dhvajA hAlyA kare tema je mUDha mANasothI bharamAI jAya ane gurue kahelAM vacanano vizvAsa rAkhe nahIM te "patAkA samAna zrAvaka" jANavo. paDivannamasaggAhaM, na muai gIyatthasamaNusiTTho vi / thANusamANo eso, apaosi muNijaNe navaraM ||3|| AmAM eTaluM vizeSa che ke, gItArthe ghaNo samajAvyo hoya chatAM paNa pote lIdhelo kadAgraha (haTha) kadI choDe ja nahIM. te "khIlA sarakho zrAvaka" samajavo. vizeSa e che ke munijana upara dveSa na kare. ummaggadesao nihnavosi, mUDhosi maMdadhammosi / iya sammapi kahataM, kharaMTae so kharaMTasamo ||4|| guru jo ke kharo artha kahetA hoya to paNa te na mAnatAM chevaTe temane (gurune) ema paNa bolavA mAMDe ke "tuM unmArgadarzaka che, nihUnava che, mUrkha che, dharmathI zithila pariNAmI che." ema du-rvacanarUpa maLathI gurune kharaDe te "kharaTeka zrAvaka" samajavo. jema pravAhI (narama) azuci padArthane aDakatAM kharekhara mANasa paNa kharaDAya che. tema zikhAmaNa ApanArane ja je durvacana bole te "kharaMTaka zrAvaka" samajavo. jaha siDhilamasUI davaM, chuppaM taM pihu naraM khrNtteii| evamaNusAsagaMpi hu, dusaMto bhannaI kharaMTo ||5|| jema pravAhI (narama) azuci padArthane aDakatAM kharekhara mANasa paNa kharaDAya che. tema zikhAmaNa ApanArane ja je durvacana bole te "kharaMTaka zrAvaka" samajavo. nicchayao micchattI, kharaMTatullo savitti tullovi / vavahArao ya saDDhA, vayaMti jiNavarA Imu ||6|| kharaMTaka ane sapatnI (zokaya samA) zrAvaka e bannene zAstrakAre to nizcayanayamatathI mithyAtvI ja kahyA che; paraMtu jinezvara bhagavaMtanA daherAsara vagerenI sArasaMbhALa rAkhe che tethI tene vyavahAra zrAvaka kahevA. zrAvaka zabadano artha dAna, zIla, tapa ane bhAvanAdika zubha yoge karIne aSTa prakAranAM karma samaye samaye nirjarAve (pAtaLAM kare, ke ochAM kare, ke nirbaLa kare) tene ane yati (sAdhu) pAsethI samyaka sAmAcArI sAMbhaLe tene "zrAvaka" kahIe. ahIM "zrAvaka" zabdano abhiprAya (artha) paNa "bhAvazrAvaka"mAM ja ghaTe che. kaheluM che ke : avanti yasya pApAni, pUrvabaddhAnyanekazaH / bhAvRtaw varnitya, kAva: somathIyo |1 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa pUrvanAM bAMdhelAM ghaNAM pApane zrave (ochAM kare), ane vrata paccakakhANathI niraMtara parivaryo ja (vIMTAelo ja) rahe te zrAvaka kahevAya che. sammattadaMsaNAi, paidIahaM jaijaNA suNei a | sAmAyAri paramaM, jo khalu taM sAvagaM biti ||2|| . samyaktvAdivALo ane pratidina sAdhujanonI sAmAcArI sAMbhaLanAro bhAva-zrAvaka kahevAya che. zraddhAlutAM zrAti padArthacintanAddhanAni pAtreSu vapatyanAratam / kRntatyapuNyAni susAdhusevanAdato'pi taM zrAvakamAhuruttamAH ||3|| nava tattvanA ciMtavanathI zraddhAne pAkI kare, Atma-svarUpanuM ciMtavana kare, pAtramAM niraMtara dhana vApare, su-sAdhunI sevA karI pApane naSTa kare, (eTaluM AcaraNa kare) tene paNa zrAvaka kahevAya che. zraddhAlutAM zrAti zRNoti zAsanaM, dAnaM vapatyAzu vRNoti darzanam / kRntatyapuNyAni karoti saMyama, taM zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH ||4|| zraddhA pAkI kare, pravacana sAMbhaLe, dAna de, darzanane vare, pApane naSTa kare ane saMyamane kare tene vicakSaNo zrAvaka kahe che. dharmamAM sArI rIte zraddhA e zrAddha zabdano vyutpatti artha che. ane te paNa bhAva zrAvakanI apekSAe che tethI ja ahIM bhAva-zrAvakano adhikAra che tema kahyuM che. evI rIte "zrAvakanuM svarUpa jaNAvyA pachI dina-kRtyAdi cha kRtyamAMthI prathama dina-kRtya kahe che. navakAreNa vibuddho, sareI so sakula-dhamma-niamAI / paDikkamia suI pUIa, gihe jiNaM kuNai saMvaraNaM ||5|| navakAreNa vibuddhaH smarati sa svakuladharma-niyamAdIn / pratikramya zuciH pUjayitvA gRhe jinaM karoti saMvaraNam ||5| 'namo arihaMtANaM' ItyAdi padothI jAgrata thayelo zrAvaka potAnA kuLane yogya dharmakRtya niyamAdika yAda kare. ahIMyAM ema samajavuM ke-prathamathI ja zrAvake svalpa nidrAvaMta thaIne rahevuM joIe. pAchalI eka pahora rAtri rahe tyAre athavA savAra thatAM pahelAM uThavuM. ema karavAthI A lokamAM yaza, kIrti, buddhi, zarIra, dhana, vyApArAdikano ane pAralaukika dharmakRtya, vrata, paccakhANa, niyama pramukhano dekhIto ja lAbha thAya che. jo tema na kare to uparokta lAbhanI hAni thAya che. laukika zAstramAM paNa ema ja kahyuM che : Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 71 kammINAM dhana saMpaDai, dhammINAM paraloa / jihiM sUttA ravi uvvamaI, tihiM nara Ao na hoya || he manuSya! "kAmakAja karanArA loko jo vahelA UThe to teone dhananI prApti thAya ane dharmI puruSa jo vahelA UThe to teone potAne potAnA pAralaukika kRtyo zAMtithI banI zake che. je prANIne UMghatA ja sUrya udaya thAya che temane buddhi, Rddhi ane AyuSyanI hAni thAya che." koIkanI nidrA ghaNI hovAne lIdhe ke bIjA kaMI kAraNathI jo pAchalo pahora rAtri rahetAM UThI na zakAya to paNa teNe chevaTe cAra ghaDI rAtri bAkI rahe tyAre navakAra uccAra karatAM UThIne prathamathI dravya, kSetra, kALa ane bhAvano upayoga karavo. eTale dravyathI vicAravuM ke, "huM koNa chuM, zrAvaka chuM ke kema?" kSetrathI vicAra kare ke, zuM huM potAne ghera chuM ke para-ghera chuM, dezamAM chuM ke paradezamAM chuM? mALa upara sUto chuM ke nIce sUto chuM?" kALathI vicAra kare ke, "avazeSa rAtri keTalI che, sUrya Ugyo che ke nahIM ?" bhAvathI vicAra kare ke, laghunIti-vaDInItinI pIDAyukta thayo chuM ke kema ?" ema vicAra karavApUrvaka nidrA rahita thAya. A pramANe vicAravA chatAM jo nidrA na rokAya to nAkanA zvAsane rokIne nidrA-mukta bane tyAra pachI daravAjo kaI dizAe, laghunIti karavAnuM kyAM che? evo vicAra karyA pachI vaDInIti-laghunIti (jhADo-pezAba) kare. sAdhu AzrayI ghaniryuktimAM kahyuM che ke : davAi uvaogaM, ussAsaniruMbhaNAloyaM // laghunIti pAchalI rAtre karavI hoya tyAre jAgRta thaIne dravyAdika (dravya, kSetra, kALa, bhAva)no upayoga dIdhA pachI nAsikA baMdha karIne zvAsocchavAsa dabAve jethI nidrA vicchinna thayA pachI laghunIti kare. rAtre jo kAMIpaNa kArya koIkane jaNAvavA vigerenuM prayojana paDe to maMda-svare (haLavethI) bole. vaLI rAtre khAMsI khAvI ke khuMkhAro khAvo ke huMkAro karavo paDe to paNa dhImethI ja karavuM, moTA avAjathI karavuM nahIM. kemake ema karavAthI jAgelAM garoLI pramukha hiMsaka jIvo mAkhI vagere haNavAno udyama kare; pADozI jAge to potAno AraMbha Acare; pANIvALI, rAMdhanArI, vyApAra karanAra, musApharo, khetI kheDanArA, vanamAM jaI pAna-phUla-phaLa chedanArA, raheTanA vahenArA, kosanA vahenArA, ghANI pIlanArA, zIlAvaTa, reMTiyo pheravanArA, dhobI, kuMbhAra, suthAra, jugArI, zastrakAra, dArUnI bhaThThI karanArA, mAchI, khATakI, vAgharI-mRgajALa nAMkhanArA, pAradhI, vATamADA, lUMTArA, pAradArika, taskara, dhADa pADanAra vagere eka-ekanI paraMparAthI jAgRta thaI potAnA hiMsAnA kAmamAM pravarte; tethI paraMparAe A badhA doSonA bhAgI banAya che ane e rIte anarthadaMDanI prApti thAya che. zrI bhagavatIsUtramAM kaheluM che ke - jAgariA dhammINaM adhammINaM tu suttayA seyA / vacchAhiva bhayaNIe, akahiMsu jiNo jayaMtIe ||1|| Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra . zrAddhavidhi prakaraNa vaccha dezanA adhipatinI bahena jayaMtI zrAvikAne zrI vardhamAnasvAmIe kahyuM ke, "dharmavaMta prANIonuM jAgavuM ane pApI prANIonuM UMghavuM kalyANakArI hoya che." | nidrAmAMthI jAgatAM ja tapAsavuM ke, kayA tattvanA cAlatAM nidrAviccheda thAya che? kahyuM che ke - ambhobhUtattvayornidrA-vicchedaH zubhahetave || vyomavAyvagnitattveSu sa punarduHkhadAyakaH ||1|| jaLa ane pRthvItattvamAM nidrA-vicchedaka thAya to sAruM, ane AkAza, vAyune agnitattvamAM nidrAviccheda thAya to duHkhadAyI jANavuM. candra-sUrya nADI vAmA zastodaye site pakSe kRSNe tu dakSiNA / / trINi trINi dinAnIMdusUryayorudayaH zubhaH ||2|| zuklapakSamAM paDavethI traNa dina prAtaHkALe sUryodaya vakhate caMdranADI sArI ane kRSNapakSamAM paDavethI traNa dina sUryodaya vakhate sUryanADI sArI jANavI. zuklapratipado vAyuzcandre'thArke tryahaM tryaham / / vahana zasto'nayA vRttyA viparyAse tu duHkhadaH ||3|| paDavethI traNa traNa divasa zukla pakSe sUryodaye caMdranADI vahe ane kRSNapakSe sUryanADI vahe, te vakhate jo vAyutattva hoya to te divasa zubhakArI jANavA ane tethI viparIta hoya to duHkhadAyI samajavA. zazAMkenodayo vAyvoH, sUryeNAsta zubhAvaham // udaye raviNA tvasya, zazinAstaM zubhAvaham ||4|| vAyu-tattvamAM caMdranADI vahe ne sUryodaya thAya ane sUryanADI vahe ne sUryAsta thAya temaja sUryanADI vahe ne sUryodaya thAya ane caMdranADI vahe ne sUryAsta thAya to sukhakArI samajavuM. keTalAka zAstrakAroe to vArano paNa anukrama bAMdhelo che. te AvI rIte = ravi, maMgaLa, guru ane zani e cAra sUryanADInA vAra ane soma, budha ane zukra e traNa caMdranADInA vAra samajavA. - keTalAka zAstrakAroe saMkrAMtino paNa anukrama bAMdhelo che. meSa saMkrAMti sUryanADInI ane vRSabha saMkrAMti caMdranADInI, ema anukramathI bAra saMkrAMti sAthe sUrya ane caMdranADInI gaNanA karavI. sArddhaghaTIdvayaM, nADirekaikArkodayAd vahet / / sarapadaDIyAntinyAyo nATayoH punaH punaH III sUryodaya vakhate je nADI vahetI hoya te aDhI ghaDI pachI badalAI jAya che. caMdrathI sUrya ane sUryathI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza * caMdra, ema kUvAnA reTanI jema Akho divasa nADI pharyA kare che. SatriMzadguruvarNAnAM yA velA bhaNane bhvet| sA velA maruto nADayA nADayAM saMcarato laget // 6| chatrIsa guru akSara uccAra karatAM jeTalo vakhata lAge che teTalo vakhata eka nADIthI bIjI nADImAM vAyune jatAM lAge che. pAMca tatvanI samaja urdhvaM vahinaradhastoyaM, tirazcInaH samIraNaH / bhUmimadhyapuTe vyoma, sarvagaM vahate punaH ||7|| UMco pavana caDe tyAre agnitattva, nIco pavana Utare tyAre jaLatattva, tirtho pavana vahe tyAre vAyutattva, nAsikAnAM be paDamAM pavana vahe tyAre pRthvItattva ane sarva dizAe jyAre pavana phelAI jAya tyAre AkAzatattva samajavuM. tattvono anukrama vAyorvanerapAM pRthvyA, byomnastattvaM vahet kramAt / vahantyorubhayornADayo-tivyo'yaM kramaH sadA ||8|| sUryanADI ane caMdranADImAM vAyu, agni, jaLa, pRthvI ane AkAza e anukramathI tattvo niraMtara rahe che. tattvono kALa pRthavyAH palAni paMcAzaccatvAriMzattathA'mbhasaH / agnestriMzatpunarvAyoviMzatirnabhaso daza ||9|| pRthvItattva pacAsa paLa, jaLatattva cAlIsa paLa, agnitattva trIsa paLa, vAyutattva vIza paLa, AkAzatattva daza paLa. ema tattvo adala-badala thayA kare che. tatvomAM karavAnAM kAryo tattvAbhyAM bhUjalAbhyAM syAcchAnte kArye phalonnatiH / dIptAsthirAdike kRtye tejovAyvambaraiH zubham ||10|| pRthvI ane jaLatattvamAM zAMtikAryo karatAM phaLanI prApti thAya che ane agni, vAyune AkAzatattvamAM tIvra-tejasvI, asthira ane sthira kArya karavAM sArAM che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrAddhavidhi prakaraNa tatvonuM phaLa jIvitavye jaye lAbhe sasyotpattau ca varSaNe / putrArthe yuddhaprazne ca gamanAgamane tathA ||11|| puthvyaptattve zubhe syAtAM vahnivAtau ca no zubhau / arthasiddhirathoA tu zighramambhasi nirdizet ||12|| vitavya, 45, dAma, qaa, dhAnyanA utpatti, putra-prApti, vRSTi yuddha, gamana, Amana, viren| prazna vakhate jo pRthvI ke jaLatattva hoya to zreyakArI ane jo vAyu, ke agni hoya to azubha samajavAM vaLI arthasiddhi pRthvItattvamAM che. paNa jaLatattvamAM jaladI thAya che. ema samajavuM. caMdranADI vahetI hoya tyAre karavA yogya kAryo. pUjAdravyArjanodvAhe durgAdisaridAgame / gamAgame jIvite ca, gRhe kSetrAdisaMgrahe ||13|| krayavikrayaNe vRSTI, sevaakRssiidvissjjye| vidyApaTTAbhiSekAdau, zebhe'rthe ca zubhaH zazI ||14|| hevapU4na, dravyopAThana-vyApAra, vana, 20ya-Biee devA, nahI ta2vI, 4A-bhAvAmai, vitanA prazna, ghara, kSetra sevai, virai, AI vastu sevA-veyavAmai, [ bhAvavAnA prazna, nArI, khetIvADI, zatruno jaya karavo, vidyAbhyAsa, paTTAbhiSeka-padaprApti evAM zubha kAryo vakhate caMdranADI vahetI hoya to lAbhakArI samajavI. prazne prArambhaNe cApi kAryANAM vAmanAsikA / pUrNA vAyoH pravezazcettadA siddhirasaMzayam ||15|| koIpaNa kAryano prAraMbha karatAM ke prazna karatAM jo potAnI caMdranADI vahetI hoya ke DAbI nAsikA vAyuthI pUrNa hoya to te kAryanI tatkALa niHsaMzaya siddhi ja samajavI. sUryanADI vahe te samaye karavA yogya kAryo baddhAnAM rogitAnAM ca, prabhraSTAnAM nijAtpadAt / prazne yuddhavidhau vairisaGgame sahasA bhaye ||16|| snAne pAne'zane nssttaanvessputraarthmaithune| vivAde dArUNerthe ca, sUryanADI prazasyate ||17|| Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza * 75 kedamAM paDelAne, rogIne, potAnA padethI bhraSTa-thayelAne, praznamAM, yuddha karavAmAM, zatrune maLa vAmAM akasmAt bhayamAM, snAna karavAmAM, pANI pIvAmAM, bhojana karavAmAM, gaI vastu zodhavAmAM, putrane mATe maithuna sevavAmAM, vivAda karavAmAM, kaSTa kAryamAM eTalA sthaLe sUryanADI sArI samajavI. keTalAka AcAryo ema paNa kahe che ke : vidyArambhe ca dIkSAyAM, zasrAbhyAsavivAdayoH / rAjadarzanagItAdau, mantrayantrAdisAdhane ||18|| (sUryanADI zubhA) . vidyAraMbha, dIkSA, zastrAbhyAsa, vivAda, rAjadarzana, gAyanAraMbha, maMtra, yaMtrAdi sAdhanamAM sUryanADI zubha che. dakSiNe yadi vA vAme, yatra vAyurnirantaram / taM pAdamagrataH kRtvA, niHsarennijamandirAt ||11|| DAbI nAsikAno pavana cAlato hoya to DAbo paga ane jamaNI nAsikAno pavana cAlato hoya to jamaNo paga prathama upADI potAnA gharethI nIkaLe. adhamarNAricaurAdyA vigrahotpAtino'pi ca / zUnyAne svasya kartavyAH sukhalAmajayArthibhiH ||22|| devAdAra, zatru-cora vigere ane laDAI karanArane zUnyAMga (zvAsozvAsa rahita nAsikA bAju) karavAthI potAne sukha, lAbha jayanI prApti thAya che. svajanasvAmigurvAdyA ye cAnye hitacintakAH / jIvAne te dhruvaM kAryA, kAryasiddhimabhIpsubhiH // 21 // svajana, svAmI, guru, mAtA, pitA vagere je ApaNA hitaciMtaka hoya temane kAryasiddhinA Icchuke jamaNI (dhvAsozvAsavALI nAsikA) tarapha rAkhavA joIe. pravizatpavanApUrNanAsikApakSamAzritam / '' pArva zotiyato prathama kRthivIta llrarA zuklapakSa hoya ke kRSNapakSa hoya paNa dakSiNa ke vAma (jamaNI ke DAbI) je nAsikA pavanathI bharAI pUrNa thatI hoya, te paga dharatI upara pahelAM mUkIne zayAthI uThavuM. upara batAvelI rIti pramANe nidrA tajIne zrAvaka atyaMta bahumAnathI parama maMgaLakArI navakAramaMtra manamAM smaraNa kare. kahyuM che ke - Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 zrAddhavidhi prakaraNa namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa paramiTTiciMtaNaM mANasaMbhi, sijjAgaeNa kAyab / suttAviNayapavittI, nivAriyA hoi evaM tu / zayAmAM rahyA navakAra maMtra gaNavo hoya to, sUtrano avinaya nivAravAne mATe manamAM ja ciMtavanarUpe gaNavo. keTalAka AcArya to ema kahe che ke, koI paNa evI avasthA nathI ke jemAM navakAra maMtra gaNavAno adhikAra na hoya, mATe (ema mAnIne) jyAre tyAre vagara acakAye navakArano pATha karavo zreyakArI che. (AvA be mata pahelAM paMcAzaka vRttimAM lakhelA che.) zrAddha-dinakRtyamAM to ema kahyuM che ke : sijjAdvANaM pamattuNaM ciThThijjA dharaNiyale / bhAvabaMdhujagannAhaM NamukkAraM tao paDhe / / zayAsthAnakane mUkI daI bhUmi para besIne pachI bhAva-dharmabaMdhu jagannAtha navakAra maMtra bhaNavo. yati-dinacaryAmAM vaLI ema lakheluM che ke jAmiNipacchimajAme, sabve jaggaMti baalvuddddhaaii| paramiSThiparamamaMtaM, bhaNaMti sattaTTa vArAo // rAtrinA pAchalA pahore bALa vRddha vigere sarva loko jAge che tyAre parameSThI parama maMtrane sAta-ATha vAra bhaNe (gaNe). navakAra gaNavAnI rIta manamAM navakAramaMtrane yAda karato UThIne (palaMga) vigerethI UThI nIce utarI, pavitra bhUmie Ubho rahIne ke padmAsana vigere Asane athavA jema sukhe besI zakAya evAM sukhAsane besIne pUrva agara uttara dizAe jina pratimA ke sthApanAcAryanI sanmukha mananI ekAgratA nimitte kamaLabaMdhe ane karajApa AdithI navakAra gaNavo. kamaLabaMdha gaNavAnI rIta ATha pAMkhaDIvALA kamaLanI kalpanA hRdaya upara kare, temAM vacalI karNikA upara "namo arihaMtANaM" pada sthApana kare, pUrvAdi cAra dizAmAM "namo siddhANaM, namo AyariyANaM, namo uvanjhAyANaM, namo loe savvasAhUNaM" e pada sthApe ane cAra cUlikAnAM pado (eso paMca namukkAro, savvapAvappaNAsaNo, maMgalANaM ca savvarsi, paDhamaM havaI maMgala) cAra koNa (vidizA)mAM sthApIne gaNe, evI rIte gaNavAthI kamaLabaMdha jApa karyo kahevAya che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza bpi havAi maMgala namo loe savva sAhUNaM OM namo arihaMtAeM namo prAyariyANa bhagavA ca savvesi savvapAvappAsA namo uvajjhAyAeM eso maca namakkArI zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA aSTama prakAzamAM paNa upara pramANe ja batAvI eTaluM vizeSa kaheluM che keH trizuddhayA cintayannasya zatamaSTottaraM muniH / bhuJjAno'pi labhetaiva caturthatapasaH phalam // 99 mana, vacana, kAyAnI ekAgratAthI je muni e navakArano eka so ATha vAra jApa kare te bhojana karavAM chatAM paNa upavAsa tapanuM phaLa pAme che. RAINE zrI navakAra maMtrano prabhAva "naMdAvartta" "zaMkhAvartta" AdithI vAMchita siddhi vigere ghaNA lAbha ApanAro che, kahyuM che ke - karaAvatte jo paMcamaMgalaM, sAhUpaDimasaMkhAe / navavArA Avattai, chalaMti taM no pisAyAI // kara Avarte (aMgulIthI) navakArane bAranI saMkhyAthI nava vAra gaNe, tene pizAcAdika chaLI zake nahIM. 11 hastajapa 1 AvRtta, 2 zaMkhAvRta, 3 naMdAvRtta, 4 vRtta ane pa chUvRtta e rIte pAMca prakAre thAya che. A AvRtta jamaNA hAthanI AMgaLIothI gaNavo joIe. hAthamAM cAra AMgaLI ane eka aMguTho hoya che, dareka AMgaLImAM traNa veDhA temAM kaniSThA AMgaLInA mULanA veDhAthI A rIte navakAra gaNavA. #j Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrAddhavidhi prakaraNa 1. AvRtta 12 10 kaniSThA anAmikA madhyamAM 2. zaMkhAvRtA 2 3 anAmikA , 1 12 madhyamAM 3. naMdAvarta kaniSThA 10 tarjanI kaniSThA anAmikA madhyamAM bIjI rIte naMdAvarta u 4 die beste w kaniSThA. anAmikA madhyamAM 4. OM vRtta. 12 m 10 o kaniSThA anAmikA madhyamAM tarjanI 5. haMvRtta - 1 - 11 anAmikA 10 kaniSThA madhyamAM Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 79 zaMkhAvarta naMdAvarta ) (4 zaMkhAvarta G: zaMkhAvarta, naMdAvarta, viparItAkSara, viparIta pada ane viparIta navakAra lakSa vAra gaNe to baMdhana, zatrubhaya pramukha kaSTa satvara jAya che. jenAthI kacchApa na thaI zake teNe sUtara, ratna, rUdrAkSa, rvigerenI japamALA potAnA hRdaya pAse samazreNIe rAkhI zarIrane ke paherelAM vastrane sparze nahi te rIte tema ja merUne nahIM ullaMghana karatAM japavAthI mahAlAbha thAya che. kahyuM che ke:- . Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa amulyagreNa yajjaptaM, yajjaptaM merAlaGghane // vyagracittena yajjaptaM, tatprAyo'paphalaM bhavet / / 1 / / AMgaLInA agrabhAgathI, meru ullaMghana karavAthI ane vyagracittathI karAyelo jApa prAye alpa phaLa ApanAra hoya che. saMkulAdvijane bhavyaH, sazabdAnmaunavAn zubhaH | maunanAnAnasa: zreSTho, nApa: dhyapuraH paraH ||rA ghaNA mANasa vacce besI jApa karavA karatAM ekAMte karavo zreyaskArI che. bolatA jApa karavA karatAM mauna jApa karavo zreyaskara che. mauna jApa karatAM mAnasika jApa zreyaskara che. ema eka ekathI adhika phaLadAyI che. jApazrAnto vizeddhayAnaM, dhyAnazrAnto vizejjapam / dvAbhyAM zrAntaH paThetstotra-mityevaM gurubhiH smRtam ||3|| jApa karatAM thAke to dhyAna kare, dhyAna karatAM thAke to jApa kare, ane bannethI thAke to stotra gaNe-ema gurue kaheluM che. zrI pAdaliptasUri mahArAje karelI pratiSThA-paddhatimAM kahyuM che ke : jApa traNa prakAranA che. 1. mAnasajApa 2. upAMzujApa, 3. bhASyajApa. mAnasajApa eTale maunapaNe potAnA manamAM ja vicAraNArUpa jApa, upAMzu jApa eTale bIjo koI sAMbhaLI na zake paNa aMtarjalparUpa aMdarathI bolato hoya evo) jApa ane bhASyajApa eTale bIjA badhA sAMbhaLI zake evo jApa. A traNa prakAranAM jApamAM bhASyathI upAMzu adhika ane upAMzuthI mAnasa adhika che. evI ja rIte te zAMtika pauSTika AkarSaNAdika kAryonI siddhi karAve che. mAnasajApa ghaNA prayatnothI sAdhI zakAya evo che. ane bhASyajApa saMpUrNa phaLa ApI zakato nathI mATe upAMzu jApa sahelAIthI banI zake evo hovAne lIdhe te karavAmAM udyama karavo zreyakArI che. navakAranI pAMca padanI ke navapadanI anAnupUrvI cittanI ekAgratA rAkhavA mATe sAdhanabhUta hovAthI gaNavI kahelI che yogaprakAzanA AThamA prakAzamAM kaheluM che ke : gurupaMcakanAmotthA, vidyA syAt SoDazAkSarA / japanazatadvayaM tasyAzcaturthasyApnuyAtphalam / "arihaMta, siddha, Ayariya, uvajhAya, sAhU e soLa akSaranI vidyA basovAra jape to eka upavAsanuM phaLa pAme che. zatAni trINi SaDvarNa, catvAri caturakSaram / paMcA'vaNaM japana yogI, caturthaphalamaznute ||2|| Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 81 "arihaMta siddha e cha akSarano maMtra traNasovAra ane "arihaMta" e cAra akSarano maMtra cAraso vAra ane avarNa' eTale kevala (arihaMtamAM rahelo prathamavarNa) ane pAMcaso vAra gaNanAro yogI eka upavAsanuM phaLa pAme che. - pravRttinuvaita-mISAM sthita phalaM svargApavargoM tu, vadanti paramArthataH ||3|| A badhA jApanuM A phaLa pravRtti thAya te hetue ja kahevAyuM che. kharI rIte to tenuM phaLa svarga ane mokSa-prApti che. pAMca akSarano maMtra gaNavAno vidhi nAbhipadmasthitaM dhyAyedakAraM vizvatomukham / sivarNa mastakAmbhoje, AkAraM vadanAmbuje // ukAraM hRdayAmbhoje, sAkAraM kaNThapaare // sarvakalyANakArINi, bIjAnyanyAnyapi smaret / / 5 / / nAbhikamalamAM sthApelA 'a' kArane bAvo, mastakarUpa kamaLamAM vizvamAM mukhya evA si' akSarane bAvo. ane mukharUpa kamaLamAM A kArane dhyAvo. hRdayarUpa kamaLamAM 'u'kAra ciMtavavo ane kaMTha piMjaramAM "sA' kAra ciMtavavo. sarva kalyANakArI asiAusA' AvA bIjAkSara maMtra tathA bIjA sarvasiddhabhya:' evA paNa maMtrAlara smaraNa karavA. : mantraH praNavapUrvo'yaM, phalamaihikamicchubhiH / dhyeyaH praNavahInastu, nirvANapadakAMkSibhiH ||6|| A lokanI phaLanI vAMchA rAkhanAra sAdhaka puruSe navakAra maMtranI AdimAM OM akSara uccAra karavo ane mokSapadanI AkAMkSA rAkhanAre OMkAra rahita jApa karavo. evaM ca mantravidyAnAM, varNeSu ca padeSu c|| vipleSaH kramazaH kuryAllakSyabhAvopapattaye ||7|| evI rIte maMtravidyAnA varNamAM ane padamAM kramathI vizleSa arihaMtAdikanA dhyAnamAM lIna thavA mATe karavo. jApano prabhAva jApAdika karavAthI mahA-lAbhanI prApti thAya che. kaheluM ja che ke : pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japakoTisamaM dhyAnaM dhyAnakoTisamo layaH ||1|| Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrAddhavidhi prakaraNa pUjA karatAM kroDagaNo lAbha stotra gaNavAmAM, stotrathI kroDagaNo lAbha jApa karavAmAM, jApathI kroDagaNo lAbha dhyAnamAM ane dhyAnathI kroDagaNo vadhAre lAbha laya(lIna thavA)mAM che. dhyAnanI siddhi mATe jyAM jinezvara bhagavAnanAM janmAdi-kalyANaka thayAM hoya te rUpa tIrthasthAna tathA harakoI sthAnake jyAM dhyAna sthira thAya evA ekAMta sthAnake jaI dhyAna karavuM. dhyAnazatakamAM kaheluM che ke:- "dhyAnanA samaye sAdhupuruSe nizcayathI kharekhara strI, pazu, napuMsaka, kuzIla (vazyA, raMDA, naTa, viTa, laMpaTa) varjita ekAMta sthAnano Azraya levo. jeNe yoga sthira kIdhA che evA nizcaLa manavALA munie janAkIrNa na hoya evAM gAma, aTavI, (raNa) vana ane zUnya sthAnaka je dhyAna karavA yogya hoya teno Azraya levo, jyAM potAnA mananI sthiratA thatI hoya, yoga sthira rahetA hoya, vaLI jyAM ghaNA jIvono ghAta thato na hoya evA sthAne rahIne dhyAna karavuM. dhyAna karavAno vakhata paNa e ja che ke, je vakhate potAno yoga sthira rahe, bAkI dhyAna karanArane mananI sthiratA rAkhavA mATe rAtri-divasano koI kALa niyama nathI. zarIranI je avasthAe jinezvara bhagavAnanuM dhyAna karI zakAya ema hoya te avasthAmAM dhyAna karavuM. sUtAM, beThAM ke UbhAno koI kharekharo niyama nathI. deza-kALanI ceSTAthI sarve avasthAe munio uttama kevaLa jJAnAdikano lAbha karI pApa rahita thayA, mATe dhyAna karavAmAM deza kALano kAMI kharekhara niyama nathI. jyAM je samaye trikaraNa yoga sthira hoya tyAM te vakhate dhyAnamAM vartavuM zreyaskara che." navakArano mahimA ane phaLa. navakAramaMtra A loka ane paraloka ema banne lokamAM atyaMta upakArI che. mahAnizIthasUtramAM kaheluM che ke : nAtepha vora-sAvaya visara nahamI-vaMgha-mayAEI ciMtijjaMto rakkhasa raNa-rAjabhayAI bhAveNa ||1|| bhAvathI navakAra gaNatAM cora, siMha, sarpa, pANI, agni, baMdhana, rAkSasa, saMgrAma, rAjabhaya vigere bhayo jatA rahe che. bIjA graMthomAM paNa kahevuM che ke - "putrAdikanA janma vakhate paNa navakAra gaNavo. ke jethI te navakAranA phaLathI RddhivaMta thAya, ane maraNa vakhate A navakAra saMbhaLAvavo ke jethI maranAra jarUra sadgatie jAya. ApadA vakhate paNa navakAra gaNavo ke jethI seMkaDo ApadAo jatI rahe che. dhanavaMte paNa navakAra gaNavo ke jethI tenI Rddhi vistAra pAme, navakArano eka akSara sAta sAgaropamanuM pApa dUra kare che, navakAranA eka padathI pacAsa sAgaropamamAM karelA pApano kSaya thAya che ane Akho navakAra gaNavAthI pAMcaso sAgaropamanuM pApa nAza pAme che. vidhipUrvaka jinezvara bhagavaMtanI pUjA karIne je bhavya jIva eka lAkha navakAra gaNe to te prANI vagara zaMkAe tIrthakara nAmagotra bAMdhe che, ATha kroDa, ATha lAkha, ATha hajAra, AThaso ATha (8,08,08,808) navakAra gaNe te prANI kharekhara trIje bhave mokSapadane pAme che." * 1. yoga-manathI, vacanathI ane kAyAthI ema traNa prakAre che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 23 navakArathI thatA A lokanA phaLa upara zivakumAranuM daSTAMta jAgAra Adi vyasanamAM Asakta thayelA zivakumArane tenA pitAe potAnA mRtyu samaye zikhAmaNa ApI ke "kaSTa paDe tyAre navakAra gaNaje pachI pitAnA maraNa pAmyA bAda te potAnA durbasanathI nirdhana thayelo dhanArthI koIka duSTa pariNAmavALA yogInA kahevAthI teno uttarasAdhaka banIne kALI caudazanI rAtre tenI sAthe smazAnamAM AvI, hAthamAM khaDjha laI tyAM te yogIe taiyAra rAkhelA maDadAnA pagane masaLato hato; te vakhate potAnA manamAM bhaya lAgatAM te navakAranuM smaraNa karavA lAgyo. be-traNa vAra te zaba UbhuM thaI tene mAravA AvyuM paNa navakAra maMtranA prabhAvathI tene mArI zakyuM nahIM. chevaTe trIjI vAra te zabe pelA yogIno ja vadha karyo ke jethI te yogI ja suvarNa puruSa banI gayo, tethI teNe ghaNI riddhi meLavI. te vaDe teNe jina-vaicAdi ghaNAM dharmakRtya karyA. navakArathI thatAM paralokanA phaLa upara vaDanI samaLInuM daSTAMta bharUcanI pAse AvelA vanamAM vaDanA jhADa upara beThelI koIka samaLIne pAradhIe bANathI vIMdhI nAkhI. tene pAse rahelA koIka sAdhue navakAra saMbhaLAvyo, tethI te maraNa pAmyA pachI siMhala dezanA rAjAnI mAnavaMtI putrIpaNe utpanna thaI. te taruNa avasthA pAmI te vakhate ekadA tene chIMka AvatAM pAse rahelA koIke "namo arihaMtANaM" evo uccAra karyo, jethI te rAjakumArIne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI teNIe potAnA pitAne kahI pAMcaso vahANa mAlanA bharIne bharUca nagarInI pAse AvelA vanamAM, te ja vaDanA jhADa AgaLa (jyAM pote maraNa pAmI hatI tyAM ja) AvI ane "samaLIvihAra uddhAra" evA nAmanuM zrI munisuvratasvAmInuM moTuM devAlaya karAvyuM. ema je prANI maraNa pAmatI vakhate paNa navakAranuM smaraNa kare che tene paralokamAM paNa sukhanI ne dharmanI prApti thAya che. dharma-jAgarikA te mATe sUtAM ane UThIne tatkALa navakAra maMtranuM dhyAna karavuM zreyaskara che. vaLI dharmajAgarikA karavI (pAchalI rAtre vicAra karavo) te paNa mahA-lAbhakAraka che. kahevuM che ke : kohaM kA mama jAI, kiM ca kulaM devayA ca ke gurunno| ko maha dhammo ke vA, abhiggahA kA avatthA me ||1|| kiM me kaDaM kiccaM ca kiM sesaM, kiM sakkaNijjaM na samAyarAmi / kiM me paro pAsai kiM ca appA, kiM vAhaM khaliaM na vivajjayAmi ||2|| . huM koNa chuM, mArI kaI jAta che? mAruM karyuM kuLa che? mArA deva koNa che? guru koNa che? mAro dharma kayo che? mAro abhigraha kayo? mArI avasthA zuM che? zuM meM mAruM kartavya karyuM ke nahIM? kAMI na karavA yogya karyuM ke zuM? mAre kAMI kartavya karavAnuM bAkI rahyuM che ke zuM? karavAnI zakti chatAM pramAdathI huM karato nathI zuM? anya jana mAruM sAruM ke kharAba zuM jue che? ane huM potAnuM sAruM-kharAba zuM jouM chuM? mArAmAM rahelo huM kayo doSa choDato nathI ? Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa ema ja Aje kaI tithi che athavA arihaMta bhagavaMtanA kalyANakomAM kayuM kalyANaka che? athavA Aje mAre zuM zuM karavuM joIe? ItyAdi vicAra kare. A dharma-jAgarikAmAM bhAvathI potAnuM kula, dharma, vrata ItyAdikanuM ciMtavana, dravyathI saddaguru AdinuM ciMtavana, kSetrathI huM kayA dezamAM? puramAM? gAmamAM? athavA sthAnamAM chuM? kALathI hamaNAM prabhAta ke rAtri bAkI che? ItyAdi vicAra karavo. prastuta gAthAnA "savathappaniyamarU' e padamAM Adi zabda che tethI upara kahela vicArano ahIM saMgraha karyo che. evI dharma-jAgarikA karavAthI potAno jIva sAvadhAna thAya che. potAnAM karelAM pApa, doSa yAda AvavAthI tene tajavAnI tathA pote grahaNa karelA niyamanuM pAlana karavAnI ane navA guNa tathA dharmane upArjana karavAnI buddhi utpanna thAya che, ema karatAM mahAlAbhanI prApti thAya che. saMbhaLAya che ke AnaMda, kAmadevAdika zrAvako paNa pAchalI rAtre dharma-jAgarikA karatAM pratibodha pAmIne zrAvakanI paDiyA vahevAnI vicAraNA karavAthI tenA lAbhane paNa pAmyA, mATe "dharma-jAgarikA jarUra karavI; dharma-jAgarikA karyA pachI jo paDikkamaNuM karato hoya to te kare; paDikkamaNuM na karato hoya teNe paNa "rAga" eTale moha, mAyA ane lobhathI utpanna thayelA te "kusvapna" ane "Sa" eTale krodha, mAna, IrSyA ane viSAdathI utpanna thayela te "duHsvapna" tathA kharAba phaLanuM sUcaka svapna e traNamAM pahelAnA parihAra mATe ekaso ATha zvAsocchavAsano ane bAkInA benA parihAra mATe so zvAsocchavAsano kAussagna karavo. vyavahAra-bhASyamAM kahyuM che ke, prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, ane parigraha A saMbaMdhI svapna AvyuM hoya to saMpUrNa so zvAsocchavAsa pramANa kAussagna karavo. temaja jo svapnamAM maithuna sevyuM hoya to ekaso ATha zvAsocchavAsa pramANa kAussagna karavo. kAyotsarga "caMde sunimalayarA" sudhI eka logassanA paccIsa zvAsocchavAsa gaNAya che. evo cAra logassano kAyotsarga karavAthI ekaso zvAsocchavAsano kAyotsarga karyo gaNAya che. ekaso ATha zvAsocchavAsano kAyotsarga karavo hoya to logassa cAra vAra "sAgaravaragaMbhIrA' sudhI gaNavA joIe." athavA dazavaikAlikasUtranA cothA adhyayanamAM kahelAM pAMca mahAvrata ciMtavavAM, athavA harakoI paNa sajhAya karavA yogya paccIza zlokanuM dhyAna karavuM - e pramANe vyavahAra bhASyanI vRttimAM lakheluM che. pahelAM paMcAzakanI vRttimAM to ema lakheluM che ke kadAcita mohanA udayathI strI sevavArUpa kusvapna AvyuM hoya to tatkALa UThIne IriyAvahi paDikkamIne ekaso ATha zvAsocchavAsa pramANa kAussagna karyA pachI ane rAtri pratikramaNanI veLA thAya tyAM sudhI ghaNI nidrA vigere pramAda thAya to pharIvAra kAussagna karavo. kadApi divase sUtAM jo kusvapna thayuM hoya to paNa kAyotsarga karavo. paNa te ja vakhate karavo ke saMdhyAnA pratikramaNa vakhate karavo, teno nirNaya koI graMthamAM na dekhavAthI (lakhyo nathI) tethI te bahu zruto pAse jANavA yogya che. savapna vicAra vivekavilAsamAM to vaLI svapnavicAra viSe ema lakheluM che ke - Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza "sAruM svapna dekhavAmAM AvyA pachI sUvuM nahIM ne divasa UgyA pachI uttama gurunI pAse jaIne svapna kahevuM; ane naThAruM svapna dekhIne pAchuM tarata sUI javuM, ne te koIne paNa kahevuM nahIM. samadhAtu (vAyu, pitta, kapha e traNe jene barobara) hoya, prazAMta (zItaLa pariNAmI) hoya, dharmapriya hoya, nIrogI hoya, jitendrIya hoya, evA puruSane sArAM ke naThArAM svapno phaLa Ape che. 85 1. anubhaveluM, 2. sAMbhaLeluM, 3. dITheluM, 4. prakRtinA badalavAthI, 5. svabhAvathI, 6. ghaNI ciMtAthI, 7. devanA prabhAvathI, 8. dharmanA mahimAthI, 9. pApanI adhikatAthI, ema nava prakAranAM svapna Ave che. A nava prakAranAM svapnomAMthI pahelAMno cha prakAranAM svapnAM zubha hoya ke azubha hoya paNa te badhAM nirarthaka samajavAM ane pAchaLanAM traNa prakAranAM svapnAM phaLa Ape che. rAtrinA pahelA prahare svapnamAM joyuM hoya to bAra mAse phaLa Ape; bIje prahare joyuM hoya to cha mAse phaLa Ape; trIje prahare joyuM hoya to traNa mAse phaLa Ape ane cothe prahare joyuM hoya to eka mAse phaLa Ape che. pAchalI be ghaDI rAte svapna joyuM hoya to kharekhara daza divasamAM phaLa Ape ane sUryodaya vakhate AvyuM hoya to tatkALa phaLa Ape. ekI sAthe ghaNAM svapna joyAM hoya, divase svapna joyuM hoya; ciMtA athavA vyAdhithI joyuM hoya ane maLamUtrAdikanI pIDAthI utpanna thayuM hoya to te sarva (svapna) nirarthaka jANavAM. pahelAM azubha dekhIne pachI zubha athavA pahelAM zubha ane pAchaLathI azubha svapna dekhe to temAM pAchaLanuM ja svapna phaLa Ape che. azubha svapna dIThuM hoya to zAMtika kRtya karavAM." svapnaciMtAmaNi zAstramAM paNa ema lakheluM che ke :- naThAruM svapna dekhIne thoDI rAtri hoya to paNa pAchuM sUI javuM ane te koInI pAse koIpaNa vakhate kahevuM nahIM, tethI te phaLatuM nathI.' svapna dIThA pachI tarata ja uThIne jinezvara bhagavAnanuM dhyAna kare athavA navakA2 gaNe to te sAruM phaLa Ape. bhagavAnanI pUjA racAve, gurubhakti kare, zakti pramANe niraMtara dharmamAM tatpara thaIne tapa kare to naThAruM svapna hoya to paNa sAruM svapna thAya che. (arthAt tenuM zubha svapna jevuM phaLa thAya che.) deva, guru, tIrtha ane AcAryanuM nAma daI smaraNa karI je niraMtara sUve te koI divase paNa naThArUM svapna dekhe nahIM. prAtaHkALanI vidhi potAne dAdara (rIMgavorma) vigere thayuM hoya to thUMka ghasavuM ane zarIranA avayavo dRDha thAya te mATe be hAthathI aMgamardana karavuM. prAtaHkALe puruSa potAno jamaNo hAtha ane strI potAno DAbo hAtha puNya prakAzaka hovAthI jue." mAtA, pitA ane vRddha bhAI vagerene je namaskAra kare tene tIrthayAtrAnuM phaLa thAya che, mATe da22oja vRddhavaMdana karavuM. jeo vRddha puruSonI sevA karatA nathI. teothI dharma, jeNe rAjAnI sevA karI nathI. tenAthI saMpadA, ane ghaNA mANasoe satkArelI vezyAnI mitratA rAkhe che temanAthI AnaMda dUra rahe che. pratikramaNa karanArane paccakkhANa karyA pahelAM cauda niyama dhAravAnA hoya che, te dhAre, temaja pratikramaNa na karato hoya teNe paNa sUryodayathI pahelAM cauda niyama grahaNa karavA. zakti pramANe namukkArasahi gaMThisahi, ekAsaNa, bIyAsaNa Adi paccakkhANa karavAM, cauda niyama dhArelA hoya teNe dezAvagAsikanuM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrAddhavidhi prakaraNa paccakhANa karavuM. vivekI puruSe sadgurunI pAse samyakatva-mULa zrAvakanAM yathAzakti bAravrata aMgIkAra karavAM. e bAravratane aMgIkAra karavAthI sarva prakArathI viratipaNuM maLavAno saMbhava rahe che. virativaMtane mahAphaLanI prApti thAya che. aviratine to nigodIyA jIvonI jema mana, vacana, kAyAnA vyApAra na hovA chatAM paNa bahu karmabaMdhAdi mahAdoSano saMbhava thAya che. kahyuM che ke:- "je bhAvavALA bhavya prANIe thoDI paNa virati karI che tene devatA paNa cAhe che, kemake te virati (paccakakhANa) devatA pote karI zakatA nathI. ekendriya jIvo kaLavAhAra nathI karatA, paNa viratipariNAmanA abhAvathI teone upavAsanuM phaLa maLatuM nathI. mana, vacana, kAyAthI pApa karatA nathI to paNa anaMtakALa sudhI ekendriya jIvo ekendriyapaNe je rahe che te paNa aviratinuM ja phaLa che. tiryaMco (acchAdika) koraDA, Ara, bhAravahana, vadha, baMdhana vigere seMkaDo duHkha pAme che, te jo pUrva bhavamAM virati karI hota to pAmata nahIM." aviratinA udayathI devatAonI jema guru-upadezAdikano yoga chatAM paNa navakArazI mAtranuM paccakakhANa na kIdhuM evA zreNika rAjAe kSAyika samakita hovA chatAM ane vaLI bhagavaMta mahAvIrasvAmInI vAraMvAra vANI sAMbhaLavA chatAM paNa kAgaDA pramukhanA mAMsa mAtranuM paccakkANa na kIdhuM. paccakhANa karavAthI ja aviratine jItAya che. paccakakhANa vaLI abhyAsathI thAya che. abhyAsathI ja sarva kriyAmAM kuzaLapaNuM Ave che. anubhavasiddha che ke, lekhanakaLA, paThanakaLA, gaNitakaLA, gItakaLA, nRtyakaLA vigere sarva kaLAo abhyAsa vinA siddha thatI nathI, mATe abhyAsa karavo zreyaskara che. kahevuM che ke : abhyAsena kriyA sarvA abhyAsAtsakalAH kalAH / abhyAsAddhayAnamaunAdiH, kimabhyAsAya duSkaram // abhyAsathI sarva kriyA, sarvakaLA ane dhyAna - maunAdika siddha thAya che. abhyAsane zuM duSkara che? niraMtara virati pariNAmano abhyAsa rAkhyo hoya to paralokamAM paNa te pAchaLa Ave che. kahela jaM abbhasei jIvo, guNaM ca dosaM ca ettha jammaMmi // taM pAvai paraloe, teNaya abhAsajoeNa // guNa athavA doSano jevo abhyAsa jIva A bhavamAM kare te guNa ane doSa abhyAsanA lIdhe parabhavamAM paNa Ave che. A sthaLane viSe zrAvake ane zrAvikAe potAnI IcchAthI parimANa keTaluM rAkhavuM? tenI savistAra vyAkhyA karavI joIe. jethI sArI rIte jANI, IcchA mujaba parimANa rAkhI niyamano svIkAra kare to teno bhaMga na thAya, niyama to vicAra karIne evI rIte ja levo ke, je rIte ApaNe pALI zakIe, sarva niyamomAM sahasAnAbhogAdi cAra AgAra che e dhyAnamAM rAkhavA, mATe anupayogathI athavA sahasAgArAdikathI niyamamAM rAkhelI vastu niyamathI vadhAre levAya, to paNa niyamano bhaMga thato nathI, paNa aticAra mAtra thAya che. jANI joIne niyama karatAM vadhAre lezamAtra paNa grahaNa 0 annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAvittiyAgAreNaM. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 87 kare to niyamano bhaMga thAya che. koI samaye pApakarmanAM vize jANatAM niyamano bhaMga thAya, to paNa dharmArthI jIve AgaLa niyama avazya pALavo. pAMcama ane caudaza ItyAdi parvatithie jeNe upavAsa karavAno niyama lIdho hoya, tene koI samaye tapasyAnI tithie bIjI tithinI bhrAnti vigere thavAthI, jo sacitta jalapAna, tAMbUla-bhakSaNa, kAMIka bhojana vagere thAya ane pachI tapasyAno divasa jaNAya, to mukhamAM koLIyo hoya te gaLI javo nahi paNa te kADhI nAMkhIne, prAsuka, jaLathI mukhazuddhi karavI ane tapasyAnI rIti pramANe rahevuM. jo kadAcit bhrAMtithI tapasyAne divase pUrepUruM bhojana thayuM hoya to bIje divase daMDanimitte tapasyA karavI ane samAptinA avasare te tapa vardhamAna (jaTalA divasa paDayA hoya teTalA vadhAre karIne) karavuM, ema kare to aticAra mAtra lAge paNa niyamano bhaMga thAya nahIM. Aje tapasyAno divasa che, ema jANavA chatAM jo eka paNa dANo gaLI levAmAM Ave to niyamabhaMga thavAthI narakagatinuM kAraNa thAya che. Aje tapasyAno divasa che ke nahIM? athavA e vastu levAya ke nahIM ? evo manamAM saMzaya Ave ane e vastu le to niyamabhaMgAdi doSa lAge. ghaNo maMdavADa, bhUta-pizAcAdikanA upadrava thavAthI thayeluM paravazapaNuM ane sarpadaMzAdikathI asamAdhipaNuM thavAne lIdhe tapa na thAya to paNa cothA AgArano uccAra karyo che tethI niyamano bhaMga thAya nahi. evI rIte sarve niyamane viSe jANavuM. jo niyamano bhaMga thAya to moTo doSa lAge che mATe thoDo niyama laIne te barAbara pALavAmAM ja ghaNo guNa che. dharmanA saMbaMdhamAM tAratamya avazya jANavuM joIe, mATe ja paccakhANamAM AgAra rAkhelA che. jo ke kamalazreSThIe samIpamAM rahelA kuMbhAranA mAthAnI TAla joyA vinA bhojana na karavuM evo niyama, mAtra kautukathI ja lIdho hato, to paNa tethI tene ardha nidhAnanI prApti thaI ane tethI niyama saphaLa thayo. jo puNyane arthe niyama le to tenuM keTaluM phaLa kahevuM? kahyuM che ke puNyanI IcchA karanAra puru je game te niyama paNa avazya grahaNa karavo. te game teTalo nAno hoya to paNa kamalazreSThInI mAphaka ghaNAM lAbhane mATe thAya che. parigraha parimANa vratane viSe daDhatA rAkhavA upara ratnasAra zreSThInuM daSTAMta AgaLa kahIzuM. niyama levAno vidhi prathamathI mithyAtvano tyAga karavo, jaina dharma satya karI mAnavo, dararoja yathAzakti traNa vAra ke be vAra eka vAra jinapUjA ke jinezvara bhagavaMtanAM darzana karavAM ke AThe thoye ke cAre thothe caityavaMdana karavA vigereno niyama levo. evI rIte karIne jo gurunI jogavAI hoya to temane vRddhavaMdana laghuvaMdanathI vAMdavA ane gurunI jogavAI na hoya to paNa potAnA dharmAcArya (jenAthI dharmano bodha thayelo hoya tene) temanuM nAma daI dararoja vaMdana karavAno niyama rAkhavo. comAsAmAM, pAMca parvaNImAM aSTaprakArI pUjA athavA snAtrapUjA karavAno; mAvajIvadara varSe navuM anna Ave tenuM naivedya karI prabhu AgaLa dharI * guruno vaMdanavidhi A graMthamAM AgaLa kahevAmAM Avaze. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrAddhavidhi prakaraNa pachIthI khAvAno; temaja dara varSe je navAM phaLa-phUla Ave te prabhune caDAvyA pachI vAparavAno; dararoja sopArI badAma vigere phaLa caDAvavAno), ASADhI, kArtikI ane phAgaNanI punama tathA dIvALI paryuSaNa vigere moTI parvaNImAM prabhu AgaLa aSTamaMgalika (akSatanI DhagalIo) kADhavAno, niraMtara, parvaNImAM ke varSamAM keTalIka vAra dareka mahine khAdima, svAdimAdika uttama vastuo jinarAjanI pAse caDAvIne ke gurune vahorAvIne pachI ja bhojana karavAno; daramAse ke daravarSe ke derAsaranI varSagAMTha ke prabhunA janmakalyANakAdike derAsare moTA ADaMbara mahotsavapUrvaka dhvajA caDAvavAno; prativarSe snAtra pUjA, aSTa prakArI tathA moTI pUjA (aSTottarI pramukha) bhaNAvAvano; temaja rAtrijAgaraNa karavAno niraMtara ke comAsAmAM keTalIkavAra derAsaramAM pramArjana karAvavAno, cUno dhoLAvavAno, tathA citrAmaNa karAvavAno; prativarSe ke pratimAse derAsaramAM aMgaluchaNAM, dIvA mATe sutara ke rUnI pUNI, derAsaranA gabhArAnI bahAranA kAma mATe tela, gabhArAnA aMdaranA mATe ghI ane dIvA-DhAMkaNAM, puMjaNI, dhotIyAM, aMtarAsaNa, vALAkuMcI, caMdana, kesara, agara, agarabattI vigere keTalIka vastuo sarva jananA sAdhAraNa upayoga mATe mUkavAno; pauSadhazALA-upAzrayamAM keTalAMka dhotIyAM aMttarAsaNa, kaTAsaNAM(muhapatti), navakAravALI, caravaLA, sutara, kaMdorA, rU, kAMbaLI pramukha mUkavAno; varasAdanA vakhate zrAvaka vigerene besavA mATe keTalAka pATa, pATalA, bAjoTha karI zALAmAM mUkavAno; prativarSe vastra-AbhUSaNAdikathI ke vadhAre na banI zake to chevaTe sutaranI navakAravALIthI paNa saMghapUjA karavAno prativarSe prabhAvanA karIne ke posAtI jamADIne ke keTalAka zrAvakane jamADIne yathAzakti uddharavAno; dararoja keTalAka logassano kAyotsarga karavAno navA jJAnano abhyAsa karavAno ke tema na banI zake to traNase pramukha svAdhyAya karavAno niraMtara divase navakArasI pramukha ane rAtre divasacarima (covihAra) vigere paccakakhANa karavAno; be TAImanA pratikramaNa karavAno; e vigere niyamo zarUmAM levA joIe. tyArapachI yathAzakti zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karavAM, temAM sAtamA bhogapabhoga vratamAM sacitta, acitta, mizra vastunuM yathArtha jANapaNuM rAkhavuM. sacitta, acitta ane mizra vastuonuM svarUpa prAyaH sarva dhAnya, dhANA, jIruM, ajamo, varIyALI, suvA, rAI, khasakhasa, Adika sarva jAtinA dANAM, sarva jAtinAM, phaLa, patra, lUNa, khArI (dhuLIo khAro), pApaDakhAra, rAto siMdhava, saMcaLa (khANamAM pAkelo paNa banAvaTano nahIM), mATI, khaDI, tharamacI, lIlAM dAtaNa e badhAM vyavahArathI sacitta jANavAM, pANImAM palALelA caNA, ghauM vagere kaNa tathA maga, aDada, caNA AdikanI dALa paNa jo pANImAM palALI hoya to mizra jANavAM; kemake, keTalIkavAra palALelI dALa vigeremAM thoDA vakhata pachI phaNagA phUTe che. temaja pahelAM lUNa dIdhA vinA ke bApha pramukha dIdhA vinA ke retI vagara sekelA caNA, ghauM, juvAra vagere dhAnya; pAra vigere dIdhA vinAnA phakata zekelA tala, oLA, (popaTA-lIlA caNA) pohoMka, sekelI phaLI, pApaDI temaja marI, rAI, hIMga pramukhanA vadhAravA mATe rAMdhelAM cIbhaDAM, kAkaDI 01. keTalAka sthaLoe, gAmaDAomAM pazuone zaNagAravA je lAla mATIno upayoga thAya che te. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 89 tathA sacitta bIja jemAM hoya evAM sarva jAtinAM pAkelAM phaLa; e badhAM mizra jANavAM. je divase talapApaDI karI hoya te divase mizra jANavI. paNa roTalI, roTalA, purI vigeremAM jo talapApaDI nAMkhI hoya to te roTalI pramukha be ghaDI pachI acitta samajavA. vaLI dakSiNa deza mALavA vigere dezomAM ghaNo goLa nAkhIne talapApaDI banAve che tethI tene acitta gaNavAno vyavahAra che. vRkSathI tatkALa lIdhelA guMda, lAkha, chAla, tathA nALiyera, lIMbu, jAMbu, AMbA, nAraMgI, dADama, selaDI vagereno tatkALano kADhelo rasa ke pANI; tatkALa kADheluM tala vigerenuM tela; tatkALa bhAMgela nALi yera, sIMgoDA, sopArI pramukha phaLa; bIja tatkALa kADhI nAMkhelAM pAkelAM phaLa, ghaNA dabAvIne kaNIyA rahita karela jIruM, ajamo vigere, be ghaDI vAra sudhI mizra jANavAM, tyArapachI acitta thAya evo vyavahAra che. bIjA paNa keTalAka padArtha prabaLa agninA yoga vinA je prAye acitta kIdhelA hoya te paNa be ghaDI sudhI mizra ane tyArapachI acitta jANavA evo vyavahAra che. jemake, kAcuM pANI, kAcAM phaLa, kAcAM dhAnya, eone ghaNuM jhINuM vATeluM mINa daI khUba mardana kIdhela hoya to paNa prAye agni vigere prabaLa zastra vinA acitta nathI thatAM, je mATe bhagavatI sUtranA ekavIzamA zatake trIjA uddezamAM kahela che ke, "vamaya zilA upara vajumaya vATavAnA paththarathI pRthvIkAyano khaMDa (kAcI mATI vigereno kaTako) baLavaMta puruSa ekavIsa vAra jorathI vATe to paNa keTalAka jIva caMpANA ne keTalAka jIvane khabara paNa paDI nathI." (evuM sUkSmapaNuM hoya che, mATe prabaLa agninA zastra vinA aciMtta thatAM nathI.) vaLI so yojanathI Avela haraDe, khAreka, lAla drAkSa, kIsamIsa, (jhINI drAkSa), khajura, marI, pIpara, jAyaphaLa, badAma, vAvaDaMga, akharoTa, tImajA, jaLadALu, pIstAM, caNakabAbA (kabAbacInI), sphaTika jevo ujvaLa siMdhava pramukha khAra, sAjIkhAra, bIDavaNa (bhaThThImAM pAkeluM lUNa) banAvaTathI banAvela harakoI jAtino khAra, kuMbhAre mana karelI mATI, elacI, lavaMga, jAvaMtrI, sukelI motha, koMkaNa dezanAM pAkelAM keLAM, ukALela sIMgoDAM ane sopArI pramukha sarva acitta samajavA evo vyavahAra che. bRhatkalpasUtramAM paNa kahe che ke - joyaNasayaM tu gaMtu, aNahAreNaM tu mNddsNktii| vAyAgaNidhUmeNa ya, viddhatthaM hoi loNAI ||1|| "lUNa vigere sacitta vastuo jyAM utpanna thaI hoya tyAMthI ekaso yojana uparAMta jamIna ullaMghana karI jAya tyAre potAnI meLe acitta banI jAya che." ahIMyAM koI evI zaMkA kare ke, koI prabaLa agninA zastra vinA mAtra so yojana uparAMta gamana karavAthI ja sacitta vastuo acitta kema thaI zake? tene uttara ApatAM kahe che-je sthAnake je je jIvo upajelA che te te dezamAM ja jIve che, tyAMnA havApANI badalAvAthI teo vinAza pAme che. vaLI mArgamAM AvatAM AhArano abhAva thavAthI acitta thAya che. tenA utpatti-sthAnake tene je puSTi maLe che tevI tene mArgamAM maLatI nathI tethI acitta thAya che, vaLI eka sthAnakethI bIje sthAnake nAMkhatAM, pachADatAM athaDAvA-pachaDAvAthI kharekhara acitta thAya che; athavA eka vakhArathI bIjI vakhAramAM nAkhatAM, uthalapAthala thavAthI acitta thAya che. vaLI so yojanA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrAddhavidhi prakaraNa uparathI AvatAM vacamAM ghaNA ghaNA pavanathI, tApathI tathA dhUmADA vigerethI acitta thAya che. lavaNAdi' e padamAM Adi zabdanuM grahaNa karyuM che tethI haratAla, maNasIla, pIpara, khajura, drAkSa, haraDAM e vastu paNa so yojana uparAMtathI AvI hoya to acitta thAya che ema jANavuM, paNa temAM keTalAMka anAcArNa che. pIpara, haraDe vigere AcArNa ane khajura, drAkSa vigere anAcIrNa che. sarva vastune sAmAnyathI pariNamavA (badalAvA)nAM kAraNa. . AruhaNe olahaNe, nisiaNa goNAINaM ca gAunhA / bhUmAhAracchee, uvakkameNaM ca pariNAmo ||1|| gADAM upara ke poThIyAnI pITha upara vAraMvAra caDAvavAthI, utAravAthI athavA te karIyANAM upara bIjA bhAra thavAthI ke tenA upara bIjA mANasonA caDavA-besavAthI temaja te poThIyAnA zarIranA bAphathI athavA teonA AhArano viccheda thavAthI te karIyANA rUpa vastuonuM pariNAma (badalAvuM) thAya che. jyAre jene kAMIpaNa upakrama (zastra) lAge tyAre pariNAmAMtara thAya che. te zastra traNa prakAranAM hoya che. 1. svakAyazastra, 2. parakAyazastra, 3. ubhayakAyazastra. svakAyazastra : jemake - khAruM pANI mIThA pANInuM zastra, kALI mATI te pILI mATInuM zastra, parakAyazastra-jemake, pANInuM zastra agni ane agninuM zastra pANI. ubhayakAya zastra-jemake, mATImAM maLela pANI nirmaLa jaLanuM zastra. evI rIte sacittane acitta thavAnAM kAraNa jANavAM. vaLI paNa kahe che ke : uppala paumAI puNa, unheM dinnAiM jAma na dharaMti, moggAraga juhiAo, unheMcchUDhA ciraM huMti ||1|| magadaMti a puSphAI udayecchUDhAI jAma na dharaMti; uppala paumAi puNa, udayecchUDhAI ciraM huMti ||2|| utpala kamaLa udayaniya hovAthI eka prahara mAtra paNa Ata5 (taDakA)ne sahana karI zakatAM nathI kiMtu eka praharanI aMdara ja acitta thaI jAya che (karamAya che). mogaro macakuMda, jAInAM phUla uSNayoniya hovAthI AtapamAM ghaNI vAra rahI zake che (sacitta rahe che.) mogarAnAM phUla pANImAM nAkhyAM hoya to prahara mAtra paNa rahetAM nathI, karamAI jAya che. utpalakamala (nIlakamaLa, padmakamaLa (caMdravikAsI) pANImAM nAkhyAM hoya to ghaNA vakhata sudhI rahe che (sacitta rahe che paNa karamAtAM nathI.) lakhela che ke : pattANaM puSphANaMsaraDuphalANaM taheva hriaannN| biTami milANaMmi nAyavvaM jIva vippajaDhaM || patranAM, puSpanAM saraDaphaLa (jenI kAtalI, goTalI, chAla, kaThaNa baMdhANI na hoya evAM phaLa)nAM temaja vatthalA pramukha sarva bhAjIonAM ane sAmAnyathI sarva vanaspationAM bITa (DALamAMthI Ugato Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 91 phaNasalo, mULa, nALa (vacalI thaDanI dAMDI) karamAya eTale jANavuM ke have A vanaspati acitta thaI che. vaLI zAlI pramukha dhAnya mATe to bhagavatIsUtranA chaThA zatake pAMcamA uddezAmAM sacitta-acittanA vibhAga batAvatAM ema kahela che ke : (bhagavaMtane zrI gautame pUchayuM ke, "he bhagavAn ! zAli, kamodanA cokhA, kalamazALI cokhA, vrIhi eTale sAmAnyathI sarva jAtinA cokhA, ghauM, java eTale nAnA java, javajava eTale moTA java, e dhAnyane koThAramAM bharI rAkhyAM hoya, koThImAM bharI rAkhyAM hoya, mAMcA upara bAMdhI rAkhyAM hoya, mALA bAMdhIne temAM bharI rAkhyAM hoya, koThImAM ghAlI koThInAM mukha lIMpI dIdhAM hoya, cotaraphathI lIpI lIdhela hoya, DhAMkaNAMthI majabUta kIdhelAM hoya, mohora karI mUkyAM hoya ke upara nizAna kIdhAM hoya, evAM saMcaya karI rAkhelAM dhAnyanI yoni (ugavAnI zakti) keTalA vakhata sudhI rahe che?" (tyAre bhagavaMte uttara Apyo ke, "he gautama ! jaghanyathI ochAmAM ochI) aMtarmuhUrta (kAcI be ghaDI vAra) yoni rahe, ane utkRSTathI traNa varSa sudhI koIkamAM yoni rahe che. tyArapachI yoni karamAI jAya che, nAza pAme che, bIja abIjarUpa banI jAya che." vaLI pUche che ke - aha bhaMte kalayA-masUra-tila-mugga-mAsa-nipphAva kulattha-alisaMdaga-saiNa pali-maMthaga-mAiNa eesiNaM-dhannANaM ahA sAlINaM tahA eyANavi NavaraM paMca saMvaccharAI sesaM taM ceva / / prazna:- "he bhagavan! vaTANA, masura, tala, maga, aDada, vAla, kaLathI, coLA, tuvera, caNA eTalAM dhAnyane pUrvokta rIte rAkhI mUkayAM hoya to keTalo kALa teonI yoni rahe che?" uttaraH- jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI pAMca varSa sudhI rahe che. tyArapachI pUrvoktavat acitta thaI jAya che. prazna:- he bhagavan! aLasI, kusuMbo, kodarA, kAMga, baMTI, rAlo, koDasaga, zaNa, sarasava, mULAnAM bIja e vigere dhAnyanI yoni keTalAM varSa rahe che? uttara:- he gautama! jaghanyathI aMtarmuhUrta ane vadhAremAM vadhAre rahe to sAta varSa sudhI yoni sacitta rahe che. tyArapachI bIja abIjarUpa thAya che. (A viSayamAM pUrvAcAryoe paNa upara pramANenA ja arthanI traNa gAthAo banAvelI che.) kapAsanA bIja (kapAsIyA) traNa varSa sudhI sacitta rahe che. e mATe bRhatkalpanA bhAgyamAM lakhela che ke, teDu tivArisAyaM niSkrati setu trivarNAtIta vidhvastayonimeva pradItuM nyate | setu: karpAsa iti tavRttau / / 0 prAkata kalAya zabdano paryAya lakhanAra zrAddhavidhinA TIkAkAre 'tripuTa' evo paryAya lakhyo che. eno artha makkAI thAya che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa kapAsiyA traNa varSanA thayA pachI acitta thAya che. tyArapachI grahaNa karAya. ATo (loTa) mizra thavAnI rIta "nahiM cALelo ATo zrAvaNa ane bhAdaravA mAsamAM pAMca divasa sudhI, Aso ane kArtikamAM cAra divasa sudhI, mAgasara ane poSamAM traNa divasa sudhI, mahA ane phAgaNamAM pAMca pahora sudhI, caitra ane vaizAkhamAM cAra pahara sudhI, jeThane aSADhamAM raNa prahara sudhI mizra rahe, tyArapachI acitta gaNAya che ane cALelo ATo to be ghaDI vAra pachI acitta thaI jAya che." zaMkA-acitta thayela ATo acitta bhojana karanArane keTalAka divasa sudhI kahyuM? * (uttara ApatAM guru zrAvaka AzrayI kahe che ke, emAM divasano kAMI niyama nathI, paNa siddhAMtomAM dravya, kSetra, kALa, bhAva, AzrayI nIce mujaba vyavahAra batAvela che. "dravyathI navA-jUnAM dhAnya, kSetrathI sArAM-narasAM kSetramAM UgelAM dhAnya, kALathI varSA, zIta, uSNakALamAM utpanna thayelAM dhAnya, bhAvathI vastunA te te pariNAmathI pakSa-mAsAdikanI avadhi, jyAM sudhI varNa, gaMdha, rasa, AdimAM pheraphAra thAya nahIM ane IyaLa vigere jIvo paDe nahIM tyAM sudhI che. A avadhinA pahelAM paNa jo varNAdino pheraphAra thAya to na kahyuM ane avadhi pUrI thayA chatAM varNAdi na pharyA hoya to paNa kalpe nahIM. sAdhune AzrIne sAthavAnI (zekelA dhAnyanA loTanI) yatanA kalpavRttinA cothA khaMDamAM A pramANe kahI che. je deza, nagara ItyAdikamAM sAthavAmAM jIvotpatti thatI hoya tyAM te levo nahIM. lIdhA vinA nirvAha na thato hoya to te divasano karelo levo. tema chatAM paNa nirvAha na thAya to be-traNa divasano karelo ne cAra-pAMca divasano karelo hoya to te sarva bhego levo. te levAno vidhi A pramANe che-jhINuM kapaDuM nIce pAtharIne te upara mAtra kaMbala rAkhI tenA upara sAthavAne vikheravo pachI ucA mukhe pAtra baMdhana karIne, eka bAju jaIne je jIvavizeSa jyAM vaLagyuM hoya te upADIne ThIkarAmAM mUkavuM ema nava vAra pratilekhana karatAM jo jIva na dekhAya to te sAthavo vAparavo ane jo jIva dekhAya to pharI nava vAra pratilekhana karavuM. to paNa jIva dekhAya to pharI nava vakhata pratilekhana karavuM. e rIte zuddha thAya to vAparavo ane na thAya to paraThavavo. tema chatAM nirvAhana thato hoya to, jyAM sudhI zuddha na thAya tyAM sudhI pratilekhana karavuM ane zuddha thatAM vAparavo. kADhI nAMkhelI IyaLa vigere jIva gharaTa vigerenI pAse photarAno moTo Dhagalo hoya tyAM mUkavA, tevo Dhagalo na hoya to, ThIkarAmAM thoDo sAthavo nAkhI bAdhA na thAya tema mUkavA. pakavAna AzrayI kALa niyama - "sarva jAtinA pakavAna varSARtu (comAsA)mAM banAvyAthI paMdara divasa sudhI, zItaRtu (ziyALA)mAM eka mahino ane uSNakALa (unALA)mAM vIsa divasa sudhI kalpe evo vyavahAra che." A gAthA kayA graMthanI che evo nizcaya na thavAthI keTalAka AcArya to ema kahe che ke - jyAM sudhI varNa, gaMdha, rasa, sparza badalAya nahIM tyAM sudhI kalpanIya che. bAkI divasano kAMI paNa niyama nathI. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 93 dUdha, dahIM, chAzano vinAzakALa jo kAcA (ukALyA vagaranA) gorasa (dUdha, dahIM, chAza)mAM maga, aDada, coLA, vaTANA, vAla, vigere dvidala paDe to tatkALa temAM trasa jIvanI utpatti thAya che ane dahIM to be divasa uparAMtanuM thayuM ke temAM trasa jIvanI utpatti thAya che. A gAthAmAM dudiNuvari' (be divasa uparAMta)ne badale 'tiviSNuvari' (traNa divasa uparAMta) evo pATha viMcata che. paNa te ThIka nathI tema jaNAya che; kAraNa ke 'ththairditayAtItamiti' evuM zrImad hemacandrAcAryanuM vacana che. dvidaLa kone kahevuM? je dhAnyane pIlavAthI tala na nIkaLe ane sarakhA be phADacAM thaI jAya tene dvidaLa kahe che. be phADacAM thatAM hoya paNa jemAMthI cIkaNo rasa (tela) nIkaLe te dvidaLa na kahevAya. abhakSya kone kahevAM ? vAsI anna, dvidaLa, narama purI vigere, ekalA pANIthI rAMdhelo bhAta vigere bIjAM sarva jAtinAM kohelAM anna, jemAM phuga vaLI gaI hoya tevAM odana pAnnAdi, bAvIsa abhakSya, batrIsa anaMtakAya-e sarvanuM svarUpa amArI karelI vaMdittA sUtranI vRttithI jANavuM. kAya, vivekavaMta prANIe jema abhakSya varjavAM, temaja ghaNA jIvathI vyApelAM bahubIjavALAM veMgaNa, mATI, TIMbalaM, jAMbu, lIlAM pIlu, pAkA karamadA, bilIphala, guMdA, pIcu, mahuDAM, AMbA vigerenA mahora, zekelA oLA, moTAM bora, kAcA koThIMbaDAM, khasakhasa, tala, sacitta luNa paNa varjana karavAM; temaja lAla vigere hovAthI jenA upara barAbara teja nathI evA pAkAM golAM, pAkAM kaMkoDAM, phaNasa phaLa, vaLI je dezamAM je je viruddha kahevAtAM hoya, kaDavAM tuMbaDAM, kohalAM, vigere paNa te dezamAM varjavAM te dezamAM na varSe to phogaTa jainadharmanI niMdA thAya; ane anaMtakAya to pArake ghera gaMdhAI acitta thayA hoya to paNa niHcUkatAnA prasaMganI athavA khAnArA lokonI vRddhi thavAnA bhayathI na ja grahaNa karavAM. jainadharmanI niMdA na thavA devA mATe rAMdheluM suraNa, Adu, veMgaNa vigere jo ke acitta thayAM hoya ane potAne paccakkhANa na hoya to paNa varjhana ja karavAM ane vaLI mULo to paMcAMgathI tajavA yogya che, suMTha, haLadara to nAma ane svAdanA badalAvAthI sukAyA pachI kalpe che. ukALelA pANInI rIti unuM pANI traNa vAra ukALA na Ave tyAM sudhI to mizra gaNAya che eTalA mATe piMDaniryuktimAM kahela che ke H jyAM sudhI traNa vAra ukALA AvyA na hoya tyAM sudhInuM UnuM pANI paNa mizra gaNAya che. (tyAra pachI acitta gaNAya). jyAM ghaNA mANasonI Ava-jAva thayA karatI hoya evI bhUmi upara paDeluM varasAdanuM pANI jyAM sudhI tyAMnI jamInanI sAthe na pariName, tyAM sudhI te pANI mizra gaNAya. tyArapachI acitta thaI jAya che ane araNya bhUmi (vagaDAnI jamIna) upara varasAdanuM jaLa paDatAM mAtra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrAvidhi prakaraNa mizra che, pachI paDatuM varSAnuM pANI sacitta banI jAya che. cokhAnA dhovaNamAM Adeza-trikane mUkIne taMdulodaka jyAM sudhI DahoLuM hoya tyAM sudhI mizra gaNAya che, paNa jyAre nirmaLa thAya tyAthI acitta gaNAya che. (Adeza-trika batAve che) koI AcArya ema kahe che ke, cokhAnuM dhovaNa eka vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM nAMkhatAM je chAMTA UDe che, te bIjA vAsaNane lAge te chAMTA jyAM sudhI na sukAya tyAM sudhI cokhAnuM dhovaNa mizra gaNavuM. bIjA koIka AcArya ema kahe che ke te dhovaNa eka vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM UMcethI nAMkhatAM parapoTA vaLe che te jyAM sudhI na phuTI jAya tyAM sudhI mizra gaNavuM. trIjA koI AcArya ema kahe che ke, jyAM sudhI te cokhA caDe nahIM tyAM sudhI cokhAnuM dhovaNa mizra gaNAya che. e traNe Adeza pramANa gaNAya ema nathI jaNAtA; kemake koI vAsaNa koruM hoya to tene sukAtAM vadhAre vAra lAge nahi, temaja koIka vAsaNa pavanamAM ke agni pAse rAkheluM hoya to tatkALa sukAI jAya ane bIjAM vAsaNa paNa tema na hoya to ghaNIvAre sukAI zake; mATe e pramANe asiddha gaNAya che. ghaNA ucethI dhovaNa vAsaNamAM nAMkhe to parapoTA ghaNA thAya, nIcethI nAkhe to thoDA vakhatamAM phuTI jAya ke ghaNA vakhate phuTe tethI e hetu paNa siddha thaI zakato nathI. temaja cUlAmAM agni prabaLa hoya to thoDIvAramAM cokhA caDe ne maMda hoya to ghaNIvAre cokhA caDe, tethI e hetu paNa asiddha che, kemake e traNa hetumAM kALano niyama nathI rahI zakato; mATe e traNe asiddha samajavA. kharo hetu to e ja che ke - jyAM sudhI cokhAnuM dhovaNa ati nirmaLa na thAya tyAM sudhI mizra gaNavuM ne tyArabAda tene acitta gaNavuM, ghaNA AcAryono e ja mata hovAthI e ja vyavahArazuddha che. dhUmADAthI dhUmra varNa thayelAM ane sUryanA kiraNothI garama thayelAM nevAMnA saMparkathI acitta thayelA nevAnA pANIne grahaNa karavAmAM kaMI virAdhanA thatI nathI. keTalAka AcArya ema kahe che ke - upara lakheluM pANI potAnA pAtramAM azucipaNuM che mATe potAnA pAtramAM levAno niSedha che; eTalA mATe gRhasthanI kuMDI vigere bhojanamAM levuM. vaLI varasAda varasato hoya te vakhate mizra gaNavAthI te pANI levuM nahIM, paraMtu varasAda rahI gayA pachI paNa aMtarmuhUrta kALa vItyA pachI grahaNa karavA yogya che. je pANI kevaLa prAsuka thayeluM che(acitta thayeluM che) paNa comAsAmAM traNa prahara uparAMta pharIne sacitta thaI jAya che. eTalA mATe te traNa praharanI aMdara paNa te acitta jaLamAM kSAra vigere nAkhavuM ke jethI pANI paNa nirmaLa thaI rahe che. cokhAnuM dhovaNa paheluM, bIja, trIjuM; tatkALanuM hoya to acitta thAya che, paraMtu cothuM, pAMcamuM vigere dhovaNa ghaNA kALanuM hovA chatAMya sacitta rahe che. acitta jaLa kayAM sudhI rahe tenuM kALamAna. "traNa ukALe ukALeluM pANI ane prAsuka jaLa sAdhujanane kahyuM che, paNa uSNakALa ghaNo lUkho hovAthI unALAnA divasomAM pAMca prahara uparAMta kALa thatAM te jaLa pAchuM sacitta thaI jAya che paNa kadApi rogAdikanA kAraNathI pAMca prahara uparAMta paNa sAdhune rAkhavuM paDe to rakhAya ane zItakALa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 95 snigdha hovAthI ziyALAmAM cAra prahara ane comAsAmAM te traNa prahara uparAMta kALa thatAM sacitta thAya che, mATe upara lakhelA kALa uparAMta koIne acitta jaLa rAkhavAnI IcchA hoya to temAM khArapadArtha nAkhI rAkhavuM ke jethI te sacitta thaI zake nahIM." - koIpaNa bAhyazastra lAgyA vinA svabhAvathI ja acitta jaLa che ema jo kevaLI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI, ke zrutajJAnI potAnA jANapaNAthI jANatA hoya to paNa te avyavasthA-prasaMganA (maryAdA TUTavAnA) bhayathI vAparatA nathI, tema bIjA koIne paNa vAparavAnI AjJA ApatA nathI. vaLI saMbhaLAya che ke, bhagavAna vartamAna svAmIe "A draha svabhAvathI acitta jaLathI bharela che ane vaLI sevALa ke matsya, kacchapAdika trasa jIvathI paNa rahita che." ema kevaLajJAnathI jANavA chatAM paNa potAnA keTalAka ziSyo tRSA pIDita thayelA prANasaMzayamAM hatA, to paNa te vAparavAnI AjJA na ApI. emaja koIka vakhate ziSyo bhUkhanI pIDAthI pIDita thayA hatA te vakhate acitta (talanAM gADAM) najIka chatAM paNa anavasthAdoSarakSA baMdobasta rAkhavA) mATe temaja zrutajJAnanuM prAmANikapaNuM batAvavA mATe te tala vAparavAnI AjJA na ApI. jemake, pUrvadhara vinA sAmAnya zrutajJAnI bAhyazastranA sparza vinA pANI pramukha acitta thayuM che che ema jANI zakatA nathI. eTalA ja mATe bAhyazAstranA prayogathI varNa, gaMdha, rasa, sparza pariNAmAMtara pAmyA pachI pANI pramukha acitta thayA pachI ja vAparavAM. vaLI koraDu maga, haraDenA ThaLiyA vagere jo ke nirjIva che to paNa tenI yoni naSTa thaI nathI. tene rAkhavA mATe ke niHzukatA pariNAma nivAravA mATe teone dAMta vigerethI (mukhamAM ghAlI) bhAMgavAM nahIM. je mATe oghaniryuktinI paMcoteramI gAthAnI vRttimAM koI prazna karela che ke, mahArAja ! acitta vanaspatinI yatanA karavAnuM zA mATe kaho cho ? tyAre AcArya uttara Apyo ke, e paNa acitta vanaspati che to paNa keTalIka vanaspationI yoni avinaSTa hoya che. kemake gaLo, koraDu maga Adine avinaSTa yoni kahyA mATe (gaLI sukelI hoya to paNa te upara pANI siMcIe to pAchI lIlI thaI zake che) yoni rakSA nimitte acitta vanaspatinI yatanA pALavI paNa phaLavatI che. - ema sacitta-acittanuM svarUpa samajIne pachI saptama vrata grahaNa karavAnA vakhate badhAnAM judAM judAM nAma daI sacittAdi je je vastu bhogavavA yogya hoya teno nizcaya karIne, pachI jema AnaMda-kAmadevAdika zrAvakoe grahaNa karyuM. tema saptama vrata aMgIkAra karavuM. kadApi tema karavAnuM banI zake nahIM; to paNa sAmAnyathI dararoja eka be cAra sacitta, daza bAra pramukha dravya, eka be cAra vigaya pramukhano niyama karavo. ema dararoja sacittAdikano abhigraha rAkhatAM judA judA divase dararoja pheravavAthI sarva sacittanA tyAganuM paNa phaLa maLI zake che. ekadama sarva sacittano tyAga thaI zakato nathI, paNa thoDA thoDA adalabadala tyAga karavAthI mAvajIva sarva sacittanA tyAganuM phaLa pAmI zakAya che. phUla-phaLanA rasane mAMsa-madirAdinA svAdane tathA strIsevananI kriyAne jANatA chatAM je vairAgI thayA evA duSkarakArakane vaMdana karuM chuM. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrAddhavidhi prakaraNa - sacitta vastuomAM paNa nAgaravelanAM pAna dusyAjya che; bIjAM badhAM sacittane acitta karyA hoya to paNa teno svAda pAmI zakIe chIe. vaLI kerIno svAda paNa sukAyA pachIe pAmI zakIe chIe, paraMtu nAgaravelanAM pAna to niraMtara pANImAM lAgelAM ja rahevAthI nIla-phUla, kaMthuvAdikanI virAdhanA ghaNI ja thAya che, mATe pApathI bhaya rAkhanArA prANIe rAtrie pAna sarvathA khAvAM nahIM. kadApi koIne vAparavAnI jarUra hoya to teNe AgaLathI divase zuddha karyA sivAya vAparavAM nahIM. vaLI pAna to kAmadevane utpanna thavA mATe eka aMgarUpa hovAthI ane teonAM pratyeka patramAM asaMkhya jIvanI virAdhanA hovAthI brahmacArIone to kharekhara tyajavA yogya che. je mATe AgamamAM paNa ema lakheluM che ke : "je ema kahevuM che ke, paryAptAnI nizrAye (sAthe ja) aparyAptA upaje che, te paNa jyAM eka paryApto upaje tyAM asaMkhyAtA aparyApta thAya che." jyAre bAdara ekendriyamAM ema kaheluM che. temaja sUkSma ekendriyamAM jyAM tenI nizrAe eka aparyApyo hoya tyAM te nizrAmAM saMkhyAtaparyApta hoya che, ema AcArAMgasUtranI vRttimAM kaheluM che. ema eka patrAdikathI asaMkhya jIvanI virAdhanA thAya che; eTaluM ja nahIM paNa te pAnane Azraye rahelA jaLamAM nIla-phUlano saMbhava hovAthI anaMta jIvano vighAta paNa thaI zake che. kemake, jaLa lavaNAdika asaMkhya jIvAtmaka ja che; temAM jo sevALa pramukha hoya to anaMta jIvAtmaka paNa samajavAM. je mATe siddhAMtomAM kaheluM che ke : eka pANInA biMdumAM tIrthakare jeTalA jIva kahyA che te jIvo jo sarasava pramANa zarIra dhAraNa kare to AkhA jaMbUdvIpamAM samAI zake nahIM. lIlA AmaLA pramANa pRthvIkAyanA khaMDamAM jeTalA jIva hoya che te kadApi pArevA jevaDAM zarIra kare to AkhA jaMbUdvIpamAM samAI zake nahIM. * pRthvIkAya ane apakAyamAM evA sUkSma jIva rahelA che mATe pAna khAvAthI asaMkhyAtA jIvonI virAdhanA thAya che mATe vivekI puruSe pAna sarvathA tyAga karavA yogya che. sarva sacittano tyAga karavA upara aMbaDa parivrAjaka (tApasa)nA sAtaso. ziSyonuM daSTAMta. aMbaDa nAmanA parivrAjakane sAtaso ziSyo hatA. temaNe zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karatAM evo niyama lIdho hato ke-acitta ane koIe Apela hoya evAM annapANI vAparavAM, paNa sacitta ane koIe ApyuM na hoya evuM anna-jaLa levuM nahIM. teo eka vakhata gaMgAnadInA kinAre thaI unALAnA divasamAM cAlatA koIka gAma jatA hatA, te vakhate badhAonI pAse pANI khUTI gayuM, tethI pANInI ghaNI AkarI tRSAthI pIDAyA. paNa nadI kinAre taDakAthI tapelAM pANI acitta thayelAM hatAM. chatAM koInA ApyA sivAya temaNe upara jaNAvyA pramANe vAparavAno niyama hato tethI te kema vAparI zakAya? arthAtu na vAparatAM te tamAma sAtaso parivrAjakoe tyAM ja aNasaNa karyA. e pramANe adatta ke sacitta koIe vAparyuM nahIM. chevaTe tyAM ja te badhA kALa karI brahmadevaloka (pAMcame devaloke) IndranA sAmAnikapaNe utpanna thayA. ema je prANI sarva sacittano tyAga kare che te mahAtmA mahA-sukhane pAme che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza cauda niyama dhAravAnI vigata jeNe cauda niyama pahelAM aMgIkAra karyA hoya teNe dararoja saMkSepa karavA joIe ane jeNe cauda niya lIdhelA na hoya teNe paNa dhArIne dararoja saMkSepa karavA, tenI rIti nIce mujaba che. 1. sacittaH mukhya vRttie suzrAvake sacittano sarvathA tyAga karavo joIe. tema na banI zake to sAmAnyathI eka be traNa pramukha sacitta vAparavAnI chUTa rAkhIne bAkInA sarva sacittano dararoja tyAga kare. kemake, zAstramAM lakheluM ja che ke, "pramANavaMta nirjIva pApa rahita AhAra karavAthI potAnA AtmAno uddhAra karavAmAM tatpara evA suzrAvako hoya che." 2. dravya- sacitta (mAMsa) khAvAnI IcchAthI mAchalAM (taMdulIo Adi) sAtamI narakamAM jAya che eTale sacitta (mAMsa) AhAra manathI paNa IcchanIya nathI. sacitta vigaya (mAMsa) choDIne je kAMI mukhamAM nakhAya te sarvadravyamAM gaNAya che. jemake, khIcaDI, roTalI, roTalo, nIviyAtAno lADu, lApasI, pApaDI, curamu, karaMbo, purI, kSIra, dUdhapAka, emAM ghaNA padArtha maLavAthI paNa jenuM eka nAma gaNAtuM hoya te ekadravya gaNAya che. jemake, roTalo, roTalI, poLI, mAMDA, khAkharo, ghugharI, DhokaLAM, thulI, bAMTa, kaNaka, ATo, eka jAtinA dhAnyanAM hoya chatAM paNa judA judA svAda ane nAma hovAthI judAM judAM dravya gaNAya che. vaLI phalA, phalIkA, evA nAma eka che paNa svAdanI bhinnatAthI ke pariNAmAMtara thavAthI judAM judAM dravya gaNAya che. ema dravya gaNavAnI rIti niyama lenAranA abhiprAya tathA saMpradAyanA prasaMgathI bhinna bhinna hoya che te guru-paraMparAthI jANI levI. dhAtunI saLI tathA hAthanI AMgalI dravyamAM gaNAtAM nathI. (e dravyamAMthI eka be cAra je vAparavA hoya tenI chUTa rAkhI bIjA badhAno tyAga karavo.) 3. vigaIH (vigata) vigaIo khAvA yogya cha prakAranI che. 1. dUdha, 2. dahIM, 3. ghI, 4. tela, 5. goLa, 6. kaDhA vigaya. (e cha prakAranI vigaImAMthI je je vigaI vAparavI hoya te chUTI rAkhI bIjIno dararoja tyAga karavo.) 4. uvANaha (upAnaha) - pagamAM paheravAnA joDA tathA kapaDAnAM mojAM, kASThanI pAvaDI to ghaNA jIvanI virAdhanA thavAnA bhayathI zrAvakane paheravI ja yogya nathI. 5. taMbola (tAMbUla) pAna, sopArI, kherasAra ke kAtho vigere svAdima vastuono niyama karavo. 6. vattha (vastra) : pAMce aMge paheravAnA veSa-vastranuM parimANa karavuM, uparAMtano tyAga karavo. emAM rAtre potAU ke dhotI ane rAtrinA paheravAnAM vastrAdi gaNAtAM nathI. 7. kusuma - aneka jAtinAM phUla suMghavAno, mALA paheravAno, ke mastaka upara ghAlavAno, ke zadhyAmAM rAkhavAno niyama karavo. phUlano potAnA sukha-bhogane mATe-niyama thAya che, paNa deva-pUjAmAM vAparavAno niyama karAto nathI. 8. vAharAH ratha, azva, poThIyo, pAlakhI vigere upara besIne javA-AvavAno niyama karavo. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 9. sayaNa (zayyA) : khATalA, palaMga, khurazI, koca, bAMkaDA vigere upara besavAno niyama rAkhavo. 10. vilevaNa (vilepana) : potAnA zarIrane zobhAvavA mATe caMdana, javA, cuo, kastUrI vigereno niyama karavo. niyama kIdhA uparAMta paNa devapUjAmAM tilaka, hasta kaMkaNa, dhUpa vigere ka2e che. 11. baMbha (brahmacarya) : divase ke rAtre strI-sevanano tyAga. 12. disi (dizAparimANa) : amuka amuka dizAe ATalA koza athavA yojanathI AgaLa na javAno niyama karavo. 98 13. rahANa (snAna) : tela coLIne nhAvuM te keTalIvAra snAna karavuM tenI maryAdA bAMdhavI. 14. bhAta - rAMdhela dhAnya ane sukhaDI vigere traNa athavA cAra zera AdinuM parimANa karavuM. - ahIMyAM sacitta ke acitta vastuo khAvAnI judAM judAM nAma daI chUTa rAkhIne jema banI zake ema yathAzakti niyama rAkhavo. upalakSaNathI bIjAM paNa phaLa, zAka vigereno yathAzakti niyama karavo. paccakkhANa karavAnI rIti evI rIte niyama dhAryA pachI paccakkhANa karavAM. te navakArazI, porasI vigere kAla-paccakkhANa jo sUryodaya pahelAM uccaryuM hoya to zuddha thAya; nahIM to nahIM. bAkInAM paccakkhANa sUryodaya pachI paNa karAya che. navakArasahI jo sUryanA udaya pahelA uccarelI je je paccakkhANano jeTalo jeTalo kALa che tenI aMdara karAya che. namukkArasI uccAra karyA vagara sUryanA udaya pachI kALa paccakkhANa zuddha thatuM nathI. jo sUryanA udaya pahelAM namukkArasahI vinA porasI Adi paccakkhANa karyAM hoya to te paccakkhANanI pUrti upara bIjuM kALa paccakkhANa zuddha thatuM nathI ane tenI aMdara to zuddha thAya che. evI rIte vRddha-vyavahAra che. navakArasahI paccakkhANanuM pramANa tenA AgAra thoDA hovAthI muhUrta mAtra (be ghaDI)nuM che ane be ghaDI kALa vityA pachI paNa jo navakAra gaNyA vinA bhojana kare che to tenA paccakkhANano bhaMga thAya che kema ke "hAe sUre namukkArasahiaM" ema pAThamAM navakAra gaNavAnuM aMgIkAra kareluM che. pramAdano tyAga karavAvALAe kSaNamAtra paNa paccakkhANa vinA nahIM ja rahevuM. navakArazI pramukha kALa paccakkhANa pUruM thAya te vakhate ja graMthisahitAdi paccakkhANa karavAM. graMthisahita paccakkhANa bahu vAra auSadha khAnAra tathA bALa-glAnAdika (mAMdA vigere)thI paNa sukhe banI zake evuM che. vaLI niraMtara a-pramAdapaNAnuM nimitta hovAthI mahAlAbhakAraka che. jemake, nitya mAMsAdikamAM Asakta evA vaNakare mAtra eka vAra graMthisahita paccakkhANa karyuM hatuM. tethI te kapardika nAmano yakSa thayo. kaheluM che ke : "je prANI nitya apramAdI gaNAtA graMthisahita paccakkhANa pAravA mATe graMthi bAMdhe che te prANIe svarga ane mokSanuM sukha potAnI gAMThe bAMdhyuM che. je prANIo acUka navakAra gaNI gaMThisahita paccakkhANa pALe che (pAre che) teone dhanya che; kemake teo gaMThisahita paccakkhANane pALatA potAnA karmanI gAMThane paNa choDe che. jo muktinagara javAnA udyamane vAMchatA ho to graMthisahita paccakkhANa karo, kemake, jainasiddhAMtanA jANa puruSo graMthisahita paccakkhANanuM aNasaNanA jeTaluM puNya pAmavAnuM batAve che." Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza rAtre cAra prakAranA AhArano tyAga karanAra eka Asane besI bhojana sAthe ja tAMbula ke mukhavAsa vAparI vidhipUrvaka mukhazuddhi kIdhA pachI je graMthisahita paccakkhANa pALavA graMthi bAMdhe che, temAM da22oja eka vAra bhojana karanArane dara mAse ogaNatrIsa ane bevAra bhojana karanArane aThAvIsa cauvihArA upavAsanuM phaLa maLe evo vRddhavAda che. (bhojana sAthe tAMbUla, pANI vigere vAparatAM da22oja kharekhara be ghaDI vAra lAge che. tethI eka vAra bhojana karanArane dareka mAse ogaNatrIsa upavAsanuM phaLa maLe che, ane bevAra bhojana karanArane dararoja cAra ghaDI vAra jamatAM lAgavAthI dareka mAse aThAvIza upavAsano lAbha thAya, ema vRddha puruSo gaNAve che.) je mATe paumacariya'mAM kahela che ke : - 99 "je prANI svabhAvathI niraMtara be vAra ja bhojana kare che, tene dara mAse aThayAvIsa upavAsanuM phaLa maLe che. je prANI da22oja eka muhUrta (be ghaDIvAra) mAtra cAra prakAranA AhArano tyAga kare che tene dara mAse eka upavAsanuM phaLa maLe che. anya devonA bhakta je tapa dvArA dasa hajAra varSanI AyuHsthiti prApta kare che, teTalA ja tapathI jinavarano bhakta; palyopamakoTI pramANa Ayu:sthiti devalokamAM prApta kare che. ame da22oja eka, be ke traNa muhUrtanI vRddhi karavAthI eka upavAsa, be upavAsa ane traNa upavAsanuM phaLa batAvyuM che." evI rIte yathAzakti je tapa kare tene tevuM phaLa batAvyuM che. e yuktipUrvaka graMthisahita paccakkhANanuM phaLa upara pramANe samajavuM. je je paccakkhANa karelAM hoya te te vAraMvAra yAda karavAM. temaja je je paccakkhANa hoya teno vakhata pUro thavAthI A amuka paccakkhANa pUruM thayuM ema vicAravuM. vaLI bhojana vakhate paNa yAda karavuM. jo bhojana vakhate paccakkhANane yAda na kare to kadApi paccakkhANano bhaMga thaI jAya che. azana, pAna, khAdima, svAdimanuM svarUpa 1. azana-anna, pakvAnna mAMDA, sAthuo vigere ja khAvAthI kSudhA (bhUkha) zame te azana kahevAya. 2. pAna-chAza, madirA, pANI te pANI ke pAna kahevAya. 3. khAdima (khAdya) - sarva jAtinAM phaLa, mevA, sukhaDI, selaDI, poMkha vagere khAdima gaNAya che. 4. svAdima (svAdya) - suTha, haraDe, pIpara, marI, jIrU, ajamo, jAyaphaLa, jAvaMtrI, kaselo, kAtho, kherasAra, jeThImadha, taja, tamAlapatra, elacI, lavaMga, kuTha, vAvaDaMga, bIDalavaNa, ajamoda, kuliMjana (pAnanI jaDa), pIpaLImULa, cakaNabAbA, kacaro, motha, kAMTAseLIo, kapUra, saMcaLa, haraDAM, behaDAM kuMbhaTha (kumaTIyA), bAvaLa, dhava (dhAvaDI), khera, khIjaDo, puSkaramULa, javAso, bAvacI, tuLasI, kapUra, sopArI vigere vRkSonI chAla ane patra e bhASya tathA pravacanasArodvArAdikanA abhiprAyathI svAdima gaNAya che ane kalpavyavahAranI vRttinA abhiprAyathI khAdima gaNAya che. keTalAka AcArya ema ja kahe che ke ke "ajamo e khAdima ja che. sarva jAtinA svAdima, elathI ke kapUrathI vAsita karela pANI duvihAranA paccakkhANamAM kalpe (vAparI zakAya). vesaNa, varIyALI, zovA (suA) AmalagaMThI, AMbAgoTI, koThApatra, lIMbupatra, vagere khAdima hovAthI paNa duvihAramAM kalpe nahIM. tivihAramAM to phakata pANI ja kalpe che. paNa Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrAddhavidhi prakaraNa phukArela pANI, jhAmela pANI tathA kapUra, elacI, kAtho, erasAra, sellaka, vALo, pADaLa vagerethI vAsela pANI nItarela (svaccha thayela) gALeluM hoya to kahyuM, paNa gALela na hoya to na kalpe. yadyapi zAstromAM madha, goLa, sAkara, khAMDa, patAsAM svAdimapaNe gaNAvelAM che ane drAkSanuM pANI, sAkaranuM pANI ane chAza pAnakamAM (pANImAM) gaNAvela che; paNa duvihAra pramukhamAM na kalpe evo vyavahAra che. nAgapurIyagacchanA bhASyamAM kahela che ke : . drAkSanuM pANI te pANI (pAna) ane goLa vigerene svAdima ema siddhAMtamAM kahela che to paNa tRpti karanAra hovAthI vAparavAnI AjJA ApI nathI. - strI-saMbhoga karavAthI covihAra bhAMgato nathI, paNa bALaka pramukhanA hoThanA carvaNathI covihAra bhAMge che. duvihAravALAne kahyuM che. kemake paccakakhANa je che te lomaAhAra (zarIranI tvacA zarIramAM AhAranuM praveza thavuM)thI nathI, paNa phakata kavaLa AhAra (koLIyA karI mukhamAM AhAra praveza karAvAya che te)nuM ja paccakhANa karAya che. jo ema na hoya to upavAsa; AMbila ekAsaNamAM paNa zarIra upara telamardana karavAthI ke gAMTha-gumaDAM upara ATAnI poTIsa pramukha bAMdhavAthI paNa paccakakhANa bhaMga thavAno prasaMga Avaze, paNa tevo to vyavahAra nathI. vaLI lomaAhArano to niraMtara saMbhava thayA ja kare che, tyAre paccakakhANa karavAnA abhAvano prasaMga Avaze. aNAhArI cIjonAM nAma lIMbaDAnuM paMcAMga (mULa, patra, phUla, phaLa ane chAla) pezAba, gaLo, kaDu, kariyAtuM, ativiSa, kuDo, cIDa, caMdana, rAkha, haLadara, rohiNI (eka jAtanI vanaspati che) upaloTa, ghoDAvaja, triphaLA, bAvaLIAnI chAla (koIka AcArya kahe che), dhamAso, nAvya (koIka davA che), AsaMgha, rIMgaNI (ubhI beThI), eLIyo, gugaLa, haraDedaLa, vaNa (kapAsanuM jhADa), boraDI, ketherI, keraDAmULa, jADa, boDathoDI, AchI, majITha, boLa, bIo (kASTha), kuMAra, citro, kaMdarUka, vigere ke jeno svAda mukhane game nahIM evo hoya te aNahAra jANavAM, te cauvihAramAM paNa rogAdika kAraNe vAparavAM kalpa che. kalpasUtranI vRttinA cothA khaMDamAM kahela che ke - | sarvathA ekalo je bhUkhane zamAve tene AhAra kahe che, te azana, pAna, khAdima ane svAdima ema cAra prakArano che. tathA te AhAramAM lUNa vigere je naMkhAya te paNa AhAra kahevAya che. kUra (bhAta) sarva prakAre sudhA zamAve che, chAza-madirAdika te pAna (pANI), khAdima te mAMsAdika, svAdima te madha, e cAra prakArano AhAra samajavo. vaLI sudhA zamAvavA asamartha AhAramAM maLela ke nahIM maLela hoya evAM je lUNa, hIMga, jIruM vigere sarva hoya te AhAra samajavAM. pANImAM kapUrAdika, kerI vigere phaLamAM, sutta Adi ane suMThamAM + goLa nAMkhela hoya te kAMI sudhA zamAvI zakatAM nathI paNa AhArane upakAra karanAra hovAthI AhAramAM gaNAvela che. * 1. tivihAra paNa oSTha carvaNathI bhAMge che. + goLano vikAra DhIlo goLa, ukALelo zeraDIno rasa, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza athavA bhUkhathI pIDAyelo jIva je kAMI kAdava sarakhI cIja peTamAM nAMkhe te sarva AhAra jANavo. auSadha vigerenI bhajanA che. auSadhAdika koI AhArarUpa che ane koIka aNAhArarUpa che. 101 auSadhAdikamAM keTalAka sAkara pramukha hoya che te AhAra gaNAya che ane sarpa karaDelAne mATI Adika auSadha apAya che te aNAhAra che. athavA je padArtha kSudhAvaMtane potAnI marajIthI khAtAM svAda Ape che te sarve AhAra gaNAya che ane kSudhAvaMtane je khAtAM potAnA manane apriya lAge che te aNAhAra kahevAya che. mUtra, lIMbaDAnI chAla ane mULa te paMcamULano kADho (ghaNo kaDavo hoya che te), phaLa te AmaLAM, haraDe, baheDAdika e sarva aNAhAra gaNavAM, ema cUrNImAM kahela che. nizIthacUrNamAM evI rIte lakhela che ke, "mULa, chAla, phaLa ane patra e sarva lIMbaDAnA aNAhAra samajavAM." paccakkhANanA pAMca sthAna (bheda) paccakkhANamAM pAMca sthAna (bheda) kahelA che. temAM pahelA sthAnamAM navakArazI, porasI vigere kALa paccakkhANa prAyaH covihAra karavAM. bIjA sthAnamAM vigaInuM, AMbilanuM, nIvinuM paccakkhANa karavuM, temAM jene vigaIno tyAga na karavo hoya teNe paNa vigaInuM paccakkhANa levuM; kemake paccakkhANa karanArane prAye mahAvigaI (dArU, mAMsa, mAkhaNa, madha)no tyAga ja hoya che, tethI vigaInuM paccakkhANa sarvane levA yogya ja che. trIjA sthAnamAM ekAsaNuM, bIyAsaNuM (besaNuM); duvihAra, tivihAra, covihAranuM paccakkhANa karavuM. cothA sthAnamAM pANassa (pANInA AgAro (pATha) levA)nuM paccakkhANa karavuM. pAMcamA sthAnamAM pahelAM grahaNa karelA sacittAdika cauda niyama sAMja-savAre saMkSepa karavArUpa dezAvagAsikanuM paccakkhANa levuM. upavAsa, AMbila, nIvi pratye tivihAra-covihAra thAya che, paNa apavAdathI te nIvi pramukha porasI pramukhanAM paccakkhANa duvihArAM paNa thAya che. kaheluM che ke : sAdhune rAtrie covihAra hoya ane navakArazI covihAra hoya. bhavacarima, upavAsa ane AyaMbila tivihAra ane covihAra banne hoya che. bAkInAM paccakkhANo duvihAra, tivihAra ane covihAra hoya che. nIvi ane AyaMbila Adino kalpyAkalpya vibhAga, siddhAntanA anusAre potapotAnI sAmAcArIvaDe jANavo. temaja paccakkhANabhASyathI anAbhoga (ajANatAM mukhamAM paDela), sahasArenaM (akasmAt mukhamAM paDela) evA pAThano Azaya samajavo. ema jo na kare to paccakkhANanI nirmaLatA na thAya. ema paDillAmiya e padanuM prAsaMgika vyAkhyAna karyuM. have 'sU puDsa' e padanuM vyAkhyAna batAve che. jinapUjA karavA mATe dravyazuddhi sUci eTale maLotsarga (laghunIti-vaDInIti) karavAM, dAtaNa karavuM, jIbhanI ula utAravI, kogaLA karavA, sarva snAna-dezasnAnAdike karI pavitra thavuM, A anuvAdavAkaya che. kAraNa ke-mala-mUtra vigere Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 102 prakAra loka-prasiddha hovAthI zAstra te ka2vA mATe upadeza karatuM nathI, je vastu lokasaMjJAthI prApta thatI nathI, te ja vastuno upadeza karavo emAM ja zAstranuM sAphalya che. malina puruSe nhAvu, bhUkhyAe khAvuM emAM zAstra upadezanI AvazkayatA nathI. lokasaMjJAthI aprApta evA Iha-paraloka hitakArI dharmamArgane upadezavAthI ja tenI saphaLatA che. e mujaba anya sthaLoe paNa jANavu. zAstrakArane sAvadya AraMbhamAM e vAcika anumodanA karavI yogya nathI. kaheluM che ke : pApavarjita vacananuM adhikuM ochuM aMtara samajI zake nahIM, eTale A bolavAthI mane pApa lAgaze ke nahIM lAge evuM samajI zake nahIM tene bolavuM paNa yogya nathI. to pachI upadeza Apavo kema yogya hoya ? malotsargano tyAga maunadhArI thaIne nidUrSaNa yogya sthAnake vidhipUrvaka karavo ucita che. kaheluM che ke : laghunIti, vaDInIti, maithuna, snAna, bhojana. saMdhyAdikanI kriyA, pUjA ane jApa, eTalAM mauna thaIne karavAM. vivekavilAsamAM paNa kahyuM che ke : laghunIti-vaDInIti karavAnI dizA vastra paherI maunapaNe divase ane banne saMdhyA vakhate (savAre-sAMje) jo maLamUtra ka2vA hoya to uttara dizA sanmukha karavAM ane rAtre karavAM hoya to dakSiNa dizA sAme karavAM. prabhAtanI saMdhyAnuM lakSaNa * sarva nakSatra teja rahita banI jAya ane jyAM sudhI sUryano ardha udaya na thAya tyAM sudhI prabhAtanI saMdhyAno kALa gaNAya che. sAyaMkALanI saMdhyAnuM lakSaNa je vakhate ardha sUrya asta thayo hoya ane AkAzataLamAM jyAM sudhI be traNa nakSatro dekhAtAM na hoya tyAM sudhI sAyaMkALa (saMdhyA) gaNAya che. maLamUtra karavAnAM sthAna rAkhano ke chANano Dhagalo paDayo hoya temAM, gAyane besavA-bAMdhavAnA ThekANAmAM, rAphaDA upara, ghaNAM mANase jyAM maLamUtra kIdhA hoya temAM, AMbA, gulAba pramukhanA thaDamAM, agnimAM, sUrya sAme, mArga vacce, pANInA sthAnamAM, smazAna Adi bhayaMkara sthAnamAM, nadIne kAMThe, nadImAM, strI tathA potAnA pUjyanA dekhatAM. eTalAM ThekANAM mUkIne maLamUtra karavAM; paraMtu AkarI pIDA thaI hoya to eTalA ThekANe paNa maLamUtra karavAM. odhaniryukti vagere AgamamAM paNa sAdhu AzrayIne ema kaheluM che ke : - Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 103 sAdhu mahArAja AzrayI jyAM bIjA koI AvI na caDe, tema bIjo koI dekhI na zake evA sthAnake jyAM besatAM niMdA na thAya ke koI sAthe laDAI na thAya evA sthAnake; sarakhI bhUmimAM eTale paDI na javAya evA sthAnake; ghAsa pramukhe DhAMkelI bhUmi varjita sthAne kemake evI bhUmimAM besatAM ghAsa vigeremAM kadApi vIMchI, sarpa, kIDA, pramukha hoya to vyAghAtano saMbhava thAya; ane kIDI vigere hoya to marI jAya. thoDA kALanI karelI bhUmikAmAM, vistarNa bhUmimAM, jaghanyathI paNa eka hAthanI jamInamAM; jaghanyathI paNa cAra aMgula jamIna agni tApAdikathI acitta thaI hoya evA sthAnamAM atizaya Asanna (pAsa) nahIM (dravyathI dhavaLa ghara, ArAmAdikane najIka nahIM ane bhAvathI AkarI pIDA thaI hoya to tevA sthAna pAse paNa vosirAve); bila varjita sthAnake; bIja, lIlotarI, trasa jIva rahita sthAnake; evAM sthAnake maLamUtra vosirAve (tyAga kare.) dizI, pavana, grAma, sUrya, chAyA pramukhanA sanmukha varjIne tema ja traNa vAra pramArjIne traNa vAra anAdi narasurAdo evo pATha kahIne zarIranI zuddhi thavA mATe vosirAve ane zuddhi kare. uttara ane pUrva dizA pUjya che mATe tenA sanmukha maLamUtrano tyAga na karavo. dakSiNa dizA sAme besatAM bhUta-pizAcAdikano bhaya thAya che. pavana sanmukha besatAM nAsikAmAM pavana AvavAthI arza thAya che. sUrya tathA gAmanA sanmukha besavAthI tenI nindA thAya che. jene kRmi nIkaLatAM hoya te chAyAmAM mala tyAga kare paNa jo taDakAmAM besavuM ja paDe to, be ghaDI paryata chAyA karI tyAM ubho rahe. mUtra rokavAthI cakSu jAya, mala rokavAthI jIvitavyathI rahita thAya, ulaTI Adine rokavAthI koDha thAya ane e traNene rokavAthI glAnatva (maMdavADa)nI prApti thAya che. maLa, mUtra, ghUMka, baLakho, saLekhamAdi jyAM nAkhavAM hoya tyAM pahelAMthI junAga6 namsa pAro ema kahIne vosirAvavo, ane vosirAvyA pachI tatkALa vosire vosire ema traNavAra ciMtavavuM. vaLI saLekhamAdine to tatkALa dhULa, rAkha, vigerethI yatanApUrvaka DhAMkavAM. saMmUrchAimanI utpatti jo ema dhULa vigerethI DhAMke nahIM ne khullAM paDyAM rahe to temAM asaMkhya saMmUrchAima (mAtA-pitAnA saMyoga vinA upajanArA nava prANavALA manuSyo jIva utpanna thAya ane teno nAza thavAno doSa lAge che. mATe pannavaNAstranA prathama padamAM kahevuM che ke - "he bhagavan! saMmUrchAima manuSya kayAM upaje? (uttara) he gautama ! manuSyakSetramAM pistAlIsa lAkha yojanamAM, aDhI dvIpamAM je dvIpa-samudro che temAM AvelA paMdara karmabhUmi (jyAM asi, maNi, kRSi, karma karI loko AjIvikA kare che)mAM, chappana aMtaradvIpa ja manuSya (yugalIyA), garbhaja manuSyanA maLamAM, pezAbamAM, melamAM, baLakhAmAM, nAsikAmAM, vamana-(okelA)mAM, pittamAM, vIryamAM, vIrya ane Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrAddhavidhi prakaraNa rudhira bhegAM maLelAM hoya temAM, bahAra kADhI nAkhela vIryanA pudagalamAM, nirjIva kalevaramAM, strIpuruSanA saMyogamAM, nagaranI jALamAM, sarva apavitra sthAnamAM, saMmUrchAima manuSya utpanna thAya che. paNa te kevA utpanna thAya? teno uttara) eka aMgulanA asaMkhya bhAga mAtra zarIranI avagAhanA (dakhAva)vALA, asaMzI (mana vagaranA), mithyAtvI, ajJAnI, sarva paryAptithI aparyAptA ane aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavI kALa karanArA evA saMmUrchAima jIva upaje che, mATe baLakhA, saLekhama upara dhULa ke rAkha nAMkhIne tene jarUra DhAMkavA." dAtaNa aMge mArgadarzana dAtaNa vigere karavuM hoya to nirdoSa sthAnamAM jANItA vRkSanA prAsuka ane komala daMtakAthI athavA dAMtanI daDhatA karanAra tarjanI AMgaLIthI karavuM. dAMta AdinA mala upara dhULa nAkhavI. vyavahArazAstramAM A pramANe kaheluM che ke : "dAMta daDha karavA mATe dAMtanI pIThikA (peDhIyA-peDhAM) prathama tarjanI aMgulIthI ghasavI pachI AdarapUrvaka (jarUra) dAtaNa karavuM." dAtaNa karatAM zubhasUcaka agamacetI. dAtaNa karatI vakhate je pANInA kogaLA karavAmAM Ave che temAM pahelo kogaLo karatAM temAMthI jo eka biMdu gaLAmAM UtarI jAya to te divase turata uttama bhojana pAme. dAtaNanuM pramANa ane te karavAnanI rIti vAMkuM nahIM, vacce gAMTha vinAnuM jeno kUco sAro thaI zake evuM, jenI aNI pAtaLI hoya, daza AgaLa lAMbu potAnI TacalI AMgaLInA agrabhAga jeTaluM jADuM, jANItA jhADanuM, sArI jamInamAM utpanna thayelA dAtaNathI TacalI ane devapUjAnI aMgulInI vacce rAkhIne pahelAM upalI jamaNI dADha ane pachIthI upalI DAbI dADhane ghasIne pachI banne nIcenI dADhane ghasavI. uttara ke pUrva dizA sAme sthira Asane dAtaNa karavAmAM ja citta sthApIne dAMtane kAMI pIDA na thAya tema mauna rahI dAtaNa karavuM. durgandhavALuM, poluM, sukuM, mIThuM, khATuM ane mAruM dAtaNa upayogamAM levuM nahIM. dAtaNa na karavA viSe. vyatipAtamAM, ravivAre, saMkrAMtine dine, grahaNa dine, ane paDavo, pAMcama, AThama, navamI, punama, amAvAsyA e cha tithioe dAtaNa na karavuM. vagara dAtaNe mukhazuddhi karavAnI rIti dAtaNa na hoya to mukhazuddhi karavAno vidhi evo che ke- bAra kogaLA pANInA karavA ane jIbhanI Ula to jarUra dararoja utAravI, jIbha uparathI Ula utAravAnI dAtaNanI cIra, jIbhane dhIre dhIre ghasIne, te cIra, potAnI sanmukha pavitra jagyAe pheMkavI. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 105 dAtaNanI cIrI pheMkavAthI jaNAtI agamacetI jo dAtaNanI cIra potAnI sAme paDe to sarva dizAomAM sukha-zAMti pAme. vaLI dAtaNanI cIra UbhI rahe to sukha mATe thAya, ethI virUddha hoya to duHkhadAyI samajavuM. kSaNavAra ubhI rahIne pachI jo dAtaNanI cI2 paDI jAya to zAstra jANanAre ema kahevuM ke Aje jarU2 miSTaAhAra maLaze. dAtaNa karavAnA niSedha viSe khAMsI, zvAsa, ajIrNa, zoka, tRSA, moDhuM AvavuM, mastaka, netra, hRdaya, karNa eTalA rogavALAoe dAtaNa karavuM nahIM. vALa samAravA viSe mAthAnA vALa nitya sthira thaIne koInI pAse sApha karAvavA, paNa pote eka sAthe be hAthavaDe vALa samAravA nahIM. darpaNa jovAthI agamacetI tilaka ka2vAne ke maMgaLa mATe da22oja darpaNa jovuM, paNa darpaNamAM je divase potAnA mastaka vinAnuM potAnuM ghaDa dekhAya te divasathI paMdara divase potAnuM mRtyuM jANavuM. je divase upavAsa, AyaMbila ane ekAsaNAdikanuM paccakkhANa karela hoya te divase moDhuM, dAtaNa * mukhazuddhi kIdhA vinA paNa zuddha ja samajavuM; kemake, tapa e ja mahAphaLakArI che laukikamAM paNa e ja vyavahA2 che ke, "upavAsAdika tapamAM dAtaNa kIdhA vinA paNa devapUjA karavI." upavAsAdikamAM dAtaNano niSedha laukikazAstromAM paNa kahela che. viSNubhakticaMdrodayamAM kaheluM che ke : paDave, amAvAsyA, cha, madhyAhna, navamI ane saMkrAMtine divase dAtaNa karavuM nahIM. upavAsamAM ke zrAddhamAM dAtaNa na karavuM, kemake dAMtane dAtaNano saMyoga sAta kuLane haNe che. brahmacarya, ahiMsA, satya, mAMsatyAga, e cAra vAnAM koIpaNa vratamAM jarUra pALavAM. vAraMvAra pANI pIvAthI, tAMbUla khAvAthI, divase suvAthI ane maithuna sevavAthI upavAsanuM phaLa haNAya che. snAna karavuM hoya to paNa jyAM kIDInuM da2, nIlaphUla, sevAla, kuMthuMA jIva vigere ghaNA thatA na hoya, jyAM viSamabhUmi na hoya, jyAM jamInamAM polANa na hoya evI jamIna u52, uparathI uDIne AvI paDatA jIvonI yatanApUrvaka gaLaNAthI gALelA parimita pANIthI snAna karavuM. zrAvakadinakRtyamAM kahela che ke : trasAdika jIvarahita pavitra bhUmi upara acitta ke sacitta ane gALelA pramANavaMta pANIthI vidhipUrvaka snAna kare. vyavahAramAM kaheluM che ke : nagna thaIne, rogI hoya tyAre, paradezathI AvIne, badhAM vastra sahita, bhojana kIdhA pachI, AbhUSaNa paherIne ane bhAI vagere sagAM-vahAMlAne maMgaLa mATe vaLAvI AvIne tarata snAna na karavuM. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrAddhavidhi prakaraNa ajANyA pANIthI jemAM praveza karavo muzkela hoya evA pANImAM pesIne, malina lokoe malina karelA pANImAM ane sevALa ke jhADanA gucchathI DhaMkAyelA pANImAM pesIne snAna karavuM e yogya nathI. zItaLa jaLathI snAna karIne tarata uSNa bhojana, temaja uSNa jaLathI snAna karIne tarata zItaLa ana khAvuM nahIM. ane snAna karIne tela mAlIsa karavuM nahIM. snAna karatAM jaNAtI agamacetIo snAna karIne UThayA pachI tarata ja potAnA zarIranI kAMti badalAI jAya, mAMhomAMhe dAMta ghasAvA lAge ane zarIramAMthI mRtakanA jevI gaMdha chUTe to te puruSa trIje divase maraNa pAme. snAna karI rahyA tarata ja jo hRdaya ane be paga ekadama sukAI jAya to chaThe divase maraNa pAme emAM saMdeha nathI. snAna karavAno jarUrI samaya maithuna sevyA pachI, ulaTI karyA pachI, smazAnanA dhUmrano sparza thayA pachI, naThAruM svapna dIThA pachI ane kSaurakarma (hajAmata karAvyA) pachI zuddha nirmaLa pavitra jaLathI jarUra snAna karavuM. hajAmata na karAvavA viSe tailAdi mardana kIdhA pachI, snAna kIdhA pachI, bhajana kIdhA pachI, vastrAbhUSaNa paheryA pachI, prayANa karavAne divase, raNamAM javA vakhate, vidyA yaMtra-maMtrAdikano prAraMbha karavA vakhate, rAtre, saMdhyAkALe, parvane divase ane navame divase je divase hajAmata karAvI hoya te divasathI navame divase) hajAmata karAvavI nahIM. uttama puruSe dADhI ane muMchanA vALa tathA nakha eka pakSamAM eka ja vAra levarAvavA (utarAvavA); ane potAnA dAMtavaDe ke hAthavaDe potAnA nakha cAvavA ke uccheda karavA nahIM. nAna viSe snAna e zarIrane pavitratAnuM ane sukhanuM, temaja paraMparAe bhAvazuddhinuM kAraNa che. bIjA aSTaka prakaraNamAM kaheluM che ke : pANIthI kevaLa zarIranI cAmaDInI ja thoDA samaya pUratI zuddhi thAya che ane tenA snAnathI ekAMte zuddhi ja thAya che evuM paNa nathI; kAraNa ke tevA prakAranA rogIone jarApaNa zuddhi hotI nathI. zarIramAM rahelA anya kAna, nAka AdimAM rahelA melane dUra na karatuM hovAthI, athavA to pANImAM rahelA apakAya sivAyanA bIjA jIvone upadrava karanAra na hovAthI jalasnAna dravyasnAna (bAhyasnAna) kahevAya che. je gRhastha upara lakhelI vidhivaDe deva-gurunI pUjA karavA mATe ja dravyasnAna kare che tene te paNa zobhanIya che. dravyasnAna zobhanIya che, teno hetu batAve che : dravyasnAna e bhAvazuddhinuM nimitta che e anubhava siddha che. apakAyanI virAdhanAno doSa hovA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 107 chatAM, samyaktvazuddhi Adi guNo prApta thatA hovAthI zubha che. pUjA karavAmAM apaMkAyAdino vadha thAya che eTalA ja mATe pUjA na karavI. evI zaMkA rAkhanArAone uttara AMpatAM guru kahe che ke, "pUjA e samakitanI zuddhi karanArI che, mATe "pUjA" e bhAvanayathI doSa rahita ja samajavI." upara lakhyA pramANe devapUjA mATe gRhasthane dravyasnAna karavAnI AjJA che, tethI "dravyasnAna pApane mATe che." evuM bolavAvALA lokono mata asatya che. tIrtha upara snAna karyuM hoya to phakata dehanI kAMIka zuddhi thAya che, paraMtu AtmAnI to eka aMzamAtra paNa zuddhi thatI nathI. je mATe skaMdapurANanA kAzIkhaMDamAM chaThThI adhyAyamAM kaheluM che ke : hajAro bhAra mATIthI, pANInA bharelA seMkaDo ghaDAthI, ke sekaDo tIrthanA snAna karavAthI paNa durAcArI puruSo zuddha thatA nathI. jaLajaMtuo(macchAdika) jaLamAM ja utpanna thAya che ane temAM ja pAchA maraNa pAme che, paNa teono, manano mela dUra thayo na hovAthI svargamAM jatA nathI. gaMgAnA snAna vinA paNa zama, dama, saMtoSAdikathI mana nirmaLa thAya che, satya bolavAthI zuddha thAya che, brahmacaryAdikathI zarIra zuddha thAya che. rAgAdikathI mana malina thAya che, asatya bolavAthI mukha malina thAya che ane jIvahiMsAdikathI kAyA malina thAya che, to tethI gaMgA paNa dUra ja rahe che. gaMgA paNa ema ja kahe che ke - parastrIthI, paradravyathI ane paradrohathI dUra rahenArA puruSo mArI pAse AvIne mane pAvana karaze. gaMgA kone zuddha kare che tenuM udAharaNa koIka kuLaputra gaMgA pramukha tIrtha karavA javA lAgyo tyAre tenI mAtAe tene kahyuM ke - he putra! A mAruM tuMba (tuMbaDuM) tuM sAthe laI jA ane jyAM jyAM tuM snAna kare, tyAM tyAM tene paNa navarAvaje. kuLaputre mAtAnuM kahevuM mAnya karI, je je tIrthe gayo, te te tIrthe tuMbaDAne navarAvyuM. chevaTa gaMgA pramukha tIrthanI yAtrA karI, potAne ghera Avyo ane mAtAnuM tuMba tene pAchuM samarpaNa karyuM. tyAre teNIe te ja tuMbaDAnuM zAka karIne putrane ja pIrasyuM. mukhamAM nAMkhatAM te tarata ja bolyo, are ! ATaluM badhuM kaDavuM zAka kayAMthI kADhayuM? mAtAekahyuM ke - zuM hajI enI kaDavAza gaI nahIM ? te A tuMbaDAne kharekhara snAna karAvyuM ja nahIM hoya. putra bolyo ke nahIM, nahIM, meM to ene badhA tIrtha upara mArI jema ja navarAvyuM hatuM. mAtA bolI ke-jo eTalA badhA tIrtha upara ene snAna karAvavA chatAM enI kaDavAza gaI nahIM, tyAre to kharekhara tAruM pApa paNa kevI rIte gayuM? pApa to kharekhara dharmakriyA ane japa-tapa vaDe ja jAya che. jo ema na hoya to A tuMbaDAnuM kaDavApaNuM kema gayuM nahIM ? tyAre te paNa pratibodha pAmyo ane japa-tapa karavA zraddhAvaMta thayo. snAna karavAmAM asaMkhya jIvamaya jaLanI ane zevALa pramukha jo hoya to anaMta jaMtunI virAdhanA ane aNagaLa jaLamAM rahelA porA pramukha trasa-jIvanI virAdhanAno saMbhava hovAthI snAna karAvamAM doSa prakhyAta ja che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrAddhavidhi prakaraNa jaLa e jIvamaya ja che e viSe uttaramImAMsAmAM kahyuM che ke : karoLIAnA mukhamAM je taMtu che, te taMtumAM paDelA pANI maLenA eka biMdumAM jeTalA jIvo che, te jIvonI sUkSma bhramaranA pramANe kalpanA karI hoya to traNe jagatamAM paNa samAI zake nahIM. bhAvanAnanuM svarUpa dhyAnarUpI jaLe karIne jIvane sadAya je zuddhinuM kAraNa thAya ane jeno Azraya laIne karmarUpa mela dhovAya tene bhAvasnAna kahe che. je koIka prANIne snAna karavAthI paNa jo gumaDuM, cAThuM, ghAva vigeremAMthI parU ke rasI jharatAM baMdha na thavAne lIdhe dravyazuddhi na thAya to te puruSe aMgapUjA mATenA potAnA phUla-caMdanAdika bIjA koIne ApIne tenI pAse bhagavAnanI pUjA karAvavI, ane pote dUrathI agrapUjA (dhUpa, akSata, phaLa caDAvIne) tathA bhAvapUjA karavI. kemake, zarIra apavitra hoya tyAre pUjA kare to lAbhane bale AzAtanAno saMbhava thAya che, mATe aMgapUjA karavAno niSedha che. kahyuM che ke : AzAtanA thavAno bhaya na rAkhatAM apavitra aMge (zarIranA koIpaNa bhAgamAMthI parU ke rasI vigere vahetuM hoya to) devapUjA kare, athavA jamIna upara paDI gayelAM phUlathI pUjA kare, to te bhavAMtaramAM caMDALanI gatine pAme. azuddhipUrvaka pUjA karavAnuM phaLa kAmarUpa nagaramAM koIka caMDALane ghera eka putra utpanna thayo, teno janma thatAM ja, tenA pUrvabhavanA vairI vyaMtara devatAe tyAMthI haraNa karIne tene vanamAM mUkyo. e vakhate kAmarUpa paTTaNano rAjA, vanamAM pharavA nIkaLelo hato. teNe te bALakane vanamAM paDelo dekhI pote aputrIo hovAthI, tene potAnA darabAramAM lAvIne, puNyasAra evuM nAma ApI, pALIpoSIne yauvanAvasthA sudhI pahoMcADayo. chevaTe tene rAjya ApI, rAjAe dIkSA lIdhI ane saMjama pALatAM vicarIne, keTaleka kALe te kevaLajJAna pAmI, pAchA kAmarUpa paTTaNe AvyA. tyAre puNyasAra rAjA temaja nagaraloko temane vaMdana karavA AvyA. A avasare puNyasArane janma ApanArI, je tenI caMDALaNI mAtA hatI, te paNa tyAM AvI. sarva sabhA samakSa rAjAne joyo ke, tarata ja teNInAM stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI ane dharatI para paDavA lAgI. A joI rAjAnA manamAM ghaNuM Azcarya lAgavAthI, kevaLI mahArAjane pUchavA lAgyo ke - he mahArAja ! mane dekhIne A caMDALaNInA stanamAMthI dUdhanI dhArA kema chUTI? kevaLIe kahyuM he - rAjan ! e tArI mAtA che, tuM to mane vanamAMthI maLyo hato. te ekadA jinezvaranI pUjA karatAM puSpa jamIna upara paDeluM hatuM te caDAvavA lAyaka nathI ema jANavAM chatAM paNa emAM zuM thayuM? ema avajJA karIne prabhune te caDAvyuM hatuM, tethI tuM caMDAla thayo che. kaheluM che ke :- ayogya phaLa, phUla ke naivedya bhagavAnane caDAve to te prAyaH paralokamAM nIca kuLamAM utpanna thavAnuM karma bAMdhe che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza tArA pUrvabhavanI je mAtA hatI teNIe eka divasa strIdharma (rajasvaLA)mAM AvelI chatA paNa devapUjA karI; te karmathI maraNa pAmyA pachI caMDALaNI thaI che. AvAM vacana sAMbhaLIne rAjAe vairAgya pAmI dIkSA grahaNa karI. apavitratAmAM ane jamIna pa2 paDelA puSpathI pUjA karavAne lIdhe nIcagotra bAMdhyuM te upara mAtaMganI kathA kahI. 109 uparanA dRSTAMtamAM batAvyA mujaba nIcagotra baMdhAya che, mATe paDI gayela puSpa sugaMdhIyukta hoya to paNa prabhune caDAvavuM nahIM. jarA mAtra paNa apavitratA hoya, to prabhupUjA karavI nahIM. khAsa karIne strIdharmamAM AvelI strIe moTI AzAtanAono doSa hovAthI pUjA karavI nahIM. pUjA karatI vakhate kevA vastra joIe ? pUrvokta rIte snAna karyA pachI, pavitra, sukomaLa, sugaMdhI, rezamI ke sutarAu vastra rUmAla pramukhathI aMgaluMhaNa karI, bIjAM zuddha vastra paheratAM bhInuM vastra yuktipUrvaka utArI bhInA pagathI malina jamInane nahIM pharasatA pavitra sthAnake AvIne uttara dizA sAme ubhA rahIne manohara, navAM, phATelAM nahIM, sAMdhelAM nahIM, temaja pahoLAM ane sapheda be vastra paheravAM. zAstramAM kaheluM che ke - yathAyogya nirmaLa jaLathI zarIrane zuddha karIne pachI nirmaLa dhUpathI dhUpelA ane dhoelAM be vastra pahere. laukikamAM paNa kaheluM che ke - he rAjan ! devapUjAnA kAryamAM sAdheluM, baLeluM, phATeluM ke pArakuM vastra paheravuM nahIM. eka vAra paNa pahereluM, je paherIne vaDInIti, laghunIti ke maithuna kIdhuM hoya tevuM vastra na paheravuM. eka ja vastra paherIne bhojana karavuM nahIM, temaja devanI pUjA paNa karavI nahIM. strIoe paNa kaMcukI(kAMcaLI) paheryA vinA pUjA na karavI. evI rIte puruSane be ane strIne traNa vastra paheryA vinA pUjA karavI kalpe nahIM. devapUjA pramukhamAM dhoelAM vastra mukhya vRttie ativiziSTa (sArAM) kSIrodakAdika jevAM dhoLAM ja vAparavAM. udayana rAjAnI rANI prabhAvatI AdinAM sapheda ane dhoLAM ja vastra nizItha AdimAM kahelAM che. "seavaniasaLo" sapheda vastra paherIne (pUjA karavI) ema zrAvakadinakRtyamAM paNa kaheluM che. kSIrodaka vastra paheravAnI zakti na hoya to suMdara rezamI dhotIyAM vAparavA. pUjASoDazakamAM paNa "sitazumavastreLa" "sapheda zubha vastro" ema lakhyuM che. tenI (pUjASoDazakanI) vRttimAM kahyuM che ke, sitavastre zumavastreLa H zumamitta sitAvanyavatti paTTayu mAvittapIta vivarSAM parivRdghate sapheda ane zubha vastro vAparavAM, zubha ahiMyA kone gaNavAM ? to ke-sapheda karatAM judAM paNa paToLAM vigere kalpe. rAtAM pILAM vigere varNavALAM paNa grahaNa karAya che. prAptADie uttarAkhaMga repha evA AgamanA pramANathI uttarAsaMga akhaMDa eka ja karavuM paNa be khaMDa joDIne kareluM na joIe. rezamI vastra bhojanAdi karavA chatAM paNa haMmezAM pavitra ja che e lokokti jinapUjAmAM apramANika che. rezamI vastro paNa bIjAM vastronI mAphaka, bhojana, malamUtra, azucisparza-varjana AdithI sAcavavAM, devapUjAmAM vA52vAnAM vastra vAraMvAra dhovAM, pavAM vigerethI sApha rAkhavAM. thoDI vAra ja vAparavAM. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrAddhavidhi prakaraNa parasevo, saLekhama, thuMka, baLakho e vastrathI na luchavA, temaja vaLI hAtha, paga, nAka, mastaka paNa nahIM ja luMchavA, temaja potAnA sAMsArika kAmanAM vastranI sAthe ke pArakAM bALa, vRddha, strI pramukhanAM vastranI sAthe na mUkavAM, tathA prAye pArakAM vastra paheravAM ja nahIM. jo vAraMvAra ema yuktithI na sAcave to apavitra thavAnA doSano saMbhava thAya che. kumArapALa mahArAjAnAM pUjAnAM vastro ane sALavIo. saMbhaLAya che ke, kumArapAla rAjAnAM pUjA mATenAM vastro bApaDa maMtrInA nAnA bhAI cAhaDe vAparyA tyAre rAjAe kahyuM ke navuM vastra mane Apa, tyAre teNe kahyuM ke, mahArAja, evuM sApha navu rezamI vastra to ahIMyAM maLatuM ja nathI. paNa savAlAkha dravyanA mUlathI navAM vastra baMberA nagarImAM bane che, paraMtu tyAMno rAjA te eka divasa paherIne pachI ja ahIMyAM mokalAve che. AvAM vacana sAMbhaLIne kumArapALa rAjAe baMberA nagarInA adhipatine savAlAkha dravya ApavAnuM jaNAvI taddana navuM paheryA vagaranuM vastra mokalavAne kahevarAvyuM. teNe te ApavAnI nA pADI. tethI kumArapALa rAjA tenA para kopAyamAna thayo. jethI teNe cAhaDane bolAvI kahyuM ke, ApaNuM moTuM sainya laIne tuM baMberA nagare jaI jaya karIne tyAMnAM paToLA ane paToLAMnA kArIgarone ahIMyAM laI Ava. tuM dAna ApavAmAM udAra che te kharuM, paNa vizeSa kharaca na karato. te vacana aMgIkAra karIne tyAMthI moTuM sainya laI trIje pramANe cAhaDa baMberA jaI pahoMcyo. baMberAnA svAmIe tenI pAse lAkha dravya mAMgyuM paraMtu kumArapALe nA pADelI hovAthI teNe ApyuM nahIM. chevaTe rAjAnA bhaMDAranA dravyano vyaya karIne (jeNe jema mAMgyuM tene tema ApIne) caudase UMTaDIo upara caDelA be be zastradhArI subhaTone sAthe laI akasmAtuM rAtrine samaye baMberA nagarane vIMTIne saMgrAma karavA dhAryuM. paNa te rAtre tyAMnA lokomAM sAtaso kanyAonAM lagna hatAM te sAMbhaLIne teone vighna thAya nahIM mATe rAtre vilaMba karI savAranA pahoramAM potAnA sainika baLathI teNe tyAMnA killAnA cUrecUrA karI nAMkhIne aMdara pesI tyAMnA adhipatino-darabArano gaDha tAbe karyo. pachI potAnA rAjA kumArapALa nI ANa manAvIne tyAMnA khajAnAmAMthI sAta karoDa sonA mahora ane agIyArase ghoDA tathA tyAMnA sAtaso sALavIone sAthe laI te moTA mahotsava sahita pATaNa nagare AvI kumArapALa rAjAne namyo. kumArapALa bolyo ke, 'tArI najara moTI te moTI ja rahI, kemake te to mArA karatAM paNa ghaNo kharI kIdho, eTalo kharaca to huM pote gayo hota to paNa thAta nahIM.' AvAM vacana sAMbhaLIne cAhaDa bolyo ke, mahArAja ! je kharaca thayuM te tamArI ja moTAI che. meM je kharca karyuM che, te tamArA ja baLathI kIdhuM che, kemake, moTA svAmInA kAma paNa moTA kharcathI ja thAya che. je kharca thAya te moTAnI ja moTAI che. meM je kharca karyuM te mArA sAthe moTA svAmI che tyAre ja thayuM ne? AvAM vacana sAMbhaLIne rAjA ghaNo ja khuzI thayo ane rAjyaparaTTa' evuM birUda ApI moTo mAnasALI karyo. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 111 pUjAmAM dravyazuddhi pote ja sArA sthAnathI athavA jenA guNa jANato hoya evA sArA mANasa pAsethI pAtra, DhAMkaNuM, lAvanAra mANasa ane mArga e badhAnI pavitratAnI yatanA rAkhI vidhipUrvaka pANI, phUla Adi vastu lAvavI. phulo vigere ApanArane sAruM mUlya ApI khuza karavo. sAro mukhakoza bAMdhI pavitra bhUmi joI, jIvAdirahita sAruM kezara-kapUra vigere vastuthI mizra kareluM caMdana ghasavuM, vaNelA ane uMcA AkhA cokhA, zodhelo dhUpa ane dIpa, sarasa naivedya tathA manohara phalo ItyAdi sAmagrI ekaThI karavI. e rItie dravyazuddhi kahI che. pUjA mATe bhAvazuddhi koI upara rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha, IrSA, Aloka-paralokanI sukhanI IcchA, yaza ane kIrtinI vAMchA, kautuka, vyAkUlatA, vigere TALIne cittanI ekAgratA rAkhIne je pUjA karavI te bhAvazuddhi kahevAya che. kahyuM che ke - mananI zuddhi, vacananI zuddhi, kAyAnI zuddhi, vastranI zuddhi, bhUminI zuddhi, pUjAnA upakaraNanI zuddhi, sthiti zuddhi ema bhagavaMtanI pUjAnA avasare sAta prakAranI zuddhi karavI. ema dravyathI ane bhAvathI zuddhi karIne pavitrapaNe derAsaramAM praveza kare. A vidhi gRhacaitya mATe paNa samajavI. derAsaramAM praveza vidhi derAsaranI jamaNI dizAnI zAkhAne AzrayIne (jamaNA paDakhAthI) puruSe derAsaramAM praveza karavo, ane DAbI bAjunI zAkhAne AzrayIne strIo derAsaramAM praveza karavo. paNa derAsaranA daravAjA AgaLa nA pahelA pagathIyA upara strI athavA puruSe jamaNo ja paga mUkIne upara caDhavuM. pUrvadizA ke uttaradizA sAme besIne caMdranADI vahetAM sugaMdhavALA mIThA padArthothI devanI pUjA kare. samuccayathI kevI yuktipUrvaka devanI pUjA karavI te vidhi batAve che - traNa nisahiM ciMtavavI, traNa pradakSiNA pharavI, trikaraNa (mana, vacana, kAyA) zuddhi karavI e vidhithI zuddha pavitra pATalA pramukhapara padmAsanAdika sukhe besI zakAya evA Asane besIne caMdananA vAsaNamAMthI bIjA vAsaNa (vATakI) vigeremAM ke hAthanI hatheLImAM caMdana laIne kapALamAM tilaka karI hAthamAM kaMkaNa ke nADAchaDI bAMdhIne hAthanI hatheLI vaLI caMdananA rasathI vilepanavALI karI dhUpathI dhUpI pachI bhagavaMtanI (A pustakamAM AgaLa kahevAze) te vidhipUrvaka pUjAtrika (aMgapUjA, agrapUjA, bhAvapUjA) karIne pahelAM karyuM hoya ke na karyuM hoya paNa prabhusAkSIe paccakakhANa kare. (mULa graMtha gAthA dahI) vihiNA jiNaM jiNagehe gaMtuM accei uciyciNtro| uccarai paccakkhANaM daDhapaMcAcAragurupAse ||6|| Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 vidhinA jinaM jinagRhe gatvA'rcati ucitacintArataH uccarati pratyAkhyAnaM daDhapaMcAcAraH gurupArzve ||6|| zrAddhavidhi prakaraNa vidhipUrvaka jinezvara bhagavaMtanA maMdire jaI vidhipUrvaka ucita ciMtavanA karIne (derAsaranI dekharekha karI) vidhipUrvaka jinanI pUjA kare. pachI paMcAcAramAM draDha thayelo zrAvaka gurU pAse paccakkhANa kare. ema sAmAnya artha batAvI vizeSa artha batAve che. samRddhivAnane jinamaMdira javAno vidhi maMdira janAra jo rAjA pramukha maharSika hoya to sarva RddhithI, sarva aizvaryathI, sarva yuktithI, sarva baLathI, sarva parAkramathI, jainazAsanano mahimA vadhAravA mATe moTI RddhipUrvaka maMdire jAya. jema dazArNabhadra rAjA zrI vItarAgane vaMdana karavA gayo hato tevI rIte jAya. dazArNabhadra rAjAnI kathA na dazArNa nAmanA dezamAM dazArNa nagarane vize dazArNa nAme rAjA hato. tene pAMcaso rANIo hatI. eka vakhate sevake AvI khabara ApyA ke, 'prAtaHkALe mahAvIra 52mAtmA ApaNA udyAnamAM padhAravAnA che.' rAjA harSita thayo ane teNe saMkalpa karyo ke, koIe bhagavaMtane vAMghA na hoya tethI RddhithI huM kAle vaMdana karUM.' A rIte moTA ahaMkArathI potAnI sarvaRddhithI bhagavaMtane vAMdavA nIkaLyo. teNe potAnI strIone suMdara AbhUSaNothI sonA cAMdI ane hAthIdAMtanI pAMcaso pAlakhIomAM besADI ane nagaranA zeThazAhukArone sAthe lIdhA. aDhAra hajAra hAthI, covIsalAkha ghoDA, ekavIsa hajA2 2tha, ekANuM karoDa pAyadaLa lazkara, eka hajAra sukhapALa, soLa hajara dhvajAo sahitanA ADaMbarapUrvaka samavasaraNa samIpe Avyo. ane hAthI uparathI utarI abhigama sAcavavApUrvaka mahAvIra paramAtmAne vaMdana karyuM." A prasaMga saudharmendre avadhijJAnathI jANyo ane dazArNabhadranuM abhimAna dUra karavA teNe potAnI divyaRddhi vikurtI. teNe pAMcasobAra sUMDhavALA-mastakavALA cosaThahajAra hAthI viSurvyA. dareka mastake ATha ATha daMtazULa, pratyeka daMtuzULe ATha ATha vAvo, pratyeka vAve ATha ATha kamaLo, pratyeka kamaLe lAkha lAkha pAMkhaDIo ane pratyeka pAMkhaDIye batrIsa baddha nATako vikaryAM. dareka kamaLanI madhyakarNikAnA bhAga upara eka eka IndraprasAda karyo ane tenI aMdara ATha ATha paTTarANIo sAthe Indra pote beTho hoya tema vikaryuM ane teNe paNa hasti uparathI utarI bhagavaMtane vidhipUrvaka vaMdana karyuM. dazArNabhadrarAjAne IndranI AvI samRddhi joI potAnI samRddhino garva utarI gayo. vicAradhArAmAM dazArNabhadrane vairAgya thayo. ane tene potAnI samRddhi tuccha lAgI. chevaTe jene sarva Indro ane jagatnAM sarvaprANIo praName evI kaivalya lakSmIRddhi prApta karavA bhagavaMta pAse cAritra aMgIkAra karyuM. dazArNabhadrane cAritra aMgIkAra karela dekhI saudharmendra vismaya pAmyo ane dazArNabhadrarAjarSine vaMdanA karI kahevA lAgyo ke, 'he bhagavaMta Apa mAro aparAdha kSamA karajo Apa parAkramI, tejasvI cho ?' Indra aparAdha khamAvI svarge gayo. dazArNabhadra rAjarSi ghaNA prakAranI tapazcaryA karI kevaLajJAna pAmI mokSe gayA." Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 113 zakrendra banAvelA hAthIonA mukhanI, kamaLanI, temaja kamaLanI pAMkhaDInI saMkhyA pUrvAcAryoe AvI rIte batAvI che. te eka hAthIne cAra hajArane chanuM daMtazULa, batrIsa hajAra sAtasone aDasaTha vAvo, be lAkha bAsaTha hajAra ekaso mAlIsa kamaLa, ane teTalI ja saMkhyA karNikAmAM rahelA prAsAdAvartAsakamAM thatA nATakanI che. 26 abaja, ekavIsa karoDa, cuMmAlIsa lAkha kamaLanI pAMkhaDIo jANavI. evA cosaTha hajAra airAvaNa hAthI hatA. temanAM mukha vigerenI sarva saMkhyA A mujaba che, tenA kula traNa karoDa, satAvIsa lAkha ne aDasaTha hajAra mukhanI saMkhyA samajavI ane chavIsa karoDa. ekavIsa lAkha, cumAlIza hajAra kula dAMtanI saMkhyA jANavI. kula vAvo-baso nava karoDa, Ikotera lAkha, bAvana hajAra, kula kamaLa solaso sattotera karoDa, bahoMtara lAkha, soLa hajAra, karNika nATaka ane pAMkhaDI-soLa koDAkoDI, sIttotera lAkha karoDa, bahoMtera hajAra karoDa, ekaso ATha karoDa, ane kula nATakamAM banelA rUpanI saMkhyA pAMcase koDAkoDI, chatrIsa koDAkoDI, satyAsI lAkha koDI, nava hajAra koDI, so koDI vIsa karoDa jANavI. ema AvazyakasUtranI cUrNImAM kaheluM che. vaLI ekekA prAsAdAvatasakamAM ATha ATha agramahiSInI sAthe te sarva IndranI saMkhyA sarva kamaLanA barAbara samajavI ane sarva IndrANInI saMkhyA tera hajAra, cAraso ekavIsa karoDa, sIttottera lAkha, aThayAvIsa hajAra jANavI. ane ekeka nATakamAM sarva sarakhA zRMgAranA dhAraNa karanArAM ekaso ATha devakumAra ne ekaso ATha devakumArI jANavI. - vAjiMtranI jAta tathA saMkhyA:- 1 zaMkha, 2. zaMgikA(sIMgaDI), 3. zaMkhikA, 4. peyA, 5. pariparikA, 6. paNava, 7. paTa7, 8. bhaMbhA, 9. horaMbhA, 10. bherI, 11. jhalarI, 12. duMdubhi, 13. muraja, 14. mRdaMga, 15. nAMdI mRdaMga, 16. AliMga, 17. kustumma, 18. gomukha, 19. maradala, 20. vipaMcI, 21. vallakI, rara. bhrAmarI, 23. pabhrAmarI, 24. parivAdinI, 25. babbIvizA, 26. sughoSA, 27. naMdighoSA, 28. mahatI, 29. kacchapI, 30. citravINA, 31, AmoTa, 32. jhaMjha, * 33. nakula, 34. tUNA, 35 tuMbavINA, 36. mukuMda, 37. huDukkA, 38. ciracikI, 39. karaTI, 40. DiDima, 41. kiNita, 42. kadaMba, 43. dardaka, 44. dardarikA, 4pa. kutuMbara, 46. kaLazikA, 47. taLa, 48. tALa, 49. karatAla, 50. rigIzakA, 51. makarikA, para. zizumArikA, pa3. vaMza, 54. pAlI, 55. veNu, pa. parIlI, 57. baMdhukA, e vAdika vAjiMtronI samajutI nIce mujaba jANavI. dareka vAjiMtranA vagADanArA ekaso ne ATha samajavA. 1. zaMkha e tIkSaNa svaranuM vAjiMtra che, moTo zaMkha samajavo. 2. zRMgIkA (sIMgaDI)e vAjiMtra prasiddha che. 3. zaMkhikA-nAno zaMkha - e gaMbhIra svaranuM vAjiMtra che. 4. peyA-moTI kAhalA vAjiMtra che. pa. paripatrikA-e karoLIyAnA paDanI jema bahArathI cAmaDuM maDheluM ane pAchaLathI khAlI evuM vAjiMtra, je lokomAM Dapha nAmathI oLakhAya che. 6-7 paNava tathA paTaha e banne eka ja jAtinA che, nAno te paNava ane moTo te paTa gaNAya che. pAlI jevA lAMbA bhAjana upara carmavekhita hoya che ene paDo vAjiMtra kahe che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrAddhavidhi prakaraNa 8-9-10-bhaMbhA, horaMbhA, bherI e traNa vAjiMtra eka ja sarakhA hoya che, DholanA AkAre hoya che. 11. jhallarI te carmathI veSTita vistIrNa vaMzavALI goLa AkAre hoya che. 12. duMdubhi-te Dholane AkAre sAMkaDe mukhe hoya che e devavAjiMtra che. 13. muraja te moTo mardala. 14. mRdaMga te laghu mRdaMga. 15. naMdi mardala te eka tarapha sAMkaDuM mukha ane bIjI tarapha pahoLuM mukha hoya che. ene lokomAM mRdaMga kahe che. 16. AlIMga te mATe mRdaMga samAna che. 17. kutuMba te carmavekhita thaDa nAmanuM vAjiMtra che. 19. mardala te banne tarapha sarakhuM hoya che. 20. vipaMcI te traNa taMtuvALI vINA samajavI. 21. vallakI te sAmAnya vINA. - 24. parivAdinI te sAta taMtuvALI vINA. 28. mahatIta so taMtuvALI vINA, kusumba tuMba vINA-taMburo tuMba yukta vINA 36. mukuMda te muraja vizeSa che, ke prAyaH atilIna thavAya te pramANe vagADAya che. 37. huDukkA evA nAmanuM vAjiMtra vizeSa che. 40. DiDima te avasarane jaNAvanAra paNava jevo che. 42. kaDaMbA, karaTikA, 43. dardaka, e prasiddha che. 44. nAnA dardakane dardarikA kahevAya che. 47. taLa e hAthathI vagADavAnuM eka jAtinuM tAla che. 54. vAlI e mukhathI vagADavAnuM tuNavizeSa vAjiMtra che. pa7. baMdhuka e paNa tuNane maLatuM vAjiMtra mukhathI rUMkI vagADavAnuM che. bAkInA bhedo lokathI jANI levA. vadhAre nAma gaNAvelAM chatAM paNa ogaNapacAsa vAjiMtromAM sarvano samAveza thaI jAya che. jema veNu, viNA, vAlI, paralI, baMdhukA e badhAno zaMkhamAM samAveza thAya che. zaMkha, zaMkhikA, zRMgI, kharamukhI, peyA, para5rIkA e badhA phaMkavAthI vAge che. paTaha paNa e dAMDIthI vagADavAmAM Ave che. bhaMbhA, horaMbhA e bane aphAtAM (ghAva karatAM) vAge che. bherI, jhallarI, duMdubhI tADanA karatAM vAge che. muraja, mRdaMga, nAMdI, mRdaMga e AlApa karatAM AMgaLIothI vAge che. AlIMga, kastumba, gomukhI, maIla e jorathI tADatAM AMgaLIthI vAge che. vipaMcI, vINA ane vallakI mUrcchanA karatAM vAge che. bhrAmarI pabhrAmarI, parivAdinI e traNa halAvatAM vAge che. babbIsA, sughoSA, naMdighoSA, tAranA pheravavAthI vAge che. mahatI, kacchapI, citravINA e tArane kUTatAM vAge che. AmoTa, jhaMjA, nakula, e vAjiMtra tArane maraDatAM vAge che. tuNa, tuMbavINA e sparza karatAM vAge che. mukuMda, huDukkA, ciccikI e mUrkhanA karatAM vAge che. karaTI, DiDima, kita, kaba vagADatAM vAge che. dardara, dardarI, kutuMbara, karazikA e ghaNuM tADana karatAM vAge che. taLatALa, kAMsotALa e vagADatAM vAge che. rIgisIkA, lattikA, makarikAM, zizumArikA e ghasavAthI vAge che. vaMza, veNu, vAlI, pirIlI, baMdhuka e phUMkatAM vAge che. A sarva vAjiMtra devakumAra ane devakumArIo ekI sAthe vagADe che ane gAya che. batrIsabaddha nATakanAM nAma. aSTa mAMgalika pravibhakticitra (svastikane AkAre nAcavuM, emaja zrIvaccha, naMdAvarta, sarAvasaMpuTa, bhadrAsana, kaLaza, matsa ane darpaNa, eonA AkAre nATaka karavuM. ene aSTa mAMgalika pravibhakticitra Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 115 nAmA nATaka kahe che.) 2. vAsaMtI, latA, pAlatAM pravibhakticitra. (AvavuM, javuM, pAchuM javuM, hArabaMdha thavuM, sAmasAmA hArabaMdha thavuM, svastikane AkAre banI javuM, puSpamAna, sarAvasaMpuTa, matsanuM IDuM, magaramatsanuM IDuM, jAramAra, puSpazreNi, kamaLapatra, sAgarataraMga). 3. IhA mRga, vRSabha, turaga, nara, makara, pakSI, sarpa, kinnara, rUrU, camarI, aSTApada, kuMjara, vanalatA, padmalatA, pravibhakticitra nAmA nATaka. 4. eka tarapha vakra, bIjI tarapha khaDaga, eka tarapha cakravALa, dvidhA cakravALa, cakrAddha akravALa pravibhakticitra nAmA nATaka. 5. caMdrAkAra, sUryAkAra, valayAkAra, tArAkAra, haMsAkAra, muktAkAra, hArAkAra, kanakAvaLI, ratnAvaLI, abhinayAtmaka AvalI pravibhakticitra nAmanuM nATaka. 6. caMdra UgavAnA AkArano dekhAva, sUrya UgavAnA AkArano dekhAva te caMdra sUryodaya pravibhakticitra nAmA nATaka, 7, caMdranA ane sUryanA AgamananI racanA ne gamanAgamana pravibhakti nAmanuM nATaka. 8. caMdra sUrya avataraNa pravibhakticitra nAmA nATaka. 9. caMdra ane sUryanA astanA AkAranA dekhAvarUpa pravibhakticitra nAmA nATaka. 10. caMdra, sUrya, nAga, yakSa, bhUta, rAkSasa, mahoraga, gAMdharva, maMDaLAkAra pravibhakticitra nAmA nATaka. 11. vRSabha-siMhanAM lalita, gaja-azvanAM vilasita, madonmatta hAthI-ghoDAnAM vilasita, madonmatta hAthI-ghoDAnA vilaMbita, rUpa duta vilaMbita pravibhakticitra. 12. sAgara nAgara pravibhakticitra. 13 naMdA caMpA pravibhakticitra. 14. matsAMDaka, makarAMDaka, jAramAra pravibhakticitra. 15. ka kha ga gha Da pravibhakticitra. 16. ca cha ja jha jha pravibhakticitra. 17. Ta Tha Da Dha Na, pravibhakticitra, 18. ta tha da dha na pravibhakticitra, 19. pa pha ba bha ma pravibhakticitra. 20. azoka, Amra, jaMbu, kosaMba, pallava pravibhakticitra, 21. padmalatA, nAgalatA, azokalatA, caMpakalatA, AgralatA, vanalatA, atimuktalatA, zyAmalatA pravibhakticitra, rara. dvata pravibhakticitra, 23. vilaMbita pravibhakticitra, 24. kutavilaMbita pravibhakticitra, 25. aMcita pravibhakticitra, 26. ribhita pravibhakticitra, ra7. aMcita ribhita pravibhakticitra. 28. ArabhaTa pravibhakticitra, ra9. bhazoLa pravibhakticitra, 30. ArabhaTa bhazoLa pravibhakticitra, 31. utpAta, nipAta, pavRtta, saMkucita prasArita, recaka, vaMcita, bhrAMta, saMbhrAMta pravibhakticitra, 3ra. tIrthakarAdi mahApuruSa cAritrAbhinaya nibaddha pravibhakticitra, e prakAre batrIsabaddha nATakanAM nAma jANavAM. e pramAmaNe rAyapUsaNIya sUtramAM che. RddhivaMta hoya te upara batAvelI rIti pramANe potAnA ADaMbara sahita derAsare darzana karavA jAya. sAmAnya puruSone derAsare javAno vidhi sAmAnya saMpadAvALA puruSo uddhatAIne tyajI loko hAMsI na kare evA potAnA kuLAcArane ke potAnI saMpadAne anusaratA veSa(vastra-AbhUSaNa)no ADaMbara karIne potA bhAI, mitra, putra, svajana samudAyane sAthe laI derAsara darzana kaMravA jAya. ' Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrAddhavidhi prakaraNa zrAvakanA paMcAbhigama 1. puSpa, tAMbuLa, sarasava, dUrvA, charI vigere sarva jAtinAM zastra, mukuTa, pAdukA, pagamAM paheravAnA buTa, hAthI, gADI, vigere sacitta acitta vastuo choDIne. 2. mukuTa mUkIne bAkInA bIjA sarvaAbhUSaNa pramukha acitta dravyane sAthe rAkhIne. 3. eka panAnA vastranuM uttarAyaNa karIne, 4. bhagavaMtane dekhatAM tatkALa be hAtha joDI kaMIka mastaka namAvatAM "namo jiNANa" ema bolato, 5. mananI ekAgratA karato upara jaNAvyA mujaba pAMca prakAranA abhigama sAcavato "nisAhi" e padane uccArato derAsaramAM pese. maharSioe paNa ema ja kaheluM che. rAjAnA paMcAbhigama rAjA jyAre derAsaramAM jAya tyAre rAjyanAM pAMca cihana-1 khaJAdi sarva zastra, 2. chatra. 3. vAhana, 4. mukuTa, pa. be cAmara bahAra mUke. nizIhi ahIMyAM ema samajavAnuM che ke derAsarane daravAje zrAvaka Avyo tyAre mana, vacana, kAyAthI potAnA gharanA vyApAra (ciMtavana) choDI de che ema jaNAvavA (samajavA) derAsaranA daravAjA AgaLa caDhatA ja prathama nizIhi traNa vAra kahevI evo vidhi che, paNa tene eka ja (nisAhi) gaNAya che; kemake, A prathama nitItithI gRhasthano phakata gharano ja vyApAra tyajAya che, mATe bolAya traNavAra, paNa A nisIhi eka ja gaNAya. tyArapachI mULanAyakane praNAma karIne jema vicakSaNa puruSo harakoI paNa zubha kArya karavuM hoya te ghaNuM karIne tene (jethI lAbha meLavavo hoya tene) jamaNe hAthe rAkhIne kare che, tema potAnA jamaNA aMge prabhune rAkhIne jJAna, darzana, cAritranI prApti mATe prabhune traNa pradakSiNA Ape. zAstromAM paNa kaheluM tyArapachI namonimAM bolIne ardhA avanata (jarAnIco vaLI) praNAma karIne agara paMcAMganamaskAra karIne bhaktinA samudAyathI atyaMta ullasita manavALo banI paMcAMga praNAma karIne pUjAnA upakaraNa je kesara, caMdanAdika te sarva sAthe laIne ghaNIvAra gaMbhIra madhura dhvanithI jinezvara bhagavaMtanA guNanA samudAyathI baMdhAyelA evA maMgaLa stuti-stotra bolato be hAtha joDIne pagale pagale jIvarakSAno upayoga rAkhato jinezvara bhagavaMtanA guNamAM ekAgra manavALo thaIne traNa pradakSiNA de. jo ke pradakSiNA potAnA ghara derAsaramAM bhamatI na hovAne lIdhe na banI zake athavA bIjA derAsaramAM paNa koI kAryanI utAvaLathI pradakSiNA karI na zake to buddhimAna puruSa sadAya tevA vidhi karavAnA pariNAmane to choDe ja nahIM. pradakSiNA devAnI rIta pradakSiNA detAM samavasaraNamAM rahelA cAra rUpe zrI vItarAgane dhyAvato. gabhArAmAM rahelA pAchaLa temaja jamaNA-DAbA pAsamAM traNa dize rahyA traNa biMbane vaMdana kare. eTalA ja mATe samavasaraNanA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 117 sthAnabhUta sarva derAsaranA mULa gabhArAnA bahAranA bhAgamAM traNa dizAe mULanAyakanA nAmanAM biMba ghaNuM karI sthApana karelAM hoya che, "varnavadaMta: pRSNa bhagavAnanI pITha varjavI joIe evuM je zAstravAkaya che te paNa jo bhamatImAM traNe dizAe biMba sthApana karelA hoya to te doSa cAre dizAmAMthI TaLe che. - tyArapachI derAsaranuM pramArjana, potIyA vigerenuM nAmuM lakhavuM, te vigere AgaLa kahevAze, te pramANe yathAyogya ciMtApUrvaka pUjA vigere sAmagrI taiyAra karI, derAsaranA kAmakAja tyajavArUpa bIjI "nisIhi" derAsaranA mukhya maMDapa AdimAM rahe. tyArapachI mULanAyakane traNa vAra praNAma karI pUjA kare. bhASyamAM kaheluM che ke : "tyArapachI nisAhi kahIne derAsaramAM praveza karIne mULa maMDapamAM AvI prabhu AgaLa paMcAMga namAvIne vidhipUrvaka traNa vAra praNAma kare. tyArapachI harSanA vazathI ullAsa pAmato mukhakoza bAMdhIne jinarAjanI pratimAnA AgalA divasanA caDelA nirmAlya utAre tyArapachI morapIMchIthI prabhune prArthanA kare. tyArapachI jinezvara bhagavaMtanA derAsaranI prArthanA pote kare tathA bIjA pAse karAvIne vidhipUrvaka yathAyogya aSTapaTa mukhakoza bAMdhIne jinabiMbanI pUjA kare." mukhano zvAsa-nizvAsa, durgadha tathA nAsikAnA zvAsa-nizvAsa, durgadha rokavA nimitte aSTapaTa mukhakoza bAMdhavAnI AvazyakatA che. AgalA divasanA nirmAlya je utAryA hoya te pavitra nirjIva sthAnake nakhAvavA. varSA RtumAM kuMthu pramukhanI ghaNI utpatti thAya che, tethI nirmAlya tathA snAtrajaLa judA judA ThekANe ekAnta ane pavitra jagyAe nakhAvavAno upayoga karavo ke jethI AzAtanAno saMbhava na thAya. abhiSeka ghara derAsare pUjA karavI hoya to pratimAne pavitra ucca sthAnake sthApIne bhojana pramukhamAM na vaparAtAM hoya evA pavitra vAsaNa-rakebI pramukhamAM prabhune sthApIne sanmukha Ubho rahI hAthamAM kaLaza dhArIne zubha pariNAmathI nIce lakhelI gAthA pramANe ciMtavanA karato abhiSeka kare. ' vAchattaifma sAmika sumerusihami pAyariM ! tiasAsurehi NhavIo te dhannA jehiM diThosi // | "he svAmI! bAlyAvasthAmAM meruzikhara upara sonAnA kaLazothI asura-suroe tamane abhiSeka karyo te vakhate jeNe tamArAM darzana kIdhAM che tene dhanya che." upara lakhelI gAthA bolI teno abhiprAya ciMtavI maunapaNe bhagavaMtane abhiSeka karavo. abhiSeka karatAM potAnA manamAM janmAbhiSeka saMbaMdhI sarva citAra ciMtavavo, tyArapachI ghaNA yatnathI vALAkuMcIthI caMdana, kesara AgalA divasanA hoya te sarva utAravAM. vaLI bIjI vAra paNa jaLathI pakhALIne be suMvALA aMgaluchaNAthI prabhunuM aMga nirjana karavuM. sarvAga nirjaLa karIne eka aMga pachI bIje aMge ema nIce mujaba anukrame pUjA karavI: nava aMganI caMdanAdikathI pUjA paganA be aMguThA, be DhIMcaNa, be hAtha, be khabhA, eka mastaka ema nava aMge, jamaNI bAjuthI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrAddhavidhi prakaraNa bhagavaMtanI kesara, caMdana, barAsa, kasturIthI pUjA kare. keTalAka AcArya ema kahe che ke, prathama bhAsthaLe tilaka karI pachI bIje aMge pUjA karavI. zrI jinaprabhasUrikRta pUjAvidhimAM to nIce lakhelI gAthA pramANe abhiprAya che. "sarasa sugaMdhIvaMta caMdanAdike karI devAdhidevane prathama jamaNA DhIMcaNe pUjA karavI. tyArapachI jamaNe khabhe tyArapachI bhAlasthaLe, pachI DAbe khabhe, pachI DAbe DhIMcaNe, e pAMce aMge tathA hRdaye tilaka kare to cha aMge ema saLaMge pUjA karIne tAjAM vikasvara puSpathI suvAsita prabhunI pUjA kare." pahelAMnI karelI pUjA ke AMgI utArI pUjA thAya ke nahIM? jo koIke pahelAM pUjA karelI hoya ke AMgInI racanA karelI hoya ane tenI pUjA ke AMgI banI zake evI pUjAnI sAmagrI potAnI pAse na hoya to te AMgInA darzanano lAbha levAthI utpanna thatA puNyAnubaMdhI puNyamAM aMtarAya thavAnA kAraNe te pUrvanI AMgI utAre nahIM. paNa te AMgI pUjAnI vizeSa zobhA banI zake ema hoya to pUrvapUjA upara vizeSa racanA kare paNa pUrvapUjA vicchinna kare nahIM. je mATe bRhadabhASyamAM kaheluM che ke - | "have koI bhavyajIve ghaNo dravya-vyaya karI devAdhidevanI pUjA karelI hoya to te ja pUjAne vizeSa zobhA thAya tema jo hoya to tema kare." ahIMyAM koI ema zaMkA kare ke pUrvanI AMgI upara bIjI AMgI kare to pUrvanI AMgI nirmAlya thaI. teno uttara ApatAM batAve che ke - | "nirmAlyanA lakSaNano ahIMyAM abhAva hovAthI pUrvanI AMgI upara bIjI AMgI kare to te pUrvanI AMgI nirmAlya na gaNAya. nirmAlya kone kahevAya? te batAve che-je dravya pUjA kIdhA pachI vinAza pAmyuM, pUjA karavA yogya na rahyuM te nirmAlya gaNAya che, ema sUtranA arthane jANanArA gItArtho kahe che." "jema eka divase caDAvelAM vastra, AbhUSaNAdika-kuMDaLa joDI temaja kaDAM vigere bIje divase paNa pharIthI AropaNa karAya che, temaja AMgInI racanA ke puSpAdika paNa eka vAra caDAvela hoya te upara pharIthI bIjA caDAvavAM hoya to paNa caDAvAya che. ane te caDAvatAM chatAM paNa pUrvanA caDAvelAM puSpAdika nirmAlya gaNAtAM nathI. jo ema na hoya to eka ja rezamI vastrathI ekaso ATha jinezvara bhagavaMtanI pratimAne aMgaluMchana karanArA vijayAdika devatA jaMbUdvIpapannattimAM kema varNana karelA hoya? nirmAlyanuM lakSaNa je koI vastu eka vAra caDAvelI zobhA rahita thaI jAya, athavA gaMdharahita ane kAnti rahita thayelI hoya, dekhanArA bhavya jIvone AnaMdadAyaka na thaI zakatI hoya tene nirmAlya gaNavI ema bahuzruta pUrvAcAryoe saMghAcAranI vRttimAM kaheluM che. vaLI zrI pradyumnasUri mahArAje karelA vicArasAraprakaraNamAM to ema kahe che ke : "devadravyanA be bheda hoya che. 1. pUjA mATe kalpeluM, 2. nirmAlya thayeluM. 1. jinapUjA karavA mATe caMdana, kesara, puSpa, pramukha, dravyapUjA mATe taiyAra kareluM kalpeluM kahevAya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza ka 119 che, eTale pUjA mATe kahyA pachI bIjA upayogamAM vaparAya nahIM, paNa devanI pUjAmAM upayogI che. 2. akSata, phaLa(badAma), naivedha, vastrAdika je eka vAra pUjAnA upayogamAM AvI gayuM evo dravyano samudAya te pUjA kIdhA pachI nirmAlya gaNAya che, ane te dravyano derAsaramAM upayoga thAya che. ahIMyAM prabhu AgaLa caDAvelA cokhA, badAma paNa nirmAlya thAya ema kahyuM, paNa bIjA koIpaNa AgamamAM ke prakaraNamAM ke caritromAM kayAMya paNa evo Azaya batAvela nathI, temaja vRddha puruSono saMpradAya paNa tevo koIpaNa gacchamAM dekhAto nathI. je koI gAmamAM Avakano upAya na hoya, tyAM akSata, badAma, phaLAdikathI utpanna thayela dravyathI pratimAnI pUjA karAvavAno paNa vidhi che. jo akSatAdika paNa nirmAlya siddha thatA hoya to tenAthI utpanna thayelA dravyathI jinapUjA paNa kema thAya? mATe amo AgaLa lakhI gayA chIe ke, je vAparavA yogya na rahyuM te ja nirmAlya che, e ja ukti kharI Thare che; kemake zAstromAM lakhela ja che ke "mo vikhaa viti zIyasthA' e pATha uparathI dekhAya che ke, je vAparavA yogya na rahyuM te nirmAlya. e uparAMta vizeSa tattva to sarvajJa jANe. kesara, caMdana, puSpAdika pUjA paNa evI rIte ja karavI ke jethI cakSu, mukha vagere AcchAdana na thAya ane zobhAnI vRddhi thAya. vaLI darzana karanArane atyaMta AphlAda thavAthI pRthyavRddhinuM kAraNa banI zake. pUjAnA traNa prakAra aMgapUjA, agrapUjA, bhAvapUjA ema traNa prakAranI pUjA karavI. temAM prathamathI nirmAlya dUra karavAM, pramArjanA karavI, prabhunA aMga pakhALavAM, vALAkuMcI karavI, tyArapachI pUjana karavuM, snAtra karatAM kusumAMjalI mUkavI, paMcAmRta snAtra karavuM, nirmaLa jaLadhArA devI, dhUpita svaccha mUdu gaMdha kASAyikAdika vastra karI aMgaluchaNAM karavAM. kesara, caMdana, kapUra AdithI gozISacaMdananuM vilepana ane prabhunI AMgI karavI. gaucaMdana, kasturI pramukhe karI tilaka karavAM. patraracanA karavI, vacamAM vividha prakAranI suMdara racanA karavI, bahu mUlyavALA rana, suvarNa, motInAM AbhUSaNa ane sonA-rUpAnAM phUlathI AMgInI zobhanika racanA karavI; jemake, vastupALa maMtrIe potAnA bharAvelA savA lAkha jinabiMbane temaja zatruMjaya tIrtha upara rahelAM sarva jinabiMbone ratna tathA sonAnAM AbhUSaNa karAvyAM hatAM. vaLI damayaMtIe pUrvabhavamAM aSTApada parvata upara rahelA covIsa tIrthakaro mATe ratnanAM tilaka karAvyAM hatAM. evI rIte jema bhAvavRddhi thAya tema karavuM e zreyaskArI che. kaheluM che ke : uttama kAraNathI prAye karI uttama bhAva thAya che, tema dravyapUjAnI racanA atyuttama hoya to ghaNA bhavya prANIone bhAvanI adhikatA thAya che. enA sivAya bIjo kAMI zreSThatara upayoga nathI, mATe evA kAraNano sadAya khapa karavo, jethI puSTatara puNya baMdhAya che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrAddhavidhi prakaraNa vaLI derAsaramAM pUjA vakhate vicitra (vividha prakAranA) caMdaravA bAMdhavA. graMthima (phUlanI sAthe guMthelAM), veSTima (sutarathI vIMTIne hAra vagere banAvelAM), purima (parovelAM), saMghAtima (DhagalA karavA) rUpa cAra prakAranAM vikasvara, karamAyelAM nahIM evAM, vidhipUrvaka yuktithI maMgAvelAM sevatarA (sevatI), kamaLa, jAI, juI, ketakI, caMpA vagerenAM phUlathI mALA, mukuTa, zekharA, puSpa pagara (phUlanAM ghara) vigerenI racanA karavI. jinezvara bhagavaMtanA hAthamAM sonAnAM bIjorA, nArIyeLa, sopArI, nAgaravelanAM pAna, sonAmahora, rUpAmahora, vIMTI, modaka vagere mUkavAM, dhUpa ukhevavo, sugaMdhavAsa prakSepa karavo, evA sarva kAraNa che, te badhA aMgapUjAmAM gaNAya che. bRhat bhASyamAM paNa kahevuM che ke :| "snAtra, vilepana, AbharaNa, vastra, barAsa, gaMdha, dhUpa, puSpa AdithI pUjA karavI te aMgapUjAmAM gaNAya che, tyAM A vidhi che. vastra karIne nAsikAne bAMdhI jema citta sthira rahe tema vartavuM. vaLI derAsaramAM pUjA vakhate potAnA aMgane kharaja paNa khaNavI nahIM." bIjA ThekANe paNa kaheluM che ke : "jagadgurunI pUjA karatAM ke stuti-stotra bhaNatAM, potAnA zarIre kharaja khaNavI ke mukhathI thuMka, baLakho nAkhavA pramukha AzAtanAnAM kAraNe varje." deva-pUjAnI vakhate mukhya vRttiye to mauna ja rahevuM, jo tema banI zake nahIM to paNa pApahatuka vacana to sarvathA tyajavuM; kemake, nizIhi kahI tyAMthI ghara vyApAra paNa tyAga karelA che, tethI doSa lAge; mATe pApa-hetuka (pApa lAge evI) kAyika saMjJA (hAthano laheko ke AMkhanuM macakAvavuM Adi kriyA) paNa varjavI kemake, tethI anucitatAno prasaMga AvavAno saMbhava rahe che. deva-pUjA vakhate saMjJA karavAthI paNa pApa lAge che te upara jINahAkanuM daSTAMta dhoLakAno vAsI jINahAka nAmano zrAvaka daridrapaNAthI ghInAM kuDalAM ane kapAsAdino bhAra vahIne gujarAna calAvato hato. te bhaktAmarastotra bhaNavAno pATha ekAgracitte karato hato. tenI layalInatA - dekhIne cakrezvarIdevIe prasanna thaI tene eka vazIkaraNa karanAruM ratna ApyuM, tethI te sukhI thayo. tene eka divase pATaNa jatAM mArgamAM traNa prasiddha cora maLyA. teone ratnanA prabhAvathI vaza karI haNIne te pATaNa Avyo. tyAMnA bhImadeva rAjAe te Azcarya sarakhI vAta sAMbhaLIne tene bolAvI prasanna thaI bahumAna ApI dehanI rakSA nimitte eka khagra ApyuM. te dekhI adekhAIthI zatrutulya nAmano senApati bolyo ke, mahArAja ! (senApati) khAMDala tAsu samapiI, jasu khAMDeI abhyAsa; jihA Ikke samapiI, tolA celau kampAsa. 1 - * khAMDuM tene ja ApavuM joIe jene khAMDAno abhyAsa hoya jiNahAne to tula, kulaDAM ane kapAsa ja Apavo joIe. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 121 (jINo) azidhara dhanudhara kuMtadhara, sattIdharAya che bahuA; zatruzalya raNI sUranara, jaNaNIe virala pasuya. 2 ghoDo, zastra, zAstra, viNA, vANI, puruSa, nArI eTalA vAnAM sArA pAse Ave to sArAM bane che, ane naThArA pAse Ave te naThArAM bane. AvAM tenAM vacana sAMbhaLIne prasanna thaIne rAjAe jINahAkane AkhA dezanI koTavALanI padavI ApI. teNe paNa evuM parAkrama karI batAvyuM ke AkhA gujarAta dezamAM "cora' evuM nAma paNa na rahyuM. eka vakhate soraTha dezano cAraNa jINahAkanI parIkSA karavA pATaNa Avyo, teNe te ja gAmamAMthI UMTanI corI karI. tene potAnA ghAsanA jhuMpaDA AgaLa bAMdhyuM. chevaTe koTavALano subhaTa tene pakaDI jINahAkanI pAse lAvyo, te vakhate jINahAka deva-pUjA karavA lAgelo hovAthI mukhathI bolyo nahIM paNa potAnA hAthamAM phUla laI tene masaLI nAkhI subhaTone jaNAvyuM ke ene mArI nAMkho. subhaTo tene laI javA lAgyA tyAre cAraNa bolavA lAgyo ke - jINahAnaI, jINavaraha, na milaI tArotAra; jiNI karI jinavara pUjiI, te kima mAraNahAra. 1 cAraNanuM AvuM bolavuM sAMbhaLIne jINahAka lajavAI gayo ane teno gunho mApha karI choDI daIne tene kahyuM ke, have pachI AvI corI karIza nahIM. te sAMbhaLI cAraNa bolyo ke - ekkA corI sA kIyA, jA kholaDaI na mAI; bIjI corI kima kareI, cAraNa cora na thAI. 2 AvAM tenAM vAkaya sAMbhaLIne, A to cAraNa che ema dhArI tatkALa tene bahumAna ApIne pUchayuM ke, A tuM zuM bole che? teNe jaNAvyuM ke cora hoya te UTanI corI kare? kadApi kare to zuM tene potAne kholaDAI eTale jhuMpaDe bAMdhe? A to meM tArI pAse dAna levAne ja yukti karI che. tyAre teNe khuzI thaIne tene dAna ApI vidAya karyo. tyArapachI jINahAke tIrthayAtrA, caitya, pustakabhaMDAra vagere ghaNAM zubha kRtyo karyA. e vigere vAta hajI sudhI lokamAM cAle che. | mULa biMbanI vistArapUrvaka pUjA pachI anukrame jene jema ghaTe tema yathAzakti sarva biMbanI pUjA karavI. dvArabiMba ane samavasaraNabiMba pUjA dvArabiMba ane samavasaraNabiMba (daravAjA uparanI eka comukha pratimA)nI pUjA mULanAyakanI ane bIjAM biMbonI pUjA kIdhA pachI ja karavI saMbhave che, paNa gabhArAmAM praveza karatAM saMbhavatI nathI. kadApi gabhArAmAM praveza karatAM ja lArabiMbanI pUjA kare ane tyArapachI jema jema pratimAo anukrame 0 talavAra, dhanuSya ane bhAlAne pakaDanAra to jagamAM ghaNA puruSo hoya che paNa zatruone zalyarUpa ane raNamAM zUravIra - puruSone jaNanArI to koI virala mAtA ja hoya che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrAddhavidhi prakaraNa hoya tema tema temanI pUjA karato jAya to moTA derAsaramAM ghaNo parivAra hoya tethI ghaNA biMbanI pUjA karatAM puSpa, caMdana, dhUpAdika sarva pUjana sAmagrI samApta thaI jAya, tyAre mULanAyakanI pratimAnI pUjA to pUjananI dravya sAmagrI rahI.(bacI) hoya to thAya ane thaI rahI hoya to rahI paNa jAya. tema jo zatruMjaya, giranAra pramukha tIrthe ema karavAmAM Ave eTale ke je derAsaramAM Ave tyAM tyAM pUjA karato AgaLa jAya to chevaTe to chevaTe tIrthanAyakanA derAsare pahoMcatAM sarva sAmagrI khalAsa thaI jAya tyAre tIrthanAyakanI pUjA rahI jAya, tethI e yukta nathI. mATe mULanAyakanI pUjA karIne yathAyogya pUjA karatA javuM yogya che. je pahelAM Ave tenI pUjA prathama karavI ema mAnIe to upAzrayamAM pravezatAM gurune vaMdana karatAM pahelAM najIka AvelA sAdhuone prathama vaMdana karavuM paDe, mATe najIkamAM AvatI pratimAone praNAma karI mULanAyakanI pUjA prathama karI pachI anya pratimAonuM pUjana yogya che. kemake, jIvAbhigama sUtramAM kahelI rIti pramANe ja saMghAcAramAM kahelI vijayadevanI vaktatyatAne viSe paNa kArabiMbanI ane samavasaraNabiMbanI pUjA sarvathI chellI ja batAvelI che. te batAve che ke - (tyArapachI) sudharmA sabhAmAM jaI tyAM jinezvara bhagavaMtanI dADhAone dekhI praNAma karIne pachI DAbhaDA ughADI morapIMchIthI pramArjana karI. tyArapachI sugaMdhI jaLathI ekavIza vAra pakhALIne gozIrSacaMdanano lepa karI phUlathI pUjA kare. ema pAMce sabhAmAM pUjA karIne pachI tyAMnI dvArapratimAnI pUjA kare ema jIvAbhigAmasUtramAM spaSTAkSarathI kahevuM che mATe dvArapratimAnI pUjA jema sarvathI chellI karavI tema mULanAyakanI pUjA sarvathI pahelAM ane sarvathI vizeSa karavI. kaheluM che ke - pUjA karatAM vizeSa pUjA to mULanAyaka biMbanI ghaTe che kemake, derAsaramAM pesatAM prathamathI ja mULa nAyaka para sarva lokanI daSTi ane mananI ekAgratA thAya che. mULanAyakanI prathama pUjA karavA saMbaMdhe zaMkAkArano prazna zaMkAkAra prazna karatAM pUche che ke, jo mULanAyakanI pUjA prathama karavI ane bIjA parivAranI pUjA pachI karavI ema che to, badhA tIrthakara to sarakhA ja che, tyAre pratimAmAM svAmI-sevakabhAva kema hovo joIe? jemake, eka biMbanI Adara, bhakti, bahumAnathI pUjA karavI ane bIjA biMbanI thoDI pUjA karavI. jo ema ja hoya to A moTI AzAtanA che; ema nipuNa buddhivALAnA manamAM AvyA vinA rahe ja nahIM. jo ema koI samaje to tene guru uttara Ape che - mULanAyakanI pahelI pUjA karavAmAM doSa na hovA saMbaMdhI uttara sarva jinapratimAonA prAtihArya vigere parivAra sarakhA ja che. buddhivaMta prANIne svAmI-sevakabhAvanI buddhi thatI ja nathI. nAyakabhAve to sarva tIrthakaro samAna chatAM paNa sthApanA samaye evI kalpanA karI che ke, A tIrthakarane mULanAyaka gaNavA, tyAre eja vyavahArathI mULanAyaka prathama pUjAya che, paraMtu bIjA tIrthakaronI avajJA karavAnI buddhi bIlakula che ja nahIM. eka tIrthakaranI vaMdanA, Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 123 pUjA karavAthI ke naivedya caDhAvavAthI paNa ucita pravRttimAM pravartatA puruSonI AzAtanA kAMI jJAnIe dIThI nathI. jema mATInI pratimAnI pUjA kharekhara akSata, puSpAdithI ja karavI ucita samajAya che, paNa jaLa, caMdanAdikathI karavI ucita samajAtI nathI ane sonA-rUpAdika-dhAtunI ke ratna-pASANanI pratimAnI pUjA jaLa, caMdana, puSpAdikathI karavI samucita samajAya che, tevA ja prakAre mULanAyakanI pratimAnI pUjA prathama karavI paNa samucita samajAya che. jema dharmavaMta prANInI pUjA karatAM bIjAM lokonuM apamAna karyuM gaNAtuM nathI tema je bhagavaMtanuM je divase kalyANaka hoya te divase bhagavaMtanI vizeSa pUjA karatAM kAMI bIjA bhagavaMtanI pratimAonuM apamAna thatuM nathI; kemake bIjAnI AzAtanA karavAno pariNAma nathI. ucita pravRtti karatAM bIjA lokonuM apamAna gaNAtuM nathI tema mULanAyakanI vizeSa pUjA karatAM bIjA jinabiMbanI avajJA thatI nathI. bhagavaMtanA derAsara tathA biMbanI pUjA je kare che te teone mATe nathI paNa zubha bhAvanA nimitta mATe ja kare. jinabhavanAdi nimittathI AtmAnuM upAdAna yAda Ave che. vaLI abodha jIvane bodhanI prApti thAya che. vaLI keTalAka prANI derAsaranI suMdara racanA dekhI bodha pAme che. keTalAka jinezvara bhagavaMtanI prazAMta mudrA dekhI bodha pAme che. keTalAka pUjA-AMgIno mahimA dekhIne ane stavanAdika stavavAthI ane keTalAka upadezanI preraNAthI pratibodha pAme che. "sarva pratimAo ekasarakhI prazAMtamudrAvALI hotI nathI, paNa mULanAyakanI pratimA to vizeSa karI prazAMtamudrAvALI ja hoya che, tethI jhaTa bodha pAmI zakAya che, mATe prathama mULanAyakanI ja pUjA karavI e ja yogya che." eTalA ja mATe caitya (derAsara) ke gharaderAsaranI pratimA dezakALanI apekSAe jema bane tema yathAzaktie atizaya viziSTa suMdarAkAravALI ja bharAvavI. ghara derAsaramAMhe to pittaLa, tAMbA, rUpA, vigerenAM jinaghara (siMhAsana) hamaNAM paNa karAvI zakAya che, paNa tema na banI zake to hAthIdAMtanAM ke ArasanAM ghaNAM ja zobhAyamAna lAge evI koraNI citrAmaNavALAM karAvavAM. tema na bane to paNa pittaLanI jALI paTTIvALI, hIMgaLoka pramukha vicitra raMga-citrAmaNathI atyaMta zobhAyamAna, atyuttama kASThanAM paNa karAvavAM. temaja derAsara tathA gharaderAsare vAraMvAra pramArjanA karAvavI, cuno dhoLAvavo, raMgarogAna karAvavA, jinezvara bhagavaMtanA caritro vigerenAM vicitra citrAmaNa karAvavAM. pUjAnAM upakaraNo ghaNI ghaNI jAtinAM samArelAM svaccha rAkhavAM. temaja paDadA, caMdaravA, puMThIyA vagere evA bAMdhavA ke jethI viziSTa zobhAnI adhikatA thAya. gharaderAsara upara potAnAM paheravAnAM dhotIyAM ke vAparavAnAM vastra vagere mUkavAM nahIM. moTA derAsaranI jema ghara derAsaranI paNa corAzI AzAtanA TALavI joIe. pratimAjInI sAcavaNI pittaLa, pASANanI pratimAonA abhiSeka kIdhA pachI eka baMgaluMchaNethI luhyA pachI (nirjaLa kIdhA pachI) paNa bIjI vAra komala svaccha aMgaluchaNAthI sarva pratimAne luMchavAM, ema karatAM sarva Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrAddhavidhi prakaraNa pratimAo ujvaLa rahe. je jagyAe jarA mAtra paNa pANI rahI jAya to pratimAne zyAmatA lAge che, mATe sarvathA nirjaLa karIne pachI ja kesara ghaNuM ane caMdana thoDuM evA caMdanathI vAraMvAra pUjA karatAM paNa pratimAnI adhika ujvaLatA thAya che. nAgajaLa aMge vaLI ema dhAravuM ja nahIM ke covIzavaTo ane paMcatIrthI pratimAnAM snAtra karatAM snAtrajaLano arasaparasa sparza thavAthI kAMI doSa lAge che, kemake, jo ema doSa lAgato hoya to covIzavaTAmAM ke paMcatIrthImAM upara-nIcenI pratimAone abhiSeka karatAM eka bIjAnA jaLano jarUra sparza thAya ja che. rAyapAseNI sUtramAM kahyuM che ke : rAippaseNAijje, sohamme suriyAbhadevasa; jIvAbhigame vijayApUrIi vijayAi devANaM 1 bhiMgAra lomahatthaya lUhayA dhUvadahaNamAia; paDimANaM sakahANaya pUAe ikkayaM bhaNiyaM 2 nibuMa jiNaMda sakahA sagga samuggesu tisu vi loesa: anonnaM saMlaggA, navaNaM jalAiDiM saMpuThThA 3 puvvadhara kAlavihio, paDimAi saMti kesuvi puresuH vattakkhA khettakkhA, mahakkhA gaMtha diThAya, 4 mAladharAiANavi; dhuvaNa jalAi phusei jiNabiMbe; putthaya pattAiNavi, uvaruvari pharisaNAia 5 tANijjai no doso, karaNecauvvisa vaThThayAiNaM; AyaraNAjuttio, gaMthesu adissamANattA 6. rAyapAseNIsUtramAM sUryAbhadevano adhikAra che ane jIvAbhigamasUtra tathA jaMbudvIpapannatti sUtramAM vijayApurI rAjadhAnI poLIyAdevano ane vijayAdika devatAno adhikAra che. tyAM nAnA kaLaza, morapIMchI aMgaluchaNA, dhUpadhANA vigere upakaraNa sarva jinapratimA ane sarva jinanI dADhAonI pUjA karavA mATe ekeka ja kahyA che. mokSa pAmyA je jinavara, teonI dADhA Indra laIne devalokamAM rahelA sIkAmAM DAbhaDAo ane vaLI traNa lokamAM jyAM jyAM jinanI dADhIo che te sarva uparAupara mukAya che, ekabIjA mAMhomAMhe saMlagna che teone ekabIjAone jaLAdikano sparza, baMgaluhaNAno sparza ekabIjAne thayA pachI thAya che (uparanI dADhAne sparzeluM pANI nIcalI dADhAne lAge che) pUrvadhara pUvAcAryoe pUrvakALamAM pratiSThA karelI evI pratimA keTalAeka grAma, nagara, tIrthAdika upara che temAM keTalIka vaktA (eka ja arihaMtanI) nAme. ane bIjI kSetrA (eka pASANa ke dhAtumaya paTTaka upara covIsa pratimA bharatakSetra, airAvatakSetranI pratimAo karI hoya te) nAme, vaLI mahApyA (utkRSTa kALanI apekSAe 170 pratimAo eka ja paTTaka upara karI hoya te) nAme, ema traNa prakAranI pratimAo zAstromAM prasiddha ja che. vaLI paMcatIrthI pratimAomAM phUlanI vRSTi karanAra mALAdhara devatAnAM rUpa karelAM hoya che, te pratimAono abhiSeka karatAM mALAdhara devatAne sparzeluM pANI jinabiMba upara paDe che; vaLI pustakamAM pAnAM uparAuparI rahe che, paraspara saMlagna hoya che, teno paNa doSa lAgavo joIe. paNa temAM kaMI doSa nathI lAgato ame covIsa vaTTAmAM paNa uparanA jinabiMbane sparzeluM pANI nIcenA jinabiMbane sparze che, temAM kAMI pUjA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 125 karanArane ke pratimA bharAvanArane nirmAlyatA vagereno doSa lAgato nathI. ema AcaraNA ane yuktio zAstromAM dekhAya che. bRhat bhASyamAM paNa kahevuM che ke : koIka bhaktivaMta zrAvaka jinezvara bhagavaMtanI Rddhi dekhADavA ane devatAonA AvAgamanano paNa dekhAva dekhADavA mATe aSTa mahAprAtihAryanA citra sahita pratimA bharAve che. vaLI koIka darzana, jJAna, cAritranA ArAdhanA nimitte eka paTTakamAM traNa pratimA bharAve che. koIka paMcaparameSThInA ArAdhana nimitte eka paTTaka upara pAMca jinanI pratimA bharAve che. koIka vaLI covIsa tIrthakaranA kalyANaka tapanA ArAdhana nimitte eka paTTaka upara covIsa tIrthakaranI covIsI bharAve che. koIka vaLI atyaMta bhaktinI tIvratAthI aDhIdvIpamAM utkRSTa kALe vartatA ekaso sIttera tIrthakaranI pratimA eka ja paTTaka upara dhanavaMta hoya te bharAveche. temaja pUrvadhara AcAryonA vArAmAM banAvelI pratimAo vagere keTalAka nagaromAM hAla che. temAM keTalIka pratimAo vaktA nAmanI che, keTalIka kSetrA nAmanI che, tathA keTalIka mahA nAmanI che. vaLI bIjI paNa graMthokta pratimAo che. arihaMtanI ekaja pATa upara eka ja pratimA hoya to te vaktA kahevAya: eka ja pATa pramukha upara covIsa pratimAo hoya to te kSetrA nAmathI kahevAya, ane ekaja pATapramukha upara ekaso sittera pratimAo hoya to te mahA nAmathI kahevAya. te mATe traNa tIrthI, paMcatIrthI, covIsI vageremAM ghaNA tIrthakaronI pratimA hoya te nyAyayukta che. e pramANe aMgapUjAno adhikAra samApta thayo. agrapUjA adhikAra sonA-rUpAnA akSata karAvIne tethI, ke ujvaLa zAli vagere akhaMDa cokhAthI athavA sapheda sarasavathI prabhu AgaLa aSTa maMgalika karavAM. jema zreNika rAjA dararoja sonAnA yavathI zrIvIra prabhunA sanmukha jaI svastika karatA hatA. athavA ratnatrayI (jJAna, darzana, cAritra)nA ArAdhana nimitte prabhu AgaLa traNa DhagalI karIne uttama pATalA upara uttama akSata caDhAvavA. temaja vividha prakAranAM bhAta vagere rAMdhelAM azana, sAkaranuM pANI, goLanuM pANI vigere pANI, paphavAna, phaLAdika khAdima, taMboLa pAnanA bIDAM vagere svAdima, ema cAra prakAranA AhAra pavitra hoya te dararoja prabhu AgaLa dharavA. temaja gozISacaMdananA rasa karI paMcAMgulInA maMDaLa tathA phUlanA pagara bharavA, AratI utAravI, maMgaLadIpaka karavo, e sarve agrapUjAmAM gaNAya che. bhAgyamAM kahela che ke :- gAyana karavuM, nATaka karavuM, vAjiMtra vagADavAM, luNa utAravuM, pANI utAravuM, AratI utAravI, dIvA karavA, evI je karaNIo che te sarva agrapUjAmAM avatare (gaNAya) che. naivedhapUjA dararoja potAne ghera rAMdhalA anAthI paNa karavA viSe naivedyapUjA dararoja karavI. kemake, e sukhethI thaI zake che ane mahAphaLadAyaka che. rAMdheluM anna AkhA jagatanuM jIvana hovAthI sarvathI utkRSTa ratna gaNAya che eTalA ja mATe vanavAsathI AvIne zrI rAmacaMdrajIe potAnA mahAjanane annanuM kuzaLapaNuM pUchayuM. vaLI kalahanI nivRtti ane prItinI paraspara Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrAddhavidhi prakaraNa vRddhi paNa rAMdhelA annanA bhojanathI thAya che. rAMdhelA annanA naivedyathI devatA paNa prAyaH prasanna thAya che. saMbhaLAya che ke AgIyo vaitALa dararojanA so muDA naivedyanA ApavAthI rAjA vikramAdityane vaza thayo hato. bhUta-pretAdika paNa rAMdhelA kharI, khIcaDA, vaDA vagerenAM bhojana karavA mATe ja uttarAyaNAdikamAM yAcanA kare che. temaja dipALAdikane je baLI devAya che te tathA tIrthakaranI dezanA thaI rahyA pachI je baLI devAya che te paNa annathI ja thAya che. . naivedhapUjAnA phaLa upara daSTAMta eka sAdhunA upadezathI eka nirdhana kheDUte evo niyama lIdho hato ke, A khetaranI najIka AvelA derAsaramAM dararoja naivedya caDhAvyA pachI ja bhojana karIza. keTalokakALa potAnA daDha niyamathI vItyA pachI eka divasa naivedya caDhAvavAne moDuM thaI gayAthI ane bhojanano samaya thaI javAthI tene utAvaLathI naivedya caDhAvavA AvatAM mArgamAM siMharUpathI traNa bhikSu dekhADI adhiSThAyake parIkSA karI, paNa te kheDUta potAnA draDha niyamathI caLyo nahi. te dekhIne te adhiSThAyaka tenA para tuSTamAna thaI bolavA lAgyo ke, "jA, tane AjathI sAtame divase rAjyanI prApti thaze." sAtame divase te gAmanA rAjAnI kanyAno svayaMvara maMDapa hato, tethI te kheDUta tyAM gayo. eTale daivika prabhAvathI svayaMvarA tene ja varI. teNI ghaNA rAjAo tenI sAthe yuddha karavA lAgyA. chevaTe teNe daivika prabhAvathI sarvane jItI te gAmanA aputriyA rAjAnuM rAjya meLavyuM. lokomAM paNa kahevAya che ke, dhUpapUjAthI pApa baLI jAya che, dIpapUjAthI amara thAya che, naivedyathI rAjya pAme che ane pradakSiNAthI siddhi pamAya che." annAdika sarva vastunI utpattinA kAraNarUpa ane paphavAnAdika bhojanathI paNa adhika atizayavALuM pANI paNa jarUra dararoja prabhu AgaLa banI zake to vAsaNamAM bharIne caDhAvavuM. naivedha ane AratI Adi mATe AgamamAM paNa kaheluM che; naivedha caDhAvavA saMbaMdhI zAstronAM pramANa AvazyakaniyuktimAM kahela che ke, "phIDu vI" baLI (naivedya) karAya che. zrI nizIthamAM paNa kaheluM che ke - "(tyArapachI) prabhAvatI rANIe sarve baLI Adika naivedya vigere Adi zabdanA grahaNathI dhUpa, dIpa, jaLa, caMdana taiyAra karAvIne (te kASThanI peTI sanmukha mUkIne) devAdhideva zrI vardhamAnasvAmInI pratimA pragaTa thAo." ema kahIne traNa vAra (peTI para) kuhADo mAryo. tyArapachI te peTInA be bhAga thavAthI sarvAlaMkAra-vibhUSita bhagavaMtanI pratimA jue che." nizIthasUtranI pIThikAmAM paNa kahe che ke, te baLI kahevAya che, je azivanI upazAMti nimitte rAMdhelA cokhA karAya che. nizIthanI cUrNimAM paNa kahe che ke:- saMgharUrIyA ramo vivipharsTa umunno na vasthamApha virane jhare saMprati rAjA te rathajAtrA AgaLa vividha prakAranAM phaLa, khAdya, zekelAM dhAnya, kavaDaka(koDA), vastra AdinuM bheTazuM kare. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 127 bRhatkalpamAM paNa kahe che ke, tIrthakaro sAdhunA sAdharmika nathI te kAraNathI tIrthakarane arthe karelo AhAra sAdhune jyAre kahyuM, tyAre pratimAne mATe karelA baLI naivedyanI to zI vAta? pratiSThApAhuDamAMthI zrI pAdaliptasUrie uddharelI pratiSThApaddhatimAM kahela che ke - "AratI utArIne maMgaLadIvo karyA pachI cAra uttama strIoe maLI nitya vidhithI naivedya karavo." mahAnizIthanA trIjA adhyayanamAM paNa kahe che ke, "arihaMta bhagavaMtane barAsa, phUlamALA, dIvo, morapIMchIthI pramArjana, caMdanAdinuM vilepana, vividha prakAranA bali (naivedya), vastra, dhUpAdi pUjA satkAra karIne, pratidina pUjA karatAM paNa tIrthanI unnati karIe." A mujaba agrapUjAno adhikAra samApta thayo, bhAvapUjAno adhikAra bhAvapUjA to jinezvara bhagavaMtanI dravyapUjAnA vyApAra niSedharUpa trIjI nisIhi' karavApUrvaka karavI. jinezvara bhagavaMtanI jamaNI tarapha puruSoe ane DAbI tarapha strIoe AzAtanA dUra karavA mATe ochAmAM ochuM ghara derAsaramAM eka hAtha ke ardha hAtha ane moTA derAsaramAM nava hAtha ane vizeSa to sATha hAtha temaja madhyama bhedato daza hAthathI mAMDI ogaNasATha hAthano avagraha rAkhIne (dUra rahIne) caityavaMdana karavA besavuM. zAstramAM kaheluM che ke : trIjI bhAvapUjAmAM caityavaMdana karavAnA ucita pradeza (avagraha rAkhI) besIne yathAzakti stuti, stotra, stavane karI caityavaMdana kare. nizIthasUtramAM kahela che ke - "te gaMdhAra zrAvakastavana-stutione bhaNato te giriguphAmAM rAta-divasa rahyo." vasudevahiMDImAM paNa kahevuM che ke :- "samyakatvane dhAraNa karanAra vasudeva prAta:kALe zrAvakanA sAmAyikAdika paccakakhANa laIne karyA che kAussagga sahita thaI vaMdana (davavaMdana) jeNe evo" ema aneka ThekANe zrAvakAdike kAyotsarga stuti karIne caityavaMdana karyA che ema kahyuM che. caityavaMdananA bheda jaghanyAdi bhedathI caityavaMdananA bheda traNa kahyA che. bhASyamAM kahevuM che ke - be hAtha joDI ziranamana Adi svarUpa namaskAra mAtrathI namo nAI ema kahI prabhune namaskAra karavo te; athavA namo rihaMtA ema Akho navakAra kahIne athavA eka zloka, stavana vigere kahevAthI, nAnI jAtinA zloka kahevAthI ghaNA namaskAro paNa thAya; athavA praNipAta evuM nAma musthA nuM hovAthI ekavAra mulyui jemAM Ave evuM caityavaMdana (sarva sAmAnya zrAvako jema kare tema) e jaghanyacaityavaMdana kahevAya che. | madhyamacaityavaMdana te prathamathI gariraMtavethA thI mAMDI kAussagna karI eka thoI pahelI pragaTapaNe kahevI. pharIne caityavaMdana karIne eka thoI chellI kahevI te madhyamacaityavaMdana kahevAya che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrAddhavidhi prakaraNa paMcadaMDaka te, 1. zakrastava (namutyuNa), 2. caityastava (arihaMtaIyANa), 3. nAmastava (logassa), 4. zrutastava (puphakharavaradIvaDha), 5. siddhastava (siddhANaM-buddhANaM), e pAMca daMDaka jemAM Ave evuM jaya viyarAya sahita je praNidhAna (siddhAMtomAM batAvelI rIti pramANe baneluM anuSThAna) te utkRSTacaityavaMdana kahevAya che. keTalAka AcAryo ema kahe che ke, eka zakrastave karI jaghanyacaityavaMdana kahevAya che. ane be-traNa vAra zakastava jemAM Ave tyAre te madhyamacaityavaMdanA kahevAya; temaja cAra vAra ke pAMca vAra zakrastava Ave tyAre te utkRSTacaityavaMdanA kahevAya che. IriyAvahI pahelI paDikkamIne caityavaMdana kare ane cheDe jaya vIrAyate praNidhAnasUtra tathA namutyaNuM kahI bamaNuM caityavaMdana kare, pharI caityavaMdana kahI namuskurNa kahe. vaLI arihaMtaIyANa kahI cAra thaIe deva vAMde, eTale pharI namutthaNa kahe. temAM traNa vAra namutthaNe Ave e madhyamacaityavaMdanA kahevAya che. eka vAra deva vAMde temAM zakrastava be vAra Ave, eka paheluM ane eka chelle, ema sarva maLI cAra zakrastava thayAM. ema be vAra karavAthI to ATha zakastava Ave che, paNa cAra ja gaNAya che. e pramANe caityavaMdana karavAthI utkRSTacaityavaMdana karI kahevAya che. zakrastava kahevuM, vaLI IriyAvahI, paDikkamIne eka zakrastava, e be vAra caityavaMdanA kare tyAM traNa zakastava thAya, pharI caityavaMdana kahI, namutthaNe kahI, arihaMtaceIANe kahI, cAra thoI kahe. pharI caityavaMdana namutthaNe kahI, cAra thoI kahI, besI namutyurNa kahI stavana kahIne jaya vayarAya kahe, ema pAMca zakrastava thavAthI utkRSTacaityavaMdanA kahevAya che. sAta vakhata karAtAM caityavaMdanA (1) rAIpaDikkamaNAmAM, (2) maMdiramAM, (3) bhojana pahelAM (paccakakhANa pAravAnuM), (4) divasacarimanuM (gaucarI karyA pachI), (5) devasIpaDikkamaNamAM, (6) zayana samaye (saMthArA porasI bhaNAvatAM), (7) jAgIne. ema dararoja sAdhune sAtavAra caityavaMdana karavA kahyuM che. temaja zrAvakane paNa sAta vAra samajavAM te nIce mujaba - je zrAvaka be vAra pratikramaNa karanAra hoya tene upara lakhelI rIti pramANe athavA be vakhatanA AvazyakanAM be, suvA-jAgavAnA tathA traNa trikALa devavaMdanA thAya, sUvAnI vakhate na kare tene pAMca vAra thAya ane jAgavAnI vakhate paNa na kare tene cAra vAra thAya, ghaNA derAsaranA juhAra karanArane to vaLI ghaNIvAra caityavaMdanA thAya che. jenAthI bIjAM na bane tathA jinapUjA paNa karavAnI je divase aDacaNa hoya to paNa trikALa deva to jarUra vAMdavA. zrAvakane mATe AgamamAM kaheluM che ke - "he devAnupriye ! AjathI mAMDIne jAvajIva sudhI trikALa acUka, nizcala ane ekAgra citte karI deva vAMdavA. he prANIo ! apavitra, azAzvata, kSaNabhaMgUra, evA A munaSThazarIrathI A ja sAra che. temAM pahelAM pahore jyAM sudhI devane ane sAdhune vaMdAya nahIM tyAM sudhI pANI paNa pIvuM nahIM temaja madhyAhane jyAM sudhI deva na vAMghA hoya tyAM sudhI bhojana paNa na karavuM. temaja pAchale pahore kharekhara temaja karavuM jyAM sudhI deva na vAMghA hoya tyAM sudhI rAtriye zayyA upara sUvuM paNa nahIM." Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 129 bIje sthaLe paNa kahyuM che ke, "savAre caitya tathA sAdhuone vidhipUrvaka vaMdana karyA vagara pANI pIvuM, madhyAhane pharIvAra vaMdana karyA vagara baporanuM bhojana ane sAMjanA vaMdana karyA vagara zayana kalpatuM nathI." gIta, nRtya, vAjiMtra, stotra e agrapUjAmAM gaNAvelAM bhAvapUjAmAM paNa avatare che, vaLI e mahAphaLadAyI hovAthI udayanarAjA ane prabhAvatI rANInI jema bane tyAM sudhI pote ja karavAM. nizIthacUrNimAM kaheluM che ke - "snAna karIne karyA che kautukamaMgaLa jeNe evI prabhAvatI rANI sapheda vastra paherIne, yAvat AThama-caudazanA divase bhaktirAge karI pote ja nATaka karatI hatI ane rAjA paNa tenI marajI pramANe mRdaMga vagADato." traNa avasthA bhAvanA - jinapUjA karavAnA avasare arihaMtanI chadmastha, kevaLI ane siddha, evI traNa avasthA bhAvavI. je mATe bhASyamAM kahevuM che ke - bhagavaMtane snAna karAvanAre, bhagavaMtanA pAse rahelA parikaramAM ghaDelA hAthI upara caDelA devanA hAthamAM rahelA kaLazanA dekhAvathI tathA vaLI parikaramAM rahelA mALAdhArI devanA rUpe karI, bhagavaMtanI chabasthAvasthA bhAvavI. (chabasthAvasthA eTale kevaLajJAna pAmyA pahelAMnI avasthA). chadmasthAvasthA traNa prakAre che. (1) janmanI avasthA, (ra) rAjya avasthA, (3) sAdhupaNAnI avasthA. temAM havaNa karatI vakhate janmAvasthA bhAvavI, mALAdhAraka devatAnAM rUpa dekhI phUlamALA paheravAnA rUpa dekhAvathI, rAjyAvasthA bhAvavI, keza rahita mastaka ane mukha dekhAvathI sAdhupaNAnI avasthA bhAvavI, prAtihAryamAM parikaranA uparanA bhAge kaLazanA be tarapha rahelA patranA AkArane dekhI azokavRkSanI bhAvanA, mALAdhArI devanA dekhavAthI puSpavRSTi bhAvavI. pratimAnI be pAse rahelA devatAnA hAthamAM rahelI baMsI vINAnA AkAra dekhI divyadhvaninI bhAvanA karavI. ema bIjI paNa yathAyogya sarva bhAvanA pragaTapaNe ja thaI zake ema che mATe tenI bhAvanA karavI. bhAvapUjAno vicAra saMpUrNa thayo. sAmagrInA bhede pUjAnA prakAro (1) paMca upacArikI pUjA, (2) aSTa upacArikI pUjA (3) RddhivaMtanI karavA yogya sarvopacArikI pUjA ema traNa prakAranI pUjA zAstromAM gaNAvI che. paMcopacArikI pUjA "puSpapUjA, akSatapUjA, gaMdhapUjA, dhUpapUjA, dIpapUjA ema paMcopacArikI pUjA samajavI." aSTopacArikI pUjA "jaLapUjA, caMdanapUjA, puSpajA, dIpapUjA, dhUpapUjA, phaLapUjA, naivedyapUja, akSatapUjA, e aSTa prakaranA karmane haNanArI hovAthI aSTocArikI pUjA gaNAya che." Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrAddhavidhi prakaraNa sarvopacArikI pUjA "jaLapUjA, caMdanapUjA, vastrapUjA, AbhUSaNapUjA, phaLapUjA, naivedyapUjA, dIpapUjA, nATakapUjA, gItapUjA, AratI utAravI, te sarvopacArikI pUjA samajavI. ema bRhabhASyamAM upara batAvyA pramANe traNa prakAranI pUjA kahelI che." kaheluM che ke - pote potAnA hAthe pUjAnA upakaraNo lAve te prathama pUjA, bIjA pAse pUjAnA upakaraNa maMgAve te bIjI pUjA ane manathI pote phaLa-phUla vagere pUjA karavAne maMgAvavAno vicAra karavArUpe trIjI pUjA samajavI. athavA e mana, vacana ane kAyAnA yogathI karavI, karAvavI ane anumodavI; ema paNa traNa prakAra thAya che tathA puSpathI, naivedyathI, stutithI ane AjJApAlana ema cAra prakAranI pUjA yathAzakti karavI. lalitavistarAmAM kahevuM che ke :- pUjAmAM puSpapUjA, AmiSa (naivedya) pUjA, stuti (gAyana) pratipatti (ArAdhana athavA vidhi-pratipAlana), e cAra vastuo yathottara anukramathI pradhAna che. emAM AmiSa zabdathI pradhAna azanAdi bhogya vastu samajavI. je mATe gauDakozamAM lakhela che ke, "Amiya zabdathI bhogavavA yogya azanAdika vastu samajavI." pratipatti punaravinAtopavezaparipatranA pratipatti eTale "sarvajJanA vacananuM yathArtha pAlana karavuM te." ema Agamokta pUjAnA cAra bheda saMpUrNa thayA. jinezvara bhagavaMtanI pUjA be prakAranI che. eka dravyapUjA ane bIjI bhAvapUjA. temAM dravyapUjA te zubha dravyathI pUjA karavI ane bhAvapUjA te jinezvara bhagavaMtanI AjJA pALavI. phUla caDAvavAM, sugaMdha vAsa caDAvavo, e Adika sattara bheda, snAtra pUjA e Adika ekavIsa prakAranI pUjAnA bhedo. vaLI aMgapUjA, agrapUjA, bhAvapUjA, ema pUjAnA traNa bhedamAM sarva pUjAnA bheda aMtabhUta thAya che. pUjAnA sattara bheda 1. snAtrapUjA, vilepanapUjA, 2. vAsapUjA, cakSuyugalapUjA (cakSuyugala caDhAvavAM), 3. phalapUjA, 4. puSpamALapUjA, 5. paMcaraMgI chUTAM phUla caDhAvavAnI pUjA, 6. cUrNapUjA (barAsanuM cUrNa caDhAvavuM) dhvaja, 7. AbharaNa (mugaTa) pUjA, 8. puSpagRhapUjA, (phulanuM ghara caDhAvavuM), 9. puSpa-phulapragarapUjA (chUTA phUlono Dhagalo karavo), 10. AratI utAravI, maMgaLadIvo karavo, aSTa maMgalika sthApavA, 11. dIpaka pUjA, 12. dhUpapUjA, 13. naivedyapUjA, 14. phaLapUjA, 15. gIta pUjA, 16. nATaka pUjA, 17. vAjiMtrapUjA. pUjA saMbaMdhI upayogI sUcano umAsvAti vAcake pUjA prakaraNamAM pUjA saMbaMdhI keTalAMka upayogI sUcano tathA ekavIsa prakArI pUjAno vidhi nIce mujaba lakhela che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 131 "pUrvadizA sanmukha snAna karavuM, pazcimadizA sanmukha dAtaNa karavuM, uttaradizA sanmukha zveta vastra paheravAM, pUrva ke uttara dizA sanma ubhA rahI bhagavaMtanI pUjA karavI. gharamAM pesatAM DAbe bhAge zalya rahita potAnA gharanA oTalAthI doDha hAtha UMcI jamIna upara ghara-derAsara karavuM. potAnA gharathI nIcI jamIna upara gharaderAsara ke derAsara kare to dina-pratidina tenA vaMzanI ane saMtati-pUtrapautrAdikanI paraMparA paNa sadAya nIcI paddhatine pAme che, pUjA karanAra puruSa pUrva ke uttara dizA sanmukha ubhA rahI pUjA kare. dakSiNadizA varjana karavI ane vidizA to sarvathA varjana ja karavI yogya che. jo pazcima dizA sanmukha ubhA rahI bhagavaMtanI mUrtinI pUjA kare to cothI saMtatithI (cothI peDhIthI) vaMzano uccheda thAya ane dakSiNadizA sanmukha UbhA rahI pUjA kare to tene saMtati ja na thAya nirvaza thAya.) agnikoNamAM ubhA rahI pUjA kare to dinadina dhananI hAni thAya, vAyavyakoNamAM UbhA rahI pUjA kare to tene putra ja na hoya (thAya), naiRtyakoNamAM ubhA rahI pUjA karavAthI kuLano kSaya thAya ane IzAnakoNamAM ubhA rahI pUjA kare to te eka sthAnake sukhe karIne besI zake nahIM. be paganA aMguThe, be DhIMcaNe, be hAthe, be khabhe, eka mastake, ema nave aMge pUjA karavI. caMdana vinA koIpaNa vakhate pUjA karavI nahIM. kapALe, kaMThe, hRdayakamaLa, udare e cAra sthAnake tilaka karavAM. navasthAnake (1. be aMguThA, 2. be DhIMcaNa, 3. be hAtha, 4, be khabhe, 5. mastake, 6. kapALe, 7. kaMThe, 8. hRdayakamaLa, 9. udare) tilaka karIne dararoja pUjA karavI. vicakSaNa puruSe prabhAte vAsapUjA, madhyAhnakALe phulapUjA ane saMdhyAkALe dhUpa-dIpapUjA karavI. bhagavaMtanI DAbI tarapha dhUpa karavo ane jalapAtra sanmukha mUkavuM tathA jamaNI tarapha dIvo mUkavo. ane caityavaMdana ke dhyAna paNa bhagavaMtanI jamaNI tarapha besIne karavAM. "hAthathI letAM athaDAIne paDI gayeluM, jamIna upara paDeluM, paga vagere koIpaNa azuci aMge lAgI gayeluM, mAthA upara upADeluM, malina vastramAM rAkheluM, nAbhithI nIce rAkheluM, duSTa loka ke hiMsA karanAra koIpaNa jIve sparzeluM, ghaNA ThekANe haNAyeluM (cuMthAyeluM), kIDA vageree karaDeluM, evuM phUla, phaLa ke patra bhaktivaMta prANIe bhagavaMtane caDhAvavuM nahIM. eka phUlanA be bhAga karavAM nahIM; kaLIne paNa chedavI nahi, caMpAnA ke kamaLanA phUlanA be bhAga kare to tethI paNa moTo doSa lAge che. gaMdha, dhUpa, akSata, phUla, mALA, dIpa, naivedya, jaLa ane uttama phaLathI bhagavaMtanI pUjA karavI. "zAMtika kAryamAM zveta, lAbhakArI kAryamAM pILAM, zatrunA jayamAM zyAma, maMgaLa kAryamAM rakta ane kAryasiddhi mATe pAMca varNanA phUlo vAparavAM; paMcAmRtano abhiSeka karavo, ghI tathA goLano dIvo karavo, agnimAM lUNa nikSepa karavuM e pauSTika kAryamAM uttama jANavAM. sAMdhelAM, chedelAM, rAtA raMgavALAM, dekhItAM, bhayaMkara vastra paheravAthI dAna, pUjA, tapa, homa, sAmAyika pratikramaNa vagere sAMdhya kRtya niSphaLa thAya che. padmAsane sukhe besI zakAya evA sukhAsane besI nAsikAnA agrabhAge nayana sthApI vastrathI (mukhakozathI) mukha DhAMkIne maunapaNe bhagavaMtanI pUjA karavI. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra zrAddhavidhi prakaraNa ekavIsa prakArI pUjAnAM nAmAM "1. snAtrapUjA, 2. vilepanapUjA, 3. AbhUSaNapUjA, 4. puSpapUjA, 5, vAsakSepapUjA, 6. dhUpapUjA, 7. dIpapUjA, 8. phaLapUjA, 9. taMdula (akSata)pUjA, 10. nAgaravelanA pAnanI pUjA, 11. sopArIpUjA, 12. naivedyapUjA, 13. jaLapUjA, 14. vastrapUjA, 15. cAmarapUjA, 16. chatrapUjA, 17. vAjiMtrapUjA, 18. gItapUjA, 19. nATakapUjA, 20. stutipUjA, 21. bhaMDAravardhanapUjA." "ema ekavIsa prakAranI jinarAjanI pUjA surAsuranA samudAye karelI sadAya prasiddha che, tene kalikAlanA yogathI kumati loke khaMDana karI che, paNa je je vastu jene priya hoya tene bhAvanI vRddhi mATe pUjAmAM yojavI." azubhavastu varjana temaja IzAna dizAe devagRha hoya ema vivekavilAsamAM kaheluM che. vaLI vivekavilAsamAM kahyuM "viSamAsane besI, paga upara besI, utkaTa Asane besI, DAbo paga UMco rAkhI DAbA hAthathI pUjA karavI nahIM, sukelAM, jamIna para paDelAM, pAMkhaDIo jenI vikharAI gaI hoya, jene nIca lokoe sparza karelA hoya, vikasvara thayelAM na hoya, evAM puSpathI pUjA karavI nahIM. kIDA paDela, kIDe khAdhela, DoDAthI chUTuM paDela, ekabIjAnAM lAgavAthI viMdhAyela, saDela, vAsI, karoLIo lAgela, nAbhine sparzeluM, hIna jAtinuM, durgadhavALuM, sugaMdha vinAnuM, khATI gaMdhavALuM, maLamUtravALI jamInamAM utpana thayela, bIjA koI padArthathI apavitra thayela hoya evAM phUla varjavAM." vistArathI pUjAnA avasare athavA dararoja ane vizeSathI parvadivase traNa, pAMca, sAta kusumAMjalI caDhAvavApUrvaka bhagavaMtanI snAtra pUjA bhaNAvavI. snAtrapUjA bhaNAvavAnI rIti savAramAM pahelAM nirmAlya utAravAM, pakhAla karavo, AratI maMgaLadIvo karavo. e saMkSepathI pUjA thAya che. tyArapachI snAtrAdi savistAra bIjI pUjAnA prAraMbhamAM devanI AgaLa kesaravAsita jaLe bharelo kaLaza sanmukha sthApana karavo. tyArapachI hAtha joDIne nIce pramANe kahevuM - alaMkAranA saMbaMdha vinA ane krodhAdikanA vinA sArabhUta saumya kAntithI manohara ane potAnA svAbhAvika rUpavaDe traNa jagatane jItanAruM jinabiMba amAruM rakSaNa karo." utAryA che kusuma ane AbhUSaNa jenAM evuM ane vaLI sahaja svabhAvathI pragaTa thayela, bhavya jIvanA manane haranArI manohara che zobhA jenI evuM ane snAtra karavAnA bAjoTha upara raheluM vatI rAganuM rU5 amane mokSa Apo, ema kahIne nirmAlya utAravuM. tyArapachI prathamathI taiyAra rAkhelo kaLaza karavo. aMgaluchaNuM karI saMkSiptathI pUjA karavI. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 133 tyArapachI nirmaLa jaLathI dhoyelA ane dhUpathI dhupelA kaLazamAM snAtra karavA yogya sugaMdhI jaLa bharI te kaLazone zreNIbaMdha prabhunI sanmukha zuddha nirmaLa vastra DhAMkIne pATalA upara sthApana karavA, tyArapachI potAnuM caMdana hAthamAM laIne tilaka karI, hAtha dhoI potAnA caMdanathI hAtha lepIne hAthe kaMkaNa bAMdhI, hAtha dhUpIne zreNIbaddha snAtra karanAra zrAvaka kusumAMjali (kesarathI vAsita chUTA phUla) bharelI rakebI hAthamAM laI kusumAMjalino pATha uccAra kare. sevaMtrA, macakuMda, mAlatI vigere paMcavarNA ghaNA prakAranAM phUlanI kusumAMjali snAtranA avasare devAdhidevane harSita thayelA devatA samarpaNa kare che" ema kahIne paramezvarane mastake phUla caDhAvavAM. "sugaMdhanA lobhathI kheMcAI AvelA bhamarAonA jhaMkArazabdathI gAyana thatI jinezvara bhagavaMtanA caraNa upara mUkelI kusumAMjali tamArA pApane dUra karo." ema dareka gAthA bhaNIne prabhunA caraNakamaLa zrAvaka kusumAMjali prakSepa kare, evI rIte kusumAMjalie tilaka, dhUpa, pAna vagereno ADaMbara karavo. tyArapachI madhura ane ucca svare je jinezvara padharAvyA hoya temanA nAmano janmAbhiSekanA kaLazano pATha bolavo, tyArapachI ghI, zelaDIno rasa, dUdha, dahIM, sugaMdhI jaLa, e paMcAmRtathI abhiSeka karavo. snAtra karatAM vacamAM dhUpa devo ane snAtra karatAM bhagavAnanuM mastaka phUlathI DhAMkeluM rAkhavuM, paNa ughADuM rAkhavuM nahIM. je mATe vAdIvaitALa zrI zAMtisUrie kahela che ke snAtrajaLanI dhArA jyAM sudhI paDe tyAM sudhI mastaka zUnya na rakhAya mATe mastaka upara puSpa DhAMkI rAkhavuM. snAtra karatAM (pakhAla karatAM) cAmara vIMjhavA, gIta-vAjiMtrano ADaMbara sarva zakitathI karavo. snAtra kIdhA pachI jo pharIne snAtra na karavuM hoya to zuddha jaLathI dhArA devI ane A pATha bolavo. "dhyAnarUpa maMDaLanA agra bhAganI dhArA hoya ja nahi zuM? evI bhagavaMtanA abhiSekanA jaLanI dhArA che te saMsArarUpa gharanI bhIMtonA bhAgano pharIne paNa bheda karo." ema kahIne dhArA devI. tyArapachI aMgaluchaNAM karI vilepana, AbhaSaNa vagerethI AMgInI racanA karI pahelAM pUjA karI hatI tethI paNa adhika karavI. sarva prakAranAM dhAnya, pakvAnna, zAka, vigaya, ghI, goLa, sAkara, phaLAdika bali caDhAvavuM. jJAnAdika ratnatrayInI ArAdhanA nimitte akSatanI traNa DhagalI karavI. snAtra karavAmAM laghu-vRddhano vyavahAra ullaMghana karavo nahIM. vRddha puruSa prathama snAtra kare, tyArapachI bIjA sarva kare ane strIo zrAvakanI pachI kare. kemake, jinezvara bhagavaMtanA janmAbhiSeka vakhate paNa prathama acyatendra tyArapachI yathAkramathI chello saudharmendra abhiSeka kare che. snAtra thayA pachI abhiSeka jaLa zeSanI jema mastake lagADe to temAM kAMIpaNa doSa lAgavAno saMbhava thato nathI. je mATe zrI hemacaMdrAcArye zrI vIracaritramAM kahevuM che ke - deva, manuSya, asura ane nAgakumAra devatAo paNa abhiSeka jaLane vaMdanA karIne vAraMvAra potAne sarve aMge harSa sahita sparza karAvatA hatA. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrAddhavidhi prakaraNa zAntijana aMge rAmanA caritranA ogaNatrIsamA udezAmAM aSADa suda 8thI AraMbhIne dazaratha rAjAe karAvelA aSTAnikA (aThThAI) mahotsavanA adhikAramAM kahela che ke te havaNa zAMti jaLa, rAjAe potAnA mastake lagADIne pachI te tarUNa strIo sAthe potAnI rANIone mokalAvyuM ane te rANIoe potAnA mastake caDhAvyuM. paNa paTarANIne vRddha kaMcukI sAthe mokalAvyAthI tene jatAM vAra lAgavAne lIdhe paTarANI zoka ane krodha pAmavA lAgI. eTalAmAM ghaNIvAre paNa vRddha kaMcukIe havaNa jaLa lAvIne paTarANIne ApyuM, ane kahevA lAgyo ke, huM vRddha chuM tethI vAra lAgI; to mApha karo. tyArapachI te paTarANIe te zAMtijaLa potAne mastake lagAvyuM, tethI teno mAnarUpI agni zamI gayo ane tyArapachI hRdayamAM prasannabhAvane pAmI. vaLI moTI zAMtimAM paNa kahela che. ke, zAMtipanIya masta vAtavya zAMtijaLa mastake lagADavuM. vaLI paNa saMbhaLAya che ke, prativAsudeva jarAsaMghe mUkelI jarAnA upadravathI potAnA sainyane mukta karavA bhagavAna zrI neminAthanA vacanathI zrIkRSNa mahArAje aThThamano tapa karI ArAdhana karelA dharaNendra pAse pAtALalokamAMthI zrI pArzvanAthajInI pratimA zaMkhezvara gAmamAM maMgAvI ane te pArzvanAtha prabhunA havaNa jaLathI upadrava zAMta thayo. vaLI jinezvara bhagavaMtanI dezanAM thaI rahyA pachI te bhUminA adhipati vageree tyAM uchALelI kUrarUpa bali aradhI dharatI upara nahIM paDatAM ja prathamathI devatA laI jAya che ane temAMthI ardha rAjA le che, bAkInI sarvajana le che. baLI mastaka upara nAkhavAnA prabhAvathI paNa rogoSadravanI zAMti thAya che, eTaluM ja nahi paNa AvatA cha mAsa sudhI tene navo roga utpanna thato nathI ema AgamamAM paNa prasiddha che. te mATe sadagurupratiSThita moTA mahotsava karI lAvelA rezamI dhvaja-patAkAne derAsarane traNa pradakSiNA devarAvI dipALAdikane balidAna ApI caturvidha zrIsaMgha sAthe vAjategAjate dhvaja caDhAvavo. pachI badhAe yathAzakti paherAmaNI karavI. have AratI utAravA prathamathI maMgaLadIvo prabhunI sanmukha pragaTAvavo. maMgaLadIvAnI pAse eka agninuM pAtra bharIne mUkavuM. temAM lavaNa jaLa nAMkhavuM. phUla laI traNa vAra pradakSiNA bhramaNa karAvatAM nIce pramANe bolavuM. "tIrtha pravartananA avasare jinezvara bhagavaMtanA sanmukha jhaMkAra zabda karatI bhramaranI paMkti jemAM che evI devatAnI mUkelI (AkAzathI paDatI) kusumavRSTi (phUlanI vRSTi) zrIsaMghane maMgaLa pamADo." lUNa utAravA aMge ema kahIne prabhunA sanmukha prathama puSpavRSTi karavI. tyArapachI lavaNa, jaLa, phUla, hAthamAM laI pradakSiNA bhramaNa karAvatAM nIce pramANe bolavuM. "sarva prakAre bhAMgyo che saMsArano prasAra jethI evI pradakSiNA karI zrI jinarAja bhagavaMtanA zarIranI anupama lAvaNyatA dekhIne lajavAyuM ja hoya nahIM ! evuM lUNa agnimAM paDI baLI mare che te juo." Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 135 upara pramANe kahIne jinezvara bhagavaMtane traNa vAra puSpa sahita lavaNa jaLa utAravuM. tyArapachI AratI ane te vakhate dhUpa karavo. be bAjue uMcI ane akhaMDa jaladhArA karavI. te pachI zrAvakoe phUlanAM pagara vikheravAM, pachI zreSTha pAtramAM rAkhelI AratI A pATha bolavApUrvaka utsava sahita traNa vAra utAravI. AratI aMge "marakataratnanA ghaDelA vizALa thALamAM mANekathI maMDita maMgaLadIvAne snAtra karanAranA hAthathI jema bhamADAya che, tema bhavya prANI-jIvonI bhavanI AratI (ciMtA) bhamo (dUra thAo.)" | triSaSTizalAkApuruSanA caritramAM paNa kahevuM che ke - "karavA yogya karaNI karIne kRtakRtya thaIne Indra have kAMIka pAchA khasIne vaLI traNa jagatanA nAthanI AratI utAravA mATe hAthamAM AratI grahaNa karI. jyotivaMta auSadhInA samudAyavALA zikharathI jema meruparvata zobhe tema te AratInA dIpakanI kAMtithI Indra paNa pote dIpavA lAgyo. zraddhALu evA je bIjA Indroe je vakhate chUTAM phUlono samudAya vikheryo che te vakhate saudharmendra pote traNa jagatanA nAyakanI traNa vAra AratI utArI." tyArapachI maMgaLadIvo paNa AratInI jema pUjavo ane nIce lakhelI gAthAo bolavI. maMgaLa dIvA aMge "caMdra samAna saumya che darzana jenuM evA he nAtha ! tame jyAre kausAMbI nagarIe vicaratA hatA, tyAre saMkocAI gayo che pratApa jeno evo sUrya potAnAM zAzvatA vimAnathI ApanAM darzana karavA Avyo, tyAre tamane jema pradakSiNA karato hato tema A maMgaLadIvo paNa tamArI pradakSiNA kare che. meru parvatane pradakSiNA karatAM jema sUrya zobhe che! tema he nAtha ! surasuMdarIye saMcarita (pradakSiNA karatAM bhamADelo) A maMgaLadIpaka paNa pradakSiNA karato zobhe che." ema pATha uccAra karatAM traNa vAra maMgaLadIvo utArI, prabhunA caraNakamaLa AgaLa dedIpyamAna lAge ema sanmukha mUkavo. maMgaLadIvo utAratAM AratI jo olavAI jAya to kAMI doSa lAgato nathI. AratI maMgaLadIvAmAM mukhya vRttie (mukhyatAe) ghI, goLa, kapUra mUkavo jethI mahAlAbha pamAya. laukika zAstramAM kahela che ke : paramezvaranI pAse kapUrathI dIvo kare to azvamedha yajJanuM phaLa pAme, ane tenA kuLano paNa uddhAra thAya che." "zrI haribhadrasUrie karelA samarAditya kevaLInA caritranI AdimAM avaLe mA vA evo pATha dekhAya che. tethI A snAtravidhAnamAM darzAvelI 'muvatArUMvAra' e gAthA temanI (zrIharibhadrasUrinI) karelI saMbhave che." A snAtravidhAnamAM je je gAthA AvelI che te badhI tapAgacchamAM prasiddha che te mATe lakhI nathI, paNa snAtrapUjAnA pAThathI joI levI. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrAddhavidhi prakaraNa vaLI snAtrAdikamAM sAmAcArInA bhedathI vividha prakArano vidhimAM paNa bheda dekhAya che, to paNa temAM kAMI muMjhAI javuM nahIM. kemake arihaMtanI bhaktithI sarvane sAmAnya mokSaphaLanuM sAdhya eka ja che. vaLI gaNadharAdikanI sAmAcArImAM paNa ghaNA bheda hoya che te mATe je je kArya dharmathI aviruddha hoya ane arhat bhagavaMtanI bhaktinuM poSaka hoya te koI AcAryane asamaMta nathI, ema sarva dharmakRtyamAM samajI levuM. ahIMyAM jinapUjAnA adhikAramAM AratI utAravI, maMgaLadIvo utAravo, luNa utAravuM e vigere keTalIka karaNIo keTalAka saMpradAyathI sarva gacchomAM ane paradarzanamAM paNa jamaNI bAjuthI karAya che. zrI jinaprabhasUrikRta pUjAvidhimAM to evI rIte spaSTAkSarathI lakheluM che ke :lavaNAI utAraNaM pAyalittasUriyAI puvvapurisehi, saMhAreNa aNunnayaMpi saMpayaM siTThie kArijjaI / lavaNa AratInuM utAravuM. pAdaliptasUri Adika pUrvapuruSothI saMhArakramathI karavuM. anujJAta che, paNa hamaNAM to jamaNI bAjuthI karAya che. snAtra karavAmAM sarva prakAre vistArathI pUjA-prabhAvanAdikanA saMbhavathI paralokanA uttamaphaLanI prApti spaSTapaNe dekhAya che. vaLI jinajanmAdi-snAtra cosaTha Indro paNa karatA hatA, temanI jema ApaNe paNa karIe te temane anusAra karyuM kahevAya, tethI AlokanA phaLanI prApti jarUra thAya ja che ema samajavuM. kevI pratimA pUjavI? pratimAo vividha prakAranI hoya che, tenA bheda pUjAvidhi samyakatva prakaraNamAM kahela che. keTalAka AcAryo ema kahe che ke gurukAritA' gurU je mAtA-pitA, dAdA, paradAdA pramukha, teNe bharAvelI (karAvelI) pratimA pUjavI," koIka AcArya ema kahe che ke "pote vidhipUrvaka pratimA bharAvIne pratiSThA karAvIne pUjavI." vaLI keTalAka AcArya ema kahe che ke "vidhipUrvaka pratiSThA thaI hoya evI pratimAnI pUjA karavI" evI pratimAnI pUjA karavAnI rItimAM batAvelI vidhipUrvaka pUjA karavI. mAtA-pitA pramukhe karAvelI pratimAM ja pUjavI, evo vicAra cittamAM dharavo nahIM. mamakAra ke Agraha rAkhIne amuka ja pratimA pUjavI-evo Azaya rAkhavo nahIM. jyAM jyAM prabhumudrA-sama-AkAravALI dekhAya tyAM tyAM te pratimA pUjavI. kemake sarva pratimAmAM tIrthakarano AkAra dekhavAthI paramezvaranI buddhi utpanna thAya che mATe, ane jo ema na hoya to kharekhara potAno haThavAda karavAthI at biMbanI avagaNanA karavAthI anaMta saMsAra paribhramaNa karavAno prasaMga baLAtkArathI tenA upara AvI paDe. vaLI koInA manamAM evo vicAra Ave ke avidhikRta pratimApUjanathI ulaTo doSa lAge che, paNa ema dhAravuM nahIM ke, avidhinI anumodanAnA prakArathI AjJAbhaMgano doSa lAge. avidhikRta pratimA pUjanathI paNa kAMI doSa lAgato nathI ema AgamamAM lakhela che. je mATe kalpabhANamAM kahela che ke : Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 137 nizrAkRta te koIka gacchanuM caitya, anizrAkRta te gaccha vagaranuM (sarvane sAdhAraNa) caitya, evA banne prakAranA caitye traNa stuti kahevI. ema karatAM jo ghaNIvAra lAge ane teTalIvAra TakI zakAya ema na hoya to ekeka thoya (stuti) kahevI. paNa je je dere gayA tyAM stuti kahyA vinA pAchuM na pharavuM. cetya saMbhALa. je derAsaranI sArasaMbhALa karanArA zrAvaka vagere na hoya evA derAsarane asaMvijJa devakulikA kahIe. temAM (asaMvijJa devakulikA-derAsaramAM) jo karoLiyAe jALa bAMdhela hoya, dhULa jAmI gaI hoya, to te derAsaranA sevakone sAdhu preraNA kare ke maMkha citrAmaNanA pATIyA peTImAM rAkhIne te citrAmaNanAM pATIyAM bALakone dekhADIne paisA lenAra lokonI jema tenAM pATIyAM raMgaberaMgI vicitra dekhAvanAM hovAthI tenI AjIvikA sukhe cAle che, tema tame paNa jo derAsaranI sArasaMbhALa sArI rAkhIne vartazo to tamArA mAna-satkAra thaze. vaLI te sevako eTale derAsaranA cAkaro jo derAno pagAra khAtA hoya to tathA te derAsaranI pAchaLa gAmanI lAgata (lAgI) khAtA hoya ke gAma garAsa jamIna bhogavatA hoya to tene nirbharjanA paNa kare (Thapako Ape) ke tame derAsaranI lAgata khAo cho; chatAM paNa tenI dirAsaranI) sArasaMbhALa sArI rAkhatA nathI. ema Thapako ApavAthI paNa tenI yatanA na kare to temAM dekhatA jyAre jIva na hoya tyAre te karoLIyAnA paDane sAdhu potAne hAthe ukheDI nAkhe to temAM tene doSa nathI. ema vinAza pAmatAM caitya jyAre sAdhue paNa uvekhavAM nahIM, tyAre zrAvakanI zI vAta? arthAt zrAvakoe derAsaronI pUratI sArasaMbhALa rAkhavI ja joIe ane temAM koIpaNa prakAranI AzAtanA thavA devI joIe nahIM, kemake upara batAvyA mujaba sAdhune paNa zrAvaka vagerenA abhAve chUTa ApavAmAM AvelI che, to te kRtya zrAvakanuM hovAthI zrAvake kadIpaNa visArI mUkavuM nahIM. jarUra yathAzakti derAsaranI sArasaMbhALa karavI joIe. A badho pUjAno adhikAra hovAthI prasaMgathI Avelo adhikAra batAvyo che. nirdhanane dravya-bhAva-pUjA upara lakhelI snAtrAdikanI vidhino vistAra to dhanavAna zrAvakathI ja banI zake evo che paNa dhanarahita zrAvaka to sAmAyika laIne jo koInI paNa sAthe takarAra vagere ke potAne mAthe RNa (karaja) na hoya to IryAsamiti vagerenA upayoga sahita sAdhunI jema traNa nizIhi ApavApUrvaka bhAvapUjAnI rIti pramANe derAsara Ave. tyAM jo kadAcit koI gRhasthanuM devapUjAnI sAmagrInuM kArya hoya to sAmAyika pArIne te phUla guMthavA vagere kAryamAM pravarte. kemake, evI dravyapUjAnI sAmagrI potAnI pAse nahIM ane eTalo kharca potAnA nirdhanapaNAne lIdhe thaI zake ema nathI to pArakI sAmagrIthI teno lAbha laI le. prazna :- sAmAyika tyAgIne dravyastava karavuM kema ghaTamAna hoya? uttara - sAmAyika to potAne svAdhIna che, te to jyAre dhAre tyAre banI zake ema che, paraMtu derAsaramAM A phUla vagere kRtya to parAdhIna che, sAmudAyika kAma che potAne svAdhIna nathI, ane koIka vakhate bIjo koIka dravya kharaca karanAra hoya, tyAre ja banI zake ema che, mATe sAmAyika karatAM paNa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrAddhavidhi prakaraNa enA AzayathI mahAlAbhanI prApti thatI hovAthI sAmAyika pArIne paNa dravyastavamAM pravartavAthI kAMI doSa lAgato nathI. te mATe zAstramAM kahela che ke : samyagdaSTi jIvane bodhibIjanI prApti thAya, samyakatvane hitakArI thAya, AjJAnuM pAlana thAya, bhagavaMtanI bhakti thAya, jainazAsananI unnati thAya, ema aneka guNanI prApti thAya che, mATe nirdhana zrAvake sAmAyika pALIne paNa dravyastava karavuM. dinakRtyasUtramAM paNa kahevuM che ke :- A rIte A sarva vidhi RddhivaMtane mATe kahI ane dhana rahita zrAvaka potAnA gharamAM sAmAyika laI jo koI mArgamAM leNadAra ke koInI sAthe takarAra na hoya to susAdhunI jema upayogavaMta thaIne jinamaMdire jAya. tyAM jinamaMdiramAM kAMIka kAyAthI ja banI zake evuM dravyastavarUpa kAma hoya to sAyAyika mUkIne te dravyastavarUpa karaNI kare." A zrAddhavidhinI mULa gAthAmAM "vihipA" (vidhipUrvaka) e padathI daza trika, pAMca abhigama pramukha covIsa mULadvAre karI be hajAra cumbotera bAbato je bhASyamAM gaNAvI che. te sarvabAbato dhAravI, jemake pUjAmAM dhAravA yogya be hajAra cumotera bAbato (1) traNa ThekANe traNa vAra nisIhinuM kahevuM, (2) traNa vAra pradakSiNA devI, (3) traNavAra praNAma karava, (4) traNavAra pUjA karavI, (pa) biMbanI traNa prakAranI avasthA vicAravI, (6) traNa dizAmAM jovAno tyAga karavo, (7) paga mUkavAnI bhUmi traNa vAra puMjavI, (8) varNAdika traNa AlaMbavA, (9) traNa prakAranI mudrAo karavI, (10) traNa prakAranuM praNidhAna, e dazatrika gaNAya che. ItyAdika samajavuM. 1. traNa nisIha - derAsaranA mULa bAraNe pesatAM potAnA ghara saMbaMdhI vyApArano tyAga karavA rUpa prathama nizIhi jANavI. 1. gabhArAnI aMdara pesatAM derAsarane pUjavA samAravAnA kAryane tajavA rUpa bIjI nisIhi jANavI. 2. caityavaMdana karavA samaye dravyapUjAno tyAga karavA rUpa trIjI nisahi jANavI. 3. 2. traNa pradakSiNA - jinapratimAnI jamaNI bAjuthI jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA rUpa traNa pradakSiNA devI. 3. traNa prakAranA praNAma:-(1) jinapratimAne dekhI be hAtha joDI kapALe lagADIne praNAma karIe te pahelo aMjalibaddha praNAma 2. keDa uparano bhAga lagAreka namAvIne praNAma karIe te bIjo ardhavanata praNAma. 3. be DhIMcaNa, be hAtha, ane mastaka e paMcAMga namAvI khamAsaNa daIe te trIjo paMcAMga praNAma. 4. traNa prakAranI pUjA -bhagavAnane aMge kesara, caMdana, puSpa vagere caDAvavAM te pahelI aMgapUjA 1. dhUpa, dIpa, ane naivedyAdi bhagavAnanI AgaLa mUkavA rUpa bIjI agrapUjA 2. bhagavAnanI AgaLa stuti, stotra, gIta, gAna, nATaka Adi karavA rUpa trIjI bhAvapUjA. 3. 5. traNa avasthA - piMDastha eTale chavsthAvasthA. 1. padastha eTale kevaLIavasthA 2. rUpAtIta Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 139 eTale siddhAvasthA 3. 6. je dizAe jinapratimA hoya, te dizA vinA bIjI traNa dizAe na jovuM. 7. caityavaMdanAdika karatAM paga mUkavAnI bhUmi traNa vAra puMjavI. 8. namuskurNa vagere bhaNatAM sUtra zuddha bolavuM 1. tenA artha vicAravA 2. jinapratimAnA svarUpanuM AlaMbana dhAravuM 3. 9. traNa mudrA - be hAthanI daze AMgaLIo mAMhomAMhe meLavI kamaLanA DoDAnA AkAre hAtha joDI peTa upara koNI rAkhavI te pahelI yogamudrA 1. be paganA AMgaLAMnI vacamAM AgaLathI cAra AMgaLano ane pAchaLathI kAMIka ochuM aMtara rAkhI kAussagna karavo te bIjI jinamudrA 2. be hAtha bhegA karI kapALe lagADavA te trIjI muktAsuktimudrA 3. 10. traNa pratidhAna - jAvaMti ceIyAI e gAthAe karI caitya vAMdavA rUpa prathama praNidhAna 1. jAvaMta kevi sAhU e gAthAe karI gurune vAMdavA rUpa bIjuM praNidhAna 2. jayavIyarAya kahevA rUpa trIjuM praNidhAna jANavuM athavA mana, vacana ane kAyAnuM ekAgrapaNuM karavuM te rUpa traNa praNidhAna jANavAM. A dazatrika che. 2. prabhu AgaLa javAno eTale derAsaramAM praveza karavAno vidhi te abhigama paMca prakArano che. (abhisanmukha, gama=javuM e arthathI.) 3. strIoe prabhuthI DAbA paDakhe rahevuM, ane puruSoe jamaNA paDakhe rahevuM te be dizi. 4. prabhuthI dUra rahevuM te avagraha 3 prakArano che. 5. jaghanya madhyama ane utkRSTa e 3 bhede caityavaMdanA thAya che, te vaMdanAnA traNa bheda. 6. paMcAMgamudrAe (5 aMga vaDe) praNipAta=namaskAra karavo athavA khamAsamaNa devuM te 1 bheda. 7. prabhunA guNaprazaMsAvALA 1 thI 108 zloka bolavA te namaskArano 1 bheda. 8. caityavaMdananAM 9 sUtromAM (bIjIvAra bolatAM sUtro bIjIvAra na gaNIe evA) 1647 akSara che, te 1647 varNa gaNAya. , 9. caityavaMdananAM 9 sUtromAM (eka sarakhuM pada bIjIvAra bolAtAM na gaNIe evAM) 181 pada eTale artha samApti darzaka vAkayo che. 10. eka zvAsozlAsa jeTalA kALamAM bolavA yogya zabdonuM vAkya athavA gAthAnuM 1 caraNa te saMpadA (athavA mahApada athavA virati athavA visAmA) kahevAya, tevI saMpadAo 97 che. 11. namutyurNa-arihaMtaceIyANa-logassa-pukharavaradI-ane siddhANaM buddhANaM e pAMca sUtro te pa daMDakasUtra kahevAya che. * 12. pAMca daMDakasUtromAM adhikAra (eTala mukhya viSaya) 12 che. 13. arihaMta-siddha-muni ane siddhAMta e cAra vaMdanIya (vaMdanA karavA yogya) che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 , zrAddhavidhi prakaraNa 14. je vaMdanayogya nahi paraMtu smaraNIya=mAtra smaraNa karavA yogya te 1 zAsanadeva che. 15. nAma sthApanAM dravya ane bhAvathI 4 prakAranA jina=arihaMta. 16. thoya eTale stuti te eka ja thoyajoDAmAM 4 prakAranI kahevAmAM Ave che. 17..caityavaMdana karavAthI je ATha prakAranAM phaLa meLavavAnI IcchA rAkhavAmAM Ave che te 8 nimitta. 18. te 8 prakAranAM phaLa prApta karavAmAM je sAdhana (kAraNarUpa) te 12 hetu. 19. kAussagga karatI vakhate je 16 prakAranI chUTa rAkhavI ke je karavAthI kAussaggano bhaMga na gaNAya te 16 AgAra (eTale apavAda). 20. kAussaggamAM je 19 doSa nivAravA yogya che te 19 doSa. 21. kayAM sudhI kAussaggamAM rahevuM ? teno kALaniyama darzavavo te 1 bheda. 22. prabhunI AgaLa stavana kevA prakAranuM kahevuM ? te darzAvavAno 1 bheda. 23. eka divasamAM 7 vAra caityavaMdana kaye kaye vakhate karavuM ? te darzAvavuM, tenA 7 bheda. 24. derAsaramAM athavA prabhunI AgaLa avinaya jaNAvanArUM pratikULa vartana te AzAtanA 10 prakAranI (moTI AzAtanA) kahevAya che, ke je avazya tyAga karavA yogya che. e pramANe 30 5 23 3 1 1 1647-18197 5 12 4 1 -4 4 812 16 19-1-1--7 10=2074 uttarabheda thayA. vidhipUrvaka karAtuM dharmAnuSThAna mahAphaLane ApanAra che ane jo koI vakhata avidhithI karAya to alpaphaLa ApanAra bane che. kaSTanI prAptino hetu paNa thAya che. je mATe zAstramAM kahela che ke : jema auSadha apathyathI khAvAmAM Ave to tethI bhayaMkara dukhanI prApti thAya che, tema dharmAnuSThAna paNa jo viparIta karavAmAM Ave to tethI bhayaMkara mahAkaSTa thAya che. caityavaMdanAdithI jo avidhithI thAya to tene ulaTuM prAyazcita Ave che je mATe mahAnizIthasUtranA sAtamA adhyayanamAM kaheluM paNa che ke : avidhithI caityone vAMdatA bIjA bhavya jIvone azraddhA utpanna kare che, e ja kAraNa mATe avidhithI caityane vAMde, tene prAyazcitta ApavuM." devatA, vidyA ane maMtrAdika paNa vidhipUrvaka ArAdhe, to ja tenuM phaLa siddha thAya. anyathA tene tatkALa anarthanI prAptino hetu thAya che. citrakAranuM dRSTAMta ayodhyAnagarImAM surapriya nAme yakSa hato, tenI dara varSe varSagAMThanI yAtrA bharAtI hatI. temAM eTaluM Azcarya hatuM ke je divase tenI yAtrA bharAvavAnI hoya, te divase eka citAro tenA maMdiramAM jaI tenI mUrti Alekhe ke, tatkALa te citAro maraNa pAme. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 141 jo koI varase yAtrAnA divase koIpaNa citAro citaravA na jAya to te varSe gAmanA ghaNA lokone maraNa pamADe, ethI keTalAka citArA te gAma mUkI nAsavA lAgyA, tethI jANe sAMkaLamAM bAMdhI rAkhyA na hoya zuM? ema te rAjAe badhA citArAone pakaDI anukramathI temanAM nAma utArI laI te darekanA nAmanI cIkI karI eka goLAmAM bharI rAkhI ane evo TharAva karyo ke dara varSe eka cIThThI kADhavI. temAM je nAmanI cIThThI Ave te citAro te varSe citaravA jAya. ema karatAM keTalAMka varSa vitI gayA bAda eka varase eka vRddhA strIne eka ja putra hato, temanA nAmanI cIThThI nIkaLavAthI tene javAno vAro Avyo. tyAre te vRddhA kakaLavA lAgI, jethI te vRddhA strIne ghera eka citrakAra ke je tenA dhaNInI ja pAse citrakAranI kaLA zIkhelo hovAthI te vRddhAnA putrane bhAI samAna gaNIne tene phakata maLavA mATe ja Avelo hato. teNe te kAraNa jANIne vicAra karyo ke, kharekhara A badhA citrakAra avidhithI yakSanI mUrti citare che ke jethI tenA para kopAyamAna thaIne yakSa teno prANa le che, mATe A varSane vAre huM jauM ane te yakSanI mUrti yathAvidhi karUM, jethI mArA A guru-bhAIne bacAvI zakIza ane jo mArI kalpanA kharI Tharaze to huM paNa bacIza, vaLI A gAmanA badhA citArAonuM cirakALanuM kaSTa kApI nAkhIza. ema dhArIne vRddha strIne kahevA lAgyo ke, he mAtA! jo tane tArA putra mATe ATaluM badhuM duHkha thAya che, to A varSe tArA putrane badale huM ja pote yakSanI mUrti citaravA jaIza. teNIe tene ghaNuM samajAvyo, paraMtu teNe mAnyuM nahIM. chevaTe jyAre citaravAno divasa Avyo, tyAre te citArAe prathamathI chaTha tapa karyo ane zarIra snAna karI zuddha karyuM. vaLI zuddha vastra paherI dhUpa, naivedya, balidAna, raMga, rogAna, pIMchI badhAM zuddha laI tyAM gayo. aSTapaTano mukhakoza bAMdhI prathamathI derAsaranI jamInane nirmaLa jaLathI dhovarAvI, pavitra mRttikA (mATI) ane gaunA chANathI lIMpAvIne tene uttama dhUpathI dhUpIne mana, vacana, kAyA sthira karI zubha nimitta karIne pachI yakSane namaskAra karI sanmukha besIne yakSanI mUrti AlekhI. tyAra pachI phaLa, phUla, naivedya, dhUpa, dIpa, pramukhathI pUjA karI namaskAra karato khamAvavA lAgyo ke, "he yakSarAja ! A tamArI mUrti AlekhatAM jo kAMI mArI bhUla thaI hoya to kSamA karazo." te vakhate yakSe Azcarya pAmIne prasanna thaI tene kahyuM ke 'mAga, mAga, huM tArA upara tuSTamAna chuM." tyAre te hAtha joDIne bolyo ke, yakSarAja ! jo tame mArA upara tuSTamAna cho, to Aja pachI koIpaNa citArAne mAravo nahIM." teNe te kabUla karI kahyuM ke, 'e to teM paropakAra mATe mAMgyuM, paNa have tuM tArA mATe kAMIka mAMga." teNe pharIthI kAMI mAMgyuM nahIM. tyAre prasanna thaIne yakSe kahyuM ke, jenuM te eka aMza aMga dIThuM haze, tenuM AkhuM aMga tuM cItarI zakIza. evI kaLAnI zakti tane ApuM chuM. tyArapachI citAro tene praNAma karIne potAne sthAnake gayo. - eka vakhate te kauzAMbInA rAjAnI sabhAmAM gayelo, te vakhate rAjAnI rANIno eka aMguTho jALI vigeremAMthI dIThela hato, tethI teNe te mRgAvatI rANInuM AkhuM rUpa cItaryuM. rAjA te joI khuzI thayo, paNa chabI tapAsatAM rANInI jaMdhA upara tilaka hatuM, te paNa temAM dekhIne tatkALa zaMkA utpanna thavAthI. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrAddhavidhi prakaraNa tene mArI nAkhavAnI AjJA ApI, tyAre te gAmanA sarva cItArA bhegA thaI rAjA pAse AvI kahevA lAgyA ke, svAmI! ene yakSe varadAna ApyuM che, tethI jenuM eka aMza aMga teNe dIThuM hoya tenuM AkhuM aMga cItarI Ape che. pachI rAjAe tenI parIkSA karavA sArUM eka kubaDI dAsIno paDadAmAMthI pagano aMguTho dekhADI tenuM citra karI lAvavA kahyuM, teNe te cItarI ApyuM, to paNa rAjAe teno jamaNo hAtha kApI nAkhavAnI AjJA ApI, jethI jamaNA hAtha rahita thayo. pachI teNe te ja yakSanI pAse jaI DAbA hAthathI cItaravAnI kaLA mAMgI. yakSe tene te paNa ApI. tyArapachI teNe potAnA hAtha kApavAnuM vera vALavA mATe DAbA hAthathI mRgAvatI rANInI chabI cItarIne caMDapradyota rAjAne dekhADI. te joI tene vaza thaIne teNe kauzAMbInA zatAnIka rAjAne dUta mokalI kahevarAvyuM ke - tArI mRgAvatI rANI mane Apa, nahIM to jabarajastIthI laIza. teNe te na mAnyuM. chevaTe caMDapradyota rAjA lazkara laI AvI kauzAMbI nagarIne vIMTIne paDayo, pachI zatAnIka rAjA maraNa pAmyo, tyAre caMDapradyote mRgAvatI rANIne kahevarAvyuM ke, have tuM mArI sAthe prIti kara, teNIe kahevarAvyuM ke, huM tAre vaza chuM. paNa tArA sainikoe mArI nagarIno killo toDI nAMkhyo che, te ujjayinI nagarIthI ITo maMgAvIne pAcho taiyAra karI Ape ane mArI nagarImAM anna-pANInI sagavaDa karI Ape to huM tArI pAse AvuM. tyAre teNe bahAra rahI tema karI ApyuM. evAmAM bhagavAna zrI mahAvIra svAmI tyAM samosaryA. te jANI mRgAvatI rANI, caMDapradyatana rAjA vagere vAMdavA AvyA. A vakhate eka bhale AvI bhagavaMtane pUchayuM ke, "yA sA' bhagavaMte uttara vALyo ke, "sA sA' tyArapachI Azcarya pAmI teNe saMbaMdha pUchayo. bhagavaMte yathAvasthita saMbaMdha kahyo. te sAMbhaLI vairAgya pAmI mRgAvatI, aMgAravatI, tathA caMDapradyotananI ATha rANIoe bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI. avidhie karavA karatAM na karavuM sAruM e vidhAna aMge. jyAre avidhithI karavAthI Avo anartha thAya che. tyAre to tenA karatAM na karavuM e ja sAruM che ema dhAravuM nahIM. kemake zAstramAM kaheluM che ke - avidhithI karavuM tenA karatAM na karavuM e sAruM che, ema je bole che, teNe jaina zAstrano abhiprAya jANyo nathI, tethI ja ema bole che. kemake prAyazcittavidhAnamAM to ema che ke, jeNe bilakula nathI kIdhuM, tene bhAre prAyazcitta Ave che ane jeNe kIdhuM, paNa avidhithI kIdhuM che, to tene halakuM prAyazcitta Ave che, mATe sarvathA na karavuM. tenA karatAM avidhithI paNa karavuM sAruM che. mATe dharmAnuSThAna dararoja karatAM ja rahevuM ane karatAM karatAM jema bane tema vidhiyukta thAya tevo udyama karavo e zreyaskara che, e ja zraddhAvaMta zrAvakanuM lakSaNa che, je mATe zAstramAM kahela che ke - | "zraddhAvaMta zrAvaka yathAzakti vidhi-mArgane sevavAnA udyamathI anuSThAna karato rahe, nahi to koIka dravyAdika doSathI haNAyo thako dharmakriyAmAM zatrubhAva pAme che." Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 143 jenI kriyA vidhi-saMyukta hoya temane dhanya che, vidhi-saMyukta karavA dhAratA hoya temane dhanya che, vidhi-mArganA upara Adara-bahumAna rAkhanArane dhanya che, vidhi-mArgane niMde nahIM evA puruSone paNa dhanya che. thoDAbhavamAM mokSapada pAmanArane vidhi-saMyukta karavAno pariNAma sadAkALa hoya che, ane abhavya tathA durbha (ghaNA bhave mokSapada pAmanAra)ne vidhi-mArgano tyAga ane a-vidhi-mArganuM Asevana ghaNuM ja priya hoya che. khetIvADI, vyApAra, nokarI, bhojana, zayana, upavezana, gamana, Agamana, vacana vigere paNa dravya, kSetra, kALa, bhAva vagerethI vicArIne vidhipUrvaka (rIta mujaba) sevana kare to saMpUrNa phaLadAyaka che, ane jo vidhi ullaMghana karIne sevana kare to keTalIka vakhata alpa lAbhakArI thAya che. avidhithI thatA alpa lAbha upara daSTAMta saMbhaLAya che ke - dravyArthI koI be puruSa dezAMtare jaI koIka siddhapuruSanI sevA karatA hatA. ghaNI sevAthI tenA upara tuSTamAna thaIne siddhapuruSe teone devAdhiSThita mahimAvaMta tuMba-phaLanA bIja ApI teno AmnAya batAvyo ke - so vAra kheDelA khetaramAM maMDapanI chAyA karI amuka nakSatra, vAra, yoge ene vAvavAM. jyAre teno velo utpanna thAya tyAre prathamathI phaLanAM bIja laI saMgraha karI rAkhavo ane pachI patra, puSpa, phaLa, DAMkhaLI sahita te velAne khetaramAM ja ema ne ema rAkhI nIce evo kAMIka saMskAra karavo ke jethI enA upara paDelI rAkha vyartha na jAya. pachI te sUkelA velAne bALI nAMkhavo. tenI je rAkha thAya te siddha bhasma gaNAya che. cosaTha tolA tAmra gALI temAM eka ratI siddha bhasma nAMkhavI ke jethI te tatkALa suvarNa banI jaze. ema baMne jaNAne sarakhI rIte zikhavI rajA ApI. te baMne jaNa potapotAne ghera gayA. te bemAMthI eka jaNe yathAvidhi karavAthI tene tenA kahyA pramANe suvarNa thayuM ane bIjAe tenI vidhimAM kAMIka cUka karI tethI tene suvarNane badale cAMdI thaI, paNa suvarNa na thayuM, mATe yathAvidhi thAya to ja saMpUrNa phaLadAyaka nIvaDe che. harakoI paNa dharmAnuSThAna potAnI zakti pramANe yathAvidhi karIne chevaTe ajANatAM banelI avidhi-zAtAnAno doSa dUra karavA mATe avidhi-AzAtanA micchA mi dukkaDa' ema bolavuM ke jethI teno vadhAre doSa lAgato nathI. traNa prakAranI pUjAnuM phaLa pahelI aMgapUjA vijJopazamanI (vinono nAza karanArI); bIjI agrapUjA abhyadaya prasAdhanI (moTo lAbha ApanArI); ane trIjI bhAvapUjA nivRttikAriNI (mokSapada ApanArI); ema traNenA anukrame nAmathI guNa yathArtha jANavA. ahIM AgaLa kahI gayA chIe ke, aMgapUjA, agrapUjA, derAsara karAvavAM, biMba bharAvavAM, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrAddhavidhi prakaraNa saMghayAtrA vagerenuM karavuM e badhAM dravyastava che. e viSe zAstramAM lakhela che ke : sUtramAM batAvelI vidhi pramANe derAsara karAvavAM, biMba bharAvavAM, pratiSThA-sthApanA karAvavI, tIrthayAtrA karavI, pUjA karavI, e dravyastava che ema jANavuM. kemake e sarva bhAvastavanAM kAraNa che, mATe dravyastava gaNAya che. jo da22oja saMpUrNa pUjA na karI zakAya to paNa te divase akSatapUjA karIne paNa te pUjAnuM AcaraNa karavuM. jo mahAsamudramAM pANInuM eka biMdu nAMkhyuM hoya to te akSayapaNe rahe che, tema vItarAganI pUjA paNa jo bhAvathI thoDI paNa karI hoya to te paNa lAbhakArI thAya che. e jinapUjAnA kAraNathI saMsArarUpa aTavImAM duHkhAdika bhogavyA vinA udAra bhogone bhogavIne sarva jIva siddhine pAme che. pUjA karavAthI mana zAMta thAya che, mana zAMta thavAthI vaLI uttama dhyAna thAya che. uttama dhyAnathI mokSa maLe che, ane mokSamAM nirAbAdhita sukha che. puSpAdyarcA tadAjJA ca tadddravyaparirakSaNam // utsavAstIrthayAtrA ca, bhaktiH paMcavidhA jine ||6|| puSpAdikathI pUjA karavI, tIrthaMkaranI AjJA pALavI, devadravyanuM rakSaNa karavuM. utsava karavA, tIrthayAtrA karavI, ema pAMca prakAre tIrthaMkaranI bhakti thAya che. dravyastavanA be bheda dravyastava be prakAre che. Abhogadravyastava ane anAbhogadravyastava. kahyuM che ke H vItarAganA guNane jANIne te guNane yogya uttama vidhie karIne je vItarAganI pUjA AcaravAmAM Ave te "Abhogadravyastava" gaNAya che. e AbhogadravyastavathI cAritrano lAbha thAya che, ane sakala karmanuM nirdelana jaldI thAya che mATe 'Abhogadravyastava' karavAmAM samyagdaSTi puruSoe sArI rIte udyama karavo. pUjAnI vidhi jANatA nathI temaja jinezvara bhagavaMtamAM rahelA guNanA samudAyane paNa jANatA nathI, evA je zubha pariNAmanI jinapUjA kare che te 'anAbhogadravyastava' kahevAya che. e rIte karelI anAbhogadravyastava pUjA paNa guNanuM sthAnaka hovAthI guNakArI ja che; kAraNa ke ethI anukrame zubha, zubhatara pariNAma thAya che ane samyaktvano lAbha thAya che. azubha karmano kSaya thavAthI AvatA bhavamAM kalyANa (mokSa) pAmanArA keTalAka bhavya jIvone vItarAganA guNa jANelA nathI to paNa popaTanA joDalAne jinabiMba upara prIti utpanna thaI tema guNa u52 prIti utpanna thAya che. jenuM maraNa kharekhara pAse ja AveluM hoya evA roga puruSane pathya bhojana u52 jema dveSa upajAve che, tema bhArekarmI ke bhavAbhinaMdI (jene saMsAra vadhAre priya hoya evA) jIvone dharma upara paNa Apharo Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 145 kepa hoya che. eTalA ja mATe kharekhara tattvanA jANa puSpo jinabiMdha upara ke jinapraNita dharma upara anAdikALanA azubha abhyAsanA bhayathI dveSano leza paNa varje che. dharmaphatya upara dveSa rAkhavA saMbaMdhI kuMtalA rANInuM daSTAMta pRthvIpura nAme nagaramAM jitazatru rAjA rAjya karato hato. tene kuMtalA rANI nAme paTTarANI hatI. te jinadharmamAM daDha hatI ane vaLI bIjI rANIone paNa vAraMvAra dharmanA kAmamAM yojanArI hatI. tenA upadezathI tenI sarva zokaya paNa dharmiSTha thaIne tenuM bahumAna karatI hatI. eka vakhate rANIoe potapotAnA nAmanAM derAM, derIo, pratimAo bharAvIne tenI pratiSThAno mahotsava karavA zarU karyo. temAM dararoja gIta, gAyana, prabhAvanA, sAdharmikavAtsalya ghaNI ghaNI adhikatAthI thavA lAgyAM. te dekhI paTTarANI zokaya-svabhAvathI potAnA manamAM ghaNI adekhAI karavA lAgI, pote paNa navIna derAsara sarvathI adhika racanAvaMta karAvela hovAthI teno sarvathI adhika ThAThamATha karAve che, paNa jyAre koI paNa zokayanAM derAM, derIonAM bahumAna ke prazaMsA kare tyAre te ghaNI adekhAI kare che. potAnAM derAMnI prazaMsA kare te sAMbhaLI pramoda(harSa) pAme, zokyonAM derAMnI ke mahotsavanI koIpaNa prazaMsA kare to tethI te baLI mare che. ahoho! matsaranI duraMtatA ! dharma upara paNa ATalo badho leSa AvA Sano pAra paNa pAmavo atiduHsaha che. eTalA ja mATe pUrvAcAryoe zAstromAM kahyuM che ke : IrSArUpa samudramAM vahANa paNa DUbI jAya che tyAre temAM bIjA pASANa jevAM DUbe temAM zuM navAI? vidyAmAM, vyApAramAM, vizeSajJAnanI vRddhimAM, saMpadAmAM, rUpAdika guNomAM, jAtimAM, prakhyAtimAM, unnatimAM, moTAI, AdimAM lokone matsara hoya che, paNa dhikkAra che ke dharmanAM kAryamAM paNa matsara che! bIjI rANIo to bIcArI saraLa svabhAvanI hovAthI paTTarANInAM kRtyonI anumodanA vAraMvAra kare che. paNa AnA (paTTarANInA) manamAMthI IrSyA svabhAva jato nathI. ISyamAM ne ISyamAM rahetAM tene evo koIka durnivAra roga utpanna thayo ke jethI te sarvathA jIvavAnI AzAthI nirAza thaI. chevaTe rAjAe paNa tenAM sarva AbhUSaNa lIdhAM, tethI zokyo uparanA dveSabhAvathI atyaMta durgAnamAM maraNa pAmIne zokyonAM derAM, pratimA, mahotsava, gItAdikanI IrSyA karavAthI potAnA banAvelA derAsaranA bAraNA AgaLa kUtarI tarIke utpanna thaI, te pUrvanA abhyAsathI derAnA daravAjA AgaLa ja besI rahe. tene derAnA nokaro mAre, kUTe to paNa derAsara mUke nahIM. pAchI pharI pharIne tyAM ne tyAM ja AvIne bese. Ama keTaloka kALa vItyA pachI tyAM koIka kevaLajJAnI AvyA. tyAre temane te rANIoe maLI pUchayuM ke, kuMtalA mahArANI maraNa pAmI kayAM utpanna thayAM? tyAre kevaLI mahArAje yathAsthita svarUpa kahyuM. te sAMbhaLI sarva rANIo parama vairAgya pAmIne te kUtarIne dararoja khAvAnuM nAkhI parama snehathI kahevA lAgI ke, he mahAbhAgyA! tuM pUrvabhave amArI dharmadAtrI, mahAdharmAtmA hatI. hA ! hA ! te phokaTa amArI karaNI upara dveSa karyo, tethI tuM ahIM kUtarI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrAddhavidhi prakaraNa tarIke utpanna thaI che, te sAMbhaLIne caityAdika dekhavAthI tene jAtismaraNa jJAna thavAthI te kUtarI vairAgya pAmI. siddhAdikanI samakSa pote potAnA keSabhAvanA karmane khapAvI AlovIne, aNasaNa AdarI, chevaTe zubha dhyAnathI maraNa pAmI vaimAnika devI thaI. mATe dharma upara dveSa na karavo. bhAvastavano adhikAra ahIMyAM pUjAnA adhikAramAM bhAvapUjA-jinAjJA pALavI, e bhAvastavamAM gaNAya che. jinAjJA be prakAranI che. (1) svIkArarUpa, (2) parihArarUpa. svIkArarUpa eTale zubhakaraNInuM Asevana karavuM (AcaravuM) ane parihArarUpa eTale niSiddhano tyAga karavo. svIkAra pakSa karatAM niSiddhapakSa ghaNo lAbhakArI che. kemake, je je tIrthakare niSedha karelAM kAraNo che, tene sevana karatAM ghaNA sukRtanuM AcaraNa kare to paNa vizeSa lAbhakArI thatuM nathI. jemake, vyAdhi dUra karavAnA upAya svIkAra ane parihAra ema be prakAranA che. eTale keTalAka auSadhAdikanA svIkArathI ane keTalAka kupaththone dUra karavAthI roga jAya che. temAM auSadha karatAM paNa kupathyano tyAga na kare to kAMI roga jaI zakato nathI, tema zubhakaraNI cAhe teTalI kare, paNa jyAM sudhI tyajavA yogya karaNIo tyAge nahIM tyAM sudhI javuM joIe tevuM lAbhakAraka phaLa maLI zakatuM nathI. auSadha vagara paNa vyAdhi phakata kupathyano tyAga karavAthI jaI zake che, paNa kupathyano tyAga karyA vagara seMkaDo auSadho kare to paNa te roganI zAMti thatI nathI. evI rIte bhakti cAhe teTalI kare to paNa niSedha karAyelAM AcaraNane AcaranArane vizeSa lAbha prApta thato nathI. eTale pathya ane auSadha jema bane bhegA thaIne rogane nAbUda kare che tema svIkAra ane parihAra e bane AjJAnuM pAlana thAya to ja saMpUrNa siddhi thAya che. zrI hemacaMdrAcArye paNa kaheluM che ke : vItarAga ! tArI pUjA karatAM paNa tArI AjJA pALavI mahAlAbhakArI che, kemake tArI AjJA pALavI ane virAdhavI e anukrame mokSa ane saMsAra mATe thAya che. prabhu ! haMmezAM tamArI AjJA heya ane upAdeyane viSaya karanArI hoya che. Azrava sarvathA tyajavA yogya che ane saMvara grahaNa karavA lAyaka che. dravya ane bhAvAstavanuM phaLa utkRSTa dravyastavanI ArAdhanA karanAro vadhAremAM vadhAre bAramA devaloke jAya, ane bhAvastavathI to prANI aMtarmuhUrtamAM paNa nirvANapadane pAme che. dravyastavamAM thato Azrava gaNavA lAyaka nathI dravyastavamAM jo ke pakAyanA upamadanarUpa koIka virAdhanAno saMbhava che. paNa kUvAnA dAMtathI te dravyastava karavo ucita ja che, kemake temAM karanAra, jonAra ane sAMbhaLanArane agaNita puNya thAya che. jemake koIka navA vaselA gAmamAM snAna-pAnane mATe lokone kUvo khodatAM tarasa, thAka, aMga malina Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 147 thavuM, ItyAdika thAya, paNa kUvAmAMthI pANI nIkaLyA pachI temane ke bIjA lokone te kUvo snAna, pAna, aMgazuci, tarasa, thAka, aMganI malinatA vigere upazamAvI sarva kALa sarva prakvaranAM sukhano ApanAra, thaI paDe che, tema dravyastavathI paNa samajavuM. AvazyakaniryuktimAM paNa kahe che ke - saMpUrNa mArga sevana nahIM karI zakanArA, viratAvirati dezavirati-zrAvaka teone kUvAnA daSTAMthI saMsArane pAtaLo karanAra e dravyastava karavo yukta che." bIje ThekANe paNa kahe che ke - AraMbhamAM prasakta (AraMbhane vaLagI rahelA). cha kAyanA jIvanA vadhano tyAga nahi karI zakanAra evA, saMsArarUpa aTavImAM paDelA gRhasthone dravyastava ja AlaMbana (AdhAra) che.' vAyunA jevA capaLa, mokSapadano aMtarAya karanAra, ghaNA che svAmI jenA evA sAra vagaranA thoDA dhanathI, sthira phalane ApanArI, nirvANane sAdhanArI, potAne AdhIna evI jinezvara bhagavaMtanI pUjA karIne je vANiyo sArAmAM sAra nirmaLa puNya grahaNa kare che, te ja vANiyo vyApAranA kAmamAM nipuNa gaNAya che. pUjAnA manorathathI paNa thatAM puNya dere pUjA karavA jauM evuM ciMtavana karatAM cothabhakta (eka upavAsa)nuM phaLa, ane javAne uThe to chaThThanuM phaLa, tyAMthI uThI pagaluM bharatAM arkamanuM phaLa, mArgamAM cAlatAM zraddhALune dazama (cAra upavAsa)nuM phaLa, derAsarane daravAje Ave tyAre pAMca upavAsanuM phaLa, derAsaramAM Ave tyAre pAkSika (paMdara upavAsanuM) phaLa ane jinezvara bhagavaMtane potAnI daSTithI dekhatAM (darzana karatAM) eka mahinAnA upavAsanuM phaLa prANI pAme che. padmacaritramAM paNa upara pramANe kaheluM che ane vizeSa eTaluM ja che ke-jinezvara bhagavaMtanA derAsaramAM gayAthI cha mAsanA upavAsanuM phaLa, gabhArAnA daravAjA AgaLa ubhA rahetAM eka varSanA upavAsanuM - phaLa, pradakSiNA karatAM so varSanA upavAsanuM phaLa, ane tyArapachI bhagavaMtanI pUjA karatAM eka hajAra varSanA upavAsanuM phaLa ane stavana kahevAthI anaMta puNya puruSane maLe che ema gaNAvela che. prabhune nirmAlya utArI pramArjanA karatAM so upavAsanuM, caMdanAdikathI vilepana karatAM hajAra upavAsanuM, mALAnuM AropaNa karavAthI lAkha upavAsanuM phaLa pamAya che. gIta-vAjiMtra karatAM anaMta upavAsanuM phaLa thAya che. trikALa pUjA jinezvara bhagavaMtanI pUjA traNa saMdhyAe karavI kahI che. kahyuM che ke : prA:kALe jinezvara bhagavaMtanI vAsakSepathI karelI pUjA rAtrimAM karelA pApane haNe che. madhyAhnakALe caMdanAdikathI karelI pUjA janmathI karelAM pApo haNI nAMkhe che, rAtrinA samayamAM dhUpa-dIpAdivaDe karelI pUjA sAta janmanAM pApa dUra kare che. jaLapAna, AhAra, zayana, vidyA, maLamUtrano tyAga, khetIvADI, e sarva kALa pramANe sevana karelAM hoya te ja salphaLanA ApanAra thAya che, tema jinezvara bhagavaMtanI pUjA paNa kALe karI hoya to phaLa Ape che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrAddhavidhi prakaraNa jinezvara bhagavaMtanI pUjA traNa saMdhyAe karatAM prANI samyaktvane zobhAve che, temaja tIrthakara nAmakarma zreNika rAjAnI jema bAMdhe che. gayA che doSa jenA evA jinezvara bhagavaMtanI sadA trikALa je pUjA kare che, te prANI trIje bhave athavA sAtame ke AThame bhave siddhipadane pAme che. sarva AdarathI pUjA karavAne kadApi devendra pravarte to paNa pUjI na zake, kemake tIrthakaranA anaMtaguNa che. eka eka guNane judA judA gaNIne pUjA kare to AyuSasamApti paryata paNa pUjAno ke guNano aMta Ave nahIM, mATe sarva prakArathI pUjA karavA koI samartha nathI, paNa yathAzakti sarvajana pUjA kare ema banI zake che. he prabhu! tame adazya cho eTale AMkhathI dekhAtA nathI, sarva prakAre tamArI pUjA karavA cAhiye to banI zakatI nathI, tyAre to atyaMta bahumAnathI tamArA vacananuM paripAlana karavuM e ja zreyaskara che. pUjAmAM bahumAna-vidhinI caturbhAgI jinezvara bhagavaMtanI pUjAmAM yathAyogya bahumAna ane samyapha vidhi e banne hoya to ja te pUjA mahAlAbhakArI thAya che. te upara cobhaMgI batAve che. 1. sAcuM rUpuM ane sAcI mahora chApa, 2. sAcuM rUpuM ane moTI mohora chApa, 3. sAcI mohora chApa, paNa khoTuM rUpuM, 4. khoTI mohora chApa ane rUpuM paNa khoTuM. * 1. devapUjAmAM paNa (1) sAcuM bahumAna ane sAcI vidhi. e pahelo bhAMgo samajavo. 2. sAcuM bahumAna che, paNa vidhi sAcI nathI e bIjo bhAMgo samajavo. 3. sAcI vidhi che, paNa samyaguM bahumAna nathI, Adara nathI, e trIjo bhAMgo samajavo. 4. sAcI vidhi paNa nathI ane samyaguM bahumAna paNa nathI e cotho bhAMgo samajavo. upara lakhelA bhAMgAmAMthI prathama ane dvitIya yathAnukrame lAbhakArI ane trIjo tathA cotho bhAMgo bilakula sevana karavA lAyakana thI. eTalA ja mATe bRhatubhASyamAM kahe che ke - vAMdarAnA adhikAramAM (bhAvapUjAmAM) rUpA samAna manathI bahumAna saMmajavuM ane mohora chApa samAna sarva bahArAnI kriyAo samajavI. bahumAna ane kriyA e baMneno saMyoga maLavAthI vaMdanA satya jANavI; jema rUpuM ane mohora satya hoya te rUpiyo barAbara cAle che, tema vaMdanA paNa bahumAna ane kriyA e baMne hovAthI satya samajavI. bIjA bhAMgA sarakhI vaMdanA pramAdinI kriyA temAM bahumAna atyaMta hoya paNa kriyA zuddha nathI, te paNa mAnavA yogya che, bahumAna che, kriyA akhaMDa kare, paNa aMtaraMga prema nathI tethI trIjA bhAMgAnI vaMdanA kazA kAmanI nathI. kemake bhAva vinAnI kevaLa kriyA zA kAmanI che? e to kevaLa lokone dekhADavArUpa ja gaNAya che, e nAmanI ja kriyA che, tethI AtmAne kAMI phaLIbhUta thatI nathI. cotho bhAMgo paNa kazA kAmano nathI, kemake aMtaraMga bahumAna paNa nathI ane kriyA paNa zuddha nathI. e cothA bhAMgAne tattvathI vicArIe to vaMdanA ja na gaNAya. deza-kALane AzrayIne thoDo athavA ghaNo vidhi ane bahumAna saMyukta evo bhAvastava karavo. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 149 anuSThAna zrI jinazAsanamAM 1. prItianuSThAna, 2. bhaktianuSThAna, 3. vacanaanuSThAna, 4. asaMgaanuSThAna, ema cAra prakAranA anuSThAna kahelAM che. bhadraprakRti svabhAvavALA jIvane je kaMI kAma karatAM prItino svAda utpanna thAya che, bALakAdikane jema ratna upara prIti upaje che tema prItianuSThAna samajavuM. zuddha vivekanaMta bhavya jIvane je kriyA upara adhika bahumAna thavAthI bhakti sahita prIti utpanna thAya che. tene pUrvAcArye bhaktianuSThAna kahe che. baMnemAM (prIti ane bhakti anuSThAnamAM) paripAlaNA (levA-devAnI kriyA) sarakhI che, paNa jema strImAM prItirAga ane mAtAmAM bhaktirAga ema baMnemAM rAga bhinna-bhinna jAtino hoya che, tema prIti ane bhakti anuSThAnamAM paNa eTalo taphAvata che. sUtramAM kahelI vidhi pramANe ja jinezvara bhagavaMtanA guNa jANe tathA vakhANe, caityavaMdana, devavaMdana, pramukha sarva sUtramAM kahelI rIta mujaba kare, tene vacanAnuSThAna kahevAya; A vacanAnuSThAna cAritravaMtane niyamathI hoya che paNa pArzvasthadine nahIM. phaLanI AzA na rAkhanAro bhavyajIva zrutanA AlaMbana vagara kevala pUrvanA abhyAsanA rasathI ja je anuSThAna kare te nipuNa puruSoe asaMga anuSThAna jANavuM, te jinakalpI vagerene hoya che. jema kuMbhAranA cakranuM bhramaNa prathama daMDathI thAya che, tema vacana anuSThAna AgamathI pravarte che ane jema daMDa kADhI lIdhA pachI paNa pUrva-prayogathI cakra bhamyA kare tema abhyAsanA rasathI AgamanI apekSA vagara asaMgaanuSThAna thAya che, ema A be (vacana ane asaMga) anuSThAna A dRSTAMtathI bhinna bhinna samajI levAM. bALakanI peThe prathamathI prItibhAva AvavAthI prathama prItianuSThAna thAya che, pachI bhaktianuSThAna, pachI vacanAnuSThAna, tyArapachI asaMgAnuSThAna thAya. ema eka ekathI adhika guNanI prApti thavAthI anuSThAna paNa thAya che. teTalA mATe cAra prakAranuM anuSThAna paNa prathama rUpiyAnA sarakhuM samajavuM. vidhi ane bahumAna e baMnenA saMyogathI anuSThAna paNa samajavAM, je mATe muni mahArAje e anuSThAnane parama pada pAmavA kAraNapaNe batAvela che. bIjA bhAMgAnA rUpiyA samAna (sAcuM rUpuM paNa khoTI mohora) anuSThAna paNa satya che teTalA mATe pUrvAcAryoe tene ekAMte duSTa gaNAvyuM nathI. jJAnavaMta puruSonI kriyA jo ke aticArathI malina hoya to paNa zuddhatAnuM kAraNa che, jemake ratna upara mela lAgelo hoya, paNa jo aMdarathI zuddha che, to bahA2no mela sukhe dUra karI zakAya che. trIjA bhAMgA sarakhI kriyA (mohora chApa sAcI paNa rUpuM khoTuM) mAyAtRSAdika doSathI banelI che. jemake bhoLA lokone ThagavA mATe koI dhUrve zAhukArano veza laI vaMcanA jALa mAMDI hoya, tenI kriyA bahArAthI dekhAvamAM ghaNI ja AzcaryakAraka hoya paNa manamAM adhyavasAya azuddha hoya tethI kadApi IhalokamAM mAna, yaza, kIrti. dhana pramukhano tene (dhUrtane) lAbha thAya paNa te paralokamAM durgatine ja pAme che mATe e kriyA bahAranA dekhAvarUpa ja hovAthI grahaNa karavA yogya ja nathI, cothA bhAMgA jevI kriyA (baMne khoTA) Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrAddhavidhi prakaraNa prAye ajJAnapaNAthI azraddhAnapaNAthI karmanA bhArepaNAthI bhavAbhinaMdI jIvone hoya che. zuddha ane azuddha e baMnethI rahita evI kriyA kharekhara ArAdhanA-virAdhanA e baMnethI zUnya che paNa dharmano abhyAsa karavAnA guNathI koIka vakhata zubha nimittapaNe thAya che jema-koI zrAvakano putra ghaNI vAra jinabiMbanA darzana karavAnA guNathI jo ke te bhavamAM koI sukRtya karyA nahotAM to paNa maraNa pAmIne malyanA bhavamAM samakita pAmyo. upara batAvelI rIta pramANe ekAgra cittathI bahumAnapUrvaka jo devapUjA thAya to yathokta phaLanI prApti thAya che mATe upara jaNAvelA kAraNamAM jarUra udyama karavo. A niyama upara dharmadatta nRpanI kathA batAve che. vidhi ane bahumAna upara dharmadatta nRpanI kathA rUpAnA jinamaMdirathI zobhatA evA rAjapuranagaramAM caMdramAnI jema zItakara ane kuvalayavikAsI evo rAjadhara nAme rAjA hato. jemanI pAse devAMganAoe potAnI rUpasaMpadA jANe thApaNa mUkI hoya nahi! evI rIte rAjAnI prItimatI pramukha pAMcaso rANIo hatI. eka prItimatI rANI varjIne bAkI sarve rANIo jagatane AnaMdakArI putranA lAbhathI cittamAM saMtoSa pAmI. putra na hovAthI vaMdhyA jevI prItimatI rANI manamAM ghaNo ja kheda pAmI. paMktibheda sahana karavo kaThaNa che, temAMya pramukha mANasane jo paMktibheda thAya to tenA vaDe te sahana karAvo e khUba ja kaThaNa che. athavA je vastu devAdhIna che, te vastunI bAbatamAM mukhya-amukhano vicAra karavAthI zuM lAbha thavAno? ema chatAM manamAM te vAtathI duHkha pAmanArA mUDha hRdayavALA lokonI mUDhatAne dhikkAra thAo. devatAone karelI vividha prakAranI mAnatAo paNa jyAre niSphaLa nivaDI, tyAre to prItimatInuM duHkha ghaNuM vRddhi pAmyuM. upAyo niSphaLa jAya, tyAre AzA saphaLa na thAya. eka samaye eka haMsanuM baccuM gharamAM bALakanI jema ramatuM hatuM, te teNe hAtha upara lIdhuM. to paNa manamAM bhaya na rAkhatAM haMse manuSya vANIthI te rANIne kahyuM ke- "he bhadrahuM ahIM yatheccha chUTathI ramato hato. temane tuM nipuNa chatAM kema ramADavAnA rasathI pakaDe che? yatheccha vihAra karanAra jIvone baMdhanamAM rahevuM niraMtara maraNa samAna che. te pote vaMdhyApaNuM bhogavavA chatAM pAchuM evuM azubha karma kema kare che? zubhakarmathI dharma thAya che ane dharmathI potAnuM vAMchita saphaLa thAya che." pachI prItimatIe manamAM camatkAra ane Dara pAmI haMsane kahyuM ke, "he catura ziromaNe ! tuM mane ema kahe che? tane huM thoDIvAramAM mUkI dauM paNa te pahelAM eka vAta tane pUchuM chuM ke, aneka devatAonI pUjA, vividha prakAranAM dAna Adi ghaNAM zubha karma huM haMmezAM karuM chuM, to paNa zApa pAmelI strInI jema mane saMsAramAM sukhakara putra kema nathI thato? putra vinA huM duHkhI chuM, te tuM zI rIte jANe che? ane manuSyanI vANI zI rIte bole che? 1. kamaLane khIlavanAra; pRthvIne AnaMda pamADanAra. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 151 haMsa bolyo "hArI vAtacIta pUchavAnuM tane zuM kAraNa che? huM tane lAbhakArI vacana kahuM chuM. dhana, putra, sukha Adi sarve vastunI prApti pUrvabhave karelA karmanI AdhInatAmAM che. A lokamAM kareluM zubhakarma to vacce AvatA aMtarAyone dUra kare che. buddhihIna manuSyo je te devatAnI pUjA kare che, te mithyA che ane tethI mithyAtva lAge che. eka jinapraNIta dharma ja jIvone AlokamAM tathA paralokamAM vAMchita vastuno dAtAra che. jo jinadharmathI vipnanI zAMti vagere na thAya, to te bIjA upAyathI kayAMthI thavAnI? je aMdhakAra sUryathI dUra thaI zake nahIM, te kAMI bIjA grahathI dUra thAya? mATe tuM kupathya sarakhA mithyAtvane choDI de, ane rUDA pathya samAna addharmanI ArAdhanA kara. tethI A lokamAM tathA paralokamAM paNa hArA manoratha phaLIbhUta thaze." haMsa ATaluM kahI pArAnI jema jhaTa kayAMya uDI gayo. pachI camatkAra pAmelI prItimatI rANI putranI AzA utpanna thavAthI hAsyamukhI thaI. cittamAM kAMI pIDA thaI hoya to; dharma, guru Adi vastu upara bahu sthira AsthA rahe che. jIvano evo svabhAva hovAthI prItimatI rANIe sazuru pAsethI zrAvakadharma aMgIkAra karyo. samyakatva dhAraNa karanArI ane trikALa jinapUjA karanArI prItimati rANI anukrame sulasA zrAvikA jevI thaI. haMsanI vANIno e koI moTo camatkArI guNa jANavo. eka vakhate rAjadhara rAjAnA cittamAM evI ciMtA utpanna thaI ke - "hajI paTTarANIne eka putra thayo nathI, ane bIjI rANIone to seMkaDo putra che. emAM rAjyane yogya putra koNa haze?" rAjA evI ciMtAmAM che, eTalAmAM rAtre svapnamAM jANe sAkSAt ja hoya nahi! evA koI divya puruSe AvI rAjAne kahyuM, "he rAjan ! potAnA rAjyane yogya putranI tuM phokaTa ciMtA na kara. duniyAmAM kalpavRkSa samAna phaLadAyaka evA eka jinadharmanI ja vidhipUrvaka tuM ArAdhanA kara, tethI A-loka, paralokamAM tArI ISTasiddhi thaze." evuM svapna jovAthI rAjadhara rAjA pavitra thaI harSathI jinapUjA Adi karavAthI jinadharmanI ArAdhanA karavA lAgyo. evuM svapna joyA pachI koNa ALasamAM rahe? pachI koI uttama jIva haMsa jema sarovaramAM avatare che, tema prathama arihaMtanI pratimA svapnamAM dekhADI prItimatInI kUkhamAM avataryo. tethI sarve loka AnaMda pAmyA. garbhanA prabhAvathI te prItimatI rANIne maNiratnamaya jinamaMdira ane jinapratimA karAvavI tathA tenI pUjA karavI ItyAdi dohalo utpanna thayo. phUlaphaLane anusaratuM thAya temAM zI navAI? devatAonI kAryasiddhi manamAM ciMtavatAM ja thaI jAya che, rAjAonI kAryasiddhi mukhamAMthI vacana nIkaLatAM thAya che, dhanavaMta lokonI kAryasiddhi dhanathI tatkALa thAya che. ane bAkI rahelA manuSyonI kAryasiddhi te pote aMga-mahenata kare tyAre thAya che. prItimatIno dohalo duHkhathI pUrNa karAya evo hato, to paNa rAjAe ghaNA harSathI teno saMpUrNa dohalo tatkALa pUrNa karyo. jema meruparvata uparanI bhUmi pArijAta-kalpavRkSane prasave, tema prItimatI rANIe AgaLathI ja zatrune nAza karanAro putra prasavyo. te putra anukrame mahimAvaMta thayo. rAjadhara rAjAne putra-janma sAMbhaLI ghaNo ja harSa thayo, tethI teNe pUrve koI samaye nahi karelo evo Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1para zrAddhavidhi prakaraNa te putrano janmotsava vagere kAryo te samaye karyA ane te putranuM zabdArthane anusaratuM dharmadatta evuM nAma rAkhyuM. eka divase navanavA utsava karIne AnaMdathI te putrane jinamaMdire laI jaI arihaMtanI pratimAne namaskAra karAvI bhagavAna AgaLa bhaTaNA mAphaka mUkyo, tyAre ghaNI saMtuSTa thayelI prItimatI rANIe potAnI sakhIne kahyuM ke, "he sakhI ! te catura haMse cittamAM camatkAra utpanna kare evo ghaNo ja upakAra mArA upara karyo, te haMsanA vacana pramANe karavAthI nirdhana puruSa jema daivayogathI potAnAthI meLavI na zakAya evo nidhi pAme, tema mahArAthI meLavI na zakAya evuM jinadharmarUpa eka ratna ane bIjuM A putraratna huM pAmI. ' prItimatI Ama bole che, eTalAmAM mAMdA mANasanI jema te bALaka ekAeka AvelI mUrchAthI tatkALa bebhAna thaI gayuM. ane tenI pAchaLa tenI mAtA paNa AkarA duHkhathI mUccha khAI bebhAna thaI jamIna para DhaLI paDI. turata parivAranA tathA AsapAsanA lokoe dRSTidoSa athavA koI devatAnI pIDA vagere haze." ema kalpanA karI ghaNA khedathI uMce svare pokAra karyo ke, "hAya hAya! mAtA ane putra e bannene ekadama A zuM thayuM? " kSaNamAtramAM rAjA, pradhAna vagere lokoe tyAM AvI ane mAtA-putrane zItaLa upacAra karyA, tethI thoDIvAramAM ja bALaka ane tenI pAchaLa tenI mAtA paNa sacetana thaI. pUrvakarmano yoga ghaNo AzcaryakArI che, te ja samaye, sarvatra A vAtanI vadhAmaNI gaI, rAjaputrane utsava sahita laI gayA. te divase rAjaputranI tabiyata sArI rahI. teNe vAraMvAra dUdhapAna vagere karyuM paNa bIje divase zarIranI prakRti sArI chatAM arUcivALA mANasanI mAphaka te bALake dUdha pIdhuM nahIM ane cauvihAra, paccakakhANa karanAranI jema auSadha vagere paNa na lIdhuM. tethI te bALakanA mAtA-pitA, maMtrI ane nagaranA loko ghaNA duHkhI thayA, zuM karavuM? te koIne sUjha paDatI nathI, tyAre jANe bALakanA puNyathI khecAyela ja hoya nahIM ! evA eka munirAja madhyAhuna samaye AkAzamAMthI utaryA. prathama parama prItithI bALake ane te pachI rAjA Adi lokoe munirAjane vaMdanA karI. rAjAe bALake dUdha vagere tyAga karavAnuM kAraNa pUchayuM. tyAre munirAje spaSTa kahyuM ke, "he rAjan ! A bALakane rogAdikanI athavA bIjI koI paNa pIDA nathI. ene tame jinapratimAnAM darzana karAvo. eTale e hamaNAM dUdhapAna vagere karaze." munirAjanA vacana pramANe te bALakane jinamaMdire laI jaI darzana-namaskAra Adi karAvyuM tyAre pUrvanI mAphaka dUdha pIvA lAgyo. ane tethI sarva loko Azcarya ane saMtoSa pAmyA. pharIthI rAjAe munirAjane pUchayuM ke "A zuM camatkAra !" munirAje kahyuM, ke he rAjan ! tane A vAta enA pUrvabhavathI mAMDIne kahuM chuM te sAMbhaLa. dharmadattano pUrvabhava jemAM niMgha puruSa thoDA ane uttama puruSa ghaNA che evI purikA nAme nagarImAM dIna jIva upara dayA ane zatru upara krUradaSTi rAkhanAro kRpa nAme rAjA hato. buddhithI bRhaspatinI barAbarI karI zake evo te rAjAno citramati nAme maMtrI hato; ane dravyathI kuberanI barAbarI karanAro vasumitra nAme Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 153 zreSThI te maMtrIno mitra hato. nAmathI ja eka akSara ocho, paNa RddhithI barAbarIno evo eka sumitra nAme dhanADhaya vaNikaputra vasumitrano mitra hato. vaNikaputra paNa anukrame zreSThInI barAbarIno athavA tenAthI adhika caDhato paNa thAya che. sArAkuLamAM janmyAthI putra sarakho mAnya evo eka dhanya nAme sumitrano sevaka hato. te dhanya eka divase nhAvAne arthe nhAvA lAyaka sarovare gayo. sArAM kamaLa, sArI zobhA ane sAruM jaLa dharAvanArA te sarovaramAM hAthInA baccAnI jema jaLakrIDA karatAM te dhanyane divya kamaLa sarakhuM ghaNuM sugaMdhI hajAra pAMkhaDIvALuM kamaLa maLyuM. pachI te dhanya sarovaramAMthI bahAra nIkaLI ghaNA harSathI cAlato thayo. anukrame mArge jatAM phUla utArIne jatI mALInI cAra kanyAo tene maLI. pUrvano ghaNo paricaya hovAthI te kanyAoe kamaLanA guNa jANI dhanyane kahyuM ke, "he bhadra ! bhadrazAla vanamAMnA vRkSanuM phUla jema ahiM durlabha che, tema A kamaLa paNa durlabha che." A uttama vastu uttama puruSane mATe che, mATe eno upayoga. jevA tevA pAtrane viSe karIza nahi." dhanTe kahyuM, "A kamaLano uttama puruSane viSe ja mukuTa samAna upayoga karIza." pachI dhanya vicAra karyo ke; "sumitra ja sarve sajjanomAM zreSTha che, ane tethI ja mahAro pUjya che." jenI AjIvikA je mANasathI cAlatI hoya tene te mANasa karatAM bIjo koNa vadhu sAro lAge? have, bhoLA svabhAvanA dhanyuM ema vicArI, jema koI devatAne bheTazuM ApavuM hoya, tema sumitranI pAse jaI vinayathI namaskAra karI ane yathArtha vAta hatI te kahI peluM kamaLa bheTa dharyuM. tyAre sumitre kahyuM ke, mahArAM zeTha vasumitra sarve lokamAM uttama hovAthI temane ja A uttama vastu vAparavA yogya che, temanA mahArA upara eTalA badhA upakAra che ke, huM ahoniza temanuM dAsapaNuM karUM topaNa temanA RNamAMthI mukta na thAuM." sumitre ema kahyAthI dhanya te kamaLa vasumitrane bheTa ApyuM tyAre vasumitre paNa kahyuM ke "A lokamAM mArAM sarva kArya saphaLa karanAro eka citramati maMtrI ja sarvamAM uttama che." vasumitranAM evAM vacanathI dhanya te kamaLa citramati maMtrIne najarANA tarIke ApyuM. tyAre citramatie paNa kahyuM ke "mArAM karatAM zreSTha kRparAjA che, kAraNa ke te pRthvInA ane prajAnA adhipati hovAthI tenI daSTino prabhAva paNa devanI jema ghaNo adbhuta che. tenI kuradaSTi jenI upara paDe te ghaNo mAtabara hoya to paNa kaMgALa jevo thaI jAya ane tenI kRpAdRSTi jenI upara paDe te kaMgALa hoya to paNa mAtabara thAya." citramatinAM evAM vacanathI dhanya te kamaLa kRparAjAne ApyuM. kRpa rAjA paNa jinezvara bhagavAnanI ane sadgurunI sevA karavAmAM tatpara hato, tethI teNe kahyuM ke, jenA caraNakamaLane viSe mArA jevA rAjAo bhramaranI jema tallIna rahe che, te ja sadguru sarvamAM zreSTha che, temano yoga svAti nakSatranA jaLanI jema svalpa maLe." kRparAjA ema kahe che, eTalAmAM sarva lokone Azcarya pamADanAra koI cAraNa muni devatAnI jema tyAM AkAzamAMthI utaryA. AzcaryanI vAta che ke AzArUpa velaDI kevI rIte saphaLa thAya che ! kRparAjA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrAddhavidhi prakaraNa Adi loko munirAjane bahumAnapUrvaka Asana daI, vaMdanA Adi karI potapotAne ucita sthAne beThA pachI dhanya vinayathI te kamaLanuM munirAja AgaLa bheNuM mUkyuM. tyAre cAraNamunie kahyuM ke, "jo tAratamyathI koIpaNa manuSyamAM zreSThapaNuM AvatuM hoya to teno cheDo arihaMtane viSe ja Avavo yogya che. kAraNa ke, arihaMta traNe lokamAM pUjya che. mATe traNa jagatamAM uttama evA arihaMtane ja A kamaLa dhAraNa karavuM ucita che. A-lokamAM paralokamAM vAMchita vastu ApanArI te arihaMtanI pUjA eka navI utpanna thayelI kAmadhenu samAna che." - bhadraka svabhAvano dhanya, cAraNamuninA vacanathI harSa pAmyo ane pavitra thaI jinamaMdire jaI teNe te kamaLa bhAvathI bhagavaMtane mastake chatranI mAphaka caDhAvyuM, te kamaLathI bhagavAnanuM mastaka jema mukuTa paheravAthI zobhe tema zobhavA lAgyuM. tethI dhanyanA manamAM ghaNo ja AnaMda utpanna thayo ane zubha bhAvanA bhAvavA lAgyo. eTalAmAM te mALInI cAre kanyAo tyAM phUla vecavA AvI. tyAre dhanya arihaMtane mastake mUkeluM te kamaLa temanA jovAmAM AvyuM. te zubha karmanI anumodanA karI te cAre kanyAoe jANe saMpattinuM bIja hoya nahIM? evuM eka utkRSTa phUla bhagavAnanI pratimA upara samakALe caDhAvyuM. ThIka ja che. zubha athavA azubha karma karavuM, bhaNavuM, gaNavuM, devuM, levuM, koIne mAna ApavuM, zarIra saMbaMdhI athavA ghara saMbaMdhI kAMI kArya karavuM, ItyAdi kRtyane viSe bhavya jIvanI pravRtti prathama bhagavAnanuM darzana karIne thAya che. pachI potAnA jIvane dhanya mAnato dhanya ane te cAre kanyAo potapotAne ghera gayAM. te divasathI dhanya bhagavAnane prAyaH dararoja vaMdanA karavA Ave ane evI bhAvanA bhAve ke "rAMka pazunI jema ahorAtra parataMtratAmAM rahevAthI dararoja bhagavAnane vAMdavAno niyama paNa levAto nathI, evA mane dhikkAra thAo." kupa rAjA, citramati maMtrI, vasumitra zreSThI ane sumitra vaNikaputra e cAre jaNAe cAraNa muninA upadezathI zrAvaka dharma Adaryo ane anukrame teo saudharma devaloke gayA. dhanya paNa arihaMta upara bhakti rAkhavAthI saudharma devaloke mahaddhika devatA thayo; ane te cAre mALInI kanyAo tenI dhanyanI) mitradevatA thaI. kRpa rAjAno jIva devalokathI cyavI jema svargamAM Indra che, tema vaitADhaya parvata upara AvelA gaganavallabhanagaramAM citragati nAme vidyAdharano rAjA thayo. maMtrIno jIva devalokathI AvIne citragati vidyAdharano putra thayo. tenI upara mAtApitA ghaNI ja prIti karavA lAgyAM. bApathI vadhAre tejasvI evA te putranuM vicitragati nAma rAkhyuM. vicitragatie yauvana avasthAmAM AvI eka vakhate rAjyanA lobhathI potAnA bApane mArI nAkhavA mATe daDha ane gupta vicAra karyo. lobhAMdha thaI pitAnuM aniSTa karavA dhAranAra evA kuputrane dhikkAra thAo ! sArA daivayogathI gotradevIe te sarva gupta vicAra citragatine kahyo. ekAeka ghaNo bhaya AvavAthI citragati te ja samaye ujvala vairAgya pAmyo ane vicAra karavA lAgyo ke, "hAya hAya! have huM zuM karuM? konA zaraNe jAuM? kone zuM kahuM? pUrvabhave puNya upAjaryuM nahIM, tethI potAnA putrathI ja mahArA bhAgyamAM pazunI mAphaka maraNa ane mAThI gati pAmavAno prasaMga Avyo, to hajI paNa huM cetI jauM." Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 prathama dinakRtyaprakAza ema ciMtavI mananA adhyavasAya nirmaLa thavAthI teNe te ja vakhate paMcamuSTi loca karyo, devatAoe AvI sAdhuno veSa Apyo. tyAre uttama buddhivALA te citragatie paMca mahAvrata AdaryA. pachI pazcAttApa pAmelA vicitragatie citragatine khamAvyA; ane pharIthI rAjya upara besavA ghaNI vinaMti karI. citragatie cAritra levAnI vAta jevI rIte banI, te sarva kahI pavananI jema apratibaddha vihAra karyo. (sAdhunA kalpane anusarI vihAra karatAM ane duHkhathI AcarAya evI tapasyA AcaratAM te citragati munirAjane avadhijJAna ane tenI pachavADe tenI spardhAthI ja ke zuM! mana:paryavajJAna paNa utpanna thayuM (citragati muni rAjA pratye kahe che ke, te huM jJAnathI lAbha thAya ema jANIne tamAro moha dUra karavA mATe ahIM Avyo. have bAkIno samagra saMbaMdha kahuM chuM. vasumitrano jIva devalokamAMthI avIne tuM rAjA thayo, ane sumitrano jIva AvIne tArI prItimatI nAme rANI thaI e rIte tamArI baMnenI prIti pUrvabhavathI daDha thayelI che. potAnuM utkRSTa zrAvakapaNe jaNAvavA koI koI vakhata sumitre kapaTa karyuM, tethI te strIpaNuM pAmyo. khedanI vAta che ke, samaju manuSyo paNa potAnuM hita ane ahita jANavAmAM muMjhAI jAya che. "mahArA karatAM pahelAM mArA nhAnA bhAIne putra na thAo." ema ciMtavyuM, tethI A ghaNA vakhata pachI putra thayo. eka vAra koInuM khoTuM dhAryuM hoya to paNa te potAne ghaNuM ja AkarUM phaLa ApyA vagara rahe nahIM. dhanyanA jIve devatAnA bhavamAM eka divase savidha jinezvarane pUchayuM ke, huM ahIMthI AvIne kayAM utpanna thaIza? tyAre te bhagavAne tamArA bannenA putra thayAnI vAta dhanyanA jIvane kahI. pachI dhanyanA jIve vicAra karyo ke, "mAtA-pitA dharma pAmyA na hoya, to putrane dharmanI sAmagrI kayAMthI maLe? mULa kUvAmAM jo pANI hoya, to ja pAsenA havADAmAM sahajathI pANI Ave." ema vicArI pote bodhibIjano lAbha thavA mATe haMsanuM rUpa dhAraNa karI rANIne prastAvane ucita vacanathI ane tane svapna dekhADIne bodha karyo. e rIte bhavya jIvo devatAnA bhavamAM chatAM paNa parabhave bodhilAbha thavAne arthe udyama kare che. bIjA keTalAka loko manuSyabhavamAM chatAM paNa pUrve pAmelA ciMtAmaNiratna samAna bodhiratnane (samyakatva)ne khoI bese che. te samyakatvadhArI devatA (dhanyano jIva) svargathI avIne tamAro putra thayo. enI mAtAne sArA svapna AvyAM ane sArAM dohalA utpanna thayA, tenuM kAraNa e ja che ke, jema zarIra pachavADe chAyA, patinI pachavADe pativratA strI, caMdranI pachavADe caMdrikA, sUryanI pachavADe teno prakAza ane meghanI pachavADe vIjaLI jAya che. tema enI pachavADe pUrvabhavathI bhakti AvelI che. tethI dohalA ane svapnAM sArAM AvyAM. gaI kAle ene jinamaMdire laI gayA, tyAre pharIpharIne jinapratimAne jovAthI ane haMsanA AgamananI vAta sAMbhaLavAthI ene mUrchA AvI ane tatkALa jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, tethI pUrvabhavanuM sarva kRtya enI yAdamAM AvyuM. tyAre eNe potAnA manathI ja evo niyama lIdho ke, "jinezvara bhagavAnanuM darzana ane vaMdanA karyA vinA hAre vAvajIva sudhI mukhamAM kAMI paNa nAMkhavuM na kalpe." Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa niyama rahita dharma karatAM niyama sahita dharmanuM anaMtagaNuM adhika phaLa che. kahyuM che ke -niyama sahita ane niyama rahita evo be prakArano dharma che. temAM pahelo dharma thoDo upAjaryo hoya to paNa nizcayathI bIjA karatAM anaMtagaNuM phaLa Ape che, ane bIjo dharma ghaNo upArjana karyo hoya to paNa alpa pramANavALuM ane anizcita phaLa Ape che. jo kAMI paNa TharAva karyA vagara koIne ghaNA kALa sudhI ane ghaNuM ja dravya dhIryuM hoya to tethI kiMcitmAtra paNa vyAja utpanna na thAya, ane jo dhIratI vakhate TharAva karyo hoya to dhIrelA dravyanI pratidina vRddhi thatI jAya che. ema dharmanA viSayamAM paNa niyama karavAthI vizeSa phaLavRddhi jANavI. 156 tattvone jANanAra puruSa hoya to paNa aviratino udaya hoya to zreNika rAjAnI jema tenAthI niyama levAto nathI. ane aviratino udaya na hoya to levAya che, to paNa kaThaNa vakhata AvatAM dRDhatA rAkhI niyamano bhaMga na karavo, e vAta to Asanasiddhi jIvathI banI zake che. e dharmadatte pUrvabhavathI AvelI dharmarucithI ane bhaktithI potAnI eka mahinAnI uMmare gaI kAle niyama grahaNa karyo. gaIkAle jinadarzana ane jinavaMdanA karyAM hatAM, mATe eNe dUdha vagere pIdhuM, Aje kSudhA-tRSAthI pIDAyo, to paNa darzanano-vaMdanAno yoga na maLavAthI eNe mana dRDha rAkhI dUdha na pIdhuM, amArA vacanathI eno abhigraha pUrNa thayo, tyAre eNe dUdhapAna vagere karyuM. pUrvabhave je zubha athavA azubha karma karyuM hoya athavA karavA dhAryuM hoya, te sarva parabhave pUrvabhavanI jema maLI Ave che e mahimAvaMta puruSane pUrvabhave karelI jinezvara bhagavAnanI aprakaTa-bhaktithI paNa cittane camatkAra utpanna karanArI paripUrNa samRddhi maLaze. mALInI cAre kanyAonA jIva svargathI cyavIne judA judA mhoTA rAjakuLamAM avatarI enI rANIo thaze. sAthe sukRta karanArAono yoga paNa sAthe ja rahe che." munirAjanI evI vANI sAMbhaLI tathA bALakanA niyamanI vAta pratyakSa joI rAjA Adi loko niyama sahita dharmano svIkAra karavAmAM agresara thayA. "putrane pratibodha karavAne arthe vihAra karUM chuM." ema kahI te munirAja garUDanI jema UDI vaitADhaya parvate gayA. jagatane AzcaryakArI potAnI rUpa-saMpattithI kAmadevane paNa lajAvanAra evo jAtismaraNa pAmelo dharmadatta, grahaNa karelA niyamane munirAjanI jema pALato divase divase vRddhi pAmavA lAgyo. tenA sarvotkRSTa zarIranI vRddhi thatI hovAthI tenA rUpa, lAvaNya pramukha lokottara sadguNa jANe mAMhomAMhe spardhAthI ja vadhatA hoya tema pratidina vadhavA lAgyA. te dharmadattanA sadguNone dharma karavAthI vizeSa zobhA AvI, kAraNa ke, eNe traNa varSanI uMmare ja "jinezvara bhagavaMtanI pUjA karyA vagara jamavuM nahIM" evo abhigRha lIdho. nipuNa dharmadattane lakhavuM, bhaNAvavuM Adi bahoMtera kaLAo jANe pUrve lakhelI bhaNelI ja hoya nahIM ! tema sahajamAtra lIdhAthI ja zIghra AvaDI gaI, puNyano mahimA ghaNo camatkArI che ! pachI dharmadatte "puNyAnubaMdhI puNyathI parabhave paNa puNyanI prApti sukhe thAya che." ema vicArI sadguru pAsethI pote sArA zrAvakadharmano svIkAra karyo. "dharmakRtya vidhi vinA saphaLa thatuM nathI." ema vicArI teNe trikALa devapUjA vagere zubhakRtya Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 157 zrAvakanI sAmAcArIne anusarI karavA mAMDyuM. haMmezAM dharma upara utkRSTa bhAva rAkhanAro te dharmadatta anukrame madhyama vaya pAmyo. tyAre jADI zelaDInI jema tenAmAM lokottara mIThAza AvI. eka divase koI paradezI puruSe dharmadattane arthe IndranA azva sarakhA lakSaNavALA eka azvanuM rAjAne bheTazuM karyuM. jagatamAM te azva paNa potAnI mAphaka asAdhAraNa che, ema jANI yogya vastuo yoga karavAnI IcchAthI te ja samaye pitAnI AjJA laIne dharmadatta te azva upara caDhayo. samaju mANasane paNa moha vaza karI le che. e ghaNI khedanI vAta che! dharmadattanA upara caDatAM ja potAno alaukika vega AkAzamAM paNa dekhADavAne arthe ja hoya ke zuM! athavA IndranA azvane maLavAnI utsukatAthI ja ke zuM? te azva ekadama AkAzamAM uDI gayo, thoDIvAramAM dekhAto hato, te kSaNamAtramAM adazya thayo ane hajAro yojanA ullaMghI te dharmadattane ghaNI vikaTa aTavImAM mUkI kayAMya cAlyo gayo. | sarpanA phUtkArathI, vAnaronA batkArathI, sUaranA dhutkArathI, dIpaDAnA cItkArathI, camarI gAyanA bhoMkArathI, rojhanA traTakArathI ane ziyALIyAnA kharAba phatkArathI ghaNI ja bhayaMkara evI te aTavImAM paNa svabhAvathI ja bhaya rahita evA dharmadare leza mAtra paNa bhaya manamAM rAkhyo nahIM. e to kharuM che ke sArAM puruSa vipattinA vakhate ghaNI ja dhIraja rAkhe che ane sukha Ave tyAre garva bilakula karatA nathI. hAthInI jema aTavImAM yatheSTa pharanAro dharmadatta te zUnya aTavImAM paNa jema potAnA rAjamaMdiranA udyAnamAM raheto hoya tema tyAM svasthapaNe rahyo. paraMtu jina-pratimAnuM pUjana karavAne yoga na maLavAthI mAtra duHkhI thayo. to paNa samatA rAkhI te divase phaLa Adi vastu paNa teNe na khAtAM pApane khapAvanAro nirjala cauvihAro upavAsa karyo. zItaLa ane jAta jAtanA phaLa ghaNAM hovA chatAM paNa sudhA-tRSAthI atizaya pIDAyelA dharmadattane e rIte traNa upavAsa thayA. potAnA AdarelA niyama sahita dharmane viSe e kevI AzcaryakArI daDhatA che ! lU lAgavAthI atizaya karamAI gayelI phUlanI mALAnI jema dharmadattanuM AkhuM zarIra karamAI gayuM hatuM to paNa dharmanI daDhatA hovAthI tenuM mana ghaNuM ja prasanna jaNAtuM hatuM. AthI eka deva pragaTa thaI tene kahevA lAgyo. are satyapuruSa ! bahu sAruM ! koIthI sadhAya nahIM evuM kArya te sAdhyuM. A te kevuM vairya ! potAnA jIvitanI apekSA na rAkhatAM AdarelA niyamane viSe ja tamArI daDhatA nirUpama che, zakendra tamArI prakaTa prazaMsA karI te yogya che. te vAta mahArAthI khamAI nahi tethI meM ahIM aTavImAM lAvIne tamArI dharmamaryAdAnI parIkSA karI che. he sujANa ! tamArI daDhatAthI huM prasanna thayo chuM, mATe mukhamAMthI eka vacana kADhIne tyAre je ISTa mAMgavuM hoya te mAgo." devatAnuM evuM vacana sAMbhaLI dharmadatte vicAra karI kahyuM ke, "he deva! jyAre tane yAda karuM tyAre tuM pAcho AvI je huM kahuM te hAruM kArya karaje." pachI te deva "e dharmadatta adbhuta bhAgyano nidhi kharo. kAraNa ke eNe mane e rIte taddana vaza karI lIdho." ema kaheto dharmadAnuM vacana svIkArI te ja vakhate tyAMthI te jato rahyo. pachI "mane have mhArA rAjabhuvananI prApti vagere zI rIte thaze?" evA vicAramAM che eTalAmAM teNe potAne potAnA mahelamAM Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrAddhavidhi prakaraNa joyo, tyAre dharmadare vicAryuM ke, "hamaNAM me devatAnuM smaraNa nahIM karyuM hatuM, to paNa teNe potAnI zaktithI mane mArA sthAnake lAvI mUkyo. athavA prasanna thayelA devatAne eTaluM kArya karavuM emAM zuM kaThaNa che?" have dharmadatta rAjaputre potAnA meLApathI mAbApane, bIjA sagAvahAlAne tathA potAnA cAkarone AnaMda pamADayo, puNyano mahimA adbhuta che. pachI rAjaputre pAraNAne arthe ghaNI utsukatA na rAkhatAM jinapratimAnI pUjA te divase paNa vidhisara karI, ane pachI pAraNuM karyuM. dharmaniSTha puruSono AcAra ghaNo AzcaryakArI hoya che. have te cAre kanyAonA jIva pUrva, pazcima, dakSiNa ane uttara e cAre dizAomAM AvelA dezanA cAra rAjAonI sarvene mAnya evI ghaNA putra upara anukrame putrIo thaI. temAM pahelInuM nAma dharmarati, bIjInuM dharmamati, trIjInuM dharmazrI ane cothInuM dharmaNI. A nAma pramANe temanAmAM guNa paNa hatA, te cAre kanyAo vakhata jatAM taruNa avasthAmAM AvI tyAre lakSmIdevIe ja potAnAM cAra rUpa banAvyAM hoya nahIM ! evI rIte teo dekhAvA lAgI. eka divase te kanyAo aneka sukRtakArI utsavanuM sthAnaka evA jinamaMdiramAM AvI ane arihaMtanI pratimA joIne jAtismaraNa jJAna pAmI. tethI "jinapratimAnI pUjA karyA vagara amAre bhojana karavuM na kalpa." evo niyama laI haMmezAM jinabhakti karatI rahI. vaLI te cAre kanyAoe ekadila thaI evo niyama karyo ke, "ApaNA pUrvabhavano milApI dhanano mitra jyAre maLe tyAre tene ja ApaNe varIzuM. ane bIjA koIne varIzuM nahIM. te jANI pUrvadezanA rAjAe potAnI putrI dharmaratine arthe moTo svayaMvara maMDapa karAvyo, ane temAM tamAma rAjAone teDAvyA. putra sahita rAjadhara rAjAne AmaMtraNa ApyuM hatuM to paNa dharmadatta tyAM gayo nahIM, kAraNa ke teNe vicAryuM ke jyAM phaLaprApti thAya ke nahIM? teno nizcaya nathI evA kAryamAM kayo samaju mANasa jAya !" eTalAmAM vicitragati nAme vidyAdharono rAjA cAritravaMta thayelA potAnA pitAnA upadezathI paMca mahAvrata AdaravA taiyAra thayA, tene eka putrI hatI, mATe teNe prajJapti vidyAne pUchayuM ke, "mArI putrIne paraNI hAruM rAjya calAvavA yogya koNa puruSa che?" prajJaptie kahyuM, "tuM tArI putrI ane rAjya supAtra evA dharmadatta kumArane Apaje." vidyAnA evA vacanathI vicitragati ghaNo harSa pAmyo ane dharmadattane bolAvavAne arthe rAjapuranagare Avyo. tyAM dharmadattanA mukhathI dharmarati kanyAnA svayaMvaranA samAcAra jANI, te vicitragati dharmadattane sAthe laI devatAnI jema adazya thaI kautukathI dharmaratinAM svayaMvaramaMDape Avyo. adazya rahelA banne jaNAe AzcaryakArI te svayaMvaramaMDapamAM joyuM to kanyAe aMgIkAra na karavAthI jhAMkhA paDI gayelA ane jANe lUMTAI gayA hoya nahi ! evA nisteja thayelA sarva rAjAo jovAmAM AvyA. A sarva loko "have zuM thaze?" ema manamAM vyAkuLa thaI gayA. eTalAmAM vicitragati arUNa sahita sUrya jema prAtaHkALe pragaTa thAya, tema pote ane dharmadatta tyAM zIdhra prakaTa thayA. dharmarati rAjakanyA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza dharmadattane jotAMnI sAthe ja saMtoSa pAmI ane jema rohiNI vasudevane varI, tema teNe dharmadattane varamALa / AropI. pUrvabhavano prema athavA dveSa e baMne potapotAne ucita evAM kRtyone viSe jIvane preraNA kare che. bAkI traNe dizAonA rAjAo tyAM AvyA hatA, temaNe vidyAdharanI sahAyathI potAnI traNe putrIone vimAnamAM besADI tyAM teDAvI, ane ghaNA harSathI te ja samaye dharmadattane ApI. pachI dharmadatte, vidyAdhare karelA divya utsavamAM te cAre kanyAonuM pANigrahaNa karyuM. te pachI vicitragati vidyAdhara dharmadattane tathA sarva rAjAone vaitADhaya parvate laI gayo. tyAM vividha prakAranAM utsava karI teNe potAnI putrI ane rAjya dharmadattane arpaNa karyuM. 159 te ja samaye vidyAdhare ApelI eka hajAra vidyAo dharmadattane siddha thaI. e rIte vicitragati pramukha vidyAdharonI pAMcaso kanyAonuM vaitADhaya parvata upara pANi grahaNa karI dharmadatta anukrame potAne nagare Avyo ane tyAM paNa rAjAonI pAMcaso kanyAo paraNyo. te pachI rAjadhara rAjAe AzcaryakArI ghaNA utsava karIne jema velaDI sArA kSetramAM vAvavI, tema potAnI samagra rAjyasaMpadA potAnA sadguNI putra dharmadattane mAthe vRddhine arthe soMpI; ane citragatie sadgurunI pAse potAnI paTTarANI prItimatInI sAthe dIkSA lIdhI. potAno suputra rAjya calAvavA yogya thayA pachI koNa potAnA AtmAnuM hita na kare ? vicitragatie paNa dharmadattane pUchIne dIkSA lIdhI. anukrame citragati, vicitragati, rAjadhara rAjA ane prItimatI rANI e cAre mokSe gayA. dharmadatte rAjyanI lagAma hAthamAM lIdhI pachI hajAro rAjAone sahajamAM jItI lIdhA ane te dasa hajAra ratha, dasa hajAra hAthI, eka lAkha ghoDA ane eka kroDa pAyadala eTalA sainyanI sAhyabIvALo thayo. ghaNA prakAranI vidyAno mada dharanAra hajAro vidyAdharonA rAjAo dharmadattanA tAbe thayA. e rIte ghaNAkALa sudhI IndranI jema teNe ghaNuM rAjya bhogavyuM. smaraNa karatAM ja AvanAro je pUrve prasanna thayela devatA hato, tenI sahAyathI dharmadatte potAnA dezane devakuru kSetranI jema mArI, durbhikSa vagere jemAM nAma paNa na jaNAya evo karyo. pUrve bhagavAnanI sahastradaLa kamaLathI pUjA karI, tethI eTalI saMpadA pAmyo.' paNa have to yathAvidhi trikALa pUjA karavAmAM te ghaNo tatpara hato. "potAnA upara upakAra karanAranuM poSaNa avazya karavuM joIe." ema vicArI te dharmadatte navA caityamAM pratimA besADI tathA tIrthayAtrA, snAtramahotsava Adi zubha kRtya karIne potAnI upara upakAra karanArI jinabhaktinuM ghaNuM ja poSaNa karyuM. te dharmadattanA rAjyamAM aDhAre varNa "jevo rAjA tevI prajA." evI kahevata pramANe ghaNAkharA jainadharmI thayA. te jainadharmathI ja A bhave tathA parabhave udaya thAya che. te dharmadatte avasara upara putrane rAjya ApI pote rANIonI sAthe dIkSA lIdhI, ane mananI ekAgratAthI tathA arihaMta upara dRDha bhaktithI tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM, ahIM be lAkha pUrvanuM AyuSya bhogavIne sahastrAra devaloke devatA thayo tathA te cAre rANIo jinabhaktithI gaNadhara karma bAMdhIne te ja devaloke gaI pachI dharmadattano jIva cAre rANIonA jIvanI sAthe svargathI cyavyo. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa dharmadattano jIva mahAvidehakSetramAM tIrthaMkaradeva thayo ane cAre rANIonA jIva tenA gaNadhara thayA. dharmadattano jIva tIrthaMkaranAmakarma vedIne anukrame gaNadhara sahita muktie gayo. A dharmadattano ane cAre rANIono saMyoga kevo AzcaryakArI che ? samaju jIvoe A rIte jinabhaktinuM aizvarya jANI dharmadatta rAjAnI jema jinabhakti tathA bIjAM zubhakRtya karavAne arthe haMmezAM tatpara rahevuM. A rIte vidhipUrvaka jinapUjA karavAthI uttama phaLa prApta thAya che te upara A dharmadatta rAjAnI kathA che. derAsaranI ucita ciMtA, sArasaMbhAra 160 have "pattiaviMtaro" (ucita ciMtAmAM rakta rahe) e padanuM vyAkhyAna batAve che. derAsaranI ucita ciMtA eTale derAsaranI pramArjanA karavI-karAvavI; vinAza pAmatA derAMnA khUNA-khAMcarA tathA pUjAnA upakaraNa, thALI, vATakA, rakebI, kuMDI, loTA, kaLaza vigerene samAravA, maMjAvavA, zuddha karAvavA; pratimA, pratimAnA parikarane nirmaLa karavA; dIvA-dIvIo pramukha cokhkhA (sApha) karavA; AgaLa kahevAze evI AzAtanA varjana karavI; derAsaranA badAma, cokhA, naivedyane saMbhALavA, rAkhavA, vecavAnI yojanA karavI; caMdana, kesara, dhUpa, ghI, tela vagereno saMgraha karavo; AgaLa yukti kahevAze evI caityadravyanI dakSA(saMbhALa) karavI, traNa cAra agara tethI adhika zrAvakane vacce sAkSI rAkhIne derAsaranAM nAmAM lekhAM ane ugharANI karavI-karAvavI; te dravya yatanAthI sarvane saMmata thAya evA uttama sthAnake sthApana karavuM. te devadravyanI Avaka ane kharca vigerenuM sApha cokhkhI rIte nAmuM lekhuM karavuM-karAvavuM. pote jaIne karavuM. tathA devanA kAma mATe rAkhelA cAkarone mokalI devadravya vasula karAvavA; temAM devadravya khoTuM na thAya tema yatanA karavI; te kAmamAM yogya puruSone rAkhI tenI tapAsa karavI e sarva derAsaranI ucita ciMtA gaNAya che. temAM niraMtara yatna karavo. e ciMtA (sArasaMbhALa) aneka prakAranI che. je saMpadAvaMta zrAvaka hoya te pote tathA potAnA dravyathI te potAnA zarIrathI derAsaranAM je kAMIpaNa kAma banI zake te kare athavA potAnA kuTuMbamAMthI koIkanI pAse karAvavA yogya hoya to tenI pAse karAvI Ape. jevuM sAmarthya hoya te pramANe karIne kAma karAvI Ape, paNa zaktinuM ullaMghana na kare. thoDA vakhatamAM banI zake evuM kAMI kAma derAsaranuM hoya to te bIjI nisIhi pahelAM karI le ane thoDA vakhatamAM banI zake ema na hoya to bIjI nisIhinI kriyA karI lIdhA pachI yathAyogya-yathAzakti kare. evI ja rIte dharmazALA, pauSadhazALA, guru, jJAna vagerenI sArasaMbhALa paNa da22oja yathAzaktiye karavAmAM udyama karavo. kemake deva-guru-dharmanA kAmanI sArasaMbhALa zrAvaka vinA bIjo koNa kare ? mATe zrAvake ja jarU2 ka2vI. paNa cAra brAhmaNa vacce maLelI eka sAraNagaunI jema ALasamAM uvekhavApaNuM karavuM nahIM. kemake deva, guru, dharmanAM kAmane uvekhI nAMkhe ane tenI banatI mahenate sArasaMbhALa na kare to samakitamAM paNa dUSaNa lAge, jyAre tenuM mana duHkhAya, tyAre tene atyaMta u52 bhakti che ema kema kahevAya ? laukikamAM paNa eka dRSTAMta che ke, "koIka mahAdevanI mUrti hatI temAMthI koIke AMkha kADhI nAkhelI, tenA bhakta bhIle te dekhI, manamAM atyaMta duHkha lAvI tatkALa potAnI AMkha kADhIne temAM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 prathama dinakRtyaprakAza coDI." te mATe potAnAM sagAMvahAlAMnA kAma hoya tenA karatAM paNa atyaMta AdarapUrvaka derAsara vagerenAM kAmamAM nitya pravartamAna rahevuM yogya che. kahela che ke : zarIra dravya ane kuTuMba upara, sarva prANIone sAdhAraNa rIte prIti rahe, paNa mokSAbhilASI puruSone to zrItIrthakara jinazAsana ane saMgha upara atyaMta prIti hoya che. AzAtanAnA prakAra jJAnanI, devanI ane gurunI, e traNenI AzAtanA jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranI che. jJAnanI AzAtanA pustaka, pATI, TIpaNa, japamALA vagerene mukhamAMthI nIkaLeluM thuMka lagADavAthI; akSaronA hInAdhika uccAra karavAthI, jJAna upakaraNa potAnI pAse chatAM adhovAyu saravAthI je AzAtanA thAya che. e sarva prakAranI jJAnanI jaghanya AzAtanA samajavI. akALe paThana, pAThana, zravaNa, manana karavuM; upadhAna, yoga vahyA vinA sUtra bhaNavuM, bhrAMtithI azuddha arthanI kalpanA karavI; pustakAdikane pramAdathI paga vagere lagADavuM, jamIna upara pADavuM; jJAnanAM upakaraNa potAnI pAse chatAM AhAra-bhojana karavuM ke laghunIti karavI; A sarva prakAranI jJAnanI madhyama AzAtanA jANavI. pATI upara lakhelA akSarone thuMka lagADI bhUMsI nAkhavA, jJAnanA upakaraNa upara besavuM, sUvuM, jJAna athavA jJAnanA upakaraNa potAnI pAse chatAM vaDI nIti karavI; jJAna ke jJAnInI niMdA karavI, tenA sAmAM thavuM; jJAna ke jJAnIno nAza karavo; utsutra bhASaNa karavuM, e sarva jJAnanI utkRSTa AzAtanA gaNAya che. devanI AzAtanA vAsakSepa, barAsa ke kesaranI DabI tathA kebI, kaLaza vagere bhagavaMtane aphaLAvavAM, athavA nAsikA-mukhane pharaselAM vastra prabhune aDakADavAM, te devanI jaghanya AzAtanA. uttama nirmaLa dhotIyAM paheryA vinA prabhunI pUjA karavI, prabhunI pratimA jamIna upara pADavI, azuddha pUjanadravya prabhune caDAvavAM, pUjAnI vidhino anukrama ullaMghana karavo te madhyama AzAtanA. te prabhunI pratimAne paga lagADavo; salekhama, baLakho, thuMka vigereno chAMTo uDADavo; nAsikAnA salekhamathI malina thayelA hAtha prabhune lagADavA; pratimA potAnA hAthethI bhAMgavI. coravI, corAvavI, vacanathI pratimAnA avarNavAda bolavA vagere devanI utkRSTa AzAtanA che. te varjavI joIe bIjI rIte derAsaranI jaghanyathI 10 bhede, madhyamathI 40 bhede, ane utkRSTathI 84 bhede AzAtanA varjavI te batAvI che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrAddhavidhi prakaraNa jinamaMdiranI jaghanya 10 AzAtanA 1. derAsaramAM taMboLa (pAna-sopArI) khAvuM, 2. pANI pIvuM, 3. bhojana karavuM, 4. joDA-buTa paherIne javuM, 5. strI-saMbhoga karavo, 6. zayana karavuM, 7. thuMkavuM, 8. pezAba karavo, 9. vaDI nIti karavI, 10. jugAra vigere ramata karavI. e prakAre derAsaranI aMdaranI daza jaghanya AzAtanA varjavI. jinamaMdiranI madhyama 40 AzAtanA 1. derAsaramAM pezAba karavo, 2. vaDInIti karavI, 3. joDA-buTa paheravA. 4. pANI pIvuM, 5. bhojana karavuM, 6. zayana karavuM, 7. strIsaMbhoga karavo, 8. taMboLa khAvuM, 9. thuMkavuM, 10. jugAra ramavuM, 11. ju-mAMkaDa jovA-viNavA, 12. vikathA karavI, 13. palAMThI vALIne besavuM, 14. judA judA paga lAMbA karIne besavuM, 15. paraspara vivAda karavo, (baDAI) karavI, 16. koInI hAMsI (mazkarI) karavI, 17. koI para IrSA karavI, 18. siMhAsana pATa, bAjoTha vigere uMcA Asana upara besavuM, 19. keza zarIranI vibhUSA (zobhA) karavI. 20. chatra dhAravuM, 21. talavAra rAkhavI, rara. mugaTa rAkhavo, 23. cAmara dharAvavA, 24. gharaNuM nAkhavuM (koInI pAse mAMgatA hoIe tene derAsaramAM pakaDavo.), 25. strIonI sAthe mAtra vacanathI) kAmavikAra tathA hAsyavinoda karavAM, 26. koIpaNa jAtinI krIDA karavI (pAnA, gaMjIpho vigere ramavA), 27. mukhakoza bAMdhyA vinA pUjA karavI, 28. malina vacce ke zarIre pUjA karavI, 29. bhagavaMtanI pUjA vakhate paNa cittane capaLa rAkhavuM, 30. derAmAM praveza vakhate sacita vastune dUra choDe nahIM, 31. acitta padArtha zobhA karI hoya tene dUra mUkavA (niraMtara na paheravAnA dAgInA utArI nAkhavA). - 32. ekasATika (akhaMDa vastra)nuM uttarAyaNa karyA vinA derAmAM javuM, 33. prabhunI pratimA dIThe thake paNa be hAthe na joDavA, 34. chatI zaktie prabhunI pUjA na kare, 35. prabhune caDhAvavA yogya na hoya evA padArtha caDAvavA, 36. pUjA karavA chatAM anAdarapaNuM rAkhavuM, bhaktibahumAna na rAkhavAM, 37. bhagavaMtanI niMdA karanAra puruSone aTakAve nahIM, 38. devadravyano vinAza thato dekhI uvekhe, 39. chatI zaktie dere jatAM vAhanamAM bese, 40. derAmAM vaDerAthI pahelAM caityavaMdana ke pUjA kare. jina bhavanamAM rahetAM uparanA eka paNa kAraNane seve to madhyama AzAtanA thAya che. te varjavI. jinamaMdiranI utkRSTa 84 AzAtanA 1. khela-nAsikAnuM lIMTa nAMkhe, 2. jugAra, gaMjIpha, zetaraMja, copATa vagerenI ramata kare, 3. laDAI kare, 4. kaLA te dhanuSa vigerenI (kaLA) zIkhe, 5. kogaLA kare, 6. taMboLa khAya, 7. taMboLano kUco nAMkhe, 8. koIne gALa Ape, 9. laghunIti-vaDInIti kare, 10. hAtha, paga, mukha, zarIra, dhuve, 11. keza samAre, 12. nakha utAre, 13. lohI pADe, 14. sukhaDI vigere khAya, 15. gumaDAM, cAThAM vagerenI chAla-cAmaDI ukheDIne nAMkhe, 16. mukhamAMthI nIkaLeluM pitta nAMkhe, 17. ulaTI kare, 18. dAMta paDI jAya te paDavA de, 19. vizrAma kare (visAmo le), 20. gAya, bheMsa, uMTa, ghoDA, bakarAM, gheTAM vagere Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 163 upara damana kare, 21. dAMtano mela pADe, rara. AMkhano mela pADe, ra3. nakha pADe, 24. gAlano mela nAkhe, 25. nAsikAno mela nAMkhe, 26. mastakano mela nAMkhe, 27. kAnano mela nAMkhe, 28. zarIrano mela nAMkhe, 29. maMtra te bhUtAdikanA nigrahanI maMtra sAdhanA athavA rAjyanA pramukha kAryano vicAra karavA paMca bheLAM thaI bese, 30. vivAha vagerenAM sAMsArika kArya mATe paMca maLe, 31. besIne potAnA gharanA ke vepAranAM nAmAM lekhAM lakhe, 32. rAjAnA vibhAgano kara athavA potAnA sagAMvahAlAMone ApavA yogya vibhAganI vahecaNI kare, 33. potAnA gharanuM dravya derAsaramAM athavA derAsaranA bhaMDAramAM sAthe rAkhe, 34. paga upara paga rAkhI (caDAvI) bese, 35. derAsaranI bhIMta oTalA, jamIna upara chANAM thApe, sukAve, 36. potAnA vasatra sukAve, 37. maga, caNA, maTha, tuveranI dALa sukAve, 38. pApaDa, 39, vaDI, khero, zAka, athANA vigere karavA harakoI paNa padArtha sukAve, 40. rAjA vigerenA bhayathI derAsaranA gabhArA, bhoMyarA, bhaMDAra vigeremAM saMtAvuM. 41. derAsaramAM beThA hoya tyAre potAnAM koIpaNa saMbaMdhInuM maraNa sAMbhaLI rUdana karavuM, 42. strIkathA, rAjakathA, dezakathA, bhojanakathA, vikathA karavI. 43. potAnA gharakAma sArUM koI prakAranA yaMtra, dhANI vigere zastra astarA vigere ghaDAvavA, taiyAra karAvavA, 44. gau, bheMsa, baLada, ghoDA, uMTa vigere rAkhavA, 45. TADha pramukhanA kAraNathI besI tApaNI pramukhanuM sevana karavuM, 46. potAnA sAMsArika kArya mATe saMdhana karavuM, 47. rUpiyA, mahora, cAMdI, sonuM, ratna vigerenI parIkSA karavI, 48. derAsaramAM pesatAM-nIkaLatAM nisIhi ane Avassahi kahevuM bhUlI javuM, 49. chatra, 50. pagarakhAM, 51. zastra, cAmara e vastuo derAsaramAM lAvavI, para manane ekAgra na rAkhavuM, 53. tela pramukha coLAvavuM, 54. sacitta phUla vagere je kAMI hoya te derAsarathI bahAra na kADhI nAMkhavAM. 55. dararoja paheravAnA dAgInA dare jatAM na paheravA, jethI AzAtanA thAya kemake lokomAM paNa niMdA thAya che juo A kevo dharma ke dararoja paheravAnA dAgInA paNa dare jatAM paheravAnI manAI che chatAM pahere che. 56. jinapratimA dekhIne be hAtha na joDavA, 57. eka panAvALA uttama vastranuM uttarAyaNa kIdhA vinA derAmAM jAya, 58. mukuTa mastake bAMdhI rAkhe, 59. mAthA upara pAghaDImAM kapaDuM vIMTavuM, 60. mAthAmAM pAghaDI vigere upara ghAleluM phUla kADhI na nAMkhe, 61. hoDa pADe (zarata kare) jemake muThIe nALIyera bhAMgI Ape to amuka ApuM, kara. daDAgeDIthI ramata karavI, 63. koI paNa moTA mANasane juhAra (salAma) karavA, 64. jema loko hasI paDe evI koI paNa jAtanI bhAMDaceSTA karavI, jemake kAMkha vagADavI vigere, 65. koIne tiraskAra vacana bolavuM jemake are ! alyA, duSTa, cora, ema bolavuM, 66. koInI pAse laheNuM hoya tene derAsara vigeremAM pakaDavo athavA laMghana karI tenI pAsethI dravya levuM, 67. raNasaMgrAma karavo, 68. coTalI vALa oLavA, 69. palAMThI bAMdhIne besavuM, 70. paga sApha rAkhavA mATe kASThanI pAvaDI paheravI, 71. bIjA lokonI aDacaNanI avagaNanA karIne paga lAMbA karI besavuM, 72. zarIranA sukha mATe page puDapuDI devarAve (pagacaMpI karAve), 73. hAtha paga dhovA vigere kAraNathI ghaNuM pANI DhoLI derAmAM jatAM javAnA mArgamAM kIcaDa kare, 74. dhULavALa pagathI AvI paga jhATake, jethI derAmAM dhULa pULa kare-dhULa uDADe, 75. maithuna seve, kAmakelI kare, 76. mAthA upara paherelI pAghaDImAMthI ke lugaDAMmAMthI mAMkaNa, jU pramukha vINIne nAkhe athavA vINe, 77. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrAddhavidhi prakaraNa bhojana kare, 78. guhyasthAna barobara DhAMkayA vinA jema tema besI lokane (guhyasthAna) dekhADe tathA daSTiyuddha tathA bAhuyuddha kare, 79. vaiduM kare (auSadha vigere derAmAM koIne batAve) 80. vecANa athavA sATuM kare, 81. zayyA karI sUve, 82. pANI pIve athavA derAsaranI agAsI yA paranALathI paDatAM pANIthI jhIle, 83. snAna kare, 84. derAsaramAM sthiti kare (rahe). derAsaramAM AvuM vartana karavAthI A AzAtAnAo thAya che-tethI tenuM varjana karavuM. bRhabhASyamAM batAvelI pAMca AzAtanA 1. koI paNa prakAre derAsaramAM avajJA karavI, 2. pUjAmAM Adara na rAkhavo, 3. bhoga, 4. duSTa praNidhAna karavAM, 5. anucita pravRtti karavI, ema pAMca prakArathI AzAtanA thAya che. 1. avajJA AzAtanA te - palAMThI bAMdhIne besavuM, prabhune puMTha karavI, puDapuDI devI (pagacaMpI karavI), paga pasAravA, prabhunI sAme duSTa Asane besavuM. 2. Adara na rAkhavo (anAdara AzAtanA) te-jevA tevA vezathI pUjA karavI, jeve teve vakhate pUjA karavI, zUnyacitte pUjA karavI. 3. bhoga AzAtanA te - derAsaramAM taMboLa khAvo. jethI avazya prabhunI AzAtanA karI kahevAya; kemake taMboLa khAtAM jJAnAdikanA lAbhano nAza kIdho mATe AzAtanA kahevAya che. 4. duSTa praNidhAna te - rAgadveSa-mohathI manovRtti malIna thaI hoya evA vakhate je kriyA karavAmAM Ave tevuM kArya prabhupUjAmAM karavuM. 5. anucita pravRtti te-koInA upara gharaNuM nAkhavuM, saMgrAma karavo, rUdana karavuM, vikathA karavI, janAvara bAMdhavA, rAMdhavuM, bhojana karavuM, gharanI kAMI paNa kriyA karavI, gALa devI, vaiduM karavuM, vyApAra karavo. eTalAM vAnAmAMthI harakoI kAma karavuM tene anucita pravRtti nAmanI AzAtanA kahevAya che, te tajavA yogya che. upara lakhelI sarva prakAranI AzAtanA haMmezAM avirati devatA paNa sarvathA varje che. je mATe kaheluM che ke - "viSayarUpa viSathI mohita thaI gayelA devatA paNa devAlayamAM koIpaNa vakhate apsarAonI sAthe hAsya-vinoda paNa AzAtanA thavAnA bhayathI karatA nathI." gurunI tetrIza AzAtanA. 1. gurunI AgaLa cAle to AzAtanA thAya, kemake mArga dekhADavA vigere koIpaNa kAma vinA gurunI AgaLa cAlavAthI avinayano doSa lAge che, mATe yogya nathI. 2. gurunA be pAse barobara cAle to avinayI ja gaNAya mATe AzAtanA thAya che. 3. gurunI najIka pachavADe cAlatAM paNa khAMsI, chIMka vagere Ave temAMthI uchaLelA saLekhama, baLakhAno chAMTo gurune lAgavAthI doSano saMbhava thavAthI AzAtanA thAya che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 165 4. gurune pITha karI bese to avinaya doSa lAgavAthI AzAtanA samajavI. 5. gurune be paDakhe barobara bese to paNa avinayano doSa lAgavAthI AzAcanA samajavI. 6. gurunI pAchaLa besavAthI thuMka baLakhAnA doSano saMbhava hovAthI AzAtanA thAya che. 7. gurunI AgaLa ubhA rahe to darzana karanArane aDacaNa thavAthI AzAtanA samajavI. 8. gurunI be bAjumAM UbhA rahevAthI samAsana thAya te avinaya che mATe AzAtanA samajavI. 9. gurunI pAchaLa ubhA rahevAthI thuMka, baLakho lAgavAno saMbhava thavAthI AzAtanA thAya che. 10. AhAra pANI karatAM pahelAM guruthI pahelAM caLa karI (hAtha moDhuM dhoI) uThI jAya to AzAtanA gaNAya. 11. guruthI pahelAM gamanAgamananI AloyaNA le to AzAtanA samajavI. 12. rAte sUtA pachI guru bole ke, koI jAge che? ema pUchavA chatAM pote kAMIka jAgato hoya paNa ALasathI uttara na Ape to AzAtanA lAge. 13. guru kAMIka kahetA hoya te pahelAM pote bolI uThe to AzAtanA lAge. 14. AhArapANI lAvI prathama bIjA sAdhuone kahI pachI gurune kahe to AzAtanA lAge. 15. AhAra-pANI lAvI prathama bIjA sAdhuone dekhADI pachI gurune dekhADe to AzAtanA samajavI. 16. AhArapANInI nimaMtraNA prathama bIjA sAdhuone karI pachI gurune kare to AzAtanA lAge. 17. gurune pUchayA vinA potAnI marajIthI snigdha, madhura AhAra bIjA sAdhune Ape to AzAtanA lAge. 18. gurune ApyA pachI snigdhAdika AhAra vagara pUche bhojana karI le to AzAtanA lAge. - 19. gurune bolyuM, sAMbhaLyuM aNasAMbhaLyuM karI javAba na Ape to AzAtanA samajavI. 20. gurunA sAme kaThaNa ke ucca svarathI bole-javAba Ape to AzAtanA lAge. 21. gurue bolAvyA chatAM paNa potAne sthAnake ja beThAM uttara Ape to AzAtanA lAge. 22. gurue kaMI kAma mATe bolAvyA chatAM zuM kaho cho? ema uttara kare to AzAtanA lAge. 23. gurue kaMI kahe thake tevA ja vacanathI javAba kare ke tame ja karone? to AzAtanA lAge. 24. gurunuM vyAkhyAna sAMbhaLIne rAjI na thatAM ulaTo manamAM duHkha pAme to AzAtanA lAge. 25. guru kaMIka kahetA hoya to vacce bolavA lAgI jAya ke ema nathI, huM kahuM chuM tema che, ema kahI guru karatAM adhika vistArathI bolavA maMDI jAya to AzAtanA lAge. 26. guru kathA kahetA hoya temAM bhaMgANa pADIne pote vAta kahevA maMDI jAya to AzAtanA lAge. ra7. gurunI parSadA (parakhadA) bhAMgI nAMkhe, jemake have gocarIno vakhata thayo ke paDilehaNa veLA thaI ema kahI sarvane uThADI mUke to gurunuM apamAna karyuM kahevAya tethI paNa AzAtanA lAge. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrAddhavidhi prakaraNa 28. gurue kathA kahyA pachI sabhA barakhAsta thaI hoya tyAre potAnuM DahApaNa jaNAvavA mATe te te kathAno vistAra karIne pote bolavA maMDI jAya to paNa apamAna kIdhuM gaNavAthI AzAtanA samajavI. ra9. gurunI zayyA (Asana)ne paga lagADavAthI AzAtanA thAya. 30. gurunA saMthArA (suvAnA bIchAnA)ne paga lagADavAthI AzAtanA thAya che. 31. gurunA Asana upara pote ja besI jAya to paNa AzAtanA gaNAya che. 32. guruthI uMcA Asane bese to AzAtanA thAya. 33. guruthI sarakhe Asane bese to paNa AzAtanA thAya. AvazyakacUrNamAM to "guru kahetA hoya te sAMbhaLI vacamAM ja pote bole ke hA ema che." ema kahe to paNa AzAtanA thAya. e eka AzAtanA vadhI paNa tenA badalAmAM temAM uccAsana ane samAsana (batrIsa ane tetrIsamI) e be AzAtanAne eka gaNAvI tetrIsa ja rAkhI jaNAya che. gurunI trividha AzAtanA gurunI vaLI jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranI AzAtanA che. 1. gurune paga vagerethI saMghadRna karavuM te jaghanya AzAtanA 2. saLekhama, baLakho ane thuMkano chAMTo aDakADavo e madhyama AzAtanA; ane 3. guruno Adeza mAne nahIM, athavA mAnya kare to paNa viparIta kare, kaheluM sAMbhaLe ja nahIM, ane sAMbhaLyuM hoya to pAcho uttara vALe ke apamAnapUrvaka bole te utkRSTa AzAtanA. sthApanAcAryanI AzAtanA sthApanAcAryanI AzAtanA paNa traNa prakAranI che. jyAM sthApela hoya tyAMthI Ama tema pheravatAM vastra-sparza, aMga sparza ke pagathI sparza karavo te jadhanyaAzAtanA; 2. bhUmi para pADavA, jema tema mUkavA, avagaNanA karavI vigerethI madhyamaAzAtanA samajavI. 3. sthApanAcArya gumAve, bhAMge to utkRSTaAzAtanA samajavI. | darzana-cAritranA upakaraNanI AzAtanA " evI rIte jJAnanA upakaraNanI jema darzana-cAritranA upakaraNanI AzAtanA paNa varjavI. kemake, rajoharaNa (ozo), muhapatti, dAMDo, dAMDI vagere paNa garavI nALatiya athavA jJAnAdika traNanA upakaraNo paNa sthApanAcAryane sthAnake sthapAya' jo vadhAre rAkhe to AzAtanA thAya mATe yathAyogya ja rAkhavAM, vadhAre nahIM, temaja jema tema rakhaDatAM mUkavAM nahIM, kemake rakhaDatAM mUkatA AzAtanA lAge che ane tenI pachI AloyaNa levI paDe che, je mATe mahAnizIthasUtramAM kahevuM che ke - "avidhithI upara oDhavAno kapaDo (kapaDuM), rajoharaNa, dAMDo, jo vApare to upavAsanI AloyaNa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 167 Ave che. mATe zrAvake caravalo, muhapatti vagere vidhipUrvaka ja vAparavAM, ane vAparIne pAchAM yogya sthAnake rAkhavAM. jo avidhie vApare athavA jyAM tyAM rakhaDatAM mUke to cAritranA upakaraNanI avagaNanA karI kahevAya ane AzAtanA lAge vigere doSanI utpatti thAya; mATe vivekapUrvaka vicAra karI vAparavAM. usUtrabhASaNa AzAtanA viSe AzAtanAnA viSayamAM usUtra (sUtramAM kahelA AzayathI viruddha) bolavA dvArA arihaMtanI ke gurunI avagaNanA karavI e moTI AzAtanAo anaMta saMsArano hetu che. jemake usUtra prarUpaNAthI sAvaghAcArya, maricI, jamAli, kuLavAlaka sAdhu vigere ghaNA jIvoe saMsAra vadhAryo che. vaLI kahyuM che ke :- usUtranA bhASakane bodhibIjano nAza thAya che ane anaMta-saMsAranI vRddhi thAya che, mATe prANa jatAM paNa dhIra puru po usUtra vacana bolatA nathI. tIrthakara, pravacana (jainazAsana), jJAna, AcArya, gaNadhara, mahaddhika enI AzAtanA karatAM prANI ghaNuM karIne anaMta-saMsArI thAya che. devadravyAdi nAza-AzAtanA karavAnuM phaLa evI ja rIte devadravya, jJAnadravya, sAdhAraNadravya tathA gurudravya, vastra-pAtrAdikano nAza karavAthI ke tenI upekSA karavAthI paNa moTI AzAtanA thAya che. kahevuM che ke - devadravyano vinAza kare, sAdhuno ghAta kare, jainazAsananI niMdA karAve, sAdhvInuM cothuM vrata bhaMgAve to tenA bodhilAbha (dharmanI prApti)rUpa mULamAM agni lAge che. devadravyAdikano nAza bhakSaNa karavAthI avagaNanA karavAthI samajavo. zrAvakadinakRtya ane darzanazuddhi prakaraNamAM to ema kahevuM che ke : devadravya ane sAdhAraNadravyane mohita mativAlo dUbhave che te kAM to dharmane jANato nathI ane kAM to teNe nArakInuM AyuSya bAMdheluM hoya che. sAdhAraNadravyanuM lakSaNa devadravya to prasiddha ja che, paNa sAdhAraNadravya te-deruM, pustaka, Apa grasta zrAvaka vigerene uddharavAne (sahAya karavAne) yogya dravya RddhivaMta zrAvakoe maLI meLavyuM hoya, teno vinAza karavo athavA vyAja ke vyApAra AdivaDe teno upabhoga karavo te sAdhAraNa dravyano vinAza karyo kahevAya che. kaheluM che ke - jeno be be prakAranA bhedanI kalpanA karAya che, evA devadravyano nAza thatAM dekhI sAdhu paNa jo upekSA kare to anaMtasaMsArI thAya che. ahIMyAM devadravyanA be be bhedanI kalpanA kema karavI te batAve che. devadravya ane kASTha, pApANa, ITa, naLIyA vigere je hoya (je devadravya kahevAya) teno vinAza, tenA paNa be bheda che, eka yogya ane bIjo atItabhAva. yogya te navAM lAvelAM ane atItabhAva te derAsaramAM lagADelAM. tenA paNa mULa ane uttara nAmanA be bheda che. mULa te thaMbha, kuMbhI vigere, uttara te chAja, naLIyA vigere, tenA paNa svapakSa ane parapakSa nAmanA be bheda che. svapakSa te zrAvakAdike karelo vinAza ane parapakSa te mithyAtvI vigere lokoe karelo vinAza. ema devadravyanA be be bhedanI kalpanA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 168 aneka prakAranI thAya che. upara lakhelI gAthAmAM "api" grahaNa karela che tethI zrAvaka paNa grahaNa karavA. eTale zrAvaka ke sAdhu jo devadravyano vinAza thato upekSe to anaMtasaMsArI thAya che. prazna :- mana, vacana, kAyAthI sAvadha karavA, karAvavA anumodavAno paNa jene tyAga che evA sAdhuoe devadravyanI rakSA zA mATe karavI joIe ? uttara H- sAdhu jo koIka rAjA, dIvAna, zeTha vagerenI pAsethI yAcanA karI ghara, hATa, gAma garAsa laI tenA dravyathI jo navuM derAsara baMdhAve, to tame kaho cho tema doSa lAge, paNa koIka bhadrika jIvoe dharmanA mATe pahelAM ApeluM jinadravyanuM athavA bIjA koI caityadravyanuM sAdhu rakSaNa kare to temAM kAMI doSa nathI. paraMtu cAritranI puSTi che, kAraNa ke jinezvaronI AjJAnuM ArAdhana thAya che. jo derAsara navIna baMdhAvatA na hoya paNa pUrve karAvelAno ke derAsara dveSIno tene kaSTa ApIne paNa bacAva karavo temAM kAMI prAyazcitta AvatuM nathI. tema kAMI pratijJA bhaMga paNa thato nathI. AgamamAM paNa ema ja kaheluM che ke - derAsaranA kAmane mATe devadravyanI vRddhi karatAM khetara, suvarNa, cAMdI, gAma, garAsa, gAya, baLada vigere derAsaranA nimitte upajAvanAra sAdhune trikaraNa yoga (mana, vacana, kAyA)nI zuddhi kayAMthI hoya ? ema prazna karavAthI AcArya uttara Ape che ke, upara lakhelAM kAraNa jo pote kare eTale devadravyanI vRddhi mATe pote yAcanA kare to tene cAritranI zuddhi na kahevAya; paNa te devadravyanI (kSetra, gAma, garAsa vigerenI) koI corI kare, te khAI jAya, ke laI leto hoya to tene uvekhe (avagaNanA kare) to trikaraNa vizuddhi na kahevAya; chatI zaktiye jo na nivAre to abhakti gaNAya che, mATe jo devadravyano koI vinAza karato hoya to tene sAdhu avazya nivAre-aTakAve; na nivAre to doSa lAge che. devadravyanA bhakSaNa karanAra pAsethI dravya pAchuM levAnA kAryamAM kadApi sarva saMghanuM kAma paDe to sAdhu, zrAvake paNa te kAryamAM lAgIne (te kArya) pAra pADavuM, paNa uvekhavuM nahIM. vaLI bIjA graMthomAM paNa kaheluM che ke : devadravyanuM bhakSaNa kare ke bhakSaNa karanArane uvekhe tathA prajJA-hInapaNAthI devadravyano upayoga kare to paNa pApakarmathI lepAya che. prajJAhInapaNuM eTale devadravya koIka aMgaudhAra Ape, thoDA mUlyavALA dAgInA rAkhI vadhAre devadravya Ape, A puruSa pAsethI A kAraNathI devadravyano chevaTa vinAza thAya, te prajJAhInapaNuM gaNAya che. prajJAhInapaNuM te kharekharo vicAra kIdhA vinA Ape te. jethI chevaTe devadravyano vinAza kare te prajJAhIna kahevAya che. je zrAvaka derAsaranI Avakane bhAMge, devadravyamAM ApavuM kabUla karIne pachI Ape ja nahIM, devadravyano nAza thato dekhI uvekhI nAkhe to te paNa saMsAramAM paribhramaNa kare che. jina-pravacananI vRddhi karAvanArUM, jJAna-darzana-cAritra vigere guNonI vRddhi karAvanArUM evuM je devadravya che tenuM je prANI bhakSaNa kare te anaMta saMsArI thAya che. devadravya hoya to maMdiranuM samArakAma tathA mahApUjA, satkAra Adi thavAno saMbhava che. tyAM munirAjano paNa yoga maLI Ave che. vyAkhyAna sAMbhaLavA Adi jinapravacananI vRddhi thAya che. evI rIte jJAna-darzana guNanI prabhAvanA thAya che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 169 - jinapravacananI vRddhi karAvanAruM, jJAna-darzana guNane dIpAvanAruM evuM je devadravya che tenuM je prANI rakSaNa kare che te alpabhavamAM mokSapada pAmanAra thAya che. jinapravacananI vRddhi karAvanAruM, jJAna-darzana-guNane dIpAvanAruM evuM je devadravya che tenI je prANI vRddhi kare che te tIrthakarapadane pAme che. vRddhi karavI eTale jUnAnuM rakSaNa ane navuM prApta karavuM. darzanazuddhi prakaraNamAM e padanI vRttimAM lakhela che ke, devadravyanA vadhAranArane arvata upara ghaNI ja bhakti hoya che tethI tene tIrthakara gotra baMdhAya che. devadravyanI vRddhi kevI rIte karavI? paMdara karmAdAna ku-vyApAra che, temAM devadravyanI dhIradhAra karavI nahIM, paNa kharA mAlanI levaDadevaDa karanArA savyApArIonA dAgInA rAkhI te upara devadravya vyAje ApIne vRddhi vidhipUrvaka karavI. jema tema athavA vagara dAgInA rAkhe ke paMdara karmAdAnanA vyApAranA karanArane ApI devadravyanI vRddhi karavI nahIM. je mATe zAstrakAre lakhela che ke - jinezvara bhagavaMtanI AjJAnuM khaMDana jemAM thAya evI rIte devadravyanI vRddhi karanArA paNa keTalAka mUrkha mohamAM muMjhAelA ajJAnI jIvo bhavasamudramAM DUbe che. keTalAka AcArya to ema kahe che ke, zrAvaka vagara bIjA koIne devadravya dhIravuM hoya to samAna athavA adhika mUlyavALA dAgInA rAkhIne ja devadravyanI vRddhi karavI ucita che. vaLI samyakatva pacIsInI vRttimAM AvelI zaMkAsa zeThanI kathAmAM paNa dAgInA upara devadravya vRddhi karavAnuM lakhe che. devadravyanA bhakSaNa-rakSaNa upara sAgarazreSThInuM daSTAMta sAketapura nAmanA nagaramAM arihaMtano bhakta evo sAgarazreSThI nAmano eka suzrAvaka raheto hato. tyAMnA bIjA sarva zrAvakoe sAgarazreSThIne suzrAvaka jANI sarva devadravya soMpyuM, ane kahyuM ke maMdiranuM kAma karanArA sUtAra Adine A dravya ApatA rahejo' pachI sAgarazreSThIe lobhathI devadravya vAparIne dhAnya, goLa, ghI, tela, kapaDAM Adi ghaNI cIjo vecAtI laI mUkI ane te sUtAra vagerene rokaDanANuM na ApatAM tenA badalAmAM dhAnya, goLa, ghI Adi vastu modhe bhAve Ape ane lAbha maLe te pote rAkhe. ema karatAM teNe rUpiyAnA ezImAM bhAgarUpa eka hajAra kAMkaNIno lAbha lIdho ane tethI mahAghora pApa upAmyuM. tenI AlocanA na karatAM maraNa pAmI samudramAM jaLamAnava thayo. * tyAM jAtya ratnanA grAhakoe jaLanA ane jalacara jIvonA upadravane TALanAra aMDagolikAne grahaNa karavAne arthe tene vajUgharaTTamAM paDyo. te mahAvyathAthI maraNa pAmI trIjI narake gayo. vedAMtamAM paNa kahyuM che ke devadravyathI tathA gurudravyathI thayelI dravyanI vRddhi pariNAme sArI nathI, kemake, tethI Ihaloke kulanAza ane maraNa pachI narakagati thAya che. narakamAMthI nIkaLIne pAMcaso dhanuSya lAMbo mahAmatye thayo. te bhave koI svecche teno sarvAMge cheda karI mahA-kadarthanA karI tethI maraNa pAmI cothI narake nArakI thayo. pachI te sAgarazreSThInA jIve eka Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa hajA2 kAMkaNI jeTalA devadravyano upabhoga karyo hato, tethI lAgaTa tathA AMtarAthI zvAna, bhUMDa, bheMsa, bokaDo, gheTo, haraNa, sasalo, sAbara, ziyALiyo, bilADI, uMdara, noLiyo, kola, girolI, sarpa, vIMchI, viSTAnA kRmi, pRthvIkAya, akhAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, zaMkha, chIpa, jaLo, kIDA, pataMga, mAkhI, bhamaro, macchara, kAcabo, gardabha, pADo, baLada, uMTa, khaccara, ghoDo, hAthI vagere, jIvayonimAM pratyeka jIvayonie ekeka hajAra vAra utpanna thaI sarva maLI lAkho bhava saMsAramAM bhamatAM pUrA karyA. prAye sarva bhave zastraghAta Adi mahAvyathA sahana karIne te maraNa pAmyo. pachI ghaNuM kharUM pApa kSINa thayuM tyAre vasaMtapuranagaramAM kroDapati vasudatta zreSThIthI tenI strI vasumatine kUkhe putrapaNe utpanna thayo. te garbhamAM chatAM ja vasudattazreSThInuM sarva dravya nAza pAmyuM. putra avataryo te ja divase vasudattazreSThI maraNa pAmyo ane tene pAMcamuM varSa besatAM vasumatI paNa devagata thaI. tethI lokoe tenuM 'nipuNyaka' evuM nAma pADayu. koI rAMkanI peThe jematema nirvAha karI te vRddhi pAmyo. 170 eka divasa teno mAmo tene snehathI potAne ghera laI gayo. daivayoge te ja rAtrIe mAmAnuM ghara paNa coroe lUMTayuM. ema jene jene dhera te eka divasa paNa rahyo, te sarvane tyAM cora, dhADa, agni vagere upadrava thayA. koI ThekANe dharadhaNI ja maraNa pAmyo. 'A pArevAnuM baccuM che ? ke baLatI gADarI che ? athavA mUrtimAna utpAta che ? evI rIte loko tenI niMdA karavA lAgyA. tethI udvega pAmI te nipuNyaka nAme sAgarazreSThIno jIva bahu dezAMtare bhamatAM tAmraliptinagarIe gayo. tyAM vinayadha2 zreSThIne tyAM cAkarapaNe rahyo. te ja divase vinayadha2 zreSThInuM ghara saLagyuM. tethI teNe potAnA gharamAMthI haDakAyA zvAnanI jema tene kADhI mUkayo. pachI zuM karavuM ? te na sUjhavAthI pUrvabhave upArjelA duSkarmanI niMdA karavA lAgyo. kahyuM che ke-sarve jIva svavazapaNe karma kare che, paNa te bhogavavAno avasara Ave tyAre paravaza thaI ne bhogave che, jema mANasa potAnI svataMtratAthI vRkSa upara caDhI jAya che, paNa paDavAno samaya Ave tyAre paravaza thaIne nIce paDe che. nipuNyaka 'yogya sthAnano lAbha na thavAthI bhAgyanA udayane harakata Ave che.' ema vicArI samudratIre gayo. tyAM dhanAvaha zreSThInI cAkarI karavI kabUla karI te divase vahANa upara caDhayo. zreSThInI sAthe kSema-kuzaLathI paradvIpe gayo ane manamAM vicAra karavA lAvyo ke, mhArUM bhAgya ughaDayuM. kAraNa ke, huM aMdara beThA pachI paNa vahANa bhAMgyuM nahIM, athavA mhAruM durdeva A vakhate potAnuM kAma bhUlI gayuM. 2khene pAchA vaLatAM tene te yAda Ave !" nipuNyakanA manamAM AvelI kalpanA kharI ka2vAne arthe ja ke zuM ? tenAM dudaive lAkaDIno prahAra karIne jema ghaDAnA seMkaDo kakaDA kare, tema pAchA vaLatAM te vahANanA kakaDA karyA. daivayogathI nipuNyakane hAthe pATiyuM AvI gayuM tenI madadathI te samudrakAMThAnA eka gAme Avyo ane tyAMnA ThAkoranA Azraya nIce rahyo. eka divase coroe ThAkoranA ghara upara dhADa pADI ane nipuNyakane ThAkorano putra jANI pakaDI bAMdhIne teo potAnI pallIe laI gayA. te ja divase bIjA koI pallIpatie dhADa pADI te pallIno mULathI nAza karyo. pachI te coroe paNa te nipuNyakane kamanasIba jANIne kADhI mUkayo. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 prathama dinakRtyaprakAza kahyuM che ke-eka mAthe TAlavALo puruSa mAthe taDako lAgavAthI ghaNo ja tapI gayo ane zItaLa chAyAnI IcchAthI daivayoge bilInA jhADa nIce jaI pahoMcyo. tyAre tyAM paNa uparathI paDatA eka hoTA bilInA phaLathI tenuM mAthuM kaDAka' zabda karI bhAMgyuM. matalaba e che ke, kamanazIba puruSa jyAM jAya tyAM ApadA paNa tenI sAthe ja Ave che. A rIte judA judA navaso navANuM sthaLonA viSe cora, jaLa, agni, svacakra, paracakra, marakI Adi aneka roga thavAthI te nipuNyakane lokoe kADhI mUkayo. tyAre te mahA duHkhI thaI eka moTI aTavImAM ArAdhakajanone pratyakSa phaLa ApanArA selaka nAmanA yakSanA maMdire Avyo. potAnuM sarva duHkha yakSa AgaLa kahI ekacittathI tenI ArAdhanA karavA lAgyo. ekavIsa upavAsa karavAthI prasanna thayelA yakSe tene kahyuM ke, dararoja saMdhyA samaye mhArI AgaLa suvarNamaya eka hajAra caMdrakane dhAraNa karanAro mora nRtya karaze. tenAM dararoja paDI gayelAM piccha tAre levAM." yakSanA AvA vacanathI khuzI thayelA nipuNyake keTalAMka piccha saMdhyA samaye paDI gayAM, te ekaThAM karyA. ema dararoja ekaThAM karatAM navaso piccho bhegAM thayAM, ekaso bAkI rahyAM. pachI nipuNyake durdevanI preraNAthI manamAM vicAryuM ke, "bAkI rahelAM picchAM levAne mATe have keTalA divasa A jaMgalamAM rahevuM? mATe badhAM piNDAM sAmaTAM eka mUThIthI pakaDIne ukheDI levAM e ThIka" ema vicArI te divase mora nAcavA Avyo, tyAre eka mUThIthI tenAM piccha pakaDavA gayo. eTalAmAM mora kAgaDAnuM rUpa karIne uDI gayo ane pUrve ekaThAM karelAM navaso picchA paNa jatAM rahyAM ! kharUM che ke devanI maryAdA ullaMghIne je kArya karavA jaIe. te saphaLa thAya nahIM. juo, cAtake grahaNa kareluM sarovaranuM jaLa peTamAM na utaratAM gaLAmAM rahelA chidrathI bahAra jatuM rahe che. mATe dhikkAra thAo mane ! kemake meM phogaTa ATalI utAvaLa karI." ema dilagIrI karatA nipuNyake Amatema bhamatAM eka jJAnI gurune dIThA. temanI pAse jaI vaMdanA karI. teNe temane potAnA pUrvakarmanuM svarUpa pUchayuM. jJAnIe paNa tenA pUrvabhavanuM svarUpa jevuM hatuM tevuM prakaTapaNe kahI dIdhuM. te sAMbhaLI pUrve devadravya upara potAnI AjIvikA karI tenuM prAyazcita munirAja pAse mAgyuM. muni mahArAje kahyuM ke, "jeTaluM devadravya te pUrvabhave vAparyuM, te karatAM vadhAre dravya devadravya khAtAmAM Apa ane devadravyanI rakSA tathA tenI vRddhi vigere yathAzakti kara. eTale hArUM duSkarma TaLaze. tathA paripUrNa bhoga, ddhi ane sukhano lAbha thaze." te sAMbhaLI nipuNyake jJAnI guru pAse niyama lIdho ke, "meM pUrvabhave jeTaluM devadravya vAparyuM hoya, te karatAM hajAragaNuM dravya devadravya khAte mahArAthI na apAya, tyAM sudhI anna vastra cAle, te karatAM vadhAre dravyano saMgraha na karavo." evA niyamanI sAthe zuddha zrAvakadharma paNa teNe gurunI sAkhe Adaryo. te divasathI mAMDI teNe je je vyavahAra karyo, te sarvamAM tene bahu dravyano lAbha thayo. jema jema lAbha thayo, tema tema te mAthe raheluM devadravya utArato gayo. pUrvabhave vAparelI eka hajAra kAMkiNInA badalAmAM dasa lAkha kAMkiNI teNe thoDA divasamAM devadravya khAte ApI. devadravyanA RNamAMthI chUTayA pachI ghaNuM dravya upArjIne te potAne nagare Avyo. sarve moTA zeThomAM zeTha thavAthI te nipuNyaka rAjAne paNa mAnya Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra zrAddhavidhi prakaraNa thayo. pachI te pote karAvelA tathA bIjA paNa sarva jinamaMdironI sArasaMbhALa dararoja potAnI sarva zaktithI kare, dararoja moTI pUjA tathA prabhAvanA karAve, ane devadravyanuM uttama prakAre rakSaNa karI tenI yuktithI vRddhi kare. evA satkRtyathI cirakAla puNya upArjIne chevaTe teNe jinanAmakarma bAMdhyuM. pachI te nipuNyake avasare dIkSA laI gItArtha thaI, yathAyogya ghaNI dharmadezanA AdithI jinabhaktirUpa prathama sthAnakanI ArAdhanA karI ane tethI jinanAmakarma nikAcita karyuM. tyAMthI maraNa pAmIne, cyavI sarvArthasiddha mahAvimAne devatApaNuM pAmI, avIne anukrame mahAvideha kSetramAM arihaMtanI Rddhi bhogavI mokSe jaze. jJAna ane sAdhAraNa dravya upara karmasAra ane puNyasAranuM daSTAMta bhogapura nagaramAM covIsa kroDa sonaiyAno dhaNI dhanAvaha nAme zeTha hato, tathA dhanavatI nAme tenI strI hatI. te daMpatine puNyasAra ane karmasAra nAme be suMdara putra eka sAthe janmyA hatA, eka divase dhanAvaha zreSThIe koI nimittiyAne pUchayuM ke, "hArA banne putro AgaLa jatAM kevA nIDavaze ?" nimittiyAe kahyuM karmasAra jaDa svabhAvano ane ghaNo ja maMdamati hovAthI ADuM avaLuM DahApaNa vAparIne ghaNA udyama karaze, paNa pitAnuM sarva dravya khoI devAthI ane navuM na meLavavAthI te ghaNA kALa sudhI duHkhI ane daridrI raheze. puNyasAra paNa pitAnuM tathA pote navuM kamAeluM sarva dravya vAraMvAra jatuM rahevAthI karmasAra jevo ja duHkhI thaze, tathApi puNyasAra vepAra vagere kaLAmAM bahu nipuNa thaze. banne putrone pAchalI avasthAmAM dhana, sukha, saMtati vagerenI ghaNI samRddhi thaze." zeThe bane putrone eka pachI eka sarva vidyA tathA kaLAmAM nipuNa evA upAdhyAya pAse bhaNavAne mUkayA. puNyasAra sarva vidyAo bhaNyo. karmasAra to ghaNo parizrama kare, paNa vAMcatAM eka akSara AvaDe nahIM. ghaNuM zuM kahIe? lakhatAM vAMcatAM vagere paNa na AvaDe. tyAre vidyAgurue paNa "e sarvathA pazu che." evo nizcaya karI tene bhaNAvavAnuM mUkI dIdhuM, pachI banne putra yuvAvasthAmAM AvyA tyAre mA-bApe dhana ghaNuM hovAthI sukhe maLelI be zeThanI putrIonI sAthe baMne jaNane vAjate gAjate paraNAvyA. mAMhomAMhe kalahana thavo joIe ema vicArI dhanAvaha zeThe ekeka putrane bAra bAra kroDa sonaiyA jeTalo bhAga vaheMcI ApI banne putrone judA rAkhyA ane dhanAvaha zeTha potAnI patnI sAthe svarge gayo. have karmasAra potAnA svajana-saMbaMdhInuM vacana na mAnatAM potAnI kubuddhithI evA evA vyApAra karavA lAgyo che, jemAM tene paise Take nukazAna na thayuM. thoDA divasamAM pitAe ApelA bAra kroDa sonaiyA te khoI beTho, puNyasAranA bAra kroDa sonaiyA to coroe khAtara pADIne lUMTI lIdhA. banne bhAI daridrI thayA. svajana saMbaMdhI Adi lokoe temanuM nAma paNa mUkI dIdhuM, banne jaNAnI strIo anna-vastra paNa na maLavAthI potAnA piyara gaI. kahyuM che ke-loko dhanavaMtanI sAthe potAnuM khoTuM paNa sagapaNa jagatamAM dekhADe che ane koI nirdhana sAthe kharekhara najIkanuM sagapaNa hoya te kahetAM paNa zaramAya che. dhana jatuM rahe che, tyAre guNavAna puruSane paNa tenA parivAranA loko tajI de che ane dhanavAna puruSonAM gIta gAya che. "tame buddhihIna tathA bhAgyahIna cho." ema loko ghaNI niMdA karavA lAgyA. tyAre lajjA pAmIne te banne bhAI dezAMtara gayA. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 173 bIjo kAMI upAya na hovAthI banne jaNA koI mhoTA zeThane ghera judA judA cAkarI karavA rahyA. jene ghera karmasAra rahyo hato, te zeTha kapaTI ane ati kRpaNa hato, TharAvelo pagAra paNa Ape nahIM. "phalANe divase ApIza." ema vAraMvAra ThagyA kare. Ama hovAthI karmasAre ghaNo vakhata thayA chatAM koI paNa paisA ekaThA karyA nahIM. puNyasAre to thoDA ghaNA paisA bhegA karyA ane tenuM prayatnathI rakSaNa paNa karyuM hatuM, chatAM dhUrta loko te sarva haraNa karI gayA. pachI karmasAra judA judA ghaNA zeThIAnI pAse cAkarIe rahyo, tathA kimiyA-bhUmimAMthI dravya kADhavAnI vidyA, siddha rasAyana, rohaNAcale gamana karavAne arthe maMtrasAdhana, rUdaMtI Adi auSadhinI zodhakhoLa vagere kRtyo teNe moTA AraMbhathI agIyAravAra karyo, to paNa potAnI kubuddhithI tathA vidhividhAnamAM viparItapaNuM hovAthI te kiMcitmAtra paNa dhana saMpAdana karI zakayo nahIM. ulaTuM upara kahelAM kAma karatAM tene nAnAvidha duHkho bhogavavAM paDayAM. puNyasAre to agiyAra vAra ghana meLavyuM ane teTalI ja vAra pramAdAdikathI khoyuM. chevaTe bane jaNA bahu kheda pAmyA ane eka vahANa upara caDhI ratnadrIpe gayA. tyAMnI bhaktajanone sAkSAt phaLa dekhADanArI eka devI AgaLa mRtyu aMgIkAra karI banne jaNA beThA. ema karatAM sAta upavAsa thayA, tyAre AThame divase devIe kahyuM ke, "tame banne bhAgyazALI nathI.devInuM vacana sAMbhaLI karmasAra uThayo. ekavIsa upAvasa thayA tyAre devIe puNyasArane to ciMtAmaNi ratna ApyuM. karmasAra pazcAttApa karavA lAgyo tyAre puNyasAre kahyuM, "bhAI kheda karIza nahIM. A ciMtAmaNiratnathI tArI kAryasiddhi thaze." pachI bane bhAI AnaMda pAmI pAchA vaLyA ane eka vahANa upara caDhayA. rAtre pUrNa caMdramAno udaya thayo tyAre hoTA bhAIe kahyuM, "bhAI! ciMtAmaNiratna kADha, ApaNe joIe ke, ratnanuM teja vadhAre che ke caMdramAnuM teja vadhAre che?" pachI vahANanA kAMThA upara beThelA nhAnA bhAIe durdevanI preraNAthI ciMtAmaNiratna hAthamAM lIdhuM ane kSaNamAtra ratna upara tathA kSaNamAtra caMdramAM upara ema Amatema daSTi pheravatAM te ratna sAgaramAM paDyuM. tethI puNyasAranA sarva manorathano bhaMga thayo. pachI eka sarakhA du:khI thayelA banne bhAI potAne gAme AvyA. eka samaye temaNe banne jaNAe jJAnI munirAjane potAno pUrvabhava pUchayo tyAre jJAnIe kahyuM "caMdrapuranagaramAM jinadatta ane jinadAsa nAme parama zrAvaka zeTha rahetA hatA eka samaye zrAvakoe ghaNuM ekaThuM thayeluM jJAnadravya jinadatta zeThane ane sAdhAraNa dravya jinadAsa zeThane rAkhavA mATe soMpyuM. te banne zeTho soMpelA dravyanI uttama prakAre rakSA karatA hatA. eka divase jinadatta zeThe potAne mATe koI lakhanAra pAse pustaka lakhAvyuM. ane pAse bIjuM dravya na hovAthI e paNa jJAnanuM ja kAma che ema vicArI jJAnadravyamAMthI bAra dramma lakhanArane ApyA. jinadAsa zeThe to eka divasa vicAra karyo ke, "sAdhAraNa dravya to sAte kSetre vaparAya che, tethI zrAvakathI paNa e vAparI zakAya ema che, ane huM paNa zrAvaka chuM. mATe huM mArA kAmane arthe vAparuM to zI harakata che?" ema vicArI kAMI ghaNuM jarUranuM kAma paDavAthI ane pAse bIju nANuM na hovAthI teNe sAdhAraNa dravyamAMnA bAra dramma gharakAmamAM vAparyA. pachI te banne jaNA kALakrame maraNa pAmI te pApathI pahelI narake gayA. 0 vIza koDIe eka kAMkiNI, cAra kAMkiNIe eka paNa, ane tevA soLa paNe eka dramma thAya. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrAddhavidhi prakaraNa vedAMtIoe paNa kahyuM che ke-prANa kaMThagata thAya, to paNa sAdhAraNa dravyano abhilASa na karavo. agnithI baLI gayela bhAga rUjhe che, paNa sAdhAraNa dravyanA bhakSaNathI je dajhANo te pAcho rUjhAto nathI. sAdhAraNa dravya, daridrInuM dhana, gurunI strI ane devadravya eTalI vastu bhogavanArane tathA brahmahatyA karanArane svargamAMthI paNa nIce utAre che. narakamAMthI nIkaLIne te banne jaNA sarSa thayA. tyAMthI nIkaLI bIjI narake nArakI thayA. tyAMthI nIkaLI gIdha pakSI thayA. pachI trIjI narakamAM gayA. e rIte eka athavA be bhava AMtarAmAM karIne sAte narakamAM gayA. pachI ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya ane paMcendriya tathA tirthagyonimAM bAra hajAra bhava karI temAM ghaNuM ja azAtAvedanIya karma bhogavI ghaNuM kharuM pApa kSINa thayuM, tyAre jinadattano jIva karmasAra ane jinadAsano jIva puNyasAra evA nAmathI tame utpanna thayA. bAra dramya dravya vAparyuM hatuM, tethI tamAre banne jaNAne bAra hajAra bhavamAM ghaNuM duHkha bhogavavuM paDayuM. A bhavamAM paNa bAra kroDa sonaiyA jatA rahyA, bAra vAra ghaNo udyama karyo, to paNa ekane bilakula dhanalAbhanI prApti thaI nahIM, ane bIjAne je dravya maLyuM hatuM. te paNa jatuM rahyuM, temaja pArake ghera dAsapaNuM tathA ghaNuM duHkha bhogavavuM paDayuM. karmasArane to pUrvabhave jJAnadravya vAparavAthI buddhinI ghaNI ja maMdatA vagere mAThuM phaLa thayuM." | munirAjanuM evuM vacana sAMbhaLI banne jaNAe zrAvakadharma aMgIkAra karyo ane jJAnadravya ane sAdhAraNadravya lIdhAnA prAyazcitta tarIke karmasAra bAra hajAra dramma jJAnakhAte tathA puNyasAre bAra hajAra dramya sAdhAraNakhAte jema utpanna thatA jAya, tema ApavA evo niyama lIdho. pachI pUrvabhavanA pApano kSaya thavAthI te banne jaNAne puSkaLa nANuM maLyuM, temaNe jJAnadravya tathA sAdhAraNa dravya kabUla karyuM hatuM eTaluM ApyuM. te uparAMta banne bhAInI pAse thoDA vakhatamAM bAra kroDa sonaiyA jeTaluM dhana thayuM, tethI te moTA zeTha ane suzrAvaka thayA. temaNe jJAnadravyanI tathA sAdhAraNa dravyanI sArI rakSA tathA vRddhi vagere karI. A rIte uttama prakAre zrAvakadharmanI ArAdhanA karI aMte dIkSA laI te banne jaNA siddha thayA. - jJAnadravya, devadravyanI jema zrAvakane na ja kalpa. sAdhAraNadravya paNa saMghe ApyuM hoya to ja vAparavuM kalpa, nahi to nahIM, saMghe paNa sAdhAraNa dravya sAta kSetrone viSe ja vAparavuM, paNa yAcakAdikane ApavuM nahIM. hAlanA vyavahArathI to je dravya gurunA cUMchanAdikathI sAdhAraNa khAte ekaThuM kareluM hoya, te zrAvaka-zrAvikAone ApavAmAM kAMIpaNa yukti dekhAtI nathI. arthAt zrAvaka-zrAvikAne apAya nahIM. pauSadhazALAdikanA kAryamAM to te zrAvakathI vaparAya. evI rIte jJAnadravyamAMthI sAdhune ApelA kAgaLa -patrAdika zrAvake potAnA kAmamAM na vAparavA, temaja adhika nakaro ApyA vinA potAne mATe paNa pustaka na lakhAvavuM, sAdhu saMbaMdhI muhapatti vagerenuM vAparavuM paNa yogya nathI. kAraNa ke te gurudravya che mATe. sthApanAcArya ane nokAravALI Adi to prAye zrAvakone ApavA mATe ja gurue vahorI hoya che, ane te gurue ApI hoya to te vAparavAno vyavahAra dekhAya che. gurunI AjJA vinA sAdhu-sAdhvIne lekhaka pAse lakhAvavuM athavA vastra-sUtrAdikanuM vahoravuM paNa na kalpa. 1. gurunI sanmukha ubhA rahI temanA uparathI utArI bheTa tarIke mUkeluM. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 175 A rIte devadravya, jJAnadravya Adi thoDuM paNa jo potAnI AjIvikAne arthe upayogamAM le to, tenuM pariNAma dravyanA aMka pramANa karatAM ghaNuM ja mhoTuM ane bhayaMkara thAya che. te jANIne vivekI lokoe thoDA paNa devadravya, jJAnadravya ane sAdhAraNa dravyano upabhoga sarva prakAre varjavo. mATe ja mALa paherAvavI, paherAmaNI, tyaMchana ItyAdikanuM kabUla kareluM dravya te ja vakhate ApavuM. kadAcit tema na thaI zake to jema zIghra apAya tema adhika guNa che. vilaMba kare to vakhate durdevathI sarva dravyanI hAni athavA maraNa vagere thavAno saMbhava che ane tema thAya to suzrAvakane paNa avazya narakAdi durgatie javuM paDe. derAsaranuM devuM rAkhavAthI lAgatA doSa aMge RRSabhadattanuM dRSTAMta mahApura nAme naga2mAM arihaMtano bhakta evo RSabhadeva nAme hoTo zreSThI raheto hato. te koI parva AvatAM maMdire gayo. pAse dravya na hovAthI udhAra khAte paherAmaNInuM dravya ApavAnuM kabUla karyuM. judA judA kAmamAM vaLI javAthI tenAthI kabUla kareluM dedadravya zIghra apAyuM nahI. eka samaye durdevathI tenA ghara upara dhADa pADI zastradhArI coroe gharamAM hatuM teTaluM sarva dravya lUMTI lIdhuM, ane "zeTha AgaLa jatAM ApaNane rAjadaMDa vagere karAvaze." evo manamAM bhaya utpanna thavAthI temaNe zastraprahArathI RSabhadatta zreSThIno prANa lIdho. RSabhadattano jIva maraNa pAmI te ja mahApura nagaramAM nirdaya, daridrI ane kRpaNa evA eka pakhAlInA ghare pADo thayo. te nitya jaLAdika bhAra ghera-ghera upADe che. te nagara uMcuM hatuM. ane nadI ghaNI uMDANamAM hatI. tethI UMcI bhUmi caDhavAnI, ahorAtra bhAra upADavAno ane AkarI sudhA tathA pITha upara mAra sahavAno. evA evA kAraNathI te pADAe ghaNA kALa sudhI mahAvedanA sahana karI. eka divasa navA banAvelA jinamaMdirano koTa baMdhAto hato, tene mATe pANI upADatAM jinamaMdira tathA jinapratimA Adi joI te pADAne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI te koIpaNa rIte jinamaMdira choDIne jAya nahIM. pachI pUrvabhavanA putroe jJAnI gurunA vacana uparathI bhIstIne dravya ApIne pADAne choDAvyo, ane teNe pUrvabhave jeTaluM devadravya ApavA kabUla karyuM hatuM, te karatAM hajAragaNuM dravya ApI pUrvabhavanA potAnA pitAne RNamAMthI mukta karyo, pachI te pADo anazana karI svarge gayo ane anukrame mukti pAmyo. A rIte devadravyAdi ApatAM vilaMba karavA upara RSabhadatta zreSThInuM dRSTAMta kahyuM. devadravya Adi tarata ja ApavA aMge Ama kabUla kareluM devAdidravya kSaNamAtra paNa gharamAM na rAkhavuM. vivekI puruSo bIjA koInuM devuM hoya to paNa vyavahAra sAcavavAne arthe ApavAne vilaMba nathI lagADatA; to pachI devAdidravya ApavAne vilaMba zI rIte lagADAya ? te kAraNa mATe deva, jJAna, sAdhAraNa Adi khAtAmAM, mAla, paherAmaNI vagerenuM jeTaluM dravya je khAte ApavA kabUla karyuM hoya, teTaluM dravya te khAtAnuM thayuM. mATe te zI rIte bhogavAya ? athavA te rakamathI utpanna thayeluM vyAja Adi paNa zI rIte levAya ? kAraNa ke, tema kare to upara kahelo devAdi dravyopabhogano doSa mAthe Ave. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrAddhavidhi prakaraNa mATe devAdikanuM dravya tatkALa ApavAnuM na banI zake, teNe prathamathI ja pakhavADIyAnI athavA aThavADiyAnI mudata bAMdhavI, ane mudatanI aMdara ugharANInI vATa na jotAM pote ja ApI devuM. mudata vItI jAya to devAdhidravyopabhogano doSa lAge. devadravyAdikanI ugharANI paNa te kAma karanAra lokoe potAnA paisAnI ugharANInI mAphaka tAbaDatoba ane barAbara mana daI karavI. tema na kare ane ALasa kare to vakhate durdevanA yogathI durbhikSa, dezano nAza, dAridrayaprApti ItyAdika thAya, to pachI game teTaluM kare to paNa ugharANI na thAya ane tethI moTo doSa lAge A viSayamAM evuM daSTAMta che ke - devadravyanA saMbhALanArane lAgatA doSa aMge dAMta mahendra nAmA nagaramAM eka suMdara jinamaMdira hatuM. temAM caMdana, barAsa, phUla, cokhA, phaLa, naivedya, diIvo, tela, bhaMDAra, pUjAnI sAmagrI, pUjAnI racanA, maMdiranuM samAravuM, devadravyanI ugharANI, tenuM nAmuM lakhavuM, sArI yatanAthI devadravya rAkhavuM, tenA jame kharacano vicAra karavo, eTalAM kAma karavAne arthe zrIsaMghe dareka kAmamAM cAra cAra mANasa rAkhyA hatA. te loko potapotAnuM kAma barAbara karatA. eka divase ugharANI karanAra paikIno mukhya mANasa eka ThekANe ugharANI karavA gayo, tyAM ugharANI na thatAM ulaTuM deNadAranA mukhamAMthI nIkaLelI gALo sAMbhaLavAthI te manamAM ghaNo kheda pAmyo. ane te divasathI te ugharANInA kAmamAM ALasa karavA lAgyo, "jevo uparI tevA tenA hAtha nIcenA loko hoya che." evo lokavyavahAra hovAthI tenA hAtha nIcenA loko paNa ALasa karavA lAgyA. teTalAmAM dezano nAza vagere thavAthI udhAra raheluM ghaNuM devadravya nAza pAmyuM, pachI te karmanA doSathI ugharANI karanArano uparI asaMkhyAtA bhava bhamyo. A rIte devadravyanI ugharANI karavAnA kAmamAM ALasa karavA upara diSTAMta kahyuM che. devadravya vyavasthita ApavA aMge temaja devadravya Adi je ApavAnuM hoya te sAruM ApavuM, ghasAyeluM athavA khoTuM nANuM vagere na ApavuM, kAraNa ke, tema karavAthI koI paNa rIte devadravyAdikano upabhoga karyAno doSa mAthe Ave che. temaja deva, jJAna tathA sAdhAraNa dravya saMbaMdhI ghara, dukAna, kSetra, vADI, pASANa, ITa, kASTha, vAMsa, naLIyAM, mATI, khaDI, Adi cIjo tathA caMdana, kesara, barAsa, phUla chAbaDIo, caMgerIo, dhUpadhANuM, kaLaza, vALAkuMcI, chatrasahita siMhAsana, cAmara, caMdravAo, jhallarI, bherI Adi vAjiMtra, taMbu, koDiyAM, paDadA, kAMbaLa, sAdaDI, kabATa, pATa, pATalA, pATalIo, kuMDI, ghaDA, orasIo, kAjaLa, jaLa ane divA Adi vastu tathA maMdiranI zALAmAM thaIne paranALAnA mArge AveluM jaLa vagere paNa potAnA kAmane mATe na vAparavuM. kAraNa ke, devadravyanI jema tenA upabhogathI paNa doSa lAge che. cAmara, taMbu Adi vastu to vAparavAthI kadAcit malina thavAno tathA tUTavA-phATavAno paNa saMbhava che, tethI upabhoga karatAM paNa adhika doSa lAge. kahyuM che ke bhagavAna AgaLa dIvo karIne te ja dIvAthI gharanAM kAma na karavAM. tema kare to tiryaMca yonimAM jAya. e upara evuM daSTAMta che ke : Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 177 maMdirano dIvo vAparavA aMge UMTaDInuM daSTAMta IndrapuranagaramAM devasena nAme eka vyahavArI hato ane dhanasena nAme eka UMTasvAra teno sevaka hato. dhanasenanA gharathI dararoja eka UMTaDI devasenane ghera AvatI. dhanasena tene mArI-phUTIne pAchI laI jAya, to paNa te snehane lIdhe pAchI devasenane ghera ja AvIne rahe. ema thavA lAgyuM. tyAre devasene tene vecAtI laIne potAnA gharamAM rAkhI ane paraspara baMne prItivALAM thayAM. koI samaye jJAnI munirAjane UMTaDInA snehanuM karaNa pUchatAM temaNe kahyuM ke, "e UMTaDI pUrvabhave tArI mAtA hatI, eNe bhagavAna AgaLa dIvo karIne te ja dIvAthI gharanAM kAma karyA. dhUpadhANAmAM rahelA aMgArAthI cUlo saLagAvyo. te pApakarmathI e UMTaDI thaI . kahyuM che ke - je mUDha manuSya bhagavAnane arthe dIvo tathA dhUpa karIne tethI ja potAnA gharanA kAma mohathI kare che, te vAraMvAra tiryacapaNuM pAme che. A rIte tamAro banneno sneha pUrvabhavanA saMbaMdhathI Avelo che. e rIte bhagavAna AgaLa karelo dIvo vAparavA upara dAMta che. derAsaranI sAmagrIno upayoga mATe devanI AgaLa karelA dIvAnA prakAzamAM kAgaLa na vaMcAya, kAMI paNa gharanuM kAma na karAya, tathA nANuM na parakhAya, deva AgaLa karelA dIvAthI potAne arthe bIjo dIvo paNa saLagAvavo nahIM. bhagavAnanA caMdanathI potAnA kapALAdikamAM tilaka na karavuM, bhagavAnanA jaLathI hAtha paNa dhovAya nahIM, devanI zeSa (namaNa) paNa nIce paDeluM ke paDatuM svalpa mAtra levuM paraMtu prabhunA zarIrathI potAnA hAthe levuM nahIM. bhagavAnanAM bherI, jhallarI vagere vAjiMtra paNa gurune athavA saMghane kAme lagADAya nahIM. ahIM keTalAkano mata evo che ke kAMI tevuM jarUranuM kAma hoya to devanA bherI Adi vAjiMtra vAparavAM, paNa vAparatAM pahelAM tenA badalAmAM devadravya khAte mhoTo nakaro Apavo. kahyuM che ke - je mUDha puruSa jinezvara mahArAjanAM cAmara, chatra, kaLaza Adi upakaraNa potAne kAme kiMmata ApyA vinA vApare, te duHkhI thAya. A nakaro ApIne vAparavA lIdhelAM vAjiMtra kadAcit bhAMgI-tUTI jAya to potAnA paisAthI te samArI ApavAM. gharakAma sArUM karelo dIvo darzana karavAne arthe ja jo jinezvara bhagavAnanI pratimA AgaLa ANelo hoya, to te teTalA kAraNathI devadIpa thato nathI. pUjAne arthe ja bhagavAna AgaLa mUkyo hoya te, devadIpa thAya, mukhyamArgathI to devadIpane arthe koDIyAM, battI athavA, ghI, tela potAne kAme na vAparavAM. koI mANase pUjA karanAra lokone hAtha-paga dhovAne mATe maMdire juduM jaLa rAkhyuM hoya, to te jaLathI hAtha-paga dhovAne kAMI harakata nathI. chAbaDio aMgerI, orasIyA Adi tathA caMdana, kezara, kapUra, kastUrI Adi vastu potAnI nizrAe rAkhavI. kAraNa ke, devanI nizrAe na rAkhI hoya to potAnA gharamAM kAMI prayojana paDe to te vAparI zakAya che. e ja rIte bherI, jhallarI Adi vAjiMtra paNa sAdhAraNakhAte rAkhyuM hoya to te sarva dharmakRtyomAM vAparI zakAya che. potAnI nizrAe rAkhelo taMbu, paDadA Adi vastu devamaMdira vageremAM vAparavAne arthe keTalAka divasa sudhI rAkhyA hoya to paNa teTalA kAraNathI te vastu devadravyamAM gaNAya Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa nahIM. kAraNa ke, mananA pariNAma ja pramANabhUta che. ema na hoya to, potAnA pAtramAM raheluM naivedya bhagavAna AgaLa mUke che, tethI te pAtra paNa devadravya gaNavuM joIe. 178 zrAvake derAsara khAtAnI athavA jJAnakhAtAnI ghara-pATa Adi vastu bhADuM ApIne paNa na vAparavI. kAraNa ke, tethI nirdhvasa pariNAma vagere doSanI prApti thAya che. sAdhAraNa khAtAnI vastu saMghanI anumatithI vAparavI, to paNa lokavyavahAranI rItane anusarI ochuM na paDe eTaluM bhADuM ApavuM. ane te paNa kahelI mudatanI aMdara pote ja jaIne ApavuM. temAM jo kadAcit te gharanI bhIMta, karA, Adi pUrvanA hoya, te paDI javAthI pAchA samAravA paDe to temAM je kAMI kharaca thayuM hoya, te bhADAmAM vALI levuM, kAraNa ke, tevo lokavyavahAra che, paraMtu je potAnA arthe ekAda mALa navo caNAvyo athavA te gharamAM bIjuM kAMI navuM karyuM hoya to temAM je kharaca thayuM hoya, te bhADAmAM vALI levAya nahIM. kAraNa ke tethI sAdhAraNa dravyano upayoga karavAno doSa Ave che. koI sAdharmIbhAI sIdAto hoya, to te saMghanI sammatithI sAdhAraNa khAtAnA gharamAM vagara bhADe rahI zake. temaja bIjuM sthAnaka na maLavAthI tIrthAdikane viSe tathA jinamaMdiramAM ja jo ghaNIvAra rahevuM paDe tathA nidrA Adi levI paDe to jeTaluM vAparavAmAM Ave, te karatAM paNa vadhAre nakaro Apavo, thoDo nakaro Ape to sAkSAt doSa ja che. A rIte deva, jJAna ane sAdhAraNa e traNe khAtAnAM vastra, nALIyera, sonArUpAnI pATI, kaLaza, phUla, pakvAnna, sukhaDI vagere vastu ujamaNAmAM, naMdimAM ane pustaka pUjA vagere kRtyomAM sAro nakaro ApyA vinA na mUkavI. 'ujamaNA Adi kRtyomAM potAnA nAmathI moTA ADaMbare mAMDayA hoya to lokamAM ghaNI prazaMsA thAya' evI IcchAthI thoDo nakaro ApIne ghaNI vastu mUkavI e yogya nathI. A vAta upara lakSmIvatInuM dRSTAMta che. thoDA nakarAthI ujamaNAmAM vastuo mUkavA aMge lakSmIvatInuM dRSTAMta koI lakSmIvatI nAme zrAvikA ghaNI dravyavAna, dharmiSTha ane potAnI mhoTAI IcchanArI hatI. te haMmezAM thoDo nakaro ApIne ghaNA ADaMbarathI vividha prakAranA ujamaNAM Adi dharmakRtyo kare ane karAve, tathA manamAM ema jANe che ke, "huM devadravyanI vRddhi tathA prabhAvanA karUM chuM." evI rIte zrAvakadharma pALIne te maraNa pAmI ane svarge gaI, to paNa buddhipUrvaka aparAdhanA doSathI tyAM nIca devIpaNe utpanna thaI. kALa thatAM svargathI AvI koI dhanavAna tathA putra rahita zeThane tyAM mAnya putrIpaNe utpanna thaI. paNa te garbhamAM AvI tyAre ociMto paracakrano mhoTo bhaya AvyAthI tenI mAtAno sImaMtano utsava na thayo, tathA janmotsava, chaThThIno jAgarikotsava, nAma pADavAno utsava Adi utsava pitAe mhoTA ADaMbarathI karavAnI taiyArI karI hatI, to paNa rAjA tathA maMtrI Adi mhoTA lokanA gharamAM zoka utpanna thavAthI te na thayA, temaja zeThe ratnajaDita suvarNanA sarva aMge paherAya eTalA alaMkAra ghaNA AdarathI karAvyA hatA, to paNa corAdikanA bhayathI te putrI eka divasa paNa paherI zakI nahIM. te mAbApane tathA bIjA lokone paNa ghaNI mAnya hatI to paNa pUrvakarmanA doSathI tene khAvA pIvAnI tathA paheravA-oDhavAnI vastu ghaNe bhAge evI maLatI hatI ke, sAmAnya mANasane paNa sukhe maLI zake. kahyuM Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 179 che ke sAgara! tuM ratnAkara kahevAya che, ane tethI tuM ratnathI bharelo che, chatAM mArAM hAthamAM deDako Avyo ! e tAro doSa nathI paNa mahAsaM pUrvakarmano doSa che, pachI zeThe e putrIno utsava thayo nathI mATe sphoTA ADaMbarathI teno lagna mahotsava karavA mAMDyo. lagna divasa najIka Avyo, tyAre te putrInI mAtA akasmAt maraNa pAmI tyAre bilakula utsava na thatAM varavahuno hastameLApa mAtra rUDhI pramANe karyo. moTA dhanavAna ane udAra zeThane ghera janmI hatI, ane sAsarA Adi sarve lokane mAnItI hatI, to paNa pUrvanI jema navA navA bhaya, zoka, mAdagI Adi kAraNa utpanna thavAthI te putrIne potAnA managamatA viSayasukha, tathA utsava bhogavavAno yoga prAye na ja maLyo. tethI te manamAM ghaNI udvigna thaI, ane saMvega pAmI. eka divase teNe kevaLI mahArAjane e vAtanuM kAraNa pUchavAthI temaNe kahyuM ke, "pUrvabhave te thoDo nakaro ApIne maMdira AdinI ghaNI vastu vAparI ane sphoTo ADaMbara dekhADayo. te je duSkarma upAmyuM tenuM A phaLa che." kevaLInAM evAM vacana sAMbhaLI te prathama AloyaNa ane pachI dIkSA laI anukrame nirvANa pAmI. e rIte lakSmIvatInI kathA che. mATe ujamaNA AdimAM mUkavA pATalIo, nALiyera, lADu Adi vastu jenuM mUlya hoya tathA te taiyAra karatAM, lAvatAM je dravya beThuM hoya tethI paNa kAMIka vadhAre rakama ApavI, ema karavAthI zuddha nakaro kahevAya che. koIe potAnA nAmathI ujamaNA vagere mAMDayuM hoya, paraMtu adhika zakti Adi na hovAthI mAMDelA ujamaNAnI rIta barAbara sAcavavAne arthe koI bIjo mANasa kAMI mUke, to tethI koI doSanI prApti thatI nathI. gharaderAsaramAM caDhAvela akSatAdinI vyavasthA potAnA gharaderAsaromAM bhagavAna AgaLa mUkelA cokhA, sopArI, naivedya Adi vastu vecavAthI nipajelI rakamamAMthI puSpa, bhoga(kesara, caMdana) vastu potAnA gharaderAsaramAM na vAparavI; ane bIjA jinamaMdiramAM paNa pote bhagavAna upara na caDhAvavI. paraMtu kharI vAta kahIne te pUjaka lokonA hAthathI caDhAve. jinamaMdire pUjakano yoga na hoya to sarvalokane te vastunuM svarUpa prakaTa kahIne pote ja te vastu bhagavAna upara caDhAve. ema na kare to, gAMThanuM na kharacatAM phogaTa loko pAsethI potAnI prazaMsA karAvyAno doSa mAthe Ave che. gharaderAsaranI naivedya Adi vastu mALIne ApavI, paNa te tenA mAsika pagAranI rakamamAMthI gaNavI. jo prathamathI mAsika pagArane badale naivedya Adi ApavAno TharAva karyo hoya to kAMI doSa nathI. mukhya mArga jotAM mALIne mAsika pagAra judo ja Apavo. gharaderAsaramAM bhagavAna AgaLa dharelA cokhA, naivedya Adi vastu hoTA jinamaMdire mUkavI. nahIM to "ghara derAsaranI vastuthI ghara-derAsaranI pUjA karI, paNa gAMThanA dravyathI na karI." ema thAya ane anAdara, avajJA Adi doSo paNa lAge, ema thavuM yogya nathI. potAnA zarIra, kuTuMba vagerene arthe gRhastha mANasa game teTalo dravya vyaya kare che. tema jinamaMdire jinapUjA paNa zakti pramANe potAnA dravyathI ja karavI. paNa potAnA gharaderAsaramAM bhagavAna AgaLa Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrAddhavidhi prakaraNa dharelA naivedya Adi vastu vecIne nIpajelA dravyathI athavA devadravya saMbaMdhI phUla Adi vastuthI na karavI. kAraNa ke, tema karavAthI upara kahelA doSa Ave che. temaja jinamaMdire AvelA naivedya, cokhA, sopArI Adi vastunI potAnI vastunI mAphaka saMbhALI levI. sAruM mUlya utpanna thAya evI rIte vecavI. paNa jema tema rakhaDatI rAkhavI nahIM. kAraNa ke, tema karavAthI devadravyano vinAza Adi karyAno doSa Ave che. sarva prayatnathI rakSaNa Adi phIkara karatAM chatAM paNa jo kadAcita cora, agni AdinA upadravathI devadravyAdikano nAza thaI jAya to sArasaMbhALa karanArane mAthe kAMI doSa nathI. kAraNa ke, avazya thanArI vAta-bhaviSya AgaLa koIno upAya nathI. pArakuM dravya na vAparavuM. yAtrA-tIrthanI athavA saMghanI pUjA sAdharmika vAtsalya, snAtra, prabhAvanA, pustaka lakhAvavuM. vAMcana Adi dharmakRtyomAM jo bIjA koI gRhasthanA dravyanI madada levAya to, te cAra-pAMca puruSone sAkSI rAkhIne levI ane te dravya kharacavAne samaye guru, saMgha Adi lokonI AgaLa te dravyanuM kharuM svarUpa yathAsthita kahI devuM. ema na kare to doSa lAge. tIrtha Adi sthaLane viSe devapUjA, snAtra, dhvajAropaNa paherAmaNI Adi avazya karavA yogya dharmakRtyo gAMThanA dravyathI ja karavAM ane temAM bIjA koInuM dravya bheguM na levuM. upara kahelAM dharmakRtyo gAMThanA dravyathI karIne pachI bIjA koIe dharmakRtyomAM vAparavA dravya ApyuM hoya to te mahApUjA, bhoga, aMgapUjA Adi kRtyomAM sarvanI samakSa juduM vAparavuM. jyAre ghaNA gRhastha bhegA thaIne yAtrA, sAdharmika vAtsalya, saMgha pUjA Adi nRtya kare tyAre jeno jeTalo bhAga, hoya teno teTalo bhAga vagere sarva samakSa kahI devo. ema na kare to puNyano nAza tathA corI Adino doSa mAthe Ave. puNyArthe kADheluM dravya kema vAparavuM? temaja mAtA-pitA Adi lokonI AyuSyanI chellI ghaDI Ave, tyAre jo tenA puNyane arthe dravya. kharacavAnuM hoya to, maranAra mANasa zuddhimAM chatAM guru tathA sAdharmika vagere sarva lokonI samakSa maranAre kahevuM ke, "tamArA puNyane arthe ATalA divasanI aMdara ATaluM dravya huM kharacIza. tenI tame anumodanA karo." ema kahI te dravya kahelI mudatamAM sarvaloko jANe evI rIte kharacavuM. potAnA nAmathI te dravyano vyaya kare to puNyane sthAnake paNa corI Adi karyAno doSa Ave. puNya sthAnake corI vagere karavAthI munirAjane paNa haNatA Ave che. kahyuM che ke-je mANasa (sAdhu) tapa, vrata, rUpa, AcAra ane bhAva, enI corI kare te kilbipI devatAnuM AyuSya bAMdhe. sAdhAraNa dravya vAparavAmAM viveka - mukhyavRttie vivekI puruSe dharmakhAte kADheluM dravya sAdhAraNa rAkhavuM. tema karavAthI dharmasthAna barAbara joIne te ThekANe te dravyano vyaya karI zakAya che. sAte kSetramAM je kSetra sIdAtuM hoya tene sahAya ApavAmAM Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 181 bahu lAbha dekhAya che. koI zrAvaka mAThI avasthAmAM hoya ane tene jo te dravyathI sahAya karAya, to te zrAvaka Azraya maLavAthI dhanavAna thaI sAte kSetronI vRddhi kare evo saMbhava rahe che. laukikamAM paNa kahyuM che ke-he rAjendra ! tuM daridra mANasanuM poSaNa kara, paNa dhanavAna puruSanuM karIza nahIM, kAraNa ke, rogI mANasane ja auSadha ApavuM hitakArI che paNa nIrogI mANasane auSadha ApavAthI zuM lAbha thavAno?" mATe ja prabhAvanA, saMghanI paherAmaNI, dravya yukta modaka (lADu) ane lhANA Adi vastu sAdharmikone ApavI hoya, tyAre nirdhana sAdharmikane sArAmAM sArI vastu hoya te ja ApavI yogya che. ema na kare to dharmanI avajJA Adi karyAno doSa Ave, yoga hoya to dhanavAn karatAM nirdhana sAdharmikane vadhAre ApavuM; paNa yoga na hoya to sarvene samAna ApavuM. saMbhaLAya che ke, yamunApuramAM jinadAsa Thakkare dhanavAna sAdharmikane ApelA modakamAM be be sonaiyA nAMkhyA hatA. dharma khAte vAparavA kabUla kareluM sarva dravya te ja khAte vAparavuM joIe. mAtApitAdi aMge to puca jIvatAM ja karavuM mukhyamArge jotAM to, pitA Adi lokoe putra vagere lokonI pAchaLa athavA putra Adilokoe pitA pAchaLa je puNyamArge kharacavuM hoya, te prathamathI ja sarvanI samakSa karavuM. kAraNa ke, koNa jANe konuM kayAM ane zI rIte maraNa thaze? mATe prathama nakkI karIne jeTaluM kabUla karyuM hoya, teTaluM avasara upara juduM ja vAparavuM paNa pote karelA sAdharmika vAtsalya vagere kRtyomAM na gaNavuM. kAraNa ke, tethI dharmasthAnane viSe vyartha doSa Ave che. tIrthayAtrA aMge kATeluM dravya ema chatAM keTalAka loko yAtrAne arthe ATaluM dravya kharacIzuM' ema kabUla karIne te kabUla karelI rakamamAMthI ja gADIbhADuM, khAvuM-pIvuM, mokalavuM vagere mArga Adi sthAnake lAgeluM kharaca te dravyamAM gaNe che, te mUDha loko koNa jANe ke, kaI gati pAmaze? yAtrAne arthe jeTaluM dravya mAnyuM hoya, teTaluM deva-guru AdinuM dravya thayuM. te dravya jo potAnA upabhogamAM vApare to devAdi dravya bhakSaNa karyAno doSa kema na lAge? evI rIte jANatAM athavA ajANatAM je koI prasaMge devAdi dravyano upabhoga thayo hoya tenI AloyaNA tarIke, jeTalA dravyano upabhoga anumAnathI dhyAnamAM Avato hoya tenA pramANamAM potAnI gAMThanuM dravya devAdi dravyamAM nAMkhe, e AloyaNA maraNa samaya najIka Ave tyAre to avazya karavI. vivekI puruSe potAnI alpa zakti hoya to dharmanA sAta kSetrone viSe potAnI zakti pramANe alpa dravya vAparavuM, paNa mAthe koInuM RNa rAkhavuM nahIM. pAIe pAI cUkate karavI. temAM paNa deva, jJAna ane sAdhAraNa e traNa khAtAnuM RNa to bilakula na ja rAkhavuM, kahyuM che ke - zreSTha puruSe koInuM RNa eka kSaNa mAtra paNa koI paLe na rAkhavuM, to pachI ati dusaha devAdikanuM RNa koNa mAthe rAkhe ? Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrAddhavidhi prakaraNa mATe buddhimAna puruSe dharmanuM svarUpa jANIne sarva ThekANe cokhkho vyavahAra rAkhavo. kahyuM che ke jema kamala paDavAnA caMdrane, noLiyo noLiyaNane, haMsa pANImAM rahelA dUdhane ane pakSI citrAvelane jANe che, tema buddhimAna puruSa sUkSmadharma jANe che. have A viSayane A karatAM vadhAre vistAravAnI jarUra nathI. paccakakhANanI vidhi have gAthAnA uttarAddhanI vyAkhyA vize kahIe chIe. A rIte jinapUjA karIne jJAnAdi pAMca AcArane daDhapaNe pALanAra evA zrAvake gurunI pAse jaI pote pUrve kareluM paccakkhANa athavA temAM kAMIka vadhArIne guru pAse uccaravuM, jJAnAdi pAMca AcAranI vyAkhyA amArA racelA AcArapradIpa graMthathI jANavI. paccakakhANa traNa prakAranuM che. eka AtmasAkSika, bIjAM devasAkSika ane trIjAM gurusAphika teno vidhi A pramANe :- jinamaMdire devavaMdana arthe, snAtra mahotsavanA darzanane arthe athavA dezanA Adi kAraNathI AvelA saddagurunI pAse vaMdanA vagere karI vidhipUrvaka paccakhANa levuM. maMdira na hoya to upAzrayamAM jinamaMdiranI jema traNa nizIhi tathA pAMca abhigama vagere yathAyogya vidhithI praveza karI dezanAthI pahelAM athavA te thaI rahyA pachI sadgurune paccIza AvazyakathI zuddha dvAdazAvarta vaMdanA kare. guruvaMdanAnuM phaLa e vaMdanAnuM phaLa bahu moTuM che. vaLI kahyuM che ke-mANasa zraddhAthI vaMdanA kare to nIcagotra karmane khapAve, uccagotra karma bAMdhe ane karmanI daDhagraMthi zithila kare. kRSNa guruvaMdanAthI sAtamIne badale trIjI narakanuM AyuSya ane tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM, tathA kSAyika samyakatva pAmyA. zItaLAcAryane vaMdanA karavA mATe AvelA, rAtrIe bahAra rahelA ane rAtre kevaLajJAna pAmelA potAnA (zItalAcAryanA) cAra bhANejone pahelAM krodhathI dravyavaMdanA karI ane pachI temanA vacanathI bhAvavaMdanA karI tyAre temane kevaLa jJAna prApta thayuM. guruvaMdananA prakAra ane vidhi guruvaMdana paNa traNa prakAranA che. bhASAmAM kahyuM che ke-guruvaMdana traNa prakAre che. eka pheTAvaMdana, bIja thobhanaMdana ane trIjo dvAdazAvartavaMdana. ekaluM mAthuM namAve, athavA be hAtha joDe te pheTAvaMdana jANavuM. be khamAsamaNAM de te bIjAM thobhavaMdana jANavuM, ane bAra AvarNa, paccIza Avazyaka vagere vidhi sahita vaMdana kare te trIjAM dvAdazAvarta vaMdana jANavuM. temAM prathama pheTAvaMdana sarva saMdhe mAMhomAMhe karavuM. bIjAM thobhavaMdana gacchamAM rahelA rUDA munirAjane athavA kAraNathI liMgamAtradhArI samakitIne paNa karavuM. trIjuM dvAdazAvavaMdana to AcArya, upAdhyAya, Adi pade rahelA munirAjane ja karavuM. je puruSe pratikramaNa karyuM nathI, teNe vidhithI vaMdanA karavI. bhASyamAM kahyuM che ke-prathama IriyAvahI pratikramIne kusumiNa dusumiNa TALavAne mATe so ucchavAsano kAussagna kare, duHsvapnAdi pote anubhavyA hoya to ekaso ATha ucchavAsano kAussagna karavo. pachI Adeza mAMgIne caityavaMdana kare, pachI Adeza mAMgI muhapatti paDilehe, pachI be vAMdaNAM daI rAIe Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 183 Alove pachI pharIthI be vAMdaNAM de, abhiMtara rAI (abhuThio)khamAve, pachI vAMdaNAM daI, paccakakhANa kare, pachI bhagavAnAM ItyAdi cAra khamAsamaNAM deI, pachI sakjhAya saMdisAhuM? ane sakjhAya karUM? e be khamAsamaNe be Adeza mAgI sakjhAya kare e pramANe prabhAta vakhatano vaMdanavidhi kahyo che. saMdhyA samaye vaMdanano vidhi-prathama IriyAvahi pratikramIne Adeza mAgI caityavaMdana kare, pachI muhapatti paDilehe; be vAMdaNAM de, pachI divasa carima paccakakhANa kare pachI be vAMdaNAM daI devasia Alove, pachI be vAMdaNAM daI devasia khamAve, pachI cAra khamAsamaNAM daI AcAryadikane vAMdIne Adeza mAgI devasiyapAyacchitta visohaNane arthe (cAra logassano) kAyotsarga kare, pachI sakjhAya saMdisAhuM? ane sajhAya karuM? e pramANe Adeza mAgI be khamAsamaNAM daI sakjhAya kare, e saMdhyA samayano vaMdanavidhi kahyo che. guru koI kAmamAM vyagra hovAthI je dvAdazavarta vaMdanA karavAno yoga na Ave to, thobhavaMdanathI ja gurune vaMdanA karavI. evI rIte vaMdanA karI guru pAse paccakhANa karavuM. kahyuM che ke - pote je pahelAM paccakakhANa karyuM hoya te ja athavA tethI vadhAre gurusAkSIe grahaNa karavuM, kAraNa ke, dharmanA sAkSI guru che. dharmakRtya guru sAkSIe karavAmAM ATalA lAbha che. eka to (gurusAkSIe dharma hoya che.) e jinezvara bhagavAnanI AjJAnuM pAlana thAya che. bIjo, gurunA vacanathI zubha pariNAma utpanna thavAthI adhika kSayopazama thAya che. trIjo, pUrve dhAryuM hoya te karatAM paNa vadhAre paccakakhANa. levAya che, e traNa lAbha che. zrAvakaprajJaptimAM kahyuM che ke-prathamathI ja paccakhANa vagere levAnA pariNAma hoya, to paNa guru pAse javAmAM e lAbha che ke, pariNAmanI daDhatA thAya che, bhagavAnanI AjJA paLAya che ane karmanA kSayopazamanI vRddhi thAya che. eka ja divasanA athavA cAturmAsanA niyama Adi paNa yoga hoya to guru sAkSie ja grahaNa karavA. ahIM paMca nAmAdi bAvIsa mULadvAra tathA cAraso bANuM pratidvAra sahita dvAdazAvarta vaMdananI vidhi tathA daza pratyAkhyAnAdi nava mULadvAra ane nevuM pratikAra sahita paccakakhANa vidhi paNa bhASya Adi graMthamAMthI jANI levI. paccakakhANanuM lezamAtra svarUpa pUrve kahyuM che. paccakkhANanuM phaLa have paccakhANanA phaLa viSe kahIe chIe. dhamilakumAra cha mAsa sudhI AMbila tapa karI moTA zreSThIonI, rAjAonI ane vidyAdharonI batrIza kanyA paraNyo, tathA ghaNI vRddhi pAmyo. e IhalokamAM phaLa jANavuM. tathA cAra hatyA Adino karanAra daDhaprahArI cha mAsa tapa karIne te ja bhave mukti janAro thayo. e paralokanuM phaLa jANavuM kahyuM che ke - dhampilakumAra tathA daDhaprahArInI kathA kuzAgrapuramAM surendradatta pitA ane subhadrA mAtAne tyAM dhamilakumAra janmyo. uMmara lAyaka thatAM dhamilanAM lagna yazomatI sAthe thayAM. dhammilla ati dharmaniSTha hovAthI saMsAra sukhathI vimukha rahyo. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrAddhavidhi prakaraNa yazomatI dvArA subhadrAe ane tenI dvArA surendradattane AnI jANa thaI. zeThe kamane dhamilane jugArIonI sobatamAM mukayo. jAgAramAMthI te vezyAgAmI banI aMte vasaMtasenAnI putrI vasaMtatilakAmAM Asakta banyo. pitA pAsethI te je dhana maMgAve te pitA mokalavA mAMDayA, samaya jatAM eTalo badho lubdha banyo ke pitAnI ane mAtAnI mAMdagI prasaMge tene kaheNa mokalyuM paNa te teNe gaNakAryuM nahi. hAthanAM karyA haiye vAgyAM'nA baLApApUrvaka surendradatta ane subhadrA baLatarA sAthe mRtyu pAmyAM. sAsu sasarAnA mRtyu pachI subhadrAe paNa patibhaktine mukhya rAkhI dhana mokalyuM. te dhana khUTayuM tyAre sarva vecI yazomatI piyara gaI. have vasaMtasenAne dhammila dhana vinAno hovAthI akAro lAgyo. vasaMtatilakAne teNe kahyuM ke, 'tuM vezyAputrI che mATe te nirdhanano saMga choDI de' he mAtA hRdayanA prANAdhAra dhamilane huM nahi choDI zakuM ? tenA tyAgamAM mAro prANa tyAga che' tema javAbamAM vasaMtatilakAe Ama kahyuM : vasaMtasenAe samaya jatAM ekavAra caMdrahAsa madirA pAI baMnene bebhAna karyA ane dhammilane upADI dUra jaMgalamAM mUkayo. dhammila ghera pAcho pharyo. ghara sUnuM joyuM puchatAM khabara paDI ke mAtA pitA mRtyu pAmyA che ane nirdhana banelI patnI piyara gaI che." kartavya mUDha banI te ApaghAta karavA taiyAra thayo paNa tene divya preraNAe rokayo. te AgaLa jaMgalamAM vadhyo tyAM tene agaDadatta muni maLyA. munie tene viSaya vAsanA choDI dharma mArge pravartavA khUba samajAvyuM paNa temAM tene potAnI jAta asamartha lAgI. muninA upadezathI cha mAsa taka teNe AyaMbila tapa karyuM. cha mAsane aMte AkAzavANI thaI ke dhamila! tuM 32 rAjakanyAono svAmI thaIza, puSkaLaddhi meLavIza ane aMte kalyANa sAdhIza.' te ja rAtrie koI dhammilane badale A dhamillane vimaLA bheTANI. ane tyAra pachI dhamilla 3ra rAjakanyAo paraNyo. yazomatI ane vasaMtatilakAne paNa maLyo ane kuzAgrapuramAM Avyo. aMte vimaLAnA putra padmanAbhane gRhabhAra bhaLAvI dhammilla vimaLA ane yazomatI sAthe cAritra aMgIkAra karI bArame devaloke gayo. A rIte A bhavamAM tapa karavAnA phaLa upara dhamillanuM daSTAMta che. daDhaprahArInI kathA vasaMtapuramAM eka brAhmaNa raheto hato. teNe potAnuM dhana viSayAdikamAM gumAvyuM pachI te corI karavA lAgyo. ghaNIvAra tene rAjAe zikSA karI paNa te na aTakayo eTale tene gAma bahAra kADhI mUkayo tethI te coranI pallImAM gayo. corane putra na hovAthI teNe tene putra tarIke rAkhyo. svabhAvathI te dUra hovAthI ane baLavAna hovAthI jene prahAra karato te turata ja marI jato AthI loko tene daDhaprahArI kahevA lAgyA. eka vakhata daDhaprahArIe potAnA sAthIdAro sahita kuzasthaLamAM dhADa pADI. A gAmamAM eka garIba brAhmaNa raheto hota. tene ghaNAM chokarAM hatAM. chokarAoe eka vakhata khIra khAvAnI haTha lIdhI. brAhmaNe jyAM tyAMthI dUdha-cokhA bhegA karI khIra banAvarAvI hatI. dhADapADuo luMTatA luMTatA A brAhmaNanA ghera AvyA. ghaNuM zodhyuM paNa temane khIrapAtra sivAya bIjuM kAMI hAtha na lAgyuM. temaNe A khIrapAtra Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 185 upADyuM. chokarAMoe rokakaLa karI mukI. brAhmaNathI A na sahana thayuM. tethI teNe argalA upADI devA mAMDI. daDhaprahArIne khabara paDI ke mArA sAthIdArone brAhmaNa mAre che. teNe AvatAM veta taravAranA eka ja jhATakAthI brAhmaNanA be kakaDA karyA. AgaLa vadhatAM rastAmAM gAya athaDANI, tene paNa teNe mArI nAMkhI. tyAMthI AgaLa vadhyo eTale brAhmaNanI garbhaNI strI corone gALo bhAMDI rahI hatI tene taravArathI kApI nAMkhI teno garbha paNa kakaDA thaI bhUmi upara paDyo. A badhA drazyathI bALako na samAya tevA karUNa svare rovA lAgyA. krUra daDhaprahArIne bALakonA rUdane DhIlo banAvyo. te corI karIne te nagaramAMthI nIkaLyo paNa brAhmaNa, gAya, strI ane bALakanI hatyA tene sAlavA lAgI. bahAra udyAnamAM eka munine joI, namI, potAnuM pApa jaNAvI prAyazcitta mAgyuM, munie dIkSA grahaNa karavAnuM kahyuM, teNe dIkSA laI teja gAmamAM rahevAnuM rAkhyuM. lokoe cha cha mAsa sudhI teno tiraskAra karyo kAraNa ke te hatyAro che, tema sau jANatA hatA. daDha prahArI muni samajatA hatA ke meM pApa ghora karyuM che. to tenuM phaLa paNa mAre dhora sahana karavuM joIe. mArA pApanA hisAbe to A eTaluM ugra phaLa nathI. teNe cittane sthira rAkhI sarva sahana karyuM ane aMte daDhaprahArIe potAnuM kalyANa sAdhyuM. paccakakhANa karavAthI Azrava dvArano uccheda thAya che. AzravanA ucchedathI tRSNAno uccheda thAya che. tRSNAnA ucchedathI mANasone ghaNo upazama thAya che. ghaNA upazamathI paccakkhANa zuddha thAya che. zuddha paccakakhANathI cAritradharmanI prApti thAya che. cAritradharmanI prAptithI karmano kSaya thAya che. karmanA kSayathI kSapakazreNino prAraMbha thAya che ane tethI kevaLajJAna utpanna thAya che. kevaLajJAna prApta thavAthI sadAya anaMta sukhane ApanAra evuM mokSa sukha maLe che. guru pAse kema besavuM? pachI zrAvake sAdhu-sAdhvI Adi caturvidha saMghane vaMdana karavuM. jinamaMdira Adi sthaLe gurunuM Agamana thAya to, temano sArI rIte AdarasatkAra sAcavavo ane vaLI gurune jotAM ja UbhA thavuM. sAmA AvatA hoya to sanmukha javuM. be hAtha joDI mAthe aMjali karavI. pote Asana ApavuM, guru Asane beThA pachI pote Asane besavuM. gurune bhaktithI vaMdanA karavI. gurunI sevApUjA karavI ane guru jAya temanI pAchaLa javuM. e rIte saMkSepathI guruno AdarasatkAra jANavo. temaja gurunI be bAjue mukha AgaLa athavA pUMThe paNa na besavuM. gurunA sAthaLane potAnA sAthaLa lagADIne temanI pAse na besavuM. temaja zrAvake gurunI pAse paganI athavA bAhunI palAMThI vALIne athavA paga lAMbA karIne paNa na besavuM. bIje ThekANe paNa kahyuM che ke-palAMThI vALavI, oThiMgaNa devuM, paga lAMbA karavA, vikathA karavI, ghaNuM hasavuM, eTalAM vAnAM guru pAse varjavA. dezanA sAMbhaLavAnI rIti. vaLI kahyuM che-zrAvake nidrA tathA vikathA varjI mana-vacana-kAyAnI gupti rAkhI hAtha joDI ane barobara upayoga sahita bhaktithI bahumAnapUrvaka guruno upadeza sAMbhaLavo. vaLI siddhAMtamAM kahelI rIta Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa pramANe gurunI AzAtanA TALavAne mATe guruthI sADA traNa hAthanuM avagrahakSetra mUkI tenI bahAra jIvajaMtu rahita bhUmie besIne dharmadezanA sAMbhaLavI. 186 dezanA-zravaNanA lAbho kahyuM che ke-zAstrathI niMdita AcaraNa AcaravAthI utpanna thayelA tApane nAza karanArUM, sadgurunA mukharUpa malaya parvatathI utpanna thayeluM caMdanarasa sarakhuM vacanarUpI amRta dhanya puruSane ja maLe che. dharmadezanA sAMbhaLavAthI ajJAnano ane mithyAjJAnano nAza thAya, samyaktvanuM jJAna thAya, saMzaya TALe, dharmane viSe daDhapaNuM thAya, vyasana Adi kumArganI nivRtti thAya, sanmArgane viSe pravRtti thAya, kaSAya Adi doSano upazama thAya, vinaya Adi guNonI prApti thAya, kusaMgatino tyAga thAya, satsaMgatino lAbha maLe, saMsArane viSe vairAgya upaje, mokSanI IcchA thAya, zakti mAphaka dezavirati athavA sarvaviratinI prApti thAya ane aMgIkAra karelI dezavaratinI athavA sarvaviratinI sarva prakAre ekAgra manathI ArAdhanA thAya vagere aneka guNa che. te nAstika evo pradezI rAjA, AmarAjA, kumArapALa, thAvaccAputra vagerenAM dRSTAMta uparathI jANavA. kahyuM che ke - jinezvara bhagavAnanuM vacana sAMbhaLe to buddhino moha jato rahe, kupaMthano uccheda thAya. mokSanI IcchA vRddhi pAme, zAMti vistAra pAme adhika vairAgya upaje ane atizaya harSa thAya. evI kaI vastu che ke, je jinezvara bhagavAnanuM vacana sAMbhaLavAthI na maLe ? potAnuM zarIra kSaNabhaMgura che. bAMdhava baMdhana samAna che. lakSmI vividha anarthane utpanna karanArI che, mATe jaina siddhAMta sAMbhaLavo. tethI saMvega utpanna thAya che, ane te siddhAMta mANasa upara koI upakAra karavAmAM khAmI rAkhato nathI. e upara pradezI rAjAnuM dRSTAMta che. pradezI rAjAnuM saMkSipta daSTAMta zvetAMbInagarImAM pradezI nAme rAjA ane citrasArathI nAme teno maMtrI hato. citrasArathI maMtrIe cAra jJAnanA dhAraka zrIkezI gaNadhara pAse zrAvastinagarImAM zreSTha zrAvakadharma svIkAryo hato. eka vakhate citrasArathI maMtrInA AgrahathI kezIgaNadhara zvetAMbInagarIe padhAryA. citrasArathI maMtrI ghoDA upara besI pharavAnA bahAne pradezI rAjAne kezI gaNadhara pAse laI gayo. tyAre munirAjane kahyuM ke -"he munirAja ! tame vRthA kaSTa na karo. kAraNa ke dharma vigere jagatamAM sarvathA che ja nahi, mhArI mAtA zrAvikA hatI ane pitA nAstika hato, maraNa samaye meM emane kahyuM ke, "maraNa thayA pachI svargamAM tamane je sukha athavA narakamAM duHkha thAya, te mane jaNAvajo" paNa maraNa pAmyA pachI mAtAe svarga-sukha Adi tathA pitAe naraka duHkha Adi kAMI paNa mane jaNAvyuM nahIM. vaLI coranA meM nakha jevaDA kaTakA karyA to paNa kayAMya paNa mane jIva dekhAyo nahIM. temaja jIvatA tathA maraNa pAmelA mANasane tolatAM bhAramAM kAMIpaNa phera jaNAyo nahIM. vaLI meM chidra vinAnI koThI aMdara eka mANasane pUryo ane te koThI upara sajjaDa DhAMkaNuM DhAMkayuM. aMdara te mANasa marI gayo. tenA Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 187 zarIramAM paDelA asaMkhya kIDA me joyA. paNa te mANasano jIva bahAra javAne tathA te kIDAnA jIvone aMdara AvavAne vALanA agrabhAga jeTalo paNa mArga mArA jovAmAM Avyo nahIM, evI rIte ghaNI parIkSA karIne huM nAstika thayo chuM." zrIkezI gaNadhare kahyuM "tArI mAtA svargasukhamAM nimagna hovAthI tene kahevA AvI nahIM. tathA tArA pitA paNa narakanI ghora vedanAthI AkuLa hovAthI ahIM AvI zakyA nahIM. araNInA kASThanI aMdara agni chatAM tenA game teTalA jhINA kaTakA karIe, to paNa temAM agni, dekhAya ema nahIM. luhAranI dhamaNa vAyuthI bharelI athavA khAlI toLo, tathApi tolamAM ratimAtra paNa phera jaNAze nahIM. temaja zarIranI aMdara jIva chatAM athavA te nIkaLI gayA pachI zarIra toLazo, to tolamAM kAMI phera jaNAze nahIM. koThInI aMdara pUrelo mANasa aMdara zaMkha Adi vagADe to zabda bahAra sabhaLAya, paNa te zabda kaye mArge bahAra Avyo? te jaNAya nahIM. temaja kuMbhanI aMdara pUrelA mANasano jIva zI rIte bahAra gayo? ane kuMbhInI aMdara thayelA kIDAnA jIva zI rIte aMdara AvyA? te paNa jaNAya nahIM." evI rIte zrIkezI gaNadhare yuktithI barAbara bodha karyo, tyAre pradeza rAjAe kahyuM, "Apa kaho cho te vAta kharI che. paNa kuLaparaMparAe AveluM nAstikapaNuM zI rIte choDuM?" zrIkezI gaNadhare kahyuM, "jema kuLaparaMparAthI AvelA dAridraya, roga, duHkha Adi mUkAya che, tema nAstikapaNuM paNa mUkI devuM ja." A sAMbhaLI pradezI rAjA suzrAvaka thayo. te rAjAnI sUryakAMtA nAme eka rANI hatI, te parapuruSane viSe Asakta thaI. eka divase pauSadhane pAraNe pradeza rAjAne jhera khavarAvyuM. te vAta surata te rAjAnA dhyAnamAM AvI ane teNe citrasArathIne kahI. te pachI teNe citrasArathI maMtrInA vacanathI potAnuM mana samAdhimAM rAkhyuM ane ArAdhanA tathA anazana karI te saudharma devaloke sUryAbha vimAnanI aMdara devatA thayo. viSaprayoganI vAta khabara paDavAthI sUryakAMtA ghaNI zaramAI ane bIkathI jaMgalamAM nAsI gaI, tyAM sarpanA daMzathI maraNa pAmI narake pahoMcI. eka vakhata AmalakalpAnagarImAM zrI vIrabhagavAna samavasaryA. tyAre sUryAbhadevatA DAbA tathA jamaNA hAthathI ekaso ATha kuMvara tathA kuMvarIo prakaTa karavA vagere prakArathI bhagavAna AgaLa AzcaryakArI divya nATaka karI svarge gayo, tyAre gautamasvAmInA pUchavAthI zrI vIrabhagavAne sUryAbha devatAne pUrvabhava tathA devanA bhavathI evI mahAvideha kSetre siddhi pAmaze vagere vAta kahI. A rIte pradezI rAjAnuM daSTAMta che. AmarAjA bappabhaTTasUrinA ane kumArapALarAjA zrI hemacaMdrasUrinAM sadupadezathI bodha pAmyA e vAta prasiddha che. AmarAjAnI kathA pAMcALa dezamAM kuMbha nAmanA gAmanA bappakSatriya pitA ane bhaTTInAmanI mAtAno surapALa nAme putra hato. dIkSA vakhate gurUmahArAje tenuM nAma bappabhaTTI rAkhyuM. te rojanA eka hajAra zloka kaMthastha karI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrAddhavidhi prakaraNa zakatA hatA. gurUe temane jyAre AcAryapada ApyuM tyAre temanuM nAma bappabhaTTasUri rAkhyuM. eka vakhata gvAlIyaranA rAjA yazovarmAno putra AmakumAra pitAthI rIsAIne bappabhaTTasUri pAse Avyo. kAvyano zokhIna hovAthI temanI pAse abhyAsa karavA lAgyo. samaya jatAM Amane pitAe rAjya maLyuM. AmakumAre bappabhaTTasUrine potAne nagara bolAvyA ane kahyuM ke, A rAjyano Apa svIkAra karo.' sUrie kahyuM ke, dehamAM paNa ame spRhA rAkhatA nathI to amAre rAjyane zuM karavuM che?" rAjA Azcarya pAmyo pachI gurUnA upadezathI teNe eka prAsAda banAvyo ane temAM suvarNanI mahAvIra bhagavAnanI pratimA sthApana karI. eka vakhata AmarAjAnI sabhA AgaLa naTanuM ToLuM nAca karatuM hatuM temAM eka strInuM suMdara lAvaNya dekhI Ama temAM mohamugdha banyo. ane tenA rUpamAM AkarSAI tenA rUpane varNanAtmaka eka zloka bolI uThayo. sUri mahArAjane AnI khabara paDI, temaNe Amane samajAvavA jaLanI anyoktivALo zloka tenA prAsAdamAM bhAravaTa upara lakhAvyo. zloka vAMcI rAjAne potAnA kArya mATe zarama AvI ane tenA prAyazcitta mATe tapAvelI putaLIne bheTavA taiyAra thayo. sUrine khabara paDatAM tene samajAvyo ke, he rAjanuM! te pApano saMkalpa karyo che. tethI tenuM prAyazcitta cittazuddhi karI, dharma ArAdha, paNa vRthA jIvana gumAvI na de.' rAjAe tyArapachI gurU mahArAja pAse vrato grahaNa karyA ane dharmamAM rakta banyo. Ama rAjAne potAnA pUrvabhava jANavAnI IcchA thaI ane teNe huM pUrvabhavamAM koNa hato? tema gurU mahArAjane pUchayuM. gurUe tene kahyuM ke he rAjA ! tuM pUrvabhavamAM tApasa hato. te ekAMtara upavAsa vaDe doDhaso varSa sudhI ugra tapasyA karI hatI ane tyAMthI mRtyu pAmI tuM A bhave rAjA thayo che tenI pratIti mATe kaliMjaragirinI taLeTImAM rahela zAlavRkSa nIce adyApi tArI jaTA paDelI che." rAjAe sevako dvArA jaTA maMgAvI tene pUrvabhava yAda Avyo. gurU mahArAjanI sAnidhyatAmAM saMghasahita zatruMjayanI yAtrA karI giranAra tIrthe Avyo ane digaMbarIoe bacAvI pADela te tIrtha zvetAmbarIone pAchuM apAvyuM. ItyAdi vistAra caturvizati prabaMdhamAM che. - kumArapAlanI kathA hemacaMdrAcArye eka vakhata rAjasabhAmAM kahyuM - dharmo jIvadayA tulyo, kvApi jagatItale tasmAt sarva prayatnena kAryA jIvadayA nRbhiH / / (A jagatamAM jIvadayA tulya koI dharma nathI. mATe mANasoe sarva prayatnathI jIvadayAnuM pAlana karavuM joIe.) A pramANeno upadeza sAMbhaLI kumArapALe sthUla prANAtipAta viramaNavratano svIkAra karyo. ane aDhAra dezamAM amAri paLAvI. bIjA dezomAM paNa jyAM potAnI lAgavaga hatI tyAM amAri paLAvI. kuve kuve sarva jaLAzaye pANI gaLAvavAnI vyavasthA karAvI, eka vakhata kumArapALe sAmAyikamAM page Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza coMTela maMkoDo sevakothI ukheDatAM tenI vyAkuLatA dekhI potAnI teTalI cAmaDI kApI dUra mUkI. potAnI strIo gujarI gayA pachI rAjyagAdI upara hovA chatAM pharI strI paraNyA nathI. sAta vyavasano hiMsAnA kAraNarUpa hovAthI potAnA dezamAMthI teno niSedha karAvyo ItyAdi sarva kumArapALa prabaMdhathI jANavuM. have thAvaccAmaputranI kathA saMkSepathI kahe che. 189 thAvaccAputranI kathA dvArikAnagarImAM koI sArthavAhanI thAvaccA nAme strI ghaNI dhanavatI hatI. thAvaccAputra e nAme oLakhAto teno putra batrIza kanyA paraNyo hato. eka samaye zrI neminAtha bhagavAnanI dezanAthI te pratibodha pAmyo. thAvaccA mAtAe ghaNo vAryo, to paNa teNe dIkSA levAno vicAra mAMDI vALyo nahi. tyAre te thAvaccA mAtA putranA dIkSA utsavane arthe keTalAMka rAjacihna kRSNa pAse mAgavA gaI. kRSNa paNa thAvaccAne ghera AvI tenA putrane kahyuM ke, "tuM dIkSA laIza nahIM paraMtu tuM viSayasukha bhogava." thAvaccAputre kahyuM ke, "bhaya pAmelA mANasane viSayasukha gamatA nathI." kRSNe pUchyuM, "mArA chatAM tane bhaya zAno?" thAvaccAputre kahyuM, "mRtyuno." pachI kRSNe pote teno dIkSA utsava karyo. thAvaccAputre eka hajAra zreSThI AdinI sAthe dIkSA lIdhI. anukrame te caudapUrvI thayA ane selaka rAjAne tathA tenA pAMcase maMtrIone zrAvaka karI saugaMdhikA nagarImAM AvyA. te samaye vyAsano putra zuka nAme eka parivrAjaka tyAM potAnA eka hajAra ziSya sahita hato. te tridaMDa, kamaMDaluM, chatra, trikASThI, aMkuza, pavitraka ane kesarI nAmA vastra eTalI vastu hAthamAM rAkhato hato. tenAM vastra geruthI raMgelAM hatAM. te sAMkhya zAstranA siddhAMta pramANe cAlanAro hovAthI prANAtipAta viramaNAdi pAMca vrata ane zauca (pavitratA), saMtoSa, tapa, svAdhyAya, tathA IzvarapraNidhAna e pAMca niyama maLIne daza prakAranA zaucamULa parivrAjaka dharmanI tathA dAnadharmanI prarUpaNA karato hato. teNe pUrve sudarzana nAme nagarazeTha pAse potAno zaucamULa dharma levarAvyo hato. thAvaccAputra AcArye tene ja pharI pratibodha karI vinayavALA jinadharmane aMgIkAra karAvyo. pachI sudarzana zeThanA dekhatAM zukaparivrAjakane tathA thAvaccAputra AcAryane ekabIjAne nIce lakhyA pramANa praznottara thayA. zukaparivrAjaka :- "he bhagavan ! + sarisavaya bhakSya che ke abhakSya che ?" thAvaccAputra kahe, "he zukaparivrAjaka ! sarisavaya (sarakhI uMmaranA) ane bIjA dhAnya sarisavaya(zarSapa, zarzava). mitra sarisavaya traNa prakAranA che, eka sAthe utpanna thayelA bIjA sAthe vRddhi pAmelA ane trIjA bAlyAvasthAmAM sAthe dhULamAM ramelA. e traNe prakAranA mitra sarisavaya sAdhuone abhakSya che. + 'sarisavaya' A mAgadhI zabda che. 'sadrazavaya' ane 'sarvapa' e be saMskRta zabdanuM mAgadhImAM 'sarasavaya' evuM rUpa thAya che. sadrazavayA eTale sarakhI uMmarano ane sarpapa eTale sarasava. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190. zrAddhavidhi prakaraNa dhAnya sarisavaya be prakAranA che. eka zastrathI pariNamelA ane bIjA zastrathI na pariNamelA, zastrathI pariNamelA sarisavaya be prakAranA che. eka prAsuka ane bIjA aprAsuka. prAsuka sarisavAya paNa be prakAranA che. eka jAta ane bIjA ajAta. jAta sarisavaya paNa be prakAranA che. eka eSaNIya ane bIjA ane paNIya. eSaNIya sarisavaya paNa be prakAranA che. eka labdha ane bIjA alabdha. dhAnya sarisavayamAM azastra pariNamelA, aprAka, ajAta, ane paNIya ane alabdha eTalA prakAranA abhakSya che ane bAkI rahelA sarva prakAranA dhAnya sarisavaya sAdhuone bhakSya che. evI rIte ja kulatya ane mAsa paNa jANavA. temAM eTalo ja vizeSa ke mAsa traNa prakAranA che. eka kAlamAsa (mahino), bIjo artha mAsa (sonA-rUpAnA tolamAM Ave che te) ane trIjo dhAnyamASa (aDada). evI rIte thAvastrAputra AcArye bodha karyo tyAre potAnA hajAra ziSyanA parivAra sahita zuka parivrAjake dIkSA lIdhI. thAvaccaputra AcArya potAnA hajAra ziSyanA parivAra sahita zatruMjaya tIrthe siddhi pAmyA, pachI zukrAcArye zelakapuranA zelaka nAme rAjAne tathA tenA pAMcaso maMtrIne pratibodha karI dIkSA ApI pote siddhipada pAmyA. zelaka muni agiyAra aMganA jANa thaI potAnA pAMcaso ziSyonI sAthe vicaravA lAgyA. eTalAmAM haMmezAM lUkho AhAra khAdhAmAM AvavAthI zelaka munirAjane khasa, pitta Adi roga thayA. pachI te vihAra karatA parivAra sahita zelakapure AvyA, tyAM temano gRhasthapaNAno putra maMduka rAjA hato, teNe temane potAnI vAhanazALAmAM rAkhyA. prAsuka auSadhano ane pathyano sAro yoga maLa vAthI zelaka munirAja roga rahita thayA, to paNa snigdha AhAranI lolupatAthI vihAra na karatAM te tyAM ja rahyA. pachI paMthaka nAme eka sAdhune zelaka munirAjanI vaiyAvacca karavA mATe rAkhIne bIjA sarva sAdhuoe vihAra karyo. eka samaye kArtika comAsIne divase zelaka munirAja yatheccha snigdha AhAra karI sUI rahyA. pratikramaNano samaya Avyo, tyAre paMtha ke khamAvavAne arthe temanA page potAnuM mAthuM aDAyuM, tethI temanI (zelaka munirAjanI) nidrA uDI gaI. potAnA gurune ropamAna thayelA joIne paMthake kahyuM "cAturmAsamAM thayelA aparAdha khamAvavAne arthe meM Apa sAhebanA caraNane sparza karyo." paMthakanuM evuM vacana sAMbhaLI zelakamunirAja vairAgya pAmyA ane manamAM vicAra karavA lAgyA ke, "rasaviSayamAM lolupa thayelA mane dhikkAra thAo !" ema vicArI temaNe turata vihAra karyo. pachI bIjA ziSyo paNa zelaka munirAjane maLyA. teo zatruMjaya parvata upara potAnA parivAra sahita siddha thayA. A rIte thAvastrAputranI kathA che. 1. 'kujhantha' zabda mAgadhI che. kulattha' (kaLathI) ane kulastha" e be saMskRta zabdonuM kulattha' evuM mAgadhImAM eka ja rUpa thAya che. 2. mAsa (mahino), meSa (aDada) ane mAsa (tolavAnuM eka kATaluM) e traNe zabdanuM mAgadhImAM 'mAna' evuM eka ja rUpa thAya che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 191 kriyA ane jJAna viSe te mATe dararoja guru pAse dharmopadeza sAMbhaLavo. sAMbhaLIne te ja pramANe yathAzaktita udyama karavAmAM pravRtta thavuM, kemake auSadha ke bhojananA jJAna mAtrathI Arogya athavA tRpti nathI thatI, paNa teno upayoga karAya to ja Arogya ke tRpti thAya che. kahevuM che ke, kriyA ja phaLadAyaka thAya che, kevaLa jANapaNuM phaLadAyaka thaI zakatuM nathI. jemake strI, bhakSya ane bhogane jANavAthI manuSya) tenA sukhano bhogI thaI zakato nathI paNa bhogavavAthI thAya che. taravAnI kriyA jANanAra hoya to paNa nadImAM jo hAtha halAve nahIM to te DUbI jAya che ane pAchaLathI pazcAttApa pAme che, ema jJAnI paNa kriyA vinA evo banI jAya che. dazAzrutaskaMdhanI cUrNimAM paNa kahela che ke je akriyAvAdI che te bhavI ke abhavI hoya to paNa nizcayathI kRSNapAkSika gaNAya che. kriyAvAdI to nizcayathI bhavI ja hoya, nizcayathI zukUlapAkSika ja hoya ne samyatvI hoya ke mithyAtvI hoya paNa eka pudgalaparAvartamAM ja siddhipadane prApta thAya che. mATe kriyA karavI zreyaskarI che. jJAna vinA kriyA paNa pariNAme phaLadAyaka nIvaDatI nathI. je mATe kaheluM che ke - ajJAnathI karmakSaya thAya te maMDuka(deDakA)nA cUrNa sarakho jANavo. (jema koI deDako maraNa pAmyA pachI sukAI gayelo chatAM tenA kalevaranuM jo cUrNa kIdhuM hoya to temAMthI hajAro deDakAM thaI zake che. te cUrNa pANImAM nAkhavAthI hajAro deDakAM tatkALa utpanna thaI jAya che. eTale ajJAnathI karmakSaya thAya temAM bhavaparaMparA vadhI jAya che), ane samya jJAna sahita kriyA to maMDukanA cUrNanI rAkha sarakhI che (eTale tenAthI pAchI bhavanI paraMparAnI vRddhi thaI zakatI nathI.) jeTalAM karma ghaNA kroDo varSa tapa karavAthI ajJAnI khapAve che, eTalAM (karma) mana-vacana-kAyAnI guptivALo jJAnI eka zvAsocchavAsamAM khapAvI de che. eTalA ja mATe tAmalI, pUraNAdika tApasa vigerene ghaNo tapa phaleza karatAM paNa IzAnendra ane camarendrapaNArUpa alpa phaLanI ja prApti thaI. temaja zraddhA vinA ekalA jJAnavALA aMgAramadakAcAryanI jema samyakrakriyAnI pravRtti thAya nahIM. tAmalitApasa tApralipti nagarImAM tAmalI nAme eka zeTha raheto hato. madhyarAtrie tene vicAra Avyo ke meM sukha vaibhava khUba khUba bhogavyA have mAre parabhavanuM kalyANa sAdhavuM joIe te savAre gharano bhAra putrane soMpI teNe tApasI dInacaryA zarU karI. teNe sATha hajAra varSa sudhI ugra tapa karyuM. chevaTe be mAsanI saMkhanA karI. mRtyu pAmI IzAnendra thayo. zAstro kahe che ke tAmali tApase je tapa karyuM te tapasamatvapUrvaka karyuM hota to avazya mukti pAmata. (Ano vistRta adhikAra-bhagavatI sUtra-zataka 3 udezA-1. pUraNa tApasa pUraNa tApasa vibhela saMnivezamAM pUraNa nAme gRhapati vasato hato. te RddhivaMta ane Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa putraparivArathI parivaryo hato. eka vakhate tene madhyarAtrie vicAra Avyo ke 'meM saMpatti ane gRhakArya badhAM karyAM che. have mAre mArA AtmakalyANa mATe muMDa thaIne tapa karavuM joIe.' savAre teNe tApasI dIkSA aMgIkAra karI. AtApanA levA mAMDI teNe cAra khAnAnuM bhikSApAtra rAkhyuM. temAM pahelA khAnAmAM paDeluM musApharane Ape che, bIjAmAM paDeluM kUtarA kAgaDAne Ape che, trIjAmAM paDeluM mAchalAM kAcabAne Ape che ane cothAmAM paDeluM pote Aroge che. A pachI vividha tapazcaryA karI. sATha divasanA upavAsane aMte mRtyu pAmI camaracaMcAmAM pUraNa camarendrapaNe utpanna thAya che. A caramendre potAnI upara saudharmendrane potAnAthI adhika Rddhi vaibhavavALo dekhI tene pADavA saudharmadevalokamAM saudharmAvataMsaka vimAnamAM Avyo ane buma pADavA lAgyo ke 'saudharmendra kayAM che ?' teja vakhate saudharmendre vajra mUkayuM. vajra dekhatAM camarendra kaMpyo ane jyAM bhagavAna mahAvIra hatA tyAM AgaLa 'he bhagavaMta tame mArUM zaraNa' ema bolato temanA be paganI aMdara bharAI gayo. Indre turta upayoga mukI vajrane pAchuM kheMcI lIdhuM ane camarendrane kahyuM ke 'A bhagavaMtanA zaraNathI tuM bacI gayo che ane have tAre mAro bhaya rAkhavAnI jarUra nathI.' pachI banne Indro bhagavAnane vAMdI svasthAne gayA. aMgAra mardaka aMgAramardaka : kSitipratiSThita nagarane viSe vijayasena sUrinA ziSye rAtre svapnamAM pAMcaso hAthIthI yukta eka sukara joyo. teNe savAre te svapna gurUne kahyuM. gurUe kahyuM ke ' koI abhavya gurU pAMcaso sArA ziSyo sahita Avaze.' te pachI rUdrAcArya pAMcaso ziSyo sahita AvyA. vijayasenasUrie temanI vaiyAvacca bhakti karI. A AcArya abhavya che tenI khAtrI mATe temaNe mArgamAM kolasA patharAvyA. rAtre laghunItie jatAM pagathI camacama zabda thatAM rUdrAcAryanA ziSyo kolasAne nahi jANavAthI ane jIva che tevI buddhithI pazcAttApa karavA lAgyA. thoDA vakhata pachI rudrAcArya pote laghunIti mATe uThayA. temaNe paNa camacama zabda sAMbhaLyo temane dayA na AvI ane bolI uThayA ke 'aho ! A arihaMtanA jIvo pokAra kare che.' A zabda vijayasenasUrie ane temanA ziSyoe sAMbhaLyo. savAre temaNe temanA ziSyone rUdrAcArya abhavya che e khAtrI karAvI temanAthI niryukta karyA. je mATe kahevAya che ke - 192 jJAna rahita puruSanI kriyA karavAnI zakti, kriyA karavAne asamartha puruSanuM jJAna tathA manamAM zraddhA nathI evA puruSanI kriyA karavAnI zakti ane jJAna, e sarva niSphala che. ahIM cAlavAnI zakti dharAvanAra paNa mArganA ajANa AMdhaLAnuM, mArganA jANa chatAM cAlavAnI zakti nahIM dharAvanAra pAMgaLAnuM mArganuM jJAna ane cAlavAnI zakti dharAvavA chatAM paNa khoTe mArge cAlavA IcchA rAkhanAra puruSanuM ema traNa dRSTAMta eka pachI eka jANavA; kAraNake, dRSTAMtamAM kahela traNe puruSo aMtarAya rahita koI ThekANe jaI zakatA nathI. upara batAvelA kAraNa pramANe jJAna, darzana, cAritra e traNano saMyoga thavAthI ja mokSanI prApti thAya che; mATe e traNanI ArAdhanA karavA udyama karavo e rahasya che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 193 sAdhune sukhazAtA pUchavI tathA vahoravA vigere Sei evI rIte guru vANI sAMbhaLIne uThatI vakhate sAdhunA kAryano nirvAha karanAra zrAvaka ema pUche ke- svAmI, Apane saMyamayAtrA sukhe varte che? ane gaI rAtri nirAbAdha sukhe vartA? ApanA zarIramAM kAMI pIDA to nathI? ApanA zarIramAM kaMI vyAdhi to nathI ne? kAMI vaidya ke auSadhAdikanuM prayojana che? Aje ApanA kAMI AhAra viSayamAM pathya rAkhavA jevuM che? ema prazna karavAthI (pUchavAthI) mahAnirjarA thAya che, kaheluM che ke - gurunI sAmA javuM, vaMdana karavuM, namaskAra karavo, sukhazAtA pUchavI, e pramANe karavAthI ghaNAM varSanAM karelAM paNa karma eka kSaNavAramAM vikharAI jAya che. guruvaMdanAvasare pUrvamAM IcchakAra suharAI ItyAdi pAThavaDe sukhazAtA pUchelI hovA chatAM paNa, ahIM saMpUrNapaNe jANavA mATe ane teno upAya karavA mATe pUchAya che. tethI gurune page lAgIne nIce pramANe pATha bolavo. gurune pahelI vaMdanA batAvyA pramANe sAmAnyathI kIdhA pachI vizeSathI karavI, jemake, "suharAI suhadevasI sukhatA zarIra nirAbAdha ItyAdika" bolI zAtA pUchavAthI vizeSa lAbha thAya che. A prazna gurunA samyaka svarUpa jANavA mATe che tathA tenA upAyanI yojanA karanAra zrAvakane mATe che. tyArapachI page lAgIne, rUchArI bhavana pasAya charI sukhaU TU nevi masA-pAi vApha-sAphamevi vatthapaDiggahakaMbalapAyapucchaNeNaM pADihAriapIThaphalagasijjAsaMthAraeNaM osahabhesajjeNaM bhayavaM aNuggaho kaayvvo| IcchA karI he bhagavan! mArA upara dayA karI, acitta ane sujhatA AhAra, pANI, khAdima (sukhaDI vigere), svAdima (mukhavAsa), vastra, pAtra, kaMbaLa, pAyapuMchaNuM prAtihArya te sarva kAmamAM vAparavA yogya bAjoTha, pAchaLa mUkavAnuM pATiyuM, zayA (jemAM paga pasArIne suvAya te), saMthAro (zayAthI kAMIka nAno), auSadha (eka vasANAnuM), bheSaja (ghaNA vasANAvALuM), teNe karIne he bhagavan! mArA upara anugraha karavo (mArI pAsethI levuM joIe,) ema pragaTapaNe nimaMtraNA karavI. AvI nimaMtraNA te vartamAnakALe bRhatuvaMdanA kIdhA pachI zrAvako kare che, paNa jeNe gurunI sAthe pratikramaNa karyuM hoya te to sUrya UgyA pachI jyAre potAne ghera jAya tyAre nimaMtraNA kare. jene gurunI pAse pratikramaNa karavAno yoga banyo na hoya teNe to jyAre gurune vAMdavA AvavAnuM banI zake tyAre AvI upara lakhyA pramANe nimaMtraNA karavI. ghaNebhAge to derAsaramAM jinapUjA karI naivedya caDhAvI ghera bhojana karavA javAnA avasare pharI guru pAse upAzraye AvI nimaMtraNA karavI; ema zrAddhadinakRtyamAM lakhela che. pachI yathAvasare vaidyAdikanI pAse cikitsA (roganI parIkSA) karAvI auSadhAdika Ape. jema yogya hoya ema pathyAdika vahorAve. je je kAMI kArya hoya te karAvI Ape. je mATe kahevuM che ke - jJAnAdika guNavALA sAdhuone sahAyabhUta AhArAdika, auSadha ane vastra vigere je je jema yogya lAge tema ApavuM. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrAddhavidhi prakaraNa jyAre potAne ghera sAdhu vahoravA Ave tyAre haMmezAM temanA yogya je je padArtho taiyAra hoya te nAma daI daIne vahorAve. jo ema na kare to upAzraye karelI nimaMtraNA niSphala thAya che ane nAma daIne vahorAvatAM paNa jo sAdhu vahore nahIM to paNa lAbha che. kahyuM che ke - manathI paNa punya thAya che, vaLI vacanathI (nimaMtraNA karavAthI) vadhAre punya thAya che. ane kAyAe tenI jogavAI meLavI ApavAthI paNa punya thAya che; mATe dAna to kalpavRkSanI jema phaLadAyaka ja che. - gurune jo nimaMtraNA na karIe to ApaNA gharamAM te padArtha najare dekhavA chatAM paNa sAdhu tene lobhI jANI yAcatA nathI, mATe nimaMtraNA na karavAthI moTI hAni thAya che. dararoja sAdhune nimaMtraNA karatAM paNa jo ApaNe ghera vahoravA na Ave to paNa tethI punya ja thAya che. vaLI bhAvanI adhikatAthI adhika punya thAya che. dAnanI nimaMtraNA upara jIrNazeThanuM daSTAMtA jema vizALA nagarImAM chabastha avasthAmAM cAra mahinAnA upavAsa dhAraNa karI kAussage ubhA rahelA bhagavAna mahAvIrasvAmIne dararoja pAraNAnI nimaMtraNA karanAra jIrNazeTha comAsIne pAraNe Aje to jarUra ja pAraNuM karaze ema dhArI ghaNI niyaMtraNA karI potAne ghera AvI, gharaAMgaNe besI bhAvanA bhAvavA lAgyo ke - aho ! dhanya chuM huM, Aje mAre ghera svAmI padhAraze, pAraNuM karaze, ItyAdika bhAvanA bhAvatAM ja teNe azrutasvarganuM AyuSya bAMdhyuM ane pAraNuM to prabhue mithyAdaSTi koIka (pUrNazeTha)ne ghera bhikSAcaranI rIte dAsIne hAthe apAyelA aDadanA bAkaLAthI kIdhuM. tyAM paMcadivya thayAM, eTalo ja mAtra tene lAbha thayo. bAkI te vakhate jo jIrNazeTha devaduMdubhino zabda na sAMbhaLata to tene kevaLajJAna utpanna thAta, ema jJAnIe kahyuM. mATe bhAvanAthI adhikatara phaLanI prApti thAya che. AhArAdika vahorAvavA upara zAlibhadranuM dAMta tathA auSadhanA dAna upara mahAvIrasvAmIne auSadha ApavAthI tIrthakara gotranI bAMdhanArI revatI zrAvikAnuM daSTAMta jANavuM. zAlibhadra gobhadrazeTha ane bhadrA zeThANIno putra zAlibhadra apUrva RddhivaMta hato. zreNikanI patnIe eka ratnakaMbalanI rAjA pAse mAMgaNI karI. paNa rAjA te na laI zakyo je zAlibhadra soLe kaMbala laI lIdhI ane tenI strIoe eka divasa paherI bIje divase kADhI nAMkhI, zreNika AvA vaibhavIne dekhavA jAte gobhadra zeThane tyAM Avyo. teno vaibhava ane samRddhi joIzreNika Azcarya mugdha banyo. paNa rAjAnA AvavAthI zAlibhadranA hRdayamAM navIna camatkAra jAgyo tene prathama to lAgeluM ke rAjA koI dayanI vastu haze mATe kharIdI lo." paNa mAtAe samajAvyuM ke te to ApaNA svAmI che tenI kRpAe ApaNe sukhI chIe." zAlibhadrane svAmi vinAnA padanI jhaMkhanA jAgI. teNe vaibhava choDayo moha choDayo saMyama lIdhuM ane chevaTe Icchita sukha meLavyuM. A zAlibhadranI Rddhi e pUrvabhavanA munidAnano pratApa hato. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 195 pUrvabhavamAM te eka garIba vRddhAno putra hato. utsavanA prasaMgamAM sau chokarAoe khIra khAdhI te A bALake joI mA pAse khIranI mAgaNI karI. mAtAe loko pAsethI dUdha cokhAnI mAgaNI karI khIra banAvI. khIra putrane soMpI mAtA bahAra gaI. putra khAvA bese che te vakhate koI tapasI muni padhAryA. AgrahathI samagra khIra te bALake munine vahorAvI ane anumodanA ApI ke 'aho mAruM AvuM bhAgya kayAMthI ?" pachI teNe khIrabhojana karyuM. rAtre zULa utpanna thayuM. vyAdhimAM paNa A bALake te dAnane anumodanA ApI. aMte mRtyu pAmI te zAlibhadra thayo. revatI zrAvikA zrAvastI nagarImAM bhagavAna mahAvIra upara gozALAe tejovezyA mukI. tejo vezyAne lIdhe bhagavAna lohInA atisArathI cha mAsa pIDAyA. siMhamunie revatI zrAvikAne tyAMthI koLApAka horI bhagavAnane vaparAvyo. jethI bhagavAnano roga zAMta thayo. ane revatI zrAvikAe te koLApAka evI prabaLa bhAvanAvRddhithI vahorAvyo ke tIrthakara nAma gotra upArjana karyuM ane AvatI covIzImAM sattaramAM samAdhi nAme tIrthaMkara thaI mokSa pAmaze. glAna sAdhunI vaiyAvacca Sei. glAna (mAMdA) sAdhunI vaiyAvacca karavAmAM mahAlAbha che. je mATe AgamamAM kaheluM che ke, he gautama! je glAna sAdhunI sevA kare che, te mArA darzanane aMgIkAra kare che, je mArA darzanane aMgIkAra kare che te glAnanI sevA karyA vagara rahe ja nahIM. ahaMtanA darzanano sAra e che ke, jinaANA pALavI. glAnanI sevA karavA upara kIDA ane koDhathI pIDita thayelA sAdhuno upAya karanAra RSabhadevanA jIva jIvAnaMda nAmA vaidyanuM daSTAMta samajavuM. jIvAnaMda vaidha bhagavAna RSabhadevano jIva samyaktva pAmyA pachI navamA bhavamAM jIvAnaMda vaidya paNe utpanna thayo tene kezava, mahIdhara, subuddhi, pUrNabhadra ane guNAkara nAme pAMca mitro hatA. eka vakhata guNAkara muni vahoravA padhAryA. temane koDhano roga hato ane temAM kRmi utpanna thayA hatA. tenA mitro gozIrSa caMdana ane ratnakaMbala laI AvyA. jIvAnaMda lakSapAka taila lAvyo. muninA zarIre prathama tela ghasyuM ane pachI ratnakaMbala DhAMkI. te tailanI garamIthI nIkaLelA kRmio ratnakaMbalamAM coMTayA. ratnakaMbala uThAvI te kRmine eka mRtaka upara mukyA. A rIte be traNavAra karI munine roga rahita karyA, A puNya upArjanathI chae mitro eNvI bArame devaloke gayA. temaja susthAnake sAdhune utaravA mATe upAzraya vigere Ape, je mATe zAstramAM lakhela che ke - vasati (upAzraya), sUvAnuM Asana, bhAta, pANI, auSadha, vastra, pAtrAdika jo adhika dhanavAna na hoya toya thoDAmAMthI thoDuM paNa Ape. tapa niyamanA jogathI yukata munivarone je upAzraya Ape che. teNe vastra, anna, pAna, zayana ane Asana vigere ApyAM ja che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrAddhavidhi prakaraNa sAdhune upAzraya ApavAthI jayaMtI zrAvikA, vaMkacUla, avaMtIsukumAla, kozA zrAvikA vigere saMsArarUpa samudra taryA che. jayaMtI zrAvikA kauzAMbI nagarImAM zatAnIka rAjAnI bena jayaMtI nAme bhagavAna mahAvIranA sAdhuonI prathama zayAtara, vasati ApanAra hatI. eka vakhata bhagavAna mahAvIra svAmI samavasaryA. jayaMtI potAnI bhAbhI mRgAvatI sAthe temanI dezanAmAM gaI tyAM teNe bhagavaMtano jIvahiMsA vigerenA vividha prazno pUchI uttara meLavyA. ane tyArabAda teNe caMdanabALA pAse dIkSA grahaNa karI. mAsa khamaNane aMte nirvANa pAmI. (bhagavatIsUtra zataka 12. uddezo-2). vaMkacUlanI kathA eka nagarImAM vimalayaza nAme rAjAne puSpacUla nAme putra ane puSpacUlA nAme eka putrI hatI. puSpacUlanA uddhata svabhAvathI rAjAe tene vaMkacUla kahI kaMTALI kADhI mUkyo tenI pAchaLa tenI bahena ane patnI paNa gayAM. eka jaMgalamAM te gayAM tyAM bhiloe vaMkacUlane teno rAjA banAvyo. uddhata svabhAvI vaMkacUla vadhu nirdayI ane pAparasika banyo. eka vAra tenI aTavImAM koI AcArya padhAryA. comAsuM beThela hovAthI temaNe sthAnanI mAgaNI karI. vaMkacUle dharmopadeza na ApavAnI zarate munirAjane cAturmAsa rAkhyA cAturmAsa vIte munine vaLAvavA vaMkacUla sImA sudhI gayo. munie vaLatAM tene cAra zikhAmaNa ApI 1. ajANyAM phaLa khAvAM nahi. 2. sAta ATha pagalAM pAchA haThIne koInA upara ghA karavo. 3. rAjAnI strI bhogavavI nahi. 4. kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahi. cAre zikhAmaNa saraLa hovAthI tene pALavAnuM vaMkacUle muni pAse kabUlyuM. muninA chellA paricaye vaMkacUla haLavA pariNAmavALo thayo. samaya jatAM A cAre niyamonI kasoTIno prasaMga vaMkacUlane potAnA jIvanamAM Avyo ane tethI tene lAbha thayo. eka samaye coronI sAthe koI sArthane luMTI te jaMgalamAM peTho tyAM koI paricita phaLa na dekhAyuM. suMdara AkAranAM manohara phaLone tenA sAthIdAroe khAdhAM. vaMkacUle potAne niyama hovAthI te phaLa na khAdhAM. thoDA vakhatamAM sAthIdAro mRtyu pAmyA. pAchaLathI khabara paDI ke ajJAta phaLa kiMpAkanAM hatAM. rAtre ghera Avyo. gharamAM pesatAM teNe tenI strIne koI juvAna puruSa sAthe eka ja zayAmAM ghasaghasATa nidrA letI joI teno krodha samAyo nahi. teNe taravAra ugAmI bannene uDAvI mukavAno nizcaya karyo ke turata ja munino niyama yAda Avyo ane sAta ATha pagalAM pAchA pharatAM taravAra athaDAvAthI te puruSe avAja karyo ke e koNa che?' A zabda turta vaMkacUla oLakhI bolI uThayo ke are A to mArI bena vaMkacUlA." ekavAra vaMkacUla ujjayinI nagarInA rAjAnA makAnamAM pAchale bAraNethI dAkhala thayo. juvAna dekhAvaDA vaMkacUlane joI rANI mugdha banI ane teNe bhaya pAmyA vagara potAnI sAthe bhoga bhogavavAnI mAgaNI karI. vaMkacUle rAjapatnI hovAthI nA pADI. rANIe rokakaLa karI cora cora' bUma pADI. paheregIro vaMkacUlane pakaDI rAjA pAse lAvyA. rAjA satya vastuthI jANa hato tethI tene Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 197 choDI mukyo ane potAnA putrapaNe sthApyo. eka vakhata vaMkacUla yuddhamAM ghavAyo vaidyoe kAgaDAnA mAMsano upacAra karavA kahyo. rAjAe te upacAra karavA kAkamAMsa maMgAvyuM. vaMkacUle prANa jAya to bhale paNa kAkamAMsa na levAno nirNaya karyo. chevaTe vaMkacUla niyamone yathArtha pALI, mRtyu pAmI bArame devaloke gayo. avaMtI sukumAra ujjainI nagarImAM dhanA zeThanI patnI bhadrAnI kukSithI utpanna thayela avaMti sukumAra 32 strIo sAthe vaibhavathI raheto hato. eka vakhate AryamahAgiri mahArAja bhadrA zeThANI pAse vasatinI yAcanA karI rAtri vAsa rahyA. rAtre pratikramaNane aMte svAdhyAyamAM nalinI gulmanA varNanano svAdhyAya Avyo. A svAdhyAya avaMti sukumAre uMcA kAne sAMbhaLyo, ane teNe pote te sarve anubhavyuM hoya tema lAgyuM, rAtrene rAtre te munio pAse gayo Ape je hamaNAM nalinI gulma viSe kahyuM te joyuM che ?' 'ame joyuM nathI paNa maharSioe jJAnathI joyuM ane lakhyuM te kahyuM che." avaMti sukumAre vaLatAM kahyuM ke 'bhagavaMta ! A sthAna huM zI rIte meLavI zakuM?' saMyama sarva sthAna apAvI zake che. te muninA uttarathI avaMti sukumAra saMyama levA kaTIbaddha thayo. mAtAnA ghaNA kAlAvAlA chatAM te tene samajAvI saMyamI banyo. aNasaNa AdarI eka ja divasano saMyama pALI mRtyu pAmI avaMti sukumAra nalinIgulma vimAnamAM gayo. kozAvezyA pATalIpuramAM kozA vezyA rahetI hatI. tene pratibodha karavA gurU AjJA laI sthUlibhadramuni tene tyAM cAturmAsa rahyA. vezyAe temane kSubdha karavA hAvabhAva vilAsa tathA temano ane potAno pUrvasaMbaMdha vigare yAda karAvI ghaNA prayatna karyA paNa muni kSubdha na banyA. paraMtu munie tene upadeza ApI dharmamAM sthira karI. samyakatva sahita bAvrata ApyAM. cothAvratamAM rAjAnI AjJAthI Avela puruSa sivAya bIjAno saMga na karavo tevo teNe niyama lIdho. ekadA eka rathakArane tenI parIkSA mATe rAjAe mokalyo rathakAra yuvAna ane kAmadeva sarakho hato. rathakAre AvatA veta potAnI bhinnabhinna kalA dekhADavA mAMDI. teNe dura rahelA AMbAnI kerI eka pachI eka bANa mukI AMbAnI luMba toDI vezyAnA hAthamAM ApI. vezyAe teno garva toDavA sarasava upara soya rAkhI tenA upara nAca karI tene kahyuM ke "AMbAnuM toDavuM ke sarasava upara soya rAkhI tenA upara nAcavuM kaThina nathI paNa je mahAmuni sthUlibhadra comAsAmAM suMdara AvAsamAM ane pUrva paricita rAgI yuvatI strI najIkamAM rahyA chatAM saMyamI rahyA te mahA duSkara che, rathakArane sthUlibhadra muninI prazaMsAthI kozyAe bodha pamADyo. A rIte vasatidAna ApavAthI kozAvezyA muninA paricaya upadeza pAmI pratibodha pAmI. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrAddhavidhi prakaraNa jenanA dveSI ane sAdhuniMdakane ApavAnI zikSA zrAvaka sarva prakAranA udyamathI jinapravacananA pratyenIko (jenanA pI)ne nivAre, athavA sAdhu vigerenI niMdA karanArAone paNa yathAyogya zikSA Ape, je mATe kahevuM che ke - chatI zaktie AjJAbhaMga karanArane nizcayathI nahIM uvekhatAM mIThA vacanathI athavA kaThaNa vacanathI paNa teone zikhAmaNa ApavI. jema abhayakumAre potAnI buddhithI jainamuni pAse dIkSA lenAra eka bhikhArInI niMdA karanArAone nivAryA hatA tema vAravA. abhayakumAra zreNika rAjAno buddhinidhAna abhayakumAra nAme putra prasiddha che. eka vakhata eka kaThiyArAe sudharmA svAmI pAse dIkSA lIdhI. keTalAka ajJAta loko khAvA na maLavAthI dIkSA lIdhI che tema karI tenI mazkarI karavA lAgyA. buddhinidhAna abhayakumAre te vAta jANI teNe nagaramAM DhaMDhero pITAvyo ke jene A ratnarAzi joIe te laI jAo' lokonAM ToLe ToLAM levA ekaThAM thayAM paNa temAM abhayakumAre zarata e rAkhI hatI ke strI, agni ane sacittane sparza na kare te A ratnarAzi laI jaI zake che.' bhegA thayelA sau ekabIjA sAmuM joI pAchA pharyA. abhayakumAre kahyuM ke strI, agni ane sacittane nahi aDanAra A kaThiyAro chatAM ratnarAzi na levA Avyo. jyAre tame doDatA AvyA to tame bhIkhArI cho ke te?' niMdA karanAra loko zaramiMdA thayA ane temane potAnI bhUla samajAI. sAdhvIne sukhazAtA pUchavI jema sAdhune sukhazAtA pUchavAnuM batAvyuM, temaja (sAdhunI jema) sAdhvIne paNa sukhazAtA pUchavI. vaLI sAdhvImAM eTaluM vizeSa vicAravAnuM che ke, kuzILIyA ane nAstikothI rakSaNa ApavuM. potAnA gharanI pAse cotaraphathI gupta ane gupta daravAjAvALA gharamAM vasavAne upAzraya Apavo. potAnI strIo pAse sAdhvInI sevA-bhakti karAvavI. potAnI dIkarIo vagerene teonI pAse navA abhyAsa vigere karavA rAkhavI tathA vratanI sanmukha thayelI strI, putrI, bhaginI vagerene teonI pAse zipyArUpe samarpavI. vismRta thaI gayelI karaNIo teone smaraNa karAvI ApavI. anyAyanI pravRttithI teone bacAvavAM. eka vAra ayogya vartaNuka thAya to kaThaNa, niSphara vacana kahIne dhamakAvavAM; tema karatAM paNa jo na mAne to pachI kaThora vacana kahIne paNa tADanA-tarjanA karavI. ucita sevA-bhaktimAM ucita vastuo ApIne temane sadAya vizeSa prasanna rAkhavAM. guru pAse abhyAsa karavo. guru pAse nitya apUrva abhyAsa karavo. je mATe zAstramAM kahyuM che ke Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 199 AMkhamAMthI aMjana gayuM tathA rAphaDAnuM vadhavuM dekhIne (eTale savAra thayuM jANIne) dAna ApavuM ane navo abhyAsa karavo, evI karaNIo karavAmAM divasa vAMjhiyo na karavo. * potAnI strI, bhojana ane dhana, e traNa padArthamAM saMtoSa karavo, paNa dAna, adhyayana, ane tapamAM saMtoSa karavo ja nahIM, dharmasAdhana karavA vakhate evI buddhi rAkhavI ke jANe yamarAje mArA mastakanA keza pakaDI dIdhA che te choDanAra nathI mATe jeTaluM thAya teTaluM tvarAthI karI lauM ane vidyA tathA dravya upArjana karavA vakhate evI buddhi rAkhavI ke huM to ajara amara chuM mATe zIkhAya eTaluM zIkhe ja javuM, evI buddhi na rAkhe to zIkhI ja zakAya nahIM. atizaya rasanA vistArathI bharelA ane AgaLa koI divasa zIkhelA nahIM evA navIna jJAnanA abhyAsamAM jema jema praveza kare che tema tema te navA abhyAsano karanAra muni navA navA prakAranA saMyoga (vairAga) ane zraddhAthI AnaMdita thAya che. je prANI A lokamAM apUrva abhyAsa niraMtara kare che te prANI AvatA bhavamAM tIrthakarapadane pAme che. ane je pote bIjA ziSyAdikane samyajJAna bhaNAve che tene tethI keTalo badho lAbha thaze tenuM zuM kahevAya? ghaNI ja thoDI buddhi hoya to paNa navo abhyAsa karavAmAM udyama rAkhavAthI mApa-tuSAdika muninI jema te ja bhavamAM kevaLajJAnAdikano lAbha pAmI zakAya che. mATe navA abhyAsamAM niraMtara pravRtti rAkhavI e ja zreyaskara che. mAsatuSa muninI kathA eka AbhIranA putre moTI uMmaramAM dIkSA lIdhI. AvazyakanA yogodhvahana pachI uttarAdhyayananA yoga vakhate tene pUrvasaMcita jJAnAvaraNIya karmano udaya thayo tethI tene ghaNI mahenata karyA chatAM kAMI AvaDyuM nahi. AthI gurUe 'mA rUpa mA tuSa" eTale koIpaNa upara krodha na karavo ke prema na rAkhavo." e pada gokhavAnuM ApyuM. A pada satata moTA avAjathI muni gokhavA lAgyA paNa te barAbara yAda na rahetAM mA ruSa mA tuSa'ne badale mAsa tuSa mAsa tuSa" gokhatAM chokarAoe temanuM nAma niMdA ane hAsyathI mAsa tuSa' pADyuM. lokonA hAsya ane niMdAthI krodha na karatAM potAnA pUrva karmane saMbhArI muni saMvegamAM sthira thayA. bAra bAra varSa sudhI A pada gokhuM paNa zuddha kaMThastha na thayuM paNa teno bhAva. "krodha na kara ane prema na kara." te to hRdayagata vaNAI gayo ane muni kSepaka zreNi pAmI mA rUSa mA tuSa padanA jJAna sAthe sarva jJAna meLavI kevaLajJAna pAmyA. dravya upArjana vidhi jinapUjA karI bhojana karyA pachI jo rAjA vagere hoya to kacerImAM, dIvAna vagere hoTo hodedAra hoya to rAjasabhAmAM, vyApArI vagere hoya to bajAra ke dukAne athavA potapotAnA yogya sthAnake AvI dharmamAM virodha na paDe evI rIte dravya upArjanano vicAra kare. rAjAoe A daridrI che ke dhanavAna che, A mAnya che ke amAnya che, tathA uttama madhyama adhama jAti-kuLa svabhAvano vicAra karIne (sarvanI sAthe eka sarakho kharekhara) nyAya karavo. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2OO zrAddhavidhi prakaraNa nyAya upara daSTAMta - kalyANakaTakapura nagarane viSe yazovarmA rAjA rAjya karato hato. te nyAyamAM kharo nyAya ApanAra che. evI khyAtivALo hovAthI teNe potAnA nyAya karavAnA mahelanI AgaLa eka nyAyaghaMTa bAMdhyo hato. eka vakhate tenI rAjya adhiSThAyikA devIne evo vicAra utpanna thayo ke, A rAjAe je nyAyaghaMTa bAMdhyo che te kharo che ke khoTo che tenI parIkSA karavI joIe.' ema dhArIne pote ja gAyanuM rUpa dhAraNa karI tatkALa utpanna thayelA vatsanI sAthe krIDA karatI rAjamArga vacce ubhI rahI. evA avasaramAM te ja rAjAno putra doDatA ghoDAvALI gADImAM besI atizaya utAvaLa karato te ja mArge Avyo. ghaNA ja vegathI cAlatI ghoDAgADInuM cakra pharI javAthI te vAchaDo tatkALa tyAM ja maraNa pAmyo; jethI gAya pokAra karavA lAgI ane jema rotI hoya ema Amatema jovA lAgI, tene avAja karatAM koIka puruSe kahyuM ke, rAjadarabAramAM jaI tAro nyAya karAva. tyAre te gAya cAlatI cAlatI darabAra AgaLa jyAM nyAyaghaMTA bAMdhelI che tyAM AvI, ane potAnA zIMgaDAnA agrabhAgathI te ghaMTAne halAvIne vagADI. A vakhate rAjA bhojana karavA besato hato, chatAM te ghaMTAno zabda sAMbhaLI bolyo ke, are koNa ghaMTA vagADe che? nokaroe tapAsa karI kahyuM ke, svAmI ! koI nathI. tamo sukhethI bhojana karo. rAjA bolyo A vAtano nirNaya thayA vinA kema bhojana karAya ? ema kahI bhojana karavAno thALa ema ja paDato mUkI pote uThIne daravAjA AgaLa jue che to tyAM bIjA koIne na dekhatAM gAyane dekhI tene kahevA lAgyo ke, zuM tane koIe pIDA ApI che! teNIe mAthuM dhuNAvIne hA kahI. jethI rAjA bolyo ke, cAla mane dekhADa, koNa che? AvuM vacana sAMbhaLI gAya cAlavA lAgI. rAjA paNa tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyo. je jagAe vAcharaDAnuM kalevara paDeluM hatuM tyAM AvI te gAye batAvyuM tyAre tenA para cakra pharI gayeluM dekhI rAjAe nokarone hukama karyo che, jeNe A vAcharaDA upara gADInuM cakkara calAvyuM hoya tene pakaDI lAvo. A hakIkata keTalAka loko jANatA hatA, paraMtu te vAcharaDA upara gADInuM cakkara calAvanAra) rAjaputra hovAthI tene rAjA pAse koNa lAvI Ape? evuM samajI koI bolyuM nahIM tethI rAjA bolyo ke, jyAre A vAtano nirNaya ane nyAya thaze tyAre ja huM bhojana karanAra chuM. to paNa koI bolyuM nahIM. jyAre rAjAne tyAM ne tyAM ja ubhA eka lAMghaNa thaI tathApi koI bolyuM nahi. tyAre rAjaputra pote ja AvIne kahevA lAgyo ke, "pitAjI ! huM enA upara cakkara calAvanAra chuM. mATe je daMDa karavAno hoya te mAro karo." rAjAe te ja vakhate smRtionA jANanArAone bolAvI pUchayuM ke, A gunhAno zo daMDa karavo? teo bolyA ke svAmI ! rAjapadane yogya eka ja A putra hovAthI ene zo daMDa devAya? rAjA bolyo ke konuM rAjya? kono putra ! mAre to nyAyanI sAthe saMbaMdha che, mAre to nyAya ja pradhAna che, huM kaMI putrane mATe ke rAjyane mATe acakAuM ema nathI. nItimAM kahyuM Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinanRtyaprakAza che ke, duSTano daMDa, sajjajano satkAra, nyAyamArgathI bhaMDAranI vRddhi, apakSapAta, zatruothI potAnA rAjyanI rakSA, e pAMca prakAranA ja yajJa rAjAone mATe kahelA che. 201 somanItimAM paNa kaheluM che ke, "aparAdhanA ja jevo daMDa putra upara paNa karavo." mATe Ane zuM daMDa Apavo yogya lAge che ? te kaho. to paNa te kAyadAnA jANa puruSa kAMI paNa bolyA nahIM, aNabolyA rahyA. rAjA bolyo-AmAM koIno kaMI paNa pakSapAta rAkhavAnI jarUra nathI, nyAyathI jeNe jevo aparAdha kIdhelo hoya tene tevo daMDa Apavo joIe. mATe ANe A vAcharaDA upara cakkara pheravyuM che to enA upara paNa cakkara pheravavuM yogya che. ema kahI rAjAe tyAM ghoDAgADI maMgAvI putrane kahyuM ke, ahIMyAM tuM suI jA. tyAre teNe vinIta hovAthI temaja karyuM. ghoDAgADI hAMkanArane kahyuM ke, AnA upara gADInuM cakkara calAvo, paNa teNe gADI calAvI nahIM. tyAre loko nA pADatAM chatAM paNa rAjA pote te gADI upara caDIne te gADIne calAvavA mATe ghoDAne cAbuka mArIne tenA upara cakkara calAvavA udyama kare che, te ja vakhate gAya badalAI gaI ane rAjyAdhiSThAyikA devI banI (banelI gAyane badale kharI devIe) jayajaya zabda karatAM tenI upara puSponI vRSTi karI kahyuM ke - rAjan ! dhanya che tane, teM Avo nyAya adhika priyatama gaNyo, mATe dhanya che tane, tuM cirakALaparyaMta nirvighna rAjya kara, huM gAya ke vAcharaDo kaMI nathI. paNa tArA rAjyanI adhiSThAyikA devI chuM. tArA nyAyanI parIkSA karavA AvI hatI. tuM evuM cirakALa rAjya nirvighne calAvaje. ema kahI devI adRzya thaI gaI. rAjAnA kArabhArIe to jema rAjA ane prajAnuM artha sAdhana thaI zake ane dharmamAM paNa virodha na Ave tema abhayakumAra tathA cANakaya AdinI jema nyAya karavo. kahyuM che ke - rAjAnuM hita karatAM lokothI virodha thAya, lokonuM hita karatAM rAjA rajA ApI de, ema bannene rAjI rAkhavAmAM mhoTo virodha thAya, paNa rAjA ane prajA e bannenA hitanA kAryano karanAra maLavo muzkela che. ethI bannenA hitakAraka banI potAno dharma sAcavIne nyAya ka2vo. vyApAra-vidhi vyApArIone dharmano avirodha te vyavahArazuddhi vigerethI thAya che. vyApAramAM nirmaLatA hoya (satyatAthI vyApAra karavAmAM Ave) to dharmamo virodha thato nathI. te ja vAta mUlagAthAmAM kahe che - vyavahArazuddhimAM kharekhara vicAratAM mana-vacana-kAyAnI nirmaLatA (saraLatA) che. te ja nirdoSa vyApAramAM manathI, vacanathI, ane kAyAthI kapaTa rAkhavuM nahIM, asatyatA rAkhavI nahIM, adekhAI rAkhavI nahIM. AthI vyavahArazuddhi thAya che. vaLI dezAdika viruddhano tyAga karIne vyApAra karatAM paNa je dravya upArjana karAya che. te paNa nyAyopArjita vitta gaNAya che, ucita AcAranuM sevana karavAthI eTale levaDadevaDamAM jarAmAtra kapaTa na rAkhatAM je dravya upArjana thAya te paNa nyAyopArjita vitta gaNAya che. upara lakhelA traNa kAraNathI potAno dharma bacAvIne eTale ke pote aMgIkAra karela vrata paccakkhANa ke Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrAddhavidhi prakaraNa abhigrahano bacAva karatAM dhana upArjana karavuM, paNa dharmane dUra mUkIne dhana upArjana karavuM nahIM. lobhamAM muMjhAIne pote lIdhelAM niyama vrata-paccakhANa bhUlI jaI dhana kamAvAnI daSTi rAkhavI nahIM. kemake ghaNA jaNane prAye vyApAra vakhate ema ja vicAra AvI jAya che ke - "evuM jagatamAM kaMI nathI, ke je dhanathI sAdhI zakAtuM na hoya, teTalA ja mATe buddhivAna purupe ghaNA ja prayatnathI eka mAtra dravya ja upArjana karavuM." dhana upArjana karavA karatAM paNa pahelAM dharma upArjana karavAnI jarUra ahIM arthaciMtA karavI ema AgaLa kahevuM nathI, kAraNa ke, mANasa mAtra anAdi kAlanI parigrahanI saMjJAthI potAnI meLe ja artha-ciMtA kare che. kevali-bhASita Agama tevA sAvadya vyApAramAM nirvAhanI pravRtti zA mATe karAve? anAdikAlanI saMjJAthI suzrAvakane arthaciMtA karavI paDe tyAre teNe dharma vigerene bAdha na Ave tevI rIte e karavI, eTalI ja AgamanI AjJA che. loko jema sAMsArika kAryono AraMbha karIne ahorAtra udyama kare che. tenA eka lAkhamAM bhAga jeTalo paNa udyama jo dharmamAM kare to zuM meLavavAnuM bAkI rahe ? AjIvikA 1 vyApAra, 2 vidyA, 3 khetI, 4 gAya-bakarAM Adi pazunuM rakSaNa, 5 kaLAkauzalya, 6 sevA ane 7 bhikSA. e sAta upAyathI thAya che. temAM vaNikaloko vyApArathI, vaidya Adi loko potAnI vighAthI, kaNabI loko khetIthI, govALa tathA bharavADa loko gAya AdinA rakSaNathI, citrakAra, sUtAra vagere loko potAnI kArIgarIthI, sevaka loko sevAthI ane bhikhArI loko bhikSAthI potAnI AjIvikA kare che. vyApAra dhAnya, dhRta, tela, kapAsa, sUtara, kApaDa, tAMbA, pittaLa, Adi dhAtu, motI, jhaverAta, nANuM vagere kariyANAnA bhedathI aneka prakAranA vyApAra che. "traNaso sATha prakAranAM kariyANAM che." evI lokomAM prasiddhi che. peTAnA bheda jANavA jaIe to saMkhyAno pAra Ave ema nathI. vyAje dhIravuM e paNa vyApAranI aMdara ja samAya che. vidhA auSadha, rasa, rasAyana, aMjana, vAtu, zukana, nimitta, sAmudrika, dharma, artha, kAma, jyotiSa, tarka vagere bhedathI vividha prakAranI vidyAo che. temAM vaidyavidyA ane gAMdhIpaNuM e be vidyAthI prAye mAThuM dhyAna thavAno saMbhava hovAthI vizeSa guNakArI nathI. koI dhanavAna puruSa mAMdo paDI jAya athavA bIjA koI evA ja prasaMge vaidyane tathA gAMdhIne ghaNo lAbha thAya che. ThekaThekANe bahumAna maLe che. kemake zarIre roga thAya tyAre vaidya pitA sarakho che; tathA rogInA mitra vaidya, rAjAnA mitra hAjI hAjI karI mIThAM vacana bolanArA, saMsArI duHkhathI pIDAyelA mANasonA mitra munirAja ane lakSmI khoIne beThelA puruSonA mitra joSI jANavA. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 203 vyApAramAM gAMdhIno ja vyApAra sarasa che, kAraNa ke, te vyApAramAM eka Take kharIdelI vastu so Take vecAya che. A vAta sAcI che ke vaidyane tathA gAMdhIne lAbha tathA mAna ghaNuM maLe che, paraMtu jene je kAraNathI lAbha thAya che, te mANasa tevuM kAraNa hamezAM banI AvavAnI IcchA rAkhe che. kahyuM che ke-subhaTo raNasaMgrAmanI, vaidyo moTA moTA dhanavaMta lokonI mAMdagInI, brAhmaNo ghaNA maraNonI ane nigraMtha munio lokomAM subhikSanI tathA kSemakuzaLanI IcchA kare che. manamAM dhana upArjavAnI IcchA rAkhanAra je vaidya loko mAMdA paDavAnI IcchA kare che. rogI mANasanA rogane auSadhathI sAjA thatA aTakAvI dravyalobhathI ulaTI tenI hAni kare che, evA vaidyanA manamAM dayA kayAMthI hoya? keTalAka vaidya to potAnA sAdharmI daridrI, anAtha maraNane kAMThe AvelA evA loko pAsethI paNa baLAtkAre dravya levA Icche che. abhakSya vastu paNa auSadhamAM nAMkhIne rogIne khavarAve ane dvArikAnA abhavya vaidya dhavaMtarInI jema jAtajAtanA auSadha AdinA kapaTathI lokone Thage che. have thoDo lobha rAkhanArA paropakArI, sArI prakRtinA je vaidyo che temanI vaidyavidyA RSabhadeva bhagavAnanA jIva jIvAnaMda vaidyanI jema Ihaloke tathA paraloke guNakArI jANavI. khetI have khetI traNa prakAranI che. eka varasAdanA pANIthI thanArI, bIjI kUvA AdinA pANIthI tathA trIjI banne-varasAda tathA pANIthI thanArI. gAya, bheMsa, bakarI, UMTa, baLada, ghoDA, hAthI vagere jAnavaro pALIne potAnI AjIvikA karavI te pazurakSAvRtti kahevAya che. te pALavAnAM jAnavara jAtajAtanAM hovAthI aneka prakAranI che. khetI ane pazurakSAvRtti e banne vivekI mANasane karavA yogya nathI. vaLI kahyuM che ke - hAthInA dAMtane viSe rAjAonI lakSmI, baLadanA khaMdha upara pAmara lokonI, khaDjhanI dhArA upara subhaTonI lakSmI tathA zRMgArelA stana upara vezyAonI lakSmI rahe che. kadAcit bIjI kAMI vRtti na hoya ane khetI ja karavI paDe to vAvavAno samaya vagere. barAbara dhyAnamAM rAkhavo. tathA pazurakSAvRtti karavI paDe to manamAM ghaNI dayA rAkhavI. kemake je kheDUta vAvavAno vakhata bhUmino bhAga kevo che? te tathA temAM kayo pAka Ave? te jANe ane mArgamAM AveluM khetara mUkI de, tene ja ghaNo lAbha thAya, temaja je mANasa dravyaprAptine arthe pazurakSAvRtti karato hoya, teNe potAnA mananI aMdara rahelo dayAbhAva choDavo nahIM. te kAmamAM sarva ThekANe pote jAgRta rahI chaviccheda vagere varjavuM. kaLA kauzalya have zilpakaLA so jAtanI che, kahyuM ke-kuMbhAra, luhAra, citrakAra, sutAra ane hajAma e pAMcanA pAMca zilpa ja (kArIgarI) mukhya che. pAchA eka eka zilpanA vIsa vIsa peTabheda gaNatAM sarva maLI so bheda thAya che. pratyeka mANasanI zilpakaLA ekanI bIjAthI judI pADanArI hovAthI judI gaNIe to ghaNA ja bheda thAya. AcAryanA upadezathI thayeluM te zilpa kahevAya che, upara kahelA pAMca zilpa RSabhadeva bhagavAnanA upadezathI cAlatAM AvelAM che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrAddhavidhi prakaraNa AcAryanA upadeza vinA je kevaLa loka-paraMparAthI cAlatuM AveluM khetI-vyApAra vigere te karma kahevAya che. siddhAMtamAM kahyuM che ke-AcAryanA upadezathI thayeluM zilpa ane upadezathI na thayeluM te karma kahevAya che. kuMbhAranuM, luhAranuM, citrakAranuM vigere zilpanA bheda che ane khetI, vyApAra, Adi karmanA bheda che. khetI, vyApAra ane pazurakSAvRtti e traNa karma ahIM pratyakSa kahyAM, bAkI rahelA karma prAye zilpa vageremAM samAI jAya che. puruSonI tathA strIonI kaLAo keTalIka vidyAmAM keTalIka zilpamAM samAI jAya che. karmanA sAmAnyathI cAra prakAra che. kahyuM che ke buddhithI karma (kArya karanArA uttama, hAthathI karma karanArA madhyama, pagathI karma karanArA adhama ane mastakathI (bhAra upADIne) karma karanArA adhamamAM adhama jANavA. buddhithI karma karavA upara eka daSTAMta kahe che - buddhithI kamAnAranuM daSTAMta caMpAnagarImAM madana nAme eka zreSThIno putra hato. temaNe buddhi ApanArA lokanI dukAne jaI pAMcaso lapiyA ApI eka buddhi lIdhI "be jaNA laDatA hoya tyAM ubhA rahevuM nahIM." ghera Avyo mitroe pAMcaso rUpiye buddhi lIdhI sAMbhaLI tenI ghaNI mazkarI karI tathA pitAe paNa ghaNo Thapako Apyo. te madana buddhi pAchI ApI potAnAM nANAM levA dukAnavALA pAse Avyo, tyAre dukAnadAre kahyuM ke "jyAM be jaNAnI laDAI cAlatI hoya tyAM avazya ubhA rahevuM." ema tuM kabUla karato hoya to rUpiyA pAchA ApuM. te vAta kabUla karavAthI dukAnadAre madanane pAMcaso dramma pAchA ApyA. have eka samaye mArgamAM be subhaTono kAMI vivAda thato hato, tyAre madana temanI pAse ubho rahyo. bane subhaToe madanane sAkSI tarIke kabUla karyo, nyAya karavAno samaya Avyo tyAre rAjAe madanane sAkSI tarIke bolAvyo. tyAre banne subhaToe madanane kahyuM, "jo mArI tarapheNamAM sAkSI nahIM pUre, to tAruM AvI banyuM ema jANaje." evI dhamakIthI AkuLa-vyAkuLa thayelA dhana zreSThIe potAnA putranA rakSaNa mATe kroDa dramma ApIne buddhi denAranI pAsethI eka buddhi lIdhI ke tuM tArA putrane gAMDo kara" ema karavAthI dhanazreSThI sukhI thayo, e buddhikarma upara daSTAMta kahyuM che. vyApAra Adi karanArA loko hAthathI kAma karanArA jANavA. dUtapaNuM vagere kAma karanArA loko pagathI kAma karanArA jANavA. bhAra upADanArA vagere loko mastakathI kAma karanArA jANavA. sevA. 1 rAjAnI, 2. rAjAnA amaladAra lokonI, 3 zreSThInI ane 4 bIjA lokonI maLI cAra prakAranI sevAthI ahorAtra paravazatA Adi bhogavavuM paDatuM hovAthI jevA tevA mANasathI thAya tema nathI. kahyuM che ke sevaka kAMI na bole te mUMgo kahevAya, jo chUTathI bole to bakanAro kahevAya, jo Avo bese to buddhihIna kahevAya, jo sahana kare to halakA kuLano kahevAya mATe yogIothI paNa na jANI zakAya evo sevAdharma bahu ja kaThaNa che. je potAnI unnati thavAne arthe nIcuM mAthu namAve, potAnI AjIvikAne arthe prANa ApavA paNa taiyAra thAya ane sukhaprAptine arthe duHkhI thAya evA sevaka karatAM bIjo koNa mUrkha haze? Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 205 pArakI sevA karavI te zvAnavRtti samAna che, ema kahenArA lokoe barAbara vicAra karyo jaNAto nathI, kAraNa ke, zvAna dhaNInI khuzAmata mAthuM namAvI namAvIne kare che tyAre mANasane bahu bahu karavuM ne sahevuM paDe che, mATe sevakanI vRtti zvAna karatAM paNa naca che ema chatAM paNa bIjI koI rIte nirvAha karavo. kemake-moTo zrImAn hoya teNe vyApAra karavo, alpa dhanavAna hoya teNe khetI karavI ane sarva udyama jyAre khUTI paDe tyAre chevaTe sevA karavI. sevA konI karavI samajI, upakArano jANa tathA jenAmAM bIjA evA ja guNa hoya, te dhaNInI sevA karavI. kemake je kAnano kAco na hoya tathA zUravIra, karelA upakArano jANa, potAnuM sattva rAkhanAro, guNI, dAtA, guNa upara prIti rAkhanAro evo dhaNI sevakane bhAgyathI maLe che, krUra, vyasanI, lobhI, nIca, ghaNA kALano rogI, mUrkha ane anyAyI evA mANasane kadi paNa potAno adhipati na karavo. je mANasa avivekI rAjA pAsethI pote RddhivaMta thavAne Icche che, te paMgu chatAM potAne RddhiprApta thavAne arthe so yojanA page javAnI dhAraNA kare che; arthAt te nakAmI ema samajavuM. kAmadakIya nItisAramAM vaLI kahyuM che ke-vRddha puruSonI saMmatithI cAlanAro rAjA sapuruSone mAnya thAya che, kAraNa ke kharAba cAlanA loko kadAcita tene khoTe mArge dore to paNa te jAya nahIM. dhaNIe paNa sevakanA guNa pramANe teno Adara satkAra karavo joIe. kahyuM che ke - jyAre rAjA sArA tathA narasA sarve sevakone sarakhI paMkitamAM game tyAre udyama karavAne samartha evA sevakono utsAha bhAMgI jAya che. sevaka kevo hoya ? sevake paNa potAne viSe bhakti, caturatA vagere avazya rAkhavAM ja joIe kemake, sevaka dhaNI upara ghaNI prIti rAkhanAro hoya to paNa te jo buddhihIna ane kAyara hoya to tethI dhaNIne zuM lAbha thavAno? tathA sevaka buddhizALI ane parAkramI hoya to paNa te jo dhaNI upara prIti rAkhanAro na hoya to tethI paNa zuM lAbha thavAno? | mATe jemanAmAM buddhi, zUravIrapaNuM ane prIti e traNa guNa hoya te ja rAjAnA saMpakALamAM tathA vipattikALamAM upayogI thaI paDe evA jANavA ane jemanAmAM guNa na hoya te sevaka strI samAna samajavA. kadAcit rAjA prasanna thAya to te sevakane mAnapatra Ape che. paNa sevako to te mAnanA badalAmAM vakhate potAnA prANa ApIne paNa rAjA upara upakAra kare che. sevake rAjAdikanI sevA ghaNI caturAIthI karavI, kemake sevake sarpa, vyAdhra, hAthI ane siMha evA krUra jIvone paNa upAyathI vaza karelA joIne manamAM vicAravuM ke buddhizALI ane DAhyA puruSoe "rAjAne vaza karavo e vAta sahaja che." rAjAne vaza karavAnI rIti rAjAdikane vaza karavAnA prakAra nItizAstra Adi graMthomAM kahyA che, te e che ke :- DAhyA sevake Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrAddhavidhi prakaraNa dhaNInI bAjue besavuM, tenA mukha upara daSTi rAkhavI, hAtha joDavA ane dhaNIno svabhAva jANIne sarva kAryo sAdhavA. sevake sabhAmAM dhaNInI pAse bahu najIka na besavuM tathA bahu dUra paNa na besavuM, dhaNInA Asana jeTalA athavA tethI vadhAre uMcA Asana upara paNa na besavuM, dhaNInI AgaLa tema pAchaLa paNa na besavuM, kAraNa ke bahu pAse besIe to dhaNInI akaLAmaNa thAya, bahu dUra bese to buddhihIna kahevAya, AgaLa bese to bIjI koI mANasane khoTuM lAge ane pAchaLa bese to dhaNInI daSTi na paDe mATe upara kahyA pramANe besavuM. svAmi Adine vinaMti kayAre karavI thAkI gayelo; sudhAthI tathA tRpAthI pIDAyelo krodha pAmelo, koI kAryamAM rokAyelo, suvAno vicAra karanAro tathA bIjA koInI vinaMti sAMbhaLavAmAM rokAyelo evI avasthAmAM dhaNI hoya te samaye sevake tene kAMI vAta kahevAnI hoya to kahevI nahIM. sevake jema rAjAnI sAthe temaja rAjamAtA, paTTarANI, pATavIkumAra, mukhyamaMtrI, rAjaguru, ane dvArapALa eTalA mANasonI sAthe paNa vartavuM. | "pUrve meM ja e saLagAvyo che, mATe huM enI avahelanA karuM, to paNa e mane bALaze nahIM" evI khoTI samajathI jo koI mANasa potAnI AMgaLI dIvA upara dhare to te tatkALa bALI nAMkhe che. tema "meM ja ene himmatathI rAjapadavIe pahoMcADyo che, mATe te ruSTa na thAya evI samajathI jo koI mANasa rAjAne AMgaLI paNa aDADe to te ruSTa thayA vagara rahe nahIM. mATe te ruTa na thAya tema cAlavuM. koI puruSa rAjAne ghaNo mAnya hoya to paNa manamAM teNe te vAtano garva na karavo, kAraNa ke, "garva vinAzanuM mULa che." ema kahyuM che. A viSaya upara eka vAta evI saMbhaLAya che ke : dilhI zaheranA bAdazAhanA moTA pradhAnane ghaNo garva thayo. te manamAM ema samajavA lAgyo ke, "rAjya mArA upara ja TakI rahyuM che." eka samaye koI moTA mANasa AgaLa teNe garvanI vAta paNa kahI dIdhI, te vAta bAdazAhane kAne paDatAM ja teNe mukhya pradhAnane pada uparathI utArI mUkayo ane tenI jagyA upara hAthamAM rAMpaDI rAkhanAro eka najIkamAM mocI hato tene rAkhyo. te kAmakAjanA kAgaLa upara sahInI nizAnI tarIke rAMpaDI lakhato hato, teno vaMza hajI dilhImAM hayAta che. rAjasevAnI zreSThatA A rIte rAjAdika prasanna thAya to aizvarya Adino lAbha thavo azakaya nathI. kahyuM che ke - zelaDInuM khetara, samudra, yoni-poSaNa ane rAjAno prAsAda eTalAM vAnAM tatkALa daridrapaNuM dUra kare che. sukhanI vAMchA karanArA abhimAnI loko rAjA Adi lokonI sevA karavAnI bhale niMdA karo, paNa rAjasevA karyA vagara svajanano uddhAra ane zatruno saMhAra thAya nahi. kumArapALa nAsI gayA, tyAre vIsarI brAhmaNe temane sahAyatA ApI tethI prasanna thaI avasara AvatAM te brAhmaNane lATadezanuM rAjya ApyuM. koI devarAja nAme rAjaputra jitazatru rAjAne tyAM poliyAnuM kAma karato hato. teNe eka samaye sarpano upadrava dUra karyo, tethI prasanna thayelA jitazatru rAjAe te devarAjane potAnuM rAjya ApI pote dIkSA laI siddha thayA. maMtrI, zreSThI, senApati dinAM sarva kAmo paNa rAjasevAmAM ja samAI jAya che, Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinanRtyaprakAza e maMtrI AdinAM kAmo ghaNAM pApamaya che ane pariNAme kaDavAM che mATe kharekhara jotAM zrAvake te varlDavAM. kahyuM che ke-je mANasane je adhikAra upara rAkhIe, temAM te corI karyA vagara rahe nahIM. juo dhobI potAnA paheravAnAM vastra vecAtAM laIne pahere che ke zuM ? manamAM adhika adhika ciMtA utpana karanArA adhikAra kArAgRha samAna che. rAjAnA adhikArIone prathama nahIM paNa pariNAme baMdhana thAya che. zrAvake kevAM rAjakArya tattvAM ? 207 have suzrAvaka sarvathA rAjAonuM kAmakAja karavAnuM mUkI na zake to paNa guptivALA, koTavAla, sImApALa vagerenA adhikAra to ghaNA pApamaya ane nirdaya mANasathI banI zake evA che, mATe zraddhAvaMta zrAvake te jarUra tajavA. kemake-talA2, koTavALa, sImApALa, paTela Adi adhikArI koI mANasane sukha detA nathI. bAkInA adhikAra kadAcit koI zrAvaka svIkAre to teNe maMtrI vastupALa tathA pRthvIdharanI jema zrAvakonA sukRtanI kIrti thAya tevI rIte te adhikAra calAvavA. kemake je mANasoe pApamaya evA rAjakAryo karavA chatAM tenI sAthe dharmanAM kRtyo karIne puNya upArjDa nahi te mANasone dravyane arthe dhULa dhonArA loko karatAM paNa huM mUDha jANuM chuM. potAnI u52 rAjAnI ghaNI kRpA hoya to paNa te zAzvatapaNuM dhArI rAjAnA koI paNa mANasane kopAvavo nahIM, tathA rAjA ApaNane kAMI kArya karavA soMpe to rAjA pAse te kAma upara uparI mANasa mAgavo. suzrAvake A rIte rAjasevA karavI. te banatAM sudhI zrAvaka rAjAnI jakaravI, e ucita che. kahyuM che ke jJAna, darzana ane cAritrathI yukta evo huM koI zrAvakane ghera bhale dAsa thAuM. mithyAtvathI mohita mativALo rAjA ke cakravartI na thAuM, have kadAcit bIjuM kAMI nirvAhanuM sAdhana na hoya, to samakitanA paccakkhANamAM "vittIkaMtAreNaM" evo AgAra rAkhyo che, tethI koI zrAvaka jo mithyAdaSTinI sevA kare, to paNa teNe potAnI zakti ane yuktithI karI zakAya teTalI svadharmanI pIDA TALavI. tathA bIjA koI prakAre thoDo paNa zrAvakane ghera nirvAha thavAno yoga maLe, to mithyArdaSTinI sevA mUkI devI. e prakAre sevAvidhi kahyo che. bhikSA sonuM vagere dhAtu, dhAnya, vastra, ItyAdi vastunA bhedathI bhikSA aneka prakAranI che. temAM sarvasaMgaparityAga karanArA munirAjanA dharmakAryanA rakSaNane arthe AhAra, vastra, pAtra vagere vastunI bhikSA ucita che; kemake-he bhagavatI bhikSe ! tuM pratidina parizrama vinA maLI zake evI che, bhikSuka lokonI mAtA samAna che, sAdhu munirAjanI to kalpavallI che, rAjAo paNa tane name che, tathA tuM narakane TALanArI che, mATe huM tane namaskAra karuM chuM. bAkI sarva prakAranI bhikSA mANasane atizaya laghutA utpanna karanArI che. kemake mANasa jyAM sudhI moDhethI "Apo" ema bole nahIM, eTale mAgaNI kare nahIM, tyAM sudhI tenAmAM rUpa, guNa, lajjA, satyatA, kulInatA ane ahaMkAra rahelAM che ema jANavuM. tRNa bIjI vastu karatAM halakuM che, rU tRNa karatAM halakuM che, ane yAcaka to rU karatAM paNa halako che, tyAre ene pavana kema Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrAddhavidhi prakaraNa uDADIne laI jato nathI? tenuM kAraNa e che ke, pavananA manamAM evo bhaya rahe che ke, huM e yAcakone laI jauM to mArI pAse e kAMI mAMgaze. rogI, ghaNA kALa sudhI pravAsa karanAra, nitya pArakuM anna bhakSaNa karanAra ane pArake ghera suI rahenAra eTalA mANasonuM jIvita maraNa samAna che. eTaluM ja nahIM paNa maraNa pAmavuM te emane sArI vizrAMti che. bhikSA mAgIne nirvAha karanAro mANasa niSkALajI, bahu khAnAro, ALasu ane ghaNI nidrA lenAro hovAthI jagatamAM taddana nakAmo thAya che. kahyuM che ke - bhikSAnuM khAvAthI thato anartha koI kApAlikanA bhikSA mAMgavAnA TIkarAmAM eka ghAMcInA baLade moDhuM ghAlyuM tyAre ghaNo kolAhala karIne kApAlike kahyuM ke, "mane bIjI ghaNI bhikSA maLaze, paNa e baLade bhikSAnA vAsaNamAM moTuM ghAlyuM, tethI rakhene enAmAM bhikSAcaranA ALasa, bahu nidrA Adi guNa AvyAthI A nakAmo thaI paDe, mATe mane bahu dilagIrI thAya che. bhikSAnAM traNa bheda zrI haribhadrasUrie pAMcamA aSTakamAM traNa prakAranI bhikSA kahI che. te e ke-tattvanAM jANa puruSoe 1 sarvasaMpankarI, 2 paurupadanI, ane 3 vRttibhikSA. A rIte traNa prakAranI bhikSA kahI che. gurunI AjJAmAM rahelA, dharmadhyAna Adi zubha dhyAna karanArA ane mAvajIva sarva AraMbhathI nivRtti pAmelA sAdhuonI bhikSA sarvasaMpankarI kahevAya che. je puruSa paMca mahAvratane aMgIkAra karIne yatidharmane virodha Ave evI rIte cAle, te gRhasthanI jema sAvadya AraMbha karanArA sAdhunI pauruSanI kahevAya che. kAraNa ke, dharmanI laghutA utpanna karanAro te mUDha sAdhu, zarIre puSTa chatAM dIna thaI bhikSA mAgIne udarapoSaNa kare, tethI teno kevaLa puruSArtha nAza pAme che. daridrI, AMdhaLA, pAMgaLA tathA bIjA paNa jemanAthI kAMI dhaMdho thaI zake ema nathI; e loko je potAnI AjIvikAne arthe bhikSA mAge che te vRttibhikSA kahevAya che. vRttibhikSAmAM bahu doSa nathI, kAraNa ke tenA mAganArA daridrI Adi loko dharmane laghutA upajAvatA nathI, manamAM dayA lAvI loko temane bhikSA Ape che. mATe gRhastha ane vizeSa karI dharmI zrAvake bhikSA mAgavI varjavI. bIjAM kAraNa e che ke, bhikSA mAganAra puruSa game teTaluM zreSTha dharmAnuSThAna kare to paNa jema durjananI maitrIthI doSo che tema tenAthI lokamAM avajJA, niMdA vagere thAya ane je jIva dharmanI niMdA karAvanAro thAya, tene samyakatva prApti Adi thavuM muzkela che. oghaniryuktimAM sAdhu AzrayI kahyuM che ke, jIvanikAya upara dayA rAkhanAra saMyamI paNa, AhAra-nihAra karatAM tathA gocarIe annagrahaNa karatAM jo kAMI dharmanI niMdA upajAve, to bodhilAbha durlabha thAya. bhikSA mAgavAthI koIne lakSmI ane sukha vigerenI prApti thatI nathI. kahyuM che ke -pUrNa lakSmI vyApAranI aMdara vase che, thoDI khetImAM che. sevAmAM nahIM jevI che ane bhikSAmAM to bilakula che ja nahIM. udarapoSaNa mAtra to bhikSAthI paNa thAya che. tethI aMdha pramukhane te AjIvikAnuM sAdhana thaI paDe che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 prathama dinakRtyaprakAza manusmRtinA cothA adhyAyamAM kahyuM che ke-rUta, amRta, mRta, prabhRta ane satyAmRta eTalA upAyathI potAnI AjIvikA karavI, paraMtu nIca sevA karI potAno nirvAha kadI paNa na karavo. cauTAmAM paDelA dANA vINavA te rUta kahevAya che. yAcanA karyA vagara maLeluM te amRta ane yAcanA karavAthI maLeluM te mRta kahevAya che. pramRta te khetI ane satyAvRta eTale vepAra jANavo. viNaka lokone to dravya saMpAdana karavAno mukhya mArga vyApAra ja che. kahyuM che ke-lakSmI viSNunA vakSasthaLe athavA kamaLavanamAM rahetI nathI, paNa puruSonA udyamarUpa samudramAM tenuM mukhyasthAna che. vivekI puruSe potAno ane potAnA sahAyaka dhana, baLa, bhAgyodaya, deza, kALa Adino vicAra karIne ja vyApAra karavo; nahIM to khoTa vagereno saMbhava rahe che. kahyuM che ke-buddhizALI puruSe potAnI zakti hoya te pramANe ja kArya karavuM. tema na kare to lokamAM kAryanI asiddhi, lajjA, upahAsa, hIlanA tathA lakSmInI ane baLanI hAni thAya. anya graMthakAroe paNa kahyuM che ke -deza kayo che ? mArA sahAyakArI kevA che ? kALa kevo che ? mAre Avaka tathA kharca keTaluM che ? huM koNa chuM ane mArI zakti keTalI che ? e vAtano da22oja vAraMvAra vicAra karavo. zIghra hAtha AvanArAM, vighna vinAnAM, potAnI siddhine arthe ghaNAM sAdhano dharAvanArAM evAM kAraNo prathamathI ja zIghra kAryanI siddhi sUcave che. yatna vagara prApta thanArI ane yatnathI paNa prApta na thanArI lakSmI puNya ane pApamAM keTalo bheda che ? te jaNAve che. vyApAramAM vyavahArazuddhi ane tenA bheda vyApAramAM vyavahAranI zuddhi dravya, kSetra, kALa ane bhAva e bhedathI cAra prakAranI che. dravyazuddhi temAM dravyazuddhi te paMdara karmAdAna AdinuM kAraNa evuM kariyANuM sarvathA varjavuM. kahyuM che ke - dharmane pIDA karanArUM tathA lokamAM apayaza utpanna karanAruM kariyANuM ghaNo lAbha thato hoya, to paNa puNyArthI lokoe kadi na levuM ke na rAkhavuM. taiyAra thayelAM vastra, sUtara, nANuM, suvarNa ane rUpuM vagere vyApAranI cIja prAye nirdoSa hoya che. . vyApAramAM jema AraMbha ocho thAya, tema haMmezAM cAlavuM. durbhikSa Adi Avye chate bIjI koI rIte nirvAha na thato hoya to, ghaNA AraMbhathI thAya evo vyApAra tathA kharakarma vagere paNa kare. tathApi kharakarma vagere karavAnI IcchA manamAM na rAkhavI. tevo prasaMga Avye karavuM paDe to potAnA AtmAnI ane gurunI sAkhe tenI niMdA karavI. tathA manamAM lajjA rAkhIne ja tevAM kArya karavAM. siddhAMtamAM bhAvazrAvakanA lakSaNamAM kahyuM che ke-suzrAvaka tIvra AraMbha varSe ane te vinA nirvAha na thato hoya to manamAM tevA AraMbhanI IcchA na rAkhatAM kevaLa nirvAhane arthe ja tIvra AraMbha kare; paNa AraMbha-parigraha rahita evA dhanyavAdane lAyaka jIvonI stuti karavI. tathA sarva jIva upara dayAbhAva rAkhavo. je manathI paNa koI jIvane pIDA upajAvatA nathI ane je AraMbhanA pApathI virati pAmelA che, evA dhanya mahAmunio traNakoTie zuddha AhAra grahaNa kare che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 , zrAddhavidhi prakaraNa kevA mAlano vyApAra na karavo? nahIM dITheluM tathA nahIM pArakheluM kariyANuM grahaNa na karavuM. tathA jene viSe lAbha thAya ke na thAya? evI zaMkA hoya; athavA jemAM bIjI ghaNI vastu bhegI thayelI hoya evuM kariyANuM ghaNA vyApArIoe pAMtithI levuM. eTale vakhate khoTa Ave to sarvene sarakhe bhAge Ave, kemake vyApArI puruSa vyApAramAM dhana meLavavA Icchato hoya to, teNe kariyANAM dIThA vinA bAnuM na ApavuM, ane ApavuM hoya to bIjA vyApArIonI sAthe ApavuM. kSetrazuddhi kSetrathI to jyAM svacakra, paracakra, mAMdagI ane vyasana Adino upadrava na hoya, tathA dharmanI sarva sAmagrI hoya, te kSetramAM vyApAra karavo. bIje bahu lAbha thato hoya to paNa na karavo. kAlazuddhi kALathI to bAra mAsanI aMdara AvatI traNa aThAIo, parvatithi vyApAramAM varjavI, ane varSAdiRtu AzrayI je je vyApArano siddhAMtamAM niSedha karyo che, te te vyApAra paNa varjavA. kaI RtumAM kayo vyApAra varjavo? te A graMthamAM ja kahIzuM. bhAvazuddhi bhAvathI to vyApAranA ghaNA bheda che. te A rIte : kSatriya jAtanA vyApArI tathA rAjA vagere, emanI sAthe thoDo vyavahAra karyo hoya to paNa prAye tethI lAbha thato nathI. potAne hAthe ApeluM dravya mAgatAM paNa je lokothI Dara rAkhavo paDe, tevA zastradhArI Adi lokonI sAthe thoDo vyavahAra karavAthI paNa lAbha kayAMthI thAya? kahyuM che ke-uttama vaNike kSatriya vyApArI, brAhmaNa vyApArI tathA zastradhArI emanI sAthe koI kALe paNa vyApAra na rAkhavo. udhAra kone na ApavuM? pAchaLathI ADuM bolanAra lokonI sAthe udhArano vyApAra paNa na karavo, kemake - vastu udhAra na ApatAM saMgraha karI rAkhe, to paNa avasara Ave tenA vecavAthI mULa kiMmata jeTaluM nANuM to upajaze, paNa ADuM bolanArA lokone udhAra ApyuM hoya to teTaluM dravya paNa utpanna na thAya. temAM vizeSa karI naTa, viTa(vezyAnA dalAla), vezyA tathA dhUtakAra (jugArI) emanI sAthe udhArano vyApAra thoDo paNa na karavo. kAraNa ke tethI mULa dravyano paNa nAza thAya che. vyAja-vaTAvano vyApAra paNa jeTaluM dravya ApavuM hoya, te karatAM adhika mUlyanI vastu giravI rAkhIne ja karavo ucita che. tema na kare to, ugharANI karatAM ghaNo phaleza tathA virodha thAya. vakhate dharmanI hAni thAya. tathA lAMghavA besavA Adi aneka anartha paNa utpanna thAya. A viSaya upara eka vAta evI saMbhaLAya che ke : Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 211 mugdhazeThanuM daSTAMta. jinadatta nAme eka zreSThI tathA teno mugdha nAme eka putra hato. mugdha potAnA nAma pramANe ghaNo bhoLo hato. potAnA bApanI maherabAnIthI te sukhamAM lIlAlahera karato hato. avasara AvatAM jinadatta zreSThIe dasa peDhIe zuddha kuLamAM utpanna thayelI naMdivardhana zreSThInI kanyAnI sAthe moTA utsavathI potAnA putrane paraNAvyo. AgaLa jatAM putranI bhalamanasAI jevI agAu hatI tevI ja jovAmAM AvI. tyAre jinadatta zreSThIe gUDha arthanA vacanathI tene A rIte upadeza karyo. "he vatsa! 1 sarva ThekANe dAMtanI vADa rakhavI, ra koIne vyAje dravya dharyA pachI tenI ugharANI nA karavI, 3 baMdhanamAM paDelI strIne mAravI, 4 mIThuM ja bhojana karavuM, 5 sukhe ja nidrA levI, 6 gAme gAma ghara karavuM, 7 daridrAvasthA Ave to gaMgAtaTa khodavo, 8 upara kahelI vAtamAM kAMI zaMkA paDe to pATaliputra nagare somadatta zreSThI nAme mAro snehI rahe che tene pUchavuM. mugdhazreSThIe pitAno A upadeza sAMbhaLyo, paNa teno bhAvArtha tenA samajavAmAM Avyo nahIM. AgaLa jatAM te mugdhazreSThI ghaNo duHkhI thayo. bhoLapaNamAM sarva nANuM khoyuM. strI Adilokone te apriya banyo. "eke kAma enuM pAra paDatuM nathI. enI pAsenuM nANuM paNa khUTI gayuM, e mahAmUrkha che." ema lokamAM tenI hAMsI thavA lAgI.. pachI te mugdhazreSThI) pATalIputra nagare gayo. somadatta zreSThIne pitAnA upadezano bhAvArtha pUchayo. somadatte kahyuM "sarva ThekANe dAMtanI vADa rAkhavI eTale mukhamAMthI khoTuM vacana bolavuM nahIM. arthAt sarvalokane priya lAge evuM vacana bolavuM. ra koIne vyAje paisA dhIryA pachI tenI ugharANI na karavI. eTale prathamathI ja adhika mUlyavALI vastu giravI rAkhIne dravya dhIravuM ke, jethI deNadAra pote AvIne vyAja sahita nANuM pAchuM ApI jAya. 3 baMdhanamAM paDelI strIne mAravI eTale potAnI strIne jo putra athavA putrI thaI hoya, to ja tenI tADanA karavI. tema na hoya to te tADanA karavAthI ropa karIne piyara athavA bIje koI sthaLe jAya. athavA kUvAmAM paDIne kiMvA bIjI koI rIte ApaghAta kare, 4. mIThuM ja bhojana karavuM, eTale jyAM prIti tathA Adara dekhAya tyAMja bhojana karavuM, kAraNa ke, prIti tathA Adara e ja bhojananI kharekhara mIThAza che. athavA bhUkha lAge tyAre ja khAvuM eTale sarva mIThuM ja lAge. 5 sukhe ja nidrA karavI eTale jyAM koI prakAranI zaMkA na hoya, tyAM rahevuM eTale sukhe nidrA Ave. 6 gAme gAma ghara karavuM eTale gAmegAma evI maitrI karavI ke jethI potAnI gharanI jema tyAM bhojanAdika sukhe maLI zake. 7 daridrAvasthA Ave to gaMgAtaTa khodavo eTale tArA gharamAM jyAM gaMgA nAme gAya baMdhAya che, te bhUmi khodavI, jethI pitAe dATI rAkheluM nidhAna tane jhaTa maLe." somadatta zreSThInA mukhathI e bhAvArtha sAMbhaLI mugdhazreSThIe te pramANe karyuM, tethI te dravyavAna, sukhI ane lokamAM mAnya thayo. e rIte putrazikSAnuM daSTAMta kahyuM che. te mATe udhArano vyavahAra na ja rAkhavo, kadAcit te vinA na cAle to satya bolanAra lokonI sAthe ja rAkhavo. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrAddhavidhi prakaraNa cogya vyAja levuM vyAja paNa deza, kALa Adino vicAra karIne ja eka, be, traNa, cAra, pAMca athavA ethI vadhAre TakA levuM, paNa te evI rIte che, jethI zreSTha lokamAM ApaNI hAMsa na thAya. devAdAre paNa kahelI mudatanI aMdara ja devuM pAchuM ApavuM. kAraNa ke, mANasanI pratiSThA mukhamAMthI nIkaLeluM vacana pALavA upara ja AdhAra rAkhe che; kemake jeTalAM vacanano nirvAha karI zako, teTalAM ja vacana tame mukhamAMthI bahAra kADho. ardhA mArgamAM mUkvo na paDe, teTalo ja bhAra prathamathI upADavo. kadAcit koI ociMtA kAraNathI dhananI hAni thaI jAya, ane tethI karelI kALamaryAdAmAM RNa pAchuM na vALI zake, to kaTake kaTake levAnuM kabula karAvI leNadArane saMtoSa karavo. ema na kare to vizvAsa uThI javAthI vyavahAramAM vAMdho paDe. devuM na rAkhavuM. vivekI puruSe potAnI sarva zaktithI RNa utAravAno prayatna karavo. A bhave ane para bhave duHkha denAruM RNa kSaNa mAtra paNa mAthe rAkhe evo koNa mUDhamati haze? kahyuM che ke - dharmano AraMbha, RNa utAravuM, kanyAdAna, dhana meLavavuM, zatruno uccheda ane agnino tathA rogano upadrava maTADavo, eTalAM vAnAM jema bane tema jaladIthI karavAM. zarIre telanuM mardana karavuM. RNa utAravuM ane kanyAnuM (dIkarInuM) maravuM e traNa vAnAM prathama duHkha daIne pAchaLathI sukha Ape che. potAnuM udarapoSaNa karavAne paNa asamartha hovAthI jo RNa pAchuM ApI na zakAya to, potAnI yogyatA mAphaka zAhukAranI sevA karIne paNa RNa utAravuM, ema na kare to Avate bhave zAhukArane tyAM sevaka, pADo, baLada, uMTa, gardabha, khaccara, azva Adi thavuM paDe. | uttama leNadAra koNa! zAhukAre paNa RNa pAchuM vALavA asamartha hoya tenI pAse mAMgavuM nahIM, kAraNa ke, tethI phogaTa saMkaleza tathA pApanI vRddhi mAtra thavAno saMbhava rahe che. mATe evA nAdArane zAhukAre kahevuM ke, "tane ApavAnI zakti Ave tyAre mAruM RNa Apaje ane na Ave to mAruM eTaluM dravya dharmakhAte thAo." devAdAre ghaNA kALa sudhI RNano saMbaMdha mAthe na rAkhavo; kAraNa ke, tema karavAthI vakhate AyuSya pUruM thaI jAya to, Avate bhave pAcho te RNano saMbaMdha hoI vaira vagere vadhe che. bhAvaDa zreSThIne pUrvabhavanA RNanA saMbaMdhathI ja putra thayA evI vAta saMbhaLAya che, te nIce lakhI che : bhAvaDa zeThanuM daSNatA bhAvaDa nAme eka zreSThI hato. tenI strIne peTe eka jIva avataryo, te vakhate khoTAM svapna AvyAM, tathA zreSThInI strIne dohalA paNa ghaNA ja mAThA utpanna thayA. bIjA paNa ghaNAM apazukana thayAM. samaya pUrNa thaye zreSThIne mRtyuyoga upara duSTa putra thayo. te gharamAM rakhAya nahIM, tethI mAhaNI nadIne kAMThe eka sUkAyelA vRkSanI nIce te bALakane mUkayo. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinanRtyaprakAza 213 te bALake prathama rudana karI ane pAchaLathI hasIne kahyuM ke, "eka lAkha sonaiyA huM tamArI pAse mAMguM chuM, te Apo; nahIM to tamArA upara ghaNA anartha AvI paDaze." te sAMbhaLI bhAvaDa zreSThIe putrano janmotsava karI chaDhe divase eka lAkha sonaiyA vAparyA tyAre te bALaka maraNa pAmyo. e ja rIte bIjo putra paNa traNa lAkha sonaiyA ApyA tyAre maraNa pAmyo. trIjo putra thavAne avasare svapna tathA zukana paNa sArA thayA. putra utpanna thayA pachI teNe kahyuM ke, "mAre ogaNIza lAkha sonaiyA levAnA che." ema kahI teNe mAbApa pAsethI ogaNIsa lAkha sonaiyA dharma khAte kaDhAvyA. pachI te nava lAkha sonaiyA kharacIne kAzmIra dezamAM zrI RSabhadeva bhagavAna, zrI puMDarIka gaNadhara ane cakrezvarI devI e traNanI pratimA laI gayo. dasa lAkha sonaiyA kharacIne tyAM pratimAonI pratiSThA karAvI. pachI upArjana kareluM asaMkhya suvarNa aDhAra vahANamAM bharIne te zatruMjaya gayo. tyAM lepTamama pratimAo hatI, te kADhIne tene ThekANe teNe mammANI ratnanI pratimAo sthApana karI. A rIte RRNa bhavAMtare vALavuM paDe, e viSaya upara bhAvaDa zreSThInI kathA kahI. RNanA saMbaMdhamAM prAyaH kalaha tathA vairanI vRddhi vagere thAya che. te lokamAM prasiddha che mATe RNano saMbaMdha cAlatA bhavamAM ja game te upAya karIne vALI nAMkhavo. bIjuM vyavahAra karatAM jo dravya pAchuM na Ave, to manamAM ema jANavuM ke teTaluM dravya meM dharmArthe vAparyuM. ApeluM dravya ugharANI karatAM paNa pAchuM na maLe to, te dharmArthe gaNavAno mArga rahe, te mATe ja vivekI puruSe sAdharmika bhAIonI sAthe ja mukhya mArge vyavahA2 ka2vo, e yogya che. mleccha Adi anArya loko pAse leNuM hoya, ane te jo pAchuM na Ave to te dravya dharmArthe che evuM ciMtavavAne kAMI paNa rasto nathI, mATe teno kevaLa tyAga karavo arthAt tenA uparathI potAnI mamatA choDI devI. kadAcit tyAga karyA pachI te dravya deNadAra Ape to te zrIsaMdhane dharmArthe vAparavAne arthe soMpavuM. dhana-zastra vagere khovAya to tene vosirAvavAM dravya, zastra Adi Ayudha athavA bIjI paNa koI vastu khovAI jAya, ane pAchI maLavAno saMbhava na rahe, tyAre teno paNa tyAga karavo joIe. ema karavAthI jo cora Adi corAI gayelI vastuno upayoga pApakarmamAM kare, to te dvArA thatA pApanA bhAgIdAra ApaNe thatA nathI eTalo lAbha che. vivekI puruSe anubaMdha karanArI, anaMtA bhava saMbaMdhI zarIra, gRha, kuTuMba dravya, zastra, Adi vastuno A rIte tyAga karavo.'ema na kare to anaMtA bhava sudhI te vastunA saMbaMdhathI thanArAM mAThAM phaLa bhogavavAM paDe. A amAruM vacana siddhAMtathI viruddha che, ema nathI. zrI bhagavatI sUtranA pAMcamA zatakanA chaThThA uddezAmAM zikArIe haraNane mAryo, tyAre je dhanuSyathI, bANathI, dhanuSyanI dorIthI tathA loDhAthI haraNa haNAyo te dhanuSya, bANa vagerenA mULa jIvone paNa hiMsAdi pApa kriyA lAge ema kahyuM che. vivekI puruSe koI ThekANe kAMI dhanahAni Adi thAya to, tethI manamAM dilagIra na thavuM. kAraNa ke dilagIrI na karavI e Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa ja lakSmInuM mULa che. kahyuM che ke - dRDha nizcayavALo, kuzaLa, game teTalA kalezane khamanAro ane ahorAtra udyama karanAro mANasa pAchaLa lAge to lakSmI keTalI dUra javAnI ? 214 jyAM dhananuM upArjana karAya tyAM thoDuM ghaNuM to nAza pAme ja. kheDUtane vAvelA bIjathI utpanna thayelA dhAnyanA parvata sarakhA DhagalA maLe, to paNa vAveluM bIja tene pAchuM maLatuM nathI. tema jyAM ghaNo lAbha thAya, tyAM thoDI khoTa paNa khamavI paDe. samaye durdevathI dhananI hAni thAya, to paNa vivekI puruSe dInatA na karavI; paNa upara kahelI rIta pramANe khoTa gayeluM dravya dharmArtha ciMtavavuM. tema karavAno mArga na hoya to teno manathI tyAga karavo ane lezamAtra paNa udAsInatA na rAkhavI. kahyuM che ke-karamAyeluM vRkSa pAchuM navapallavita thAya che, ane kSINa thayelo caMdramA paNa pAcho paripUrNa dazAmAM Ave che, ema vicAra karanArA satpuruSo ApatkALa Avye manamAM kheda karatA nathI. saMpatti ane vipatti e banne moTA puruSone bhogavavI paDe che. juo ! caMdramAne viSe ja kSaya ane vRddhi dekhAya che, paNa nakSatrone viSe dekhAtI nathI. he AmravRkSa ! "phAgaNa mAse mArI sarva zobhA ekadama haraNa karI" ema jANI tuM zA mATe jhAMkho paDe che ? thoDA samayamAM vasaMtaRRtu AvatAM pAchI pUrve hatI tevI ja tArI zobhA tane avazya maLaze. A viSaya upara dRSTAMta kahevAya che. je nIce pramANe che - AbhaDa zeThanuM dRSTAMta pATaNamAM zrImALI jJAtino nAgarAja nAme eka koTidhvaja zreSThI hato, ane melAdevI nAme tenI strI hatI. eka samaye melAdevI garbhavatI hatI tyAre nAgarAja zreSThI kolerAnA rogathI maraNa pAmyo. 'zreSThIne putra nathI' ema jANI rAjAe tenuM sarva dhana potAnA kabajAmAM laI lIdhuM tyAre melAdevI potAne piyara dhoLake gaI. garbhanA sulakSaNathI melAdevIne amArI paDaha vajaDAvavAno dohalo utpanna thayo, te tenA pitAe pUrNa karyo. avasara Avye putra thayo tenuM abhaya evuM nAma rAkhyuM. te lokomAM 'AbhaDa' evA nAme prakhyAta thayo. pAMca varSano thayo tyAre tene nizALe bhaNavA mokalyo. eka vakhate sAthe bhaNanAra bIjA bALakoe ene upahAsathI "nabApo, nabApo." ema kahyuM. teNe ghera AvI ghaNA AgrahathI mAtAne pitAnuM svarUpa pUchyuM. mAtAe satya vAta banI hatI te AbhaDane kahI. pachI AbhaDa ghaNA AgrahathI ane harSathI pATaNa gayo, ane tyAM vyApAra karavA lAgyo. anukrame te AbhaDa lAchaladevI nAme kanyA paraNyo. pitAe dATeluM nidhAna Adi maLavAthI te paNa koTIdhvaja thayo. tene traNa putra thayA. anukrame samaya jatA mAThA karmanA udayathI te AbhaDa nirdhana thayo. potAnA traNa putro sahita teNe strIne piyara mokalI dIdhI ane pote maNihAranI dukAna upara maNi Adi ghasavAnA kAma upara rahyo. tene eka mApa java maLatA hatA. tene te pote daLIne rAMdhIne khAto hato. lakSmInI gati evI vicitra che. kahyuM che ke-je lakSmI snehathI khoLAmAM besADanAra samudranA ane kRSNanA rAjamahelamAM sthira na rahI, te lakSmI bIjA uDAu lokonA gharamAM zI rIte sthira rahe ? eka samaye AbhaDa zrI hemAcAryajI pAsethI parigraha parimANa vrata levA ubho thayo. dravya parimANano bahu saMkSepa karelo joI zrI hemAcAryajIe tene tema karatAM vAryo. tyAre nava lAkha drampanuM ane tenA anusArathI bIjI vastunuM paNa teNe parimANa rAkhyuM. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 215 parimANa karatAM dhana Adi vRddhi pAme to teNe dharmakAryamAM vAparavAno nizcaya karyo. AgaLa jatAM pAMca dramma ekaThAM thayAM. eka samaye AbhaDe pAMca dramma ApI eka bakarInA gaLAmAM maNi bAMdhyo hato, tene oLakhI kharIdyo, tenA kaTakA karI ekekanuM lAkha lAkha mUlya utpanna thAya evA maNi taiyAra karAvyA, tethI anukrame te pUrve hato tevo dravyavAna thayo. tyAre AbhaDanA kuTuMbanA sarva mANaso bhegA thayA. tenA gharamAMthI dararoja sAdhu munirAjane eka ghaDA jeTaluM vRta vahorAvatA. pratidina sAdharmika vAtsalya, sadAvrata tathA mahApUjA Adi AbhaDane ghera thatuM hatuM. varSe varSe sarva saMghanI pUjA be vAra thatI hatI. tathA vividha prakAranAM pustaka lakhAtAM, temaja jIrNamaMdirano jIrNoddhAra thatA hatA tathA bhagavAnanI manohara pratimAo paNa taiyAra thatI hatI. evAM dharmakRtya karatAM AbhaDanI corAzI varSanI avasthA thaI. aMtasamaya najadIka Avyo tyAre AbhaDe dharmakhAtAno copaDo vaMcAvyo, temAM bhImarAjAnA samayanA aThANuM lAkha drammano vyaya thayelo tenA sAMbhaLavAmAM Avyo. tethI AbhaDe dilagIra thaIne kahyuM ke - "meM kRpaNe eka kroDadrampa paNa dharmakAryamAM vAparyA nahIM." te sAMbhaLI AbhaDanA putroe te ja samaye dazalAkha dramya dharmakRtyamAM vAparyA. tethI sarva maLI eka kroDa ane ATha lAkha dramma dharmakhAte thayA. vaLI bIjA ATha lAkha drama dharmane mATe vAparavAno AbhaDanA putroe nizcaya karyo. pachI kALa-samaya Ave AbhaDa anazana karI svarge gayo. A rIte AbhaDano prabaMdha kahyo che. vairyavRtti pUrvabhave duSkatanA udayathI pUrvanA sarakhI avasthA pharIthI na Ave, to paNa manamAM dhIraja rAkhavI, kAraNa ke ApatkALarUpa samudramAM DubatA jIvane dhIraja vahANa samAna che. sarve divasa sarakhA konA rahe che? kahyuM che ke A jagatamAM sadAya sukhI koNa che? lakSmI konI pAse sthira rahI? sthira prema kayAM che? mRtyunA vazamAM koNa nathI? ane viSayAsakta koNa nathI? mAThI avasthA Ave tyAre sarva sukhanuM mULa evo saMtoSa ja nitya manamAM rAkhavo. tema na kare to ciMtAthI A lokanAM tathA paralokanAM paNa tenAM kArya vinAza pAme. kahyuM che ke ciMtA nAme nadI AzArUpa pANIthI bharapUra bharelI vahe che he mUDha jIva! tuM te nadImAM DUbe che, tane emAMthI tAranAra saMtoSarUpa jahAjano Azraya le. vividha prakAranA upAya karyA pachI paNa jo ema jaNAya ke, "potAnI bhAgyadazA ja haNa che." to koI bhAgyazALI puruSano sArI yuktithI koIpaNa rIte Azraya karavo. kAraNa ke kASThano AdhAra maLe to loDhuM ane paththara Adi vastu paNa pANImAM tare che. evI vAta sAMbhaLavAmAM AvI che ke - bhAgIdAranA bhAgyathI thatA lAbhanuM daSTAMta eka bhAgyazALI zeTha hato. teno vaNikaputra (munima) ghaNo ja vicakSaNa hato. te pote bhAgyahIna chatAM zeThanA saMbaMdhathI dravyavAna thayo. anukrame zeTha maraNa pAmyA, tyAre te paNa nirdhana thayo. pachI te Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa zeThanA putronI pAse rahevAnI IcchA karato hato, paNa nirdhana jANI tenI sAthe zeThanA putro eka akSara paNa bolatA nahotA. tyAre teNe be traNa sArA mANasone sAkSI rAkhIne yuktithI zeThanA jUnA copaDAmAM potAnA hAthe akSarathI lakhyuM ke, "zeThanA be hajAra TaMka mAre devA che." 216 A kAma teNe ghaNI ja chupI rIte karyuM. eka vakhate zeThanA putronA jovAmAM tenA hAtha akSara AvyA, tyAre temaNe munima pAse be hajAra TaMkanI mAgaNI karI. teNe kahyuM, "vyApArane arthe thoDuM dhana mane Apo to huM thoDA divasamAM tamAruM devuM ApuM." pachI zeThanA putroe tene vyApArane arthe dravya ApyuM. anukrame munime ghaNuM dravya saMpAdana karyuM. tyAre zeThanA putronA AzrayathI te munima dhanavAna thayo. ahaMkAra na karavo. hw nirdayapaNuM, ahaMkAra, ghaNo lAbha, kaThora bhASaNa ane nIca vastu u52 prIti rAkhavI e pAMca vAnAM lakSmInI sAthe niraMtara rahe che, evuM eka vacana prasiddha che, paNa te sajjana puruSone lAgu paDatuM nathI. halakA svabhAvanA lokone uddezIne uparanuM vacana pravRtta thayuM che mATe vivekI puruSe dravya Adi ghaNuM maLe to paNa ahaMkAra vagere na karavo. kemake-je satpuruSonuM citta ApadA Ave dIna thatuM nathI, saMpadA (lakSmI) Ave ahaMkAra pAmatuM nathI, pArakuM duHkha joIne duHkhI thAya ane pote saMkaTamAM Ave to sukhI thAya, temane namaskAra thAo. sAmarthya chatAM pArakA upadrava khame, dhanavAna chatAM garva na kare ane vidvAna chatAM paNa vinaya kare, e traNa puruSo pRthvInA uttama alaMkAra che. vivekI puruSe koInI sAthe svalpamAtra paNa kleza na karavo. temAM paNa moTA purUSonI sAthe to kayAre paNa na ja karavo. kahyuM che ke-jene khAMsIno vikAra hoya teNe corI na karavI, jene ghaNI nidrA AvatI hoya teNe jArakarma na karavuM, jene roga thayo hoya teNe madhurAdi rasa upa2 Asakti na karavI ane potAnI jIbha svAdhInatAmAM rAkhavI. jenI pAse dhana hoya teNe koInI sAthe kleza na karavo, bhaMDArI, rAjA, guru ane tapasvI emanI sAthe tathA pakSapAtI, baliSTa ane krUra tathA nIca evA puruSanI sAthe vivekI puruSe vAda na karavo. kadAcit koI moTA puruSanI sAthe dravya Adino vyavahAra thayo hoya to vinayathI ja potAnuM kArya sAdhavuM. baLAtkAra, kleza Adi na karavo. paMcopAkhyAnamAM paNa kahyuM che ke-uttama puruSane vinayathI, zUra puruSane phiturIthI. nIca puruSane alpa dravyAdikanA dAnathI ane ApaNI barAbarI hoya tene potAnuM parAkrama dekhADI vaza karavo. dhananA arthI ane dhanavAna e banne puruSoe vizeSe karI kSamA rAkhavI joIe. kAraNa ke, kSamA karavAthI lakSmInI vRddhi ane rakSaNa thAya che. kahyuM che ke- brAhmaNanuM baLa homamaMtra, rAjAnuM baLa nItizAstra, anAtha prajAonuM baLa rAjA ane vaNikaputranuM baLa kSamA che.' mIThuM vacana ane kSamA e be dhananAM kAraNa che. dhana, zarIra ane yauvana avasthA e traNa kAmanAM kAraNa che. dAna, dayA ane Indriyanigraha e traNa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 217 dharmanA kAraNa che. tathA sarvasaMgano parityAga karavo e mokSanuM kAraNa che. vacanaleza to sarvathA varjavo. zrI dAdrisaMvAdamAM kahyuM che ke - (lakSmI kahe che.) he Indra! jyAM moTA puruSonI pUjA thAya che; nyAyathI dhana upArje che ane lezamAtra paNa vacana kalaha nathI, tyAM huM chuM. (daridra kahe che.) haMmezAM dhUta (jugAra) ramanAra svajananI sAthe dveSa karanAra, dhAtuvAda (kimiyA) karanAra evA puruSanI pAse huM haMmezAM rahuM chuM. ugharANI kema karavI? vivekI puruSe potAnA laheNAnI ugharANI paNa komaLatA rAkhI niMdA na thAya tevI rIte karavI, e ja yogya che. ema na kare to devAdAranI dAkSiNyatA, lajjA vagereno lopa thAya ane tethI potAnA dhana, dharma ane pratiSThA e traNenI hAni thavAno saMbhava che, mATe ja pote kadAcitu lAMghaNa kare to paNa bIjAne lAMghaNa na karAve, pote bhojana karIne bIjAne lAMghaNa karAvavI e sarvathA ayogya ja che. bhojana Adino aMtarAya karavo e DhaMDhaNa kumArAdikanI jema ghaNuM duHsaha che. TaMTaNakumAranI kathA DhaMDhaNakumAra e kRSNa vAsudevanA putra hatA. pUrvabhave AhAramAM aMtarAya karavAthI te jyAM bhikSA levA jatAM tyAM nirdoSa bhojana maLatuM na hatuM. eka vakhata utkRSTA aNagAra tarIke neminAtha bhagavAne temanI prazaMsA karI. bhagavAnane vAMdI kRSNa pAchA pharatA hatA te vakhate DhaMDhaNamunine temaNe joyA. hasti uparathI utarI kRSNa vaMdana karyuM. koI bhAvika zrAvake DhaMDhaNane pratilAvyA. gocarI lAvI bhagavAnane batAvI ane pUchayuM ke mAruM pUrvanuM aMtarAya karma viccheda pAmyuM ke zuM? bhagavAne kahyuM, "A tamArA karmanA vicchedanuM phaLa nathI paNa kRSNa vAMghA tethI A bhikSA maLI che" DhaMDhaNa te AhAra paraThavavA cAlyA. paraThavatAMja aMtarAya karma tuTayuM ane bhAvanA vRddhi pAmI kevaLa jJAna prApta thayuM. sarva puruSoe tathA ghaNuM karI vaNikajanoe sarvathA saMpa salAhathI ja potAnuM sarvakAma sAdhavuM. kemake zAma, dAma, daMDa ane bheda e kAryasAdhana karavAnA cAra upAya bahu prasiddha che, to paNa zAmathI ja sarvatra kAryasiddhi thAya che. bAkInA upAya to kevaLa nAmanA ja che, koI tI tathA ghaNA krUra hoya to paNa te zAmathI vaza thAya che. juo jidvAmAM ghaNI mIThAza hovAthI kaThora dAMta paNa dAsInI jema tenI jIbhanI) sevA kare che. leNadeNanA saMbaMdhamAM jo bhrAMtithI athavA vismaraNa vigere thavAthI kAMI vAMdho paDe to mAMhomAMhe vivAda (jhagaDo) na karavo, paraMtu catura lokamAM pratiSThA pAmelA, hitakArI ane nyAya karI zake evA cAra-pAMca puruSo niSpakSatAthI je kAMI kahe te mAnya karavuM, tema na kare to jhagaDo na paDe. kahyuM che ke sagA bhAIomAM vivAda hoya to pArakA puruSo ja maTADI zake, kAraNa ke guMcavAI gayelA vALa kAMcakIthI ja judA thaI zake che, nyAya karanArA puruSoe paNa madhyastha vRtti rAkhIne ja nyAya karavo. ane te paNa svajananuM athavA svadharmI AdinuM kArya hoya to ja sArI rIte sarva vAtano vicAra karIne karavo, jyAM tyAM nyAya karavA na besavuM, kAraNa ke, lobha na rAkhatAM sArI rIte nyAya karavAmAM Ave to paNa tethI jema vivAdano bhaMga thAya che ane nyAya karanArane moTAI maLe che tema tethI eka A doSa utpanna thAya che ke vivAda bhAMgatAM nyAya karanAranA dhyAnamAM vakhate kharI bInA na AvavAthI devuM Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa na hoya to te mAthe paDe che ane koInuM kharuM devuM hoya to te bhAgI jAya che. prastuta viSaya upara eka vAta saMbhaLAya che ke - 218 zeThanI putrInuM dRSTAMta eka RddhivaMta zreSThI lokamAM bahu prakhyAta hato, te moTAInA ane bahumAnanA abhimAnathI jyAM tyAM nyAya karavA jAya, tenI vidhavA paNa ghaNI samaju evI eka putrI hatI, te haMmezAM zreSThIne tema karatAM vadhAre vAre, paNa tenuM kahyuM mAne nahIM. eka vakhata zreSThIne bodha ka2vAne arthe putrIe khoTo jhagaDo mAMDayo, te e rIte ke-pUrve thApaNa mUkelA mArA be hajA2 sonaiyA Apo to ja huM bhojana karuM, ema kahIne te zreSThI putrI lAMghaNa karavA lAgI, koIpaNa rIte mAne nahIM pitAjI vRddha thayA to paNa mArA dhanano lobha kare che ItyAdi jevAM tevAM vacana bolavA lAgI. pachI zreSThIe lajavAIne nyAya karanAra lokone bolAvyA, temaNe AvIne vicAra karyo ke A zreSThInI putrI che, ane bALa-vidhavA che, mATe enI upara dayA rAkhavI joIe. ema vicArI nyAya ka2nA2 paMcoe zreSThI pAsethI be hajAra sonaiyA putrIne apAvyA. tethI zreSThIe e putrIe phogaTa mAruM dhana lIdhuM ane lokamAM khamAya nahIM evo apavAda phelAvyo, evo vicAra karI manamAM bahu kheda pAmyo. thoDIvAra pachI putrIe potAnA sarva abhiprAya zreSThIne sArI rIte kahI samajAvI sonaiyA pAchA ApyA, tethI zreSThIne harSa thayo ane nyAya karavAnA pariNAma dhyAnamAM utAravAthI jyAM tyAM nyAya karavAnuM choDI dIdhuM, A rIte nyAya karanAranuM dRSTAMta che. koInI IrSyA na karavI mATe nyAya karanAra paMcoe jyAM tyAM jevo tevo nyAya na karavo. sAdharmInuM, saMghanuM, moTA upakAranuM athavA evuM ja yogya kAraNa hoya to nyAya karavo. temaja koI jIvanI sAthe matsara paNa na karavo. lakSmInI prApti karyAdhIna che. mATe nakAmo matsara karavAmAM zuM lAbha che ? tethI banne bhavamAM duHkhapAtra thAya che. kahyuM che ke-jevuM bIjAnuM ciMtave, tevuM pote pAme. ema jANatAM chatAM kayo mANasa bIjAnI lakSmInI vRddhi joIne matsara kare ? temaja dhAnyanA vecANamAM lAbha thavAne arthe durbhikSanI; auSadhimAM lAbha thavAne arthe rogavRddhinI tathA vastramAM lAbha thavAne arthe agni AdithI vastranA kSayanI IcchA na karavI, kAraNa ke, jethI loko saMkaTamAM AvI paDe evI IcchA karavAthI karmabaMdhana thAya che. durdevanA yogathI kadAcit durbhikSAdi Ave to paNa vivekI puruSe "ThIka thayuM" ema kahI anumodanA paNa na karavI. kAraNa ke, tethI vRthA potAnuM mana malina thAya che. A viSaya upara TUMkamAM eka dRSTAMta kahe che ke - mana malina aMge be mitronuM dRSTAMta be mitra hatA, temAM eka dhRtanI ane bIjo cAmaDAnI kharIdI karavA jatA hatA. mArgamAM eka vRddha strIne tyAM bhojana ka2vA rahyA. vRddha strIe temano bhAva jaNI dhRtanA kharIdanArane gharanI aMdara ane Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 219 bIjAne bahAra besADIne jamADyA. banne jaNA kharIdI karIne pAchA te ja vRddha strIne tyAM AvyA. tyAre strIe cAmaDAM kharIdanArane aMdara ane bIjAne bahAra besADIne jamADayA. pachI te bannenA pUchavAthI vRddha strIe kahyuM ke, jenuM mana zuddha hatuM tene aMdara besAryo, ane jenuM mana malina hatuM tene bahAra besAryo. A rIte mananI malinatA na rAkhavA upara daSTAMta kahyuM che. kahyuM che ke - ucia muttuNa kalaM, davAdikamAgayaM ca ukkrisN| nivaDiamaviANaMto parasasaMtaM na giNhijjA ||6|| vyAkhyA:- so rUpiye cAra-pAMca TakA sudhI ucita vyAja athavA "vyAjamAM bamaNuM mULa dravya thAya." evuM vacana che, tethI dhIrelA dravyanI bamaNI vRddhi ane dhIrelA dhAnyanI traNa gaNI vRddhi thAya teTalo lAbha vivekI puruSe levo. tathA je gaNima, dhArimAdi vastuno kAMI kAraNathI kSaya thaI gayo hoya, ane ApaNI pAse hoya to teno caDhate bhAve jeTalo lAbha thAya teTalo levo; paNa e vinA bIjo lAbha na levAya. tAtparya e che ke jo koI samaye bhAvibhAvathI sopArI Adi vastuno nAza thavAthI potAnI pAse saMgraha karelI te vastu vecatAM bamaNo athavA tethI vadhAre lAbha thAya, te mananA pariNAma zuddha rAkhIne levo, paNa "sopArI Adi vastuno jyAM tyAM nAza thayo e ThIka thayuM." ema manamAM na ciMtave. temaja koI paNa ThekANe paDelI vastu pArakI che, ApaNI nathI, ema jANatAM chatAM upADavI nahIM. vyAjavaTAva athavA kraya-vikraya Adi vyApAramAM deza, kALa vagerenI apekSAe ucita tathA ziSTajanone niMdApAtra na thAya tevI rIte jeTalo lAbha maLe teTalo ja levo. ema prathama paMcAzakanI vRttimAM kahyuM che. khoTAM mApa-tola na rAkhavAM temaja khoTAM kATalAM athavA khoTAM mApa rAkhIne, cUnAdhika vyApAra karIne rasanI athavA bIjI vastunI bheLaseLa karIne, maryAdA karatAM adhika ayogya mUlya vadhArIne, Ayogya rIte vyAja vadhArIne, lAMca ApIne athavA laIne, phUDa-kapaTa karIne, khoTuM athavA ghasAyeluM nANuM ApIne, koInA kharIda-vecANano bhaMga karIne, pArakA grAhako bharamAvI kheMcI laIne, namUno eka batAvI bIjo mAla ApIne, jyAM barAbara dekhAtuM na hoya evA sthAnake vastrAdikano vyApAra karIne, lekhamAM pheraphAra karIne tathA bIjA evA ja prakArathI koIne paNa ThagavuM nahIM. kahyuM che ke-je loko vividha prakAre kapaTa karIne parane Thage che, te loko mohajALamAM paDI potAnA jIvane Thage che; kAraNa ke, te loko kUDa-kapaTa na karata to vakhate svarganAM tathA mokSanAM sukha pAmata. A uparathI evo kutarka na karavo ke phUDa-kapaTa karyA vinA daridrI tathA garIba loko vyApAra upara zI rIte potAnI AjIvikA kare? AjIvikA to karmane AdhIna che, to paNa vyavahAra zuddha rAkhe to ulaTA grAhako vadhAre Ave ane tethI vizeSa lAbha thAya. A viSaya upara eka daSTAMta kahe che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrAddhavidhi prakaraNa vyavahArazuddhi aMge helAka zeThanuM daSTAMta eka nagaramAM phelAka nAme zeTha hato. tene cAra putra hatA, tathA bIjo parivAra paNa moTo hato. helAka zreSThIe traNa zera, pAMca zera Adi khoTAM kATalAM vagere rAkhyAM hatAM. tathA tripuSkara, paMcapuSkara Adi saMjJA kahI putrane gALa devAnA bahAnAthI khoTAM tola mApa vAparIne te lokone Thagato hato. tenA cothA putranI strI bahu samaju hatI. teNe te vAta jANI eka samaye zreSThIne samajAvyA. zreSThIe kahyuM ke, "zuM karIe! ema na karIe to nirvAha zI rIte thAya? kahyuM che ke bhUkhyo mANasa zuM pApa na kare?" te sAMbhaLI putranI strIe kahyuM ke, "he tAta ! ema na kaho, kAraNa ke vyavahAra zuddha rAkhavAmAM ja sarva lAbha rahyo che. kahyuM che ke-lakSmInA arthI sArA mANaso dharmane tathA nItine anusarIne cAle to temanAM sarva kAryadharmathI ja siddha thAya che, dharma vinA koI paNa rIte karmanI siddhi thatI nathI, mATe he tAta ! parIkSA jovAne arthe cha mAsa sudhI vyavahAra karo. tethI dhananI vRddhi thaze. ane teTalAmAM sAbitI thAya to AgaLa paNa temaja calAvajo." putranI strInAM evAM vacanathI zreSThIe tema karavA mAMDayuM. vakhata jatAM grAhaka ghaNA AvavA lAgyA, AjIvikA sukhe thaI ane gAMThe cAra tolA sonuM thayuM. pachI "nyAyathI upArjana kareluM dravya khovAya to paNa te pAchuM hAtha Ave che." e vAtanI parIkSA karavAne arthe putranI strInA vacanathI zreSThIe cAra tolA sonA upara loDhuM maDhAvIne tenuM eka kATaluM potAnA nAmanuM banAvyuM ane cha mAsa sudhI te vAparIne eka nadImAM nAMkhI dIdhuM, eka mAchalI "kAMI bhakSya vastu che" ema jANI te gaLI gaI. dhIvare te mAchalI pakaDI tyAre tenA peTamAMthI peluM kATaluM nIkaLyuM. nAma uparathI oLakhIne dhIvare te kATaluM zreSThIne ApyuM. tethI zreSThIne tathA tenA parivAranA sarva mANasone zuddha vyavahAra upara vizvAsa utpanna thayo. A rIte zreSThIne bodha thayo tyAre te samyapha prakAre zuddha vyavahAra karI moTo dhanavAna thayo. rAjadvAramAM tene mAna maLavA lAgyuM ane te zrAvakomAM agresara ane sarva lokomAM eTalo prakhyAta thayo ke-tenuM nAma lIdhAthI paNa viddha-upadrava TaLavA lAgyAM. hAlanA vakhatamAM paNa vahANa calAvanArA loko vahANa calAvavAnI vakhate "helA helA" ema kahe che te saMbhaLAya che. A rIte vyavahArazuddhi upara dAMta kahyuM che. karmacaMDALa vivekI puruSe sarva pApakarma tajavAM, temAM paNa potAnA svAmI, mitra, ApaNA upara vizvAsa rAkhanAra, deva, guru, vRddha tathA bALaka eTalAnI sAthe vera karavuM athavA temanI thApaNa oLavavI, e temanI hatyA karavA samAna che; mATe e tathA bIjAM mahApAtako vivekI puruSe avazya varjavAM. kahyuM che ke-khoTI sAkSI pUranAra, ghaNA kALa sudhI roSa rAkhanAra, vizvAsaghAtI ane kRtaghna e cAra karmacaMDALa kahevAya che ane pAMcamo jAticAMDALa jANavo. ahIM visemIrAno saMbaMdha kahIe chIe. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 221 vizvAsaghAta upara visemIrAnuM daSTAMta vizAlA nagarImAM naMda nAme rAjA, bhAnumatI nAme rANI, vijayapALa nAme putra ane bahuzruta nAme divAna hatA. naMdarAjA bhAnumatI rANIne viSe ghaNo mohita hovAthI te rAjyasabhAmAM paNa rANIne pAse besADato hato. je rAjAnA vaidya, guru ane divAna prasannatA rAkhavAne arthe kevaLa madhura vacana bolanArA ja hoya, rAjAno kopa thAya evA bhayathI satya vAta paNa kahe nahIM, te rAjAnA zarIrano, dharmano ane bhaMDArano vakhata jatAM nAza thAya. evuM nItizAstranuM vacana hovAthI rAjAne satya vAta kahevI e ApaNuM kartavya che. ema vicArI divAne rAjAne kahyuM ke, "mahArAja ! sabhAmAM rANI sAhebane pAse rAkhavAM e ghaTita nathI. kemake - rAjA, agni, guru ane strIo e cAra vastu bahu pAse hoya to vinAza kare che ane bahu dUra hoya to te potAnuM phaLa barAbara ApI zakatI nathI, mATe upara kahelI cAre vastu bahu pAse athavA bahu dUra na rAkhatAM sevavI. mATe rANInI eka sArI chabI citarAvI te pAse rAkho. naMdarAjAe dIvAnanI vAta svIkArI. eka chabI citarAvI zAradAnaMdana nAme potAnA gurune dekhADI. zAradAnaMdane potAnI vidvattA batAvavA kahyuM ke, "rANInA DAbA sAthaLa upara tala che. te A citramAM batAvyo nathI." gurunA A vacanathI rAjAnA manamAM rANInA zIlane viSe zaka Avyo, tethI teNe zAradAnaMdanane mArI nAMkhavA divAnane hukama Apyo. lAMbI najaravALA divAne vicAra karyo ke "koI sahasA kArya na karavuM. vicAra na karavo e moTA saMkaTonuM sthAnaka che. sadguNothI lalacAyelI saMpadAo prathama pUrNa vicAra karIne pachI kArya karanArane pote AvIne vare che. paMDita puruSoe zubha athavA azubha kArya karatAM pahelAM tenA pariNAmano yatnathI nirNaya karavo; kAraNa ke atizaya utAvaLathI karelA kAmanuM pariNAma zalyanI jema maraNa sudhI hRdayamAM vedanA utpanna kare che. evAM nItizAstranAM vacana tene yAda AvyAM, tethI teNe potAnA gharamAM zAradAnaMdanane chUpAvI rAkho. eka vakhate vijayapALa rAjaputra zikAra ramatAM eka sUaranI pachavADe bahu dUra gayo. saMdhyAsamaye eka sarovaranuM pANI pIne rAjaputra vAghanA bhayathI eka jhADa upara caDhayo. tyAM vyaMtarAdhiSThita vAnara hato, tenA khoLAmAM pahelAM rAjaputra sUI rahyo ane pachI rAjaputranA khoLAmAM vAnara sUto hato. eTalAmAM bhUkhathI pIDAyelA vAghanA vacanathI rAjaputre vAnarane nIce nAMkho. vAnara vAghanA mukhamAM paDyo hato, paNa vAgha hasyo, tyAre te mukhamAMthI bahAra nIkaLyo ane rUdana karavA lAgyo. vAdhe rUdana karavAnuM kAraNa pUchavAthI vAnare kahyuM ke, "he vAgha ! potAnI jAti mUkIne je loko parajAtine viSe Asakta thAya, temane uddezIne huM eTalA mATe rUdana karuM chuM ke, te jaDa lokonI zI gati thaze?" pachI evA vacanathI tathA potAnA kRtyathI zaramAyelA rAjaputrane teNe gAMDo karyo. tyAre rAjaputra visemirA, visemirA, ema kaheto jaMgalamAM bhaTakavA lAgyo. rAjaputrano ghoDo ekalo ja nagaramAM jaI Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa pahoMcyo. te uparathI naMdarAjAe zodhakhoLa karAvI potAnA putrane dhera ANyo. ghaNA upAya karyAM, to paNa rAjaputrane lezamAtra paNa phAyado thayo nahIM. tyAre naMdarAjAne zAradAnaMdana yAda AvyA. 222 "je rAjaputrane sAjo kare tene huM mAruM ardha rAjya ApIza." evo DhaMDhero pITAvavAno rAjAe vicAra karyo, tyAre dIvAne kahyuM, "mahArAja ! mArI putrI thoDuM ghaNuM jANe che." te sAMbhaLI naMdarAjA putra sahita dIvAnane ghera Avyo tyAre paDadAnI aMdara besI rahelA zAradAnaMdane kahyuM ke, "vizvAsa rAkhanArane Thagavo emAM zI caturAI ? tathA khoLAmAM sUtelAne mAravo emAM paNa zuM parAkrama ?" zAradAnaMdananuM e vacana sAMbhaLI rAjaputre "visemirA" e cAra akSaramAMthI prathama vi mUkayo. "setu(rAme baMdhAvelI samudranI pALa) jovAthI tathA gaMgAnA ane sAgaranA saMgamane viSe snAna karavAthI brahmahatyA karanAra potAnA pApathI chUTe che, paNa mitrane haNavAnI IcchA karanAra mANasa pALane jovAthI athavA saMgama snAnathI zuddhi thato nathI." A bIjuM vacana sAMbhaLI rAjaputre bIjo se akSara mUkI dIdho. "mitrane haNavAnI IcchA karanAra, kRtaghna, cora ane vizvAsaghAta karanAra e cAre jaNA jyAM sudhI caMdra sUrya che tyAM sudhI narakagatimAM rahe che." A trIjAM vacana sAMbhaLI rAjaputre trIjo mi akSara mUkayo. "rAjan ! tuM rAjaputranuM kalyANa Icchato hoya to supAtre dAna Apa, kAraNa ke, gRhastha mANasa dAna ApavAthI zuddha thAya che." e cothuM vacana sAMbhaLI rAjaputre cotho rA akSara mUkayo. pachI svastha thayelA rAjaputre vAgha ane vAnara AdinuM sarva vRttAMta kahyuM. rAjA paDadAnI aMdara rahelA zAradAnaMdanane dIvAnanI putrI samajato hato, tethI teNe tene pUchyuM ke, "he bALA ! tuM gAmamAM rahe che, tema chatAM jaMgalamAM thayelI vAghanI vAnaranI ane mANasanI vAta zI rIte jANe che ?" rAjAe ema pUchyuM, tyAre zAradAnaMdane kahyuM ke, "he rAjan ! deva-gurunA prasAdathI mArI jIbhanI aNI upara sarasvatI vase che, tethI jema meM bhAnumatI rANIno tala jANyo, tema A vAta paNa huM samajuM chuM." A sAMbhaLI rAjA ajAyaba thayo ane kahevA lAgyo ke, "zuM zAradAnaMdana !" sAme "hA"no javAba maLatAM banneno meLApa thayo ane tethI banne jaNAne ghaNo AnaMda thayo. A rIte vizvAsaghAta upara dRSTAMta kahyuM che. pApanA prakAra A lokamAM pApa be prakAranuM che. eka gupta ane bIjAM jAhera. gupta pApa paNa be prakAranuM che. eka laghu pApa ane bIjAM mahApApa. khoTAM trAjavAM tathA khoTAM mApa vagere rAkhavAM e guptalaghupApa ane vizvAsaghAta vagere karavo e guptamahApApa che. jAhera pApanA paNa be prakAra che. eka kuLAcArathI karavuM te ane bIjAM lokalajjA mUkIne karavuM te. gRhastha loko kuLAcArathI ja hiMsA Adi kare che, te jAhera laghupApa jANavuM; lajjA mUkIne karelA jAhera mahApApathI anaMta saMsArIpaNuM vagere thAya che. kAraNa ke, jAhera mahApApathI zAsanano uDDAha Adi thAya che kuLAcArathI jAhera laghupApa kare to thoDo karmabaMdha thAya ane jo gupta laghu pApa kare to tIvra karmabaMdha thAya che. kAraNa ke, tevuM pApa karanAra mANasa asatya vyavahAra kare che. mana-vacana-kAyAthI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 223 asatya vyavahAra karavo e ghaNuM ja moTuM pApa kahevAya che; ane asatya vyavahAra karanArA mANaso gupta pApa kare che. asatyano tyAga karanAra mANasa koI samaye paNa gupta pApa karavAne pravRtta thAya nahIM. jenI pravRtti asatyantarapha thaI te mANasa nirlajja thAya che ane nirlajja thayelo mANasa zeTha, dosta, mitra ane potAnA upara vizvAsa rAkhanArano ghAta karavo Adi gupta mahApApa kare che. e ja vAta yogazAstramAM kahI che. te e ke-eka bAjue trAjavAmAM asatya rAkhIe ane bIjI bAjue sarva pAtaka mUkIe to te bemAM paheluM ja tolamAM vadhAre utaraze. tethI koIne Thagavo e asatyamaya gupta laghu pApanI aMdara samAya che. mATe koIne ThagavAnuM sarvathA tajavuM. nyAyamArgane ja anusaro nyAyamArge cAlavuM e ja dravyanI prApti karAvanAra eka gupta mahAmaMtra che. hamaNAM paNa jaNAya che ke-nyAyamArgane anusaranArA keTalAka loko thoDuM thoDuM dhana upArjana kare, to paNa teo dharmasthAnake nitya kharace che. tema chatAM jema kUvAnuM pANI nIkaLe thoDuM, paNa koI vakhata baMdha paDe nahi, tema temano paiso nAza pAmato nathI. bIjA pApakarma karanArA loko ghaNA paisA pedA kare che tathA bahu kharaca karatA nathI, to paNa marudezanAM sarovara thoDA vakhatamAM sUkAI jAya che, tema te loko thoDA vakhatamAM nirdhana thAya che, kemake pArakAM chidra kADhIne svArtha sAdhavAthI potAnI unnati thatI nathI, paNa ulaTo potAno nAza ja thAya che, juo, roMTanA ghaDA chidrathI potAmAM jaLa bharI le che, tethI temAM jaLa bharAyeluM rahetuM nathI, paNa vAraMvAra khAlI thaIne tene jaLamAM DubavuM paDe che. zaMkA - nyAyavAna evA paNa keTalAka loko nirdhanatA Adi duHkhathI ghaNA pIDAyelA dekhAya che, temaja bIjA anyAyathI cAlanArA loko paNa aizvarya Adi ghaNuM hovAthI sukhI dekhAya che. tyAre nyAyathI sukha thAya ema Apa kaho cho te pramANabhUta kema manAya? samAdhAnaH-nyAyathI cAlanArA lokone duHkha ane anyAyathI cAlanArA lokone sukha dekhAya che, te pUrvabhavanA karmanAM phaLa che, paNa A bhavamAM karelA karmanAM phaLa nathI. - zrI dharmaghoSasUrijIe kahyuM che ke -1 puNyAnubaMdhI puNya, 2 pApAnubaMdhI puNya, 3 puNyAnubaMdhI pApa ane 4 pApAnubaMdhI pApa, evA pUrvakRta karmanA cAra prakAra che. jinadharmanI virAdhanA na karanArA jIvo bharata cakravartInI jema saMsAramAM du:kha rahita nirupama sukha pAme che, temane puNyAnubaMdhI puNya jANavuM, ajJAna kaSTa karanArA jIvo koNika rAjAnI jema moTI Rddhi tathA roga rahita kAyA Adi dharmasAmagrI chatAM paNa dharmakRtya kare nahi, ane pApakarmane viSe rakta thAya, teone pApAnubaMdhI puNya jANavuM. je jIvo dramaka muninI jema pApanA udayathI daridrI ane duHkhI chatAM paNa lezamAtra dayA Adi hovAthI jinadharma pALe che. temane puNyAnubaMdhI pApa jANavuM. je jIvo kAlazaukarikanI jema pApI, ghAtakI karma karanArA, adharmI, nirdaya, karelA pApano pastAvo na karanAra Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrAddhavidhi prakaraNa ane jema jema duHkhI thatA jAya, tema tema adhika adhika pApakarma karatA jAya evA che, teone pApAnubaMdhI pApanuM phaLa jANavuM. puNyAnubaMdhI puNyathI bAhya Rddhi ane aMtaraMga Rddhi paNa pamAya che. te be RddhimAM eka paNa Rddhi je mANasanA pAmyo tenA manuSyabhavane dhikkAra thAo! je jIvo prathama zubha pariNAmathI dharmakRtyano AraMbha kare paNa pAchaLathI zubha pariNAma khaMDita thavAthI paripUrNa dharma kare nahIM; te jIvo parabhave ApadA sahita saMpadA pAme A rIte koI jIvane pApAnubaMdhI puNyanA udayathI A lokamAM duHkha jaNAtuM nathI, to paNa tene AvatA bhavamAM pariNAme nizcayathI pApakarmanuM phaLa maLavAnuM emAM kAMI zaka nathI, kemake dravya saMpAdana karavAnI bahu IcchAthI aMdha thayelo mANasa pApakarma karIne je kAMI dravya vagere pAme te dravya Adi vastu mAMsamAM parovelA loDhAnA kAMTAnI jema te mANasano nAza karyA vagara pacatI nathI, mATe jethI svAmidroha thAya evAM dANacorI vagere akArya sarvathA tajavAM. kemake, tethI A lokamAM tathA paralokamAM anartha pedA thAya che. jethI koIne svalpa mAtra paNa tApa utpanna thato hoya te vyavahAra, tathA ghara-hATa karAvavAM. levA tathA temAM rahevuM vagere sarva choDavuM; kAraNa ke, koIne tApa utpanna karavAthI potAnI sukhAdi Rddhi vadhatI nathI. kemake je loko mUrkhatAthI mitrane, kapaTathI dharmane, sukhathI vidyAne ane krUratAthI strIne vaza karavA tathA parane tApa upajAvI pote sukhI thavA IcchatA hoya, te mUrkha jANavA. vivekI puruSe jema loko ApaNA upara prIti kare tema pote vartavuM. kahyuM che ke - Indriyo jItavAthI vinaya guNa utpanna thAya che, vinayathI ghaNA sadgaNonI prApti thAya che; ghaNA saguNothI lokonA manamAM prIti utpanna thAya che ane lokonA anurAgathI sarva saMpatti utpanna thAya che. vivekI puruSe potAnA dhananI hAni, vRddhi athavA karelo saMgraha vagere vAta koInI AgaLa khullI na karavI. kemake jANa puruSa strI, AhAra, puNya, dhana, guNa, durAcAra, marma ane maMtra e ATha potAnI vastu gupta rAkhavI. koI ajANyo mANasa upara kahelI ATha vastunuM svarUpa pUche to, asatya na bolavuM, paNa ema kahevuM ke, "evA savAlanuM zuM kAraNa che?" vagere javAba bhASAsamitithI Apavo. rAjA, guru vagere moTA puruSo upara kahelI ATha vastu viSe pUche to, paramArthathI je vastu jevI hoya tevI kahI devI. kemake-mitronI sAthe satya vacana bolavuM, strInI sAthe madhura vacana bolavuM, zatrunI sAthe asatya paNa madhura vacana bolavuM ane potAnA svAmInI sAthe tene anukULa paDe evuM satya vacana bolavuM satya vacana e eka mANasane moTo AdhAra che. kAraNa ke satya vacanathI ja vizvAsa Adi utpanna thAya che. A viSaya upara eka dAMta saMbhaLAya che, te e ke - satyavacana upara mahaNasiMhanuM daSTAMta dilhI nagarImAM mahaNasiMha nAme eka zeTha raheto hato. tenI satyavAdIpaNAnI kIrti saghaLe sthaLe jAhera hatI. bAdazAhe eka divase mahaNasiMhanI parIkSA karavAne arthe tene pUchayuM ke, "tArI pAse keTaluM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinanRtyaprakAza 225 dhana che ?" tyAre mahaNasiMhe kahyuM ke, "huM copaDAmAM lekha joIne pachI kahIza." ema kahI mahaNasiMhe sarva lekha samyak prakAre joI bAdazAhane sAce sAcuM kahyuM ke, mArI pAse Azare corAzI lAkha TaMka haze." "meM thoDuM dhana sAMbhaLyuM hatuM ane eNe to bahu kahyuM." ema vicAra karI bAdazAha ghaNo prasanna thayo ane teNe mahaNasiMhane potAno bhaMDArI banAvyo. bhIma sonInuM daSTAMta AvI ja rIte khaMbhAta nagaramAM viSama dazAmAM Ave to paNa satya vacanane na choDe evo zrI jagacaMdrasUrino ziSya bhIma nAme sonI raheto hato. eka vakhate zastradhArI yavanoe zrI mallinAthajInA maMdiramAMthI bhImane pakaDI baMdIkhAnAmAM rAkhyo, tyAre bhImanA putroe potAnA pitAjIne choDAvavAne mATe cAra hajAra khoTA TaMkanuM te lokone bheTaNuM karyuM. yavanoe te TaMkanI parIkSA bhIma pAse karAvI. tyAre bhIme je hatuM te kahyuM. tethI prasanna thaI temaNe bhImane choDI dIdho. mitra kevo karavo ! vivekI puruSe Apatti vakhate madada maLe te sAruM evo eka mitra karavo ke je dharmathI, dhanathI, pratiSThAthI tathA bIjA evA ja sadguNothI ApaNI barAbarIno, buddhizALI tathA nirlobhI hoya. raghukAvyamAM kahyuM che ke-rAjAno mitra taddana zakti vinAno hoya to prasaMga Ave rAjA upara upakAra karI na zake. tathA te mitra rAjAthI vadhAre zaktimAna hoya to te rAjAnI sAthe spardhAthI vera vagere kare, mATe rAjAnA mitra madhyama zaktinA dhAraNa karanArA joIe. bIjA eka sthaLane viSe paNa kahyuM che ke - AvelI ApadAne dUra karanAra mitra, mANasane evI avasthAmAM sahAya kare che ke je avasthAmAM mANasano sago bhAI, pratyakSa pitA athavA bIjA svajana paNa tenI pAse ubhA rahI na zake. he lakSmaNa ! ApaNA karatAM moTA-samarthanI sAthe prIti rAkhavI e mane ThIka lAgatuM nathI, kemake tene ghera ApaNe jaIe, to ApaNo kAMI paNa Adara satkAra thAya nahIM, ane tene jo ApaNe ghera Ave to ApaNe zakti karatAM vadhAre dhana kharacIne tenI paroNAgata karavI paDe. evI rIte A vAta yuktivALI che kharI, to paNa koI prakAre jo moTAnI sAthe prIti thAya to tethI bIjAthI na sadhAya evAM ApaNAM kAryo banI zake che, tathA bIjA paNa keTalAka lAbha thAya che. kemake - bhASAmAM paNa kaheluM che ke H pote ja samartha thaIne rahevuM agara koI moTo potAne hAtha karI rAkhavo. Ama karavAthI dhAreluM kAma pAra pADI zakAya che, kAma kADhI levAno A uttama upAya che. - moTA puruSe halakA mANasanI sAthe paNa maitrI karavI, kAraNa ke moTA puruSa upara koI vakhate halakA mANasa paNa sahAya karI zake che, paMcAkhyAnamAM kahyuM che ke :- baLavAna ane durbaLa evA banne prakAranA mitro karavA. juo, aTavInI aMdara baMdhanamAM paDelA hAthInA ToLAne uMdaraDe choDAvyuM. kSudra jIvathI thaI zake evAM kAmo sarve moTA loko ekatra thAya, to paNa temanAthI te thaI zake nahIM. soyanuM kArya soya ja karI zake, paNa te khaDga Adi zAstrothI thAya nahIM. tRNanuM kArya tRNa ja karI zake, paNa te hAthI vagerethI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrAddhavidhi prakaraNa thAya nahIM. temaja kahyuM che ke-tRNa, dhAnya, mIThuM, agni, jaLa, kAjaLa, chANa, mATI, paththara, rakSA, loDhuM, soya, auSadhIcUrNa ane kUMcI vagere vastuo potAnuM kArya pote ja karI zake, paNa bIjI vastuthI thAya nahIM. durjano sAthe kevI rIte vartavuM durjananI sAthe paNa vacananI saraLatA Adi dAkSiNyatA rAkhavI. kahyuM che ke mitrane zuddha manathI, bAMdhavone sanmAnathI, strIone premathI, sevakane dAnathI ane bIjA lokone dAkSiNyatAthI vaza karavA. koI vakhate potAnI kAryasiddhine arthe khaLa puruSone paNa agresara karavA. kemake-koI sthaLe paLa puruSone paNa agresara karIne jANa puruSe svakArya sAdhavuM. rasane cAkhanArI jiddA, kalaha, phaleza karavAmAM nipuNa evA dAMtone agresara karI potAnuM kArya sAdhe che. kAMTAno saMbaMdha karyA vinA prAyaH nirvAha thato nathI. juo, kSetra, grAma, gRha, bagIcA Adi vastunI rakSA kAMTAvaDe ja thAya. prIti hoya tyAM leNa-deNa na karavI jyAM prIti hoya tyAM dravyasaMbaMdha Adi rAkhavA ja nahIM. jyAM maitrI karavAnI IcchA na hoya tyAM dravyasaMbaMdha karavo ane potAnI pratiSThAno bhaMga thAya evA bhayathI jyAM tyAM ubhA na rahevuM. somanItine viSe paNa kahyuM che ke - jyAM dravyasaMbaMdha ane sahavAsa e be hoya tyAM kalaha thayA vinA rahe nahIM, potAnA mitrane ghera paNa koI sAkSI vinA thApaNa mUkavI nahIM, temaja potAnA mitrane hAthe dravya mokalavuM paNa nahIM; kAraNa ke avizvAsa dhananuM mULa che ane vizvAsa anarthanuM mULa che. kahyuM che ke-vizvAsu tathA avizvAsu banne mANaso upara vizvAsa na rAkhavo, kAraNa ke vizvAsathI utpanna thayelo bhaya mULathI nAza kare che. evo koNa mitra che ke je gupta thApaNa mUkI hoya to teno lAbha na kare ? kahyuM che ke-zeTha potAnA gharamAM koInI thApaNa AvI paDe tyAre te potAnA devatAnI stuti karIne kahe che ke jo e thApaNano svAmI zIdhra maraNa pAme to tane mAnelI vastu ApIza." vaLI ema paNa kahyuM che ke-dhana anarthanuM mULa che, paNa jema agni vinA, tema te dhana vinA gRhasthano nirvAha koI paNa rIte thAya nahIM; mATe vivekI puruSe dhananuM agninI jema rakSaNa karavuM. A viSaya upara dhanezvara zreSThInuM dAMta nIce ApyuM che. dhanezvara zeThanuM daSTAMta dhanezvara nAme eka zeTha hato. teNe potAnA gharamAMnI sarva sArI vastu ekaThI karI tenuM rokaDuM nANuM karI ekekanuM kroDa kroDa sonaiyA dAma upaje, evAM ATha ratna vecAtAM lIdhAM, ane koIne jANe tevI rIte potAnA eka mitrane tyAM amAnata mUkyAM. pachI pote dhana meLavavA mATe paradeza gayo. tyAM bahu kALa rahyA pachI durdevanA yogathI ociMtI zarIre mAMdagI thaI. kahyuM che ke-puruSa macakuMdanA phUla sarakhA zuddha manamAM kAMI jUduM ja ciMtave che ane daivayogathI kAMI jUduM ja thAya che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 227 dhanezvara zreSThIno aMtasamaya samIpa Avyo tyAre pAse svajana saMbaMdhI hatA. temaNe zreSThIne dravya AdinuM svarUpa pUchayuM. zreSThIe kahyuM ke-"paradeza upArjana kareluM bahu dravya che, to paNa te jyAM tyAM vikharAyeluM hovAthI mArA putrothI te levAya tema nathI; paNa mArA eka mitranI pAse meM ATha ratna amAnata mUkayAM che, te mArA strI-putrAdikane apAvajo." ema kahI dhanezvara zeTha maraNa pAmyo. svajanoe AvI dhanezvara zeThanA putrAdikane e vAta kahI. tyAre temaNe potAnA pitAnA mitrane vinayathI, premathI ane bahumAnathI ghera bolAvyo ane abhayadAnAdi aneka prakAranI yuktithI ratnonI mAgaNI karI; to paNa lobhI mitre te vAta mAnI nahIM ane ratna paNa ApyAM nahIM. pachI te vivAda nyAyasabhAmAM gayo. sAkSI, lekha vagere purAvo nahIM hovAthI rAjA, maMtrI vagere nyAyAdhIzo ratno apAvI zakayA nahIM. A rIte sAkSI rAkhIne dravya ApavA upara dhanezvara zeThanuM daSTAMta kahyuM che. koIne paNa sAkSI rAkhIne dravya ApavuM. sAkSI rAkhyo hoya to corane ApeluM dravya paNa pAchuM maLe che. e upara eka daSTAMta kahe che : dhana ApatAM sAkSI rAkhavAthI thato lAbha eka vaNika dhanavAna hato paraMtu sAthe sAthe teTalo ja Thaga paNa hato. paradeza jatAM mArgamAM tene coronI ghADa naDI. coroe jAhAra karIne tenI pAse dravya mAgyuM. vaNike kahyuM "sAkSI rAkhIne A sarva dravya tame grahaNa karo ane avasara Ave pAchuM Apajo, paNa mane mArazo nahIM." pachI coroe "A koI paradezI mUrkha mANasa che." ema dhArI eka jaMgalI kAbaracitra varNanA bilADAne sAkSI rAkhI sarva dravya laI vaNikane choDI dIdho, te vaNika anukrame te sthAna barAbara dhyAnamAM rAkhIne pAcho potAne gAma gayo. keTaloka vakhata jatAM eka divase coro vaNikanA gAmanA keTalAka coronI sAthe ghaNI vastu laIne (vaNikanA gAmamAM) AvyA. te vaNike corone oLakhI potAnA dravyanI mAgaNI karI tethI kalaha thayo, ane chevaTe te vAta rAjakAre caDhI. nyAyAdhIzoe vaNikane pUchayuM, "dravya ApyuM te vakhate koI sAkSI hatuM?" vaNike pAMjarAmAM rAkhelA eka kALA bilADAne AgaLa mUkIne kahyuM, "A mAro sAkSI che." coroe kahyuM, "tAro kevo sAkSI che te dekhADa" vaNike dekhADayo. tyAre coroe kahyuM, "te A nathI. te kAbaracitra varNano hato ane A to kALo che." A rIte potAnA mukhe ja coroe kabUla karyuM, tyAre nyAyAdhIzoe temanI pAsethI vaNikane tenuM sarva dhana pAchuM apAvyuM. e prakAre sAkSI rAkhavA upara daSTAMta che. thApaNa kema rAkhavI ane kema vAparavI? thApaNa mUkavI ke levI hoya to chAnI mUkavI nahIM, ke levI nahIM. paNa svajanone sAkSI rAkhIne ja mUkavI tathA levI. dhaNInI saMmati vinA thApaNa halAvAya paNa nahIM. to pachI vAparavAnI to vAta ja zI? kadAcita thApaNa mUkanAra mANasa paradeze maraNa pAme to te thApaNa tenA putrone ApavI. tene putra Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrAddhavidhi prakaraNa Adi na hoya to sarva saMghanA samakSa te dharmasthAne vAparavI. udhAra thApaNa AdinI noMdha te ja vakhate karavAmAM lezamAtra paNa ALasa na karavI. kahyuM che ke, gAMThamAM dravya rAkhavAmAM, vastunI parIkSAmAM, gaNavAmAM, chAnuM rAkhavAmAM, kharaca karavAmAM ane nAmuM rAkhavAmAM je mANasa ALasa kare te zIdhra vinAza pAme che. pAchaLathI mANasanA dhyAnamAM sarva vAta rahetI nathI, bahu bhUlI javAya che ane bhUlI javAthI vRthA karmabaMdha Adi doSa mAthe Ave che. potAnA nirvAhane arthe caMdramAM jema ravine anusare che tema rAjA tathA maMtrI Adine anusaravuM. nahIM to vakhate vakhate parAbhava Adi thavAno saMbhava che. kahyuM che ke - DAhyA puruSo potAnA mitrajana upara upakAra karavAne mATe tathA zatrujanano nAza karavAne mATe rAjAno Azraya mAge che, paNa potAnA udarapoSaNane arthe nahi; kAraNa ke rAjAnA Azraya vinA koNa potAnuM udarapoSaNa karatuM nathI ? ghaNA kare che. vastupALa maMtrI, pethaDazreSThI Adi lokoe paNa rAjAnA AzrayathI jinamaMdira Adi aneka puNyakRtya karyA che. dhamadinA sogana na khAvA have, vivekI puruSe jAgAra, kimiyA Adi vyasanono dUrathI ja tyAga karavo. kahyuM che ke - devano kopa thAya tyAre ja dhUta, dhAturvAda, aMjanasiddhi, rasAyana ane yakSiNInI guphAmAM praveza-eTalAM vAnAM karavAnI buddhi thAya che. temaja sahaja kAmamAM jema tema sogana vagere na khAvA, ane temAM paNa vizeSe karIne deva, guru, jJAna AdinA to na ja khAvA. kahyuM che ke-je mUDha puruSa caitya(dava)nA sAcA athavA juThA sama khAya te bodhibIja vame ane anaMtasaMsArI thAya. jANa puruSe koInA jAmIna thavA vagerenA saMkaTamAM na paDavuM. kAryAsike kahyuM che ke-daridrIne be strIo, mArgamAM kSetra, be prakAranI khetI, jAmInapaNuM ane sAkSIpaNuM e pAMca anartha mANasoe pote utpanna karelA hoya che. paradeza AdimAM vyApAra karavA aMge temaja vivekI puruSe banatAM sudhI je gAmamAM potAnuM sthaLa hoya te ja gAmamAM vyApAra Adi karavo, tethI potAnA kuTuMbanA mANasono viyoga thato nathI. gharanAM tathA dharmanAM kAmo yathAsthita thAya che. A guNa potAnA gAmamAM ja vyApAra vagere karavAmAM che. potAnA gAmamAM nirvAha na thato hoya to potAnA dezamAM vyApAra vagere karavo, paNa paradeza na javuM. potAnA dezamAM vyApAra karavAthI zIghra tathA vArevAre potAne gAme javAya che, tathA gharanAM kAmo vagere paNa jovAya che. koNa daridrI mANasa potAnA gAmamAM athavA dezamAM nirvAha thavAno saMbhava chatAM paradeza javAno phaleza mAthe le? kahyuM che-he arjuna ! daridrI, rogI, mUrkha, musAphara ane nitya sevA karanAro e pAMca jaNA jIvatA chatAM paNa maraNa pAmyA jevA che, ema zAstramAM saMbhaLAya che. have jo paradeza gayA vinA nirvAha na cAlato hoya, tethI paradezamAM vyApAra karavo paDe to pote vyApAra na karavo, tathA putrAdika pAse paNa na karAvavo; paraMtu samyapha prakAre parIkSA karavAthI vizvAsapAtra Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 229 thayelA munimo pAse vyApAra calAvavo. jo koI samaye potAne paradeza javuM paDe to sAruM muhUrta, sArA zukana Adi joI tathA guruvaMdana vagere mAMgalika karI bhAgyazALI puruSonI sAthe ja javuM, ane sAthe potAnI jJAtinA keTalAeka oLakhItA loko paNa levA tathA mArgamAM nidrAdi pramAda lezamAtra paNa karavo nahi. paNa ghaNA yatnathI javuM. paradezamAM vyApAra karavo paDe athavA rahevuM paDe to paNa A rIte ja karavuM, kAraNa ke, eka bhAgyazALI sAthe hoya to sarva lokonuM vighna TaLe che. A viSaya upara dagaMta che, te A rIte - anyanA bhAgyathI upadrava dUra thavA aMge daSTAMta ekavIsa mANaso comAsAmAM koI gAme jatA hatA. teo saMdhyA samaye eka maMdire utaryA. tyAM bhAre vijaLI maMdiranA bAraNA sudhI Ave ne jAya. te sarva jaNAe manamAM bhaya thavAthI kahyuM ke, "ApaNAmAM koI abhAgI puruSa che, mATe ekeka jaNAe maMdiranI pharatI pradakSiNA daIne pAchuM ahIM ja AvavuM." tema karatAM vIsa jaNAe eka pachI eka ema pradakSiNA daI maMdiramAM pAcho praveza karyo, ekavIsamo puruSa bahAra nIkaLato nahoto. tene vaza jaNAe baLAtkArathI kheMcIne bahAra kADhayo. tyAre vIsa jaNA upara vijaLI paDI. teomAM eka ja bhAgyazALI hato. mATe bhAgyazALI puruSonI saMgAthe javuM, tathA je kAMI leNadeNa hoya, athavA nidhi Adi rAkho hoya to te sarva pitA, bhAI athavA putra Adine nitya jaNAvavuM. temAM paNa paragAma jatI vakhate to avazya jaNAvavuM ja. tema na kare to durdevanA yogathI jo kadAcita paragAmamAM athavA mArgamAM pote maraNa pAme to dhana chatAM pitA, bhAI, putra vagerene vRthA duHkha bhogavavuM paDe. paradeza AdimAM dhyAna rAkhavA lAyaka nItivacano vivekI puruSe paragAma jatI vakhate dhanAdikanI yathAyogya ciMtA karavAne arthe kuTuMbanA sarve lokone sArI zikhAmaNa devI, tathA bahumAnathI sarva svajanonI sAthe vAta karI vidAya thavuM. kahyuM che ke - jene jagatamAM jIvavAnI IcchA hoya, te mANase pUjya puruSonuM apamAna karI, potAnI strIne kaTu vacana kahI. koIne tADanA karI tathA bALakane rovarAvI paragAme gamana na karavuM. paragAma javAno vicAra karatAM jo pAse kAMI parva athavA utsava Adi Avyo hoya to te karIne javuM. kahyuM che ke utsava, bhojana, moTuM parva tathA bIjAM paNa maMgaLa kAryanI upekSA karIne tathA janmanAM ane maraNanAM maLI be prakAranAM sUtaka hoya to ane potAnI strI rajasvalA hoya to paragAme javuM nahIM ema ja bIjI vAtono paNa zAstrAnusAra vicAra karavo. vaLI kahyuM che ke-dUdhanuM bhakSaNa, strIsaMbhoga, snAna, svastrIne tADanA, vamana tathA ghUMkavuM eTalAM vAnAM karIne tathA Akroza vacana sAMbhaLIne paragAme na javuM. hajAmata karAvIne, netramAMthI AMsu gALIne tathA sArA zukana thatAM na hoya to paragAme na javuM. potAnA sthAnakathI kAMI kAryane arthe bahAra jatAM je bhAganI nADI vahetI hoya, te bAjuno paga AgaLa mUkavo. tema karavAthI mANasanA vAMchita kAryanI siddhi thAya che. jANa puruSe mArge jatAM sAmA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrAddhavidhi prakaraNa AvelA rogI, vRddha, brAhmaNa, aMdha, gAya, pUjya puruSa, rAjA, garbhiNI strI ane mAthe bhAra hovAthI namI gayelo mANasa eTalA lokone prathama mArga ApIne pachI pote javuM. pakva athavA apakva dhAnya, pUjavA yogya maMtranuM maMDaLa, nAMkhI dIdhela uvaTaNuM, snAnanuM udaka, rudhira ane maDaduM eTalAM vAnAM ullaMghIne gamana na karavuM. ghUMka, glekha, viSTA, mUtra, prajvalita agni, sarpa, mANasa ane Ayudha eTalAM vAnAM buddhizALI puruSe koI kALe paNa ullaMghana na karavAM. vivekI puruSe nadInA kAMThA sudhI, gAyo bAMdhavAnA sthAnaka sudhI, vaDa Adi vRkSa, taLAva sarovara, kUvA, ArAma vagere Ave tyAM sudhI potAnA baMdhune vaLAvavA javuM. kalyANanA arthI puruSe rAtrine vakhate jhADanI nIce rahevuM nahIM. utsava tathA sUtaka samApta thayA pahelAM koI dUra pradeza javuM nahIM. jANa puruSe ekalA ajANyA mANasonI sAthe athavA dAsInI sAthe gamana na karavuM tathA madhyAhana samaye athavA madhyarAtrie paNa mArge gamana na karavuM. krarapuruSa, rakhevALa, cADIyA, kAruloka ane ayogya mitra eTalAnI sAthe ghaNI vAto na karavI. tathA akALe emanI sApha kayAMya paNa gamana na karavuM. lakSmInI IcchA karanAra mANase mArgamAM game teTalo thAka lAge to paNa pADA, gardabha, ane gAyanI upara besavuM nahi. mANase mArge jatAM hastithI eka hajAra, gADAthI pAMca, tathA ziMgaDAvALA pazuthI ane azvathI daza hAtha cheTe cAlavuM. buddhizALI puruSe bhAtuM lIdhA vinA mArge gamana na karavuM, mukAma karyo hoya tyAM ghaNI nidrA na levI. tathA sAthe AvanAra loko upara vizvAsa na rAkhavo. sekaDo kArya hoya to paNa kayAMya ekalA na javuM. juo-ekalA kAkIDA sarakhA tiryaMca jIve brAhmaNanI rakSA karI. ekalA mANase koIpaNa mANasane ghera gamana na karavuM. koInA gharamAM ADe mArge paNa praveza na karavo. buddhimAna puruSe jIrNa nAvamAM na besavuM, ekalAe nadImAM praveza na karavo ane sagA bhAInI sAthe mArge javuM nahIM. vivekI puruSe potAnI pAse sAdhana na hoya to jaLanA sthaLanA viSama pradeza, ghora aTavI tathA UMDuM jaLa eTalAM vAnAMnuM ullaMghana na karavuM. jemAM ghaNAkharA loko krodhI, sukhanA abhilASI ane kRpaNa hoya te samudAya potAno svArtha khoI bese che. jemAMnA sarve loko nAyakapaNuM dharAve che, sarve potAne paMDita mAne che ane moTAI Icche che, te samudAya kharAba avasthAmAM AvI paDe che. jyAM baMdIvAnone tathA phAMsInI zikSA pAmelA lokone rAkhatA hoya, jyAM jugAra ramAto hoya, jyAM potAno anAdara thato hoya tyAM tathA koInA khajAnAmAM ane aMtaHpuramAM gamana na karavuM, jANa puruSe manane game nahIM tevA sthaLe, smazAna, zUnya sthAna, cauTuM, photarA tathA jyAM sUkuM ghAsa ghaNuM patharAyeluM hoya, jyAM praveza karatAM ghaNuM duHkha thAya, tathA jyAM kacaro naMkhAto hoya evuM sthAnaka, khArI bhUmi, vRkSano agrabhAga, parvatanI TUMka, nadIno tathA kUvAno kAMTho ane jyAM bhasma, koyalA, vALa ane mAthAnI khoparIo paDelI hoya eTalI jagyAe ghaNIvAra ubhA na rahevuM. ghaNo parizrama thAya to paNa je je kRtya karavAnuM hoya te na mUkavuM. kalezane vaza thayelo puruSa puruSArthanA phaLarUpa dharma, artha ane kAma e traNe meLavI zakato nathI. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 231 satkAryonA manoratho karavA joIe mANasa cheka ADaMbara rahita hoya to teno jyAM tyAM anAdara thAya che, mATe buddhizALI puruSe koIpaNa sthaLe vizeSa ADaMbara choDavo nahIM. vivekI puruSe paradeza gayA pachI potAnI yogyatA mAphaka savage vizeSa ADaMbara tathA svadharmane viSe paripUrNa niSThA rAkhavI, kAraNa ke tema karavAthI ja moTAI, bahumAna tathA dhArelA kAryanI siddhi Adi thavAno saMbhava che. paradeze bahulAbha thAya to paNa ghaNA kALa sudhI na rahevuM, kAraNa ke tema karavAthI gRhakAryanI avyavasthA Adi doSa utpanna thAya che. kASTha zreSThI AdinI jema levA-vecavA Adi kAryamAM AraMbhamAM, vighnano nAza ane Icchita lAbha vagere kAma siddha thavAne arthe paMca parameSThInuM smaraNa karavuM, gautamAdikanuM nAma uccAravuM tathA keTalIeka vastu devanA, gurunA ane jJAna AdinA upayogamAM Ave evI rIte rAkhavI. kAraNa ke, dharmanI pradhAnatA rAkhavAthI ja sarvakArya saphaLa thAya che. dhananuM upArjana karavAne arthe jene AraMbha-samAraMbha karavo paDe te zrAvake sAta kSetramAM dhana vAparavAnA tathA bIjA evA ja dharmakRtyanA nitya moTA manoratha karavA. kahyuM che ke vicAravALA puruSe nitya moTA moTA manoratha karavA, kAraNa ke potAnuM bhAgya jevA manoratha hoya te pramANe kAryasiddhi karavAmAM yatna kare che. dhana, kAma ane yaza e traNa vastunI prAptine arthe karelo yatna vakhate niSphaLa thAya che, paraMtu dharmakRtya karavAno kevaLa manamAM karelo saMkalpa paNa niSphaLa jato nathI. lAbha thAya tyAre pUrve karelA manoratha lAbhanA anusArathI saphaLa karavA, kema ke-udyamanuM phaLa lakSmI che, ane lakSmInuM phaLa supAtre dAna devuM e che; mATe jo supAtre dAna na kare to udyama ane lakSmI bane durgatinAM kAraNe thAya che. supAtre dAna de, to ja pote upArjana karelI lakSmI te dharmanI ddhi kahevAya, nahIM to pApanI Rddhi kahevAya. kahyuM che ke-Rddhi traNa prakAranI che; eka dharmaRddhi, bIjI bhogaddhi ane trIjI pApaRddhi. temAM je dharmakRtyane viSe vaparAya che te dharmaRddhi, je zarIra sukhane arthe vaparAya te bhogaRddhi ane je dAnanA tathA bhoganA kAmamAM AvatI nathI te anartha utpanna karanArI pApaddhi kahevAya che. pUrvebhave karelA pApakarmathI athavA bhAvI pApathI pApaddhi pamAya che. A viSaya upara nIcenuM daSTAMta vicAro: pApaddhi aMge daSTAMta vasaMtapura nagaramAM eka brAhmaNa, eka kSatriya, eka vaNika ane eka sonI-e cAra jaNA mitra hatA. teo dravya upArjana karavAne arthe sAthe paradeza javAne nIkaLyA. rAtrie eka udyAnamAM rahyA. tyAM vRkSanI zAkhAe laTakato eka suvarNapuruSa temaNe dITho, cAramAMthI eka jaNe kahyuM, "dravya che." suvarNapuruSe kahyuM, "dravya anartha ApanAruM che." te sAMbhaLI sarve jaNAe bhayathI suvarNapuruSane tajyo, paNa sonIe suvarNapuruSane kahyuM, "nIce paDa" tyAre suvarNapuruSa nIce paDyo pachI sonIe tenI eka AMgaLI kApI lIdhI ane bAkI sarva suvarNapuruSane eka khADAmAM phekayo, te sarvee dITho. pachI te cAra jaNAmAMthI be jaNA bhojana lAvavAne arthe gAmamAM gayA ane be jaNA bahAra rahyA. gAmamAM gayelA be jaNA bahAra Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrAddhavidhi prakaraNa rahelAne arthe viSamizrita ana lAvyA. bahAra rahelA be jaNAe gAmamAMthI AvatA be jaNAne khagaprahArathI mArI nAkhI pote viSamizrita anna bhakSaNa karyuM. A rIte cAra jaNA maraNa pAmyA. e pApaRddhi upara daSTAMta che. mATe dararoja devapUjA, annadAna Adi puNya tathA saMghapUjA, sAdharmikavAtsalya vagere avasare puNya karIne potAnI lakSmI dharmakRtye lagADavI. sAdharmika vAtsalya vagere avasaranAM puSpo ghaNA dravyano vyaya karavAthI thAya che ane tethI te zreSTha paNa kahevAya che ane dararoja thatAM puSpo nAnAM kahevAyAM che, e vAta satya che, to paNa dararojanAM puNya nitya karatA rahIe to tethI paNa moTuM phaLa utpanna thAya che. mATe dararojanAM puNya karIne ja avasaranAM puNya karavAM e ucita che. dhana alpa hoya tathA bIjAM evA ja kAraNa hoya to paNa dharmakRtya karavAmAM vilaMbAdika na karavo. kahyuM che ke thoDuM dhana hoya to thoDAmAMthI thoDuM paNa Apavu, paNa moTA udayanI apekSA na rAkhavI. IcchA mAphaka dAna ApavAnI zakti kayAre? kone maLavAnI? AvatI kAle karavA dhAreluM dharmakArya Aje ja karavuM. pAchale pahore karavA dhAreluM dharmakArya bapora pahelAM ja karavuM; kAraNa ke mRtyu Avaze tyAre ema nahIM vicAra kare ke, "eNe potAnuM kartavya keTaluM karyuM che ane keTaluM bAkI rAkhyuM che?" dravyopArjanano yatna niraMtara karavo. dravya upArjana karavAno paNa yathAyogya udyama pratidina karavo, kemake - vaNika, vezyA, kavi, bhaTTa, cora, ThagArA, brAhmaNa eTalA loko je divase kAMI paNa lAbha na thAya te divasa nakAmo mAne che. thoDI lakSmI maLavAthI udyama choDI na devo. mAgha kavie kahyuM che ke-je puruSa thoDA paisA maLavAthI potAne sArI sthitimAM Avelo mAne, tenuM daiva paNa potAnuM kartavya karyuM ema jANI tenI saMpatti vadhAratuM nathI, ema mane lAge che. ati lobha paNa na karavo. ati lobha paNa na karavo. lokamAM paNa kahyuM che ke-ati lobha na karavo tathA lobhano samULa tyAga paNa na karavo. ati lobhane vaza thayelo sAgarazreSThI samudramAM buDIne maraNa pAmyo. hada vinAnI IcchA jeTaluM dhana koIne paNa maLavAno saMbhava nathI, raMka puruSa cakravartIpaNuM vagere ucca padavInI IcchA kare, to paNa te tene koI vakhate maLavAnuM nathI, bhojana, vastra Adi to IcchA pramANe maLI zake. kahyuM che ke-IcchA mAphaka phaLa meLavanAra puruSe potAnI yogyatA mAphaka IcchA karavI. lokamAM paNa parimita pramANavALI) vastu mAge to maLe che ane aparimita pramANa vinAnI) mAge to maLatI nathI. mATe potAnA bhAgya AdinA anusArathI ja IcchA rAkhavI. je mANasa potAnI yogyatA karatAM adhika ja IcchA karyA kare, tene Icchita vastuno lAbha na thavAthI haMmezAM du:khI ja rahevuM paDe che. navANuM lAkha TaMkano adhipati chatAM kroDapati thavAne arthe ahoniza ghaNI ciMtA karanAra zreSThInAM tathA evAM ja bIjAM dAMta ahiM jANavAM, vaLI kahyuM che ke-mANasonA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 233 manoratha jema jema pUrNa thatA jAya, tema tema tenuM mana vadhu lAbhane mATe duHkhI thatuM jAya che. je mANasa AzAno dAsa thayo te traNe jagatano dAsa thayo. ane jeNe AzAne dAsI karI teNe traNe jagatane potAnA dAsa karyA. dharma, artha ane kAmanuM sevanA gRhastha puruSe, dharma, artha ane kAma e traNenuM ekabIjAne bAdha na thAya tevI rIte sevana karavuM. kemake dharma, artha ane kAma e traNa puruSArtha lokamAM mukhya gaNAya che. DAhyA puruSo avasara joI traNenuM sevana kare che. temAM jaMgalI hAthInI.jema dharmano ane arthano tyAga karIne kSaNika viSayasukhamAM Asakta thayelo kayo mANasa ApadAmAM nathI paDato? je mANasa viSayasukhane viSe ghaNI Asakti rAkhe che, tenA dhananI, dharmanI ane zarIranI paNa hAni thAya che. dharmane ane kAmane choDI daIne maLeluM dhana pArakA loko bhogave che ane meLavanAra pote hAthIne mAranAra siMhanI jema mAtra pApano bhAgI thAya che. artha ane kAma choDIne ekalA dharmanI ja sevA karavI e to sAdhu munirAjane zakaya che, gRhasthane nahIM. - gRhastha paNa dharmane bAdhA upajAvIne arthanuM tathA kAmanuM sevana na karavuM; kAraNa ke - bIjabhojI (vAvavAne arthe rAkhelA dANA bhakSaNa karanArA) kaNabInI jema adhArmika puruSanuM pariNAme kAMI paNa kalyANa thatuM nathI. somanItimAM paNa kahyuM che ke-je mANasa paralokanA sukhane bAdhA na Ave tevI rIte A lokanuM sukha bhogave te sukhI kahevAya. temaja arthane bAdhA upajAvIne dharmanuM ane arthanuM sevana karanArane saMsArI sukhano lAbha na thAya. A rIte kSaNika viSayasukhane viSe Asakta thayelA, mULabhojI (mULane khAI janAra) ane kRpaNa e traNe puruSanA dharma, artha tathA kAmane bAdhA utpanna thAya che. je mANasa kAMI paNa ekaThuM nahIM karatAM jeTaluM dhana maLe teTaluM viSayasukhane arthe ja kharace, te kSaNika viSayasukhane viSe Asakta kahevAya. je mANasa potAnA bApadAdAnuM kareluM nANuM anyAyathI bhakSaNa kare te bIjabhojI kahevAya ane je mANasa potAnA jIvanane, kuTuMbane tathA sevakavargane duHkha daIne dravyano saMgraha kare, paNa yogya jeTaluM kharacavuM joIe teTaluM paNa na kharace te paNa kahevAya. temAM kSaNika viSayasukhane viSe Asakta thayelA ane mULabhojI e banne jaNAnuM nANuM nAza pAme che, tethI temanAthI dharma ane kAma sacavAtA nathI, mATe e banne jaNAnuM kalyANa thatuM nathI. kupaNe karelo dravyasaMgraha have kRpaNe karelo dravyano saMgraha pArako kahevAya che. rAjA, bhAyAta, bhUmi, cora Adi loko kRpaNanA dhananA dhaNI thAya che, tethI tenuM dhana dharmanA athavA kAmanA upayogamAM AvatuM nathI. kemake je dhanane bhAMDu Icche, cora lUMTe, kAMI chaLabheda karI rAjAo haraNa kare, kSaNamAtramAM agni bhasma karI nAkhe, jaLa DubAve, bhUmimAM dATayuM hoya te yakSa haraNa kare, putro durAcArI hoya to baLAtkArathI khoTe mArge uDADe, te dhaNInA tAbAmAM rahelA dhanane dhikkAra thAo. potAnA putrane lADa laDAvanAra patine jema durAcAriNI strI hase che. tema mRtyu zarIranI rakSA karanArane ane pRthvI dhananI rakSA karanArane hase che. kIDIoe saMgraha kareluM dhAnya, madhamAkhIoe bheguM kareluM madha ane kRpaNe meLaveluM dhana e traNe vastu Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrAddhavidhi prakaraNa pArakAnA upabhogamAM Ave che; mATe dharma, artha ane kAmane bAdhA utpanna karavI e vAta gRhasthane ucita nathI. jyAre pUrvakarmanA yogathI tema thAya, tyAre uttarottarathI bAdhA thAya to paNa pUrva pUrvanuM rakSaNa karavuM. te A rIte : kAmane bAdhA thAya to paNa dharmanuM ane arthanuM rakSaNa karavuM, kAraNa ke dharma ane arthanI sArI rIte rakSA karI haze to kAma-IcchA sukhethI pUrNa thaI zakaze. vaLI artha ane kAma e bannene bAdhA thAya to paNa sarva prakAre dharmanI rakSA karavI, kemake arthanuM ane kAmanuM mULa dharma che. kemake-game to koparImAM bhikSA mAgIne potAnI AjIvikA calAvato hoya, to paNa mANasa jo potAnA dharmane bAdhA na upajAve, to teNe ema jANavuM ke, "huM moTo dhanavAna chuM." kAraNa ke, dharma te ja sapuruSonuM dhana che. je mANasa manuSyabhava pAmIne dharma, artha ane kAma e traNenuM sAdhana na kare, tenuM AyuSya pazunA AyuSyanI jema vRthA jANavuM. te traNamAM paNa dharma zreSTha gaNAya che, kAraNa ke te vinA artha ane kAma utpanna thatA nathI. Avaka mujaba kharcanuM pramANa dravyanI prAptinA pramANamAM ucita kharaca karavuM. nItizAstramAM kahyuM che ke-jeTalI nANAMnI Avaka hoya tenA cothA bhAgano saMcaya karavo; bIjo cotho bhAga vyApAramAM athavA vyAje lagADavo, trIjo cotho bhAga dharmakRtyamAM tathA potAno upabhogamAM lagADavo ane cotho caturtha bhAga kuTuMbanA poSaNane arthe kharacavo. keTalAka ame kahe che ke - prAptino artho athavA te karatAM paNa adhika bhAga dharmakRtyamAM vAparavo ane bAkI rahelA dravyamAM bAkInAM sarva kAryo karavAM, kAraNa ke, eka dharma vinA bAkInAM kAryo nakAmAM che. keTalAka loko kahe che ke - upara ApelAM be vacanomAM paheluM vacana garIba gRhasthane tathA bIjuM dhanavAna gRhasthane mATe kahyuM che ema samajavuM. tathA jIvita ane lakSmI kone vallabha nathI? paNa avasara Ave puruSo te bannene taNakhalA karatAM paNa halakAM gaNe che. 1 yazano phelAvo karavo hoya, 2 mitratA karavI hoya, 3 potAnI priya strIne mATe kAMI karavuM hoya, 4 potAnA nidhana bAMdhavone sahAya karavI hoya, 5 dharmakRtya karavuM hoya, 6 vivAha karavo hoya, 7 zatruno kSaya karavo hoya athavA, 8 kAMI saMkaTa AvyuM hoya to DAhyA puruSo (e ATha kRtyomAM) dhananA kharacanI gaNatrI rAkhatA nathI. je puruSa eka kAMkiNI (paisAno cotho bhAga) paNa khoTe mArge jAya to eka hajAra sonaiyA gayA ema samaje che, te ja puruSa yogya avasara Ave kroDodhananuM chUTA hAthathI kharaca kare, to lakSmI tene koI vakhate paNa choDe nahIM. A viSaya upara eka daSTAMta nIce pramANe che : navI vahunuM daSyatA eka zeThanA putranI vahu navI paraNelI hatI. teNe eka divase potAnA sasarAne dIvAmAMthI nIce paDelA telanA chAMTAvaDe pagarakhAne copaDatAM joyo. te joIne te manamAM vicAravA lAgI ke, "mArA sasarAnI e kRpaNatA che ke ghaNI karakasara che?" evo saMzaya AvyAthI teNe sasarAnI parIkSA karavAnuM Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 235 dhAryuM. eka divase "mAruM mAthuM duHkhe che." evA bahAnAthI te sUI rahI, ane ghaNI ghaNI bUmo pADavA lAgI. sasarAe ghaNA upAya karyA, tyAre teNe kahyuM "mane pahelAM paNa koI vakhate evo duHkhAvo thato hato, tyAre uMcA motInA cUrNanA lepathI te maTato." te sAMbhaLIne sasarAne ghaNo harSa thayo. teNe turata uMcA motI maMgAvI vATavAnI taiyArI karI, eTalAmAM vahue je kharI vAta hatI te kahI. dharmakRtyamAM kharaca karavuM e eka lakSmInuM vazIkaraNa che. kAraNa ke tema karavAthI ja te sthira thAya che. kahyuM che ke - dAnathI dhanano nAza thAya che, ema tuM koI kALe paNa samajIza nahIM. juo kUvA, bagIcA, gAya vagere jema jema detA jAya che, tema tema temanI saMpadA vRddhi pAme che. A viSaya upara nIce pramANe daSTAMta che. vidhApatinuM daSTAMta vidyApati nAme eka zreSThI ghaNo dhanavAna hato. lakSmIe svapnamAM AvI tene kahyuM ke, "huM AjathI dazame divase tArA gharamAMthI nIkaLI javAnI chuM." pachI zreSThIe potAnI strInA kahevAthI sarve dhana te ja divase dharmanA sAta kSetromAM vAparyuM, ane te guru pAsethI parigrahanuM pramANa karIne rAtre sukhe suI rahyo. prabhAta samaye joyuM to pAchuM gharamAM pahelAMnI mAphaka paripUrNa dhana tenA jovAmAM AvyuM, tyAre pharIthI teNe sarva dhana dharmakRtyamAM vAparyuM. ema karatAM nava divasa thayA. dazame divase pharI svapnamAM AvI lakSmIe kahyuM ke, tArA puNyane lIdhe huM tArA gharamAM ja TakI rahI chuM." lakSmInuM A vacana sAMbhaLI vidyApati zreSThI parigraha parimANa vratano kadAca bhaMga thAya, evA bhayathI nagara mUkI bahAra jaI rahyo. eTalAmAM koI eka rAjA pachavADe putra na mUkatAM marI gayo hato, tenI gAdIe yogya puruSane besAravAne mATe paTTahastInI sUMDhamAM maMtrI vagere lokoe kaLaza abhiSeka rAkhyo hato. te hAthIe AvI A vidyApati zreSThIne abhiSeka karyo. pachI AkAzavANI thavA pramANe vidyApatie rAjA tarIke jinapratimAnI sthApanA karI rAjya calAvyuM, ane chevaTe te pAMcame bhave mokSa pAmyo. nyAyathI prApta karelA dhanathI thatA lAbha nyAyathI dhananuM upArjana karanAra mANasa upara koI zaka rAkhatuM nathI, paNa jyAM tyAM tenI prazaMsA thAya che. prAye tenI koI prakAranI hAni thatI nathI, ane tenI sukhasamRddhi vagere divase divase vRddhi pAme che. mATe dhananuM upArjana karavuM te upara kahelI rIta A lokamAM tathA paralokamAM lAbhakArI che. kemake pavitra puruSo potAnI zuddha cAlacalagatanA baLanI magarurI hovAthI sarva ThekANe dhIrajathI varte che. paNa pApI puruSo potAnA kukarmathI haNAyelA hovAne lIdhe sarva ThekANe manamAM zaMkA rAkhIne cAle che. A viSaya upara nIce pramANe eka kathA che. deva ane caza zeThanuM daNaMta deva ane yaza nAme zeTha bahu prItithI sAthe pharatA hatA, koI nagarane viSe mArgamAM paDeluM ratnajaDita kuMDala temanA jovAmAM AvyuM. deva zreSThI suzrAvaka, potAnAM vratane daDha vaLagI rahelo ane para-dhanane sarva Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrAddhavidhi prakaraNa anartha samAna gaNanAro hovAthI pAcho vaLyo, yazazreSThI paNa tenI sAthe pAcho vaLyo, "paDelI vastu levAmAM bahu doSa nathI." ema vicArI teNe deva zreSThInI najara cUkAvIne kuMDala upADayuM ane pAchuM manamAM ema vicAryuM ke, mArA mitrane dhanya che, kAraNa ke, enAmAM evI alaukika nirlobhatA vase che. to paNa yuktithI huM ene A kuMDalamAM bhAgIdAra karIza." Ama vicArI yazazreSThIe kuMDala chUpuM rAkhyuM ane bIje zahere jaI te kaMDalanA dravyathI ghaNuM karIyANuM kharIdhuM, anukrame bane zreSThI potAne gAme AvyA. lAvelA karIyANAnI vaheMcaNI karavAnA avasare ghaNuM karIyANuM joI devazreSThIe AgrahathI tenuM kAraNa pUchyuM. yazazreSThIe paNa je vAta hatI te kahI. devazreSThIe kahyuM "anyAyathI meLaveluM e koI paNa rIte saMgharavA yogya nathI; kemake, jema kAMjI aMdara paDe to dUdhano nAza thAya che, tema e dhana lIdhAthI potAnuM nyAyathI upArjeluM dhana paNa enI sAthe avazya nAza pAme che." ema kahI devazreSThIe te sarva adhika kariyANuM hatuM te juduM karI yazazreSThIne ApyuM. "potAnI meLe cAlyuM AveluM dhana koNa mUke?" evA lobhathI yazazreSThI sarva kariyANuM potAnI vakhAre laI gayo, te ja divasanI rAtrIe coroe yazazreSThInI vakhAre dhADa pADI, sarva kariyANuM laI gayA. prabhAtakALamAM kariyANAnA grAhaka ghaNA AvyA, tethI bamaNuM tathA tethI paNa vadhAre mUlya maLavAthI devazreSThIne lAbha thayo. tethI yazazreSThI paNa pastAvo thavAthI suzrAvaka thayo ane zuddha vyavahArathI dhana upArjIne sukha pAmyo. A rIte nyAyathI tathA anyAyathI dhana pedA karavA upara be mitronI kathA kahI, A viSaya upara laukika zAstramAM nIce mujaba dagaMta che. somarAjAnuM daSTAMta caMpAnagarImAM soma nAme rAjA hato. teNe "suparvane viSe dAna ApavA yogya sAruM dravya kayuM? ane dAna levAne supAtra koNa?" evuM maMtrIne pUchayuM. maMtrIe kahyuM, A nagaramAM eka supAtra brAhmaNa che, paNa nyAyathI upArjana karelA zubha dravyano yoga maLavo sarva lokone ane vizeSe karI rAjAne durlabha che. kemake jema sArA bIjano ane sArA kSetrano yoga maLavo kaThaNa che, tema zuddha manano dAtA ane yogya guNane dharAvanAra pAtra e banneno yoga maLavo paNa durlabha che. te sAMbhaLI soma rAjAe parva upara pAtre dAna devAnA hetuthI koI na jANe tevI rIte veSa badalIne rAtrine samaye vaNika lokonI dukAne jaI sAdhAraNa vaNika puruSane karavA yogya kAma ATha divasa sudhI karI tenA badalAmAM ATha drampa upArjana karyA. parva AvethI sarvabrAhmaNone nimaMtraNa karI supAtra brAhmaNane bolAvavA sAruM maMtrIne mokalyo. maMtrIe te brAhmaNane bolAvatAM teNe kahyuM ke - "je brAhmaNa lobhathI rAjA pAsethI dAna le, te tamistrAdika ghora narakamAM paDI duHkhI thAya. rAjAnuM dAna madhamAM mizra karelA jhera sarakhuM che. avasara Avye potAnA putranuM mAMsa khAvuM te sAruM, paNa rAjA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 237 pAsethI dAna na levuM, dasa kasAI samAna kuMbhAra che. dasa kuMbhAra samAna kalAla che, dasa kalAla samAna vezyA che ane daza vezyA samAna rAjA che. evAM smRti, purANa AdinAM vacanothI rAjA pAsethI dAna levAmAM doSa che mATe huM rAjadAna nahIM lauM." pachI maMtrIe kahyuM, "rAjA potAnA bhujAbaLathI nyAyamArge meLaveluM sArUM nANuM tamane Apaze, mATe te levAmAM kAMI pApa nathI." vagere vacanothI ghaNuM samajAvI maMtrI te supAtra brAhmaNane rAjAnI pAse laI gayo tethI rAjAe ghaNA harSathI brAhmaNane besavA sAruM Asana ApyuM. paga dhoI vinayathI tenI pUjA karI ane nyAyathI upArjelA ATha dramma tene dakSiNA tarIke koI na joI zake evI rIte tenI mUThImAM ApyA. bIjA brAhmaNo te joI thoDA gusse thayA. temanA manamAM evo vahema Avyo ke, "rAjAe kAMI sAra vastu chAnI rIte ene ApI." pachI rAjAe suvarNa vagere ApI bIjA brAhmaNone saMtuSTa karyA. sarvanI rAjA taraphathI vidAyagIrI thaI. bIjA sarve brAhmaNonuM rAjAe ApeluM dhana koInuM cha mAsamAM, to koInuM tethI thoDI vadhu mudatamAM khapI gayuM. paNa supAtra brAhmaNane ApelA ATha dramma, anna, vastra Adi kAryamAM vAparyA, to paNa nyAyathI upArjelA tethI khuTayA nahIM. vaLI akSayanidhinI tathA jema kSetramAM vAvelA sArA bIjanI jema lakSmInI vRddhi ghaNA kALa sudhI thatI rahI. A rIte nyAyArjita dhana upara soma rAjAnI kathA che. dAna ApatAM thatI colaMgI 1. nyAyathI meLaveluM dhana ane supAtre dAna e benA saMbaMdhathI caubhaMgI (cAra bhAMgA) thAya che. temAM 1. nyAyathI meLaveluM dhana ane supAtradAna e benA yogathI prathama bhAMgo thAya che, e puNyAnubaMdhi puNyanuM kAraNa hovAthI ethI utkRSTa devatApaNuM yugaliyApaNuM tathA samakti vagereno lAbha thAya che, ane evI sAmagrInA lAbhane aMte mokSa paNa thoDA vakhatamAM prApta thAya che. ahIM dhanasArthavAha tathA zAlibhadra vagerenuM daSTAMta jANavuM. 2. nyAyathI meLaveluM dhana paNa kupAtradAna e beno yoga thavAthI bIjo bhAgo thAya che. e pApAnubaMdhI puNyanuM kAraNa hovAthI ethI koI koI bhavamAM viSayasukhano dekhIto lAbha thAya che; to paNa aMte tenuM pariNAma kaDavuM ja nipaje che. ahIM lAkha brAhmaNone bhojana ApanAra brAhmaNanuM daSTAMta che, je nIce pramANe che : eka brAhmaNe lAkha brAhmaNone bhojana ApyuM. tethI te keTalAka bhavomAM viSayabhoga Adi sukha bhogavI marIne sarvAga suMdara ane sulakSaNa avayavone dhAraNa karanAro secanaka nAme bhadra jAtino hAthI thayo. teNe lAkha brAhmaNone jamADayA tyAre brAhmaNone jamatAM ugareluM anna bheguM karI supAtre dAna ApanAro bIjo eka daridrI brAhmaNa hato. te supAtradAnanA prabhAvathI saudharmadevaloka jaI tyAMthI AvI pAMcaso rAjakanyAone paraNanAra naMdiSeNa nAme zreNikaputra thayo. tene joI secanakane jAtismaraNa jJAna thayuM to paNa aMte te pahelI narake gayo. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrAddhavidhi prakaraNa 3. anyAyathI upArjeluM dhana ane supAtradAna e benA maLavAthI trIjo bhAMgo thAya che. sArA kSetramAM halakuM bIja vAvavAthI jema aMkura mAtra Uge che, paNa dhAnya nIpajatuM nathI, tema AnAthI pariNAme sukhano saMbaMdha thAya che. tethI rAjAo, vyApArIo ane ghaNA AraMbhathI dhana meLavanAra lokone te mAnavA lAyaka thAya che. kema ke - e lakSmI 1kAzayaSTinI jema zobhA vinAnI ane rasa vinAnI chatAM paNa dhanyapuruSoe tene mAtra kSetromAM lAvIne selaDI samAna karI, gAyane khoLa ApatAM tenuM pariNAma dUdha jevuM thAya che. ane dUdha sarpane ApatAM tenuM jheranA rUpamAM pariNAma Ave che. supAtre ane kupAtre vastuno upayoga karavAthI enAM bhinna bhinna pariNAma nipaje che, mATe supAtre dAna karavuM e ja uttama che. svAti nakSatranuM jaLa sarpanA mukhamAM paDe to jhera ane chIpanA saMpuTamAM paDe to motI thAya che, juo, te ja svAti nakSatra ane te ja jaLa, paNa pAtranA pheraphArathI pariNAmamAM keTalo phera paDe che? A viSaya upara Abu parvata upara jinamaMdira karAvanAra vimaLamaMtrI vagerenAM dAMta lokaprasiddha che. moTA AraMbha-samAraMbha vagere anucita karma karIne bheguM kareluM dhana dharmakRtyamAM na vApare to, te dhanathI A lokamAM apayaza ane paralokamAM naraka prApta thAya. ahIM mammaNa zreSThI vagerenAM daSTAMta jANavAM. anyAyathI meLaveluM dhana ane kupAtra dAna e benA yogathI cotho bhAMgo thAya che. ethI mANasa A lokamAM sapuruSone dhikkAravA yogya thAya che ane paralokamAM narakAdika durgatimAM jAya che mATe e cotho bhAMgo vivekI puruSoe avazya tajavo. kema ke - anyAyathI meLavelA dhananuM dAna ApavAmAM bahu doSa che. gAyane mArI tenA mAMsathI kAgaDAne tRpta karavA jevI A vAta che. anyAya meLavelA dhanathI loko je zrAddha kare che, tethI caMDAla, bhila ane evA ja (bukkasa) halakI jAtanAM loko dharAI rahe che. nyAyathI meLaveluM thoDuM paNa dhana jo supAtre Ape to, tethI kalyANa thAya che, paraMtu anyAyathI meLa veluM ghaNuM dhana Ape to paNa tethI kAMI kharUM phaLa nIpajavAnuM nathI. anyAye meLavelA dhanathI je mANasa potAnA kalyANanI IcchA rAkhato hoya te kAlakUTa nAme jheranuM bhakSaNa karI jIvavAnI AzA rAkhe che. anyAye meLavelA dhana upara potAno nirvAha calAvanAra gRhastha prAye anyAyanA mArge cAlanAro, kalaha karanAro, ahaMkArI ane pApakarmI hoya che. ahIM raMka zreSThI vagerenAM daSTAMta jANavAM. raMka zreSThInI kathA nIce pramANe che. anyAyathI meLavela dhanathI dukhI thanAra raMkazeThanuM daSTAMta mAravADa dezamAM pAlI gAmamAM kAkUyAka ane pAtAka nAme be bhAI hatA. temAM nAno bhAI pAtAka dhanavaMta ane moTo bhAI kAyAka bahu daridrI hato. moTo bhAI daridrI hovAthI nAnAne ghera cAkarI karI potAno nirvAha kare. eka samaye varSAkALamAM divase bahu mahenata karavAthI thAkI gayelA kAkUyAka rAtrie sUI rahyo, eTalAmAM pAtAke saMbho daIne kahyuM ke, "bhAI ApaNA khetaronA kayArAmAM pANI ghaNuM bharAI gayAthI phATI gayA, chatAM tane kAMI tenI ciMtA nathI?" evo Thapako sAMbhaLI turata potAnI 1. eka jAtanI ghAsanI sAMThI. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 239 pathArI choDI kAkUyAka daridrI pArake ghera cAkarI karanArA potAnA jIvanI niMdA karato chatAM kodALA laI khetare gayo; ane keTalAka lokone phATI gayelA kayAraDAne pharIthI samA karatA joI teNe pUchayuM, "tame koNa cho?" tenA javAbamAM temaNe kahyuM ke, "ame tArA bhAInA cAkara chIe." pAchuM kAkUyAke pUchayuM ke, "mArA cAkara koI ThekANe che?" temaNe kahyuM ke, "valabhIpuramAM che." anukrame keTaloka samaya gayA pachI avasara maLatAM ja kAkUyAka potAno parivAra sAthe laI valabhIpura gayo. tyAM gopuramAM bharavADa loko rahetA hatA, temanI pAse eka ghAsanuM jhuMpaDuM bAMdhI te lokonI madadathI ja eka nAnI dukAna kADhIne rahyo. kAkUyAka zarIre bahu dUbaLo hovAthI bharavADa loko tene "raMkazreSThI" evA nAmathI bolAvavA lAgyA. eka samaye koI kArpaTika zAstramAM kahelA kalpa pramANe giranAra parvata upara siddha karelo kalyANarasa tuMbaDImAM laI Avato hato. eTalAmAM valabhIpuranA najadIkanA bhAgamAM AvatA "kAkU tuMbaDI" evI vANI kalyANarasamAMthI nIkaLI. te sAMbhaLI DarI gayelA kApeTike valabhIpuranA parAmAM kapaTI evA kAkUyAkanA gharamAM kalyANarasanI tuMbaDI thApaNa mUkI, pote somanAthanI yAtrAe gayo. eka vakhate koI parva Ave kAkUyAkanA gharamAM pAkavizeSa vastu taiyAra karavAnI hovAthI culA upara tAvaDI mUkI, te tAvaDI upara pelA tuMbaDInA kANAmAMthI eka TapakuM paDI gayuM. agnino saMyoga thatAM ja te tAvaDI suvarNamaya thayelI joI kAkUyAke nizcayathI jANyuM ke, "A tuMbaDImAM kalyANarasa che." pachI teNe gharamAMnI sarva sArI vastu ane te tuMbaDI bIje sthaLe rAkhI te jhuMpaDuM saLagAvI dIdhuM, ane bIje gopure eka ghara baMdhAvIne rahyo, tyAM ekavAra eka strI ghI vecavA AvI, tenuM ghI toLI letAM kAkUyAkanI najaramAM ema AvyuM ke game teTaluM ghI kADhatAM paNa e ghInuM pAtra khAlI thatuM nathI te uparathI kAkUyAke nizcaya karyo ke e pAtranI nIce uDhANI che te kALI citravelInI che." pachI teNe koI bahAnuM karIne te kuMDalikA lIdhI. A rIte ja kapaTa karI teNe khoTAM trAjavAMthI ane khoTAM mApathI vyApAra karyo. pApAnubaMdhI puNya jorAvara hovAthI tevA vyApAramAM paNa raMkazreSThIne ghaNA dhanano lAbha thayo. eka samaye koI suvarNasiddhi karanAra puruSa tene maLyo, tyAre teNe chaLabheda karI tene ThagIne suvarNasiddhi grahaNa karI, A rIte traNa prakAranI siddhi hAtha AvavAthI raka zreSThI keTalAka karoDo dhanano mAlika thayo. potAnuM dhana koI tIrthe, supAtre tathA anukaMpA dAnamAM yatheccha vAparavAnuM dUra rahyuM, paNa anyAyathI meLavelA dhana upara nirvAha karavAnuM tathA pUrvanI garIba sthiti ane pAchaLathI maLelI dhanasaMpadAno pAra vinAno ahaMkAra evA kAraNothI raMkazreSThIe, sarva lokone ukheDI nAMkhyA, bIjA dhanavAna lokonI sAthe harIphAI tathA matsara vagere karavA Adi duSTa kAmo karI potAnI lakSmI lokone pralayakALanI rAtrI sarakhI bhayaMkara dekhADI. eka samaye raMkazreSThInI putrInI ratnajaDita kAMsakI bahu suMdara hovAthI rAjAe potAnI putrI mATe mAgI, paNa te zeThe ApI nahIM. tyAre rAjAe baLAtkArathI te kAMsakI lIdhI. tethI rAjA upara roSa karI raMkazreSThI mleccha lokonA rAjyamAM gayo ane tyAM koDo sonaiyA kharacI mogala lokone vallabhIpura upara caDhAI karavA laI Avyo. mogaloe vallabhIpuranA rAjyanA tAbAno deza bhAMgI nAkhyo, tyAre Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrAddhavidhi prakaraNa rakazreSThIe sUryamaMDalathI AvelA acchanA rakhevALa lokone chAnuM dravya ApI temane phoDI kapaTakriyAno prapaMca karAvyo. pUrve vallabhIpuramAM evo niyama hato ke-saMgrAmano praveza Ave eTale rAjA sUryanA vacanathI AvelA ghoDA upara caDhe ane pachI pahelethI ja te kAma mATe TharAvI rAkhelA loko paMcavAjiMtro vagADe, eTale te ghoDo AkAzathI uDI jAya. pachI ghoDA upara savAra thayelo rAjA zatruone haNe, ane saMgrAmanI samApti thAya tyAre ghoDo pAcho sUryamaMDaLe jAya. A prasaMge raMkazreSThIe paMcavAjiMtro vagADanAra lokone phoDayA hatA, tethI temaNe rAjA ghoDA upara caDhayA pahelAM ja paMcavAjiMtro vagADayAM. eTale ghoDo AkAzamAM UDI gayo. zilAditya rAjAne te samaye zuM karavuM te sUjhayuM nahIM. tyAre zatruoe zilAdityane mArI nAMkhyo ane sukhe vallabhIpurano bhaMga karyo. kahyuM che ke-vikrama saMvat 375 varasa gayA pachI vallabhIpura bhAMgyuM, kazreSThIe mogalone paNa jaLa vinAnA pradezamAM pADIne mArI nAMkhyA. e rIte raMkazreSThIno saMbaMdha kahyo. vyavahAra-zuddhinuM svarUpa anyAyathI meLavelA dhananuM evuM pariNAma dhyAnamAM laI nyAyathI dhana meLavavAne mATe udyama karavo. kemake-sAdhuonA vihAra, AhAra, vyavahAra ane vacana e cAre, vAnAM zuddha che ke nahIM te jovAya che. paNa gRhasthano to mAtra eka vyavahAra ja zuddha che ke nahi te jovAya che. vyavahAra zuddha hoya to sarve dharmakRtyo saphaLa thAya che. dinakRtyakAre kahyuM che ke vyavahAra zuddha rAkhavo e dharmanuM mULa che. kemake vyavahAra zuddha hoya to tethI meLaveluM dhana zuddha hoya che. dhana zuddha hoya to AhAra zuddha hoya che. AhAra zuddha hoya to deha zuddha hoya che, ane deha zuddha hoya to mANasa dharmakRtya karavAne ucita thAya che. tathA te mANasa je je kAMI kRtya kare che te te kRtya tenuM saphaLa thAya paraMtu vyavahAra zuddha na hoya to, mANasa je je kAMI kRtya kare te sarva tenuM nakAmuM che. kemake vyavahAra zuddha na rAkhanAra mANasa dharmanI niMdA karAve che, dharmanI niMdA karAvanAra mANasa potAne tathA parane atizaya durlabhabodhi kare che. mATe vicakSaNa puruSe banI zake teTalo prayatna karI evAM kRtyo karavAM ke-jethI mUrkhajano dharmanI niMdA kare nahIM. lokamAM paNa AhAra mAphaka zarIraprakRti baMdhAya che, e vAta prakaTa dekhAya che. jema potAnI bAlyAvasthAmAM bheMsanuM dUdha pInArA ghoDAo jaLamAM sukhe paDayA rahe che, ane gAyanuM dUdha pInArA ghoDAo jaLathI dUra rahe che. tema mANasa paNa nAnapaNa Adi avasthAmAM jevo AhAra bhogave che, tevI temanI prakRti baMdhAya che mATe vyavahAra zuddha rAkhavAne mATe sAro prayatna karavo. dezavirUddha vaLI dezAdi viruddha vAtano tyAga karavo, eTale je vAta dezavirUddha (dazanI rUDhIne maLatI na Ave evI) athavA samayane anusaratI na hoya evI kivA rAjAdikane na game evI hoya, te choDI devI. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza : 241 hitopadezamAlAmAM kahyuM che ke, je mANasa deza, kALa, rAjA, loka tathA dharma AmAMthI koIne paNa pratikULa Ave tevI vAta jo varSe, to te samati ane dharma pAme, temAM siMdha dezamAM khetI ane lATa dezamAM dArU nipajAvavo e dezaviruddha che. bIjAM paNa je dezamAM zikha lokoe je varyuM hoya te te dezamAM dezaviruddha jANavuM. athavA jAti, kuLa vagerenI rItabhAtane je anucita hoya te dezaviruddha kahevAya. jema brAhmaNe madyapAna karavuM tathA tala, lavaNa vagere vastuno vikraya karavo e dezavirUddha che. temanA zAstramAM kahyuM che ke talano vyApAra karanAra brAhmaNo jagatamAM tala mAphaka halakA tathA kALuM kAma karanArA hovAthI kALA gaNAya che, tathA paraloke talanI jema ghANImAM pIlAya che. kuLanI rItabhAta pramANe to caulukya vagere kuLamAM thayelA lokone madyapAna karavuM te dezavirUddha che; athavA paradezI loko AgaLa temanA dezanI niMdA karavI vagere dezavirUddha kahevAya che. kALavirUddha have kALavirUddha A rIte :- ziyALAmAM himAlaya parvatanA AsapAsanA pradezamAM jyAM ghaNI TADha paDatI hoya tyAM, athavA garamInI mosamamAM mAravADa jevA atizaya nirjaLa dezamAM, athavA varSAkALa mAM, jyAM ghaNuM pANI, bheja ane ghaNo ja cIkaNo kAdava rahe che, evA pazcima tathA dakSiNa samudrane kAMThe AvelA koMkaNa vagere dezamAM potAnI sArI zakti tathA koInI sArI sahAya vagere na hovA chatAM javuM; tathA bhayaMkara dukALa paDayo hoya tyAM, be rAjAonI mAMhomAMhe takarAra cAlatI hoya tyAM, dhADa vagere paDavAthI mArga baMdha paDyo hoya tyAM, athavA pAra na thaI zakAya evA moTA jaMgalamAM tathA samIsAMja vagere bhayaMkara samayamAM potAnI tevI zakti vinA tathA koInI tevI sahAya vagere vinA javuM ke jethI prANanI athavA dhananI hAni thAya, nahIM to bIjo koI anartha sAmo Ave, te kALavirUddha kahevAya. athavA phAgaNa mAsa utarI tala pilavA, talano vyApAra karavo, athavA tala bhakSaNa karavA vagere, varSAkALamAM tAMdalajA vagerenI bhAjI levI vagere, tathA jyAM ghaNI jIvAkuLabhUmi hoya tyAM gADI, gADAM kheDavAM vagere. evo moTo doSa upajAvanAra kRtya karavuM te kALavirUddha kahevAya. rAjavirUddha . have rAjavirUddha A rIte rAjA vagerenA doSa kADhavA. rAjAnA mAnanIya maMtrI vagerenuM AdaramAna na karavuM, rAjAthI viparIta evA lokonI sobata karavI, vairInA sthAnakamAM lobhathI javuM, vairInA sthAnakathI AvelAnI sAthe vyavahAra vagere rAkhavo, rAjAnI maherabAnI che ema samajI rAjAnA karelA kAmamAM paNa pheraphAra karavo, nagaranA AgevAna lokothI viparIta cAlavuM, potAnA dhaNI sAthe namakaharAmI karavI, vagere rAjavirUddha kahevAya che. tenuM pariNAma ghaNuM dusaha che. jema bhuvanabhAnu kevaLInA-javarUpa rohiNInuM thayuM tema. te rohiNI niSThAvALI tathA bhaNelI, svAdhyAya upara lakSa rAkhanArI evI hatI, to paNa vikathAnA rasathI vRthA rANInuM kuzaLapaNuM vagere doSo bolavAthI rAjAne tenA upara roSa caDhayo, tethI uttama zreSThInI putrI hovAthI mAnItI evI rohiNInI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrAddhavidhi prakaraNa jIbhanA kaTake kaTakA karyA, ane deza bahAra kADhI mUkI. tethI duHkhI thayelI rohiNIe aneka bhavomAM jidvAcheda vagere duHkho sahyAM. paraniMdA ane svarUti na karavI lokanI tathA vizeSe karIne guNIjanonI niMdA na karavI. kemake lokanI niMdA karavI ane potAnAM vakhANa karavAM e banne lokavirUddha kahevAya che. kemake - kharA khoTA pArakA doSa bolavAmAM zuM lAbha che? tethI dhanano athavA yazano lAbha thato nathI, eTaluM nahIM paNa jenA doSa kADhIe, te eka potAno navo zatru utpanna karyo ema thAya che. 1. potAnI stuti, 2. pArakI niMdA, 3. vaza na rAkhelI jIbha, 4. sArAM vastra ane pa. kapAya. A pAMca vAnAM saMyama pALavAne arthe sAro udyama karanArA evA munirAjane 'paNa khAlI kare che. jo puruSamAM kharekharA ghaNA guNa hoya, to te guNo vagara kahyuM potAno utkarSa karaze ja, ane jo te (guNo) na hoya to phogaTa potAnAM bahu vakhANa karanArA sArA mANasane tenA mitro hase che, bAMdhavajano niMdA kare che, moTA loko tene kore mUke che ane tenAM mA-bApa paNa tene bahu mAnatA nathI. bIjAno parAbhava athavA niMdA karavAthI tathA potAnI moTAI pote prakaTa karavAthI bhave bhave nIcagotrakarma baMdhAya che. te karma karoDo bhava thaye paNa chUTavuM muzkela che. pArakI niMdA karavI e mahApApa che. kAraNa ke, niMdA karavAthI pArakAM pApo vagara kare mAtra niMdA karanArane khADAmAM utAre che, eka niMdaka vRddha strInuM daSTAMta nIce pramANe che : paraniMdA karanAra vRddha DozInuM daSTAMta sugrAma nAmanA gAmamAM suMdara nAmano eka zreSThI hato te moTo dharmI ane musAphara vagere lokone bhojana, vastra, rahevAnuM sthAnaka vagere ApI temanA upara moTo upakAra karato hato. tenI pADozamAM eka vRddha brAhmaNI rahetI hatI. te zeThanI haMmezAM niMdA karyA kare ane kahe ke, "musAphara loko paradezamAM maraNa pAme che temanI thApaNa vagere maLavAnI lAlacathI e zreSThI potAnI saccAI batAve che vagere." eka vakhate bhUkha tarasathI pIDAyelo eka kArpaTika Avyo. tenA gharamAM kaMI na hovAthI bharavADaNa pAse chAza maMgAvIne pAI ane tethI te marI gayo. kAraNa ke bharavADaNe mAthe rAkhelA chAzanA vAsaNamAM uparathI jatI samaLIe moDhAmAM pakaDelA sarpanA mukhamAMthI jhera paDyuM hatuM. kArpaTika maraNa pAmyo, tethI ghaNI khuzI thayelI brAhmaNIe kahyuM ke, "juo, A kevuM dharmipaNuM !" te samaye AkAzamAM ubhI rahelI hatyAe vicAra karyo ke, "dAtAra (zreSThI) niraparAdhI che. sarpa ajJAnI tathA samaLInA moDhAmAM sapaDAyelo hovAthI paravaza che, samaLInI jAta ja sarpane bhakSaNa karanArI che ane bharavADaNa paNa e vAtamAM ajANa che. mATe have huM kone vaLaguM !" ema vicArI chevaTe te hatyA vRddha brAhmaNIne vaLagI, tethI te kALIkUbaDI ane koDha rogavALI thaI. A rIte pArakA khoTA doSa bolavA upara lokaprasiddha daSTAMta che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 243 sAcA doSo paNa na bolavA aMge traNa putaLInuM daSTAMta have koI rAjAnI AgaLa koI paradezIe lAvelI traNa putaLIonI paMDitoe parIkSA karI. te ema ke :- ekanA kAnamAM doro nAkhyo, te tenA mukhamAMthI bahAra nIkaLyo. te sAMbhaLyuM hoya teTaluM moDhe bakanArI putaLInI kiMmata phuTI koDInI karI. bIjI putaLInA kAnamAM nAMkhelo doro tenA bIjA kAnamAMthI bahAra nIkaLyo, te eka kAne sAMbhaLI bIje kAne bahAra nAMkhI denArInI kiMmata lAkha sonaiyA karI. trIjInA kAnamAM nAMkhelo doro tenA gaLAmAM utaryo. te sAMbhaLelI vAta manamAM rAkhanArInI kiMmata paMDito karI zakyA nahIM. e sAcA doSo paNa na kahevA upara dAMta che. lokavirUddha AcaravuM nahIM saraLa lokonI mazkarI karavI, guNavAna lokonI adekhAI karavI, kRtaghna thavuM. ghaNA lokonI sAthe virodha rAkhanAranI sobata karavI, lokamAM pUjAyelAnuM apamAna karavuM. sadAcArI loko saMkaTamAM Ave rAjI thavuM, ApaNAmAM zakti chatAM AphatamAM sapaDAyelA sArA mANasane madada na karavI, deza vagerenI ucita rItabhAta choDavI, dhananA pramANathI ghaNo ujaLo athavA ghaNo malina veSa vagere karavo. e sarva lokavirUddha kahevAya che. ethI A lokamAM apayaza vagere thAya che. vAcakaziromaNi zrI umAsvAti vAcakajIe kahyuM che ke, sarva dharmI lokono AdhAra loka che, mATe je vAta lokavirUddha ane dharmavirUddha hoya te sarvathA choDavI. lokavirUddha tathA dharmavirUddha vAta choDavAmAM lokanI ApaNA upara prIti upaje che, svadharma sacavAya ane sukhe nirvAha thAya vagere guNa rahelA che. kahyuM che ke-lokavirUddha choDanArA mANasa sarva lokane priya thAya che ane lokapriya thavuM e samakita vRkSanuM mULa che.. dharmavirUddha have dharmavirUddha kahIe chIe. mithyAtva kRtya karavuM, manamAM dayA na rAkhatAM baLada vagerene mAravA, bAMdhavA vagere. jA tathA mAMkaDa vagere taDake nAkhavA, mAthAnA vALa moTI kAMsakIthI samAravA, lakho vagere phoDavI, uSNakALamAM traNa vAra ane bAkInA kALamAM be vAra majUbata moTA jADA gaLaNAthI saMkhAro vagere sAcavavAnI yukti, pANI gALavAmAM tathA dhAnya, chANAM, zAka, khAvAnAM pAna phaLa vagere tapAsavAmAM samyapha prakAre upayoga na rAkhavo. AkhI sopArI, khAreka, vAloLa, phaLI, vagere moDhAmAM emanI ema nAMkhavI nALavAnuM athavA dhArAnuM jaLa vagere pIvuM, cAlatAM, besatAM, sutAM, hAtAM, kAMI vastu mUkatAM athavA letAM. rAMdhatAM, khAMDatAM, daLatAM ane maLamUtra baLakho, kogaLo vagerenuM pANI tathA tAMbula vagere nAMkhatAM barAbara yatanA na rAkhavI. dharmamAM Adara na rAkhavo. deva, guru tathA sAdharmi emanI sAthe dveSa karavo, devadravya vagerenI tathA sArA lokonI mazkarI karavI, kaSAyano udaya bahu rAkhavo, bahu doSathI bhareluM kharIda vecANa karavuM, kharakama tathA pApamaya adhikAra Adi kArya viSe pravartavuM. e sarva dharmavirUddha kahevAya che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrAddhavidhi prakaraNa upara AvelAM mithyAtva vagere ghaNAMkharAM padonI vyAkhyA arthadIpikAmAM karI che. dharmI loko dezavirUddha, kALavirUddha, rAjavirUddha athavA lokavirUddha AcaraNa kare to tethI dharmanI niMdA thAya che, mATe te sarva dharmavirUddha samajavuM. upara kaheluM pAMca prakAranuM virUddhakarma zrAvake choDavuM. A rIte dezAdi pAMca virUddhakarmano tyAga karavAnuM kahyuM che. ucita AcAro ane tenA nava bheda have ucitakarma kahIe chIe. ucitAcaraNanA pitA saMbaMdhI, mAtA saMbaMdhI vagere nava prakAra che. ucitAcaraNathI A lokamAM paNa snehanI vRddhi tathA yaza vagerenI prApti thAya che. te hitopadezamALAmAM je gAthAo vaDe dekhADayuM che, te ahIM lakhIe chIe. mANasamAtranuM mANasapaNuM sarakhuM chatAM keTalAka mANaso ja A lokamAM yaza pAme che, te ucita AcaraNano mahimA che ema nakkI jANavuM te ucita AcaraNanA nava prakAra che, te e ke - 1. potAnA pitA saMbaMdhI, 2. mAtA saMbaMdhI, 3. sagA bhAI saMbaMdhI, 4. strI saMbaMdhI, 5. putra-putrI saMbaMdhI, 6. sagAvahAlAM saMbaMdhI, 7. vaDIla loko saMbaMdhI, 8. zaheranA rahIza loko saMbaMdhI tathA 9. anya darzanI saMbaMdhI, e nava prakAranuM ucita AcaraNa dareka mANase karavuM joIe. have pitAnA saMbaMdhamAM mana-vacana-kAyAMthI traNa prakAre ucita AcaraNa karavuM joIe te saMbaMdhe hitopadezamALAnA kartA kahe che ke - pitAnuM ucita. pitAnI zarIra-sevA cAkaranI jema pote vinayathI karavI, te ema ke - temanA paga dhovA tathA dAbavA, vRddha avasthAmAM temane uThADavA tathA besADavA, dezanA ane kALanA anusArathI temane sade evuM 'bhojana, bichAnuM, vastro, uvaTaNuM vagere cIjo ApavI. e tathA evAM bIjAM pitAjInAM kAma suputre vinayathI karavAM, koInA kahevAthI parANe athavA kacavAtA ane tiraskAra vagerethI na karavAM. ane te pote karavAM, paNa cAkara vagere pAse na karAvavAM. kahyuM che ke -putra pitA AgaLa beTho hoya tyAre tenI je zobhA dekhAya che, te zobhAno somo bhAga paNa te uMcA siMhAsana upara bese to paNa kayAMthI Ave? tathA mukhamAMthI bahAra paDayuM na paDayuM eTalAmAM pitAnuM vacana uThAvI levuM. eTale pitAnuM vacana satya karavAne arthe rAjyAbhiSekane avasare ja vanavAsane arthe nIkaLelA rAmacaMdrajInI jema suputre pitAnA mukhamAMthI vacana nIkaLatAM ja "hAjI, ApanI AjJA pramANa che. AjJA mAphaka hamaNAM ja karUM chuM." ema kahI ghaNA mAnathI te vacana svIkAravuM, paNa sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI mAthuM dhuNAvI, kahyA mAphaka karatAM ghaNIvAra lagADavI athavA kaheluM kAma.adhUruM mUkIne pitAnA vacananI avajJA karavI nahIM. * suputre dareka kAmamAM dareka rIte pitAnA manane pasaMda paDe tema karavuM, kemake potAnI buddhithI kAMI khAsa karavA jevuM kAma dhAryuM hoya to paNa te pitAne managamatuM hoya to ja karavuM. tathA sevA grahaNa Adi Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 245 tathA laukika ane alaukika sarva vyavahAramAM AvanArA bIjA sarva je buddhinA guNo temano abhyAsa karavo. buddhino pahelo guNa mAbApa vagerenI sArI sevA karI hoya to, teo dareka kAryanA rahasya avazya prakaTa kare che. kahyuM che ke-jJAnavRddha lokonI sevA na karanArA ane purANa tathA Agama vinA potAnI buddhithI judI judI kalpanA karanArA lokonI buddhi ghaNI prasanna thatI nathI. eka anubhavI je jANe che, karoDo tarUNa loko paNa te jANI zakatA nathI. juo rAjAne lAta mAranAra mANasa vRddhanA vacanathI pUjAya che. vRddha puruSonuM vacana sAMbhaLavuM tathA kAma paDe bahuzruta evA vRddhane ja pUchavuM. potAnA manamAMno abhiprAya pitAnI AgaLa jAhera rIte kahevo. pitAne pUchIne ja dareka kAmane viSe pravarte. jo kadAca pitA koI kAma karavAnI nA kahe to te na kare, koI gunho thaye pitAjI kaThaNa zabda bole to paNa potAnuM vinItapaNuM na mUke, arthAt maryAdA mUkIne game tema durUttara na kare. jema abhayakumAre zreNika rAjAnA tathA cillaNA mAtAnA manoratha pUrNa karyA, tema suputre pitAnA sAdhAraNa laukika manoratha paNa pUrNa karavA. temAM paNa devapUjA karavI, sadgurunI sevA karavI, dharma sAMbhaLavo, vrata paccakakhANa karavuM, paDAvazyaka vize pravartavuM, sAta kSetramAM dhana vAparavu, tIrthayAtrA karavI, ane dIna tathA anAtha lokono uddhAra karavo, vagere je IcchA thAya te dharma manoratha kahevAya che. pitAnA dharma-manoratha ghaNA ja AdarathI pUrNa karavA, kemake, A lokamAM moTA evA mAbApanA saMbaMdhamAM suputronuM kartavya ja che. koI paNa rIte jemanA upakArano mAthe rahelo bhAra utArI zakAya nahIM evA mAbApa vagere gurujanone kevalibhASita saddharmane viSe joDayA vinA upakArano bhAra halako karavAno bIjo koI upAya ja nathI. zrI sthAnAMgasUtramAM kahyuM che ke, traNa jaNanA upakAra utArI na zakAya evA che. te A rIte-1. mA-bApanA, 2. dhaNInA ane 3. dharmAcAryanA. mAtA-pitAdinA upakArano badalo koI puruSa jAvajIva sudhI prabhAtakALamAM potAnAM mAbApane zata pAka tathA sahastrapAka telavaDe abhaMgana kare, sugaMdhI pIThI coLe, gaMdhodaka, uSNodaka ane zItodaka e traNa jAtanA pANIthI tvavarAve, sarve vastra paherAvI suzobhita kare, pAka zAstramAM kahelI rIta pramANe barAbara rAMdheluM, aDhAra jAtinAM zAka sahita managamatuM ana jamADe, ane jAvajIva potAnA khabhA upara dhAraNa kare to paNa tenAthI potAnA mA-bApanA upakArano badalo vALI na zakAya. paraMtu jo te puruSa potAnA mA-bApane kevalibhASita dharma saMbhaLAvI, manamAM barobara utArI tathA dharmanA mULa bhedanI ane uttarabhedanI prarUpaNA karI te dharmane vize sthApana karanAro thAya to ja puruSathI potAnAM mAbApanA upakArano badalo vALI zakAya. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrAddhavidhi prakaraNa svAmInA upakArano badalo koI mahAna dhanavAna puruSa ekAda daridrI mANasane dhana vagere ApIne sArI avasthAmAM lAve ane te mANasa sArI avasthAmAM Avyo te vakhatanI jema te pachI ghaNI bhogya vastunA saMgrahano bhogavanAro evo rahe. pachI te mANasane sArI sthitimAM lAvanAra dhanavAna puruSa koI vakhate pote daridrI thaI pUrve je daridrI hato te mANasa pAse zIdhra Ave tyAre te mANasa potAnA te dhaNIne jo sarvasva Ape to paNa tenAthI te dhaNInA upakArano badalo vALI zakAya nahIM, paraMtu jo te mANasa potAnA dhaNIne kevalibhASita dharma kahI samajAvI ane aMtarbheda sahita prarUpIne te dharmane viSe sthApana karanAro thAya to ja tenAthI dhaNInA upakArano badalo vALI zakAya. dhamaciAryanA upakArano badalo koI puruSa siddhAMtamAM kahelA lakSaNavALo evA zramaNa dharmAcAryanI pAse jo dharma saMbaMdhI uttama eka ja vacana sAMbhaLI manamAM teno barAbara vicAra karI maraNano samaya Ave maraNa pAmI koI devalokane vize devatApaNe utpanna thAya. pachI te devatA potAnA te dharmAcAryane jo durbhikSavALA dezamAMthI subhikSa dezamAM lAvI mUke, vikarALa jaMgalamAMthI pAra utAre, athavA koI dIrdhakALanA rogathI pIDAtA te dharmAcAryane temAMthI mUkAve, to paNa tenAthI te dharmAcAryanA upakArano badalo vALI na zakAya. paNa te puruSa kevalibhApita dharmathI bhraSTa thayelA te dharmAcAryane kevalibhASita dharma kahI samajAvI, aMtarbheda sahita prarUpI pharI vAra te dharmane vize sthApana karanAro thAya, to ja te puruSathI te dharmAcAryanA upakArano badalo vALI zakAya. mAtapitAnI sevA karavA upara, potAnAM AMdhaLAM mAbApane kAvaDamAM besADI kAvaDa pote uMcakI temane tIrthayAtrA karAvanAra zravaNanuM daSTAMta jANavuM. mAbApane kevaLIbhASita dharmane viSe sthApana karavA upara pitAjIne dIkSA denAra zrI ArakSitasUrinuM athavA kevaLajJAna utpanna thaye chate paNa mAbApane pratibodha thAya tyAM sudhI niravadya vRttie gharamAM rahelA kUrmAputranuM daSTAMta jANavuM. potAnA zeThane dharmane viSe sthApana karavA upara prathama koI mithyAtvI zreSThInA munimapaNAthI pote moTo thayelo, ane vakhata jatAM durbhAgyathI daridrI thayelA mithyAtvI zeThane paisA vagere ApIne pharIthI tene moTo zeTha banAvanAra ane zrAvaka dharmane viSe sthApana karanAra jinadAsa zeThanuM daSTAMta jANavuM. potAnA dharmAcAryane pharIthI dharmane viSe sthApana karavA upara nidrA vagere pramAdamAM paDelA selanAcAryane bodha karanAra paMthaka ziSyanuM daSTAMta jANavuM. A vagere pitA saMbaMdhI ucita AcaraNa che. mAtA saMbaMdhI ucita AcaraNa paNa pitAnI jema ja samajavuM. mAtAnA ucitanI vizeSatA have mAtA saMbaMdhI ucita AcaraNamAM kahevA yogya che - te kahe che. mAtA saMbaMdhI ucita AcaraNa pitA sarakhuM che chatAM paNa temAM eTaluM vizeSa che ke, mAtA jAte strI Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dinakRtyaprakAza 247 hoya che ane strIno svabhAva evo hoya che ke, najIvI bAbatamAM te potAnuM apamAna thayuM hoya ema mAnI le che. mAtA potAnA manamAM strI svabhAvathI kAMI paNa apamAna na lAve evI rIte suputre temanI IcchA pramANe pitAjI karatAM paNa vadhAre vartavuM. vadhAre kahevAnuM kAraNa e che ke, mAtA, pitAjI karatAM adhika pUjya che. manue kahyuM che ke-upAdhyAyathI dasagaNA zreSTha AcArya che, AcAryathI so gaNA zreSTha pitA che, ane pitAthI hajAragaNI zreSTha mAtA che. bIjAoe paNa kahyuM che ke - pazuo dUdhapAna karavuM hoya tyAM sudhI mAtAne mAne che, adhama puruSo strI maLe tyAM sudhI mAne che, madhyama puruSo gharanuM kAmakAja tene hAthe cAlatuM hoya tyAM sudhI mAne che ane sArA puruSo to jAvajIva tIrthanI jema mAne che. pazuonI mAtA putrane jIvato joIne phakata saMtoSa mAne che. madhyama puruSonI mAtA putranI kamAIthI rAjI thAya che, uttama puruSonI mAtA putranA zUravIrapaNAnAM kRtyothI saMtoSa pAme che ane lokottara puruSonI mAtA putranA pavitra AcaraNathI khuzI thAya che. have bhAIbhADuM saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. bhAIonuM ucita potAnA sagA bhAInA saMbaMdhamAM yogya AcaraNa e che ke tene potAnI mAphaka jANavo, nAnA bhAIne paNa moTA bhAI mAphaka sarva kAryamAM bahu mAnavo. "moTA bhAI mAphaka" ema kahevAnuM kAraNa e che ke, "jyeSTo bhrAtA pituH samaH" eTale moTA bhAI pitA samAna che ema kahyuM che, mATe moTA bhAI mAphaka ema kahyuM. jema lakSmaNa zrIrAmane prasanna rAkhatA hatA tema sAvakA nAnA bhAIe paNa moTA bhAInI marajI mAphaka cAlavuM. e rIte ja nAnA-moTA bhAIonAM strI, putra vagere lokoe paNa ucita AcaraNamAM dhyAna rAkhavuM. bhAI potAnA bhAIne judo bhAva na dekhADe, manamAMno sAro abhiprAya pUche, tene vyApAramAM pravartAve eTale jethI te vyApAramAM hoMziyAra thAya, tathA Thaga lokothI ThagAya nahIM. dhana chAnuM na rAkhe eTale manamAM dago rAkhIne dhana na chupAve; paNa bhaviSyamAM kAMI du:kha paDaze tyAre upayogI thaze te khyAlathI kAMI dhanano saMgraha karavo joIe, ema dhArI jo kAMI chUpuM rAkhe to emAM kAMI doSa nathI. bhAIne zikhAmaNa have naThArI sobatathI potAno bhAI kharAba raste caDe to zuM karavuM, te viSe kahe che. vinaya rahita thayelA potAnA bhAIne tenA dosto pAse samajAve, pachI pote ekAMtamAM tene tenA kAkA, mAmA, sasarA, sALA vagere loko pAse zIkhAmaNa devarAve, paNa pote teno tiraskAra kare nahIM. kAraNa ke tema karavAthI te kadAca bezarama thAya ane maryAdA mUkI de. hRdayamAM sAro bhAva hoya to paNa bahArathI tene potAnuM svarUpa krodhI jevuM dekhADe, ane jyAre te bhAI vinaya mArga svIkAre tyAre tenI sAthe kharA premathI vAta kare. upara kahelA upAya karyA pachI paNa jo te bhAI ThekANe na Ave to teno e svabhAva ja che" evuM tattva samajI tenI upekSA kare. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrAddhavidhi prakaraNa bhAInI strI, putra vagerenA viSe dAna. Adara vagere bAbatamAM samAna daSTi rAkhavI, eTale potAnA strI, putra vagerenI mAphaka temanI paNa AgatA-svAgatA karavI. tathA sAvakA bhAInAM strI-putra vagerenA jJAna vagere sarva upacAra to potAnA strI-putra karatAM paNa vadhu karavA. kAraNa ke, sAvakA bhAInA saMbaMdhamAM thoDo paNa bheda rAkhavAmAM Ave to temanAM mana bagaDe che ane lokamAM paNa apavAda thAya che. e rIte potAnA pitA samAna, mAtA samAna tathA bhAI samAna lokonA saMbaMdhamAM paNa ucita AcaraNa temanI yogyatA pramANe dhyAnamAM levuM. kemake - 1. utpanna karanAra, 2. ucheranAra, 3. vidyA ApanAra, 4. anna-vastra denAra ane 5. jIva bacAvanAra, e pAMce pitA kahevAya che. 1. rAjAnI strI, 2. gurunI strI, 3. potAnI strInI mAtA, 4. potAnI mAtA, 5. potAnI dhAvamAtA. e pAMce mAtA kahevAya che. 1. sagobhAI, 2. sAthe bhaNanAra, 3. mitra, 4. mAMdagImAM mAvajata rAkhanAra ane pa. mArgamAM vAtacIta karI maitrI karanAra e pAMce bhAI kahevAya che. bhAIoe mAMhomAMhe dharmakaraNInI ekabIjAne sArI rIte yAda karAvavI. kema ke-je puruSa, pramAdarUpa agnithI saLagelA saMsArarUpa gharamAM mohanidrAthI sUtelA mANasane jagADe te teno paramabaMdhu kahevAya. bhAIonI mAMhomAMhe prIti upara bharatano dUta Ave zrI RSabhadeva bhagavAnane sAthe pUchavA gayelA aThANa bhAIonuM dagaMta jANavuM. bhAI mAphaka dostanI sAthe paNa cAlavuM. strInuM ucita A rIte bhAInA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa kahyuM. have strInI bAbatamAM paNa kAMIka kahIe chIe. puruSe prIti vacana karI, sAruM mAna rAkhI potAnI strIne svakAryamAM utsAhavaMta rAkhavI. patinuM prItivacana te eka saMjIvanI vidyA che. tethI bAkInI sarva prItio sajIva thAya che. yogya avasare prIti-vacanano upayoga karyo hoya to te dAnAdikathI paNa ghaNuM ja vadhAre gaurava pedA kare che. kemake prItivacana jevuM bIjAM vazIkaraNa nathI, kaLAkauzala jevuM bIjuM dhana nathI, ahiMsA jevo bIjo dharma nathI ane saMtoSa samAna bIjAM sukha nathI. puruSa potAnI strIne varAvavuM, paga dabAvavA vagere potAnI kAyasevAmAM pravartAve. deza, kALa, potAnuM kuTuMba dhana vagereno vicAra karI ucita evA vastra, AbhUSaNa Adi tene Ape, tathA jyAM nATaka, nRtya vagere jovAya che, evA ghaNA lokonA meLAvaDAmAM tene jatAM aTakAve. potAnI kAya-sevAmAM strIne joDavAnuM kAraNa e che ke tema karavAthI teno pati upara sAro vizvAsa rahe che, tenA manamAM svAbhAvika rIte prema upaje che ane tethI te koI samaye paNa patine aNagamatuM lAge tevuM kAma kare nahIM. AbhUSaNa Adi ApavAnuM kAraNa e ke-strIo AbhUSaNa vagerethI zobhatI hoya to tethI gRhasthanI lakSmI vadhe che. kemake lakSmI sArAM kArya karavAthI pedA thAya che, dhIrajathI vadhe che, dakSatAthI potAnuM jaDamULa karIne rahe che, ane Indriyo vaza rAkhavAthI sthira rahe che. nATaka vagerenA meLAvaDAmAM strIone jatAM aTakAvavAnuM kAraNa e che ke - tyAM halakAM lokonA aTakacALA, maryAdA vagaranAM halakAM vacana tathA bIjI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza - 249 paNa kharAba ceSTAo jovAthI mULathI nirmaLa evuM paNa strIonuM mana varasAdanA pavanathI zuddha ArisAnI jema prAye bagaDe che, mATe nATaka jovA vagere kAmo tajavAM. puruSa potAnI strIne rAtrie bahAra rAjamArge athavA koIne ghera jatAM aTakAve, kuzIlinI tathA pAkhaMDInI sobatathI dUra rAkhe, devuM levuM sagA-vahAlAnuM AdaramAna karavuM, rasoI karavI vagere gRhakAryamAM tene avazya joDe, tathA ApaNathI chUTI-ekalIne judIna rAkhe, strIne rAtrie bahAra jatAM aTakAvavAnuM kAraNa e che ke, munirAjanI jema kulIna strIone paNa rAtrie haravuM-pharavuM ghaNuM nukazAnakArI che. dharma saMbaMdhI Avazyaka vagere kAmane arthe mokalavI hoya to mA, bahena vagere suzIla strIonA samudAyanI sAthe ja javAnI AjJA ApavI. strIonAM gRhakAryo strIoe gharamAM kayAM kayAM kAma karavAM e viSe kahe che - pathArI upADavI, ghara sApha karavuM, pANI gALavuM, cUlo taiyAra karavo, thALI Adi vAsaNa dhovAM, dhAnya daLavAM tathA khAMDavAM, gAyo dohavI, dahIM valovavuM, pAka karavo, jamanArAone ucitapaNe anna pIrasavuM, vAsaNa vagere cokhkhAM karavAM, tathA sAsu, bharathAra, naNaMda, dIara vagereno vinaya sAcavavo. e rIte kulavadhUnAM gRhakRtyo jANavAM. strIne gRhakRtyomAM avazya joDavAnuM kAraNa e che ke, tema na kare to strI sarvadA udAsa rahe. strI udAsIna hoya to gRhakAryo bagaDe che. strIne kAMI udyama na hoya to te capaLa svabhAvathI bagaDe che. gRhakRtyomAM strIonuM mana vaLagADavAthI ja temanuM rakSaNa thAya che. strInI sAcavaNI zrI umAsvAtijIe prazamarati graMthamAM kahyuM che ke-puruSe pizAcanuM AkhyAna sAMbhaLIne kuLastrInuM haMmezAM rakSaNa karavuM, ane potAno AtmA saMyama yoga vaDe haMmezAM udyata rAkhavo. strIne ApaNAthI chUTI na rAkhavI-ema kahyuM, enuM kAraNa e che ke-prAye mAMhomAMhe jovA upara ja prema rahyo che. kahyuM che ke-jovAthI, vArtAlApa karavAthI, guNanAM vakhANa karavAthI, sArI vastu ApavAthI, ane mana mAphaka kAma karavAthI, puruSane vize strIne daDha prema thAya che. na jovAthI, atizaya jovAthI, bhegA thaye na bolavAthI, ahaMkArathI ane apamAnathI e pAMca kAraNathI prema ghaTe che. puruSa haMmezAM musApharI karato rahe to strInuM mana tenA uparathI utarI jAya ane tethI kadAca viparIta kAma paNa kare, mATe strIne ApaNAthI bahu divasa chUTI na rAkhavI. strI sAthe vartanA puruSa vagara kAraNe krodhAdikathI potAnI strInI AgaLa "tArA upara bIjI paraNIza" evAM apamAna vacanana kahe, kAMIka aparAdha thayo hoya to tene ekAMtamAM evI zIkhAmaNa de ke pAcho te evo aparAdha na kare. ghaNI krodhe bharANI hoya to tene samajAve, dhananA lAbhanI athavA nukazAnanI vAta tathA gharamAMnI gupta masalato tenI AgaLa kahe nahIM." "tArA upara bIjI paraNI lAvIza" evAM vacana na Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa bolavAM, enuM kAraNa e che ke, koNa evo mUrkha che ke, je strI upara krodha vagere AvyAthI bIjI strI paraNavAnA saMkaTamAM paDe ! kemake be strInA vazamAM paDelo puruSa gharamAMthI bhUkhyo bahAra jAya, gharamAM pANIno chAMTo paNa na pAme ane paga dhoyA vinA ja suI rahe. puruSa kArAgRhamAM naMkhAya, dezAMtaramAM bhaTakato rahe, athavA narakAvAsa bhogave te kAMIka ThIka, paNa teNe be strIono bhartAra thavuM, e ThIka nathI. 250 kadAca koI yogya kAraNathI puruSane be strIo paraNavI paDe, to te bannene viSe tathA bannenA putrAdikane viSe samadaSTi vagere rAkhavI; paraMtu bemAMthI koIno vAro khaMDita na karavo, kAraNa ke zokayano vAro toDAvIne potAnA patinI sAthe kAmasaMbhoga karanAra strIne cothA vratano bIjo aticAra lAge che-ema kahyuM che. ghaNI krodhe bharANI hoya to tene samajAvavAnuM kAraNa e che ke, tema na kare to te kadAca somabhadranI strInI jema sahasAtkArathI kUvAmAM paDe, athavA bIjuM evuM ja kAMI akRtya kare, mATe strIonI sAthe haMmezAM naramAzathI vartavuM. koI kALe paNa kaThorapaNuM na batAvavuM, kemake pAMvAha : strIpu mArvavat pAMcala RSi kahe che ke, strIone viSe naramAza rAkhavI, naramAzathI ja strIo vaza thAya che, ane te rIte ja temanAthI sarvatra sarva kAma siddha thayelAM dekhAya che. ane naramAza na hoya to kAryasiddhine badale kAryamAM bagADa thayelo paNa anubhavavAmAM Ave che. naguNI strI hoya to bahu ja naramAzathI kAma levAnI kALajI rAkhavI joIe. dehamAM jIva che tyAM sudhI majabUta beDI sarakhI vaLagelI te naguNI strIthI ja koIpaNa rIte potAnuM gRhasUtra calAvavuM. ane sarva prakArano nirvAha karI levo. kAraNa ke "gRhiNI te ghara." evuM zAstranuM vacana che. "dhananA lAbhanI athavA nukazAnanI vAta na karavI." ema kahevAnuM kAraNa e che ke, puruSa dhanano lAbha strI AgaLa kare to te tucchapaNAthI jyAM tyAM te vAta kare ane bhartAranI ghaNA kALathI meLavelI moTAI gumAve. gharamAMnI chAnI vAto tenI AgaLa nahIM kahevAnuM kAraNa e che ke, strI svabhAvathI ja komaLa hRdayanI hovAthI tenA mukhamAM chAnI vAta Take nahIM. te potAnI bahenapaNIo vagerenI AgaLa te vAta jAhera karI, ane tethI AgaLathI dhArelAM kAryo niSphaLa karI nAMkhe. kadAca koI chAnI vAta mukhe jAhera thavAthI rAjadrohano vAMka paNa ubho thAya, mATe ja gharamAM strInuM mukhya calaNa na rAkhavuM. kahyuM che ke strI puva pramavati yAr taddhi perda vinaSTan" strI, puruSa jevI prabaLa thAya to te ghara dhULa barAbara maLI gayuM ema samajavuM. A viSaya upara nIce lakhelI eka kathA che. maMthara koLInuM dRSTAMta koI naga2mAM maMthara nAmano eka koLI hato. te vaNavAno dAMDo vagere karavAne arthe lAkaDAM levA jaMgalamAM gayo. tyAM eka sIsamanA jhADane kApatAM tenA adhiSThAyaka vyaMtare nA pADI, to paNa te sAhasathI toDavA lAgyo. tyAre vyaMtare koLIne kahyuM "vara mAga" te koLInA gharamAM tenI strInuM jora hovAthI te strIne pUchavA gayo. mArgamAM tene eka (ghAMyajo) dosta maLyo, teNe kaMhyuM, "tuM rAjya mAga." to paNa teNe strIne pUchayuM strI tuccha svabhAvanI hatI, tethI eka vacana tenI yAdamAM AvyuM ke - - Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 251 "puruSa lakSmInA lAbhathI ghaNo vadhI jAya tyAre potAnA jUnA dosta, strI ane ghara e traNa vastune choDI de che ema vicArI teNe bhartArane kahyuM ke, "ghaNA duHkhadAyI rAjyane laIne zuM karavuM che? bIjA be hAtha ane eka mastaka mAga eTale tArAthI be vastra sAthe vaNAze." pachI koLIe strInA kahyA pramANe mAgyuM ane vyaMtare ApyuM. paNa lokoe tevA vicitra svarUpe gAmamAM pesanArA te koLIne rAkSasa samajI lAkaDAthI ane paththarathI mArI nAMkhyo. arthAt - jene potAne akkala nathI. tathA je mitranuM kahevuM paNa mAne nahi ane strInA vazamAM rahe, te maMthara koLInI jema nAza pAme. upara kahelo prakAra kavacit bane che, mATe suzikSita ane buddhizALI strI hoya to tenI salAha levAthI ulaTo ghaNo phAyado ja thAya che. A vAtamAM anupamAdevI ane vastupALa-tejapALanuM daSTAMta jANavuM. sArA kuLamAM pedA thayelI, pAkI vayanI, kapaTa vinAnI, dharmakaraNI karavAmAM tatpara, potAnA sAdharmika ane potAnA sagA-vahAlAmAM AvelI strIonI sAthe potAnI strInI prIti karAvavI. sArA kuLamAM janmelI strInI sAthe prIti karavAnuM kAraNa e che ke-kharAba kuLamAM janmelI strInI sAthe sobata karavI e kuLavAna strIone apavAdanuM mULa che. strIne rogAdika thAya to tenI upekSA puruSa na kare, tapasyA, ujamaNuM, dAna, devapUjA, tIrthayAtrA Adi dharmakRtyomAM strIne teno utsAha vadhArI dhana vagere ApIne sahAya kare, paNa aMtarAya na kare. kAraNa ke puruSa strInA puNyano bhAga lenAro che; tathA dharmakRtya karAvavuM e ja parama upakAra che. puruSanuM strInA saMbaMdhamAM A vigere ucita AcaraNe praya jANavuM. putranuM ucitA have putranA saMbaMdhamAM pitAnuM ucita AcaraNa kahIe chIe. pitA bAlyAvasthAmAM pauSTika anna, svecchAthI haravuM-pharavuM, bhAtabhAtanAM ramakaDAM vagere upAyathI putranuM lAlana-pAlana kare, ane tenA buddhinA guNa khIlI nIkaLe tyAre tene kaLAmAM kuzaLa kare. bAlyAvasthAmAM putranuM lAlanapAlana karavAnuM kAraNa e che ke, te avasthAmAM tenuM zarIra jo saMkaDAyeluM ane durbaLa rahe to te koI kALe paNa puSTana thAya. mATe ja kahyuM che ke, putra pAMca varSano thAya tyAM sudhI tenuM lAlanapAlana karavuM, te pachI dasa varSa sudhI arthAt paMdara varSano thAya tyAM sudhI tADanA karavI, ane soLamuM varSa beThA pachI pitAe putranI sAthe mitranI jema vartavuM. pitAe putrane guru, deva, dharma, sukhI tathA svajana emano haMmezAM paricaya karAvavo. tathA sArA mANasonI sAthe tene maitrI karAvavI. guru Adikano paricaya bAlyAvasthAthI ja hoya to valkalacIrinI jema haMmezAM manamAM sArI bhAvanA ja rahe che. uttama jAtanA, kulIna tathA suzIla lokonI sAthe maitrI karI hoya to kadAca nazIbanA vAMkathI dhana na maLe to paNa AvanArA anartha to TaLI jAya ja, emAM zaka nathI. anArya dezamAM thayelA evA paNa AkumAranI ane abhayakumAranI maitrI te ja bhavamAM siddhine arthe thaI. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para zrAddhavidhi prakaraNa - pitAe putrane kuLathI, janmathI ane rUpathI barAbara hoya evI kanyA paraNAvavI. tene gharanA kAryabhAramAM joDavo tathA anukrame tene gharanI mAlikI soMpavI. "kuLathI, janmathI ane rUpathI barAbara hoya evI kanyA paraNAvavI" ema kahevAnuM kAraNa e che ke kajoDAvALI strI sAthe bhartArano yoga thAya to temano te gRhavAsa nathI. paNa mAtra viTaMbaNA che; tathA ekabIjA uparano rAga utarI jAya to kadAca bane jaNA anucita kRtya kare evo paNa saMbhava che. A viSaya upara eka dAMta saMbhaLAya che. te e ke - kaDAnuM dAMta bhojarAjAnA rAjyamAM AvelI dhArAnagarInI aMdara eka gharamAM ghaNo kurUpa ane nirguNI evo puruSa tathA ati rUpavatI ane guNavAna evI strI hatI. bIjA gharamAM tethI ulaTuM eTale puruSa sAro ane strI bezIkala hatI. eka samaye banne jaNAnA gharamAM core khAtara pADayuM ane banne kajoDAne joI kAMI na bolatAM surUpa strI surUpa puruSa pAse, ane kurUpa strI kurUpa puruSa pAse pheravI nAMkhI. jyAM surUpano yoga thayo, te banne strI-puruSa prathama ghaNA udvigna rahetA hatA te harSa pAmyA; paNa jene kurUpa strIno yoga thayo, teNe rAjasabhAmAM vivAda calAvyo. rAjAe DhaMDhero pITAvyo tyAre coroe AvIne kahyuM ke, "he mahArAja ! rAtrine viSe paradravyano apakAra karanArA ane vidhAtAnI bhUla sudhArI, eka ratnane bIjA ratnanI sAthe yoga karyo." coranuM vacana sAMbhaLI hasanArA rAjAe te ja vAta pramANa karI. vivAhanA bheda vagere AgaLa kahevAze. "tene gharanA kAryabhAramAM joDavo." ema kahevAnuM kAraNa e che ke, gharanA kArabhAramAM joDAyelo putra haMmezAM gharanI ciMtAmAM rahevAthI svacchaMdI athavA madonmatta na thAya temaja ghaNAM duHkha sahana karI dhana kamAvavuM paDe che, e vAtanI jANa thaI anucita vyaya karavAnuM manamAM na lAve. "gharanI mAlikI soMpavI" ema kahyuM, tenuM kAraNa e che ke moTA lokoe yogya kArya nAnAne mAthe nAkhavAthI nAnAnI pratiSThA thAya che. gharano kAryabhAra sArI parIkSA karIne nAno putra yogya hoya to tene mAthe ja nAMkhavo. kAraNa ke tema karavAthI ja nirvAha thavAno, tathA tenI zobhA vagere vadhavAno paNa saMbhava che. prasenajita rAjAe pahelAM sarve putronI parIkSA karI somo putra je zreNika tene mAthe ja rAjya soMpyuM. putranI jema ja putrI, bhatrIjA vagerenA saMbaMdhamAM paNa yogyatA mAphaka ucita AcaraNa karavAnuM jANavuM. temaja putranI vahunA saMbaMdhamAM paNa samajavuM. jema dhanazreSThIe cokhAnA pAMca dANA ApI parIkSA karI. cothI vahu rohiNIne ja gharanI svAminI karI, tathA ujjitA, bhogavatI ane rakSitA e traNe moTI vahuone anukrame kacarA vagere kADhavAnuM, rAMdhavAnuM tathA bhaMDAranuM kAma soMpyuM. pitA putranI tenA dekhatAM prazaMsA na kare, kadAca putra vyasanamAM sapaDAya ema hoya to tene ghUtAdi vyasanathI thato dhanano nAza, lokamAM apamAna, tarjanA, tADanA Adi durdazA saMbhaLAve, tethI te vyasanamAM sapaDAto aTake che. tathA lAbha, kharaca ane silaka e traNe putra pAsethI tapAsI le tethI te svacchaMdI thato Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza nathI, tathA potAnI moTAI rahe che. "putranI prazaMsA na ja kare." ema kahevAnuM kAraNa e che ke, pahelAM to putranI prazaMsA ja na ka2vI. kahyuM che ke "gurunI temanA mukha AgaLa, mitronI tathA bAMdhavonI pachavADe, dAsanI tathA cAkaranI temanuM kAma sAruM nIvaDe tyAre tathA strIonI teo marI gayA pachI stuti karavI. paNa putranI to bilakula stuti karavI ja nahIM. ema chatAM te vagara na cAle to stuti karavI, paNa pratyakSa na karavI. kAraNa ke, tethI tenA guNa AgaLa vadhatA aTake che ane vRthA ahaMkAra vagere Ave che. 253 pitAe putrane rAjasabhA dekhADavI tathA paradezanA AcAra ane vyavahAra paNa prakaTapaNe dekhADavA, pitAnuM putranA saMbaMdhamAM A vagere ucita AcaraNa jANavuM. rAjasabhA dekhADavAnuM kAraNa e che ke - rAjasabhAno paricaya na hoya to koI vakhate durdevathI ociMtuM kAMI duHkha AvI paDe tyAre te kAyara thAya, tathA pArakI lakSmI joI adekhAI karanArA zatruo tene nukazAnamAM nAMkhe. kemake-rAjadarabAramAM javuM, rAjAnA mAnItA loko jovA, tethI kAMI artha lAbha na thAya to paNa anarthano nAza to thAya ja, mATe rAjasabhAno avazya paricaya karAvavo. paradezanA AcAra tathA vyavahAra dekhADavAnuM kAraNa e che ke, paradezanA AcAra vyavahAranuM jJAna na hoya ane kAraNa paDethI tyAM javuM paDe to tyAMnA loko ene paradezI jANIne sahaja vAramAM vyasananA khADAmAM nAMkhI de, mATe paradezanA AcAra-vyavahAra dekhADavA. pitAnI jema mAtAe paNa putranA saMbaMdhamAM tathA putranI vahunA saMbaMdhamAM saMbhava mAphaka ucita AcaraNa sAcavavuM. mAtAe oramAna putranA saMbaMdhamAM vizeSa ucita AcaraNa sAcavavuM, kAraNa ke, te prAye sahajamAM potAne kAMI ochuM paDayuM ema mAnanAro hoya che. A viSayamAM sAvakImAe ApelI aDadanI rAbaDI okanAra putrano dAkhalo jANavo. sagAM saMbaMdhIonuM ucita pitAnA, mAtAnA tathA strInA pakSanA loko svajana kahevAya che. temanAM saMbaMdhamAM puruSanuM ucita AcaraNa A rIte che. potAnA gharamAM putrajanma tathA vivAha-sagAI Adi maMgaLakArya hoya tyAre temano haMmezAM AdarasatkAra karavo. temaja temane mAthe kAMI nukasAna AvI paDe to potAnI pAse rAkhavA. svajanone mAthe kAMI saMkaTa Ave, athavA temane tyAM kAMI utsava hoya to pote paNa haMmezAM tyAM javuM tathA teo nirdhana athavA rogAtura thAya to temano te saMkaTamAMthI uddhAra karavo. kemake-roga, ApadA-dukALa tathA zatrunuM saMkaTa mAthe Ave chate tathA rAjadvAre ane smazAne javAne avasare je sAthe rahe te bAMdhava kahevAya: svajanano uddhAra karavo te kharekhara jotAM potAno ja uddhAra karavA barAbara che, kemake rahaeNTanA ghaDA jema bharAya che ane khAlI thAya che tema mANasa paNa paisAdAra ane daridrI thAya che. koInI ridrI athavA paisAvALI avasthA cirakALa TakatI nathI. mATe kadAca durdevathI ApaNe mAthe mAThI avasthA AvI paDe to pUrve ApaNe jenA upara upakAra karyA hoya teo ja ApaNo ApadAthI uddhAra kare. mATe avasara Ave svajanono saMkaTamAMthI uddhAra karavo ja. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrAddhavidhi prakaraNa puruSe svajanonI pUMThe (pAchaLathI) niMdA na karavI; temanI sAthe mazkarI vageremAM paNa vagara kAraNe zuSka vAda na karavo, kAraNa ke tethI ghaNA kALanI prIti tUTI jAya che. temanA zatrunI sAthe dostI na kare, tathA temanA mitranI sAthe maitrI kare, puruSe svajana gharamAM na hoya ane tenA kuTuMbanI ekalI strIo ja gharamAM hoya to tenA gharamAM praveza na karavo, temanI sAthe paisAno vyavahAra na karavo, tathA devanuM, gurunuM athavA dharmanuM kArya hoya to temanI sAthe ekadila thavuM. svajanonI sAthe paisAno vyavahAra na karavAnuM kAraNa e che ke temanI sAthe vyavahAra karatAM prathama jarAka ema lAge che ke ethI prIti vadhe che; paNa pariNAme tethI prItine badale zatrupaNuM vadhe che. kahyuM che ke jyAM ghaNI prIti rAkhavAnI IcchA hoya tyAM traNa vAnAM na karavAM, eka vAdavivAda, bIjo paisAno vyavahAra ane trIjuM tenI pachavADe tenI strI-sAthe bhASaNa. dharmAdika kAryamAM ekadila thavAnuM kAraNa e che ke saMsArI kAmamAM paNa svajanonI sAthe ekadIlapaNuM rAkhavAthI ja pariNAma sAruM Ave che, to pachI jinamaMdira Adi devAdikanA kAryamAM to jarUra ekadilapaNuM hovuM ja joIe. kemake, tevAM kAryono AdhAra sarva saMghanA upara che. ane te sarva saMghanAM kAryo ekadilathI thAya temAM ja nirvAha tathA zobhA vagereno saMbhava che, mATe te kAryo sarvanI saMmatithI karavAM. svajanonI sAthe ekadila rAkhavA upara pAMca AMgaLIono dAkhalo che, te nIce pramANe che : saMpa upara pAMca AMgaLIonuM daSTAMta prathama tarjanI (aMgUThAnI joDenI) AMgaLI lakhavAmAM tathA citrakalA vagere sarva kAryomAM prathama hovAthI tathA vastu dekhADavAmAM, uttama vastunAM vakhANa karavAmAM, vALavAmAM ane capaTI vagere bharavAmAM DAhI hovAthI ahaMkAra pAmI madhyamA (vacalI) AMgaLIne kahe che, "tArAmAM zA guNa che?" madhyamAe kahyuM, "huM sarve AMgaLIomAM mukhya, moTI ane madhya bhAgamAM rahenArI che. taMtrI, gIta, tAla, vagere kaLAmAM kuzaLa chuM. kAryanI utAvaLa jaNAvavA mATe athavA doSa, chaLa vagereno nAza karavAne mATe capaTI vagADuM chuM ane TacakArAthI zikSA karanArI chuM." ema ja trIjI AMgaLIne pUchayuM tyAre teNe kahyuM, "deva, guru, sthApanAcArya, sAdharmika vagerenI navAMga caMdanapUjA, maMgalika, svastika, naMdyAvarta vagere karavAnuM; tathA jaLa, caMdana, vAsakSepa, cUrNa vagerenuM abhimaMtraNa karavuM mArA tAbAmAM che." pachI cothI AMgaLIne pUchayuM tyAre teNe kahyuM ke, "huM pAtaLI hovAthI kAnanI aMdara khaNavA Adi jhINAM kAmo karI zakuM chuM, zarIre duHkha Ave chedAdi pIDA sahuM chuM. zAkinI vagerenA upadrava dUra karuM chuM, japa saMkhyA vagere karavAmAM paNa agresara chuM." te sAMbhaLI cAre AMgaLIoe mAMhamAMhe mitratA karI aMgUThAne pUchayuM ke, tArAmAM zA guNa che?" aMgUThAe kahyuM, are o ! huM to tamAro dhaNI chuM! juo lakhavuM, citrAmaNa karavuM. koLIyo vALavo, capaTI vagADavI, TacakAro karavo, mUThI vALavI, gAMTha vALavI, hathiyAra vagere vAparavAM, dADhI mUcha samAravI, tathA kAtaravI, kAtaravuM, loca karavo, pIMjavuM, vaNavuM, dhovuM, khAMDavuM, daLavuM, pirasavuM, kAMTo kADhavo, gAyo vagere dohavI, japanI saMkhyA karavI, vALa athavA phUla gUMthavAM, puSpapUjA karavI vagere Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 255 kAryo mArA vinA thatAM nathI. temaja vairInuM gaLuM pakaDavuM, tilaka karavuM, zrI jinAmRtanuM pAna karavuM, aMgUTha prazna karavo vagere kAryo ekalA mArAthI ja thAya che." te sAMbhaLI cAre AMgaLIo aMgUThAno Azraya karI sarva kAryo karavA lAgI. gurunuM ucita svajananA saMbaMdhamAM upara kahyuM vagere ucita AcaraNa jANavuM. have dharmAcAryanA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa kahIe chIe. puruSe dararoja traNa TaMka bhaktithI tathA zarIravaDe ane vacanavaDe bahumAnathI dharmAcAryane vaMdanA karavI. dharmAcAryo dekhADelI rIta pramANe Avazyaka vagere kAmo karavAM. tathA temanI pAse zraddhAthI dharmopadeza sAMbhaLavo. dharmAcAryanA AdezanuM bahumAna kare, emanI manathI paNa avajJA na kare. adharmI lokoe karelA dharmAcAryanA avarNavAdane potAnI zakti pramANe roke; paNa upekSA na kare. kahyuM che ke-moTAonI niMdA karanAra ja kevaLa pApI nathI, paNa te niMdA sAMbhaLanAra paNa pApI che tathA dharmAcAryano stutivAda haMmezAM kare, kAraNa ke, samakSa athavA pAchaLa dharmAcAryanI prazaMsA karavAthI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che. dharmAcAryanA chidra na jovAM, sukhamAM tathA duHkhamAM mitranI jema temane anuvartavuM, tathA pratyenIka lokoe karelA upadravone potAmAM jeTalI zakti hoya, teTalI zaktithI vAravA. prazna:- "pramAdathI rahita evA dharmAcAryamAM chidro ja na hoya, tyAre te na jovAM ema kahevuM vyartha che. tathA mamatA rahita dharmAcAryanI sAthe mitranI jema zI rIte vartavuM?" uttara :- kharI vAta che, dharmAcArya to pramAdathI ane mamatAthI rahita ja che, paNa judI judI prakRtinA zrAvakone potAnI prakRtinA anusArathI dharmAcAryane viSe paNa judo judo bhAva utpanna thAya che. sthAnAMga sUtramAM kahyuM che ke - "he gautama! cAra prakAranA zrAvaka kahyA che, eka mAtA-pitA samAna, bIjA bhAI samAna, trIjA mitra samAna, cothA zokaya samAna." vagere A graMthamAM pUrve kahI gayA chIe. pratyenIka lokoe karelA upadrava dUra karavAnA saMbaMdhamAM kahyuM che ke, sAdhuono, jinamaMdirano tathA vizeSe karI jinazAsanano koI virodhI hoya athavA koI avarNavAda bolato hoya, to tene sarva zaktithI vAravo." A viSaya upara bhagIratha nAmanA sagara cakravartInA pautra jayakumAra, jeNe prAMta gAmanA rahIza sATha hajAra lokoe karelA upadravathI pIDAyelA yAtrAe janAra saMghano upadrava TALyo hato, teno dAkhalo jANavo. puruSe potAno kaMI aparAdha thae chate dharmAcArya zikhAmaNa de tyAre "Apa kaho te yogya che." ema kahI sarva kabUla karavuM. kadAca dharmAcAryanI kaMIka bhUla jaNAya to temane ekAMtamAM "mahArAja! Apa jevA caritravaMtane A vAta ucita che ke?" ema kahe. ziSya sAmuM AvavuM, guru Ave tyAre uThavuM, Asana ApavuM, pagacaMpI karavI, tathA zuddha evAM vastra, pAtra, AhAra AdinuM dAna vagere samayane ucita evo sarva vinaya saMbaMdhI upacAra bhaktithI karavo. ane potAnA hRdayamAM dharmAcAryane viSe daDha tathA kapaTa Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrAddhavidhi prakaraNa rahita anusaMga dhAraNa karavo, puruSa paradezamAM hoya to paNa dharmAcArye karelA samyaktva Adi upakArane niraMtara saMbhAre. ItyAdi dharmAcAryanA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa jANavuM: sva-nagara-nivAsIonuM ucita puruSa je nagaramAM pote raheto hoya, te ja nagaramAM bIjA je vaNikavRttie AjIvikA karanArA loko rahetA hoya, te "nAgara" evA nAmathI kahevAya che. nAgara lokonA saMbaMdhamAM yogya AcaraNa A rIte jANavuM. nagaramAM rahenAra lokone duHkha Ave pote duHkhI thavuM, tathA sukha Ave pote sukhI thavuM temaja teo saMkaTamAM hoya to pote paNa saMkaTamAM paDayA hoya ema vartavuM. tathA teo utsavamAM hoya to pote paNa utsavamAM rahevuM. ema na karatAM eka nagaramAM rahelA sarakhA dhaMdhAnA loko jo kusaMpamAM 2he. to rAjAnA adhikArIo temane, zikArIo jema mRgalAone jALamAM phasAve che, tema saMkaTamAM utAre. moTuM kArya hoya to paNa potAnI moTAI vadhAravA sAruM sarve nAgaroe rAjAnI bheTa levA judA judA na javuM. kAMI kAmanI chAnI masalata karI hoya to te ughADI na pADavI tathA koIe koInI cADI na karavI. ekeka jaNa judo judo rAjAne maLavA jAya to tethI bIjAnA manamAM vaira vagere pedA thAya che, mATe sarvee bhegA thaIne javuM. tathA sarvenI yogyatA sarakhI hoya to paNa yavananI jema koIne paNa mukhya karI sarvee tenI pachavADe rahevuM; paNa rAjAnA hukamathI maMtrIe parIkSA karavAne arthe ApelI eka zayyA upara sarve suvAne mATe vivAda karanArA pAMcaso mUrkhanI jema kusaMpathI rAjAnI bheTa levA athavA tene vinaMti vagere ka2vA na javuM. kemake game evI asAra vastu hoya to paNa te jo ghaNI bhegI thAya, to tethI jaya thAya che. juo tRNanA samudAyathI baneluM doraDuM hAthIne paNa bAMdhe che. masalata bahAra pADavAthI kArya bhAMgI paDe che, tathA vakhate rAjAno kopa vagere paNa thAya che, mATe gupta masalata bahAra na pADavI. mAMhomAMhe cADI karavAthI rAjA Adi apamAna tathA vakhate daMDa vagere paNa kare. tathA sarakhA dhaMdhAvALA lokonuM kusaMpamAM rahevuM nAzanuM kAraNa che. kahyuM che ke -eka paTAvALA, be DokavALA ane judAM judAM phaLanI IcchA karanAra bhAraMDa pakSInI jema kusaMpamAM rahenArA lokono nAza thAya che. je loko eka bIjAnAM marmonuM rakSaNa karatA nathI. te rAphaDAmAM rahelA sarpanI jema maraNa paryaMta duHkha pAme che. kAMI vivAda utpanna thAya to trAjuA samAna rahevuM; paNa svajana saMbaMdhI tathA potAnI jJAtinA loko upara upakAra karavAnI athavA lAMca khAvAnI IcchAe nyAyamArganuM ullaMghana na karavuM. prabaLa lokoe durbaLa lokone ghaNA dANa, kara, rAjadaMDa vagerethI satAvavA nahIM. tathA thoDo aparAdha hoya to ekadama teno daMDa na karavo. dANa, kara vagerethI pIDAyelA loko mAMhomAMhe prIti na hovAthI saMpa mUkI de che. saMpa na hoya to ghaNA baliSTha loko paNa vagaDAmAMthI judA paDelA siMhanI jema jyAM tyAM parAbhava ja pAme che. mATe mAMhomAMhe saMpa rAkhavo eja sAruM che. kemake-mANasono saMpa sukhakArI che, temAM paNa potapotAnA pakSamAM to avazya saMpa hovo ja joIe. juo photarAthI paNa judA paDelA cokhA UgatA nathI. je Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 257 parvatone phoDI nAMkhe che tathA bhUmine paNa vicAre che, te jaLanA pravAhane tRNano samudAya roke che. e saMpano mahimA che. potAnuM hita IcchanArA lokoe dhanano vyaya karanArA rAjAnA devasthAnanA athavA dharmakhAtAnA adhikArI tathA temanA hAtha nIcenA lokonI sAthe leNadeNano vyavahAra na karavo ane jyAre Ama che to rAjAnI sAthe vyavahAra na ja karavo. emAM to kahevuM ja zuM? rAjAnA adhikArIo vagerenI sAthe vyavahAra na karavAnuM kAraNa ke, te loko dhana levuM hoya te vakhate mAtra prAye prasanna mukhathI vArtAlApa karI tathA temane tyAM gaye besavA Asana, pAna-bIDAM Adi ApI khoTo-dekhADavAno bhabhako dekhADe che ane bhalAI ughADI kare che. paNa avasara Ave kharUM leNuM mAgIe, tyAre "ame phalANuM tamAruM kAma nahotuM karyuM ?" ema kahI pote karelA talanA photarA sarakho yaticit mAtra upakAra prakaTa kare che, ane pUrvanA dAkSiNyane te ja vakhate mUkI de che evo temano svabhAva che. kahyuM che ke-1. brAhmaNamAM kSamA, 2. mAtAmAM dveSa, 3. gaNikAmAM prema ane 4. adhikArIomAM dAkSiNyapaNuM e cAre aniSTha jANavAM, eTaluM ja nahIM, paNa te ulaTA leNadArane khoTA tahomatamAM lAvI rAjA pAse zikSA karAve che. kahyuM che ke - loko paisAdAra mANasa upara khoTAM tahomata mUkI tene herAna kare che; paNa nirdhana mANasa aparAdhI hoya to paNa tene koI ThekANe nukasAna thatuM nathI. rAjAnI sAthe dhanano vyavahAra na rAkhavAnuM kAraNa e ke, koI sAmAnya kSatriya pAse paNa laheNuM mAgIe to taravAra dekhADe che. to pachI svabhAvathI krodhI evA rAjAonI zI vAta kahevI? A rIte sarakho dhaMdho karanArA nAgara lokanA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa kahyuM. sarakho dhaMdho na karanArA nAgara lokonI sAthe paNa upara kahyA pramANe ja yathAyogya rIte vartavuM. anya dharmIonuM ucita nAgara lokoe eka-bIjAnI sAthe zI rIte ucita AcaraNa karavuM te kahyuM. have, anyadarzanI lokonI sAthe zI rIte ucita AcaraNa karavuM te kahIe chIe. anya darzanI bhikSuko ApaNe ghera bhikSAne arthe Ave to temane yathAyogya dAna Adi ApavuM. temAM paNa rAjAnA mAnanIya evA anyadarzanI bhikSAne arthe Ave to tene vizeSe karI dAna avazya ApavuM. jo ke zrAvakanA manamAM anyadarzanIne viSe bhakti nathI, tenA guNane viSe pakSapAta nathI, to paNa AvelAnuM yogya AdaramAna karavuM e gRhasthano dharma che. AcAra ghera AvelAnI sAthe ucita AcaraNa karavuM, eTale jenI jevI yogyatA hoya te pramANe tenI sAthe madhura bhASaNa karavuM, tene besavA Asana ApavuM. AsanAdikanA mATe nimaMtraNa karavuM, kayA kAraNathI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrAddhavidhi prakaraNa AvavuM thayuM? te pUchavuM tathA tenuM kAma karavuM, vagere yogya AcaraNa jANavuM. tathA saMkaTamAM paDelA lokone temAMthI kADhavA. ane dIna, anAtha AMdhaLA, baherA, rogI vagere duHkhI loko upara dayA karavI, tathA temane potAnI zakti pramANe madada karI te duHkhamAMthI kADhavA e dharma sarvadarzanIone sammata che. zrAvakone e laukika ucita AcaraNa karavAnuM kahyuM, enuM kAraNa e che ke - je mANaso upara kaheluM laukika ucita AcaraNa karavAmAM paNa kuzaLa nathI, teo lokottara puruSanI sUkSma buddhithI grahaNa karAya evA jainadharmane viSe zI rIte kuzaLa thAya? mATe dharmArthI lokoe avazya ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa thavuM. bIje sthaLe paNa kahyuM che sarva ThekANe ucita AcaraNa karavuM, guNa upara anurAga rAkhavo. doSane viSe madhyasthapaNuM rAkhavuM ane jinavacanane viSe rUci rAkhavI, e samyagdaSTinAM lakSaNa che. samudro potAnI maryAdA mUkatA nathI, parvato calAyamAna thatA nathI, tema uttama puruSo ucita AcaraNo choDatA nathI, jagatanA guru evA tIrthakaro paNa gRhasthapaNAmAM mAtApitAnAM saMbaMdhamAM abhyatthAna (moTA puruSa Ave tyAre AdarathI ubhuM rahevuM) vagere kare che." A rIte nava prakAranuM ucita AcaraNa kahyuM. avasarocita vacanathI thato lAbha avasare kahelA yogya vacanathI ghaNo lAbha thAya che. jema AMbaDa maMtrIe mallikArjunane jItIne cauda karoDa mUlyanA motInA bharelA cha mUDa, ekeka tolamAM cauda bhAra jeTalo evA dhananA batrIza kuMbha, zRMgAranA ratnajaDita kroDa vastra, tathA viSane haraNa karanAra zukti (chIpa) vagere vastu kumArapALanA bhaMDAramAM umerI, tethI teNe rAjAe) saMtuSTa thaI AMbaDa maMtrIne rAja-pitAmaha e birUda, kroDa dravya, covIza sArA jAtivaMta azva vagere Rddhi ApI. tyAre AMbaDa maMtrIe potAnA ghara sudhI pahoMcatAM pahelAM ja mArgamAM te sarva Rddhi yAcakajanone ApI. e vAtanI rAjA pAse koIe cADI khAdhI, tyAre manamAM mAThA adhyavasAya AvyAthI kumArapALa rAjAe krodhathI AMbaDamaMtrIne kahyuM ke, "kema tuM mArA karatAM paNa vadhAre dAna Ape che?" AMbaDe kahyuM "mahArAja! ApanA pitAjI daza gAmaDAnA dhaNI hatA ane Apa to aDhAra dezanA dhaNI cho, emAM Apa taraphathI pitAjIno kAMI avinaya thayelo gaNAya?" vagere ucita vacanathI rAjAe rAjI thaIne AMbaDane rAjaputra evuM birUda ApyuM ane pUrve ApI hatI te karatAM bamaNI Rddhi ApI. graMthAMtaramAM kahyuM che ke-dAna detAM, gamana karatAM, sUtAM besatAM, bhojana-pAna karatAM, bolatAM tathA bIje sarva sthAnake avasara hoya to ja te manohara lAge che mATe samayane, jANa puruSa sarva ThekANe ucita AcaraNa kare che. kemake eka tarapha eka ucita AcaraNa ane bIjI tarapha bIjA kroDo guNo che. eka ucita AcaraNa na hoya to sarva guNono samudAya jhera mAphaka che, mATe puruSe sarva anucita AcaraNa choDI devuM. temaja je AcaravAthI potAnI mUrkhamAM gaNatarI thAya te sarve anucita AcaraNamAM samAya che. te sarva laukika zAstramAM upakAranuM kAraNa hovAthI ahIM dekhADIe chIe. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 259 mUrkhanAM so lakSaNa "rAjA ! so mUrkha kayAM? te sAMbhaLa, ane te te mUrNapaNAnAM kAraNa choDa. tema karavAthI tuM A jagatamAM nirdoSa ratnanI jema zobhA pAmIza." 1. chatI zaktie udyama na kare, 2. paMDitonI sabhAmAM potAnAM vakhANa kare, 3. gaNikAnA vacana upara vizvAsa rAkhe, 4. daMbha tathA ADaMbara upara bharoso rAkhe, 5. jAgAra, kimiyA vagerethI dhana meLa vavAnI AzA rAkhe, 6. khetI Adi lAbhanAM sAdhanothI lAbha thaze ke nahIM? evo zaka rAkhe, 7. buddhi nahIM chatAM moTuM kAma karavA dhAre. 8. vaNika thaI ekAMtavAsa karavAmAM rUci rAkhe, 9. mAthe devuM karI gharabAra vagere kharIde, 10. pote vRddha thaI kanyA paraNe, 11. guru pAse na dhArelA graMthanI vyAkhyA kare, 12. khullI vAta DhAMkavAno prayatna kare, 13. caMcaLa strIno bhartAra thaI IrSA rAkhe, 14. zatru samartha chatAM manamAM tenI zaMkA na rAkhe, 15. prathama dhana ApIne pAchaLathI pazcAttApa kare, 16. abhaNa chatAM moTA svarathI kavitA bole, 17. avasara Ave nahIM chatAM bolavAnI caturatA dekhADe, 18. bolavAno avasara Ave mauna rAkhe, 19. lAbhane avasare kalaha-kaleza kare, 20. bhojanane samaye krodha kare, 21. moTA lAbhanI AzAthI dhana vikhere, 22. sAdhAraNa bolavAmAM philaSTa evA saMskRta zabda vApare, 23. putranA hAthamAM sarva dhana ApI pote dIna thAya, 24. strI pakSanA loko pAse yAcanA kare, 25. strInI sAthe TaMTo thavAthI bIjI strI paraNe, 26. putra upara krodha karI tenuM nukazAna kare, 27. kAmI puruSonI sAthe harIphAI karI dhana uDAve, 28. yAcakoe karelI stutithI manamAM ahaMkAra lAve, 29. potAnI buddhinA ahaMkArathI bIjAnAM hita vacana na sAMbhaLe; 30. amAruM moTuM kula evA ahaMkArathI koInI cAkarI na kare, 31. durlabha evuM dravya ApIne kAmabhoga seve, 32. mUlya ApIne kharAba mArge jAya, 33. rAjA lobhI chatAM tenI pAsethI lAbha thavAnI AzA rAkhe, 34. adhikArI duSTa chatAM nyAyanI AzA rAkhe, 35. kAyasthane viSe snehanI AzA rAkhe, 36. maMtrI krUra chatAM bhaya na rAkhe, 37. kRtajJa pAse upakAranA badalAnI AzA rAkhe, 38. arasika puruSa AgaLa potAnA guNa jAhera kare, 39. zarIra nirogI chatAM vahemathI davA khAya, 40. rogI chatAM parejI na pALe, 41. lobhathI svajanane choDI de, 4ra. mitranA manamAMthI rAga utarI jAya evAM vacana bole, 43. lAbhano avasara Ave ALasa kare, 44. moTo RddhivaMta chatAM kalaha-kaleza kare, 45. joSInA vacana upara bharoso rAkhI rAjyanI IcchA kare. 46. mUrkhanI sAthe masalata karavAmAM Adara rAkhe, 47. durbaLa lokone upadrava karavAmAM zUravIrapaNuM batAve, 48. jenA doSa jAhera dekhAya che, evI strI upara prIti rAkhe, 49. guNano abhyAsa karavAmAM kSaNamAtra rUci na rAkhe, 50. bIjAe saMcaya kareluM dhana uDAve. 51. mAna rAkhI rAjA jevA DoLa ghAle, para. lokomAM rAjAdikanI jAhera niMdA kare, 53. duHkha Ave dInatA batAve, 54. sukha ane bhAvi kALe thanArI durgati bhUlI jAya, 55. thoDA bacAvavAne arthe ghaNo vyaya kare, 56. parIkSAne arthe jhera khAya, 57. kimiyAmAM dhana homa, 58. kSaya roga chatAM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrAddhavidhi prakaraNa rasAyana khAya, 59. pote potAnI moTAIno ahaMkAra rAkhe. 60. krodhathI AtmaghAta karavA taiyAra thAya. 61. niraMtara vagara kAraNe Ama tema bhaTakato rahe, 62. bANanA prahAra thayA hoya to paNa yuddha jue, 63. moTAnI sAthe virodha karI nukazAnamAM utare, 64. thoDuM dhana chatAM ADaMbara moTo rAkhe, 65. huM paMDita chuM ema samajI bahu bakabakATa kare, 66. potAne zUravIra samajI koInI bIka na rAkhe, 67. ghaNAM vakhANa karI sAmA mANasane trAsa upajAve, 67. hAMsI karatAM marma vacana bole, 69. daridrInA hAthamAM potAnuM dhana Ape, 70. lAbha nakkI nahIM chatAM kharaca kare, 71. potAnA kharacano hisAba rAkhavAmAM pote kaMTALo kare, 72. nazIba upara bharoso rAkhI udyama na kare, 73. pote daridrI thaI vAto karavAmAM vakhata gumAve, 74. vyasanAsakta thaI bhojana karavAnuM paNa bhUlI jAya, 75. pote nirguNI chatAM potAnA kuLanI ghaNI prazaMsA kare, 76. kaThora svara chatAM gIta gAya, 77, strInA bhayathI yAcakane dAna Ape nahIM, 78. kRpaNatA karavAthI mAThI avasthA pAme, 79. jenA doSa khullA dekhAtA hoya tenAM vakhANa kare, 80. sabhAnuM kAma pUruM thayA vinA gharamAMthI uThI jAya, 81. dUta thaI saMdezo bhUlI jAya, 82. khAMsIno roga chatAM corI karavA jAya, 83. yazane arthe bhojananuM kharca moTuM rAkhe; 84. loka vakhANa kare evI AzAthI thoDo AhAra kare, 85. je vastu thoDI hoya te ghaNI bhakSaNa karavAnI marajI rAkhe, 86. kapaTI ane mIThA bolA lokonA pAsamAM sapaDAya, 87. vezyAnA yAranI sAthe kalaha kare, 88. be jaNA kAMI masalata karatA hoya to vacce trIjo jAya, 89, ApaNA upara rAjAnI maherabAnI haMmezAM raheze evI khAtrI rAkhe, 90. anyAyathI sArI avasthAmAM AvavAnI IcchA kare; 91. dhana pAse nahIM chatAM dhanathI thanArAM kAmo karavA jAya, 92. lokamAM gupta vAta jAhera kare, 93. yazane arthe ajANa mANasano jAmIna jAya, 94. hitanAM vacana kahenAranI sAthe vera kare, 5. badhe bharoso rAkhe, 96. loka vyavahAra na jANe, 97, yAcaka thaI uSNa bhojana jamavAnI Teva rAkhe, 98. munirAja thaI kriyA pALavAmAM zithilatA rAkhe, 99. kukarma karatAM zaramAya nahIM ane 100. bolatAM bahu hase, te mUrkha jANavo." A rIte so prakAranA mUrkha kahyA che. anya hitavacano vaLI jethI ApaNo apajaza thAya te choDavuM. vivekavilAsa nAmanA graMthamAM kahyuM che ke vivekI puruSe sabhAmAM bagAsuM, chIMka, oDakAra, hAsya vigere karavAM paDe to moM AgaLa kapaDuM DhAMkIne karavAM, tathA sabhAmAM nAka khotaravuM nahIM ane hAtha maraDavA nahIM. palAMThI vALavI, paga lAMbA na karavA, tathA nidrA, vikathA ane kharAba ceSTA na karavI, avasara ane kulIna puruSonuM hasavuM mAtra hoTha pahoLA thAya eTaluM ja hoya che. paNa khaDakhaDa hasavuM athavA ghaNuM hasavuM sarvathA anucita che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 261 bagalamAM sIsoTI vagADavA Adi aMgavAgha, agara prayojane tRNanA kaTakA karavA, page athavA hAthe jamIna khotaravI, nakhathI nakha athavA dAMta ghasavA, eTalI ceSTAo karavI nahIM, vivekI puruSe bhATa, cAraNa ane brAhmaNa vagere lokoe karelI potAnI prazaMsA sAMbhaLI manamAM ahaMkAra na lAvavo tathA samaju loko vakhANa kare to te uparathI ApaNAmAM guNa che eTalo nizcaya phakata karavo, paNa * ahaMkAra na karavo. vicakSaNa puruSoe pArakA vacanano abhiprAya barAbara dhAravo. nIca mANasa halakAM vacana bole to teno badalo vALavA tevAM vacana mukhamAMthI kADhavAM nahIM. DAhyA puruSe je vAta atIta, anAgata tathA vartamAnakALamAM bharoso rAkhavA yogya na hoya. te vAtamAM e ema ja che evo spaSTa potAno abhiprAya na jaNAvavo. vivekI puruSoe pArakA mANasa pAsethI zarU " karAvavA dhAreluM kAma te mANasa AgaLa pahelethI ja kAMI dAkhalA-dalIlathI athavA vizeSa vacanathI jaNAvavuM. ApaNA dhArelA kAryane anukULa evuM koInuM vacana hoya to te ApaNA kAryanI siddhine arthe avazya kabUla karavuM. jenuM kArya ApaNAthI na banI zake ema hoya tene pahelethI ja tema kahI devuM, paNa mithyAvacana kahIne khAlI koIne dhakkA na khavarAvavA. samajA lokoe koIne kaDavAM vacana na saMbhaLAvavAM. potAnA zatruone tevAM vacana saMbhaLAvavAM paDe to te paNa anyoktithI athavA bIjA koI bahAnAthI saMbhaLAvavAM. je puruSa mAtA, pitA, rogI, AcArya, paroNA, bhAI, tapasvI, vRddha, bALaka, durbaLa mANasa, vaidya, potAnI saMtati, bhAIyAta, cAkara, bahena, Azrita loko sagAM-saMbaMdhI ane mitra eTalAnI sAthe je kalaha na kare te traNe jagatane vaza kare che. eka sarakhuM sUrya tarapha na jovuM, temaja caMdra-sUryanuM grahaNa, UMDA kUvAnuM pANI ane saMdhyA samaye AkAzamAM na jovuM. strI-puruSano saMyoga, mRgayA, taruNa avasthAmAM Avela nagna strI, jAnavaronI krIDA ane kanyAnI yoni eTalA vAnAM na jovAM. ' vidvAna puruSa potAnA mukhano paDachAyo telamAM, jaLamAM, hathiyAramAM, mUtramAM tathA lohImAM na jue. kAraNa ke, ema karavAthI AyuSya ghaTe che. sArA mANase kabUla karela vacanano bhaMga, gaI vastuno zoka tathA koIno nidrAbhaMga koI kALe paNa na karavo. ghaNAnI sAthe vaira na karatAM ghaNAnA matamAM potAno mata Apavo. jemAM svAda nathI evAM kAryo paNa samudAyanI sAthe karavAM. sujJa puruSoe sarve sArA kAryamAM agresara thavuM. mANaso kapaTathI paNa niHspRhapaNuM dekhADe to paNa tethI phaLa nIpaje che. puruSoe je kRtya karavAthI koInuM nukazAna nIpaje evuM kAma karavA tatpara na thavuM. tathA supAtra mANasonI koI kALe adekhAI karavI nahIM. potAnI jAti upara AvelA saMkaTanI upekSA na karavI, paNa ghaNA AdarathI jAtino saMpa thAya tema karavuM, kAraNa ke ema na kare to mAnya puruSonI mAnakhaMDanA ane apazaya thAya. potAnI jAti choDIne parajAtine viSe Asakta thayelA loko kukarmamAM rAjAnI jema maraNaparyaMta duHkha pAme che. jJAtio mAMhomAMhe kalaha karavAthI prAye nAza pAme che ane saMpamAM rahe to jema jaLamAM kamalinI vadhe che tema vRddhi pAme. samaju mANase daridrI avasthAmAM Avelo potAno mitra, sAdharmI, jJAtinA AgevAna, moTA Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26ra zrAddhavidhi prakaraNa guNI tathA putra vinAnI potAnI bahena eTalA lokonuM avazya poSaNa karavuM. jene moTAI gamatI hoya, evA puruSe sArathinuM kAma, pArakI vastunuM kharIda-vecANa tathA potAnA kuLane anucita kArya karavA taiyAra na thavuM. mahAbhArata vagere graMthomAM paNa kahyuM che ke- puruSe brahmamuhUrtane viSe uThavuM ane dharmano tathA arthano vicAra karavo. sUryane UgatAM tathA AthamatAM koI vakhate paNa na jovo. puruSe divase uttara dizAe tathA rAtrie dakSiNa dizAe ane kAMI harakata hoya to game te dizAe mukha karIne maLa-mUtrano tyAga karavo. Acamana karIne devanI pUjA vagere karavI, gurune vaMdanA karavI, temaja bhojana karavuM. he rAjA ! jANa puruSe dhana prApta karavA prayatna avazya karavo, kAraNa ke te hoya to ja dharma vagere thAya che. jeTalo dhanano lAbha hoya teno cotho bhAga dharmakRtyamAM, cotho bhAga saMgrahamAM ane bAkI rahelA be cothA bhAgamAM potAnuM poSaNa calAvavuM ane nitya naimittika kriyAo karavI. vALa samAravA, ArisAmAM mukha jovuM, tathA dAtaNa ane devanI pUjA karavI eTalAM vAnAM bapora pahelAM ja karavAM. potAnA hitanI vAMchA karanAra puruSe haMmezAM gharathI Aghe jaI maLa-mUtra karavuM, paga dhovA, tathA eMThavADanAMkhavo. je puruSa mATInA gAMgaDA bhAMge, tRNanA kaTakA kare, dAMtavaDe nakha utAre, tathA maLa mUtra karyA pachI barAbara zuddhi na kare te A lokamAM lAMbuM AyuSya na pAme. bhAMgelA Asana upara na besavuM, bhAMgeluM kAMsAnuM pAtra rAkhavuM nahIM. vALa chUTA mUkI bhojana na karavuM tathA nagna thaIne nahAvuM, nagnapaNe suI na rahevuM, ghaNI vAra eThA hAtha vigere na rAkhavA, mastakanA AzrayataLe sarva prANa rahe che, mATe eThA hAtha mastake na lagADavA. mAthAnA vALa na pakaDavA, tathA mastakane viSe prahAra paNa na karavo. putra tathA ziSya vinA zIkhAmaNane arthe koIne tADanA paNa na karavI. puruSoe koI kALe paNa be hAthe mastaka na khaNavuM, tathA vagara kAraNe vAraMvAra mAthe hAvuM nahIM. grahaNa vinA rAtrie hAvuM sAruM nathI, tathA bhojana karI rahyA pachI ane UMDA gharamAM paNa na jAvuM. guruno doSa na kahevo, guru krodha kare to temane prasanna karavA tathA bIjA loko ApaNA gurunI niMdA karatA hoya to te sAMbhaLavI paNa nahIM. he bhArata guru, satI strIo, dharmI puruSo tathA tapasvIo, emanI mazkarImAM paNa niMdA na karavI. koIpaNa pArakI vastu coravI nahIM, kiMcitmAtra paNa kaDavuM vacana na bolavuM, madhura vacana paNa vagara kAraNe bolavuM nahIM. pArakA doSa na kahevA. mahApApa karavAthI patita thayelA lokonI sAthe vArtAlApa paNa na karavo, temanA hAthanuM anna na levuM, tathA temanI sAthe kAMI paNa kAma karavuM nahIM. eka Asana upara na besavuM, DAhyA mANase lokamAM niMdA pAmelA, patita, unmatta, ghaNA lokonI sAthe vaira karanArA ane mUrkha eTalAnI dostI karavI nahIM, tathA ekalA musApharI karavI nahIM. he rAjA ! duSTa vAhanamAM na caDhavuM, kinArA upara AvelI chAyAmAM na besavuM, tathA agaLa paDI jaLanA pravAhanI sAmA javuM nahIM. saLagelA gharamAM dAkhala thavuM nahIM, parvatanI TuMka upara na caDavuM, mukha DhAMkayA vinA bagAsuM, udharasa tathA zvAsa khAvAM nahIM. DAhyA mANase cAlatAM UMcI, ADIavaLI Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 263 athavA dUra daSTi na rAkhavI, paNa AgaLa cAra hAtha jeTalI bhUmi upara najara rAkhIne cAlavuM. DAhyA mANase khaDakhaDa hasavuM nahIM, sIsoTI na vagADavI, dAMta tathA nakha na chedavA, paga upara paga caDhAvIne besavuM nahIM. dADhI mUchanA vALa cAvavA nahIM. hoTha dAMtamAM vAraMvAra na pakaDavA, eThuM hoya te bhakSaNa na karavuM, tathA koI paNa ThekANe dvAra na hoya to coramArge javuM nahIM. unALAnI tathA comAsAnI RtumAM chatra laIne tathA rAtrie athavA vagaDAmAM javuM hoya to lAkaDI laIne javuM. pagarakhAM, vastra ane mALA e traNa vAnAM koIe paherelAM hoya to paheravAM nahIM. strIone viSe IrSA karavI nahIM tathA potAnI strInuM prayatnathI rakSaNa karavuM. IrSA karavAthI AyuSya ghaTe che mATe IrSA karavI nahIM. he mahArAja ! rAtrIe jaLano vyApAra, dahIM ane sAthavo temaja madhyarAtrie bhojana karavuM nahIM. DAhyA mANase ghaNIvAra sudhI DhIMcaNa UMcA karIne na sUvuM. godohikA Asane na besavuM, tathA page Asana kheMcI paNa na besavuM. puruSe taddana prAtaHkALamAM, taddana saMdhyAne viSe tathA taddana baporamAM tathA ekAkIpaNe athavA ghaNA ajANa mANasonI sAthe javuM nahIM. he mahArAja ! buddhizALI puruSoe malinadarpaNamAM potAnuM mukha vigere jovuM nahIM. he rAjA ! paMDita puruSe eka kamaLa ane kuvalaya varjIne rAtI mALA dhAraNa karavI nahIM, paNa sapheda dhAraNa karavI. he rAjan ! sUtAM, devapUjA karatAM tathA sabhAmAM jatAM paheravAnAM vastra judAM judAM rAkhavAM. bolavAnI tathA hAtha paganI capaLatA, atizaya bhojana, zayA upara dIvo, tathA adhama puruSonI ane thAMbhalAnI chAyA eTalAM vAnAM avazya tajavAM, nAka khotaravuM nahIM, pote potAnAM pagarakhAM na upADavAM, mAthe bhAra na upADavo, tathA varasAda varasato hoya tyAre doDavuM nahIM. pAtra bhAMge to prAye kalaha thAya che ane khATa bhAMge to vAhanano kSaya thAya. jyAM zvAna ane kUkaDo vasatA hoya tyAM pitarAIo potAno piMDa letA nathI. gRhastha taiyAra karelA annathI pahelAM suvAsinI strI, garbhiNI, vRddha, bALaka ane rogI emane jamADavA ane pachI jamavuM. he pAMDava ! zreSTha gAya, baLada Adi gharamAM baMdhanamAM rAkhI tathA jonArA mANasone kAMI bhAga na ApI pote ja ekalo je mANasa bhojana kare, te kevaLa pApabhakSaNa kare che. gRhanI vRddhi vAMchanAra gRhastha potAnI jJAtino gharaDo thayelo mANasa ane potAno daridrI thayelo mitra emane gharamAM rAkhavAM. DAhyA mANase apamAna AgaLa karI tathA mAna pAchaLa rAkhI svArtha sAdhavo. kAraNa ke, svArthI mANase bhraSTa thavuM e mUrkhatA che. thoDA lAbhane arthe ghaNuM nukasAna namavuM nahIM. thoDuM kharacI ghaNAno bacAva karavo emAM ja DahApaNa che. leNuM-deNuM tathA bIjA kartavya karma je samaye karavAM joIe te samaye zIdhra na karAya to tenI aMdara rahelo rasa kALa cusI le. jyAM jatAM Adara satkAra na maLe, madhura vArtAlApa na thAya, guNa-doSanI paNa vAta na thAya tene ghera javuM nahIM. he arjuna ! vagara bolAve gharamAM praveza kare, vagara pUche bahu bole tathA na ApelA Asane pote ja bese te puruSa adhama jANavo. aMgamAM kopa nahIM * rAtuM kamaLa Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrAddhavidhi prakaraNa chatAM kopa kare. nirdhana chatAM dhanane vAMche, ane pote nirguNI chatAM guNIno dveSa kare e traNe puruSa jagatamAM lAkaDI samAna samajavA. mAtApitAnuM poSaNa na karanAro, kriyAne uddezIne yAcanA karanAro ane mRta puruSanuM zayyAdAna lenAro e traNe jaNAne pharIthI manuSyano avatAra durlabha che. koI kALe pAchI na jAya evI lakSmInI IcchA karanAra puruSe pote baliSTha puruSanA sapATAmAM AvatAM netaranI jema namra thavuM, paNa sarSanI jema kadApi dhasI na javuM. netara mAphaka namra rahenAro puruSa avasara Ave anukrame pharIthI moTI lakSmI pedA kare che, paNa sarpanI jema dhasI janAra mANasa kevaLa vadha mAtra pAmavA yogya thAya che. buddhizALI puruSe avasara Ave kAcabAnI jema aMgopAMgano saMkoca karI tADanAo sahana karavI, ane tevo avasara Ave kALA sApanI mAphaka dhasI javuM. eka saMpamAM rahelA game tevA tuccha loko hoya to paNa temane baliSTha loko upadrava karI zakatA nathI. juo, sAmo pavana hoya to paNa eka jaththAmAM rahelI velaDIone te kAMI paNa bAdhA utpanna karI zakato nathI. vidvAna puruSo zatrune ekavAra vadhArIne teno tadana nAza kare che, kAraNa ke, prathama goLa khAIne sArI peThe vadhArelo kapha, sukhe bahAra kADhI zakAya che. jema samudra vaDavAnaLane dararoja niyamita jaLa Ape che tema buddhizALI puruSo sarvasva haraNa karavA samartha evA zatrune alpa-alpa dAna karIne prasanna kare che. loko pagamAM bhAMgelA kAMTAne jema hAthamAMnA kAMTAthI kADhI nAkhe che, tema DAhyA puruSa eka tIkSNa zatruthI bIjA tIkSNa zatrune jItI zake che. jema aSTApada prANI meghano zabda sAMbhaLI tenI tarapha kUdakA mArI potAnuM aMga bhAMgI nAMkhe che, tema potAnI tathA zatrunI zaktino vicAra na karatAM je manuSya zatru upara doDe che te nAza pAme che. jema kAgaDIe suvarNasUtrathI kRSNa sarpane nIce pADaryo, tema DAhyA puruSe baLathI nahIM thaI zake evuM kArya yuktithI karavuM. nakhavALA ane zIMgaDAvALA jAnavaro, nadIo, zastradhArI puruSo, strIo ane rAjAo-emano vizvAsa koI kALe karavo nahIM. pazu ane paMkhIthI levAnA guNo siMhathI eka, bagalAthI eka, kUkaDAthI cAra, kAgaDAthI pAMca, kUtarAthI cha ane gadheDAthI traNa zikhAmaNo levI, siMha jema sarva zakti vaDe eka phALa mArI potAnuM kAma sAdhe che tema DAhyA puruSe thoDuM athavA ghaNuM je kAma karavuM hoya te sarva zaktithI karavuM. bagalAnI jema arthano vicAra karavo. siMhanI jema parAkrama karavuM, varunI mAphaka lUMTavuM ane sasalAnI jema nAsI javuM. 1. saunA pahelAM uThavuM, 2. laDhavuM, 3. baMdhuvargamAM khAvAnI vastu vaheMcavI ane 4. strIne prathama tAbAmAM laI pachI bhogavavI, e cAra zikhAmaNo kUkaDA pAsethI levI. 1. ekAMtamAM strIsaMbhoga karavo, 2. dhiThAI rAkhavI, 3. avasara Ave ghara bAMdhavuM, 4. pramAdana karavo ane 5. koI upara vizvAsa na rAkhavo, e pAMca zikhAmaNo kAgaDA pAsethI levI. 1. marajI mAphaka bhojana, 2. avasare alpa mAtramAM saMtoSa rAkhavo, 3. sukhe nidrA levI, 4. sahajamAM jAgRta thavuM, 5. svAmI upara bhakti rAkhavI ane 6. zUravIra rahevuM. e cha zIkhAmaNo kUtarA pAsethI levI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 265 1. upADelo bhAra vahevo, 2. TADhanI tathA tApanI paravA rAkhavI nahIM ane 3. haMmezAM saMtuSTa rahevuM, e traNa zikhAmaNo gadheDA pAsethI levI. A vigere nItizAstramAM kahelA sarva ucita AcaraNano suzrAvakoe samyapha prakAre vicAra karavo. kahyuM che ke-je mANasa hita kayuM? ahita karyuM? ucita vAta kaI? anucita kaI? vastu kaI ? avastu kaI ? e pote jANI zakato nathI, te ziMgaDA vinAno pazu, saMsArarUpI vanamAM bhaTake che. je mANasa bolavAmAM, jovAmAM, ramavAmAM, preraNA karavAmAM, rahevAmAM, parIkSA karavAmAM, vyavahAra karavAmAM, zobhavAmAM, paisA meLavavAmAM, dAna devAmAM, hAlacAla karavAmAM, abhyAsa karavAmAM, khuzI thavAmAM ane vRddhi pAmavAmAM kAMI jANato nathI, te bezarama-ziromaNi duniyAmAM zA mATe jIvato haze? je mANasa potAne ane pArake ThekANe besavuM, sUvuM, bhogavavuM, paheravuM, bolavuM. e sarva barAbara jANe te uttama vidvAnuM jANavo. A saMbaMdhI vistArathI lakhavAnI kAMI vizeSa jarUra jaNAtI nathI. ' vyavahArazuddhi upara dhanamitranI kathA vyavahArazuddhi vagere traNa zuddhithI paisA meLavavA saMbaMdhI A pramANe daSTAMta che - vinayapuranagaramAM dhanavAna evo vasubhadrano dhanamitra nAmano putra hato. nAnapaNamAM tenA mAtA-pitA maraNa pAmavAthI te ghaNo duHkhI tathA dhananI hAni thavAthI ghaNo daridrI thayo. tarUNa avasthAmAM paNa tene kanyA maLI nahIM. tyAre te zaramAIne dhana meLavavA mATe paradeza gayo. jamInamAM dATeluM dhana kADhavAnA upAya, kimiyA, siddhirasa, maMtra, jaLanI tathA sthaLanI musApharI, jAtajAtanA vyApAra, rAjAdikanI sevA vagere ghaNA upAya karyA, to paNa te dhanamitrane dhana maLyuM nahIM. tethI teNe atizaya udvigna thaI, gajapuranagaramAM kevaLI bhagavAnane potAno pUrvabhava puchayo. - kevaLI bhagAvane kahyuM, "vijayapuranagaramAM ghaNo kRpaNa evo gaMgadatta nAmano gRhapati raheto hato. te ghaNo matsarI tathA bIjAne dAna maLatuM hoya athavA bIjA koIne lAbha thato hoya to temAM paNa aMtarAya karato hato. eka vakhate suMdara nAmano zrAvaka tene munirAja pAse laI gayo. kAMIka bhAvathI tathI kAMIka dAkSiNyathI teNe dararoja caityavaMdana karavAno abhigraha barAbara pALyo. te puNyathI he dhanamitra ! tuM dhanavAnano putra thayo. ane amane maLyo tathA pUrvabhave karelA pApathI ghaNo daridrI ane duHkhI thayo. je je rIte karma karAya che, te ja rIte tenA karatAM hajAragaNuM bhogavavuM paDe che, ema jANIne ucita hoya te AcaravuM. kevaLInA evA vacanathI pratibodha pAmelA dhanamitra zrAvakapaNuM svIkAryuM. tathA rAtrinA ane divasanA pahelA pahoramAM dharma ja Acaravo, evo abhigraha paNa grahaNa karyo. pachI eka zrAvakane ghera te utaryo. prabhAtakALamAM mALInI sAthe bAgamAM phUla bhegAM karIne te ghara derAsaramAM bhagavAnanI parama-bhaktithI pUjA karato hato. tathA bIjA, trIjA vagare pahoramAM dezaviruddha, rAjaviruddha vagerene choDI daIne vyavahAra zuddhithI tathA ucita AcaraNathI zAstrokata rIti pramANe te dhanamitra vyApAra karato hato, tethI tene nirvAha jeTaluM sukha maLavA lAgyuM. ema karatAM jema jema tenI dharmane viSe daDhatA thaI tema tema tene vadhu ne vadhu dhana maLavA lAgyuM, ane dharmakaraNImAM vadhu ne vadhu vyaya karavA lAgyo. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrAddhavidhi prakaraNa AgaLa jatAM dhanamitra judA gharamAM rahyo ane dharmiSTha jANIne koI zeThe tene potAnI kanyA paNa ApI. eka vakhate gAyono samudAya vagaDAmAM javA nIkaLyo tyAre goLa, tela Adi vastu vecavA te jato hato. gAyonA samudAyano dhaNI govALiyo "A aMgArA che." ema samajIne sonAno nidhi nAMkhI deto hato, tene joI dhanamitre kahyuM, "A sonuM che, kema nAMkhI do cho ?" gokuLanA dhaNIe kahyuM, "pUrve paNa amArA pitAjIe A sonuM che ema kahI amane ThagyA, tema tuM paNa amane ThagavA Avyo che." dhanamitre kahyuM, "huM khoTuM kaheto nathI." gokuLanA dhaNIe kahyuM, "ema hoya to amane goLa vagere ApIne tuM ja A sonuM le." pachI dhanamitre te pramANe karyuM ane tethI tene trIsa hajAra sonaiyA maLyA. tathA bIjAM paNa teNe ghaNuM dhana meLavyuM, tethI te moTo zeTha thayo. te ja bhavamAM dharmanuM mAhAtma keTaluM sAkSAt dekhAya che? eka divase dhanamitra karmane vaza thaI sumitrazeThane ghera ekalo ja gayo. tyAre sumitrazeTha kroDa mUlyano ratnano hAra bahAra mUkIne kAMI kAryane aMge gharamAM gayo ane turata pAcho Avyo. eTalAmAM ratnano hAra kayAMya jato rahyo. tyAre "ahIM bIjo koI Avyo nathI mATe teM ja lIdho." ema kahI sumitra dhanamitrane rAjasabhAmAM laI gayo. dhanamitre jinapratimAnA adhiSThAyaka samakitI devatAno kAussagna karI pratijJA karavA mAMDI. eTalAmAM sumitranI oTImAMthI ja ratnano hAra nIkaLyo. tethI sarva lokone ajAyabI thaI. A vAta jJAnIne pUchatAM temaNe yathAyogya rIte kahyuM. | "gaMgadatta nAmano gRhapati ane magadhA nAmanI tenI strI hatI. gaMgadatte potAnA zeThanI strInuM eka lAkha rUpiyAnI kiMmatanuM ratna koI na jANe evI gupta rIte meLavyuM. zeThanI strIe ghaNI mAgaNI karI, to paNa potAnI strIne viSe moha hovAthI gaMgadatte tene tArA sagAvhAlAoe ja te ratna coryuM che." ema kahI khoTuM ALa dIdhuM. pachI zeThanI strI bahu dilagIra thaI. tApasI thaI ane maraNa pAmI vyaMtara thaI. magadhA maraNa pAmI sumitra thaI, ane gaMgadatta maraNa pAmIne dhanamitra thayo. te vyaMtare krodhathI sumitranA ATha putra mArI nAkhyA. hamaNAM ratnano hAra haraNa karyo hajI paNa sarvasva haraNa karaze ane ghaNA bhava sudhI verano badalo vALaze. "are re! veranuM pariNAma kevuM pAra vinAnuM ane asahya Ave che? ALa dIdhAthI dhanamitrane mAthe ALa AvyuM, dhanamitranA puNyathI samyagudaSTi devatAe vyaMtara pAsethI ratnAvaNI hAra baLAtkArathI choDAvyo." jJAnInAM evAM vacana sAMbhaLI saMvega pAmela rAjA tathA dhanamitra moTA putrane potAnI gAdIe besADI dIkSA laI muktie gayA. A rIte vyavahArazuddhi Adi upara dhanamitranI kathA che. majjhaNhe jiNapUA, saputtadANAijutti bhuMjittA / paccakkhAi a gIatyaaMtie kuNai sajjhAyaM ||8|| madhyAhna jinapUjA-supAtradAnAdi yuktyA bhuMktvA / pratyAkhyAti ca gItArthAntike karoti svAdhyAyam ||8|| Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza ra67 madhyAhna pUrvokta vidhie vaLI vizeSathI uttama bhAta pANI vagere jeTalA padArtha bhojana mATe nIpajAvelA hoya te saMpUrNa prabhunI AgaLa caDhAvavAnI yuktino anukrama ullaMghana nahIM karatAM pachI bhojana karavuM. ahIM bhojana karavuM e anuvAda che. madhyAhnanI pUjA ane bhojananA kALano kaMI niyama nathI, kemake kharekharI sudhA lAge e ja bhojanano kALa che. e ja rUDhI che. madhyAhna thayA pahelAM paNa jo pratyAkhyAna pArIne devapUjApUrvaka bhojana kare to temAM kaMI bAdha Avato nathI. AyurvedamAM to vaLI AvI rIte banAveluM che ke-pahelA pahoramAM bhojana karavuM nahIM, be pahora ullaMghana karavA nahIM (trIjo pahora thayA pahelAM bhojana karI levuM). pahelA pahoramAM bhojana kare to rasanI utpatti thAya che ane be pahora ullaMghana kare to baLanI hAni thAya che. supAtre dAna Adi karavAnI rIta A pramANe che. zrAvake bhojanane avasare parama bhaktithI munirAjane nimaMtrI temane potAne ghera lAvavA. athavA zrAvake potAnI IcchAe AvatA munirAjane joI temanI AgaLa javuM. pachI kSetra saMvegInuM bhAvita che ke abhAvita che? kALa subhikSano che ke durbhikSano che? ApavAnI vastu sulabha che ke durlabha che? tathA pAtra (munirAja) AcArya che, athavA upAdhyAya, gItArtha, tapasvI, bALa, vRddha, rogI, samartha kiMvA asamartha che? ItyAdi vicAra manamAM karavo ane hariphAI, moTAI, adekhAI, prIti, lajjA, dAkSiNya, "bIjA loko dAna Ape che mATe mAre paNa te pramANe karavuM joIe." evI IcchA, upakArano badalo vALavAnI IcchA, kapaTa, vilaMba, anAdara, kaDavuM bhASaNa, pazcAttApa vagere dAnanA doSa tajavA. pachI kevaLa potAnA jIva upara anugraha karavAnI buddhithI beMtALIza tathA bIjA doSathI rahita evI potAnI saMpUrNa anna, pAna, vastra Adi vastu, prathama bhojana, pachI bIjI vastu evA anukramathI pote munirAjane vinayathI ApavI, athavA pote potAnA hAthamAM pAtra vagere dhAraNa karI pAse UbhA rahIne potAnI strI vagere pAsethI apAvavI. AhAranA betALIsa doSa piMDavizuddhi nAmanA graMthamAMthI joI levA, dAna dIdhA pachI munirAjane vaMdanA karI temane potAnA gharanA bAraNA sudhI pahoMcADI pAchuM vaLavuM. munirAjano yoga na hoya to, megha vinAnI vRSTi mAphaka jo kadAca munirAja kayAMyathI padhAre to huM kRtArtha thAu" evI bhAvanA karI munirAjanI AvavAnI dizA tarapha jovuM. kemake - je vastu sAdhu munirAjane na apAI, te vastu koIpaNa rIte suzrAvako bhakSaNa karatA nathI, mATe bhojanano avasara Ave dvAra tarapha najara rAkhavI. munirAjano nirvAha bIjI rIte thato hoya to azuddha AhAra ApanAra gRhastha tathA lenAra munirAjane hitakArI nathI; paraMtu durmikSa Adi hovAthI jo nirvAha na thato hoya to AturanA daSTAMtathI te ja AhAra bannene hitakArI che. temaja mArga kApavAthI thAkI gayelA, glAna thayelA, loca karelA evA Agama zuddha vastune grahaNa karanAra munirAjane uttaravAraNAne viSe dAna ApyuM hoya, te dAnathI bahu phaLa maLe che. A rIte zrAvaka deza tathA kSetra jANIne prAsuka ane eSaNIya evo AhAra jene je yogya hoya Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrAddhavidhi prakaraNa te tene Ape. azana, pAna, khAdima, svAdima, auSadha (eka vastuthI baneluM) ane bhaiSajya (ghaNA dravyanA mizraNathI baneluM) e sarve vastu prAsuka ane eSaNIya hoya to munirAjane Ape. munirAjane zI rIte nimaMtraNA karavI? tathA gocarI zI rIte ApavI? ItyAdi vidhi meM banAvela zrAddhapratikramaNa vRttithI jANI levo. e supAtradAna ja atithisaMvibhAga drata kahevAya che. kahyuM che ke nyAyathI upArjana karelA tathA kalpanIya evA anna-pAna Adi vastunu deza, kALa, zraddhA, satkAra ane krama sAcavIne parama bhaktie potAnA AtmA upara anugraha karavAnI buddhie sAdhu munirAjane dAna ApavuM, te ja atithisaMvibhAga kahevAya che. supAtradAnathI divya tathA audArika vagere vAMchita bhoganI prApti thAya che. sarva sukhanI sRddhi thAya che, tathA cakravartI vagerenI padavI paNa maLe che, ane aMte thoDA samayamAM ja nirvANa sukhano lAbha thAya che. kahyuM che ke - 1. abhayadAna, 2. supAtradAna, 3. anukaMpAdAna, 4. ucitadAna ane 5. kIrtidAna evA dAnanA pAMca prakAra che. temAM pahelA be prakAranA dAnathI bhoga ane sukhapUrvaka mokSanI prApti thAya che ane chellA traNa prakAranA dAnathI mAtra bhoga-sukhAdika maLe che. supAtranuM lakSaNa A rIte kahyuM che. uttama pAtra sAdhu, madhyama pAtra zrAvako ane jaghanya pAtra avirati samyagudaSTi jANavA. temaja kahyuM che ke-hajAro mithyAdaSTi karatAM eka bAra vratadhArI zrAvaka uttama che, ane hajAro bAra vratadhArI zrAvako karatAM eka paMca mahAvratadhArI munirAja uttama che. hajAro munirAja karatAM eka tattvajJAnI uttama che. tattvajJAnI jevuM pAtra thayuM nathI ane thaze paNa nahIM. satpAtra, moTI zraddhA, yogya kALa, ucita evI ApavAnI vastu, evI dharmasAdhananI sAmagrI ghaNA puNyathI meLavAya che. - 1. anAdara, 2. vilaMba, 3. parAmukhapaNuM, 4. kaDavuM vacana ane 5. pazcAttApa e pAMca vAnAM zuddha dAnane paNa dUSita kare che. 1. bhramara UMcI caDhAvavI, 2. daSTi UMcI karavI, 3. aMtavRtti rAkhavI, 4. parAgamukha thavuM, 5. mauna karavuM ane 6. kALavilaMba karavo, e cha prakArano nakAro kahevAya che. 1. AMkhamAM AnaMdanAM AMsu, 2. zarIranA rUvATAM UMcA thavAM, 3. bahumAna, 4. priya vacana ane pa. anumodanA e pAMca pAtradAnanAM bhUSaNa kahevAya che. supAtradAna upara ane parigraha parimANavrata pALavA upara nIce pramANe ratnasArakumAranI kathA che. supAtra dAna ane parigraha parimANa upara ratnasAranI kathA saMpattinA moTA nivAsasthAnarUpa ratnavizALA nAmanI nagarI hatI, temAM samarasiMha evuM yathArtha nAma dhAraNa karanAro rAjA rAjya karato hato. mAThI avasthAmAM AvI paDelA lokonAM duHkhone haraNa karanAro vasusAra nAmano eka moTo dhanADhaya vyApArI te ravizALAmAM raheto hato. tenI vasuMdharA nAme strI hatI. temane ratna sarakhA utkRSTa guNone dhAraNa karanAra ratnasAra nAme eka putra hato. te eka vakhate potAnA dosto sAthe vanamAM gayo. vicakSaNa ratnasAre tyAM vinayaMdhara AcAryane joI vaMdana karI temane pUchayuM ke, "he mahArAja ! A lokamAM paNa sukha zI rIte maLe che?" Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza * 269 AcAryazrIe kahyuM, "he dakSa ! jIva saMtoSanI vRddhi rAkhavAthI A lokamAM sukhI thAya che; paraMtu bIjI koI rIte sukhI nathI thato. saMtoSa dezathI ane sarvathI evA be prakArano che. temAM deza saMtoSathI gRhastha puruSone sukha maLe che. parigraha parimANa vratanA aMgIkArathI gRhastha puruSone dezathI saMtoSa vRddhi pAme che; kAraNa ke, parigraha parimANa karavAthI pAra vinAnI AzA maryAdAmAM AvI rahe che. sarvathI saMtoSanI vRddhi to munirAjathI ja karI zakAya che, tethI anuttara vimAnavAsI devatA karatAM paNa sArUM sukha A lokamAM ja maLe che. bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke - "eka mAsanA dikSA paryAyavALA sAdhu AdarelA cAritranA vizuddha pariNAmathI vANavyaMtaranI, be mAsanA dIkSAparyAyavALA bhavanapatinI, traNa mAsanA dIkSA paryAyavALA asurakumAranI, cAra mAsanA paryAyavALA jyotiSInI, pAMca mAsanA paryAyavALA caMdra-sUryanI, cha mAsanA paryAyavALA saudharma tathA IzAna devatAnI, sAta mAsanA paryAyavALA sanakumAravAsI devatAnI, ATha mAsa sudhI pALanArA mahendra, brahmavAsI tathA lAMtakavAsI devatAnI, nava mAsa sudhI pALanArA zukravAsI tathA sahastrAravAsI devatAnI, daza mAsa sudhI pALanArA Anata Adi cAra devalokamAM rahenAra devatAnI, agIyAra mAsa sudhI pALanArA raiveyakavAsI devatAnI tathA bAra mAsa sudhI saMyama pALanArA anuttaropapAtika devatAnA manamAM utpanna thayela sukhanI prAptinuM ullaMghana kare che." je mANasa saMtoSI nathI. tene ghaNAM cakravarti rAjyothI, akhUTa dhanathI, tathA sarve bhogapabhoganAM sAdhanothI paNa sukha prApta thatuM nathI. subhUma cakravartI, koNika rAjA, mammaNa zeTha, hAsA-prahAsAno pati vagere manuSyo saMtoSa na rAkhavAthI ja duHkhI thayA. kemake abhayakumAranI jema saMtoSa rAkhanArane je kAMI sukha maLe che, te sukha asaMtoSI evA cakravartIne tathA Indrane paNa maLI zakatuM nathI. upara upara jonArA sarve daridra thAya che; paNa nIce nIce jonArA kayA mANasanI moTAI vRddhi pAmI? mATe sukhane puSTi ApanAra evA saMtoSane sAdhavAne arthe tuM potAnI IcchA mAphaka dhana-dhAnya Adi parigrahanuM parimANa kara. dharma, niyamapUrvaka leza mAtra Acaryo hoya, to paNa tethI pAra vinAnuM phaLa maLe che; paraMtu niyama lIdhA vinA ghaNo dharma Acaryo hoya to paNa tethI svalpamAtra phaLa maLe che; juo! kUvAmAM mAtra jharaNuM hoya che, to paNa te niyamita hovAthI tenuM jaLa koI kALe khUTatuM nathI, ane sarovaranuM jaLa kAMThA sudhI bharyuM hoya to paNa te niyama vinAnuM hovAthI khUTe che mANase niyama lIdho hoya to saMkaTa samaya Ave paNa te na mUkAya ane niyamanuM baMdhana na hoya to sArI avasthAmAM hoya chatAM paNa kadAca dharmakRtya mukAya che. temaja niyama lIdho hoya to ja mANasanI dharmane viSe daDhatA thAya che. juo ! doraDuM bAMdhavAthI ja jAnavaro paNa ubhA rahe che. dharmanuM jIvita daDhatA, vRkSanuM jIvita phaLa, nadInuM jIvita jaLa, subhaTanuM jIvita baLa, Thaga mANasanuM jIvita juTha, jaLanuM jIvita zItaLapaNuM ane bhakSyanuM jIvita ghRta che, mATe DAhyA puruSoe dharmakaraNIno niyama levAmAM tathA lIdhelA niyamane viSe daDhatA rAkhavAmAM ghaNo ja majabUta prayatna karavo, kAraNa ke, tema karavAthI vAMchita sukhanI sukhe prApti thAya che." Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrAddhavidhi prakaraNa ratnasArakumAre sadgurunI evI vANI sAMbhaLIne samyaktva sahita parigraha parimANavrata lIdhuM. te e rIte ke :- "mArI mAlikImAM eka lAkha ratna, dasa lAkha suvarNa, motInA ane paravALAnA ema ekekanA ATha ATha mUDA, nANAbaMdha ATha kroDa sonaiyA, dasa hajAra bhAra rUpuM vagere dhAtuo, so mUDA dhAnya, eka lAkha bhAra bAkInAM karIyANAM, 60 hajAra gAyo, pAMcaso ghara tathA dukAno, cAraso vAhana, eka hajAra ghoDA ane hAthI rAkhavA. ethI vadhAre saMgraha na karavo. tathA mAre rAjya ane rAjyano vyApAra paNa na svIkAravo. zraddhAvaMta evo ratnasArakumAra A rIte pAMca aticArathI rahita evA pAMcamA aNuvratano aMgIkAra karI zrAvaka dharma pALavA lAgyo. bIje koI vakhate te pAcho potAnA zuddha manavALA dostonI sAthe pharatAM pharatAM "rolaMbalola" nAmanA bagIcAmAM Avyo. bagIcAnI zobhA joto te krIDA parvata upara gayo. tyAM kumAre divya rUpa ane divya veSa dhAraNa karanAruM tathA divya gAyana karI raheluM eka kinnara joDaluM joyuM. te bannenuM mukha ghoDA jevuM ane bAkIno zarIrano tamAma bhAga mANasa sarakho, evuM koI divase na joyeluM svarUpa joI camatkAra pAmelA kumAre hAsya karIne kahyuM ke, jo e mANasa athavA devatA hoya to enuM mukha ghoDA jevuM kema hoya? mATe e mANasa nathI, ane devatA paNa nathI. paraMtu koI bIjA dvIpamAM utpanna thayela koI devatAnuM vAhana haze" te kumAranuM kAnane kaDavuM lAge evuM vacana sAMbhaLI duHkha pAmelA kinnare kahyuM, "he kumAra tuM ku-kalpanA karIne mArI phogaTa viDaMbanA zuM karavA kare che? jagatamAM potAnI IcchA pramANe kAmavilAsa karanAro huM vyaMtara devatA chuM paNa tuM mAtra tiryaMca sarakho che, kAraNa ke, tArA pitAe tane devatAone paNa na maLI zake evI eka divya vastuthI ekAda cAkaranI mAphaka dUra rAkhyo che." are kumAra! samarAMdhaka nAmano eka nIlavarNa dhAraNa karanAro uttama ghoDo tArA pitAne koI dUra dvIpamAM pUrve maLyo. jema kharAba rAjA kRza ane vakra mukhane dhAraNa karanAro, halakA kAnano, ThekANA vagarano, page page daMDa karanAro ane krodhI hoya che. tema te azva paNa kuza ane vAMkA mukhane dhAraNa karanAro, TuMkA kAnane dhAraNa karanAro, bahu ja capaLa, skaMdhane viSe beDIrUpa cihana dhAraNa karanAro ane prahAra na khamI zake evo che A rIte kharAba rAjA sarakho te azva che kharo, to paNa e Azcarya che ke - te sarva lokonA manane kheMcanAro tathA potAnI dhaNInI sarva prakAre Rddhi vadhAranAro che. kemake-kuza mukhavALA, nahIM bahu jADA tathA nahIM bahu pAtaLA evA, madhyabhAgane dhAraNa karanArA TuMkA kAnavALA, UMcA baMdhane ane pahoLI chAtIne dhAraNa karanArA, snigdha romarojIvALA puSTa evA pAchalA be pAsAne dhAraNa karanArA, pRSThabhAge ghaNA ja vizALa ane ghaNA vegavALA evA sarva uttama guNone dhAraNa karanAra ghoDA upara rAjAe besavuM." pavana karatAM paNa capaLa evo te ghoDo "asavAranuM mana vadhAre AgaLa daDe che ke, huM doDuM chuM" evI harIphAIthI ja ke zuM? eka divasamAM so gAu jAya che. jANe lakSmIno aMkura ja hoya nahIM ! evA besavA lAyaka ghoDA upara je puruSa asavAra thAya, te sAta divasamAM jagamAM zreSTha evI vastu meLave che. e ghaNI AzcaryanI vAta che ! are kumAra ! tuM potAnA gharamAMnI chAnI vAta jANato nathI, ane pote Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza paMDitAIno moTo ahaMkAra dhAraNa karI mAtra ajJAnathI mArI vagara kAraNe niMdA kare che ! jo tuM te ghoDo meLavIza, to tAruM dhairya, zUravIrapaNuM ane DahApaNa jaNAze." ema kahI kinnara kinnarInI sAthe AkAzamAM uDI gayo. 271 ratnasArakumAra ghaNI apUrva vAta sAMbhaLI ghera Avyo, ane potAne ghaNo ja ThagAyelo mAnI AkULa-vyAkULa thaI zoka karavA lAgyo, pachI gharanA madhya bhAgamAM jaI bAraNAM daI palaMga upara beTho. tyAre dIlagIra thayelA pitAe AvI tene kahyuM ke, "he vatsa ! tane zuM duHkha thayuM ? kAMI manane athavA zarIrane pIDA thaI nathI ne ? jo kAMI tevuM hoya to huM teno upAya karUM" je hoya te vAta mane kahe, kemake motInI paNa kiMmata viMdhyA vinA thatI nathI." pitAnAM AvAM vacanathI saMtoSa pAmelA ratnasAre zIghra bAraNAM ughADayAM, ane je vAta banI hatI ane je manamAM hatI, te sarva pitAjIne kahI. pitAe ghaNuM Azcarya pAmIne kahyuM ke, "he vatsa ! e amAro putra A sarvottama azva upara besI bhUtaLane viSe ci2kAla pharatAM rakhe amane potAnA viyogathI du:khI kare" evI kalpanAthI meM Aja sudhI te ghoDo ghaNI mahenate gupta rAkhyo, paNa te have tArA hAthamAM soMpavo ja paDaze, paraMtu tane yogya lAge te ja kara. ema kahI pitAe harSathI ratnasAra kumArane te ghoDo Apyo. mAgyA pachI paNa na ApavuM e prIti upara agni mUkavA sarakhuM che. jema nidhAna maLavAthI nirdhanane AnaMda thAya che, tema ratnasAra kumA2ne ghoDo meLavavAthI ghaNo AnaMda thayo, zreSTha vAMchita vastu maLe tyAre kone AnaMda na thAya ? pachI ghaNo buddhizALI kumAra, sUrya jema udayAcala parvata upara Ave che, tema ratnajaDita suvarNanuM palANa caDAvelA te ghoDA upara caDhayo ane vayathI tathA zILathI sarakhA evA zobhatA ghoDA upara beThelA zreSThamitronI sAthe nagarathI bahAra nIkaLyo. Indra jema potAnA uccaHzravA nAmanA azvane calAve che, tema te kumAra, jenI barAbarIno athavA jethI caDhiyAtA lakSaNavALA ghoDo jagatamAM paNa nathI. evA uccaHzravA samAna te ghoDArUpI ratnane ghoDA pheravavAnA medAnamAM pheravavA lAgyo. DAhyA evA kumAre te ghoDAne AkSepathI anukrame thorita, valgita, luta, ane uttejita e cAra gatimAM (cAra prakAranI cAlamAM) calAvyo. pachI zukladhyAna jIvane pAMcamI gatie pahoMcADe che tyAre te jIva jema bIjA sarva jIvane pAchaLa mUke che, tema kumAre te ghoDAne AsyaMdita nAmanI gatie pahoMcADayo, tyAre te ghoDAe bIjA sarve ghoDAne pAchaLa mUkayA. eTalAmAM zeThanA gharane viSe pAMjarAmAM rAkhelo eka buddhizALI popaTa hato, teNe kAryano pAra dhyAnamAM laI vasusAra zeThane kahyuM ke, "he tAta ! A mAro bhAI ratnasArakumAra hAlamAM azvaratna upara besIne ghaNA vegathI jAya che. kautukano ghaNo rasika evo kumAra cAlAka manano che; ghoDo hariNa sarakho ghaNo cAlAka ane cAlatAM jabarA kUdakA mAranAro che, ane daivanI gati vIjaLInA camakArA karatAM paNa ghaNI vicitra che, tethI ame jANI zakatA nathI ke, A kAmanuM pariNAma kevuM Avaze ? sArA bhAgyano jANe eka samudra ja hoya nahIM ! evA mArA bhAInuM azubha to koI ThekANe thAya ja nahIM, tathApi snehavALA lokonA manamAM potAnI jenA upara prIti hoya tevI bAbatamAM azubha kalpanAo Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7ra zroddhavidhi prakaraNa AvyA vinA rahetI nathI. siMha jyAM jAya tyAM potAnI prabhutA ja calAve che, tathApi tenI mAtA siMhaNanuM mana potAnA putranA saMbaMdhamAM azubha kalpanA karI avazya duHkhI thAya che. ema chatAM paNa pahelAMthI ja potAnI zakti pramANe yatanA rAkhavI e bahu sArI vAta che. taLAva majabUta hoya, tevAmAM ja pALa bAMdhavI, e yuktithI bahu sAruM dekhAya che, mATe he tAta ! he svAminuM ApanI AjJA thAya to huM kumAranI zodha mATe eka pALAnI mAphaka turata jauM. daiva na kare ane kadAca kumAra upara kAMI ApadA AvI paDe to, huM harSa utpanna karanArAM vacano vagere saMbhaLAvI tene sahAya paNa karuM." pachI zeThanA manamAM je abhiprAya hato tene maLatI vAta karanAra popaTane zeThe kahyuM ke, "he bhalA popaTa ! teM bahu sAruM kahyuM. tAruM mana zuddha che, mATe he vatsa ! have tuM zIdhra jA ane ghaNA vegathI gamana karanArA evA ratnasArakumArane vikaTa mArgamAM sahAya kara. lakSmaNa sAthe hovAthI rAma jema sukhe pAchA AvyA, tema tArA jevo priya mitra sAthe hovAthI te kumAra potAnI vAMchA pUrNa karIne sukhe nizcayathI pAcho potAne sthAnake Avaze." zeThanAM evAM vacana sAMbhaLI potAne kRtArtha mAnanAro te mAnavaMta popaTa zeThanI AjJA maLatAM ja, saMsAramAMthI jema sabuddhi mANasa bahAra nIkaLe che, tema zIdhra pAMjarAmAMthI bahAra nIkaLyo. bANanI jema gamana karanAra te popaTa turata ja kumArane AvI maLyo. kumAre potAnA nAnA bhAInI jema premathI bolAvI khoLAmAM besAryo. jANe manuSya ratnanI (ratnasAranI) prApti hovAthI pramANa vinAnA ahaMkAramAM Avyo hoya nahIM ! evA te azvarane vegathI gamana karatAM ratnasAranA mitranA athvone nagaranI pAchaLa bhAgoLanA bhAgamAM ja mUkayA. buddhizALI puruSa matimaMda puruSone jema pAchaLa mUke che, tema kumAranA azvarane pAchaLa mUkelA bAkInA ghoDA prathamathI ja niru tsAha hatA, te thAkI tyAM ja ubhA rahyA. * have atizaya kUdakA mAranAro, jamInathI prAye addhara cAlanAro kumArano ghoDo jANe zarIre raja lAgavAnI bIkathI ja ke zuM bhUmine sparza paNa karato nahoto. te samaye nadIo, parvato, jaMgalanI bhUmio vagere sarva vastu jANe kumAranA azvanI sAthe harIphAIthI ja ke zuM! vegathI cAlatI hoya evI cAre tarapha dekhAtI hatI ! jhaDapathI bhUminuM ullaMghana karanAra te zreSTha ghoDo kautukathI utsuka thayelA kumAranA mananI preraNAthI ja ke zuM ! potAnA thatA zrama tarapha koI sthaLe paNa bilakula dhyAna nahIM pahoMcADayuM. ema karatAM te ghoDo anukrame vAraMvAra pharatI bhIlanI senAthI ghaNI bhayaMkara evI zabarasenA nAmanI moTI aTavAmAM Avyo. te moTI aTavI sAMbhaLanArane bhaya ane ghelachA utpanna karanAra, tathA jaMgalI kUra jAnavaronI garjanAonA bahAnAthI jANe "huM sarva aTavImAM agresara chuM" evA ahaMkAra vaDe garjanA ja karatI na hoya! ema lAgatuM hatuM. gaja, siMha, vAgha, sUara, pADA vagere jAnavaro kumArane kautuka dekhADavAne arthe ja ke zuM! cAre tarapha paraspara laDatA hatA. te mahA aTavI ziyALIAnA zabdanA bahAnAthI "apUrva vastunA lAbhanI tathA kautuka jovAnI IcchA hoya to zIgha Ama AvI" ema kahI kumArane bolAvatI ja na hoya ? evI dekhAtI hatI. te moTI aTavImAMnA vRkSa pUjatI zAkhAonA TuMkanA bahAnAthI jANe te Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 273 adhvaratnano vega joI, camatkAra pAmI potAnAM mastaka dhuNAvatAM na hoya? evA dekhAtAM hatAM. te mahAiTavImAM bhillanI strIo jANe kumAranuM manoraMjana karavAne arthe zuM ! kinnarInI jema madhura svarathI ubhaTa gIto gAtI hatI. AgaLa jatAM ratnasArakumAre hiMDoLA upara hiMcakA khAtA eka tApasakumArane snehavALI najarathI joyo, te tApasakumAra maryalokamAM AvelA nAgakumAra jevo suMdara hato; priya bAMdhava sarakhI tenI daSTi jotAMveMta ja snehavALI dekhAtI hatI ane tene jotAM ja ema jaNAtuM hatuM ke, have jovA jevuM kAMI paNa rahyuM nathI, te tApasakumAra paNa kAmadeva sarakhA suMdara ratnasArakumArane joIne, jema varane jovAthI kanyAnA manamAM lajjA vagere pedA thAya che, tema te tApasa kumAranA manamAM lajjA, utsukatA, harSa vagere manovikAra utpanna thayA. ghaNA manovikArathI uttama evo tApasakumAra manamAM zUnya jevo thayo, tathApi koIpaNa rIte dharma pakaDIne teNe hiMDoLA uparathI utarI ratnasAra kumArane A rIte savAla karyo. "he jagavallabha ! he saubhAgyanidhe! amArA upara kRpAdRSTi rAkha, sthiratA dhAraNa kara ane amArI sAthe vAtacIta kara." tArA nivAsathI kayo deza ane kayuM nagarajagatamAM uttama ane prazaMsA yogya thayuM? tArA janmathI kayuM kuLa utsavathI paripUrNa thayuM? tArA saMbaMdhathI kaI jAti jAInA puSpanI jema sugaMdhIvALI thaI? ke jenI ame prazaMsA karIe? evo sailokayane AnaMda pamADanAro tAro pitA kyo? tane paNa pUjavA yogya evI tArI mAnya mAtA koNa? samagra suMdara vastumAM zreSTha evo tuM jemanI sAthe saMbaMdha rAkhe che, te sajjananI jema jagatane AnaMda pamADanArAM tArAM svajana kayAM? je vaDe jagatumAM tuM oLakhAya che, te moTAInuM sthAnaka evuM tAruM nAma kayuM? tAre potAnA ISTa mANasane dUra rAkhavAnuM zuM kAraNa banyuM? kemake, tuM koI paNa mitra vinA ekalo ja dekhAya che. beMjAno tiraskAra karanArI evI A atizaya utAvaLa karavAnuM prayojana zuM? ane mArI sAthe tuM prIti karavA Icche che, tenuM paNa kAraNa zuM?" tApasakumAranuM evuM manohara bhASaNa pUrNapaNe sAMbhaLatAM ekalo ratnasAra ja nahIM, paraMtu ghoDo paNa utsuka thayo, tethI kumAranuM mana jema tyAM sthira thayuM, tema te azva paNa tyAM sthira ubho rahyo. uttama azvonuM vartana asavAranI marajI mArapha ja hoya che. ratnasAra tApasakumAranA saundaryathI ane bolavAnI caturAIthI mohita thavAthI tathA uttara ApavA jevI bAbata na hovAthI kAMI uttara ApI zakAyo nahIM. eTalAmAM te bhalo popaTa vAcALa mANasanI mAphaka ucca svare bolavA lAgyo. je sarva avasarano jANa hoya, te avasara maLe kAMI vilaMba kare ? popaTa kahe che, "he tApasakumAra ! kumAranuM kuLa vagere pUchavAnuM prayojana zuM che? hAlamAM teM ahiM kAMI vivAha mAMDayo nathI. ucita AcaraNa AcaravAmAM tuM catura ja che, tathApi te tane kahuM chuM. sarva vratadhArIone ghera Avelo atithi sarva prakAre pUjavAlAyaka che. laukika zAstrakAroe kahyuM che ke cAre vargono guru brAhmaNa che ane brAhmaNano guru agni che, strIono bharathAra e ja eka guru che, ane sarve lokono guru ghera Avelo atithi che; mATe he tApasakumAra ! jo tAruM citta A kumAra upara hoya to. enI ghaNI paroNAgata kara. bIjA sarva vicAra kore mUkI de." Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra74 zrAddhavidhi prakaraNa popaTanI evI catura uktithI rAjI thayelA tApasakumAre ratnanA hAra sarakhI potAnI kamaLa mALA jhaTa popaTanA gaLAmAM paherAvI. ane ratnasArane kahyuM ke - "he zreSTha kumAra ! tuM ja jagamAM vakhANavA lAyaka che, kAraNa ke, tAro popaTa vacanacAturImAM ghaNo ja nipuNa che. tAruM saubhAgya sarve karatAM uttama che; mATe he kumAra ! have ghoDA uparathI utara, mAro bhAva dhyAnamAM laI mAro paroNo thA, ane amane kRtArtha kara. vikAsa pAmelAM kamaLothI zobhatuM ane nirmaLa jaLane dhAraNa karanArUM evuM A nAnuM sarakhuM eka taLAva che. A saghaLo suMdara vanano samudAya che, ane ame tArA tAbedAra chIe. mArA jevA tApasathI tArI paroNAgata te zI thavAnI? nagna tapasvInA maThamAM rAjAnI AsanA-vAsanA te zI thAya? tathApi huM mArI zakti pramANe tane kAMIka bhakti dekhADuM. koI sthaLe varakhaDAnuM jhADa potAnI chAyAthI nIce besanArane vizrAMti sukha nathI ApatuM? mATe zIgha maherabAnI karI Aja mArI vinaMti kabUla kara. musApharI karanArA puruSo koInI vinaMti koI paNa vakhate phogaTa javA detA nathI." ratnasAranA manamAM ghoDA uparathI utaravAno vicAra pahelethI ja Avyo hato. pAchaLathI jANe sArA zukano ja na hoya evAM tApasakumAranAM vacanathI te nIce utaryo. pachI te banne kumAro jANe janmathI mAMDIne ja mitra na hoya! te rIte prathama manathI maLyA hatA; te hamaNAM prItithI ekabIjAne sukha utpanna karanAra zarIravaDe paNa mAMhomAMhe AliMgana karIne maLyA. pachI mAMhomAMhe daDha thayelI prIti tevI ne tevI ja rAkhavAne arthe te banne jaNA eka-bIjAno hAtha pakaDI thoDI vAra tyAM Amatema pharavA lAgyA. prItithI mAMhomAMhe hastameLApa karanArA ane kumAro jaMgalanI aMdara krIDA karanAra be hAthInA baccAMnI jema zobhavA lAgyA. tApasakumAre jema potAnuM sarvasva dekhADayuM, tema te aTavImAM parvata, nadIo, taLAvo, krIDA karavAnAM sthAnako vagere sarva ratnasArane dekhADyAM. phaLonI tathA phUlonI ghaNI samRddhi thavAthI namI gayelAM evAM, pUrve koI samaye jovAmAM na AvelAM, keTalAMka vRkSo nAma daI daIne tApasakumAre ratnasArane potAnA guru mAphaka oLakhAvyAM pachI ratnasAra, tApasakumAranA kahevAthI thAka dUra karavAne mATe ane kautukane arthe hAthInI jema eka nAnA sarovaramAM hAyo. tApasakumAre ratnasArane sArI rIte hAyAnI vAta pUchIne tenI AgaLa phUla-phaLAdi lAvI mUkayAM. te A pramANe-jANe pratyakSa amRta ja na hoya evI pAkI tathA kAMIka kAcI drAkSa, vratadhArI lokonAM mana paNa jemane najare jotAM ja bhakSaNa karavAne arthe adharI thaI jAya evAM pAkelAM suMdara AmraphaLo, ghaNAM nALiyera, keLAM, pAkAM sudhAkarInAM phaLo, khajUranAM phaLo, mIThAzanuM mApa ja na hoya! evAM ghaNAM rAyaNanAM phaLo, pAkAM kSIrAmalakInAM phaLo, jenI aMdara snigdha bIja che evA hArabaMdha cAroLInAM phaLa, sArAM bIjavALAM suMdara bIja phaLo, sArAM madhura bIjorAM, suMdara nAraMgIo, sarvotkRSTa dADamo, pAkAM sAkara niMbU, jAMbUDAM, bora, gUMdAM, pIlu, phaNasa, zIMgoDA, sakaraTeTI, cIbhaDAM pAkAM tathA kAcAM evAM judA judA vAluka phaLo, kamaLapatranA daDAthI pIvAya evAM drAkSa vagerenAM sarasa zarabato. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 275 nALiyeranuM tathA svaccha sarovaranuM jaLa, zAkane ThekANe kAcAM Ambavetasa, AmalI, niMbUvigere; svAdimane ThekANe kAMIka lIlI tathA kAMIka sUkI hArabaMdha sopArIo, pahoLA ane nirmaLa pAna, elacI, laviMga, lavalIphaLa, jAyaphaLa vagere, tathA bhoga sukhane arthe zatapatra bakula, caMpaka, ketakI, mAlatI, mogarA, kuMda, macakuMda, ghaNA ja sugaMdhI jAta jAtanAM kamaLo, harSa utpanna karanArA Damaro Adi puSpo tathA patro; temaja kapUravRkSathI utpanna thayelAM kUranAM rajakaNa ane jeTalI maLI teTalI kasturI, vagere tApasakumAre upara kahelI sarva uttama vastuo barobara goThavIne ratnasAra kumAranI AgaLa mUkI. eTalI badhI vastuo mUkavAnuM kAraNa e che ke, te aTavImAM sarva RtunAM phaLa-phUla haMmezAM sukhe maLatAM hatAM. tathA pratyeka mANasanA mananI rUci bhinna bhinna hoya che, mATe vistArathI sarve vastu tApasakumAre mUkI. pachI moTA manane dhAraNa karanArA ratnakumAra tApasa kumAre karelI bhaktinI racanA aMgIkAra karavAne mATe te sarve vastuo upara ghaNA AdarathI ekavAra najara pheravI, ane jANe pUrve koI vakhate bhakSaNa karI ja na hoya! evI te sarva vastuo upayogamAM AvI te rIte thoDI thoDI bhakSaNa karI. dAtAra puruSanI evI ja maherabAnI hoya che ! pachI tApasakumAre, rAjA bhojana karI rahyA pachI jema tenA sevakane jamADe tema te popaTane tenI jAtine ucita evAM phaLothI tRpta karyo. ghoDAne paNa tenI jAtine lAyaka AsanA-vAsanA karI, tathA yogya vastu khavarAvI tApasakumAre thAka vinAno tathA tRpta karyo. ThIka ja che. moTA manavALo popaTa ratnasArakumArano abhiprAya samyapha prakAre jANI prItithI tApasakumArane pUchavA lAgyo ke - he tApasakumAra ! jene jotAM ja romarojI vikasvara thAya evA A navayauvanamAM kalpanA paNa na karI zakAya evuM A vrata te kema AdaryuM! sarve saMpadAono jANe eka surakSita koTa ja na hoya ! evuM A tAruM svarUpa kayAM? ane saMsAra upara tiraskAra utpanna karanAruM evuM A tApasa vrata te kayAM? jema araNyamAM mAlatInuM puSpa koInA bhogamAM na AvatAM vyartha sUkAI jAya che, tema te tAruM A cAturya ane sauMdarya prathamathI ja tApasa vrata laI niSphaLa kema karI nAMkhyuM? divya alaMkAra ane divya veza paheravA lAyaka evuM A kamaLa karatAM paNa komaLa zarIra atizaya kaThora evA valkalone zI rIte sahana karI zake? jonAranI najare mRgajaLanI jema baMdhanamAM nAMkhanAra evo A tAro kezapAza kUra evA jaTAbaMdhano saMbaMdha sahevA lAyaka nathI. A tAruM suMdara tArUNya ane pavitra lAvaNya tene yogya evA navanavA bhogopabhoge zUnya hovAthI hAlamAM amane ghaNI dayA utpanna kare che, mATe he tApasakumAra ! vairAgyathI, kapaTa karavAmAM DahApaNa hovAthI, bhAgyayogathI, mAThA karmathI, koInA balAtkArathI, koI mahAtapasvIno zApa hovAthI athavA bIjA kayA kAraNathI A kaThaNa tapasyAno svIkAra karyo ? te kahe." popaTa A rIte prazna karI rahyA pachI tApasakumAre eka sarakhI netramAMthI jharatI AMsudhArAnA bahAnAthI aMdara rahelA duHkhane vamato na hoya ! tevI gadgad svarathI kahevA lAgyo - "he bhalA popaTa ! he uttamakumAra ! tamArI barAbarI karI zake evo jagatamAM koNa che? kAraNa ke anukaMpApAtra evA mAre viSe tamArI dayA sAkSAt dekhAya che. potAne athavA potAnA kuTuMbIone duHkhI joI duHkhI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrAddhavidhi prakaraNa thayelA koNa dekhAtA nathI? paNa pArakA duHkhathI duHkhI thanArA puruSo traNe jagatmAM haze to mAtra be-traNa ja haze. kahyuM che ke-zUravIra, paMDita tathA potAnI lakSmIthI kuberane paNa kharIda kare evA dhanADhaya loko, pRthvI upara pagale pagale hajAro jovAmAM Avaze, paNa je puruSanuM mana pArakA duHkhI mANasane pratyakSa * joI athavA kAne sAMbhaLI tenA duHkhathI duHkhI thAya evA satpuruSo jagatmAM pAMca ke cha ja haze, strIo, anAtha, dIna, duHkhI ane bhayathI parAbhava pAmelA emane sapuruSa sivAya bIjo koNa rakSaNa karanAro che? mATe he kumAra ! mArI je hakIkata che te huM tArI AgaLa kahuM chuM. manathI kharekhara prema rAkhanAra mANasa AgaLa chAnuM rakhAya evuM te zuM hoya?" tApasakumAra Ama bole che, eTalAmAM madonmatta hAthInI jema vanane vegathI samULa ukheDI nAMkhanAro, eka sarakhI uchaLatI dhULanA DhagalAthI traNe jagatane koI vakhate jovAmAM na AvelA ghanaghora dhUmADAmAM atizaya garva karanAro, na saMbhaLAya evA mahAbhayaMkara dhutkAra zabdathI dizAomAM rahenArA mANasonA kAnane paNa jarjara karanAro. tApasa kumAranA potAnA vRttAMta kahevAnA manoratharU5 rathane baLAtkArathI bhAMgI nAMkhI potAnA prabhaMjana evA nAmane yathArtha karanAro, akasmAtu caDhI AvelA mahAnadInA pUranI jema samagra vastune DubADanAro tathA tophAnI duSTa utpAta pavananI jema khamI na zakAya evo pavana sakhata vegathI vAvA lAgyo. pachI kAbela coranI mAphaka maMtrathI ja ke zuM! ratnasAranI ane popaTanI AMkha dhULavaDe baMdha karIne te pavane tApasakumArane haraNa karyo, tyAre popaTa ane ratnasAra kumAre kAne na saMbhaLAya evA tApasakumArano vilApa mAtra sAMbhaLyo ke "hAya hAya ! ghaNI vipattI AvI paDI ! sakaLa lokonA AdhAra, atizaya suMdara, saMpUrNa lokonA mananuM vizrAMti sthAnaka, moTA parAkramI, jaganI rakSA karavAmAM dakSa evA he kumAra ! A duHkhamAMthI mane bacAva ! bacAva !!!" krodhathI yuddha karavA taiyAra thayelo ratnasAra "are pApI! mArA jIvitanA jIvana evA tApasakumArane haraNa karIne kyAM jAya che?" ema ucca svare kahI tathA daSTiviSa sarpa sarakhI vikarALa talavAra myAnamAMthI kADhIne hAthamAM laI vegathI tenI pachavADe doDayo bhale, potAne zUravIra samajanAra lokonI rIti evI ja che. vijaLInI jema atizaya vegathI ratnasAra thoDoka dUra gayo, eTalAmAM ratnasAranA adbhuta caritrathI ajAyaba thayelA popaTe kahyuM ke, "he ratnasAra kumAra ! tuM catura chatAM mugdha mANasanI jema kema pAchaLa doDe che? tApasakumAra kayAM ane A tophAnI pavana kayAM? yama jema jIvita laI jAya tema A tophAnI pavana tApasakumArane haraNa karI, kRtArtha thaI koNa jANe tene pavana kayAM ane kevI rIte laI gayo? he kumAra ! eTalI vAramAM te pavana tApakumArane asaMkhya lakSa yojana dUra laI jaIne kayAMya saMtAI gayo, mATe tuM have zIdhra pAcho phara." ghaNA vegathI karavA mAMDeluM kAma niSphaLa javAthI zaramAyelo ratnasAra popaTanA vacanathI pAcho Avyo ane ghaNo khinna thaI vilApa karavA lAgyo ke "he pavana mArA premanuM sarvasva evA tApasakumArane Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 277 haraNa karI te dAvAgni sarakhuM krUra vartana kema karyuM? hAya hAya ! tApasakumArano mukhacaMdramAM joI mArA netrarUpa nIlakamaLo kayAre vikasvara thaze? amRtanI laherI sarakhA snigdha, mugdha ane madhura evA te manane prasanna karanArA daSTi-vilAsa pharIthI mane zI rIte maLaze? rAMka sarakho huM tenAM kalpavRkSanA puSpa sarakhAM, amRtane paNa tuccha karanArAM vAraMvAra moMmAMthI nIkaLatAM madhura vacana have zI rIte sAMbhaLIza?" strInA viyogathI duHkhI thayelA puruSanI mAphaka evA nAnAvidha vilApa karanAra ratnasAra kumArane popaTe yathArtha je vAta hatI, te kahI. "he ratnasAra! jene mATe tuM zoka kare che, te nakkI tApasakumAra nathI. paNa koI puruSe potAnI zaktithI rUpAMtara karI pheravI nAMkhelI e kAMIka vastu che, evuM mArI dhAraNAmAM Ave che. tenA dekhAyelA judA judA manovikArathI, manohara vacana bolavAnA prakArathI, kaTAkSavALI kheMcAyelI najarathI ane bIjAM evAM ja lakSaNothI huM to nakkI ema anumAna karuM chuM ke te eka kanyA che. ema na hota to meM pUchyuM tyAre tenAM netra AMsuthI kema pUrepUrAM bharAI gayAM? e to strI jAtinuM lakSaNa che. uttama puruSane viSe evA lakSaNano saMbhava ja nathI. te ghanaghora pavana nahoto paNa te kAMIka divya svarUpa hatuM. ema na hota to te pavane pelA tApasakumArane ja haraNa karyo, ane ApaNA be jaNAne kema choDI dIdhA? huM to nakkI kahI zakuM chuM ke, te koIka bicArI bhalI kanyA che, ane tene koI pApI devatA, pizAca vagere herAna kare che. kharekhara ema ja che. duSTadeva AgaLa konuM cAle ema che? te kanyA duSTa pizAcanA hAthamAMthI chuTaze, tyAre jarUra tane ja varaze. kemake jene kalpavRkSa joyuM che, tenI bIjA jhADa upara prIti zI rIte rahe? jema sUryano udaya thae rAtrirUpa pizAcikAnA hAthamAMthI kamalinI chUTe che. tema te kanyA paNa tArA zubha karmano udaya thae duSTa pizAcanA hAthamAMthI chUTaze, ema huM dhAruM chuM. pachI sArA bhAgyanA vazathI te kanyA tane kayAMka zIgha maLaze. kemake, bhAgyazALI puruSone joItI cIjanI prApti jarUra thAya che. he kumAra! huM jo kalpanA karIne kahuM chuM to tAre te kabUla rAkhavI. e to satyapaNuM athavA asatyapaNuM thoDA kALamAM jaNAI jaze, mATe he kumAra! tuM uttama vicAravALo chatAM mukhamAMthI na uccarAya evo A vilApa kema kare che? A vAta vIra puruSane kAmanI nathI." kartavyanA jANa evA ratnasArakumAre evI yuktithI paripUrNa bharelI popaTanI vANI manamAM dhArIne zoka karavo mUkI dIdho. jANa puruSanuM vacana zuM na karI zake? pachI ratnasAra kumAra ane popaTa tApasakumArane ISTadevanI jema saMbhAratA chatAM azvaprayANa karatAM anukrame hajAro moTAM vano, parvato, khINo, nagaro, sarovaro ane nadIo ullaMghI AgaLa AveluM eka atizaya manohara jhADothI zobhatuM udyAna joyuM. te udyAna, bIje sthaLe na maLI zake evA sugaMdhI puSpone viSe bhamatA bhramaronA jhaMkAra zabdavaDe jANe ratnasAra kumArane ghaNA AdarathI mAna na ApatuM hoya ! evuM dekhAtuM hatuM. pachI banne jaNA te udyAnamAM jatAM ghaNo harSa pAmyA. eTalAmAM navanavAM ratnothI zobhatuM zrI AdinAthanuM maMdira temaNe joyuM. e maMdira potAnI dhrUjatI dhvajAthI he kumAra ! A ThekANe tane A bhavanI tathA parabhavanI ISTa vastuno lAbha thaze." ema kahI Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrAddhavidhi prakaraNa ratnasArakumArane jANe dUrathI bolAvatuM ja na hoya evuM lAgatuM hatuM. kumAra azva uparathI utarI, tene tilakavRkSane thaDe bAMdhI, tathA keTalAMka sugaMdhI puSpa bhegAM karI popaTanI sAthe maMdiramAM gayo. pUjAvidhinA jANa evA ratnasArakumAre zrI AdinAtha bhagavAnanI jAtajAtanA phUlovaDe yathAvidhi pUjA karIne jAgRta buddhithI A rIte stuti karavA mAMDI. "saMpUrNa jagatane jANanArA ane devatAo paNa jemanI sevA karavA ghaNA tatpara thaI rahyA che, evA devAdhideva zrI AdinAtha bhagavAnane mAro namaskAra thAo. parama AnaMdakaMda sarakhA, paramArthano upadeza karanArA, parabrahma, svarUpavAna ane parama yogI evA zrI AdinAtha bhagavAnane namaskAra thAo. paramAtmasvarUpa, parama AnaMdanA dAtAra, traNe jagatanA svAmi ane bhavya jIvanA rakSaka evA zrI yugAdidevane mArA namaskAra thAo. mahAtmA, vaMdana karavA yogya, lakSmInuM ane maMgaLanuM sthAnaka tathA yogIpuruSone paNa jemanA svarUpanuM jJAna thatuM nathI evA zrI AdinAtha bhagavAnane mArA namaskAra thAo." ullAsathI jenA zarIra upara phaNasanA phaLa mAphaka romarojI vikasvara thaI che, evA ratnasArakumAre jinezvara bhagavAnanI A rIte stuti karI, tattvArthanI prApti thavAthI ema mAnyuM ke "mane musApharInuM pUrepUruM phaLa Aje maLyuM." pachI ratnasAra kumAra tRpAthI maMdiranA AgalA bhagAmAM rahelI zobhArUpa, pIDAyelA mANasanI jema uttama amRtanuM vAraMvAra pAna karIne tRpti sukha bhogavyuM. te uparAMta, zreSTha zobhAnuM sthAnaka evA maMdiranA oTalA upara beThelA ratnasAra, madonmatta airAvata hAthI upara beThelA IndranI jema zobhavA lAgyo. pachI ratnasArakumAre popaTane kahyuM ke, "tApasa kumAranI harSa utpanna karanAra kAMI paNa zuddhi hajI kema nathI maLatI ?" popaTe kahyuM ke, "he mitra ! viSAda na kara, harSa dhAraNa kara. AgalA bhAgamAM zukana dekhAya che, tethI nice Aja tane te tApasakumAra maLaze." eTalAmAM, sarva aMge paherelAM suzobhita AbhUSaNothI sarve dizAone prakAzita karatI eka suMdara strI sAmI AvI. mastake ratna sarakhI zikhA dhAraNa karanAra, jonAra lokone ghaNo AnaMda pedA karanAra, manohara, picchanA samudAyathI zobhAne dhAraNa karanAra, mukhe madhura kekArava karanAra. bIjA mayUrone potAnI alaukika zobhAthI harAvanAra ane IndranA azvane paNa potAnA vegathI tuccha gaNanAra evA eka divya mayUrapakSI upara te strI beThI hatI. strIdharmanI ArAdhanA karavAmAM nipuNa evI te strI prajJaptidevI jema dekhAtI hatI. kamalinInI jema potAnA sarva zarIramAMthI te kamaLapuSpa jevI sugaMdhInI vRSTi karatI hatI. tenI suMdara taruNa avasthA dIpatI hatI, ane tenuM lAvaNya amRtanI nIka sarakhuM jaNAtuM hatuM. jANe raMbhA ja pRthvI upara AvelI na hoya ! evI te strIe AdinAtha bhagavAnane bhaktithI vaMdanA karI, mayUra upara besIne ja nRtya karavA lAgI. ekAda nipuNa nartakI mAphaka teNe manane AkarSaNa karanArA hasta-pallavanA kaMpAvavAthI. aneka prakAranA aMga-vikSepathI, manano abhiprAya vyakta karanArI aneka ceSTAthI tathA bIjA paNa nRtyanA judA judA prakArathI manohara nRtya karyuM. jANe sarva vAta bhUlI jaI tanmaya ja thaI gayAM na hoya! evI rIte kumAranuM ane popaTanuM citta te nRtyathI cakita thayuM. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 279 haraNI jevAM cAlAka netrane dhAraNa karanArI te strI paNa A suMdara kumArane joIne ullAsathI vilAsa karatI ane ghaNAkALa sudhI camatkAra pAmelI hoya tevI dekhAI, pachI ratnasArakumAre te strIne kahyuM, "he suMdara strI! jo tArA manane kAMI paNa kheda na thato hoya to huM kaMIka pUchuM chuM." te strIe "pUcho, kAMI harakata nathI." ema kahyuM. tyAre kumAre tenI sarva hakIkata pUchI, bolavAmAM catura evI te strIe mULathI cheDA sudhI potAno manovedhaka vRttAMta nIce pramANe kahyo. "ghaNA suvarNanI zobhAthI alaukika zobhAne dhAraNa karanArI kanakapurI nagarImAM potAnA kuLane dIpAvanAra suvarNanI dhvajA jevo kanakadhvaja nAme rAjA hato. te rAjAe potAnI amI najarathI taNakhalAne paNa amRta samAna karyA. ema na hota to tenA zatruo dAMtamAM taNakhalAM pakaDI teno svAda levAthI zI rIte maraNa TALIne jIvatA raheta? prazaMsA karavA jevA guNone dhAraNa karanArI ane svarUpathI IndrANI jevI suMdara evI kusumasuMdarI nAme uttama rANI kanakadhvajanA aMtaHpuramAM hatI. te suMdara strI eka vakhate sukhanidrAmAM sUtI hatI, eTalAmAM jAgRta avasthAmAM spaSTa dekhAtuM evuM kanyAnI prApti karAvanArUM svapna tenA jovAmAM AvyuM. manamAM rati ane prIti utpanna karanAruM, rati ane prIti e bannenuM joDuM kAmadevanA khoLAmAMthI uThIne prItithI mArA khoLAmAM AvIne beThuM. tenA svapnamAM evo saMbaMdha hato. zIdhra jAgRta thayelI kusumasuMdarIe vikasvara kamaLa sarakhAM potAnAM netra ughADayAM. jema moTA pUrathI nadI bharAya che tema kahI na zakAya evA AnaMdapurathI te paripUrNa bharAI gaI. pachI teNe kanakadhvaja rAjA pAse jaIne jevuM joyuM hatuM, tevuM svapna kahyuM. svapnavicAranA jANa evA rAjAe paNa svapnanuM phaLa kahyuM. te nIce pramANe | "he suMdarI ! vidhAtAnI sRSTine zreSTha paMktie caDhAvanAruM ane jagatamAM sArabhUta evuM eka kanyAnuM joDuM tane thaze." evuM vacana sAMbhaLI kanyAno lAbha thavAno chatAM paNa kusumasuMdarIne dhaNo ja harSa thayo. ThIka ja che, putra athavA putrI game te bIjA sarva karatAM uttama hoya to kone na game? pachI kusumasuMdarI garbhavatI thaI. vakhata jatAM garbhanA prabhAvathI tenuM zarIra phIkuM thaI gayuM. jANe garbha pavitra hovAne lIdhe pAMDavarNanA miSathI te nirmaLa thaI na hoya! garbhamAM jaDane (pANIne) rAkhanArI kAdaMbinI (meghanI paMkti) jo kRSNavarNa thAya che, to garbhamAM mUDhane na rAkhanArI kusumasuMdarI pAMDuvarNa thaI te ThIka ja che. sArI nIti jema kIrti ane lakSmIrUpa joDAne prasave che, tema avasara Ave kusumasuMdarIne eka vakhate be putrInuM joDuM avataryuM. rAjAe pahelI putrInuM azokamaMjarI ane bIjInuM nAma tilakamaMjarI evuM nAma rAkhyuM. jema merUparvata upara kalpalatAo vRddhi pAme che, tema pAMca dhAvamAtAo vaDe lAlanapAlana karatI banne kanyAo tyAM moTI thavA lAgI, te bane thoDA divasamAM sarve kaLAomAM nipuNa thaI. buddhizALI manuSyone buddhithI banI zake evuM kArya karatAM zI vAra? pahelethI te kanyAonI rUpasaMpadAmAM kAMI khAmI nahotI, tathApi svabhAvathI ja suMdara vanazrI jema vasaMtaRtu Ave tyAre vizeSa zobhe che, tema te navI yauvanadazA Avye vadhAre zobhavA lAgI. kAmadeve jagatane jItavA mATe be hAthamAM pakaDavAnAM be paga ja ujvaLa karI rAkhyAM na hoya ! evI te kanyAonI zobhA dekhAtI hatI. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrAddhavidhi prakaraNa sarpanI be jihvA mAphaka athavA krUra grahanAM be netra mAphaka jagatane kAmavikAra karanArI te kanyAonI AgaLa potAnuM mana vaza rAkhavAmAM koInuM dhairya TakI na rahyuM. sukhamAM, duHkhamAM, AnaMdamAM athavA viSAdamAM eka bIjIthI judI na paDanAra, sarvakAryomAM ane sarva vyApAromAM sAthe rahetI, rUpa tathA zIla mAMhomAMhethI sarakhI evI te kanyAonI janmathI ja baMdhAyelI paraspara prItine jo kadAca upamA ApI zakAya to be AMkhanI ja ApI zakAya. kahyuM che ke -"sAthe jAganArI, sAthe sUI rahenArI, sAthe harSa pAmanArI ane sAthe zoka karanArI be AMkhonI jema janmathI mAMDIne nizaLa premane dhAraNa karanArAone dhanya che." kanyAo yauvanadazAmAM AvI, tyAre kanakadhvaja rAjA manamAM vicAravA lAgyo ke - "eme emanA jevo vara koNa maLaze? rati tathA prItino jema eka kAmadeva vara che, tema e banneno eka ja vara zodhI kADhavo joIe. jo kadAca emane judA vara thaze, to mAMhomohe banneno viraha thavAthI maraNAMta kaSTa thaze. emane A jagatamAM kyo bhAgyazALI tarUNa vara ucita che? eka kalpalatAne dhAraNa karI zake evuM eka paNa kalpavRkSa nathI, to bannene dhAraNa karanAro kayAMthI maLI zake? jagatamAM emAMthI ekane paNa paraNavA jevo vara nathI. hAya ! hAya! he kanakadhvaja ! tuM e kanyAono pitA thaIne have zuM karIza? yogya varano lAbha na thavAthI AdhAra vinAnI kalpalatA jevI thayelI A kanyAonI zI gati thaze?" evI rIte atizaya ciMtAnA tApathI tapI gayelo kanakadhvaja rAjA mahinAone varSa mAphaka ane varSone yuga mAphaka kADhavA lAgyo. zaMkaranI daSTi sAmA puruSane jema duHkhadAyaka thAya che, tema kanyA keTalIya sArI hoya, to paNa te potAnA pitAne duHkha ApanArI to kharI ja! kahyuM che ke pitAne kanyA utpanna thatAM ja kanyA thaI evI moTI ciMtA manamAM rahe che. pachI have te kone ApavI? evI ciMtA manamAM rahe che. lagna karyA pachI paNa bhartArane ghera sukhe raheze ke nahIM." evI ciMtA rahe che, mATe kanyAnA pitA thavuM e ghaNuM kaSTakArI che, emAM saMzaya nathI. have kAmadeva rAjAno mahimA jagatamAM atizaya prasiddha karavAne arthe potAnI paripUrNa Rddhi sAthe laI vasaMtaRtu vananI aMdara UtarI. te vasaMtaRtu jeno ahaMkAra sarvatra prasarI rahyo che, evA kAmadeva rAjAno traNa jagatane jitavAthI utpanna thayelo jaza manohara traNa gIto vaDe gAtI ja na hoya! ema lAgatI hatI. traNa gItomAM malayaparvata uparathI AvatA pavanano satkAra zabda e paheluM gIta, bhramaronA jhaMkAra zabda e bIjuM gIta ane kokila pakSIonA madhura zabda e trIjuM gIta jANavuM. - te samaye krIDA karavAnA rasavaDe ghaNI utsuka thayelI te banne rAjakanyAo mananuM AkarSaNa thavAthI harSa pAmI vanamAM gaI. koI hAthInA baccA upara to koI ghoDA upara, koI khaccara jAtinA ghoDA upara, to koI pAlakhI athavA ratha vageremAM evI rIte jAtajAtanAM vAhanamAM besI ghaNo sakhIono parivAra temanI sAthe nIkaLyo. pAlakhImAM sukhe beThelI sakhIonA parivArathI banne rAjakanyAo, vimAnamAM beThelI ane devIonA parivArathI zobhatI evI lakSmI ane sarasvatI mAphaka zobhavA lAgI. zokano samULa nAza karanArAM ghaNAM azokavRkSo jemAM sarvatra vyApI rahyAM che, evA azokavana nAmanA udyAnamAM te rAjakanyAo AvI pahoMcI. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 281 aMdara kIkI sarakhA bhramara hovAthI netra samAna dekhAtAM puSponI sAthe jANe prItithI ja ke zuM ! potAnAM netrono meLApa karanArI rAjakanyAo udyAnamAM javA lAgI. yauvanadazAmAM AvelI azokamaMjarI krIDA karanAra strInA cittane utsuka karanArI, rakta azokavRkSanI zAkhAe majabUta bAMdhelA hiMDoLA upara caDhI. azokamaMjarI upara daDha prema rAkhanArI suMdara tilakamaMjarIe prathama hiMDoLAne hiMcakA nAkhyA. strInA vazamAM paDelo bhartAra jema strInA pAdaprahArathI harSa pAmI zarIre vikasvara thayelA romAMca dhAraNa kare che, tema azokamaMjarInA pAdaprahArathI saMtuSTa thayelo azokavRkSa vikasvara puSponA miSathI potAnI romarAjI vikasvara, karavA lAgyo ke zuM ! ema lAgyuM. AzcaryanI vAta e che ke-hiMDoLA upara besI hiMcakA khAnArI azokamaMjarI taruNa puruSonA manamAM nAnAvidha vikAra utpanna karI temanAM manane ane netrone paNa hiMDoLe caDhayAM hoya tema hiMcakA khavarAvavA lAgI. te vakhate raNajhaNa zabda karanArAM azokamaMjarInAM ratnajaDita mekhalA Adi AbhUSaNo jANe pote truTI jaze evA bhayathI rudana karavA lAgyAM ke zuM! ema lAgyuM. . krIDArasamAM nimagna thayelI azokamaMjarI tarapha taruNa puruSo vikasvara romarAjIvALA thaI ane taruNa strIo manamAM IrSA ANI kSaNamAtra jotAM hatAM, teTalAmAM durbhAgyathI pracaMDa pavananA vegavaDe hiMDoLo traTa traTa zabda karI akasmAtu tUTI gayo, ane tenI sAthe lokonA manamAMno krIDArasa paNa jato rahyo. zarIramAMnI nADI tUTatAM jema loko AkuLa-vyAkuLa thAya che, tema hiMDoLo tUTatAM ja sarva loko "AnuM have zuM thaze?" ema kahI AkuLa-vyAkuLa thaI hAhAkAra karavA lAgyA. eTalAmAM jANe kautukathI AkAzamAM gamana karatI na hoya ! evI te azokamaMjarI hiMDoLA sahita AkAzamAM vegathI jatI vyAkuLa thayelI sarve lokonA jovAmAM AvI. te vakhate lokoe, "hAya hAya ! koI yama sarakho adazya puruSa ene haraNa karI jAya che!!" evA ucca svare ghaNo kolAhala karyo. pracaMDa dhanuSyo ane bANanA samudAyone dhAraNa karanArA zatrune AgaLa TakavA na denArA evA zUravIra puruSo jhaDapathI tyAM AvI pAse ubhA rahI azokamaMjarInuM haraNa uMcI daSTie jotA hatA, paraMtu teo kAMI paNa karI zakayA nahIM. ThIka ja che. adazya aparAdhIne koNa zikSA karI zake? kanakadhvaja rAjA kAnamAM zULa pedA kare evuM kanyAnuM haraNa sAMbhaLIne kSaNamAtra vajU prahAra thayAnI mAphaka ghaNo duHkhI thayo. "he vatsa ! tuM kayAM gaI ! tuM mane kema potAnuM darzana detI nathI? he zuddha manavALI ! pUrvano atizaya prema te choDI dIdho ke zuM? hAya hAya !!" kanakadhvaja rAjA virahAtura thaI A rIte zoka karato hato, eTalAmAM eka sevake AvIne kahyuM ke, "hAya hAya! he svAmin! azokamaMjarInA zokathI jarjara manavALI thayelI tilakamaMjarI jema vRkSanI maMjarI pracaMDa pavanathI paDe che, tema jabarI mUccha khAIne paDI, te jANe kaMThamAM prANa rAkhI zaraNa vinAnI thaI gaI na hoya! evI jaNAya che." kanakadhvaja rAjA ghA upara khAra nAMkhyA jevuM athavA zarIranA baLI gayelA bhAga upara phollo thAya tevuM A vacana sAMbhaLI keTalAka mANasonI sAthe zIdhra tilakamaMjarI pAse Avyo. pachI tilakamaMjarIne caMdanano rasa chAMTavA Adi ThaMDA upacAro karavAthI mahAmahenate sacetana thaI, ane vilApa karavA lAgI. "madonmatta hastinI jema gagana karanArI mArI svAminI! tuM kayAM che? tuM Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrAddhavidhi prakaraNa mArA upara ghaNo prema rAkhanArI chatAM mane ahIM mUkIne kayAM gaI ! hAya hAya! bhAgya vinAnI mArA prANa tArA viyogathI zaraNa vinAnA ane cArebAjuthI bANa vaDe vIMdhAyelA jevA thayelA have zI rIte TakI zakaze? he tAta ! huM jIvatI rahI e karatAM bIjI zI kharAba vAta che? sahana karI na zakAya evo mArI banenano viyoga huM have zI rIte sahana karUM?" evo vilApa karanArI tilakamaMjarI ghelI thayAnI mAphaka dhULamAM ALoTavA ane jaLamAM mAchalInI mAphaka uchaLavA lAgI. jema davanA sparzathI velaDI sUkAI jAya che. tema te ubhI ubhI ja eTalI sUkAI gaI, ke, koIne paNa tenA jIvavAnI AzA na rahI. eTalAmAM tenI mAtA paNa tyAM AvIne A rIte vilApa karavA lAgI, "he durdeva! te nirdaya thaI evuM duHkha mane zA sAruM ApyuM? tuM eka mArI putrIne haraNa karI gayo ane bIjI putrI tenA virahathI duHkhI thaI mArA dekhatAM maraNa pAmaze. hAya ! hAya! nibhaMgI evI huM haNANI ! ! he gotradevIo! vanadevIo! AkAzadevIo ! tame have turata ja pAse Avo. ane e mArI putrIne koIpaNa rIte lAMbA AyuSyavALI karo." rANInI sakhIo, dAsIo ane nagaranI satI strIo tyAM AvI rANInA duHkhathI pote duHkhI thaI uccasvare atizaya vilApa karavA lAgI. te vakhate tyAMnA sarva lokone zoka thayo, emAM zuM kahevuM? azoka evuM nAma dharAvanArAM jhADo paNa cAre taraphathI zoka karatAM hoya ema lAgyuM. te vakhate te lokonA duHkhathI jANe atizaya duHkhI thaI tyAM rahI zakato na hoya ! evo sUrya paNa pazcima samudramAM DUbI gayo. pUrva dizA taraphathI phelAtA aMdhakArane azokamaMjarInA virahathI thayelA zoke mArga dekhADayo tethI te sukhe jhaDapathI tyAM sarva ThekANe prasarI rahyo. mananI aMdara zoka hovAthI prathamathI ja ghaNA AkuLavyAkuLa thayelA sarva loko, bahAra aMdhakAra thaI gayo tyAre ghaNA ja akaLAyA. malina vastumAM kRtya evAM ja hoya che. pachI amRta sarakhA sukhadAyI che kiraNa jenAM evo caMdramA railokayane malina karanArA aMdhakArane dUra karato jAhera thayo. jema sajaLa megha velaDIne tRpta kare che, tema caMdramAe manamAM dayA lAvIne ja ke zuM potAnI caMdrikArUpa amRtarasanI vRddhithI tilakamaMjarIne prasanna karI. pachI rAtrine pAchale pahore jema mArganI jANa pathika musAphara strI UThe che, tema jANamAM uttama evI tilakamaMjarI manamAM kAMIka vicAra karIne UThI, ane manamAM kapaTa na rAkhatAM sakhIono parivAra sAthe laI udyAnanI aMdara AvelA gotradevI cakrezvarInA maMdiramAM zIdhra gaI. mahimAnuM sthAnaka evI cakrezvarI devInI parama bhaktivaDe sArA kamaLonI mALAothI pUjA karIne tilakamaMjarIe tene nIce pramANe vinaMtI karI :- "he svAminI ! meM jo manamAM kapaTa rahita bhakti rAkhIne sarva kALa tArI pUjA, vaMdanA ane stuti karI hoya, to Aja mArA upara prasAda karI potAnI pavitra vANIthI dIna mArI bahenanI zuddhi kahe. he mAtAjI ! e vAta tArAthI na bane to, "meM bhojanano A janma che, tyAM sudhI tyAga karyo ema mAnaje. kemake nItino jANa mANasa potAnA ISTa mANasanA aniSTanI kalpanA manamAM Ave to zuM bhojana kare." ? tilakamaMjarInI bhakti, zakti ane bolavAnI yukti joI cakrezvarIdevI prasanna thaI zIdhra jAhera thaI. mANasa mananI ekAgratA kare to zuM na thAya? cakrezvarIe harSathI kahyuM ke, "he tilakamaMjarI ! tArI Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza bahena tArI peThe che. he vatse ! tuM manamAM kheda kare che te choDI de ane bhojana kara. azokamaMjarInI zuddhi eka mAsamAM tane enI meLe maLaze, ane te ja vakhate daivayoge teno ane tAro meLApa paNa thaze. "mAro mArI bahenanI sAthe meLApa kayAM, kayAre, kevI rIte thaze ?" ema jo tuM pUchatI hoya to sAMbhaLa. vRkSonI bahubhIDa hovAne lIdhe kAyara mANasathI ullaMghana na karI zakAya evI eka moTI aTavI A nagarInI pazcima dizAe dUra AvelI che, te samRddha aTavImAM koI ThekANe paNa rAjAno hAtha pesI zakato nathI. tyAM sUryanA kiraNa paNa praveza karI zakatAM nathI. tyAMnA ziyALIyAM paNa aMtaHpuramAM rahelI rANIonI jema sUryane koI kALe joI zakatAM nathI. 283 tyAM jANe sUryanuM vimAna ja pRthvI upara utaryuM na hoya ! evuM zrI RSabhadeva bhagavAnanuM zobhItuM eka ratnajaDita moTuM maMdira che. AkAzamAM jema pUrNa caMdramA zobhato rahe che, tema te maMdiramAM zreSTha caMdrakAMta maNinI jinapratimA zobhe che. vidhAtAe kalpavRkSa, kAmadhenu, kAmakuMbha vagere vastuthI mahimAno sAra laIne pratimA ghaDI ke zuM ? koNa jANe ! he tilakamaMjarI tuM te prazasta ane atizaya jAgatI pratimAnI pUjA kara. tethI tArI bahenano patto maLaze ane meLApa thaze, temaja tAruM bIjuM paNa sarva sArUM ja thaze. devAdhideva jinezvara mahArAjanI sevAthI zuM na thAya ? jo tuM ema kahIza ke "te dUra maMdire pUjA ka2vA da22oja huM zI rIte jAuM ane pAchI zI rIte AvuM ?" to he suMdarI ! huM teno paNa upAya kahuM chuM te tuM sAMbhaLa. kAryano upAya gaDabaDamAM pUrepUro na kahyo hoya to kArya saphaLa thatuM nathI, zaMkaranI jema game te kArya ka2vA samartha ane kaheluM game te kArya karavA taiyAra evo eka mAro caMdracUDa nAme sevaka devatA che. jema brahmAnA AdezathI haMsa sarasvatIne laI jAya che. tema mArA AdezathI te deva mayUrapakSinuM rUpa karIne tane vAMchita jagyAe laI jaze." cakrezvarIdevIe ema kahetAMnI sAthe ja jANe AkAzamAMthI ja paDayo ke zuM ? koNa jANe. evo madhura kekArava karanAro eka suMdara piMchAvALo mayUrapakSi kayAMkathI prakaTa thayo. jenI gatinI koI barobarI na karI zake evA te divya mayUrapakSI upara besI tilakamaMjarI devInI jema jinezvaradevanI pUjA karavA kSaNamAtramAM Ave che ane pAchI jAya che. jyAM tilakamaMjarI Ave che, te ja A manane AnaMda utpanna karanArI aTavI. te ja A maMdira ! te ja huM tilakamaMjarI ane te ja e mAro vivekI mayUrapakSI che. he kumAra ! A mAro vRttAMta meM tane kahyo. he bhAgyazALI ! have huM zuddha manathI tane kAMIka pUchuM chuM. Aja eka mAsa pUro thayo. huM dararoja ahIM AvuM chuM mAravADa dezamAM jema gaMgA nadInuM nAma paNa na maLe, tema meM mArI bahenanuM hajI sudhI nAma paNa sAMbhaLyuM nahIM. he jagatamAM zreSTha ! he kumAra ! rUpa vagerethI mArA sarakhI evI koI kanyA jagatanI aMdara bhramaNa karatAM koI sthaLe tArA jovAmAM AvI ?" tilakamaMjarIe avo prazna karyo tyAre ratnasAra kumAre vaza thayAnI jema madhura svarathI kahyuM ke, "bIka pAmelI haraNInI jema caMcaLa netravALI trailokayanI aMdara rahelI sarva strIomAM ziromaNI evI he tilakamaMjarI ! jagatamAM bhramaNa karatAM meM taddana tArA jevI to kayAMthI ? paraMtu eka aMzathI paNa tArA jevI kanyA joI nahi, ane jovAmAM Avaze paNa nahIM kemake jagatamAM je vastu hoya, te ja jovAmAM Ave, na hoya te kayAMthI Ave ? Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284. . zrAddhavidhi prakaraNa tathApi he suMdarI! divyadehane dhAraNa karanAro, hiMDoLA upara caDhI beThelo, zobhatI bharajavAnInI avasthAmAM AvI pahoMcelo, lakSmIdevI sarakho manohara evo eka tApasakumAra zabarasenA aTavImAM mArA jovAmAM Avyo. te mAtra vacana madhuratA, rUpa, AkAra vagerethI tArA jevo ja hato. moTA manavALI he tilakamaMjarI! te tApasakumAre svAbhAvika premathI je mAro AdarasatkAra karyo, te sarva vAtano svapna mAphaka viraha thayo. e vAta jyAre jyAre yAda Ave che tyAre mAruM mana hajI paNa kaTake kaTakA thatuM hoya, athavA baLatuM hoya ema lAge che. te tApasakumAra ja tuM che athavA to tamArI bena haze, ema lAge che; kemake, daivanI gati mukhathI kahI na zakAya evI hoya che." - kumAra ema kahe che eTalAmAM bolavAmAM catura evo popaTa kalakala zabda karI kahevA lAgyo ke, "he kumAra! e vAta pahelethI meM jANI hatI. ane tane kahI paNa hatI. huM nizcayathI kahuM chuM ke te tApasakumAra kharekhara kanyA ja che ane te paNa enI bahena ja che. mArI samaja pramANe mAsa pUrNa thayo che, tethI Aja koI paNa rIte teno meLApa thaze." tilakamaMjarIe popaTanAM evAM vacana sAMbhaLI kahyuM ke, "he zuka! jagatamAM sArabhUta evI mArI bahenane jo huM Aje joIza, to huM nimittanA jANa evA tArI kamaLavaDe pUjA karIza." A rIte tilakamaMjarIe ane kumAre paNa AdarathI "he catura ! bahu sAruM vacana kahyuM." A pramANe te popaTanA vakhANa karyA. eTalAmAM madhura zabda karanArA nupUrathI zobhatI, jANe AkAzamAMthI caMdramaMDaLI ja paDatI na hoya ! evI bhrAMti utpanna karanArI, atizaya lAMbo AkAzapaMtha kApavAthI thAkI gayelI tathA bIjI haMsIo adekhAIthI, haMso anurAgadaSTithI ane kumAra vagere loko AzcaryathI tathA prItithI jenI tarapha jotA rahyA che, evI eka divya haMsI ratnasArakumAranA khoLAmAM paDI ALoTavA lAgI ane ghaNI ja prItithI ja ke zuM? kumAranA moM tarapha ja jotI tathA bhayathI dhrujatI chatAM manuSya bhASAe bolavA lAgI. | "sattvazALI lokonI paMktimAM mANijyaratna samAna, zaraNe AvelA jIvo upara dayA karanAra ane temanI rakSA karanAra evA he kumAra! tuM mArI rakSA kara, zaraNanI arthI evI huM zaraNe javA yogya evA tArA zaraNe AvI chuM. kemake, moTA puruSo zaraNe AvelA lokone vajUnA pAMjarA samAna che. koI vakhate athavA koI sthaLe pavana sthira thAya, parvata hAle, jaLa tapAvyA vagara svAbhAvika rIte agninI mAphaka baLavA lAge, agni barapha sarakho zItaLa thAya, paramANuno meru thAya, meruno paramANu thAya, AkAzamAM addhara kamaLa Uge, tathA gardabhane zIMgaDAM Ave, tathApi dhIra puruSo zaraNe AvelA jIvane kalpAMta thayo paNa choDatA nathI. dhIra puruSo zaraNe AvelA jIvonI rakSA karavAnA mATe vizAla rAjyane rajakaNa jevA gaNe che, dhanano nAza kare che ane prANane paNa taNakhalA jevo gaNe che." - ratnasArakumAra kamaLa sarakhA komaLa evA te haMsInA piccha upara hAtha pheravI kahevA lAgyo, "he haMsI ! bIkaNanI mAphaka manamAM bIka na rAkha! koI manuSyono rAjA, vidyAdharono rAjA tathA vaimAnika devatAno athavA bhavanapatino Indra paNa mArA khoLAmAM beThelI tane haraNa karavA samartha nathI. haMsI ! Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 285 mArA khoLAmAM beThI chatAM dhrujanArI tuM zeSanAganI kAMcaLI jevA sapheda evAM potAnA picchanA joDAne kema dhrujAve che?" ema kahI dayALu ratnasArakumAre AkuLa-vyAkuLa thayelI haMsIne sarovaramAMthI nirmaLa jaLa ane sarasa kamaLataMtu maMgAvI ApIne saMtuSTa karI. A koNa che? kayAMthI AvI? konAthI bhaya pAmI? ane manuSya vANIthI zI rIte bole che? evo saMzaya kumAra vagere lokonA manamAM Ave che. eTalAmAM zatrunA kroDo subhaTonAM bhayaMkara vacana temane kAne paDayAM. te evI rIte ke "koNa railokayano aMta karanArA yamane kopAve? koNa potAnA jIvitanI darakAra na rAkhatAM zeSanAganA mastake rahelA maNine sparza kare ? tathA koNa pralayakALanA agninI javALAomAM vagara vicAre praveza kare ?" evAM vacana sAMbhaLatAM ja catura popaTanA manamAM zaMkA AvI, ane te zIdhra maMdiranA dvAramAM AvI zuM banAva bane che, te jovA lAgyo. eTalAmAM gaMgA nadInA pUranI mAphaka AkAzamArge AvatI vidyAdhara rAjAnI ghaNI zUravIra senA tenA jovAmAM AvI. tIrthanA prabhAvathI, kAMIka daivika prabhAvathI, bhAgyazALI ratnasAranA AzcaryakArI bhAgyathI athavA ratnasAranA paricayathI koNa jANe kayA kAraNathI popaTa zUravIra puruSonuM vrata pALa vAmAM agresara thayo. teNe gaMbhIra ane ucca svarathI zatruonI senAne hoMkAro karIne kahyuM ke, "are vidyAbhara subhaTo! duSTa buddhithI kayAM doDo cho? devatAthI paNa na jItAya evo kumAra AgaLa beTho che tene nathI jotA? suvarNa sarakhI tejasvI kAyAne dhAraNa karanAra e kumAra jema garUDa cAre tarapha doDanArA sarpano mada utAre che, tema madonmatta evo tamAro ahaMkAra kSaNamAtramAM utAraze. A kumArane jo krodha caDhaze to yuddhanI vArtA to dUra rahI ! paNa tamane nAsatAM paNa bhUmino cheDo nahIM Ave." vidyAdharanA subhaTo vIrapuruSa sarakho popaTano evo hoMkAro sAMbhaLIne vilakhA thayA, Azcarya pAmyA, DarI gayA ane manamAM vicAravA lAgyA ke - e koI devatA athavA bhavanapati popaTanA rUpe beTho che. emana hoya to e A rIte vidyAdharone paNa hoMkArathI zI rIte bolAve ? AgaLa rahelo kumAra kevo bhayaMkara che? koNa jANe Aja sudhI vidyAdharonAM ghaNAM siMhanAda paNa ame sahana karyA che, ema chatAM Aja A eka popaTano tuccha hoMkAro amArAthI kema sahana karAto nathI? vidyAdharone paNa bhaya utpanna kare evo jeno popaTa paNa zUravIra che, to AgaLa rahelo kumAra koNa jANe kevo haze? yuddha karavAmAM nipuNa hoya to paNa ajANyAnI sAthe koNa yuddha kare ! koI taravAno ahaMkAra rAkhato hoya to paNa te pAra vinAnA samudrane tarI zake ke zuM?" bIka pAmelA, AkuLavyAkuLa thayelA ane parAkramathI bhraSTa thayelA sarve vidyAdharanA subhaTo popaTano hoMkAro sAMbhaLatAM ja upara pramANe vicArI ziyALiyAnI mAphaka ekadama bhAgI gayA ! jema bALako pitA pAse jaIne kahe, tema te subhaToe potAnA rAjA pAse jaI yathArtha vAta hatI te kahI. ThIka ja che, potAnA svAmI AgaLa kAMI gupta rakhAya? subhaTonuM vacana sAMbhaLatAM ja vidyAdhara rAjAnAM netra roSathI raktavarNa thayAM ane vIjaLInI jema Amatema camakAro mAravA lAgyAM, ane tenuM mukha lalATa upara caDhAvela bhramarathI bhayaMkara dekhAvA lAgyuM. pachI siMha sarakhA baliSTha ane kIrtimAna te rAjAe kahyuM ke : Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrAddhavidhi prakaraNa "are subhaTo ! zUravIratAno ahaMkAra dhAraNa karanArA, paNa kharekhara jotAM kAyara ane vagara kAraNe Dara rAkhanArA tamane dhikkAra thAo ! popaTa, kumAra athavA bIjo koI devatA ke bhavanapati te zuM? are rAMka subhaTo ! tame have mAruM parAkrama jotA raho." A rIte ucca svarathI dhikkArayukta vacana kahI vidyAdhara rAjAe daza mukhavALuM ane vIza hAthavALuM rUpa pragaTa karyuM. eka jamaNA hAthamAM zatrunA bakhatarane sahajamAM kApI nAkhanAra khaga ane eka DAbA hAthamAM DhAla, eka hAthamAM maNidhara sarpa sarakho bANano samudAya ane bIjA hAthamAM yamanA bAhudaMDanI mAphaka bhaya utpanna karanAruM dhanuSya, eka hAthamAM jANe potAnI mUrtimaMta yaza ja na hoya ! evo gaMbhIra svaravALo zaMkha ane bIjA hAthamAM zatrunA yazarU5 nAmane baMdhanamAM nAMkhanAro nAgapAza. eka hAthamAM yamarUpa hAthInA daMta sarakho zatruno nAza karanAra bhAlo ane bIjA hAthamAM zatruthI dekhI na zakAya evI pharasI, eka hAthamAM parvata sarakho moTo mugara ane bIjA hAthamAM bhayaMkara patrapALa, eka hAthamAM baLatI kAMtivALo biMdipALa, ane bIjA hAthamAM tIkSNapaNAthI jenI koI barobarI na karI zake evuM zalya, eka hAthamAM moTuM bhayaMkara tomara ane bIjA hAthamAM zatrune zULa utpanna karanArUM trizULa, eka hAthamAM pracaMDa lohadaMDa ane bIjA hAthamAM mUrtimaMta potAnI zakti ja na hoya ! evI zakti, eka hAthamAM zatruno nAza karavAmAM ghaNo nipuNa evo paTTIza ane bIjA hAthamAM koI paNa rIte phuTI na zake evo dusphoTa, eka hAthamAM vairI lokone vinna karanArI zatanI ane bIjA hAthamAM paracakrane kALacakra samAna cakra, A rIte vIsa hAthamAM anukrame vIsa Ayudho dhAraNa karI te vidyAdhara rAjA jagatane bhaya utpanna karanAro thayo. vaLI eka mukhathI sAMDha jema trAkAra zabda kare tema hoMkAro karato, bIjA mukhathI tophAnI samudranI jema garjanA karato, trIjA mukhathI siMha sarakho siMhanAda karato, cothA mukhathI aTTahAsya karanAra puruSanI mAphaka zatrune bhaya pedA karanAruM aTTahAsya karato pAMcamA mukhathI vAsudevanI mAphaka moTo zaMkha vagADato, chaThThA mukhathI maMtrasAdhaka puruSanI jema divya maMtrono jApa karato, sAtamAM mukhathI moTo vAnara jema bukkArava kare che, tema bukkArava karato, AThamA mukhathI pizAcanI jema ucca svare bhayaMkara kilakila zabda karato, navamA mukhathI guru jema kuziSyone tarjanA kare che, tema potAnI senAne tarjanA karato, dazamA mukhathI vAdI jema prativAdIno tiraskAra kare, tema ratnasArakumArano tiraskAra karato evo te vidyAdhara rAjA judI judI ceSTA karanArA daza mukhathI jaNe daze dizAone samakALe bhakSaNa karavA ja taiyAra na thayo hoya ! evo dekhAto hato. eka jamaNI ane eka DAbI evI be AMkho vaDe potAnI senA tarapha avajJAthI dhikkArathI joto, be AMkhavaDe potAnI vIsa bhujAone ahaMkArathI ane utsAhathI joto, be AMkhavaDe potAnA Ayudhone harSathI ane utkarSathI joto, be AMkhavaDe popaTane AkSepathI ane dayAthI joto, be AMkhavaDe haMsI tarapha premathI ane samajAvaTathI mayUrapakSI tarapha IcchAthI ane kautukathI joto, be AMkhavaDe jinezvara bhagavAnanI pratimA tarapha ullAsathI ane bhaktithI joto, be AMkhavaDe kumArane adekhAIthI ane roSathI joto, be AMkhavaDe kumAranA teja tarapha bhayathI ane AzcaryathI joto evo te vidyAdhara rAjA potAnI vIsa bhujAnI hariphAIthI ja ke zuM! potAnI vIsa AMkhavaDe upara kahyA mujaba judA judA vIsa manovikAra pedA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 287 karato hato. pachI te vidyAdhara rAjA yamanI mAphaka koIne vaza na thAya evo, pralaya kALanI jema koIthI na khamAya evo ane utpAtanI jema jagatune kSobha utpanna karanAra evo thaI AkAzamAM uchaLyo. vAnara sarakho popaTa bhayaMkaramAM bhayaMkara ane joI na zakAya evA sAkSAt rAvaNa sarakhA vidyAdhara rAjAne joIne zIdhra bIka pAmyo. ThIka ja che, tevA krUra svarUpa AgaLa koNa sAmo Ubho rahe? koNa puruSa dAvAgniInI baLatI jvAlAne pIvA Icche? haze, bIka pAmelo popaTa zrIrAma sarakhA ratnasArakumArane zaraNe gayo. tevo bhaya Ave bIjo koNa zaraNa levA yogya che? pachI vidyAdhara rAjAe A rIte hokAro karI bolAvyo. "are kumAra ! cheTe cAlyo jA, nahi to hamaNAM nAza pAmIza. are duSTa! nirlajja! amaryAda ! niraMkuza! tuM mArA jIvitanuM sarvasva evI haMsIne khoLAmAM laIne beTho che? are ! tane bilakula koInI bIka ke zaMkA nathI? jethI tuM mArA AgaLa hajI Ubho che. te mUrNa! haMmezAM duHkhI jIvanI mAphaka tuM tarata maraNane zaraNa thaIza." A pramANe vidyAdhara rAjA tiraskAra vacana bolI rahyo, tyAre popaTa zaMkAthI, mayUrapakSI kautukathI, kamaLa samA netra dhAraNa karanArI tilakamaMjarI trAsathI ane haMsI saMzayathI kumAranA mukha tarapha nIhALatI hatI. eTalAmAM kumAre kiMcit hAsya karIne kahyuM. "are ! tuM vagara prayojane kema hAvarAve che? e hIvarAvavuM koI bALaka AgaLa cAlaze, paNa zUravIra AgaLa nahi cAle. bIjAo tAlI vagADavAthI Dare che. paraMtu paDaha vAge to paNa ghIThAI rAkhanAro maThamAMno kapotapakSI bilakula nahIM bIe. e zaraNe AvelI haMsIne kalpAMta thAya to paNa huM nahIM mUkuM, ema chatAM sApanA mAthAmAM rahelA maNinI jema tuM enI IcchA kare che mATe tane dhikkAra thAo. are ! enI AzA choDIne tuM zIdhra ahIMthI dUra thA. nahIM to huM tArA daza mastakathI daza dipALone bali ApIza." eTalAmAM ratnasArakumArane pote sahAya karavAnI IcchA karanArA caMdracUDa devatAe mayUrapakSInuM rUpa mUkI zIdhra potAnuM devatAI rUpa lIdhuM, ane hAthamAM jAtajAtanAM Ayudha dhAraNa karIne jANe kumAre bolAvyo ja na hoya! tema kumAranI pAse Avyo. pUrvabhave karelAM puNyonI balihArI che! pachI caMdracUDe kumArane kahyuM ke, "he kumAra! tuM tArI marajI pramANe laDAI kara, huM tane hathiyAra pUrAM pADuM, ane tArA zatrunA cUrecUrA karI nAMkha." caMdracUDanuM evuM vacana sAMbhaLI loDhAnuM kavaca tathA kuberano pakSa-maLavAthI takSakAdikanI mAphaka kumAra bamaNo utsAha pAmyo ane tilakamaMjarInA hAthamAM haMsIne ApI pote taiyAra thaI viSNu jema garUDa upara caDe tema samarAMdhakAra azva upara caDhayo. tyAre caMdracUDe zIdhra ekAda cAkaranI mAphaka kumArane gAMDIvane tuccha karanArUM dhanuSya ane bANanAM bhAthAM ApyAM. te vakhate ratnasArakumAra dedIpyamAna kALanI mAphaka pracaMDa bhujAdaMDane viSe dhAraNa karelAM dhanuSyano moTo TaMkAra zabda karato AgaLa Avyo. pachI banne mahAna yoddhAoe dhanuSyanA TaMkArathI daze dizAone barI karI nAMkhe evuM bANa yuddha calAvyuM. banne jaNA cAlAka hastavALA hovAthI temanuM Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrAddhavidhi prakaraNa bANanuM bhAthAmAMthI kADhavuM, dhanuSyane joDavuM ane choDavuM dakSa puruSothI paNa dekhAyuM nahIM. mAtra bANanI vRSTi eka sarakhI thatI hatI te popaTa vagere sarvanA jovAmAM AvI. ThIka ja che. jaLathI bharelo navo megha vRSTi kare, tyAre vRSTinI dhArAno pUrvApara krama kyAMthI jaNAya? bANa pheMkavAmAM svAbhAvika hastacAturya dhAraNa karanArA ane koI kALe paNa AkuLa-vyAkuLa na thAya evA te banne vIronAM bANa ja mAMhomAMhe eka-bIjAne prahAra karatAM hatAM, paraMtu temane zarIre eka paNa lAgyuM nahIM. ghaNo krodha pAmelA te banne mahAyoddhAonuM ghaNA kALa sudhI selsa, bAvalla, tarI, tomara, tabala, ardhacaMdra, ardhanArA, nArAca vagare jAtajAtanAM tI bANothI yuddha cAlya saMgrAma karavAmAM kuzaLa evA te banne jaNA ghaNo kALa saMgrAma thayo to paNa thAkayA nahIM. sarakhe sarakhA be jabbara jugArI hoya to temanAmAM mAMhomAMhe koNa kone jIte? teno jema saMzaya rahe che, tema te banne jaNAmAM koNa jItaze? teno saMzaya rahyo. ThIka ja che, eka vidyAnA baLathI ane bIjo devatAnA baLathI baliSTa thayelA, vAli ane rAvaNa sarakhA te banne yoddhAomAM kono jaya thAya, te zIdhra zI rIte nakkI karAya? sArI nItithI upArjana kareluM dhana jema vakhata jatAM caDhatI dazAmAM Ave che, tema nItinuM ane dharmanuM baLa ghaNuM hovAthI ratnasArakumArano anukrame jaya thayo. tethI valakhA thayelA vidyAdhara rAjAe potAno parAjaya thayo ema jANIne saMgrAma karavAnI sIdhI rIti choDI dIdhI, ane te potAnI sarva zaktithI kumAra upara dhasI Avyo. vIsa bhujAomAM dhAraNa karelAM vividha prakAranAM zastrothI kumArane prahAra karanAro te vidyAdhara rAjA, sahastrArjunanI mAphaka koIthI na khamAya evo thayo. manamAM zuddha vicAra rAkhanAro ratnasArakumAra "anyAyathI saMgrAma karanAra koIpaNa puruSanI koI kALe jIta na thAya" ema dhArI ghaNo utsAhavaMta thayo. vidyAdhara rAjAe karelA sarve prahArathI azvaratnanI cAlAkIvaDe potAno bacAva karanArA kumAre turata ja sura nAme bANa hAthamAM lIdhuM. zAstro zI rIte toDavAM? teno marma jANanAra kumAre, astrAvaDe jema vALa kApe tema tenAM sarva zastro toDI nAMkhyAM. pachI kumAre saMgrAmamAM eka bArIka ardhacaMdra bANavaDe vidyAdhara rAjAnA dhanuSyanA paNa zIdhra be kaTakA karyA ane bIjA ardhacaMdra bANavaDe koIthI na bhedAya evo vidyAdhara rAjAnI chAtImAM prahAra karyo. ghaNuM ajAyaba che ke, eka vaNikakumAramAM paNa evuM alaukika parAkrama hatuM. lAkhanA rasa sarakho lohIno jharanAro ane chAtImAM thayelA prahArathI duHkhI thayelo vidyAdhara rAjA hathiyAra vinAno hovAthI pAnakhara RtumAM pAMdaDAM vinAnA thayelA pIpaLAnA jhADa jevo thayo. | vidyAdhara rAjA tevI sthitimAM hato, to paNa krodhAMdha thaI teNe vega bahu hovAne lIdhe koIthI pakaDAya nahIM evAM aneka jAtanAM rUpa bahurUpiNI vidyAvaDe karyA. vidyAdhara rAjAe AkAzamAM prakaTa karelAM te lAkho rUpo pavananA tophAnanI mAphaka saMpUrNa jagatane bhayakArI thayAM. te samaye pralayakALamAM bhayaMkara vAdaLAM sarakhAM te rUpothI sarva pradeza rokAyelo hovAthI AkAza na jovAya evuM bhayaMkara thayuM. ratnasAra kumAre jyAM jyAM potAnI najara pheravI tyAM tyAM bhayaMkara bhujAnA samudAyathI na jovAya evo vidyAdhara rAjA ja tenA jovAmAM Avyo. eTaluM thayuM to paNa kumArane ajAyaba na lAgyuM, ane kiMcitmAtra bhaya paNa na lAgyo. dhIra puruSo kalpAMtakALa AvI paDe to paNa kAyara thatA nathI. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 289 pachI kumAre nizAna karyA vinA cAre tarapha bANanI vRSTi zarU karI. ThIka ja che, saMkaTano vakhata Ave dhIra puruSo adhika parAkrama pragaTa kare che. kumArane bhayaMkara saMkaTamAM sapaDAyelo joIne caMdracUDa devatA hAthamAM moTo mudugara laI vidyAdhara rAjAne prahAra karavA UThayo. hAthamAM gadA dhAraNa karanAra bhImasenanI mAphaka bhayaMkara svarUpa dhAraNa karIne AvatA caMdracUDane joI duHzAsana sarakho vidyAdhara rAjA zI kSobha pAmyo. tathApi ghaNuM bairya pakaDI potAnA sarva rUpathI, sarva bhujAothI, sarva zaktithI ane badhI taraphathI devatAne prahAra karavA lAgyo. devatAnI zakti aciMtya ane kumAranuM bhAgya adbhuta hovAthI caMdracUDa upara thayelA zatrunA sarve prahAra, kRtaghna mANasa upara karelA upakAranI mAphaka niSphaLa gayA. jema IndravajUvaDe parvatane toDI pADe, tema krodhathI durdhara thayelA caMdracUDe mudgaravaDe vidyAdhara rAjAnA mukhya svarUpa upara prahAra karyo. caMdracUDe potAnI sarva zaktithI vidyAdhara rAjA upara prahAra karyo, tyAre kAyara mANasanA prANa nIkaLI jAya evo bhayaMkara avAja thayo. vidyAbaLathI ahaMkArI thayelA, railokayane jItavAnI sattA rAkhanArA evA vAsudeva jevA vidyAdhara rAjAnuM vaja sarakhuM majabUta mAthuM te prahArathI cheDAyuM nahi. tathApi tenI bahurUpa dhAraNa karanArI mahAvidyA bhaya pAmIne ja ke zuM! kAgaDAnI jema zIdhra nAsI gaI. devatAnI sahAya AzcaryakArI hoya emAM zaka nathI. "A kumAra svabhAvathI ja zatruone rAkSasa sarakho bhayaMkara lAgato hato. ane temAM agnine sahAyakArI jema vAyu maLe, tema tene jeno parAbhava na karAya evo devatA sahAyakArI maLyo." ema vicArI bIkaNanI mAphaka vidyAdhara rAjA nAsI gayo. kahyuM che ke - je bhAge te jIve. pAyadaLano svAmI te vidyAdhaLa rAjA jANe potAnI bhAgI gayelI ISTa vidyAne jovAne arthe tenI pAchaLa zIgha vegathI doDato gayo. saMniyoga ziSTa (paraspara saMyogathI banI gayelAM) be kAryomAM jema ekano nAza thavAthI bIjAno paNa nAza thAya che, tema vidyAno lopa thatAM ja vidyAdhara rAjAno paNa lopa thayo. sukumAra kumAra kayAM? ane kaThora vidyAdhara kyAM? tathApi kumAre vidyAdharane jItyo. enuM kAraNa ke, jyAM dharma hoya, tyAM jaya che. vidyAdhara rAjAnA sevaka je vidyAdharo hatA, te paNa tenI sAthe ja nAsI gayA ! ThIka ja che, dIvo bujhAI gayA pachI teno prakAza pAchaLa zuM rahe? jema rAjA sevakanI sAthe mahelamAM Ave, tema kumAra durjaya zatrune jItavAthI utkarSa pAmelA devatAnI sAthe mahelamAM Avyo. atizaya camatkAra utpanna karanArUM kumAranuM evuM caritra joIne tilakamaMjarI harSathI vikasvara thayelI romarAjIne dhAraNa karatI chatI manamAM vicAra karavA lAgI ke, "traNe lokamAM zreSTha evo e tarUNakumAra puruSamAM eka ratna che, mATe bhAgyathI jo mArI bahena hamaNAM maLe to AvA bhatharano lAbha thAya." ema vicArI manamAM utsukatA, lajjA ane ciMtA dhAraNa karanArI tilakamaMjarI pAsethI kumAre bALakanI mAphaka haMsIne upADI lIdhI, ane tethI haMsI kahe che ke : "dhIra puruSomAM agresara, kAryabhAra calAvavA samartha, vIra puruSonI gaNatarImAM mukhya evA he kumArarAja ! tuM cirakALa jIvato ane javaMto rahe. he kSamAzIla kumAra ! dIna, rAMka, atizaya bIkaNa Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra90 zrAddhavidhi prakaraNa ane akArya evI meM mAre mATe tane ghaNo kheda Apyo, tenI kSamA kara. kharekhara jotAM vidyAdhara rAjA jevo mArA upara upakAra karanAro bIjo koI nathI. kemake, jenI bIkathI huM anaMta puNyothI paNa na maLI zake evA tArA khoLAmAM AvIne beThI. dhanavAna puruSanA prasAdathI jema nirdhana puruSa sukhI thAya che, tema amArA jevA parAdhIna ane duHkhI jIva tArA yogathI cirakALa sukhI thAo." kumAre kahyuM, "mIThuM bolanArI he haMsI! tuM koNa che? vidyAdhare tane zI rIte haraNa karI? ane A manuSyanI vANI tuM zI rIte bole che te kahe pachI te uttama haMsI kahevA lAgI : "moTA jinamaMdirathI zobhatA vaitADhaya parvatanA ucca zikharanA alaMkArabhUta evA rathanUpuracakravALa nAme nagaranI rakSA karanAro ane strIone viSe Asakta evo tarUNImRgAMka nAme vidyAdhara rAjA che. ekadA teNe AkAzamArge jatAM kanakapurImAM manovedhaka aMgaceSTA karanArI azokamaMjarI nAme rAjakanyA joI. samudra caMdramAne jotAM ja jema khaLabhaLe che, tema hiMDoLA upara krIDA karanArI sAkSAt devAMganA sarakhI te kanyAne joI vidyAdhara rAjA kSobha pAmyo pachI teNe tophAnI pavana viturvIne hiMDoLA sAthe rAjakanyAne haraNa karI. potAno matalaba sAdhavA yathAzakti koNa prayatna na kare?" - vidyAdhara rAjAe rAjakanyAne haraNa karI zabarasenA nAme moTI aTavImAM mUkI. tyAM te hariNanI jema bIka pAmavA lAgI. ane TIToDInI mAphaka AkraMda karavA lAgI. vidyAdhara rAjAe tene kahyuM, "he suMdara strI! tuM bIkathI kema dhruje che? dizAone viSe najara kema pheMke che? ane te suMdarI ! AjaMda paNa kema kare che? huM koI baMdIkhAnAmAM rAkhanAro ke parastrIlaMpaTa nathI, paNa tAro dAsa thaI tane prArthanA karuM chuM. mATe mArI sAthe pANigrahaNa kara ane tamAma vidyAdharonI tu svAminI thA." - "agninI mAphaka bIjAne upadrava karanArA kAmAMdha loko duSTa ane aniSTaceSTA karIne pANigrahaNa karavA Icche che, emane atizaya dhikkAra thAo !!" manamAM evo vicAra karanArI azokamaMjarIe vidyAdhara rAjAne kAMI paNa uttara Apyo nahIM. aniSTa ceSTA prakaTa dekhAtI hoya te puruSane kayo sapuruSa moDhe nA-hA no javAba sarakho Ape ! "mAtA-pitA tathA svajananA virahathI hAlamAM ene navuM duHkha thayuM che, tathApi anukrame sukhethI e mArI IcchA phaLIbhUta karaze." manamAM evI AzA rAkhIne vidyAdhara rAjAe zAstrI jema potAnA zAstranuM smaraNa kare che, tema potAnuM sarva kAma paripUrNa karanArI suMdara vidyAne saMbhArI tenuM smaraNa karyuM. kanyAnuM svarUpa gupta rAkhavA mATe vidyAnA prabhAvathI te vidyAdhara rAjAe rAjakanyAne naTanI mAphaka eka tApakumAranA svarUpamAM prakTa karI. jenAmAM bilakula sattva nathI, tathA bALaka jevI buddhivALo evo vidyAdhara rAjA keTalIyavAra azokamaMjarIne manAvato hato. manAvatAM teNe je AdarasatkAranAM vacana kahyAM, te azokamaMjarIne tiraskArarUpa lAgyAM. bIjA sArA upacAra karyA te ApadAnI prApti jevA lAgyA ane premapUrvaka AlApa karyA te pApanI vANI sarakhA lAgyA. rAkhamAM homa karavo, jaLanA pravAhamAM pezAba karavo athavA khArI bhUmimAM vAvavuM, sIMcavuM, vagere jema nakAmuM che, tema vidyAdhara rAjAnA sarva manAvavAnA prakAra azokamaMjarIne viSe nakAmA thayA, to paNa vidyAdhara rAjAe manAvavAnA niSphaLa prakAra baMdha karyA nahIM. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza ra91 cittabhrama rogavALA puruSanI mAphaka kAmI puruSone durAgraha kahI na zakAya evo hoya che. te pApI vidyAdhara rAjA eka vakhate kAMI kAryane bahAne potAne zahera gayo. tyAre veSa dhArI tApasakumAre hiMDoLAnI krIDA karatAM tane joyo, tApasakumAra tArA upara bharoso rAkhI potAnI hakIkta kahe che, eTalAmAM vidyAdhara rAjA tyAM AvI pavana jema AkaDAnA kapAsane haraNa kare che, tema tene haraNa karI gayo, ane maNiratnothI dedIpyamAna potAnA divya maMdiramAM laI jaI teNe krodhathI tene kahyuM ke, "are dekhAtI bhoLI! kharekhara catura! ane bolavAmAM DAhI! evI strI! tuM kumAranI tathA bIjA koInI sAthe premathI vArtAlApa kare che, ane tArA vazamAM paDelA mane uttara sarakho paNa ApatI nathI! hajI mArI vAta kabUla kara, durAgraha mUkI de, nahIM to duHkhadAyI yama sarakho huM tArA upara ruSTa thayo ema samaja." evuM vacana sAMbhaLI, manamAM dhairya pakaDI azokamaMjarIe kahyuM. are vidyAdhara rAjA ! chaLabaLathI zuM lAbha thAya ! chaLavaMta tathA baLavaMta lokothI kadAca rAjyaRddhi Adi sadhAya, paraMtu koI kALe paNa chaLa -baLathI prema na sadhAya. banne jaNAnA citta prasanna hoya toja cittarUpa bhUmimAM premarUpa aMkura utpanna thAya che. jema ghI vinA lADavA bAMdhavA, tema sneha vinAno strI-puruSono prema zA kAmano ? evo sneha vinAno saMbaMdha to jaMgalamAM be lAkaDAono paNa mAMhomAMhe thAya che, mATe mUrkha vinA bIjo kayo puruSa sneha rahita bIjA mANasanI manavAra kare? snehanuM sthAnaka joyA vinA durAgraha pakaDanArA matimaMda mANasane dhikkAra thAo." aMkuza vinAno vidyAdhara rAjA azokamaMjarInAM evAM vacana sAMbhaLI ghaNo roSa pAmyo ane myAnamAMthI zIdhra paga bahAra kADhI kahevA lAgyo ke, arere ! hamaNAM huM tane mArI nAkhuM! mArI paNa niMdA kare che !" azokamaMjarIe kahyuM, "aniSTa mANasanI sAthe saMbaMdha karavA karatAM maravuM e mane vadhu pasaMda che. jo mane choDavAnI tArI IcchA na hoya to tuM bIjo kAMI paNa vicAra na karatAM atyAre ja mane mArI nAMkha." pachI azokamaMjarInA puNyanA udayathI vidyAdhara rAjAnA manamAM vicAra Avyo ke "hAya hAya ! dhikkAra thAo ! A zuM me duSTa buddhinuM kAma mAMDayuM? potAnuM jIvita jenA hAthamAM hovAthI je jIvitanI mAlika kahevAya che, te priya strIne mATe kayo puruSa krodhathI evuM ghAtakIpaNAnuM AcaraNa kare? zopacArathI ja sarvaThekANe prema utpanna thavAno saMbhava che. temAM paNa strIne viSe e niyama vizeSe karI lAgu paDe che, pAMcALa nAme nItizAstranA kartAe kahyuM che ke - "strIonI sAthe ghaNI saraLatAthI kAma levuM." kRpaNano saradAra jema potAnuM dhana bhaMDAramAM rAkhe che, tema vidyAdhara rAjAe ema vicArI manamAM ullAsa lAvI potAnuM khaDa pAchuM zIgha myAnamAM rAkhyuM; ane navo sRSTikartA jevo thaI kAmakArI vidyAthI azokamaMjarIne manuSyanI bhASA bolanArI haMsI banAvI. pachI mANikayaratnamaya majabUta pAMjarAmAM haMsIne rAkhI te pUrvanI mAphaka AdarathI tene sArI rIte prasanna karato rahyo. vidyAdhara rAjAnI kamaLA nAme strI hatI tenA manamAM kAMIka zaMkA AvI. tethI teNe sAvaceta rahI eka vakhate potAnA bharthArane haMsInI sAthe DahApaNathI bharelAM cATuvacana bolatAM prakaTapaNe dITho. te kamaLA, manamAM adekhAI utpanna thavAthI sAmuM jovAya nahIM evI tathA matsara utpanna thavAthI koIthI manAvI zakAya nahIM evI thaI, emAM kAMI navAI nathI, strIono svabhAva evo ja hoya che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa ja kamaLAe potAnI sakhI jevI vidyAnI madadathI haMsInuM vRttAMta mULathI jANyuM, ane hRdayamAM khuMceluM zalya jema kADhe tema te haMsIne pAMjarAmAMthI kADhI mUkI. kamaLAe zokayabhAvathI haMsIne kADhI mUkI, paNa te ja haMsIne bhAgyodayathI anukULa paDayuM, jANe narakamAMthI bahAra na nIkaLatI hoya tema vidyAdhara rAjAnA gharamAMthI bahAra paDelI haMsI zabarasenA aTavI tarapha cAlI. pAchaLa 'vidyAdhara Avaze' evI blIkathI ghaNI AkULa-vyAkULa thayelI haMsI dhanuSyathI chUTelA bANanI mAphaka vegathI gamana karatI thAkI gaI, ane potAnA bhAgyodayathI vizrAMti levA ahIM utarI. temaja kamaLamAM jema saMtAI jAya tema tamane joI tamArA khoLAmAM saMtAI gaI. he kumArarAja ! te haMsI huM ja chuM - ane je mArI pAchaLa Avyo ane jene tame jItyo, te ja huM kahuM chuM te vidyAdhara che." 292 tilakamaMjarI potAnI bahenanI evI hakIkata jANI bahenanA duHkhathI duHkhI thaI ghaNo ja vilApa karavA lAgI. strIonI rIti evI ja hoya che, tilakamaMjarIe kahyuM, "hAya ! hAya ! he svAmina ! bhayanI jANe rAjadhAnI ja na hoya ! evI aTavImAM ekalI tApasapaNAmAM zI rIte rahI ? daivanI vicitra gatine dhikkAra hojo. bahena ! Aja sudhI sukhamAM rahelI te devAMganAne tiryaMcanA garbhamAM rahevA samAna koIthI sahana na karAya evo ghaNo duHkhadAyaka paMja2vAsa zI rIte sahana karyo ! hAya hAya ! vaDIla bahena ! A bhavamAM ja tane tiryaMcapaNuM prApta thayuM ! daiva naTanI mAphaka supAtranI paNa viDaMbanA kare che mATe tene dhikkAra thAo ! bahena ! pUrvabhave teM kautukathI koIne viyoga paDAvyo haze ane meM tenI upekSA karI haze, tethI A akathya evuM mAThuM phaLa maLyuM. hAya ! hAya ! durdevathI utpanna thayeluM athavA jANe mUrtimaMta durbhAgya ja na hoya ! evuM tAruM tiryaMcapaNuM have zI rIte dUra thaze !" tilakamaMjarI evo vilApa kare che. eTalAmAM sanmitranI mAphaka kheda dUra karanAra caMdracUDa devatAe te haMsI upara jaLa chAMTIne potAnI zaktithI tene pUrva pramANe kanyA banAvI. jANe navI sarasvatI ja utpanna thaI ke zuM ! athavA lakSmI ja samudramAMthI nIkaLI ke zuM ! ethI kumAra vagerene ghaNo harSa utpanna karanArI kanyA te vakhate bahu zobhavA lAgI. vikasvara romarAjInA bahAnAthI jemanA zarIra upara harSanA aMkuro ja utpanna thayA na hoya evI te banne baheno utAvaLathI eka-bIjIne AliMgana karI rahI. premano mahimA evo ja che. pachI ratnasArakumAre kautukathI kahyuM, "tilakamaMjarI ! amane A kAmamAM InAma avazya maLavuM joIe. he caMdramukhI ! kahe, zuM ApavA yogya che ? je ApavA yogya hoya te turata ja Apa. dharmanI mAphaka aucitya dAna vagere levAmAM vilaMba koNa kare ? aucityAdi dAna, RNa utAravuM, hoDa TharAvelo pagAra levo, dharma karavo ane roga tathA zatruno uccheda karavo hoya to bilakula vakhata na gALavo. krodhano jusso Avyo hoya, nadInA puramAM praveza karavo hoya, kAMI pApakarma karavuM hoya, ajIrNa upa2 bhojana karavuM hoya, tathA bhayavALI jagyAe javuM hoya to vakhata gALavo e ja uttama che. eTale A badhAM vAnAM karavAM hoya to AjanuM kAla upara mulatvI rAkhavuM." kumAranAM vinodavacana sAMbhaLI tilakamaMjarInA manamAM lajjA utpanna thaI, zarIre kaMpa chUTayo, parasevo vaLyo ane romarAjI vikasvara thaI, strIonI lIlA ane vilAsa teNe pragaTa karyA. tathA Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 293 kAmavikArathI ghaNI pIDAI, to paNa teNe vairya pakaDIne kahyuM ke, "amArA upara sarva prakAre upakAra karanArane huM sarvasva ApavA yogya che ema mAnuM chuM, mATe te svAmin! huM Apane dAnanuM eka A bahAnuM ApuM chuM. ema Apa nakkI jANajo." ema kahI khuzI thayelI tilakamaMjarIe jANe potAnuM mUrtimaMta mana ja na hoya ! evo motIno manohara hAra kumAranA gaLAmAM paherAvyo. IcchA vinAnA evA kumAre paNa te hAra ghaNA ja mAnathI svIkAryo. potAnA ISTa mANase ApelI vastu svIkAravA preraNA karanArI prIti ja hoya che. have, tilakamaMjarIe zIdhra popaTanI paNa pUjA karI, uttama puruSonuM sAdhAraNa vacana paNa koI jagyAe mithyA na thAya. ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa evA caMdracUDe te vakhate kahyuM ke, "he kumAra ! pahelethI ja tane tArA bhAgye ApelI be kanyAo huM hamaNAM tane ApuM chuM. sArA kAryomAM vighna ghaNAM Ave che. mATe tuM prathamathI ja manamAM svIkArelI e banne kanyAonuM turata ja pANigrahaNa kara." caMdracUDa devatA ema kahIvara ane kanyAone jANe zobhAno samudAya ja na hoya! evA tilakavRkSanA kuMjamAM paraNavAne mATe harSathI laI gayo. cakrezvarIdevIe rUpa pheravI zIdhra tyAM jaI mULathI cheDA sudhI e sarva uttama vRttAMta prathamathI ja jANyuM hatuM; mATe vegathI pavanane paNa jIte evuM atizaya moTuM vimAna banAvyuM. je vimAna ratnonI pahoLI ghaMTAothI TaMkAra zabda karatuM hatuM. ratnamaya zobhatI ghugharIovaDe zabda karanArI seMkaDo dhvajAo te vimAnane viSe pharakatI hatI. manohara mANikya ratnovaDe jaDelA toraNathI tene ghaNI zobhA AvI hatI. nRtyanA, gItanA ane vAjiMtranA zabdathI te vimAnanI pUtaLIo jANe bolatI na hoya ! evo bhAsa thato hato. pAra vinAnI pArijAta vagere puSponI mALAo temAM ThekANe ThekANe laTakAvelI hatI. hAra, ardhahAra vagerethI anupama zobhA tene AvI hatI, suMdara cAmaro tene viSe uchaLatAM hatAM, tenI racanAmAM badhI jAtanAM te maNiratno AvelAM hovAthI te potAnA prakAzathI sAkSAt sUryamaMDaLanI mAphaka gADha aMdhakArane paNa kApI nAMkhatuM hatuM. evA vimAnamAM cakrezvarIdevI besI tenI sAthe cAlavA lAgI, ane bIjA ghaNA devatAo tenI sevAmAM tatpara rahyA. A rIte cakrezvarIdevI tilakavRkSanA kuMjamAM AvI pahoMcI. vara tathA kanyAo gotradevInI mAphaka tene namyAM. tyAre cakrezvarIe pati-putravALI vRddha strI jema AziSa Ape che, tema varane tathA kanyAone AziSa ApI ke - "he vadhUvara ! tame haMmezAM prItithI sAthe raho ane cirakAra sukha bhogavo. putra-pautrAdi saMtativaDe tamAro jagatamAM utkarSa thAo." pachI ucita AcaraNa karavAmAM catura evI cakrezvarIdevIe pote agresara thaI corI Adi sarva vivAhanI sAmagrI taiyAra karI, ane devAMganAonAM dhavala gItApUrvaka yathAvidhi temano vivAhotsava moTA ADaMbarathI pUrNa thayo. te vakhate devAMganAoe popaTane varanA nAnAbhAI tarIke mAnIne tenA nAmathI dhavala gIto gAyAM, moTA puruSonI sobatanuM phaLa evuM AzcaryakArI thAya che. jemanuM vivAha maMgaLa sAkSAt cakrezvarIe karyuM, te kanyAono ane kumArano puNyano udaya adbhuta che. pachI cakrezvarIdevIe bIjAM saudharmAvalaMsaka vimAna ja na hoya ! evo sarva ratnamaya mahela tyAM banAvIne temane rahevAne arthe Apyo. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa vividha prakAranI krIDA karavAnAM sArAM sthAnaka judAM judAM karelAM hovAthI manohara dekhAto. sAta mALa hovAthI sAta dvIponI sAta lakSmIonuM nivAsasthAna ja na hoya ! evo jovAmAM Avato, hajAro utkRSTa gokhathI hajAra netravALA Indra ja na hoya ! evI zobhA dhAraNa karato, mananuM AkarSaNa karanAra evA gokhathI viMdhyaparvata sa2kho dekhAto, koI sthaLe karketana ratnonA samudAya jaDelA hatA tethI vizALa gaMgA nadI sarakho dekhAto, koI sthaLe UMcI jAtanA vaisUryaratna jaDelA hovAthI yamunA nadInA jaLa jevo dekhAto, koI bhAgamAM padmarAga ratno jaDelAM hovAthI saMdhyAkALanA jevo raktavarNa dekhAto, koI ThekANe harita ratna jaDelAM hovAthI lIlA ghAsavALI bhUmi sarakhI manovedhaka zobhA dhAraNa karato. koI sthaLe AkAza jevA pAradarzaka sphaTika ratna jaDelAM hovAthI sthaLa chatAM AkAza che evI bhrAMti utpanna karanAro, koI sthaLe, sUryakAMta maNi jaDelAM hovAthI sUryakiraNanA sparzavaDe amRtanI vRSTi karanAro evo te mahela hato. 294 puNyano ghaNo udaya hovAthI cakrezvarIdevIe jenuM vAMchita pUrNa karyuM che evo ratnasArakumAra, be strIonI sAthe mahelamAM evuM sarvotkRSTa ane sarva prakAranuM viSayasukha bhogavavA lAgyo ke, keTalAka tapasvIo paNa potAnI tapasyA vecIne te sukhanI vAMchA karatA rahyA. sarvArthasiddha vimAnanuM sukha manuSyabhavamAM pAmavuM durlabha che, tathApi ratnasArakumAre te tIrthanI bhaktithI, divya RddhinA bhogavavAthI ane be suMdara strIonA lAbhathI cAlatA bhavamAM ja sarvArthasiddhipaNuM meLavyuM. gobhadradevatAe zAliMbhadrane pitAnA saMbaMdhathI saMpUrNa bhoga ApyA emAM zuM navAI ! paNa e ghaNI ajAyaba vAta che ke, cakrezvarInI sAthe kumArano mAtA, putra vagere koI jAtano saMbaMdha nahIM chatAM devIe kumArane vAMchita bhoga paripUrNa ApyA. athavA pUrva bhavanA prabaLa puNyano udaya hoya tyAM Azcarya zuM che ! bhasta cakravartIe manuSya bhavamAM ja gaMgAdevInI sAthe cirakALa kAmabhoga zuM nathI bhogavyA ? eka vakhate caMdracUDa devatAe cakrezvarInI AjJAthI kanakadhvaja rAjAne vadhU-varanI zubha vArtAnI vadhAmaNI ApI. ghaNA harSavALo kanakadhvaja rAjA putrIone jovAnI ghaNAkALanI utkaMThAe tathA putrIo upara rahelI ghaNI prItie zIghra preraNA karavAne lIdhe sAthe senAno parivAra laI nIkaLyo. thoDA divasamAM kanakadhvaja rAjA, aMtaHpura, mAMDalika rAjAo, maMtrIo, zreSThIo vagere parivAra sahita tathA senA sahita tyAM AvI pahoMcyo. zreSTha ziSyo jema gurune namaskAra kare che, tema kumAra, popaTa, kanyAo vagere lokoe zIghra sanmukha AvI utAvaLathI rAjAne praNAma karyA. ghaNAkALathI mAtAne jovA utsuka thayelI banne kanyAo, vAcharaDIo potAnI mAtAne jevA premathI AvI maLe che, tevA kahI na zakAya evA ati premathI AvI maLI. jagamAM uttama evA kumArane tathA te divya-Rddhine joI parivAra sahita kanakadhvaja rAjAe te divasa ghaNo kiMmatI mAnyo. ratnasArakumAre kAmadhenu sarakhI cakrezvarIdevInA prasAdathI parivAra sahita kanakadhvaja rAjAnI sArI rIte paroNAgata karI. kanakadhvaja rAjA pAcho potAnI nagarIe javA pahelAM utsuka hato to paNa kumAre karelI paroNAgata joI tenI utsukatA jatI rahI. ThIka ja che, divya Rddhi joI konuM mana ThaMDu na thAya ? Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 295 kanakadhvaja rAjAne tathA tenA parivArane kumAre karelI navAnavA prakAranI paroNAgatano lAbha maLavAthI tathA tIrthanI sevA paNa thatI hovAthI potAnA divasa lekhe lAge che, ema jaNAyuM. eka vakhate svArthanA jANa evA kanakadhvaja rAjAe kumArane prArthanA karI ke, "he sapuruSa ! dhanya evA te jema mArI A be kanyAne kRtArtha karI, tema jAte AvIne amArI nagarIne paNa kRtArtha kara." evI ghaNI vinaMti karI tyAre kumAre kabUla karI. pachI ratnasArakumAra, kanyAo tathA bIjA parivAra sAthe rAjA potAnI nagarI tarapha cAlyo. te vakhate vimAnamAM besI sAthe cAlanAra cakrezvarI, caMdracUDa vagere devatAoe bhUmine vyApanArI senAnI spardhAthI ja na hoya tema pote AkAza vyApI nAkhyuM. sUryanA kiraNa jyAM praveza karI zakatA nathI evI bhUmi jema tApa pAmatI nathI, tema upara vimAna cAlatAM hovAthI e sarvee jANe mAthe eka chatra ja dhAraNa karyuM na hoya ! tema koIne paNa tApa lAgyo nahIM. kanakadhvaja rAjA kumAranI sAthe anukrame nagarInA najIka bhAgamAM Avyo tyAre vadhU-varane jovA mATe utsuka thayelA zaherI lokone ghaNo harSa thayo. pachI kanakadhvaja rAjAe zaktithI ane nItithI jema utsAha zobhe che, tema be priya strIthI zobhatA ratnasArakumArano ghaNA utsAhathI potAnI nagarImAM praveza karAvyo. te nagarI jyAM tyAM kesaranA chaMTakAva karelA hovAthI tarUNa strI sarakhI zobhatI, DhIMcaNa sudhI phUla pAtharelAM hovAthI tIrthakaranI samavasaraNa bhUmi sarakhI dekhAtI, uchaLatI dhvajArUpa bhujAthI jANe harSavaDe nAcatI na hoya ! evI dekhAtI, dhvajAnI ghugharIonA madhura svarathI jANe gIta gAtI na hoya ! evI dekhAtI hatI. tathA te nagarInI dedIpyamAna toraNanI paMkti jagatanI lakSmInuM krIDAsthAna ja na hoya evI hatI. tyAMnA mANaso ucA khATalA upara besI suMdara gIto gAtAM hatAM. pati-putravALI strIonAM hasatAM mukhothI padmasarovaranI zobhA te nagarIne AvI hatI. tathA strIonAM kamaLapatra sarakhAM netrothI nIlakamaLanA vana sarakhI te nagarI dekhAtI hatI. evI nagarImAM praveza thayA pachI rAjAe mAnanIya puruSomAM zreSTha evA kumArane harSathI aneka jAtanAM ghoDA, dAsa-dAsIo, dhana vagere ghaNI vastu ApI. rItabhAtanA jANa puruSonI evI ja rIta ' hoya che. pachI jene vilAsa priya che evo ratnasArakumAra puNyanA udayathI sasarAe ApelA mahelamAM bIjA rAjAnI mAphaka be strIonI sAthe kAmavilAsa bhogavavA lAgyo. sonAnAM pAMjarAmAM rahelo popaTa ghaNo kautukI hovAthI vyAsanI mAphaka kumAranI sAthe haMmezAM samasyApUrti, AkhyAyikA, prahelikA vagere vinodanA prakAra karato hato. tyAM rahelA kumAre dedIpyamAna zreSTha lakSmInI prApti hovAthI jANe mANasa kAyAthI ja svarge gayo na hoya! tema pUrvanI koIpaNa vAta saMbhArI nahIM. evA sukhamAM kumAre eka varSa eka kSaNanI mAphaka gALyuM. tevAmAM daivayogathI je vAta thaI te kahuM chuM. eka vakhata halakA lokone harSa ApanArI rAtrinA vakhate kumAra popaTanI sAthe ghaNIvAra sudhI vArtAlAparUpa amRtapAna karI ratnajaDita uttama zayyAgRhamAM bichAnA upara sUto hato, ane nidrAvaza thaI gayo. aMdhakArathI sarva lokonI daSTine duHkha denAro madhya rAtrino vakhata thayo. tyAre sarve pahorAyata loko paNa nidrAvaza thayA. eTalAmAM divya AkAra dhAraNa karanAro, dedIpyamAna ane mUlyavAna zRMgArathI Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa zobhato, cora gatie cAlanAro ane myAnamAMthI bahAra kADhelI taravAra hAthamAM dhAraNa karanAro evo koIka krodhI puruSa lokonAM netronI mAphaka mahelanAM sarve dvAra cAre taraphathI baMdha thayA chatAM paNa koNa jANe kayAMthI tyAM AvI pahoMcyo ! te puruSa chupI rIte zayyAgRhamAM peTho, to paNa daiva anukULa hovAthI kumAra zIghra jAgyo. 296 ThIka ja che, satpuruSonI nidrA thoDA samayamAM turata ja jAgRta thAya evI hoya che. "A koNa che ? zA mATe ane zI rIte zayyAgRhamAM peTho ?" evo vicAra kumAranA manamAM Ave che, eTalAmAM krodhathI koIne na gaNe evA te puruSe ucca svare kahyuM ke, "are kumAra ! jo tuM zUro hoya to saMgrAma karavA taiyAra thA, siMha jema dhUtArA ziyALiyAnA khoTA parAkramane sahana na kare, tema huM tArA jevA eka vaNikanA khoTA phelAyelA parAkramane zuM sahana karuM ?" ema bolatAM bolatAM ja te puruSa popaTanuM suMdara pAMjarUM upADI utAvaLathI cAlavA lAgyo. kapaTI lokonA kapaTa AgaLa akkala kAma karatI nathI. haze, kumAra paNa manamAM roSano Aveza AvyAthI, bilamAMthI jema sarpa bahAra nIkaLe tema myAnamAMthI khaDga bahAra kADhIne te puruSa pAchaLa doDayo. te puruSa AgaLa ane kumAra pAchaLa e rIte utAvaLA cAlatA ane ekabIjAne jotA evA te banne jaNA vacce AvelA kaThaNa pradeza, ghara vagere vastune sahaja ullaMghana karatA cAlyA. duSTa bhomiyo jema musApharane ADe mArge laI jAya che, tema te divya puruSanA tejanA anusArathI tenI pAchaLa janArA kumArane te puruSa ghaNe ja dUra kayAMya laI gayo. pachI koI paNa rIte te dAvAgni sarakho puruSa kumArane maLyo, kumAra zIghra coranI mAphaka tene jIvato pakaDavA lAgyo, eTalAmAM te cora puruSa, kumAranA jotAM ja garUDa pakSInI mAphaka AkAzamAM UDI gayo ! kumAre AkAzamAM gamana karanAra te puruSane keTaloka dUra sudhI joyo. paNa pachI te adRzya thayo. kumAranA bhayathI nAsI gayo ke zuM ? koNa jANe ! pachI kumAra AzcaryathI manamAM vicAre che ke, "e koI nakkI mAro vairI che. koNa jANe vidyAdhara, deva ke dAnava haze. je koI haze. e zuM mAruM nukazAna karanAro hato ? e Aja sudhI mAro zatru hato, paNa mAruM popaTarUpa ratna laI javAthI te have cora paNa thayo. hAya ! hAya ! jANa puruSonI paMktimAM agresara, dhIra, zUra, evA he popaTa vhAlA dosta ! tArA vinA mane have subhASita saMbhaLAvI kAnane sukha koNa Apaze ! ane he dhIraziromaNe ! mane mAThI avasthAmAM tArA vinA bIjo koNa madada Apaze ?" evo kSaNamAtra manamAM kheda karIne pAcho kumAra vicAra karavA lAgyo ke, "viSabhakSaNa karavA jevo A kheda karavAthI zuM sArUM pariNAma nIpajavAnuM ? nAza pAmelI vastunI prApti kadAca thAya, to te yogya upAyanI yojanAthI ja thAya. upAyanI yojanA paNa cittanI sthiratA hoya to ja saphaLa thAya che, nahIM to thatI nathI. maMtra vagere paNa cittanI sthiratA vinA koI kALe paNa siddha thatA nathI. mATe huM have evo nirdhAra karUM chuM ke, "mAro popaTa meLavyA vinA huM pAcho vaLuM nahIM." potAnA kartavyano jaNa ratnasArakumAra evo nizcaya karI popaTanI zodhamAM bhamavA lAgyo. cora je dizAe AkAzamAM gayo, te dizAe thAka vinA ghaNe dUra sudhI kumAra gayo, paraMtu corano Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 297 kAMI paNa patto lAgyo nahIM. ThIka ja che, AkAzamArge gayelAno patto jamIna upara kyAMthI lAge? haze, . tathApi "koIpaNa ThekANe koI rIte popaTano patto lAgaze" manamAM evI AzA rAkhI kumAre tapAsa karavAmAM kaMTALo nahIM karyo. sapuruSonI potAnA Azritane viSe kevI lAgaNI hoya che? popaTa musApharImAM sAthe rahI avasarane ucita madhura subhASita kahI kumArane mAthe je RNa caDhAvyuM hatuM, te RNa popaTanI tapAsa karatAM kaleza sahana karanAra kumAre utArI nAMkhyuM kumAre A rIte popaTanI zodhamAM bhamatAM eka Akho divasa gALyo. bIje divase AgaLa svarga samAna eka nagara tenA jovAmAM AvyuM, te nagara AkAza sudhI UMcA sphaTikamaya dedIpyamAna koTavaDe cAre taraphathI vIMTAyeluM hatuM, tenI dareka poLane viSe mANikayaratnanA daravAjA hatA, ratnajaDita moTA mahelonA samudAyothI te nagara rohaNa parvanI barobarI karatuM hatuM, mahela upara hajAro sapheda dhvajAo pharakatI hatI, tethI te sahastramukhI gaMgA nadI jevuM dekhAtuM hatuM. bhramara jema kamaLanI sugaMdhathI khecAya tema nagaranI vizeSa zobhAthI khecAyelo ratnasArakumAra tenI pAse Avyo bAvanA caMdananA bAraNAM hovAthI jenI sugaMdhI AsapAsa phelAI rahI che evA tathA jagatanI lakSmInuM jANe sukha ja na hoya ! evA gopuradvAramAM kumAra dAkhala thavA lAgyo.. eTalAmAM dvArapAlikAnI mAphaka koTa upara beThelI eka suMdara menAe kumArane aMdara jatAM aTakAvyo. kumArane ethI ghaNuM ajAyaba lAgyuM. teNe ucca svarathI pUchayuM ke, "he suMdara sArike! tuM zA mATe mane vAre che?" menAe kahyuM, "he mahApaMDita ! tArA bhalAne mATe rokuM chuM. jo tAre jIvavAnI marajI hoya to A nagaranI aMdara na jA. tuM ema na samaja ke, A menA vRthA mane vAre che, ame jAtanAM to pakSI chIe, to paNa pakSI jAtimAM uttamapaNuM hotuM ja nathI ema nathI. uttama jIvo hetu vinA eka vacana paNa bolatA nathI. have tane huM rokuM chuM, teno hetu jANavAnI IcchA hoya to sAMbhaLa. A ratnapura nagaramAM parAkrama ane prabhutAthI jANe bIjo Indra ja na hoya evo puraMdara nAme rAjA pUrve thayo; koIthI na pakaDAya evo hovAthI jANe nagaranuM eka mUrtimaMta durbhAgya ja na hoya ! evo koIka cora jAtajAtanA veSa karIne AkhA zaheramAM corIo karato hato. te manamAnatA vicitra prakAranAM khAtara pADato hato, ane dhananAM bharelAM pAra vinAnAM pAtro upADI jato hato. kAMThAnAM jhADo jema nadInA mahApurane rokI na zake tema talavAra tathA bIjA rakhevALa vagere moTA subhaTo tene aTakAvI zakayA nahi. eka divasa rAjA sabhAmAM beTho hato. eTalAmAM nagaravAsI lokoe AvI praNAma karI coranA upadrava saMbaMdhI hakIkata rAjAne saMbhaLAvI, tethI rAjAne roSa caDhayo, tenA netra rAtAM thayAM, ane te ja vakhate teNe mukhya kalArakSakane bolAvI ghaNo Thapako dIdho. talAkSike kahyuM, "he svAmin ! asAdhya roga AgaLa jema koI IlAja cAlato nathI, tema mAro athavA mArA hAtha nIcenA amaladArono te cora AgaLa koI paNa upAya cAlato nathI, mATe Apane ucita lAge tema karo." pachI moTo parAkramI ane yazasvI puraMdara rAjA pote rAtrie chupI rIte coranI khoLa karavA lAgyo. eka vakhate rAjAe koI ThekANe khAtara daI pAchA jatA te corane corInA mAla sAthe joyo. ThIka ja che, pramAda mUkIne prayatna karanArA puruSo zuM na karI zake? dhUtAro bagalo jema mAchalI pAchaLa chAnomAno Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrAddhavidhi prakaraNa jAya che, tema rAjA chupI rIte te vAtano barAbara nirNaya karavAne mATe tathA tenuM sthAnaka jANavAne mATe tenI pAchaLa javA lAgyo. dhUrta core pAchaLa paDelA rAjAne koI paNa rIte turata ja oLakhyo. daiva anukULa hoya to zuM na thAya? dhITho ane turata buddhi evo te cora kSaNamAtramAM rAjAnI najara cUkavIne eka maThamAM gayo te maThamAM rUDI tapasyA karanAra kumuda nAme eka zreSTha tApasa nidrAmAM hato. te mahAzaTha cora tApasa nidrAmAM hato teno lAbha laI potAnA jIvane bhArabhUta thayelo corIno mAla tyAM mUkI kayAMka nAsI gayo. coranI zodhakhoLa karato rAjA Amatema tene zodhato maThamAM gayo. eTale tyAM corInA mAla sahita tApasa tenA jovAmAM Avyo. rAjAe krodhathI tApasane kahyuM, "duSTa ane cora evA he daMDacarmadhArI tApasa ! corI karI hamaNAM ja tuM kapaTathI sUI rahyo che ! khoTI nidrA lenAra tane huM hamaNAM ja maraNane zaraNa karIza eTale ke mahAnidrA lAvIza." rAjAnA vajrapAta sarakhAM AvAM kaThaNa vacanathI tApasa bhayabhIta thayo, gabharAyo ane jAgRta thayo hato. to paNa uttara daI zakayo nahi. nirdaya rAjAe subhaTo pAse baMdhAvIne tene savAramAM zULIe caDAvavAno hukama karyo. are re! avicArI kRtyane dhikkAra thAo !!! tApase kahyuM "hAya hAya ! he Arya puruSa ! huM corI karyA vinA tapAsa na karavAne lIdhe mAryo jAuM chuM." tApasanuM kahevuM sAruM hatuM, to paNa te vakhate adhika dhikkArane pAtra thayuM. jyAre deva pratikULa thAya tyAre anukULa koNa rahe! juo rAhu caMdramAne ekalo joI grAsa kare che tyAre tenI madadamAM koI AvatuM nathI. yamanA vikarALa dUta sarakhA te subhaToe te tApasane muMDAvI gardabha upara caDhAvI tathA bIjI ghaNI viTaMbaNA karI prANaghAtaka zULI upara caDAvyo. arere ! pUrva bhave karelAM khoTAM karmonuM pariNAma kevuM bhayaMkara Ave che ! tApasa svabhAvathI zAMta hato, to paNa tene ghaNo krodha Avyo. jaLa svabhAvathI zItaLa che, to paNa tene tapAvIe to te ghaNuM garama zuM na thAya? tApasa tatkALa maraNa pAmIne rAkSasa yonimAM gayo. maraNa vakhate tevI avasthAmAM (raudradhyAnamAM) rahenArA jIvone vyaMtaranI gati maLe che. hIna yonimAM utpanna thayelA te duSTa rAkSase roSathI kSaNamAtramAM ekalA rAjAne mArI nAkhyo. arere ! aNavicAryuM kArya karavAthI kevuM mAThuM pariNAma Ave che ! pachI rAkSase nagaravAsI badhA lokone bahAra kADhI mUkyA. rAjAnA avicArI kRtyathI prajAo paNa pIDAya che. te rAkSasa hajI paNa te koI nagarInI aMdara praveza kare che, tene kSaNamAtramAM haNe che. athavA aMtaHpuramAM praveza karanArane koNa kSamA kare ? mATe he vIra puruSa ! tAruM zubha IcchanArI huM tane yamanA mukha sarakhI e nagarImAM praveza karatA aTakAvuM chuM." ratnasAra kumArane menAnuM evuM hitakArI vacana sAMbhaLI tenuM vAkyAturya joI Azcarya lAgyuM to paNa rAkSasathI lezamAtra Daryo nahi! vivekI puruSe koI kArya karatAM utsuka kAyara tathA ALasu na thavuM. ema chatAM kumAra te nagaranI aMdara praveza karavA ghaNo ja utsuka thayo. pachI koIno Dara na rAkhanAra zUravIra kumAra rAkSasanuM parAkrama jovAnA kautukathI jema saMgrAmabhUmimAM utare tema zIdhra te nagarImAM gayo. AgaLa jatAM kumAre joyuM to koI ThekANe malaya parvata sarakhA caMdana kASThanA DhagalA paDayA hatA; yugaliyAne joIe tevA pAtra ApanAra bhRgAMga kalpavRkSanI jema, koI ThekANe suvarNanA, rUpAnA tathA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 299 bIjA pAtranA DhagalA paDayA hatA; khetaranA khaLAmAM jema anAjanA DhagalA paDelA hoya che, tema tyAM koI ThekANe kapUra sAla Adi dhAnyanA DhagalA paDelA hatA; koINa ThekANe sArthanA nivAsasthaLanI mAphaka sopArI vagere pAra vinAnAM kariyANAM paDyAM hatAM. sarovara jema sarasa jaLavALuM hoya che, tema koI ThekANe sarasa lADavAvALI evI kaMdoInI dukAnonI zreNi hatI; koI ThekANe sapheda kiraNavALA caMdramAnI mAphaka sapheda kapaDAMvALI kApaDiyAnI dukAno hatI; koI ThekANe sonA, rUpA Adi uttama vastuvALA nidhinI mAphaka kapUra Adi sugaMdhI vastuvALI sugaMdhInI dukAno hatI. koI ThekANe himavaMta parvatanI mAphaka jAtajAtanI auSadhino saMgraha rAkhanArI gAMdhInI dukAno hatI. abhavya jIvonI dharmakriyA jema bhAva vinAnI hoya che, tema koI ThekANe bhAva vinAnI akkalanI dukAno hatI; siddhAMtanAM pustaka jema suvarNathI (akSarathI) bharelAM hoya che, tema koI ThekANe suvarNathI (sonAthI) bharelI zarAphonI dukAno hatI. | muktipada jema anaMta muktADhaya (anaMtA siddhothI zobhatuM) che, tema koI ThekANe anaMta muktADhaya (pAra vinAnA motIthI zobhatI) evI motInI dukAno hatI; vano jema vidruma-pUrNa (sArA vRkSathI vyApta) hoya che, tema koI ThekANe vidrumapUrNa (paravALAthI vyApta) evI paravALAnI dukAno hatI; koI ThekANe rohaNa parvatanI mAphaka uttama ratnavALI jhaverAtanI dukAna hatI; koI ThekANe AkAzanI mAphaka devatAdhiSThita evA kutrikA paNa hatA; sutelA athavA pramAdI puruSanuM citta jema zUnya dekhAya che tema te nagarImAM sarva ThekANe zUnyatA dekhAtI hatI; paNa viSNu jyAM jAya tyAM jema tenI sAthe lakSmI hoya che, tema tyAM sarva ThekANe ghaNI lakSmI dekhAtI hatI. buddhizALI ratnasArakumAra sarva ratnamaya nagarIne anukrame joto joto Indra jema potAnA vimAnamAM jAya tema rAjamahelamAM gayo, eka pachI eka gajazALA, azvazALA, zastrazALA vagerene ullaMghana karato kumAra cakravartInI mAphaka caMdrazALAe (chelle majale) gayo. teNe tyAM eka IndranI zayyA sarakhI ghaNI ja manohara ratnajaDita zayyA dIThI. Indra sarakho sAhasI ane bhaya rahita evo kumAra ghaNI nidrA AvatI hovAthI tathA thAka dUra karavAne mATe zayA upara potAnA ghara mAphaka harSavaDe sUI rahyo. eTalAmAM rAkSasa mANasanA paganI hAlacAla jANI krodha pAmyo, ane moTo vyAdhra jema siMhanI pAchaLa jAya, tema kumAranI pAse Avyo. ane kumArane sukhe suto joI teNe manamAM vicAryuM ke, | "je vAta bIjo koI manamAM paNa ANI na zake, te vAta eNe sahaja lIlAthI karI. piThAInAM kAma kAMI vicitra prakAranAM hoya che. A mArA vairIne have kayA mArathI mAruM? jema nakhaMthI phaLa toDe che, tema enuM mastaka nakhathI toDuM ke kema? athavA ene gadA vaDe mArI ekadama cUrecUrA karI nAMkhuM? kiMvA charIvaDe cIbhaDAnI mAphaka enA kaTakA karI nAMkhuM? athavA baLatA netrathI nIkaLelA agnithI zaMkare jema kAmadevane bALI nAMkhyo, tema ene bALI nAkhuM? kivA AkAzamAM jema daDo pheMke che, tema ene UMco phekI dauM? athavA mahelamAM sUtAM chatAM ja ene upADI svayaMbhUramaNa samudramAM nAMkhI dauM? athavA ene sUtelAne ja ajagaranI mAphaka gaLI jauM ? athavA ahIM AvIne sUtelA puruSane huM zI rIte mArUM? zatru paNa ghera Ave to tenI paroNAgata karavI yogya che; kemake satpaSo ApaNe ghera AvelA zatrunI paNa paroNAgata Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3OO zrAddhavidhi prakaraNa kare che. zukra guruno zatru che, ane mInarAzI e gurunuM svagRha kahevAya che, tema chatAM paNa zukra jyAre mInarAzie Ave tyAre guru tene ucca sthAna Ape che, mATe e puruSa jAgRta thAya tyAM sudhI mArA bhUtonA ToLAne bolAvuM. pachI je ucita lAgaze te karIza." rAkSasa ema vicAra karIne gayo, ane pAyadaLano uparI jema tene laI Ave, tema ghaNAM bhUtonAM ToLAMne teDI lAvyo, to paNa kanyAno pitA jema kanyAdAna karI vagara dhAstIe sUI rahe che, tema te puruSa pahelAMnI mAphaka ja sUto hato. tene joI rAkSase tiraskArathI kahyuM, "are amaryAda ! mUDha! bezarama ! nIDara ! tuM mArA mahelamAMthI jhaTa nIkaLa! nahIM to mArI sAthe laDAI kara." rAkSasanAM evAM tiraskAra bharelAM vacanathI ane bhUtonA kilakila dhvanithI kumAranI uMgha uDI gaI, pachI kumAre sustImAM hovA chatAM kahyuM ke, "are rAkSasa ! jema bhojana karatA mANasanA bhojanamAM aMtarAya karavo, tema sukhe sUtelA mArA jevA eka paradezI mANasanI nidrAno teM kema bhaMga karyo? 1. dharmanI niMdA karanArA, 2. paMktino bheda karanAro, 3. vagara kAraNe nidrAno cheda karanAro, 4. cAlatI kathAmAM aMtarAya karanAro ane 5. vagara kAraNe rasoI karanAro e pAMce puruSo atizaya pAtakI che, mATe mane pharI jhaTa nidrA Ave te mATe mArA paganA taLiyAM tAjA ghInA mizraNavALA ThaMDA pANIthI masaLa." kumAranAM evAM vacana sAMbhaLI rAkSase manamAM vicAryuM ke, "A puruSanuM caritra jagat karatAM kAMI judA prakAranuM dekhAya che! evA caritrathI IndranuM hRdaya tharathara dhruje, to pachI bIjA sAdhAraNa jIvonI zI vAta ! ghaNI AzcaryanI vAta e che ke, mArI pAsethI potAnAM taLiyAM masaLavAnI dhAraNA rAkhe che! e vAta siMha upara savArI karIne javA jevI che. enuM nIDarapaNuM kAMI ajaba prakAranuM che emAM kAMI zaka nathI. enuM kevuM jabaruM sAhasikapaNuM ! kevuM jabaruM parAkrama ! kevI viThAI ! ane kevuM nIDarapaNuM ! athavA ghaNo vicAra karavAmAM zuM lAbha che? saMpUrNa jagatane ziromaNi samAna evo puruSa Aja mAro atithi thayo che, mATe enA kahyA pramANe huM eka vAra karuM." ema ciMtavI rAkSase kumAranA komaLa paganAM taLiyAM potAnA hAthe ghI sahita ThaMDA pANIvaDe thoDI vAra masaLyAM. koI kALe jovAya, saMbhaLAya ke kalpanA paNa karAya nahIM, teja puNyazALI puruSone sahajamAM maLI Ave che. puNyanI lIlA kAMI judA prakAranI che! "rAkSasa cAkaranI mAphaka potAnAM paganAM taLiyAM thAka vinA masaLe che." ema joI kumAre turata ja uThIne prItithI rAkSasane kahyuM ke, "he rAkSasarAja ! tuM moTo sahanazIla che, mATe je kAMI manuSyamAtra ajANa evA meM karelA apamAnathI mane mAphI Apa. he rAkSasarAja! tArI bhakti joI huM manamAM ghaNo khuzI thayo, mATe tuM vara mAga. tAruM kAMI kaSTa-sAdhya kArya haze, te paNa huM kSaNamAtramAM karIza emAM zaka nathI." kumAranAM evAM vacanathI ajAyaba pAmelo rAkSasa manamAM vicAravA lAgyo ke, "are ! A to viparIta vAta thaI ! huM devatA chatAM mArA upara e manuSya prANI prasanna thayo! mArAthI na banI zake evuM kaSTasAdhya e sahajamAM sAdhavA Icche che! ghaNI AzcaryanI vAta che. navaNanuM jaLa kUvAmAM praveza karavA Icche! Aje kalpavRkSa potAnI sevA karanAra pAse potAnuM vAMchita meLavavA Icche che! Aje sUrya Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 prathama dina kRtyaprakAza paNa prakAzane arthe bIjA koInI prArthanA karavA lAgyo ! huM zreSTha devatA chuM. mane A je mAnavI che te zuM ApavAno hato ? tathA mArA jevA devatAne mAnavI pAse mAgavA jevuM te zuM hoya ! to paNa kAMIka mAguM. manamAM ema vicArI rAkSase ucca svare kahyuM ke : "je bIjAnuM vAMchita Ape, evo puruSa trailokayamAM paNa durlabha che, tethI huM mAgavAnI IcchA chatAM paNa zI rIte mAguM ?" "mAguM" evo vicAra manamAM AvatAM ja manamAMnA sarve sadguNo "mane Apo" evuM vacana mukhamAMthI kADhatAM ja zarIramAMnA sarve sadguNo koNa jANe bhayathI ja na jatA hoya tema jatA rahe che. banne prakAranA mArgaNo (bANa ane yAcaka) bIjAne pIDA karanArA to kharA ja; paNa temAM ajAyabI e che ke, pahelo zarIramAM pese tyAre ja pIDA kare che, ane bIjo to jotAM vAra ja pIDA upajAve che. bIjI vastu karatAM dhULa halakI, dhULa karatAM tRNa halakuM, tRNa karatAM kapAsa (rU) halakuM, kapAsa karatAM pavana halako, pavana karatAM yAcaka halako ane yAcaka karatAM yAcakane ThaganAro halako che. kemake he mAtA ! bIjA pAse mAgavA jAya evA putrane tuM jaNIza nahIM, tathA koI mAgavA Ave tenI AzAno bhaMga karanAra evA putrane to tuM garbhamAM paNa dhAraNa na karIza. lokanA AdhAra, udAra evA he ratnasArakumAra ! teTalA sArU mArI. mAgaNI jo phokaTa na jAya to huM kAMIka tArI pAse mAguM." ratnasAre kahyuM, "are rAkSasarAja ! manathI, vacanathI, kAyAthI, dhanathI, parAkramathI udyamathI athavA jIvano bhoga ApavAthI, paNa tAruM kArya sadhAya evuM hoya te huM jarUra karIza." te sAMbhaLI rAkSase AdarathI kahyuM, "he bhAgyazALI zreSThiputra ! ema hoya to tuM A nagarIno rAjA thA. he kumAra ! tArAmAM sarve sadguNo utkarSathI rahyA che ema joI huM tane harSathI A samRddha rAjya ApuM chuM. te tuM potAnI marajI pramANe bhogava. huM tAre vaza thayelo chuM, mATe haMmezAM tArI pAse cAkara jevo thaIne rahIza, dravya-Rddhi, divya bhoga, senAno parivAra tathA bIjI je vastu joIe te ApIza. manamAM zatrutA rAkhanArA sarve rAjAone je meM jaDamULathI ukheDI nAMkhyA che, mATe bIjA agni to jaLathI olavAya che, paNa tAro pratApa rUpa navo agni zatrunI strInA AMsunA jaLathI vRddhi pAmo. he kumArarAja ! mArA tathA bIjA devatAnI sahAyathI saMpUrNa jagatne viSe tAruM IndranI mAphaka ekachatra rAjya thAo. lakSmIthI IndranI barAbarI karanAro tuM A lokamAM sAmrAjya bhogavatAM chatAM, devAMganAo paNa svargamAM tArI kIrtinAM gIta gAtI raho. have ratnasArakumAra manamAM vicAra karavA lAgyo ke, "e rAkSasa mArA puNyanA udayathI mane rAjya Ape che. pUrve meM to sAdhu munirAjanI AgaLa parigraha parimANa nAme pAMcamuM aNuvrata lIdhuM, tyAre rAjya na grahaNa karavAno niyama karyo che; ane hamaNAM meM e rAkSasanI AgaLa pote kabUla karyuM che, "je tuM kahIza, te huM karIza." A moTuM saMkaTa AvI paDayuM ! eka tarapha khADo ane bIjI tarapha dhADa, eka tarapha vAgha ane bIjI tarapha nadI, eka tarapha pAradhI ane bIjI tarapha phAMso, evI kahevato pramANe hAla mArI sthiti thaI che. potAnA vratane vaLagI rahIza to rAkSasanI mAgaNI phokaTa jaze ane rAkSasanI mAgaNI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrAddhavidhi prakaraNa svIkArIza to svIkArelA vratano bhaMga thaze. hAya ! hAya ! are ratnasAra ! tuM ghaNA saMkaTamAM paDayo !! athavA bIjo game tevI mAgaNI kare to koI paNa uttama puruSa, jethI potAnA vratano bhaMga na thAya te ja vAta kabUla karaze. kAraNa ke, potAnA vratano bhaMga thAya, tyAre bAkI zuM rahyuM! jethI dharmane bAdha Ave evI saraLatA zA kAmanI ? jethI kAna tUTI jAya, evuM sonuM paheravuM te zA kAmanuM? jyAM sudhI dAMta paDavAnI vAta banavAno saMbhava nathI, tyAM sudhI ja vicakSaNa puruSe kapUra bhakSaNa karavuM. vicakSaNa puruSoe saralatA, zarama, lobha vagere guNo zarIra mAphaka bAhya jANavA; ane svIkAreluM vrata potAnA jIva sarakhuM jANavuM. tuMbano nAza thae ArAnuM zuM prayojana? rAjAno nAza thaye subhaTonuM zuM prayojana ? mULa baLI gaye zAkhAnuM zuM prayojana? puNyano kSaya thaye auSadhanuM zuM prayojana? citta zUnya thaye zAstronuM zuM prayojana? ema potAnuM svIkAreluM vrata khaMDita thaye divya aizvarya, sukha vagerenuM zuM prayojana?" - ratnasArakumAre evo vicAra karI rAkSasane parama AdarathI tejadAra ane sArabhUta vacana A rIte kahyuM, "he rAkSasarAja! teM kahyuM te ucita che, paNa pUrve guru pAse meM niyama svIkAryo che ke, ghaNA pAponuM sthAnaka evuM rAjya mAre na svIkAravuM. yama ane niyama e banne virAdhyA hoya to tIvra duHkha Ape che. temAM yama to AyuSyane aMte ja duHkhadAyI che paNa niyama janmathI mAMDIne haMmezAM duHkhadAyI che, mATe te sapuruSa ! mArA niyamane bilakula bhaMga na lAge evuM game te duHkhamaya kArya mane kahe, huM te zIgha karUM" pachI rAkSase krodhathI kahyuM, "are ! phokaTa kema bakabaka kare che? pahelI mAgaNI niSphaLa gumAvI have mArI pAse bIjI mAgaNI karAve che? are pApI ! jene mATe saMgrAma Adi pApakarma karavuM paDe te rAjyano tyAga karavo ucita che, paNa devoe ApelA rAjyamAM pApa te kayAMthI hoya? are mUDha ! huM samRddha rAjya devA chatAM tuM levA ALasa kare che? are ! sugaMdhI dhRta pAvA chatAM khAlI chI chIM' evo zabda kare che. are mUDha ! tuM ghaNA mijAsathI mArA mahelamAM sukhe gADha nidrAmAM sUto rahyo ! ane mArI pAse potAnAM paganAM taLiyAM paNa masaLAvyAM! he maraNane kAMThe AvelA! mAruM kahyuM vacana hitakArI chatAM huM mAnato nathI, to have mArA phaLadAyI krodhanAM kevAM kaDavAM phaLa che? te jo." ema kahI rAkSasa, gIdha pakSI jema nirbhayapaNe mAMsano kaTako upADIne jAya, tema kumArane jhaTa apaharIne AkAzamAM uDI gayo. pachI krodhathI koIne na gaNe evA rAkSase potAnA hoTha dhrujavatAM zIdhra potAne saMsAra samudramAM nAMkhavAnI jema kumArane ghora samudramAM nAMkho. te vakhate kumAra, AkAzamAMthI zIdhra apAra samudramAM jaMgama mainAka parvatanI jema paDayo. tyAre vajapAta jevo bhayaMkara avAja thayo. jANe kautukathI ja ke zuM! pAtALamAM jaI pAcho te jaLa upara Avyo. jaLano svabhAva ja evo che. pachI "jaDamaya samudramAM ajaDa (jANa) kumAra zI rIte rahI zake? ema vicArIne ja ke zuM? rAkSase potAne hAthe kumArane samudramAMthI kADhayo ane kahyuM ke, "durAgrahanuM ghara ane vivekazUnya evA he kumAra ! tuM kema phokaTa marI jAya che ! rAjyalakSmIne kema aMgIkAra nathI karato?" are niMgha ! huM devatA chatAM meM tAruM niMgha kabUla karyuM ane tuM je kAMI mAnavI chatAM mAruM hitakArI vacana paNa mAnato nathI ! are ! tuM tAruM vacana hajI jaladI kabUla kara, nahIM to dhobI jema vastrane Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 303 pachADe, tema tane patthara upara vAraMvAra pachADI pachADIne yamane ghera mokalI daIza, emAM saMzaya leza mAtra rAkhIza nahIM. devatAno kopa phokaTa jato nathI ane temAM paNa rAkSasano to na ja jAya." ema kahI krodhI rAkSasa kumArane page pakaDI ane tenuM mukha nIcuM karI tene pachADavA mATe zilA pAse laI gayo tyAre sAhasI kumAre kahyuM, "are rAkSasa ! tuM manamAM vikalpa na rAkhatAM potAnuM dhAryuM kara. e vAtamAM vAraMvAra tuM mane zuM pUche che? puruSonuM vacana te eka ja hoya che." pachI kumArane potAnA sattvano utkarSa thavAthI AnaMda thayo. tenA zarIra uparanI romarAjI vikasvara thaI, ane teja to koIthI khamAya nahIM evuM dekhAvA lAgyuM eTalAmAM rAkSase jAdugaranI mAphaka potAnuM rAkSasanuM rUpa saMha. turata ja divya AbhUSaNothI dedIpyamAna evuM potAnuM vaimAnika devatAnuM svarUpa prakaTa karyuM ane megha jema jaLanI vRSTi kare, tema teNe kumAra upara puSpavRSTi karI, pachI bhATa-cAraNanI mAphaka kumAranI AgaLa Ubho rahI te devatA jaya-jayakAra bolyo, ane AzcaryathI cakita thayelA kumArane kahevA lAgyo ke, "he kumAra! jema manuSyamAM zreSTha cakravartI, tema tuM sattvazALI puruSomAM uttama che. te puruSaratna ane apratima zUravIra hovAthI pRthvI Aja tArA vaDe kharekhara ratnagarbhA(ratnavALI) ane vIravatI thaI. jenuM mana merUparvatanI cUlAnI mAphaka nizcaLa che, evA te guru pAse dharma svIkAryo e bahu ja sArI vAta karI. Indrano senApati hariNagamethI nAme uttama devatA bIjA devatA pAse tArI prazaMsA kare che, te barobara che." devatAnuM evuM vacana sAMbhaLI ratnasArakumAre AzcaryathI cakita thaI pUchayuM ke, "he hariNagamepI nAme zreSTha deva jemAM kAMI vakhANavA jevuM nathI evo huM chuM to mArI kema prazaMsA kare che?" devatAe kahyuM, sAMbhaLa huM eka vakhate jema gharadhaNInI gharanI bAbatamAM takarAra cAle che, tema navA utpanna thayelA hovAthI saudharmendra ane IzAne e bannemAM vimAnanI bAbatamAM vivAda paDyo. saudharmendranAM vimAna batrIsa lAkha ane IzAnendranAM aThThAvIza lAkha chatAM teo mAMhomAMhe vivAda karavA lAgyA. kharekhara A saMsArane dhikkAra thAo ! vimAnanI RddhinA lobhiyA evA te banne jaNAnA be rAjAonI jema bAhuyuddha tathA bIjA paNa ghaNA saMgrAma anekavAra thayA. tiryaMcomAM kalaha thAya to manuSyo zIdhra temane zAMta pADe che; manuSyomAM kalaha thAya to rAjAo vacce paDIne samajAve che; rAjAomAM koI sthaLe kalaha thAya to devatA vacce paDIne samAdhAna kare che; devatAomAM kalaha thAya to temanA Indra maTADe che; paNa Indro ja jo mAMhe mAMhe kalaha kare to tene vajUnA agni mAphaka zAMta pADavo azakya che. koNa ane zI rIte temane rokI zake? pachI mahattara devatAoe keTaloka vakhata gaye chate mANavaka staMbha uparanI arihaMta pratimAnuM Adhi, vyAdhi, mahAdoSa ane mahArvarane maTADanAruM havaNajaLa temanA upara chAMTayuM. eTale turata te banne jaNA zAMta thayA. havaNajaLano evo mahimA che ke, tethI zuM na thAya? pachI bane Indroe mahemAMhenuM vaira mUkI dIdhuM. tyAre temanA maMtrIe "pUrvanI vyavasthA A rIte che." ema kahyuM. ThIka ja che. buddhizALI puruSo avasara joIne ja vAta kare che. maMtrIoe vyavasthA karI .A rIte :- "dakSiNa dizAe jeTalAM vimAna che. teTalAM saudharma IndranAM che, ane uttara dizAe jeTalAM AvyAM Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa te sarve u52 IzAna IndranI sattA che. pUrva dizAe tathA pazcima dizAe sarve maLI tera goLa AkAranAM Indraka vimAna che, te saudharma IndranAM che. te ja banne dizAomAM trikoNa ane catuSkoNa jeTalAM vimAna che temAMnAM ardhA saudharma IndranAM ane ardhA IzAna IndranAM che. sanatkumAra tathA mAhendra devalokamAM paNa e ja vyavasthA che. sarve sthaLe Indraka vimAna to goLa AkAranAM ja hoya che." maMtrIonAM vacana pramANe A rIte vyavasthA karI banne Indro cittamAM sthiratA rAkhI. vaira mUkI mAMhemAMhe prIti karavA lAgyA. eTalAmAM caMdrazekhara devatAe hariNaigameSI devatAne sahaja kautukathI pUchyuM ke, "saMpUrNa jagatamAM lobhanA sapATAmAM na Ave evo koI jIva che ? athavA IndrAdika paNa lobhavaza thAya che. to pachI bIjAnI vAta zI ? jeNe IndrAdikane paNa sahajamAM gha2nA dAsa jevA vaza karI lIdhA, te lobhanuM traNe jagatmAM kharekhara adbhUta ekacakrI sAmrAjya che." 304 na pachI naigameSI devatAe kahyuM. "he caMdrazekhara tuM ! kahe che te vAta kharI che, to paNa evI koI paNa cIja nathI, ke jenI pRthvIne viSe bilakula sattA ja na hoya. hAlamAM zreSThivarya zrI vasusArano ratnasAra nAme putra pRthvI upara che, te koI paNa rIte lobhane vaza thAya tema nathI. e vAta bilakula niHsaMzaya che, te ratnasArakumAre guru pAse parigrahapariNAma vrata grahaNa karyuM che. te potAnA vratane eTalo daDha vaLagI rahyo che ke, jene sarva devatA athavA Indra paNa calAvI na zake. dUra sudhI prasarI rahelA apAra lobharUpa jaLanA mahApuramAM bIjA sarva tRNa mAphaka vahetA jAya evA che; paraMtu te kumAra mAtra kALI citravelinI mAphaka palaLe nahIM evo che." jema siMha bIjAno hokAro sahana karI zakato nathI tema naigameSI devatAnuM vacana na sahana karanAro caMdrazekhara devatA tArI parIkSA karavA mATe Avyo. pAMjarA sahita popaTane te harI gayo. navI eka menA teNe taiyAra karI. eka zUnya nagara prakaTa karyuM, ane eka bhayaMkara rAkSasarUpa dhAraNa karyuM. teNe ja tane samudramAM pheMkayo, ane bIjI paNa dhAstI upajAvI. pRthvIne viSe ratna samAna evA he kumAra ! te ja caMdrazekhara devatA huM chuM. mATe he satpuruSa ! mArA A sarve duSTa kRtyonI mAphI ApI. ane devatAnuM darzana niSphaLa jatuM nathI, mATe mane kAMIka Adeza kara." kumAre devatAne kahyuM, "zrIdharmanA samyak prasAdathI mArAM sarve kAryo siddha thayAM che, mATe mArI pAse mAgavA jevuM kAMI nathI, paraMtu he zreSTha devatA ! tuM naMdIzvara Adi tIrthone viSe yAtrAo kara, eTale tArA devatAnA bhavanI saphaLatA thaze." caMdrazekhara devatAe te vAta kabUla karI, popaTanuM pAMjarUM kumAranA hAthamAM ApyuM ane kumArane upADI jhaTa kanakapurImAM mUkayo pachI rAjA Adi lokonI AgaLa kumArano mahimA prakaTa kahI caMdrazekhara devatA jhaTa potAnI jagyAe gayo. pachI ratnasAre koI paNa rIte rAjAnI paravAnagI lIdhI, ane banne strIone sAthe laI potAnA nagara tarapha prayANa karyuM. sAmaMta, maMtrI vagere rAjAnA loko kumAranI sAthe tene pahoMcADavA AvyA. tethI mArgamAM jANa puruSo paNa ratnasArane rAjaputra samajavA lAgyA. mArgamAM AvelA rAjAoe ThekANe ThekANe ratnasArano satkAra karyo. vakhata jatAM kumA2 keTaleka divase ratnavizALApurImAM AvI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 305 pahoMcyo. samarasiMha rAjA paNa ratnasAranI sArI Rddhino vistAra joI ghaNA zeThonI sAthe sAmo Avyo. pachI rAjAe tathA vasusAra Adi moTA zeThIyAoe ghaNI RddhinI sAthe kumArano nagarImAM praveza karAvyo. pUrva puNyanI paTutA kevI adbhuta che! paraspara Adara-satkAra Adi ucita kRtyo thaI rahyA pachI ucita kRtya karavAmAM catura evA popaTe ratnasAra kumArano samagra vRttAMta rAjA vagere lokonI AgaLa kahyo. kumAranuM AzcaryakArI sattva sAMbhaLI rAjA vagere sarva loko cakita thayA, ane kumAranAM vakhANa karavA lAgyA. eka vakhate vidyAnaMda nAme gururAja udyAnamAM samavasaryA. ratnasAra kumAra, rAjA vagere loko temane vaMdanA karavA mATe harSathI gayA. AcArya mahArAje ucita dezanA ApI. pachI rAjAe Azcarya pAmI ratnasArakumArano pUrvabhava guru mahArAjane pUchayo. tyAre cAra jJAnanA dhaNI evA vidyAnaMda AcArya nIce pramANe kahevA lAgyA : ratnasArano pUrvabhavI | "he rAjA ! rAjapura nagaramAM dhanathI saMpUrNa ane suMdara evo zrIsAra nAme rAjaputra hato. eka zreSThiputra, bIjo maMtrIputra, ane trIjo kSatriyaputra, evA traNa rAjaputranA dosta hatA. dharma, artha ane kAmathI jema utsAha zobhe che, tema te traNa mitrothI rAjakumAra mUrtimaMta utsAha rAkhato zobhato hato. cAramAM kSatriyaputra je hato te potAnA traNa mitronuM kalAkauzalya joI jaDamUDha evA potAnI niMdA karato hato. ane jJAnane mAna Apato hato. eka vakhate rANInA mahelamAM koI core khAtara pADayuM. subhaToe te corane corInA mAla sahita pakaDayo. krodha pAmelA rAjAe corane zULI upara caDhAvavAno Adeza karyo. zULI upara caDhAvanArA loko te corane vadha karavA laI javA lAgyA. eTalAmAM dayALu zrI sArakumAre hariNanI mAphaka bhayabhIta AMkhathI Amatema jotAM te corane joyo. ' | "mArI mAtAnuM dravya haraNa karanAro e cora che, mATe huM pote eno vadha karIza." ema kahI te vadha karanAra lokonI pAsethI corane potAnA tAbAmAM laIne kumAra nagara bahAra gayo. dilanA udAra ane dayALu evA zrIsArukamAre "pharIthI corI karIza nahIM." ema kahI koI na jANe evI rIte corane choDI didho. satparuSonI aparAdhI puruSane viSe paNa adbhuta dayA hoya che. sarve manuSyone badhA ThekANe pAMca mitra hoya che. ane pAMca zatru paNa hoya che. tema kumArane paNa hovAthI koIe corane choDAvavAnI vAta rAjAne kAne nAMkhI. "AjJAbhaMga karavo e rAjAno zastra vinAno vadha kahevAya che." ema hovAthI roSa pAmelA rAjAe zrIsArano ghaNo tiraskAra karyo. tethI ghaNo duHkhI thayelo ane roSa pAmelo zrIsAra jhaTa nagarathI bahAra nIkaLI gayo. mAnI puruSo potAnI mAnahAnine maraNa karatAM vadhAre anaSTi gaNe che. jJAna, darzana ane cAritra jema bhavya jIvane AvI maLe, tema haMmezAM mitratA rAkhanArA traNe mitro zrIsArane AvI maLyA kemake-saMdezo mokalavo paDe tyAre dUtanI, saMkaTa Ave bAMdhavonI, mAthe ApadA paDe tyAre mitronI ane dhana jatuM rahe tyAre strInI parIkSA karAya che. mArgamAM jaMgala AvyuM tyAre te cAre jaNA eka sAthe sAthe cAlatA hatA, Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrAddhavidhi prakaraNa paNa karmagati vicitra hovAthI sArthathI bhUlA paDayA. sudhA-tRSAthI pIDAyelA evA te cAre jaNA traNa divasa sudhI bhamI bhamIne chevaTe eka gAmamAM AvyA. ane bhojananI taiyArI karavA lAgyA. eTalAmAM jeno bhava thoDo bAkI rahyo che evA koI jinakalpI munirAja temanI pAse bhikSA levAne tathA temane utkRSTa vaibhava ApavAne sArU AvyA. rAjakumAra svabhAve bhadraka hovAthI teNe caDhate bhAve munirAjane bhikSA ApI. ane bhogaphaLa karma upAmyuM. munirAjane bhikSA ApavAthI be mitrone AnaMda thayo. temaNe mana-vacana-kAyAthI dAnane anumodanA ApI. athavA ThIka ja che, sarakhA mitroe sarakhuM puNyaupArjana karavuM ucita che. "sarva Apo. evo yoga pharIvAra amane kayAMthI maLavAno?" A pramANe te banne mitroe potAnI adhikazraddhA jaNAvavAne sAruM kapaTa vacana kahyuM. kSatriyaputrano svabhAva tuccha hato. tethI dAnane vakhate bolyo ke, "he kumAra ! amane ghaNI bhUkha lAgI che, mATe amArA sAruM kAMIka rAkho.khoTI buddhithI kSatriyaputre phogaTa dAnamAM aMtarAya karIne bhogAMtarAya karma bAMdhyuM. pachI rAjAe bolAvyAthI te potapotAne sthAnake gayA. ane khuzI thayA. madhyama guNavALA te cAre jaNAmAM rAjakumArane rAjya, zreSThIputrane zreSThipada, maMtriputrane maMtripada, ane kSatriyaputrane subhaTonuM agresarapaNuM maLyuM. anukrame teo potapotAnuM pada bhogavI maraNa pAmyA. supAtradAnanA prabhAvathI zrIsArakumAra ratnasArakumAra thayo. zreSThIputra ane maMtrIputra ratnasAranI strIo thaI. kemake, kapaTa karavAthI strIbhava prApta thAya che. kSatriputra popaTa thayo, kAraNa ke dAnamAM aMtarAya karavAthI tiryacapaNuM maLe che. popaTamAM je ghaNI caturatA dekhAya che, te pUrvabhave jJAnane ghaNuM mAna dIdhuM hatuM tenuM phaLa che. zrIsAre choDAvelo cora tApasa vrata pALI ratnasArane sahAya karanAro caMdracUDa devatA thayo." rAjA Adi loko munirAjanAM evAM vacana sAMbhaLI pAtradAnane viSe ghaNA AdaravaMta thayA ane samyapha prakAre jainadharma pALavA lAgyA. ThIka ja che, tattvanuM jJAna thAya tyAre koNa ALasa kare ? sapuruSono svabhAva sUrya sarakho jagatamAM zobhe che. kemake, sUrya jema aMdhakAra dUra karI lokone sanmArge lagADe che, tema puruSo paNa aMdhakAra dUra karI lokone sanmArge lagADe che. ghaNA puNyazALI ratnasArakumAre potAnI be strIonI sAthe cirakALa sudhI utkRSTa bhoga bhogavyA. potAnA bhAgyathI ja dhana joIe teTaluM maLI gayAthI zuddha buddhivALA ratnasAre dharma ane kAma e be puruSArthane ja mAMhomAMhe bAdhA na Ave tevI rIte samyapha prakAre sAvyA. kumAre rathayAtrAo, tIrthayAtrAo, arihaMtanI rUpAnI, sonAnI tathA ratnanI pratimAo, temanI pratiSThAo, jinamaMdiro, caturvidha saMghanuM vAtsalya, bIjA dInajano upara upakAra vagere sArAM kRtyo cirakALa sudhI karyA. evAM kRtyo karavAM e ja lakSmInuM phaLa che. kumAranA sahavAsathI tenI be strIo paNa kumAra sarakhI ja dharmaniSTha thaI. puruSonI sAthe sahavAsa karavAthI zuM na thAya? pachI ratnasArakumAra AyuSya pUruM thayuM tyAre be strIonI sAthe paMDitamaraNavaDe deha choDI azruta devaloke gayo. zrAvakane e gati utkRSTa kahI che. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 307 rasArano jIva tyAMthI evI mahAvidehakSetramAM avataraze, ane jaina dharmanI samyaka prakAre ArAdhanA karI zIgha mokSasukha pAmaze. bhavya jIvoe A rIte kaheluM AzcaryakArI ratnasArakumAranuM caritra barobara dhyAnamAM levuM, ane pAtradAnane viSe tathA parigraha parimANavrata AdaravAne viSe ghaNo ja yatna karavo. A rIte pAtradAna upara ane parigraha parimANa upara ratnasArakumAranI kathA kahI. * bhojanAvasare supAtradAna vagere | vivekI puruSa Adino yoga hoya to upara kahelI rIte dararoja vidhi pramANe avazya pAtradAna kare. temaja bhojanane vakhate athavA pahelAM AvelA sAdharmIone paNa zakti pramANe potAnI sAthe jamADe. kAraNa ke, sAdharmI paNa pAtra ja kahevAya che. sAdharmIvAtsalyanI vidhi vagere AgaLa Avaze. temaja bIjA paNa bhikhArI vagere lokone ucita dAna ApavuM. temane nirAza karI pAchA kADhavA nahIM. karmabaMdha karAvavo nahIM, dharmanI hIlanA paNa na karAvavI, potAnuM mana nirdaya na rAkhavuM. bhojanane avasare dvAra baMdha karavuM vagere e moTA athavA dayALu puruSonuM lakSaNa nathI. sAMbhaLyuM che ke citrakUTane viSe citrAMgada rAjA hato. tenA upara caDhAI karanAra zatrunI senAe citrakUTa gaDhane gherI nAMkhyo. zatruonI aMdara pesavAnI ghaNI dhAstI hovA chatAM paNa citrAMgada rAjA dararoja bhojanane vakhate poLano daravAjo ughaDAvato hato. te marmanI vAta gaNikAe jAhera karavAthI zatruoe gaDha tAbAmAM lIdho. * zatruno bhaya chatAM rAjAe niyama na choDyo - evI rIta che, mATe zrAvake ane temAM paNa RddhivaMta zrAvake bhojanane vakhate dvAra baMdha karavAM nahIM, kemake koNa potAnuM udara-poSaNa karato nathI? paraMtu ghaNA jIvono nirvAha calAve tenI ja puruSamAM gaNatrI che. mATe bhojana vakhate AvelA potAnA bAMdhava Adine jarUra jamADavA. bhojanane vakhate AvelA munirAjane bhaktithI, yAcakone zaktinA anusAra ane dukhI jIvone anukaMpAthI yathAyogya saMtuSTa karyA pachI ja moTA puruSone bhojana karavuM ucita che. AgamamAM paNa kahyuM che ke - suzrAvaka bhojana karatAM dvAra baMdha kare nahIM. kemake jinendroe zrAvakone anukaMpAdAnanI manAI karI nathI. zrAvake bhayaMkara bhavasamudramAM jIvono samudAya duHkhathI herAna thayelo joI nAtajAtano athavA dharmano manamAM taphAvata na rAkhatAM dravyathI annAdika daIne tathA bhAvathI sanmArge lagADIne yathAzakti anukaMpA karavI. evuM zrI bhagavatI Adi sUtromAM zrAvakanAM varNanane prasaMge "avaMguaduArI" evuM vizeSaNa daI "zrAvake sAdhu Adi lokone praveza karavA mATe haMmezAM dvAra ughADAM rAkhavAM" ema kahyuM che. tIrthakaroe paNa sAMvatsarika dAna daIdIna lokono uddhAra karyo. vikramarAjAe paNa potAnA rAjyamAMnA sarve lokone anRNI karyA, tethI tenA nAmano saMvata cAlyo. ' dukALa Adi ApadA AvI paDe tyAre anAtha lokone sahAya ApavAthI ghaNI phaLaprApti thAya che. kemake - ziSyanI vinaya uparathI, subhaTanI saMgrAmano samaya AvavAthI, mitranI ApadAno prasaMga AvavAthI ane dAnanI durmikSa paDavAthI parIkSA thAya che. vi.saM. 1315mAM varSe dukALa paDayo, tyAre Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrAddhavidhi prakaraNa bhadrezvara nagaranA rahIza zrImAlajJAtinA jagaDuzAhe ekaso bAra sadAvrato kholI dAna ApyuM. kahyuM che ke - dukALa paDe chate hammIre bAra, visaLadeve ATha, bAdazAhe ekavIsa ane jagaDuzAha hajAra mUDA dhAnyanA ApyA. aNahilapura pATaNamAM siMdhAka nAme moTo zarApha thayo. teNe azva, gaja, moTA mahela Adi ghaNI Rddhi upArjana karI. saMvata 1429me varSe teNe ATha maMdiro baMdhAvyAM. ane mahAyAtrAo karI eka vakhate teNe jayotiSInA kahevA uparathI AvatA kALamAM dukALa paDavAno hato tema jANyuM. ane be lAkha maNa dhAnya ekaThuM karI rAkhyuM. tethI durmikSa paDe bhAvanI tejIthI tene ghaNo lAbha thayo. tyAre covIza hajAra maNa dhAnya teNe anAtha lokone ApyuM, hajAra baMdIvAna choDAvyA, chappana rAjAone choDAvyA, jinamaMdiro ughaDAvyAM, zrIjayAnaMdasUri tathA zrIdevasuMdarasUrinAM pagalAM sthApana karyA Adi aneka tenAM dharmakRtyo jAhera che. mATe zrAvake vizeSe karI bhojana vakhate avazya anukaMpAdAna karavuM. daridrI gRhastha paNa gharamAM anna vagere ekaThuM karavuM ke jethI koI garIba Ave to tenI yathAzakti AgatAsvAgatA karAya. ema karatAM tene kAMI bahu paracamAM utaravuM paDatuM nathI. kAraNa ke, garIba lokone thoDAmAM paNa saMtoSa thAya che. kemake - koLiyAmAMthI eka dANo nIce kharI paDe to tethI hAthInA AhAramAM zuM ochuM paDavAnuM hatuM? paNa te eka dANA upara kIDInuM to AkhuM kuTuMba potAno nirvAha karI le che. bIjAM evo niravadya AhAra upara kahelI rIte kiMcit adhika taiyAra karyo hoya to tethI supAtrano yoga maLI Ave zuddha dAna paNa apAya che. che temaja mAtA, pitA, bAMdhava, bahena, putra-putrIo, putranI strIo, sevaka, glAna, baMdhanamAM rAkhelA loko tathA gAya jAnavaro Adine ucita bhojana ApIne, paMcaparameSThinuM dhyAna karIne tathA paccakkANano ane niyamano barobara upayoga rAkhIne potAne sadatuM hoya tevuM bhojana karavuM. kahyuM che ke - uttama puruSoe pahelAM pitA, mAtA, bALaka, garbhiNI, vRddha ane rogI emane bhojana karAvIne pachI pote bhojana karavuM. dharmanA jANa puruSe sarve jAnavaronI tathA baMdhanamAM rAkhelA lokonI sArasaMbhALa ' karIne pachI pote bhojana karavuM, te vinA na rahevuM. prakRtine yogya parimita bhojana karavuM have je vastunuM sAmya hoya te vastu vAparavI. AhAra, pANI vagere vastu svabhAvathI viruddha hoya to paNa koIne te mAphaka Ave che, tene sAmya kahe che. janmathI mAMDIne pramANasara viSabhakSaNa karavAnI Teva pADI hoya to te viSa ja amRta samAna thAya che. ane kharekhara amRta hoya to paNa koI vakhate na vAparavAthI prakRtine mAphaka na AvatuM hoya to te viSa mAphaka thAya che. evo niyama che, tathApi padhdha vastunuM sabhya hoya to paNa te ja upayogamAM levI, ane apathya vastunuM sabhya na hoya te na vAparavI." baliSTha puruSane sarve vastu hitakArI che." ema samajI kALakUTa viSabhakSaNa na karavuM. viSazAstrano jANa puruSa suzikSita hoya to paNa koI vakhate viSa khAvAthI maraNa pAme che, temaja kahyuM che ke - je gaLAnI nIce utaryuM te sarva azana kahevAya che, mATe DAhyA loko gaLAnI nIce utare tyAM sudhI kSaNa mAtra sukhane Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 309 arthe jihvAnI lolupatA rAkhatA nathI evuM vacana che. mATe jidvAnI lolupatA paNa mUkavI tathA abhakSya, anaMtakAya ane bahu sAvadya vastu paNa varjavI. potAnA agnibaLa mAphaka parimita bhojana karavuM. je parimita bhojana kare che te bahu bhojana karyA jevuM che. atizaya bhojana karavAthI ajIrNa, okArI, julAba tathA maraNa vagere paNa thoDIvAramAM thAya che. kemake - he jIbha ! tuM bhakSaNa karavAnuM ane bolavAnuM mApa rAkha. kAraNa ke, atizaya bhakSaNa karavAnuM ane atizaya bolavAnuM pariNAma bhayaMkara nIpaje che. he jIbha ! jo tuM doSa vinAnuM tathA parimita bhojana kare ane jo doSa vinAnuM tathA parimita bole, to karmarUpa vIronI sAthe laDatA evA jIva thakI tane ja jayapatrikA maLaze ema nakkI jANa. hitakArI, parimita ane paripakavAna bhakSaNa karanAro, DAbe pAse zayana karanAro, haMmezAM pharavA-haravAnI mahenata karanAro, vilaMba na lagADatAM maLamUtrano tyAga karanAro ane strIonI bAbatamAM potAnuM mana vazamAM rAkhanAro puruSa rogone jIte che. have bhojana karavAno vidhi vyavahArazAstrAdikanA anusAre nIce pramANe jANavo : bhojananI vidhi atizaya prabhAtakALamAM, taddana saMdhyAne vakhate athavA rAtrie tathA gamana karatAM bhojana na karavuM. bhojana karatI vakhate annanI niMdA na karavI. DAbA paga upara hAtha paNa na rAkhavo. tathA eka hAthamAM khAvAnI vastu laI bIjA hAthe bhojana na karavuM. ughADI jagyAmAM, taDakAmAM, aMdhakAramAM athavA vRkSane taLe koI kALe bhojana karavuM nahIM; tathA bhojana karatI vakhate aMgUThA pAsethI AMgaLI ubhI na rAkhavI. moM, kapaDAM ane paga dhoyA vinA, nagnapaNe, melAM kapaDAM paherIne tathA DAbo hAtha thALIne lagADayA vinA bhojana karavuM nahIM. eka ja vastra paherIne, mastake bhInuM vastra vIMTIne, apavitra zarIre tathA atizaya jIbhanI lolupatA rAkhIne vicakSaNa puruSe bhojana karavuM nahIM. pagamAM pagarakhAM paherIne, citta ThekANe rAkhyA vinA kevaLa jamIna upara ja athavA palaMga upara besIne khUNAomAM agara dakSiNa dizAmAM mukha karIne temaja pAtaLA Asana upara besIne, bhojana karavu nahIM. Asana upara paga rAkhIne, tathA zvAna, caMDALa ane patita lokonI najara paDatI hoya tevI jagyAe bhojana karavuM nahIM. temaja bhAMgelA athavA malina vAsaNamAM bhojana karavuM nahIM. apavitra vastuthI utpanna thayeluM, garbhahatyA vagere karanAra lokoe joyeluM, rajasvalA strIe sparza kareluM tathA gAya, gvAna, pakSI vagere jIvoe suMgheluM evuM anna khAvuM nahIM. je bhakSya vastu kayAMthI AvI tenI khabara na hoya tathA je vastu ajANI hoya te khAvI nahIM. eka vAra rAMdheluM anna pharI vAra unuM karyuM hoya to te paNa na khAvuM. tathA bhojana karatI veLAe "baca baca" evo zabda athavA vAMkuMcUMkuM moM karavuM nahIM. kevuM bhojana karavuM. bhojana karatI vakhate AsapAsa rahelA lokone bhojana karavA bolAvIne prIti upajAvavI. potAnA ISTa devanuM nAma smaraNa karavuM. tathA sarakhuM, pahoLuM ane ghaNuM nIcuM UMcuM nahIM evA sthira Asana upara Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa besIne potAnI mAsI, mAtA, bahena athavA strI vagere lokoe rAMdheluM tathA pavitra ane bhojana karelA lokoe AdarathI pIraseluM anna ekAMtamAM jamaNo svara vaheto hoya tyAre khAvuM. bhojana karatI veLAe mauna karavuM. tathA zarIra vAMkucUMkuM na rAkhavuM, ane pratyeka khAvA yogya vastu suMghavI, kemake, tethI dRSTidoSa TaLe che. ghaNuM khAruM, khATuM, ghaNuM unuM tathA ghaNuM ThaMDu anna khAvuM nahIM. zAka ghaNuM na khAvuM. atizaya mIThI vastu na khAvI, tathA rUcikara vastu paNa ghaNI na khAvI. 310 atizaya unuM anna rasano nAza kare, atizaya khATuM annaIndriyonI zakti ochI kare, atizaya khArUM annanetrone vikAra kare; ane atizaya cIkaNuM anna grahaNIne (koThAmAMnI chaThI kothaLIne) bagADe. kaDavA ane tIkhA AhArathI kaphano, tUrA ane mIThA AhArathI pittano, snigdha ane uSNa AhArathI vAyuno tathA upavAsathI bAkInA rogono nAza karavo. je puruSa zAkabhAjI bahu khAya, ghInI sAthe anna khAya, dUdha Adi cIkaNI vastu seve; bahu pANI na pIe, ajIrNa vakhate bhojana na kare, laghu nIti ke vaDInItinI zaMkA na hoya tyAre. cAlatAM khAya nahIM, ane khAdheluM pacyA pachI avasare bhojana kare, tene zarIre roga kadAca thAya to bahu ja thoDo thAya. nItinA jANa puruSo prathama madhura, vacce tIkhuM ane cheDe kaDavuM evuM durjananI maitrI sarakhuM bhojana Icche utAvaLa na karatAM prathama madhura ane snigdha rasa bhakSaNa karavA; madhye pAtaLA, khATA ane khArA rasa bhakSaNa karavA tathA aMte kaDavA ane tIkhArasa bhakSaNa karavA. puruSe pahelAM pAtaLA rasa, madhye kaDavA rasa ane aMte AchA pAtaLA rasano AhAra karavo tethI baLa ane Arogya jaLavAya che. pANI kema ane kayAre pIvuM? bhojananI zarUAtamAM jaLa pIe to agni maMda thAya, madhyabhAgamAM pIe to rasAyana mAphaka puSTi Ape ane aMte pIo to viSa mAphaka nukazAna kare. mANase bhojana karI rahyA pachI sarva rasathI kharaDAyelA hAthe eka pANIno kogaLo dararoja pIvo. pANI pazunI mAphaka game teTaluM na pIvuM, eThuM raheluM paNa na pIvuM. tathA khobethI paNa na pIvuM. kemake, pANI parimita pIvuM te ja hitakArI che. bhojana karI rahyA pachI bhIne hAthe be gAlane, DAbA hAthane athavA netrone sparza na karavo. paraMtu kalyANane mATe be DhIMcaNane hAthe lagADavA. bhojana pachInA kRtyAkRtya buddhizALI puruSe bhojana karI rahyA pachI keTalIkavAra sudhI zarIranuM mardana, maLamUtrano tyAga, bhAra upADavo, besI rahevuM, nhAvuM vagere karavuM nahIM. bhojana karyA pachI turata besI rahe to peTa medathI jADuM thAya, cato sUI rahe to baLanI vRddhi thAya; DAbe pAse suI rahe to AyuSya vadhe, ane doDe to mRtyu sAmuM Ave. bhojana karI rahyA pachI turata be ghaDI DAbe pAse sUI rahevuM; paNa uMghavuM nahIM athavA so pagalAM cAlavuM. A rIte bhojanano laukika vidhi kahyo che. siddhAMtamAM kahelo vidhi nIce pramANe che : : Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza '311 siddhAMtamAM kahela bhojanavidhi suzrAvako, nivedya nirjIva ane parimita evA AhAravaDe AtmAne nirvAha karanArA hoya che, e AhAra karatAM sara-sara, caba-jaba zabdo na thAya evI rIte tathA nIce khAtA khAtA dANA ke chAMTA na paDe tema; mana, vacana ane kAyAnI guptipUrvaka sAdhunI jema upayogapUrvaka sAdaDInA pratara khole tema dhIme athavA siMhanI jema utAvaLathI nahIM. A pramANe ekalo athavA anekanI sAthe dhUmra ane IgAla doSo na lAge tema AhAra kare. jevI gADI kheDavAnA kAmamAM ujavAnI lepanI yukti che. te pramANe saMyamarUpa ratha calAvavAne mATe sAdhuone AhAra kahyo che. anya gRhasthoe potAne arthe kareluM tIkhuM, kaDavuM, tUruM, khATuM, mIThuM athavA khArUM evuM jevuM ana maLe tevuM sAdhuoe mIThA ghInI mAphaka bhakSaNa karavuM. temaja roga, mohano udaya, svajanano upasarga thae chate, jIvadayAnuM rakSaNa karavAne mATe, tapasyAne mATe, tathA AyuSyano aMta Ave zarIrano tyAga karavAne arthe AhArano tyAga karavo.' e vidhi sAdhu AzrayI kahyo, zrAvaka AzrayI vidhi paNa yathAyogya jANavo. bIje sthaLe paNa kahyuM che ke - vivekI puruSe zakti hoya to deva, sAdhu, nagarano svAmI, tathA svajana saMkaTamAM paDyA hoya, athavA sUrya-caMdra grahaNa lAgyuM hoya tyAre bhojana karavuM nahIM. temaja ajIrNathI rogo utpanna thAya che mATe ajIrNa, netravikAra vagere roga thayA hoya to bhojana karavuM nahIM. kahyuM che ke- tAvanI zarUAtamAM zakti ochI na thAya eTalI lAMghaNa karavI. paNa vAyuthI, thAkathI, krodhathI, zokathI, kAmavikArathI ane prahAra thavAthI, utpanna thayelA tAvamAM lAMghaNa karavI nahIM, tathA devagurune vaMdanAdikano yoga na hoya; tIrthane athavA gurune vaMdanA karavI hoya, vizeSa vrata paccakakhANa, levA hoya, moTuM puNyakArya AraMbhavuM hoya te divase, temaja aSTamI caturdazI vagere moTA parvanA divase paNa bhojana karavuM nahIM. mAsakhamaNa vagere tapasyAthI A lokamAM tathA paralokamAM ghaNA guNa utpanna thAya che. kahyuM che ke - tapasyAthI asthira kArya hoya te sthira, vAMkuM hoya te saraLa, durlabha tathA asAdhya hoya te susAdhya thAya che. vasudeva, cakravartI vagere lokonAM te te devatAne potAno sevaka banAvavA vagere IhalokanAM kAryo paNa ahama vagere tapasyAthI ja siddha thAya che; paNa te vinA siddha thatAM nathI. A rIte bhojana vidhi kahyo che. suzrAvaka bhojana karI rahyA pachI navakAra smaraNa karIne uThe ane caityavaMdana vidhivaDe devane tathA gurune yoga hoya te pramANe vAMde.cAlatI gAthAmAM suparavA nuttI e padamAM Adi zabdanuM grahaNa karyuM che, tethI e sarva vidhi sUcavyo ema jANavuM. svAdhyAyanA bheda have gAthAnA uttarArdhanI vyAkhyA karIe chIe-bhojana karI rahyA pachI divasacarima athavA graMthi sahita Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa pramukha paccakkhANa guru pramukhane be vAMdaNAM daIne athavA te vinA grahaNa karavuM ane gItArtha munirAja pAse, gItArtha evA zrAvaka, siddhaputra vagerenI pAse yoga hoya tema pAMca prakArano svAdhyAya karavo. 312 1. vAcanA, 2. pRcchanA, 3. parAvartanA, 4. dharmakathA ane 5. anuprekSA e svAdhyAyanA pAMca prakAra che. temAM nirjarAne mATe yathAyogya sUtra vagerenuM dAna karavuM athavA grahaNa karavuM te vAcanA kahevAya che. vAcanAmAM kaMI saMzaya rahyA hoya te gurune pUchavA te pRcchanA kahevAya che, pUrve bhaNelA sUtrAdikane bhUlI na javAya te mATe vAraMvAra pheravavuM te parAvartanA kahevAya che. jaMbUsvAmI vagere sthavironI kathA sAMbhaLavI athavA kahevI te dharmakathA kahevAya che. manamAM ja sUtrAdikanuM vAraMvAra smaraNa karavuM te anuprekSA kahevAya che. ahIM gurumukhathI sAMbhaLelA zAstrArthanA jANa puruSo pAse vicAra karavA rUpa sajjhAya vizeSa kRtya tarIke jANavI. kAraNa ke, "te te viSayanA jANa puruSonI sAthe zAstrArthanA rahasyanI vAtono vicAra ka2vo." evuM zrI yogazAstranuM vacana che. e sajjhAya ghaNI guNakArI che. kahyuM che ke - sajjhAyathI zreSTha dhyAna thAya che. sarve 52mArthanuM jJAna thAya che, tathA sAyamAM rahelo puruSa kSaNe kSaNe vairAgya dazA meLave che. pAMca prakAranI sajjhAya upara dRSTAMta vagerenuM vivaraNa AcArapradIpa graMthamAM karyuM che, tethI atre te kahela nathI, A rIte AThamI gAthAno artha pUro thayo. (8) saMjhAi jiNaM puNaravi, pUyai paDikkamai taha vihiNA | vissamaNaM sajjhAyaM, gihaM gao to kahai dhammaM ||9|| sandhyAyAM jinaM punarapi pUjayatipratikrAmati karoti tathA vidhinA / vizramaNaM svAdhyAyaM gRhaM gato tataH kathayati dharmam ||9 gAthArtha :- saMdhyA samaye pharIthI anukrame jinapUjA, pratikramaNa temaja vidhipUrvaka munirAjanI sevA-bhakti ane sajjhAya karavI, pachI ghera jaI svajanone dharmopadeza karavo. TIkArya :- zrAvake haMmezAM ekAsaNAM karavAM evo utsarga mArga che. kahyuM che ke-zrAvaka utsarga mArge sacitta vastune varjanAro, haMmezAM ekAsaNa karanAro temaja brahmacarya vrata pALanAro hoya che paraMtu jenAthI da22oja ekAsaNuM thaI na zake ema hoya, teNe divasanA AThamA coghaDIyAmAM pahelI be ghaDIe arthAt be ghaDI divasa bAkI rahe chate bhojana karavuM. chellI be ghaDI divasa rahe tyAre bhojana kare to rAtribhojanano mahAdoSa lAgavAno prasaMga Ave che. sUrya asta thayA pachI rAtrie moDuM bhojana kare to ghaNA doSa lAge che. tenuM dRSTAMta sahita svarUpa meM karelI arthadIpikA uparathI jANavuM. bhojana karI rahyA pachI pAcho sUryano udaya thAya, tyAM sudhInuM cavihAra, tivihAra-athavA duvihAranuM divasacarima paccakkhANa kare. e paccakkhANa mukhya bhAge divasa chatAM ja karavuM joIe. paNa bIje bhAMge rAtrie kare to paNa cAle ema che. zaMkA : divasacarima paccakkhANa niSphaLa che, kAraNa ke ekAzana vagere paccakkhANomAM te samAI jAya che. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama dina kRtyaprakAza 313 samAdhAna :- ema nahIM. ekAzana vagere paccakakhANanA ATha ItyAdika AgAra che. ane divasacarimanAM cAra AgAra che, mATe AgArano saMkSepa eja divasacarimamAM mukhya che. tethI te saphaLa che, divasa bAkI chatAM karavAnuM che, tathA rAtribhojananA paccakhANane yAda karAvanArUM che, rAtribhojananA paccakakhANavALAne paNa te phaLadAyI che. ema Avazyaka laghuvRttimAM kahyuM che. e paccakakhANa sukhe karAya evuM tathA bahu phaLadAyI che. enA upara nIce pramANe eka daSTAMta che. eDakAkSanuM dAMtA dazArNanagaramAM eka zrAvikA sAMje bhojana karIne pratidina divasacarima paccakkhANa karatI hatI. teno bhartAra mithyAdaSTi hato. te "saMdhyAe jamyA pachI rAtrie koI kAMI bhakSaNa karatuM nathI ja, mATe "juone A moTuM paccakhANa kare che." evI rIte zrAvikAnI haMmezAM hAMsI karato hato. eka divasa zrAvikAe "tuM bhAMgIza" ema kahIne ghaNI nA pADI, to paNa teNe divasacarima paccakakhANa karyuM. rAtrie samyagadaSTi devI parIkSA karavA mATe tathA zikhAmaNa devAne mATe tenI bahenanuM rUpa dhAraNa karI tene ghebara vagere ApavA lAgI. zrAvikAe ghaNo vAryo, to paNa jIbhanI lolupatAthI teNe te khAvA mAMDyuM, eTalAmAM devIe prahAra karyo che, jethI tenA DoLA bahAra nIkaLI bhUmi upara paDayA. "mAro apayaza thaze ema dhArI zrAvikAe kAussagna karyo. pachI zrAvikAnA kahevAthI devIe tatkALa koI eka maratA bokaDAnAM netra lAvI te puruSane lagADayAM, tethI tenuM eDakAkSa evuM nAma paDayuM. pachI pratyakSa khAtrI thavAthI te puruSa zrAvaka thayo. loko kautukathI tene jovA mATe AvavA lAgyA, tethI te nagaranuM paNa eDakAkSa nAma paDayuM. tene jovAthI ghaNA loko zrAvaka thayA. A rIte divasacarima upara eDakAkSanuM dAMta kahyuM che. pachI saMdhyA vakhate eTale chellI be ghaDI divasa rahe che tyAre sUryabiMbano ardho asta thatAM pahelAM pharIthI trIjI vAra yathAvidhi jinapUjA karavI. tapAgacchIya zrIratnazekharasUri-viracita "zrAvidhiprakaraNanI "zrAddhavidhikaumudI' TIkAmAM. prathama dinakRtya prakAza saMpUrNa thayo. 00 JO Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza H rAtrikRtya dinakRtya kahyA pachI, have rAtrikRtya kahIe chIe. zrAvaka munirAjanI pAse athavA pauSadhazALA vageremAM jaI yatanAthI pUMjI sAmAyika karavA vagere vidhi sahita SaDAvazyakarUpa pratikramaNa kare, temAM sthAnAcAryanI sthApanA, muhapatti, caravaLo ItyAdi dharmopakaraNa grahaNa karavAM tathA sAmAyika karavuM. A saMbaMdhI tathA bIjo keTaloka vidhi zraddhAdikanA sarve aticAranI zuddhine mATe tathA bhadraka puruSe abhyAsAdine sAruM da22oja be vakhata jarUra pratikramaNa karavuM. vaidyanA trIjA rasAyana auSadha sarakhuM pratikramaNa che, mATe kadAca aticAra lAgyA na hoya, to paNa zrAvake te khAsa karavuM. pratikramaNa siddhAMtamAM kahyuM che ke-pahelA ane chellA tIrthaMkara zAsanamAM pratikramaNa da22oja jarUranuM che, ane bAkInA vacalA bAvIza tIrthaMkaranA zAsanamAM kAraNa hoya to pratikramaNa karavAnuM kahyuM che. kAraNa hoya to eTale ke aticAra lAgyo hoya to baporanA paNa pratikramaNa kare ane na lAgyo hoya to pUrva kroDa varSa paryaMta paNa na kare. na -- traNa prakAranAM auSadha kahyAM che, te e ke :- 1. prathama auSadha vyAdhi hoya to maTADe ane na hoya to navo utpanna kare, 2. bIjAM auSadha vyAdhi hoya to maTADe ane na hoya navA utpanna na kare, 3. trIjuM auSadha rasAyana eTale pUrve thayelo vyAdhi hoya to tene maTADe ane vyAdhi na hoya to sarvAMgane puSTi Ape, tathA sukhanI ane baLanI vRddhi kare; temaja bhAvikALe thanArA dardIne baMdha pADe. pratikramaNa .kahelA traNa prakAramAMnA trIjA rasAyana auSadha samAna che. tethI te aticAra lAgyA hoya to tenI zuddhi kare che ane na lAgyA hoya to cAritradharmanI puSTi kare che. sAmAyika ane pratikramaNanI bhinnatA viSe zaMkA ane samAdhAna zaMkA :- AvazyakacUrNimAM kahelo sAmAyika vidhi te ja zrAvakanuM pratikramaNa che. kemake, pratikramaNanA cha prakAra tathA be vakhata jarUra karavuM. e sarva emAM ja (sAmAyika vidhimAM ja) ghaTAvAya tema che. te e rIte ke : prathama 1 sAmAyika karI pachI eka pachI eka ema, 2. IriyAvahI, 3. kAyotsavarga, 4. cauvIsatyo, 5. vAMdaNAM ane 6. paccakkhANa karavAthI cha Avazyaka pUrAM thAya che. temaja 'sAmAyamumayasaMjJa' evuM vacana che, tethI te prabhAte ane saMdhyAe karavAnuM nakkI thAya che. samAdhAna :- upara kahyuM te barobara nathI, kemake, sAmAyika vidhimAM cha Avazyaka ane kALa niyamasiddha thatA nathI. te ema ke :- tArA (zaMkAkAranA) abhiprAya mujaba paNa cUrNikAre sAmAyika, IriyAvahI ane vAMdaNAM e traNa ja khAsa dekhADayAM che; bAkInAM dekhADayAM nathI. temAM paNa IriyAvahI pratikramaNa kahyuM che te gamanAgamana saMbaMdhI che, paNa AvazyakanA cothA adhyayanarUpa nathI. kAraNa ke, gamanAgamana tathA vihAra kare chate, rAtrie nidrAnA aMte tathA svapna joyA pachI, temaja nAvamAM besavuM Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya 315 paDe to tathA nadI utaravI paDe to IriyAvahI karavI, evuM vacana che. bIjuM zrAvakane sAdhunI mAphaka IriyAvahImAM kAussagga ane cauvIsatyo jema kahyAM che, tema sAdhunI mAphaka pratikramaNa paNa kema na kahevAya? vaLI zrAvake sAdhuno joga na hoya to caitya saMbaMdhI pauSadhazALAmAM athavA potAnA gharamAM sAmAyika tathA pratikramaNa karavuM. e rIte AvazyakacUrNimAM paNa sAmAyikathI pratikramaNa juduM kahyuM che. temaja sAmAyikano kALa paNa niyamita nathI. kAraNa ke, "jyAM vizrAMti le, athavA nircApArapaNe bese, tyAM sarvatra sAmAyika karavuM." temaja "jyAre avasara maLe tyAre sAmAyika karavuM." tethI kAMI paNa bhaMga na lAge evAM cUrNinAM pramANabhUta vacana che. have 'sAmAphiyamumayasaM' evuM je vacana che te sAmAyika pratimAnI apekSAthI kahyuM che. kemake, tyAM ja sAmAyikano niyamita kALa saMbhaLAya che. anuyogadvAra sUtramAM to khAsa zrAvakane pratikramaNa kahyuM che te ema ke - sAdhu, sAdhvI, zrAvaka tathA zrAvikA e sarva jaNa potAnA citta-mana, vezyA-sAmAnya adhyavasAya, tIvra adhyavasAya tathA Indriyo paNa Avazyakane viSe ja tallIna karI tathA artha upara barobara upayoga rAkhI AvazyakanI ja bhAvanA bhAvatAM prabhAtakALe tathA saMdhyAe pratikramaNa kare. te ja sUtramAM kahyuM che ke - je mATe sAdhune ane zrAvakane rAtrinA tathA divasanA aMtabhAge pratikramaNa karavuM paDe che, mATe pratikramaNane Avazyaka kahe che. mATe sAdhunI jema zrAvake paNa zrI sudharmAsvAmI Adi AcAryanI paraMparAthI cAlatuM AveluM pratikramaNa mukhya mArge ubhayakALa karavuM. kemake tethI divase tathA rAtrie karelAM pAponI zuddhi thatI hovAthI ghaNI phaLaprApti thAya che. vaLI ema kahyuM che ke - pAtakone jIvapradezamAMthI kADhI nAkhanAruM, kaSAyarUpa bhAvazatrune jItanAruM, puNyane utpanna karanAruM ane muktinuM kAraNa evuM pratikramaNa dararoja be vAra karavuM. pratikramaNa upara eka daSTAMta nIce pramANe saMbhaLAya che. pratikramaNa karavA mATe daDha abhigraha upara daSTAMta dilhImAM devasarAI pratikramaNano abhigraha pALanAro eka zrAvaka raheto hato. rAjavyApAramAM kAMIka tahomatamAM AvavAthI bAdazAhe tene sarvAge beDIo jaDIne baMdIkhAne nAMkhyo te divase lAMghaNa thaI hatI. to paNa teNe saMdhyA vakhate pratikramaNa karavAne sAruM rakhevALone sonAno TAMka ApavAnuM kabUla karI be ghaDI sudhI hAtha choDAvyA ane pratikramaNa karyuM. e rIte eka mahinAmAM sAMTha TAMka pratikramaNane mATe ApyA. potAno niyama pALavAmAM tenI evI daDhatA jANIne bAdazAha saMtuSTa thayo, ane teNe tene baMdIkhAnAthI choDI mUkI paherAmaNI ApI, ane agAunI mAphaka tenuM vadhu sanmAna karyuM. A rIte pratikramaNa karavAmAM yAtanA ane daDhatA rAkhavI jarUranI che. pratikramaNanA bheda ane tene karavAno samaya pratikramaNanA 1 devasI, 2 rAI, 3 paphakhI, 4 comAsI ane 5 saMvatsarI evA pAMca prakAra che. emano samaya utsarga mArge kahyo che te A pramANe-gItArtha puruSo sUryabiMbano ardhabhAga asta thAya Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrAddhavidhi prakaraNa tyAre pratikramaNa sUtra kahe che. e vacana pramANabhUta che tethI devasi pratikramaNano samaya sUryano artho asta e ja jANavo. rAI pratikramaNano kALa evI rIte kahyo che ke :- AcAryo Avazyaka (pratikramaNa) karavAno vakhata thAya che. tyAre UMgha tajI de che, ane Avazyaka e rIte kare che, jethI daza paDilehaNA karatAM vAra ja sUryodaya thAya, apavAdamArgathI to devasi pratikramaNa divasanA trIjA pahorathI ardhI rAtrI sudhI karAya che. yogazAstranI vRttimAM to devasI pratikramaNa baporathI mAMDI ardhI rAtri sudhI karAya. vaLI kahyuM che ke - "rAI pratikramaNa Avazyaka cUrNinA abhiprAya pramANe ugdhADaporisI sudhI karAya che, ane vyavahAra sUtranA abhiprAya pramANe bapora sudhI karAya" pAkSika pratikramaNa pakhavADiyanA cheDe, cAturmAsika comAsAne aMte ane sAMvatsarika varSane aMte karAya che. zaMkA - paphikha pratikramaNa caudaze karAya? ke amAsa-pUname karAya? uttara:-caudaze ja karAya, ema amAruM kahevuM che. jo amAse tathA pUname pakhi pratikramaNa karAya. to caudaze tathA paphikhane divase paNa upavAsa karavAno kahyo che, tethI paphikha AloyaNA paNa chaThavaDe thAya ane tema karavAthI Agamavacanano virodha Ave che. AgamamAM kahyuM che. ke 1ThThama chaThTha vaka, saMvachara-mAsa-pavaravesu bIjuM AgamamAM jyAM pAkSika zabdanuM grahaNa karyuM che tyAM caturdazI zabda judo lIdho nathI. ane jyAM caturdazI zabdanuM grahaNa karyuM che tyAM pAkSika judo lIdho nathI. te A rIte - vasIsu upavAsa e vacana pAkSikacUrNimAM che. soni vasIsu upavAsa reTTa e vacana AvazyakacUrNimAM che. sthachaThThamarane pivIvImAsavarisetti e vacana vyavahArabhASya pIThikAmAM che. miDaduslIpiMcamI mAsa vagere mahAnizIthamAM che. vyavahAra sUtranA chaThThA uddezAmAMpavarasa nI vahu, mArUM ya pavarava mukhe dhvae vacananI vyAkhyA karatAM cUrNikAre ane vRttikAre pAkSika zabdano artha caturdazI ema ja karyo che. jo paphikha ane caturdazI judA hoya to AgamamAM be zabda judA Avata, paNa tema nathI. tethI ame evA nizcaya upara AvIe chIe ke paphikha caturdazIne divase thAya. agAucomAsI pUname ane saMvatsarI pAMcame karatA hatA, paNa hAlanA vakhatamAM zrI kAlikAcAryanI AcaraNAthI comAsI caudaze ane saMvatsarI cothe karAya che, e vAta sarvasaMmata hovAthI prAmANika che. zrI kalpabhASya Adi graMthomAM kahyuM che ke-koI paNa AcArye koI paNa vakhate manamAM zaThatA na rAkhatAM je kAMI niravadya AcaraNa karyuM hoya ane anya AcAryoe teno jo pratiSedha na karyo hoya to bahumata Acarita ja samajavuM. tIrthodgAra nAmanA graMthamAM paNa kahyuM che ke-zAlivAhana rAjAe saMghanA AdezathI zrIkAlikAcArya pAse caudazane divase comAsI ane cothane divase saMvatsarI karI. vIranirvANa saMvata navaso trANumAM varSe caturvidha zrIsaMghe caudazane divase comAsI pratikramaNa karyuM. te AcaraNa pramANabhUta che. A 1. saMvatsarIe aTTama, comAsIe chaThTha ane pakakhIe upavAsa karavo. 2. AThama caudaze upavAsa karavo. 3. te AThama caudaze upavAsa kare. 4. AThame tathA pakaDIe upavAsa, comAsIe cha8 ane saMvatsarIe aThThama karavo. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya : 317 viSayamAM adhika carcA jovI hoya to pUjya zrI kulamaMDanasUrie karelo vicArAmRtasaMgraha nAmano graMtha jovo. devasicapratikramaNano vidhi pratikramaNa karavAno vidhi yogazAstranI vRttimAM ciraMtanAcAryakRta gAthAo kahelI che, te uparathI dhAravo. te nIce pramANe che : A manuSyabhavamAM sAdhuo tathA zrAvake paNa paMcavidha AcAranI zuddhi karanAruM pratikramaNa gurunI sAthe athavA guruno yoga na hoya to ekalAe avazya karavuM. 1. caityavaMdana karI cAra bhagavAnAM pramukha khamAsamaNa daI bhUmine viSe mastaka rAkhI sarve aticArano micchAmi dukkaDaM devo. 2. pramatha sAmAyika phucchAmi kAmi kissa ItyAdi sUtra bolavuM ane pachI bhUjAo tathA koNI lAMbI karI. rajoharaNa athavA caravaLo tathA muhapatti hAthamAM rAkhI ghoDaga vagere doSa TALI kAussagga kare. te vakhate paherelo coLapaTTo nAbhithI nIce ane DhIMcaNathI cAra AMgaLa UMco hovo joIe. (3-4) kAussagna karatAM manamAM divase karelA aticAra anukrame ciMtavavA. pachI navakAravaDe kAussagna pArI logassa kahevo. 5. saMDAsaka pUMjI nIce besI paraspara na lAge tema lAMbI be bhUjAo karI muhapattinI tathA kAyAnI paccIsa paccIza paDilehaNA karavI. uThI, ubhA rahI vinayathI vidhipUrvaka gurune vaMdanA karavI, temAM batrIza doSa TALavA ane paccIza AvazyakanI vizuddhi sAcavavI. pachI samyapha prakAre zarIra namAvI, be hAthamAM yathAvidhi muhapatti ane rajoharaNa athavA caravaLo laI guru AgaLa anukrame prakaTapaNe aticAra ciMtavavA. (6-7-8) pachI nIce besI sAmAyika vagere sUtra yatanAthI kahe. te pachI uThIne 'mabhuDrigoSThi' vagere pATha vidhipUrvaka kahe. 9. pachI vAMdaNAM daI pAMca Adi yatio hoya to traNa vAra khamAve pachI vAMdaNA daI mAyariya ItyAdi traNa gAthAno pATha kahe. 10. A rIte sAmAyikasUtra tathA kAyotsarga sUtrano pATha kahI, pachI cAritrAcAranI zuddhine arthe kAussagna karI be logassa ciMtavavA. 11. pachI yathAvidhi kAussagga pArIne samyaktvanI zuddhine arthe pragaTa logassa kahe temaja sarvalokane viSe rahelAM arihaMta caityonI ArAdhanAne mATe kAussagna karI temAM eka logassa ciMtave, ane tethI zuddha samyaktvadhArI thaIne kAussagga pAre te pachI zrutazuddhine mATe puphakharavaradI kahe. (12-13) pachI paccIza uvAsano kAussagna kare ane yathAvidhi pAre. te pachI sakaLa zubhakriyAnAM phaLa pAmelA evA siddha paramAtmAno stava kahe. 14. pachI zrutasamRddhine arthe zrutadevIno kAussagna kare, ane temAM navakAra ciMtave. te pachI zrutadevInI thoya sAMbhaLe athavA pote kahe. 15. e ja rIte Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrAddhavidhi prakaraNa kSetradevatAno kAussagna karI tenI thoya sAMbhaLe athavA pote kare, pachI paMcamaMgaLa kahI saMDAsA pramArjIne nIce bese. 16. pachI pUrvokta vidhie ja muhapatti paDilehI gurune vAMdaNA devAM. te pachI "rUchAmo saTTi" kahI DhIMcaNa upara besavuM. guru stuti kahI "namoDastu vartamAnAya" vagere traNa thoya ucca svare kahevI. te pachI namoghurNa kahI prAyazcittane mATe kAussagna karavo. 17-18. rAIva pratikramaNano vidhi A rIte devasI pratikramaNano vidhi kahyo. rAIya pratikramaNa vidhi paNa e pramANe ja che. temAM eTalo ja vizeSa che ke-prathama micchAmi dukkaDa daIne pachI zakastava kahevuM. 19. uThIne yathAvidhi kAussagna kare ane temAM logassa ciMtave tathA darzanazuddhine mATe bIjo kAussagna karI temAM paNa logassa ja ciMtave. 20. trIjA kAussagnamAM rAtrie thayelA aticAra anukrame ciMtave ane pachI pALe. te pachI siddhastava kahI saMDAsA pramAjI bese. 21. pUrvanI jema, muhapattinI paDilehaNA, vaMdanA tathA logassa sUtranA pATha sudhI karavuM te pachI vaMdanA, khAmaNAM, pAchI vaMdanA karI thoyanI traNa gAthA kahI kAussagna karavo. rara. te kAussagnamAM A rIte ciMtave ke jethI mArA saMyamayoganI hAni na thAya te tapasyAne huM aMgIkAra karuM. pahelAM chamAsI tapa karavAnI to mArAmAM zakti nathI. 23. chamAsImAM eka divasa ocho, be divasa ochA ema karatAM ogaNatrIsa divasa ochA karIe to paNa teTalI tapasyA karavAnI mArAmAM zakti nathI. temaja paMcamAsI, comAsI, trimAsI, bemAsI tathA eka mAsakhamaNa paNa karavAnI mArAmAM zakti nathI. 24. mAsakhamaNamAM tera UNA karIe tyAM sudhI tathA soLa upavAsathI mAMDI ekeka upavAsa ocho karatAM TheTha cothabhakta (eka upavAsa) sudhI tapasyA karavAnI paNa mArAmAM zakti nathI. ema ja AyaMbila Adi, porisi tathA navakArasI sudhI ciMtavavuM. 25. upara kahelI tapasyAmAM je tapasyA karavAnI zakti hoya te hRdayamAM dhAravI. ane kAussagna pALI muhapatti paDilehavI. pachI saraLa bhAvathI vAMdaNAM daI je tapasyA manamAM dhArI hoya tenuM yathAvidhi paccakakhANa levuM. 26. pachI rUchAmo majusarTei kahI nIce besI dhImA svarathI traNa thoyanA pATha kahe te pachI namotthAM vagere kahI caityavaMdana karavuM. 27. pakhi pratikramaNano vidhi have caudaze karavAnuM paphikha pratikramaNa kahIe chIe. temAM pahelAM agAu kahyA pramANe devasI pratikramaNa sUtranA pATha sudhI vidhi kahI, pratikramaNa karI, pachI AgaLa kahevAze te anukrama pramANe sArI rIte karavuM. 28. prathama muhapatti paDilehavI tathA vaMdanA karavI, pachI saMbuddhA khAmaNAM tathA aticAranI AlocanA karI, pachI vAMdaNA tathA pratyeka khAmaNAM karavAM pachI vAMdaNA pachI paphikhasUtra kahevuM. ra9. pratikramaNa sUtra karI UbhA thaI kAussagna karavo te pachI muhapatti paDilehI, vAMdaNA daI pAyetika Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 dvitIya prakAza rAtrikRtya : khAmaNAM kare ane cAra thobhavaMdanA kare. 30. pachI agAu kahelI vidhi pramANe devasI vaMdanAdika karavuM. temAM bhavanadevatAno kAussagna kare ane ajitazAMti kahe. 31. caumAsI ane saMvacharI pratikramaNano vidhi e rIte ja cImAsI pratikramaNano tathA saMvatsarI pratikramaNano vidhi jANavo. temAM eTalo vizeSa ke - paphikha pratikramaNa hoya to paphikha, comAsI hoya to comAsI ane saMvatsarI hoya to saMvatsarI evAM judAM judAM nAma bolavAM. 32. temaja paphikhanA kAussagnamAM bAra, comAsInA kAussagnamAM vIsa ane saMvatsarInA kAussagnamAM navakAra sahita cALIza logassano kAussagga ciMtavavo. tathA saMbuddhAbAmaNAM paphikha, comAsI ane saMvatsarIe anukrame traNa, pAMca tathA sAta sAdhunAM avazya karavAM. 33. A rIte ciraMtanAcAryokta pratikramaNa gAthA kahI.. - haribhadrasUti Avazyaka vRttimAM vaMdanakaniyuktinI aMdara AvelI vattAriDikSamaLe e gAthAnI vyAkhyAne avasare saMbuddhA khAmaNAnA viSayamAM kahyuM che ke - devasI pratikramaNamAM jaghanya traNa, paphikha tathA comAsAmAM pAMca ane saMvatsarImAM sAta sAdhuone jarUra khamAvavA. pAkisUtra vRtti ane pravacanasAroddhAranI vRttimAM AvelI vRddhasAmAcArImAM paNa e pramANe kahyuM che. have pratikramaNanA anukramano vicAra pUjya zrI jayacaMdrasUrikRta graMthamAMthI jANavo. pratikramaNa vidhi upara kahI te pramANe che. gurunI vizrAmaNA temaja AzAtanA TALavA vagere vidhithI munirAjanI athavA guNavaMta tathA atizaya dharmiSTha zrAvaka AdinI sevA kare. vizrAmaNA eka upalakSaNa che, mATe sukhasaMyamayAtrAnI pRcchA vagere paNa kare. pUrvabhave pAMcaso sAdhuonI sevA karavAthI cakravartI karatAM adhika baLavAna thayelA bAhubali vagerenA dAMtathI sevAnuM phaLa vicAravuM. utsarga mArge jotAM sAdhuoe koI pAse paNa sevA na karAvavI, kAraNa ke, "saMvAdaLavaMtaposaT " e AgamavacanamAM niSedha karyo che. apavAda-sAdhuoe sevA karAvavI hoya to sAdhu pAse ja karAvavI tathA kAraNa paDe sAdhune abhAve lAyaka zrAvaka pAse karAvavI. jo ke moTA munirAja sevA karAvatA nathI, tathApi mananA pariNAma zuddha rAkhI sevAne badale munirAjane khamAsamaNa devAthI paNa nirjarAno lAbha thAya che ane vinaya paNa sacavAya che. svAdhyAya karavo te pachI pUrve kahelA dinakRtya Adi zrAvakano vidhi dekhADanArA graMthonI athavA upadezamALA, karmagraMtha vagere graMthone pheravavArUpa, zIlAMga vagere rathanI gAthA gaNavArUpa athavA navakAranI valayAkAra AvRtti vagere svAdhyAya potAnI buddhi pramANe mananI ekAgratAne mATe karavo. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18000 zIlanA aMgone jaNAvatuM rathacitra. u20 Immmmuna MADA || zrI zIlAMgaratha ||1|| je no karaMti maNasA, nijjiyAhArasannAsoiMdI // pUDhavIkAyAraMbha, khaMtijuA te muNI vaMde ||1|| khaMtIajjavamahava, muttItavasaMjame ya bodhavye || sacca soyaM akiMcaNaM ca, babhaM ca jaidhammo ||2|| joe karaNe sannA, iMdiya bhUmAi samaNadhammo ya / silaMgasahassANaM, aThArasasahassaniphattI ||3|| karaNAI tiNNi jogA, mnnmaainniohvntikrnnaaii|| AhArAIsannA cau, soAi iMdiyA paMca ||4|||| jenI krtii| jenokarAvaMti|jenoaNumi 6000 6000 yaMtI 6000 maNasA 2000 vaNasA 2000 taNuNA 2000 nijiyaA || nijiyamaya || nijiyamehu ||nijiyaparigga. hArasannA sannA 500 NasannA 500|-hasannA 5001MBER -500 wroceedomme IdiaY tAidiyA Taa // raMbha 10 // sAvauridiA/pacidi raMbha 10 raMbha 10 kicanAsIyajuA ajIvasa 10 soiMdI cakkhiMdI // ghANiMdI // rasaNiMdI // phAsiMdI 100 100 100 de te 100 .9 | . 100 prati 10 sasajamA saccajuA AN6 // tamuNavida7/ ARAL puDhavI // (kAyA raMbhaM 10 // AukAyA| teukAyA raMbha 10 raMbha 10 vaaukaayaa| raMbha 10 vaNassaI C kAyAraMbha 10 khaMtijuAsamaddavA || saajjavA || samuttiNe // tavajuA hAtemuNIvaMde 1|| temuNIvaMde 2|| temuNIvaMde 3|| temunniivNde4|| temuNIvaMde 5 AM mmmmmmmcE FAG04 Oriya ANWAR zrAddhavidhi prakaraNa ilitairema Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya 321 18 hajAra zIlAMgarathanuM svarUpa zIlAMgaratha A gAthA uparathI jANavo. karaNe 3 joe 3 sannA 4 iMdia 6.bhUmAi 10 samaNadhammo a 10 / / silAMgarahasahassANaM, aTThArasagassa NipphatI ||1|| artha - karaNa karAvaNa, anumodana e traNa karaNa, e traNeno mana, vacana ane kAyAnA traNa yogathI guNatAM nava thayA. te navane AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha e cAra saMjJAthI guNatAM 36 (chatrIsa) thayA. tene cakSu, sparza, zrotra, rasa ane prANa e pAMca IndriyothI guNatAM 180 (ekaso ezI) thayA. tene pRthivIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, paMcendriya ane avakAya e dasa bhedanI sAthe guNatAM 1800 (aDhAraso) thayA. tene 1. kSAMti, 2. mAdava, 3. Arjava, 4. mukti (nirlobhata), 5. tapa, 6. saMyama, 7. satya, 8. zauca (pavitratA), 9. akiMcanatA(parigrahatyAga) ane 10. brahmacarya. e daza prakAranA sAdhudharma sAthe guNatAM 18000 (aDhAra hajAra) thAya. e rIte zIlAMga rathanA aDhAra hajAra aMganI utpatti jANavI. have zIlAMgarathanI bhAvanA ATha A rIte che - 'je no karaMti maNasA, nijjia AhAra saNNa soiNdii| .. puDhavikAyAraMbha, khatijuA te muNI vaMde ||1|| enuM vizeSa svarUpa yaMtra uparathI jANavuM. have sAdhudharma rathano pATha A rIte che. 'na haNei sayaM sAhUmaNasA AhAra sanna sNvuddo| soiMdia saMvaraNo, puDhIvijIo khaMtisaMpanno ||1|| vagere sAmAcArIratha, kSamaNAratha, niyamaratha, AlocanAtha, taporatha, saMsAraratha, dharmaratha, saMyamaratha vagerenA pATha paNa A rIte ja jANavA. vadhu laMbANa thavAnI bIkathI te atre dAkhala karyA nathI. | navakAra AdinI anAnapUrva ane tenuM phUla navakAranI valaka gaNanAmAM to pAMca pada AzrayI eka pUrvAnupUrvI, eka pazcAnupUrvI ane bAkI ekaso ne aDhAra (118) anAnupUrvIo Ave che. navapada AzrayI anAnupUrvI (3,62,878) traNa lAkha, bAMsaTha hajAra, AThaso aThotera thAya che. anAnupUrvI vagere gaNavAno vicAra tathA tenuM svarUpa pUjyazrI jinakIrtisUrikRta saTIka parameSThi stavathI jANavuM. ' A rIte navakAra gaNavAthI duSTa evA zAkinI, vyaMtara, vairI, graha, mahAroga vagereno zIgha nAza thAya che. enuM A lokamAM paNa pratyakSa phaLa che. paraloka AzrayI enuM phaLa to anaMta karmakSaya pramukha che. 1. AhAra Adi saMjJA ane zrotra vagere Indrione jitanAra je munio pRthvIkAya vagereno AraMbha manathI paNa nathI karatA tathAM te zAMti vagere dazavidha dharmanA pALanAra munione huM vaMdana karuM chuM. 2. AhAra vagere saMjJAono, ane zrotra Adi Indriyono saMvara karanAra, tathA zAMti Adi dazavidha dharmane pALanAra evA sAdhu svayaM manathI paNa pRthvI Adi jIvone haNatA nathI. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrAddhavidhi prakaraNa kemake - je pApakarmanI nirjarA chamAsanI athavA eka varSanI tIvra tapasyAthI thAya che, te ja pApanI nirjarA navakAranI anAnupUrvI gaNavAthI ardhakSaNamAM thAya che, zIlAMgaratha vagerenA gaNavAthI paNa mana-vacana-kAyAnI ekAgratA thAya che, ane tethI trividha dhyAna thAya che. siddhAMtamAM kahyuM che ke - bhaMgika : zruta gaNanAro puruSa trividha dhyAnamAM varte che. A rIte svAdhyAya karavAthI dharmadAsanI mAphaka potAne karmakSayAdi tathA bIjAne pratibodhAdika ghaNA guNa thAya che. dharmadAsanuM dAMta nIce pramANe che : dharmadAsanuM daSTAMta dharmadAsa dararoja saMdhyA vakhate devasI pratikramaNa karIne svAdhyAya karato hato. tenA pitA suzrAvaka hovA chatAM svabhAvathI ja ghaNo krodhI hato. eka samaye dharmadAse potAnA pitAne krodhano tyAga karavAne mATe upadeza karyo, tethI te ghaNo gusse thayo ane hAthamAM lAkaDI laI doDatAM rAtrino vakhata hovAthI thAMbhalA sAthe athaDAIne maraNa pAmyo ane duSTasarpanI yonimAM gayo. eka vakhate te duSTa sarpa aMdhakAramAM dharmadAsane karaDavAne mATe Avato hato. eTalAmAM svAdhyAya karavA beThelA dharmadAsanA mukhamAMthI eka gAthA teNe sAMbhaLI. te e ke : pativvaM .pi puvakoDIkayaMpi sukayaM muhuttamitteNa | kohaggahio haNiuM, ha haa| havai bhavaduge vi duhI ||1|| vagere svAdhyAya dharmadAsanA mukhathI sAMbhaLatAM ja te sarpane jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. pachI te anazana karI saudharmadevaloke devatA thayo, ane putrane dharmadAsane) sarve kAmomAM madada ApavA lAgyo. eka vakhate svAdhyAyamAM tallIna dharmadAsane tyAM ja kevaLajJAna utpanna thayuM, teTalA ja mATe jarUra svAdhyAya karavo. " ravajano Adine dharmopadeza pachI zrAvake sAmAyika pALIne potAne ghera javuM, ane potAnI strI, putra, mitra, bhAI, sevaka, bahena, putranI vahu, putrI, pautro, pautrI, kAko, bhatrIjo ane vANotara temaja bIjA svajanone paNa jenI jevI yogyatA hoya te pramANe dharmano upadeza karavo. upadezamAM samyakatva mULa bAravrata svIkAravAM. sarve dharmakRtyomAM potAnI sarva zakti vaDe yatanA vagere karavI, jyAM jinamaMdira tathA sAdharmika na hoya evA sthAnakamAM na rahI kusaMgati tajavI, navakAra gaNavA, trikALa caityavaMdana tathA jinapUjA karavI ane paccakkhANa vagere abhigraha levA, zakti pramANe dharmanAM sAte kSetrone viSe dhana vAparavuM, vagere viSaya kahevA. dinakRtyamAM kahyuM che ke - jo gRhastha potAnI, strI, putra vagerene sarvajJa-praNIta dharmane viSe na lagADe, to te gRhastha AlokamAM tathA paralokamAM temanAM karelAM kukarmothI lepAya. kAraNa ke, evo lokamAM rivAja che. jema corane anna-pAna vagere sahAya ApanAra mANasa paNa corInA aparAdhamAM sapaDAya che, tema dharmanI bAbatamAM paNa jANavuM, mATe tattvanA jANa zrAvake dararoja 1. krodhI banelo prANI, pUrva kroDa varSa sudhI karelA ghaNA paNa sukatane haNI baMne bhavamAM duHkhI thAya che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya 323 strI, putra vagerene dravyathI yathAyogya vastra vagere ApIne tathA bhAvathI dharmopadeza karIne temanI sArI athavA mAThI sthitinI khabara levI. poSa poSa" evuM vacana che, mATe zrAvake strI-putrAdikane vastrAdi dAna avazya karavuM. anya sthaLe paNa kahyuM che ke-dezanuM kareluM pApa rAjAne mAthe, rAjAnuM kareluM pApa purohitane mAthe, strInuM kareluM pApa bharathArane mAthe ane ziSyanuM kareluM pApa gurune mAthe che. strI putra vagere kuTuMbanA loko gharanA kAmamAM vaLagI rahelA hovAthI tathA pramAdI vagere hovAne lIdhe temanAthI guru pAse jaI dharma saMbhaLAto nathI, mATe gRhastha upara kahyA pramANe dharmopadeza karavAthI te dharmane viSe pravarte che. ahIM dhanyazreSThInA kuTuMbanuM daSTAMta nIce pramANe jANavuM - dhanya zeThanuM daSTAMta dhanyapuranagaramAM rahenAra dhanya zeTha gurunA upadezathI suzrAvaka thayo. te dararoja saMdhyA vakhate potAnI strIne ane cAra putrone dharmopadeza karato hato. eka pachI eka ema strI ane traNa putra pratibodha pAmyA; paNa cotho putra nAstikanI mAphaka puNya pApanuM phaLa kayAM che? ema kaheto hovAthI pratibodha na pAmyo. dhanyazreSThinA manamAM ghaNo kheda thato hato. eka vakhate paDozamAM rahenArI eka vRddha suzrAvikAne maraNa vakhate teNe dharma saMbhaLAvyo ane evo TharAva karI rAkhyo ke, "devatA thaIne tAre mArA putrane pratibodha pamADavo." te vRddha strI maraNa pAmIne saudharma devaloke devI thaI. pachI teNe potAnI divya Rddhi vagere dekhADIne dhanyazreSThinA putrane pratibodha pamADayo. A rIte gharanA svAmIe potAnA putra vagerene pratibodha karavo. ema karatAM paNa kadAca teo pratibodha na pAme, to pachI gharanA dhaNIne mAthe doSa nathI. kemake-sarve zrotAjanone hitavacana sAMbhaLavAthI dharma maLe ja che, evo niyama nathI, paraMtu bhavya jIvo upara anugraha karavAnI IcchAthI dharmopadeza karanArane to jarUra dharmaprApti thAya che. A rIte navamI gAthAno vistArapUrvaka artha che. (9) bahAcaryanI zuddhi pAyaM ababhavirao, samae appaM karei to nidaM / / nidovarame thItaNu-asuittAI viciMtijjA ||10|| prAyaH abrahmavirataH samaye alpAM karoti tataH nidrAm / nidroparame srItanu-azucitvAdi vicintayet ||10|| te pachI suzrAvake ghaNuM karIne strIsaMbhogathI chUTA rahIne thoDo vakhata UMgha levI. ane UMgha uDI jAya, tyAre manamAM strInA zarIranuM azucipaNuM ciMtavavuM. (10) suzrAvaka svajanone dharmopadeza karI rahyA pachI eka pahora rAtri gayA pachI ane madhyarAtri thayAM pahelAM potAnI zarIraprakRtine anukULa Ave te vakhate sUvAnA sthaLe jaIne zAstrokta vidhi pramANe thoDI UMgha le. UMghamAM jatI vakhate zrAvake kevuM rahevuM joIe? te viSe kahe che. abrahma te strIsaMbhoga, Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 324 tethI nIrALA rahevuM; kAraNa yAvajjIva caturtha vrata pALavAne asamartha evA tarUNa zrAvake paNa parvatithi Adi ghaNA divasone viSe brahmacArIpaNe ja rahevuM joIe. kemake, brahmacaryanuM phaLa bahu ja moTuM che. mahAbhAratamAM paNa kahyuM che ke-he dharmarAja ! eka rAtri sudhI brahmacarya pALanAra brahmacArIne je zubha gati thAya che. te zubha gati hajAro yajJa karavAthI paNa thAya ke nahIM ? te mATe zaMkA rahe che. cAlatI gAthAmAM nirde e vizeSya che, ane aghaM e nidrAnuM vizeSaNa che. tathA evo nyAya che ke, koIpaNa vidhi athavA niSedha vizeSaNa sahitanA hoya to te vidhi athavA niSedha potAnA saMbaMdha vizeSaNanI sAthe rAkhe che." tethI "UMgha levI hoya to thoDI levI." ema ahIM kahevAno uddeza che, paNa UMgha levI ema kahevAno uddeza nathI; kAraNa ke darzanAvaraNIya karmano udaya thavAthI UMgha enI meLe Ave che mATe uMgha levAnI vidhi ke zAstra zuM karavA kahe ? je vastu bIje koI prakAre maLatI nathI; teno vidhi zAstra kahe che. evo niyama che. e vAta agAu eka vakhata kahevAmAM AvI che. bahu nidrA lenAra mANasa A bhavathI tathA parabhavathI paNa bhraSTa thAya che. cora, bairI, dhUtArA, durjana vagere loko paNa sahajamAM tenI upara humalo karI zake che. thoDI uMgha levI e mahApuruSonuM lakSaNa che. AgamamAM kahyuM che ke-je puruSa alpAhArI, alpa-vacanI, alpa-nidrA lenAro tathA upadhi ane upakaraNa paNa alpa rAkhanAro hoya che, tene devatA paNa praNAma kare che. nItizAstrAdikamAM kahelo nidrAvidhi nIce pramANe che : nidrAnI vidhi jIvothI bharelo, TUMko, bhAMgalo, melo, paDAvAvALo, tathA bALavAnA lAkADAthI banAvelo evo khATalo sUvAnA kAmamAM vAparavo nahIM. sUvAnA tathA besavAnA kAmamAM cAra sudhI joDelAM lAkaDAM hoya te sArAM; pAMca Adi lAkaDAno yoga sunAra dhaNIno tathA tenA kuLano nAza kare che. potAnA pUjanika puruSathI uMce sthAnake na sUvuM, tathA paga bhInA rAkhIne, uttara-pazcima dizAe mastaka karIne, vAMsanI peThe lAMbo thaIne, paga mUkavAne ThekANe mastaka karIne na sUvuM; paraMtu hastinA daMtanI mAphaka sUvuM. na devamaMdiramAM, rAphaDA upara, vRkSanI nIce, smazAnamAM tathA vidizAe (khUNAnI dizAe) mastaka karIne na sUvuM. kalyANanI IcchA karanAra puruSe sUvAne vakhate maLamUtranI zaMkA hoya to te dUra ka2vI. maLa mUtra karavAnuM sthAnaka kayAM che te barobara jANavuM. pANI pAse che ke nahIM te jovuM ane bAraNuM barobara baMdha karavuM. ISTadevane namaskAra karIne apamRtyuno bhaya TALavo, pavitra thavuM, pachI vastra barobara paherIne rakSAmaMtrathI pavitra karelI pahoLI pathArIne viSe sarva AhArano parityAga karIne DAbe paDakhe sUI rahevuM. krodhathI, bhayathI, zokathI, madyapAnathI, strI-saMbhogathI, bhAra upADavAthI vAhanamAM besavAthI tathA mArge cAlavAnI glAni pAmelA, atisAra, zvAsa, heDakI, zULa, kSata(ghA), ajIrNa vagere rogathI pIDAyelA, vRddha, bALa, durbaLa, kSINa thayelA ane tRSAtura thayelA eTalA puruSoe koI vakhate divase sUI rahevuM. grISmaRRtumAM vAyuno saMcaya, havAmAM rUkSatA tathA TUMkI rAtri hoya che; mATe te RtumAM divase uMgha levI lAbhakArI che, paNa bIjI RtumAM uMgha levI sArI nathI, kemake tethI kapha, pitta thAya. ghaNI AsaktithI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya 325 athavA avasara vinA uMgha levI sArI nathI, kemake tevI uMghano vakhata rAtrinI mAphaka sukhano tathA AyuSyano nAza kare che. sUrtI vakhate pUrva dizAe mastaka kare to vidyAno, ane dakSiNa dizAe kare to dhanano lAbha thAya. pazcima dizAe mastaka kare to ciMtA upaje, tathA uttara dizAe mastaka kare to mRtyu athavA nukazAna thAya. A rIte nItizAstrAdikamAM kahelo zayanavidhi kahyo che. AgamamAM kahelo vidhi A pramANe che:- sUtI vakhate caityavaMdana vagere karIne devane tathA-gurune . vaMdanA karavI. cauvihAra vagere paccakkhANa graMthi sahita uccaravuM, tathA pUrve grahaNa karelA vratamAM rAkhelA pariNAmano saMkSepa karavArUpa dezAvakAzika vrata svIkAravuM. dinakRtyamAM kahyuM che ke dezAvakAzika vrata prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane dinalAbha (prabhAtasamaye vidyamAna parigraha) e sarve pUrve niyamita nathI teno niyama karuM chuM. te e ke - ekendriyane tathA mazaka, jA vagere trasa jIvone mUkIne bAkIno AraMbha ane sAparAdha trasajIva saMbaMdhI tathA bIjo sarva prANAtipAta, manane rokavuM azakaya che. mATe vacanathI tathA kAyAthI gAMTha na choDuM tyAM sudhI na karUM ane na karAvuM. e rIte ja mRSAvAda, adattAdAna ane maithunano paNa niyama jANavo, tathA dinalAbha paNa niyamita nahIM hato, teno hamaNAM niyama karuM chuM. temaja anarthadaMDano paNa niyama karuM che, zayana, AcchAdAna vagere mUkIne bAkInA sarva upabhoga-paribhogane, gharano madhya bhAga mUkI bAkI sarva dizigamanane gAMTha na choDuM tyAM sudhI vacanathI tathA kAyAthI na karuM ane na karAvuM. A rIte dezAvakAzika svIkAravAthI moTuM phaLa maLe che, ane ethI munirAjanI mAphaka niHsaMgapaNuM pedA thAya che. A vrata vaidyanA jIva vAnare jema prANAMta sudhI pALyuM, ane tethI te jema Avate bhave sarvotkRSTa phaLa pAmyo, tema bIjA vizeSa phaLanA arthI manuSya paNa mukhya mArge pALavuM. paraMtu tema " pALavAnI zakti na hoya to anAbhogAdika cAra AgAromAM cothA AgAravaDe agni saLagavA vagere kAraNathI te dizAvakAzita) vrata mUke, to paNa vratabhaMga na thAya. vaidyanA jIva vAnaranuM daSTAMta AcArapradIpa graMthamAMthI jaNAvIe chIe. * dezAvakAzika upara vAnaranuM daSTAMta pUrvakALamAM kAMtimatI nAme nagarI hatI. te nagarImAM siddha nAme mahAvaigha raheto hato. te vaidya mahAna lobhI hato, jethI te potAnA sagA, mitra ke garIba garabAnuM paNa dhyAna rAkhyA sivAya paisA paDAvato hato temaja bahu pApavALI auSadhIo vAparato hato. eka vakhata te nagaramAM muni mahArAja padhAryA. sarva lokonI sAthe siddhavaidya paNa dezanA sAMbhaLavA gayo, munirAje dezanA AraMbhI. A dezanAmAM temaNe mAnavabhavanI durlabhatA upara vivecane karyuM; dezanAne aMte vaidyane vizeSa bodha Apyo ane jaNAvyuM ke, vaidyanuM jIvana bahu kaparuM che. kAraNa ke te lokanA bhalA karatAM bhUMDAmAM vadhAre rAjI rahe che te mAne che ke loko vadhu mAMdA paDe te sAruM. Ama chatAM sAro vaidya dayAbhAve ane hitabuddhie vaidyakapaNuM kare to kalyANa sAdhI zake che." Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrAddhavidhi prakaraNa muninI A dezanA sAMbhaLI vaidyanuM hRdaya kuNuM paDayuM. te potAne ghera gayo paNa pAcho pUrvanA abhyAsane laI mahAlobhathI potAno dhaMdho karavA mAMDayo. aMte te mRtyu pAmI eka jaMgalamAM vAnararUpe utpanna thayo. A vAnara potAnA ToLAno agraNI banI vAnarIo sAthe krIDA karato potAno kALa pasAra karavA lAgyo. eka vakhata jyAM A vAnara vase che te jaMgalamAM sametazikharanI yAtrAe nIkaLelo eka muniono samudAya AvI caDyo. ahiM eka muninA page kaMTaka vAgyo. kAMTo eTalo badho uMDo utaryo ke te kheMcI zakAyo nahi. paga sujI gayo. muni pagaluM paNa AgaLa cAlavA mATe samartha thayA nahi. munio aTakayA. ghora jaMgalamAM koI pratikArano mArga temane dekhAyo nahi. kAMTAthI viMdhAyela munie bIjAone kahyuM ke, "mAre mATe tamAre badhAe rokAI rahevAnI jarUra nathI. Apa sukhethI padhAro huM ahiM rahyorahyo manathI sametazikharanI bhAvanA bhAvI jIvana pavitra karIza." munio thoDIvAra to acakAyA paNa chevaTe temane lAgyuM ke tAtkAlika kAMI paNa pratikAra thAya tema nathI tema jANI ekabIjAne khamAvI sau nIkaLyA. kaMTaka viddha muni eka zilAtalane potAno upAzraya mAnI dhyAna magna rahyA; tevAmAM thoDIvAre keTalAka vAnaronuM ToLuM AvyuM. keTalAka munine mAravA patharA to keTalAke lAkaDAnA karacAo upADayA, tevAmAM vaidyano jIva je vAnara thayo hato te tyAM Avyo. munine jotAM sthaMbhyo. tene AvA munine kayAMya ne kayAMya joyA che. ema vicAratAM pUrvabhava yAda Avyo teNe munione mAravA taiyAra thayela vAnara ane vAnarIone dUra karyA ane siddhavaidyanI peThe munino paga hAthamAM laI pUrvabhavanA abhyAsathI muninAM pagamAMthI kaMTaka kheMcI kADhayo turta vAnara jaMgalamAM upaDyo ane saMrohiNI auSadhi lagAvI muninA pagane sAro banAvyo. munie vAnarane udezI kahyuM, "he vAnara ! tuM tiryaMca che chatAM A tiryacapaNAmAM paNa tuM prayatna kare to tAruM kalyANa sAdhI zake che, kaMbala ane saMbale tiryacapaNAmAM paNa dharma karI devagati meLavI. bhagavAnane DaMkha denAra caMDakauzika sarSe paNa samabhAva rAkhI kalyANa sAdhyuM che. mATe samyakatva mULa bAravratane zakti mujaba ArAdha. jethI ghaNA pApo paNa nAza pAmaze. temaja bAvratamAM paNa vizeSe karIne dezAvakAzika vrata ArAdhavA yogya che. A vrata sAmAyika sahita ane sAmAyika rahita ema be prakAre thAya che manathI paNa pApa vyApAra nahi karavAno nirNaya karI niyamita karelI bhUmimAM rahevuM te sAmAyika dezAvakAsika che, ane bIjAthI niyamita karelI bhUmimAM sarvavratanAM saMkSeparUpa dezAvakAsika karavAthI te bhUmi sivAya bIjA badhA sthaLanA pApano niSedha thAya che. vAnaranuM citta dazAvakAsika upara coMTayuM, munie vAnarane dharmamAM sthira karI tyAMthI AgaLa vihAra karyo ane krame karI sametazikhara pahoMcyA vAnarane saMpUrNa phaLanI IcchA thaI tethI teNe teja rAtrie eka parvata upara sAmAyika sahita dezAvakAsika vrata svIkAryuM. rAtre siMhe vAnarane phADI nAkhyo. vAnaremana sthira rAkhyuM. ane tyAMthI dharma dhyAnamAM mRtyu pAmI bhavanapatimAM hajAro varSanA AyuSyavALo deva thayo. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya 327 bhavanapatimAM devalokanuM AyuSya pUrNa karI vAnarano jIva maNimaMdira nAmanA nagaramAM maNizekhara rAjAnI paTarANI maNimAlAnI kukSine viSe utpanna thayo. pUrNa mAro janma thayo. ahIM mAtApitAe tenuM nAma arUNadeva rAkhyuM. arUNadeva kumAra cakravartI putranI peThe pAMca dhAvamAtAthI lAlanapAlana karAto anukrame bAlyakALa pasAra karI yauvanapaNAne pAmyo. te hajAro vidyAdhara kanyAone paraNyo ane teNe prajJapti vigere hajAro vidyAone meLavI. samaya jatAM banne vidyAdhara zreNionA adhipati vidyAdhara cakravartI rAjA thayo. ane pitAnA rAjyano paNa adhiSThAtA thayo. eka vakhata maNimaMdira nagaramAM rathayAtrAno utsava AraMbhAyo. saMghe gAmegAma AmaMtraNa mokalyAM. A prasaMge aneka zrAvakagaNa ane suvihita sAdhusamudAya maNinagaramAM padhAryA. rathayAtrAnA varaghoDAno ghera ghera satkAra thayo. pharato pharato ratha rAjAnA maMdire Avyo. rAjAe ratha joyo ane jaina zAsananI prabhAvanAne anumodavA lAgyo. tevAmAM tenI najara utsavamAM vacce rahelA sAdhusamudAya upara paDI. A sAdhusamudAyanA agresara zrI prabhasUri hatA. temanI pAse rahelA eka vRddha sAdhu ubhA hatA. A sAdhune dekhatAM rAjAne cakkara AvyAM ane turta mUccha khAI jamIna upara DhaLI paDyo. thoDIvAre zuddhi AvatAM teNe sau prathama te vRddha munine vAMdyA. lokoe kahyuM rAjan! AcAryane choDI A munine tame kema vAMghA? rAjAe potAno pUrvabhava vAnarapaNAno kahI batAvyo ane jaNAvyuM ke A mArA parama upakArI che." AcArye kahyuM, rAjan ! tiryacapaNAmAM paNa tame dharma karI AvI rAjyaRddhi pAmyA to mAnavabhavamAM zuddha rIte dharma karo to jagatamAM evI kaI vastu che ke je na meLavI zakAya? rAjA pratibodha pAmyo; teNe potAnA putra padmazekharane rAjyagAdI upara sthApI turta AcArya pAse dIkSA lIdhI ane ugra tapazcaryA AraMbhI. eka vakhata arUNadeva rAjarSi vihAra karatA hatA te vakhate AkAzamAMthI pasAra thatI lakSmIdevIe joyAM. tene temanI parIkSA karavAnuM mana thayuM. teNe nIce utarI muninI samakSa aneka devAMganAo vikurtI anukULa upasarga karyA. anukuLa upasargathI jyAre te kSobha na pAmyA tyAre teNe ghaNA pratikuLa upasarga karyA Ama cha mAsa anekavidha upasargo karI devI thAkI ane munivarano aparAdha khamAvI temanI stavanA karatI aMtardhAna thaI. arUNadeva rAjarSie te bhavamAM ugra tapazcaryA karI. niraticAra cAritra pALI tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM ane AyuSya pUrNa karI dasamA devalokamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI eNvI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI tIrthakara thaI muktipadane varaze. A pramANe dezAvakAsika vrata upara vAnarajIva kathA. AcAra pradIpa graMthanA anusAra temaja cAra zaraNA aMgIkAra karavAM. sarve jIvarAzine namAvavA, aDhAre pApasthAnakano tyAga karavo. pApanI niMdA karavI. puNyanI anumodanA karavI. pahelAM navakAra gaNI 'jai me hujja pamAo, imassa dehassa imAi rynniie| AhAramuvahi dehaM savvaM tiviheNa vosiriaM ||1|| 1, jo A rAtrimAM A dehathI huM jado thAuM, to A deha, ahAra ane upadhi e sarvane trividha karI vosirAvuM chuM. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zrAddhavidhi prakaraNa * A gAthAvaDe traNa vAra sAgArI anazana karavuM ane sUtI vakhate navakAra ciMtavavo. ekAMta zavyA viSe ja suvuM, paNa jyAM strI vagereno saMsarga hoya tyAM na sUvuM. kemake, viSayasevanano abhyAsa anAdi kALano che, ane vedano udaya pamavo bahu muzkela che, tethI kadAca kAmavAsanAthI jIva pIDAya; kemake - jema lAkhanI vastu agninI pAse mUkatAM turata pIgaLI jAya che, tema ghIra ane durbaLa zarIravALo puruSa hoya to paNa te strI pAse hoya to pIgaLI jAya che. puruSa manamAM je vAsanA rAkhIne sUI jAya che. te ja vAsanAmAM te pAcho jAgRta thAya tyAM sudhI rahe che-evuM DAhyA puruSonuM kahevuM che. mATe mohano sarvathA tyAga karIne vairAgya vagerenI bhAvanA bhAvatAM uMgha levI. tema karavAthI khoTuM svapna athavA duHsvapna AvatuM nathI. dharmanI bAbatamAM ja sArAM svapna Ave che. bIjuM sUtI vakhate zubhabhAvanA bhAve to, sUto mANasa parAdhIna hovAthI, ApadA ghaNI hovAthI, AyuSya sopakrama hovAthI tathA karmanI gati vicitra hovAthI kadAca maraNa pAme to paNa tenI zubhagati ja thAya. kemake, "chevaTe jevI mati, tevI gati thAya." evuM zAstravacana che. ahIM kapaTI sIdhue haNelA posAtI udAyI rAjAnuM daSTAMta jANavuM. kAmarAgano vijaya kevI rIte karavo? have cAlatI gAthAnA uttarArdhanI vyAkhyA karIe chIe. pachI pAchalI rAtrie uMgha uDI jAya, - tyAre anAdikALanA bhavanA abhyAsanA rasathI udaya pAmatA evA durjaya kAmarAgane jItavAne mATe strInA zarIranuM azucipaNuM vagere manamAM ciMtavavuM. "azucipaNuM vagere" emAM vagere zabda kahyo che, mATe jabUsvAmI, sthUlabhadrasvAmI Adi moTA RSioe tathA sudarzana vagere suzrAvakoe duHkhathI paLAya evuM zILa pALavAne mATe je mananI ekAgratA karI te, kaSAya vagereno jaya karavAne mATe je upAya karyA te, saMsAranI atizaya viSama sthiti, ane dharmanA manoratha manamAM ciMtavavA. - temAM strInA zarIranuM apavitrapaNuM, niMdapaNuM, vagere sarva prasiddha che. pUjyazrI munisuMdarasUrijI ma.e adhyAtmakalpadrumamAM kahyuM che ke - are jIva! cAmaDI, hAkaDAM, majjA, AMtaraDAM, carabI, lohI, mAMsa, viSTA vagere azuci ane asthira evA pudgalonA skaMdha strInA zarIranA AkAre pariNamyA che, temAM tane ramaNIya zuM lAge che? are jIva! - thoDI viSTA vagere apavitra vastu dUra paDelI jovAmAM Ave, to tuM thayu kare che, ane nAka maraDe che, ema chatAM te mUrkha!te ja azuci vastuthI bharelI strInA zarIranI zA mATe abhilASA kare che? viSTAnI jANe kothaLI ja na hoya ! evI, zarIranA chidramAMthI nIkaLatA ghaNA maLathI malina thayelI, utpana thayelA kRminA jALathI bharelI, tathA capaLatAthI, kapaTathI ane asatyathI puruSane ThaganArI evI strIne tenI bahAranI saphAIthI mohamAM paDI je bhogave che, tethI tane naraka maLe che. kAmavikAra traNe lokane viTaMbanA karanAro che, tathApi manamAM viSayasaMkalpa karavAnuM varSe to kAmavikArane sahajamAM jItAya. kahyuM che ke - he kAmadeva ! huM tAruM mULa jANuM chuM. tuM viSayasaMkalpathI utpanna thAya che, mATe huM viSayasaMkalpa ja na karuM ke, jethI tuM mArA cittamAM utpanna thAya. A rIte viSaya upara pote navI paraNelI Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya 329 ATha zreSThikanyAone pratibodha pamADanAra ane navANuM kroDa sonaiyA jeTalA dhanano tyAga karanAra zrI jaMbUsvAmInuM, kozA vezyAne viSe Asakta thaI, sADI bAra kroDa sonaiyA kharacI kAmavilAsa karanAra, tatkALa dIkSA laI kozAnA mahelamAM ja comAsuM rahenAra zrI sthUlabhadrasvAmInuM, tathA abhayA rANIe karelA aneka anukULa tathA pratikULa upasargathI manamAM paNa jarAya vikAra na pAmanAra sudarzana zeTha vagerenuM daSTAMta A pramANe che. jaMgavAmI rAjagRha nagaramAM RSabhadatta nAme zeTha raheto hato. tene dhAriNI nAme bhAryA hatI. eka vakhata madhyarAtrie dhAriNIe jebuvRkSa joyuM. prAta:kALe teNe RSabhadattane svapnanI vAta kahI. RSabhadatte potAnI buddhi anusAra kahyuM ke tAre jaMbusarakhAvarNavALo putra thaze. dhAriNI garbhavatI thaI tene putra thayo. mAbApe svapnane anusarI tenuM nAma jabukumAra pADayuM. jabukumAra bAlyakALa pasAra karI yauvana vaya pAmyo. mAtApitAe te nagaranA judA judA ATha zreSThinI ATha kanyAo sAthe teno vivAha karyo. eka vakhata rAjagRhamAM sudharmAsvAmi padhAryA. koNika rAjA nagaravAsIo sAthe dezanA sAMbhaLavA Avyo jebUkumAra paNa te dezanAmAM gayo. sudharmAsvAmie dezanAmAM kahyuM ke, jIvana caMcaLa che. jema pANIno parapoTo sahejamAM phuTI jAya che tema A jIvana nazvara che.'sudharmAsvAminI dezanA jaMbUkumAranA hRdayamAM ArapAra utarI, tene jIvana asthira samajAyuM. ane A jIvanamAMthI svazreya sAdhavAnuM sujyu. te turta ubho thayo ane potAno uddhAra karavA dIkSA ApavAnI mAgaNI karI. sudharmAsvAmIe tArI sArI bhAvanAmAM tuM vilaMba na kara tema kahI tene protsAhana ApyuM. jaMbUkumAra huM turta mAbApanI rajA laI AvuM chuM.' ema gurumahArAjane kahI nagara tarapha vaLyo. mArgamAM jatAM zastro vAparavAnI Teva pADatA kumAro taraphathI phekAyela moTo loDhAno goLo tenI najIka paDayo. jaMbUkumAranI vicAradhArA palaTANI tene lAgyuM ke jIvanamAM kSaNano kayAM bharoso che. teNe vicAryuM ke mane A loDhAno goLo vAgyo hota to huM mArI jAta ane mArI mananI manamAM rahI jAta." jaMbukumAra pAcho vaLyo ane sudharmAsvAmi pAse Avyo teNe tyAM brahmacaryavrata svIkAryuM ane pachI mAtApitA pAse Avyo. mAtapitAnI AgaLa dIkSA levAno potAno vicAra jaNAvo. -RSabhadatta ane dhAriNI putranA A vacana sAMbhaLI mUcchita thayAM. thoDIvAre zAMti pAmI temaNe jaMbukumArane dIkSA e keTalI AkarI che te samajAvyuM. jaMbukamAre paNa teno yogya pratyuttara Apyo chevaTe mAtapitAe maLI eTalI mAgaNI karI ke putra! je ATha kanyAo sAthe vivAha karyo che. tenI sAthe tuM lagna kara. A lagna pachI tAre dIkSA levI hoya to sukhethI bIje divase dIkSA leje." Ama kahevAmAM teonI dhAraNA hatI ke paraNyA pachI e strIonA premamAM lapaTAI ApoApa dIkSAno vicAra mAMDI vALaze. paraNyA pahelAM kanyAonA mAtapitAne jAhera karavAmAM AvyuM ke paraNyA pachI turata ja jaMbukumAra dIkSA levAnI bhAvanA rAkhe che kanyAonA mAtApitAe A khabara kanyAone ApI. temaNe pratyuttaramAM kahyuM ke temanI IcchA hoya te pramANe bhale kare. amArAthI banaze to ame samajAvI temane dIkSA nahi levA daIe, ane Ama chatAM amArAthI nahi samaje to temanI sAthe ame paNa dIkSA laIzuM.' lagnotsava ujavAyo. eka eka kanyAnA dAyakAmAM Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 'zrAddhavidhi prakaraNa nava nava kroDa sonA mahora jaMbukumArane ApavAmAM AvI. ATha kroDa sonA mahora kanyAonA mosALa taraphathI maLI. eka kroDa sonAmahora jaMbukumArane potAnA mosALa taraphathI maLI. ane aDhAra kroDa sonAmahora pramANa milkata potAnA pitAnI hatI Ama navvANuM kroDa sonAmahoranA adhipati jaMbukumAra thayo. jaMbukumAra prathama rAtrie AThavadhUo sAthe zayanagRhamAM dAkhala thayo. strIoe ghaNA hAvabhAva karyA. paNa jaMbukumAra sthira rahyA A prasaMge corI karavA prabhava nAme cora potAnA pAMcaso sAthIdAro sAthe dAkhala thayo. teNe jaMbukamAranA gharamAMthI dhana upADI javA gAMsaDIo bAMdhI paNa uThAvI jAya te pahelAM to jaMbukumAre gaNela navakAranA mAhAbhyathI koI devatAe temane stabdha karyA ane te AThe strIonA sAtheno jaMbukumArano vArtAlApa sAMbhaLavAmAM tallIna banyo. A pachI teNe jaMbukumArane kahyuM, "bhAgyazALI! huM tamArI corI karavA mAgato nathI paNa tamArI pAse je stabdha karanArI vidyA che te mane Apo ane huM mArI pAse avasthApinI ane tAlodghATinI nAmanI je be vidyA che. te huM tamane Apu' javAbamAM jaMbukumAre kahyuM meM tamane stabdha karyA nathI. mAre koI vidyAonI jarUra nathI. huM to tRNanI mAphaka A sarva Rddhi ane bhogone tajI prAtaHkALe dIkSA grahaNa karavAno chuM. kAraNa ke A bhogo madhubiMdu jevA che.' prabhave kahyuM "madhubiMdunuM daSTAMta zuM che?' A pachI jaMbukumAre madhubiMdunuM daSTAMta kahI tene pratibodha karyo ane temanI prathama strI samudrazrIne teNe Apela kheDUtanA daSTAMtano pratyuttara kAgaDAnuM daSTAMta ApI Apyo ane tene pratibodhita karI. A pachI padmazrI, padmasenA, kanakasenA, nabhasenA, kanakazrI, rUpazrI ane jayazrIe anukrame vAnaranuM daSTAMta, nupUra paDitAnuM daSTAMta, kaNabInuM daSTAMta, siddhibuddhinuM daSTAMta, vipraputranuM dAMta, mAsAhaMsa pakSinuM daSTAMta, ane brAhmaNaputrInuM daSTAMta kahyAM. A dAMtono pratyuttara jaMbusvAmIe anukrame kaThIArAnuM daSTAMta, vidyummAlInI kathA, vAnaranuM daSTAMta, ghoTakanuM daSTAMta, viprakathA, traNa mitranuM daSTAMta ane lalitAga kumAranuM daSTAMta kahI Apyo. A pachI ATha strIo pratibodha pAmI. - prAtaHkALe jaMbukumAre prabhAvacora tenA pAMcaso sAthIdAro, ATha strIo, sAsu-sasarA ane mAtApitA sAthe dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA bAda jaMbusvAmI niraticAra zuddha cAritra pALI caudapUrvI thayA ane anukrame cAraghAti karma khapAvI kevaLajJAna meLavI muktipadane varyA. jaMbusvAmI pachI temanI pATe prabhasvAmi thayA. sthUlibhadra pATalIputramAM naMda nAme rAjA rAjya karato hato. tene pakaDALa nAme maMtrI hato. A maMtrIne lAcchalade nAme bhAryA hatI. A zakapALamaMtrIne lAcchaladethI sthUlibhadra ane zrIyaka nAme be putro thayA. ane yakSA yakSAdinA vigere sAta putrIo thaI. eka divasa mitrothI parivarI sthUlibhadra udyAnamAM gayA. pAchA vaLatAM kozA nAmanI vezyAe temane joyAM. jotAM ja te mugdha banI ane AkarSAI. potAnA AvAse laI gaI thUlibhadra paNa tenAmAM lubdha banyA. A pachI putranA mohavALA pitAe putranI IcchA mujaba dhana mokalavAnuM rAkhyuM. Ama bAra varSa sthUlabhadra kozAne ghare pasAra karyo. ane sADA bAra kroDa sonaiyA kharcA. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya 331 pATalIputramAM eka vararUci nAmano brAhmaNa hato teNe kapaTathI naMdanuM mana zakaDAla maMtrI uparathI pheravyuM zakaDAlane AthI khoTuM lAgyuM ane teNe viSa khAI mRtyuM ANyuM. pAchaLathI rAjAne khabara paDI ke vararUcinI AmAM kapaTakriyA hatI. tethI teNe vararUcine jelamAM nAMkhyo ane maMtrIpada svIkAravA zrIyakane kahyuM. zrIyake rAjAne kahyuM. 'he rAjan ! mAro moTo bhAI sthUlibhadra vezyAne ghera che. ane te moTo hovAthI pradhAnapadano adhikArI te hovAthI tene bolAvI Apa te pada temane Apo.' rAjAe sthUlibhadrane bolAvyo. ane maMtrIpada levA Agraha karyo. sthUlibhadre javAbamAM kahyuM, 'rAjan ! huM vicArI Apane javAba ApIza.' rAjAe 'bhale vicAra karIne kahejo' ema kahI tene rajA ApI. sthUlibhadra azokavATikamAM gayo teNe maMtrIpada mATe vicAra karavA mAMDayo vicAratAM vicAratAM tene samagra jagat svArthI jaNAvA lAgyuM. tene maMtrIpada, rAjyaRddhi ke saMpatti sarva asthira ane anarthakA2ka dekhAvA lAgyAM. teNe potAnA hAthe paMcamuSThi loca karyo ane zAsanadevIe Apela sAdhuveSa grahaNa karI rAjA AgaLa hAjara thayo. rAjA A joI Azcarya pAmyo ane bolyo 'A zuM?' sthUlibhadre kahyuM 'rAjan ! meM tame kahA mujaba khUba khUba vicAra karyo to jaNAyuM ke saMsAramAM janmI yogyapada levA jevuM hoya to A sAdhupada che. AthI meM sAdhupada grahaNa karyuM che' turta rAjamahela choDI sthUlibhadra saMbhUtivijaya AcArya pAse gayA. ane vidhipUrvaka temanI pAse dIkSA grahaNa karI. kozA sthUlibhadranA dIkSAnA samAcAra sAMbhaLI turta temanI pAse AvI ane vilApa karatAM kahevA lAgI ke maMtrIpada choDI A tame zuM lIdhuM ? ane tamArAthI levAyuM paNa kema ?' sthUlibhadra mauna rahyA. tyAMthI temaNe guru sAthe vihAra karavo AraMbhyo. cAturmAsa samaya najIka Avyo. guru pAse rahelA sAdhuomAMthI eke guru mahArAja pAse AvI siMhanI guphA AgaLa rahI cAturmAsa karavAnI mAgaNI karI. bIjAe mahAsarpanA bIla AgaLa khaDe page rahI cAturmAsanI anujJA mAgI. trIjAe kuvAnA kAMThAnI bhAravaTa upara 2hI cAturmAsa ka2vAnI rajA ApavA vijJapti karI. tyAre sthUlibhadre kahyuM 'bhagavan ! huM kozA vezyAnA gharamAM rahI cAturmAsa karavAnI IcchA rAkhuM chuM.' gurUe cAre ziSyone jJAnathI temanI yogyatA pArakhI te te sthaLe cAturmAsa ka2vAnI anujJA ApI. gurunI anujJA mujaba eka siMhanI guphAdvAre. bIjA sarpanA bIla upara ane trIjA kuvAnA kAMThAnI bhAravaTe cAturmAsa rahyA. sthUlibhadrane AvatA joI kozA sAme AvI page paDI. sthUlibhadre cAturmAsa rahevA tenI citrazALAnI mAgaNI karI. kozAe AnaMda pAmI vasati ApI. sthUlibhadra kozAnI citrasabhAmAM ja cAturmAsa rahyA. roja vezyA munine SaTrasano AhAra vahorAve che temaja netronA vikAro ane hAvabhAva temanI sanmukha kare che. varSARtu hovAthI ThaMDo pavana ane moronA avAjo vAtAvaraNane uttejita kare che, pratidina nATaya vinoda vezyAnA AvAsamAM cAle che, vadhumAM kozA muni pAse AvI pUrvanA prasaMgo yAda karAve che ane kahe che ke 'mArA jevI Apane svAdhIna chatAM, yauvana vaya chatAM, Apa A dIkSA zA mATe grahaNa karI ?' sthUlibhadra A badhuM akSubdha mane nihALe che ane vezyAne javAba ApatAM kahevA lAgyA. he kozA ! strInuM zarIra azucithI bhareluM che. strInA stana e mAMsa Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33ra zrAddhavidhi prakaraNa graMthi che. strIe malamUtranI kayArI che. AmAM kAMI mugdha thavA jevuM nathI. strIsaMbhoga aneka jIvono ghAta karanAra che. narake laI janAra che, ane bhavobhava jIvane mohita karI rakhaDAvanAra che. Ama chevaTe sthUlibhadra, nizcala rahyA. kozA chevaTe thAkI ane bolI Apa dhanya cho." kRtArtha cho. kRtArtha cho. nizcala cho" teNe sthUlibhadra pAse zrAvakavrata lIdhAM. zrAvikA thaI ane niyama lIdho ke rAjAe mokalela puruSa sivAya anya puruSono vacanathI paNa huM svIkAra karIza nahi." cAturmAsa pUrNa thaye kozAne pratibodhI sthUlibhadra guru pAse AvyA. gurue temane kahyuM kharekhara tame duSkara duSkara kArya karyuM che.' gurunA A vacane siMhanI guphA, sarpanA bIla, ane kuvAne kAMThe cAturmAsa karI Avela munionA manane dubhAvyuM. kAraNa ke temane gurue tame duSkara kArya karyuM che' tema kahyuM hatuM ane roja parsa bhojana karI kozAne ghera rahela sthUlibhadrane duSkara duSkarakAraka' kahyuM. AthI temane sthUlibhadra upara IrSyA utpanna thaI. eka divasa naMdanI prasannatA meLavI temanI paravAnagIthI koIka rathakAra kozAne ghera Avyo, kozA sthUlibhadranA guNathI mohita hatI. rathakArane vidyAo batAvI kozAne AkarSavAnuM mana thayuM. teNe potAnI vidyAvaDe kozAnI bArImAM beThAM beThAM eka bANa para bIjuM bANa mUkI AmraphaLanI luMba lAvI vezyAne ApI. kozAe paNa teno garva utAravA sarasavanA DhagalA upara soya rAkhI tenA upara puSpa mUkI nAca karI batAvI tenuM abhimAna utAryuM ane bolI. AMbAnI luMba toDavI ke sarasava upara nAcavuM e kAMI muzkela nathI. paNa ati duSkara kArya to sthUlibhadra karyuM te che. ke je strInA sahavAsamAM rahyAM chatAM jarA paNa subdha na pAmyA. vana jaMgala ke ekAMtamAM rahIne to saMyama ghaNA pALe che paNa suMdara mahelamAM parsa bhojana khAI strIne samIpe rahI saMyama jIvanAra to zakaDAla naMdana sthUlibhadra eka ja che." kozAe karelI chUlibhadranI A prazaMsAthI vidyAgarviSTa rathakAra pratibodha pAmyo, kozA pAseno viSayarAga visarI te sthUlibhadra pAse gayo ane teNe temanI pAse dIkSA lIdhI. bIjA cAturmAsano prasaMga Avyo. siMha guphAvAsI muni guru pAse AvyA ane temaNe vezyAne tyAM cAturmAsa rahevAnI anujJA mAgI. gurue kahyuM ke A kArya mahA duSkara duSka che mATe rahevA do.' paNa temane to sthUlabhadranI sarasAI karavI hatI temaNe Agraha pakaDayo. chevaTe gurue kahyuM ke javuM hoya to bhale jAo, paNa tame cAritra sAcavI nahi zako." siMha guphAvALA muni vezyAne tyAM AvyA ane sthUlibhadra je citra zALAmAM rahyA hatA tyAM rahyA. saMdhyA vitatAM kozAnI bena upakozA raMgarAga sajI tyAM AvI varSonA tapa karanAra ane manathI mArA jevo koI nizcala nathI tevAM abhimAna rAkhanAra siMhaguphAvAsI muni ogaLI gayA. temane temanuM tapa, japa ane saMyama kaSTamaya lAyAM ane yauvana jIvanano lAbha upakozA vezyAnA zarIrathI levAnuM sujyu. te varSonuM cAritra visarI vezyA pAse bhoganI prArthanA karavA lAgyA. vezyAe kahyuM tame jANo cho ke A ghara vezyAnuM che tene meLavavA dhana joIe; temaNe munipaNuM choDayuM ane bhara comAse nepALa deza jaI rAjAnI stuti karI dAnamAM ratnakaMbala meLavI. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza rAtrikRtya . 333 pAchA vaLatAM coroe luTayA, viSaya lobhathI muni Ama traNa vakhata dAnamAM ratna kaMbala lAvyA ane traNa vakhata luMTAyA, chevaTe cothI vakhate mAMDa mAMDa mAMDa comAsuM pUrNa thavAnA samaye kaMbala laI upakozA vezyA pAse AvyA. temaNe ratnakaMbala ApI bhoganI potAnI mAgaNI tAjI karI. upakozAe page luMchI te ratnakaMbalane azuci sthAnamAM phekI. muni kahe che A zuM kare che? A ratnakaMbala meLavavI durlabha che,' upakozAe kahyuM mUrkha muni ! A durlabha che ke mAnava jIvana ane temAM paNa te varSo sudhI AcareluM tapa japa ane saMyama durlabha che! mAruM zarIra to azucinuM bhareluM che. AnI sAthe bhoga bhogavI saMyama jIvana hArI tuM kayAM rakhaDIza teno tane khyAla che?" vezyAthI haDadhUta thayela ane tenA vacanathI sAna ThekANe Avela munine potAnA kRtya mATe pazcAttApa thayo. te guru pAse AvyA ane kahevA lAgyA che bhagavaMta! kharekhara Ape jaNAvyuM tema dhUlibhadra ati duSkara duSkara kAraka che. e mahA sattvazALI che. huM satvahIna chuM.' A pachI temaNe potAnA pApanI guru samakSa AlocanA karI prAyazcitta lIdhuM. * sthUlibhadra A pachI caudapUrvI thayA, temaNe hajAro jIvone pratibodha pamADayA. Ama sthUlibhadra trIsa varSa gharavAsamAM, covIsa varSa munipaNAmAM ane pIstAlIsa varSa yugapradhAnapaNAmAM ema navvANuM varSanuM AyuSya pALI bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA nirvANa pachI 215 varSe svarge gayA. sudarzana zeTha sudarzana zeThane calita karavA abhayA rANIe ghaNI mAgaNI karI paNa zeTha huM puruSatva vinAno chuM" tema kahI tenI pAsethI chaTakayA; samaya jatAM abhayA rANIe sudarzana zeThanI patnIne putrothI vIMTAelI dekhI, rANIne lAgyuM ke sudarzana mane ThagI gayela che teNe sudarzanane dhyAnamAMthI upADayA, ane calita karavA ghaNA prayatna karyA paNa te calita na thayA. tyAre rANIe kolAhala karI temanA upara Aropa mukI pakaDAvyA aMte zeThanA daDha samyakatvathI prasanna thaI samakitIdeve zeThane ApavAnA zULInA sthAne siMhAsana banAvyuM. kaSAyAdine jItavAnI paddhati - have kaSAya vagere doSano jaya, te te doSanI manamAM viruddha bhAvanA vagere karavAthI thAya che. jema krodhano jaya kSamAthI, mAnano nirabhimAnapaNAthI, mAyAno saraLatAthI, lobhano saMtoSathI, rAgano vairAgathI, dveSano maitrIthI mohano vivekathI, kAmano strInA zarIra uparanI azuci bhAvanA bhAvavAthI, matsarano bIjAnI vadhI gayelI saMpadA jovA chatAM manamAM adekhAI na rAkhavAthI, viSayano IndriyadamanathI, mana-vacana-kAyAnA azubha yogano traNa guptithI, pramAdano sAvadhAnatAthI ane aviratino jaya viratithI sukhe thAya che. - takSaka nAganA mAthe rahelo maNi meLavavo, athavA amRtapAna karavuM. evA upadeza mAphaka A vAta banavI muzkela che; evI paNa manamAM kalpanA na karavI. sAdhu munirAja vagere te te doSano tyAga karIne sadguNI thayelA cokhI rIte dekhAya che, tathA daDhaprahArI, cilAtIputra, rohiNeya cora vagere puruSonA dAkhalA paNa A viSaya upara jAhera che. kahyuM che ke - he loko ! je jagamAM pUjya thayA te pahelAM Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zrAddhavidhi prakaraNa ApaNA jevA ja sAdhAraNa mANasa hatA, ema samajI tame doSano tyAga karavAmAM ghaNA utsAhavaMta thAo. kAMI koI evuM khetara nathI ke, jemAM puruSo utpanna thAya che. ane zarIra, Indriyo vagere vastu jema mANasane svAbhAvika hoya che, tema sAdhupaNuM svAbhAvika nathI maLatuM; paraMtu je puruSa guNone dhAraNa kare che te sAdhu kahevAya che. mATe guNone upArjana karo. aho! he priya mitra viveka ! tuM ghaNA puNyathI mane maLyo. tAre kayAre paNa amArI pAsethI kyAMya paNa na javuM. huM tArI sahAyathI utAvaLathI janmano tathA maraNano uccheda karuM chuM. koNa jANe pharIthI tAro ane mAro meLApa thAya ke na thAya. udyama karavAthI guNonI prApti thAya che, ane prayatna karavo ApaNA hAthamAM che, tema chatAM phalANo moTo guNI che." e vAta koNa jIvato puruSa sahana karI zake? guNathI ja sanmAna maLe che. jJAti-jAtinA ADaMbarathI kAMI na thAya. vanamAM utpanna thayeluM puSpa levAya che, ane pratyakSa potAnA zarIrathI utpanna thayela maLa nAMkhI devAya che. guNathI ja jagamAM mahimA vadhe che; paNa moTA zarIrathI athavA pAkaTa-moTI vayathI vadhato nathI. juo, kevaDAnAM moTA ane jUnAM pAMdaDAM kore rahe che, ane vacce AvelAM nAnAM ane navAM pAMdaDAM sugaMdhI hovAthI tene sarve svIkAre che. vaLI jethI kaSAyAdikanI utpatti thatI hoya te vastuno athavA pradezano tyAga karavAthI te te doSano nAza thAya che. kemake je vastuthI kapAyarUpa agninI utpatti thAya te vastu mUkavI, ane je vastuthI kapAyano upazama thAya te vastu avazya levI ema saMbhaLAya che ke, svabhAve krodhI evA caMdracUDa AcArya krodhanI utpatti na thavAne mATe ziSyothI judA rahyA hatA. nArakI AdinI vedanAo have saMsAranI atizaya viSama sthiti, prAye cAre gatimAM duHkha ghaNuM bhogavAya che. te uparathI vicAravI. temAM nArakI ane tiryaMca e bannemAM bahu duHkha che. te to prasiddha ja che. kemake - sAte narakabhUmimAM kSetravedanA ane zastra vinA ekabIjAne upajAvelI vedanA paNa che. pAMca narakabhUmimAM zastrajanya vedanA che ane traNamAM paramAdhAmI devatAnI karelI vedanA paNa che. narakamAM ahoniza pacI rahelA nArakI jIvone AMkha mIMcAya eTalA kAla sudhI paNa sukha nathI. eka sarakhuM duHkha ja che. he gautama! nArakI jIvo narakamAM je tIvra duHkha pAme che, tenA karatAM anaMtagaNuM duHkha nigodamAM jANavuM. tiryaMca paNa cAbuka, aMkuza, paroNA Adino mAra sahe che vagere. manuSyabhavamAM paNa garbhavAsa, janma, jarA, mRtyu, nAnAvidha pIDA, vyAdhi, daridratA vagere upadrava hovAthI duHkha ja che. kahyuM che ke - he gautama ! agnimAM tapAvI lAlacoLa karelI soyo eka sarakhI zarIramAM ghoMcavAthI jeTalI vedanA thAya che, te karatAM AThagaNI vedanA garbhavAsamAM che. jIva garbhamAMthI bahAra nIkaLatAM yoniyaMtramAM pIlAya che. tyAre tene upara kahelI vedanAthI lakSagaNI athavA kroDakroDagaNI vedanA thAya che. baMdIkhAnAmAM aTakAva, vadha, baMdhana, roga, dhanano nAza, maraNa, ApadA, manamAM tApa, Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. rAtrikRtya 335 apayaza, niMdA evAM duHkha manuSya bhavamAM che. keTalAka jIvo manuSya bhava pAmIne paNa mAThI ciMtA, saMtApa, dAridra ane roga vigerethI ghaNo uga pAmIne marI jAya che. devabhavamAM paNa avana, parAbhava, adekhAI vagere che ja. vaLI kahyuM che ke - adekhAI, kheda, mada, ahaMkAra, krodha, mAyA, lobha vagere doSathI devatAo paNa lapaTANA che; tethI temane sukha kayAMthI hoya? vagere. ' dharmanA manoratho dharmanA manoratha A rIte bhAvavA :- zrAvakanA gharamAM jJAna-darzanadhArI dAsa thavuM sAruM. paNa mithyAtvathI bharelI buddhivALA cakravartI paNa thavuM ThIka nathI. huM svajanAdikano saMga mUkI kayAre gItArtha ane saMvegI evA guru mahArAjanA caraNakamaLa pAse dIkSA laIza? huM tapasyAthI durbaLa zarIravALo thaI kyAre bhayathI athavA ghora upasargathI na DaratAM smazAna vagerene viSe kAussagna karI uttama puruSonI karaNI karIza? vagere. atre dazamI gAthAno vistarArtha saMpUrNa thayo. tapAgacchIya zrIranazekharasuri viracita "zrAddhavidhiprakaraNa'nI zrAddhavidhi kaumudI TIkAmAM dvitIya rAtritya prakAza saMpUrNa thayo. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza parvakRtya rAtrijya kahyuM, have parvatya kahIe chIe. pavvesu posahAI baMbhaaNAraMbhatavavisesAi / AsoacittaaTThAhiapamuhesuM viseseNaM ||11|| parvasu pauSadhAdi-brahma-anArambha-tapovizeSAdi / Azvina-caitrASTAhinaka-prabhukheSu vizeSeNa ||11|| suzrAvake parvone viSe tathA ghaNuM karI Aso mahinAnI tathA caitra mahinAnI aDhAI-(oLI)ne viSe pauSadha vagere karavuM. brahmacarya pALavu, AraMbha varjavo ane viziSTa tapazcaryA vagere karavI. (11) pauSa dharmanI puSTine, dha=dhAraNa kare te pauSadha kahevAya che. zrAvake siddhAMtamAM kahelA AThama, caudaza vagere parvone viSe pauSadha Adi vrata jarUra karavuM. AgamamAM kahyuM che ke - jinamatamAM sarve kALa parvone viSe prazasta yoga che ja. temAM paNa zrAvake AThama tathA caudazane viSe avazya pauSadha karavo. upara pauSadha vagere kahyuM che mATe vagere zabdavaDe zarIre Arogya na hovAthI athavA bIjA evA ja kAMI yogya kAraNathI pauSadha na karI zakAya, to be vAra pratikramaNa, ghaNAM sAmAyika, dizA vagerenA atizaya saMkSepavALuM dezAvakAsika vrata vagere jarUra karavAM. temaja parvone viSe brahmacarya pALavuM, AraMbha varjavo, upavAsa vagere tapazcaryA zakti mAphaka pahelAM karatAM vadhAre karavI. gAthAmAM Adi zabda che tethI snAtra, caityaparipATI, sarva sAdhuone vaMdanA, supAtradAna vagere karIne, haMmezAM jeTaluM deva-gurupUjana, dAna vagere karAya che te karatAM parvane divase vizeSa karavuM. kemake - jo dararoja dharmanI kriyA samyapha prakAre pALo. to to ghaNo lAbha che; paNa jo tema karI zakAtuM na hoya, to parvane divase to avazya pALo. dazerA, divALI, akhAtrIja vagere laukika parvone viSe jema miSTAnna bhakSaNanI tathA vastra, AbhUSaNa paheravAnI vizeSa yatanA rakhAya che, tema dharmanA parva ane dharmane viSe paNa vizeSa yatanA rAkhavI. parva divaso ane tenuM phala anyadarzanI loko paNa agiyAraza, amAsa vagere parvone viSe keTaloka AraMbha varje che, ane upavAsa vagere kare che. tathA saMkrAMti, grahaNa vagere parvone viSe paNa potAnI sarva zaktithI dAnAdika Ape che, mATe zrAvake to sarve parvadivaso avazya pALavA joIe. parva dina A rIte kahyA che, AThama 2, caudaza 2, pUnama 1 ane amAsa 1 e cha parvadareka mAsamAM Ave che, ane dareka pakhavADiyAmAM traNa (AThama, 1 caudara 1 ane pUnama 1 athavA amAsa 1) parva Ave che. temaja "gaNadhara zrI gautamasvAmIe bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa ane caudaza" e pAMca Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza parva kRtya 337 parvatithio kahI che. bIja be prakArano dharma ArAdhavAne arthe, pAMcama pAMca jJAna ArAdhavAne arthe, AThama AThe karma khapAvavAne arthe, agiyArasa agiyAra aMganI sevAne arthe tathA caudaza cauda pUrvonI ArAdhanAne mATe jANavI. A pAMca parvamAM amAsa, pUnama umerIe to pratyeka pakhavADiyAmAM utkRSTacha parva thAya che. AkhA varSamAM to aThAI, comAsI vagere ghaNAM parvo che. AraMbha ane sacittAhArano tyAga parvane divase AraMbha sarvathA varjhana zakAya to paNa thoDAmAM thoDo to varjavo athavA thoDA AraMbhamAM rahevuM. sacitta AhAra jIvahiMsAmaya hovAthI, te karavAmAM ghaNo AraMbha thAya che. cAlatI gAthAmAM AraMbha varjavAnuM kahyuM che, tethI parvane divase sarva sacitta AhAra avazya varjavo ema samajavuM, mAchalAMo sacitta AhAranA nimittathI sAtamI narakabhUmie jAya che. mATe sacitta AhAra manathI paNa IcchavA yogya nathI evuM vacana che. mATe mukhya mArge to zrAvake haMmezAM sacitta AhAra varjavo ja joIe, paNa kadAca tema na karI zake to parvane divase to jarUra varjavo ja joIe. temaja parvane divase snAna, mAthAnA vALa vagere samAravA, mAthuM guMthavuM, vastra vagere dhovAM athavA raMgavAM, gADAM, haLa vagere kheDavAM, dhAnya vagerenA mUDA bAMdhavA, carakhA vagere yaMtra calAvavAM, daLavuM, khAMDavuM, pIsavuM. pAna phala-phaLa vagere toDavAM, sacitta khaDI, ramacI Adi vATavI, dhAnya Adi laNavAM, lIMpavuM, mATI vagere praNavI, ghara vagere banAvavuM ItyAdi sarva AraMbha yathAzakti varjavA. potAnA kuTuMbano nirvAha AraMbha vinA karI na zake to keTaloka AraMbha to gRhastha karavo paDe, paNa sacitta AhArano tyAga karavo, potAnA hAthamAM hovAthI ane sahajamAM karI zakAya tema hovAthI te avazya karavo. ghaNI mAMdagI vagere kAraNathI sarva sacitta AhArano tyAga karI na zakAya, to eka be Adi sacitta vastu nAma laIne mokaLI rAkhI bAkInI sarva sacitta vastuno niyama karavo. aThThAIonI vicAraNA temaja AsonI tathA caitranI aThThAI, tathA gALAmAM pramukha zabda che tethI, comAsAnI saMvatsarInI aThThAI, (aSADha, kArtika ane phAgaNa e) traNa comAsI ane saMvatsarI vagere parvone viSe upara kahelA vidhi mujaba vizeSa dharmAnuSThAna karavuM, kahyuM che ke - saMvacchara cAummAsiesu, aTThAhiAsu a tihisu / savvAyareNa laggAi, jiNavara pUA tava guNasu ||1|| saMvatsarI (vArSika parvanI aThAI), comAsAnI traNa aThThAI, caitramAsanI ane Aso mAsanI aDhAI, temaja bIjI paNa keTalIka tithiomAM sarvAdarathI jinezvara bhagavaMtanI pUjA, tapa, vrata, paccazmANano udyama kare. (zAzvatI akAI saMbaMdhI vicAra) (varSanI) cha aThThAIomAM caitranI ane Azvina mAsanI e bane aDhAIo zAzvatI che. te bannemAM vaimAnika devatAo paNa naMdIzvarAdika tIrthe yAtrA mahotsavo kare che. kahela che ke - Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zrAddhavidhi prakaraNa do sAsaya jattAo, taththegA hoi cittamAsaMmi // aTThAhiAAI mahimA / bIA pUNa assiNe mAse / / eAo dovi sAsaya / jattAo karaMti saba devAvi / / naMdisarammi khayarA / narA ya niaesu ThANesu ||2| be zAzvatI yAtrAo che. temAM eka to caitramAsanI akAInI hoya che. ane bIjI Aso mahinAnI aThThAInI hoya che, temAM devatAo akAI mahotsavAdi kare che. e zAzvatI yAtrAo sarva devatAo kare che. vidyAdharo paNa naMdIzvaradvIpa upara yAtrA kare che. ane manuSyo potAne sthAnake yAtrA kare che. (potAthI jaI zakAya evA sthAnake jaI tIrthanI yAtrAo kare che.) (azAzvatI aThThAIo viSe) taha caumAsiatigaM / pajjovasaNA ya tahaya iya chakkaM / / jiNa jamma dikkhaM ca kevala | nivvANaIsu asAsaiA ||3|| temaja traNa comAsAnI aphAIo ane pASaNanI aDhAI e badhI maLI cha aThThAIo tathA tIrthakaronA janmakalyANaka, dIkSAkalyANaka, ane nirvANa kalyANakanI aThThAIomAM naMdIzvaranI yAtrA kare che. paNa azAzvatI samajavI. jIvAbhigamamAM to ema kahevuM che ke, tattha bahave bhavaNavai vANamaMtara joisa vemANiA devA tihiM caumAsiehiM pajjovasaNAea aThThAhiAo mahAmahimAo karititti // tyAM ghaNA bhavanapati, vANavyaMtarIka, jyotiSI, vaimAnika devatAo traNa comAsAnI ane pajusaNanI aThThAIomAM mahAmahimA kare che. (ugatI ke AthamatI tithi mAnavI te viSe) tithi to prabhAte paccakhANa veLAe je hoya teja pramANe thAya che, kemake lokamAM paNa sUryanA udayanA anusAre ja divasAdikano vyavahAra che. kahe che ke :caummAsia varise / pakkhia paMcaTThamIsu nAyavvA / tAo tihio jAsiM / udei suro na annAo / / comAsI, vArSika, pAkhI pAMcama, AThamanI tithio teja pramANa thAya ke jemAM sUryano udaya thato hoya. bIjI tithi mAnya thAya ja nahi. pUA paccakkhANaM / paDikkamaNaM tahaya niamagahaNaM ca, jIe udei suro / tIitihIeu kAyavvaM / / pUjA paccakakhANa, paDikkamaNa temaja niyama prahaNa teja tithimAM karavo, ke je tithimAM sUryano udaya thayo hoya (udaya vakhata hoya teja tithi Akho divasa paNa mAnya thaI zake che.) . udayaMmi jA tihi sA / pamANaMmi arihei kIramANIe | ANAbhaMgaNavatthA / micchata virAhaNaM pAve || Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza parva kRtya 339 sUryanA udaya vakhate je tithi hoya teja tithi pramANa karavI, ema jo na kare to bIjI karatAM thakAM, (sUryodaya vakhate je tithi na hoya te pramANa kare to) AjJAbhaMga tathA anavasthA doSa lAge. mithyAtva doSa lAge, virAdhaka thAya. pArAsarI smRtimAM paNa kahela che ke : AdityodayavelAyAM / yA stokApi tithirbhavet / sA saMpUNeti maMtavyA / prabhUtA nodayaM vinA ||1|| sUryanA udaya vakhate je thoDIpaNa tithi hoya te saMpUrNa che. ema mAnavI, bIjI tithi ghaNo vakhata bhogavatI hoya to paNa udaya vakhate na hovAthI mAnavI nahi. vaLI paNa umAsvAti vAcakanA vacanano evo praghoSa saMbhaLAya che ke :kSaye pUrvA tithiH kAryA / vRddhau kAryA tathottarA | zrIvIrajJAna nirvANaM / kAryaM lokAnugairiha / / 1 / / kSaya thAya to pahelI tithi karavI (pAMcamano kSaya hoya to cothanI pAMcama mAnavI), vRddhi thAya to pAchaLanI tithi mAnavI (be pAMcama vigere Ave to pAchaLanI eTale bIjI pAMcama mAnavI) zrI mahAvIrasvAmInuM kevaLa ame nirvANa kalyANaka lokane anusarIne vartanArA sakaLa saMghe karavuM. jinakalyANakAdi parvonI ArAdhanA be-traNa kalyANaka je divase hoya te to vizeSa parvatithi jANavI. saMbhaLAya che ke - sarve parvatithionI ArAdhanA karavAne asamartha evA kRSNa mahArAje zrI neminAtha bhagavAnane pUchayuM ke, "he svAmin ! AkhA varSamAM ArAdhavA yogya utkRSTa parva kayuM?" bhagavAne kahyuM, "he mahAbhAga ! jinarAjanAM pAMca kalyANakothI pavitra thayelI mAgazara sudi agiyArasa (mauna agiyArasa) ArAdhavA yogya che. A tithine viSe pAMca bharata ane pAMca airAvata maLI daza kSetramAM ekekamAM pAMca pAMca pramANe sarva maLI pacAsa kalyANaka thayA." pachI kRSNa mauna, pauSadhopavAsa vagere karIne te divasanI ArAdhanA karI. te pachI "jevo rAjA tevI prajA" evo nyAya hovAthI sarva lokomAM "e ekAdazI ArAdhavA yogya che" evI prasiddhi thaI. parvatithie vrata paccakkhANa vagere karavAthI moTuM phaLa maLe che, kemake, tethI zubha gatinuM AyuSya baMdhAya che. AgamamAM kahyuM che ke - prazna - he bhagavAn ! bIja vagere tithione viSe kareluM dharmAnuSThAna zuM phaLa Ape che? ' uttara:- he gautama ! bahu phaLa thAya che. kemake prAye A parvatithione viSe parabhavanuM AyuSya baMdhAya che, mATe parvatithine viSe jAtajAtanI tapasyA tathA dharmAnuSThAna karavAM, ke jethI zubha AyuSya upArjana karAya. prathamathI ja AyuSya baMdhAyeluM hoya to pAchaLathI ghaNuMe dharmAnuSThAna karavAthI paNa te TaLa tuM nathI. jema pUrve zreNika rAjAe garbhavatI haraNIne haNI, teno garbha jUdo pADI potAnA khabhA tarapha daSTi karatAM naraka gatinuM AyuSya upAmyuM. pAchaLathI tene kSAyikasamyakatva thayuM, to paNa te AyuSya TaLyuM nahIM. anyadarzanamAM paNa parvatithie tela copaDIne khAvuM, maithuna vagere karavAnI nA kahI che. viSNupurANamAM kahyuM che ke- rAjendra ! caudaza, AThama, amAsa, punama ane sUryanI saMkrAMti eTalAM parve kahevAya che. je puruSa A parvone viSe abhaMga kare, strI bhogave ane mAMsa khAya, te puruSa maraNa pAmIne vimUtrabhojana nAme narake jAya. manusmRtimAM paNa kahyuM che ke - Rtune viSe ja strIsaMbhoga karanAro ane amAvAsyA, aSTamI, pUrNimA ane caturdazI e tithiyone viSe saMbhoga na karanAro Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrAddhavidhi prakaraNa brAhmaNa haMmezAM brahmacArI kahevAya che. mATe parva Ave te vakhate potAnI sarva zakti vaDe dharmAcaraNane mATe yatna karavo. avasare thoDuM paNa pAna-bhojana karavAthI jema vizeSa guNa thAya che, tema avasare thoDuM paNa dharmAnuSThAna karavAthI ghaNuM phaLa maLe che. vaidyakazAstramAM kahyuM che ke - zaradaRtumAM je kAMI jaLa pIdhuM hoya, poSa mAsamAM tathA mahA mAsamAM je kAMI bhakSaNa karyuM hoya ane jyeSTha mAsamAM tathA aSADha mAsamAM je kAMI uMgha lIdhI hoya, te upara mANaso jIve che. varSARtumAM mIThuM, zaradaRtumAM pANI, hemaMta (mAgazara-poSa), RtumAM gAyanuM dUdha, zizira (mahA tathA phAgaNa) RtumAM AmaLAno rasa, vasaMta (catra tathA vaizAkha) RtumAM ghI ane grIkha (jyeSTha tathA aSADha) RtumAM goLa amRta samAna che. parvano mahimA evo che ke-tethI prAye adharmIne dharma karavAnI, nirdayane dayA karavAnI, avirati lokone virati aMgIkAra karavAnI, kRpaNa lokone dhana vAparavAnI, kuzIla puruSone zILa pALavAnI ane koI kALe tapasyA na karanArane paNa tapasyA karavAnI buddhi thAya che. A vAta hAlamAM sarve darzanone viSe dekhAya che. kemake-je parvonA prabhAvathI nirdaya ane adharmI puruSone paNa dharma karavAnI buddhi thAya che, evA saMvatsarI ane comAsI parvo jeNe yathAvidhi ArAdhyA, te puruSa jayavaMta raho mATe parvane viSe pauSadha vagere dharmAnuSThAna jarUra karavuM. temAM pauSadhanA cAra prakAra vagere arthadIpikAmAM kahyA che. tene vistAranA lIdhe atre kahyA nathI. pauSadhavratanA bhedo ane tenI vidhi 1. ahorAtri pauSadha, 2. divasa pauSadha ane 3. rAtri pauSadha evA traNa prakAranA pauSadha che, temAM ahorAtri pauSadhano e vidhi che ke -zrAvake je divase pauSadha levo hoya te divase sarve gRha-vyApAra tajavA ane pauSadhanA sarve upakaraNa laI pauSadhazALAe athavA sAdhunI pAse javuM. pachI aMganuM paDilehaNa karIne vaDInItinI tathA laghunItinI bhUmi paDilehavI. te pachI gurunI pAse athavA navakAra gaNI sthApanAcAryanI sthApanA karI IriyAvahI paDikkame pachI eka khamAsamaNe vaMdanA karI pauSadha muhapatti paDilehe. ' pAchuM eka khamAsamaNa daI Ubho rahIne kahe ke, rUchAvAre saMsada mAvanA posahaM saMvesAvemi pharI vAra eka khamAsamaNa daI kahe ke, posahaM tAmi ema kahI navakAra gaNI IcchakArI bhagavat pasAya karI posaha daMDaka uccarAvojI kahI A mujaba pauSadha pATha guru pAse uccarAve. kRmi bhaMte ! posae AhAra posahaM savvao desao vA, sarIrasakkAraposahaM savvao, baMbhaceraposahaM savvao, abvAvAraposahaM savvao cauvihe posahe ThAmi jAva ahorattaM, pajjuvAsAmi, duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM, na fma na rami tarU maMte pazcimAni niMdrAuna riphAIna, gappApa vosirAmi (evI rIte guru na hoya to pote uccarI) muhapatti paDilehI be khamAsamaNAM daI sAmAyika kare, pharI be khamAsamaNAM daI jo comAsu hoya to kASThAsanano ane bAkInA ATha mAsa hoya to pauchaNagano vesaLa saMvisAve ema kahI Adeza mAgavo te pachI khamAsamaNa daI sakjhAya kare pachI paDikramaNa karI be khamAsamaNa daI vahuveruM saMdrisAmi ema kahe, te pachI eka khamAsamaNa daI paDi reni ema kahe tathA muhapatti, puMchaNuM ane paheravAnuM vastra paDilehe. zrAvikA hoya to muhapatti, puMchaNuM, oDheluM , kAMcaLI ane caNiyo paDilehe. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza parva kRtya 341 pachI eka khamAsamaNa daI rUchavAri bhavana paDi6 DidAvo ema kahe, te pachI daI kahI sthApanAcAryane paDilehI sthApIne eka khamAsamaNa devuM. upadhi muhapattinI paDilehaNA karI 35 saMdriAvo ema kahe. pachI vastra, kaMbaLa vagere paDilehI pauSadhazALA pramArjI, kAjo upADIne paraThave. te pachI phariyAdI DikSanI maUITmAM mAro eka khamAsamaNa daI mAMDalAmAM bese ane sAdhunI mAphaka sakjhAya kare, pachI poNI porisI thAya tyAM sudhI bhaNe, gaNe athavA pustaka vAMce. eka khamAsamaNa daI muhapatti paDilehI kALa veLA thAya tyAM sudhI pUrvanI mAphaka sakjhAya kare. jo deva vAMdavA hoya to vAvarU kahI jinamaMdira jaI deva vAMde. jo AhAra karavo hoya to paccakakhANa pUrNa thaye eka khamAsamaNa daI muhapatti paDilehI. pAchuM eka khamAsamaNa daI kahe ke, pArIva parisI purimaDho vA udAra mo tivihAra go vA mAsi iiLavi gAMvinTevi Invi paIEAre vA nA Tu veDhA tINa A rIte kahI; deva vAMdI, sakjhAya karI, ghera jaI, jo ghara so hAtha karatAM vadhAre dUra hoya to rUriyAvadI patinI maMITHUT AloI saMbhava hoya te pramANe atithi saMvibhAga vrata sAcave. pachI sthira Asane besI, hAtha, paga, tathA mukha paDilehI eka navakAra gaNI prAsuka anna rAga-dveSa na rAkhatAM jame athavA pUrve kahI rAkhelA svajane pauSadhazALAmAM lAveluM anna khAya; paraMtu bhikSA na mAge. pachI pauSadhazALAe jaI IriyAvahI paDikkamI deva vAMdI vAMdaNA daI tivihAranuM athavA cauvihAranuM paccakhANa kare. jo zarIraciMtA karavI hoya to sAvarUDu kahI sAdhunI mAphaka upayoga rAkhavo. jIva rahita zuddhabhUmie jaI vidhi mAphaka maLamUtrano tyAga karI, zuddhatA karI pauSadhazALAe Ave. pachI IriyAvahI paDikkanI eka khamAsamaNa daI kahe ke,rUchapArekha saMvisaE mAvana maUIT'mAM zAkora pachI rUchuM kahI virUpha karI vasati thakI pazcima tathA dakSiNa dizAo joIne punAda naSNunAdo ema kahI saMDAsaga ane aMDila pramAjIne vaDInIti tathA laghunIti vosirAve. te pachI nirIri kahIne pauSadhazALAmAM jAya ane gAvaMtaMnaMteei ne digaM gaM virAhima tassa micchAmi dudhauM ema kahe. pachI pAchalo pahora thAya tyAM sudhI sajhAya kare. pachI eka khamAsamaNa daI paDilehaNano Adeza mAge, bIjAM khamAsamaNa daI pauSadhazALA pramArjavAno Adeza mAge. pachI zrAvake muhapatti, puMchaNuM, paheravAnuM vastra paDilehavuM ane zrAvikAe muhapatti puMchaNuM, caNiyo, kAMcaLI ane oDheluM vastra paDilehavuM. pachI sthApanAcAryanI paDilehaNA karI pauSadhazALA pramArjIne eka khamAsamaNa daI upadhi muhapattinuM paDilehaNa karI eka khamAsamaNa daI maMDaLImAM DhIMcaNa upara besI sakjhAya kare. pachI vAMdaNAM daIne paccakakhANa kare. be khamAsamaNa daI upadhi paDilehavA Adeza mAgI vastra, paDilehe. zrAvikA to prabhAtanI mAphaka upadhinuM paDilehaNa kare. sAMjano samaya thAya, tyAre pathArIne viSe aMdara tathA bAhira bAra bAra mAtrAnI tathA spaMDilanI bhUmi paDilehe. pachI devasI paDikkamaNa karIne yoga hoya to sAdhunI sevA karI eka khamAsamaNa daI porisi thAya tyAM sudhI sajhAya kare porisi pUrI thAya tyAre eka khamAsamaNa daI rUchAvare saMvisara mavana 16 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrAddhavidhi prakaraNa DipunA parisI rAr3a saMthAray afma ema kahe. pachI deva vAMdI zarIre maLamUtranI zaMkA hoya to tapAsI sarve bahAranI upAdhi paDilehe, DhIMcaNa upara saMthArAno uttarapaTa mUkIne jyAM paga mUkavA hoya tyAM bhUmi pramArjIne dhIre dhIre pAthare, tyArabAda DAbA pagavaDe saMthArAne sparzIne muhapatti paDilehI, nizIhi e pada traNavAra bolI namo ravamAsamaUTI aNunA niSNA ema kaheto saMthArA upara besI navakArane AMtare traNa vAra maMte sAmA kahe, pachI A cAra gAthA kahe. aNujANaha paramaguru, guruguNarayaNehiM bhUsiasarIrA / bahu paDipunnA porisi, rAI saMthArae ThAmi ||1|| aNujANaha saMthAraM, bAhuvahANeNa vAmapAseNa | kukkuDipAyapasAraNa-ataraMta pamajjae bhUmiM ||2|| saMkoiya saMDAsaM, uvaTuMte a kAyapaDilehA / davAIuvaogaM, UsAsa niraMbhaNAloe ||3|| jai me hujja pamAo, imassa dehassa imAi rayaNIe / AhAramuvahidehaM, savvaM tiviheNa vosiriaM ||4|| e cAra gAthA kahI, "vattari maMtra vagere bhAvanA bhAvIne navakAranuM smaraNa karato caravaLA vagerethI zarIrane saMthArA upara pramArjIne DAbe pAse bahu ozika laIne suve, jo zarIraciMtAe javuM paDe to saMthAro bIjAne saMghaTAvIne bhAvarUpha karI pahelAM joI rAkhela zuddha bhUmimAM kAyaciMtA kare. pachI IriyAvahiyA karI gamaNAgAmaNa AloI jaghanyathI paNa traNa gAthAonI sajhAya karIne navakAranuM smaraNa karato pUrvanI mAphaka suI rahe. rAtrine pAchale pahore jAgRta thAya, tyAre IriyAvahI paDikkamIne kusumiNa dusumiNano kAussagna kare, pachI caityavaMdana karI AcArya vagerene vAMdI pratikramaNanI veLA thAya tyAM sudhI sajhAya kare. te pachI pUrvanI mAphaka pratikramaNathI mAMDI maMDaLImAM sajhAya kare. jo posaha karavAnI IcchA na hoya to eka khamAsamaNa daI rUchavAreNa saMsidabhAvanamupattiyuM Diphemi ema kahe. guru kahe patideha pachI muhapatti paDilehI eka khamAsamaNa daI rUchALa saMsadamAvana posahaM pAruM ? guru kahe puNo vi vAyavuM pachI kahevuM ke posaI pAri guru kahe mAyAro na muttavo pachI ubhA rahI navakAra gaNI DhIMcaNe tathA bhUmie mastaka lagADI A gAthAo kahevI : sAgaracaMdo kAmo, caMdavaDiso sudaMsaNo dhnno| jesiM posahapaDimA, akhaMDiA jIviaMte vi ||1|| dhannA salAhaNijjA sulasA ANaMdakAmadevA a jesiM pasaMsai bhayavaM, daDhabbayattaM mahAvIro ||2| Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza parva kRtya pachI posaha vidhie lIdho, vidhie pAryo, vidhi karatAM je kAMI avidhi, khaMDanA tathA virAdhanA mana vacana kAyAe thaI hoya to "tassa micchAmi dukkaDaM" ema kahevuM. 343 sAmAyikano vidhi paNa A rIte ja jANavo, temAM eTalo ja vizeSa ke sAgaracaMdone badale A gAthAo kahevI : sAmAiyavayajutto, jAva maNe hoi niamasaMjutto / chinnai asuhaM kammaM, sAmAia jattiA vArA ||1|| chaumattho mUDhamaNo, kittiamittaM ca saMbharai jIvo / jaM ca na sumarAmi ahaM, micchAmi dukkaDaM tassa ||2|| sAmAia posaha-saMThiassa jIvassa jAi jo kAlo / so so nodhavo, seto saMsAra de rUII - pachI sAmAyika vidhie lIdhuM ItyAdi kahe. divase posaha paNa A rIte ja jANavo. vizeSa eTalo ja ke, pauSadha daMDamAM khAva vivasaM pannuvAsAmi ema kahevuM. devasI pratikramaNa karI rahyA pachI divasaposo pA2I zakAya che. rAtriposo paNa A rIte ja jANavo. temAM eTalo ja phera che ke - posaha daMDakamAM " nAva vivasasersa ratti pa'vAsAmi" ema kahevuM. bapora pachI be ghaDI divasa rahe tyAM sudhI rAtriposo levAya che. posahanA pAraNAne divase sAdhuno joga hoya to jarUra atithisaMvibhAga vrata karIne pAraNuM karavuM. A rIte pauSadha vidhi kahyo che. A rIte pauSadha Adi karIne parvadinanI ArAdhanA karavI. enI upara A pramANe dRSTAMta che HpauSadha vrata upara dhanezvara zeThanuM dRSTAMta dhanyapuramAM dhanezvara nAme zeTha, dhanazrI nAme tenI strI ane dhanasAra nAme teno putra evuM eka kuTuMba rahetuM hatuM. dhanezvara zeTha parama zrAvaka hato te kuTuMba sahita dara pakhavADiye vizeSa AraMbha varjavA vagere niyama pALato hato, ane "caturdazI, aSTamI, amAvAsyA tathA pUrNimA e tithione viSe paripUrNa pauSadha karanAro hato." A rIte bhagavatIsUtramAM tuMgikAnagarInA zrAvakanA varNanane prasaMge kahyuM che, te pramANe dara mAse cha parvatithione viSe pauSadha vagere yathAvidhi karato hato. eka vakhate dhanezvarazreSTi aSTamIno pauSadha karelo hovAthI rAtrie zUnya gharamAM pratimA aMgIkAra karIne rahyA hatA, tyAre saudharmendra tenI dharmanI dRDhatAnI ghaNI prazaMsA karI. te sAMbhaLI koI mithyAdaSTi devatA tenI parIkSA karavA Avyo, pahelAM teNe zeThanA dostanuM rUpa prakaTa karI "kroDo sonaiyAno nidhi che. tame AjJA karo to te huM lauM" ema ghaNIvAra zeThane vinaMti karI. pachI te devatAe zeThanI strInuM rUpa prakaTa karyuM ane AliMgana vagere karIne tenI (zeThanI) ghaNI kadarthanA karI. te pachI madhya rAtri hovA chatAM prabhAtakALano sUryano udaya tathA sUryanAM kiraNa vikurtIne te devatAe zeThanAM strI, putra vagerenAM rUpa prakaTa karIne zeThane pauSadhanuM pAraNuM karavAne mATe ghaNI vAra Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 344 prArthanA karI. evA ghaNA anukULa upasarga karyA, to paNa sajjhAya gaNavAne anusAre madhyarAtri che. ema zeTha jANato hato, tethI tilamAtra paNa bhramamAM paDayo nahIM. te joI devatAe pizAcanuM rUpa lIdhuM, ane cAmaDI ukheDavI, tADanA karavI, uchALavuM, zilA upara pachADavuM, samudramAM pheMkI devuM, vagere prANAMtika pratikULa upasarga karyA, to paNa zeTha dharmadhyAnathI calita thayA nahIM: kahyuM che ke A pRthvIne dizAonA hastI, kAcabo, kulaparvata ane zeSanAga pakaDI rAkhe che, to paNa cale che; paraMtu zuddha aMtaHkaraNavALA satpuruSonuM aMgIkAra kareluM vrata pralaya thAya to paNa cale nahIM. pachI devatAe prasanna thaI dhanezvara zeThane kahyuM, "huM saMtoSa pAmyo chuM, tuM vAMchita vara mAga." ema kahyuM to paNa zeThe potAnuM dharmadhyAna choDayuM nahIM. tethI atizaya prasanna thayelA devatAe zeThanA gharamAM kroDo sonaiyAnI ane ratnonI vRSTi karI. te mahimA joI ghaNA loko parva pALavAne viSe AdaravaMta thayA. temAM paNa rAjAno dhobI, ghAMcI ane eka kauTubika (kheDUta nokara) e traNe jaNA jo ke rAjAnI prasannatA meLavavA upara emaNe ghaNuM dhyAna ApavuM paDatuM hatuM, to paNa chae parvone viSe potapotAno dhaMdho teo baMdha rAkhatA hatA. dhanezvara zeTha paNa navA sAdharmI jANI temane pAraNAne divase sAthe jamADI, paherAmaNI ApI, joIe teTaluM dhana vagere ApI temano ghaNo Adara-satkAra karato hato. kahyuM che ke-suzrAvaka sAdharmInuM jevuM vAtsalya kare che, tevuM vAtsalya mAtA, pitA athavA bAMdhavajano paNa koI kALe karI na zake. A rIte zeThano ghaNo sahavAsa thavAthI te traNe jaNA samyaktvadhArI thayA. kahyuM che ke - jema meru parvatane vaLagI raheluM tRNa paNa suvarNa banI jAya che, tema satpuruSono samAgama kuzIliyAne paNa suzIla kare che. eka divase kaumudI mahotsava thavAno hato, tethI rAjAnA lokoe "Aje dhoIne lAva" ema kahI caturdazIne divase rAjAnAM ane rANInAM vastra te dhobIne dhovA ApyAM. dhobIe kahyuM, "mane tathA mArA kuTuMbane bAdhA hovAthI ame parvane divase vastra dhovA Adi AraMbha karatA nathI." rAjAnA lokoe kahyuM ke, "rAjAnI AgaLa tArI bAdhA te zI ? rAjAnI AjJAno bhaMga thAya to prANAMtika daMDa thaze." pachI dhobInA sAthIoe tathA bIjA lokoe paNa vastra dhovAne mATe tene ghaNuM kahyuM, dhanezvara zeThe paNa "rAjadaMDa thavAthI dharmanI hIlanA vagere na thAya" ema vicArI rAyAmiooLuM evo AgAra che, ItyAdi yukti dekhADI, to paNa dhobIe "daDhatA vinAno dharma zA kAmano ?" ema kahI potAnA niyamanI daDhatA na mUkI. eNe evA duHkhanA vakhatamAM paNa koInuM kahyuM na mAnyuM. potAnA mANasonA kahevAthI rAjA paNa ruSTa thayo, ane "mArI AjJA toDaze to savAra thatAM tane tathA tArA kuTuMbane zikSA karIza." ema kahevA lAgyo. eTalAmAM rAtrie karmayogathI rAjAnA peTamAM evo zULaroga thayo, ke jethI AkhA nagaramAM hAhAkAra vartI rahyo, ema karatAM traNa divasa cAlyA gayA. dharmanA prabhAvathI dhobIe potAno niyama barobara pALyo. pachI paDavAne divase rAjAnAM tathA rANInAM vastra dhoyAM. bIjane divase rAjAnA mANasoe mAgyAM tyAre te teNe turata ApyAM. eja rIte kAMI khAsa kAmane sAruM bahu telano khapa paDavAthI rAjAe zrAvaka ghAMcIne caturdazIne divase ghANI calAvavAno hukama Apyo. ghAMcIe potAnA niyamanI dRDhatA jaNAvI, tethI rAjA gusse Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza parva kRtya thayo. eTalAmAM 5racakra AvyuM. rAjAne potAnI senA sAthe zatrunI sAme jaI saMgrAmamAM utaravuM paDayuM. pachI rAjAno jaya thayo. paNa kAmamAM rAjA vyagra thaI javAthI telano khapa paDayo nahIM ane ghAMcIno niyama sacavAyo. 345 have rAjAe eka vakhate aSTamIne zubha muhUrte te zrAvaka kaNabIne haLa kheDavAnI AjJA karI tyAre rve teNe potAno niyama kahyo. tethI rAjAne krodha caDayo, paNa eTalAmAM dhArAbaMdha eka sarakho varasAda paDavAthI teno niyama sukhethI sacavAyo. A rIte parvano niyama akhaMDa pALavAnA puNyathI te traNe jaNA anukrame maraNa pAmI chaThThA lAMtaka devaloke cauda sAgaropaNa AyuSyavALA devatA thayA. dhanezvara zeTha samAdhie maraNa pAmI bAramA acyuta devaloke gayo. pachI te cAre devatAonI ghaNI maitrI thaI zeThano jIva je devatA thayo hato, tenI pAse bIjA traNe devatAoe potAnA cyavanane avasare kabUla karAvyuM hatuM ke "tAre pUrvabhavanI mAphaka Avate bhave paNa amane pratibodha karavo." pachI te traNa jaNA devalokathI judA judA rAjakuLane viSe avataryA. anukrame yuvAna avasthA pAmI moTA dezanA adhipati thaI, dhIra vIra ane hIra eve nAme jagatmAM prasiddha thayA. temAM dhIra rAjAnA nagaramAM eka zeThane parvane divase sadA kALa paripUrNa lAbha thato hato, paraMtu anya divasoe hAni paNa bahu thatI hatI. teNe e vakhate jJAnIne A vAta pUchI, jJAnIe kahyuM, "teM pUrvabhavane viSe daridrAsthAmAM svIkArelA niyamane dRDhapaNe vaLagI rahI yathAzakti parva divaso samyak prakAre pALyA; paraMtu e vakhate dharma sAmagrIno joga chatAM paNa tuM dharmAnuSThAna karavAmAM Alasya vagere doSathI pramAdI thayo. tethI A bhavane viSe tane A rIte lAbha-hAni thAya che. vaLI kahyuM che ke dharmane viSe pramAda karanAro mANasa je kAMI potAnuM nukazAna karI le che, te coranA luMTavAthI, agninA bALavAthI, athavA jugaTAmAM hAra khAvAthI paNa thatuM nathI. jJAnInuM evuM vacana sAMbhaLI te zeTha potAnA kuTuMba sahita haMmezAM dharmakRtyone viSe sAvadhAna rahyo, ane potAnI sarva zaktithI sarva parvonI ArAdhanA karavA lAgyo, ane ghaNo ja thoDo athavA thoDo AraMbha karI tathA vyavahArazuddhi barobara sAcavIne vyApAra vagere bIja Adi parvane divase ja karato hato, paraMtu bIje vakhate nahIM. tethI sarve grAhakone vizvAsa paDI gayo. sarve tenI sAthe ja vyavahAra karavA lAgyA, paNa bIjAonI sAthe koI vyavahAra kare nahIM. ethI thoDA divasamAM te kroDo sonaiyAno dhaNI thayo. kAgaDA, kAyastha ane kUkaDA e traNa jaNA potAnuM kuLanuM poSaNa kare che, ane kSaNika, zvAna, gaja tathA brAhmaNa e cAre jaNa potAnA kuLano nAza kare che. evI kahevata che, te pramANe bIjA vaNika lokoe adekhAIthI rAjAnI pAse cADI khAdhI ke, "ene kroDo sonaiyAnuM nidhAna maLyuM." tethI rAjAe zeThane dhananI vAta pUchI. zeThe kahyuM, "meM sthUlamRSAvAda, sthUlaadattAdAna vagereno guru pAse niyama lIdho che." pachI bIjA vANiyAonA kahevAthI rAjAe "e dharma Thaga che." ema vicArI tenuM sarva dhana potAnA kabajAmAM laI tene tathA tenA parivArane potAnA mahelamAM kabaje rAkhyo. zeThe manamAM vicAryuM ke, "Aje paMcamI parva che, tethI Aja mane koIpaNa rIte avazya lAbha thavo ja joIe." prabhAta samaye rAjA potAnA sarva bhaMDAra khAlI thayelA ane zeThanuM ghara sonAmahorothI tathA Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa jhaverAtathI saMpUrNa bharAI gayeluM joI ghaNuM Azcarya ane kheda pAmyo, pachI teNe zeThane khamAvIne pUchayuM ke, "he zeThajI ! A dhana zI rIte tAre ghera gayuM ?" zeThe kahyuM, "he svAmin huM kaMI jANato nathI, paraMtu parvanA divasano mahimA sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna pAmelA rAjAe paNa chae parvo pALavAno yAvajjIva niyama lIdho. 346 te ja vakhate bhaMDArIe AvI rAjAne vadhAmaNI ApI ke, "varSAkALanA varasAdathI jema sarovara bharAya che, tema ApaNA sarva bhaMDAra dhanathI hamaNAM ja paripUrNa thayA che." te sAMbhaLI rAjA ghaNuM ajAyaba thayo ane harSa pAmyo. eTalAmAM caMcaLa evAM kuMDaLa Adi AbhUSaNothI dedIpyamAna evo eka devatA prakaTa thaI kahevA lAgyo ke, "he rAjan ! tAro pUrva bhavano mitra je zeThano jIva ke, je hamaNAM devatAno bhava bhogave che, tene tuM oLakhe che ? meM pUrva bhave vacana ApyuM hatuM tethI tane pratibodha karavAne arthe tathA parva divasanI ArAdhanA karanAra lokomAM agresara evA e zeThane sahAya karavAne mATe A kAma karyuM, tethI tuM dharmakRtyamAM pramAda na kara. have huM ghAMcInA ane kauTuMbikanA jIvo je rAjAo thayA che, temane pratibodha karavA jauM chuM. ema kahI devatA gayo. pachI te banne rAjAone samakALe svapnamAM pUrvabhava dekhADayo, tethI temane paNa jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI teo zrAvakadharmanI ane vizeSa karI parvadivasonI samyak prakAre ArAdhanA karavA lAgyA. pachI te traNe rAjAoe devatAnA kahevAthI potapotAnA dezane viSe amArinI pravRtti, sAte vyasanonI nivRtti, ThekANe ThekANe navA navA jinamaMdiro, pUjA, yAtrA, sAdharmika vAtsalya, parvane pahele divase paTahanI udghoSaNA tathA sarve parvone viSe sarve lokone dharmakRtyane viSe lagADavA vagere dharmanI unnati evI rIte karI ke, jethI ekachatra sAmrAjya jevo jainadharma pravartI rahyo. tenA prabhAvathI tathA zeThanA jIva devatAnI madadathI te traNa rAjAonA dezomAM tIrthaMkaranI vihArabhUminI mAphaka ativRSTinA, anAvRSTinA, durbhikSanA, svacakra-paracakranA, vyAdhinA, marakInA tathA dAridra vagerenA upadrava svapnamAM paNa rahyA nahIM. evI duHsAdhya vastu zI che ke, je dharmanA prabhAvathI susAdhya na thAya ? A rIte sukhamaya ane dharmamaya rAjyalakSmIne cirakALa bhogavI te traNe rAjAoe sAthe dIkSA laI ghaNI tapasyAthI zIghra keLavajJAna upArjana karyuM. zeThano jIva devatA, temano mahimA ThekANe ThekANe ghaNo ja vadhAravA lAgyo. pachI prAye potAnuM ja dRSTAMta kahI upadeza karI pRthvIne viSe sarva parvarUpa samyak dharmanuM sAmrAjya atizaya vistAryuM, ane ghaNA bhavya jIvono uddhAra karI pote mokSe gayA. zeThano jIva devatA paNa acyuta devalokathI cyavI moTo rAjA thaI pharI vAra parvano mahimA sAMbhaLavAthI jAtismaraNa jJAna pAmyo. ane dIkSA laI mokSe gayo. A rIte dharmanI ArAdhanA upara kathA kahI. agiyAramI gAthAno artha upara pramANe che. 11. tapAgacchIya zrI ratnazekharasUriviracita "zrAddhavidhiprakaraNa"nI "zrAddhavidhikaumudI" TIkAmAM tRtIya 'parvakRtyaprakAza' saMpUrNa thayo. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAzaH cAturmAsikakRtya parvakRtya kahyuM. have aDadhI gAthAmAM cAturmAsika kRtya kahevAmAM Ave che. paicaumAsa samucia-niyamagaho pAuse viseseNa || ___ praticAturmAsaM samucitaniyamagrahaH prAvRSi vizeSeNa / / vistarArtha - je zrAvake parigraha parimANa vrata lIdhuM hoya, teNe dareka comAsAne viSe pUrve lIdhelA niyamamAM kAMIka ochuM karavuM. jeNe parimANa vrata pUrve na lIdhuM hoya, teNe paNa dareka comAsAmAM yogya evA niyama aMgIkAra karavA. varSAkALanA comAsAmAM to vizeSe karI ucita niyama grahaNa karavA ja. * temAM je niyama je samaye lIdhAthI bahu phaLa thAya, tathA je niyamana lIdhAthI ghaNI virAdhanA athavA dharmanI niMdA vigere doSa thAya te niyama te vakhate ucita kahevAya che. jema varSAkALamAM gADAM-gADI calAvavAnI bAdhA vagere levI tathA vAdaLa, varSAdi thavAthI IyaLo vagere paDavAne lIdhe rAyaNa tathA AMbA vagerenA phaLano tyAga karavo te ucita niyama jANavA. athavA deza, pura, gAma, jAti, kuLa, vaya, avasthA vagerenI apekSAe niyamomAM aucitya jANavuM. be prakAranAM niyama te niyama be prakAranA che. eka duHkhe paLAya evA; tathA bIjA sukhe paLAya evA. dhanavaMta vyApArI ane avirata lokone sacitta rasano tathA zAkano tyAga ane sAmAyikano svIkAra vagere niyama duHkhe paLAya evA che, paraMtu pUjA, dAna vagere niyamo temanAthI sukhe paLAya tema che. daridrI puruSonI vAta ethI UlaTI che. ema che to paNa cittanI ekAgratA hoya to cakravartIe tathA zAlibhadra vagere jema dIkSAdi kaSTa sahana karyA, tema sarve niyama sarvathI sukhe paLAya tevA che. kahyuM che ke - jyAM sudhI dhIra puruSo dIkSA letA nathI, tyAM sudhI meruparvata uco che, samudra dustara che ane kAmanI gati viSama che. ema chatAM pALI na zakAya evA niyama levAnI zakti na hoya, to paNa sukhe paLAya evA niyama to zrAvake jarUra levA ja. jema varSAkALamAM kRSNanI mAphaka tathA kumArapALa vagerenI mAphaka sarva dizAe javAno tyAga karavo ucita che. tema karavAnI zakti na hoya to je vakhate je dizAone viSe gayA vinA paNa nirvAha thaI zake ema hoya te vakhate te tarapha javuM nahIM. ema ja sarva sacitta vastuno tyAga na karI zake to, je vakhate je vastu vinA nirvAha thaI zake ema hoya, te vakhate te vastuno niyama levo. je mANasane je ThekANe je vakhate je vastu maLavAno saMbhava na hoya, jemake, daridrI puruSane hAthI vagere, marudezamAM nAgaravelanAM pAna vagere tathA AMbA vagere phaLanI Rtu na hoya to, te te phaLa je durlabha che, mATe te puruSe te ThekANe te vakhate te vastuno to niyama grahaNa karavo. A rIte achatI vastuno niyama karavAthI paNa virati vagere moTuM phaLa thAya che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrAddhavidhi prakaraNa achatI vastunA tyAga viSe dramakamuninuM dAMta ema saMbhaLAya che ke rAjagRhI nagarImAM eka bhikhArIe dIkSA lIdhI, te joI loko "eNe ghaNuM dhana choDIne dIkSA lIdhI !!!" e rIte tenI hAMsI karavA lAgyA. tethI guru mahArAje vihAra karavAnI vAta karI. tyAre abhayakumAre cauTAmAM traNa kroDa sonaiyAno eka moTo Dhalo karI sarva lokone bolAvIne kahyuM ke, "je puruSa kUvA vagerenuM pANI, devatA ane strIno sparza, e traNa vAnAM mAvajIva mUkI de, teNe A dhanano Dhagalo grahaNa karavo. lokoe vicAra karIne kahyuM ke, "traNa kroDa dhana choDI zakAya, paraMtu pANI vagere traNa vastu na choDayA." pachI maMtrIe kahyuM ke, "are mUDha loko ! to tame A dramaka muninI hAMsI kema karo cho? eNe to jaLAdi traNa vastuno tyAga karelo hovAthI traNa kroDa karatAM paNa vadhu dhanano tyAga karyo che." pachI pratibodha pAmelA lokoe dramaka munine khamAvyA. A rIte achatI vastuno tyAga karavA upara dAkhalo kahyo che. mATe achatI vastunA paNa niyama grahaNa karavA joIe, tema na kare to te te vastu grahaNa karavAmAM pazunI mAphaka aviratipaNuM rahe che, te niyama grahaNa karavAthI dUra thAya che, bhartuharie kahyuM che ke - "ame kSamA ApI paNa apamAna sahana na karyuM. saMtoSathI gharamAM bhogavavA yogya sukhono tyAga karyo nahIM duHsaha TADha, vAyu ane tApa sahana karyA paNa phaleza veThIne tapa karyuM nahIM. rAta-divasa dhananuM dhyAna karyA karyuM, paNa niyamita prANAyAma karIne muktinuM dhyAna dharyuM nahIM A rIte munioe karelAM te te karmo to ame karyA paNa te te karmonAM phaLa to amane prApta na ja thAya." ahorAtramAM divase eka vAra bhojana kare, to paNa paccakhANa karyA vinA ekAzananuM phaLa maLatuM nathI. lokamAM paNa evI ja rIti che ke, koI mANasa koInuM ghaNuM dhana ghaNA kALa sudhI vApare, to paNa kahyA vinA te dhananuM thoDuM vyAja paNa maLatuM nathI. achatI vastuno niyama grahaNa karyo hoya to kadAca koI rIte te vastuno yoga AvI jAya to paNa niyama lenAra mANasa te vastu laI na zake, ane niyama na lIdho hoya to laI zake. A rIte achatI vastuno niyama grahaNa karavAmAM paNa prakaTa phaLa dekhAya che. jema pallIpati vaMkacUlane gurumahArAje "ajANyAM phaLa bhakSaNa na karavAM" evo niyama Apyo hato, tethI teNe; bhUkha ghaNI lAgI hatI, ane lokoe ghaNuM kahyuM, to paNa aTavImAM kiMpAkaphaLa ajANyAM hovAthI bhakSaNa karyA nahIM. paNa tenI sAthenA lokoe khAdhAM, tethI te loka maraNa pAmyA. dareka comAsAmAM niyama levAnuM kahyuM, temAM comAsuM e upalakSaNa jANavuM. tethI pakhavADiyAnA athavA eka, be traNa mAsanA tathA eka, be athavA tethI vadhu varSanA paNa niyama zakti mAphaka grahaNa karavA. je niyama jyAM sudhI ane je rIte ApaNAthI paLAya, te niyama tyAM sudhI ane te rIte levo. niyama evI rIte grahaNa karavA ke jethI niyama vinA eka ghaDI rahI na zake, kemake, virati karavAmAM moTA phaLano lAbha che, ane aviratipaNAmAM ghaNA karmabaMdhanAdika hoya che, e vAta pUrve kahevAmAM AvI che. pUrve je nitya niyama kahevAmAM AvyA che, te ja niyama varSAkALanA comAsAmAM vizeSe karI levA. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cartutha prakAza cAturmAsika kRtya 349 varSAkALanA niyama temAM divasamAM be vAra athavA traNa vAra pUjA, aSTa prakArI pUjA, saMpUrNa devavaMdana, jinamaMdire sarve jinabiMbanI pUjA athavA vaMdanA, snAtra mahotsava, mahApUjA, prabhAvanA vagere abhigraha levA. tathA gurune moTI vaMdanA, dareka sAdhune vaMdanA, covIza logassano kAussagga, navA jJAnano pATha, gurunI sevA, brahmacarya, acitta pANI pIvuM, sacitta vastuno tyAga ItyAdi abhigraha levA. tathA vAsI, vidaLa, pUrI, pApaDa, vaDI, sUkuM zAka, tAMdalajA vagere pAMdaDAnI bhAjI, khAreka, khajura, drAkSa, khAMDa, sUMTha vagere vastuno varSAkALanA comAsAmAM tyAga karavo. kemake, e vastumAM lIlaphUga, kuMthuA ane IyaLo vagere utpanna thavAno saMbhava rahe che. auSadha vagere kAmamAM upara kahelI vastu levI hoya to sArI rIte tapAsIne ghaNI ja saMbhALathI levI. temaja varSAkALanA comAsAmAM khATalo, hAvuM, mAthAmAM phUla vagere guMthAvavAM, lIluM dAtaNa, pagarakhAM vagere vastuno yathAzakti tyAga karavo, bhUmi khodavI, vastra vagere raMgavAM, gADI vagere haMkAravAM, bIje gAme javuM vagerenI paNa bAdhA levI. varSAkALamAM jayaNA ghara, hATa, bhIMta, thAMbhalo, kapATa, pATa, pATiyuM, zIkuM, ghInAM, telanAM tathA pANI vagerenAM tathA bIjAM vAsaNa, IdhaNAM, dhAnya vagere sarve vastuone nIlaphUga vagere jIvanI saMsakti na thAya, te mATe jene jene je yogya hoya te pramANe koIne cUno lagADavo, koImAM rAkha bheLavavI tathA mela kADhI nAMkhavo, taDakAmAM mUkavuM, zaradI athavA bheja na hoya tevA sthAnamAM rAkhavuM vagere saMbhALa levI. pANIne paNa betraNa vAra gALavA vagerethI saMbhALavuM. cIkaNI vastu, goLa, chAza, pANI vagerenI paNa sArI rIte DhAMkaNuM vagere mUkIne saMbhALa karavI. osAmaNanuM tathA snAnanuM pANI vagere lIlaphUga vaLelI na hoya evI dhULavALI zuddha bhUmine viSe chUTuM chUTuM ane thoDuM thoDuM nAMkhavuM. cUlAne ane dIvAne ughADo na mUkavo ane te mATe khAsa saMbhALa levI. khAMDavuM, daLavuM, rAMdhavuM, vastra pAtra vagere dhovuM ItyAdi kAmamAM paNa samyaka prakAre joI karIne saMbhALa rAkhavI. jinamaMdiranI tathA pauSadhazALA vagerenI paNa joIe evI rIte samAravAvaDe ucita yatanA rAkhavI. vizeSa tapa-ArAdhanA upadhAna, mAsAdi pratimA, kapAyajaya, Indriyajaya, yogavizuddhi, vizasthAnaka, amRta AThama, agiyAra aMga, cauda pUrva vagere tapasyA tathA namaskAra phaLatapa, caturvizatikA tapa, akSayanidhi tapa, damayaMtI tapa, bhadrazreNI tapa, mahAbhadrazreNI tapa, saMsAratAraNa tapa, aThThAI, pakSakhamaNa, mAsakSamaNa vagere vizeSa tapasyA paNa yathAzakti karavI. rAtrie cauvihAra athavA tivihAranuM paccakhANa karavuM. parvane viSe vigaIno tyAga tathA pauSadha upavAsa vagere karavuM. dararoja athavA pAraNAne divase atithi saMvibhAgano avazya lAbha levo vagere. pUrvAcAryoe kahelA cAturmAsika abhigraho pUrvAcAryoe comAsAnA abhigraha kahyA che, te A pramANe jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrAddhavidhi prakaraNa tapAcAra, ane vIryAcAra. enA dravyAdi bhedathI aneka prakAranA cAturmAsika abhigraha hoya che. teno anukrama A pramANe - jJAnAcArane viSe mULasUtra vAMcavArUpa sajrAya karavI, vyAkhyAna sAMbhaLavuM, sAMbhaLelA dharmanuM ciMtavana karavuM ane yathAzakti ajavALI pAMcamane divase jJAnanI pUjA karavI. darzanAcArane viSe jinamaMdiramAM kAjo kADhavo, lIMpavuM, gahuMlI mAMDavI vagere jinapUjA. caityavaMdana ane jinabiMbano opa karIne nirmaLa karavA Adi kAryo karavAM. cAritrAcArane viSe jaLo mUkAvavI nahi, jU tathA zarIramAM rahelA gaMDoLa pADavA nahi, kiDAvALI vanaspatine khAra na devo, lAkaDAmAM, agnimAM tathA dhAnyamAM trasa jIvanI rakSA karavI. koIne ALa na devuM, Akroza na karavo, kaThora vacana na bolavuM, deva-gurunA sogana na khAvA, cADI na khAvI tathA pArako avarNavAda na bolavo. pitAnI tathA mAtAnI daSTi cUkavIne kAma na karavuM, nidhAna, dAna ane paDelI vastune viSe yatanA karavI. divase brahmacarya pALavuM, rAtrine viSe puruSe parastrInI tathA strIe parapuruSanI sevA na karavI. dhana, dhAnya vagere navavidha parigrahanuM parimANa jeTaluM rAkhyuM hoya temAM paNa ghaTADo karavo. dizAparimANa vratamAM paNa koIne mokalavuM, saMdezo kahevarAvavo, adhobhUmie javuM vagere tajavuM. snAna, aMgarAga, dhUpa, vilepana, AbhUSaNa, phUla, tAMbUla, barAsa, agara, kesara, aMbara ane kastUrI e vastunuM tathA ratna, hIrA, maNi, sonuM, rUpuM, motI vagerenuM parimANa karavuM. khajUra, drAkSa, dADama, uttatiya, nALiera, keLAM, mIThAM lIMbu, jAmaphaLa, jAMbu, rAyaNa, nAraMgI, bIjorAM, kAkaDI, akharoTa, vAyaphala, koTha, birU, bilIphaLa, AmalI, bora, bilUka phaLa, cIbhaDAM, cImaDI, kerAM, karamadAM, bhoraDa, lIMbu, Ambavetasa, emanuM athANuM, aMkurA, jAtajAtanAM phUla tathA patra, sacitta, bahubIja, anaMtakAya paNa eka pachI eka varjavA. vigaInuM ane vigaInI aMdara AvanArI vastunuM parimANa karavuM. vastra dhovAM, liMpavuM, khetra paNavuM, harAvavuM, bIjAnI jU kADhavI, kSetra saMbaMdhI jAtajAtanAM kAmo, khAMDavuM, daLavuM, pANImAM jhIlavuM, anna rAMdhavu, uvaTaNa lagADavuM vagereno ghaTADo karavo. tathA khoTI sAkSI pUravI nahi. dezAvakAzika vratane viSe bhUmi khodavAnuM, pANI lAvavAnuM, kapaDAM dhovAnuM, hAvAnuM, pIvAnuM, agni saLagAvavAnuM, dIvo karavAnuM, lIlotarI kApavAnuM, moTA vaDilonI sAthe chUTathI bolavAnuM, adattAdAnanuM tathA strIo puruSanI sAthe tathA puruSa strInI sAthe besavuM, suvuM, bolavuM, jovuM vagerenuM vyavahAranA saMbaMdhamAM parimANa rAkhavuM, dizinuM mAna rAkhavuM, tathA bhogopabhoganuM paNa parimANa rAkhavuM. temaja sarve anarthadaMDano saMkSepa karavo. sAmAyika, pauSadha tathA atithisaMvibhAgamAM paNa je chUTa rAkhI hoya, temAM dararoja kaMIka kamI karavuM, khAMDavuM, rAMdhavuM, jamavuM, khaNavuM, vastrAdi raMgavuM, kAMtavu pIMjavuM, loDhavuM, ghara vagere dhoLAvavuM, lIMpavuM, jhATakavuM, vAhana upara caDhavuM, lIkha vagere jovI, pagarakhAM paheravAM, khetara nIMdavuM, laNavuM, ochaNa karavuM vagere kAryone viSe dararoja banatAM sudhI saMvara ja rAkhavo. bhaNavuM, jinamaMdire darzana karavuM, Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cartutha prakAza cAturmAsika kRtya 351 vyAkhyAna sAMbhaLavuM, gaNavuM, eTalAM kAmone viSe tathA jinamaMdiranAM sarve kAmone viSe udyama karavo. AThama, caudaza, kalyANaka tithiomAM tapa vizeSa karelA hoya tevA lokone dharma pamADavA varSa divasamAM ughApana mahotsava karavo, dharmane arthe muhapatti, pANInAM gaLaNAM tathA auSadha vagere ApavAM, yathAzakti sAdharmika-vAtsalya karavuM, ane guruno vinaya sAcavavo, dara mahine sAmAyika tathA dara varSe pauSadha tathA atithisaMvibhAga yathAzakti ka2vo." A rIte zrAvaka-zrAvikAnA comAsA saMbaMdhI niyama kahyA che. rAjakumAranuM kathAnaka have A viSaya saMbaMdhI A pramANe kathA che. vijayapuramAM vijayasena nAme rAjA hato. tene ghaNA putro hatA. temAM vijayazrI rANIno putra rAjya calAvavA lAyaka thayo, ema jANI rAjAe tene Adara-sanmAna devAnuM mUkI dIdhuM. ema karavAmAM rAjAno evo abhiprAya hato ke, "bIjA putro adekhAIthI ene mArI nAMkhe nahIM" tethI rAjakumArane ghaNuM duHkha thayuM. te manamAM vicAravA lAgyo ke, "pagathI haNAyelI dhULa haNanArane mAthe caDhe che, mATe mUMge moDhe apamAna sahana karanAra mANasa karatAM dhULa uttama che, evuM nItizAstranuM vacana che, mATe mAre ahIM rahIne zuM karavuM che ? huM have paradeza jaIza. kemake je puruSa gharamAMthI bahAra nIkaLIne seMkaDo AzcaryathI bharelA saMpUrNa pRthvImaMDaLane joto nathI, te kUvAnA deDakA jevo che. pRthvImaMDaLane viSe bhramaNa karanArA puruSo dezadezanI bhASAo jANe che, dezadezanA vicitra rivAja jANe che, ane vividha prakAranA AzcaryakArI camatkAra jue che." rAjakumAra ema vicArI rAtrie koI na jANe tevI rIte hAthamAM taravAra laI bahAra nIkaLyo ane pRthvI viSe potAnI IcchA pramANe pharavA lAgyo. koI vakhate aTavImAM pharatAM baporanA vakhate bhUkha-tarasathI bahu herAna thayo. eTalAmAM sarvAMge divya AbhUSaNa paherelo eka divya puruSa Avyo. teNe snehapUrvaka tenI sAthe keTalIka vArtA karI ane kumA2ne eka sarve prakAranA upadravane dUra karanAruM ane bIjuM sarva uttama vastune ApanAruM evA be ratna ApyAM. kumAre "tuM koNa che ?" ema tene pUchayuM, tyAre teNe kahyuM ke, "jyAre tuM tArA zahe2mAM jaIza tyAre munirAjanA vacanathI mAruM cAritra jANIza." pachI rAjakumAra te ratnonA mahimAthI sarva ThekANe yatheccha vilAsa karato rahyo. eka vakhate paDahano udghoSa sAMbhaLavAthI tenA jANavAmAM AvyuM ke, "kusumapurano devazarmA nAme rAjA AMkhanA daradathI ghaNI ja vedanA bhogave che." pachI rAjakumAre turata ja tyAM jaI ratnanA prabhAvathI AMkhanI IjA dUra karI. rAjAe prasanna thaI rAjakumArane potAnuM rAjya tathA puNyazrI nAme putrI ApI pote dIkSA lIdhI. pachI kumAranA pitAe paNa kumArane rAjya upara besADI pote dIkSA lIdhI. A rIte rAjakumAra be rAjyo calAvavA lAgyo. eka vakhate traNa jJAnanA dhaNI thayelA devazarmA rAjarSie kumArano pUrvabhava A pramANe kahyo ke "kSemApurIne viSe suvrata nAme zeTha hato, teNe gurunI pAse potAnI zakti pramANe comAsA saMbaMdhI niyama lIdhA hatA. teno eka cAkara hato, te paNa dareka varSAkALanA comAsAmAM rAtribhojanano tathA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35ra zrAddhavidhi prakaraNa madha, magha, mAMsa sevanano niyama karato hato. pachI te cAkara maraNa pAmyo ane teno jIva tuM rAjakumAra thayo, ane suvrata zeThano jIva moTo RddhivaMta devatA thayo. teNe pUrvabhavanI prItithI tane be ratno ApyAM A rIte pUrvabhava sAMbhaLI kumAra jAtismaraNa jJAna pAmyo, ane ghaNA prakAranA niyama pALIne svarge gayo. tyAMthI avIne mahAvidehamAM siddha thaze. A rIte comAsAnA niyama upara kathA kahI che. cAtumasika kRtyo aMge laukika zAstronuM samarthana laukika graMthamAM paNa A vAta kahI che. vasiSTha RSie pUchayuM ke, "he brahmadeva ! viSNu kSIrasamudramAM zI rIte nidrA kare che? ane te nidrA kare tyAre zI zI vastu varjavI? ane te vastu varjavAthI zuM zuM phaLa thAya?" brahmadeve kahyuM, "he vasiSTha ! viSNu kharekhara nidrA karatA nathI ane jAgRta paNa thatA nathI, paraMtu varSAkALa Ave tyAre bhaktithI viSNuno e sarva upacAra karAya che. have viSNu yoganidrAmAM rahe, tyAre zuM zuM varjavuM? te sAMbhaLa. je puruSa comAsAmAM musApharI na kare, mATI na paNe, tathA riMgaNAM, coLA, vAla, karathI, tuvera, kAliMgaDA, mULA ane tAMdaLajo eTalI vastuno tyAga kare. tathA he vasiSTha ! je puruSa comAsAmAM eka anna khAya, je puruSa haMmezAM tathA ghaNuM karI comAsAmAM rAtribhojana na kare, te A lokamAM tathA paralokamAM sarva abhiSTa vastu pAme. je puruSa comAsAmAM madha, mAMsa, varje che, te dareka mAsamAM so varSa sudhI karelA azvamegha yajJanuM puNya pAme che vagere. mArkanDeya RSie paNa kahyuM che ke - he rAjan! je puruSa comAsAmAM tailamardana karato nathI, te ghaNA putra tathA dhana pAme che ane nirogI rahe che. je puruSa puSpAdikano bhoga choDI de che, te svargalokane viSe pUjAya che. je puruSa kaDavo, khATo, tUro, mITho ane khAro e rasothI utpanna thatA rasone varSe, te puruSa kurUpatA tathA daurbhAgya koI ThekANe paNa pAmato nathI. tAMbUlabhakSaNa karavAnuM varje to bhogI thAya ane zarIre lAvaNya pAme. je phaLa, zAka ane pAMdaDAnuM zAka varSe te dhana tathA putra pAme. he rAjanuM! comAsAmAM goLa na khAya to madhura svaravALo thAya. tAvaDI upara pAkeluM anna bhakSaNa karavAnuM taje to, bahu saMtati pAme. bhUmine viSe saMthAre sUI rahe to viSNuno sevaka thAya. dahIM tathA dUdha varSe to goloka nAme devaloka jAya. bapora sudhI pANI pIvAnuM taje to rogopadrava na thAya. je puruSa comAsAmAM ekAMtara upavAsa kare te brahmalokamAM pUjAya, je puruSa comAsAmAM nakha ane keza na utAre te dararoja gaMgAsnAnanuM phaLa pAme. je pArakuM anna taje te anaMta puNya pAme, comAsAmAM bhojana karatI veLAe je mauna na rahe, te kevaLa pApa ja bhogave ema jANavuM. maunapaNe bhojana karavuM upavAsa samAna che, mATe comAsAmAM jarUra mauna bhojana tathA bIjA niyama rAkhavA. ItyAdi bhaviSyottara purANamAM kahyuM che. tapAgacchIya zrIratnazekharasuri viracita "zrAddhavidhiprakaraNa"nI zrAddhavidhi kaumudI TIkAmAM caturtha cAturmAsika kRtya prakAza saMpUrNa thayo. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAzaH varSakRtya comAsA saMbaMdhI kRtya kahyuM. have rahelI ardha gAthA tathA teramI gAthA maLI doDha gAthAmAM agiyAra dvAra vaDe varSakRtya kahe che. paivarisaM saMghaccaNa - sAhammiabhattijattatigaM ||12|| jiNagihi NhavaNaM jiNadhaNa - vuDDhI mahapUadhammajAgariA / sukhapU pukhtavarNa, tadda tityapamAvaLA sohI ||1|| prativarSaM saMdhArcana sAdharmikabhakti - yAtrAtrikam ||12|| jinagRhe snapanaM jinadhanavRddhi - mahApUjA dharmajAgarikA / zrutapUjA udyApanaM tathA tIrthaprabhAvanA zodhiH ||13|| zrAvake daravarSe jadhanyathI ekavAra paNa 1 caturvidha zrIsaMghanI pUjA, 2. sAdharmika vAtsalya, 3. tIrthayAtrA rathayAtrA, ane aThThAI yAtrA e traNa yAtrAo, 4. jinamaMdirane viSe snAtramahotsava, 5. mALA paheravI, IndramALA vagere paherI, paherAmaNI karavI, dhotiyAM vigere ApavAM tathA dravyanI uchAmaNIpUrvaka AratI utAravI vagere dharmakRtyo karIne devadravyanI vRddhi, 6. mahApUjA, 7. rAtrine viSe dharmajAgarikA, 8. zrutajJAnanI vizeSa pUjA, 9. aneka prakAranAM ujamaNAM, 10. jinazAsananI prabhAvanA ane 11. AlocanA. eTalAM dharmakRtyo yathAzakti karavAM joIe. temAM zrIsaMghanI pUjAmAM potAnA kuLane tathA dhana vagerene anusarIne ghaNA AdarathI ane bahumAnathI sAdhu-sAdhvInA khapamAM Ave evI AdhAkarma Adi doSa rahita vastu gurumahArAjane ApavI. te vastu e ke :- vastra, kaMbaLa, poMchanaka, sUtra, una, pAtrAM, pANInAM tuMbaDAM vagere pAtra, dAMDo dAMDI, soya, kAMTAne kheMcI kADhanAro cIpIyo, kAgaLa, khaDIyA, lekhaNIno saMgraha, pustaka vagere dinakRtyamAM kahyuM che ke - vastra, pAtra ApavAdika pAMce prakAranuM pustaka, kaMbaLa, pAdaproMchanaka, dAMDo, saMthAro, sijjA tathA bIjuM paNa audhika tathA aupagrahika muhapatti, puMchaNA vagere je kAMI zuddha saMyamane upakArI hoya, te ApavuM. pravacanasArodvAra vRttimAM vaLI kahyuM che ke - - "je vastu saMyamane upakArI hoya, te vastu upakAra karanArI hovAthI upakaraNa kahevAya che. tethI adhika vastu rAkhavI te adhikaraNa kahevAya che. asaMyatapaNe vastuno parihAra eTale paribhoga (sevana) karanAro asaMyata kahevAya che." ahIM parihAra zabdano artha paribhoga karanAro evo karyo, kAraNa ke parihAro parimono evuM vacana che, tethI asaMyatapaNe je paribhoga karavo evo artha thAya che, ema pravacanasArodvAra vRttimAM kahyuM che. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrAddhavidhi prakaraNa emaja prAtihArika, pITha, phalaka, pATo vagere saMyamopakArI sarve vastuo sAdhu munirAjane zraddhAthI ApavI. soya vagere vastuo paNa saMyamanAM upakaraNa che ema zrI kalpamAM kahyuM che. te evI rIte ke sArU vasthA sumADuM rakSaTI tini artha - azanAdika, vastrAdika ane soyAdika e traNa catuSka maLIne bAra; jema ke 1. azana, 2. pAna, 3. khAdima ane 4. svAdima e azanAdika cAra, 5. vastra, 6. pAtra, 7. kaMbala ane 8. pAdaprIMchanaka e vastrAdika cAra; tathA 9. soya, 10. vastro, 11. naraNI ane 12 kAna khotaravAnI saLI e soyAdika cAra; A rIte traNa catuSka maLIne bAra vastu saMyamanAM upakaraNa che. - emaja zrAvaka-zrAvikArUpa saMghano paNa zakti mAphaka bhaktithI paherAmaNI vagere ApIne satkAra kare. devaguru vagerenA guNa gAnArA yAcakAdikone paNa ucita lAge tema tRpta kare. saMghapUjA traNa prakAranI che. eka utkRSTa, bIjI madhyama ane trIjI jAnya. jinamatadhArI sarvasaMghane paherAmaNI Ape to utkRSTa saMghapUjA thAya. sarva saMghane mAtra sUtra vagere Ape to jaghanya saMghapUjA thAya. bAkI rahelI sarve madhyama saMghapUjA jANavI. temAM jene vadhAre dhana kharacavAnI zakti na hoya, teNe paNa guru mahArAjane sUtra, muhapatti vagere tathA be-traNa zrAvaka-zrAvikAone sopArI vagere ApIne daravarSe saMghapUjA bhaktithI sAcavavI. daridrI puruSa eTaluM kare, to paNa tene ghaNo lAbha. kemake lakSmI ghaNI chatAM niyama Adaravo, zakti chatAM khamavuM, yauvana avasthAmAM vrata levuM, ane daridrI avasthAmAM thoDuM paNa dAna ApavuM e cAre vastuthI bahu phaLa maLe che. vastupALa maMtrI vagere loko to dareka comAsAmAM saMghapUjA vagere karatA hatA ane ghaNA dhanano vyaya karatA hatA, ema saMbhaLAya che. dilhImAM jagasI zeThano putra mahaNasiMha zrI tapAgacchAdhipa pUjya zrI devacaMdrasUrijIno bhakta hato. teNe eka ja saMghapUjAmAM jinamatadhArI sarva saMghane paherAmaNI vagere ApIne corAzI hajAra TaMkano vyaya karyo. bIje ja divase paMDita devamaMgaLagaNi tyAM padhAryA. pUrve mahaNasiMhe bolAvelA zrIguru mahArAje te gaNijIne mokalyA hatA. temanA pravezane vakhate mahaNasiMhe TuMkamAM saMghapUjA karI, temAM chappana hajAra TaMkano vyaya karyo. AvI vArtAo sAMbhaLavAmAM Ave che. e prakAre saMghapUjA vidhi kahI che. sAdhamika vAtsalya sAdharmika vAtsalya paNa sarve sAdharmika bhAIonuM athavA keTalAkanuM zakti pramANe karavuM. sAdharmika bhAIno yoga maLavo jo ke durlabha che. kemake-sarve jIvo sarva prakAranA saMbaMdha mAMhomAMhe pUrve pAmelA che, paraMtu sAdharmika Adi saMbaMdhane pAmanArA jIvo to koIka ThekANe viralA ja hoya che. sAdharmika bhAIno melApa paNa ghaNo puNyakArI che, to pachI sAdharmikano zAstramAM kahyA pramANe Adara-satkAra kare to ghaNo puNyabaMdha thAya emAM zuM kahevuM? kahyuM che ke - eka tarapha sarve dharma ane bIjI tarapha sAdharmika vAtsalya rAkhI buddhirUpI trAjavAe toLIye to banne sarakhA utare che ema kahyuM che. sAdharmikano Adara-satkAra nIce pramANe karavo : Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSa kRtya 355 potAnA putra vagereno janmotsava, vivAha vagere hoya to sAdharmika bhAIone nimaMtraNa karavuM ane uttama bhojana, tAMbUla, vastra, AbhUSaNa vagere ApavuM. kadAca teo koI vakhate bahu muzkelImAM AvI paDe to potAnuM dhana kharacIne temane AphatamAMthI ugAravA. pUrva karmanA aMtarAyanA doSathI koInuM dhana jatuM rahe to tene pAcho pUrvanI avasthAmAM lAvavo. je potAnA sAdharmika bhAIone paiseTake sukhI na kare, te puruSanI moTAI zA kAmanI? kemake-jemaNe dIna jIvono uddhAra na karyo, sAdharmikonuM vAtsalya na karyuM ane hRdayane viSe vItarAganuM dhyAna na karyuM temaNe potAno janma vRthA gumAvyo. potAnA sAdharmika bhAIo jo dharmathI bhraSTa thatA hoya to, game te rIte temane dharmane viSe daDha karavA. jo tame dharmakArya karavAmAM pramAda karatA hoya to, temane yAda karAvavuM ane anAcArathI nivAravA prayatna karavo. kemake :- pramAda kare to yAda karAvI, anAcArane viSe pravRtta thAya to nivAravA, bhUle to preraNA karavI ane vAraMvAra cUke to vakhatovakhata preraNA karavI. temaja potAnA sAdharmikone vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA vagerene viSe joga maLe tema joDavA, ane zreSTha dharmAnuSThAnane mATe sAdhAraNa pauSadhazALA vagere karAvavAM. zrAvikAonuM sAdharmika vAtsalya ane strIonI UMca-nIcatA zrAvikAonuM vAtsalya paNa zrAvakanI mAphaka karavuM. kAMI paNa ochuM vadhatuM na karavuM. kemake jJAna, darzana ane cAritrane dhAraNa karanArI, utkRSTa zIlane pALanArI tathA saMtoSavALI evI zrAvikAo jainadharmane viSe manamAM anurAgavALI hoya che, mATe temane sAdharmikapaNe mAnavI. zaMkA - lokamAM tathA zAstramAM strIo ghaNI pApI kahevAya che, teo to bhUmi vinAnI jherI keLanuM jhADa, megha vinAnI vijaLI, jenA upara auSadha cAlatu nathI evI, kAraNa vinAnuM mRtyu, nimitta vinAno utpAta, phaNA vinAnI sarpiNI ane guphA vinAnI vAghaNa sarakhI che. emane to pratyakSa rAkSasI samAna ja gaNavI. guru uparano tathA bhAI uparano sneha tUTavAnuM kAraNa eo ja che. kemake - asatya vacana, sAhasikapaNuM, kapaTa, mUrkhatA, atilobha, azucipaNuM ane nirdayapaNuM eTalA strIonA doSa svAbhAvika che. kemake-he gautama! jyAre anaMtI pApanI rAzio udayamAM Ave tyAre strIpaNuM pamAya che, ema tuM samyapha prakAre jANa. A rIte sarve zAstromAM strIonI niMdA pagale pagale jovAmAM Ave che, mATe teothI dUra rahevuM, ema chatAM temanuM dAna sanmAnarUpa vAtsalya karavuM zI rIte ghaTe? samAdhAna - "strIo ja pApI hoya che" evo ekAMta pakSa nathI. jema strIomAM tema puruSomAM paNa pApIpaNuM sarakhuM ja che. kemake puruSo paNa krUra manavALA, ghaNA duSTa, nAstika, kRtajJa potAnA zeThanI sAthe duzmanAvaTa karanArA, vizvAsaghAtI, jUThuM bolanArA, pArakuM dhana tathA pArakI strI haraNa karanArA, nirdaya tathA gurune paNa ThaganArA evA ghaNA jovAmAM Ave che. puruSa jAtimAM keTalAka evA loko che, tethI satparuSonI avajJA karavI jema ghaTita nathI, tema strI jAtimAM paNa keTalIka pApI strIo che, tema ghaNI guNavaMtI strIo paNa che. jema tIrthaMkaranI mAtAo uttama guNavaDe yukta hoya che. mATe temanI pUjA devatAnA Indro paNa kare che ane munio paNa stuti kare che. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zrAddhavidhi prakaraNa laukika zAstranA jANa paNa kahe che ke strIo koI adbhuta garbha dhAraNa kare che ke je traNe jagatano guru thAya che, mATe ja paMDita loko strIonI ghaNI moTAI kabUla kare che. keTalIka strIo potAnA zIyaLa nA prabhAvathI agnine jaLa samAna, jaLane sthaLa samAna, gajane ziyALIyA samAna, sarpane doraDI samAna ane jherane amRta samAna kare che, temaja caturvidha zrIsaMghanuM cothuM aMga zrAvikAo che. zAstramAM je temanI ghaNI niMdA saMbhaLAya che, te puruSoe temane viSe Asakti na karavI evA upadeza mATe ja che. tulasA vagere zrAvikAonA guNonI to tIrthakaroe paNa ghaNI prazaMsA karI che. temanI dharma viSe rahelI daDhatA Indroe paNa svargane viSe vakhANI che, ane jabarA mithyAtvIo paNa emane samyaktvathI calAvI zakyA nahi. temaja keTalIka zrAvikAo carama dehavALI tathA keTalIka be traNa bhava karIne mokSe janArI zAstramAM saMbhaLAya che, mATe mAtAnI mAphaka, bahenanI mAphaka tathA putrInI mAphaka emanuM vAtsalya karavuM ghaTita ja che. A viSaya upara atre vadhu vistAranI jarUra jaNAtI nathI. daMDavIrya rAjAnuM daSTAMta sAdharmika vAtsalya karIne rAjAo potAnuM atithisaMvibhAga vrata sAcave che. kemake, munione rAjapiMDa kalpato nathI, A viSaya upara bharatanA vaMzamAM thayelA traNe khaMDanA adhipati daMDavIrya rAjAnuM dagaMta kahe che. daMDavIrya rAjA haMmezAM sAdharmika bhAIne jamADI pachI ja pote bhojana karato hato. eka vakhata Indra manamAM tenI parIkSA karavAnuM dhAryuM. tene jJAna-darzana-cAritrarUpa traNa ratnonI sUcaka suvarNanI janoI ane bAra vratonA sUcaka bAra tilakane dhAraNa karanArA tathA bharate racelo cAra vedano mukhe pATha karanArA evA tIrthayAtrA karatA AvelA kroDa zrAvaka jaNAyA. daMDavIrya temane bhaktithI nimaMtraNa karI jamADI rahe che, eTalAmAM sUrya Athamyo. e rIte lAgeTa ATha divasa zrAvaka prakaTa karyA, tethI rAjAne ATha upavAsa thayA. paNa tenI sAdharmika-bhakti to tarUNa puruSanI zakti mAphaka divase divase vadhatI ja rahI. tethI Indra prasanna thayo, ane teNe tene divya dhanuSya, ratha, hAra tathA be kuMDaLa ApI zatruMjayanI yAtrA karavA tathA tIrthoddhAra mATe preraNA karI, daMDavIrye paNa te pramANe karyuM. saMbhavanAtha bhagavAna AdinA daSTAMto zrI saMbhavanAtha bhagavAna paNa pUrvanA trIjA bhavamAM ghAtakIkhaMDanI aMdara AvelA airAvatakSetranI kSamApurInagarImAM vimaLavAhana nAme rAjA hatA tyAre teNe moTA dukALamAM sarve sAdharmika bhAIone bhojanAdika ApIne jinanAma karma bAMdhyuM. pachI dIkSA laI dehapAta thayo AnatadevalokamAM devatApaNuM bhogavI zrI saMbhavanAtha tIrthakara thayA. teo phAgaNa sudi AThamane divase avataryA, tyAre moTo dukALa chatAM te ja divase cAre taraphathI sarva jAtanuM dhAnya AvI pahoMcyuM, tethI temanuM saMbhava evuM nAma pADayuM. bRhadbhAgyamAM kahyuM che ke zuM zabdano artha sukha kahevAya che. bhagavAnanA darzanathI sarve jIvone sukha Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSa kRtya 3pa7 thAya che, mATe temane saMbhava kahe che. A vyAkhyAnane anusarIne sarve tIrthakaro saMbhava nAmathI oLakhAya che. saMbhavanAthajIne saMbhava nAmathI oLakhavAnuM bIjuM paNa eka kAraNa che. koI vakhate zrAvastInagarImAM kALadoSathI dukALa paDyo. tyAre sarvemANaso duHkhI thayA. paNa senAdevInI kukSimAM saMbhavanAthajI avataryA. tyAre Indra pote AvIne senAdevInI pUjA karI, ane jagatane viSe eka sUrya samAna putranI prApti thayAnI tene sanAdevI)ne vadhAmaNI ApI. te ja divase dhAnyathI paripUrNa bharelA ghaNA sArtho cAre taraphathI AvyA, ane tethI tyAM sAro subhikSa thayo. je mATe te bhagavAnanA saMbhavathI (janmathI) sarve dhAnyono saMbhava thayo, te mATe mAtA-pitAe te bhagavAnanuM saMbhava nAma ApyuM. devagiri (vartamAna dolatAbAda)mAM jagasiMha nAme zeTha potAnA jevA sukhI karelA traNaso ATha vANotara pAse haMmezAM boMtera hajAra TaMkano vyaya karI pratidivasa ekeka sAdharmika vAtsalya karAvato hato. A rIte dara varSe te zeThanAM traNaso sATha sAdharmika vAtsalya thatAM hatAM. tharAdamAM zrImALI AbhUnAmA saMghapatie traNaso sAdharmi bhAIone potAnA sarakhA karyA. kahyuM che ke-te suvarNa parvatano tathA rUpanA parvatano zuM upayoga? kAraNa ke, jeno Azraya karI rahelAM kASThanAM vRkSo kASThamaya rahe che, paNa sonA rUpAnAM thatAM nathI. eka malaya parvatane ja ame ghaNuM mAna ApIe chIe; kemake, teno Azraya karI rahelA AMbA, lIMbaDA ane kuTaja nAmanA vRkSo caMdanamaya thAya che. sAraMga nAmanA zreSThIe paMcaparameSThI maMtrano pATha karanAra lokone pravAha vaDe darekane suvarNanA TaMka ApyA, eka cAraNane, bola ema pharI pharI kahevAthI te navakAra navakAra bolyo, tyAre teNe nava sonaiyA ApyA. A rIte sAdharmika vAtsalyano vidhi kahyo che. 1. yAtrAo Ama ja dara varSe jaghanyathI eka paNa yAtrA karavI. yAtrAo traNa prakAranI che. te e ke - 1. aThThAI, 2. rathayAtrA ane 3. tIrthayAtrA. A rIte traNa prakAranI yAtrA paMDitajano kahe che. temAM 1. aThThAI yAtrAnuM svarUpa kahyuM che. temAM savistara sarvacaityaparipATI karavA vagere aThThAI yAtrA te caityayAtrA paNa kahevAya che. 2. saMpratirAjAnI rathayAtrA rathayAtrA to A. zrI hemacaMdrasUriviracita pariziSTaparvamAM kahI che, te e rIte ke pUjya zrIsuhasti AcArya avaMtinagarImAM vasatA hatA, tyAre eka varSe saMghe caityayAtrA utsava karyo. bhagavAna suhasti AcArya ma. paNa dararoja saMghanI sAthe caityayAtrAmAM AvI maMDapane zobhAvatA hatA. tyAre saMprati rAjA nAnAmAM nAnA ziSyanI jema hAtha joDI suhastisvAminI AgaLa besatA hatA. caityayAtrA utsava thaI rahyA pachI saMghe rathayAtrA zarU karI kemake yAtrAno utsava rathayAtrA karavAthI saMpUrNa thAya che. suvarNanI tathA mANikaya ratnonI kAMtithI dizAone prakAzita karanAra evo sUryanA ratha sarakho ratha ratha zALAmAMthI nIkaLyo. vidhinA jANa ane dhanavAna zrAvakoe rathamAM padharAvelI jinapratimAnI Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa8 zrAddhavidhi prakaraNa snAtrapUjA vagere karI. arihaMtanuM snAtra karyuM. janma kalyANakane avasare jema, merUnA zikhara uparathI tema rathamAMthI snAtrajaLa nIce paDavA lAgyuM. jANe bhagavAnane kAMI vinaMti ja na karatA hoya! evA mukhe mukhakoza bAMdhelA zrAvakoe sugaMdhI caMdanAdi vastuthI bhagavAnane vilepana karyuM. mAlatI, kamaLa vagere phulonI mALAothI bhagavAnanI pratimA pUjAI, tyAre te zaraskALanA meghothI vIMTAyelI caMdrakaLAnI mAphaka zobhavA lAgI. baLatA malayAgaranA dhUpathI thayelI dhUmADAnI rekhAothI viMTAyelI bhagavAnanI pratimA nIla vastrothI pUjAyelI na hoya! evI rIte zobhavA lAgI. jenI aMdara dIpatI dIpazikhA che evI bhagavAnanI AratI zrAvakoe karI. te AratI dIpatI auSadhivALA parvatanI TUMka mAphaka zobhatI hatI. arihaMtanA paramabhakta evA te zrAvakoe bhagavAnane vaMdanA karI. azvanI mAphaka AgaLa thaI pote ratha kheMcyo. te vakhate nagaravAsIjanonI strIoe hallIsakarAsa zarU karyA. zrAvikAo cAre tarapha ghaNAM maMgaLa gIto gAvA lAgI, pAra vinAnuM kezaranuM jaLa rathamAMthI nIce paDatuM hovAthI AgaLanA rastAmAM chaMTakAva thavA mAMDayo. A rIte pratyeka gharanI pUjA grahaNa karato ratha, dararoja saMprati rAjAnA dvAramAM haLave haLave Avato hato. te joI saMprati rAjA paNa rathanI pUjA karavAne taiyAra thayA ane phaNasa phaLanI mAphaka sarvAge vikasvara romarAjIvALA thaI tyAM AvyA. pachI navA AnaMda rUpa sarovaramAM haMsanI mAphaka krIDA karatA saMprati rAjA, rathamAM virAjamAna thayelI pratimAnI aSTaprakArI pUjA karI. mahApadma cakrIe paNa potAnI mAtAnA manoratha pUrNa karavAne sAruM ghaNA ADaMbarathI rathayAtrA karI. kumArapALe karelI rathayAtrA kumArapALe karelI rathayAtrA A rIte kahI che - caitra mAsanI AThamane divase cothe pahore jANe cAlato merU parvata ja na hoya ! evo ane suvarNamaya moTA daMDa upara rahelI dhvajA, chatra, cAmara vagere vastuthI dIpato evo suvarNamaya ratha ghaNI RddhinI sAthe nIkaLe che, te vakhate harSathI nagaravAsI loko ekaThA maLIne maMgaLakArI jaya jaya zabda kare che. zrAvako snAtra tathA caMdananuM vilepana karI sugaMdhI puSpothI pUjAyelI zrI pArzvajinanI pratimAne kumArapALanA baMdhAvelA maMdira AgaLa ubhA rahelA rathamAM ghaNI RddhithI sthApana kare che. vAjiMtranA zabdathI jagatane bharI denAra ane harSathI maMgaLa gIto gAnArI suMdara strIonI tathA sAmaMtanA ane maMtrIonA maMDaLanI sAthe te ratha kumArapALanA rAjamahela AgaLa jAya. pachI rAjA rathanI aMdara padharAvelI pratimAnI paTTavastra, suvarNamaya AbhUSaNa vagere vastuothI pote pUjA kare, ane vividha prakAranA gAyana, nATaka vagere karAve. pachI te ratha tyAM eka rAta rahI siMhadvAranI bahAra nIkaLe, ane pharakatI dhvajAothI jANe nRtya karI rahelo na hoya ! evA paTamaMDapamAM AvIne rahe prabhAtakAle rAjA tyAM AvI rathamAM zobhatI jinapratimAnI pUjA vagere kare ane caturvidha saMgha samakSa pote AratI utAre. pachI hAthI jotarelo ratha sthAnake sthAnake baMdhAvelA ghaNA paTTamaMDapamAM raheto nagaramAM phare, vagere. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSa kRtya 359 3. tIrthayAtrA ane tenI vidhi have traNa tIrthayAtrAnuM svarUpa kahuM chuM. temAM zrI zatruMjaya, giranAra vagere tIrtho samajavAM. temaja tIrthakaronI janma, dIkSA, jJAna, nirvANa ane vihAranI bhUmio paNa ghaNA bhavya jIvone zubha bhAva utpanna kare che ane bhavasamudramAMthI tAre che, mATe te bhUmio paNa tIrtha ja kahevAya che. A tIrthone viSe samyaktvazuddhine sArUM gamana karavuM, te tIrthayAtrAmAM kahevAya che. teno vidhi e che ke : eka AhAra, sacitta parihAra, bhUmizayana, brahmacarya vrata vagere kaThaNa abhigraho yAtrA karAya tyAM sudhI paLAya evA prathama grahaNa karavA. pAlakhI, sArA ghoDA, palaMga vagere samagra Rddhi hoya, to paNa yAtrA karavA nIkaLelA dhanADhaya zrAvakane paNa zakti hoya to page cAlavuM ja ucita che, kemake - yAtrA karanAra zrAvake 1. ekAhArI, 2. samakitadhArI, 3. bhUmizayanakArI, 4. sacittaparihArI, 5. pAdacArI ane 6. brahmacArI rahevuM, lauki zAstramAM paNa kahyuM che ke- yAtrA karatAM vAhanamAM bese to yAtrAnuM ardha phaLa jAya, pagarakhAM pahere to phaLano cotho bhAga jAya, muMDana na kare to trIjo bhAga jAya, ane tIrthe jaIne dAna le to yAtrAnuM sarva phaLa jatuM rahe. mATe tIrthayAtrA karanAra puruSe eka TaMka bhojana karavuM, bhUmi upara sUvuM ane strI RtuvaMtI chatAM paNa brahmacArI rahevuM. upara kahyA pramANe abhigraha lIdhA pachI zakti pramANe rAjAne bheTayuM vagere ApI prasanna karI tenI AjJA levI. yAtrAmAM sAthe levA mATe zakti pramANe uttama maMdira taiyAra karavAM. svajananA tathA sAdharmibhAIonA samudAyane yAtrAe AvavA mATe nimaMtraNa karavuM. paramabhaktithI sadgurune paNa nimaMtraNa karavuM. amArI pravartAvavI. jinamaMdiromAM mahApUjAdi mahotsava karAvavA. jenI pAse bhAtuM na hoya tene bhAtuM tathA jene vAhana na hoya tene vAhana ApavuM. nirAdhAra mANasone paisAno tathA sArA vacanano AdhAra Apavo. yogya madada ApIza evI udghoSaNA karI utsAha vinAnA yAtrALu lokone paNa sArthavAhanI jema hiMmata ApavI; ADaMbarathI moTA ane aMdaranA bhAgamAM ghaNA samAsavALI koThIo, zarAvalAM, kanAto, taMbUo, moTI kaDhAIyuM tathA bIjA paNa pANInAM moTAM vAsaNo vagere karAvavAM. gADAM, paDadAvALAM ratha, pAlakhI, poThiyA, UMTa, azva vagere vAhano sajja karAvavAM. zrIsaMghanI rakSAne sAruM ghaNA zUravIra subhaTone sAthe levA, ane kavaca zirastrANa vagere upakaraNa ApIne temano satkAra karavo gIta, nRtya, vAjiMtra vagere sAmagrI taiyAra karAvavI. pachI sArA zakuna, nimitta vagere joIne ghaNA utsAhavALA thaI sArA muhUrta upara javuM. mArgamAM yAtrALunA sarva samudAyane ekaTho karavo. sArAM paphavAno jamADI temane tAMbUla vagere " ApavuM. temane aMge AbhUSaNa tathA vastro paherAvavAM sArA pratiSThita, dharmiSTha, pUjya ane ghaNA bhAgyazALI puruSo pAse saMghavIpaNAnuM tIlaka karAvavuM. saMghapUjA vagere moTo utsava karavo. bIjAo pAse paNa yogyatA pramANe saMghavIpaNA vagerenuM tilaka karAvavAno utsava karAvavo. saMghanuM jokhama mAthe lenArA, AgaLa cAlanArA, pAchaLa rahI rakSaNa karanArA tathA mukhyapaNe saMghanuM kAma karanArA vagere Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa 360 lokone yogya sthAnake rAkhavA. zrI saMghanA cAlavAnA tathA mukAma vagerenA je TharAva thayA hoya, te sarvaprasiddha karavA. mArgamAM sarve sAdharmIonI sArI rIte sArasaMbhALa karavI. koInuM gADAnuM paiDuM bhAMge athavA bIjI kAMI ha2kata Ave to pote temane sarva zaktie yogya madada karavI. dareka gAmamAM tathA nagaramAM jinamaMdirone viSe snAtra, moTI dhvajA caDhAvavI. caityaparipATI vagere moTo utsava karavo. jIrNoddhAra vagereno paNa vicAra karavo. tIrthanAM darzana thaye sonuM, ratna, motI Adi vastu vaDe vadhAmaNI karavI. lApazI, lADu Adi vastu munirAjone vahorAvavI. sAdharmika-vAtsalya karavuM. ucitapaNe dAna vagere ApavuM tathA moTo pravezotsava karavo. tIrthe dAkhala thayA pachI pahelAM harSathI pUjA, Dhaukana vagere AdarathI karavuM. aSTaprakArI pUjA karavI tathA snAtra vidhithI karavuM. mALa paherAvavI vagere karavuM. ghInI dhArAvahI devI. paherAmaNI mUkavI. jinezvara bhagavAnanI navAMge pUjA karavI. tathA phUlaghara, kelidhara vagere mahApUjA, rezamI vastramaya dhvajAnuM dAna, koIne harakata na paDe evuM dAna(sadAvrata), rAtrijAgaraNa, gIta, nRtya vagere nAnAvidha utsava, tIrtha prApti-nimitta upavAsa, cha vagere tapasyA karavI. kroDa, lAkha cokhA vagere vividha vastu vividha ujamaNAmAM mUkavI. jAtajAtanAM covIza, bAvana, bahoMtera athavA ekaso ATha phaLo athavA bIjI jAta jAtanI eTalI ja vastuo tathA sarva bhakSya ane bhojya vastuthI bharelI thALI bhagavAna AgaLa dharavI. temaja rezamI vagere uttama vastranA caMdguA, paherAmaNI, aMgalUchaNAM, dIvAne mATe tela, dhotiyA, caMdana, kesara, bhoganI vastu, puSpa lAvavAnI chAbaDI, piMgAnikA kaLaza, dhUpadhANuM, AratI, AbhUSaNa, dIvIo, cAmara, nALIvALA kaLaza, thALIo, kacoLA, ghaMTAo, jhalarI, paTaha vagere vAjiMtro ApavAM. sUtA2 vagereno satkAra karavo. tIrthanI sevA, viNasatA tIrthano uddhAra tathA tIrthanA rakSaka lokono satkAra karavo. tIrthane garAsa Apavo. sAdharmika vAtsalya, gurunI bhakti tathA saMghanI paherAmaNI vagere karavuM. yAcaka vagerene ucita dAna ApavuM. jinamaMdira vagere dharmakRtyo karavAM. yAcakone dAna ApavAthI kIrtimAtra thAya che. ema samajI te niSphaLa che ema na mAnavuM; kemake yAcako paNa devanA-gurunA tathA saMghanA guNo gAya che. mATe temane ApeluM dAna bahu phaLadAyI che. cakravartI vagere loko jinezvara bhagavAnanA AgamananI vadhAmaNI ApanArane paNa sADAbAra kroDa sonaiyA vagere dAna ApatA hatA. siddhAMtamAM kahyuM che ke-sADAbAra kroDa sonaiyA jeTaluM, cakravartInuM prItidAna jANavuM. A rIte yAtrA karI pAcho vaLato saMghavI ghaNA utsavathI potAnA gharamAM praveza kare. pachI devADvAnAdi utsava kare; ane eka varSa sudhI tIrthopavAsa vagere kare. A rIte tIrthayAtrAno vidhi kahyo che. vikramarAjA AdinA saMghanuM vRttAMta zrIsiddhasena divAkare pratibodha pamADelA vikramAditya rAjA zatruMjayanI yAtrAe gayA tyAre tenA saMghamAM ekaso ogaNasIttera (169) suvarNamaya ane pAMcaso (500) dAMta, caMdanAdimaya jinamaMdira hatA. zrI siddhasena divAkara vagere pAMca hajAra (5000) AcArya hatA. cauda (14) mukuTadhArI rAjAo Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSa kRtya 361 hatA. tathA sIttera lAkha (70,00,000) zrAvakanAM kuTuMba, eka kroDa, dasa lAkha, nava hajAra (11009OO0) gADAM, aDhAra lAkha (1800000) dhoDA, chotaro (7600) hAthIo ane A rIte ja UMTa, baLada vagere hatAM. kumArapALe kADhelA saMghamAM suvarNaratnAdimaya aDhAraso cummotera (1874) jinamaMdira hatA. tharAdamAM pazcima maMDaLika nAme prasiddha evA Abhu saMghavInI yAtrAmAM sAtaso (700) jinamaMdira hatAM, ane teNe yAtrAmAM bAra kroDa sonaiyAno vyaya karyo. pethaDa nAmanA zreSThIe tIrthanAM darzana karyA tyAre agiyAra lAkha rUpAmaya TaMkano vyaya karyo, ane tenA saMghamAM bAvana derAsara ane sAta lAkha mANasa hatAM. vastupALa maMtrIe karelI sADIbAra yAtrAo prasiddha che. A rIte trividha yAtrAonuM svarUpa kahyuM che. snAtra mahotsava temaja jinamaMdiramAM dararoja ghaNA ADaMbarathI snAtrotsava karavo, tema karavAnI zakti na hoya to dareka parvane viSe karavo, tema paNa na karI zakAya to varSamAM eka vAra to avazya snAtrotsava karavo, temAM merUnI racanA karavI. aSTa mAMgaLikanI sthApanA karavI. naivedya dharavuM tathA ghaNA bAvanAcaMdana, kezara, sugaMdhI puSpo ane bhoga vagere sakaLa vastuno samudAya ekaTho karavo. saMgIta AdinI sAmagrI sArI rIte taiyAra karavI. rezamI vastramaya mahAdhvajA ApavI. ane prabhAvanA vagere karavI. snAtrotsavamAM potAnI saMpatti, kuLa, pratiSThA vagerene anusarI sarva zaktivaDe dhanano vyaya vagere karI sarva ADaMbarathI jinamatanI ghaNI prabhAvanA karavAne mATe prayatna karavo. saMbhaLAya che ke - pethaDa zeThe zrI giranArajI upara snAtra mahotsavane avasare chappana ghaDI pramANa suvarNa ApI IndramALa paherI. ane teNe zrI zatruMjaya upara tathA giranArajI upara eka ja suvarNamaya dhvajA ApI. tenA putra jhAMjhaNa zeThe to rezamI vastramaya dhvajA ApI. A rIte snAtrotsavanuM svarUpa kahyuM che. devadravyanI vRddhi vaLI devadravyanI vRddhine sAruM dareka varSe mALodghATana karavuM. temAM IndramALA athavA bIjI mALA dara varSe zakti pramANe grahaNa karavI. zrI kumArapALanA saMghamAM mALodghATana thayuM tyAre zrI vAmbhaTTa maMtrI vagere samartha loko cAra lAkha, ATha lAkha ItyAdi saMkhyA bolavA lAgyA. te samaye soraThadezano mahuvAno rahIza prAgvATa haMsarAja dhIrUno putra jagaDu, malina zarIre, malina vastra paherI oDhIne tyAM ubho hato. teNe ekadama savAjhoDanI rakama kahI. AzcaryathI kumArapALa rAjAe pUchayuM, tyAre teNe kahyuM ke - mArA pitAe naukAmAM besI deza-dezAMtara vyApAra karI upArjana karelA dravyathI savA kroDa sonaiyAnI kiMmatanA pAMca mANikaya ratna kharIdyAM, ane aMta vakhate mane kahyuM ke "zrI zatruMjaya, giranAra ane devapaTTaNa emAM nivAsa karanArA bhagavAnane ekeka ratna tAre ApavuM, ane be ratna potAne sAruM rAkhavAM." pachI jagaDuzAe te traNe ratno suvarNajaDita karI zatruMjayanivAsI RSabhadeva bhagavAnane, giranAravAsI zrI neminAthajIne tathA devapaTTaNavAsI zrI caMdraprabhaprabhune kaMThAbharaNa tarIke ApyAM. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zrAddhavidhi prakaraNa eka vakhate zrI giranArajI upara digaMbara tathA zvetAmbara e baMnenA saMgha samakALe AvI pahoMcyA ane banne jaNAe amAruM tIrtha kahI jhagaDo karavA mAMDyo. tyAre je IndramALA pahere tenuM A tIrtha che." evA vRddhajanonA vacanathI pethaDazeThe chappana ghaDI pramANa suvarNa ApI IndramALA paherI ane yAcakone cAra ghaDI pramANa suvarNa ApI tIrtha potAnuM che ema siddha karyuM. A rIte ja paherAmaNI, navI dhotIo, jAtajAtanA caMdaravA, aMgabhUMchaNA, dIpaka, tela, UMcuM caMdana, kesara bhoga, vagere jinamaMdire khapamAM AvatI vastuo daravarSe zakti pramANe ApavI. temaja uttama AMgI vela buTinI racanA, sarvAganAM AbhUSaNa, phUlaghara, kelighara, pUtaLInA hAthamAMnA phuvArA vagere racanA tathA vividha prakAranAM gAyana, nRtya vagere utsava vaDe mahApUjA tathA rAtrijAgaraNa karavAM. jema eka zeThe samudramAM musApharI karavA jatAM eka lAkha dravya kharacIne mahApUjA bhaNAvIne managamato lAbha thavAthI bAra varSe pAcho Avyo tyAre harSathI eka kroDa rUpiyA kharacI jinamaMdire mahApUjA vagere utsava karyo. zrutajJAnanI ArAdhanA temaja pustaka vageremAM rahelA zrutajJAnanI kapUra Adi vastu vaDe, sAmAnya pUjA to game tyAre banI zake tema che. mUlyavAna vastra vagere vastu vaDe vizeSa pUjA to dara mAse ajavALI pAMcamane divase zrAvakane karavI yogya che. tema karavAnI zakti na hoya to jaghanyathI varSamAM eka vAra to avazya karavI ja, A vAta janma-kRtyanI aMdara AvelA jJAna-bhaktidvAramAM vistArathI kahIzuM. udhApana mahotsava tema ja navakAra, AvazyakasUtra, upadezamALA, uttarAdhyayana vagere jJAna, darzana ane judA judA prakAranA tapa saMbaMdhI ujamaNAmAM jaghanyathI eka ujamaNuM to dara varSe yathAvidhi jarUra karavuM. kemake ujamaNuM karavAthI mANasonI lakSmI sAthe sthAnake joDAya, tapasyA paNa saphaLa thAya, ane niraMtara zubha dhyAna, bhavya jIvone samakitano lAbha, jinezvara mahArAjanI bhakti tathA jinazAsananI zobhA thAya eTalA guNa thAya che. tapasyA pUrI thayA pachI ujamaNuM karavuM te navA banAvelA jinamaMdire kaLaza caDhAvavA samAna, cokhAthI bharelA pAtra upara phaLa mUkavA samAna athavA bhojana karI rahyA pachI tAMbUla devA samAna che. zAstramAM kahelA vidhi pramANe lAkha athavA kroDavAra navakAra gaNI jinamaMdire snAtrotsava, sAdharmikavAtsalya, saMghapUjA vagere ghaNA ADaMbarathI karavuM. lAkha athavA kroDa cokhA, aDasaTha sonAnI athavA rUpAnI vADakiyo, pATiyo, lekhaNo tathA ratno, motI, paravALAM, nANuM, temaja nALiyera vagere aneka phaLo, jAtajAtanA pakavAno, dhAnyo tathA khAdya ane svAdya evI aneka vastuo, kapaDAM vagere vastuo mUkI navakAranuM ujamaNuM karanAra, upadhAna vahevA Adi, vidhisahita mALA paherI AvazyakasUtranuM ujamaNuM karanAra, gAthAnI saMkhyA mAphaka eTale pAMcasocuMmAliza pramukha modaka; nALiyera, vATakiyo vagere vividha vastu mUkIne upadezamALAdikanAM ujamaNAM karanAra, sonaiyA vagere vastu rAkhI lADavA Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSa kRtya 363 Adi vastunI prabhAvanA karI darzanAdikanAM ujamaNAM karanArA bhavyajIvo paNa hAlanA kALamAM dekhAya che. mALA paheravI e moTuM dharmakRtya che, kemake, navakAra, IriyAvahI ItyAdi sUtro zakti pramANe tathA vidhi sahita upadhAna vahyA vinA bhaNavA-gaNavAM e azuddha kriyA gaNAya che. zrutanI ArAdhanA mATe jema sAdhuone yoga vahevA, tema zrAvakoe upadhAna tapa jarUra karavuM joIe. mALA paheravI e ja upadhAna tapanuM ujamaNuM che; kemake - koI zreSTha jIva upadhAna tapa yathAvidhi karI, potAnAM kaMThamAM navakAra Adi sUtranI mALA tathA gurue paherAvelI sUtaranI mALA dhAraNa kare che, te be prakAranI zivazrI (nirupadravapaNuM ane mokSalakSmI) upArje che. muktirUpa kanyAnI varamALA ja hoya ! sukRtarUpa jaLa kheMcI kADhavAnI ghaDAnI mALA na hoya! tathA pratyakSa guNonI guMthelI mALA jana hoya ! evI mALA puNyavAnathI ja paherAya che. A rIte ajavALI pAMcama vagere vividha tapasyAonAM ujamaNAM paNa te te tapasyAnA upavAsa vagerenI saMkhyA pramANe nANuM, vATakiyo, nALiyera, lADu vagere judI judI vastu mUkI yathAzruta saMpradAyane avalaMbIne karavAM. zAsananI prabhAvanA temaja tIrthanI prabhAvanAne mATe zrI guru mahArAja padhAravAnA hoya tyAre temanuM sAmaiyuM, prabhAvanA vagere dara varSe jaghanyathI ekavAra to zakti pramANe jarUra karavI ja. temAM zrIguru mahArAjano pravezotsava badhI rIte ghaNA ADaMbarathI caturvidha saMgha sahita sAmA jaI tathA zrIguru mahArAjano tathA saMghano satkAra vagere karIne zakti pramANe karavo; kemake zrIguru mahArAjane sanmukha gamana, vaMdana, namaskAra ane sukhazAtAnI pRcchA karavAthI cirakALathI saMcita kareluM pApa eka ghaDIvAramAM zithila baMdhavALuM thAya che. pethaDazeThe tapA) zrI dharmaghoSasUrijInA pravezotsavamAM bahoMtera hajAra TaMkano vyaya karyo saMvegI sAdhuono pravezotsava karavo e vAta anucita che' evI khoTI kalpanA karavI nahIM kemake siddhAMtamAM sAmuM jaI temano satkAra karyAnuM pratipAdana karela che, e ja vAta sAdhunI pratimAne adhikAre zrI vyavahArabhASyamAM kahI che. te e ke : pratimA pUrI thAya tyAre pratibhAvAhaka sAdhu, jyAM sAdhuono saMcAra hoya evA gAmamAM potAne prakaTa kare, ane sAdhune athavA zrAvakane saMdezo kahevarAve. pachI gAmano rAjA, adhikArI athavA te na hoya to zrAvaka, zrAvikAono ane sAdhu-sAdhvIono samudAya te pratimAvAhaka sAdhuno AdarasatkAra kare. A gAthAno bhAvArtha evo che ke - "pratimA pUrI thAya tyAre je najIkanA gAmamAM ghaNAM bhikSAcaro tathA sAdhuo vicaratA hoya tyAM AvI potAne prakaTa kare, ane tema karatAM je sAdhu athavA zrAvaka jovAmAM Ave, tenI pAse saMdezo kahevarAve ke, "pratimA pUrI karI ane tethI huM Avyo chuM." pachI tyAM AcArya hoya te rAjAne A vAta jAhera kare. "amuka moTA tapasvI sAdhue potAnI tapasyA yathAvidhi pUrI karI che. tethI teno ghaNA satkArathI Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zrAddhavidhi prakaraNa gacchamAM praveza karAvavo che pachI rAjA, te na hoya to gAmano adhikArI, te na hoya to samRddha zrAvakavarga ane te paNa na hoya to sAdhu-sAdhvI Adi caturvidha zrIsaMgha pratimAvAhaka sAdhuno yathAzakti satkAra kare. upara caMdaravo bAMdhavo, maMgaLa vAjiMtro vagADavAM, sugaMdhI vAsakSepa karavo vagere satkAra kahevAya che. evo satkAra karavAmAM guNa che, te evo ke, - pravezane vakhate satkAra karavAthI jainazAsana ghaNuM zobhe che. bIjA sAdhuone zraddhA utpanna thAya che ke, jethI evI zAsananI unnati thAya che, te satkRtya ame paNa evI rIte karIzuM, temaja zrAvaka-zrAvikAonI tathA bIjAonI paNa jinazAsana upara bahumAna buddhi utpanna thAya che, jemAM evA moTA tapasvIo thAya, te jinazAsana mahApratApI che" temaja khoTA tIrthIonI hIlanA thAya che, kemake temanAmAM evA mahAsattvavaMta puruSo nathI. temaja pratimA pUrI karanAra sAdhuno satkAra karavo e AcAra che. vaLI tIrthanI vRddhi thAya che, eTale pravacanano atizaya joIne ghaNA bhavyajIvo saMsArathI vairAgya pAmI dIkSA le che A rIte vyavahArabhASyanI vRttimAM kahyuM che. temaja zakti pramANe zrIsaMghanI prabhAvanA karavI. eTale bahumAnathI zrIsaMghane AmaMtraNa karavuM, tilaka karavuM, caMdana, javAdi, kapUra, kastUrI vagere sugaMdhI vastuno lepa karavo, sugaMdhI phUla arpaNa karavAM, nALiyera Adi vividha phaLa ApavA tathA tAMbUla arpaNa karavuM, vagere prabhAvanA karavAthI tIrthaMkarapaNuM vagere zubhaphaLa maLe che. kahyuM che ke - apUrvajJAnaprahaNa, zrutanI bhakti, ane pravacananI prabhAvanA A traNa kAraNo vaDe jIvane tIrthaMkarapaNuM prApta thAya che. bhAvanA zabda karatAM prabhAvanA zabdamAM 'prae akSara vadhAre che, te yukta ja che. kemake bhAvanA to tenA karanArane ja mokSa Ape che, ane prabhAvanA to tenA karanArane tathA bIjAne paNa mokSa Ape che. AlocaNA vaLI guruno yoga hoya to daravarSe jaghanyathI eka vAra to guru pAse jarUra AloyaNA levI kAraNa ke potAnA AtmAnI zuddhi karavAthI te darpaNanI mAphaka nirmaLa thAya che. AgamamAM zrI AvazyakaniyuktimAM kahyuM che ke :- comAsI tathA saMvatsarIne viSe AloyaNA tathA niyama grahaNa karavA. temaja agAu grahaNa karelA abhigraha kahIne navA abhigraha levA. zrAddhajItakalpa Adi graMthomAM AloyaNA vidhi kahyo che. te nIce pramANe : A paphabI, comAsI athavA saMvatsarIne divase tema na bane to, ghaNAmAM ghaNA bAra varasa jeTalA kALe to avazya gItArtha guru pAse AloyaNA levI. AloyaNA levAne sAruM kSetrathI sAtaso yojana pramANa kSetramAM tathA kALathI bAra varasa sudhI gItArtha gurunI gaveSaNA karavI. AloyaNA ApanAra gurunuM lakSaNa have AloyaNA ApanAra AcAryanuM lakSaNa kahe che. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSa kRtya 365 zAstramAM AloyaNA ApanAra AcArya gItArtha eTale nizItha vagere sUtra-arthanA jANa, kRtayogI eTale mana vacana kAyAnA zubha yoga rAkhanArA athavA vividha tapasyA karanArA, arthAt vividha prakAranA zubhadhyAnathI tathA vizeSa tapasyAthI potAnA jIvane tathA zarIrane saMskAra karanArA. niraticAra cAritra pALanArA, AloyaNA lenAra pAse bahu yuktithI judA judA prakAranAM prAyazcitta tathA tapa Adi kabUla karAvavAmAM kuzaLa, AloyaNA tarIke ApelI tapazcaryA vagere karavAmAM keTalo zrama paDe che? tenA jANa, AloyaNA lenArano moTo doSa sAMbhaLavAmAM Ave, to paNa viSAda na karanArA, AloyaNA lenArane judAM judAM daSTAMta kahI vairAgyanA vacanathI utsAha ApanArA kahyA che. 1. jJAnAdi pAMca AcArane pAlana karanArA, 2. AloyelA doSanuM barAbara manamAM smaraNa karanArAM, 3. vyavahAravAnuM eTale pAMca prakArano vyavahAra jANI prAyazcitta ApavAmAM samyapha prakAre vartana karanArA. pAMca prakArano vyavahAra che, te e ke:- (1) pahelo AgamavyavahAra te kevaLI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI, caturdazapUrvI, dazapUrvI ane navapUrvIno jaNavo. (2) bIjo zrutavyavahAra te AThathI ardhapUrva sudhInA pUrvadhara, agIyAra aMganA dhAraka tathA nizIthAdikasUtranA jANa vagere sarvezrutajJAnIono jANavo. (3) trIjo AjJAvyavahAra te gItArtha be AcAryo dUra dezamAM rahelA hovAthI ekabIjAne maLI na zake to tenuM koI jANI na zake tevI rIte je mAMhomAMhe AloyaNA prAyazcitta Ape che te pramANe jANavo. (4) cotho dhAraNavyavahAra te potAnA gurue je doSonuM je prAyazcitta ApyuM hoya, te dhyAnamAM rAkhI te mujaba bIjAne ApavuM te rUpa jANavo. (5) pAMcamo jItavyavahAra te siddhAMtamAM je doSanuM jeTaluM prAyazcitta kahyuM hoya, te karatAM ochuM athavA adhika prAyazcitta paraMparAne anusarIne ApavuM e rUpa jANavo. hAlamAM A jItavyavahAra mukhya che. 4. AloyaNA lenAra zaramathI barAbara na kaheto hoya to tene vairAgya utpanna karanArI kathAo evI rItathI kahe ke, te sAMbhaLatAM ja AloyaNA lenAra zarama choDIne sArI rIte Alove. 5. AloyaNA lenAranI samyapha prakAre zuddhi kare evA. 6. AloyaNA ApI hoya te bIjAne na kahenArA. 7. je jeTaluM prAyazcitta laI zake tene teTaluM ja ApanArA. 8. samyapha AloyaNA ane prAyazcitta na karanArane A bhavamAM tathA parabhavamAM keTaluM duHkha thAya che. te jANanArA; evA ATha guNavALA guru AloyaNA ApavAne samartha che ema kahyuM che. AloyaNA levAnA zubha pariNAmathI gurunI pAse javA nIkaLelo bhavya jIva, jo kadAca AloyaNA lIdhA vinA vacce ja kALa karI jAya, to paNa te ArAdhaka thAya che. sAdhuo athavA zrAvake pahelAM to potAnA gacchanA ja je AcArya hoya, temanI pAse jarUra AloyaNA levI. temano joga na hoya to potAnA ja gacchanA upAdhyAya, te na hoya to potAnA ja pravartaka, sthavira athavA gaNAvacchedI emanI pAse AloyaNA levI. potAnA gammAM upara kahelAM Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 zrAddhavidhi prakaraNa pAMceno joga na hoya to sAMbhogika-potAnI sAmAcArIne maLatA evA bIjA gacchamAM AcArya Adi pAMcamAM jeno joga maLe tenI pAse AloyaNA levI. sAmAcArIne maLatA paragacchamAM AcAryAdi pAMceno yoga na hoya to, bhinna sAmAcArIvALA paragacchamAM paNa saMvegI AcAryAdikamAM jeno yoga hoya, tenI pAse AloyaNA levI. tema na bane to gItArtha pAsatthAnI pAse AloyaNA levI, tema na bane to gItArtha evA sArUpika pAse AloyaNA levI. teno paNa joga na maLe to gItArtha pazcAtkRta pAse AlovavuM, sapheda kapaDAM paheranAro, muMDI, kaccha vinAno, rajoharaNa vagere na rAkhanAro, brahmacarya pALanAro, bhAryA rahita ane bhikSAvRttie nirvAha karanAro evo te sArUpika kahevAya che. siddhaputra to zikhA ane bhAryA sahita hoya che. cAritra tathA sAdhuno veSa mUkI gRhastha thayelo te pazcAdbhUta kahevAya che. upara kahelA pAsatkAdikane paNa gurunI mAphaka vaMdana vagere yathAvidhi karavuM. kAraNa ke dharmanuM mULa vinaya che. jo pAsatkAdika potAne guNa rahita mAne ane tethI ja te vaMdanA na karAve, to tene Asana upara besArI praNAma mAtra karavo, ane AloyaNA levI. upara kahelA pAsatkAdikano yoga na maLe to rAjagRhI nagarImAM guNazIlAdika caityane viSe jyAM ghaNIvAra je devatAe arihaMta, gaNadhara vagere mahApuruSone AloyaNA ApatAM dIThA hoya, tyAM te samyagudRSTi devatAne akrama vagere tapasyAthI prasanna karI tenI pAse AloyaNA levI, kadAca te samayano devatA cavyo hoya ane bIjo utpanna thayo hoya to te mahAvidehakSetramAM jaI arihaMta bhagavAnane pUchI prAyazcitta Ape che. tema na bane to arihaMtanI pratimA AgaLa AloI pote ja prAyazcitta aMgIkAra kare. arihaMtanI pratimAno paNa joga na hoya to pUrva athavA uttara dizAe moDhuM rAkhIne arihaMtonI tathA siddhonI samakSa Alove. paNa AloyA vagara na rahe. kemake, zalya sahita jIva ArAdhaka kahevAto nathI. pote gItArtha nahIM hovAthI caraNazuddhi tathA AloyaNA ApavAthI thatuM hita na jANe, to te puruSa potAne ane AloyaNA lenArane paNa saMsAramAM pADe che. AlocanA samayanI zuddhi jema bALaka bolatuM hoya tyAre te kArya athavA akArya je hoya te saraLatAthI kahe che, tema AloyaNA lenAre mAyA athavA mada na rAkhatAM AlovavuM, mAyA mada vagere doSa na rAkhatAM vakhate vakhate saMvegabhAvanAnI vRddhi karI je akAryanI AloyaNA kare, te akArya jarUra pharIthI na kare. je puruSa zarama vagerethI, rasAdi gAravamAM lapaTAI rahyAthI eTale tapasyA na karavAnI IcchAthI athavA huM bahuzruta chuM evA ahaMkArathI, apamAnathI bIkathI athavA AloyaNA ghaNI Avaze evA DarathI gurunI pAse potAnA doSa kahIne na Alove. te jarUra ArAdhaka kahevAto nathI. te te saMvega utpanna karanAra Agamavacanono vicAra karI tathA zalyano uddhAra na karavAnAM khoTAM pariNAma upara najara daI potAnuM citta saMvegavALuM karavuM ane AloyaNA levI. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSa kRtya 367 AloyaNa lenAranA daza doSa have AloyaNA lenAranA daza doSa kahe che. 1. guru thoDI AloyaNA Apaze, ema dhArI temane vaiyAvacca vagerethI prasanna karI pachI AloyaNA levI. 2. temaja A guru thoDI tathA sahelI AloyaNA ApanArA che evI kalpanA karI AlovavuM. 3. je potAnA doSa bIjA koIe joyA hoya, te ja Alove, paNa bIjA chAnA na Alove. 4. sUkSma (nAnA) doSa gaNatarImAM na gaNAve, ane bAdara (moTA) doSanI ja mAtra AloyaNA levI. 5. sUkSmanI AloyaNA lenAra bAda doSa mUke nahi. ema jaNAvavAne sAruM tRNa-grahaNAdi nAnA doSanI mAtra AloyaNA levI ane bAdaranI na levI. 6. channa eTale prakaTa zabdathI na AlovavuM. 7. temaja zabdAkuLa eTale guru sArI rIte na jANe evA zabdanA ADaMbarathI athavA AsapAsanA loko sAMbhaLe tevI rIte AlovavuM. 8. AlovavuM hoya te ghaNA lokone saMbhaLAve. athavA AloyaNA laI ghaNA lokone saMbhaLAve. 9. avyakta eTale cheda graMthanA jANa nahi evA guru pAse AlovavuM. 10. lokamAM niMdA vagere thaze evA bhayathI potAnA jevA ja doSane sevana karanAra gurunI pAse AlovavuM. A daza doSa AloyaNA lenAre tyajavA. " AloyaNA levAnA phAyadA have samyaka prakAre Alove to tenA guNa kahe che - 1. jema bhAra upADanArane bhAra utaravAthI zarIra halakuM lAge che. tema AloyaNA lenArane paNa zalya kADhI nAMkhyAthI potAno jIva halako lAge che. 2. AnaMda thAya che. 3. potAnA tathA bIjAonA paNa doSa TaLe che, eTale pote AloyaNA laI doSamAMthI chUTo thAya che e jAhera ja che, tathA tene joIne bIjAo paNa AloyaNA levA taiyAra thAya che tethI temanA doSa paNa dUra thAya che. 4. sArI rIte AloyaNA karavAthI saraLatA prakaTa thAya che. 5. aticArarUpa maLa dhovAI gayAthI AtmAnI zuddhi thAya che. 6. temaja AloyaNA levAthI duSkara kAma karyuM ema thAya che. kemake doSanuM sevana karavuM te kAMI duSkara nathI, anAdikALathI doSa-sevanano abhyAsa paDI gayo che, paNa doSa karyA pachI te AlovavA e duSkara che. kAraNa ke mokSa sudhI pahoMce evA prabaLa AtmavIryanA vizeSa ullAsathI ja e kAma bane che. nizIthacUrNImAM paNa kahyuM che ke - jIva je doSanuM sevana kare che te duSkara nathI; paNa samyaka prakAre Alove te ja duSkara che, mATe ja samyapha AloyaNAnI gaNatarI paNa atyaMtara tapamAM gaNI che, ane tethI ja te mAsakhamaNa vagerethI paNa duSkara che. lakSmaNA sAdhvI vagerenI tevI vAta saMbhaLAya che, te nIce ApI che. lakSmaNA ArcAnuM daSTAMta A covIzIthI atIta kALanI eMzImI covIzImAM eka bahu putravAnuM rAjAne seMkaDo mAnatAthI Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrAddhavidhi prakaraNa eka bahumAnya putrI thaI. te svayaMvaramaMDapamAM paraNI, paNa durdevathI corInI aMdara ja patinA maraNathI vidhavA thaI. pachI te samyapha prakAre zIla pALI satI strIomAM pratiSThA pAmI, ane jainadharmane viSe ghaNI ja tatpara rahI. eka vakhate te covIzInA chellA arihaMte tene dIkSA ApI. pachI te lakSmaNA evA nAmathI jANItI thaI. eka vakhate cakalA cakalIno viSayasaMbhoga joIne te manamAM vicAravA lAgI ke, "arihaMta mahArAje cAritriyAne viSayasaMbhoganI kema anumati na ApI? athavA te (arihaMta) pote veda rahita hovAthI vedanuM duHkha jANatA nathI." vagere manamAM ciMtavIne kSaNavAramAM lakSmaNA sAdhvI ThekANe AvI ane pastAvo karavA lAgI. "have huM AloyaNA zI rIte karIza? evI tene lajjA utpanna thaI." paraMtu zalya rAkhavAthI koIpaNa rIte zuddhi nathI, e vAta dhyAnamAM laI teNe AloyaNA karavA potAne dhIraja ApI, ane te tyAMthI nIkaLI. eTalAmAM ociMto eka kAMTo pagamAM bhAMgyo. te apazukana thayA ema samajI lakSmaNA manamAM khIjavAI, ane je evuM mAThuM ciMtave, tene zuM prAyazcitta ?" ema bIjA koI aparAdhIne bahAne pUchI AloyaNA lIdhI, paNa zaramane aMge ane moTAIno bhaMga thaze evI bIkathI lakSmaNAe potAnuM nAma jAhera karyuM nahi. te doSanA prAyazcitta tarIke teNe pacAsa varSa sudhI ugra tapasyA karI. kahyuM che ke vigaya rahitapaNe cha8, aThThama, dazama (cAra upavAsa) ane duvAlasa (pAMca upavAsa) e tapasyA dasa varSa, tema upavAsa sahita be varSa, bhojanavaDe be varSa mAsakhamaNa tapasyA soLa varSa. ane AMbila tapasyA vIsa varSa. A rIte lakSmaNA sAdhvIe pacAsa varSa sudhI tapasyA karI. A tapasyA karatAM te sAdhvIe pratikramaNa vagere AvazyakakriyA Adi mUkI nahi. tathA manamAM dInapaNuM kiMcit paNa ApyuM nahi. A rIte duSkara tapasyA karI to paNa lakSmaNA sAdhvI zuddha thaI nahi. chevaTa ArtadhyAnamAM teNe kALa karyo. dAsI vagere asaMkhyAta bhavomAM ghaNAM AkarAM duHkha bhogavI aMte zrI padmanAbha tIrthakaranA tIrthamAM te siddhi pAmaze. kahyuM che ke zalyavALo jIva game to divya hajAra varSa sudhI ghaNI ugra tapasyA kare, to paNa zalya hovAthI tene te tapasyA taddana nakAmI che, jema ghaNo kuzaLa evo paNa vaidya potAno roga bIjA vaidyane kahIne ja sAjo thAya, tema jJAnI puruSanA paNa zalyano uddhAra bIjA jJAnI pAsethI ja thAya. 7. temaja AloyaNA karavAthI tIrthakaronI AjJA ArAdhita thAya che. 8. niHzalyapaNuM jAhera thAya che. uttarAdhyayanasUtranA ogaNatrIzamA adhyayanamAM kahyuM che ke - he bhagavaMta! jIva AloyaNA levA vaDe zuM utpanna kare che? (javAba) RjubhAvane pAmelo jIva anaMta saMsArane vadhAranAra evA mAyAzalya niyANazalya ane mithyAdarzana zalya e traNa prakAranA zilyathI rahita niSkapaTa thaI strIvedane tathA napuMsakavedane bAMdhato nathI, ane pUrve bAMdhyo hoya to tenI nirjarA kare che. AloyaNAnA ATha guNa che. A rIte zrAddha jitakalpamAMthI tathA tenI vRttimAMthI leza mAtra uddhAra karI kADhelo AloyaNA vidhi pUrNa thayo che. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSa kRtya 369 atizaya tIvra pariNAmathI karelA moTA tathA nikAcita thayelA paNa bALahatyA, strIhatyA, yatihatyA, deva, jJAna vagerenA dravyanuM bhakSaNa. rAjAnI strI sAthe gamana vagerenA mahApApanI samyapha prakAre AloyaNA karI gurue ApeluM prAyazcitta yathAvidhi kare to te jIva te ja bhavamAM zuddha thAya. ema na hota to daDhaprahArI vagerene te ja bhave mukti zI rIte thAya? mATe AloyaNA dareka comAse athavA daravarSe jarUra levI. A rIte varSakRtya gAthAnA uttarArdhano artha kahyo che. tapAgacchIya zrIratnazekhara riviracita "zrAddhaviviprakaraNanI "zrAddhavidhi kaumudI' TIkAmAM paMcamavarSaytya-prakAza saMpUrNa thayo. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho prakAza-janmakRtya jammaM nivAsaThANaM, tivaggasiddhIi kAraNaM uciaM / uciaM vijjAgahaNaM, pANiggahaNaM ca mittAI ||14|| janma nivAsasthAnaM trivargasiddheH kAraNaM ucitam / ucitaM vidyAgrahaNaM pANigrahaNaM ca mitrAdi ||14|| vArSika kRtya kahyuM. have janmakRtya traNa gAthA tathA aDhAra dvAravaDe kahe che. nivAsasthAna kevuM ane kayAM rAkhavuM? 1. janmarUpa baMdIkhAnAmAM pahelAM nivAsasthAna ucita levuM. nivAsasthAna kevuM ucita? te vizeSaNa vaDe kahe che. jethI trivarganI eTale dharmArthakAmanI siddhi eTale utpatti thAya evuM tAtparya ke, jyAM rahevAthI dharma, artha ane kAma sadhAya tyAM zrAvake rahevuM, bIje na rahevuM, kemake, tema karavAthI A bhavathI tathA parabhavathI bhraSTa thavAno saMbhava rahe che. vaLI kahyuM che ke, bhilla lokonI pallImAM, coranA raheThANamAM jyAM pahADI loko rahetA hoya tevI jagAmAM ane hiMsaka tathA pApI lokono Azraya karanArA pApI lokonI pAse sArA mANase na rahevuM. kemake, kusaMgata sajjanane eba lagADanArI che. je sthAnake rahevAthI munirAjo potAne tyAM padhAre, tathA je sthAnakanI pAse jinamaMdira hoya, temaja jenI AsapAsa zrAvakonI vastI hoya evA sthAnakamAM gRhastha rahevuM. jyAM ghaNAkharA vidvAna loko rahetA hoya, jyAM zIla, jIvatara karatAM paNa vadhAre vahAluM gaNAtuM hoya ane jyAMnA loko haMmezAM sArA dharmiSTha hoya tyAM sArA mANase rahevuM. kemake sapuruSonI sobata kalyANane sAruM che. je nagaramAM jinamaMdira, siddhAMtanA jANa sAdhu ane zrAvako hoya tathA jaLa ane baLataNa paNa ghaNAM hoya, tyAM haMmezAM rahevuM. - traNaso jinamaMdira tathA dharmiSTha, suzIla ane jANa evA zrAvaka vagerethI zobhatuM evuM ajameranI najIka harSapura nAmanuM eka sAruM nagara hatuM. tyAM rahenAra aDhAra hajAra brAhmaNo ane temanA ziSyo chatrIsa hajAra moTA zeThIAo jyAre zrI priyagraMthasUri te nagaramAM padhAryA tyAre pratibodha pAmyA. sArA sthaLamAM rahevAthI paisAvALA, guNI ane dharmiSTha lokono samAgama thAya che. vaLI tethI dhana, viveka, vinaya, vicAra, AcAra, udAratA, gaMbhIrapaNuM, vairya, pratiSThA vagere guNo tathA sarva rIte dharmakRtya karavAmAM kuzaLatA prAyaH vinA prayatna maLe che. e vAta hamaNAM paNa sAkSAt najare jaNAya che. te mATe aMta prAMta gAmaDA vigeremAM dhanaprApti vagerethI sukhe nirvAha thato hoya, to paNa na rahevuM. kemake jyAM jina, jinamaMdira ane saMghanuM mukhakamaLa e traNa vastu dekhAtI nathI, temaja jinavacana saMbhaLAtuM nathI Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho prakAza janma mRtya tyAM paNa ghaNI saMpadA hoya te zuM kAmanI ? tAre mUrkhatA joItI hoya, to tuM gAmaDAmAM traNa divasa rahe, kAraNa ke tyAM navuM adhyayana thAya nahi, are ! pUrve bhaNeluM hoya te paNa bhUlI javAya. 371 evI vAta saMbhaLAya che ke - koI nagarano rahIza vaNika thoDA vaNikanI vasativALA eka gAmaDAmAM jaI dravya-lAbhane mATe rahyo. khetI tathA bIjA ghaNA vyApAra karI teNe dhana meLavyuM. eTalAmAM tenuM rahevAnuM ghAsanuM jhupaDuM hatuM te baLI gayuM. A rIte pharI pharI dhana meLavyA chatAM koI vakhate coranI dhADa, to koI vakhate dukALa, rAjadaMDa vagerethI tenuM dhana jatuM rahyuM. eka vakhate te gAmaDAnA rahIza coroe koI nagaramAM dhADa pADI tethI rAjAe gusse thaI temanuM (coronuM) gAmaDuM bALI nAkhyuM, ane zeThanA putrAdikane subhaToe pakaDayA. tyAre zeTha subhaTonI sAthe laDatAM mAryo gayo. A rIte kugrAmavAsa u52 dAkhalo che. rahevAnuM sthAnaka ucita hoya to paNa tyAM svacakra, paracakra, virodha, duSkALa, marakI, ativRSTi vagere, prajAnI sAthe kalaha, nagara Adino nAza ItyAdi upadravathI asvasthatA utpanna thaI hoya to, te sthAna zIghra choDI devuM. tema na kare to dharmArthakAmanI kadAca hAni thAya. jema yavana lokoe dilhI zahera bhAMgI nAMkhyuM, tyAre bhaya utpanna thavAthI jemaNe dilhI choDI, ane gujarAta vagere dezamAM nivAsa karyo. temaNe potAnA dharma-artha-kAmanI puSTi karIne A bhava tathA parabhavane saphaLa karyA, ane jemaNe dilhI choDI nahi. te lokoe baMdIkhAnAmAM paDavA AdinA upadrava pAmI potAnA banne bhava pANImAM gumAvyA. nagarakSaya thaye sthAnRtyAga upara kSitipratiSThitapura, vaNakapura, RSabhapura vagerenA dAkhalA jANavA. siddhAMtamAM kahyuM che ke - kSitipratiSThita, vaNakapura, RSabhapura, kuzAgrapura, rAjagRha, caMpA, pATalIputra vagere. ahIM sudhI rahevAnuM sthAnaka eTale nagara, gAma vagereno vicAra karyo. sArA-narasA pADozathI lAbha hAni have ghara paNa rahevAnuM sthAnaka kahevAya che, mATe teno vicAra karIe chIe. sArA mANase potAnuM ghara jyAM sArA pADozI hoya tyAM karavuM tathA bahu khUNAmAM gupta na karavuM. zAstramAM kahela vidhi pramANe parimita bAraNAM Adi guNa je gharamAM hoya, te ghara dharmArthakAmane sAdhanAruM hovAthI rahevAne ucita che. kharAba pADozI zAstramAM niSiddha karyA che, teTalA sAruM ke tiryaMca yoninA prANI, talA2, bauddha vagerenA sAdhu, brAhmaNa, smazAna, vAgharI, vyAgha, guptipALa, dhADapADu, bhilla, macchImAra, jugArI, cora, naTa, nAcanAra, bhaTTa, bhavaiyA ane kukarma karanAra eTalA lokono pADoza potAnA ghara AgaLa athavA dukAna AgaLa paNa sArA mANase tajavo. tathA emanI sAthe dostI paNa karavI nahIM temaja devamaMdira pAse ghara hoya to duHkha thAya, cauTAmAM hoya to hAni thAya, ane Thaga tathA pradhAna vigerenA ghara pAse ApaNuM ghara hoya to putrano tathA dhanano nAza thAya. potAnuM hita IcchanAro buddhizALI puruSa mUrkha, adharmI, pAkhaMDI, patita, cora, rogI, krodhI, caMDALa, ahaMkArI, gurunI strIne bhogavanAra, vairI, potAnA svAmIne ThaganAra, lobhI ane munihatyA, strIhatyA athavA bALahatyA karanArA emano pADoza taje. kuzIliyA vagere pADozI hoya to temanA Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37ra zrAddhavidhi prakaraNa vacana sAMbhaLavAthI tathA emanI ceSTA jovAthI mANasa pote saguNI hoya to paNa tenA guNanI hAni thAya. pADozaNe jene khIra banAvI ApI, te saMgama nAmA zAlibhadrano jIva sArA pADozInA dAkhalA tarIke, tathA parva divase munine vahorAvanAra pADozaNanA sAsu-sasarAne khoTuM samajAvanArI somabhaTTanI bhAryA kharAba pADozaNanA dAkhalA tarIke jANavI. atizaya jAhera sthaLamAM ghara karavuM sAruM nathI. kemake, AsapAsa bIjuM ghara na hovAthI tathA cAre tarapha khullo bhAga hovAthI cora vagere upadrava kare che. atizaya gIca vasativALA gupta sthaLamAM ghara hoya te paNa sAruM nahi. kemake cAre tarapha bIjA gharo AvelAM hovAthI te gharanI zobhA jatI rahe che. temaja Aga vagere upadrava thae jhaTa aMdara javuM athavA bahAra AvavuM kaThaNa thaI paDe che bhUminI parIkSA gharane mATe sArI jagyA te zalya, bhasma, khAtra vagere doSathI tathA niSiddha AyathI rahita hovuM joIe. temaja dUrvAo, kUpalAM, darbhanA guccha vagere jyAM ghaNAM hoya, evuM tathA sArA varNanI ane sArA gaMdhanI mATI, madhura jaLa tathA nidhAna vagere jemAM hoya evuM hovuM joIe. kahyuM che ke - unALAmAM ThaMDA sparzavALI ane ziyALAmAM unA sparzavALI, tathA varSARtumAM ThaMDA tathA unA sparzavALI je bhUmi hoya, te sarva zubhakArI jANavI. eka hAtha UDI khodIne pAchI te ja mATIthI te bhUmi pUrI nAkhavI. jo mATI vadhe to zreSTha. barAbara thAya to madhyama ane ochI thAya to adhama bhUmi jANavI. je bhUmimAM khADo karIne jaLa bharyuM hoya to te jaLa so pagalAM jaIe tyAM sudhImAM ja jeTaluM hatuM teTaluM ja rahe to te bhUmi sArI. AMgaLa jeTaluM ochuM thAya to madhyama ane te karatAM vadhAre ochuM thAya to adhama jANavI athavA je bhUminA khADAmAM rAkhelAM puSpa bIje divase tevAM ne tevAM ja rahe to te uttama bhUmi, ardhA sUkAI jAya to madhyama ane sarve sUkAI jAya to adhama jANavI. je bhUmimAM vAvela DAMgara vagere dhAnya traNa divasamAM Uge te zreSTha, pAMca divasamAM uge te madhyama ane sAta divasamAM uge te adhama bhUmi jANavI. bhUmi rAphaDAvALI hoya to vyAdhi, polI hoya to dAridra, phATavALI hoya to maraNa ane zalyavALI hoya to duHkha Ape che, mATe zalya ghaNA ja prayatnathI tapAsavuM, mANasanuM hADakuM vagere zalya nIkaLe to tethI mANasanI ja hAni thAya, gadheDAnuM zalya nIkaLe to rAjAdikathI bhaya utpanna thAya, zvAnanuM zalya nIkaLe to bALakano nAza thAya, bALakanuM zalya nIkaLe to gharadhaNI musApharIe jAya, gAyanuM athavA baLadanuM zalya nIkaLe to gAya-baLadono nAza thAya ane mANasanA keza, kapALa, bhasma vigere nIkaLe to tethI maraNa thAya vigere. dhyAnamAM levA yogya keTalIka vAto. pahelo ane cotho pahora mUkI bIjA athavA trIjA pahore ghara upara AvanArI jhADanI agara Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 373 dhvajA vagerenI chAyA sadA kALa duHkha ApanArI che, arihaMtanI pUMTha, brahmA ane viSNunuM paDakhuM, caMDikA ane sarpa emanI najara tathA mahAdevanuM upara kaheluM sarva (pUMTha, paDakhuM ane najara) varjavuM. vAsudevanuM DAbuM aMga, brahmAnuM jamaNuM aMga, nirmAlya, havaNa jaLa, dhvajanI chAyA, vilepana, zikharanI chAyA ane arihaMtanI daSTi eTalAM vAnAM uttama che. kahyuM che ke arihaMtanI pUMTha, sUrya ane mahAdevanI daSTi, vAsudevano DAbo bhAga e varjavA. caMDI sarve ThekANe azubha che. mATe tene sarvathA varjavI. gharanA jamaNe pAse arihaMtanI daSTi paDatI hoya ane mahAdevanI pUMTha DAbe pAse paDatI hoya to te kalyANakArI che, paNa ethI viparIta hoya to bahu duHkha thAya, temAM paNa vacce mArga hoya to kAMI doSa nathI. zaheramAM athavA gAmamAM IzAnAdika koNa dizAmAM ghara na karavuM. te uttama jAtanA lokane azubhakArI che, paNa caMDALa vagere nIca jAtine RddhikArI che. rahevAnA sthAnakane guNa tathA doSa, zakuna, svapna, zabda vagere nimittonA baLathI jANavA. sAruM sthAna paNa ucita mUlya ApI tathA pADozInI saMmati vagere laI nyAyathI ja grahaNa karavuM, paNa koIno parAbhava Adi karIne levuM nahIM, tema karavAthI dharmArthakAmano nAza thavAno saMbhava che. A rIte ja ITo, lAkaDAM, paththara vagere vastu paNa doSa vinAnI majabUta evI hoya te ja ucita mUlya ApIne vecAtIlevI ane maMgAvavI, te vastu paNa vecanAre enI meLe taiyAra karelI levI; paNa potAne mATe tenI pAse taiyAra karAvIne na levI, kemake tethI mahAAraMbha vagere doSa lAgavAno saMbhava che. jinamaMdiranI vastuonA upayogathI thatI hAni ane te aMge daSTAMta upara kahelI vastu jinamaMdira vagerenI hoya to levI nahIM, kemake tethI ghaNI hAni vagere thAya che. evI vAta saMbhaLAya che ke - koI be vaNika pADozI hatA. temAM eka paisAdAra hato, te bIjAnA pagale pagale parAbhava karato hato. bIjo daridrI hovAthI pahelAnuM bIjI koI rIte kAMI paNa nukazAna karI zakyo nahIM. tyAre teNe pahelAnuM ghara navuM baMdhAtuM hatuM, tenI bhIMtamAM koI na jANe tevI rIte jinamaMdirano paDelo eka ITano kaTako nAMkhyo, ghara baMdhAIne taiyAra thayuM tyAre daridrI pADozIe zrImaMta pADozIne je vAta banI hatI te pramANe kahI dIdhI. tyAre zrImaMta pADozIe kahyuM ke, "eTalAmAM zuM doSa che?" evI avajJA karavAthI vidyutpAta vagere thaI zrImaMta pADozIno sarva prakAre nAza thayo. kahyuM che ke - jinamaMdira, kUvA, vAva, smazAna, maTha ane rAjamaMdirano sarasava jeTalo paNa patthara, ITa ke kASTha tajavA. gharanuM mApa vagere pASANamaya staMbha, pITha, pATiyAM, bArasAkha vagere vastuo gRhasthane viruddhakAraka che, paraMtu te dharmasthAnake zubha jANavI. pASANamaya vastu upara kASTha ane kASThamaya vastu pASANanA staMbha vagere vastuo gharamAM athavA jinamaMdiramAM prayatnathI varjavI. haLanuM kASTha, ghANI, zakaTa vagere vastu tathA raheTa Adi yaMtro, e sarva kAMTAvALA vRkSanA, vaDa Adi pAMca uMbaranA tathA jemAMthI dUdha nIkaLatuM hoya evA AkaDA vagere jhADanA lAkaDAnAM varjavAM. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zrAddhavidhi prakaraNa upara kahelI vastuo bIjorI, keLa, dADama, mIThAM lIMbune ApanAra liMboLI, be jAtanI haLadara, AmalI, bAvaLa, boraDI tathA dhaMturA emanAM lAkaDAnI paNa varjavI. jo upara kahelA vRkSonAM mULo pADozathI gharanI bhUmimAM pese, athavA e jhADanI chAyA upara Ave to te gharadhaNInA kuLano nAza thAya che. ghara pUrva bhAgamAM uMcuM hoya to dhana jatuM rahe che, dakSiNa bhAgamAM uMcu hoya to dhananI samRddhi thAya che. pazcima bhAgamAM UMcu hoya to vRddhi thAya che, ane uttara dizAmAM uMcu hoya to zUnya thAya che. valayAkAravALuM, ghaNA khUNAvALuM athavA eka, be ke traNa khUNAvALA, jamaNI tathA DAbI bAjue lAMbAM gharamAM rahevuM nahi. je kamADa potAnI meLe baMdha thAya athavA ughaDe te sArAM nahi. zubha ane azubha citro gharanA mULa bAraNAmAM citramaya kaLazAdikanI vadhu zobhA sArI kahevAya che. je citramAM yoginInA nRtyano AraMbha, mahAbhArata rAmAyaNano athavA bIjA rAjAono saMgrAma, RSinAM devanAM caritra * hoya, te citra gharane viSe sArAM na jANavAM. phaLelAM jhADa, phUlanI velaDIo, sarasvatI, navanidhAnayukta lakSmI, kaLaza, vadhAmaNAM, cauda svapnanI zreNI vagere citro zubha jANavAM. vRkSothI thatI lAbha-hAni je gharamAM khajUrI, dADamI, keLa, boraDI athavA bijorI emanAM jhADa uge che, te gharano samULanAza thAya che. jemAMthI dUdha nIkaLe evAM jhADa hoya to te lakSmIno nAza kare che, kAMTAvALAM hoya to zatruthI bhaya Ape che, phaLavALAM hoya to saMtatino nAza kare che, mATe emanAM lAkaDAM paNa ghara banAvavAmAM vAparavAM nahi, koI graMthakAra kahe che ke, gharanA pUrva bhAganuM vaDanuM jhADa, dakSiNa bhAgamAM ubara ane pazcima bhAgamAM piMpaLo ane uttara bhAgamAM khAkharAnuM jhADa zubhakArI che. - gharanI bAMdhaNI gharanA pUrva bhAgamAM lakSmInuM ghara (bhaMDAra), agni khUNAmAM rasoDuM, dakSiNa bhAgamAM sUvAnuM sthAna, naiiRtya khUNAmAM Ayudha vagerenuM sthAna, pazcima dizAmAM bhojana karavAnuM sthAnaka, vAyavya khUNAmAM dhAnyano saMgraha karavAnuM sthAna, uttara dizAmAM pANiyAruM ane IzAna khUNAmAM devamaMdira karavuM. gharanA dakSiNa bhAgamAM agni, jaLa, gAya, vAyu ane dIpaka emanAM sthAna karavAM. ane uttara tathA pazcima bhAgamAM bhojana, dhAnya, dravya ane deva emanAM sthAna karavAM. gharanA dvAranI apekSAe eTale je dizAmAM gharanuM bAraNuM hoya te pUrva dizA ane tene anusaratI bIjI dizAo jANavI. jema chIMkamAM tema ahIM paNa jemAM sUryano udaya thAya che, te pUrva dizA na jANavI. temaja banAvanAra sUtAra tathA bIjA majUra vagerene je TharAva karyo hoya, te karatAM vadhu paNa ucita ApI temane rAjI rAkhavA, paraMtu koI ThekANe paNa temane ThagavA nahi. eTalAmAM potAnA kuTuMbAdikano sukhe nirvAha thAya, ane lokamAM paNa zobhA vigere dekhAya, teTalo ja vistAra (lAMbAMpahoLA) ghara baMdhAvavAmAM karavo, saMtoSa na rAkhatAM vadhAre ja vistAra karavAthI nAhaka dhanano vyaya ane Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 375 AraMbha vagere thAya che. upara kahyA pramANe kareluM ghara paNa parimita pramANavALA) dvAravALuM ja joIe, kemake, ghaNAM bAraNAM hoya to. duSTa lokonI Ava-jAva upara najara na rahe, ane tethI strI, dhana vagereno nAza thavAno saMbhava rahe che. parimita pramANavALA bAraNAnAM paNa pATiyAM, ulALo, sAMkaLa, bhUMgaLa vagere ghaNAM majabUta karavAM, tethI ghara surakSita rahe che. kamADa paNa sukhe vasAya ane ughADAya evAM joIe ane tevI sthitimAM hoya to sArAM; nahi to adhika adhika jIva-virAdhanA thAya ane javuM-AvavuM vagere kArya jeTaluM tarata ja thavuM joIe teTaluM zIdhra na thAya. bhIMtamAM rahenArI bhUMgaLa koI paNa rIte sArI nahi; kAraNa ke, tethI paMcendriya vagere jIvonI paNa virAdhanA thavAno saMbhava che. evAM kamADa paNa vAsavAM hoya to jIvajaMtu vagere barAbara joIne vAsavAM. A rIte ja pANInI paranALa, bALa vagerenI paNa yathAzakti yatanA rAkhavI. gharanAM parimiti bAraNAM rAkhavAM vagere saMbaMdhI zAstramAM paNa kahyuM che ke - lakSmIvAsa je gharamAM vedha Adi doSa na hoya, AkhuM daLa (pASANa, ITa ane lAkaDAM) navuM hoya, ghaNAM bAraNAM na hoya, dhAnyano saMgraha hoya, devapUjA thatI hoya, AdarathI jaLa vagereno chaMTakAva thato hoya, lAla paDado, vALavuM vagere saMskAra hamezAM thatA hoya, nAnA-moTAnI maryAdA sArI rIte paLAtI hoya, sUryanAM kiraNa aMdara AvatAM na hoya, dIpaka prakAzita raheto hoya, rogIonI cAkarI ghaNI sArI rIte thatI hoya, ane thAkI gayelA mANasano thAka dUra karAto hoya, te gharamAM lakSmI vAso kare che. A rIte deza, kALa, potAnuM dhana tathA jAti vagerene ucita dekhAya evuM baMdhAyeluM ghara yathAvidhi khAtra, sAdharmika vAtsalya, saMghapUjA vagere karIne zrAvake vAparavuM. sArA muhUrta tathA zakuna vagerenuM baLa paNa ghara baMdhAvavAnA tathA temAM praveza karavAnA vakhate jarUra jovuM. A rIte yathAvidhi banAvelA gharamAM lakSmInI vRddhi vagere thavuM. durlabha nathI. vidhipUrvaka baMdhAyelA gharanA lAbha aMge daSTAMto ema saMbhaLAya che ke, ujjayinI nagarImAM dAMtAkanAmA zeThe aDhAra kroDa sonaiyA kharacI vAstuzAstramAM kahelI rIta pramANe eka sAta mALavALo mahela taiyAra karAvyo. tene taiyAra thatAM bAra varSa lAgyAM hatAM. te mahelamAM dAMtAka rahevA gayo, tyAre rAtrIe paDuM ke? paDuM ke? evo zabda tenA sAMbhaLavAmAM Avyo. tethI bhaya pAmI zeThe mUlya tarIke dhana laI te mahela rAjA vikramAdityane Apyo. vikramarAjA te mahelamAM gayo ane paDuM ke? paDuM ke? evo zabda sAMbhaLatAM ja rAjAe kahyuM - paDa; ke tarata ja suvarNapuruSa paDayo. vagere. vaLI vidhi pramANe banAvelA ane vidhi pramANe pratiSThA karelI zrImunisuvratasvAminA stUpanA mahimAthI koNika rAjA prabaLa senAno dhaNI hato. tathApi te vizALAnagarIne bAra varSamAM paNa laI zakayo nahi, bhraSTa thayelA kUlavAlakanA kahevAthI jyAre teNe sUpa pADI naMkhAvyo. tyAre te ja vakhate Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa nagarI tAbAmAM lIdhI. A rIte ja eTale jema gharanI yukti kahI te pramANe dukAna paNa sAro pADoza joI, ghaNuM jAhera nahi, tathA ghaNuM gupta nahi evI jagyAe parimita bAraNAvALI pUrve kahela vidhi pramANe banAvavI, eja sAruM che. kemake tethI ja dharma, artha ane kAmanI siddhi thAya che. Iti prathama dvAra saMpUrNa (1). 376 ucita vidyAnuM grahaNa trivargasiddhinuM kAraNa e padono saMbaMdha bIjA dvAramAM paNa levAya che, tethI evo artha thAya ke, dharma, artha ane kAma e traNanI siddhi jethI thatI hoya, te vidyAonuM eTale lakhavuM, bhaNavuM, vyApAra vagere kaLAonuM grahaNa vigere adhyayana sArI rIte karavuM. kema ke, jene kaLAonuM zikSaNa na maLyuM hoya tathA jeno jeNe abhyAsa na karyo hoya, tene potAnI mUrkhatAthI tathA hAMsI karavA yogya hAlatathI pagale pagale tiraskAra khamavo paDe che. jemake, kAlidAsa kavi pahelAM to gAyo cAravAno dhaMdho karato hato. eka vakhata rAjAnI sabhAmAM teNe svastika ema kahevAne badale uzaraTa ema kahyuM. tethI te ghaNo dhikkArAyo, pachI devatAne prasanna karI moTo paMDita tathA kavi thayo. graMtha sudhAravAmAM citrasabhA-darzanAdika kAmomAM je kaLAvAn hoya, te jo ke, paradezI hoya, to paNa vAsudevAdikanI mAphaka satkAra pAme che. kemake paMDitAI ane rAjApaNuM e be sarakhAM nathI; kAraNa ke rAjA potAnA dezamAM ja pUjAya che, ane paMDita sarva ThekANe pUjAya che. sarve kaLAo zIkhavI. kemake deza, kALa vagerene anusarI sarve kaLAono vizeSa upayoga thavAno saMbhava che. tema na kare to kadAca mANasa paDatI dazAmAM Ave che. kahyuM che ke -aTTamaTTanA paNa zIkhavuM, kAraNa ke zIkheluM nakAmuM jatuM nathI. adamaTTa prasAdathI goLa ane tuMbaDuM khavAya che. sarve kaLAo AvaDatI hoya to pahelAM kahelA AjIvikAnA sAta upayogamAMnA ekAda upAyathI sukhe nirvAha thAya. tathA vakhate samRddhi Adi paNa maLe. sarve kaLAono abhyAsa karavAnI zakti na hoya to, zrAvakaputre jethI AlokamAM sukhe nirvAha ane paralokamAM zubhagati thAya, evI eka kaLAno paNa samyak prakAre abhyAsa jarUra karavo. vaLI kahyuM che ke - zrutarUpa samudra apAra che, AyuSya thoDuM che, hAlanA jIva ochI buddhinA che mATe evuM kAMIka zIkhavuM ke je thoDuM hovA chatAM sArUM kArya sAdhI zake evuM hoya. A lokamAM utpanna thayela manuSya be vAta jarUra zIkhavI joIe. (1) jenAthI potAno sukhe nirvAha thAya, (2) maraNa pachI jenAthI sadgati pAme te. niMdya ane pApamaya vyApAravaDe nirvAha karavo anucita che. mULa gAthAmAM "ucita" pada che, mATe niMdya tathA pApamaya vyApArano niSedha thayo, ema jANavuM. Iti bIjuM dvAra saMpUrNa. pANigrahaNa pANigrahaNa eTale vivAha. te paNa trivarganI eTale dharma, artha ane kAmanI siddhinuM kAraNa che, Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 377 mATe ucitapaNAthI karavo joIe. te (vivAha) potAthI judA gotramAM thayelA tathA kula, sAro AcAra, zIla, rUpa, vaya, vidyA, saMpatti, veSa, bhASA, pratiSThA vagerethI potAnI barAbarInA hoya temanI sAthe ja karavo. bannenAM kuLa, zIla vagere sarakhAM na hoya to mAMhomAMhe hIlanA, kuTuMbamAM kalaha, kalaMka vagerenI prApti thAya che. jema potanapura nagaramAM zrImatI nAme eka zrAvaka kanyA Adara sahita koI anya dharmanI sAthe paraNI hatI. te dharmane viSe ghaNI daDha hatI, paNa teno pati paradharmI hovAthI tenA upara rAga rahita thayo. eka vakhate patie gharanI aMdara ghaDAmAM sarpa rAkhI zrImatIne kahyuM ke, "phalANA ghaDAmAM puSpanI mALA che te lAva." navakAra smaraNanA mahimAthI sarpa maTI puSpamALA thaI. pachI zrImatInA pati vagere loko zrAvaka thayA. bannenAM kula, zIla vagere sarakhAM hoya to uttama sukha, dharma tathA moTAI Adi maLe che. e upara pethaDazeTha tathA prathamiNI strI vagerenAM daSTAMta samajavAM. vara ane kanyAnA guNadoSa. sAmudrikAdika zAstromAM kahelA zarIranAM lakSaNa tathA janmapatrikAnI tapAsa vagerethI kanyAnI tathA varanI parIkSA karavI. kahyuM che ke - 1. kula, 2. zIla, 3. sagAMvahAlAM, 4. vidyA, 5. dhana, 6. zarIra ane 7. vaya e sAta guNa varane viSe kanyAdAna karanAre jovA. pachI to kanyAne potAnA bhAgya upara AdhAra rahe che. mUrkha, nirdhana, dUra dezAMtaramAM rahenAro, zUra mokSanI IcchA karanAro ane kanyAthI traNa guNI karatAM paNa vadhu uMmaravALo evA varane DAhyA mANase kanyA na ApavI. ghaNuM Azcarya lAge eTalI saMpattivALo, ghaNo ja ThaMDo athavA ghaNo ja krodhI, hAtha, page athavA koIpaNa aMge apaMga tathA rogI evA varane paNa kanyA na ApavI. kuLa tathA jAtivaDe hIna, potAnA mAtApitAthI chUTA rahenArA ane jene pUrve paraNelI strI tathA putra hoya evA varane kanyA na ApavI. ghaNuM vaira tathA apavAdavALA, haMmezAM jeTaluM dhana maLe to sarvanuM kharaca karanArA, ALasathI zUnya manavALA evA varane kanyAna ApavI. potAnA gotramAM thayelA jugAra, corI vagere vyasanavALA tathA paradezI evA varane kanyA na ApavI. potAnA pati vagere lokonI sAthe niSkapaTapaNe vartanArI, sAsu vagere upara bhakti karanArI, svajana upara prIti rAkhanArI, baMdhuvarga upara snehavALI ane haMmezAM prasanna mukhavALI evI kula strI hoya che, je puruSanA putra AjJAmAM rahenArA tathA pitA upara bhakti karanArA hoya, strI patinI IcchA pramANe vartanArI hoya, ane mana dharAya eTalI saMpatti hoya; te puruSane A maryaloka svarga samAna che. vivAhanA ATha bheda agni tathA deva vagerenI rUbarU hasta-meLApa karavo, te vivAha kahevAya che. te lokamAM ATha prakArano che. 1. AbhUSaNa paherAvI te sahita kanyAdAna ApavuM te brAhma vivAha kahevAya che. 2. dhana kharacIne kanyAdAna karavuM te prAjApatyavivAha kahevAya che. 3. gAya baLadanuM joDuM ApIne kanyAdAna Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 zrAddhavidhi prakaraNa karavuM te AryavivAha kahevAya che. 4. yajamAna brAhmaNane yajJa dakSiNA tarIke kanyA Ape te devavivAha kahevAya che. A cAra prakAranA vivAha dharmane anusaratA che. 5. mAtA, pitA athavA baMdhuvarga emane na gaNatAM mAMhomAMhe prema baMdhAyAthI kanyA managamatA varane vare te gAMdharvavivAha kahevAya che. 6. kAMI paNa TharAva karIne kanyAdAna kare te AsurIvivAha kahevAya che, jabarAIthI kanyA haraNa karavI te rAkSasavivAha kahevAya che. 8. sUtelI athavA pramAdamAM rahelI kanyAnuM grahaNa karavuM te paizAca vivAha kahevAya che. A cAre vivAha dharmane anusaratA nathI. jo vahunI tathA varanI mAMhomAMhe prIti hoya to chellA cAra vivAha paNa dharmane anusaratA ja kahevAya che. pavitra strIno lAbha e ja vivAhanuM phaLa che. pavitra strIno lAbha thAya ane puruSa tenuM jo barAbara rakSaNa kare to tethI saMtati sArI thAya che, manamAM haMmezAM samAdhAna kare che, gRhakRtya vyavasthAthI cAle che, kulInapaNuM jaLavAI rahe che, AcAra-vicAra pavitra rahe che, deva, atithi tathA bAMdhava jananA satkAranuM puNya thAya che. strInuM rakSaNa have strInuM rakSaNa karavAnA upAya kahIe chIe. tene gharakAmamAM joDavI, tenA hAthamAM kharaca mATe pramANa rakama rAkhavI, tene svataMtratA ApavI nahi. haMmezAM mAtA samAna strIonA sahavAsamAM tene rAkhavI. A vagere strInA saMbaMdhamAM pUrve je yogya AcaraNa kahyuM che, temAM A vAtano vicAra khullI rIte kahI gayA chIe. - vivAha vageremAM kharaca tathA utsava vagere ApaNuM kuLa, dhana, loka vagerenA ucitapaNA upara dhyAna daI jeTaluM karavuM joIe teTaluM ja kare, paNa vadhAre na kare; kAraNa ke, vadhu kharaca Adi dharmakRtyamAM ja karavA ucita che. A rIte bIje ThekANe paNa jANavuM. vivAha vagerene viSe jeTaluM kharaca thayuM hoya, te anusAre snAtra, mahApUjA, mahAnaivedya, caturvidha saMghano satkAra vagere dharmakRtya paNa AdarathI karavuM. saMsArane vadhAranAra vivAha vagere paNa A rIte puNya karavAthI saphaLa thAya che. Iti trIjo dvAra saMpUrNa. (3). yogya mitro vaLI mitra sarva kAmamAM vizvAsa rAkhavA yogya hovAthI avasare madada Adi kare che. gAthAmAM Adi zabda che, tethI vaNikaputra, madada karanAra nokara vagere paNa dharma, artha tathA kAmanAM kAraNa hovAthI ucitapaNAthI ja karavA. temanAmAM uttama prakRti, sAdharmikapaNuM, vairya, gaMbhIratA, cAturya, sArI buddhi Adi guNa avazya hovA joIe. A vAta uparanAM daSTAMto pUrve vyavahArazuddhi prakaraNamAM kahI gayA chIe. (4) Iti caturtha dvArA saMpUrNa. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 378 ceiapaDimapaiTThA suAipavvAvaNA ya payaThavaNA | putthayalehaNavAyaNa-posahasAlAi-kAravaNaM ||15|| caitya-pratimApratiSThA-sutAdi-pravrAjanA-padasthApanA (yAH) pustakalekhana-vAcana-pauSadhazAlAdividhApanam ||15|| jinamaMdira temaja (5) UMcAM toraNa, zikhara, maMDapa vagerethI zobhato, bharata cakravartI vageree jema karAvyo tema ratnakhacita, sonAmaya, rUpAmaya, vagere athavA zreSTha pASANAdimaya moTo jinaprAsAda karAvavo. teTalI zakti na hoya to uttama kASTha, ITo vagerethI jinamaMdira karAvavuM. tema karavAnI paNa zakti na hoya to jinapratimAne arthe ghAsanI jhuMpaDI paNa nyAyathI kamAyelA dhanavaDe vidhipUrvaka baMdhAvavI. kemake-nyAyathI upArjana karelA dhanano dhaNI, buddhimAna, zubha pariNAmI ane sadAcArI evo zrAvaka gurunI AjJAthI jinamaMdira karAvavAne adhikArI thAya che. dareka jIve prAye anAdi bhavamAM anaMtA jinamaMdira ane anaMtI jinapratimAo karAvI; paNa te kRtyamAM zubha pariNAma na hovAne lIdhe tenI bhaktino lAbha lavaleza paNa tene maLyo nahi. jemaNe jinamaMdira tathA jinapratimA karAvI nahi, sAdhuone pUjyA nahi, ane durdhara vrata paNa aMgIkAra karyuM nahi, temaNe potAno manuSyabhava nakAmo gumAvyo. je puruSa jinapratimAne sAru eka ghAsanI jhuMpaDI paNa karAve, tathA bhaktithI parama gurune eka phUla paNa arpaNa kare, to tenA puNyanI gaNatrI kayAMthI thAya ? vaLI je puNyazALI manuSyo zubha pariNAmathI moTuM, majabUta ane nakkara paththaranuM jinamaMdira karAve che, temanI to vAta ja zI? te ati dhanya puruSo to paraloke sArI mativALA vimAnavAsI devatA thAya che. - jinamaMdira karAvavAno vidhi to pavitra bhUmi tathA pavitra daLa (paththara, lAkaDAM vagere), majura vagerene na ThagavuM, mukhya kArIgaranuM sanmAna karavuM vagere pUrve kahela gharanA vidhipramANe sarva ucita vidhi ahIM vizeSe karI jANavo. kahyuM che ke - dharma karavAne sAruM udyamayAna thayelA puruSe koIne paNa aprIti thAya ema karavuM nahIM. A rIte ja saMyama grahaNa karavuM te zreyaskara che A vAtamAM bhagavAn mahAvIrasvAmInuM daSTAMta che. te bhagavAne mArA rahevAthI A tApasIne aprIti thAya che, ane te aprIti abodhinuM bIja che ema jANI comAsAnA kALamAM paNa tApasano Azrama tajI daI vihAra karyo. jinamaMdira banAvavAne arthe kASTha vagere daLa paNa zuddha joIe. koI adhiSThAyaka devatAne roSa pamADI avidhithI lAveluM athavA potAne sAruM AraMbha-samAraMbha lAge evI rIte banAveluM paNa je na hoya te ja kAma Ave. rAMka evA majUra loko vadhu majUrI ApavAthI ghaNo saMtoSa pAme che ane saMtoSavALA thaI pahelAM karatAM vadhAre kAma kare che. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zrAddhavidhi prakaraNa jinamaMdira athavA jinapratimA karAve tyAre bhAvazuddhine sAru guru tathA saMgha rUbarU ema kahevuM ke, "A kAmamAM avidhithI je kAMI pArakuM dhana AvyuM hoya, tenuM puNya te mANasane thAo." SoDazakamAM kahyuM che ke - je jenI mAlikInuM dravya A kAmamAM anucitapaNe AvyuM hoya tenuM puNya te dhaNIne thAo. A rIte zubha pariNAmathI kahe to te dharmakRtya bhAvazuddha thAya. pAyo khodavo, pUravo, kASThanAM daLa pADavAM, paththara ghaDAvavA, caNAvavA vagere mahAraMbha-samAraMbha jinamaMdira karAvavAmAM karavo paDe che, evI zaMkA na karavI. kAraNa ke, karAvanAranI yatanApUrvaka pravRtti hovAthI temAM doSa nathI. jinamaMdira karAvavAthI nAnAvidha pratimA, sthApana, pUjana, saMghano samAgama, dharmadezanA karaNa, samakita-vrata vagereno aMgIkAra, zAsananI prabhAvanA, anumodanA vagere anaMta puNyanI prApti hovAthI tenAM sArAM pariNAma nIpaje che. kahyuM che ke-sUtrokta vidhino jANa puruSa yatanApUrvaka koI kAmamAM pravarte, ane jo kadAca temAM kAMI virAdhanA thAya, to paNa adhyavasAyanI zuddhi hovAne lIdhe tene nirjarA ja thAya che. dravyastava upara kUvAnuM daSTAMta vagere agAu kahI gayA chIe. - jIrNoddhAra jIrNoddhAra karavAnA kAmamAM paNa ghaNo ja prayatna karavo. kemake - jeTaluM puNya navuM jinamaMdira karAvavAmAM che, te karatAM AThagaNuM puNya jIrNoddhAra karAvavAmAM che. jIrNa jinamaMdira samarAvavAmAM jeTaluM puNya che teTaluM navuM karAvavAmAM nathI kAraNa ke navuM maMdira karAvavAmAM ghaNA jIvonI virAdhanA tathA mAruM maMdira evI prakhyAti paNa kharI. mATe temAM jIrNoddhAranA jeTaluM puNya nathI. temaja kahyuM che ke - jinakalpI sAdhu paNa rAjA, pradhAna, zeTha tathA kauTuMbika emane upadeza karI jIrNa jinamaMdira samarAve, je puruSo jIrNa thayelAM, paDelAM jinamaMdirono bhaktithI uddhAra kare che, teo bhayaMkara saMsAra samudramAM paDelA potAnA AtmAno uddhAra kare che. A vAta upara nIce pramANe daSTAMta che : zrI zatruMjayano jIrNoddhAra karavAnuM pitAe abhigraha sahita dhAryuM hatuM, tethI maMtrI vAmbhaTe te kAma zarU karAvyuM, tyAre moTA zeThIA lokoe potAnI gAMThanuM nANuM paNa te kAmamAM ApyuM. cha drammanI mUDI rAkhanAra bhIma nAme eka ghI vecanAra hato, tenI pAse pharatI TIpa AvI, tyAre teNe ghI vecI mUDI sahita dravya ApI dIdhuM. tethI tenuM nAma sarvanI upara lakhAyuM ane tene suvarNanidhino lAbha thayo vagere vArtA jAhera che. pachI kASThamaya caityane sthAnake zilAmaya maMdira taiyAra thavAnI vadhAmaNI denArane maMtrIe batrIza suvarNanI jIbha ApI. te uparAMta jinamaMdira vIjaLI paDavAthI tUTI paDayuM, evI vAta kahenArane to maMtrIe cosaTha suvarNanI jIbha ApI. tenuM kAraNa ke, maMtrIe manamAM ema vicAryuM ke - "huM jIvatAM chatAM bIjo uddhAra karavA samartha chuM. bIjA jIrNoddhAramAM be kroDa sattANuM hajAra eTaluM dravya lAgyuM. pUjAne sAruM covIza gAma ane covIza bagIcAo ApyA, vAmbhaTTa maMtrInA bhAI AMbaDa maMtrIe bharUcamAM duSTa vaMtarInA upadravane TALanAra zrI hemacaMdrasUrinI madadathI aDhAra hAtha UcA zakunikAvihAra nAme prAsAdano jIrNoddhAra karAvyo. mallikArjuna rAjAnA bhaMDAra saMbaMdhI batrIza ghaDI suvarNano banAvelo kalaza Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho prakAza janma kRtya 381 zakunikAvihAra upara caDhAvyo. tathA suvarNamaya daMDa dhvajA vagere Apyo ane mAMgalika dIpane avasare batrIsa lAkha dramma yAcakajanone ApyA. pahelAM jIrNoddhAra karI pachI ja navuM jinamaMdira karAvavuM ucita che. mATe ja saMprati rAjAe paNa pahelAM nevyAzI hajAra jIrNoddhAra karAvyA, ane navAM jinamaMdira to chatrIsa hajAra karAvyAM. A rIte kumArapALa, vastupALa, vagere dharmiSTha lokoe paNa navA jinamaMdira karatAM jIrNoddhAra ja ghaNA karAvyA. tenI saMkhyA vagere paNa pUrve kahI gayA chIe. jinamaMdira taiyAra thayA pachI vilaMba na karatAM pratimA sthApana karavI. zrIharibhadrasUrijIe kahyuM che ke - buddhizALI puruSe jinamaMdiramAM jinabiMbanI zIdhra pratiSThA karAvavI. kemake ema karavAthI adhiSThAyaka devatA turata tyAM AvI vase che, ane te maMdiranI AgaLa jatAM vRddhi ja thatI jAya che. maMdiramAM tAMbAnI kuMDIo, kaLaza, orasIo, dIvA vagere sarve prakAranI sAmagrI paNa ApavI, tathA zakti pramANe maMdirano bhaMDAra karI temAM rokaDa nANuM tathA vADI, bagIcA vagere ApavA. rAjA vagere jo maMdira karAvanAra hoya to, teNe bhaMDAramAM ghaNuM nANuM tathA gAma, gokuLa vagere ApavuM joIe. jemake-mAlava dezanA jAkuDI pradhAne pUrve giranAra upara kASThamaya caityane sthAnake pASANamaya jinamaMdira baMdhAvavuM zarU karAvyuM, paNa te durdevathI marI gayo. te pachI ekaso pAMtrIsa varSa pasAra thayA tyAre siddharAja jayasiMhanA daMDAdhipati sajjane traNa varSamAM saurASTra dezanI upaja sattAvIsa lAkha drampa AvI hatI, te kharacI jinaprAsAda pUro karAvyo. siddharAja jayasiMhe traNa varSanuM pedA kareluM dravya sajjana pAse mAgyuM, tyAre teNe kahyuM ke, "mahArAja! giranAra parvata upara to dravyano saMgraha karI rAkhyo che." pachI siddharAja tyAM Avyo ane navuM suMdara jinamaMdira joI harSa pAmI bolyo ke, A maMdira koNe baMdhAvyuM ! sajjane kahyuM, "mahArAjA sAhebe karAvyuM. A vacana sAMbhaLI siddharAja bahu ja ajaba thayo. pachI sajjane jema banI tema sarva vAta kahIne , araja karI ke - "A sarve mahAjano Apa sAhebanuM dravya Ape che, te lyo; athavA jinamaMdira karAvyAnuM puNya ja lyo. ApanI marajI hoya te mujaba karo." pachI vivekI siddharAje puNya ja grahaNa karyuM, ane teNe neminAthajInA maMdira khAte pUjAne sAru ghaNAM gAma ApyAM. temaja jIvitasvAmInI pratimAnuM maMdira prabhAvatI rANIe karAvyuM hatuM. pachI anukrame caMDapradyotana rAjAe pratimAnI pUjAne sAruM bAra hajAra gAma ApyAM. te vAta nIce pramANe che. udAyana rAjA tathA jIvitasvAmInI pratimAnuM vRttAMta caMpAnagarImAM strIlaMpaTa evo eka kumAranaMdI nAmano sonI raheto hato. te pAMcaso sonaiyA ApIne suMdara kanyA paraNato hato. A rIte paraNelI pAMcaso strIonI sAthe IrSAvALo te kumAranaMdI eka thaMbhavALA prAsAdamAM krIDA karato hato. eka vakhate paMcazaila dvIpanI aMdara rahenArI hAsA tathA prahAsA nAmanI be vyaMtarIoe potAno pati vidyunmALI cavyo, tyAre tyAM AvI potAnuM rUpa dekhADI kumAranaMdIne vyAmoha pamADayo. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa kumAranaMdI bhoganI prArthanA karavA lAgyo, tyAre "paMcazaila dvIpamAM Ava" ema kahI te banne jaNIo cAlI gaI. pachI kumAranaMdIe rAjAne suvarNa ApI paDaha vajaDAvyo ke, "je puruSa mane paMcazaila dvIpe laI jAya, tene huM kroDa dravya ApuM." 382 pachI eka vRddha khalAsI hato, te koTi dravya laI, te potAnA putrone ApI, kumAranaMdIne vahANamAM besADI samudramAM bahu dUra gayo, ane pachI kahevA lAgyo ke, " A vaDavRkSa dekhAya che, te samudrane kinAre Avelu DuMgaranI taLeTIe thayela che. enI nIce ApaNuM vahANa jAya, tyAre tuM vaDanI zAkhAne vaLagI raheje. traNa pagavALA bhAraMDa pakSI paMcazaila dvIpathI A vaDa para AvIne sUI rahe che. temanA vacale page tuM potAnA za2I2ne vastravaDe majabUta bAMdhI rAkhaje, prabhAta thatAM uDI jatAM bhAraMDa pakSInI sAthe tuM paNa paMcazaila dvIpe pahoMcI jaIza. A vahANa to moTA bhamaramAM sapaDAI jaze." pachI niryAmakanA kahevA pramANe karI kumAranaMdI paMcazaila dvIpe gayo. tyAre hAsA-prahAsAe tene kahyuM ke, "tArAthI A zarIravaDe amArI sAthe bhoga karAya nahIM. mATe agnipraveza vigere kara." ema kahI te strIoe kumAranaMdIne hastasaMpuTamAM besADI caMpAnagarInA udyAnamAM mUkayo. pachI tenA mitra nAgila zrAvake ghaNo vAryo. to paNa te niyANuM karI agnimAM paDayo, ane maraNa pAmI paMcazaila dvIpano adhipati vyaMtara devatA thayo. nAgilane tethI vairAgya utpanna thayo, ane te dIkSA laI kALa karI bAramA acyuta devaloke devatA thayo. eka vakhate naMdIzvara dvIpe janArA devatAonI AjJAthI hAsA-prahAsAe kumAranaMdInA jIva vyaMtarane kahyuM ke, "tuM paDaha grahaNa kara." te ahaMkArathI huMkAra karavA lAgyo; eTalAmAM paDaha tene gaLe AvIne vaLagyo. koI paNa upAye te paDaha chUTo paDe nahi. te vakhate avadhijJAnathI jANIne nAgila devatA tyAM Avyo, jema ghuvaDa sUryanA tejathI nAsIpAsa thAya tema te devatAnA tejathI kumAranaMdI vyaMtara nAsavA lAgyo, tyAre nAgila devatAe potAnuM teja saMharIne kahyuM ke, "tuM mane oLakhe che ?" vyaMtare kahyuM "Indra Adi devatAone koNa oLakhe nahIM ?" pachI nAgila devatAe pUrvabhavanA zrAvakanA rUpe pUrvabhava karI vyaMtarane pratibodha pamADayo. tyAre vyaMtare kahyuM, "have mAre zuM karavuM ?" devatAe kahyuM, have tuM gRhasthapaNAmAM kAyotsarga karI rahelA bhAvayati zrI mahAvIrasvAmInI pratimA karAva ema karavAthI tane Avate bhave bodhilAbha thaze." devatAnuM A vacana sAMbhaLI vyaMtare zrI mahAvIrasvAmInI pratimA joI, mahAhimavaMta parvatathI AvelA gozIrSa caMdanavaDe tevI ja bIjI pratimA taiyAra karI pachI pratiSThA karI sarvAMge AbhUSaNo paherAvI tenI puSpAdika vastuvaDe pUjA karI, ane jAtivaMta caMdananA DAbhaDAmAM rAkhI. pachI eka vakhate vyaMtare samudramAM eka vahANanA cha mahinAnA upadravo te pratimAnA prabhAvathI dUra karyA; ane te vahANanA khalAsIne kahyuM ke, "tuM A pratimAno DAbaDo siMdhusauvIra dezamAMnA vItabhayapattanamAM laI jA, ane tyAMnA cauTAmA "devAdhidevanI pratimA lyo." evI udghoSaNA kara." khalAsIe te pramANe karyuM, tyAre tApasano bhakta udAyana rAjA tathA bIjA paNa ghaNA darzanIo potapotAnA devanuM smaraNa Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 383 karI te DAMbhaDA para kuhADAvaDe prahAra karavA lAgyA, ane kuhADA bhAMgI gayA paNa DAbaDo ughaDyo nahi. tethI sarve loko udvigna thayA. baporano avasara paNa thaI gayo. eTalAmAM prabhAvatI rANIe rAjAne bhojana karavA bolAvavA mATe eka dAsI mokalI. te ja dAsIne sAthe saMdezo mokalI rAjAe prabhAvatIne kautuka jovAne sAruM teDAvI. prabhAvatI rANIe AvatAM ja kahyuM ke, "A DAbaDAmAM devAdhideva zrI arihaMta che, paNa bIjA koI nathI. hamaNAM kautuka juo." ema kahI rANIe yakSakaI vaDe DAbaDA upara abhiSeka karyo ane puSpanI eka aMjalI mUkIne kahyuM ke, "devAdhideva mane darzana Apo, ema kahetAM ja prabhAtasamayamAM jema kamaLa kalikA potAnI meLe khIle che tema DAbaDo potAnI meLe ughaDI gayo ! nahi sukAI gayelAM phUlanI mALAvALI pratimA aMdarathI bahAra dekhAI, ane jainadharmanI ghaNI unnati thaI. pachI vahANavaTIno satkAra karI prabhAvatI rANI te pratimAne potAnA aMtaHpuramAM laI gayAM, ane pote navA baMdhAyelA caityamAM sthApana karI dararoja traNa TaMka pUjA karavA lAgI. eka vakhate rANInA AgrahathI rAjA vINA vagADato hato, ane rANI bhagavAna AgaLa nRtya karatI hatI. eTalAmAM rAjAne rANInuM zarIra mAthA vinAnuM jovAmAM AvyuM. tethI rAjA gabharAI gayo, ane vINA vagADavAnI kaMbikA tenA hAthamAMthI nIce paDI gaI, nRtyamAM rasabhaMga thavAthI rANI kopAyamAna thaI, tyAre rAjAe yathArtha je hatuM te kahyuM. eka vakhate dAsIe AveluM vastra sapheda chatAM prabhAvatIe rAtA raMganuM joyuM, ane krodhathI darpaNa vaDe dAsIne prahAra karyo, tethI te (dAsI) maraNane zaraNa thaI. pachI te vastra prabhAvatIe joyuM to sapheda ja dekhAyuM, te durnimittathI tathA nRtya karatA rAjAne mAthA vinAnuM zarIra dekhAyuM, tethI potAnuM AyuSya thoDuM rahyuM evo rANIe nizcaya karyo, ane strIhatyAthI pahelA prANAtipAtaviramaNavratano bhaMga thayo, tethI vairAgya pAmI dIkSA levAnI rajA levA mATe rAjA samIpa gaI. "devatAnA bhavamAM tuM mane samyapha prakAre dharmane viSe pravartAvaje ema kahI AjJA ApI. pachI prabhAvatIe te pratimAnI pUjAne mATe devadattA nAmanI kubbAne rAkhIne pote ghaNA utsavasahita dikSA lIdhI, ane te azanazavaDe kALa karI saudharma devaloke devatA thaI. pachI prabhAvatInA jIva devatAe ghaNo bodha karyo, to paNa udayana rAjA tApasanI bhakti na mUke. daSTirAga toDavo e keTalo muzkela che ! haze, pachI devatAe tApasanA rUpe rAjAne divya amRtaphaLa ApyuM. teno rasa cAkhatAM ja lubdha thayelA rAjane tApasarUpI devatA pote vikUrvelA AzramamAM laI gayo. tyAM padhArI tApasoe ghaNI tADanA karavAthI te (rAjA) nATho. te jaina sAdhuonA upAzraye Avyo. sAdhuoe abhayadAna ApyuM, tethI rAjAe jainadharma aMgIkAra karyo. pachI devatA potAnI Rddhi dekhADI, rAjAne jainadharmane viSe daDha karI "ApadA Ave mane yAda karaje" ema kahI adazya thayo. have gAMdhAra nAmano koI zrAvaka sarvaThekANe caityavaMdana karavA nIkaLyo hato. ghaNA upavAsa karavAthI tuSTa thayelI devIe tene vaitADhaya parvate laI jaI tyAMnI pratimAone vaMdAvI ane potAnI IcchA pAra pADe evI ekaso ATha goLIo ApI. teNe temAMnI eka goLI moMmAM nAkhI ne ciMtavyuM ke, "huM Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 zrAddhavidhi prakaraNa vItabhayapattana jAuM. guTikAnA prabhAvathI te tyAM Avyo. kunnAdAsIe tene te pratimAne vaMdAvI. pachI te gAMdhAra zrAvaka tyAM mAMdo paDayo. kunnAdAsIe tenI sAravAra karI. potAnuM AyuSya thoDuM rahyuM ema jANI te zrAvake sarve guTikAo kunnAdAsIne ApI dIkSA lIdhI. kunnAdAsI eka guTikA bhakSaNa karavAthI ghaNI suMdara thaI, tethI ja tenuM suvarNagulikA evuM nAma prasiddha thayuM. bIjI goLI bhakSaNa karIne te dAsIe ciMtavyuM ke, cauda mukuTadhArI rAjAoe sevita evo caMDapradyota rAjA mAro pati thAo, eTale udAyana rAjA pitA samAna thaze. ane bIjA rAjAo to udAyananA sevaka che." pachI devatAnA vacanathI caMDapradyota rAjAe suvarNagulikAne tyAM dUta mokalyo, paNa suvarNagulikAe caMDapradyotane bolAvyAthI te anilavega hAthI upara besI suvarNagulikAne teDavA mATe tyAM Avyo. suvarNagulikAe kahyuM ke, "A pratimA lIdhA vinA huM tyAM na AvuM, mATe A pratimA sarakhI bIjI pratimA karAvIne ahIM sthApana kara, eTale A pratimA sAthe laI javAze. pachI caMDapradyote ujjayinIe jaI bIjI pratimA karAvI. ane kapila nAmanA kevaLIne hAthe tenI pratiSThA karAvI. te pratimA sahita pAcho vItabhayapattana Avyo. navI pratimA tyAM sthApana karI. junI pratimAne tathA suvarNagulikA dAsIne laI caMDapradyota koI na jANe tevI rIte rAtrie pAcho ghera Avyo. pachI suvarNagulikA ane caMDapradyota banne viSayAsakta thayAM, tethI temaNe vidizApurInA rahIza bhAyalasvAmI zrAvakane te pratimA pUjA karavAne mATe ApI. eka vakhate kaMbala-zaMbala nAgakumAra te pratimAnI pUjA karavA AvyA, pAtALamAMnI jinapratimAone vAMdavAnI IcchA karanAra bhAyalane te nAgakumAro prahane mArge pAtALe laI gayA, te vakhate bhAyala pratimAnI pUjA karato hato paNa javAnI utAvaLathI ardhI ja pUjA thaI. pAtALamAM jinabhaktithI prasanna thayela bhAyale kahyuM ke, jema mArA nAmanI prasiddhi thAya tema karo." nAgendra kahyuM temaja thaze." caMDapradyota rAjA vidizApurInuM tArA nAmane anusarI devakIyapura evuM nAma rAkhaze, paNa tuM ardhI pUjA karI ahIM Avyo tethI AvatA kALamAM te pratimA potAnuM svarUpa gupta ja rAkhaze ane mithyASTio tenI pUjA karaze. "A Aditya bhAyalasvAmI che." ema kahI anyadarzanIo te pratimAnI bahAra sthApanA karaze. viSAda na karIza. duSamakALanA prabhAvathI ema thaze." bhAyala, nAgendranuM A vacana sAMbhaLI jevo Avyo hato tevo pAcho gayo. - have vItabhaya pattanamAM prAtaHkALe pratimAnI mALA sUkAI gayelI. dAsI jatI rahelI ane hAthInA madano strAva thayelo joI lokoe nirNaya karyo ke, caMDapradyota rAjA Avyo haze ane teNe te pramANe karyuM haze. pachI soLa dezanA ane traNaso tresaTha puranA svAmI udAyana rAjAe mahAsenAdika dasa mukuTadhArI rAjAone sAthe laI caDAI karI. mArgamAM unALAnI Rtune lIdhe pANInI muzkelI thavAthI rAjAe prabhAvatIno jIva je devatA thayo hato tenuM smaraNa karyuM. teNe turata AvI pANIthI paripUrNa evAM traNa taLAvo bharI nAMkhyAM. anukrame yuddha karavAno avasara Avyo tyAre rathamAM besIne yuddha laDavAno TharAva karelo hovA chatAM caMDapradyota rAjA anilavega hAthI upara besIne Avyo, tethI caMDapradyotane Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 385 pratijJA-bhaMgadoSa lAgyo pachI hAthInA paga zastravaDe viMdhAyAthI te paDayo, tyAre udAyane caMDapradyotane bAMdhI tenA kapALe A mArI dAsIno pati evI chApa coDI. pachI udAyana rAjA caMDapradyotane sAthe laI pratimA levA mATe vidizA nagarIe gayo. pratimAno uddhAra karavAno ghaNo prayatna karyo tathApi te kiMcit mAtra paNa sthAnakathI khasI nahi. pachI pratimAe kahyuM ke, rAjan ! tuM Agraha na kara. te vItabhaya pattanamAM dhULanI vRSTi thaze, mATe huM AvatI nathI." te sAMbhaLI udAyana rAjA pAcho vaLyo. rastAmAM comAsuM AvyuM. tyAre eka ThekANe paDAva karI senAnI sAthe rahyo, saMvatsarIparvane divase udAyana rAjAe upavAsa karyo. rasoIyAe caMDapradyotane pUchayuM ke, Aje rasoI zI karavAnI? caMDapradyotanA manamAM e mane kadAca annamAM viSa Apaze evo bhaya utpanna thayo." tethI teNe kahyuM ke te ThIka yAda karAvyuM, mAre paNa upavAsa che, mArA mAtA-pitA zrAvaka hatA." te jANI udAyane kahyuM ke, "enuM zrAvakapaNe jANyuM. tathApi te jo ema kahe che, to te nAma mAtrathI paNa mAro sAdharmI thayo, mATe te baMdhanamAM hoya tyAM sudhI mAruM saMvatsarI pratikramaNa kevI rIte zuddha thAya?" ema kahI udAyane caMDapradyotane baMdhanamAMthI mukta karyo, khamAvyo ane kapALe lekhavALo paTTa bAMdhI tene avaMtIdeza Apyo. udAyana rAjAnA dharmiSThapaNAnI tathA saMtoSa vagerenI jeTalI prazaMsA karIe teTalI thoDI che. comAsuM pUruM thayA pachI udAyana rAjA vItabhaya pattana gayo. senAne sthAnake AvelA vaNika lokonA raheThANathI dazapura nAme eka navuM nagara vasyuM. te nagara udAyana rAjAe jIvaMtasvAmInI pUjAne mATe arpaNa karyuM. temaja vidizApurIne bhAyalasvAmInuM nAma daI te tathA bIjAM bAra hajAra gAma jIvaMtasvAmInI sevAmAM ApyAM. ' have udAyana rAjA, prabhAvatIno jIva je devatA, tenA vacanathI kapila kevaLIe pratiSThA karelI pratimAnuM nitya pUjana karato hato. eka vakhate pAkhi pauSadha hovAthI teNe rAtrijAgaraNa karyuM. tyAre tene ekadama cAritra levAnA daDha pariNAma utpanna thayA. pachI prAtaHkALe teNe kapilakevaLIe pratiSThita pratimAnI pUjAne mATe ghaNA gAma, Akara, pura vagere ApyAM. "rAjya aMte naraka ApanAruM che, mATe te prabhAvatInA putra abhIcine zI rIte ApuM?" manamAM evo vicAra AvyAthI rAjAe kezi nAmanA potAnA bhANejane rAjya ApyuM, ane pote zrIvIra bhagavAna pAse cAritra lIdhuM. te vakhate kezi rAjAe dikSA utsava karyo. eka vakhate akALe apathya AhAranA sevanathI udAyana rAjarSinA zarIre mahAvyAdhi utpanna thayo. "zarIra e dharmanuM mukhya sAdhana che." ema vicArI vaidhe bhakSaNa karavA kahelA dahIMno joga maLe, te mATe govALonA gAmomAM mukAma karatA te vItabhaya pattane gayA, kezI rAjA udAyanamunino rAgI hato, to paNa tenA pradhAna varge tene samajAvyo ke, "udAyana rAjya levA mATe ahIM Avyo che." pradhAnonI vAta kharI mAnIne kezI rAjAe udAyanamunine viSamizra dahIM apAvyuM. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 zrAddhavidhi prakaraNa prabhAvatI devatAe viSa apaharI pharIthI dahIM levAnI manAI karI. dahIMno khorAka baMdha thavAthI pAcho mahAvyAdhi vadhyo. dahIMnuM sevana karatAM traNa vAra devatAe viSa apaharyuM. eka vakhate prabhAvatI devatA pramAdamAM hato tyAre viSamizra dahIM udAyana muninA AhAramAM AvI gayuM. pachI eka mAsanuM anazana karI kevaLajJAna thaye udAyana rAjarSi siddha thayA. pachI prabhAvatI devatAe roSathI vItabhaya pATaNa upara dhULanI vRSTi karI, ane udAyana rAjAno zayyAtara eka kuMbhAra hato, tene sinapallImAM laI jaI te pallInuM nAma kuMbhArakRta pallI evuM rAkhyuM. udAyana rAjAno putra abhIci, pitAe yogyatA chatAM rAjya ApyuM nahi tethI duHkhI thayo, ane tenI mAsInA putra koNika rAjAnI pAse jaI sukhe rahyo. tyAM samyagu prakAre zrAvaka dharmanI ArAdhanA karato hato, to paNa pitAe rAjya na ApI mAruM apamAna karyuM" ema vicArI pitAnI sAthe bAMdhelA vairanI AlocanA karI nahi, tethI paMdara divasa anazanavaDe maraNa pAmI eka palyopama AyuSyavALo zreSTha bhavanapati devatA thayo. tyAMthI avI mahAvidehakSetramAM siddha thaze. prabhAvatI devatAe dhULanI vRSTi karI, tyAre bhUmimAM daTAI gayelI kapilakevaLI pratiSThita pratimA kumArapALa rAjAe gurunA vacanathI jANI pachI teNe pratimA jyAM daTAI hatI te jagyA khodAvI, tyAre aMdarathI pratimA jAhera thaI, ane udAyane Apelo tAmrapaTTa paNa nIkaLyo. yathAvidhi pUjA karI kumArapALa te pratimAne ghaNA utsavathI aNahilapura pATaNe laI Avyo. navA karAvelA sphaTikamaya jinamaMdiramAM te pratimAnI teNe sthApanA karI, ane udAyana rAjAe tAmrapaTTamAM jeTalAM gAma, pura vagere ApyAM hatAM, te sarva kabUla karI rAkhI ghaNA vakhata sudhI te pratimAnI pUjA karI. tethI tenI sarva prakAre vRddhi thaI, A rIte devAdhidevanI pratimAno tathA udAyana rAjA vagereno saMbaMdha kahyo che. AvI rIte devane garAsa ApavAthI, niraMtara uttama pUjA vagere tathA jinamaMdiranI joIe tevI sArasaMbhALa, rakSaNa Adi paNa sArI yuktithI thAya che. kemake je puruSa potAnI zakti pramANe aizvaryavALuM jinamaMdira karAve. te puruSa devalokamAM devatAoe vakhaNAyo chato ghaNA kALa sudhI paramasukhane pAme che. ema pAMcamuM dvAra samApta thayuM. jinabiMba 6. temaja ratnanI, dhAtunI, caMdanAdika kASThanI, hasidaMtanI, zizAnI athavA mATI vagere jinapratimA yathAzakti karAvavI. tenuM parimANa jaghanya aMguThA pramANa ane utkRSTa pAMcaso dhanuSya jANavuM. kahyuM che ke - je loko sArI kRttikAnuM, nirmaLazilAnuM, hasidaMtanuM, rUpAnuM, suvarNanuM, ratnanuM, mANekanuM athavA caMdananuM suMdara jinabiMba zakti mujaba A lokamAM karAve che, te loko manuSyalokamAM tathA devalokamAM parama sukha pAme che, jinabiMdha karAvanAra lokone dAridra, durbhAgya, niMdya jAti, niMdya zarIra, mAThI gati, durgati, apamAna, roga ane zoka ATalAM vAnAM bhogavavAM paDatAM nathI. vAstuzAstramAM kahela vidhi pramANe taiyAra karelI zubha lakSaNavALI pratimAo A lokamAM paNa udaya vagere guNa prakaTa kare Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 387 che. kahyuM che ke-anyAyathI upArjana karelA dhanathI karAvelI, pArakI vastunA daLathI karAvelI tathA ochA athA adhika aMgavALI pratimA potAnI tathA paranI unnatino vinAza kare che. je mULanAyakajImAM mukha, nAka, nayana, nAbhi athavA keDa eTalAmAMthI koIpaNa avayavano bhaMga thayo hoya, te mULanAyaka'no tyAga karavo. paNa jenAM AbhUSaNa, vastra parivAra, laMchana athavA Ayudha emano bhaMga thayo hoya, te pratimAne pUjavAne kAMI paNa harakata nathI. je jinabiMba so varSa karatAM vadhAre junuM hoya tathA uttamapuruSe pratiSThita kareluM hoya, te biMba kadAca aMgahIna thAya, to paNa tenI pUjA karavI. kAraNa ke, te biMba lakSaNahIna thatuM nathI. pratimAnA parivAramAM bhinna-bhinna varNanI aneka jAtinI zilAo hoya te zubha nahi. temaja be, cAra, cha Adi sarakhA AMgaLavALI pratimA koI kALe paNa zubhakArI na thAya. eka AMgaLathI mAMDI agiyAra AMgaLa pramANanI pratimA gharamAM pUjavA yogya che. agiyAra AMgaLa karatAM vadhAre pramANanI pratimA jinamaMdire pUjavI, ema pUrvAcAryo kahI gayA che, nirayAvalikAsUtramAM kahyuM che ke - lepanI, pASANanI, kASThanI, daMtanI tathA loDhAnI ane parivAra vinAnI athavA pramANa vinAnI pratimA gharamAM pUjavA yogya nathI. ghara derAsaramAMnI pratimA AgaLa baLino vistAra (naivedya vistAra) na karavo, paNa dararoja bhAvathI havaNa ane traNa TaMka pUjA to jarUra karavI. sarve pratimAo mukhyamArge to parivAra sahita ane tilakAdi AbhUSaNa sahita karavI. mULa nAyakajInI pratimA to parivAra ane AbhUSaNa sahita hovI joIe, tema karavAthI vizeSa zobhA dekhAya che, ane puNyAnubaMdhI puNyano baMdha vagere thAya che. kahyuM che ke - jinaprAsAdamAM virAjatI pratimA sarva lakSaNa sahita tathA AbhUSaNa sahita hoya to, manane jema jema AhalAda upajAve che. tema tema karmanirjarA thAya che. jinamaMdira, jinabiMba vagerenI pratiSThA karAvavAmAM bahu puNya che. kAraNa ke, te maMdira athavA pratimA vagere jyAM sudhI rahe, teTalA asaMkhyAta kALa sudhI tenuM puNya bhogavAya che. jema ke, bharatacakrIe bharAvelI aSTApadajI uparanA derAsaranI pratimA, giranAra upara banmendra karela kAMcanabalAnakAdi derAsaranI pratimA, bharata cakravartInI mudrikAmAMnI kulapAka tIrthe virAjatI mANikacasvAmInI tathA staMbhanapArzvanAtha vagerenI pratimAo hajI sudhI pUjAya che. kahyuM che ke-jaLa, ThaMDuM anna, bhojana, mAsika AjIvikA, vastra, parvanI AjIvikA, jAvajIvanI AjIvikA e vastuonA dAnathI athavA sAmAyika, porasI, ekAsaNuM, AyaMbila, upavAsa, abhigraha ane vratathI anukrame kSaNavAra, eka pahora, eka divasa, eka mAsa, cha mAsa, eka varSa ane jAvajIva sudhI bhogavAya eTaluM puNya thAya che; paraMtu jinamaMdira, jinapratimA vagere karAvavAthI to tenA darzana vagerethI thayeluM puNya asaMkhyAta kALa sudhI bhogavAya che. mATe ja A covIzImAM pUrvakALe bharata cakravartIe zatruMjaya parvata upara ratnamaya caturmukhathI virAjamAna corAzI maMDapothI zobhatuM, eka gAu UcuM, traNa gAu lAMbuM jinamaMdira pAMca kroDa muni sahita jyAM zrI puMDarIkasvAmI jJAna ane nirvANa pAmyA hatA, tyAM karAvyuM. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa temaja bAhubalinI tathA marUdevI vagerenI TUMkone viSe, giranAra upara, AbU u52, vaibhAra parvate, sammetazikhare, tathA aSTApada vagerene viSe paNa bharatacakravartIe ghaNA jinaprAsAda, ane pAMcaso dhanuSya vagere pramANanI tathA suvarNa vagerenI pratimAo paNa karAvI. daMDavIrya, sagara cakravartI Adi rAjAoe te maMdironA tathA pratimAonA uddhAra paNa karAvyA, hariSeNa cakravartIe jinamaMdirathI pRthvIne suzobhita karI. 388 saMprati rAjAe paNa so varSa AyuSyanA sarva divasanI zuddhinA sAruM chatrIza hajAra, navAM tathA bAkInA jIrNoddhAra maLI savA lAkha jina-derAsara banAvyA. suvarNa vagerenI savAkroDa pratimAo bharAvI. Ama rAjAe govardhana parvata upara sADA traNakroDa sonAmahora kharacI sAta hAtha pramANa suvarNanI pratimA yukta mahAvIrasvAmInuM derAsara karAvyuM. temAM mULa maMDapamAM savA lAkha suvarNa tathA raMgamaMDapamAM ekavIsa lAkha suvarNa lAgyuM. kumArapALe to caudaso cummAlIza navAM jinamaMdira tathA soLaso jIrNoddhAra karAvyA. ane channu kroDa dravya kharacIne kumArapALe potAnA pitAnA nAmathI banAvelA tribhuvanavihA2mAM ekaso pacIsa AMgaLa UMcI mULanAyakajInI pratimA ariSTharatnamayI tene pharatI bahotera derIomAM cauda bhAra pramANanI covIza ratnamayI, covIza suvarNamayI ane covIza rUpAmayI pratimAo bharAvI hatI. vastupALa maMtrIe teraso tera navAM jinamaMdira ane bAvIsaso jIrNoddhAra karAvyA. tathA savA lAkha jinabiMba bharAvyAM. pethaDazAhe corAzI jinaprAsAda karAvyAM. temAM suragirine viSe caitya hatuM nahi, te banAvavAno vicAra karI vIramada rAjAnA pradhAna vipra hemATenA nAmathI tenI prasannatAne mATe pethaDazAhe mAMdhAtApuramAM tathA oMkA2pu2mAM traNa varSa sudhI dAnazALA maMDAvI. hemAde tuSTamAna thayo ane sAta rAjamahela jeTalI bhUmi pethaDane ApI, pAyo khodyo ane mIThuM pANI nIkaLyuM. tyAre koIe rAjA pAse jaI cADI khAdhI ke, "mahArAja ! mIThuM pANI nIkaLyuM che, mATe vAva baMdhAvo." te vAta jANatAM ja rAtorAta pethaDazAhe bAra hajAra TaMkanuM mIThuM pANImAM naMkhAvyuM, A caitya banAvavA sAruM sonaiyAthI bharelI batrIza UMTaDIo mokalI pAyAmAM corAzI hajAra TaMkanuM kharaca thayuM. caitya taiyAra thayuM tyAre vadhAmaNI ApanArane traNa lAkha TaMka ApyA. A rIte pethaDavihAra banyo. vaLI te pethaDe ja zatruMjaya parvata upara zrI RSabhadeva bhagavAnanuM caitya ekavIza ghaDI pramANa suvarNathI cAre tarapha maDhAvIne meruparvatanI mAphaka suvarNamaya karyuM. giranAra parvatanA suvarNamaya balAnakano saMbaMdha nIce pramANe che. gaI covIzImAM ujjayinI nagarIne viSe trIjA zrI sAgara tIrthaMkarane kevaLInI parSadA joI naravAhana rAjAe pUchyuM ke, "huM kayAre kevaLI thaIza ?" bhagavAne kahyuM "AvatI covIzImAM bAvIzamA tIrthaMkara zrI neminAtha bhagavAnanA tIrthamAM tuM kevaLI thaIza." naravAhana rAjAe dIkSA lIdhI, ane AyuSyane aMte brahmendra thaI zrI neminAtha bhagavAnanI vajrakRttikAmaya pratimA karI daza sAgaropama sudhI Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho prakAza janma kRtya 389 tenI pUjA karI potAnA AyuSyano aMta Avyo, tyAre giranAra parvata upara suvarNa-ratnamaya pratibhAvALA traNa gabhArA karI tenI AgaLa eka suvarNamaya balAnaka karyuM, ane temAM te vakRttikAmaya pratimAnI sthApanA karI. anukrame saMghapati zrI ratnazreSThI moTA saMgha sahita giranAra upara yAtrA karavA Avyo. ghaNA harSathI snAtra karavAthI mRttikAmaya (layamaya) pratimA gaLI gaI. tethI ratnazreSThI ghaNo kheda pAmyo. sAMTha upavAsa karavAthI prasanna thayela aMbAdevInA vacanathI suvarNamaya balAnakamAMnI pratimA ke, je kAcA sUtrathI vIMTAyelI te lAvyo. caityanA dvAramAM AvatAM pAchaLa joyuM tethI te pratimA tyAM ja sthira thaI. pachI caityanuM dvAra pheravI nAMkhyuM te haju sudhI tema ja che. keTalAka ema kahe che ke - suvarNamaya balAnakamAM bahoMtera moTI pratimAo hatI. temAM aDhAra suvarNamaya, aDhAra ratnamaNI, aDhAra rUpANI ane aDhAra pASANamayI hatI. A rIte giranAra uparanA zrI neminAtha bhagavAnano prabaMdha che, atre chaThuM dvAra samApta thayuM. pratimAnI aMjanazalAkA ane pratiSThA 7. temaja pratimAnI pratiSThA, aMjanazalAkA zIgha karAvavI, kemake SoDazakamAM kahyuM che ke :- pUrve kahela vidhi pramANe banAvelI jinapratimAnI pratiSThA, tatkALa daza divasanI aMdara karavI. pratiSThA saMkSepathI traNa prakAranI che. eka vyakti pratiSThA, bIjI kSetrapratiSThA ane trIjI mahApratiSThiA, siddhAMtanA jANa loko ema kahe che ke - je samayamAM je tIrthakarano vAro cAlato hoya, te samayamAM te tIrthakaranI ekalI pratimA hoya to vyakti pratiSThA kahevAya che. RSabhadeva Adi covIzenI hoya to kSetrapratiSThA kahevAya che, ane ekaso sIttera bhagavAnanI hoya to mahApratiSThA kahevAya che. bRhabhASyamAM kahyuM che ke eka vyakti pratiSThA, bIjI kSetrapratiSThA, ane trIjI mahApratiSThA. te anukrame eka, covIza ane ekaso sIttera bhagavAnanI jANavI. sarve prakAranI pratimAnI sAmagrI saMpAdana karavI, zrI saMghane tathA guru mahArAjane bolAvavA. temano praveza vagere ghaNA utsavathI karI samyaphaprakAre temanuM svAgata karavuM. bhojana, vastra vagere ApI temano sarva prakAre satkAra karavo, baMdIvAnone choDAvavA, amArI pravartAvavI, koIne paNa harakata na paDe evI dAnazALA calAvavI. sUtAra vagereno satkAra karavo. ghaNA ThAThathI saMgIta Adi adbhuta utsava karavo. vagere pratiSThAvidhi pratiSThAkalpa Adi graMthothI jANavo. pratiSThAmAM snAtrane avasare janmAvasthA ciMtavavI. tathA phaLa, naivedya, puSpa, vilepana, saMgIta vagere upacArane vakhate kumAra Adi caDhatI avasthA ciMtavavI. chadmasthapaNAnA sUcaka vastrAdika vaDe zarIranuM DhAMkavuM karavuM vagere upacAravaDe bhagavAnanI zuddha cAritrAvasthA ciMtavavI. aMjanazalAkAvaDe netranuM ughADavuM karatAM bhagavAnanI kevaLI avasthA ciMtavavI tathA pUjAmAM sarva prakAranA moTA upacAra karavAne avasare samavasaraNamAM rahela bhagavAnanI avasthA ciMtavavI ema zrAddhasAmAcArIvRttimAM kahyuM che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 zrAddhavidhi prakaraNa pratiSThA karyA pachI bAra mAsa sudhI mahine mahine te divase uttama prakAre snAtra vagere karavuM. varSa pUruM thAya tyAre aThThAI utsava karavo, ane AukhAMnI gAMTha bAMdhavI. tathA uttarottara vizeSa pUjA karavI. varSagAMThane divase sAdharmikavAtsalya tathA saMghapUjA vagere zakti pramANe karavuM. pratiSThA SoDazakamAM to vaLI kahyuM che ke bhagavAnanI ATha divasa sudhI eka sarakhI pUjA karavI. tathA sarva prANIone yathAzakti dAna ApavuM. A rIte sAtamuM dvAra samApta thayuM. putrAdikano dIkSA mahotsava temaja putra, putrI, bhAIo, bhatrIjo, potAno mitra, sevaka Adino dIkSAno tathA vaDIdIkSAno utsava ghaNA ADaMbarathI karavo. kemake-bharata cakravartInA pAMcaso putra ane sAtaso pautra eTalA kumAroe te samavasaraNamAM sAthe dIkSA lIdhI. zrIkRSNa tathA ceTaka rAjAe potAnI saMtatine nahi paraNAvavAno niyama karyo hato, tathA potAnI putrI Adine tathA bIjA thAvaccaputra vagerene ghaNA utsavathI dIkSA apAvI te vAta prasiddha che. dIkSA apAvavI-emAM ghaNuM puNya che. kemake-jemanA kuLamAM cAritradhArI uttama putra thAya che, te mAtA-pitA ane svajana-varga ghaNA puNyazALI ane dhanyavAdane yogya che. laukika zAstramAM paNa kahyuM che ke jyAM sudhI kuLamAM koI putra pavitra saMnyAsI thato nathI, tyAM sudhI piMDanI IcchA karanArA pitarAIo saMsAramAM bhame che. Ama AThamuM dvAra samApta thayuM. padasthApanA 9. temaja padasthApanA eTale gaNi, vAcanAcArya, vAcaka, AcArya dIkSA lIdhelA potA-putra Adi tathA bIjA paNa je yogya hoya, temanI padasthApanA zAsananI unnati vagerene mATe ghaNA utsavathI karAvavI. saMbhaLAya che ke -arihaMtanA prathama samavasaraNane viSe Indra pote gaNadhara padanI sthApanA karAve che. vastupALa maMtrIe paNa ekavIza AcAryonI padasthApanA karAvI hatI. navamuM dvAra samApta. zrutajJAnanI bhakti 10. temaja zrIkalpa Adi Agama, jinezvara bhagavAnanAM caritra vagere pustako nyAyathI saMpAdana karelA dravyavaDe zuddha akSara tathA sArAM pAnAM vagere yuktithI lakhAvavAM. temaja vAcanA eTale saMvegI gItArtha evA munirAja pAse graMthano AraMbha thAya, te divase ghaNo utsava vagere karI ane dararoja bahumAnathI pUjA karI vyAkhyAna karAvavuM, tethI ghaNA bhavyajIvo pratibodha pAme che. temaja vyAkhyAna vAcanAra tathA bhaNanAra munirAjone kapaDAM vagere vahorAvI temane sahAya karavI. - kahyuM che ke - je loko jinazAsananAM pustako lakhAve, vyAkhyAna karAve, bhaNe, bhaNAve, sAMbhaLe ane pustakonI ghaNI yatanAthI rakSA kare, te loko manuSyalokanAM, devalokanAM tathA nirvANanAM sukha pAme che. je puruSa kevaLIbhASita siddhAMtane pote bhaNe, bhaNAve athavA bhaNanArane vastra, bhojana, pustaka vagere ApI sahAya kare, te puruSa A lokamAM sarvajJa ja thAya che. jinabhASita AgamanI kevaLajJAna karatAM paNa zreSThatA dekhAya che. ke aho zrutapayoga rAkhanAra zrutajJAnI sAdhu jo kadAca azuddha vastu Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 391 vahorI lAve to te vastune kevaLI bhagavAna paNa bhakSaNa kare che. kAraNa ke, ema na kare to zrutajJAna apramANa thAya. sAMbhaLyuM che ke, "agAu duSamakALanA vazathI bAra varSa sudhI dukALa paDayo. tethI tathA bIjA aneka kAraNothI siddhAMta ucchinnaprAyaH thayela joI bhagavAn nAgArjuna, skaMdilAcArya vigere AcAryoe tene pustakArUDha karyo." mATe siddhAMtane mAna ApanAra mANase te pustakane viSe lakhAvavuM, tathA rezamI vastra Adi vastuvaDe tenI pUjA karavI. saMbhaLAya che ke, pethaDazAhe sAta kroDa dravya kharacIne traNa jJAna bhaMDAra lakhAvyA. tharAdanA saMghavI AbhUe traNa kroDa TaMka kharacIne sarva AgamanI ekeka prata suvarNamaya akSarathI ane bIjI sarva graMthanI ekeka prata zAhIthI lakhAvI. dasamuM dvAra samApta. pauSadhazALA. 11. temaja pauSadhazALA eTale zrAvaka vagerene pauSadha levAne mATe khapamAM AvatI sAdhAraNa jagyA paNa pUrve kahela ghara banAvavAnI vidhi mAphaka karAvavI. sAdharmione mATe karAvelI te pauSadhazALA sArI sagavaDavALI ane niravadya yogya sthAnaka hovAthI avasara upara sAdhuone paNa upAzraya tarIke ApavI. kAraNa ke tema karavAmAM ghaNuM punya che. kahyuM che ke- je puruSa tapasyA tathA bIjA ghaNA niyama pALanAra evA sAdhu munirAjone upAzraya Ape te puruSe vastra, anna, pAna, zayana, Asana vagere sarva vastuo munirAjane ApI ema samajavuM. vastupALa maMtrIe navaso corAzI pauSadhazALAo karAvI. siddharAja jayasiMhanA mukhyamaMtrI sAsue potAno navo mahela vAdidevasUrine dekhADIne kahyuM ke, "e kevo che?" tyAre ziSya mANikaye kahyuM, "jo enI pauSadhazALA karo to ame ene vakhANIe." maMtrIe kahyuM, "e pauSadhazALA thAo." te zALAmAMnI bahAranI parasALamAM zrAvakone dharmadhyAna karI rahyA pachI mukha jovAne mATe eka puruSa pramANa uMcA evA be AritA be bAjue rAkhyA hatA. agyAramuM dvAra tathA paMdaramI gAthAno artha samApta thayo. AjammaM saMmattaM, jahasatti vayAiM dikkhagahaNaM vA / AraMbhacAu baMbhaM paDimAI aMtimArAhaNA ||16|| Ajanma samyaktvaM yathAzakti vratAni-dIkSAgrahaNaM vA / ArambhatyAgo brahma, pratimAdi-antimArAdhanA ||16|| samyakatva ane aNuvato vistarArtha: A janma eTale bAlyAvasthAthI mAMDIne jAvajIva sudhI samakita ane aNuvrata Adi yathAzakti pALavAM. AnuM svarUpa arthadIpikAmAM kahyuM che, mATe atre kahyuM nathI. A rIte bAramuM dvAra pUrNa thayuM. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 zrAddhavidhi prakaraNa dIkSAno svIkAra 14. temaja dIkSAgrahaNa eTale avasara Ave cAritra svIkAravuM. eno bhAvArtha e che ke - zrAvaka bAlyAvasthAmAM dIkSA na levAya to potAne ThaMgelAnI jema samaje. kemake-jemaNe sarva lokone duHkhadAyI kAmadevane jItIne kumAra avasthAmAM ja dIkSA lIdhI, te bALa munirAjone dhanya che. potAnA karmanA vazathI maLeluM gRhasthapaNuM, sarvaviratinA pariNAma ekAgra cittathI aharniza rAkhIne pANInuM beDa mAthe dhAraNa karanArI halakI strInI mAphaka pALavuM. kahyuM che ke - ekAgra cittavALo yogI aneka karma kare, to paNa pANI lAvanArI strInI mAphaka tenA doSathI lepAya nahi. jema para-puruSane viSe Asakta thayelI strI uparathI patinI marajI rAkhe che, tema tattvajJAnamAM rAcI rahelA yogI saMsArane anusare che. jema zuddha vezyA manamAM prIti na rAkhatAM Aje athavA kAle ane choDI daIza' evo bhAva rAkhI jAra puruSane seve che, athavA jeno pati musApharI Adi karavA gayo che, evI kulIna strI premaraMgamAM rahI patinA guNonuM smaraNa karatI chatI bhojana-pAna vagerethI zarIrano nirvAha kare che, tema suzrAvaka sarvaviratinA pariNAma nitya manamAM rAkhI potAne adhanya mAnato chatAM gRhasthapaNuM pALe. je lokoe prasaratA mohane rokIne jaina dIkSA lIdhI, te satapuruSone dhanya che ane temanAvaDe A pRthvImaMDaLa pavitra thayeluM che. teramuM dvAra pUrNa thayuM. bhAvazrAvako kevA hoya? bhAvazrAvakanAM lakSaNa paNa A rIte kahyAM che ke :- 1. strIne vaza na thavuM, 2. Indriyo vaza rAkhavI, 3. dhana anarthano hetu che ema mAnavuM, 4. saMsAra asAra jANavo, 5. viSayano abhilASa rAkhavo nahIM, 6. AraMbha tajavo, 7. gRhavAsa baMdhana samAna gaNavo, 8. Ajanma samakita pALavuM, 9. sAdhAraNa mANaso gADariyA pravAhe cAle che, ema vicAravuM, 10. AgamanA anusAra sarva ThekANe javuM, 11. dAnAdi caturvidha dharma yathAzakti Acaravo, 12. dharma karatAM koI ajJajana hAMsI kare to tenI zarama na rAkhavI. 13. gRhakRtyo rAga dveSa rAkhIne na karavA, 14. madhyasthapaNuM rAkhavu, 15. dhanAdi hoya to paNa temAM ja lapaTAI na rahevuM, 16. parANe kAmopabhoga na sevavA, 17. vezyA samAna gRhavAsamAM rahevuM. A sattara padavALuM bhAva-zrAvakanuM lakSaNa bhAvathI saMkSepamAM jANavuM. have pratyeka padonA khulAsA vistArathI kahIe chIe. 1. anarthane utpanna karanAra, capaLa cittavALI ane narake javAnA rastA sarakhI evI strIne jANI potAnuM hita vAMchanAra zrAvake tenA vazamAM na rahevuM, 2. IndriyarUpa capaLa ghoDA haMmezAM durgatinA mArge doDe che, tene saMsAranuM svarUpa yathArthapaNe jANanAra zrAvake samyajJAnarUpa lagAvaDe temane khoTA mArge jatAM aTakAvavA. 3. anarthonuM, prayAsanuM, phalezanuM kAraNa ane asAra evuM dhana jANIne buddhizALI puruSe thoDo paNa dravyano lobha na rAkhavo, 4. saMsAra pote duHkharUpa duHkhadAyI phaLa ApanAra, pariNAme duHkhanI saMtati utpanna karanAra, viTaMbaNArUpa ane asAra che ema jANI tenA upara prIti Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 393 rAkhavI nahIM, pa. viSa sarakhA viSayo kSaNamAtra sukha denArA che, evo haMmezAM vicAra karanAro puruSa saMsArathI DaranAro hoya che. 6. tIvra AraMbha varSe, nirvAha na thAya to sarve jIva upara dayA rAkhI parANe thoDo AraMbha kare, ane nirAraMbhI sAdhuonI stuti kare. 7. gRhavAsane pAza samAna gaNato temAM duHkhathI rahe ane cAritramohanIyakarma khapAvavAno ghaNo udyama kare, 8. buddhizALI puruSa manamAM gurubhakti ane dharmanI zraddhA rAkhIne dharmanI prabhAvanA, prazaMsA vagere karato nirmaLa samakita dhAraNa kare, 9. vivekathI pravRtti karanAro dhIra puruSa, "sAdhAraNa mANaso gADariyA pravAhathI eTale jema eke karyuM, tema bIjAe karavuM evI aNasamajathI cAlanArA che - ema jANI lokasaMjJAno tyAga kare, 10. eka jinAgama mUkIne paralokanuM bIjAM koI pramANa nathI, ema jANI jANa puruSe sarve kriyAo Agamane anusAre karavI. 11. jIva potAnI zakti na gopavatAM jema ghaNA saMsAranAM kRtyo kare che, tema buddhimAna puruSa zakti na gopavatAM dAnAdi caturvidha dharma jema AtmAne bAdhA-pIDA na thAya tevI rIte Adare. 12. ciMtAmaNi ratnanI mAphaka durlabha evI hitakArI ane niravadyAdharmakriyA pAmIne samyapha prakAre AcaraNa karatAM ApaNane joI ajJAna loko ApaNI hAMsI kare, to paNa tethI manamAM lajjA lAvavI nahi, 13. dehasthitinAM mULa kAraNa evI dhana, svajana, AhAra, gRha vagere saMsAragata vastuone viSe rAga-dveSa na rAkhatAM saMsAramAM rahevuM, 14. potAnuM hita vAMchanAra puruSe madhyasthapaNAmAM rahevuM tathA nitya manamAM samatAno vicAra rAkhI rAga-dveSane vaza na thavuM tathA kadAgrahane paNa sarvathA choDI devo. 15. nitya manamAM sarva vastuonI kSaNabhaMgUratAno vicAra karanAro puruSa dhanAdikano dhaNI chatAM paNa dharmakRtyane harakata thAya evo temano saMbaMdha na rAkhe. 16. saMsArathI virakta thayelA zrAvake bhogapabhogathI jIvane tRpti thatI nathI, ema vicArI strInA AgrahathI parANe kAmabhoga sevavo, 17. vezyAnI mAphaka AzaMsA rahita zrAvaka Aje athavA kAle choDI daIza ema vicAra karato pArakI vastunI mAphaka zithilabhAvathI gRhavAsa pALe. A rIte kahelA sattara guNavALo puruSa, jinAgamamAM bhAvazrAvaka kahevAya che. e ja bhAvazrAvaka zubhakarmanA yogathI zIdhra bhAvasAdhupaNuM pAme che. A rIte dharmaratna zAstramAM kahyuM che. upara kahelI rIte zubha bhAvanA karanAro, pUrve kahela dinAdi kRtyane viSe tatpara eTale "A nigraMtha pravacana ja artharUpa tathA paramArtharUpa che, bAkI sarva anartha che" evI siddhAMtamAM kahelI rIta mujaba sarva kAryomAM sarva prayatnathI yatanAvaDe ja pravRtti karanAro, koI ThekANe paNa jenuM citta pratibaMdha pAmyuM nathI evo ane anukrame, mohane jItavAmAM nipuNa thayelo puruSa potAnA putra, bhatrIjA vagere gharano bhAra upADavA lAyaka thAya tyAM sudhI athavA bIjA koI kAraNasara keTaloka vakhata gRhavAsamAM gALI, yogya samaye potAnI tulanA kare. pachI jinamaMdire aThThAI utsava, caturvidha saMghanI pUjA, anAtha vagere lokone yathAzakti anukaMpA dAna ane mitra, svajana Adine khamAvavuM vagere karIne sudarzana Adi zeThanI mAphaka vidhipUrvaka cAritra grahaNa kare. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 zrAvidhi prakaraNa kahyuM che ke - koI puruSa sarvathA ratnamaya evA jinamaMdiravaDe samagra pRthvIne alaMkRta kare, te puNya karatAM paNa cAritranI Rddhi adhika che. temaja pApakarma karavAnI pIDA nathI, kharAba strI, putra tathA dhaNI emanAM durvacana sAMbhaLavAthI thanAruM duHkha nathI, rAjA Adine praNAma karavo na paDe, anna, vastra, dhana, sthAna enI ciMtA karavI na paDe, jJAnanI prApti thAya, lokathI pUjAya, upazama sukhamAM rati rahe, ane paraloka, mokSa Adi prApta thAya, cAritramAM ATalA guNa rahyA che, mATe he buddhizALI puruSo ! tamo te cAritra AdaravAne arthe prayatna karo. caudamuM dvAra atre samApta thayuM. AraMbhano tyAga 15. have kadAca koI kAraNathI athavA pALavAnI zakti vagere na hovAthI zrAvaka jo cAritra na AdarI zake, to AraMbha-varjanAdika kare. te ja kahe che. athavA dIkSA AdaravAnuM na bane to AraMbhano tyAga karavo. temAM putrAdika koIpaNa gharano kArabhAra nabhAve evo hoya to sarva AraMbha choDavo, ane tema na hoya to sacitta vastuno AhAra vagere keTaloka AraMbha jema nirvAha thAya tema tajavo. banI zake to potAne mATe annano pAka vigere paNa na kare. kahyuM che ke - jene mATe annapAka (rasoI) thAya, tene mATe ja AraMbha thAya che. AraMbhamAM jIvahiMsA che ane jIvahiMsAthI durgati thAya che. ema paMdaramuM dvAra samApta thayuM. bAhacaryavrata pAlana 16. zrAvake mAvajIva brahmacarya pALavuM. jema pethaDazAhe batrIzame varSe brahmacarya vrata svIkAryuM ane pachI te bhImasonInI maDhImAM gayo. brahmacarya vagerenuM phaLa artha. dIpikAmAM kahyuM che. Iti soLamuM dvAra. zrAvakanI 11 pratimAo 17. zrAvake pratimAdi tapasyA karavI. Adi zabdathI saMsAratAraNAdika kaThaNa tapasyA jANavI. temAM ekamAsikI Adi 11 pratimAo kahI che te batAve che : dasaNa 1 vaya 2 sAmAia 3 posaha 4 paDimA 5 abaMbha 6 sacitte 7 / AraMbha 8 pesa 9 UddiTThavajjae 10 samaNabhUe 11 a ||1|| artha:- 1. pahelI darzanapratimA te, rAjAbhiyogAdi cha AgAra rahita, zraddhAnA pramukha cAra guNe karI sahita evA samakitane bhaya, lobha, lajjA Adi doSavaDe aticAra na lagADatAM eka mAsa sudhI pALavuM ane trikALa devapUjA vagere karavuM te rUpa jANavI. 2. vratapratimA te be mAsa sudhI khaMDanA tathA virAdhanA vagara pAMca aNuvrata pALavAM, tathA prathama pratimAnI kriyA paNa sAcavavI, te rUpa jANavI. 3. trIjI sAmAyikapratimA te, traNa mAsa sudhI ubhayakALa pramAda tajI be TaMka sAmAyika karavuM tathA pUrve kahela pratimAnI kriyA paNa sAcavavI te rU5 jANavI. 4. cothI pauSadhapratimA te, pUrvokta pratimAnA niyama sahita cAra mAsa sudhI cAra parvatithie Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTho prakAza janma kRtya 395 akhaMDita ane paripUrNa pauSadha karavo te rUpa jANavI. 5. pAMcamI paDimA nAmanI pratimA eTale kAyotsargapratimA te, pUrvokta pratimAnI kriyA sahita pAMca mAsa sudhI snAna varjI, rAtrie cauvihAra paccakakhANa karavuM, divase brahmacarya pALavuM, tathA kAchaDI chUTI rAkhI cAra parvatithie gharamAM, gharanA dvAramAM athavA cauTAmAM pariSaha-upasargathI na DagamagatAM AkhI rAta sudhI kAussagna karavo te rUpa jANavI. have kahIzuM te sarva pratimAmAM pUrvokta pratimAnI kriyA sAcavavI paDe te jANI levuM 6. chaThThI brahmacaryapratimA te cha mAsa sudhI niraticAra brahmacarya pALavuM te rUpa jANavI. 7. sAtamI sacittaparihAra pratimA te, sAta mAsa sudhI sacitta varjavuM te rU5 jANavI. 8. AThamI AraMbhaparihAra pratimA te ATha mAsa sudhI pote kAMIpaNa AraMbha na karavo te rU5 jANavI. 9. navamI preSaNapratimA te nava mAsa sudhI potAnA nokara vagere pAse paNa AraMbha na karAve te rUpa jANavI. 10. dazamI udiSTaparihArapratimA te dasa mAsa mAthuM muMDAvavuM, athavA coTalI ja rAkhavI, nidhAnamAM rAkhelA dhana saMbaMdhI koI svajana savAla kare to te jANamAM hoya to dekhADavuM, ane na hoya to huM jANato nathI ema kahevuM, bAkI gRhakRtya tajavuM, tathA potAne mATe taiyAra karelo paNa AhAra bhakSaNa karavo nahIM te rUpa jANavI. 11. agiyAramI zramaNabhUtapratimA te, agiyAra mAsa sudhI ghara Adi choDavuM. loca athavA muMDana karAvavuM, ogho, pAtro Adi muniveSa dhAraNa karavo, potAnI AdhInatAmAM rahelAM gokuLa vagerene viSe vAsa karavo, ane pratimA vIdAyazrama pAsavAya mikSAM phera ema kahI sAdhunI mAphaka AcAra pALavo, paNa dharmalAbha zabda na uccAravo te rUpa jANavI, A rIte agiyAra zrAvaka pratimAnuM svarUpa kahyuM che. Iti sattaramuM dvAra. aMtima ArAdhanA 18. aMte eTale AyuSyano cheDo samIpa Ave, tyAre AgaLa kahIzuM te pramANe saMlekhanA Adi vidhi sahita ArAdhanA karavI, eno bhAvArtha e che ke :- 'te puruSe avazya karavA yogya kAryano bhaMga thae ane mRtyu najadIka Ave chate prathama saMlekhanA karI pachI cAritra svIkAra karI' vagere graMthokta vacana che, mATe zrAvaka avazya kartavya je pUjA pratikramaNa vagere kriyA, te karavAnI zakti na hoya to, athavA mRtyu najadIka AvI pahoce to dravyathI tathA bhAvathI be prakAre saMlekhanA kare, temAM anukrame AhArano tyAga karavo te dravyasaMlekhanA ane krodhAdikaSAyano tyAga karavo te bhAvasaMkhanA che. kahyuM che ke :- zarIra saMlepanAvALuM na hoya to maraNa vakhate sAta dhAtuno ekadama prakopa thavAthI jIvane ArtadhyAna utpanna thAya che. huM tAruM A (zarIra) vakhANatA nathI ke zarIra kevuM lAge che? ke tArI AMgaLI bhAMgI kema? mATe he jIva! tuM bhAvasaMkhanA kara. najadIka Avela mRtyu svapna zakuna tathA devatAnA vacana vagerethI dhAravuM. kahyuM che ke - mAThAM svapna. potAnI haMmezanI prakRtimAM judI rItano pheraphAra, mAThAM nimitta, avaLA graha, svaranAM saMcAramAM viparIta paNuM eTalAM kAraNothI puruSe potAnuM maraNa najadIka AveluM jANavuM. A rIte saMlekhanA karI sakaLa zrAvaka dharmanA udyApanane mATe Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 zrAddhavidhi prakaraNa ja jANe na hoya? tevI rIte aMtakALane viSe paNa cAritra grahaNa kare. kahyuM che ke-jIva zubha pariNAmathI eka divasa paNa jo cAritrane prApta kare. ane kadAca jo mokSane pAme nahIM. tathApi vaimAnika devatA to jarUra thAya che. naLa rAjAnA bhAI kUberano putra navo paraNyo hato, to paNa have "tAruM AyuSya pAMca ja divasa che" ema jJAnInuM kahevuM sAMbhaLIne tatkALa dIkSA lIdhI ane chevaTe siddhapadane pAmyo. harivahana rAjA jJAnInA vacanathI potAnuM AyuSya nava pahora bAkI jANI dIkSA laI sarvArthasiddha vimAne pahoMcyo. saMthArAne avasare zrAvaka dIkSA le tyAre prabhAvanA vagerene arthe zakti pramANe dharmamAM dhanano vyaya kare, tharAdanA AbhUsaMghavIe jema avasare te (aMta vakhate) sAta kSetromAM sAta kroDa dhana vAparyuM. have aMtakALe saMyama levAnuM jenAthI na bane, te zrAvaka aMtasamaya Ave saMlekhanA karI zatruMjaya Adi zubha tIrthe jAya, ane nirdoSa spaMDilane viSe (jIvajaMtu rahita bhUmine viSe) zAstrokta vidhi pramANe caturvidha AhAranuM paccakakhANa karI AnaMdAdika zrAvakonI mAphaka anazana svIkAre. kahyuM che ketapasyAthI ane vratathI mokSa thAya che, dAnathI uttama bhoga maLe che, devapUjAthI rAjya maLe che ane anazana karI maraNa pAmavAthI IndrapaNuM pamAya che. laukikazAstramAM paNa kahyuM che ke - he arjuna ! vidhipUrvaka pANImAM aMta vakhate rahe to te sAta hajAra varSa sudhI, agnimAM paDe to dasa hajAra sudhI, jhapApAta kare to soLa hajAra varSa sudhI, moTA saMgrAmamAM paDe to sAMITha hajAra varSa sudhI, gAya choDAvavAne mATe deha tyAga kare to eMzI hajAra varSa sudhI zubhagati bhogave ane aMtakALe anazana kare to akSayagati pAme. pachI sarva aticAranA parihArane mATe cAre zaraNarUpa ArAdhanA kare. daze dvAra rUpa ArAdhanA e rIte kahI che ke :- 1. aticAranI AloyaNA karavI, 2. vratAdika uccaravAM, 3. jIvone khamAvavA, 4. bhAvitAtmA evo zrAvaka aDhAra pApasthAnakane vosirAve, 5. arihaMta Adi cAre zaraNa karavAM, 6. karelA duSkRtanI niMdA karavI. 7. karelA zubha karmonI anumodanA karavI, 8. zubhabhAvanA bhAvavI, 9. anazana AdaravuM, ane 10. paMcaparameSThinavakAra gaNavA, evI ArAdhanA karavAthI jo te ja bhavamAM siddha na thAya, to paNa zubha devatApaNuM tathA zubha manuSyapaNuM pAmI ATha bhavanI aMdara siddha thAya che; kAraNa ke, sAta athavA ATha bhava kare, tethI vadhAre na kare evuM Agamavacana che. Iti aDhAramuM dvAra tathA soLamI gAthAno artha saMpUrNa have prakaraNano upasaMhAra karatAM dinakRtyAdikanuM phaLa kahe che. eaMgihidhammavihi, paidiahaM nivvahaMti je gihiNe / ihabhavi parabhavi nibuI-suhaM lahuM te lahaMti dhuvaM ||17|| Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 chaThTho prakAza janma kRtya evaM gRhidharmavidhiM pratidivasaM nirvahanti ye gRhiNaH / iha bhave parabhave nivRttisukhaM laghu te labhante dhruvam ||17|| A upara kahela dinakRtya Adi cha dhAravALo zrAvakano je dharmavidhi, tene niraMtara je zrAvako samyapha prakAre pALe, teo A vartamAna bhavane viSe sArI avasthAmAM rahI sukha pAme, tathA paraloke sAta-ATha bhavanI aMdara sukhanA hetubhUtapaNe sukhanI paraMparA rUpa muktisukha tatkALa jarUra pAme che. tapAgacchIya zrI ratnazekharasUriviracita "zrAddhavidhi prakaraNanI "zrAddhavidhikamadI' TIkAmAM chaTho janmakRtya prakAza samApta thayo. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakAranI prazasti vikhyAtatapetyAkhyA jagati jagaccandrasUrayo'bhUvan / zrIdevasundaragurUttamAzca tadanukramAdviditAH ||1|| jagatamAM zrI jagacaMdrasUri tapA evA nAmathI prasiddha thayA che. teozrInAM paTTa upara anukrame prasiddhine pAmelA zrIdevasuMdarasUri prakhyAta thayA. 1. paMca ca teSAM ziSyAsteSvAdyA jJAnasAgarA guravaH / vividhAvacUrNilahariprakaTanataH sAnvayAhavAnAH ||2|| e devasuMdarasUri mahArAjane pAMca ziSyo thayA. temAM prathama jJAnarUpa amRtanA samudra evA jJAnasAgaraguru thayA. jeoe vividha prakAranI ghaNA zAstronI avacUrNIrUpI laherone prakaTa karavAthI potAnuM nAma sArthaka karyuM hatuM. 2. zrutagatavividhAlApakasamuddadhRtAH samabhavaMzca sUrIndrAH / kulamaNDanA dvitIyAH zrIguNaratnAstRtIyAzca ||3|| bIjA ziSya zrI kuMLamaMDanasUri thayA, jeo ghaNA siddhAMta graMthomAM rahelA aneka prakAronA AlAvA laIne vicArAmRtasaMgraha vigere ghaNA graMthonA banAvanAra thayA. tathA trIjA ziSya zrI guNaratnasUri thayA. SaTdarzanavRttikriyAratnasamuccayavicAranicayasRjaH zrIbhuvanasundarAdipu bhejurvidyAgurUtvaM ye ||4|| je guNaratnasUri mahArAje SaTkarzanasamuccayanI vRtti, ane hemIvyAkaraNane anusAre kriyAratnasamuccaya, vagere vicAranicaya eTale vicAranA samUhane pragaTa karyA che ane zrI bhuvanasuMdarAdika ziSyonA vidyAguru thayA hatA. zrIsomasundaragurUpravarAsturyA ahAryamahimAnaH / yebhyaH santatirUccairbhavati dvedhA sudharmebhyaH ||5|| jeono atula mahimA che evA zrI somasuMdarasUri cothA ziSya thayA. jeonAthI sAdhu-sAdhvIno parivAra sArI rIte pravarto. jema sudharmAsvAmI thakI grahaNA-AsevanA ema be zikSA pramANe sAdhu-sAdhvI pravartyA hatA. yatijItakalpavivRtazca paMcamAH sAdhuratnasUrivarAH / yairmAdrazo'ppakRSyata karaprayogeNa bhavakUpAt ||6|| Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakAranI prazasti yatijitakalpavRtti vigere graMthonA racanAra pAMcamA ziSya zrI sAdhuratnasUri evA thayA ke jeoe hastAvalaMbana daIne saMsArarUpa kUpathI buDatA mArA jevA ziSyono uddhAra karyo. zrIdevasundaraguroH paTTe zrIsomasundaragaNendrAH / yugavarapadavI prAptAsteSAM ziSyAzca paMcaite ||7|| pUrvokta pAMca ziSyonA guru zrI devasuMdarasUrinA mATe yugavara padavIne prApta thayelA zrI somasuMdarasUri thayA. ane teone paNa pAMca ziSyo thayA hatA. mArItyavamanirAkRtisahasranAmasmRtiprabhRtikRtyaiH / zrImunisundaraguravazcirantanAcAryamahimabhRtaH ||8|| pUrvAcAryanA mahimAne dhAraNa karanArA, saMtikaraM strotra racIne marakInA rogane dUra karanArA, sahastrAvadhAna vigere kAryothI oLakhAtA, evA zrI munisuMdarasUri prathama ziSya hatA. zrIjayacandragaNendrAH nistandrAH saMghagacchakAryeSu / 399 zrIbhuvanasundaravarAH dUravihArairgaNopakRtaH ||9|| saMghanAM ane gacchanAM kAryo karavAne apramAdI bIjA ziSya zrI jayacaMdrasUri thayA, ane dUra dezAvaromAM vihAra karIne paNa potAnA gacchane parama upakAra karanArA trIjA ziSya zrI bhuvanasuMdarasUri thayA. viSamamahAvidyAtadviDambanAbdhau tarIva vRttiryaiH / vidadhe yat jJAnanidhiM madAdiziSyA upAjIvan ||10|| je bhuvanasuMdarasUri gurue viSama mahAvidyAonI viTaMbanArUpa samudramAM praveza karAvanArI nAvaDInI jema viSamapadanI TIkA karI che. evA jJAnanidhAna gurune pAmIne mArA jevA ziSyo paNa potAnuM jIvita saphaLa kare che. ekAGgA appekAdazAGginazca jinasundarAcAryAH / nirgranthA granthakRtaH zrImajjinakIrtiguravazca ||11|| tapazcaryA karavAthI ekAMgI (ekavaDIyA zarIravALA) che chatAM paNa agIyAra aMganA pAThI cothA ziSya zrI jinasuMdarasUri thayA; ane nigraMthapaNAne dhAraNa karanArA, graMthonI racanA karanArA pAMcamA ziSya zrI jinakIrtisUri thayA. eSAM zrIsugarUNAM prasAdataH SaTkhatithimite varSe / zrAddhavidhisUtravRttiM vyadhatta zrI - ratnazekharaH sUriH ||12|| pUrvokta pAMca guruono pramAda pAmIne saMvata 1506nA varSe A zrAddhavidhi sUtranI vRtti zrI Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnazekharasUrie karI. atra guNasatravijJAvataMsajinahaMsagaNivarapramukhaiH / zodhanalikhanAdividhau vyadhAyi sAnnidhyamudyuktaiH ||13|| zrAddhavidhi prakaraNa ahIMyAM guNarUpI dAnazALAnA jANakAromAM mukuTa samAna udyamavaMta zrI jinahaMsagaNi pramukhoe lakhavA, zodhana karavA vigere kAryomAM sAnnidhya sahAya karI che. vidhivaividhyAcchrutagatanaiyatyAdarzanAcca yatkiciMt / atrotsUtramasUtryata tanmithyAduSkRtaM me'stu ||14|| vidhinuM vividhapaNuM dekhavAthI ane siddhAMtomAM rahelA niyamo na dekhavAthI A zAstramAM jo kaMI utsUtra lakhAyuM hoya to te mArAM pApa mithyAM thAo. vidhikaumudInAmnyAM vRttAvasyAM vilokitairvarNaiH / zlokAH sahasraSaTakaM saptazatI caikaSaSTyadhikAH ||15|| e prakAre A vidhikaumudI nAmanI vRttimAM rahelA pratyeka akSakaranA gaNavAthI cha hajAra sAtaseM ane ekasaTha zloka che. zrAddhahitArthaM vihitA zrAddhavidhiprakaraNasya sUtrayutA / vRttiriyaM cirasamayaM jayatAjjayadAyinI kRtinAm ||16|| zrAvakonA hitane mATe zrAddhavidhi prakaraNanI 'zrAddhavidhi kaumudI' nAmanI A TIkA racI che, te ghaNA kALa sudhI paMDitone jayanI ApanArI thaI jayavaMtI varto. zrI ratnazekharasUriviracita zrI zrAddhavidhi prakaraNa saTIkano gujarAtI anuvAda samApta. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiInanA zrAddhavidhi eTale zuM ? zrAddhavidhi eTale..... zrAvaka dharmanI dIvAdAMDI. che zrAddhavidhi eTale.... jainakulanA lokottara dharmanuM kendra. 0 zrAddhavidhi eTale... sAcA zrAvakano suMdara mArga. 0 zrAddhavidhi eTale.... deva-guru-dharmanI ArAdhanAne vidhipUrvaka pratipAdana karanAra, zrAddhavidhi eTale... jaina tarIke jIvana jIvavAnI apUrva kaLA. che zrAddhavidhi eTale..... saMsAramAM bodhi ane samAdhi prApta karavAno eka apUrva mArga. zrAddhavidhi eTale.... ajJAnarUpI aMdhakAramAMthI bacavA eka sahastrakiraNa. zrAddhavidhi eTale... zrAvakanA kartavyano mArga. zrAddhavidhi eTale... zrAvaka dharmanI samAcArI. zrAddhavidhi eTale.... jaDavAdanA pravAhathI bacavA eka suMdara bodhapATha. zrAddhavidhi eTale..... ghelachAthI ke ajJAnathI Acarela bhUlothI bacAvanAra. zrAddhavidhi eTale... dharmajIvanano arUNodaya.