Book Title: Pauranik Kathakosha Part 1
Author(s): Dahyabhai P Derasari
Publisher: Granthlok Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/016088/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beTiMsTa2 DAhyAbhAI derAsarI ciMta. URDUS phayAkAMza ApaNA Abha2 paurAgika pAtronI | Onta kathAo rAhata AcArTa 50,000 karatAM vadhu pAtro viSe Avazyaka pariMcayathI samRdhdhi graMtha E Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ berisTara DAhyAbhAI derAsarI pI rANika kathA koza [khaDa pahe lo] graMtha loka trIje mALe, jUnI meDela TokIjha pAse, gAMdhI roDa, amadAvAda 380 001 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pauranik Katha-Kosh - by. Barrister Dahyabhai Pitambardas Derasari mUlya prathama khaMDa : ekasepaccIsa rUpiyA [baMne khaMDa maLIne rUpiyA basocALIsa. prakAzaka : graMthaloka, trIje mALe, jUnI meDela TokIjha pAse, gAMdhI roDa, amadAvAda 380 001 | mudraka : umiyA prinTarI, nAraNapurA gAma, amadAvAda 380 013 3 dvitIya AvRtti: jUna 1988 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be zabdo paurANika kathAkoza'nI A navI AvRttinuM prakAzana ghaNI rIte AvakArya banI raheze evI AzA che. enI prathama AvRttinA "purovacanamAM sAkSarazrI sva. narmadAzaMkara devazaMkara mahetAe enI upayogitA aMge potAnuM maMtavya vyakta karyuM hatuM. temAM teo lakhe che: vRddha strIone A purANonI vAta kaMThAgre ane smRtipaTamAM nitya taravaratI hatI, eTale UcharatI prA thoDA samayamAM te prasaMgenI mAhitI savara meLavI zakatI. paNa vastusthiti hAla badalAI gaI che. ItihAsa-purANene jANanAra vRddha varga have rahyo nathI. mANabhaTTIonI kathAo have thatI nathI. jUnA kavionAM kAvya alaMkAra ane sAhitya zAstranI daSTithA yunivarsiTImAM abhyAsakramamAM dAkhala thayAM che. A abhyAsakone ItihAsapurANanA prasaMge khulAse satvara maLe tevI yojanAnI khAsa jarUra jaNAI che. ane A gujarAtI abhyAsaka prajAnI jarUriyAta zrI DAhyAbhAI derAsarIe pitAnA A paurANika kathAkezathI pUrI pADI che, A kathAkezane mukhya AdhAra joka mAratavaSaya prAcIna aitihAsika e nAmane kilAsavAsI raghunAtha bhAskara goDabelene marAThI graMtha che, te paNa gujarAtI A dezamAM bIjA ghaNuM umerA karavAmAM AvyA che. mULa marAThI graMtha ghaNe bhAge ItihAsa anusare che, jyAre A graMtha ItihAsa uparAMta purANane paNa anusare che. gujarAtI graMthamAM tulasIdAsanA rAmajarita mAnasa vagere ghaNu graMthanI madada levAmAM AvI che, ane temAM aneka deva, tIrtha, RSi, muni vagerenI mAhitI ApavAmAM AvI che. TUMkAmAM gujarAtImAM kezavarganA sAhityamAM zrI DAhyAbhAInA A graMthe apUrva sthAna meLavyuM che. vizeSamAM, enA kartA baeNrisTara sva. DAhyAbhAI pItAmbaradAsa derAsarIe potAnI sudI prastAvanAmAM A prakAranA graMthanI racanAne hetu vyakta karatAM lakhyuM che: * purAnuM sAmarthya, mahAgya ane mahatva ghaNuM che. purANe e pAMcamo veda che ema kahyuM che. veda jANate heya, bIjI vidyA ane zAstromAM vizArada heya, chatAM purANe na jANatA hoya tenI kazI kiMmata gaNuM nathI. purAnI saMkhyA aDhAranI che. e badhAM mahApurANa kahevAya che. pachIthI thayelAM bIja aDhAra upapurANa kahevAya che. purANonI saMkhyA Ama vadhatI gaI che ane teo se uparAMta che ! mahApurANanAM keTalAMka temAMnA viSaya paratve rAjasa, sAtvika ane tAmasa evA traNa varga pADe che. trimUrtimAM brahmA, viSNu ane ziva emane lagatA viSaya uparathI A bheda gayA che. brahmana saMbaMdhI purANe te rAjasa, kemake brahmAne guNa rajasa Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. viSNunA savaguNa uparathI vaiSNava purANe te sAtvika ane zivane guNa tamasa hevAthI emane aMge nIpajelAM purANe te tAmasa. aDhAra purANe te-vimarU, padma, vAyu, bhAgavata, nRhanAradIya, mArkaMDeya, agni, bhaviSya, brahmavaivarta, liMga, vArAha, aMda, vAmana, ku, masya, gAruDa ane brahmAMDa e che. brahma, brahmAMDa, brahmavaiva, mArka Deva, bhaviSya ane vAmana e rAjasa. viSNa, bhAgavata, nAradIya, padma, vArAha e sAvika; ane ziva, liMga, skaMda, agni, matsya ane kUrma e tAmasa purA kahevAya che. purANonI mahattA samajayA pachI ApaNI jUnI saMskRti, jUnI karmabhAvanA, jUne itihAsa tema ja ApaNuM pUrve ApaNI prajAmAM thaI gayelA mahAnubhAvonAM caritra jANavA sAru ene abhyAsa Avazyaka jaNAze, eTaluM ja nahi paNa ApaNuM arvAcIna vADumayamAM paNa purAnAM daSTAntA taravarI rahyAM che. emane yAcita samajavA sAru paNa e abhyAsa ISTa che; tethI ApaNI jUnI vAte, mAnyatA ane raheNIkaraNI e badhAMne khyAla ThIka ThIka Ave. Adhunika samayamAM purANone abhyAsa gauNa thaI gayA che. sAmAnya bIjA te zuM, paNa parA upara ja nirvAha karanArA kathAkAro ane pArAyaNa karanArA paurANike. purANIe, vyAse - paNa soe cArapAMca ja bhAgavata jevo sahelo grantha paNa vAMcI samajatA haze. akho bhakta kahe che tema se aMdhAmAM kANe rAva, aMdhAne kANu para bhAva, saunAM netro phUTI gayAM, guru AcArya ja kANA thayA. vyAso paNa brAhmaNane A ApavuM ane A na ApavuM e bAbate sivAya bIjI hakIkatamAM namAlAM bhASAntaro agara evAM ja namAlAM "sAra rUpa' pustake vAMcI aNasamaju tAjananI AgaLa pitAnuM gADuM gabaDAvye jAya che ! amArA nAnapaNamAM vastusthiti cheka AvI nahatI. mAbApanI sAthe sthAmAM javAnA yoge, mAtA pArAyaNa sAMbhaLavA bese to eTalA divasanI chUTI laIne tyAM besI sAMbhaLavAnA yoge, mANabhadronI ane bIjI kathA dvArA paurANika bAbato amArA jANavAmAM AvatI. tene zatAMza paNa hAlanA taruNane khabara nahi heya ema kahIe to kheTuM nathI. hAlanA taruNonI UNapa batAvavAne laIne amAruM A kathana nathI. aneka kAraNone lIdhe AvI vastusthiti utpanna thaI che. eka kAraNanI ja vAta karIe. amArI bAlyAvasthAmAM subhAgye amane nizALanI dugdhA ochI ja hatI. vartamAnakALamAM taruNene A bAje ema nathI. hAlanA abhyAsakramanI ja vAta lakSamAM laIe -nAnAM chokarAMthI mAMDIne kaeNlejanA taruNe dharAdharI enA bejAthI evA ladAI gayA hoya che ke Akhe ye UMcI karAya nahi. pachI te bIjI pravRttinI vAta ja zI ! AvI dayAjanaka sthitimAM bicArA paurANika bAbatano khyAla dharAdharI karavAno samaya meLavI zakatA nathI. emAM emane vAMka nathI. chatAM jyAre purANene abhyAsa Ama upagI che, mane raMjaka che, bedhaprada che ane Avazyaka che, te tene sulabha ane sugama karavAne jene jene anukuLatA hoya tene potAnA dezIbaMdhuo sAra e dezamAM sevA uThAvavI e eka katavya ja che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI taruNAvasthAmAM sva. kavi narmadane narmakathAkeSa mArA jovAmAM Avyo hato. enuM vAcana rasika ane AlAdajanaka lAgyuM hatuM, paNa e graMtha bahu ja nAne ane emAM hakIkata bahu ja kamatara che. ghaNI bAbate vALa ane rasaprada thaI paDe evo maTe keSa lakhavAne abhilASa ghaNu varSathI thayo hato. cheka I. sa. 188ramAM rAjakoTanI leMga janarala lAIbrerIne huM onararI sekreTarI hatA, te vakhata lAIbrerI tapAsatAM je pustakanuM oThuM laIne A keSa taiyAra karyo che tene paripUrNa karavA tarapha banatuM karyuM che. AvA pro kAMI kAvya ke navalakathAnI peThe vAcana tarIke sAdyanta vaMcAtA nathI. upayogI ane jarUranI hakIkta sAru khapanuM heya teTaluM ja vaMcAya; chatAM phurasadanI vakhate vAcana tarIke vAMcI zakAya evI rIte ghaNuM caritro taiyAra karavA tarapha khAsa lakSa ApyuM che. AvA graMtha taiyAra karatAM paDatI viTabaNA ane zramane khyAla lakhanArane ja Ave; paNu vAMcanArane rasa paDe, AvAM vAMcana prati temane abhiruci utpanna thAya, enuM vAcana vadhe ane pariNAme prajAmAM divasAnadivasa gauNa thatuM paurANika jJAna sateja thAya e ja lAlasAthI prerAI aMtarAya, mahenata ane kazI takalIphane na lakhavatAM graMthane mArI pitAnI a65 zakti anusAra anAmata banAve che. bAda, graMtharacanA aMge potAne harSa vyakta karatAM darzAvyuM che: A graMtha rajU karatAM mAtra eTalI ja vAMchanA che ke mArI kRti vaDe A viSayanA nAnanI vRddhi thAo, vAcakavRMdanI A bAbatenA abhyAsamAM saraLatA thAo ane temane AnaMda prApta thAo. je ema bane te mAro A vyavasAyamAM gALelo kALa satkAryo vyatIta thaye ema mAnI, huM mArI jAtane kRtakRtya lekhIza. mAre parizrame gujarAtI sAhitya samRddhimAM eka upayogI graMthanuM umeraNa karavAne AnaMda anero che. A graMtha ghaNA lAMbA samayathI aprApya hato. tenI punarAvRttinuM prakAzana jijJAsuonI eka tAtI jarUriyAta saMtoSaze evI enI pAchaLa umeda che. pra kA za ka Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paurANika kathAkezamAM ApelA saMkSepa zabdonI sUci agni agnipurANa bhAra0 kI , droNa parva adhyAya adhyAya bhA20 40 / karNa parva adhyA rA0 adhyAtma rAmAyaNa bhA20 za0. che zalya parva impi0 0. impiriyala gejheTa opha InDiyA bhAM 0 0 che sauptika parva Iziva izAvAskepaniSata bhA0 strI trI parva kurma kuma purANa bhAra0 zAMe , zAnti parva ga20 garuDa purANuM bhAra0 abu 0 anuzAsana pava gIgao gIta goviMda (ke. ha. dhruva.) bhAra. Azva Azvamedhi parva jeminiTa jemini azvamedha bhAra Azrama bhArata AzramavAsika parva devI bhAga devI bhAgavata bhAra0 mI. bhArata mausala parva devI - mAna devI mAnasapUjA bhAra0 mahA pra bhArata mahAprasthAnika parva nama0 kake namakathAkeSa bhA20 sva0 bhArata svargArohaNuM parva padmae padmapurANa marya0 matsya purANa brahma brahma purANa manu smR0 manusmRti , brahmAMDa brahmAMDa purANa mAna. me 0. mAnamaMjarI kavi naMdadAsanI bahmottara brahmottara purANa rAmA gI giradhara kavinuM rAmAyaNa bhaga0 gI bhagavagItA rAmAM tu tulasIdAsanuM rAmacarita mAnasa bhaviSya bhaviSya purANa liMga liMga purANu bhAga bhAgavatapurANa varAha0 varAha purANa prathama cha prathama skaMdha vAmana vAmana purANa , divya dvitIya skaMdha vA0 rAtre vAlmIki rAmAyaNa tRtIya skaMdha vAha rA. bA. bAlakAMDa che catu caturtha rakaMdha vAha rA0 a0 ayodhyA kAMDa e paMcama paMcama skaMdha vA. ra0 kiSika kirkiMdhA kAMDa 140 SaSTama skaMdha vA0 rA0 suMo suMdara kAMDa saptao saptama skadha vA. ra0 naM0 laMkA kAMDa aSTama aSTama skaMdha vA. ra0 yuddha che yuddha kAMDa che navama navama skaMdha vA0 20 uttara uttara kAMDa dazama dazama skaMdha vA020adbha0 che addabhutattara eka 0 ekAdaza skaMdha prakSi0 prakSipta - dvAdaza0 dvAdaza skaMdha vAyuo vAyu purANa bhA20 mahAbhArata, kumbhakeNuma AvRtti viSNu viSNupurANu bhAra, Adi Adi parva viSNu sa.nA viSNu sahastranAma bhAra0 sa0 sabhA parva zakti zakti pUjA. (DA0 pI) bhA20 vana vana parva 20. ka ziva purANa bhA20 virA0 ziva0 putra virATa parva 0 skaMdha purANuM bhAra. ullo0 udyoga parva sUryasika sUrya siddhAnta bhA20 thI 0 bhIma parva harivaM0 harivaMza Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paurANika kathAkeza khaMDa pahele Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pirANika kathA koza aka2 aga akopa dazaratha rAjAnA aSTa pradhAna mAne eka. enuM azoka evuM bIjuM nAma hatuM ema jaNAya che. akarka2 sapa vizeSa | bhAra0 A. 35-16 vA rA. bA. sa. 7 akaIma pUrve tamasA nadIne tIre vAlmIki RSinA akiya somavaMzI Ayu rAjAnA pAMcamAMthI cothA Azrama pAsenuM prasiddha tIrtha. | vA rAbAsa0 4 putra raMbha nAmanA rAjAnA kuLamAM janmelA gaMbhIra akaMpana e nAmane rAjarSi. e kayAMne, kyA kuLamAM rAjAne putra. tapa vaDe karIne enI saMtati brAhmaNa thaI hatI. utpanna thayele ane kayAre thayele e jANamAM nathI. ara viSNu bhagavAnane eka pArSada. ene hariyA nAme eka mahAparAkramI putra hato. te akrUra (2) semavaMzI Ayuputra nahuSa rAjAnA yadu dave koI yuddhamAM maraNa pAmavAthI rAjA ghaNuM nAmanA pautranA kuLanA sAtvata vaMzamAM janmelA duHkha pAmI zeka karatuM hatuM, tyAM nAradajI pragaTa zvaphalaka rAjanA tera putramAMne eka. bahudhA ene thayA. temaNe mRtyu anivArya che e viSaya upara zvaki nAme kahyo che. ene ratnA, ugrasenA, baMdha karIne enA mananuM samAdhAna karyuM hatuM, azvinI che. strIo ane devavAna, upadeva putra bhAra0 droNa0 a para-pa4 hatAM. zrIkRSNa ane baLadevane gokuLamAMthI mathurA akapana (2) e nAmane rAvaNane dUta, eka rAkSasa. lAvavA kaMse ene ja mokalyo hato ane e naMdajanasthAnamAM zrI rAmaca kharIda rAkSasane mAyonI rAjAne samajAvI temane laI Avyo hato. enI hakIkta rAvaNane eNe kahI hatI. tyAra pachI vizeSa hakIkata maMtaka maNinA prasaMgamAM maLe che. zarpaNakhAe kahI hatI. e rAma rAvaNanA saMgrAmamAM juo zyamaMtaka maNi hatA ane pachI hanumAnane hAthe maraNa pAmyA hatA. akSayapAtra jemAMthI nIkaLate kherAMka khUTe ja nahi vA. ra0 yu sa0 pa6 evuM pAtra. vanavAsa vakhate sUye yudhiSThirane ApyuM akapa gayA thA tAmasa nAmanA manvantaramAM je hatuM, jethI pAMDavo pitAnI joDe vanavAsamAM pharatA saptaRSi thaI gayA che temane eka. | matsya aneka RSio vagerene bhojana ApI zakatA a0 9 hatA. te bhAra0 10 3-11 akamaSa tAmasa manunA dIkarAomAMnuM eka che matsya aMga uttAnapAda vaMzanA utsuka rAjAne puSkariNI a0 9. nAmanI strIthI thayelA chamAM meTo putra. enI strInuM akUpAra indradhumna sarovaramAM eka ghaNe prasiddha nAma sunItA. ene vena nAmane putra thayo hato. kAcabo. aMga (2) semavaMzI AyunA kuLamAM, yayAtinA putra akRtavraNa jAmadakhya parazurAmane sAthI, eka brahmarSi. anunA vaMzanA balinA kSetramAM (balinI strIne peTe) yudhiSThire karelA rAjasUya yajJamAM upadraSTA nAmane dIrghatamA nAmanA RSithI utpanna thayelA balinA Rtvija banyo hato te / bhAra vana a0 115 7 chokarAmAM e moTA hatA. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aga R sabhA a 30. aMga (3) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka mleccha rAjA, ekanA mAMDalika hatA ane bhImasenane hAthe maraNa pAmyuM. hatA. bhAra. droNa0 026 aMga (4) sarayu ane bhAgIrathI A be nadIonI vaccenA pradeza. A jagyAe rudranA trIjA netramAMthI nIkaLelA agnithI kAmadeva baLIne anaga thayA hatA. punaH aMga dhAraNa karavAnuM varadAna paNa ahIM ja maLyuM hatuM. / vA0 rA. sa0 23. 7 A dezanuM khIjuM nAma kAmAzrama hatu, ane ka tyAMnA rAjA hatA. IndraprasthanI pUrva ghaNuM dUra AvelA magadhanI ANImera A deza AvyAnu bhAratamAM lakhyuM che. / bhAra0 enI rAjadhAnI caMpAnagarI. agaDha vAlIne tenI strI tArAnI kukhe thayelA putra. e bRhaspatinA aMzAvatAra heAI, rAmacandranI sahAyatA sAru janmyA hateA. bhASaNa karavAmAM bahu kuzaLa hatA. vAlInA maraNu kALe enI 'mara nAnI hAvAthI enuM rakSaNa karavAnuM sugrIvane sAMpI ane yuvarAjaneA adhikAra apAvyA hatA. ('vAlI' zabda jue) sItAnI zeAdha karavAne meAkalAyalA mAruti vagere vAnarAnA pramukha ane sthApyA hatA. vAyadA karatAM eka mahinA vadhAre vItI jatAM paNa sItAnI zeSa lAgI nahi, tethI evuM prANa tyAga karavAne nizcaya karyAM. eTalAmAM ene saMpAti nAmanA pakSIrAjanA bheTA thayA. enAthI bhALa maLI ke sItA laMkAmAM che. maravAnA vicAra mAMDI vALI eNe mArutine lakA mekalyA. mArutie khabara ANyA pachI tee rAmacandra pAse kiSkiMdhA pAchA gayA. pachI jyAre badhA vAnarA sahita rAmacandrajI laMkA para caDhayA tyAre e paNa joDe hatA. laMkAmAM rAmacandra taraphathI rAvaNane viSTi karavA aMgadane mekalyA hatA. rAvaNe ene anAdara karavAthI e tyAMthI pAchA AvyA ane ubhaya pakSe yuddhane AraMbha karyo. yuddhamAM eNe kaMpana, praja'dha, vikaTa ityAdi aneka mahAna rAkSaseAne mAryA hatA. agatya rAvaNune! vadha karI rAmacandrajI ayeAdhyA gayA pachI agiyAra hAra varSa rAjya karI jyAre svadhAma padhAryA tyAre sugrIva temanI sAthe gayA ane aMgadane kiSkiMdhAtA rAjA banAvyA hatA. aMgada (2) dazaratha rAjAnA putra lakSamaNane UrmilAthI thayelA khemAMnA meATA putra. enA nAmathI sthApelI aMgadIyA nAmanI nagarImAM e rAja karatA hatA. e nagarIne azvanagara paNu kahetA. / vA0 rA uttara sa0 102 aMgada (3) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSanA eka rAjA. e yuddhamAM maraNa pAmyA hatA. / bhAra. droNu0 a0 25. agIyA lakSmaNaputra aMgadanI nagarI. kArupatha dezanI rAjadhAnI, enuM khIjuM nAma azvanagara/ bhAga 9-11-12 aganA bhAratavaSIya mahAnadI / bhAra. bhISma a Ta aMgamalaja dezavizeSa / bhAra0 bhI0 9-50 AgalekhA bhAratavaSIya pazcima dizAmAM AvelI eka nagarI. asti agastya kuLamAM upanna thayela eka RSi tema ja temanu kuLa. asti (2) AkAzamAM zizumAracakranI upara Avela hanuvaTInI upara Avele eka tArA./ bhAga05-2 3-7 agastya svayaMbhU manvantaramAM brahmamAnasaputra pularatya RSine kama prajApatinI vibhU`vAmanI kanyAne peTe thayelA emAMnA meATA putra, enA nAnAbhAInu nAma vizravA RSi hatu. agastya (ra) pUrve keTalAka asure samudramAM saMtAI rahIne indrAdika devene, RSiene ane khIjI prajAne ghaNI pIDA karatA hatA. samudrane zASavAthI A pIDA TaLaze ema dhArI indre agni ane vAyune AjJA karI. A AjJAne temaNe anAdara karavAthI indre krodha karI bannene zApa ApyA hatA ke tame manuSyayeAnimAM janmaze. cAlu vaivaravata manvantaramAM agni ane vAyu bannene mitrAvaruNu dvArA eka ja Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agatya amaratya dehamAM janma maLyo e ja agamya. ahIM emanA pachI e rAjA sAthe banazva nAmanA rAjA pAse nAnAbhAInuM nAma vasiSTha RSi hatuM. mitrAvaruNe jatAM tyAM paNa kAMI maLyuM nahi. banne rAjAone pitAnuM teja ghaDAmAM mUkayuM hatuM. temAMthI agatya De laIne trasadasyu rAjA pAse gayA. tyAMthI paNa ane vasiSTha jamyA hatA. AthI emane maitrAvaruNika, kAMI maLyuM nahi. pachI badhA maLI vicAra karatAM kuMbhayoni evAM nAma prApta thayAM hatAM. trasadasyu rAjAe vinaMtI karI ke ilvala nAmanA vasiSThajIva bhagavAna brahmA vacanamabravIt // 21 // asura pAse ghaNuM ja saMpatti che. ene jItIne mitrAvaruNyoH putroM vasiSThatva bhaviSyati / enuM badhuM dravya ApaNe laIe. AtApI, vAtApI vasiSTheti ca te nAma tatrApi ca bhaviSyati // 22 // ane ilvala A traNa asure rastAmAM besatA. janmadvayamatItaM ca tatrApi tvaM smariSyasi / / emanAmAMno eka kuLa banI jato. bIje jaLarUpe etasminneva kAle tu mitrazcavaruNastathA // 23 // banI jato ane eka bahAra raheto. te vaTemArgane badaryAzramamAsAdya tapastepaturavyayam / bheLavIne phaLa khAvA ApatuM ane pANI pAte. tapasyatAstayoreva kadAcinmAdhaveRtau // 24 // pelA asuro peTamAM jaIne potAnuM mULa rUpa dhAraNa puSpitadrama saMsthAne zubhedayitamArute / karatA ane vaTemArgane Ama mArI enuM sarvasva karvara tu varAha purvatI kusumonvayam || 26 / lUMTI letA. agatya tyAM jaI caDhayA temane phaLasusuukssmrktvsnaa tayASTipathagatA / jaLa ApyAM. RSine jJAnadaSTithI khabara paDI ke tadantumuvIamra nIranIragaDhoranAmuM || 26 / A asuronuM kapaTa che. emaNe pitAnA peTa para ubhaucukSubhatudevau-tapaparimohitau / hAtha pheravatAM pelA banne jaNa bhasma thaI gayA. tapasyatostArvIyamallava kRpAne || 7 || bahAra rahele trIjo Ivala nAThe ane samudramAM skanna retastatodRSTavA zApabhItA varApsarA | saMtA. AthI emaNe samudranuM Acamana karyuM. cakrAra kalaze zukra' toyapUNe manorame // 28 // traNe jaNAe jaIne asurane cha ane RSi tasmAdRSivaraujAto tejapratibhau bhuvi / pitAne joIe eTaluM dravya pite laI bAkInuM vasiSThazcApyagastya bhitra varuNayAH sutau // 29 // pelA rAjAone ApI vidAya karI pitAne Azrame vasiSThastUpayema''tha bhaginAradasyatu / AvyA. ANeluM dravya pAmudrAne ApI tene samajUtI varAetasthA zikanIvana che rU . || saMteSa pamADa. zakteH parAzaraH putrastasya vaza nibodhame / tyAra pachI agatya pAmudrAnI kukhe, daDhasU yasyadvaipAyanaH putraH svayaM viSNurajAyata // 31 // ane daDhAsya ema be putra thayA. daDhasyu e ImavAha prakAzo janito yena loke bhAratacandramAH / nAmathI bahu prasiddha hatA. ejJAnatA vaghu vadhejhInaM kRtam | 22 // agatya pitAne Azramadharma pALatA hatA. (mastha0 0 206 0 21-32) tevAmAM eka kALakeya nAmane. asura lekene ghaNI A agatya mahAtapasvI ane virakta hovAthI pIDA karato hato. RSionI prArthanA parathI lagna karavAnI IcchA dharAvatA na hatA. paNa pitRnI agaratye samudrane zoSI laI kALakeyane nAza karyo. AjJA thavAthI nirUpAya thaI temaNe vidarbha rAjAnI emanA kuLamAM eo pote ane temanA be putra kanyA lopAmudrAnI sAthe lagna karyuM hatuM. putrotpattinI ema traNa maMtradraSTA hatA. idrabAhu, mayaMbhuva ane I thatAM lopAmudrAe prathama aizvaryavAna thaI pachI mahendra, e vaLI bIjA traNa maMtradraSTA hatA. vaMzaputpatti karavAno hetu jaNAvatAM eo zrutarvA vRddhi karanArA agarita, pUrNamAsa, sAMbhavAha, nAmanA rAjA pAse dravya saMpAdana karavA gayA. rAjAne somavAha, yajJavAha, darbhavAha, sAravAha, himAdaka, pitAnI irachA jaNAvI paNa kAMI phaLa na thayuM. pANika ane IznavAha e dasa hatA. temAM pahelA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agatya aMgAraparNa agastinA vaMzaja karaMbha, kauzalya, karaTha, sumedhasa; agatya (3) pulasyane putra, eka RSi/bhAga-1 bIjo mabhuva, gAMdhArAyaNa, paulatya, paulaha, agatya (4) apsarA urvazIne joIne subhita ane kratu RSinA vaMzaja ityAdi badhA agatya thayelA mitrAvaruNanuM vIrya ghaDAmAM paDayuM. temAMthI maheMdra ane mAbhava e traNa pravaravALA hatA. janmela mitrAvaruNane putra.bhAga6-18; masya0 bIja pUrNamAsanA vaMzajo AgaTya, paumAsa, 61-201; padma 522; / bhAra0 sa. 11-12, ane pAraNa e traNa pravaravALA hatA. e ja pramANe zAM0 207-31 bAkI rahelAonA vaMzaja krame karIne Agara. agatya (5) parvata. kAliMjara parvatane upaparvata. dADharyacuta, sAMbhavAha; AgaTya, dADhacuta, soma- bhAra 0 0 85-21 vAha; Agatya, dADharyacuta, yavAha: Aga, agatyatItha nArI tIrthamAMnuM eka tIrthayAtrAmAM dADharyacuta, darbhavAha; AgaTya, dADhacuta, sAra. arjuna ahIM gayA hatA/bhAra0 0 23-3 vAha; Aga, haimavarsi, haidaka; Agatya, agatyatAtha (2) dakSiNa samudra paranuM eka nAyaka, pANika; ane AgaTya, dADharyacuta, prasiddha tIrtha. IdamavAha evA traNa traNa pravaravALA hatA. kavacita agatyavaTa himAlaya uparanuM eka pavitra sthaLa. ImavAha vaMzajo Aga evA eka pravaravALA agatyAzrama paMcavaTInI pAse AveluM puNyakSetra paNa hatA. vizeSa. lemaza RSinI sAthe yudhiSThira tyAM gayA upara agasti kuLanA RSi varNavatAM paulaya, hatA. nAsikathI Agneya dizAmAM AvelI purI je paulaha ane kratu RSinA vaMzajone Agatya gotrI hAla agastipurI kahevAya che te bhAra0 va0 94-1 kahyA, paNa teo AgAya gotranA samajavA nahi. aMgAra mAdhAtAnI sAthe yuddha karanAra eka rAjA / teomAMne kagRSi anapatya hatA ane pulahanI bhAra0 zAntiH a 28. saMtati duSTa hatI, tethI teNe temano tyAga karIne aMgAraka maMgaLa nAmanA grahanuM bIjuM nAma. maMgaLa agatsyanA putra daDhasyane putra tarIke mAnyo hato. pUrve zivane pArSada vIrabhadra rUpe hate | masya tethI te pitAne agamya getranA kahetAM. a0 71 vidhyAcaLa parvata ghaNo ja UMce vadhyo hato aMgAraka (2) sauvIra dezane eka sAmAnya rAjaputra. tethI lekene aMdhakAra vyApI ghaNI herAnagati thatI (juo 3 jyadratha). hatI. agastha tyAM gayA. parvate emane sASTAMga aMgArakA e nAmanI eka rAkSasI hatI. daMDavata praNAma karyA. jevo e ADo paDe ke aMgArapaNu e nAmano eka gAMdharva. e eka RSie kahyuM ke huM pAcho AvuM tyAM sudhI A divasa rAtre potAnI strIo sahita potAnA krIDAsthitimAM ja raheje; pachI tyAM gayA ja nahi. vanamAM krIDA karato hato tevAmAM tyAM thaIne pitAnI AthI parvata lAMbA ne lAMbo rahyo. lekonA hitane mA sahita pAMDavone jatAM joyAM. pAMDavo lAkSAsAru pote kAzIvAsa rahyA hatA. rAmacandrajI vanavAsa gRhamAMthI nIkaLIne keTalAka kALa ekacakrA nAmanI gayA hatA tyAre pitAnA AzramamAM emaNe emanuM nagarImAM rahI kauravone pitAnA astitvanI jANa Atithya karyuM hatuM. agatya ane lepAmudrA, na thAya e hetuthI chAnAmAnA nIkaLI veza palaTI banee rAmacandra ane sItAne AzIrvAda ApyA pAMcALapura tarapha draupadInA svayaMvara sababe jatA hatA. (rAma zabda juo.) , hatA. aMgArapaNe temane dhamakAvIne pUchyuM ke tame agatya uttama tatvavettA hatA. dhanurvidyAmAM manuSyalaka thaI A musApharI karavAno samaya nathI ghaNuM ja kuzaLa hAI hameza dhanuSyanI sAthe ja pharatA. chatAM atyAre kayAM jAo cho ? javAba Ape, emane aMge paropakAra buddhi ghaNI hatI. nahitara mArI sAthe yuddha karo. huM tamane javA nahi Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgArapa + dauM. A uparathI arjune AgaLa AvI kahyuM ke huM yuddha karavA taiyAra chuM. emanI vacamAM khAlacAla ane thADu' yuddha thatAM aMgArapane lAgyuM ke A moTA cahno che. tethI teNe peAtAnI sUkSmapadArtha - daOka AMkhanI vidyA aju nane zIkhavI ane enI pAsethI agnizirAstravidyA pe te zIkhyA ane snehI thaI rahyo. peAtAnA purAhita vagara Ama kadI paNa musApharIe na javuM, evI zikhAmaNa ApIne keTaleka sudhI vaLAvI peAtAnA krIDAsthAnamAM pAchA AvyA. /.bhAra. Adi a0 170 aMgArapaNuM (2) aMgArapa nA vananuM nAma. agAravAhikA bhAratavarSanI eka nadI bhAra bhISma a0 9 a`girasAMvara droNAcAryuM te ja / bhAra. A 142-81 a`girA svAyaMbhuva manvantaramAM prajA utpanna karavA sAru brahmadeve pedA karelA dasa mAnasaputrAmAMnA eka. e brahmadevanA mukhamAMthI utpanna thayA hatA. / bhAga0 3 ka. 0 12. leA. 22-24, ekama prajApatinI zraddhA nAmanI putrI joDe paraNyA hatA. enAthI ene bRhaspati, utathya ane saMvata" e traNa dIkarA ane sinIvAlI, ku, rAkA ane anumati ema cAra dIkarIe thaI hatI. cheka svAyaMbhuvamanvantara pUrA thatAM sudhI hayAta hatA. e manvantaranA aMtanI lagabhaga badhA mAnasaputra! kAMI kAraNasara mahAdevanA zApathI marI gayA temAM e paNa maraNu pAmyA. agirA (2) uttAnapAda vazanA utsuka rAjane puSkariNI cIthI thayelA cha putrAmAMne pAMcame, aMgirA (3) mahAdevanA zApathI pUrvanA brahmamAnasaputrA maraNa pAmelA heAvAthI cAlu manvantaranA prArabhamAM brahmadeve prajotpAdana arthe punaH utpanna karelA mAnasaputrAmAMnA eka. varuNunA yajJamAM je traNa RSio nimAyA hatA temAM A paNa eka hAvAthI emane vAruNi aMgirA e nAma paNa hatuM. yajJamAMthI agnie emane putra tarIke svIkAryA hatA./ matsya a194. 0 mukhya agni mAM kALa agarA (3) panta pRthvI parathI gupta thatAM emaNe pAte ane adhikAra calAvyA hatA. bhAra. vana. a0 217 A manvantaramAM marIci RSinI kanyA surUpA emanI strI hatI. enI kukhe emane bRhaspati, utathya, payasya, zAnti, dhAra, virUpa, sava ane sudhanvA nAme ATha putrA thayA hatA./bhAra. anu. a0 850 prastuta manvantaramAM A dara zrAvaNu mAsamAM heAnArA AdityanI joDe saMcAra kare che. (nabha zabda jIe) bhAga0 12-11 A agirA RSine surUpA nAmanI strIthI prathama AtmA, Ayu, dama dakSa, sada, prANa, havimAna, gaviSTa, Rta, ane satya ema dasa deva utpanna thayA hatA. maya0 0 195 emanA kuLamAM emanA sudhdhAM tetrIsa mantradraSTA thayA hatA. mukhya ee peAte, tRta, bharadvAja, lakSamaNu, kRtavAca, ga, smRti, saMskRti, guruvIta, mAMdhAtA, abarISa, yuvanAzva, purukutsa, svazrava, sadasyavAna, ajamIDha, asvahA, utkala, kavi, pRSadazva, virUpa, kAvya, mudgala, utathya, zaradvAna, vAjizravA, apauSa, sucitti, vAmadeva, RSija athavA zija, bRhatrukala, dI itamA ane kakSivAna / matsya0 20 144 emanA kuLanI kevalAMgirasa gautamAMgirasa, ane bharadvAjA girasa evI traNa vaMzamAlikA che. temAM pahelImAM hArIta, kutsa, kaNva, rathItara, viSNuvRddha ane mudgala evA cha bheda che. e darekanAM pravara A pramANe che :-hArIta kuLAtpatra, AMgirasa, AMbarISa, ane yauvanAzva e traNa pravara che. kutsanA AMgirasa, mAMdhAtra ane kautsa; kaNva kuLAlpananAM, AMgirasa, AjamIDha ane kAC rathItara kuLanAM AMgirasa, aurUpa ane rathItara; e kuLanAM khIjA paNa traNa pravA che; AMgirasa, bairUpa ane pAzrca; viSNuvRddha kuLAtpannanAM AMgirasa, paurukutsa ane trAsadasya ane mudgala kuLApanane AMgirasa, bhArmAMzva ane maudgalya tema ja AMgirasa, tAvi ane maudgalya ema ubhaya bhedanAM pravA che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgirA (3) - bIjI gautamAMgirasa vaMzamAlikAnA dasa bheda che. AyAsya, zAradvata, komaMDa, dIrghatamasa, kareNu- pAli, vAmadeva, auzanasa, rAhUgaNa, somarAjaka ane bahadustha, emanAM pravaraH 1. AyAsyanAM AMgirasa, AyAsya ane gotama. zArata, 2. bhAratanAM AMgirasa, gautama ane 3. kImaMDanAM H (4) AMgirasa, autithya, kAkSivataH gautama ane kaumaMDa. (kha) AMgirasa, autathya, gautama, ezija ane kAkSita. (ga) AMgirasa, AyAsya, zija, gautama, ane kAkSivata ema traNa bheda che. ane darekamAM pAMca pravara che, athavA be bhede AMgirasa, autathya, ane kAkSivat, ane autathya, gautama ane komaMDa ema traNa pravare che. 4. dIrghatamasa kuLatpananAM pAMca pravaravALA ane traNa pravaravALA evA bheda che; pAMcavALAnAM AMgirasa, autathya, kAkSivata, gautama, dIrdhatamasa ane traNa pravaravALAnAM AMgirasa, autithya ane daMghatamasa evAM pravara che. 5. kareNapAlikA kuLanAM AMgirasa, gautama ane kareNupAla. 6. vAmadeva kuLatpannanAM AMgirasa, vAmadevya, ane gautama, ane AMgirasa, vAmadevya, ane bAhadukaketha ema be bhede che. 7. auzanasanAM : AMgirasa, gautama ane auzanasa 8. rAhUgaNa kuLatpannanAM AMgirasa, rAgaNa ane gautama.. 9. semarAjAnAM. AMgirasa, semarAjaka ane gautama ane- 10. vRhadukya kutpannanAM AMgirasa, bAhadukatha ane gautama, evAM traNa pravare che. trIjI bharadvAjAMgirasa vaMzamAlikAnA cAra bheda cheH bhAradvAja, garga, akSa ane kapi; emanAM pravaranI vyavasthA A pramANe che : aMgirA (3) 1. bhAradvAja kuLAtpanna RSi ane temanAM pravara : utathya (bIjo), gautama (bIjo), taulaya, abhijita, sAInemi, laugAkSa, kSIra, kauSTikI, rAhukaIi, saupuri, kaMrAti, sAmale maki, pauSati, bhAgavata , arIDava, kAroTaka, sajIvI, upabiMdu, suraSi, vAhinIpati, vaizAli, keSTA, AruNAni, kAru, kauzalya, pArthiva, rahiyAyani, revAgni, mUlapa, pAMDu, kSAvizvakara, ari ane pArikArAri A badhA AMgirasa autathya ane sauzija e traNa pravaravALA che. 2. garga kuLatpanna, AMgirasa, bArhaspatya, bhAradvAja, zainya, gArga e pAMca ane kivA Agirasa, zainya ane gArme evAM traNa pravaranA che. AmAM vaLI AMgirasa, taittirI, kApibhuva e eka bheda paNa che. 3. RkSakuLAtpannane AMgirasa, bArhaspatya, bhAradvAja, vAMdana, mAtavacasa evAM pAMca athavA AMgirasa, vAMdana, mAtavacasa evAM traNa ema be bhede pravare che. 4. kapi kuLAtpannane AMgirasa, Amahatya ane aurukSamya e traNa pravaro che. - A ja kuLamAM nIce pramANe RSionAM nAma maLI Ave che. jevAM ke : AtreyAyani, sau vesTaya, agnivezya zilAli, bAlizAvani, akepi, vArAhI, bAnkali, sauTi, trikaNi, prAvahi, AzvalAyani, bIja vArAhI, bahisAdi, zikhAzrIvi, kAraki, mahAkApi, uDupati, kaucaki, dhUmita, pupAvaSa, brahmatatva, somatavi, sAlaDa, bAlarDi, devarAri, devasthAni, hArikaNi, sarabhavi, prApi, sAghasugrIvi, gadagadhika, masyAchAgha, mUlahara, phalAhAra,gaMgadadhi, kaurupati, kaurukSetri, nAyaki, caitya zreNi, jaibulAyani, ApakhaMbi, mIMjavRSTi, mASTapiMgali, pila, zAlaMkAyani, dvayAkhyayava, ane mAruta. A badhA RSio AMgirasa, bArhaspatya ane bhAradvAja, e traNa pravarenA che. kapItara, svastitara, bakSi, zakti, pataMjali, bhUyasi, jalasaMdhi, biMdu, mAdi, kusidaki, rva, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agi (4) agni rAkezI, vauSaDi, zaMsapi, zAli, kalazIkaMTha, sivAya pAvaka, pavamAna, ane zuci e nAmanA kArIya, kAca, dhAnyAyani, bhAvAsyAyani, bhAradvAji, traNa putro hatA. eothI prasiddha pistAlIsa agni saubuddhi, diva, devamati, bIja aMgirA, dama, deva - judA judA kArya sambandha thayA. / bhAga aSTaka bAhya, urukSaya, parasparAyaNi, apaNi, laukSi, kaM0 a0 1 vAgya, hari, gAlavi, pratimA ane taMDi. A cAlu vaivasvata manvantaramAM Apa nAmanA mahAbadhA AMgirasa, sAMkRtya, ane gauravIti e traNa bhUtanA mUrtimAna devatA varuNe brahmadevane Rtvija pravaravALA che. nImI yajJa karyo hata; temAM traNa RSi nirmANa viSNuvRddhi, zivamati, jatRNa, tRNa, putrava, thayA hatA. temAM bhegu RSine varuNe, ane kavi ane vairaparAyaNa e AMgirasa, mAspadagdha, ane RSine brahmadeve putra karI lIdhA hatA. e ja pramANe maudagalya, e traNa pravaranA haMsajilDa, agnijilDa, aMgirA RSine agnie putra karI lIdhuM hatuM. devajiha, virADapa, apAneya, azvayu, paraNya, agnine kalpanA AraMbhamAM brahmadeve pUrva ane ratAvi, bIjA maudagalya, e AMgirasa, tAMDi ane dakSiNa e be dizAnI vacalI dizAnuM adhipatimaudbhaya, e traNa pravaranA apAM, guru, zAkaTAyana, paNuM ApyuM hatuM. ethI e dizAnuM AgneyI dizA prAgAtha, mAnAri, mArkaDa, amaraNa, ziva, kaTu, evuM paheluM nAma adyApi cAle che. markaTapa, nADAyana, zyAmAyana e AMgirasa Aja pUrve zvetakI rAjAe covIsa varSa sudhI ahemIDha ane kATaya e traNa pravaranA. rAtra ghaNu yajJo karyA, temAM ghaNuM havibhakSaNa karavAthI AMgirasa, bhAradvAja, bArhaspatya, matrAvara, agnine bahu ajIrNa thayuM ane bahu jaDe thaI mAnava ane AMgirasa, bArhaspatya, bhAradvAja, ga. ene upAya pUchavAne agni brahmadeva pAse maudUgalya, zaizira, evAM pAMca pravaranA be bheda mAtra gaye. te vakhata bhUmi para dvApara yuga pUro thavA AMgirAkuLamAM ja che. paraMtu gAgyuM, RkSa, bharaji, AvyuM hatuM. brahmadeve kahyuM ke pRthvI para zrIkRSNa hUta, AkSIla ane zIMga e RSio paragetramAMthI ane arjuna avataryA che temanI pAse ja, ane AMgirasa gotramAM AvelA hovAthI teo dvayA khAMDava nAmanA vanane khAvA mAga. e vana khAdhAthI muLyAyaNa eTale hiMgetrI samajavA. tAre roga jaze. agni brAhmaNanuM svarUpa dhAraNa baMgirA (4) e nAmanA eka brahmarSi jeo karIne zrIkRSNa ane arjuna pAse gayo ane khAMDava janmejayanA sapa satramAM brahmA nAmanA Rtvija vana khAvAnI rajA mAgI. banne jaNAe tathAstu thayA hatA. (janmejaya zabda juo.) kahIne rajA ApI. zrIkRSNa ane arjune agnine baMgAriTha eka rAjarSi jemanuM kuLa karyuM te kahyuM ke amArI pAse ratha ane yuddhanAM sAhityanI jaNAtuM nathI. nyUnatA hovAthI amane e pUrAM pADavAnI kRpA bagni brahmadeve utpanna karelAM paMcamahAbhUtamAMnA kare. agnie varuNa pAsethI kapinI davAvALA teja nAmanA trIjA mahAbhUtanA mUrtimAna deva. divya ratha ane gAMDIva nAme dhanuSya mAgI ANune svAyaMbhU manvantaramAMnA brahmamAnasa putra. dakSa prajA- arjunane ApyAM, ane vrajanAbha nAmanuM cakra ane patinI soLa kanyAomAMthI svAhA nAmanI kanyA kImodaka nAmanI gadA zrIkRSNane ApIne bannene emanI patnI. svAhAnI kukhe emane svAciSa saMtoSyA. tyAra pachI khAMDava vanamAM jaIne yatheccha nAme putra ane surachAyA nAme kanyA thaI hatI. khAvA mAMDayuM. A vAtanI ane khabara paDatAM uttAnapAdanA dIkarA dhruvanA dIkarA ziSTane e kanyA agninuM nivAraNa karavAne meghane AjJA ApI. paraNAvI hatI. dIkare bIje manu thayuM hatuM. A medha AvatAM zrIkRSNa ane arjune temane parAbhava Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agni ' karI padara divasa sudhI agnine vana bALavA dIdhu . tarahatarehanI auSadhio vagere khAvAthI agninI mAMdagI gaI ane svAsthya thayuM. / bhAra Adi a0 224-225. eka samaye indranA kahevAthI agni zivane yAcavA gayA. ziva te kALe aMbA sAthe vihAra karatA hatA. temaNe krodha karIne agnine peAtAnuM vI Apyu. agni e vIrya pI gayA, paNa sahuna na thavAthI gagAmAM pAchu kADhyu. e vI thI kAtikraya thayA. agnie keTalIka RSi patnIo upara kudRSTi karI paNa rakhene RiSae zApa de e bhaye enI strI svAhAe judI judI RSi patnInAM rUpa dhAraNa karIne ene satAbyA hatA. rAvaNe badhA deva vagerene pakaDIne pAtAne tyAM rAkhyA hatA tyAre agni tyAM rasAi karavAnA kAma para hateA. deve te yajJabhAga paheAMcADavAnuM ene mAthe che. enI strI svAhA yajJabhAga le ane agni paheAMcADe dareka Ahuti vakhate svAhAne saMkhe'dhAya che. agni (2) thaI gayelA tAmasa nAmanA cothA manvantaramAM je saptaRSie hatA temAM e nAmane eka RSi / matsya0 0 9, agni (3) caudamA indrasA nAmanA have pachI thanAra manvantaramAM thanAra saptaRSiemAM e nAmane thanAra RSi(IndrasA zabda juo). agni (4) sarasvatIne kinAre AveluM eka pavitra sthaLa. ahIM vidura tIrthIyAtrAmAM AvyA hatA./ bhAga0 3-112. agni (5) agninI strI svAhAne peTe pAvaka, pavamAna ane zuci ema traNa putra thayA hatA. temanA vaDe utpanna thayelA pistALIsa agnie, e sivAya svAre|ciSa nAme putra ane succhAyA nAme putrI thaI hatI, je dhruvaputra ziSyane dIdhI hatI./ bhAga 4-1-60 agni (6) kanyA ane agninI dharma patnI vasune peTe thayelA aSTavasamAMnA pAMcamA putra agni agnimitra } janmyA hatA te. ene vaseArdhArA nAme patnI ane draviNuka nAme putra hatA. / bhAga0 6-6-11 agni (7) varuNe karelA yajJamAMthI traNa RSie utpanna thayA hatA. temAM agirA RSie Ane putra tarIke grahaNa karyA hatA. e AgniyI dizAne adhipati hatA. zvetakI rAjAe karelA aparimita yajJone lIdhe A agnine ajINu thayuM hatuM. eNe kRSNa ane arjuna pAse brAhmaNu rUpe jaIne khANDava vana khAvA mAgyuM hatu, je khAdhAthI enuM ap TaLyuM hatuM. agni (8) zrI avadhUtatA 11-7-33 agni (9) zrI bhagavAnanuM eka guru / bhAga0 eka svarUpa / bhAga0 11-1623 agniketu rAvaNunA pakSanA be rAkSase. e bannene yuddhamAM rAme mAryA hatA. / vA. rA. yuddha. agnijintu e nAmanA eka brahmaSi (3 agirA zabda juo.) agnitItha yamunAnA dakSiNa bhAgamAMnuM eka tI, agnigdhA Rgveda ane manue gaNAvelA pitRenA e vamAMnA eka. peAtAnI hayAtImAM jemaNe gApatya agni rAkhI temAM heAma karyA hAya te pitRo, jemaNe gApatya agni na rAkhyA heAya te anagnidagdha pitR' (DAusana, pA. 8). agnidu bhaumAsuranI prAyotiSa nagarInI pAse aneka killAe hatA, te paikI eka killA, zrIkRSNe sudana vaDe ene nAza karyo hateA./ bhAga0 10 52-34 agnidhArA gautama vananI pAse AveluM eka tIrtha. agnibhU SaDAnana (kAMti kreya zabda juo) agnimAna prAyazcittAgni vizeSa bhAra0 60 22331 agnimitra zuMga rAjAomAM prathama rAjA. chellA maurya rAjA bRhasthanI pachI gAdI para Avye hatA. / bhAga0 12-1-16 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agnivarNa acalA agnivarNa sUryavaMzI ikSavAku kuLane dhruvasaMdhi agnihotra savitA ane pRthvIne putra ! bhAga rAjAnA putra sudarzanane putra. ene zIdhra nAmane 6-18-1. putra hatA. agraNI agnivizeSa bhAra 10 223-22, agnivezya eka brahmarSi, (juo aMgirA.) agrayAyI. kSatriya. semavaMzIya itarASTranA se agnivezya (2) sUryavaMzI nAravaMta kuLanA deva- putramAne eka | bhAra0 A0 131-11. datta rAjAno putra. granthamAM ene jAtukarNa athavA agha-aghAsura kaMsane eka anucara rAkSasa, e kAnana evA bIje nAme paNa varNavyA che. e bakAsura ane pUtanA rAkSasIne bhAI hato. ene pitAnA tapobaLathI brAhmaNa thayuM hatuM. mATe eno kaMse gokuLamAM kRSNa ane baLarAmane nAza karavA saMtatine agnivezyAyana kahetA. mekalyo tyAre eNe tyAM jaIne cAra jana lAMbA agnivezya (3) agatya RSine eka ziSya, sapanuM rUpa dhAraNa karyuM. kRSNa ane bIja gepa droNAcArya AnI pAsethI dhanurvidyA zIkhyA hatA. gAye carAvatA hatA te rastAmAM paDyo. eNe pitAnuM brahmazira nAmanuM astra paNa emane AnI pAsethI mAM evuM paheluM karyuM hatuM ke gepane lAgyuM ke ja maLyuM hatuM. pAMDavo jyAre daitavanamAM rahetA A kA I gaphA hAI gAyo cAravAnuM sAruM sthaLa hatA tyAre agnivezya kAMI kALa sudhI temanI sAthe che. AthI potAnI gAya sahita badhA gepa emAM rahyo hato. peThA. zrIkRSNa AghethI jotAM pote dhAIne tyAM agnivezya (4) mahAbhAratanA yuddhamAM pAMDavonA pakSe AvI memAM peThA. aMdara jaIne pitAnuM zarIra A saMjJAnA je rAja hato te pratyeka. meTuM karyuM jethI rAkSasanuM mAM phATI jaI te agnivezyAyana agnivezyanA kuLane brAhmaNe ! maraNa pAme. bhAMga daza0 a0 12 bhAga 8-2-22 aghamarSaNa e nAmanA RSi ane emanuM kuLa agnizarmAyaNa eka brahmarSi ane enA vaMzaja (1 vizvAmitra zabda juo). (2. kazyapa zabda juo.) aghamarSaNa (2) e nAmanA RSi. (2 atri agnizira kAmyakavananI uttaramAM AveluM eka tIrtha. zabda juo). sRjayaputra saMjaya nAmanA rAjAe zamyAkSepa nAmane aghamarSaNa (3) viMdhyAcaLa pAsenuM eka tIrtha. yajJa karyo hato. tema bharata rAjAe ekase aDa- ahIM pracetasa dakSe lAMbA kALa sudhI tapa karyuM hatuM ? tALIsa yujha karyA hatA. bhAra0 vana a0 90 bhAgaSaSTao 0 0 4 agnizira (2) eka tarehanI azvavidyAnuM nAma, aghamarSaNa (4) eka sUkta "kRta 2 saca" agniSNuta (agniSToma zabda juo.) (8maM 20 sUra 190) aghamarSaNa eTale pApaagniSToma cakSumanune naDavalAthI thayelA agi kSAlana. pANIne A magna vaDe abhimaMtrita karI, AramAne sAtame putra. ene agniDuta paNa kahe svI ane DAbI bAjue pheMkI devAmAM Ave che. che. (vAyaMbhUmanuM zabda juo.) Ane hetu zarIramAMthI pApa puruSane nAza karavAno che. aniSToma (2) eka tarehane yajJanuM nAma. acala daryodhananA mAmA zanine bhAI. e agnisvAta pitRgaNanA eka bhedane pitara. e kazyapa pitAnA vRSaka vagere pacAsa baMdhuo sahita mahARSine putra hoIne mukhyatve karIne devane pUjaya bhAratanA yuddhamAM arjunane hAthe marAye hatA. / bhAra che | masya0 a0 14-15 droNa0 a0 30.. aniSama agninA vaMzamAM janmelA agni ane acalA mahendra parvatamAMthI nIkaLatI eka nadI / sema bane ! bhAra0 sa. 1-21; 10 223-15 mastha0 a0 113 2 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayuta ajamI, agruta jene yuti eTale patana nahi te. paramAtmA. ajana tera sahikayamAMnA eka asuranuM nAma. amyutAyu bhArata yuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA. (2 saihikeya zabda juo). enA putranuM nAma dIrdhAyu hatuM. e arjunane hAthe ajana ATha diggajamAne pazcima dizA taraphane maraNa pAmyuM hatuM. bhAra0 droNa a0 93. diggaja. bhAratavaSaya eka parvata enA upara acchoda himAlaya uparanuM eka sarevara. bANabhaTTanI asita RSine Azrama hate. kAdaMbarImAM enuM varNana che. aMjanaparvA bhImasena pAMDavane pautra ane ghaToacchedakA bhAratavaSaya eka nadI | bhAra0 bhISma kacano putra. jayadrathanA vadha pachI rAtre yuddha thayuM a0 8. temAM azvatthAmAne hAthe maraNa pAme hate. | achAdA pitaronI mAnasakanyA (AmAvasu zabda bhA20 droNa0 a0 156 juo). aMjanA kuMjara nAmanA vAnaranI kanyA ane kesarI achAda (2) bhAratavaSaya eka nadI | bhAra bhIma 0 nAmanA vAnaranI strI. e pUrve puMjikasthati a0 9 nAmanI apsarA hatI ane zApane lIdhe pRthvI aja jene janma nahi te - paramAtmA. para avatarI hatI. e ekadA parvatanA zikhara aja (2) priyavrata vaMzanA RSabhadeva kuLamAM para beThI hatI tevAmAM pavana vaDe enuM vastra saheja janmelA parihartA rAjAne stuti nAmanI bhAryAthI UDatAM enA zarIranA avayava vAyu devatAnI dRSTie thayelA be putramAM jeSTha (svAyaMbhU ma0 vaMza paDayA. AthI vAyudevane kAmAvirbhAva thayo, ane juo). ene AliMgana karavAne mUrtimAna thaIne enI aja (3) eka RSi ane emanuM kuLa (1 vizvA- sAme AvIne UbhA. eNe kahyuM ke mAre pativratya mitra zabda juo). bhaMga karaze nahi. enuM A bhASaNa sAMbhaLI e aja (4) sUryavaMzI ikSavAku kuLanA raghurAjAne bolyA ke tuM bhaya rAkhIza nahi; svastha thA. huM putra. dazaratha rAjAne pitA. tAruM pativratya bhaMga karatA nathI. mArA saMkalpa aja (5) videhavaMzanA Urdhva ketu nAmanA janakane mAtrathI tane mArA je parama parAkramI putra utpanna putra ane purujita nAmanA janakane pitA.. thaze. Ama kahIne vAyu antardhAna thayA pachI kALe aja (6) somavaMzI vijayakuLanA jahu rAjAnA karIne e pitAnA pati vaDe garbhiNa thaI ane putra putra pururAjAnuM bIjuM nAma. prasavyo. mAruta eTale vAyunA prasAda vaDe utpanna aja (7) bhArata yuddhamAM pAMDava pakSane eka thayelA A putranuM nAma mAruti evuM paDyuM. te vAva rAjA | bhAra udyo0 a0 171. rA0 kiSki 0 0 66 ajaka candravaMzanA vijayakuLanA balAkAzva rAjAne ajanAbha parvata ja buddhIpane eka parvata putra ane kuzikarAjAne pitA. ajanAbhavarSa priyavratanA putra Agnidra rAjAnA aMjaka danuputra, eka dAnava. moTA dIkarA nAbhine deza. e ja dezanuM nAma ajagara zrIkRSNane nAza karavA sAru aghAsure pachavADethI bhAratavarSa paDayuM je adyApi cAle che. lIdheluM kapaTa rUpa | bhAga 10-12-16. (bhAratavarSa zabda juo) ajagara (2) avadhUtane eka guru / bhAga 11-7-34. ajAti eka brahmarSi ane tene vaMza (kRSNa ajagava mukhyatve karIne mahAdevanA dhanuSyanuM nAma. parAzara zabda juo). e sivAya mAMdhAtA rAja, pRthurAjA. emanA ajamIDha eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo). dhanuSyanuM paNa e ja nAma hatuM. mahAdevanA dhanuSyane ajamI (2) puruvaMzIya suhAtrane evAkInI pinAka evuM khAsa nAma paNa che. kukhe traNa putro thayA, temane moTA putra. ene traNa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajamITha 11 aNimAMDavyA strIo hatI. te vacce cAra putra hatA. dhruminIlAne strIne tyAga karIne eka zudra strInI sAthe prema RkSa, nIlIne duSyanta ane parameSTI ane kezinIne bAMdhI enI sAthe viSayamAM potAnuM AyuSya januM. A jahanue gaMgAnuM prAzana karyuM hatuM. gumAvyuM. A strInI saMtatimAM nAnA putranuM nAma ajamaDha (3) hastinApura vasAvanAra semavaMzI nArAyaNa pADayuM hatuM. eka veLA sAdhAraNa rIte hastine pautra ane vikuMThanane putra. ene cAra nArAyaNane hAka mArato hato te saMdhimAM eNe strIo hatIH kaTheyI, gAMdhArI, vizAlA ane RkSI. viSNudUta ane yamadUtane saMvAda sAMbhaLe. e A badhIothI ene covIsa putro hatA. saMvAda ene potAnA saMbaMdhane hAI ene ghaNe ajamIDha (4) ajamIDha, kimIDha, purumIDha hastina anutApa thaye. pachI A zudra strI ane enI rAjyanA mukhya putra hatA. ajamaDhane karava, tene saMtatine tatkALa tyAga karIne pitAnuM bAkI raheluM medhAthi; ajamaDhane bIjo putra bRhadriSa, RkSa AyuSya gaMgAdvAre jaIne bhagavaddabhajanamAM gALyuM. nAmanA putrane saMvaraSi tene kuru. A kuru kuru ethI karIne ene maraNa pachI uttama lekanI prApti kSetrane dharmakSetra banAvyuM hatuM. thaI hatI bhAga SaSTha0 skao a0 1-2. . ajamI. (5) candravaMzI vijayakuLanA jana- ajAmukhI laMkAmAM azekavanamAM sItAnA rAjAnA putra purunuM bIju nAma. saMrakSaNa sAruM rAkhelI rAkSasIomAMnI e nAmanI ajamIDha (6) candravaMzI nahuSarAjAnA putra yayAti eka rAkSasI / vA0 rA0 suM sa-24 rAjAnA puru nAmanA putranA vaMzamAM janmelA ajita-ajita paramAtmA hastirAjAnA traNa putramAne moTo. ene nIlinI aji-ajita (2) cAkSusa manvetaramAM thayelA bhUminI, dhUminI ane kezinI e nAmanI cAra viSNune avatAra (cakSunuM zabda juo). strIo hatI. e cArethI thayelI saMtatine sAmAnya ajilphikA laMkAnA azokavananI eka rAkSasI / rIte AjamIDha kahetA. priyamegha, RkSa, bahakidhu para di. bhAra0 vana a 280. ane nILa e nAmanA cAra putro vaDe enI vaMza- ajigata bhagukuLamAM janmele eka brAhmaNa. ene A vRddhi thaI hatI. temAM pahelAnI saMtati tapane yoge sunaHpucha, zunaHzepa ane lAMgUla e nAmanA brAhmaNa thaI hatI. bIjAnA vaMzamAM jarAsaMdhAdi traNa dIkarA hatA. emAMnA vacalA zunazepane rAjA ane pAMDava-kaurava thayA. trIjAnA vaMzane varuNane bhAga ApavA sAru eNe harizcandra rAjAne bAdiSava rAjAe kahetA hatA; ane cethAnA vecAte Apyo hate. (harizcandra zabda juo.) vaMzamAM padAdika pAMcALa rAjAo ane mugala * ajamAda e nAmane rudra (ekAdaza, ruka zabda jue.) saMjJAvALA brAhmaNo thayA hatA. ajaikapAda (2) yajJa saMbaMdhI, agnivizeSa. ajaye zizunAga vaMzanA daza rAjAe mane sAtame aTavIpurI pAMDavonA samayamAM kaliMga dezanI rAjA. ene pitA darbhaka ane putra naMdivardhana | dakSiNe AvelI eka nagarI. bhAga 12-16. aTavIzikhara kaliMga dezanI dakSiNe vidyamAna dezaajasya eka RSi. vizeSa. | bhAra0 9-48 ajA zrAvaNa vada agiyArasa. aTTahAsa bhAratavarSanuM eka tIrtha, ajAtazatra jene kaI paNa zatru nahi te. bhAratamAM Adi bhAratavarSane eka deza/bhAra0 bhISma a0 9. A saMjJA yudhiSThirane bahu lagADAyelI che. aNimA aSTa mahAsiddhimAMnI eka siddhi. ajAmila pUrve kAnyakumbha dezamAM rahenAra eka aNimAMDavya mAMDavya RSinuM bIjuM nAma (mAMDavya brAhmaNa hatA. pitAnAM mAtApitA ane vivAhita zabda juo.) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSadha na aNahu atiratha aNaha semavaMzI nahuSa kuLamAM yayAti rAjAnA kavaca, divyaratha ane surAsurane hAthe mata na thAya putra pururAjAnA vaMzanA vizvAja athavA pArarAjAne evo vara saMpAdana karyo hato. eNe varuNane harAvI putra. enuM bIjuM nAma nI. e pRthusenAne nAne ene pAza laI lIdhuM hatuM. rAvaNane enI meTI bhAI thAya. zukrAcAryanI kanyA kUvI athavA kIrti. sAhya hatI. kuMbhakarNa maraNa pAmyo eTale e rAma matIne paraNyA hatA. (nIpa zabda juo.) sAme yuddha karavA Avyo hato. lakSamaNe enI sAthe aMtaka jagasaMhAraka paramezvaranI mUrti yama-dharmane ghera yuddha karI ene mAryo hato. te vA. rAyuddha paNa A nAma lagADAya che. a0 71 aMtagiri aneka parvata jemAM che. e deza- atithi atrikuLane eka RSi ane enuM kuLa vizeSa ene aMtagiri; ane jenI tarapha aneka (ra atri zabda juo). parvate AvelA che evA dezavizeSane bahigiri atithi (2) sUryavaMzI ikSavAku kuLatpanna dazaratha kahetA. A be deza pAse pAse hovAnuM bhAratamAM rAjAnA putra rAmacandrane pautra. kuzane putra ane lakhyuM che. bhAra0 sabhA a. 27 niSadha nAme putra hatA. aMtacAra bhAratavarSIya eka dezavizeSa | bhAra, atinAma cAkSuSa manvantaramAMnA saptarSimAne bhISma a0 9 aMtardhAna uttAnapAda vaMzanA naputra pRthurAjAnA atinAra atibhAra rAjAnuM bIju nAma, pAMca putra paikI vijitAzvanuM bIju nAma. enAmAM atibAhu prAdhAthI utpanna thayelA gAMdharvomAMne eka. gupta thavAnI zakti hovAthI A nAma paDayuM hatuM. atibAhu (2) ariTAnI putrI; eka apsarA | svAyaMbhU manune vaMzaja. bhAra0 A0 6-51 aMtarikSa svAyaMbhU manunA vaMzamAM janmelA RSabha atibhAnuM satyabhAmA ane kRSNane putra. devanA somAMthI je nava putra brahmavetA hatA temAMne atibhAra samavaMzI nahuSa kuLamAM utpanna thayelA eka (RSabhadeva zabda juo.) yayAti rAjAnA putra purunA vaMzamAM janmelA raudrAzva aMtarikSa (2) sUryavaMzI IvAku kuLotpanna puSkara rAjAne pautra. enA pitAnuM nAma RyU. aMtiathavA kinnarAdha rAjAne putra. ene sutapa, sumitra nAra, matinAra evAM enAM bIjAM nAma hatAM evuM ane suSeNa ema traNa putra hatA. granthomAM maLI Ave che. enI strInuM nAma manaaMtarikSa (3) mura nAmanA asuranA sAta putro svinI. e strIne peTe ene sumati, dhruva ane mAM bIje. e kRSNane hAthe maraNa pAmyo hato. apratiratha evA traNa putra hatA. (narakAsura zabda juo.) atibhIma pAMcajanya agara tapa nAmanA agnie aMtarajJa cAlu vaivasta manvantaranI teramI cokaDImAM utpanna karelA yajJamAM nAza karanArA paMdara deva, thaI gayelA vyAsa. (vyAsa zabda juo.) asuromAMne eka, subhIma, atibhIma, bhIma, atala sapta pAtAle paikI eka. e pRthvIthI nIce bhImabaLa ane abaLa e pAMca yajJa vaMsa karanArA cAra hajAra keza heI, tyAM svarga jevuM sukha asure che. bhAra0 vi0 220-110, AvAM pAMca che. | bhAga 5-24-7 pAMcanAM traNa ToLAM che. yajJavidyAmAM kuzaLa yAjJike e atizaya dhAnyamAlinI nAmanI strIthI rAvaNane teone vedInI bahAra bhAga ApavAnuM cAlu karyuM" thayela putra. enuM zarIra bahu ja dhUla hovAthI che. tethI teo agninuM sthApana karyuM hoya e enuM A kAma paDayuM hatuM. eNe brahmadevanuM ArAdhana aMtadImAM praveza karatA nathI. bhAra010 220-16, karyuM hatuM ane e prasanna thayA eTale astra, atiratha somavaMzIya matinArane putra. ene taMsu, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atirAtra mahAna ane krutyu nAme bhAIe hatA / bhAra. A 88-12-13. atirAtra cakSu nune naDavalAnI kukhe thayelA agiyAra putrAmAMne' AThame! (svAyaMbhU zabda juo). atirAtra (2) eka AtanA yajJanu nAma. atItAdhyAtma yajuvedanuM eka upaniSada, agniSTIma eka jAtanA yajJa, atri svAyaMbhuva manvantaramAM prajA utpanna karavA sAru brahmadeve utpanna karelA dasa putrAmAMne eka e brahmadevanA tetramAMthI thayA hatA. kama prajApatinI kanyAemAMthI anasUyA nAmanI kanyAne paraNyA hatA. e strIthI ene datta, durvAsA ane seAma nAme traNa putra thayA hatA. e ja manvantaramAM mahAdevanA zApa vaDe sadhaLA mAnasaputrA maraNa pAmyA temAM e paNa maraNa pAmyA hatA. (maharSi zabdajue.) atri (2) pUve pedA karelA sarve mAnasaputrA maraNu pAmelA haiAvAthI cAlu vaivasvata manvantaramAM pharI utpanna karelAmAMnA eka. khuda brahmadeve karelA yajJanA agninI zikhAmAMthI e uttpanna thayA hatA. A avatAre paNa emane anasUyA ja patnI hatI. datta, durvAsA, sAma ane a mA evA cAra putrA ane amaLA nAmanI brahmaniSTha putrI hatI. hAla prati jeTha mAsamAM AvatA AdityanI sAthe saMcAra kare che (zukra zabda juo). dArathi rAma jyAre daMDakAraNyane viSe gayA hatA tyAre emane atrine--Azrame gayA hatA. emaNe rAmanuM ghaNA AdarapUrvaka Atithya karyuM hatuM. e ja pramANe anasUyAe sItAnuM Atithya karI temane pAtiviSayaka nIti samajAvI hatI. rAmacandra tyAMthI nIkaLyA tyAre sItA pazu emane samAgame jatAM anasUyAe emane aMgarAgAdika uttama uttama vastue ApI hatI jethI sItAne mAmAM zrama na lAge ane rAkSaseAthI vhIka na lAge, atri ane anasUyA rAmasItAne daMDakAraNyanA rastA batAvavA vaLAvavA gayAM hatAM/vA0 rA0 ame. sa0 117-119, 9emanA kuLamAM emanA 13 atra sahita kula cha mantradraSTA hatA. mukhya atri pote, asvana, zyAvAzva. gaviSTira, kaka ane pUrvAtithi / matsya. a0 144. emanA vaMzanI vRddhi nava RSie vaDe thaI hatI. atri,gaviSTira, bAhutaka, mudgala, atithi, vAmaraccha, suma'gala, khIjavA, ane dhana jaya, atriva'zanA RSi ane pravara vyavasthA A pramANe che : uddAlaki, zANu, karitha, zaukatu, gAra grIva, gaurajina, caitrAyaNa, apaNya, vAmarathya, geApana, takibiMdu, jinha, haraprIti, nRdrANi, zAkalAyani, tailapa, vaileya, khInna atri, geANipati, jalada, bhagapAda, saupuSpi, ane chaMdagaya; A badhA Atreya, zyAvAzva ane AnAnasa e traNa pravaranA hatA. gaviSTira kuLanAM dAkSi, bali, paNa vi, UlTu nAbhi, zilAni, bIjavApi, zirISa, maujakeza, bIna gaviSTira ane bhalaMdana; e sa` Atreya, viSTira ane A nAnasa ema be bhede tripravaravALA hatA, bAhutaka kuLanA Atreya, ArcanAnasa ane bAdbhutaka e traNa pravaranA; ane atithi, vAmarathya, suma gala, bIjavApa - A cAre kuLanA Atreya, ArcanAnasa, gAviSTira athavA atreya, ArcanAnasa ane Atitha, ema be bhede traNa pravaravALA hatA. mAtra sumatra sakuLamAM Atreya, suma'gala ane zyAvAzva evAM vizeSa pravarA hatAM. kAleya, bAleya, vAmarathya, dhAtreya, maitreya, kauya, zo*ya ityAdi RSie atrinI dIkarInA vaMzamAM hatA. temane Atreya, vArasthya ane pautrI evAM traNa pravara hatAM. A kanyAnA kuLanA RSienAM vizvAmitra ane vasiSTha kuLamAM lagna thatAM nahi | matsya a0 196 atri (3) cAlu vaivasvata manvantaranI egaNIsamI ceAkaDImAM thayelA vyAsa. (vyAsa zabda jue.) A vyasi thayelA atri amuka kayA RSi e niOya thatA navA, tethI anumAna thAya che ke vasiSTha ane agirA A be kuLamAM khe atri thayelA jaNAya che temAM eka hAve! joIe. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atri adRzyati atri (4) cAlu manvantaramAM je saptarSi che. temAMne kaIma prajApatinI zAnti nAmanI kanyA enI strI eka, upara kahelA atrimAMthI eka A haze. hatI. tenI kukhe ene dhatavrata, daaca ane atri (5) gautama RSinA mitra. A benA AMka- atharvazirA e traNa putro hatA. A traNene atharvaNa vALA zukranA cAra putra mAne bIje je atri che evuM sAmAnya nAma hatuM. paraMtu bIjA putra daAcane te ja hevo joIe ema jaNAya che. A atri daLaMgAtharvaNa kahevAnI vizeSa rUDhi hatI ema RSi eka vakhata vena kutpanna eka rAjAnA graMthothI jaNAya che. A atharvaNa RSi brahmavidyA yajJamAM dravya mAgavA gayA hatA. tyAM eNe rAjAnI saMbaMdhe te kALanA yajJa nAmanA indranA sahAdhyAyI. prArthanA karatAM tuM kevaLa Izvara ja che ema stuti hatA. eo ane A Indra banene guru khuda karI hatI. gautama RSie AthI ene tirarakAra karIne kahyuM hatuM ke rAjAne Izvara sAthe sarakhAvI athava zikhA atharvaNa vedanuM eka upaniSada. stuti karavI kevaLa agya che. A uparathI e atharvazira atharvaNa vedanuM eka upaniSada bannemAM konuM kahevuM kharuM che e viSaye sabhAmAM atharvazirA atharvaNa RSine traNamAMnA kaniSTha putra. takarAra UThI ane ene nirNaya karAvavA badhA atha atharvaNa RSinuM ja bIjuM nAma. sabhAsade sakumAra pAse gayA. RSienI takarAra atharnAgirasa atharvaNa veda; mukhyatve karIne A sAMbhaLIne sanakumAre kahyuM ke atrinuM kahevuM kharuM che. vedanA upaniSada bhAgane A nAma lagADAya che. atrie pAchA AvIne A vAta rAjAne jaNA- atharnAgirasa (2) e nAmane eka brahmaSi. vavAthI rAjAne ghaNe saMtoSa thaye ane atrine nahuSarAjA indrAsana parathI bhraSTa thayo ane indra enI dhAraNa karatAM paNa ghaNuM dravya ApyuM hatuM ke bhara0 jyAre pharIthI pitAnA pada para ArUDha thayo tyAre va0 a0 185. A RSie ene yaza uttama prakAre gAyAthI indra atri (6) jeTha mahinAnA sUryanA samAgamamAM saMtuSTa thaIne ene atharvavedanuM AcArya paNuM ApI saMcAra karanAra RSivizeSa | bhAga 12-11-32. yajJamAM ene bhAga paNa nirmANa karyo hato ne bhAra0 athavaNa cAra vedamAMne cotho tema ja e vedane udyoga a0 18. enuM mULa nAma zuM hatuM te mUrtimAna devatA. vedanA sthApatya eTale zilpa- jaNAtuM nathI. zAstra sahita e brahmAnA uttaramukhamAMthI nIkaLe atharvAga eka RSi, aMgirasane putra. enI che. (veda zabda juo.) mAnuM nAma satI ! bhAga & 0 6. kardamapatrI atharvaNa (2) vijJamAM varelA brAhmaNamAM agnine zAnti enI strI thAya. zAntinuM nAmAntara citi bahAra ANanAra ane Ahuti ApanAra brAhmaNane paNa hatuM. enA putranuM nAma azvazirA. RvedamAM atharvaNa kahyo che. paurANika granthamAM azvazirAnA dayaMga ane dadhIci - A nAmAntara Ane ja brahmAne putra -eka prajApati mAnya che. hAya ema jaNAya che / bhAga &0 4 a0 1. cothe veda Ane ja phurI AvyA hatA. brahmadeve athIjA vaizAkha mahinAmAM je sUrya hoya che tenI Ane brahmavidyAnuM jJAna ApyuM hatuM. sAthe rahenAra yakSa / (mAdhava zabda juo.) AgaLa jatAM pAchalA vakhatamAM aMgirasa ane aditi kazyapa RSinI tera patnIomAM jeSTha. A eka ja ema manAI enA vaMzajo atharvaNA prAcetasa dakSanI e kanyA hatI ane ene Aditya kahevAya che; ane ghaNu vakhata aMgirA te ja A, saMjJAvALA bAra putra hatA. enAthI devatA utpanna ema kahyuM che ? DAusana pA. 31. thayA hatA, athavaNa (3) svAyaMbhuva manvantaramAM thayele e adazyati mitrAvaruNi vasiSThanA zakti nAmanA nAmane eka RSi. e brahma mAnasaputra hatA. putranI strI ane parAzara RSinI mAtA. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adabhuta AdhapuruSa adabhuta navamA dakSasAvarNi manvantaramAM thanAro inDa. ene jIvate rAkhe, eTaluM ja nahi paNa pitAne addabhuta (2) saha nAmanA bhurloka ane bhuvaleMkanA gaNa banAvyuM. | matsya a0 178 enA putranuM adhipatinI muditA nAmanI patnInI kukhe thayela nAma ADI evuM hatuM. agnivizeSa. A adbhuta sarvane AtmA ane aMdhaka-aMdhakAsura (2) mahiSAsuranI senAne e bhuvanane bhartA che. A ja arina gRhapati nAmathI nAmane eka pramukha asura (mahiSAsura zabda juo). nitya yajJamAM pUjAya che ane hutadravya devatAone adhaka-aMdhakAsura (3) somavaMzI pahoMcADe che / bhAra0 vi0 222-1-20. addabhutanI nahuSanA yuvatinA kASTA nAmanA yaduputranA vaMzamAM janmelA strInuM nAma priya hatuM ane ene vidUratha nAme sAtvata rAjAnA sAtamAne chaThTho putra. ene kukura, putra hatA. bhajamAna, zuci ane kaMbaLabahisa e nAmanA cAra adbhutasiMha narasiMhanuM nAmAntara bhAga10 putra hatA. yaduvaMzamAM A aMdhakuLa bahu prasiddha che. 40-9, addabhuta brAhmaNa sAmavedanuM brAhmaNa. camatkAro aMdhaka-aMdhakAsura (4) upara kahelA aMdhaka kuLamAM ane zukana vagere emAM varNavyA che. vebare A janmelA ane rAjAne putra ene dudubhi nAmane brAhmaNa prasiddha karyuM che , (DAusana 2) putra hato. adrikA svarganI e nAmanI eka apsarA. zApane aMdhapi e nAmanuM eka naraka. pazupakSI jevAM yoge e jaLamAM mAchalI thaI hatI. enA garbhamAMthI ajJAna prANIone pIDA karanAra ane hiMsA karanAra masyarAja nAmane putra ane matsyagaMdhinI nAmanI A narakamAM paDI tyAM pite dIdhuM hoya evuM ja kanyA evuM joDakuM pedA thayuM hatuM. (uparicara vansa duHkha bhogave che. zabda juo). adhacchAya kazyapa kuLamAM janmele e nAmane eka aMdha bhAratavarSIya eka nada. aMdhaka yAdavonI eka zAkhA./bhAga 3-3-25. aMdhatAmisa e nAmanuM eka naraka, je mANasa aMdhaka (2) eka sAtvatavaMzIya rAja. enA putranuM parastrI agara parapuruSanI niMdA karI strIne agara bhAga 9-24-6, puruSane upabhoga kare che te A narakamAM jaI aneka aMdhaka-aMdhakAsura e nAmane eka asura, eka kaleza bhagave che. samaya mahAdeva pArvatI sahita kIDA karatA hatA adharma brahmadevanA pRSTha bhAgamAMthI dharmane virodhI te vakhate eNe pArvatInuM haraNa karavAno prayatna utpanna thayele puruSa. enI strI te mRSA. emanAthI karavAthI avaMtImAM AvelA mahAkALa nAmanA pedA thayeluM joDakuM te daMbha ane mAyA. niRti vanamAM enuM ane mahAdevanuM ghora yuddha thayuM. enA nAmanA rAkSasAdhipatie pitAne prajA na hovAthI bheMya paDatAM letImAMthI aneka aMdhaka upanna thavA A jeDakAne pote lIdhuM. A joDakAthI lebha ane lAgyA. A uparathI enuM lehI bhaya na paDatAM nikRti nAmanuM bIju joDakuM janyuM. temAMthI vaLI adhavacamAM ja ene nAza karavAne mahAdeve mAtR- kramazaH krodha ane hiMsA, kali ane duruti, mRtyu gaNa upajAvyA. paraMtu ene taddana nAza na thavAthI ane bhIti ane niraya ane yAtanA ema jeDakAM viSNue zukravatI nAme devatA utpanna karI temanI utpanna thayAM hatAM te bhAga caturtha a0 8. mAraphata lehIne sadaMtara nAza karAvyuM. AthI bIjA adhama (2) jayeSThAnI kukhe varuNane thayelo putra. aMdhake naSTa thavAthI mAtra mULa aMdhaka ja rahyo. ene enI strInuM nAma niti. vadha thatuM hatuM eTalAmAM eNe bahu ja karuNa svare adhipuruSa svAyaMbhU manunuM bIju nAma / matsya mahAdevanuM stavana karyuM. AthI prasanna thaI mahAdeve a0 3. RSi. nAma Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrtha. adhiratha anaraNya adhiratha samavaMzI yayAtinA putra anurAjanA kuLamAM anagni pitRno bhedavizeSa, dakSakanyA svadhA emanI janmelA satkarmA athavA tyakarmAne vivAha vidhithI patnI thAya. ! bhAga4-1-63 paraNelI brAhmaNIne peTe thayelo putra. e satano ana eka gaMdharva dhaMdhe karato ane ene rAdhA nAmanI strI hatI. anagha (2) eka rAjarSi A strIne nadImAMthI kaNa nAmano chokaro maLe anaghA zA kadIpamAMnI eka mahA nadI. hato. satkarmA nAma uparathI eNe brAhmaNathI vivAha anaMta deza, kALa ane vastu paricachede jene aMta karyo haze e amArI kalpanA che. mULamAM nathI. nathI evo vyApaka, nitya ane sarvAtmarUpa paraadharAjya deza bhAratavarSane eka deza. A deza mAtmA te. dakSiNa misya dezanI dakSiNe Avelo hoI pAMDavonA anaMta (2) kazyapa ane kadra emanA vaDe janmelA vakhatamAM te vakhate tyAM daMtavaktra nAmane rAjA nAgemAne eka. rAja karatA hatA. | bhAre sabhA a0 31. anaMta (3) keTalIka jagAe zeSanAgane A nAma adhivaMga gautama vananI pAsenuM bhAratavarSIya eka lagADAya che anaMgabhAgI eka brahmarSi (3 bhagu zabda juo) adhaSyA bhAratavaSaya eka nadI | bhAra0 nISma anaMtavijaya yuddhamAM vagADavAne yudhiSThirane zaMkha anantasena keI eka deva-sakanda agara rudra jeNe a0 9. avarSe yajJamAM varela yajurveda bhaNanAre brAhmaNa ! bhImanI ghAta sAruM ane mAlA ApI hatI bhAga 4-4-33. te / bhAra A0 109 97. adhUrta rajA sUryavaMzI gayarAjAne pitA. enuM anaMtI zatarUpAnuM bIjuM nAma. nAmAntara amUrta rajA che. bhA0 10 23-20. anamitra ikSavAku kuLanA RtuparNa rAjAnA anaadhokSaja zrIkRSNa. A nAma paDavAnA kAraNa sAru raNya nAmanA putrane pautra. enA pitAnuM nAma nidhana. juo, bhA20 u0 69-10, anamitra (2) samavaMzI yadukuLamAM janmelA sAtvata aloka pAtAla leka. enA varNanane sAru juo | rAjAnA vRSNi nAmanA putranA bemAne kaniSTha putra. bhA20 u0 60-10. ene nigna, zini ane kRSNa nAme traNa putra hatA. adra eka vaMza, A vaMza kaliyugamAM AMdhrarAjA anaraka bhAratIya tIrthavizeSa./bhAra0 va0 81-168. kavane mArIne pote rAjA thaze. bhAga 12-1-22. anaraNya kArtika mAsamAM mAMsAhAra vajarya karanAra aMdha (2) kSatriyavizeSa. duSyantaputra bharate digvi- rAjAo paikI eka. jayamAM ene cha ho | bhAga 9-20-30. anaraNya (2) sUryavaMzI ikSavAku kuLamAM janmelA aMdha (3) somavaMzI yayAtinA anurAjAnA kuLamAM purukusa rAjAnA emAMnA nAnA putra trasadasyu nAmanA janmelA bali nAmanA rAjAnA mAMne kaniSTha putra. rAjAne bIjo putra. ene haryazva ane vRhada e aMdha (4) AMdhra zabda jue. nAme be putro hatA. A rAjA jyAre ayodhyAmAM anaMga maha, deve bALIne bhasma karavA uparathI paDeluM rAjya karatA hatA tyAre rAvaNa pRthivI jItate madana-kAmadevanuM eka nAma. tyAM AvyuM. enA rAvaNa sAthenA thayelA ghera anaMga (2) dazarayi rAmanI senAne e nAmano yuddhamAM rAvaNanuM vizeSa baLa hovAthI enI senA eka vAnara. anaMga (3) kardama prajApatine eka putra, RSi | naSTa thaI. e pite raNagaNamAM paDaye prANa cheDatAM bhAra0 zA0 58-99, eNe rAvaNane zApa Apyo ke je mAruM tapa, anaMgA bhAratavaSaya eka nadI bhA20 bhIma dAna ane satya yathArtha haze te mAro vaMzaja tAre a0 9. sakuLa nAza karaze.vA. ra0 uttara0 sa0 19. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaraNya aniya anaraNya (3) sUryavaMzI ikvAku kuLanA RtuparNane prANImAtrane vyavahAra aTakI paDyuM. have zuM pautra ane sarvakarmA athavA sarvakAma nAmanA karavuM ene vicAra karatAM e zApita RSi patnI rAjAnA be putromAMnA meTAne putra. enuM nAma anasUyAnI sakhI che ema jaNAyuM. pachI devAne nidhana paNa hatuM. AgaLa karIne badhA RSio anasUyAne zaraNa anarvA vRtrAsuranA anuyAyI asure.. | bhAga 5 AvyA ane ene saghaLI hakIkata nivedana karI. a0 10 badhAnI vinaMtI mAnya karIne eNe pitAnA tapaanala garuDaputra baLa vaDe pitAnI sakhIne vaidhavya AvatuM rokI anala (2) yamanI sabhAno sadasya eka rAjA sUryodaya thavA daI jagatane sukhI karyuM hatuM. te vA0 anala (3) e nAmane eka vasu. (aSTavasu zabda 20 a 0 30 117. juo.) kumAra, zAkha. vizAkha ane naigamya nAmanA anadhAnasa eka kSatriya. somavaMzIya puravaMzanA enA cAra putro hatA. A cAlu manvantaramAM AvI kuruputra vidurathane putra. supriyA mAgadhI enI mAtA dizAno svAmI che. (aSTadiphapALa zabda juo.) thAya. enI strInuM nAma amRtA ane putranuM nAma anala (4) vibhISaNanA cAra rAkSasa amAtyamAMne parIkSita hatuM. | bhAra A0 63-44. eka. (mAleya zabda juo.) anAgavidyA saMkaTa AvyA pahelAM ja upAya aralA bIja aMkasaMjJAvALI rahiNanI be kanyA karanAra e nAmanuM eka mAchaluM. saMkaTa AvyA mAMnI nAnI. enI dIkarInuM nAma zukI. pahelAM upAya karanAra, saMkaTa AvyuM tarata upAya analA (2) mAlyavAna rAkSasane suMdarI nAmanI khoLI kADhanAra ane dIrdha sUtrI eTale lAMbI bhAryAthI thayelI kanyA. e vizvAvasu rAkSasane paraNI lAMbI ghaDabhAMga karanAra evAM traNa mAchalAM, je hatI ane ene kuMbhInasI nAme kanyA hatI. vA0 paraspara mitra hatAM. temanuM bhIme yudhiSThirane rA0 uttara0 sa0 61. daSTAMta ApyuM hatuM. | bhA20 zAM. 137 anavadyA kazyapa ane prAdha vaDe upanna thayelI anAda vizvarUpanA eka mastakanuM nAma | bhAga asarAomAMnI eka. anasUya e nAmanA eka brahmarSi kazyapa zabda juo.) annAda (2) kRSNapatnI mitraviMdAne putra | bhAga anasUyA kardama RSine devahutInI kukhe thayelI nava 10-1-16. kanyAomAMnI eka. svAyaMbhU manvantaramAM thayelA anAdhRSTi somavaMzIya puruvaMzanA raudAzvane putra. brahmamAnasaputromAMnA eka atri RSinA strI (atri enI mAtAnuM nAma mitrakezI asara. / bhAra A zabda juo.) 88-11, anasUyAM (2) cAlu vaivasvata manvantaramAMnA mAsa- anAvRSTi (2) zrIkRSNane anuyAyI eka yAdava. ! putramAMnA atri RSinI strI. eka vakhata anAvRSTi bhAra0 A0 247-25; sa. 14-1; vi0 78- 6; thavAne lIdhe eNe pitAnA tapobaLa vaDe phaLa, mULa ane 30-151-67. pANI utpanna karIne ghaNAM prANIone ugAryA hatAM. anAdhaSya dharASTra rAjAnA samAne eka putra. bIjI eka vAta evI che ke mAMDavya RSine zULI para aniketa eka yakSavizeSa. bhAra0 sa0 10-19. caDhAvyA hatA te vakhate rAtrinA aMdhakArane lIdhe anidezaya yajJa saMbaMdhI eka agninuM nAma. eka RSipatnInA zarIrane dhakko zuLIne lAgyo. animiSa garuDane putra./bhA u0 101-9. AthI pIDita thaI RSie ene zApa ApyuM ke animiSakSetra viSNune vijaya vaDe pavitra thayela tuM sUryodaya thatAM ja vidhavA thaIza. anasUyAe A pradeza./bhAga 1-1-4. sAMbhaLI sUryodaya ja thavA dIdhuM nahi. aMdhakAra vaDe anaya garuDane putra. bhAra0 101-9. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaya 18 anumati aniya (2) vAyu te ja. anIla (2) e nAmano eka vasu (aSTavasu zabda anaya (3) vAyunA gaNe. e saMkhyAmAM ogaNa- juo.) e prastuta manvantaramAM vAyavI dizAne pacAsa che. svAmI che. (aSTa digdhALa zabda juo.) aniyA e nAmane govALa - rAdhAne vara. anIla (3) mitraviMdAne kRSNathI thayelA putramAne aniruddha jene nirodha thatuM nathI evo paramAtmA. eka. aniruddha (2) somavaMzI yadukuLAtpanna vAsudeva anIha sUryavaMzI ikSavAkukuLAtpanna dAzarathi rAmanA kRSNanA putra pradyumnane putra. ene graMthomAM prAgni vaMzamAM janmelA devAnIka rAjAnA putra. enuM bIjuM evuM biruda kahyuM che te parathI jaNAya che ke e nAma ahInara hatuM ane ene parivAtra ane nAgAyuta balI ane mahArathI hatA. rukima rAjAnI sahasAdhu nAmanA be putra hatA. pautrI rocanA enI strI hatI. A lagnane aMge anu somavaMzI nahuSanA putra yayAti rAjAne zamiSThAjabare kalaha thayo hate. (racanA zabda juo.) thI thayelA traNamAMne moTo putra. yadunI peThe eNe racanAne peTe ene vaja nAme putra thayA hatA. paNa pitAnI jarAvasthA lIdhI nahi ethI mukhya bhAga daza a0 90. bANAsuranI kanyA uSA rAjyAdhikAra nahetAM. e uttaramAM svecchAne adhi(AkhA) enI bIjI strI hatI. enA vivAhamAM pati thayA hatA. matsya a0 340ene sabhAnara, yAdone bANAsura sAthe moTI laDAI thaI hatI. cakSa ane parokSa evA traNa putra hatA. { uSA zabda juo.) anu (2) somavaMzI yaduputra keSTAnA maghakuLamAM anila vasaomAMne eka. enI bhAryAnuM nAma thayelA, kathakuLanA kuruvaMza rAjAne putra. enA zivA hatuM. ene maneja ane avijJAnagati e putranuM nAma puruhetra. nAme be putro hatA. bhAra A0 67-18.0ene anu (3) somavaMzI yaduputra kASTAnA maghakuLanA, anIla paNa kahyA che. katha vaMzamAM janmelA sAtvatanA putra aMdhaka kuLanA anila (2) vRSAdarbhine putra eka kSatriya. kaI kapatarAma nAmanA rAjAne putra. ene aMdhaka zaikhya rAjAe pitAnA putranuM dAna karyuM hatuM. nAmane putra hatA. rAjaputra mAM hovAthI marI gaye. e varSe jabare anukazya anukaMpananuM nAmAntara duSkALa hato ane anna samULaguM maLatuM nahotuM. anutApane dakSakanyA ane kazyapanI patnI danuna saptarSi, arundhatI, paricArikA, gaNyA ane ene aDhAra mukhya dIkarA paikI caudame putra/bhAga vara pazusakha tyAM pharatAM pharatAM AvyAM. teo kSudhAtura 6-6-31. hevAthI mRta rAjaputranuM mAMsa rastAmAM rAMdhatAM anupAvatta bhAratavaSaya eka deza. | bhAra0 bhISma hatAM. tevAmAM vRSAdarbhi Avyo ane saptarSione a0 8. dakSiNa mAMgavAnuM kahyuM. paNa temaNe aneka yuktio anumati pUrNimAne divase pUrNa kaLA thatAM saheja chatAM parigraha na karyo. bhAra0 anu. a0 93. ochI kaLA hoya te ca. A rUpe e eka aniSTakarmA kaliyugamAM kavarAjAnI pachI kRSNa- devI tarIke pUjAya che. DAusana pA0 18. zatakarNAdi je trIsa rAjAo thayA temAMne chaThTho anumati (2) kaIma kanyA zraddhAne aMgirA RSithI rAjA. enA putranuM nAma hAleya/bhAga- 12-1-25. thayelI cAramAM nAnI kanyA (aMgirA zabda juo.) anIkavidAraNA jayadrathane bhAI kSatriya'bhAra anumati (3) bAra AdityamAMnA dhAtA nAmanA va. 266-13. AdityanI strI. anIla savizeSa/bhAra A0 35-7. anumati (4) zAlmalIdvIpanI eka mahA nadI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumati anya anumati (5) e nAmanA eka brahmarSi. (3. bhUgu rAkhIne satya hoya chatAM te asatya tarIke svIkAravuM zabda juo.) joIe ane asatya heya chatAM, satya tarIke mAnavuM abdha brahmadevane prasanna karI temanI pAsethI varadAna joIe. ane A rIte ja satyAsatyane nirNaya meLavI sarvane vinAza karavAnI IcchA rAkhanAra phADI karIne puruSa dharmavettA thaI zake che. e te AzcaryakhAnAra prANa vizeSa. ene brahmadeve ja AMdhaLuM karyuM rahita che ke ati dura karma karanArA puruSa paNa je hatuM. A abdha dhApadane balAka nAmanA zikArIe mahAbuddhimAna hoya to ati mahAna puNyane pAmI mArI nAkhyuM. te divase ene kazo zikAra maLe na zake che. daSTAMta tarIke balAka nAmane mahA kura hatuM ane kuTuMba poSaNane sAru jarUra hatI, mATe pAradhi eka AMdhaLA pazune vadha karIne paNa mahAna zvApada abdha chatAM balAke ene mArIne doSa karyo puNya pAmI zakayo hate; tema ja kAMI Azcarya jevuM hate. AMdhaLA prANIne mAravuM e pApa bhareluM che. nathI ke dharmanI icchAvALA chatAM paNa je buddhihIna Ama chatAM A zvApadane mAravAthI A zikArI hoya te dharmAdhamanA nirNayamAM mUMjhAI jaIne ati svarge gayA hatA, kAraNa ke A zvApada sarvane mahAna pApane bhaktA thaI paDe che. dAkhalA tarIke vinAza karavAne ja jagyuM hatuM. Ama hatyAmAMthI keI eka nadInA saMgamasthaLe gAmanI bahAra rahenAra svarga lAbha! kharekhara dharmanuM svarUpa duya che. kauzika nAme muni buddhihIna hovAthI dharmAdharmanA jayAre yudhiSThire ghaNe ja Thapake ApI ajunane saMbaMdhamAM mehita thaIne pApane bhoktA thayA hatA. tiraskAra karyo ane arjune emane mAravA khaDraga pUrve balAka nAmano eka pAdhi hato. tene kheMcavAnI taiyArI karI tyAre zrIkRSNa arjunane hiMsA karavAnI AMtarika icchA na hatI, paNa dharma-adharma, satya-asatya vagere samajAvyuM putra, strI Adi kuTuMbanI AjIvikA mATe nitya hatuM; tema ja kayAM satya kahevuM, kayAM na kahevuM, mRgane mArI te dvArA potAnAM vRddha mAtApitAnuM kayAM asatya paNa kahevuM vagere samajAvavA A tathA bIjA AzritanuM bharaNapoSaNuM karate, chatAM AkhyAna zrIkRSNa arjunane kahyuM hatuM ? paNa pitAnA dharmamAM Asakta rahe. nitya satya je sthaLe satyanuM pariNAma asatya rUpe AvatuM vacana bela ane koInI adekhAI karatA nahi. hoya, tyAM satya bolavuM nahi; paNa te sthaLe satya eTalAmAM eNe eka AMdhaLA zikArI pazune pANI hoya chatAM asatya bolavuM. Ama kaI sthaLe asatyane pItuM dIThuM. eNe ene kadIe joyuM na hatuM. eNe paNa satya tarIke mAnavuM paDe che. tethI ja vivAha bANa mArIne te pazune mArI nAMkhyuM. e AMdhaLA samaye, rati prasaMge, keIne prANa jato hoya tevA pazunA mRtyune lIdhe AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI samaye, sarva dhana lUMTAI jatuM hoya teve vakhate ane apsarAonAM gIta vAditrathI gAjI raheluM tathA brAhmaNane mATe asatya bhASaNa karavuM - e pAMca vimAna e pAradhine laI javAne AvyuM. asatyane pAparUpa gaNavAmAM AvyAM nathI. vaLI jyAM ApaNuM sarvasva lUMTAI jatuM hoya tyAM e pAradhie mArI nAMkheluM pazu sarva bhUtone asatya ja bolavuM joIe, kAraNa ke te prasaMge vinAza karavAnI IcchAthI jakhyuM hatuM. tapazcaryA asatyanuM pariNAma satyarUpe Ave che ane satyanuM karI teNe brahmadeva pAsethI varadAna meLavyuM hatuM pariNAma asatya rUpe Ave che. A pramANe ane brahmadeve ja ene AMdhaLuM karyuM hatuM. AMdhaLA satyAsatyane nirNaya nahi samajanAro ajJAnI pazune mAravuM e pAtaka che, chatAM sarva prANuone puruSa sarva sthaLe kevaLa satyane ja vaLagI rahe che. vinAza karavAnI IcchAvALA A aMdha pazune paraMtu tenuM pariNAma asatya - adharmabhareluM ja koI mAratAM vyAdhane pApane mATe svarga prApti thaI. Ama veLA prApta thAya che. mATe pariNuma para dRSTi dharmanuM svarUpa ati durNoya che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvaka anuzAlavA - - vaLI tapasvIomAM uttama ane veda-vedAMgAdi pahele putra. A RtayunAM ja anvagabhAnu ane aneka zAstromAM pAraMgata thayele eka kauzika nAmane anAdhaSTi evAM bIjAM be nAma hatAM , bhora0 A0 brAhmaNa gAmanI bahAra nadInA saMgama sthaLe rahete 84-8-12. hatuM. eNe sarvadA satya ja besavuM evuM vrata alhana eka vasu (aSTavasu zabda juo). Apa, lIdhuM hatuM ane moTA satyavAdI tarIke prasiddha hatuM. sAvitra evAM enAM bIjAM nAmo graMthomAM maLI have eka samaye keTalAka musAphara lUMTArAnA Ave che. A trAsathI nAsI AvI kauzikanA AzramamAM vRkSonI anaplecA e nAmanI eka asarA. (nabhasya ghaTAmAM saMtAI paThA. krodhAviSTa banelA lUMTArAo zabda juo.) paNa temane pagale pagale kauzikanA AzramamAM AvyA. anuyAyI dhrutarASTra rAjAnA somAne eka putra. tapAsa karatAM patto na lAge, eTale kariAkane anurAdhA soma-candranI sattAvIsa strIomAMnI eka. pUchavA lAgyA ke he bhagavana, ahIM ghaNAM mANaso anurAdhA (2) nakSatravizeSa. AvyAM hatAM, te kaye mAge gayAM che ? Apa anuvasara saMvatsarone bhedavizeSa | bhAga 5-22 satyavAdI che mATe Apane pUchIe chIe; mATe je 5-. Apa jANatA ho to amane kahe. coroe prazya anuvrata zAkIpamAM rahenArI jAtivizeSa. e eTale kauzike satya vacana kahI dIdhuM ke teo pelAM vAyunI upAsaka che. | bhAga 5-2027, vRkSo ane latAonI jhADImAM bharAI peThAM che. te anuSkapa batrIsa akSarane chavizeSa. e brahmadevasAMbhaLI lUMTArAo te vanamAM gayA. temaNe e nA snAyuomAMthI nIkaLe che. te bhAga 3-12-45. bharAI peThelA musApharone pakaDI lUMTIne mArI nAkhyA anahAda kayAdhUne peTe hiraNyakazipane thayelA cAra ema kahevAya che. putramAM eka. enI strInuM nAma sumi ane ene A pramANe kauzika brAhmaNe satya vacanane vaLagI peTe thayelA vAkkala ane mahiSa nAmanA be putra hatA. rahI pApabharelI duSTa vANI kahI mahA adhama aviMda vasudevanI bahena rAjAdhidevIne tenA pati karyo hato, jethI te kaSTadAyaka ghara narakamAM paDayo avaMtirAja jayasenathI thayelA bemAMne kaniSTha hato. AnuM mULa e hatuM ke sumadharmomAM te kuzaLa putra. A viMdano bhAI hato. bhAratanA yuddhamAM hato; parantu sUkSamadharmonAM rahasyane te samajato na duryodhananA pakSamAM hatA ane arjunane hAthe marAyo hatuM. bhAra0 karNa0 a 72-32-63. hatA. / bhAra droNa0 a0 29. andhaka yaduvaMzobhava, keSTAne pautra ane anune anuviMda (2) kekaya rAjAnA bemAne kaniSTha putra. putra/harivaMza 1-34; bhAga- 9-14. e viMdane bhAI hatA. bhAratanA yuddhamAM e pAMDava andhakAraka kaoNcanI samIpa Avelo parvatavizeSa pakSamAM hato. bhAra0 bha0 12-28, anuviMda (3) dhRtarASTra rAjanA mAMne eka putra, alpakUpa ekavIsa moTAM narkamAMnuM eka. anuzAlva saubhapati zAlva rAjAne bhAI. pitAnA abdhatAmisa eka meTuM narka, zAha nAmanA bhAIne kRSNa mAryo hate e deSane anopamyA bANAsuranI stro. lIdhe e kRSNane mAravAno lAga jete hatA. pAMDaannapUrNA kAzIkSetramAMnI eka devI. e azvamedha karyo tyAre kRSNa strIo ane putra anvagabhAnuM somavaMzI purune pautra ane raudrAzvanA saha vartamAna hastinApuramAM AvyA hatA. te vakhate mizrakezI nAmanI apsarAnI kukhe janmelA teya, anuzAlva pitAnA sutAra nAmanA senApati pAse kayu, kukaNeya, spaDayu, vaya, jaya, tejeyu, satyayu, lazkara taiyAra rakhAvI, pote senA sahita guptarUpe dharmo, ane sannateya e nAmanA dasa putromAMthI hastinApura pAse AvI rahyo hato. bAtamIdArothI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu ene khabara paDI ke kRSNa ane pAMDave potapAtAnA parivAra saha vartamAna azvamedha sAru AvelA myAmakaNuM dhADAne jotAM AnadamAM beThA che. pachI kAIe dIThA na dIThA eTalAmAM tvarAthI AvIne gheADAnuM haraNa karI gayA, bhImasena senA laIne enI pUThe paDayo. ene pakaDI lAvavAnuM khI' pradyumna ane vRSaketue jhaDapyuM. pAMDava vIre ane anuzAlva vacce mATuM yuddha thayuM, temAM pradyumna hArye paNa vRSaketue ghera yuddha karI tene pakaDIne kRSNanI pAse ANyA. eNe jANyu ke have maraNa vagara chUTakA nathI eTale kRSNanI joDe meLa karIne dheDA pA ApyA ane azvamedhamAM sahAyabhUta thavA vacana ApI peAtAne *gara pAchA gayA. / jaiminI azva a 12-14, anuSNA bhAratavarSIya eka nadI, / bhAra bhI nI 29. anusara eka rakSavizeSa. DAusana 18. anusUyA anasUyA zabda jue. anucAnA kazyapa ane prAdhAthI utpanna thayelI apsarAomAMnI eka. anudaya dhRtarASTranA seA putramAMnA eka anUpadeza bhAratavarSIya deza. enI rAjadhAnI mAhiSmatI nagarImAM pUrva sahasrArjuna rAja karatA hatA. / bhAra bhI0 0 9. 0pAMDaveAnA kALamAM tyAM nIla nAma rAjya rAjya karatA hatA ane pAMDavAnA pakSamAM hatA. 1 anUddeza bhAratavarSIya deza. enI sImAnuM varSoMna upalabdha nathI paraMtu tyAMnA rAjA yuddhamAM pAMDavenA pakSamAM hatA. / bhAra. bhISma a0 9. atenA sUryavaMzI ikSvAku rAnanA prapautra vikukSi athavA zazAda rAjane pautra ane kakutsya rAjAne putra, enAM suryAdhana ane kAkutsya evAM khIjA nAma che ane enA putranuM nAma prathu hatu. anenA (ra) seAmava'zI pururavA rAjAneA pautra ane AyurAjAnA pAMca putrAmAM kaniSTha enA putranuM nAma zuddha hatuM. aparauttara kula da antarikSa pRthvI ane svarga nI vacce AveluM AkAza, emAM gadha, yakSa ane apsarAo rahe che. / DAusana 18. antaka yama te ja. e mUelAM mANasAne nyAya kare che. / DAusana 18. antagiri gaMgA nadI ane jamanA nadInI vaccenA deAba te ja. / DAusana 18. antagiri (2) rAjasUya yajJa vakhate uttara dizAnA iigvajaya kALe aju ne jItelA dezavizeSa. bhAra. sa0 28-3, antagiri (3) bhAratIya dezavizeSa | bhA bhI0 9-49. atadi gaMgA ane yamunAnI vaccenA pradeza. deAba, antadvIpa dvArakAnI pAsenA upadrIpa. mahAdevanI yAtrA nimitto yAdaveA tyAM gayA hatA. / bhAra A. 241-91. apsarA kazyapa ane muninI saMtati bhAga0 6 6-27. aparNA mahAdevanI patnI satI. dakSanA yajJamAM maraNa pa.myA pachI e himAlayane tyAM janmI hatI. peAtAnA pUrvajanmanA pati ja prApta thAya e uddeze ene ugra tapa karyuM. hatuM. vRkSanAM pAMdaDAM ja bhakSa karIne rahetI. AthI peAtAne vara prApta na thatAM eNe e AhAra paNa tajI dIdhA ane tapa cAlu rAkhyuM AthI enuM A nAma paDayuM che, aMte ene varaprApti thaI hatI. paNa e nAmanA eka brahmarSi' ( 3. aMgirA zabda jue.) aparauttara ulUka meghapuranI uttara bhAratavaSIya deza. uttare e ulUka deza haiAvAthI eka mUkIne bIjA dezane A nAma ApyuM che. indraprasthane madhya mAnIne A graMthamAM dizAnA krama rAkhyA che. eTale ke indraprasthathI uttare. / bhAra. sabhA0 a 27. aparauttara kuliMdu uttaramAM AvelA be kuliMda Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparataMgaNa apahaya dezamAMthI eka mUkIne bIjAnuM A nAma che. A varNana Ave che vaLI yudhiSThira rAjAe rAjasUya deza kALakUTa ane sumaMDaLanI vacce AveluM che. te yajJa karyo tyAre pUrva dizA tarapha chata karavA bhAra0 sabhA a0 26. bhImasena gaye. teNe prathama malada I. deza jItyA aparataMgaNa eka ja dizAmAM AvelA be taMgaNa pachI videha dezamAM gayo hato. Ama malada, kuruSaka dezamAMno bIjo bhAra, bhImaao 9. ane pachI videha hoya ema jaNAya che | bhAra aparatAla bemAMne bIjo tAla deza. kekayA dezamAMthI sabha0 a0 30. ayodhyA jatAM mArgamAM pahele Ave che. | vA apa2pUrva sukSma indraprasthanI pUrvamAM Avele bIje ra0 0 0 66. suhma deza | bhAra0 sabhA 0 0 30. aparadakSiNa tirASTra indraprarathanI dakSiNe Avele aparabalava eka ja dizAmAM AvelA be balavA bIje kuMtirASTra deza. bhAra0 bhIma a. 9. dezamAM chelle -bIje. | bhAra0 bhISma a0 9. aparadakSiNaniSAda pAMDavonA vakhatamAM dakSiNa tarapha aparaseka seka dezanI samIpane dezavizeSa. rAjasUya je mleccha rAja hatAM tenI dakSiNe ane puruSAda yajJa vakhate vijaya yAtrAmAM A deza sahadeve jItyo leke nA dezanI uttare AvelA deza. | bhAra sabhA hatA. | bhAra0 sa3ra-9, a0 31, aparA vaizAkha vada agiyArasa. aparadakSiNa pAMDya indraprasthanI dakSiNe AvelA aparAcIna semavaMzIya puruvaMzaddabhava jayatsanane pAMDavanI dakSiNe Avelo bIje pAMca deza bhAratamAM putra. enI mAnuM nAma suzravA. maryAdA enI patnI pAMDavonA samayamAM A deza draviDa dezanI dakSiNe ane ariha ene putra hatA / bhAra0 A0 63-16, hovAnuM jaNAvyuM che. | bhAra0 sabhA - a. 31. aparAjita agiyAra rudromAMne eka. aparadakSiNa macya indraprasthanI dakSiNamAM bIjo ajita (2) kRSNa ane lakSamaNane putra. masya deza | bhAra0 sabhA a0 31. aparAjita (3) dhatarASTranA so putramAM eka aparadakSiNa eka IndraprasthanI dakSiNe Avela be seka aparAjita (4) uttaramAM Avela diggajavizeSa ! dezamAne bIje. bhAra0 sabhA a0 31. bhAga 5-20-38. apaniMdA himAlaya uparanuM bhAratavaSaya tIrtha. aparAjitA zAkaDIpamAMnI eka nadI. aparaMpUrva videha indraprasthanA pUrva taraphane bIjo a5rAMtadeza bhAratavarSIya eka deza | bhAra videha deza. enI rAjadhAnI mithilA nAmanI bhaSma a0 9. nagarImAM hatI. pAMDavonA samayamAM tyAM janavaMzane apaSa e nAmane eka brahmarSiI. (3. aMgirA bahUlA nAmane janaka rAjya karatA hatA. videha- zabda juo.) vaMzIone A ja deza haze. A nizcaya karavAnAM apAnavatama nArAyaNane vAgavatAra - sArasvata be sabaLa pramANa che. pitAnA yajJanA saMrakSaNa sAru nAmane brahmarSi. enAM prAcIna garbha ane vedAcArya vizvAmitra RSi dazaratha rAjA pAsethI rAma ane evAM bIjA nAma hatAM. / bhAra0 za0 359-. lakSamaNane laIne pitAne Azrame jatA hatA te apAMDa e nAmane eka brahmarSi | (3, aMgirA zabda vakhate malada ane karuSaka nAmanA be deza emanA juo.) rastAmAM AvyA hatA. tyAM ja rAme tATakAne vadha apAMtaratama e nAmane eka brahmarSi (1. sArasvata, karyo hato. pachI eo pitAne Azrame pahoMcyA zabda juo.). hatA. yajJa nirvidane pUro thayA pachI rAma ane apahada bhAratavarSanuM eka tIrtha. lakSamaNane pitAnI sAthe laIne RSi sItAnA apahaya e nAmane eka brahmarSi (nIla parAzara svayaMvara saMbaMdhe mithilAnagarImAM gayA hatA evuM zabda juo.) Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apratithi 23 aMbarISa apratiratha sUryavaMzI ikSavAku kuLatpanna kavalAzva hatuM ane pote vattabhaMga na thAya te mATe devanuM rAjAnuM bIju nAma. | bhAra0 vana a0 204. caraNAmRta prAzana karI vratanuM pAraNuM karyuM hatuM. apratiratha (2) somavaMzI yayAti putra pururAjAnA jeke RSine mUkIne pote bhojana karyuM na hatuM. raudrAzva putra teyunA vaMzamAM janmelA aMtibhAra Ama hovA chatAM RSi jeo rIsanA jALA jevA rAjAnA traNa putramone kaniSTha. enA putranuM nAma jANItA che, emaNe krodha karIne potAnI jaTAmAMthI kavi hatuM. eka laTa kApI kRtya upajAvI kADhI ane rAjAne asarA svargamAM gAyana ane nRtya karanArI rUpa, mArI. rAjAnA zarIrane kRtya sparza kare te pahelAM mohinI ane cAturya saMpanna strIo, emanI saMkhyA viSNunA sudarzana cakre AvIne kRtyono nAza karyo sATha keTI che. temAM raMbhA, tilottamA, menakA e ane cakra RSinA aMga para dhAyuM, paraMtu temanA mukhya che. tApasIne chaLavA indra emane mokale che. tapanA prabhAvane laIne temane zarIrane sparza karI samadramaMthana kALe dAsI sahavartamAna e nIkaLI hatI. zakaya nahi kaSi vyAMthI nIkaLyA eTale cA paNa. asaro yuga bhAratavarSIya tIrtha. emanI keDe paDayuM. e joIne RSi viSNu pAse asuhamya RSivizeSa | bhAra0 0 4-18 gayA. viSNue kahyuM ke Apa aMbarISa pAse jAo. aMbara vRtrAsurane anuyAyI, e nAmane eka asura/ teNe tamArA vagara bhojana karyuM nathI. A badhe bhAga 5STha0 a0 10. banAva banatAM eka varSa vItI gayuM hatuM. chatAM aMbarISa e nAmane eka brahmarSi. (3. aMgirA aMbarISe bhojana karyuM nahotuM. viSNunA kahevAthI zabda juo.) durvAsA aMbarISane tyAM jatAM e emane joIne aMbarISa (2) sUryavaMzI vaivasvata manunA navamA AnaMda pAme ane sudarzana cakranI bahu prakAre putra nabhAgane pautra ane nAbhAgane putra. e parama stuti karI jethI eNe saMtuSTa thaI RSine pAchA dAnazara tema ja bhagavabhakta hatA. e te eTalo choDyo. pachI durvAsAne uttama prakAre jamADyA parAkramI hatI ke eNe sAta divasamAM ja bhUmi bAda pote jamyo ane RSine saMtoSIne svasthAne jItI laIne Adhipatya meLavyuM hatuM / bhAra0 vaLAvyA. | bhAga- navama0 a0 4-6, zAnti a0 124 ene virUpa, ketumAna ane aMbarISa (3) sUryavaMzI ikSavAku kuLatpanna mAMdhAtA zaMbhu e nAmanA traNa putro hatA. koI koI ThekANe rAjAne biMdumatI bhAryAne peTe janmelA traNamAMne ene kavacitanA bhAga evuM nAma paNa kahyuM che. | bIjo putra. enuM bIjuM nAma dharmasena hatuM ane bhA20 drau0 a0 64. ene yauvanAzva nAme putra hato. eka vakhata enA niyama pramANe kArtika mAsamAM aMbarISa (4) sUryavaMzI ikSavAku kuLamAM thayelA eNe tridinAtmaka nAmanuM vrata karyuM hatuM. bArasane trizaMku rAjAnA be putramAMne bIje. ene zrImatI divase ene ghera durvAsA RSi atithi tarIke nAmanI kanyA hatI. A kanyA nArada ane parvata AvI caDyA. eNe emanI pUjA karIne jamavA RSinI takarAramAM viSNune paraNI hatI. A viSNu sAru rokyA. durvAsA paNa tathAstu kahI tyAM rahyA. te bAra AdityamAMne e nAmane Aditya hevAnuM RSivizeSa Ahnika karavA nadI tIre gayA. te lAge che. vA0 rA0 abhutattara0 0 3-4. divase bAraza thaDe kALa hatI e RSine khabara aMbarISa (5) sUryavaMzanA IkSavAku kuLanA bhagIratha nahatI ane aMbarISe kahyuM paNa nahotuM. sababa rAjAnA putranA bhAga rAjAne putra. enA putranuM RSi pitAnuM Ahika nirAMte dhIre dhIre pUruM nAma siMdhudvIpa hatuM. karIne AvatAM temane khabara paDI ke bAraza aMbaSTa Indraprasthane anulakSIne pazcima tarapha zibithaI jaze dhArI aMbarISe devane naivedya dharAvyuM dezanI pazcime pAMDavonA samayamAM AveluM eka Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa 24 deza. bhAra sabhA a0 32. vaizya jAtinI strIne zAvane tyAMthI pAchA AvyA pachI aMbA brAhmaNathI je prajA thAya tene aMbai kahetA. A bhISmane kahevA lAgI ke tame mane jItIne lAvyA dezanuM A nAma tyAM AvA leke vasatA haze te che mATe paraNe. bhIkhe kahyuM ke meM lAvajachava lagna uparathI paDayuM haze. na karavAnI pratijJA lIdhelI hovAthI huM paraNI aMbaSTa (2) bhAratanA yuddhamAM duryodhananA pakSane zakatA nathI. ema mArA pitAne ApeluM vacana e nAmane eka rAjA. e yuddhamAM arjunane hAthe mArAthI toDAya nahi, tuM tArI IcchAmAM Ave te marAyo hato. bhAra0 deva a0 93. kara. AvAM bhImanAM vacana sAMbhaLyA pachI aMbA abaSTa (3) kaMsanA kuvalayApIDa nAmane hAthIne khinna thaIne tyAMthI nIkaLI cAlI. bhIe aMbAne mahAvata. A hAthIne kaSNa baLarAma upara tatkAryo vicitravIryane enI bIjI bahenonI peThe kema hatuM ane emaNe hAthIne mArIne enA jaMtuzaLa paraNAvI nahi heya e vicAravA jevuM che. vakhate upADo lIdhA hatA. khabhe A dezaLa mUkIne huM manathI zavane varI cUkI chuM ema eNe kahyuM kaMsavadha vakhata rAjasabhAmAM gayA hatA. bhAga hatuM eTalI e bhraSTa thaI gayuMne e lagna nahi 10-43-2. karyuM hoya ema lAge che. aMbA tyAMthI nIkaLI aMbA pArvatInuM eka nAma. cAlI paNa eNe javuM kayAM ? mArgamAM eNe aMbA (2) Adizakti. jagatanI janetA. nizcaya karyo ke potAnA pitAne tyAM pAchuM na jatAM aMbA (3) cosaTha jogaNImAMnI eka. pitAnuM AyuSya tapa karIne gALavuM. Ama e jatI hatI tyAre rastAmAM zaikhAvatya RSine aMbA (4) satya lekamAMnI eka zreSTha apsarA. Azrama AvyuM. aMbAe AzramamAM jaI e RSine aMbA (5) kAzIrAjanI traNa kanyAomAMnI vaDI. pitAnI saghaLI hakIkata nivedana karI. RSie bIjI be aMbikA ane aMbAlikAnI bahena. e. ene abhaya ApavAthI tyAM rahIne tapa karavAne ane bIjI banne bahene e traNene mATe svayaMvara AraMbha karyo. racyo hato. aneka dezanA rAjAo kAzImAM ekaThA thayA hatA. eomAM bhISma paNa hatA. tyAM bIjI eka divasa ema banyuM ke aMbAne AjekAMI khAsa goThavaNa na hatAM, evuM TharAvyuM hatuM ke mAtAmaha-hetravAhana rAjA zikAra karavA nIkaLe je A kanyAone haraNa karI jAya te paraNe. te thAkI javAthI A ja AzramamAM Avyo. AthI zAlvAdi badhA rAjAone parAbhava karIne hetravAhane aMbAne jotAM ja oLakhI ane ahIM bhISma traNe kanyAnuM haraNa karI gayA. hastinApura zI rIte AvI evo prazna karyo. tane te bhISma ANune kanyAone satyavatIne eNpI traNene vicitra jItIne harI gayA hatA ane tuM ahIM kyAMthI ? vIryanI sAthe paraNAvavAne beta hatA. paNa daramyAna A uparathI aMbAe temane potAnI savistara aMbAe bhISma ane satyavatIne kahyuM ke meM mArA hakIkata jaNAvI. e sAMbhaLIne rAjA aMbAne manamAM zAvarAjAne varamALa AropI hatI ane laIne tevo ja jamadagni parazurAma pAse gayo ane huM ene manathI paraNI cUkI chuM, mATe mane tyAM aMbAnI saghaLI vAta temane jaNAvI temane mokalI dyo te ja uttama. satyavatInI salAhathI vInavyA ke bhIma A kanyAne paraNe ema karavA bhIme ene zAlvarAjAnI pAse pahoMcatI karI. Apa samartha che. parazurAmane paNa enI dayA paraMtu teNe ene aMgIkAra karyo nahi. AthI te AvI ane kSetravAhanane vacana ApyuM ke tArI hastinApura pAchI AvI, te ahIM enI bane IcchA pramANe huM karIza. hetravAhana parazurAmanA bahenenAM lagna vicitravIryanI sAthe thaI gayAM hatAM. mitra hatA. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMbA 25 aMbikA parazurAma hetravAhanane vidAya karIne aMbAne keTaleka kALe enuM tapa samApta thatAM rudra pite potAnI sAthe laI hastinApura gayA. zahera bahAra tyAM pragaTa thayA ane ene kAMI vara mAgavAnuM rahIne potAnA AvyAnA samAcAra bhISmane kahetAM eNe bhISmane mAravAnuM varadAna mAgyuM. kahevaDAvyA. bhISma bheTa laIne parazurAmane maLavA rudra kahyuM ke e kRtya tane A janme te azakya che, AvyA. bheTa samarpaNa karIne vinayapUrvaka AvavAnuM paraMtu Avate jame drupada rAjAne tyAM zikhaMDinI kAraNa pUchyuM. parazurAme AjJA karI ke tAre aMbAne nAme kanyArUpe avatarIza. amuka prasaMge tane paraNavuM ja joIe. tyAre bhISma pitAnI ghara puruSatva prApta thaze ene e janma tuM bhISmane pratijJAnI vAta karI ane vinaMtI karI ke mArI haNIza tema je tane A janmanuM smaraNa raheze. pratijJA tUTe nahi ema karavA Apa samartha che. Ama vara pradAna karIne rudra aMtardhAna thayA. enuM bhImanI pratijJAnI vAta jANI parazurAmane prArabdha kSINa thavAthI aMbAnA deha paDayo ane paNa dharmasaMkaTa jevuM thayuM. paraMtu travAhanane rukanA varadAna pramANe teNe dupada rAjAne tyAM vacana ApyuM hatuM eTale bhISmane kahyuM ke tuM je zikhaMDinI nAmanI kanyArUpe avatAra lIdhe. puruSatva aMbA joDe lagna na kare te mArI joDe yuddha kara. prApta thatAM enuM nAma zikhaMDI evuM paDayuM. bhISma paNa vicAramAM paDyA ke have zuM karavuM. mahAbhAratanA yuddhamAM enA bANa vaDe ja bhImanuM chevaTe nizcaya karyo ke thavAnuM hoya te thAo paNa maraNa thayuM. | mahAbhA udyo a0 173-187, pratijJA bhaMga na ja thavI joIe. Ama nizcaya aMbAjanma bhAratavarSanuM e nAmanuM eka tIrtha. karIne emaNe parazurAmanI sAthe yuddha karyuM. bannenI aMbAvIyA satyalekamAMnI eka apsarA. vacce jabaruM yuddha thayuM. kene vijaya thaze e aMbAlikA kAzIrAjanI traNamAMnI kaniSTha kanyA. jaNAya nahi. daramyAna A vAtanI bhISmanI mA aMbAnI bahena vicitravIrya rAjAnI kaniSTha sI. gaMgA ane parazurAmanA pitA jamadagnine khabara vicitravIryanA maraNa kALe ene saMtAna nahotuM. paDatAM e bane tyAM AvyAM. temaNe potapotAnA tethI enI sAsu ane bhISmanI oramAna mAtA putrane samajAvIne yuddha baMdha karAvyuM. pitAnI satyavatIe bhISmane enI sAthe niga vaDe putra mAtA gaMgAne ane guru rAmane vaMdana karIne bhISma utpanna karavAnuM kahetAM temaNe pote pitAnA pitAne pitAnA nagaramAM gayA. A tarapha parazurAma paNa, ApeluM vacana bhaMga thAya sababa nA kahI. A tAre mATe meM mArAthI bane teTale prayatna karyo paNa uparathI satyavatIe kaumAra dazAmAM pitAne peTe tArA dUvine laIne siddhi thaI nahi ema aMbAne janmelA putra kRSNapAyananuM smaraNa karyuM. e tyAM kahI, pitAnA pitAne vaMdana karI pitAne pragaTa thayA eTale satyavatIe tene vicitravIryanA Azrame padhAryA. maraNanA ane aMbAlikA saMtati vagaranI hovAnA A pramANe nirAzAjanaka pariNAmane lIdhe samAcAra kahI enI sAthe niga vaDe putra utpanna bicArI aMbAne ghaNuM ja dukha thayuM ane bhISmane karavAnI AjJA karI. kRSNa pAyananuM teja na sahana mAravAnI pratijJA karI. eNe rudranI kaSTa bharelI thavAthI garbhAdhAna samaye aMbAlikA kaMpathI ghaLI ArAdhanA AraMbhI. gaMgAne A khabara paDavAthI phaga thaI gaI hatI. AthI ene dhoLe phaga jevo te aMbAnI pAse gayAM ane bannenI vacce bahu putra utpanna thaye, je pAMDu nAme pAMDavone pitA bolA cAlI thatAM gaMgA ene zApa ApIne tyAMthI hatA. / bhAra 0 Adi0 a0 105-106 vidAya thayAM. Ama chatAM paNa aMbAe pitAnuM aMbikA kAzIrAjanI traNa kanyAomAM vacalI. tapa choDayuM nahi. e aMbAthI nAnI ane aMbAlikAthI moTI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMbikA abhimanyu hatI. vicitravIryane e moTI-prathama paraNelI strI dezane-adhipati hato. e uparathI e varSanuM paNa hatI. pitAnI bahena aMbAlikAnI peThe e paNa e ja nAma paDyuM hatuM. vicitravIryanA maraNa samaye saMtati rahita hevAthI abhaya (3) plakSadvIpa mAMhele sAtamo varSa-deza. kRSNadvaipAyane niyoga vaDe enAmAM paNa putra utpanna abhaya (4) e nAmane eka brahmarSi (ra. kazya karyo hato. ugra dekhAvanA vyAsane joIne garbhAdhAna zabda jue.) samaye eNe pitAnAM netra mIMcI dIdhAM hatAM tethI abhaya (5) e nAmanA eka brahmarSi (1. vizvAmitra ene janmathI aMdha dhRtarASTra nAme putra utapana zabda juo.). thayuM hatuM. duryodhana vagere kauravone pitA hate abhaya (6) utarASTranA samone eka putra. te dhRtarASTra | bhAra adi. a0 105-10. abhayA kaoNMca dvIpanI e nAmanI nadI. aMbikA (2) yazodAne peTe AvelI mAyAnuM abhiNI e nAmanI eka devakanyA je sUrya nAma.(bhAga 10-12. pAse brahmavidyA bhaNI hatI. aMbikA (3) gokuLa samIpa AveluM vanavizeSa. abhibhuM kAzI rAjAne putra. bhAratanA yuddhamAM A vanamAM jaIne goe devInI prArthanA karI pAMDavanA pakSamAM hatA | bhAra0 0 0 23. hatI. | bhAga 10-3-2. abhijita eka zubha muhUrta. A muhUrtamAM aMbikA (4) devI vizeSa. vivAha pUrva kimaNI varAhAvatArI viSNu bhagavAne hiraNyAkSane vadha karyo jenuM pUjana karavA gaI hatI ane zrIkRSNa tyAMthI ha / bhAga3-18-ra7. enuM haraNa karyuM hatuM te / bhAga 10-53-44. abhijita (2) nakSatravizeSa. sarva nakSatramAM zreTa aMbikeya gaNezanuM nAma | DAusana-12. ane zrIkRSNanuM svarUpa manAya che. te bhAga 11-16-27 abhiya (2) kaMdanuM nAma che DAusana-12. aMbikeya (3) dhRtarASTranuM nAma che DAusana-12. abhimatI ATha vasumAMnA eka vasUnI strI. abhimanyu cakSununA putromA eka. abudhArA navamA dakSasAvaNi manvantaramAM RSabha abhimanyu (2) samavaMzI puru kuLamAM utpanna nAme viSNune je avatAra thaze tenI mAtA. thayelA ajamIDha rAjAne vaMzamAM janmelA kurunA aMbumatI bhAratavarSanuM eka tIrtha putra januM rAjAnA kuLane pAMDunA putra arjunane aMbuvAhinI bhAratavarSanI e nAmanI eka nadI | putra. e ATha vasumAMnA sema nAmanA vasunA putra bhAra0 bhIma a0 8, varcAne aMzAvatAra hato, arjunathI kRSNanI bahena abuvIca eka mAgadha rAja. ene maMtrI mahAkarNi. subhadrAnI kukhe janmyA hatA. te bhAra0 Adi ao A rAjA netrAdi sarva IndrithI rahita hatAM 67.0 janmathI ja e dIrghabAhu, vIra ane mahAkrodhI kevaLa zvAsa ja lete ane nirAdhAra hatA. maMtrI jaNAye hatA; ane e kAraNe ja enuM nAma mahAkaNi badhuM rAjya bhogavato hato, chatAM enAthI abhimanyu paDyuM hatuM. enuM rAjya vecchAthI laI levAyuM nahotuM. | bhAra0 e ajuna pAsethI dasa prakAranI vidyA ane A0 223-17, divya astravidyA zIkhyo hato. e vidyAomAM amala agnivizeSa | bhAra0 va0 222-11, e eTale kuzaLa thayo hato ke baLarAme enuM abhaya svAyaMbhU manvantaramAMnA dharma nAmanA hastacApalya ane astrajanA parijJAnathI saMtuSTa RSine putra, enI mAtAnuM nAma dayA. thaIne ene raudra nAmanuM dhanuSya ApyuM hatuM. ene abhaya (2) priyakRtanA putra ImejivanA sAta besavAne ratha ghaNe bhavya hoIne ene kALA ane patromAM kaniSTha. e lakSadvIpamAM sAtamA varSane- pILA raMganA mAMjarA joDA joDo. enA rathanI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhimanyu abhimanyu dhvaja upara zAnuM citra rahetuM ane sumitra nathI, e zabda sAMbhaLI te bolyo : cakabUha bhedIne nAmane ene sArathi ratha hAMkavAmAM ghaNe ja temAM zI rIte praveza karavo e te meM sAMbhaLyuM kuzaLa hatA / bhAra dro a0 23. che; paraMtu bahAra zA tarehathI nIkaLavuM e saMbaMdhe abhimanyu enA pitA arjunanA jevo ja kazuM sAMbhaLeluM na hovAthI mane khabara nathI. chatAM parAkramI hato. cakramUha bhedIne pAchA AvavAnI Apa vaDIlo mArI pachavADI raheze te huM e kaLA saMpUrNa na AvaDatI hovA chatAM paNa eNe vyuhane bhedIza. bhImasenane AthI dhIraja AvavAthI e moTuM kAma karavAnuM mAthe vaheryuM hatuM e ja be ke ema che te ApaNe keTalAka virene enI sAhasiktA jaNAve che. kaurava-pAMDavanA laIne tuM jaIza te ja raste huM tArI pachavADI yuddhamAM bhISma paDyA ane bANazayyA para sUtA. pachavADI AvIza. AthI pAchA pharavAnuM jJAna na eTale drauNAcArye yuddhanuM senApatipaNuM lIdhuM. eka hovA chatAM ame pAse ja kumake haIzuM eTale tane kazI aDacaNa paDaze nahi. divasanA yuddhane aMte ja AcAryane jaNAyuM ke bhImasenanAM AvAM vacana sAMbhaLIne abhimanyue pite vRddha hovAthI pAMDava pakSanA ajuna sAme cakravyuha bhedIne aMdara javAnuM svIkAryuM eNe pitAthI Takkara laIne TakAze nahi. AcArya Ama vicAratA hatA tevAmAM duryodhana emanA taMbumAM pratijJApUrvaka kahyuM ke jo huM ajuna ane subhadrAne putra he Iza te jarUra cakravyuhane bheda karIza ane AvyuM. eNe kahyuM ke AvatI kAle arjunane duzmane mAruM parAkrama joze. yudhiSThira prasanna thaIne saMzaptaka pAse lazkaranI bahAra yuddhamAM rekavAnI ene bheTayA ane AzIrvAda dIdhA ke vijayI meM yojanA karI che, mATe Apa game tema karIne saMpUrNa baLa vaDe yuddha karIne yudhiSThirane pakaDIne mArA thaIne vahele pAchA vaLaje. temaNe bhIma vagerene enI saMbhALa rAkhavAnuM sUcavIne ene bRhapravezanI hAthamAM sope. arjunanI gerahAjarI AcAryane AjJA karI. ISTa ja hatI. sababa duryodhanane pitAnI saMmati abhimanyue yudhiSThirane ane bhImasenane anukrame ApI AcArya sUI gayA. vaMdana karyuM. pachI pitAnA rathamAM besIne sArathine bIje divase duryodhane AgalI rAtre kahyuM hatuM AjJA karI ke bRhanA dvAra upara droNAcArya UbhA tevI ja goThavaNa karI che evuM joIne droNAcArya che tyAM mAro ratha laI jA. abhimanyu sAthe keTalIka (arjuna sivAya) bIjA pAMDava vIrAthI durbhedya vAta karatAM enI bahAdurI joIne saMtoSa pAmI evA cakravyuha-cakarAvAnI racanA karI. A joIne sArathie evI caturAI ane tvarAthI ratha hAMkyo ane kRSNa ane arjuna saMzaptaka gayA che jANI ke dvAre UbhelA AcAryane ene rokavAnI taka maLI yudhiSThire bhImasenane pUchayuM ke ApaNe zuM karavuM ? nahi. abhimanyu nividane cakravyuhamAM dAkhala thaI A jAtanA vyuhane bhedavAnI kaLA mAtra kRSNa, gaye. abhimanyunA pesatAM tarata ja pAchaLa pAchaLa arjuna ane pradyumnane ja AvaDe che. temAMnA be bhImasena vagere paNa peThA. kauravasenAe A joI saMzaptaka gayA che ane pradyumna te dvArakAmAM che, temanA upara moTA Aveza vaDe dhasAro karyo. bane Ama kahIne yudhiSThira zAMta rahyA. bhImasena paNa pakSa vacce tumula yuddha thayuM. yuddhamAM abhimanyue emanAM vacana sAMbhaLIne ciMtAmAM paDyo. keTalAkanA hAtha, keTalAkanAM zira uDADI daI bhoya A pramANe bane jaNa ciMtAmAM magna hatA pADyA. keTalAnAM dhanuSya teDI nAMkhyAM. kauravonI tevAmAM abhimanyu tyAM Avyo. emanI ciMtAnuM senA eTalI kapAI gaI ke moTA moTA yoddhAo kAraNa pUchatAM emaNe savistara hakIkata jaNAvI. paNa ghavAI have raNa parathI nAsI jaIe evo ApaNI senAmAM cakacUhane bheda karanAra koIpaNa vicAra karavA lAgyA. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayae maMtra abhimanyu 28 abhimanyu abhimanyunuM AvuM adbhuta yuddha dUrathI joIne hatA ke bhImasena vagerene enI pAchaLa AvavuM droNAcArya paDe e hato tyAM AvyA. emaNe badhA sugama paDe. eNe jANyuM ke e vIre satvara AvI vIrone AjJA karI ke tame duryodhanane saMbhALo, maLaze ane kharekhara bhImasena vagere vIre ene AnI joDe huM yuddha karuM chuM. keTalAka yuddhA laIne tarata ja AvI maLyA hota, paraMtu eTalAmAM jayadrathe AcArya abhimanyu sAthe yuddhamAM joDAI gayA. vacce AvI e lena parAbhava karyo ane AgaLa abhimanyu badhAnI joDe sArI rIte yuddha karato hate. vadhavA dIdhA nahi. jayadrathane rudranuM varadAna hovAthI eNe amUka nAmanA rAjAne ThAra mAryo. zalyane e A parAkrama karI zakyo. (3 jayadratha zabda mUccha pamADI. zalyane bhAI AthI enA upara dhasI juo.) Avyo ene senA sahita hataprANu karyo. A joIne ahIM abhimanyu bhImasena vagerenI vATa jue ghaNa kedha karIne karNa abhimanyu upara dhAye. enI che eTalAmAM karNa-putra vRSasena enA upara dhasI joDe paNa abhimanyue evuM yuddha karyuM ke karNane Avyo. abhimanyue ene parAbhava karyo. vRSasenanuM paNa lAgyuM ke AnI joDe yuddhaprasaMga na paDe te rakSaNa karanArA sAtI satyazravA, zalyaputra rUphamaratha ja ThIka. A pramANe yuddhamAM ghUmata thake abhimanyu ane enA sau bhAIo, duryodhanane putra lakSamaNa bhIma vagere kumake pachavADI AvelA vIrAthI ghaNe ane katharAja jevA moTA moTA yoddhA vRSasenanI dUra gayo. chatAMye badhA najara pahoMce eTale che. pUTha pUratA hatA chatAM temanA dekhatAM abhi hovAthI dharma na choDatAM pote yuddha calAvye ja gayo. ene ThAra mAryo. A uparathI droNa, karNa, kupa, eNe asaMkhya vIrone kaccaraghANa kADhI nAMkhe azvatthAmA, bahadubaLa rAjA ane kRtavarmA yAdava e enuM vIratva ane yuddhakauzalya joI droNAcArya cha mahArathI tyAM AvyA. badhAe maLI sAmaTI pAcAryane kahevA lAgyA ke mane A chokaro bANanI vRSTi karI. abhimanyu enuM nivAraNa karate ajananA jevo ja lAge che; ane ema meha thAya hatA ane badhAne herAna karatA hatAdasa hajAra che ke enAM sAmAM hathiyAra vAparuM nahi. duryodhanane ratha sahita bahaphrabaLa rAjAne eNe mArIne bhaya AcAryanAM A vacana sAMbhaLI ciMtA thaI ke rakhene pADayo. AcAryanI vANuM satya thAya. duryodhananI ciMtA abhimanyunuM A vilakSaNa zauryayukta karma joI -joIne duHzAsana ghaNuM tvarAthI abhimanyu upara karNa droNAcAryane kahevA lAgyo ke Aje ApaNe dhA. abhimanyue enI joDe kAMI saMbhASaNa karI ene hAthe UgarIe ema lAgatuM nathI. A ene evo mUrzita karyo ke enA sArathine lAgyuM sAMbhaLIne droNAcArye dareka mahArathIne akakekuM ke e maraNa pAme. sArathi ene ratha pachavADethI karavAnuM kahyuM. kahyuM ke ema karyA vagara e maranAra nathI. bAju para laIne jato rahyo. koNe zuM zuM karavuM ene saMketa karI pote enA duHzAsananI AvI durdazA joIne pAcho pharNa kavacane teDI bhaya pADayuM. rathanA gheDA mArI nAkhyA. enA upara dho. abhimanyue ene herAna karI eTalAmAM kaNe enuM dhanuSya tADayuM. kRtavarmAe nAMkhe. eNe enA dekhatAM ja enA bhAI rAdheyane enA sArathi ane cakrarakSakane mAryo. ekAeka ThAra karyo. karNa bahu khinna ane zokAkula ratha nakAme thavAthI abhimanyu hAthamAM khaDaga thaI gaye. ahIM abhimanyu sahastrAvadhI hA mAratA ane DhAla laIne dhAyo ane pagabhara yuddha karavA thake bRhamAM eTale dUra gayo ke bhImasena vagere mAMDayuM. A joIne droNe enA khaDaga ane kaNe ene ane e emane dekhatA baMdha thayA. paraMtu abhi- DhAlane nAza karyo. abhimanyue pitAnA rathanuM cakra manyue rastAmAMnA eTalA yoddhA mArI nAkhyA hAthamAM lIdhuM. droNe tarata ja ene nAza karavAthI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhimanyu amAvasa eNe kola karIne gadA hAthamAM lIdho. AvezamAM abhisArI purI citrasena nAmanA rAjAnA abhiAvI jaI eNe azvatthAmA rathanA gheDA sArathi sAra dezanI rAjadhAnI (citrasena zabda juo). ane ghaNAeka gAMdhAre ane bIjA sainikonA abhiyukta kuzadvIpamAMnI eka lokajAti vizeSa. e prANa lIdhA. agni upAsaka che. te bhAga 5-20-16, Ama yuddha cAlI rahyuM che evAmAM duHzAsanane abhiSenI samavaMzI kuruputra kSatriya. enI mAnuM putra enA upara dhasI AvyuM. e bannenI vacamAM nAma vAhinI / bhAra A0 101-38. prabaLa yuddha thayuM. ghaNuM yuddha karavAthI abhimanyu thAkI abhAru eka rAjarSi bhAra A0 68-53. gayelA hovAthI duHzAsananA putranI gadA enA zarIra abhASAhI dezavizeSa | bhAre bhI. 119-85. para paDatAM ene mUcha AvI. sAvadha thaIne e abhUtarajasa revata manvantaramAM eka devavizeSa. pAcho UThato hato eTalAmAM enA mastaka para gadAno bhAraha vizvAmitranA putramAMne eka (1 vizvAghA vAgavAthI e bhaya para paDI maraNa pAmyo. * mitra zabda juo.) amara deva, devatA, sura. abhimanyu pitAnA mAmAM kRSNanA jevo ja amarakaMTaka bhAratavarSamAM eka sAmAnya parvata. kAMtivAna hatA. zaurya ane vIryamAM paNa evA ja kaliMga dezamAM e eka orasa-rasa jojana vistArahate. kRSNane enA para ghaNI ja prati hatI. * A mAM Ave che, ane narmadA nadI emAMthI nIkaLe kRSNanA karatAMya baLarAmane e vadhAre priya hato. che. ! mastha0 a0 113. baLarAmanI kanyA vatsalA ene varI hatI. virATa * amarakaMTaka (2) devatAonuM zikhara. viMdhyAcalanI rAjAnI kanyA uttarA enI bIjI strI hatI. enA pUrvanA uraca pradezamAM AveluM tIrtha vizeSa | marakALe uttarA garbhavatI hatI. ene abhimanyunA Dousana-11. raNa pachI janmela putra te parIkSita rAjA. | bhAra0 amaraNa e nAmane eka brahmarSi (2 atri zabda koi ao 35-49. abhimanyu paDyA pachI arjuna juo.) enI pAse AvyA tyAre eNe kahyuM ke huM paDaze amarahada bhAratavarSanuM eka tIrtha. tenuM mane kAMI nathI, paNa mane paDyA pachI jayadrathe amarAvatI drapurI. lAta mArI ne mAruM apamAna karyuM te sAle che. amarAvatI (2) indranI svarganI nagarI. arjune ene sAMbhaLatAM pratijJA karI ke huM jaya- amartha bIjA aMkasaMjJAvALA uzanA nAmanA RSinA thane kAle mArIza ja. pachI kRSNanA sAmuM joI bemAne kaniSTha putra. (iMDAmarka zabda juo.) abhimanyue prANatyAga karyo. amarSaNa sUryavaMzanA ikvAku kuLatpana rAmacandranA abhimAna svAyaMbhU manvantaramAM thayelA dharma putra kuzanA putra nabhanA vaMzamAM janmelA saMdhi RSine unnatine peTe janmelo putra. rAjAne putra. mahattvAn nAmane rAjA ene putra abhimAnI brahmadevane moTA putra, eka agni. thAya. amala dhatabuddhi nAmanA pradhAnane nAnA putra. ene enI strI svAhAne -peTe pAvaka, pApamAna ane | (candrahAsa zabda juo.) zaci ema traNa putra hatA. eone pistALIza amalA vaivasvata manvantaramAM thayelA atriRSino putro hatA. A pote, enA traNa putro ane pistA kanyA. e mahAna brahmaniSTha hatI. LIza patro maLIne ogaNapacAsa agni thAya che. amApatha e nAmanA eka maharSi (3 bhRgu DAusana 1. zabda juo.) abhisAra bhAratavarSane e nAmane eka deza. / amAvasu pitaravizeSa. e jabare IdriyanigrahI bhA20 sabhA0 a0 27, hati. e saMbaMdhamAM ItihAsa evo che ke koI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAvasa 30 ayuta pitaranI mAnasakanyA-achAdA eka vakhata enA amUrta rajA (2) eka rAjarSi. enuM mukhya nAma para mohI gaI ane ene kAmecchA thaI. gaya. (gaya zabda jue.) Ama thatAM paNa AmAvasu ene vaza thaye amUrtayA sUryavaMzanA IkSavAku kuLana gaya rAjAne nahi. A vAta bIjA pitarane jANa thavAthI vaMzaja eoe enAM vakhANa karyA ane prasanna aMtaH- amRta priyavratanA putra ImajivanA sAtamAne karaNatha, "je tithie te brahmacaryabhraSTa na chaThTho putra. ene dezanuM paNa e ja nAma che. thayo te tithi saghaLA pitarane priya thAoamRta (2) plakSadvIpamAne chaThTho deza. e AzIrvAda Apyo ane e tithinuM amRta (3) cauda ratnamAne amarakAraka rasavizeSa nAma enA ja nAma uparathI AmAvAsyA pADayuM. samudramAMthI nIkaLelAM caudamAMnuM eka ratna. acchedAne enA anucita kRtyane lIdhe zApa Apyo amRtanAda yajurvedanuM mukhya upaniSada. ene nAda ke tuM mRtyulekamAM paDIza. e zApane lIdhe e upaniSada paNuM kahe che. mRtyulokamAM matsyagaMdhA athavA satyavatI e nAme amRtaprabha AThamA sAvarNi manvantaramAM thanArA bhUmi para janmI. hAla e aThodA svarga mAM aSTaka devamAMnA eka prakAranA deva. nAmanA devanuM sthAna bhogave che. | mastha0 a0 amRtabiMdu vajuvedanuM mukhya upaniSada. ene biMdu amAvasu (2) somavaMzI pururavAne putra / bhAra upaniSada paNa kahe che. A0 69-27, amRtadhA krauMca dvIpamAMhyalI nadI. amAvAsyA AmAvasa nA pitara jabaro Indra- amAgha bahaspatithI tArAne peTe thayelI svAhA nigrahI hato. eka samaya bahiSada nAmanA pitaranI nAmanI kanyAnA traNa putromAno kaniSTha. mAnasakanyA achodA enI upara ghaNuM Asakta aya bIje svAciSa manvantaramAM prajApati thaI pitAne svIkAravAne ene prArthanA karI, paNa ane vasiSThane putra. (1 vasiSTha zabda juo.) e vAta kabUla karI nahi. enA upara prasanna thayA ayati nahuSa rAjAnA chamAMne cothA putra. ane A banAva je tithie banyo te tithinuM ayana devavizeSa (sAdhya deva zabda juo) nAma AmAvasunA nAma uparathI amAvAsyA pADayuM. aya pAna e nAmanuM eka naraka, traNe varNanA achAdA upara nAkhuza thaIne tene zApa Apyo. lokamAMthI je puruSa agara zrI somapAna kare che (amAvasu zabda jue.). athavA vidhi vagara somapAna kare che tene leharasa amAhaka savizeSa bhAra A0 pa7-16. pAya che ane A narakamAM nAkhe che. amita pururavAputra raya ane jayAne putra | bhAga athavAha bhAratavarSane e nAmane eka deza. bhAra 9-15-2. bhISma a0 9. amitIjA ketumAna nAmanA asurane aMzAvatAra ayazirA danu ane kazyapathI janmelA dAnaane bhAratanA yuddhamAM duryodhananA pakSane e nAmane mAMno eka. eka rAjA. / bhAra ugho a0 171 ayAsya aMgirasa getramAM utpanna thayele eka RSi. enA vaMzajone AyAsya kahyA che. harizcandra amitrajita sUryavaMzI ikSavAkukuLanA sutapA rAjAne rAjAnA yajJamAM uddagAtA thayA hatA. | bhAra putra ane aMtarikSa rAjAne pautra sabhA a0 12. amUrtarajA somavaMzI vijaya nAmanA rAjAnA ayuta samavaMza gurukuLanA ajamIDha vaMzanA cAramAMne bIjo putra. keI ThekANe enuM mUrtaya jahunukuLamAM janmelA rAdhika rAjane putra ena. evuM nAma paNa ApyuM che. putranuM nAma kodhana rAjA, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayutAAta amrutAjita seAmavaMzI yaduputra kroSThAnA vaMzamAM janmelA sArvat rAjAnA putra bhajamAna rAjAne tenI khIjI strIthI thayelA traNa putrAmAMnA nAnA putra. ayutAyu sU`va`zI ikSvAkukuLanA siMdhudrIpa rAjAne putra, enA putra te Rtupa rAjA. ayutAyu (2) seAmavaMzI nahuSakulAtpanna puru rAjAnA uparicara vasurAjanA kuLamAM avatarelA 31 zrutazravA rAjAne putra. enA putranuM nAma nira-aramAna AMdhra rAjyamAM thayelA trIsa rAjA mitra hatuM. paikIneA eka, ene pitA meghasvAmi putra aniSTa ka / bhAga0 12-1-24. ayAmAhu dhRtarASTra rAjAnA seA putramAMnA eka ayAmukha chunA putra dAnavAmAMnA eka, ayAmukha (2) bhAratavamAM dakSiNa tarapha eka sAmAnya parvata / vA0 rA. kiSkiMdhA ayAmukhI e nAmanI eka rAkSasI, pacavaTImAMthI sItAnuM haraNa thayA pachI tenA zeAdha karavAte rAma ane lakSmaNu krauMca araNyamAM jatAM jatAM mAta gAzrama pAse gayA hatA. tyAM A rAkSasI lakSamaNu pAse AvI ane zUpaNakhAnI peThe eNe paNa lakSmaNane paraNavAnI icchA pradarzita karatAM teNe zUNukhAnA jevI ja enI vale karavAthI e tyAMthI nAsI gaI hatI. / vA0 rA0 ara0 a0 69. i arjA bhaglRvazanI bhA`va kanyA. daMDaka nAmanA rAjAe enu` kaumAryuM naSTa karyuM. hatuM. (daMDaka zabda jue.) araTTa bhAratavarSIya (vAhIka zabda juo). uttama jAtanA gheADAne mATe prakhyAta eka deza. araNyAnI RgvedamAM kahelA vana ane jaMgalanA abhimAnI daivatA vizeSa / DAusana-21. ayeAdhyA vaivasvata manue peAtAne rahevAne mATe sthApelI nagarI. prathAmAM ene bAMdhebhAre kAzaLa dezanI rAjadhAnI kahI che. indraprasthanI pUrve judI judI tarapha AvelA be kAzaLa dezamAM je Agneya dizAmAM Avela che tenI rAjadhAnI. dazaratha rAjAnA samayamAM e bAra yAjana lAMbA ane traNa keAjana paheALAInA vistAramAM hatI. / vA0 rA bA sa0 57 dazarathanA maraNa bAda A nagarImAM dAzathi rAmacandra agiyAra hajAra varSI rAjaya karyu. pachI jyAre e svadhAma gayA tyAre badhI vastIne ane prANImAtrane peAtAnI sAthe laI gayA hatA, tethI dhaNA kALa paryanta e nagarI ujjaDa paDI rahI hatI. AgaLa jatAM sUrya-ariSTa bali daityanA se putramAM eka. vaMzI RSabha nAmanA rAjAe pharI vasAvI / vA0 rA0 utta. sa0 111 ara'tuka e nAmanA eka UMDA jharA. ( 2, kRrukSetra aAli eka vizvAmitraputra, zabda jue) ari eka brahmarSi' (3, agirA zabda jue.) arina rAvaNunA pakSane eka rAkSasa arijita bhadrAne peTe janmelo kRSNane putra aridyota nahuSa kuLApana yadunA putra kroTAnA sAmatakuLamAMnA aMdhaka vaMzamAM janmelA duMdubhi rAjAneA putra. punarvasu nAmanA rAjAnA pitA. azmina sAmavazI sAtmakuLApanna vRSNuiputra kalpha rAjAnA tera putrAmAMnA eka. azmijayaM e nAmanA eka yAdava. ariSTa (2) nuputra eka dAnava, ariSTa (3) kaMsanI AjJAvaDe vRSabhanuM rUpa dhAraNa karIne kRSNane nAza karavA gayA hatA te rAkSasa, kRSNane hAthe e maraNa pAmyA hatA. / bhA. daza a0 3. ariSTa (4) lakAne e nAmanA ceAjana vistAra ane trIsa yAjana UMcAIvALA eka pUta. sItAnI zodha karIne mAruti kiSkiMdhA AvavAne A paryaMta upara UbhA rahIne kUdyo hate!, enA kUdavAnA baLa vaDe parvata bheAMyamAM pesI gaye te gaye ja/ vA0 rA. suda a0 5. ariSTa (6) tA enA putranA haihaya vadha karyA hatA. kharI evA nAmAntaravALA RSi, rAjakumAre bhUlathI mRga dhArI vAta mAlUma paDatAM pastAte Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ariSTa 30 thake pitAnA pitA pAse jaIne kumAre banelI hakIkata kahI. rAjA, kumAra vagere marelA muni pAse jatAM tene paDayo hato te jagAe na dITho. zakAgraciro enI zodha karatAM karatAM AnA Azrame AvI caDhayA. ardhapAgha ApavA mAMDayuM eTale munine kahyuM ke ame bhUlamAM brahmahatyA karI che. sababa tamArA Atithyane yogya nathI. munie pachI pitAnA mUelA paNa sajIvana karelA putrane batAvyo, ane kahyuM ke amane mRtyuno Dara nathI. tame bhUlamAM thayelA kRtyane pazcAttApa vaDe dhoI nAMkhyuM che. ' bhAra0 va0 1-84. ariSTanemi kazyapa RSinuM bIjuM nAma che bhAra0 zAMti a0 208, zla0 8. ariSTanemi (2) kazyapa vaDe vinatAne peTe thayela putra. enuM bIju nAma tArya. mukhyatve karIne garuDanuM A nAma che. ariSTanemi (3) poSa mahinAmAM vAra che gaMdharva (sahasya zabda juo) ariSTanemi (4) prAcetasa dakSanI cAra kanyAone - pati. ariSTanemi (5) videhavaMzanA purujita janakane putra. enA putra te chatAyujanaka. ariSTanemi (6) mitra nAmanA Adityane putra. | bhAga 6-18-6. ariSTanemi (7) yamanI sabhAmAM eka kSatriyavizeSa. | bhAra0 0 8-22. ariSTanema (8) eka brAhmaNa. ene sagaranI sAthe mekSasAdhana viSaye saMvAda thaye hato ! bhAra0 za0 294-2. ariSTanemi () guptavAsa vakhate pAMDavamAMnA sahadeve dhAraNa kareluM nAma. nakule taMtipALa nAma rAkhyuM hatuM. te bhAra0 virA0 a0 10. arisena mahAbhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane e nAmane eka rAjA | bhAra0 za10 a0 6 ariA ke I graMthamAM maLI AvatuM kazyapa RSinI strInuM nAma. bhAratamAM je te strIonAM nAma aruNa ApyAM che temAM koInuM e nizcayapUrvaka kahevAtuM nathI. ariSTA hAhA, huhu Adi gaMdharvonI ane alaM. buSAdi apsarAonI mAtA, kazyapanI strI / bhAra a0 66-49. ahi samavaMzIya aparAcInane putra vaidarbha maryAdA enI mA, ADagI enI strI ane mahAbhauma ene putra thAya. | bhAra A0 7-613. a2ja rAvaNa pakSane e nAmane eka rAkSasa. aruNa pAMcamA revata manunA daza putromA eka. aruNa (2) kazyapa RSithI vinatAne peTe avatarele putra. garuDane moTA bhAI. vinatAe enuM iDuM paripakava thavAnA samaya pahelAM utAvaLa karIne phoDavAthI e pAMgaLe janmyA hatA. anara ane vipAda evAM enAM bIjAM nAme che. eNe pitAnI mAne zApa dIdhuM hatuM ke temane apUrNa - sarvAga utpanna thAya te pUrve- janma ApyuM mATe tAre zokyanuM dAsIpaNuM karavuM paDaze. mAnI prArthanA uparathI eNe uzApa Apyo hato ke tAre bIje putra thaze te tAruM dAsatva pheDaze. prastuta kALamAM e sUryane ratha hAMke che, sUryane sArathi che, bhAra0 Adi a0 240 enI strInuM nAma enI; ene saMpAti ane jaTAyu nAmanA be putra hatA. aruNa (3) gautama gotrotpanna eka RSi. kaI keI graMthamAM ene aruNi paNa kahyo che. ene AruNi nAmane putra te ja uddAlaka RSine nAme prasiddha che. aruNa (4) sUryavaMzI ikSavAku kuLanA pahelA anaraNyanA nAmanA rAjAnA haye nAmanA putrathI daSatI nAmanI strIne peTe janmelo putra. ene nibaMdhana agara tribaMdhana nAmane putra hatA. aruNa (5) vikacitta nAmanA dAnavavaMzamAM janmele eka dAnava. eNe trIsa varSa sudhI gAyatrI purazcaraNa karIne ugra tapa karIne brahmadevane ArAdhyA hatA. brahmadeve pratyakSa thaIne vara mAgavAnuM kahetAM eNe huM amara thAuM evuM mAgyuM hatuM. paraMtu brahmadeva ema thavuM aprApta che kahetAM eNe pharI mAgyuM ke Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aruNa strI, puruSa. dripada, catuSpada, emAMthI kAI taraphathI mane mRtyu prApta na thAo. jra ema thaze, evA vara pradAna karI brahmadeva aMtardhAna thayA. pachI eNe peAtAnI asura maMDaLI jamAvI gailekane pIDA karavA mAMDI, digpALAne chatI temane adhikAra pote laI lIdhe. Ama thavAthI sarvene trAsa thatAM deva, RSie vagere ApasamAM have zuM karavuM ene vicAra karavA lAgyA. teTalAmAM ekAeka AkAzavANI thaI ke A dAnava gAyatrInA tyAga karyAM vagara maraNa pAmaze niha. e sAMbhaLI badhAe e ceAjanA bara lAvavAne bahaspati dAnava pAse gayA. emane joine dAnave kahyuM ke huM ApanA pakSanA na chatAM Apa ahIM padhAryA e AzcaCbhareluM che. te uparathI bRhaspatie kahyuM ke huM aruNu, tuM ema kema kahe che? tuM paNu amArA ja pakSane che. je gAyatrIdevInI ame upAsanA karIe tene tuM paNa upAsaka che, mATe kharekhAta tuM paNa amArA pakSane ja che.' meha vaDe karIne bRhaspatinu kahevu ene viparIta bhAsyuM. huM devanA virodhI chatAM deveAnI upAsya gAyatrInI mAre upAsanA karavI e ayeAgya che, evI kubuddhi enAmAM utpanna thaI. eNe gAyatrInI upAsanA tyajI dIdhI; AthI gAyatrIne enA upara kApa thaye| ane A dAnava tatkALa maraNa pAmyA. /devI bhA. dazama0 a0 13 aruNa (6) kRSNe mArelA e nAmanA eka asura (narkAsura zabda jue.) aruNa (7) e nAmaneA kRSNane prapautra e mahArathI hatA. aruNa (8) kailAsa zikharanI pazcime AveluM himAlayanu eka zikhara, aruNa (9) agiyAramA dharma sArvANu manva MtaramAM thanArA saptaRSiemAMnA eka. aruNA kaurava-pAMDavanI yuddhabhUmi--kurukSetramAM hima prastha nAmanA sthaLanI pAse vahetI nadI. sarasvatInA saptapravAha paikIne AghavatI nAmanA pravAha A nadInI AgaLa ja vahe che. / bhAra zailya0 0 5. pa 3335 a aruNA (ra) lakSadvIpamAMnI e nAmanI eka nadI, aruNA (3) pradhAne peTe thayelI apsarAemAMnI eka. arNAni eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) aruNa brahmamAnasa putra / bhAga. catu. a0 8. aruNa (2) trIjA aMkanI saMjJAvALA aruNu RSinuM bIjuM nAma. 3 aruNAdA mandAra paryaMta uparanAM AmraphaLAnA rasanI pAsethA nIkaLI pUrva dizAmAM ilA-kha`DamAM vahe che te bhAratavaSIya nadI vizeSa. / bhAga0 5-16-17. aruntuka tIrthaM vizeSa. / bhAra0 10 81-15; 20 54-18, ardhI svAyaMbhU manvaMtaramAM thayelA vasiSThe RSinI patnI. e ka ma prApati ane devInI nava kanyAomAMnI eka hatI. (1 kama zabda juo.) arudhatI (2) cAlu vaivasvata manvaMtaramAMnA maitrAvaruNa vasiSTha RSinI strI. enAM mApitAnAM nAma maLatAM nathI, paNa e nAradanI bahena hatI eTalu ja jaNAya che. (2 nArada zabda jue.) vasiSThathI ane zaktiRSi nAme putra thayeA hateA. / matsya0 200 aruMdhatI (3) pratecAkSanI kanyA ane dharmoRSinI daza strIomAMnI eka. enAM bIjuM nAma kakuba agara kakubha evAM che, enA putranu` nAma saMkaTa ane pautranuM nAma kITa hatuM. / bhAga. d. skuM a aruMdhatIvaTa e nAmanuM bhAratavarSanuM eka tI. arupA kazyapa vaDe pradhAne peTe janmelI apsarA AmAMnI eka. arka sUryanu* eka nAma. arka (2) seAmavaMzI nahuSa kuletpanna yayAtinA putra puru rAjAnA ajamIDha kulamAMnA nIla rAjyanA vaMzaja pururAjAneA putra. ene bharyAzva agara bhadrAzva nAmanA putra hate. arka (3) rAmanI sevAmAM e nAmanA eka vAnara. / vA. rAmA. yuddha. sa0 4. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a 34 arka (4) baLavAna asuravizeSa / bhAra. A 67, aka (5) AThe vasu paikI eka. / bhAga0 6-6-11. aka paNa kazyapane muni nAmanI bhAryAthI thayelA devagadhava mAMnA eka. enuM bIju nAma traNupa hatuM. agnivenarAjAnA maraNa pachI enA dehanuM mathana karavAthI nIkaLelA joDakAmAMnI kanyA. e ja joDakAmAMnA puruSa - pRthurAjAne ja paraNAvI hatI. (pRthu zabda jue.) arci (2) kRzAzva RSinI khemAMnI pahelI strI. enA putranuM nAma RSi arcimAlI sItAnI zodha sAru pazcimamAM gayelA vAnaramAMne eka / vA0 rA. kiSkiM sa0 42. arciMmatI bRhaspatinI bIjI strI. zubhAnI sAta kanyAemAM ceAthI. azmina e nAmanA pitara. / bhAra zAM 275-16. arcimAAna rAmanI senAmAMnA e nAmanA eka vAnara. arjuna (1) zrI bhagavAnanuM svarUpa / bhAga0 11 16-35. arjuna (2) pAMcamA raivata mananA dIkarAomAMne eka. vI arjuna (3) seAmavazI yaHputra sahasrAjitanA haihayakuLamAM janmelA dhanaka rAjane pautra ane kRtIrthaM rAjAnA putra. enAM bIjAM nAma kA ane sahastrArjuna (kArtavIrya zabda juo.) arjuna (4) sAmavazI nahuSa kuLApanna yayAtinA purunA ajamIDha vazamAM janmelA jahnurAja kuLamAMnA zatananA pa u nAmanA pautrane pRthA agara kuMtIne peTe thayelA traNa putramAMnA nAnA. e durvAsA RSinA maMtra prabhAve karIne indranA aMzathI kuMtInA garbhamAM pedA thayA hatA. / bhAra. Adi a 118-124. yudhiSThirAdi potAnA cAre bhAI ane duryodhanAdi sAe bhAIAnI sAthe ja arjune droNAcArya pAse zastrAstrane abhyAsa karI e vidyA arjuna saMpAdana karI hatI. A vidyAmAM e paramanipuNa hatA. sababa sadhaLA ziSyA karatAM droNAcAya ne enA upara vizeSa prema hatA. eka vakhata sadhaLA ziSyAnI parIkSA lIdhI te vakhate e sarvemAM uttama TharyA hatA. badhA rAjakuMvarone abhyAsa pUrA thatAM droNAcAye' gurudakSiNAmAM mAgyuM hatuM ke 'drupada rAjAne bAMdhIne mArI pAse ANeA.' sadhaLA drupada rAjAne pakaDavA pAMcALa dezamAM gayA hatA, temAM arjuna paNa hatA. tyAM mATe yudgha prasaMga thayA paraMtu drupada rAja mahAparAkramI heAvAthI kAIthI baMdhAyA na hatA. chevaTe aju ne mekhare thaIne yuddha karI ane chatI peAtAnA ratha sAthe bAMdhIne droNAcA` pAse ANyA hatA. (droNAcAryAM zabda juo ) divase divase badhA rAjakuMvarA mATA thayA eTale kaurava pAMDavAmAM vAra vAra kalaha thavA mAMDayA. A joI dhRtarASTre pAMDave ne vAraNAvata nagarImAM judA rAkhavAno nizcaya karyo. dhRtarASTranI jANu bahAra vAraNAvatamAM lAkSAgRha karAvI temAM pAMDave te rAkhI temane bALI mUkavAno yAjanA durgaMdhane karI. A vicAranI khabara vidurane paDatAM eNe yudhiSThirane bara bhASAmAM kheAlIne cetavyA hatA. vidure lAkSAgRhamAM Aga lagADe tyAre pAMDavAthI surakSita rIte temAMthI nIkaLI javAya evI suraMga taiyAra karAvI hatI. e suraMganuM mAM nadI kinAre pADayuM hatuM, eTaluM ja nahi paNa emAMthI nIkaLI nAsI javAya te mATe nadImAM heADI paNa taiyAra rakhAvI hatI. pAMDavA vAraNAvata jaI lAkSAgRhamAM rahyA eTale durgaMdhane geAThavaNu pramANe lAkSAgRha saLagAvI mUktAM pAMDavA ku tI sahavartImAna kuzaLa kSema suraMga vATe nIkaLI nAsI chUTayA hatA. A pramANe suraMgamAMthI nIkaLI brAhmaNane veSa laIne pAMDavA draupadIne svayaMvara hatA tyAM jatA hatA. te vakhate aMgArapaNuM nAmanA eka ga Mdha maLyo, tame manuSya hAI atyAre rAtrie kayAM jAo che vagere kahIne eNe pAMDaveAne dama bharAvavA mAMDayo. mane javAba gho nizvara mArI sAthe yuddha karI ema kahetAM enu' ane aju nanu jabaruM yuddha thayuM. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajuna aju ne ene parAbhava karavAthI eNe arjuna joDe sakhya karyuM. arjune ene anyAstra vidyA zIkhavI ane pote enI pAsethI cakSuSI gaMdhavAstra vidyA zIkhyA (1 aMgArapaNuM zabda juo). tyAMthI arjuna peAtAnA baMdhu sastuM vartamAna pAMcAlapuramAM gayA. draupadInA svayaMvaranA brAhmaNaveze gayelA eNe matsyayaMtranA vedha karyA. draupadIe ene varamALA paherAvI. rAjAe chatAM eka brAhmaNu AvuM parAkrama karI kanyA laI jAya dhArI khIja rAjAe krodhe bharAi sAmA thayA. arjune bAjuthI ane bhIme vRkSa vaDe sahune hakAvyA. pAMDavA lAkSAgRhamAMthI jIvatA nIkaLI nAsI chUTayA che e vAtanI kauravAne khabara naheAtI, draupadI svayaMvaramAM karelA parAkramathI e chatA thaI gayA ane dhRtarASTrane e ANa thatAM eNe sanmAnapUrvaka emane hastinApuramAM pAchA kheAlAvyA. kauraveAnI sAthe vArevAre kalaDu thatA hatA te jANI dhRtarASTre pAMDaveAne aDadhu rAya ApI iMdraprasthamAM vasAvyA. tyAM rahetA hatA tevAmAM eka samaye eka brAhmaNe kalpAMta karatAM AvIne jAhera karyuM ke enI savAse gAye cArAi che. arjuna tene madada karavA tatpara thayA ane peAtAnuM dhanuSya citrazALAmAM mUkayuM hatuM tyAM levA gayo, tyAM yudhiSThira ane draupadI ekAMtamAM hatAM. te enI najare paDavAthI pAMce bhAIoe potapAtAmAM karelI pratijJAnuM ene bhAna thayuM, je bhAIne vArA hAya tenA sivAya khIjA keAIe draupadInA aMtaHpuramAM javuM nahi, jo jAya ane draupadIne kAipaNa bhAInA samAgamamAM jue tA teNe bAra varSa vanavAsa a'gIkAra karavA, evA mAMhemAMhe pratijJA karI hatI. arjuna te vakhate teA nuSya laIne gayA ane brAhmaNanI gAye! pAchI ANI ApI, paNa pAte vanavAsa javA tatpara thayA. yudhiSThire ghaNIe nA kahI paNu arjuna kahe hu` mArI pratijJA nahi teDu . vanavAsa nIkaLatAM prathama gaMgAdvAramAM gaye!. tyAMthI vaLatAM ulUpI nAmanI nAgakanyAne samAgama thayA. rUpa ajuna (ulUpI zabda juo). ulUpIne enAthI irAvAn putra thayeA hateA. pachI arjuna badarIkedAra gaye; hiraNyabaMdhu nAmanuM tIrtha karyuM. pazcimamAM naimiSAraNya tapAvananuM vaMdana karI teNe aMga, vaga Adi deza joyA, dakSiNamAM mahendra paryaMta joyA. samudratIre maNipura nagaramAM kAI citravAna nAme rAjA rAja karatA hatA. tenI citrAMgadA nAmanI kanyAe arjunane samudramAM snAna karatA joyA ane enA para mAhita thaI gaI, pitAe citrAMgadAne aju na sAthe paraNAvI ane arjuna tyAM traNa varSa sudhI rahyo. citrAMgadAne arju nathI thayelA putra babhruvAhana, citrasene babruvAhanane rAja sAMpyu' ane aju na tyAMthI vidAya laIne nIkaLyu. maNipuramAM rahetA hatA tevAmAM tyAMthI dakSiNa kinAre eka divasa pharate hatA tyAM eNe nArItIrthaM nAme pAMca tI nA samUha joyA. e pAMca tI ekabIjAnI pAse pAse hAI tene eka ja nAma hatuM. tyAM AgaLa taddana nirjana joi aju ne tapAsa karatAM tyAM AgaLa eka RSie ane e tImAM nahAvA pratibaMdha karyo kemake e taLAveAmAM eka magarI rahetI hatI. manA chatAM arjuna temAM nahAyA ane eNe pAMca apsarAone uddhAra karyo. (nArItI zabda jue. tI bhayarahita thayAM tethI AnaMda pAmate maNipura gaye. miNapuranA nIkaLyA e kAmyakavanamAM AvyA. e zivanuM anuSThAna sthaLa heAvAthI tyAM arjuna dhyAnastha thaIne kheThA hatA. zaMkara bhagavAna tyAM prakAza thayA. arjune ziva sAthe yuddha karyuM. temAM enuM parAkrama dekhI bhagavAna prasanna thayA ane ene vaca ane kuMDaLa ApyAM. aju ne rAmezvaranAM darzana karI hanumAnane meAMethI rAmacaritra sAMbhaLyuM. arjune hasIne hanumAnane pUchyuM ke rAmacaMdranuM. sAmarthya hatu. tA emaNe bANu vaDe setu kema na bAMdhye ? hanumAna kahe bANu tA bhAMgI jAya, arjuna kahe jo huM heAta tA bANune setu bAMdhata, hanumAna kahe bAMdheA joIe. aju ne eka yeAjana vistArane setu bAMdhyA ane pratijJA karI ke jo setu bhAMge te huM kASTha bhakSaNa karyuM. hanumAna Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna ajuna kahe jo huM bhAMgI zakuM te tArI vajA upara arjune karele upakAra smarIne kRSNanI sUcanAthI rahIne tane roja AdhIna rahuM. pachI te hanumAne mayAsure pAMDavo mATe eka sabhAmaMDapa bAMdhyo. kUdake mArI setu bhAMgI nAkhyo. tethI pratijJA yudhiSThiranI IcchA rAjasUya yajJa karavAnI thaI pramANe lAkaDAM ekaThAM karIne arjuna baLI maravAnI paraMtu temAM dravya joIe mATe emaNe pitAnA cAra teyArI karato hato. eTalAmAM brAhmaNane veza dhAraNa bhAIone cAre dizAe jaI jIta karI dravya karIne kRSNa tyAM AvyA. badhI vAta sAMbhaLI lAvavAnI AjJA karI. hanumAnane kRSNa kahe ke sAkSI deNa che? pharIthI arjuna uttara dizA tarapha vijayayAtrA karavA setu racAya ane pharIthI tuM bhAge to kharI vAta. gayuM hatuM. e IdraprasthathI nIkaLI prathama kudezane ane pharIthI setu bAMdhe paNa enI nIce kRSNa sImADe AvelA kuliMda nAmanA deza para gaye, ane chAnuM pitAnuM cakra mUkeluM eTale hanumAnathI te tyAMthI krame krame uttaraAnarta, kAlakUTa, aparauttarasetu bhaMgAya nahi. brAhmaNe hanumAnane kahyuM ke kuliMda ane sumaMDaLa deza eNe jItyA. tyAMthI praNa pramANe tuM emanI dhvajA upara rahI ene agADI zAkalIpanA prativiMya nAmanA rAjA sAthe sahAya karaje. ene jabaruM yuddha thayuM. e rAjAne jItI ene vijayazivakAMcI ane viSNukAMcInI yAtrA karIne pachI yAtrAmAM joDe lIdhe. prAga tiSapurInA bhagadatta rAjA arjuna dvArakA gaye. baLarAmanI IcchA pitAnI pAse arjuna gayo. A purI te pra tiSa bahena subhadrA duryodhanane ApavAnI hatI, e vAta dezanI rAjadhAnI hevI joIe. A deza mULe kRSNane arucikara hovAthI tema ja arjuna pitAne jyotiSa nAmathI prasiddha hatA. e kurudezanI uttare prItipAtra hevAthI kRSNanI salavAdIthI eNe te khare paNa sahaja pUrva tarapha hevAthI enuM subhadrAnuM haraNa karyuM. subhadrAnI joDe enuM lagna nAma prAgatiSa evuM paDayuM hatuM. A deza jo thavA kALe ene vanavAsane samaya paNa pUro thayo ke cInadeza, ane kirAta dezathI jude che, chatAM eTale subhadrA sahavartamAna ajuna idraprastha . temanA Azraye karIne bahu baLADhayuM hatuM. bhagadaro subhadrAne draupadIe bahena karI mAnI. thaDe kALe ene arjuna sAme kazuM cAlatuM nathI e joIne arjunane subhadrAthI abhimanyu ane pachI traNacAra varSe kAMI namratAthI pote Idrane mitra che ema jaNAvyuM. draupadIthI dhutakarmA nAme putra thayo. arjune paNa ema hoya to huM tane AjJA karatA Idraprastha AvyA pachI eka samaye grISmaRtumAM nathI, paNa tuM prItipUrvaka yudhiSThiranA yajJa sAru ana, kRSNa, subhadrA, draupadI ane bIjA sAthe kAMI karabhAga Apa ema kahyuM. Ama vinayapUrvaka taMbumAM rahyAM hatAM tyAM eka brAhmaNane veza laIne bhagadattanI pAsethI kara lIdhA./bhAra sabhA a0 26, khAMDavavana bALI khAvAnI AjJA levA agni pote AvI rIte bhagadatta rAjAne jItIne ane eNe enI pAse Avyo. A prasaMga vaDe arjunane prItipUrvaka yajJa sAru kara Apyo te sAbhAra laI gAMDIva dhanuSya ane divya rathanI prApti thaI hatI. arjuna pAcho uttara tarapha Avyo. vATamAM eNe (agni zabda juo.) A vakhate eNe kRSNanI aMtagiri, bahigiri ane upagiri deza jItyA. sahAyatAthI mayAsuranuM rakSaNa karyuM hatuM. IMdrAdi tyAMnA rAjAo pAsethI karabhAga laI temane paNa devo yuddha karavA AvelA temane parAbhava karyo hato. prItipUrvaka pitAnI joDe laI, ulUka dezanA bRhata paraMtu Idra vagere enA parAkramathI saMtoSa pAmI nAmanA rAjA upara caDhayo. arjuna A jANatAM ene vara pradAna karIne svakamAM padhAryA / bhAra ja e parvatavAsI rAjA yuddha karavA Avyo. paNa Adi a0 224-234. pitAnuM yuhamAM cAlatuM nathI te joI eNe karabhAga Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajuna 37 arjuna Ape. tene joDe laIne ajune senabiMdu nAmanA arjune temanI pAsethI sAma upAyo karIne karebhAga rAjAne jItyo. eNe vaLI medApuranA vAmadeva ane lIdhe. eNe mAnasarovara ane RSikalyA nadInAM sudAmAne paNa jItyA. agADI jatAM aparauttarakalUka, darzana karyA. e pradezamAM gaMdharvothI rakSAyelA deze paMcagaNadeza, ane devaprasthanA senApabiMdu rAjAne jItIne temanI pAsethI tetarapakSI jevA vicitra . A senA biMdu te prathama jaNAvelA e raMganA maMDuka kahevAtA dheDA karabhAga tarIke lIdhA. nAmanA rAjAthI jude. ene paNa paDatAnI sAthe pachI uttare AvelA harivarSa dezamAM te AvI laIne ane pauravezvara vizvagazva, parvatavAsI pahoMce. e deza para humalo karI jItavAnI taiyArI dasya rAjA ane utsava saMtavALA satagaNane chatI karatA hatA tevAmAM meTA zarIravALA ane ghaNA temanI pAsethI karabhAga lIdhe. kAzmIra, daza baLavAna evA dvArapALa dITha. mAMDalike sahita lehitadeza, triga deza, dArva dvArapALo sAthe paraspara saMvAda thayA pachI e kAkadana deza, e badhAnA rAjAo pAsethI karabhAga lekae karI ApyA hatA. te lIdhA bAda arjuna lIdhe. tyAMthI vadhI abhisAra dezanI rAjadhAnI Idraprastha pAchA AvyA. ANele karabhAga, dravya, abhisArI purInA citrasena rAjAne cha. uragA dhAtuo vagere badhuM yudhiSThirane arpaNa karI potepurInA rocamAne rAjAne paNa jItI tenI pAsethI pitAne maMdire gaye. | bhAra0 sabhA a0 28 karabhAga lIdhe. tyAMthI agADI jatAM eNe siMhapuranA citrAyudha rAjAne tema ja uttarahma rAjasUyayajJa nirvine samApta thayAthI duryodhana ane uttarola e deza jItyA. tenI AgaLa adekhAIthI baLI gaye. pAMDanuM ezvarya enAthI mahAzara bAlpika rAjAne vaza karI, kAboja deza sahana thaI zakayuM nahi. koI paNa rIte emanuM dravya sahita darada dezanA rahevAsIone jItyA. eNe haraNa karavAne nizcaya karI jUgaTuM ramIne temAM IzAnakeNamAM Avela dasyu rAjAone paNa jItyA. prapaMca karIne pAMDavonI saghaLI saMpatti teNe harI te pachI lahadezavAsI, paramakAja jItIne arjuna lIdhI. chevaTe je hAre te tera varSa vanavAsa jAya uttaramAM RSika rAja tarapha gaye. RSikadeza hAla evuM paNa paraThayuM. pAMDavo emAM paNa hAravAthI raziyA nAme prasiddha che e ja. ahIM arjuna temane vanavAsa javuM paDayuM. | bhAra0 vana a0 2 ane RSika rAjA vacce ghaNuM bhayaMkara yuddha thayuM, pAMDavo daitavananA kAmyaka vanamAM gayA. pitAne paraMtu tene harAvIne tenI pAsethI popaTanA peTanA divyAstra maLe e hetuthI arjuna himAlaya upara raMganA ane mayUra jevA ATha gheDA kara tarIke tapa karavA gaye. mahAdevanA ugra tapane aMte zaMkara lIdhA. A azvo ghaNuM ja tvarita gativALA hatA, enA baLanI parIkSA karavAne ane ene vara ahIMthI himavAnuM parvata ane enA uparanA deza ApavAne enI AgaLa kirAta bhilanA rUpe chatI vetaparvata nAmanA tenA zikhara para caDho. pratyakSa thayA. zive baka nAmanA daityane enuM tapa A uparathI jaNAya che ke mukhya himAlaya parvata bhaMga karavA mokalyA hatA, tene arjune gAMDIva RSika (raziyA) dezanI uttare dUra che. ane te dhanuSya vaDe mArIne uDAvyA. zive AvIne takarAra kALamAM tyAM javAne jaLamArga nahoto | bhAra0 macAvI ke mArA vananA bhUMDane te kema mAryo ? pachI sabhA0 a0 27, baMnenI vacce yuddha thayuM. arjune ghaNuM bANa mAryA taparvatanuM atikramaNa karIne arjuna paNa kAMI vaLyuM nahi, eTale zivane gAMDIvanA kiM puruSa varSanA dezamAM gaye. A dezanuM rakSaNa daMDathI mAravA mAMDayA. zaMkara meM ughADI gAMDIvane damaputro karatA hatA. emane jItIne te hATaka gaLI gayA ! pachI mallayuddha thayuM temAM arjuna dezamAM gaye. e dezanuM rakSaNa guhyake karatA hatA. mUrNita thaIne paDayo. zive ene sAvadha karI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna 38 arjuna sAkSAta darzana ApyuM. arjune emanuM stavana rUpe virATarAjaputrI uttarAne nRtya, gAyana zIkhakaryuM. zive prasanna thaIne ene pAzupata brahmazira vavA rahyo hato. e vAsa daramyAna eka samaya e nAmanuM astra ApyuM ane vijaya thAe evo virATa rAjA suzamya tarapha gegrahaNa mATe savArIe AzIrvAda Ape. e ja vakhate yama, varuNa, gaye hatuM te vakhata lAga joI duryodhane virATa kuberAdie paNa potapotAnAM astrazastra ApyAM nagara AvI tyAMnI gAye harI lIdhI. arjuna Idra paNa tyAM Avyo hato. e prasanna thaIne virATaputra uttarane taiyAra karI tene sArathi thaI. kahyuM ke huM ratha mokaluM temAM besIne amarAvatI gAya pAchI vALavA caDhayo. virATa nagara bahAra Avajo. arjuna tyAM game tyAre Idra ene ghaNe zamIvRkSa upara pAMDavoe pitAnAM zastrAstra mUkyAM satkAra karyo. pitAnA Asana joDe besADyo ane hatAM, tyAMthI gAMDIva laIne pite yuddha karIne dupAMca varSa sudhI paNa rAkhe. e daramyAna dhanane harAvyuM ane gAyo pAchI vALI (bahaTA eNe svarganI racanA joI; ane e bIjI zabda juo.) astrazastranI vidyA, gAyana, vAdana ane nRtyakaLA ajJAtavAsanI avadhi pUrI thatAM pAMDavo chatA zIkhe. eka veLA arjunanuM rUpa joI urvazInuM thayA. pAMDavo jevI mahAna vyaktio mAre tyAM hRdaya premathI vIMdhAyuM. te joI inDe ene AjJA karI dAsatva karIne rahI jANI virATane bahu kheda thaye. ke tuM jaIne arjunane AnaMda pamADa. paNa jyAre eNe arjunane potAnI kanyA uttarA lagnamAM grahaNa urvazI arjunane utAre evI bhAvanAthI gaI, karavA vinaMtI karI. paNa arjune kahyuM ke meM ene tyAre ene joIne arjune "A mAtA" e. putrI lekhI nRtya-gAyana zIkhavyuM che, mATe mArAthI belathI ene saMbodhI. A uparathI urvazIe ene varAya nahi. pachI e virATakanyA uttarAne arjunazApa dIdhuM ke tuM napuMsaka thaIza, ane strIomAM nA putra abhimanyune varAvI. | bhAi virATa a vAsa karIza, Idra arjunanI satyaniSThAthI khuza 71-7ra. thaye. jyAre eNe jANyuM ke arjunane zApa thaye pachI yudhiSThire kRSNane duryodhana pAse sAma che, tyAre eNe zApanI avadhi ochI karIne eka karavA AvyA te veLa karavA mokalyA. te veLA kRSNa badhA bhAIonA varSanI karI; ane kahyuM ke phikara na karaze. e vicAra pUchI jotAM ajune kahyuM hatuM ke yudhiSThira zApa tamane tamAre eka varSa ajJAtavAsa karatI kahe tema karaje. paNa bane tyAM sudhI yuddha prasaMga veLA upayogI thaI paDaze. (Ikala zabda juo.). aNivo e mAro mata che. | bhAra udyoa0 78. pachI I ene gaMdhamAdana parvatanI pAse sAma prakArathI kAMI phaLa prApti na thatAM yuddhane pahocate karyo, kAraNa tIrthayAtrA karatAM karatAM prasaMga Avyo. yuddhanA AraMbhamAM ja svajanone pAMDavo te samaye tyAM AvyA hatA. te bhAra0 va0 mAravA e mATe adhama che ane kSatriyavaTa tajI a0 164. pachI arjune nivAtakavaca, kAlakeya ane huM te bhikSAvRtti je brAhmaNone dharma che te hiraNyapuravAsI e traNa asuro jeo IMdranA aMgIkAra kare, evo arjunane meha utpanna thayo. zatruo hatA temane mAryA. (nivAtakavaca, ane 2 eNe potAnuM gAMDIva bheya para mUkI dIdhuM ane gaLakAlakeya zabda juo.) gaLA thaI gaye. e kALe kRSNa ane gItAne vanavAsa pUro thatAM ajJAtavAsanuM varSa AvI upadeza karI, moha tajavI, kSAtradharmane avalaMbI pahoMcyuM. pAMDavo virATane tyAM chupA rahevAne gayA. yuddha karavA preryo hateA | bhAra0 bhISma a0 tyAM arjune pitAnuM nAma bRhannaTA evuM dhAraNa 25-4ra. bhISmanI sAthe laDhatAM eNe zikhaMDIne karyuM hatuM. | bhAra0 virATa a. 11. e naTa nimitta mAtra Ubho karIne bhISmane raNabhUmi para Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna ajuna pADyA. bhImanI pachI drauNAcArya yuddha sAru laI ene brAhmaNa ane guruputra jANIne jIvatA AvatAM eNe emane paNa pADayA heta, paNa mukyo hato. (azvatthAmA zabda juo) eTalAmAM duryodhane arjunane saMzaptaka tarapha yuddhamAM sadhaLA kauravono nAza thaye. temanAM zrAddhAdi rokyo. droNAcArye racelA cakravyuhane bheda karavA kriyA pUrI thayA pachI yudhiSThirane rAjya prApta ene parama parAkramI putra abhimanyu gayela. bhIma thayuM. paraMtu gotrahatyAnuM mane lAgeluM pApa kema vagere enI sahAyane sAru gayelA. ene maLI na zake chUTaze dhArI yudhiSThirane ghaNe ja zoka the. kRSNa teTalA mATe jayadrathe pitAnI senA bhIma vagerenA emane ghaNuM samajAvyA paraMtu temanA mananI mArgamAM ADI ANavAthI ane moTA moTA zAMti na thatI joIne teo temane baMdhu sahavartamahArathIo tUTI paDavAthI abhimanyu marAya. A mAna bhISma pAse laI gayA. bhaSma IrachAmaraNa vAta jANatAM arjune pratijJA karI ke huM AvatI hevAthI uttarAyana thayA bAda maravuM dhArIne bANa kAle jayadrathane mArIza. na mAruM te agnibhakSaNa zamyA para sUtA hatA. bhIme temane ghaNe prakAre karIza. arjuna pitAne jarUra mAraze evA bhayathI nIti samajAvI azvamedha yajJa karavAnI AjJA karIne jayadratha Akhe divasa saMtAI rahyo. thoDAka divasa yudhiSThiranA mananuM samAdhAna karyuM hatuM. eka vakhata rahyo eTale kRSNa sAMja paDI hoya ema jaNAya bhISmanA mukhethI nItinuM zravaNa karIne yudhiSThira evI mAyA karI. pratijJAne avadhi pUre thaye baMdhu sahita hastinApura AvatAM rastAmAM sUryAsta mATe have arjuna mane mAraze nahi mAnI jayadratha kALa pAse Avato jANI pAse ja duSadvatIne ramyA bahAra nIkaLe. ahIM arjune potAnI pratijJA kinAre jaI kRSNa ane arjuna sahita tyAM ja pUrI karavA baLI maravAnI taiyArI karI hatI te saMdhyAvaMdana sAru thavyA ane nitya pUruM thayA jevA bIjAo sAthe jayadratha paNa AvyA hatA. bAda hastinApuramAM peThA hatA. arjune bANavRSTi karI sahune gabharAvI mUkIne A uparathI jaNAya che ke arjuna, tenA baMdhue jayadrathane eka bANa mAryuM ke tarata ja sUrya ane kRSNa samaye samaye saMyopAsanA karavAmAM kevA pAchA dekhAya. keTalAka graMthamAM ema che ke jayadratha tatpara hatA. ajuna paNa nitya karma karatA ane game tevo prasaMga hoya to paNa IzvarapAsanA paNa bahAra nIkaLe te mATe kRNe potAnA sudarzana vaDe sUryane DhAMkI dIdhe. saMdhyA thaI ema jaNAyAthI ane karate. karNanuM ane enuM yuddha thatuM hatuM tyAre eka divasa sUrya AthamavAnI veLA AvI pahoMcI pitAnAM zastra mUkI daI agnikuMDanI taiyArI karI, jaNAtAM temaNe senAne laDhatI rokI pitapotAnA snAna karI kRSNane praNAma karyA. kRSNa salAha ApI ke dhanuSya bANa laIne agnikuMDanI pradakSiNA kare. taMbu upara gayA. tyAM eNe ane kRSNa pita pitAnAM nitya karma karyA bAda nidrA lIdhI. bIje arjuna ema karatA hatA te vakhate potAnuM sudarzana khaseDI kRSNa arjunane kahyuM ke je A sUrya ane divase savAre paNa e ja pramANe nitya karIne pachI jo pele jyadratha. ane tene lakSIne bANa mArI vRddha caDyA. | bhAra0 karNa0 a0 30 jayadrathanuM zira uDAvyuM. (3 jayastha zabda juo.) thoDA samaya bAda uttarAyana thatAM bhIme deha tyAga karyo. tyAra pachI yudhiSThire azvamedha karavAnI dhRSTadyumnane hAthe drauNAcArya maraNa pAmyA eTale IcachAthI yajJadIkSA lIdhI. temaNe zyAmakaNa ghaDAne karNane yuddhane vAre Avyo. ajune enI sAthe pRthvI para chUTo mUkyo. e ghaDAnA rakSaNa sAru ghara saMgrAma karIne ene mAryo. (karNa zabda juo.) pradyumna, aniruddha, sAtyaki, kRtavarmA, meghavarNa, rAtre taMbumAM sUtelAM bALaka ane varane mAryA te vRSaketu, yauvanAzva, anuzAlava ityAdi virone sAthe badala ajune azvatthAmAne mastakamaNi kApI laIne arjuna gaye hate. . Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajuna prathama hastinApuranI dakSiNe AvelI mAhiSmatI nagarInA nIladhvaja rAjAe gheADAne bAMdhavAthI tenI sAthe yuddhamAM hAra khAIne nIladhvaja rAjA arjunanI sAthe sAmela thayeA. / jaimini azva a0 15, tyAMthI nIkaLIne mArgImAM uddAlaka RSinA Azrama pAse eka zilAnI sAthe azva cAMTI gayA. arjuna bhayabhIta thaI e vanamAM rahenArA eka saubharI nAmanA RSine zaraNu gayA. saubharI RSae ene uddAlakanI kathA saMbhaLAvI, arjunanA hastapa`thI trADA tarata chUTA thaI gayA ane zalyA strI rUpe thai gaI. A strI te uddAlaka RSinI strI caMDI hatI. (2 uddAlaka zabda jue) tyAMthI nIkaLAne gheADA huMsadhvarAjanI ca`pakA nagarImAM gayA. e rAkhane arjuna joDe maitrI thavAthI te arjunanI joDe dhADAnA rakSaNArthe sAmela thaye.. (hu Msadhvaja zabda jue.) haMsadhvaja rAjAnA putra sudhanvAe arjunane mUrchA pamADI. ajune kRSNanuM smaraNa karatAM ee tyAM AvyA ane arjunanA sArathi thayA. arjunanA rathane sudhanvAe AkAzamAM uDADayo, paNa arju nane sudhanvA ane enA bhAI surathane ziraccheda karyo. pachI huMsadhvaja sAthe salADa thai. kRSNe pAchA hastinApura gayA ane arjuna azva sAthe AgaLa gayA. jatAM jatAM azva strIrAjyamAM jaI paheluMcyA. tyAMnI rANI pramIlAe gheADA bAMdhyA. aju ne sIenA sainya para bANu mAravA mAMDayAM paNa eTalAmAM AkAzavANI thaI ke yuddha na karatAM rANI sAthe lagna kara. ethI arjuna pramIlA sAthe paraNyA ane ene hastinApura mAkalI dIdhI. (pramIlA zabda juo) pachI eka bhISaNa nAmanA asurane mAro enA nagaramAMthI asaMkhya dravya lIdhuM. bhISaNane tyAM jatAM ane kaI prAvaraNa IM leAkeAnA deza eLagavA paDayo hatA. (bhISaNa zabda juo.) tyAMthI agADI babhruvAhananA maNuipuramAM gayA. peAtAnI mAtAnA kahevAthI babhruvAhana peAtAnA pitAne zaraNu AvyA; paNa arjune tene lAta mArIne kahyuM ke arjunanA putra hAya te! 40 arjuna dhoDA bAMdhyA pachI yuddha karyA vagara zaraNu Ave ja nahi. AthI krodhe bharAI. eNe yuddha karyuM ane arjuna ane vRSaketu baMnenAM mAthAM uDADayAM. A vAta citrAMgadA ane ulUpI je banne sAthe rahetI hatI temanA jANavAmAM AvavAthI temaNe babhruvAhanene bahu dhikkAra karyA. pachI ulUpInA pitA zeSa pAsethI babhruvAhana saMjIvakamaNi laI AvyA jenA sparzIthI banne sajIvana thayA ane badhuM sainya paNa pAchuM UThayuM'. (babruvAhana zabda jue) arjune baMne strIone hastInApura mAkalI dIdhI. peAte babhruvAhanane sAthe laI gheADAnI pAchaLa agADI gaye. te pachI mayUradhvaja ane enA putra tAmradhvajane bheTA thatAM kRSNe enA satyanI parIkSA karI, (mayUradhvaja zabda jue.) tyAMthI agADI vIravarmAnI sArasvatapurImAM yuddha thayuM (vIravarmA zabda jIA). temAM te hAryo paNa kRSNa tyAM AvI paheAMcatAM temaNe bannenuM samAdhAna karyuM. tyAMthI agADI gheADe caMdrahAsa rAjAnA nagara kuMtalapuramAM gayA. (caMdrahAsa zabda jIA) caMdrahAsa kRSNanA bhakta hatA tethI sainya sahita zaraNa thayA. pachI tyAMthI dhADA pAhe pharI uttara dizA tarapha gayo. tyAM bakAbhya RSinAM arjunane darzana thayAM. (bakadAtmya zabda jue!) tyAra pachI varSa pUruM thavA AvyuM che ANIne arjuna siMdhu dezanI rAjadhAnImAM gheADAne laIne AvyA ane tyAMthI duryodhananI bahena duHzIlA ane tenA putra zaraNa AvyA. temane joDe laIne hastinApura Avyo. pote ANeluM asaMkhya dravya ane rAjAe sahita yudhiSThirane maLI azvamedha pUrA karAvyA. arjunane yudhiSThire kRSNanA samAcAra pUchyA dvArakA mAlyA hatA. e tyAM sAta mahinA rahyo hatA. tevAmAM prabhAsamAM nadavAsthaLI thaI hatI, ne kRSNa svadhAma gayA hatA. kRSNe svadhAma jatAM peAtAnA sArathi dAruka sAthe arjunane sadeze hAvyA hatA ke teNe ugrasena, vasudeva tathA sa vidhavAone tema ja dravyAdi saghaLI samRddhi laIne hastinApura javuM, kRSNanA svadhAma gayAnA samAcAra Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajuna 41 abuda sAMbhaLIne arjunane je zoka thayo te varNavAya ja ApI hatI. e sivAya sAtyaki ane pradyumna nahi eve che. paraMtu eNe ghaNuM ja dhairya dhAraNa e bane dhanurveda enI ja pAse bhaNyA hatA. / bhAra karIne dvArakA tarapha gamana karyuM ane kRSNanI mausa a0 6, 0 6-8 vidhavAo ane vaja nAmanA temanA prapautrane joDe arjuna (5) kRSNa balarAmane eka mitra. gokuLane laIne hastinApura tarapha prayANa karyuM. rastAmAM gepa. / bhAga daza0 a0 22, zla0 31 kAbAoe sahune lUMTI lIdhAM. arjune ghaNAM bANa arjunaka e nAmane eka zikArI. e eka gautamI mAryA paNa asara na thatAM ene bhAna thayuM ke nAmanI vRddha brAhmaNIne putra hatA. sarpadaMzane lIdhe kRSNanI sAthe mAruM teja paNa gayuM. hastinApura e maraNa pAmyA hatA. gautamI AthI ghaNe ja AvatAM badhAe kRSNanA samAcAra pUchatAM tenAthI zoka karatI hatI tethI lekoe e sapane pakaDIne raDI javAyuM. tethI badhAe jANyuM ke kRSNa svadhAma enI pAse Apyo ane gautamIne pUchyuM ke ene padhAryA. pachI eNe iMdraprasthanI gAdIe vajane kevI rIte mArIe ? tyAre eNe kahyuM hatuM ke prANa ane hastinApuranI gAdIe parIkSitane besADyA saMpUrNa karmAdhIna che, tethI parataMtra che. mATe e ane pite yudhiSThirAdi baMdhunA samAgamamAM nija sapane choDI gho. mAro putra ane pitAnA ja dhAma gaye. bhAra svargAa0 2. kame maraNa pAme che. | bhAra0 anua1 ajunanI kAMti zyAmavarNanI heI enI AkRti ajunatIrtha bhAratavaSIya eka tIrtha. gajarAja jevI dIdhI hatI. enA khabhA ucca ane ajunapAla sAmavaMzI vasudevanA nAnAbhAI chAtI paheLI ane netra kamaLa jevAM hatAM. bhAra0 zakine sudAminIne peTa thayelA bemAMne eka putra Azrama a0 25, zla07 / ene draupadIthI zruta- ardhanArI nara ane nArI zaktisUcaka aradhuM puruSa kIrti, ulUpIthI IrAvAna, citrAMgadAthI babruvAhana, ane aradhuM nArI jevuM zivanuM svarUpa. A svarUpa ane subhadrAthI abhimanyu ema cAra putra hatA. saMbaMdhe ghaNuM AkhyAyikAo che. zivanAM AvAM enA guNa uttama heI enAM judAM judAM daza nAma zaktisUcakarUpa bIjAM nAme paNa che. jevA ke paDayAM hatAM. ene pUrvA ane uttarA phAlganI e ardhanArIzvara, ardhanArIza, parAgaida. | DAusana 21. benI saMdhimAM janmyA hatA tethI phAlgana, IdrAdika artha svAyaMbhU manvantaramAM thayelA dharmaRSine devagaNane jItyA mATe jiSNu, Ide mukuTa A temanI buddhi nAmanI bhAryAne peTe thayele putra. hata mATe kiriTI, yuddhamAM bhayaMkara dekhAte mATe bIbhatsa, enA rathanA gheDA dhoLA hatA mATe veta- artha (2) dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra vAhana, bane hAthe bANa mArI zakate mATe satra- puruSArtha kahevAya che temAMne bIje. sAcI, sarvadA jIta meLavate mATe vijaya, bALa artha sAdhaka rASTravardhana zabda juo. paNamAM maTeDInAM gAya-vALa karI ramata mATe athasiddhi sAdhya nAmanA devane dIkare. kRSNa, rAjAone chatIne dhana meLavyuM hatuM mATe akIla e nAmanuM eka sarovara (darbhi dhanaMjaya ane nidrA chatI hatI mATe guDAkeza evAM zabda juo.) evAM nAma hatAM. enA besavAnA rathanuM nAma vijaya; apaSya eka brahmarSi (2 atri zabda juo.) enI vajA upara sajIva kapi raheta; enA rathane addha svana eka brahmarSi (ra atri zabda juo.) cAra arthe joDAtA; yuddha samaye kRSNa svataH enA abuda e nAmane eka yAdava ane enuM kuLa. sArathi thatA. abhimanyune dhanurvedanI zikSA eNe abuMda (2) e nAmanuM eka tIrtha. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayamAM alabhuSa arthamA eka Aditya. (dvAdaza Aditya zabda denanA putra mAMne mATe. enA putranuM nAma saMtati juo.) e vaizAkha mahinAne pramukha sUrya che. A hatuM. manvetaramAM kadI kadI yamanI gerahAjarImAM tene alaka (2) e nAmane eka rAjA. e kayA vaMzane adhikAra bhogave che. hatA te jaNAtuM nathI. mana moTuM baLavAna che, aryamA (2) pitara samudAyamAM eka pramukha. kalpanA ema dhArI A rAjA mananuM baLa kSINuM karavAne AraMbhamAM yamanI pahelAM dakSiNa dizAne digdhALa mATe bANa mAravA lAgyuM. te vakhate teNe (enA e hato. te pitAnA mane) mUtimAna thaI A rAjane kahyuM arthamA (3) bIjA aMkanI saMjJAvALA atri hatuM ke "A bAhya bANa vaDe mane mAratAM he rAjA RSine putra. | bhAra0 zAMti a0 208 tuM ja marIza. mATe jethI huM (mana) maruM tevAM arvAvasu raMbhya RSinA be putramAM bIje. e bANa tapAsa." bahu ja uttama guNavALo hato. (yavakrIta zabda A alaka madAlasAne putra haze ema jaNAya juo.) che, kemake rAjapatnI madAlasA moTI brahmaniSTha aSi zravA RSinA bemAne meTa putra. (vAtahavya hatI. eNe brahmAne upadeza karIne pitAnA zabda juo.) kAMIe putrane virata karI araNyamAM kADhayA hatA. achiBNa bhagaLamAM thayelo e nAmano eka pitAnA patinI prArthanA uparathI kevaLa alakane RSi | bhAra0 zalya a0 400 e RSine ane ja upadeza nahoto karyo. A alarTa ja mAtAnI yudhiSThirano saMvAda thayo hato. bhAva vana a0 pachI upara kahyA pramANe vicAramAM magna thaye hato. 158. enA vaMzajo ASTi peNa kahevAtA. alaka (3) e nAmane eka rAjarSi. e ghaNe ahaMna RSabhadeva rAjarSi aMtaniSTa thaIne nagna, samartha ane udAra hatA, eNe eka aMdha brAhmaNane jaDa ane unmatanI peThe A dehanuM bhAna paNa pitAnAM netra ApIne dekhato karyo hate. | vA. bhUlI jaIne pharatA hatA. pharatAM pharatAM phUTakAcaLanA rAmA0 a0 sa0 12. araNyamAM emane deha dAvAgnimAM bhasmIbhUta thayA alakA ] himAlaya para AvelI kubera hatuM. A vAta sAMbhaLIne kekabaka agara kokabeka alakApurI , bhaMDArInI nagarI. nAmanA dezanA A rAjAe paNa aMtaniSThatA alapura bhAratavarSanuM eka kSetra ane tIrtha. saMpAdana karyA sivAya mAtra bAhyakarmane tyAga karyo alaMbudha bhAratavarSanuM eka kSetra ane tIrtha, hatA, ane evI dIkSA lIdhI ne eNe nAstika mata alaMbuSa bakAsurane bhAI duryodhana pakSane eka pravartAvyo hato. te bhAga paMcama0 a0 6, gadya 10. rAkSasa / bhAra udyo. a0 167.0 bhAratanA yuddhamAM alakanaMdA gaMgA viSNunA pagamAMthI nIkaLavAnA e ghaTatkacane hAthe maraNa pAmyo hato. bhAra0 sababe viSaNupAdakI athavA bhagavatpadI kahevAya dro a0 108 che. e bhagavatpadInA cAra pravAhamAMthI ApaNuM . alabUSa (2) jaTAsuranA putra bhImasene enA tarapha vahetA pravAha/ bhAga paMca0 a0 17, gadya pitAne mAryo hato. enuM vera levA e bhAratanA 9. A pravAha upara AvelI kubera bhaMDArInI yuddhamAM duryodhananA pakSamAM rahI laDhatA hatA. rAtri alakApurInI bahAra Ave che. alakanaMdAnuM yuddhamAM ghaTotkace ja ene mAryo hato. ghaTotkace bIju nAma mahAnadI paNa jaNAya che. te bhAra0 rAtri yuddhamAM enuM mAthuM kApI hAthamAM laI, khAlI vana a0 142 hAthe rAjAne maLAya nahi, ema kahIne duryodhananI alaka sAmavaMzI divadAsa rAjAne pautra. prata- AgaLa mUkayuM hatuM ane tamane najhara karavA karNanuM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMbuSa avisthaLa mAthuM lAvuM chuM kahIne tyAMthI pAche yuddha karavA avaradA e nAmanI bhAratavarSanI eka nadI / bhArata AvyuM hatuM | bhAre dro a0 174 bhISma a0 8. alabuSa (3) duryodhana pakSane eka rAjA. ene avaMti eka deza. aparaseka deza ane narmadAnI sAtyakie mAryo hate. | bhAra dro a0 140. dakSiNe Avele dezavizeSa. pAMDavonA samayamAM alaMbuSA pradhAne peTe janmelI apsarAomAMnI ahIM viMda ane anuviMda nAme be bhAIo rAjya eka. karatA hatA. temanI rAjadhAnI te avaMtikA nagarI alabdha e nAmano eka brahmarSi (3 vasiSTha zabda juo.) avaMtikA avaMti dezanI rAjadhAnI. alaya eka rAjarSi. enuM kuLa karyuM hatuM te jaNAtuM nathI. avatsAra vatsara zabda juo. alakhelaala buSa (ra) te ja. alaMbuSa (2) avadhUta bAlaka pramANe unmatta ane pizAcavRtti juo | bhAra0 u0 175-13-14. dhAraNa karIne bhUmi para pharatA hatA te brAhmaNa. alabu dhRtarASTranA so putromAMne eka. ene enuM nAma dattAtreya hatuM. ene pralAdanI sAthe yuddhamAM bhIme mAryo hato. | bhAra0 yu0 88-14 saMvAda thayo hato. | bhAra0 zAMtia. 1790 tema ja yadurAjAnI sAthe paNa thayuM hatuM. | bhAga alAyudha eka rAkSasa, bhAratanA yuddhamAM droNanA ekAda a0 7-8 yuddhanA vArA vakhate eka samaye ghaTotkaca ane avadhUta (2) yajurvedanuM e nAmanuM mukhya upaniSata. karNanuM rAtriyuddha thatuM hatuM. droNa vagerene bhaya lAge ke vakhate ghaTotkacane hAthe kanuM mota avaradAna gaya rAjAne gayatIthI thayelA traNamAM thaze ane Aje e Ugaraze nahi. eTalAmAM A nAne putra. e vAyaMbhU vaMzane hatA, rAkSasa duryodhana pAse AvIne kahevA lAgyuM ke je arvana caMdranA eka azvanuM nAma / DAusana-24 mane AjJA Ape te huM ghaTeca sahita pAMce arvana (2) kAlpanika prANI, aradhuM pakSI jevuM pAMDavone nAza karIza. e uparathI duryodhane ene ane aradhuM azva jevuM prANI, jenA upara de AjJA ApatAM eNe prathama bhImanI sAthe yuddha savArI kare che. DAuna 24. karavA mAMDayuM. ghaTekacanI peThe ja ene ratha paNa arvA arvana te ja. | DAusana 24. so ghoDAne hato. eNe bhImane e jarjarita avAkIrNa sarasvatIne tIre AveluM tIrthakaryo ke kRNe hAka mArIne ghaTotkacane enI joDe vizeSa | bhAra0 sa0 42-12. yudde vaLagADayo. ghaTotkace kaNa jaDenuM yuddha paDatuM avikaMpane e nAmano eka brAhmaNa. jayeSTha mUkI AnI sAthe yuddha karavA mAMDyuM. chevaTe A RSine ziSya. rAkSasa ghaTotkacane hAthe maraNa pAme. | bhAra avicI e nAmanuM eka naraka. je mANasa jUThI droNu a0 176-178. sAkSI pUre che te A narakamAM yAtanA bhogave che, alakI e nAmane RSi (3 bhUga zabda juo.) e bahu UMDuM hoI temAM nIce pANInI lahero alapa dharASTranA sumAMne eka putra. UThatI heAya ema jaNAya che paNa vastutaH pASANaavagAha vRSNikuLane eka yAdava. avagAhana vasudevane vRkadevIne peTe thayele putra. avimukta kAzIkSetranuM bIju nAma. e nAma avaTanirodhana e nAmanuM eka narakaje prANI kurukSetrane paNa lagADeluM maLI Ave che. te bhAra bIjA prANIne UMDA dharAmAM pheMkI de che te A vana a0 83, 0 24. narakamAM jaI ghera duHkha bhogave che. adhisthaLa bhAratavarSIya eka nagara ya bhUmi hoya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avijJAna avatAra avijJAna priyavrata rAjarSine pautra. yajJabAhunA prathamanA TIkAkAre traNa pagalAMthI pRthvI, vAtAsAtamAne nAne putra. enA nAmathI ja ene deza varaNa ane AkAza samajavAnuM kahe che. teo kahe oLakhAya; e svAyaMbhU vaMzane hate. che ke pRthvI para viSNu agni, vAtAvaraNamAM avijJAna (2) zAmalI dvApamAne sAtame deza. vidyuta ane AkAzamAM tejomaya sUrya maDala rUpe avijJAna (3) puraMjanane mitravizeSa. / bhAga rahe che. auNavAbha nAmanA eka TIkAkAre Ane 4-25-10.. artha philasUphIbharI rIte ghaTAvyo che. e kahe che avijJAnagati anima nAmanA vasune putra. enI ke "traNa pagalAM' eTale sUryanI udaya, madhyAhna ane mAnuM nAma zivA. / bhAra A0 67-25. asta ema traNa vakhatanI sthiti samajavAnI che. avidha laMkAmAM rahetA e nAmane eka vRddha ane prasiddha bhASyakAra sAyaNanA vakhatamAM tripuTImAMnA sadAcaraNuM rAkSasa. eNe rAvaNane ghaNI vakhate viSNunI mahattA sthApita thaI gayelI hatI. e zikhAmaNa dIdhI hatI ke sItAne pAchI soMpI de vaLI viSNue vAmanAvatAramAM bharelAM traNa pagalAM paNa eNe mAnyuM nahotuM. vA. rA. saMdao sUcaka che ema kahe che. taitarIya saMhitAmAM vaLI a0 370 trijaTAnI pAse sItA rahetI hatI tyAM ema kahyuM che ke indra ziyANInuM rUpa laI traNa phALamAM pRthvInI AjubAju pharI vaLyA hata; A e ghaNIvAra rAmanA kuzaLa samAcAra jaNAvatA | pramANe pRthvI devAne prApta thaI hatI. bhA20 vana a0 280. avikSita sUryavaMzI diSTakutpanna karaMdhama daza avatAra rAjarSine putra; ene kAradhama nAme kahyo che. enA vahAvatAra taitarIya saMhitA ane brAhmaNamAM, putranuM nAma marutta rAjA. / bhAra0 azvameva a0 tema ja zatapatha brAhmaNamAM kahyuM che ke, prajApati je agADI jatAM brahma kahevAya, teNe pRthvIne agAdha 4, zla0 16. jaLamAMthI lAvavA sAru bhUMDanuM rUpa dhAraNa karyuM. avikSita (2) somavaMzIya kSatriya, kurune putra, saMhitAmAM pUrve pRthvI kevaLa jaLapravAhIrUpa hatI enuM prasiddha nAma azvavAna hatuM. enI mAtAnuM ema kahyuM che. prajApati vAyunuM rUpa dhAraNa karIne nAma vAhinI hatuM. ene parIkSita sabalA, pRthvI para vAye. prajApatie pRthvI joI. eNe AdirAja, virAja, zAtmali, ucai zravA, bhaMga varAha rUpa dharIne ene upara ANI. prajApatie kAraka ane jIvAri ema ATha putra hatA. bhAra vizvakarmAnuM rUpa laIne pRthvIne lUchIne korI karI. A0 101-38-40. pRthvI pachI vadhI, meTI thaI. maTI thaI te uparathI avatAra manuSyadeha dharIne pRthvI para janmavuM te. enuM nAma pRthvI paDayuM. brAhmaNumAM kahyuM che ke khasUsa karIne deva, ane temAMye viSNu bhagavAnane agAdha jaLavALI pRthvI joI prajApatie, A aMge A zabda vaparAya che. jagata zI rIte vadhe ane sthira thAya ema dhArIne avatAra saMbaMdhI vedamAM te kAMI kahyuM nathI ghaNuM ugra tapa karyuM. prajApatie eka kamaLapatra paraMtu jenA uparathI te vakhate avatAranI kalpanA dI. A kamaLapatra kazAne AdhAre, kazA upara thaI hoya evI bAbata to vedamAM che. e bAbata rahyuM hovuM joIe ema vicArI eNe varAharUpa uparathI agADI jatAM avatAranI ka9panA udbhavI dhAraNa karIne nIce jaLamAM jevA sAru DUbakI ema keTalAka vidvAno mAne che. mArI. jaLamAM eNe pRthvI dIThI. temAMthI kakaDe sadamAM tripada - traNa pagalAM saMbaMdhe lakhyuM ukhADI laIne e pANInI sapATI para lAvyuM. che ke ajitya viSNu A brahmAMDa upara traNa pelA kamaLapatra para mUkIne pRthvIne vistArI. eNe pagalAMmAM pharI vaLyA. Ama vistAravAthI e vistIrNa banI. Ama Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avatAra avatAra abhUta banyuM. te uparathI pRthvInuM nAma bhUmi. taitarIya AraNyakamAM kahyuM che ke "hAthavALA kALA raMganA varAhe pRthvIne pANI upara kADhI." zatapatha brAhmaNamAM kahyuM che ke imUza nAmanA varAhe ene bahAra kADhI te vakhate pRthvI eka veMta jevaDI hatI. prabhu prajApatie ene vadhArIne be veMta jevaDI karI. rAmAyaNamAM brahmAe varAharUpa dhAraNa karIne pRthvIne pANI upara AsthAnuM kahyuM che. kurmAtAH zatapatha brAhmaNamAM che ke prajApatie. pharma - kAcabAnuM rUpa dhAraNa karIne prajA utpanna karI. eNe je karyuM - akarAMta te ku. masyAvatAra matasyAvatAranuM nAma sauthI prathama zatapatha brAhmaNamAM maLI Ave che. jaLapralaya saMbaMdhe kahetA tyAM matsyanuM varNana karyuM che. manue pote saMdhyAvaMdana karavAne mATe ANelA jaLamAM masyamAchaluM dIThuM, matsya manune kahyuM ke jaLapralaya thavAne che ane prANImAtra temAM taNuI jaI nAza pAmaze; paNa huM tane bacAvIza. A mAchaluM meTuM moTuM thatuM gayuM ane eka pachI eka vAsaNa ane jagA badalI badalI Akhare samudramAM mUkyuM paDyuM. jatAM jatAM mAluM manune eka vahANa taiyAra karavAnuM kahetuM gayuM. eNe kahyuM ke pralaya thAya, tyAre tuM vahANumAM besI jaje. mAchalAnA kahyA pramANe pralaya thayo. AkhI duniyA upara jaLa jaLa thaI gayuM. pANI AvyuM ke manu vahANumAM besI gaye. pachI peluM mAchaluM taratuM taratuM manu pAse AvyuM. manue pitAnA vahANane mAchalAnA ziMgaDA sAthe bAMdhyuM. mAchaluM vahANane salAmatI bharelA sthaLa upara laI gayuM. mahAbhAratamAM paNa pralayanI vAta sahaja pheraphAra sAthe AvI ja varNavI che. itara dharmagraMthomAM paNa pralayanI vAta che. khristI dharmamAM, musalamAnI dharmamAM pAThaphera AnuM ja varNana ApeluM che. pahelAMnA granthomAM varAha, kurma ane masyA vatAra prajApati - brahmA saMbaMdhe kahyA che. traNa pagalAM saMbaMdhI vAta viSNunA "vAmanAvatAranuM mULa vastu che. e avatAra kharuM jotAM keI amuka devanAM vakhANa ke kIrti karatAM AkAzI padArtha ane kudaratanA camatkAranA varNana saMbaMdhe che. mahAbhAratanA samayamAM viSNu e devAmAM agragaNya deva manAtA hatA. emAM viSNunA avatAranAM ochAvattAM varNane Ave che. paNa purANomAM te avatAronAM savistara ane saMpUrNa varNane upalabdha thAya che. sAmAnyataH avatAra dasa manAya che, ane te badhA viSNunA gaNAya che. rakSaNa karanAra deva viSNu hevAthI jagatane bhaya agara duHkhamAMthI bacAvavA sAru viSNue avatAra dhAraNa karyA manAya che. zatapatha brAhmaNamAM maryAvatAra viSe AvelI upara kahI gayA chIe te mAchalAnI vAta A avatArane aMge levAI che. judAM judAM purANamAM A vAta saheja pAThaphera che, e paNa kahI gayA chIe. manuSya prajA utpanna karanAra sAtamA manu vaivasvatane jaLapralayamAMthI bacAvI levAnA hetuthI A avatAra dhAraNa karyo hato. mane pite saMdhyAvaMdana karavA beTho hato te vakhate enI aMjalimAM eka nAnuM mAchaluM AvyuM. eNe dayA karIne ene jaLapAtramAM mUkayuM. paNa thoDI vAramAM e bahu meTuM thaI gayuM. ene bIjA moTA vAsaNamAM mUtAM tyAM paNa samAya nahi evaDuM moTuM thaI gayuM. taLAva, nadI ane Akhare ene samudramAM mUkavuM paDayuM. manune A uparathI A sAmAnya masya nahi, paNa devAMzI lAgyuM. A matsya te e rUpe viSNu bhagavAna ja hatA. manue temanI pUjA karI. pachI maste pralaya thavAnI AgAhI karI ane eka vahANa tauyAra karavAnI AjJA karI. pachI jyAre pralaya thayo tyAre vaivasvata manu, RSio ane saghaLA bhUtapadArtho laIne vahANe caDho. pRthvI mAtra jaLa jaLabaMbAkAra thaI gaI ane badhAMne nAza thaye, paNa manunuM vahANa taratuM rahyuM. A vakhate masvarUpe viSNu bhagavAna tyAM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avatAra avatAra manu pAse AvyA. e masjane kapALamAM geMDAnA zreSTha ane suMdara azva, (8) suprasiddha ratna jevuM ziMgaDuM hatuM. manue sapa vaDe pitAnuM kaustubha, (9) svagIya vRkSa pArijAta, (10) vahANa marUne ziMgaDe bAMdhyuM. matsya vahANane icchita ApanArI kAmadhenu surabhI, (11) sarvAgalaIne pralaya pAdhimAM saDasaDATa cAlyuM, pralayanuM saMpUrNa hastI airAvata, (12) dhvani karanAra jaLa eAsarI jatAM sudhI eNe vahANane salAmata zaMkha, (13) prasiddha dhanuSya, ane (14) halAhalarAkhyuM. ' viSa ema cauda ratna nIkaLyAM. zrImadbhAgavata A bAbatamAM juduM ja kahe che. varAhAvatAra ; brAhmaNamAMnI varAhanI jUnI pitAnI rAtrimAM brahmadeva vizrAMti le che. evI pRthvIne samudrane taLiyAthI upara ANavA saMbaMdhI eka rAtrimAM pRthvI ane bIjA AkAzI goLake hakIkta ja mAtra viSNune lAgu karI dIdhI che. mahAsAgaranA agAdha jaLamAM lupta thaI gayA. te hiraNyAkSa nAmane daitya pRthvIne samudrane taLiye vakhate hayagrIva nAmane daitya tyAM AvyuM ane kheMcI gayA hatA. enI sAthe hajAra varSa sudhI brahmadevanA mukhAraviMdamAMthI nIkaLelA vedanuM haraNu yuddha karI viSNue pRthvIne upara ANI hatI. karI gaye. A vedone pAchA ANavAne viSNu narasiMha athavA nRsiMhAvatAra:hiraNyakazipa bhagavAne masyAvatAra dhAraNa karyo ane manune nAmano daitya brahmAnuM varadAna meLavIne deva, manuSya ugArI lIdhe. bhAgavata purANamAM kahyuM che ke viSNue agara prANImAtrane pIDAdAyaka banyo hato. ene manune ane RSione brahmavidyAzAstranA siddhAnta putra prahUlAda viSNune bhakta hatA. AthI A samajAvyA. pachI jyAre brahmadeva nidrAmAMthI jagyA deye bahu krodhe bharAI pitAnA putrane ghaNuM ghaNI tyAre viSNue hayagrIvane mArIne veda temane pAchA rIte mArI nAkhavAno prayatna karyo paNa e ene soMpyA. mArI nAkhI zako nahi. A datyanA trAsathI kacchAvatAra: zatapatha brAhmaNamAM kamano vAta jagata mAtrane tema ja pitAnA bhakta prahalAdane kahI che te upara A avatAranuM maMDANa che. mukta karavAnA uddeze viSNue nRsiMhAvatAra dhAraNa vadhIne thayele rUpe A vAta A pramANe cheH jaLa- karyo. vAta ema banI ke eka vakhata hiraNyapralayamAM mUlyavAna padArthane nAza thayele tenI kazipue potAnA putra prahUlAdane potAnI rUbarU dhane laIne viSNue kUrmanuM rUpa dhAraNa karyuM.. bolAvIne bahu gusse thaI Thapake Ape. vAtamAM kuma rUpe eo kSIrasAgarane taLiye beThA ane eNe pUchayuM ke tuM jenI bhakti kare che te tAro samadramaMthana sAra re banAvelA mandarAcaLa parvatane viSNu kyAM che ? pralAde kahyuM ke sarvavyApaka che pote pitAnI pITha para dhAraNa karyo. devo ane ane enA sivAya kiMcitmAtra jagA paNa khAlI de bannee maLIne vAsuki nAganuM netaruM nathI. daitya krodha karIne mazkarI karatA hoya ema banAvyuM ane mAMnI tarapha de ane pUMchaDAnI pUchyuM ke A staMbhamAM che ke ? prahalAda kahe bezaka, tarapha devo ema rahIne temaNe kSIrasAgaranuM maMthana staMbhamAM paNa che. je tyAre, huM tArA viSNune karyuM. maMthana karatAM temAMthI (1) amRta, (2) amRta lAta mAruM chuM kahI eNe staMbhane lAta mAratAM bharelA pAtra sahita devano vaidya dhanavaMtari, (3) ja kaDakaDATa thaIne staMbha phATayo ane emAMthI dhana ane sundaratAnI abhimAnI devI lakSamI, (4) nRsiMhAvatAranI ajAyaba AkRti nIkaLI ! mAdakapeyanI abhimAnI surA, (5) candra, (6) brahmAnI pAse varadAnamAM daitye mAgyuM hatuM svarUpavAna ane premapAtra strIonI adhiSThAtrI mAruM mRtyu divase na thAya, tema rAtrie paNa na raMbhA nAmanI apsarA, (7) uzravA nAmane thAya. gharamAM na thAya, tema khullAmAM paNa na thAya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avatAra avatAra mANasa vaDe na thAya, tema janAvara vaDe paNa na pANI ApavAne jhArI hAthamAM letAM daityaguru thAya, AkAzamAM paNa na thAya, tema pRthvI para paNa zukrAcArye ene ghaNe vAryo, eNe kahyuM : "AmAMthI na thAya, ane keIpaNa astra ke zastra vaDe paNa aniSTa pariNAma nIpajaze. paNa bali kahe : "nA, na thAya. brahmAnuM ApeluM A varadAna jaLavAya te brAhmaNane te huM nA zabda nahi ja kahuM ane mATe A nRsiMhAvatAranuM zarIra ane paga mANasa je mAgaze te ApIza. vAmane mAtra traNa DagalAM jevA hatA, paNa moM siMha jevuM hatuM. eNe jamIna ApakahetAM ja, rAjA saMkalpa karIne khaMbhamAMthI nIkaLI bhayabhIta thayelA daityane cakI pANI ApavA jato hato, eTale zukrAcAryo lIdhe. laIne rAjagRhanA uMbarA upara besI pitAnA tapobaLa vaDe nALacAmAMthI pANI paDavA daityane pitAnA kheLAmAM lIdhe. brahmAnA varadAnanI na dIdhuM. vAmane jhArInA nALacAmAM darbhanI saLI yathArthatA sacavAI che e batAvavA daityane kahyuM: ghAMcI jethI zukrAcAryanI eka AMkha phUTI. te kANuM "A jo, divasa nathI, tema rAtri paNa nathI; paNa thayA. pariNAme balie saMka9pa karIne bahu vAmanasaMdhyAkALa che. AkAza nathI, bhUmi nathI paNa nA hAthamAM jaLa mUkayuM. jaLa mUkatAM ja viSNue mAre khaLA che; gharamAM nathI tema bahAra paNa virATarUpa dhAraNa karyuM. eka pagale pRthvI ane nathI paNa uMbarA upara che, ane tene astra ke bIje pagale AkAza mApI lIdhuM. pachI mAgyuM ke zastrathI mAratuM nathI, ema kahI pitAnA tIkSNa have trIjuM pagaluM kyAM mUkuM ? vacananA baMdhAyelA nakha vaDe enuM peTa cIrI nAkhI ene gataprANa balie kahyuM ke "mArA pitAnA mastaka para mUke." karyo. nRsiMha bhagavAne pachI prahalAdane AzvAsana vAmane trIjuM pagaluM ene mAthe mUkI ene cheka ApI gAdI para besADayo ane enI tema ja pAtALamAM dAbI dIdhe. bali sadgaNuM ane bhaktiprANI mAtranI pIDA TALI. mAna hovAthI ene pAtALanuM rAjya ApyuM. enA A cAre avatAre satyayugamAM thayA hatA. vacanapratipAlakatva vagerethI khuzI thaI vAmane vara vAminAvatAra: vedamAM traNa pagalAM saMbaMdhI je mAgavAnuM kahyuM. balie kahyuM ke : "Apa mAre tyAM hara vakhata padhAratA rahe." AthI viSNu devapeDhI hakIkta che tenA upara A avatAranuM maMDANa agiyArasathI te devaUThI agiyArasa sudhI dara che e ame kahI gayA chIe. tretAyugamAM bali varSa pAtALamAM jaI balihAre dvArapALa tarIke nAmane eka daityarAjA pitAnA tapa ane bhaktine yoge trilekanuM rAja saMpAdana karI zakyo hate. A pAMce avatAronuM vastu paurANika heI, enI AgaLa devanI padavI UtarI gaI hatI ane tyArapachInA traNa avatAro vIratva bharelA parAkrama deva zaktirahita banI rahyA hatA. devonuM pada karanArA che. punaH prApta thAya, teo baLavAna thAya ane daityo parazurAma : parazu- kuhADIvALA rAma. e bhagucaDI na vAge, e hetuthI viSNu bhagavAne A vaMzIya jamadagni RSinA putra tarIke reNukAne avatAra dhAraNa karyo hato. kazyapa vaDe aditinI peTe janmyA hatA. emaNe brAhmaNonI peDhIne vaMsa kukhe eka nAnA ThIMgaNuM svarUpe emaNe janma karanAra kSatriya jAtine kheDe kADhI nAkhyo hato. lIdhe hatA. veda-vedAMganA saMpUrNa jJAnavALA ekavIsa vAra pRthvIne nakSatrIya karI brAhmaNonI A vAmana, ThIMgaNa baTu, bali Indrapadane sAru zreSThatA punaH sthApita karI hatI. (parazurAma zabda somo yajJa karatA hatA tyAM AvyuM. balie ene juo.) satkAra karyo ane kaMIka mAMgavAnuM kahyuM. baTu kahe, rAmAvatAra rAmAyaNamAM jemanA caritranuM gAna saMkalpa karIne mArA hAthamAM jaLa mUka." rAjAe karAyuM che, te rAmacandra bhagavAna adhyAnA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avatAra 48 avatAra sUryavaMzI dazaratha rAjAnA putra hatA. saddaguNa ane kITa hiraNyakazipu karakamaLe aNue patibhaktinI mUrtimAna devI sItA janakanI putrI nakhakaMTaktaNuhaNi tINIe emanI strI hatA. rAvaNa nAmanA baLavAna ane jaya kezava naraharirUpa ! jaya jagadIza hare! 4 duSTa rAkSasane vadha karavA ja viSNue A ava- baTuka banI bali chaLI addabhuta Dagale traNa tAra lIdho hato. pAvana karyuM padayathI tribhuvana zrAkRSNa: zyAma salUNa mUrti zrIkRSNa bhagavAna jaya kezava vAmanarUpa ! jaya jagadIza hare ! pa kaMsarAjAnA kAkAnI dIkarI devakInA garbhamAM kSatriya durmada daLI rUdhire hada bhariyA vasudevajIthI utpanna thayA hatA. pAchaLanA samayamAM astitvamAM AvelA saghaLA devAmAM kRSNa bhagavAna zuci tIrtho ne bhAvabhaya hariyA bahu ja lokapriya deva gaNAya che. badhA avatAre jaya kezava bhArgavarUpa ! jaya jagadIza hare! 6 aMzAvatAra paNa A avatAra soLe kaLA saMpUrNa raNaya rAvaNanAM zira daza kApI hAI pUrNa puruSottama manAya che. zrIkRSNa bhagavAnane taryA digdhALo baLi ApI IzvararUpa mAnanArAo emanA bhAI balarAmane jaya kezava rAghavarUpa! jaya jagadIza hare ! 7 AThamo avatAra mAne che. sahavI nija tanamAM paTakuLe nIlA buddhAvatAra : de ane naThArA mANasone zaraNAgata yamunAnI lIlA vedaniMdaka banAvavA, jAtibheda teDavA ane IzvaranA jya kezava haLadhararUpa ! jaya jagadIza hare ! 8 astitvane asvIkAra zIkhavavA viSNu bhagavAne niMdI hiMsA vidhi pazuvadha aTakAvI A avatAra dhAraNa karyo hato, ema karIne evAone vinAza karavo e ja e avatArane dayA dharmanI davA jhagAvI jaya kezava buddhasvarUpa ! jaya jagadIza hare ! 8 uddeza che. kalakI avatAra kaliyugane ane viSNu bhaga- dhUmaketuvata vitata vikaTa talavAre vAnane A avatAra thaze. e avatAra zvetA naSTa kULa duSTa vidAre azvArUDha thaI, dhUmaketunA jevI prakAzamAna talavAra jaya kezava kalikasvarUpa ! jaya jagadIza hare! 10 dhAraNa karaze. pApIo ane adhamIone saMhAra stuti A jayadeve rasadeva! kavelI karI saddharmanI punaHsthApanA karaze. dase avatAranA guNAnuvAda gAtI jayadeva kavinI ura dhariye namIne vInavelI aSTapadInuM sundara bhASAntara vAMcanArane moha jaya kezava dazavidharUpa ! jaya jagadIza hare! 11 upajAvaze mAnI ahIM ApIe chIe : " (zArdUlavikrIDita) pralaya yonidhi madhya asura saMhArI uThArI zruti, dhArI pITha jagatI, tArI dadhIthI mahI, zruti naukA bhavatAraka tArI. prahalAda stuti sAMbhaLI, baLi chaLI, unmatta che daLI, jaya kezava matsya svarUpa jaya jagadIza hare ! 1 caLI rAvaNa raudra, roLI yamunA, oMLI dayA vistarI, cauda bhuvanamaya dharyuM brahmAMDa akhaMDe mArI oNcha abhaMga maMgaLa kare, tU hI tUhI zrIhari. vaNa AMTaNa ghana pITha pracaMDa (gItazeviMda dIvAna bahAdura kezava harSada yuva) jaya kezava kaparUpa ! jaya jagadIza hare ! 2 upara varNavI gayelA dasa avatAra mukhya zazibiMbe UgamagatA eka zI daMte gaNAya che. paraMtu viSNu mahAsyanuM ja gAna dharI uddhArI dharA bhagavaMta karanAra bhAgavata purANamAM nIce pramANe bAvIsa jaya kezava varAharUpa! jaya jagadIza hare! 3 avatAra gaNAvyA che : Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avatAra 49 avatAra (1) puruSa-prajApati, (2) varAha, (3) nArada, dharma calAvyo hato. (9) pRthurAjA eNe pitAne (4) naranArAyaNa, (5) kapila, (6) dattAtraya, pitA venarAjAne narakamAM jAto ugAryo ane gaurUpa(7) yajJa, (8) RSabha, (9) pRthu, (10) sva, vALI pRthvIne dehIne vanaspati Adine dUdharUpe (11) kurma, (12-13) dhanvatari, devane vaigha, bahAra kADhayAM. tema sarva pahADone uttarAkhaMDamAM (14) siMha, (15) vAmana, (16) parazurAma, mUkI meTAM nagaro ane gAma vasAvyAM. (10) maccha(17) vedavyAsa, (18) rAma, (19) baLarAma, vatAra eNe satyavrata rAjAne ane RSio, vana(20) zrIkRSNa, (21) buddha, ane (2) kalphI. spati vagerene pralayamAMthI ugAryA. (11) kachapaH eNe zrImad bhAgavatamAM ema paNa kahyuM che ke mahAna ravaiyA rUpe mandarAcaLa parvatane pitAnI pITha upara ane agAdha jaLavALA sarovaramAMthI jema aneka dhAraNa karIne samudramaMthana karAvI temAMthI cauda jharaNuM nIkaLe che tema zrI viSNunA avatAra aneka rane kaDhAvyAM (12) dhanvatarika eNe samudramAMthI che. RSio, manuo, prajApatinA putra saghaLA auSadhi vagere kADhI. (13) mohinIrUpa eNe daityane viSaNunA aMza ja che. | DAusana - 37 mohita karI temane vaje karI devone amRta pAyuM. bIje mane vaLI avatAra covIsa che: (1) sanaka, (14) nRsiMhaH eNe hiraNyakazyapune mAryo. (15) sanandana ane sanakumAra H e brahmadevanA nAkamAMthI vAmanaH eNe baline chaLI enI pAsethI traNa pagalAM pRthvI dAnamAM laI devone ApI. (16) haMsapakSI : utpanna thayA, (2) varAha eNe hiraNAkSane mArI pAtALamAMthI pRthvIne ANune pANu para sthira karI. eNe sanakumArane jJAna zIkhavI ene ahaMkAra tA. (17) nArAyaNaH ene dhruvane darzana ApyuM. (3) yajJapuruSa : eNe saMsArI jIvone yajJakarma zIkhavyAM. (4) hayagrIvaH eNe madhu keTabha daitya je (18) hari : eNe gajendrane grAhathI choDAvyo. (18) vedane pAtALamAM corI gayA hatA tene mArI nAMkhI parazurAma : eNe ekavIsa vAra pRthvIne nakSatrI karI veda pAchA ANuM brahmAne ApyA hatA. (5) nArAyaNaH (20) rAma ke eNe rAvaNudi adhamI rAkSasone eNe RSine dhama dhAraNa karI, pite uttarAkhaMDamAM saMhAryA. (21) vedavyAsa : eNe chone uddhAra karavA tapa karI saMsArI jIvone tapa karatAM zIkhavyuM. cAra veda saMgraha, vedAnta, mahAbhArata ane aDhAra (6)kapila muni eNe petAnI mA devadUtIne sAMkhya purANe racyAM. (22) kRSNaH eNe kaMsa, zizupAla zAstrane baMdha karI tene mukta karI. (7) dattAtrayaH vagere adhamI ene mArIne bhUmine bhAra utAryo. eNe godAvarInA taTa upara yadurAjIne jJAna ApI (23) buddhAvatAra eNe yajJakriyAo baMdha karI devAnI mukta karyo. eNe pote covIsa guru karyA hatA ? aDacaNa maTADI, ane (24) kalkI e hAthamAM dhUma1. pRthvI 2. pavana 3. AkAza 4. pANuM ketunA jevI bhayaMkara talavAra laI lIle ghoDe besI adhamIone mArI saMsAramAM punaH satayuga dharma 5. agni 6. candramAM 7. sUrya 8. kabUtara 9. ajagara 10. samudra 11. pataMga 12. madhamAkhI calAvaze. | narma. kathAkela. 13. hAthI 14. madhuhA 15. haraNa 16. mAchalI kakI avatAra saMbhala nAmanA gAmamAM brAhmaNa17. piMgaLA vezyA 18. samaDI 19, ajJAna nA pavitra gharamAM mahAvIryavAna, mahAbuddhimAna bALaka 20. kumArI kanyA 21. tIra ghaDe rara. ane mahAparAkramI evA viSNuyazA nAmanA brAhmaNa sApa 23, kaLiye ane 24. bhiMgArI bhamarI. rUpe thaze. e manamAM vicAra karaze eTale ja sarva e dattAtrayanAM guru eTale emanI pAsethI eNe eka vAhane, Ayu, peDhAo, zastro ane bakhtare eka guNa saMgraha karyo hato. (8) RSabhadeva eNe jaina enI pAse AvI pahoMcaze, ane e dharma pramANe Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avatAraNa azumAna vijaya karIne cakravatI rAja thaze. lekakSayane aMta aMzumAna eka Aditya (dvAdaza Aditya zabda lAvanArA, udAra buddhivALA, sarva adhamIone jue). enI strInuM nAma kriyA. saMhAra karanArA ane yuddhanuM parivartana karanArA te aMzumAna (2) sUryavaMzI ikSavAku kuLamAM thayelA kacchI brAhmaNa A ekAkAra thaI gayelA lokone sagara rAjAne pautra, ane asamaMjane putra. gya vyavasthAmAM mUkaze tathA brAhmaNothI vIMTAIne asamaMja vanamAM gayA pachI azvamedhane chUTo mUkelo paryaTana karatAM te sarvatra rahelA kSudra manuSyone tathA azva kheLI lAvavAnI ane AjJA karI hatI. lechagane nAza pamADaze / bhAra va a0 100 gheDAnI zodha sAru jatA hatA tyAre eNe kapilane zrImad bhAgavatamAM viSNuyazA brAhmaNathI eTale Azrama dIThe tema ja tyAM pitAnA kAkA, bhANeje enA putra rUpe kalkI avatAra thaze ema kahyuM che; vagere sagara rAjAnA sATha hajAra putrane bALIne paNa mahAbhAratamAM paMDe kalkInuM nAma ja viSNuyaza rAkha thayelA joyA. (sagara zabda juo.) emane ApeluM che, uddhAra karavAnI vAMchanAthI eNe kapila samakSa UbhAM avatAraNa rAkSasane rahevAnuM eka sthaLavizeSa | rahIne emanI stuti karavA mAMDI. paraMtu kapila DAusana 38. samAdhistha hovAthI enI stuti emaNe sAMbhaLI avanatI seka, aparaseka narmadAnI dakSiNe, hAlanA nahi. eTalAmAM garuDa tyAM Avyo ane eNe kahyuM mALavAmAM Avele dezavizeSa. tyAM viMda ane ke bhAgIrathInA jaLanA sparza sivAya Amane anuviMda rAjya karatA hatA. temane rAjasUya yajJanI uddhAra thaze nahi. garuDa A sagaraputrane mAmo thatA, vijayayAtrAmAM sahadeve jItyA hatA. enI rAjya paNa kevI rIte e vize kAMI ullekha maLato nathI. dhAnI avaMtikA (hAlanA ujajeNa)mAM hatI. AcArya garuDanA gayA pachI kapilamuni samAdhimAMthI jAgyA. sAndIpanine tyAM kaNa-baLarAme vidyAbhyAsa ahI: pitAnI sanmukha stuti karatA aMzumAnane dIThe ja karyo hate / bhAgadazama, a0 46; bhAra ane prasanna thayA. emaNe kahyuM ke tArA pitAmaha 10 87-1; sa. 32-11; harivaMza 2-23; ajane ghoDe A rahyo te laI jA ane yajJa viSNu pa-21. samApta karAva, tArA A pUrvajone uddhAra zI rIte avyakta sAmavedanuM e nAmanuM eka upaniSata. thaze e pUchato hoya to bhAgIrathInI prArthanA kara. avyaya bAra bhArgava devamAMne eka (3 bhUgu zabda tenA jaLanA sparzathI emane uddhAra thaze. kapilanI juo.) AvI prasannatAbharelI vANI sAMbhaLI, gheDa laI, azanA balinI strI ! bhAga6-18-17. temane namaskAra karI, jaIne pitAnA pitAmahane aMza aMzumAnanuM bIjuM nAma. yajJa saMpUrNa karAvyuM. pachI sagarane ja rAja para aMzaniprabha rAvaNa pakSane e nAmane eka rAkSasa. sthApI pite araNyamAM gayo. sagare paNa pitAnA yuddhamAM dvivida nAmanA vAnare ene mAryo hato pradhAne para rAjyabhAra nAkhI pite bhAgIrathInI prApti sAru pitAnuM avazeSa Ayu gALyuM. paraMtu vA0 rA0 yuddha sa0 43. phaLaprApti pahelAM ja enuM mRtyu thayuM. e pitAnA aMzu gekuLane kRSNa-baLarAmane eka mitra | bhAga pitanI ja kanyA yazodAne para hatA. yazodAnI 1, &0 a0 22. kukhe janmelo dilIpa nAmane putra hato. enA pachI aMzudhAnapura bhAgIrathIne tIre AveluM eka pura- dilIpa gAdI para beThe / bhAra vana a0 107. aMzumatI bhAratavarSIya eka nadI. A nAma ane vA. rA. bAla0 sa0 41-42. kAliMdInuM ja bIjuM nAma hoya ema lAge che vA0 aMzumAna (3) draupadI svayaMvaramAM gayelo e rA0 ayo. sa. 55, zlo0 6. nAmanA eka rAja. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMzumAna azvatthAmAM aMzumAna (4) pAMDava pakSane eka rAjA, bhArata kukhe thayelA putranuM nAma mUlaka hatuM. A putranuM yuddhamAM kaNe ene mAryo hato. pachavADIthI nArIkavaca evuM nAma paDayuM hatuM. azeka apa pradhAnanuM ja bIjuM nAma che vATa rAi amaka (3) duryodhana pakSane e nAmane eka rAjA yuddhasa. 129, zla0 11. jene abhimanyue mAryo hate / bhAra drau. a0 azeka (2) duryodhananA pakSane e nAmane eka 38. rAjA | bhAra Adi a0 67. amaka (4) bhAratavarSane e nAmane eka dezaazaka (3) bhAratavarSamAM kAmyaka vananI dakSiNe vizeSa | bhAra0 bhISma a0 9. AveluM e nAmanuM tIrtha. amakezvara azmaka nAmanA dezane rAjA. azekavardhana mauryavaMzIya candraguptane pautra, ane amakuTTA RSivizeSa | bhAraanu47-41. vAkisArane putra. ene putra sudaza | bhAga 12- amanagara kAlezya asuranuM pura / vA0 rAtre uttara 1-13. sa0 23. azekanika svAdiSTa phaLa ane suMdara puSpavALuM azamaraNya e nAmane eka RSi. (1 vizvAmitra ane strIo sahita vihAra karavA gya, e nAmanuM zabda juo). enA vaMzajo te AzmaraNya. eka ramaNIya sthaLa. yayAti rAjA devayAnI sAthe azrutAyu duryodhana pakSane kSatriya. ene kidhutAyu ahIM rahyo hato te matsya a0 31. nAme putra hatA. e arjunane hAthe yuddhamAM mAryo azekavanikA (2) rAvaNe sItAne rAkhI hatI te gayo hato. ene azrutAyu evuM bIjuM nAma hatuM ! sthaLa, bhAra. dro 93-7-24. avanikA (3) adhyAmAM sItA sahita adha danuputra eka dAnava. vihArArthe rAme karAveluM sthaLa / vA. ra0 uttara- azva (2) divya azvanI jAtivizeSa. teo jamIna sa. 42. upara tema ja AkAzamAM gati karI zake che. temanI ama ekanI saMjJAvALe amaka zabda jue. saMkhyA sonI che. jyAre temAMthI kaI marI jAya amaka eka brAhmaNa. sukhaduHkhanI nivRtti zI rIte che ke, tarata ja tenI jagAe bIje e jAtine thAye e saMbaMdhe ene ane janakarAjAne saMbhASaNa utpanna thaI jAya che / bhAra0 u0 56. thayuM hatuM / bhAra0 zAMti a0 28. adhikanda amRtanuM rakSaNa karanAra eka devavizeSa | azamaka (2) sUryavaMzI ikvAku kuLanA mitra saha rAjane putra. e rAjAne pachIthI kamASapAda evuM adhaketu duryodhana pakSane magadha dezane eka rAja. nAma maLyuM hatuM. eka brAhmaNInA zApane laIne adhigrIva danuputra eka dAnava. mitrasaha rAjAthI strIsaMga thAya ema nahed. chatAM adhacaka kRSNa putra zAMbe mAre e nAmano eka rAjane te adhikArI joIe, mATe rAjAe potAnA rAjA / bhAra0 vana a0 12, 0 14. kSetramAM vasiSTha RSi pAse garbhAdhAna karAvyuM. sAta azvanara kaduputra eka nAga. (Urja zabda juo.) varSa thayAM paNa prasava na thayo. madayaMtI rANue azvatI naimiSAraNyamAMnuM bhAratavarSanuM eka tIrtha, chevaTe paththara vaDe peTa phADIne putra bahAra kADhayo te azvatthAmAM bharadvAja RSinA putra droNAcAryane A asmaka rAjA, azma eTale paththara, te uparathI zaraThAna RSinI kanyA kRpInI kukhe janmele putra. A nAma paDayuM che / bhAga- navama a0 90 A janmakALe ghoDAnA je avAja karavAthI enuM rAjAe meTA thayA pachI paudatya nAmanI nagarI A nAma paDayuM hatuM. keI kaI graMthomAM ene vasAvI hatI. enI strInuM nAma uttarA ane enI koNi paNa kahyo che. e uttama prakAre vedavedAMga Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvatthAmAM para azvatthAmAM pAraMgata hatuM tema ja pitAnA pitAnI pAse dhanu raNamAM paDe ane enAmAM avazeSa prANa rahyA veda paNa utkRSTa rIte zIkhyA hatA. kauravapAMDavone hatA tyAre azvatthAmA, kRpAcArya ane kRtavarmA dhanurveda zIkhavavAnA saMbaMdhe droNa bhISmane Azrita sahita rAtre eka vaDanA jhADanI nIce have zuM karavuM hatuM, tema e paNa chevaTa sudhI hatA. ene vicAra karavAne beThA hatA. te veLA zramane kAlAMtare mahAbhAratanuM yuddha thatAM droNa jema kaurava lIdhe kRtavarmA ane kRpAcArya UMghI gayA. mAtra pakSamAM rahyo hato, tema e paNa rahyo hato. e pakSamAM azvatthAmA ja jAgatA hatA. tevAmAM e jhADa upara rahIne pAMDavanA vIro sAthe eNe yuddha karyuM hatuM. rAtre rahelA kAgaDAnA TeLAmAM eka ghuvaDe AvIne yuddhamAM droNAcArya yogavidyAthI prANa9maNa karatA hajAre kAgaDAne mArI nAkhyA ane pote nAsI hatA. te vakhata duSTane emane vadha karyo hato. gayuM. azvatthAmAne lAgyuM ke ApaNe paNa Ama azvatthAmAthI A sahana na thatAM eNe kAdha karIne karyuM hoya to ThIka, pilA bannene jagADIne potAne pAMDava ane enI senA upara nArAyaNAstra mUkayuM manasUbo jaNAvatAM temaNe te pasaMda na karyo. e hatuM. AthI badhA jarUra marata, paNa je mANasa joIne pote ekale ja tyAMthI nIkaLe, ne pAMDavone zastra tajIne svastha beThuM hoya tenA upara nArAyaNAstra taMbu pAse pahoMcI gayo. paraMtu tyAM kaI divya nuM baLa cAlatuM nathI e marma kRSNane khabara puruSane Ubhela joIne tene vaTAvIne taMbumAM pesahovAthI pAMDave ane temanI senAe potapotAnAM vAnI enI himmata cAlI nahi. eTale eNe divya zastro bheMya para mUkI dIdhAM. Ama thavAthI azva puruSa upara pitAnuM astra phekayuM. paNa te pelA tthAmAnuM nArAyaNAstra nirarthaka gayuM. Ama kema mANase pakaDI lIdhuM. e joIne eNe bIjAM thayuM ema e Azcarya pAmIne vicAratA hatA. keTalAMka astra pheMkayAM. e paNa pelAe pakaDI lIdhAM teTalAmAM vyAsa (kRSNa dvaipAyana) tyAM prakaTa thayA. eTale ene lAgyuM ke e rudra pite che. eNe enI emaNe azvatthAmAne marma samajAvIne jaNAvyuM ke stuti karavAno AraMbha karyo, jethI pelAe prasanna kRSNa ane arjuna sAkSAta naranArAyaNanA avatAra thaI ene eka uttama khagra ApI, taMbumAM pesahAI bhUmino bhAra utAravA ja avataryA che. mATe vAne rasto paNa ApyuM. eTalAmAM kRpAcArya ane keInAthI emane apAya thaI zakaze ja nahi. mATe kRtavarmA tyAM AvI pahoMcyA, temane joIne teone tAre Azcarya pAmavAnuM kazuM kAraNa nathI. svastha dvAranuM rakSaNa karavA UbhA rahevAnuM kahIM, pite ekalo ja aMdara peThA. thA. Ama kahIne pote aMtardhAna thayA | bhAra0 Droa0 201. aMdara jaIne jue che te ene eka paNa pAMDava azvatthAmAne yuddha karatAM barAbara AvaDatuM nahi najare paDyo nahi. paNa dhRSTadyumnAdi vara ane heya ema jaNAya che. te bhAra0 karNa0 a0 880; pAMDavonA kumAra mAtra jaNAyA. e saghaLA bharasaMjaya-vRtarASTra saMvAda UMghamAM paDelA hatA. utAvaLa karavI dhArI eNe pote maraNanA bhayathI Ama kahe che evuM prathama pitAnA pitAne verI dhRSTadyumnane, ene te na jaNAya mATe bIja lekanA uttarArdha UMghate mAryo na kahevAya eTalA sAru ja mAtra mAM huM ane mArA mATe kRpAcArya ciraMjIvI saheja jagADe. e aradha jAge ane koNa che. hovAthI amane maraNane bhaya nathI evI sUcanA thebha" eTaluM kahetAmAM to azvatthAmAe enuM karI che. paraMtu enAM A vacana duryodhane kAne mAthuM khaga vaDe kApI nAkhyuM. e ja pramANe dharyA nahi. uttamajA, yudhAmanyu, ItyAdi vIra ane draupadIna samaya jatAM jyAre zalya ane karNa raNamAM pAMca putronI paNa evI ja vale karI, taMbumAM paDayA, duryodhana ane bhImanuM yuddha thayuM, duryodhana AthI garabaDa macI rahI. keTalAka sAdhAraNa vIra Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvatthAmAM 53 azvinagara bahAra jatAM temane kRtavarmA ane kRpAcAye rokIne mAnanI parAkASThA hatI. e eka vakhata dvArakA ThAra karyA. gayo hato tyAre kRSNa enuM pUjana karI ene tyAra pachI mArelAM vIrenAM mAthAM duryodhanane Asana para besADayo hato. pachI AgatAbatAvavAne eNe utAvaLathI laI lIdhAM. azvatthAmA, svAgatAnI vAtacIta thayA pachI eNe kRSNane kahyuM hatuM kRpAcArya ane kRtavarmA sAthe duryodhana pAse jaIne ke tame pitAnA hAthamAM cakra laIne pharo cho te bolyo ke "pAMDava sudhdhAM temanA vIra sAta ane zobhatuM nathI, mATe te mane Apa ! kevA bhAvathI ApaNuM traNa e ja mAtra jIvatA rahI bAkInA e bolyo hato te lakSamAM laIne kRSNa enI AgaLa sarva maraNa pAmyA.' bhAra0 saupti a0 9. : pitAnuM cakra mUkayuM, ane kahyuM ke Apa ene laI AvuM azvatthAmAnuM bhASaNa sAMbhaLIne duryodhanane jAo. pachI te levA jatAM enAthI UpaDayuM nahi saMtoSa thayo. chatAM draupadInAM UMghamAM marelAM eTaluM ja nahi, paNa eNe baLa karyA chatAM ene bALakanAM mastaka joIne ene saMtoSa thaye nahi. halAvI dharAdharI zako nahi! AthI lAjI pote ahIMyAM rAtre banelA A banAvanI prAtaHkALe tyAMthI cAlI nIkaLe / bhAra0 sauptika a012. arjunane jANa thatAM ja te rathamAM besIne azva- azvatthAmA ciraMjIvI hevAne lIdhe bhUmi para tthAmAnI pUThe paDe. azvatthAmA paNa rathamAM besIne che. kRSNa kahyuM hatuM ke tuM ghera raNamAM pizAca rUpe nAsI chUTaye, paraMtu enA rathanA ghoDA ghaNuM thAkelA thaIne rahIza. tane gaLata koDha nIkaLaze ane koI hatA tethI arjune ene pakaDI pADyo ane draupadI puruSanAM darzana thayA vagara ekale bhaTakyA karIza. pAse ANe. draupadIne arjune pUchyuM ke Ane uttarapradezamAM eve rUpe e bhaTakyA kare che. hAla mAruM ke zuM karuM? draupadIe abhiprAya Ape paNa, sAtapUDA parvatamAM bhIlaDAne ane kaI kaI e guruputra che eTale haNavA yogya nathI; vaLI jema jAtrALune, mAthe baNabaNatI mAMkhIovALe ane huM mArAM bALakonA maraNane mATe zoka karuM chuM, savA gajanAM pagalAMvALo vRddha kavacit dekhA de ema ene mAraze to enI mAtA paNa zoka karaze. che te azvatthAmA che, evI lokenI mAnyatA che. mATe ene na mAre e ja uttama che. A uparathI prastuta kaliyuga pUro thatAM kRtayuga ane tretAyuga azvathAmAnA mastaka upara svatasiha thaze. tyAra pachInA dvApara yugamAM e drauNI nAme bhUSaNarUpa divyamaNi have te kApI lIdhe, ane vyAsa ane AThamA sAvaNi manvantaramAM azvaene ghaNuM apamAna karIne taMbunI bahAra kADhI mUko. tyAmAM e nAmathI te vakhata thanArA sapta RSio Ama apamAna pAmIne tyAMthI nIkaLyA pachI mAne eka thaze. (vyAsa zabda juo.) / matsya0 azvatthAmAne anivAra kodha utpanna thaye. e a0 9. AvezamAM ja eNe pAMDavone samULa nAza karavAne azvatthAmA (2) aphara yAdavanA putramAM eka temanA para brahmazirAstra choDyuM. | bhAra0 sauptika azvatthAmA (3) mAlava dezAdhipati IkavarmAne a0 13. * e atre uttarAnA garbhamAM paNa praveza nAmAMkita gaja, e bhArata yuddhamAM muo hatA. karIne teno nAza karavA lAgyAnI kRSNane jANa thatAM yudhiSThire azvatthAmA paDa - naro vA kuMjare vA' temaNe pitAnA sAmarco karIne e astrane parAjaya evuM kahetAM sAMbhaLIne pitAne putra paDyo evuM karyo ane garbhanuM rakSaNa karyuM. bhAra0 sauptika. UlaTuM samajI droNe pitAnAM zastra bhaye mUkI dIdhAM a0 15. hatAM ne gadhAraNa karI, te vakhata dhRSTadyune - azvatthAmAnA guNa bahu varNavavA jevA nathI. emane ThAra karyA hatA. baLiyAmAM baLiye te huM, evI enAmAM abhi- azvanagara aMgadIyA purInuM bIju nAma. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvinadI. 54 azvameghadatta azvanadI kuMtIe karNane je nadImAM mUkI dIdhe yajJa sAru kaI moTA kSetramAMthI mATI maMgAvI hatA te nadI. tenI ITa karIne tene dakSiNa dizAe kuMDa sthApave. azvapati danuputra, eka dAnava. ne tenI AjubAju corI bAMdhavI. temAM khAkharA, azvapati (2) madra dezane prAcIna kALane eka khera ane samaDInA lAkaDAnA staMbha karavA. pachI rAjA. sAvitrIne pitA. (4 sAvitrI zabda juo.) cesaTha varavahunA cheDA gAMThI temanI pAse gaMgAjaLa maMgAvI tenA vatI azvane maMtra sahita snAna azvapati (3) keya dezane rAjA. ene yudhAjita karAvavuM. ene DAbe kAna dAbavAthI dUdhanI dhArA nAme putra ane kaikeyI nAme kanyA ema be saMtAna nIkaLe te jANavuM ke e zuddha thayuM. pachI ene kuMDa hatAM. A ja kikeyI te rAmacaMdranA pitA dazarathanI samIpa laI jaI enuM mAthuM taravArathI kApI nAMkhI strI / vA0 rA. asa1, 0 A rAjAnI strI veda vidhie enAM aMgenI Ahutio ApavI. eTale keyInI mAtA parama sAhasI hatI. ene mATe azvamedha karanArane asidhArA nAmanuM vrata karavuM kahevAya che ke A rAjAne pakSIonI bhASA sama paDe che; e vrata karanArane aSTaga tajavA paDe jAtI. eNe eka divasa jaMbha pakSInI kAMIka cama che. rAtre dhaNIdhaNiyANue darbhanI pathArI upara, joDe kArI belI sAMbhaLIne hAsya karyuM te vakhate rANa vacce ughADI talavAra mUkIne sUI rahevuM paDe che. pAse hatI. eNe hasavAnuM kAraNa pUchatAM rAjA A pramANe eka varSa agAuthI karyA bAda yajJane kaheH kahevAya nahi. kahetAM veMta ja mAruM mRtyu AraMbha thAya che. yajJamAM vIsa hajAra brAhmaNonI thAya evuM che. rANIe kahyuM H bhale phikara nahi, paNa varaNI karI temane khAnapAna pUrAM pADavAM. dakSiNamAM mane kahe. enuM A bhASaNa sAMbhaLI rAjAe ene ekeka brAhmaNane sahastra gAya, eka zaNagAra sahita gharamAMthI kADhI mUkI | vA0 rA0 a. sa. 35. hAthI ane azva, savA maNa sonuM ane eka pAyalI azvamedha cheDAne yajJa. ene vidhi A pramANe ratna ApavAM. yajamAne yajJa karatI vakhate mRgacarma che : ghaLuM zarIra, kALA kAna ane caMdranA jevA paheravuM joIe. so azvamedha karanArane idrAsana tejasvI mAMvALA azva joIe. tene lIlA javane maLe che. (nama kathAkeSa, pA. 33) cArA karAvavo ane gaMgAjaLa pAvuM. eka svaccha vaidika kALamAM saMtatinI kAmanAvALA rAjAo ghara bAMdhI temAM picI bhoMya upara azvane piDhaNa azvamedha karatA. amuka kriyAo karI azvane mArI karAvavuM. nitya enI tahenAtamAM cAra sevake bAraNe nAkhatA ane rAjAnI rANIone mArelA ghoDAnI UbhA ja rAkhavA. vaLI jyAM e lAda-mUtra kare joDe rAtre sUI rahevuM paDatuM tema ja na varNavAya tyAM nitya hAma karI cha hajAra gaudAna ApavAM. evI bIjI kriyAo karavI paDatI. pAchaLathI pachI caitra suda pUnamane dahADe azvane zaNagArI mahAbhAratanA kALamAM A yajJanI zreSThatA ghaNI enA kapALa upara sonAnuM pataruM bAMdhI chUTe mUko. vadhI hatI. / DAusana, pA. 28. patarAmAM lakhavuM ke amuka cakravatI yajJa kare che, mATe DAusananuM kahevuM yathArtha nathI. azvamedhanA je kaI A azvane bAMdhe teNe yuddha ApavuM ane maMtrane azlIlatAbharyo cheartha karavAthI A name teNe yajJamAM padhAravuM. A azva jyAM jyAM kriyAo haze evI mAnyatA thaI che. e maMtrone svecchAe jAya tenI pAchaLa pAchaLa senAe javuM. artha maharSi zrImadayAnaMde jude ja Apela che. mAgamAM e jayAM jyAM kharI Theke tyAM tyAM kuvA azvamedhaka somavaMzI pUrakatpana sahastrAnIka ane ALATe tyAM tyAM vAva baMdhAvatA javuM. A rAjAne putra. ene asImakRSNa nAme putra hatA. pramANe pharatAM badhI pRthvInA rAjA jitAya te ja azvamedhadatta somavaMzIya zatAnIkane putra, eka A yajJa karAya, nikara nahi. kSatriya. janmejayane pautra, enI mAnuM nAma vaidehI | Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvamedhapurI 55 aSTaka bhAra0 A0 63-88. azvinI candranI sattAvIza strIomAMnI eka. azvamedhapurI pUrva dizANa dezanI pUrve AvelI azvanI (2) akSaranI strIomAMnI eka eka nagarI. kayA dezanI rAjadhAnI hatI te jaNAtuM azvinI (3) nakSatravizeSa. nathI. paraMtu pAMDavonA samayamAM tyAM rocamAna nAme AzvanIkumAra Azvineya zabda juo. rAjA hatA. | bhAra0 sabhA a0 30. azvinItIrtha bhAratavaSaya eka tIrtha adhamukha kinnare te ja. azvine devanA be vaidyo. tvaSTAnI putrI -ASTrI, adharathA himAlaya uparanI eka nadI / bhAra vana sUryanI bhAryA, ghoDInuM rUpa dhAraNa karIne saMtAI a. 160. gaI hatI. tenI sAthe ghoDAnuM rUpa dhAraNa karelA adhivatI bhAratavarSanI eka nadI | bhAra bhISma sUrya vaDe utpanna thayelA be putra. | bhAra A0 a0 9. 67-35; bhAga 6-6; varAha 20; vAyu0 84 azvavAna semavaMzIya kuputra eka kSatriya. vizeSa harivaM. 1-8; brahma0 6; padma 5-8; vizagu 3-2 sAru avikSita zabda juo | bhAra A0101-38. ziva pu. umA saMvAda 35. * devAmAM e zudra azapha danuputra, dAnavomAM eka gaNAtA hovAthI emane yajJabhAga nahoto maLato. adhizirA daheMca nAmanA je RSine gheDAnuM eo cyavananA AzramamAM gayA hatA ane cyavanane mAthuM cUMTADIne azvinIkumArae jenI pAsethI yauvana ane cakSu ApyAM hatAM. e upakAramAM brahmavidyA meLavI hatI te RSi. ane emane yajJabhAga maLe ema karyuM hatuM | bhAra0 adhizirA (2) danuputra, eka dInava. va. 124-6- pAMDu rAjAnI bhAryA mAdrIne emaNe azvazire (3) badarikAzramamAM rahenAra eka RSi. be putro ApyA hatA bhAra0 A0 63-66. e niraMtara-aherAtra-vedAdhyayana ja karI rahyA che | * AMkaDAnAM pAMdaDAM khAIne rahevAthI AMdhaLA banelA bhAraza0i127-3.0 e atharnAgirasane putra upamanyu RSine paNa emaNe netra ApyAM hatAM ? hato | bhAga -1 : bhAra0 A0 3-56,. azvasena kaputra takSaka nAmanA nAgane putra. arjune azvinetIrtha tIrtha vizeSa bhAra va0 81-17. khAMDava vana agnine khAvA ApyuM te kALe jyAre aSTadvIpa. kSAra samudramAM jaMbukIpanI AjubAju agni lAgele joyo tyAre enI mAtA e nAno ATha upadvIpa che te. temanAM nAmasvarNa prastha, hovAthI ene meMmAM laIne vananI bahAra nIkaLI candrazuka athavA zukala, Avartana, ramaNaka, maMdarajatI hatI. tene arjune dIThI ane mArI nAkhI. hariNa, pAMcajanya, siMhala ane laMkA / bhAga e pite zI rIte Ugaryo te koNa jANe. A vera paMca0 a0 18, zla0 30 | devI bhAga aSTama manamAM lAvIne karNa ane arjunanA saMgrAma kALe a0 11, bhale 30-3ra. gupta rUpe jaIne karNanA bANa para e beThe hatA. aSTaka vizvAmitra RSine mAdhavIthI thayele putra. paraMtu kRSNane te khabara hovAthI jevuM karNanuM bANa (3 gAlava zabda juo.) e ghaNo veda-vedAMga AvyuM ke kRSNa arjunanA ghoDAne ghUMTaNiye besADI pAraMgata hatA. eka vakhata eNe pote yajJa karyo hato. dIdhA. bANu tethI arjunanA gaLA upara sAdheluM te kALe enA yajJamAM ghaNuM RSio ane rAjA- hatuM chatAM tyAM na vAgatAM enA mugaTa para vAgyuM. rajavADAM AvyAM hatAM. yajJa samApta thayA pachI mugaTa baLIne bhasma thaI gayo hateA. pitAnA traNe bhAIo, pratardana, vasumana ane azvasena (2) kRSNathI satyAne peTe janmela putra. zibinI sAthe rathamAM besIne kyAMka jato hato. e moTo mahArathI hatA. rastAmAM ene nArada maLyA. temane potAnI joDe laI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTako aSTavAyana lIdhA. e nAradane pUchavA lAgyo ke amArA cAramAMthI varuNa, vAyu, soma kiMvA vaizravaNa ane IzAna e svargamAM gayA pachI keNuM vaheluM paDaze? nArade digyA hatA. e uparathI ja Aja paryata e. kahyuM ke te bahu gaudAna ApyAM che. paraMtu meM bahu dizAe emanAM nAma vaparAya che. paraMtu cAluM gaudAna ApyAM che, evo tArA manamAM ahaMkAra manvantaramAM che te dipAlanAM nAma A pramANe che, sababa sahuthI pahele tuM paDIza. che bAra Aditya mahele IMdra athavA zukra nAmane pratardananI pAse eka brAhmaNe mArgamAM azva Aditya, anala nAmane vasu, sUrya putra yama, mAgyo hato. eNe kahyuM ke ApIza, paNa brAhmaNe niti nAmane rudra, varuNa nAmanA Aditya, tatkALa mAgavAthI pitAnA rathamAMthI chUTo karIne anila nAmane vasu, vaizravaNa athavA kubera. ane brAhmaNane Apyo hato. ene bIjA traNa brAhmaNoe izvara nAmane rudra, pUrvathI anukrame, AThe dizAnA evI ja yAcanA karavAthI, temane paNa ApI dIdhA A ATha digvAla che. hatA. ane pite hAthe ratha kheMcIne ghera Avyo aSTadigaja erAvata, puMDarIka, vAmana, kumuda, hatA. chatAM enA manamAM te kALe ema vicAra aMjana, prapadaMta, sArvabhauma, ane supratIka e AvyuM hatuM ke kaye vakhate zuM mAgavuM enuM A nAmanA pUrvathI mAMDIne AThe dizAnA pRthivInA brAhmaNone bhAna nathI. enA manamAM AvuM AvyA AdhArabhUta ATha hAthIo che te.. mATe te tArI (aSTakanI) pachI paDaze. aSTanAga anaMta, vAsuki, takSaka, karkoTaka, zapanA, vasumanAe potAnA rathanAM brAhmaNe vakhANa karyA kalika, padma ane mahApadma, AvI AThe nAganI tethI e ratha upara enuM citta coMTayuM ema khabara jatio che te. paDI chatAM eNe ratha Apyo nahi, mATe pratardananI aSTabhairava asitAMga, guru, caMDa, krodha unmatta pachI enuM patana thaze. kevaLa zibi ja svargamAM kupati athavA rUpAlI, bhISaNa ane saMhAra. raheze, evuM nArade kahyuM hatuM ke bhAra0 vana a0 aSTamaryAdAgiri himAlaya, hemakUTa, niSadha, gaMdha118. A aSTaka vizvAmitra kuLamAM pravara-pravartaka mAdana, nIla, veta, gavAna ane mAlyavAnuM. ane maMtradraSTA hatA. e pitAnA traNe bhAIo A ATha mahAgiri vaDe bharatAdi jaMbudvIpanA nava sAthe vanamAM tapa karatA hatA. tevAmAM yayAti rAjA dezamAM vibhAga paDe che. AtmalAdhAnA doSane lIdhe svargamAMthI nIce paDayo hatA. tene pitAnA puNyanuM phaLa ApI eNe prApti, prAkAmyA, IzitvA, ane vazitvA, A svarga mAM mokalyo hato. (yayAti zabda juo.) AThe siddhio mAtra IzvaramAM ja che. utpatti, aSTakA eka zrAddha devatA, hAla te devatatva sthiti ane saMhAra karavA sAru, guNAnusAra brahmA, adAkane che.. viSNu ane maheza evAM nAma dhAraNa karatAM ja aSTakalAcaLa bhAratavarSIya bharatakhaMDamAM je ATha tenAmAM sahaja ja Ave che. upaparvata AvelA che te temanAM nAmaH upagiri, aSTamethuna strI puruSane ATha prakAre thate Ananda. himAlaya, pAriyAnna, RSyavAnuM athavA kSavAna , aSTayoginI durgAnI ATha paricArikA rAkSasIe. viMdhyAdri, sahyAdri, malaya, maheMdrAcala ane emanAM nAma maMgaLA, piMgaLA, dhanyA, bhrAmarI, zaktimAna. bhadrikA, ulkA, siddhA ane sakeTA. aSTadigyAla kalpanA AraMbhamAM pUrva dizAthI mAMDIne aSTavAyana heLakuMDa, sopArI, dakSiNa, khaDa, IzAna dizA paryata indra, agni, pitara, niRti, kaMkaNa, dhAnya, sUpaDuM ane kAcamaNi; saubhAgya Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa hRdaya 57 aSTAvaka prApti sAru navavadhUne ApavAnI ATha vastuo, mArA pitA keNu? A sAMbhaLIne sujAtAne ghaNuM aSTa hudaya vaidyaka saMbaMdhI granthavizeSa. ja raDavuM AvyuM. eNe kaheDa RSine baMdIe aSTavasu cAlu manvantarinA dharma RSithI pracetasa pANImAM buDADyAnI badhI hakIkata kahI; tema ja dakSakanyA vasune thayelA- vasu nAmanA ATha deva. devanA baMdI hajI paNa janakarAjAnI sabhAmAM che evuM sAta prakAromAM A devanI gaNanA pAMcamAmAM thAya paNa kahyuM. aSTAvakra pitAne mAmAne saMgAthe che. temanA ghara, dhruva, sema, ahana, anila, anala, 9Ine aMdragni nAmanA janakarAjAnA nagaramAM pratyuSa ane prabhAsa evAM nAma che | bhAra Adi gaye. jevo dvAramAM pese che ke dvArapALe ene rokyo. a 0 66.purANamAM AmAMnA keTalAkanA nAma tenA enI sAthe vAda thaye temAM aSTAvake zAstrasaMmata te ane keTalAkanAM judAM nAma maLI Ave che. Ama vA vaDe dvArapALanAM vacananuM khaMDana karyuM judAM nAma paDavAnuM kAraNa mAlUma paDatuM nathI. eTale dvArapALe mAmAbhANeja banene aMdara javA mAtra AThanI saMkhyAmAM kaze goTALo nathI. dIdhA. sabhAmAM jaIne aSTAvake baMdInI joDe vAda aSTAvakra kaheDa athavA kahola nAmanA RSine karIne ene harAvyo. hAranArane pANImAM buDADavAnI putra - e kayA kuLane hato tene patto lAgato nathI. zarata hatI ane pote hAryo mATe pANImAM buDADaze kaheDa potAnI sujatA nAmanI strI sAthe Azrama ema lAgavAthI baMdIe aSTAvakrane kahyuM ke tArA dharma calAvato hato. eka vakhata aSTAvakranA pitA maraNa pAmyA che evI dhAstI rAkhIza nahi. mAtA - sujAtA - garbhiNI hatI. kaheDa RSi je hajAra brAhmaNone meM vAdane bahAne pANImAM adhyayananI AvRtti karatA hatA te sAMbhaLI aSTAvakra buDADyA che te sarvane mArA pitA varuNane yajJa udaramAMthI pitAne prazna pUcho ke tamAre hajue sAru mekalyA che ane badhA sukhamAM che. have yajJa AvRtti karavI paDe che ke ? A sAMbhaLI kaheDane krodha samApta thayela che. eTale badhA brAhmaNe pAchA Avaze, caDha ane zApa dIdhuM ke tuM AThe aMge vAMke tenI sAthe tAro pitA paNa pAchA Avaze. A thaIza. Ama ATha aMge vAMke hovAthI enuM sAMbhaLIne janakarAjAe aSTAvakrane sAro satkAra karI pitAne tyAM rAkhe. enA mAmAne paNa enI aSTAvaka nAma paDayuM hatuM. sAthe ja rAkhyo. thoDA ja vakhatamAM baMdIne varuNa putra baMdIe kaheDa RSine vAdamAM jItIne kahevA pramANe badhA brAhmaNe pAchA AvyA, temAM pANImAM buDADayA tethI sujatA pitAnA pitA kaheDa RSi paNa hatA. janaka rAjAthI sanmAna uddAlaka RSine tyAM potAnA putrane laIne rahI pAmI potAnA pitA ane mAmA sahita aSTAvakra hatI. aSTAvakra pitAnA mAmA vetaketunI joDe ghera AvavA nIkaLyo. rastAmAM madhuvilA nAmanI ramato hatA tevAmAM taketue potAnA pitAne nadI AvI eTale kaheDe aSTAvakrane e nadImAM 'tAta" ema kahyuM; eTale aSTAvake paNa temane tAta snAna karavAnI AjJA karI. snAna karatAM ja enAM kahI saMbodhyA. A sAMbhaLIne vetaketue kahyuM ke aMga je vAMkAM hatAM te sarala thaI gayAM. te e te mArA tAta che, tArA nahi. mATe tuM mArA divasathI e nadInuM bIju nAma sabhaMgA evuM tAtanA meLAmAM besIza nahi. mAmAnuM A kahevuM paDyuM. aSTAvakra pitA sahita AvI pitAnI ene viparIta bhAsyuM, kemake enAmAM A tAta, mAtAne maLyo ane pitAnA mAtAmahanI AjJA A mAtAmaha evI bhedabuddhi hatI ja nahi. laI potAnA prathamanA Azrame gaye. e je mAmAnI vANuM sAMbhaLI aSTAvakra tarata ja parama samartha te ja brahmatattvajJAna-saMpanna paNa pitAnI mA pAse gayo ane pUchavA lAgyA ke hate. | bhAra0 vana a0 133-134. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAvakra (2) ahaMyAti aSTAvakra (2) sarpa vizeSa | bhAra A0 57-17. asita (4) kAmyaka vananI pazcime AveluM eka aSTAMga AyurvedanA kartA RSi | bhAra0 sa. 11-25 parvata. e parvata para kakSasena RSino Azrama hato. aSTAMga (2) zarIranA ATha avayavo jenA vaDe asitA e nAmano eka apsarA. bahumAna purasara namaskAra karAya che e. asitAMga ATha bhairavamAM eka. asakata pulomAne bhagu RSithI thayelA putromAnA asipatravana e nAmanuM eka naraka. tyAMnAM jhADanAM eka pulemAnA rathavanAdi sAta putromAMthI A pAMdaDAM talavAranI dhAra jevAM tINa kahevAya che. kayA putranuM nAma te jaNAtuM nathI. vedamArga vihIna pAkhaMDa mArgane anusaranArA asamaMjA sUryavaMzanA IvAku kuLanA sagara rAjAne A narakamAM yAtanA bhogave che. tenI kezinI nAme bhAryAthI thayele putra. e mULa asilAmA danuputra, e nAmane eka dAnava. yogabhraSTa thayela hovAthI enI vRtti duniyAmAM : asI e nAmanI eka nadI je kAzIkSetramAM bhAgIrathI gaMgAne maLe che. rahevAnI nahatI. buddhipUrvaka ayogya vartaNuMka karIne gAMDo Thare to nagaramAMthI jatAM rahevAnI asImakRSNa somavaMzI janmejayanA vaMzanA azvaAjJA thAya ema dhArIne e evI rIte vartatA. " medhaka rAjAne putra. enA putranuM nAma nimicakra nagarajanonAM chokarAMne ramavA javAne bahAne nadIe hatuM. * asura eka jAtane agni. | bhAra udyo. a0 99 laI jaIne buDADatA. gAmamAMthI ghaNAM chokarAMnI AvI vale thavAthI nagarajanoe rAjAne kariyAda asuratha e nAmane eka yAdava. karI. tethI rAjae ene zahera choDI javAnI asurAyaNa eka RSi vizvAmitrane putra. | bhAra0 AjJA karI hatI. sarayU nadIne kAMThe jaI pitAnA anu 756 yegasAmarthya vaDe buDADelAM chokarAMne bahAra kADhI asUryA ghera aMdhakArathI vyApta evA lokavizeSa, zaheramAM mokalI dIdhAM ane pote araNyamAM cAlyo jemAM pApIone javuM paDe che. gayo. ene aMzamAna nAme putra hato. asure prAdhAnI kanyA, eka apsarA. asamaMjA (2) yaduputra kroSTAnA kuLamAM janmelA asUrajasa mUrtaya rAjAnuM bIju nAma (mUrtaya - sAtvatanA putra aMdhakane pautra. enA bApanuM zabda juo.) nAma kaMbalabahi ane putranuM nAma tamojA hatuM. ati jarAsaMdha rAjAnI be kanyAomAMnI moTI. asikanI prAcetasa dakSanI strI. e paMcajana enI bIjI kanyAnuM nAma prAti. A bannene prajApatinI kanyA hatI. ene pAMcajanI paNa kahetA. | mathurAnA kaMsa vere dIdhI hatI. kRSNe kaMsane mAryA pachI A banne bahene pitAne piyara jarAsaMdhane bhAga, SaSTha a0 4. ghera rahetI | bhAra0 daza0 a0 50 asikanI (2) bhAratavarSanI e nAmanI eka asvAhAI e nAmane eka brahmarSi (3 aMgirA nadI/bhAra0 bhISma a0 8. hAlanI satalaja nadI. zabda juo.) asita marIci kuLatpanna eka RSi. himAlayanI Ahapati somavaMzI pura kuLatpanna saMthAti kanyA ekapaNuM enI strI hatI. rAjAne putra. enA putranuM nAma raudrAzva hatuM. asita (2) mAMdhAtA rAjAne hAthe hAra khAdhela eka AhavAti somavaMzIya trizaMkunI dIkarI virAMgane rAjA. / bhAra0 zAMti a 28 , ,, ,, peTe thayela zayyAtine putra eka kSatriya, kRtavIryanI asita (3) janmejaye karelA sarpa patramAM varele dIkarI bhAnumatI AnI strI thAya. enA putranuM eka RSi. nAma sArvabhAma hatuM. bhAra0 A0 63-13 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aha 58. ahIna aha tIrthavizeSa bhAra0 va0 81-100 hameza kAmathI banyAM karIza. ahalyAne zApa dIdhe aha (2) dharma prajApatine putra, ATha vasumAne ke tuM zalyA thaIne paDIza. ahalyAe kAlAvAlA eka. enI mAtAnuM nAma ratA. | bhA20 A0 karavAthI uzApa Apyo ke dazarathi rAmacaMdranA 67-20. enuM bIjuM nAma savitA hatuM | bhAra caraNane sparza thatAM tAro uddhAra thaze. IdranI anu. ra55-17. *ene ti, zama, zAnta ane taraphathI devatAoe stuti karavAthI ene paNa muni e cAra putra hatA | bhAra A0 ka7-23 uzApa ApyuM ke tArAM chidronI jagAe sahastra AMkho thaze. ema thavAthI IdanuM sahasrAkSa evuM ahura danunA putra dAnamAMne eka nAma paDayuM. e ja pramANe pachI ahalyAne uddhAra ahalyA brahmadevanI mAnasakanyA. gautama RSinI thayo. enA putranuM nAma zatAnaMda. zatAnaMda videhastrI, e pAMca satIomAMnI eka che. e ghaNuM ja vaMzI janakanA upAdhyAya hate. / vA0 20 bAla0 sauMdaryavALI hatI. ene paraNavAne devatAo sa. 48-49, vA0 ra0 uttara0 sa. 30 mAha mAhe laDavA lAgyA, evuM jaI brahmAe kahyuM ahalyA (2) somavaMzI purukuLamAM janmelA vidhyAzva ke je kaI eka divasamAM pRthvInI pradakSiNA karI nAmanA rAjAne menakA asarAthI thayelA joDakA Ave tenI sAthe paraNAvIza. e sAMbhaLI Idra rAvata mAMnI kanyA. e ja joDakAmAM janmelA divodAsanI laIne ane bIjA pitapatAnAM vAhane laIne bahena ane keAI gautama nAmanA RSinI strI hatI, deDyA. e vAta gautama RSinA jAyAmAM enA putranuM nAma paNa zatAnaMda. ene bIjo AvavAthI pite traNa vAra gAyanI pradakSiNA karI patra te cirakAri. gAya pRthvIne avatAra che mATe eNe brahmA pAse ahalyAhada bhAratavarSamAM gautama vanamAM AveluM AvI kahyuM ke huM traNavAra pRthvI pradakSiNA karI e nAmanuM eka tIrtha. Avyo, mATe mane paraNAvo. brahmAe ene paraNAvI. ahi sarpa. vedamAM kahelA duSkALa lAvanArA daitya pachI Idra AvyA ahalyAne gautama paraNI gayo vRtranuM nAmAntara. keTalIka jagyAe "ahi ane e jANI te ghaNe khijAyo. rAmAyaNamAM pAThAntara "vRtra judA hoya ema paNa jaNAya che. ghaNuM che ke eNe IdranI sAthe saMbaMdha karyo hato ane karIne judI judI jAtanAM vAdaLAMne mATe A nAma e vAtathI bahu gavuM AvyuM hatuM. paNa e vaparAtAM haze. | vilsana DAusana 51-8 hakIkata bIje pAThaphara ApI che. pitAne e kanyA ahicchatra uttara pAMcAla deza. drupadanI pAsethI na maLavAthI Idra ene bhogavavAno nizcaya karyo. droNAcArye paDAvI lIdhela deza te ja barelInI candra e kAvatarAmAM sAmela thaye. eka divasa pazcime vIsa mAIla para AveluM rAmanagara te. e madharAtre candra gautamanA Azrama pAse jaI kUkaDe uttara pAMcAla (hilakhaMDa)nI rAjadhAnI hatI. thaIne vA. gautama jAgI UThayo ane savAra ahicchatrA drapada rAjAnI pUrva nagarI. thayuM dhArI pote nityakarma karavA gaMgAtaTa para gayA ahibudanya agiyAra rudramAM eka (ekAdaza eTale Idra ene veza laIne AvyA ane kahyuM rUdra zabda juo.) ke mane tAva bharAya che mATe bAraNuM ughADa. ahibunya (2) yajJamAMne eka agnivizeSa. ahalyAe bAraNAM ughADyAM ane IMdra chaLa karIne ahi kSatra bhAratavarSIya eka nagara. | bhAra vana enI sAthe saMbhoga karyo. eTalAmAM gautama AvyuM. a0 254. Idra bilADA thaI eka khUNe bharAyo. gautame jJAnathI ahIna samavaMzI AyukuLanA kSatravRddha rAjAnA A vAta jANIne Idrane zApa dIdhuM ke tAre zarIre vaMzamAM janmelA sahadeva nAmanA rAjAne putra. sahastra bhagAkAra chidra paDaze ane te napuMsaka thaI enA putranuM nAma jayasena hatuM. ' Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahInAgu AgnIvraka strI. ahInAmuM ane rAjAnuM bIjuM nAma. enA putranuM nAma cakSu. e ja agADI jatAM ahInara anIla rAjAnuM bIjuM nAma. chaThTho manu thayo hato. | bhAgacaturtha 0 4. a013 ahevI e nAmane eka RSi. AkRti e nAmane eka kauzikAcArya - gAruDI akSa maMdodarIne peTe rAvaNane thayele putra. hanumAne vidyAne AcArya. yudhiSThire rAjasUya yajJa karyo te azakavADIne bhaMga karyo te kALe ene pakaDavA samaye sahadeva dakSiNa dizA tarapha digvijaya karavA pAMca senApatione rAvaNe mokalyA hatA. eo gayo hato. eNe AkRtine harAvI enI pAsethI marAyA pachI ane mokalyo hato. e ATha kara bhAga lIdho hato. | bhAra0 sabhA a0 31. ghoDAnA rathamAM besI azokavADImAM gaye ane eNe AkRti (2) eka asura. dharmaguru / DAusana 10 hanumAna sAthe yuddha karyuM. chevaTe e hanumAnane AkRti (3) bhaSmakane bhAI bhojarAjA te ja hAthe ja marAye. vA. rAtre suMda0 sa0 47. AMgariSTa e nAmane eka rAjarSi. kaI paNa akSamALA bIjA aMka saMjJAvALA vasiSTha RSinI graMthamAMthI enA kuLanI bInA maLI AvatI nathI. ene kAmaMda RSinI sAthe saMvAda thayuM hatuM akSamAlikA vedanuM e nAmanuM eka upaniSata eTalI hakIkata mAtra maLe che (kAnaMda zabda juo.) akSayavaTa bhAratavarSIya eka pavitra tIrtha. AgirasI plekSadIpamAM je sAta mahAnadIo che akSasUtra rudrAkSanI mALA. temAMnI eka. akSaNa e nAmane eka RSi (1 vizvAmitra ApAsevya e eka brahmarSi hate. (2 kazyapa zabda juo.) akSauhiNI 22,870 ratha, eTalA ja hAthI, 5,610 zabda juo.) ghoDA, 1,093 padAtI maLIne 2,18,700 nI AgnidmazALA yajJamaMDapamAM Agniddha nAme Rtvija saMkhyAvALuM lazkara, sAru taiyAra karele eka bhAga. dakSanA yajJamAM ziva gaNoe tyAMnI AgnidhazALAne vidhvaMsa karyo hate. A bhAga 4-pa-14. AkarSa dezavizeSa | bhAra0 sa0 37-14 AgnIdhra priyavrata rAjAne bahiSmatIne peTe thayelA AkarSa (2) AkarSa dezavAsI. daza putromAMne mATe. kSAra samudrathI vIMTaLAyelA AkAzagaMgA himAlaya para badarImAMthI nIkaLelI jaMbudvIpane e adhipati hato. eNe pUrvacitti nadI vizeSa. | bhAra A0 2-376 nAmanI apsarA sAthe dazaTi varSa prarvata yatheSTha AkAzagaMgA (2) Indra je gaMgAnA jaLa vaDe samAgama karyo hato. enAthI ene nAbhi, kiMguruSa zrIkRSNane abhiSeka karyo hato te / bhAga 10-27-22 hari, IlAvRtta, ramyaka, hiraNaya, kura, bhadrA AkRti svAyaMbhU manunI traNamAMnI pahelI kanyA. ane kutumALa e nAmanA nava putra thayA hatA. e vararuci RSinI strI hatI. ene yajJa ane koI kALe e apsarA divyalekamAM jatI rahevAthI dakSiNe e nAmanA putra ane kanyAnuM joDakuM enA virahathI e ghaNe ja duHkhI thayo hato. eNe avataryuM hatuM. bhAga tRtI. a0 12 pitAnA dvIpanA nava bhAga pADI enAM varSa eva AkRti (2) priyavrata rAjAnA vaMzamAM janmelA nAma pADI, ekeka putrane akeka varSa nuM adhipati RSabha devanA kuLanA prasiddha vibhu rAjAnA putra paNuM ApyuM hatuM. pachI pite araNyamAM tA pazusenanA putranI strI. ene nakta nAme putra hato. karavA cAlyA gayA hatA. te bhAga paMca a1-2 AkRti (3) uttAnapAda rAjAnA vaMzamAM buSTi AnIbraka have pachI thanArA bAramA rukasAvarti rAjAnI putravadhU. enA varanuM nAma sarvatejasa. mavaMtaramAM thanArA saMta RSiomAMne eka. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aneya ADI Ameya rakaMda | bhAra0 10 233-3, saMtoSathI rahetuM hatuM te. ene prasAda sAthe saMvAda Aneya (2) aDhAra mahApurANamAMnuM eka. A thayo hato bhAra0 zAM. 177; bhAga- 7-14. purANanuM pUra aDhAra hajAra kalekanuM che. | bha ga Ajagava pRthurAjAnuM dhanuSya / bhAra dro 69-30. - 12-13-5. AMjaneya aMjanAne putra, mArutinuM bIju nAma, Ane ka9pa brahmAnA mahinAnA aDhAramA divasa AjamIDa somavaMzI ajamIDha rAjAne vaMzajone eTale ka95mAM agnine thayele pahele avatAra. A nAma saMbodhana prasaMge vApareluM jaNAya che. (4 ka5 zabda juo.) paNuM mahAbhAratamAM yudhiSThirane lagADelA vizeSa prasaMga maLI Ave che. Ane kezala indraprasthanI aneya dizAmAM Avela AjihAyana eka brahmarSi (2 kazyapa zabda juo) kazI deza. enI rAjadhAnI ayodhyA. e Ajaya pitRgaNemAMnA eka bhedavizeSamAMnA pitara. sarayU nadIne kinAre AvelI che. pAMDavonA samayamAM e brahma mAnasaputra pulahanA vaMzajo che. yajJamAM tyAM bahadubala nAmane sUryavaMzI rAjA heI, e ee AjanuM ja pAna kare che. te uparathI A rAjane bhAI dIrdhayA te yuvarAja hato ? bhAra nAma paDyuM che. bakarInA dUdhamAMthI valovI kADhelA sabhA 0 0 30, vA0 ra0 adhyA sa0 68. ghIne Ajaya kahe che. kaI kaI jagAe emane AgrAyaNa agnivizeSa / bhAra0 va0 223-13. sudhA evuM nAma paNa kaheluM jaNAya che. bahudhA Agreya bhAratavarSane eka deza. enI sImAnuM vaikhya jatine A pitara pUrva hoya che. | stha0 varNana maLatuM nathI / bhAra0 vana a0 254. a0 15, AMgiraso pitRvizeSa | DAusana 17. Ajaya kSatriya zakunine nA bhAI ane dhRtaAMgirasI eka brAhmaNI, jeNe potAnI sAthe rASTrane sALA. ene yuddhamAM irAvAne mAryo hato. te mithunamAM rokAyelA potAnA svAmIne mArI nAMkhavA bhAre bhI. 80-30. badala saudAsa (kamASapAda) rAjAne zApa Apyo AjIkIA paMjAbanI biyAsa nadInuM nAma, hatuM ke tuM paNa tArI strI sAthe mithuna samaye AjIni abhimanyu te ja bhA bhI pa5-15. maraNa pAmIza te ( bhAra A0 199-24. ADI aMdhakAsurane putra. eNe ugra tapa karIne A gI somavaMzIya aparAcInanA putra arihanI brahmadevane prasanna karyA hatA. brahmadevanI pAse amaratva bhAryA. ene putranuM nAma mahAbhauma | bhAra A0 mAgatAM e durlabha che ema kahyuM eTale eNe 63-18. pheravIne vara mAgyuM ke huM rUpAMtara thayA vagara maruM adhika e nAmane eka RSi. (1 vizvAmitra nahi, tathAstu kahIne brahmadeva svalekamAM padhAryA. zabda juo) pachI ADI potAnA pitAne mAranAra zivanuM AcArya droNAcAryanuM nAmAntara / bhAra A0 vera manamAM ANIne pati kailAsa gayo. zivanA 144-22. dvAra upara vIraka nAmane zivagaNa cokI para hatA AcArya (ra) upanayana saMskAra pachI veda zIkhavanAra. te pitAne aDacaNa na kare ema dhArIne ADI yaduone AcArya garga hatA. zrIkRSNanuM nAma sarpanuM rUpa dhAraNa karIne guptarUpe gharamAM peThe. pachI garge ja pADayuM hatuM / bhAga10-8-7. sarparUpa tajIne eNe pArvatInuM rUpa dhAraNa karyuM AcArya putra azvatthAmA te ja | bhAra A0 ane zivanI pAse jato hato. A kapaTa zive 155-16, jANatAM e rUpAMtara thayela hate sababa eNe ajagara kAverI tare rahenAra brAhmaNa vizeSa, pote ja meLavelA varadAnane anusarI emaNe ene je ajagara vRttithI je AvI maLe teTalA upara tatkALa mArI nAMkhe che mastha0 a 155. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atama Atapa prAcetasa vaMzanA vibhAvasa ane uSA emanA putra, ane putra paMcayatra bhAga0 6-6-16. Atmani RtAyana nAmanA madrAdhipatinA putra zalya te ja | bhA. bhI0 62-14. AtimAna eka RSi jenA smaraNa mAtrathI ja sarva bAdhA vinAza thAya che te/ bhAra a O 58-23. AtmaAtmAni svayaMbhU-brahmadevanAM ja A nAma che. AtmavAn e nAmanA eka brahmarSi, (3 bhRgu zabda jue) AtmA zarIrastha jIva athavA phUTastha. AtmA (2) eka devavizeSa (3 aMgirA zabda juo.) Atreya sAmAnya rIte atri kuLApanane A nAma lagADAya che. Atreya (2) vAmadeva RSinA eka ziSya (1 parIkSit zabda juo) Atreya (3) janmejayanA sarpasatramAM varelA eka sabhya. Atreya (4) huMsa-parivrAjaka rUpe pharatA eka RSi, eNe sAdhyadezane nItinA khAdha karyAM hatA. / bhAra. -36. Atreya (5) dezavizeSa / bhAra0 bhI0 9-68, Azcaya rAmanA samayamAM hatI e, e nAmanI tApasIvizeSa. AtreyAyani eka brahmarSiM (3 aMgirA zabda juo ) AtreyI bhAratavarSIya eka nadI / bhAra. bhISma a0 9. athaNa athaNu RSinA dhRtavratAdika traNa putramAMnA pratyeka. Adikavi brahmadeva nAma kahevAya che. ane vAlmIki bannene A Aditya savanA pahelA, evA paramAtmA, Aditya (2) svargamAM aditinA putra, bAra deva che te pratyeka. Aditya (3) sUrya te ja, Aditya kasyapa ane aditine thayelA bAra putrA jee Aditya kahevAya che. temanAM nAma, dhAtA, mitra, amA, za, varuNa, aMza, bhaga, viSasvAna, pUSA, savitA, tvaSTA ane viSNu bhAra0 0 66-14; zAM0 207-17. paraMtu khIje mate aMza, bhaga, mitra, varuNu, dhAtA, amA, jayanta, bhAskara, tvaSTA, pUSA, candra ane viSNu evAM nAma che. / bhAra. anu. 255-15, viSNu0 1-15; bhAga0 6-6, * AdityAnI strIe ane putrAnI hakIkata sAru jue bhAga0 6-18, vedakALamAM AdityAnI sakhyA 6 athavA bahudhA sAtanI gaNAtI hatI, ane temAM varuNu e mukhya hatA. Ama heAvAthI varuNu e mukhya Aditya manAtA hatA. AdityA aditinA putrA hatA; aditine ATha putrA chatAM emAMnA ekane tajI dardane e devA rUbarU AvI hatI. e tajele putra te mAMDa-sUrya', AgaLa jatAM, AdityAnI sakhyA khAranI gaNavAmAM AvI ane vanA dareka mahinAnA aA ema bAra mahinAnA bAra Aditya manAyA. sUryanuM Aditya evuMye nAma che. DA nyUra prA. rAhanAM lakhANomAMthI utArI karI le che keH tyAM, AkAzamAM Aditya evA sAmAnya nAmavALA devA vase che. pAchaLanA kALamAM ane mahAbhAratamAM e devezane mATe je varNana Ave che te dhyAnamAM na letAM e kalpanAnuM mULa tapAsavA jaIe, dareka mahinA paratve akake! ema bAra deva kalpyA che, e samajavAne e devAnAM je nAme kahevAmAM Ave che tenA artha upara ApaNe dhAraNa rAkhavuM ghaTe che. emanAM nAmeAnA a 'anAzavaMta', 'zAzvata' ane 'anAdi' evA che. evA arthavALI aditi te anAzavaMta anAdi tattva ane e tattvane nibhAvanAra agara e tattva vaDe nabhanAMra te. A anAzavaMta anAdi tattva te svargIya teja che, brahmAMDamAM jaNAtAM temanAM cihno - tejasvI padArtho te svataH A deveza nathI. - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adityaketu A5gI sUrya, caMdra, tArAo, uSA je ApaNe dekhIe AMdhra bhAratavarSIya eka deza. hAla jene tailaMgaNa chIe te A devo nahi paNa A svargIya dekhAva kahIe chIe te. kavacita ene AMdhra paNa kahyA jenA vaDe astitvamAM AvyA che ane jene lIdhe che bhAra0 bhISma a0 9. che te "kaMIka' e A de che. AdRrta rajA gaya rAjAne pitA amUrtaraya te bhAra cha AdityanAM mitra, aryamAM, bhaga, varuNa, dakSa 20 93-19. ane aMza evAM nAma che. AgaLa jatAM dakSanI Ambaka kRSNa ane godAvarI nadIonI vacce gaNatarI AdimAMthI kamI thaI, ane Indra, savitu Avela vidyamAna pradeza bhAra0 bha0 9. ane dhAtR umerAyA. bAra AdityanAM nAma judA Anaka semavaMzI yadukulatpanna zara rAjAne judA granthamAM pAThAphera maLe che, paraMtu te badhAM mArISAthI thayelA daza putro mAne che. enI sUryanAM nAmo che / DAusana 3. strInuM nAma kaMkA. ene peTe ene purujita ane Adityaketu dharASTranA so putramAM eka. satyajita ema be putra thayA hatA. AdityatIrtha sarasvatI tare AveluM tIrthavizeSa. AnakaduMdubhi kRSNanA pitA vasudevanuM eka nAma. tIrthayAtrA karatAM balarAma A tIrthamAM AvyA hatA. enA jamakALe devoe duMdubhivAdana karyuM hatuM ve de, indra, vizvadevAo, mate, gaMdharvo, tethI A nAma paDayuM che. apsarAo, vyAsa, zuka, kRSNa, yakSa, rAkSasa, AnaMdaka bhAratavarSIya eka tIrtha. pizAce ane bIjA ghaNue hajAro yogasiddha AnaMdavana kAzIpurInuM eka nAma puruSe A tIrthamAM parama siddhi pAmyA hatA. Anata vaivasvata manune pautra ane zaryAti rAjAne pUrve madhukaiTabha nAmanA asurano vadha karIne viSNu madhyama putra. enA nAma uparathI Anarta dezanuM dharAdharI, tema ja mahAtapasvI asita devala nAma paDyuM che. revata rAja te Ane putra thAya. RSi paNa ahIM parama yogane Azraya karI ne Anata (2) bhAratavarSIya eka deza, indraprasthanI siddhi pAmyA hatA | bhAra0 zAM. 49. uttara ane pazcima baMne dizAe Avela hevAthI AdityAzrama kSetravizeSa / bhAra0 va0 81-114. e dezanA be vibhAga kahevAya che. Adidatya hiraNyAkSanuM A nAma che, kAraNa ke te AnIka sidezAdhipati jayadrathanA cha bhAIokapanA AraMbhamAM karyo hato. e varAhane hAthe mAne eka | bhAra vanaa. 26pa. mRtyu pAmyA hatA. Apa ana vasane ja purANutare A nAma ApyuM AdirAja pRthurAjAnuM nAmAntara/bhAga 4-22-48. che. enI saMtatinI saMkhyA saMbaMdhe matabheda che. AdivarAha cAlu ka9panA AraMbhamAM hiraNyAkSane Apa (2) svAciSa manvantaramAne vasiSTha putra mAravA sAru viSNue dhAraNa karela avatAra. ene prajApati te. tavarAha paNa kahe che. Apa (3) agni vizenI enI bhAryA te muditA | AdizeSa zeSa e ja. bhAra0 10 224-1, adhirathI karNanuM nAmAntara Apa (4) kauMcadvIpanA rahevAsIone upAya Adya cAkSuSa manvantaranA pAMca prakAranA devAmAM eka prakAra. Apa (5) zrI bhagavAnane eka vibhUti bhAga. Adya (2) e nAmanA eka brahmarSi. vizvAmitra 11-7-33. zabda juo.) e eka saMjJAvALA uparicaranA A pagA nadI. paraMtu mukhyatave karIne bhAgIrathIne soLa RtvijamAne eka hatA. mATe vaparAya che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apava AvatI Apava vasiSTha RSinuM bIjuM nAma. sahastrArjune AbhIra dezavizeSa bhAra bhI 9; bhAga10enA Azramane bALI nAMkhyo hato, tethI "tArA 10-3pa. hajAra hAtha kapAI jaze' evo eNe zApa Apyo AbhIra (2) vaMzavizeSa. kaliyugamAM sAta zadra hatA matsya a0 44, rAjA A vaMzanA ane saMskArahIna thayA hatA. ! bhAga 12-1-27. Apastaba bhRgukulotpanna eka brahmarSi. e tattarIya zAkhAne hatuM. eTaluM ja nahi paNa e zAkhAne AbhIra (3) AbhIrane zabdArtha govALa thAya che. ee brAhmaNa puruSa ane ama9 - vaidya jAtinI sUtrakAra hatA. enA sUtronA anugAmIone ApataMba kahe che. kazyapa RSie diti pAse strIne peTe utpanna thayela saMtati che ema manue putrakAmeSTi karAvI hatI, temAM A AcAryapade kahyuM che. siMdhune kAMThe kAMThe uttaramAM A jAti hato. e ISTimAMthI marudgaNa nAmanA deva utpanna vasatI. granthakAroe pote jyAM jyAM rahetA hoya te te sthAnanI uttare ke pazcime A jAti rahetI thayA hatA | maca0 a0 7. A uparathI cAlu hatI ema lakhyuM che. videzI bhASAntarakAroe manvantaramAM e ghaNe ja prAcIna che ema jaNAya bhulAvo khAIne tene paDozamAM vasanArI bIjI zUdra che. kapanA AraMbhe ja hatA, sababa bahu purAtana jAti sAthe seLabheLa karI dIdhI che. zaka jAtine che. enI gaNanA RtikAramAM che. ApauMbI ApauMba kulotpanna RSi. sura kahetA. bahudhA A jAtinuM nAma "surAApauMbI (2) aMgirA kuletpanna eka RSi. bhIrA' evuM ApyuM che ! hAlanA AhIro te A jAtinA vaMzajo che. mAtra poza sivAya "zudra jAti ApaNUNa eka brahmarSi. (3 vasiSTa zabda juo.) sAthe AhIrane vizeSa saMbaMdha hoya paNa khare. ApAya e nAmano eka brahmarSi, (3 aMgirA keTalAka graMthakAre ema paNa sUcave che ke khristI zabda juo.) dharma zAstramAM kira' nAmanA sthaLanI vAta Ave ApikAyani eka brahmarSi (3 bhagu zabda juo.). che te A AbhIronA pradeza agara nagarane aMge. ApizAliI eka brahmarSi (3 bhagu zabda juo.) paNa hoya | DAusana 2. ApAda dhaumya nAmanA brahmarSi te ja. emane traNa Ama kacaThIpamAne khaMDevizeSa. ziSya hatAH upamanyu, AruNi ane vedya bhAra Ama (2) dharAIne putra | bhAga 5-20-21. A0 3-21.. Ama (3) nagnajitinI kukhe thayela zrIkRSNane AkheryAma eka devavizeSa. putra | bhAga 10-1-13, AkhAryAma (2) eka yajJavizeSa. AkhuvAna e nAmano eka brahmaSi. (3 ) Abikeya dhatarASTra te ja | bhAra A0 1ra-7ka. AmalakI phAgaNa suda agiyArasa. zabda juo). AmnAya dharma saMbaMdhI AkhyAyikAo. sAmAnya A cAkSa6 manvantaramAM devavizeSa. rIte vedane mATe A zabda vaparAya che, ApyAyana priyavrata rAjarSine pautra, yajJabAhune AmrATakezvara bhAratavarSIya tIrtha. sAtamAM chaThTho putra. ene deza enA nAma vaDe ja AvatAyana eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda prasiddha che. e svAyaMbhUvaMzane hate. juo.) ApyAyana (2) kauMcadvIpamAne pahele deza. Ayati somavaMzI nahuSano putra ane yayAtine ApyAyana (3) kRSNane satyAne peTe thayela putra. bhAI / bhAra0 A0 69-33. e mahArathI hato. AyatI e merunI kanyA, niyatinI bahena ane AbrAvatI nagarI vizeSa. dhAtA nAmanA RSinI strI hatI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayAraNya - 65 Adra AyAsya gautamAMgirasa vaMzamAMnuM eka kuLa ; (3 Arabdha (2) araNInI jagAe utpanna thavAthI aMgirA zabda juo.) paDeluM zukrAcAryanuM nAma. Ayu somavaMzI pururavA rAjane urvazIthI thayelA Araka dezavizeSa. (bAhyAMka zabda juo) + bhAra chamAne meTe putra. ene nahuSa, kSatravRddhi, rAjI, bhI. 9, raMbha ane anenA ema pAMca putro hatA. AraNIya araNInI jagAe utpanna thavAthI paDeluM Aya (2) samavaMzI yaduputra, keSTAnA vaMzanA puru zukrAcAryanuM nAma. hotra rAjAne putra. sAtvata rAjA ane putra thAya. AraNeya araNInI jagAe utpanna thavAthI paDeluM Ayu (3) vaivasvata manvantaramAMnA brahmaputra tu- zukrAcAryanuM nAma devI bhAga- a. 17. RSinuM bIjuM nAma (sahasya zabda juo.) AruNi aruNi RSine putra. e dhaumya RSine Ayu (4) daza AMgirasa devomAMne eka (aMgirA ziSya hatA. AgaLa jatAM tenuM uddAlaka nAma paDayuM zabda juo.) hatuM. (uddAlaka zabda juo). Ayu (5) maMDUkone e nAmane eka prasiddha rAjA AruNi (2) sAmavedanuM e nAmanuM upaniSata| (1 parIkSita zabda juo). AruNi (3) sarpa vizeSa | bhAra0 A0 57-19. Ayu (6) kRSNane bhadrAthI thayele putra. e mahA AruNi (4) vinatAne putra / bhAra A066-40. rathI hato. Ayu (7) prANa nAmanA vasune UrjasvatIne peTa AruNi (5) duSyataputra bharatanA vaMzanA daritathayele putra / bhAga 6-6-42. kSayane putra. e brAhmaNa thaye hato. te bhAga 8 21-21,. Ayu (8) zrIkRSNane rohiNIne peTe thayela putra | bhAga 10-61-17, AruSI cyavana RSinI be patnIomAMnI meTI. Ayurgha zAkIpa mAMhelI eka nadI. urvazInI mAtA. Ayurveda e nAmane eka RSivizeSa | bhAra AcanAnasa eka brahmarSi (2 atri zabda juo). sa0 11-25. AcIka cIka RSinA jamadagni prakRtine vaMzaja Ayuveda (2) vaidyaka saMbaMdhI granthavizeSa. e te / bhAra0 udyo. a0 117. dhanvantarine karelo kahevAya che, ane keTalIka vakhata AcIka (2) RcIka RSi je parvata para rahetA athavavedanI puravaNurUpe manAya che. / DAusana 30 hatA te parvatanuM paNa e ja nAma paDayuM hatuM. Ayurveda (3) Rgvadane eka upaveda temaja tene Arjava gAMdhAradezAdhipati zakuninA cha bhAIomUrti mAna devatA. A upaveda, brahmadevanA pUrva mAMne eka. ene bhAratanA yuddhamAM IrAvAne mAryo mukhamAMthI nIkaLe che. hatuM bhAra0 bhISma a0 90. AyuSyamAna prahalAda daityanA cAra putromAMne meTa. AtabhAga jarAtkArR RSine putra. A nAma AyuSyamAna (2) dalasANi nAmanA have pachI Astika RSinuM ja hoya ema jaNAya che. je thanArA manvantaramAM viSNune je avatAra thavAne ArtabhAge devarAti janakanI sabhAmAM yAjJavayanI che tene pitA. joDe vAda karyo hato te bIje hoya ema lAge che. Ada Apada zabda juo. Ava bahirSada nAmanA pitAnuM bIjuM nAma, Arabdha samavaMzI hukutpanna setu rAjane putra. A sUryavaMzI ikSavAku kuletpanna Idu rAjAnuM enA putranuM nAma gAMdhAra rAjA. bIju nAma. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arkaka Azrama Adraka sUryavaMzIya ivAkuvaMzanA vizvagone putra. ArSadRgI bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka ene putra te yuvanAzva / bhAra0 va0 206-3. rAkSasa. ene arjunanA putra IrAvAne mAryo hato. Addha candranI sattAvIza strIomAMnI eka. ArdiSaNa aSTiSeNa RSinA putra agara vaMzaja. Adra (2) nakSatravizeSa ene Azrama himAlaya upara naranArAyaNanA Azrama Arthaka kaputra eka nAga. enI kanyAnuM nAma pAse hatA. bhAra0 vana a0 15. mArISA athavA bhejA; bheja yadukuletpanna zUra 9 ANi (2) e nAmane eka rAjarSi. nAmanA rAjAnI strI hatI. zara rAjAne enAthI pRthA Alamba yudhiSThiranI sabhAne eka RSi | bhAra0 nAmanI kanyA thaI hatI. pRthAnuM ja nAma pachIthI sa0 4-20. kuMtI paDayuM hatuM (kuMtIbheja zabda juo). pRthA AlabAna Idrane sakhA. eNe rudra mahA kahyuM e Arya kanI pautrI thatI hatI. tenA putra bhIma che. | bhAra- anu. 49-5. senane duryodhanAdi soe kaurava bhAIoe viSayata AlakSita kiSkidhAnI pazcima tarapha AveluM e bhojana karAvI pramANa keTI tIrthamAM buDADo hato nAmanuM vana | vA0 ra0 kiSkio. tyAre nadImAMnA nAgoe daMza karavAthI enuM viSa Avanya avaMti dezane saMskArahIna brAhmaNavizeSa UtarI gayuM hatuM. paraMtu nAgoe mULe ene mAravA bhAga 12-1-38. sAru ja daMza karyo hato. bhIme sAvadha thayA pachI vanya (2) sukarmAne ziSya. eNe sAmavedanuM nAga enI pAse AvyA tyAre e mane karaDavAne adhyayana karIne tenI zAkhAo ziSyone zIkhavI Ave che jANI temane mAravA mAMDyA. A vRttAMta hatI. | bhAga 12-6-77. koI nAge Aryakane jaNAvyAthI e jAte tyAM AvaraNa svAyaMbhU manunA vaMzaja bharatane paMcajanI AvyuM. eNe bhImasenane potAnA dohitra tarIke strIthI thayelA pAMca putro mAne cothe. oLakhe. e pachI bhImasenane pAtALamAM laI Avartana ATha upadvIpamAne trIjo. gayo ane tyAM ene yatheccha amRtapAna karAvyuM. AvIzara bhAratavarSIya eka deza bhAra0 vana pachI tene daza sahastra nAganuM baLa prApta thAo a0 254. evo AzIrvAda ApIne hastinApura pAse Avazya pavamAna agnine putra, pahoMcADa. bhAra Adi a0 128. Avietra RSabhadevanA nava siddhaputromAMne eka. Arya(2) dharma sAvarNi nAme thanArA manvantaramAM (ASabhadeva zabda juo.) je viSNune avatAra thaze tene pitA. AviSNAyana eka brahmarSi. (2 kazyapa zabda juo) AyakA krauMca dvIpanI eka nadI. AvIkSita sUryavaMzI avIkSita-putra marutanuM bIjuM nAma. e diSTakuLane hate. AryA pArvatInuM eka nAma. Aveda eka brahmarSi. (3 bhRgu zabda juo.) AryA (2) datpanna mAtaMgaNamAMnI eka AzAvaha eka yAdava. AryAvarta pUrva samudrathI pazcima samudra sudhI - AzAvaha (2) vivasvatane putra / bhAra0 A0 pUrvApara - ane upagiri himAlayathI viMdhyAcaLa 1-15. sudhI uttara- dakSiNa eTale bhAratavaSaya deza che te. Amaratha azmaraNyane vaMzaja. tema ja te kuLa. manu smR0 a0 2. le0 22. vA0 rA AmAthI prAcInavatanI bhAryA, eka yAdava, ene bAla0 39mA sargamAM evA ja arthanuM vAkaya che. putra zayyAti / bhAra A0 63-12. ArSabha RSabha devanA bharatAdi so putranI saMjJA. Azrama AyanA jIvananA cAra vibhAga. brahmacaryAzrama, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzrAyaNi Astika gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyastAzrama. RSine anargaLa dravya ApIne ane temane mAtra brahmadeve A Azramo utpanna karyA che. bhA0 uddezIne prasanna karavAthI emanI kRpA vaDe pAchA 3-12-41. bhagavadbhaktoe ene anusaravuM ucita puruSatva pAmyo hato. DAusana 25. che / bhAga 11-10-1. temanA dharma saMbaMdhe juo | AsaMga (2) zvaphalaka yAdavanA tera putramAMne bI. bhAra. A0 85-86; zAM 63-65-189, 241- akrarane nA bhAI 248-251; anu. 208 ane azva. 45-47. AmanI asamajanA putra aMzumAnanuM bIju AzrANi eka brahmarSi (2 kazyapa zabda juo.) nAma. AzrAvya IndranI sabhAne eka RSi | bhAra0 sa0 Asara rAkSasa jAti vizeSa.) DAusana 25. 7-18. AsAraNa yakSavizeSa. (nabhasya zabda juo.) AzleSA caMdranI sattAvIza strIomAMnI eka. AsurAyaNa eka brahmarSi (2 kazyapa zabda juo.) AzleSA (2) sattAvIzamAMnuM eka nakSatravizeSa AsurAyaNIya sAmavedanI eka zAkhA-vizeSa | Azvala agara AzvalAyana eka RSi. e bhAga 1-4-23. zAkalya zAkhAne heI te zAkhAne sUtrakAra hate. sari yudhiSThiranA rAjasUya yaMttamAMne eka RSi. (1 vizvAmitra zabda juo.) AsarI RSabhadeva vaMzanA devatAjita nAmanA AzvalAyani eka brahmarSi (2 kazyapa zabda juo). rAjAnI jhI. devadyumnanI mAtA. AzvalAyanana ekabrahmaSi (2 kazyapa zabda juo). Astika bhagukuLamAM utpanna thayele jarakArI RSi. AzvAni brahmarSi (3 bhagu zabda juo). e kazyapanI manasA nAmanI kanyAne paraNyo hato. Adhineya azvinIrUpa dhArI sUrya patnIne viSe tene peTe prasavele putra manasAnAM jaragaurI ane azvarUpa dhArI sUce utpanna karelA be putra, jarAtkAru evAM bIjAM nAma hatAM. (jarakAru zabda emane azvinIkumAra kahevAnI rUDhi che. e baMne juo.) jarakAra araNyamAM jato rahyo te vakhate azvinInA nasakerAmAMthI nIkaLyA hatA. e uparathI enI strI garbhiNI hatI. e bicArIne saMtApa emane nAsatya paNa kahe che. cAlu manvantaramAM thayo ke have zuM karavuM. paraMtu dhairya rAkhIne pitAne eo samadevamAM chaThThA devanI padavI para che ane Azrama tajI himAlayanA kailAsa zikhara upa devonA vaidya che. vaidya hovAne lIdhe kALa paryata tyAM ziva ane pArvatInI sevAmAM rahI enI emane yajJabhAga maLato nahato, te cyavana bhArgave sevAthI zaMkara saMtoSa pAmyA; ane emANe ene cAlu karyo. (vana zabda juo). e bane rUpe jJAnane upadeza karyo. pUrA dahADA thatAM tene kailAsa suMdara che. upara putra prasA . zive karelo upadeza garbhamAM sAdhAraNa rIte bannene nAsa, azvine ane ro rahe eNe grahaNa karyo che e jANIne e putranuM daso kahevAmAM Ave che; paNa emAMnA moTAnuM nAma Astika pADavAmAM AvyuM. pitAnI mAtA nAma nA satya ane nAnAnuM nAma dastra che ema pAse rahIne chokarI meTa thato hato. zaMkare pote jaNAya che. / bhAra0 anuzAa0 150 0 18. ene upavIta ApyuM ane veda-vedAMgamAM niSNAta ASADha bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka banAvyuM. vaLI eNe mRtyuMjaya maMtrane anugraha rAja. karyo. eNe A maMtranuM vidhipUrvaka uttama prakAre AsaMga RdanA keTalAka mannAne draSTA. e anuSThAna karyuM. AnA prabhAve e ghaNe tejasvI haMgane putra hatA, paraMtu denA zApathI strI thaI divasanudivasa prakhyAta thavA lAge. pachI thaI gayA hatA. pazcAttApa karIne ane medhAtithi zaMkare jaraskArune kahyuM ke tuM have tArA A putrane Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Astika IDaspati laIne tArA pitAne AzramamAM jA. zaMkara bhaga- tamArI je IcachA hoya te kahe te huM ApuM. Astike vAnanI AjJA mAthe caDAvI e pitAnA pitA mAgyuM ke sarpa satra A kSaNathI ja baMdha rAkhe, kazyapanA AzramamAM gaI ane tyAM sukhamAM divaso eTaluM ja mAguM chuM. A uparathI rAjA vimaska nirgamana karatI hatI. devI bhAga, navama0 a0 thaI gayuM ane bIjuM kAMI mAgavAnI vinaMtI karI, 47-48: paNa Astike bIjuM kazuM mAgyuM ja nahi. chevaTe janmejaye sarSa satra baMdha karyo, takSaka ugarI gaye vakhata jatAM janmejaya rAjAe sarpasatrane AraMbha karyo. eNe hajAro nAganAM kuTuMbone bALI ane Astika potAnI mAtA pAse pAcho gayo | bhAra0 Adi a0 51-pa3. nAMkhyAM. AthI moTA moTA nAga vicAravA lAgyA AstIka Astika RSi te ja. ke Astika kaI rIte ApaNuM saMrakSaNa kare. AhavanIya agnihotrInI yajJazALAmAM pUrva taraphaAstika nAgone bhANeja thatuM hatuM. eTalAmAM nA kuMDamAM hoya che te agni. takSaka nAganA upara ja maraNane prasaMga AvyuM Ahicchatra ahicchatra juo. takSaka sarpa satrathI DarIne indrane zaraNe jaI tenA Ahaka semavaMzI yadurAjAnA sAtvata nAmanA kuLamAM siMhAsanane vaLagI chupAI beThe hato. janmejayanI janmelA punarvasu rAjAne putra. ene aneka putra ajJAnusAra sarpasatranA Rtvijoe homavA sAru hatA, paNa temAM devaka ane ugrasena e ja nAmAMtakSakanuM AvAhana karyuM, chatAM takSaka AvyuM nahi. kti hatA. aMtardaSTithI takSakanA na AvavAnuM kAraNa RSi- * Ahaka (2) eka yAdava. e zrIkRSNanI sAthe svameta A oe jANyuM. have zuM karavuM tene Rtvije vicAra paceka kSetramAM gayo hato. sAmbane RSie ApelA karatA hatA eTale janmejaye kahyuM ke mArA pitAnA zApane laIne utpanna thayelA mUzaLanuM cUrNa karIne verIne lAve. e game te meTA mANasane zaraNe eNe samadramAM nAMkhI dIdhuM hatuM | bhAga 10-82-5; gaye hoya tenI ciMtA nahi. A uparathI Rvi- 11-1-21. e indra sahita takSakanuM AvAhana karyuM. InDe AhakI punarvasu rAjAnI kanyA, AhakanI bhaginI. takSakane tajI dIdhe. eka takSaka khinna vadane ene pati keNa hatA te jaNAtuM nathI. kuMDanI upara AvI Ubho. AkSILa bharadvAjAgirasa vaMza mAlikAmAMnA hiMgetrIya bIjI tarapha ema banyuM hatuM ke badhA nAga ekaThA RSi (3 aMgirA zabda juo.) thaI kazyapa pAse, takSaka agnikuMDa para Ave te pahelAM ja sarpasatra baMdha karAvavA, potAnI bahena jaratkAranA putra Astikane mekale, evI vinaMtI IkSalA nadIvizeSa / bhA20 bha0 9-17. karavA sAru gayA hatA. A uparathI Astika Ijya adhvarya nAmanA Rvijane karAvavAnAM karmajanmejayanI stuti karI ene prasanna karyo. janmejaya havana, pUjana Ie brahmadevanA dakSiNa mukhamAMthI khuzI thaze ane AstikanI IcchA pUrI karyA bAda utpanna thayela che. bIju je karavuM hoya te karavuM evuM enA manamAM IDaviDa sUryavaMzI ikvAku kuLanA zataratha rAjAnuM AvyuM. AstikanI vANI upara janmejaya temaja bIjuM nAma. ene ilavila paNa kahyo che. enA vije moha pAmI gayA hatA, eTalAmAM takSaka putranuM nAma aDaviDa. AvI yajJakuMDanI upara AkAzamAM AvI Ubhe. iDaviDA (ilavilA zabda juo.) takSakane joIne zatru A jANI janmejayane iDaspati taSita nAmanA bAra de mAMne eka (tuSita bahu AnaMda thaye, ane Astikane pUchyuM ke zabda juo.) Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iDI IDA RvedamAM IDA zabda prathama khAdya upAhAra- iMdirA lakamI. agara arpaNa karela dUdhanA arthamAM vaparAya che. aMdu sUryavaMzI ikvAku kuLanA vizvaga rAjAne putra. tyAra pachI vANInI devIrUpe "stavanane IDA kahe- ene caMdra ane Adra evAM bIjAM nAma paNa hatAM. vAmAM AvatuM. tyAra pachI IDAne manunI zikSikA enA putranuM nAma yuvanAzva. kahI che. manane yajJavidhi prathama zIkhavanAra A IdumatI siMhaladIpanA caMdrasena rAjAnI kanyA. ja hatI. iDA e pRthvI para jenI sattA che evI (2 maMdadarI zabda juo.) devI che ema sAyaNe kahyuM che. manue prajA meLavavA iMdamaulibhUSaNa tarIke mastaka para caMdra hovAthI zaMkaranuM karelA yajJamAMthI iDA utpanna thaI, evI zatapatha paDeluM nAma, brAhmaNamAM AkhyAyikA che. iDA upara pitAne hakaka che ema kahI maitrAvaruNe mAMgaNuM karyA chatAM IDa Indra A sAmAnya nAma che. brahmadevanA eka divasamAM - eTale sUryodayathI sUryAsta sudhImAM - svargamAM pitAnA janaka pAse ja rahI. manue prajAne mATe cauda indra thaI jAya che. dareka manvantare eTale prArthanA ane upavAsa karI tapa karatAM chatAM iDAthI pitAnA vaMzanI vRddhi karI. 30, 67,20,000 vaSe Idra badalAya che. A dareka Indrane judAM judAM nAma hoya che, jemake; 1 yajJa, 2 IDA (2) purANamAM IDAne vaivasvata manunI kanyA, rocana, 3 satyajita, 4 trizikha, 5 vibhu, 6 budhanI strI ane pururavAnI mAtA kahI che. pitAne maMtrama, 7 puraMdara, 8 bali, adbhura, 10 zaMbhu, putra thayA pUrve, putraprApti sAru eNe mitra ane 11 vaidhRti, 12 RtadhAmAM, 13 divaspati, 14 varuNa prItyarthe yajJa karyo hato. e yajJane pariNAme zucika95nA. AraMbhathI mAMDIne atyAra sudhImAM cha iDA athavA ilAne janma thayo. mitra ane varuNa indra thayA che. balithI mAMDIne zuci paryata sAta. have banne devanI kRpA vaDe iMDAnI jAti badalAI, pachI kalpa pUro thatAM sudhImAM thaze. IndranI strInuM ne te putrarUpe banI. e putra te sudyumna. zivanA nAma IndrANI, e paNa sAmAnya nAma ja che. zApane lIdhe sudyumna pAcho strI banI gaye. strI jayaMta, addhi ane vAlI e traNa putro che. enI rUpe enuM nAma ilA hatuM. A ilA budhane kanyAnuM nAma devasyanA che. Indra devatAomAM mukhya paraNuM. ene peTe pururavA nAmanA putrane janma ane svargane rAjA che. e vAyu, AkAza, vidyuta, thayo. tyArabAda viSNunI kRpA vaDe sudyumnane pAchuM garjana-vRSTi ane pUrva dizAne adhipati che. puruSatva prApta thayuM. puruSa tarIke ene traNa putro e bAra AdityamAM ane ATha marutamAno eka thayA hatA. bIjI AkhyAyikAnusAra manunA jayeSTha putranuM che. yajJamAM ane keTalAka zrAddhamAM ene ArAdhana che nAma Ila hatuM. pArvatInA manA karelA vanamAM ane bali apAya che. e jabare vaibhavavALA praveza karavAthI Ila strI banIne IlA thaI gaye. che. pitAnI nagarI amarApurImAM naMdanabAgamAMnA IlAnA mitra ane saMbaMdhIonI vinaMtI uparathI vaijayaMta nAmanA mahelamAM rahe che. e bAgamAM prasanna thaI ziva ane pArvatIe varadAna ApyuM pArijata ane kalpavRkSa vagere che. enI pAse icchA hatuM ke IlA eka mahine strI ane eka mahine heya te ApanArI kAmadudhA nAmanI gAya che. enA sAta suMDhavALA hAthInuM nAma arAvata che. enA A jUnI AkhyAyikAnA A pramANe bIjA sArathinuM nAma mAtali ane AyudhanuM nAma vaja pAThAphera che. che. vadhu parvatanA cUrecUrA karavAnuM sAmarthya dharAve iDAvatsara saMvatsarane eka bhedavizeSa / bhAga che. AkAzamAM meghadhanuSya thAya che e enuM dhanuSya 5-22-7, che. jyAre e dhanuSya caDhAveluM nathI hetuM, tyAre puruSa thaze. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara ivakIla rohita kahevAya che. ene ATha mAthAMvALA lIlA azvamedha karatA hatA tyAre Idra ene azva cerI raMgane joDe che. bIjA dhoLA ghaDA paNa ghaNuM che. jaI tene pAtALamAM kapilamuni tapa karatA hatA enI sabhAmAM gAnArA gaMdharva ane nAcanArI temanI pAchaLa bAMdhI Avyo hato. sahasrAkSa, apsarA heAya che. enAM vastranA raMga niraMtara bada- zacIpati, vRddhazravA, vRtrAri, madhavA, mAtalIsuta, lAyA kare che. pAkazAsana, surendra, zukra, puraMdara vagere enAM bIjAM asura ane dAnavo sAthe ene ghaNuvAra yuddha nAma che. karavAM paDe che. yuddhamAM e hAthIone kAme lagADe iMdra (2) AdityamAM pahele (dvAdaza Aditya che. e kaIvAra hAre deya kharo. ajunathI eka zabda juo). enuM zaka evuM nAma paNa che. cAlu vAra ane rAvaNanA putrathI sattara vAra hAryo hato. vaivasvata manvantaramAM e pUrva dipALa che. dara varSe Idrajita - rAvaNane putra ene harAvI airAvata laI zrAvaNa mAsamAM sUryamaMDaLa para ene adhikAra heya gayo hato. AvAM yuddhomAM ene ghaNIvAra brahmA, che. (nabha zabda juo.) paulemI nAmanI strIthI viSNu ane ziva madada kare che. ene jayaMta, RSabha ane mIThuSa ema traNa putro eNe ditinI sAthe saMbaMdha karavAthI tene garbha hatA. rahyo hato. e garbhanA eNe pitAnA vajIthI IMdra (3) zrI bhagavAnanI eka vibhUti / bhAga 11ogaNapacAsa kaTakA karyA hatA, temAMthI ogaNa- 16-13. pacAsa maruta thayA che. gautama RSinI strI ahalyA Idra (4) zrAvaNa mahinAnA sUryanuM nAma / bhAga sAthe chetarIne karelA samAgamane laIne ene zarIre 12-11-37. hajAra bhagAkAra cihana nIkaLe evo zApa ApI IvakIla himAlaya parvatanuM zikhara-vizeSa. arjuna napuMsaka banAvI dIdhA hatA. pachIthI uzApa ApI ane yudhiSThirane kRSNa dvaipAyana vyAse pratismRti e bhaganAM cihunanI AMkha karI dIdhI hatI, tethI nAmanI vidyA ApI hatI. te temanI pAsethI e sahasrAkSa kahevAya che. mata, agni vagere grahaNa karI. Ikane prasanna karIne tenI pAsethI kAMIka devanI prArthanA uparathI ene puruSAtane pAchuM navAM astrazastra meLavIe evI IcchAthI tapa maLyuM hatuM. eNe pulemanI kanyA upara balAtkAra karavAno nizcaya karI, eo kAmyaka vanamAMthI karI pulema zApa deze e bhayathI ene mArI nAMkhe nIkaLyA. teo himAlaya parvatanA gaMdhamAdana Adi hatA. pitAnA gora vizvarUpane paNa eNe mAryo che. zaMga oLaMgIne IMdrakala para AvyA. indra ahIM pitAnI padavI TakAvI rAkhavAne e satata ceka vRddha tapasvInuM rUpa dhAraNa karIne beThA hatA, tene ja rahe che. keI azvamedha kare ke atula tapa ajune dIThe. ajune ene vaMdana karatAM eNe kahyuM Adare ke indra emAM bhaMgANa pADavA ghaNI ghaNuM ke tArI zI IcchA che ? arjuna kahe, mane indra yukti kare che. pitAnI apsarAo mokalI temanA prasanna thAya ane zastra Ape evI IcchA che, brahmacaryane bhaMga karAve che. mATe tapa karavAne Avyo chuM. te vakhate Ide pitAnuM kRSaNe indranI pUjA baMdha karAvI tyAre eNe kepa rUpa prakaTa karyuM ane arjunane darzana ApyuM che karIne vraja upara divasonA divasa humalo karyo hato. bhAra. vana a0 37. te vakhate kRSe pitAnI TacalI AMgaLIe gauvardhanane pachI indra arjunane kahyuM ke ahIM zivanuM upADI vraja upara dharI laI emanuM rakSaNa karyuM ArAdhana kara ane prathama enI kRpA saMpAdana kara, hatuM. Ama hAra khAdhAthI kRSNa viSNunA avatAra pachI huM tane mArAM zastrAstra ApIza. Ama kahIne che e samajavAthI zaraNe AvyuM hatuM. sagara rAjA indra aMtardhAna thayA. ajune tyAM tapane AraMbha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i vakIla karyA. cAra mahinA pachI zive vicAryuM ke arjunanI pAse jaIe. pachI aMtardaSTithI jotAM zive jANyuM ke eka mUka nAmaneA dAnava varAhunuM rUpa dhAraNa karIne arjuna pAse jatA hatA. enAthI arjunane pIDA na thAya tema ja arjuna peAtAne ALakhe nahi mATe kirAtane veza palaTI pote parvata para pragaTa thayA. eTalAmAM emaNe joyu ke pele kapaTI dAnava ajuna sudhI pahAMcI gayA hatA. AthI kirAtarUpa dhArI zive varAhanA upara peAtAnuM khANu phUM karyuM. ahIMyAM e ja saMdhimAM aju ne paNa varAha upara peAtAnu" bANu phyu. zivanA bANuthI ja A asura tA marI gayA hatA. arjune zivane ALakhyA nahAtA mATe kAnA bANathI varAha mUA, e sabadhI kirAta joDe ghaNI takarAra karI. kirAte paNa sAmA pratyuttara ThIka ApyA. tethI bane vacce yuddha thavAne vakhata AvyA. baMne jaNe yuddha karavA mAMDayuM. aju ne kirAta upara je je astra phekayAM te badhAM kirAte pakaDI lIdhAM. eNe chevaTe gAMDIva dhanuSya mAM, te paNa kirAte grahaNa karI lIdhuM. A joi aju nane Azcarya thayuM, paNa dhai dharIne bAhuyudda karavAnA AraMbha karyA. temAM paNa dehu ja ra thaI lAhIluhANa thaI gayA. mAre vinAzakALa samIpa AvyA che ema dhArIne eNe peAtAnA ArAdhya devanI mAnasika pUjA karI. pUjA samApta thatAM AMkha ughADIne jue che teA pAte mAsika pUjA vakhate je je maneAmaya puSpA iSTa devatAne caDhAvyAM hatAM te badhAM sAkSAt karAtanA mastaka para hatAM! cakti thaIne aju ne manamAM dhAryuM ke are, A zakara bhagavAna pote che ane me' ajANye emanA keTalA anAdara karyo ! Ama dhArI peAte kirAtavezadhArI za'karane sASTAMga namaskAra karyA. zive paNa kirAta veSa tyajI pAtAnA dravyarUpe ane darzana ApyuM. peAtAne amRtamayahasta arjunane zarIre pheravyo ane ene kSatarahita karI AliMgana ApI, pAzupatAstra tene ApyuM. zive vara ApyA ke tuM kAIthI jitAya nahi evA vIra thaIza. ATaluM kahI peAtAnA divya svarUpe aMtardhAna thayA / bhAra. vana a. 38, ene indrajita arjunane zivanuM darzana, sparzIna ane varadAna thavAthI e AnaMdamAM magna thayeA hatA, tevAmAM ja tyAM leAkapAlA prakaTa thayA. temaNe ane pAtapeAtAnAM anna ApyAM. yame daMDa, varuNlR pAza, kubere kaumerAsra ApyAM ane indra mAtalI sArathine AjJA karIne magAvelA rathamAM besADI tene peAtAnA lekamAM lai gayA. / bhAra. vana0 0 42. " iMdra arjunane ApaNAM pAMca varSa sudhI svamAM rAkhyA, eNe ane nAnAvidha zastrAstra ApyAM ane citrasena gAMdha mAraphta gAyana ane nRtyakaLAmAM niSNAta banAvyA. / bhAra. vana a. 44. vaLI aju nane svarga lAkanA bhAga bhagavAvavA dhArI eae uzIne AjJA karI ke teNe arjuna pAse javuM. paNa jyAre uvazI arjuna pAse gaI, tyAre indranI svarDaMganA eTale mAtA barAbara evI arjunanI mAnyatA heAvAthI, enI joDe pUjya buddhithI ja varto. AthI uzIne gusso caDayA ane eNe arjunane zApa dIdhe. arjune zApa grahaNa karyAM, paNa peAtAnA nizcayathI caLyA nahi. / bhAra. vana. a0 46. ene Idriyanigraha joI IMdra enA para prasanna thayA ane vazIe ApelA napuMsaka thavAnA zApanI avadhi ghaTADIne mAtra varSoMnI rAkhI ane samajaNa pADI ke e zApa tAre gupta rahevAnA varSImAM bahu upakAraka thaze. pachI arjunane vastrAla kAra ApI, saMtASa pamADI, peAtAnA rathamAM besADI yudhiSThirAdi pAMDavA yAtrA karatAM karatAM gaMdhamAdana parvata upara AvI paheAMcyA hatA. temanI pAse mAtalInI sAthe vidAya karyAM / bhAra vana0 a0 164. invakIla (2) bhAratavanuM e nAmanuM eka tIrthaM inskIla (3) e nAmanA eka pata. indrakauzika eka brahmarSi ane enuM kuLa (1 vizvAmitra zabda jue.) 71 indrabhAnu rAmanI senAne eka vAnara. e agiyAra kATi vAnarAte svAmI hatA. indrajita maMdodarIne peTe thayelA rAvaNunA putra, janmatAM ja eNe medhanA jevI garjanA karI hatI, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indrajita 72 indrajita tethI ene meghanAda e nAma maLyuM hatuM | adhyAru rAuttara0 sa0 2.0 meghanAda svabhAvataH bhayaMkara hato. meTa thayA pachI zukrAcAryanI sahAyatAthI eNe nikuMbhilAmAM azvamedha, agniSToma, bahu suvarNaka, rAjasUya, gamedha, vaiSNava ane mAhezvara evA sAta yajJa karyA hatA. zivanI kRpAthI ene divya rathe ane dhanuSyabANa tema ja bIjAM zastro, tAmasI mAyA vagere prApta thayuM hatuM. enA manamAM bIja paNa keTalIka jAtanA yajJa karavAnuM hatuM, paraMtu rAvaNa devane dveSI hevAthI devane avirbhAga Apavo paDe mATe eNe Indrajitana karavA naheAtA dIdhA. | vA0 rA0 uttara0 sa0 25. jayAre rAvaNa svargane jItavA gayo hato ane ghera saMgrAmamAM rAvaNane Aje sumAlI paDyo ane rAkSasone parAjaya thaze ema lAgavA mAMDayuM tyAre meghanAda mokhare Avyo. Idrano putra jayaMti ane ene sArathi gemukha enA upara caDhI AvyA, paNa parAbhava pAmIne pAchA pharatAM ja, indra pote enA upara caDhI AvyuM. A veLA pitAnI mAyAnA baLathI meghanAda ekadama guma thaI gayo, ane pitAnAM zasrAstrathI Indrane jarjara karI nAMkhI bAMdhI lIdhe. rAvaNa bahu AnaMda pAmyo ane jaya jayakAra karI indrane laMkA laI gaye. ahIM indranA pakaDAvAthI badhA deva ciMtAmAM bUDIne brahmadevane zaraNe gayA. te uparathI brahmadeve pote laMkAmAM indrajitane pratyakSa thaIne kahyuM ke tuM Indrane choDI de. meghanAde kahyuM ke mane amaratva Ape te huM choDuM. brahmadeve kahyuM ke sAkAra padArtha mAtra nAzavaMta che; mATe amaratava durlabha che. kAMI bIju mAMga. te uparathI eNe mAgyuM ke huM agnimAM hema karuM, temAMthI azvasahita divya ratha nIkaLe ane e ratha para houM tyAM sudhI huM vijayI ane amara thAuM evo vara Ape. brahmadeve tathAstu kahIne Indrane cheDA ane punaH padArUDha karyo. e divasathI meghanAdanuM nAma indrajita paDayuM. vA. rA. utta sa0 38-30. rAvaNe sItAne laMkAmAM ApyA pachI azoka vATikAmAM rAkhI hatI. sItAnI zodha karavAne gayelA hanumAne azokavATikAne bhaMga karIne aneka rAkSasone mAryA hatA. rAvaNane nAnA putra akSa e vakhata marAyo hato. enA mRtyuthI rAvaNane ghaNuM duHkha thayuM hatuM. enA zamanane athe meghanAde azokavATikAmAM jaI hanumAnane brahmAstra vaDe bAMdhI rAvaNanI sabhAmAM ANyo hato. vI. rAtre suMdara0 sa0 42. sItAnI zodha karIne mAruti kiSkidhAmAM gayA pachI, vAnarasenA sahita rAma laMkAmAM AvyA ane yuddhane prasaMga Ave, tyAre pahele divase meghanAda laDhavA Ubhe hato. aMgade AgaLa paDIne enI joDe anivAra yuddha karyuM hatuM. bahu ja zrama lAgavAthI yuddhamAMthI ekAeka aMtardhAna thaI teNe rAmanI senA para zAstrAstranI vRSTi karI hatI ane keTalAka samaya stabdha rahIne rAtri paDatAM ja rAma ane lakSamaNane nAgapAzathI bAMdhI, badhA vAnarene zaravRSTithI mUrzita karI, pote pAcho laMkAmAM gayo hata. vAra0 yuddha sa0 45. laMkAnA yuddhamAM devAMtaka, narAMtakAdi rAvaNanA putro, tema ja kuMbhakarNa, mahApA ane mahAdara vagere marAyA, tyAre rAvaNane atyaMta duHkha thayuM hatuM. ene sAMtvana karavAne meghanAda yuddha caDhya hatA. prathama e nikuMbhilA gaye ane tyAM potAnAM zastrAstra abhimaMtrita karI pachI yuddhabhUmi para AvyuM hatuM, tyAM AvIne eNe rAmanI senA para guptarUpe mAro calAvyuM. eNe gaMdhamAdana, gaja, nala, meMda, jAMbavAna, nIla, sugrIva, RSabha, aMgada, divida, gadaza, harilemA, vidyudaMSTa, sUryAnana, pAvakAkSa, kesarI, tirmukha ane hanumAnAdi pramukha vAnarene atizaya pIDita karIne mUcchita karI bheya suvADayA. keTi vAnarene eka ja prahAramAM mAryA hatA. pachI rAma ane lakSmaNane mUcchita karo harSa pAmato rAvaNa pAse laMkAmAM gayA hatA. vA0 rAyuddha 73. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indrajita tyAra pachI makarANa yuddhe caDhayo ane marAye; tyAre paNa rAvaNe meghanAdane pharI yuddha karavA mokalyA hato. te vakhate paNa potAnI rIta pramANe nikuM. bhilAmAM jaI rathamAM besI rAmanI senA upara caDhayo hato. vAnarasenAne atizaya pIDA karI jethI e badhA vyathita hatA. tevAmAM eNe pitAnA rathamAM dIna zabda "rAma, rAma", ucAratI mAyika sItA upajAvI ane vAnarasenAnA dekhatAM tene vadha karyo. sugrIvAdikene e kharI sItA ja hatI, ema lAgavAthI saghaLA kAkuLa thaI gayA jANI AnaMde garjanA karate meghanAda laMkA gayA. / vA rA0 yuddha sa0 81. ahIM vibhISaNe sugrIvAdika vAnarene sAMtvana karIne samajaNa pADI ke e kharI sItAne vadha nahoto. e te mAtra meghanAdanI AsurI mAyAnI kati ja dekhADI hatI. A pramANe samAdhAna karavAthI vAnarasenA svastha thatI hatI, teTalAmAM meghanAda nikuMbhilAmAM gayo ane brahmAe ApelA varadAna pramANe havana karavAne prAraMbha karyo. havanamAM bhaMga na thAya ane tyAM keI paNa AvI na zake mATe Thera Thera rAkSasenI cokI mUkI. vibhISaNane A vAtanI khabara paDI eTale eNe rAmanI AjJA laIne meTI vAnarasenA sahita lamaNane tyAM mokalyA. pAchaLathI pote paNa tyAM gaye. hanumAna vagere pramukha vAnarane eNe cetavyA ke jo A yajJa pUrNa thaze te meghanAda ajita banaze; mATe utAvaLA ene bhaMga kare. A uparathI emaNe AsapAsanA rAkSasane mArI nAMkhI yAne bhaMga karyo. ene yajJa lagabhaga pUro thavA AvyuM hovAthI ATalI khuvArI thatAM paNa eNe e tarapha lakSa ApyuM nahi. paraMtu vAnaroe enA zarIra para aneka rIte prahAra karyA ane pASANanI vRSTi karIne yajJane agnine olavI nAMkhyA, tyAre nirupAya thaI meghanAda, krodha karIne UThayo. eNe vAnarene mAravA mAMDyA ane bahu pIDA karI. pachI pAse 10 ijita ja adazya thavAnuM vaDanuM jhADa hatuM te tarapha eNe javA mAMDayuM. paraMtu vibhISaNe ene tyAM javA na deze evI sUcanA karyA parathI mAruti vageree ene e bAju javA na dIdhe. A uparathI meghanAde jANyuM ke mAruM havana sthaLa tema ja vaTavRkSa vagere gupta vAta vibhISaNe ja zatruone jaNAvI dIdhI che, emAM zaka nathI. bhale pahele ene ja mAro gyA che dhArI eNe vibhISaNane dhikkAra karI enI niMdA karavA mAMDI. meghanAda kahe, are, vibhISaNa tuM laMkAmAM nAnethI moTo thaze ane A yuhaprasaMgamAM svajanane tyAga karIne zatrune zaraNa gaye! tuM mArA pitAno bhAI sababa mAro kAke thAya, ethI huM tArA putra jevo chatAM tuM mAre droha kare che, te bhUmaMDaLamAM tArA jevo pApI bIjo koI nahi heya. vibhISaNe kahyuM ke tame badhA rAkSasa duSTa ane adhamI cho. mATe ja meM tamAro pakSa to che. A pramANe baMnenuM saMbhASaNa thatuM hatuM eTalAmAM lamaNe AgaLa AvI meghanAda sAthe yuddha AraMvyuM. lamaNe enA sArathine mArI nAkhe eTale eNe gheDA pitAnA hAthamAM laIne paNa yuddha karyuM. pramAthI, rabha, zarabha ane gaMdhamAdana nAme cAra vAnaroe meghanAdanA rathanA cAre azvane mArI nAkhyA. meghanAda bIja rathamAM besIne Avyo eTale vibhISaNe lakSamaNane kahyuM ke enI sAthe bahu sAvadhatAthI yuddha karaje. meghanAde ene lakSamaNune Ama protsAhana Apate sAMbhaLe eTale enA upara krodha karIne zakti pheMkI, paNa lamaNe tene adhavacamAM ja kApI nAkhI. meghanAde bIjI yamadatta zakti ke kI tene paNa lakSamaNe nAza karyo. enuM ane lakSmaNanuM traNa ahorAtra yuddha thayuM. Ama chatAM paNa meghanAda marato nathI te joIne lamaNe pratijJA karI ke jo rAma dharmAtmA ane satyaprati heya te meghanAda A bANathI maraNa pAme. Ama pratijJA sAthe bANa choDatAM ja mukuTa ane kuMDaLa sahita meghanAdanuM mAthuM tatkALa chUTuM thaI jamIna para paDyuM. bhAra vana a0 288-289, Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ijita 74. indrapramiti A joIne maharSione ane dezane ghaNe harSa varamAM akUpAra nAmane mArAthI paNa vRddha kAcabo thayuM ane emaNe lakSamaNa para puSpavRSTi karI. rahe che tene huM belAvuM chuM. te tane oLakhe che meghanAda maratAM ja vAnaroe rAkSasomAMthI keTalAkane ke nahi te kahevAya nahi. eNe akUpArane hAka mArI mAryA, keTalAka nAsI laMkAmAM gayA. temaNe megha- eTale e bahAra Avyo. rAjAe ene e ja prazna nAdanA mRtyunA samAcAra rAvaNane jaNAvyA. A pUchatAM, akUpAra bolyo ke hA, hA, huM tane tarapha zrIrAmane batAvavA meghanAdanuM mastaka vAnare oLakhuM chuM. pachI eNe sarvane kahyuM ke A suveLAcaLa laI gayA | vA0 ra0 yuddha sa0 86- rAjAe meTA moTA ghaNu yajJa karyA hatA. e yajJo 92. meghanAdane sucanA nAmanI strI hatI. vakhate dakSiNa ApatI vakhata mUkelA pANInuM ja iMdrajit (2) danuputra, eka dAnava. A sarovara banyuM che. e A rAjA puNyavAna Ijihava rAvaNa pakSane eka rAkSasa vA. rA. che. AvuM kahetAM ja svargamAMthI vimAna AvatuM suda sa0 6. jaNAyuM. e joIne rAjAe mArkaDa RSi, ghuvaDa, IdratApana varuNalekamane eka asura-vizeSa emane pitAne sthaLe pahoMcADyAM ane pote svargamAM IndratItha tIrthavizeSa bhAra0 sa49-19; 50-1. gayA. je mANasa potAnI stuti kare che tene nahi, Indradamana somavaMzatpanna eka rAjarSi / bhAra paNa bIjA jenI prazaMsA kare che tene moTAI maLe che. jAte stuti kyathI te halakAI Ave che. | zAMti a0 235. bhAva vana sa199, Indrakami RSivizeSa / bhAra0 zAM. 240-18. indradyumna (2) svAyaMbhU manvantaramAM agatya Idradeza videhakuLanA rAjAone Idra parvata pAse RSie jene "tuM gajayonimAM janmIza' e zApa deza. enI mukhya nagarInuM nAma sAMkAsyA. pUrve Apyo hato te rAja. e pAMcadezane adhipati tyAM sudhanvA nAmane rAjA hatA, ene chatIne videha hato. gajanimAMthI enI mukti, cothA tAmasa rAjAe pote deza laI lIdhe hato. (3 sudhanvA manvantaramAM thayelA hari nAmanA viSaNunA avatAre zabda juo.) karI hatI. (3 hari zabda juo.) * iMdradyumna eka rAjarSi. svargamAMthI enuM patana Indradhagna (3) videhavaMzI eka janaka. siMghugni thayuM hatuM. e mArkaDeya RSinA AzramamAM gaye nAmanA janakane pitA. vaMzAvaLImAM A rAjAnuM ane emane pUchavA lAgyA ke tame ciraMjIvI che nAma ApyuM nathI. eTale mane oLakhatA haze. emaNe kahyuM ke huM to indradhana (4) daitavanamAM pAMDavonI pAse rahele tamane oLakhata nathI, paraMtu himavAna parvata para eka RSi. prAvAra nAmanuM ghuvaDa rahe che te vakhate eLa- indradyumna (5) eka sarovara-vizeSa (1 Indradyumna khatuM haze, mATe ene pUcho. rAjAe azvanuM rUpa zabda juo.) dhAraNa karIne mArkaDeyane pitAnI pITha para besADayA indraparvata Idradeza saMbaMdhI parvata. pAMDanA ane prAvAkarNa pAse laI gayA ane prApArakarNane samayamAM enA para kirAtAdhipati sAta rahe e ja prazna pU. eNe kahyuM ke IMdradyumna hatA. / bhAra0 sabhA a0 30. nAmanA sarovarane kAMThe nADI ja dha nAmane eka Indraprati eka brahmarSi (vasijha zabda juo.) bagalo rahe che, te tane oLakhatA hoya te pUchI indrapramiti eka RSi. eNe vyAsanA ziSya pilanI je. huM to tane oLakhatA nathI. A sAMbhaLI pAse vedanuM adhyayana karIne tenA cAra bhAga rAjA ene paNa joDe laI nADI jaMdha pAse gayo. karI potAnA ziSyone zIkhavyA hatA. | bhAga 12ene ene e prazna pUchatAM eNe kahyuM ke A sare- 6-54. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Indrapramada 75 indratikazAnaka Indrapramada bhISma je vakhate zarapaMjara para paDyA svargamAM zuci nAmane indra thaze temaja satrAyaNa hatA, te vakhate tyAM Avela RSi-vizeSa / bhAga RSi vaDe vitAnAne peTe bahabhAnu nAme viSNune 1-9-7. avatAra thaze. e manvantara pUro thatAM brahmadevanI rAta indrapramAdi enAM kAjalya, trimUrti evAM bIjAM paDaze ane kalpa pUro thaze. | bhAga aSTa, a0 12. nAma hatAM. bhadra nAmane RSi ene putra hatA. Indrasena dharmaRSine bhAna nAmanI strInI piTa thayelA Indraprastha puravizeSa. draupadIne svayaMvara thayela ane devaRSabhane putra (devaRSabha zabda juo.) pAMDave padapuramAM prakaTa thayA. te jANI dhUtarAkhe Indrasena (2) sUryavaMzI narizcaMtakuLamAM thayelA kUrya temane hastinApuramAM teDAvyA; ane pitAnA putra rAjAne putra. enA putranuM nAma vitihAtra. ane pAMDavo vacce kalaha vadhe nahi te mATe temane Izvasena (3) samavaMzI purukuLamAM janmelA ajaaradhuM rAjya ApI khAMDavaprastha nAmanA vanamAM mIDha putra nIlavaMzanA muddagala rAjAne pautra vasAvI rahevAnuM kahyuM. te uparathI pAMDave tyAM gayA brahmaSThAne putra ane viMdhyAzva rAjane pitA ane kRSNadvaipAyana vyAsanA ApelA muddate tyAM Indrasena (4) naLa rAjAne damayaMtIne peTe thayele nagara vasAvyuM. e nagara ghaNuM suzobhita thayuM putra (5 naLa zabda juo.) tethI tenuM nAma indraprastha athavA zukraprastha pADayuM. | Indrasena (5) sutalamAM eka daityavizeSa / bhAga bhAra Adi a207.0 mayAsure bAMdhala sabhA- dazama, a0 85.. maMDapa ahIM ja hatA. yudhiSThire rAjasU yajJa paNa Indrasena (6) hakSadvIpane eka parvata. ahIM ja karyo hato. A nagara hastinApurathI keTaluM indrasena (7) yudhiSThirane sArathi. dUra hatuM te graMthamAM jaNAtuM nathI. paNa kurudezanI IndrasenA muddagala RSinI strI nArAyaNanuM bIjuM nAma. rAjadhAnI jema hastinApura tema A nagarI paNa hatI. indrasenA (2) naLarAjAne damayaMtIthI thayelI kanyA. IndrabAhu eka brahmaSi (2 agatya zabda juo.) Impaka RSabhadevanA navakhaMDAdhipati putromAM IndramArga kSetravizeSa | bhAra0 0 81-181. indramAlI uparicara rAjAnuM bIjuM nAma (ra upari 5 eka. ene khaMDa enA ja nAme prasiddha che. caravasu zabda juo.) Indrapuka (2) bhAratavarSa saMbaMdhI je nava khaMDa che IndravarmA bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka temAMne AThamo. rAjA. enI pAse azvatthAmA nAmane eka IMdrANI IndranI strI. A sAmAnya nAma che. Aja nAmAMkti hAthI hato (3 azvatthAmA zabda juo.) parvata je cha Indra thayA temanAM judAM judAM nAma IndravAda sUryavaMzI ikvAku rAjAne pautra ane maLI Ave che, tema IndrANInAM maLI AvatAM nathI; vikukSi rAjAne putra. enuM bIju nAma kakastha chatAM temanAM judAM judAM nAma hAvAM joIe, kAraNa hatuM (kakustha zabda juo). ke hAlanA IndranI strI-indrANInezacI evuM nAma che. Izatru A nAma ghaNuM karIne vRtrAsurane lagADAya che. indrANI (2) sapta mAtRgaNamAMnI chaThThI. indrasANi cAlu katavArAha kalpane aMte thanAra indrAbha somavaMzIya avikSitavaMzaddabhava janma caudame manu. vizvasena evuM enuM bIjuM nAma jayane putra / bhAra A0 101-46-47. paNa kahevAze. uruM ane gaMbhIrabuddhi e nAmanA IndrIta zInaka eka RSi. janmejaya nAmanA eka ene putra thaze. enA sattAkALane InDasAvarNi rAjAne brahmahatyA lAgI hatI tenI nivRtti karavA manvantara e nAma apAze. e samayamAM agni, sAru eNe pitAnA purohitane prArthanA karI, paNa bAhu, zuci, zuddha, mAgadhI, vagere sapta RSie temaNe amAnya karI. tethI rAjA A RSine zaraNa thaze. pavitra, cAkSuSa vagere deva, ane tene svAmI gayo, eNe rAjA pAse yajJa karAvI, pAparahita-punita Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indirA karI svage` meAkayeA. / bhAra. zAMti a152. indirA bhAdrapada vada agiyArasa chaMdma bAra tuSita daivamAMnA eka (tuSita zabda jue.) ijJajiva priyavrata rAjarSinA daza putrAmAM bIjo, e InnuraseAthI vIMTAyelA plIpanA mAlika hatA. eNe peAtAnA dvIpanA sAta dezamAM bhAga pADayA hatA ane temanAM ziva, yavayA, subhadra, zAMta, kSema, amRta ane abhaya evAM nAma pADayAM hatAM ane e ja nAmanA sAte putrAne ekeka ema vaheMcI ApyA hatA, idmavAhu agatsya putra dRDhasyunu bIju nAma (daDhasyu zabda juo.) irA kazyapa RSinI strI, IlAnuM bIju` nAma. irA apsarA vizeSa /bhAra. sa0 10-12, irAgabhaziza nunA putra, eka dAnava, irAvatI bhava nAmanA rudranI patnI / bhAga0 3 12-13. dharAvatI (2) brahmadezanI nadI vizeSa. e makhau ane likhA nAme be nadIonA saMgama vaDe banI jAya che. navaseA mAIla vahIne e baMgALAnA upasAgarane maLe che. irAvatI (3) arjunanA pautra parIkSitanI strI. e virATanA putra uttaranI kanyA hatI. irAvatI (4) bhAratavI^ ya eka nadI / bhAra. ka 0 a0 44, zlA0 32. mAvAna arjunane ulUpIne peTe thayelA putra. bhAratanA yuddhamAM e pAMDavapakSamAM hatA / bhAra. bhISma0 a0 45. ene durgaMdhana pakSanA AI zRMgI nAmanA rAkSase mAryA hatA. / bhAra bhISma a0 90. ila vaivasvata manune kutsita puruSatva pAmelA prathama putra. e eka samaye dhoDesavAra thaIne vanamAM mRgayA ramavA sAru gayA hatA. te bhUlathI zaravaNu nAmanA vanamAM peThe, paraMtu pAvatIne eve zApa hatA ke e vanamAM je puruSa pesaze te strI thaI jaze. AthI karIne Ila, peAte beThA hatA te trADA ane badhA sainya sahita strItva pAmyA. AthI peAtAnA sanya sahita bhramaNu karatA hatA tyAM seAmanA putra budhe ene dIThe!. enDru vananI bahAra eka divya 76 la Azrama nirmANu karyo ane Ilane kahevA lAgyA ke he strI, heAmanA vakhata thayA che. ane tu AzramamAM kema AvatI nathI. zuM pativratA strIoe sUryAsta kALe Azrama cheDIne kadIe bahAra na javuM e sadAcAra tane khabara nathI ? AvAM budhanAM bhASaNa sAMbhaLIne hu pUrve kANu enI smRti na rahetAM ene lAgyu` ke huM strI chuM ane AnI ja dharmapatnI chuM. evA meAha utpanna thayA, eTale AzramamAM jatAM ja budha enI sAthe paraNyA. budhanA saMgathI alpakALamAM ene pururavA nAme putra thayeA. A pururavA ja sAmavaMzI rAjAone mULa puruSa. upara niMdya-kutsita puruSatva pAmelA putra lakhyA che, tenu` kAraNu ke vaivasvata manune ghaNA kALa sudhI putra nahetA, eNe mitrAvaruNane uddezI putra kAmeSTi karAvI. paraMtu enI zraddhA nAmanI strIe peAtAne kahyuM hatuM ke mAre kanyA thAya ema karo. AthI iSTimAM hAtA e kanyA prasavakAraka maMtra bhaNIne agnimAM hrAma karyAM. eNe karIne rAjAne kanyA janmI. rAjAe vasiSTha RSine pUchyuM ke Ama kema ? emaNe samajAvyuM ke heAtAnA matrAccAramAM viparItapaNu hAvAthI Ama kanyA thaI che. have jo tAre putra ja joItA haze teA hu e kanyAne puruSatva maLe ema karIza. pachI emaNe AdipuruSanI stuti karI ane tethI kanyAne puruSatva prApta thayuM. A Ila sauthI meATA hatA. e sivAya manune ikSvAku prabhUti daza putra thayA hatA. ila rAjA zaravaNumAM javAthI strIpaNuM pAmyA che e vAta ikSvAku vagere tenA bhAIne khabara na hAvAthI temaNe enI bahu kALa paryaMta vATa joI. paraMtu e AvyA nahi. tethI te enI zeAdha karavA nIkaLyA. ghaNI ghaNI jagAe pharatAM paNa ene patto lAgyA nahi. pharatAM pharatAM zaravaNu vananI pAse AvyA. tyAM gheADI thaI gayelA ilane caMdraprabhA dhADA ekAeka emanI najare paDayA. badhA Azcarya pAmyA ke Ama kema ! pachI A zuM thayuM enI tapAsa karatAM aMte jANyuM ke pAtInA zApane laIne A binA banI che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ilAla 7 ivala badhA bhAIoe pitAnA bhAInI sthiti pUrva- ilAspada bhAratavaSaya eka tIrtha. vata thAya ane e puruSatva meLave evI zivanI ilina somavaMzIya taMsane putra, eka kSatriyavizeSane ArAdhanA karI. emanI prArthanAthI prasanna thaI sAru ilila zabda juo ! bhAra A0 88-1pa. kahyuM ke pArvatIne zApa taddana nirmULa thaI e ilila semavaMzIya trastune putra, eka kSatriya. eno ya 3 puruSatva meLavaze ema kadI paNa thaze nahi. chatAM mAnuM nAma kAlindI ane strInuM nAma rathantarI. tamArA tapa vaDe huM prasanna thayo chuM. mATe tamAre Ilina, Iti, trazna, taMsu evAM enAM nAmAntare bhAI eka mAsa strI ane eka mAsa puruSa ema hatAM. bhAra0 A0 63-28; A0 88-15.0 banaze Ama zrImukhe kahIne ilane puruSa karI ikvAku duSyata, zura, bhIma, pravasu ane vasu ema ene prabhuti enA bhAIone soMpI ziva aMtardhAna pAmyA. pAMca putra hatA / bhAra A0 88-17, ila rAjAne sudyumna evuM bIjuM nAma paNa ivala hiraNyakazipune pautra hAdAsa ane dhamanIthI hatuM. puruSa kALamAM ene utkala, gaya ane vimala ema traNa putra thayA hatA | bhAganavama a01. thayelA putramAM eka ilavila sUryavaMzI ikravAku kuLanA zataratha rAjAnuM ivala (2) hiraNyakazipuno bahena siMhikAnA tera bIju nAma. putrAmAM pAMcama. e ane ene bhAI vAtApI ilavilA vaivasvata manvataramAM vizravA RSinI bane maLIne vAraMvAra brAhmaNane mAratA, kAraNa ke strIomAMnI eka. eNDaviDa athavA eNlavila nAme eka vakhata ivale kaI RSinI prArthanA karI hatI prakhyAta thayelA putranI mAtA-bApanA saMbaMdhe ke mane IMdranA jevo parAkramI putra Ape. RSie ailavilane vaizravaNa paNa kahe che. prArthanAne aMgIkAra na karavAthI e brAhmaNamAtra IlA vaivasvata manunI kanyA. (ila zabda juo.) upara dveSa karavA lAge. Atithyane bahAne ilA (2) uttAnapAdanA putra dhruvanI bIjI strI, e brAhmaNe ne mAratA. evI rIte ke keI brAhmaNa Avyo vAyunI kanyA hatI ane ene utkala nAmane eka ke te manuSyarUpe ene AdarasatkAra kare. bakarAnuM ja putra hate. rUpa dhAraNa karelA vAtApIne rAMdhIne tene jamADe. ilA (3) IrA zabda juo. brAhmaNa jamIne javA mAMDe ke vAtApI enuM peTa IlA (4) vasudevanI strIomAMnI eka. phADIne bahAra Ave ane brAhmaNa maraNa pAme. ilAva kaSabhadevanA so putramAMnA nava, jeo Ama emaNe sahasAvadhi brahmahatyA karI hatI. khaMDAdhipati hatA temAMne eka. ene khaMDa enA eka samaye agatya RSine paisAnI jarUra ja nAmathI prasiddha che. paDavAthI teo anukrame zrutavAM, brahana, ane trasadasyu IlAvata (2) bhAratavarSamAM je nava khaMDa che, temAMne e traNe rAjA pAse gayA, paraMtu tyAMthI dravya na maLavAthI ane ilvala ghaNe dhanavAna che e jANIne ilAdyuta priyavrata rAjAne pautra ane AgrIdhAne pelA rAjAo sahita ivala pAse AvyA. emane putra. merunI kanyA latA enI strI hatI. ene deza jaIne pitAnI rIta pramANe eNe kapaTapUrvaka ene nAme ja prasiddha hoI e tyAMne adhipati hatA. Atithya karyuM. emanI pUjA karIne jamavA sAru ilAta (2) jaMbudvIpane nava dezamAM eka deza. rAkhI lIdhA. bakarAnuM rUpa lIdhelA, vAtApIne rAMdhI e merunI AsapAsa ghaNe pAse samacatustra AkRti- traNe rAjAo ane agatya RSine bhojana karAvyuM. vALo che. enI AjubAju nIla, niSadha, mAlyavAna rAjAoe RSinA sAmuM joyuM eTale RSi ane gaMdhamAdana evA cAra mahAparvata AvyA che. kapaTa jANI gayA ane badhAne mATe karela pAka eka, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izAnI 78 Ijika pite ekalA ja jamI gayA ane vAtApIne peTamAM ISIka gaMgAdvAre rahenAre eka brAhmaNa. eNe ja pacAvI dIdhe, zikharaDIne puruSatva maLavA sAru gaMdharvanI prArthanA ghaDI thaI, be ghaDI thaI, paNa vAtApI bahAra karavAnuM kahyuM hatuM ! bhAra A0 110-23, nIkaLatuM nathI, evuM joIne ilvala samajo ke ISapAta danunA putra dAnamAMne e nAmane eka Aja vAtApI niHsaMdeha maraNa pAme. have A imAnuM somavaMzI yadukulamAM thayelA sAvaMta kuLanA RSi pitAne mAraze ema dhArI. bhayabhIta thaI devazravAne kaMsavatI nAmanI bhAryAne peTe janmelA kahevA lAgyo ke huM aparAdhI chuM. mane kSamA kare. bemAMne bIjo putra. mane prANadAna ApavAnI kRpA karo. RSie kahyuM Izu bhAratavarSIya ikSudA nAmanI nadInuM bIjuM nAma. ke tane abhaya che. paNa amAre cArene dravya joIe IkSa (2) bhAratavarSIya eka nadI. (2 mahedra zabda che te ApI amane pahoMcatA kara. eNe tathAstu juo.) kahIne trivarga rAjAne asaMkhya gAyo ane suvarNa IkSudA bhAratavarSIya nadI. (2 himAlaya zabda juo). ApyuM. rAjAone ApyuM tenAthI bamaNuM RSine IkSamatI saMkAmyA nagarI samIpa AvelI bhArataApI badhAne sanmAnapUrvaka vidAya karyA. tyAra vaSaya eka nadI | vA. rA. bAda brAhmaNane dveSa tajIne sukhe rahyo. ene ba9vala ikSarada sapta mahAsAgaramAM bIje. kSadIpanI nAme putra hatA. / bhAra0 vana a0 98. cotarapha Avela che ane enI pahoLAI be lAkha IzAnI mAyAnuM nAma | bhAga- 10-12. jana che. iSa uttAnapAda vaMzanA dhruvaputra vatsarane svavIthI ikSuhada supArzva parvata uparane eka hada vizeSa nAmanI strIthI thayelA cha putremAne trIje. bhAga 5-16-13. iSa (2) uttama nAmanA manunA putramAMne eka. ivAka vaivasvata manunA daza putromAMne moTe. iSa (3) varSanA bAra mahinAmAM anukrame bAramo - (g) chIMkamAMthI pedA thavAne lIdhe enuM A caiitrI varSAraMbha gaNatAM sAtame - mahine. enI nAma paDayuM che. bhAga, navama0 a 6, zla0 4; pUrNimAM azvinI nakSatrayukta hevAthI ene Azvina devI bhA0 skaM7, 80 2, 0 20.0 ene kahe che. bAra Aditya mAMhyalo tvaSTA nAmane Aditya so putra hatA. teo paikI vikRkSi, nimi, daMDaka A manvantaramAM prativarSa A mahinAmAM sUrya ane dazAzva e cAra ghaNuM zreSTha hatA. pitAnA maMDaLane adhipati hoya che ane jamadagni RSi, putrane cAre dizAe vasAvI pote IvAka maLe tilottamAM apsarA, dhRtarASTra gaMdharva, kaMbadha nAmane rahyo hato. paraMtu vikaSi yauvarAjapada para hoI nAga, zatajita nAmane yakSa, ane brahmAti nAmane bIjA paNa bahudhA enI pAse ja rahetA. rAkSasa - eTalAM enI sAthe hoya che / bhAgadvAdaza IkvAku rAjA ghaNe prakhyAta heI enuM kuLa a0 11, sUryavaMzamAM ghaNuM prasiddha che. vasiSTha pAsethI brahma irSadhara zAmalI dvIpanA lekene bhedavizeSa / bhAga vidyA saMpAdana karIne eNe paramapada meLavyuM hatuM. 5-20-11. enI pachI vikRkSi, jenuM zazAda evuM bIjuM irSAkAe pAMDavonA vadhane sAru azvatthAmAe khAsa nAma paDayuM hatuM te mukhya rAjayAdhikArI thaye hate. banAveluM astra-vizeSa bhAra sau0 13-18-19, ISakahasta e nAmane eka RSi ane temanuM kula. (taparAzara zabda juo.) Ijika bhAratavarSIya eka deza bhAra0 bhISma a 9. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Iya hada ugrasena IDala AThamA sAvarNi manunA have pachI thanArA ugnakarmA sAlva rAja. ene yuddhamAM bhImasene haNya dazamAMne eka putra. hate. | bhAra0 ka. 2-44. Iza Izvara ugratIrtha bhAratI yuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA, Iza (2) mahAdeva. bhAra0 Adi a0 67. Iza (3) IzAvAsya upaniSata ugradaSTi merunI kanyA ane AgnIdhra rAjAnA trIja IzAna mahAdeva. putra harivarSanI strI | bhAga 5, skaM0 a0 2. IzAna (2) zAkaDhIpa mAMthale eka parvata. ugramanuM bhAratI yuddhamAM arjunane hAthe maraNa pAmele IzAnakalpa brahmadevanA cAlu mAsane dazamo divasa. duryodhana pakSane eka rAjA / bhAra0 karNa a0 70 e kalpanA AraMbhe A IzAnane avatAra thavAne ugnavIya mahiSAsurane anuyAyI eka asura (mahiSA. lIdhe A nAma paDayuM che. (4 kapa zabda juo.). sura zabda juo.) ugrazravA sUta sattAvALA purANika maharSaNane IzAnakesala IndraprasthanI pUrve AvelA be kesala putra. enAM saumi ane lemaharSaNa evAM bIjA dezamAM je IzAna keNamAM AvyA che te deza - uttara nAma paNa che. kosala, kAzI kiMvA kAMtikesala evAM paNa enA ugrazravA (2) dharASTranA se putramAMne eka, bIjuM nAma che. te bhAra0 sabha0 a 30. enI ugrasena kazyapanI munI nAmanI strIne peTa thayelA rAjadhAnI zrAvatI nagarI. devagaMdharvomAMne eka. e sUryane sahacara che. IzAvAsya yajurvedanuM e nAmanuM upaniSata. (nabharyA zabda juo.) Izvara jagatanI utpatti, sthiti ane laya karanArA ugrasena (2) somavaMzI yadukuLanA sAtvata rAjAnA mAyApAdhika paramAtmA. aMdhaka nAmanA putranA vaMzamAM janmelA A Izvara (2) IzAnya dizAne digyA. eka rudra rAjAnA be putramAMne bIje. ene kaMsa sunAmA (ekAdaza rUdra zabda juo.) nyAdha, kaMka, zaMka, suda, rASTrapAla, sRSTi ane Izvara (3) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka tuSTimAna evA nava putra hatA. temaja kaMsAvatI rAjA. e kedhavaza nAmanA asuranA aMzathI kaMkA, zUrabhU ane rASTrapAlikA evI pAMca kanyAo ja hatA. / bhAra Adi a0 67. hatI. A pAMce vasudevanA devabhAgAdi navamAMnA pAMca bhAIone varAvI hatI. ene moTA putra kaMsa ghaNe ja duSTa hevAthI teNe ugrasenane baMdIvA tarIke rAkhyA hatA. kRSe kaMsane mArI ugrasenane ultha cAla manvetaramAM bahaspatinI kanyA svAhAne choDAvI punaH pATa para sthApyo hato bhAga 10, a0 45. ukatha (2) sAmavedanuM eka nAma. ugrasena (3) dhatarASTranA so putramAne eka ukathA (3) e nAmane eka yajJavizeSa. ugrasena (4) bhAratI yuddhamAM duryodhana pakSano eka rAjA, ukathA (4) sUryavaMzI eka rAjA. vaMzamAlikAmAM ugrasena (5) pAMDamAMnA arjunanA pautra parIkSita enuM nAma nathI. rAjAnA cAra putra mAne nAne. ukha taittirIya zAkhAne eka RSi. ugrasena (6) devakIne eka putra.bhAga9-24-25 ugra mahAdeva. ugrasena (7) svarbhAnunA aMzathI utpanna thayela ujha (2) vAruNi kavinA AThamAMne nA putra. eka kSatriya / bhAi A0 68-13. ujha (3) dhRtarASTranA so putrAmAMne eka grisena (8) bhAdrapada mahinAmAM vivaravAna nAmana putra. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- -- ugrasena utkala sUryanI sAthe saMcAra karanAra gaMdharva vizeSa. | uccazravA samudramaMthana samaye nIkaLelAM cauda bhAga 11-38. ratnomAMnuM eka - azvaratna | bhAga aSTa a0 8 ugrasena akrUra yAdavanI strIomAMnI eka. ura:zravA (2) sUryanA rathanA ghaDAnuM nAma. ujhAyudha caMdravaMzIya purUkuLanA hastI rAjAnA deva-masya, a0 248 mIDha nAmanA putranA vaMzamAM janmelA nAtha rAjAne ujayana vizvAmitra katpanna eka RSi. putra. ene kSamya nAmane putra hato. ujajayitra saurASTramAM Avela prabhAsa samIpane ujhAyudha (2) dhRtarASTranA so putramAne eka, parvatavizeSa; jUnAgaDha pAsene giranAra te ja ! ujhAyudha (3) bhAratI yuddhamAM duryodhananA pakSane bhAra0 va0 86-21 eka rAja. ujajayinI aMtikA nagarInuM prastuta vaparAtuM nAma ujhAyudha (4) karNane hAthe maraNa pAmela pAMDava- ujanaka kAzmIra samIpe AveluM eka tIrthapakSane eka rAjA ne bhAra0 karNa0 a pa vizeSa. A jagAe skaMda pitAne krodha zAMta ugrAkSa mahiSAsura pakSane eka asura. (2 mahiSA- karyo hato | bhAra0 10 a0 130 sura zabda juo.) ujajAlaka marudhanva deza samIpe AvelA samudranA bhAganuM ucathya aMgirasane putra, eka RSi. ene bRhaspati nAma. A jagAe uttaka RSine Azrama hatA. ane saMvarta ema be bhAI hatA. bhAra0 A0 ujahAnA dakSiNa kesala dezanI eka nadI. 67-5, ana0 13ra-42, 0 enI strInuM nAma upati nakSatrane adhipati - candra mamatA. mamatAne ucazya vaDe garbha rahyo hato chatAM uDati (2) e nAmanA eka brahmarSi (3 aMgirA enA nAnA bhAI bahaspatie, mamatAnA bahu vAyo zabda juo.) chatAM, enI sAthe saMbhoga karyo. mamatAne ucathyanA u hAlana ADhiyA prAnta te ja. saMbhogathI dIrdhatama ane bRhaspatinA vIryathI uDakarala draviDa dezanI dakSiNe Avele bhAratavarSIya bharadvAja nAme putra thayA hatA. temanI putrI bhadrA deza. ! bhAra0 sabhA a0 31 enI bIjI strI hatI. varuNa yamunA kinArA ukaca hiraNyakazipunI sabhAne eka sadasya, daityauparanA vanamAM AvelA ucaTyanA AzramamAMthI vizeSa bhAga7-2-18 enI gerahAjarImAM bhadrAne harI gayuM hatuM. RSine utkala dakSiNa dizAne rAjA, sughugrA putra bhAga nAradathI A vAtanI khabara paDatAM eNe nAradanI 8-1-41. sAthe kaheNa kahAvyuM. paNa varuNe mAnyuM nahi. uta svAyaMbhU manvataramAM aMgirA RSinA traNa AthI kaMdhe bharAI ucacce jaLamAtrane pitAnA putramAMne bIje. tapabaLe karIne zekI lIdhuM ane dezane nirjana utathya (2) vaivasvata manvataramAMnA vAruNi aMgirA ane zuSka karI dIdhuM. AthI hArI varuNu bhadrAne RSinA ATha putromane bIje. eNe sUryavaMzI laIne AvIne RSine karagaryo ane bhadrAne pAchI mAMdhAtA rAjAne rAjanIti saMbhaLAvI hatI. | ApI. | bhAra0 anu259-10, 258-2; A0 bhArazAMti a0 84-91.0 enI strI somakanyA 113-9; 67-2; bhAga- 8-20; viSNu4-19; bhadrA hatI. masya 49. * enuM bIju nAma utathya hatuM. utkala uttAnapAda putra dhruvathI IlAne thayele putra. ucchikha saVvizeSa bhAra A0 pa7-9. jyAre dhruva araNyamAM tapa karavA gayA hatA tyAre uciSTha yajJamAMthI vadhele zeSabhAga. vedamAM e Ane rAja prApta thayuM hatuM. paraMtu e aMtaniSTha padArthomAM divya zakti Ave che ema kahyuM che. | ane udAsIna vRttivALA hovAthI eNe svIkAryuM DAusana 3ra4. nahetuM. | bhAga4, 240 a013 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ula utkala (2) e nAmane eka brahmaSi, (3 agirA zabda juo.) utkala (3) vRtrAsurane anuyAyI eka asura. samudramaMthana pachI thayelA deva ane daityanA yuddhamAM eNe mAtRgaNA sAthe yuddha karyuM. hatuM. / bhAga0 8, ska0 0 10, zlA 33 utkala (4) vaivasvata manuneA pautra. ila rAjAnA traNa putramAMnA meTA, utkala (5) bhAratavaSIya eka deza / bhAra. bhISma 0 9 utkalA RSabhadeva vaMzanA samrATa rAjAnI strI ane marIci rAjAnI mAtA, utkAcalA pAMDavAnA purAhita dhaumya RSinA tapasthAnanI pAse AveluM e nAmanu eka tI. uttaka. eka purAtana RSi, sUryavaMzI kuvalAzva rAjAe enI sahAyatA vaDe uMdhu nAmanA daityane mAryA hatA. (kuvaLAzva zabda jue.) uttaMka (2) eka purAtana RSi, e gautama kuLanA dhaumya RSinA ziSya hatA. eNe peAtAnI gurupatnInI mAgaNIthI sUryavaMzI saudAsa athavA mitrasahu nAmanA rAjAnI rANInAM kuMDaLa ANI ApyAM hatAM. AthI prasanna thaIne dhaumya RSie ane peAtAnI kanyA paraNAvI hatI. / bhAra azva a0 53, 0 * daityane mAravAne kuvalAzva rAjAe utta`kanI sahAyatA lIdhI hatI evA lekha che paNa te asaMbhAvya che, kAraNa kuvalAzvarAna IkSvAku kuLamAM agiyAramA rAjA hatA, ane saudAsa athavA mitrasaha e aDatAlIsamA hatA. arvAcIna rAjAnI rANInAM kuMDaLa ANIne gurupatnIte ApanAra prAcIna rAjAne sahAya ApanAra zI rIte heAya? mATe kAI bIjo uttaka hAvA joIe, uttaMka (3) veda nAmanA RSinA ziSya, enuM mULa nAma upamanyu hatuM. e jyAre gurukuLamAM rahyo hatA tyAre vaida RSie ene AjJA karI hatI ke eNe rAja savAre gAyA vanamAM laI jaIne carAvavI 11 1 uttaka ane rAja saMdhyAkALe ghera lAvavI, e pramANe e rAja karatA hatA. peAtAnA nirvAha sAru araNyamAMnA RSione AzramethI madhukarI mAgatA. eka vakhata gurue pUchyuM ke tuM tAre nirvAha zI rIte kare che ? eNe kahyuM ke madhukarI mAgIne khAuM chuM gurue kahyuM ke ziSye madhukarI lAvI gurune aNu karavI joIe, temAMthI guru kRpA karIne je Ape te ziSye khAvI joIe. Ama rIta haiAvA chatAM tuM Ama avidhi ka` kema kare che ? eNe tathAstu kahIne tyAra pachI rAja madhukarI gurune samarpaNu karavA mAMDI, paNa gurue ene kAMI ApyuM nahi. keTalAka divasa jatAM bhUkha nivAraNu sAru eNe pharIthI madhukarI mAgIne khAvA mAMDI. A vAtane paNa ghaNA divasa thayA ane ene bilakula nisteja na thayelA joIne gurue pAchuM pUchyuM ke, tuM zI rIte nirvAha kare che te mAla. A uparathI eNe kharI hakIkata kahI. gurue kahyuM ke pharIthI ema karIza nahi, kemake araNyavAsI RSione ApaNA taraphathI ema pIDA thAya. A uparathI eNe madhukarI mAgavI mUkI dIdhI, ane apavAsa karavA mAMDayA. paNa bahu ja bhUkha lAgavAthI gAyeAnA TALAmAMthI eka gAyane dAhIne dUdha pIvA lAgyA. gurune jANu thavAthI enA paNa pratibaMdha karyo eTale dhAvatA vAcharaDAne mAMDhe je dUdhanuM phINu cAMTathuM DhAya te cATIne nirvAha karavA mAMDayo. jyAre gurue ene paNa niSedha karyAM, ane bhUkhe tA rahevAya nahi ema thayuM, tyAre eNe AkaDAnuM dUdha pIne rahevA mAMDayuM, AthI karIne enI AMkhe jhAMkha vaLavA mAMDI, ane eka divasa gAyAne laIne gayA tyAM te enI AMkhe ekAeka gaI. AvI sthitimAM sadhyAkALe gAyA laIne ghera AvatAM na dekhAvAthI e kUvAmAM paDayo. gAyA badhIye ghera AvI paNa upamanyu AvyA nahi. e joIne guru enI zeAdha karavA gayA. ene meAlAvavAne 'he upamanyu, hai upamanyu' ema bUma pADatA hatA. e bUma sAMbhaLIne upamanyue kUvAmAMthI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttaka (3) 'e" karIne javAba dIdhA. gurue pUchyuM ke kheTA, tuM kayAM che? huM kUvAmAM chuM, upamanyue kahyuM. guru kUvA samIpa AvyA ane ene kahyuM, bahAra Ava. upamanyue kahyu` ke huM... AMdhaLA thayA chu, zI rIte bahAra Avu? A sAMbhaLIne RSie azvinIkumAranuM AvAhana karyuM ane e tyAM tatkALa praTa thayA. upamanyunI dRDha gurubhakti joI prasanna thaI enI AMkhA pUrvavat sAjI karI ane bahAra kADho, ene jdha AgaLathI UMcakIne bahAra kADhavo mATe ene uttaka nAma ApyuM. / bhAra Adi " 0 3 A pramANe gurune ghera rahI veda, vedAMga vageremAM niSNAta thavAthI gurue ene ghera javAnI rA ApI, eNe prArthanA karI ke kAMI gurudakSiNA mAge, paNa gurue kahyuM ke mAre kAMI IcchA nathI. pachI e gurupatnI pAse gayA ane evI ja vinaMtI karI. gurupatnIe kahyuM, bIjuM teA kAMI nahiM paNa jo Ape teA sUryavaMzI puSpa rAjAnA putra pauSTa dhruvasaMdhinI strInAM kuMDaLa ANI Apa. A uparathI upamanyu rANI pAse gayA ane peAtAnI gurupatnIne dakSiNA ApavA kuMDaLanI yAcanA karI. rANIe kuMDaLa ApyAM te laIne e pAchA AvavA nIkaLyA. rastAmAM AvatAM eNe AvelAM kuM DaLa takSake cerI lIdhAM ane eka daramAM pesI gayeA. pachI indranI kRpAthI upamanyu paNa daramAM thaIne pAtALamAM gayA, agni ane iMdranI sahAyatAthI kuMDaLa pAchAM meLavI peAtAnI gurupatnA pAse jaI eNe kuMDaLa ApyAM. pachI svagRhe gayA. paraMtu gurupatnIe kahelI avadhimAM kuMDaLa lAvavAmAM vAra thatAM gurupatnI vakhate gusse thAya evuM vighra nAkhyuM mATe takSakanA upara ane bahu deza rahyo. AgaLa jatAM jyAre takSakanA dazathI parIkSita rAjAnuM mRtyu thayuM ema eNe sAMbhaLyuM tyAre e janmejaya rAjA pAse gayA ane ene uzkerIne enA pAse sa`satra karAvyuM (6 janmajaya zabda juo.) uttara uttama svAyaMbhU vaMzanA priyavrata rAkhate bIjI strIthI thayelA traNa putrAmAMnA mATA. prastuta zvetavArAhakalpamAM je cauda manu pRthivI upara thavAnA temAM thaI gayelA trIjo. ane ISa, U, ta, zuci, zukra, madhu, mAdhava, nabhasya, nabha ane sahu evA pavana, saMjaya ItyAdi nAmAntare daza putra hatA. temAMnA nAnA sahu ghaNA ja udAra ane kIrtimAna hatA. enI kAlasattAnuM auttamI manvaMtara evu' nAma hAI temAM kaukuru Di, dAlabhya, zaMkha, pravANu, ziva, sitta ane sasmita e pramAdi nAmAMtare si hatA. satya, veda, zruta, bhadra ityAdi bhAvana saMjJAnA daiva hAI temanA svAmI satyajita nAmanA keMdra te veLAe svaga mAM rAja karatA hatA. dharma nAmanA eka RSithI enI sunnatA nAmanI bhAryAne peTa satyasena nAme viSNune eka avatAra thayA hatA, jeNe iMdrane sahAya karI hatI. / bhAga. 8, ska'0 a0 1; matsya a uttama (ra) svAyaMbhU manu vazanA uttAnapAda rAjAnI bIjI srI surucine putra, dhruvane oramAna bhAI. e enuM lagna thavAnI pahelAM araNyamAM mRgayA sAru gayA hatA tyAM yakSane hAthe maraNa pAmyA hatA. (1 dhruva zabda jue.) uttama (3) bhAratavaSI'ya eka deza. / bhAra bhISma0 a. uttamA cAlu vaivasvata manvaMtaranI ekavIsamI ceAkaDImAM je vyAsa thaI gayA te. haryAtmA evuM enu nAmAntara hatuM. (vyAsa zabda jue.) uttamAjA pAMcALa dezanA eka rAjaputra, bhAratIya yuddhamAM e pAMDavAnA pakSamAM hatA. bhAratI yuddha saMpUrNa thatAM e pAMDavAnA taMjImAM sUtA hatA tyAM azvatthAmAe ane mArI nAMkhyA hatA. (1 azvatthAmA zabda jue.) uttara kazyapa kuLanA eka RSi. uttara (2) pUrvI matsya dezAdhipati virATa rAjAnA khemAMnA nAnA putra. bhUmiya evuM enuM khIju nAma paNa hatuM. / bhAra0 virA. a. 35, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 uttara Anarta uttarA bhAdrapadA leka0 9.0e nA hatA tyAre eka vakhata virATa uttara mAlava bhAratavaSaya uttare Avela mAlava rAjAnI gAye kaurava laI jatA hatA. virATa deza / bhAra0 bhaSma a0 8 rAja sainya laI tenI pUMThe gaye hato. tevAmAM uttara vedI kurukSetranuM ja bIju nAma (2 kurukSetra khuda duryodhana bIjI dizAmAMthI AvI gAya harI zabda juo.) hAla ene aMtavedI kahe che. jaI virATanagara para Avato hato. A vAta uttara zravaNa bhAratavaSaya eka khaMDa, paraMtu kayA govALiyAoe nagaramAM AvIne jaNAvI. uttara khaMDanuM A nAma che tene nirNaya thatuM nathI. | te vakhate strIonA ToLAmAM beThe hate. gevA-masya0 a0 113. LiyAonI vAta sAMbhaLI uttara kahevA lAge ke uttara sujJa bhAratavarSIya deza (arjunane digvimAre sArathi nathI, te huM ekale zuM karuM? je ya juo.) mane sArathi maLe te huM hAla ja zatruone bAMdhI uttaza prAcetasa dakSe somane ApelI sattAvIsa kanyAmAMnI eka AvyuM. A uparathI brahanaTe enuM sArathipaNuM uttarA (2) marU dezAdhipati virATa rAjAnI kanyA. karavAnuM kabUlyuM ane e yuddha karavA gaye. yuddhamAM e nAnapaNamAM bahanTA pAse gAna ane nRtyakaLA bahaTanI sahAyatAthI vijayI thaI pAcho Avyo. zIkhI hatI. pAMDavo ajJAtavAsamAM virATane tyAM (buhanaTa zabda juo.) rahyA hatA. te jyAre prakaTa thayA tyAre arjune bhAratI yuddhamAM e pAMDavanA pakSamAM hate. ghaNuM uttarAne paraNavuM evI virATe IcachA pradarzita karI yoddhA sAthe yuddha karI chevaTe zalya rAjAne hAthe hatI. arjune e vAta kabUla nahetI karI, paraMtu maraNa pAme. | bhAra0 bhISma a0 47.0 e pitAnA putra abhimanyu sAru e kanyA mAgI marI gaye te vakhate enI strI garbhavatI hatI. lIdhI hatI. ethI enuM lagna abhimanyu sAthe tene pachI IrAvatI nAme kanyA janmI hatI. A thayuM hatuM. | bhAra - virATa a0 71-7ra. . kanyA abhimanyunA putra parIkSita rAjAne varAvI bhArata yuddhamAM abhimanyu marAye tyAre e hatI. garbhiNa hatI. jayAre azvatthAmAe pRthvIne uttara Anarta bhAratavaSaya kulAda dezanI uttare niSpAMDavI karavA sAru brahmAstra mUkayuM tyAre enA deza. arjunanA digvijayanI vAta juo. garbhane ghaNuM pIDA thaI. AthI eNe jayAre kRSNa uttara svisa keka bhAratavarSIya eka deza. (arjuna dvArakA javA nIkaLyA te tAkaDe temanI pAse jaI digvijaya juo.) prArthanA karI ke mArA garbhanA saMrakSaNanI gaThavaNa uttara kAMbAja bAlvika ane daradanI uttare Avele karyA sivAya huM tamane dvArakA javA nahi dauM, kAMja deza| bhAra0 sabhA a0 27 AthI kRSNane dayA AvI ane pitAnA cakrane uttara kirAta bhAratavarSIya deza. (arjuna digvi- enA garbhanuM saMrakSaNa karavA mATe rAkhyuM. tyArathI jaya juo.) enI pIDA maTI ane eNe thoDe kALe svastha uttara kura jaMbudvIpanA kuru nAmanA dezanuM bIjuM mane parIkSita nAmanA putrane janma Ape. / bhAga nAma. &0 1, a0 8. uttara kezaLa IzAnya kesalanuM bIjuM nAma. uttarA (3) meru parvata Avyo che te dizA. uttara trigata bhAratavarSIya deza. (arjuna digvi- uttarA (4) nakSatravizeSa. jaya juo.) uttarAbhAdrapada nakSatravizeSa. uttara pAMcAla hAlane rahilakhaMDa te ja uttarA bhAdrapadA prAcetasa dakSe sAmane Apela uttara mAnasa himAlaya uparanuM mAnasarovara. satAvIsa kanyAmAMnI eka Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarASADhI uddAlaka uttarASADhA nakSatravizeSa. udarazADiye eka brahmarSi. uttarASADA prAcetasa dakSe somane ApelI sattA- udareNu eka brahmarSi. (1 vizvAmitra zabda juo.) visa kanyAmAMnI eka. udavahi eka brahmarSi (ra kazyapa zabda juo.) uttAnapAda svAyaMbhU manunA be putramAMnA kaniSTha udAna zarIramAM vasanArA paMcaprANa paikI kaMThasthAnamAM priyavrata rAjAne nAne bhAI. | masya0 a 40 vasanAre prANavAyu. ene sunatA athavA sunIti ane suruci evI be udAnaka95 divasanA kramamAM brahmadevanA cAlu mahinAstrIo hatI. pahelIne kIrtimAna ane dhruva nAme be mAM teramo dahADe. (4 kalpaziSya jue.) putra ane bIjIne uttama nAme eka putra hatA | udApekSI vizvAmitra RSinA putramAMne eka. bhAga 40 4, 80 9.0 bIjI strI suruci udAsu videhavaMzanA mithi nAmanA janakane putra. ene atyaMta priya hatI (1 dhruva zabda juo) enA putranuM nAma naMdivardhana. uttAnabahi vaivasvata manune pautra ane zaryAti udAvAhi e nAmane eka brahmarSi. (1 vizvAmitra rAjAnA traNamAMne moTo putra. zabda juo.). utpalANa hAlanA kAlupura ane bihAranI vaccene uddagAtA svAyaMbhU vaMzanA RSabhadeva kuLamAMnA pratIha. pAMcALane pradeza te. rAjAnA traNamAne kaniSTha putra. ene yajJakarma u5lAvatI bhAratavarSIya eka nadI. (4 malaya priya hovAthI tema ja e emAM parama nipuNa zabda juo.) hovAthI enuM nAma pADayuM hatuM. / bhAga varka u5lAvana bhAratavarSIya pAMcALa dezamAMnuM eka 5, a0 15. tIrtha. e jagAe vizvAmitre ghaNA yajJa karyA hatA. udAhi e nAmane eka brahmarSi. (3 vasiSTha zabda utpalAvartaka bhAratavarSIya eka kSetravizeSa. juo.). utpalinI himAlayanA pA bhAge AvelA udItha svAyaMbhU manvantaramAMnA mArIci RSine UNune naimiSAraNyamAMnI eka nadI. peTe thayelA cha putromAM bIje. e agAu utsavasata bhAratavarSIya eka deza, uttara ane janmAMtaramAM kRSNanA baMdhuvargamAM jamyo hate. (1 - pazcima ema dizAbhede enA be bhAga gaNAya che. UNu zabda juo.) , urdaka zutva RSine putra. ene zAlvAyana athavA udItha (2) svAyaMbhUvaMzanA RSabhadeva kuLamAM thayelA zaunhAyAna tarIke paNa varNavyuM che. bhUmArAjAne RSikulyA nAmanI strIthI thayelo putra. udakana somavaMzI purukuLamAM utpanna thayelA udIla eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo.) udAlaka gautamagatrAtpanna aruNi RSine putra ane ajamaDhanA putra bahadiSanA vaMzamAM janmelA vizvakasena rAjAne putra. ene bhalAda nAme putra hatA. dhaumya RSine ziSya. e jyAre gurune tyAM rahetA uddagAtA yajJakALe sAmagAna karanArA varAyele brAhmaNa / hato tyAre eka samaye gurue AjJA karI ke khetaramAM jaIne pAchuM jatuM na rahe mATe eka DAusane 325, uMdagra e nAmano eka asura (2 mahiSAsura zabda baMdha bAMdhavo. AjJAnusAra e gayo ane baMdha te juo.) karyo paNa pANInA vegane lIdhe mATI rahe nahi udagraja eka brahmarSi. (2 kazyapa zabda juo.) ane pANI vahI jAya. Ama thavAthI e pote udapAna bhAratavarSIya eka tIrtha. (4 tritA zabda dhovAI gayelA baMdhanI ADe jAte sUto ane pANI juo.) thaMbhAvyuM. paNa enAthI tyAMthI khasAya nahi, sababa udayagiri pUrva dizAmAM Avela parvata jenI gurune tyAM javAyuM nahi. ghaNA divasa vItatAM dhaumyane pachavADIthI sUryodaya thAya che te. | DAusana 324. AruNinuM smaraNa thayuM ke e kema jaNAtuM nathI. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddAlaka 85 uddhava tethI pote khetaramAM gayA to ene ADe sUIne badhuM thaze. kauDinya RSinA gayA pachI eNe UlaTI pANuM rokI rAkhato dIThe. RSi enuM AjJAnu ja AjJA karavA mAMDI ke caMDI enAthI UlaTuM kArIpaNuM ane bhakti joI prasanna thayA ane kahyuM eTale RSinA manamAM IcchA hoya evuM karavA ke UTha, mArI pAse Ava. e UThayo ke pANI lAgI ! Ama RSine sukha thayuM. keTaleka kALe pAchuM vahevA mAMDayuM. pote dhaumya RSie pANune pitRtithi AvI eTale pitAnI navI rIta pramANe baMdha ThIka karyo. paraMtu te divasathI AruNine caMDIne kahyuM ke kAle zrAddha che paNa te kAMI karavAnI uddAlaka evuM nAma ApyuM. koI kALe paripUrNa jarUra nathI. agara jo karIe te kANu, kUbaDA, vedavedAMga pAraMgata thaI gurunI AjJAthI potAne ghera ane anAcArI brAhmaNane ja notaravA, tema Avyo ane vivAha karI gRhasthAzrama mAMDayo. brAhmaNane dakSiNuM te samULagI ApavI ja nahi. ene zvetaketu ane naciketA evA be putra ane A uparathI caMDIe bIje divase vidvAna ane sujAtA nAme eka kanyA hatI. A sujAtA te sadAcArI brAhmaNone notaryA, temane uttama bhojana kaheDaRSinI strI hatI. A ja uddAlaka jemaNe karAvyuM ane pati pAsethI temane vastra, AbhUSaNa yajJa karatAM brAhmaNane ApavA kADhelI gAyamAM gharaDI ane sArI dakSiNA apAvI. uddAlaka A pramANe vasUkI gayelI ane vAMjhaNI gAyone joIne enA pitAnI marajI mAphaka zrAddha thavAthI AnaMdita putra naciketAe pitA mArI taraphanI zubha bhAvanAne thaI gayA ane bhAna na rahetAM strIne kahyuM ke A lIdhe brAhmaNane sAruM dAna ApatA nathI dhArI, zrAddhanA piMDa bhAgIrathImAM nAkhaje. caMDIe ema pote nirlobhI che te batAvavA emane pUchayuM hatuM na karatAM piMDane naThArI jagAe nAkhI dIdhA. ke Apa mane kene Ape che ? be-traNa vAra ema A jotAM ja RSine krodha caDho ane bolyA pUchavAthI krodha karIne RSie kahyuM ke tane yamane ke duSTA! tuM zilA thaIne paDIza. caMDIe ghaNuM ApuM chuM. pitAnI AjJA zirasAvaMgha gaNune prArthanA karI ke have ema nahi karuM, eTale uzApa naciketA yamane tyAM gaye ane yame prasanna thaI Apyo ke kAlAMtare pAMDave azvamedha karaze tyAre ene brahmavidyAne baMdha karyo hato e kaThopaniSadane e azvanA paga cAlatAM cAlatAM tane gUMTI jaze. viSaya che. te vakhate arjuna azvane choDAvavA yatna karaze. udAlaka (2) e nAmanA eka RSi. emanuM kuLa ema ajunanA hastane sparza thatAM tAro uddhAra karyuM hatuM te jaNAtuM nathI. emane caMDI nAmanI thaze. A pramANe AgaLa jatAM banatAM ene ugra strI hatI. e kadIe kaheluM kAne dhare ja nahi svabhAva sudharI gayo ane e potAnA patine ja ane kahyuM heya enAthI UlaTuM ja kare evI hatI. prApta thaI | jaimi. azvame a0 16. A A strIthI ene eTalo trAsa thato hato ke e na RSinI kanyA aSTAvakranI mAtA thAya.. hoya to sAru ema ene lAgatuM. eka divasa pate udAlakI eka brahmarSi. (2 atri zabda juo.) kahyuM hatuM enAthI strIe viparIta ja karavAthI strI udAlakI (2) uddAlakanA putranuM sAmAnya nAma upara gusse thaI khinna thaIne beTho hato. tevAmAM uddhaka harizcandranuM gaganastha nagara. / saubha zabda juo. kauDinya nAmanA RSi enA AzramamAM AvyA. uddhava viSNunA pArSadagaNamAM eka. kauDinya RSine A hakIkata mAluma paDatAM emaNe udvava (2) somavaMzI yadukalatpanna kRSNanA pitA ene eka yukti batAvI ke, tuM tArI icchA hoya vasUdevanAM nAnAbhAI devabhAgane kaMsA nAmanI strIne ke tArI strIe amuka karavuM te ene evI ja peTe thayele putra, e parama buddhimAna ane nItimAna AjJA kara ke tAre amuka na karavuM; athavA naThAruM hatuM. kAMIpaNu guhya vArtA karavAnI hoya to kRSNa karavuM. Ama UlaTuM ja kahevAthI tArI IcchA pramANe ene pUchyA vagara nahotA karatA. e kRSNane sakhA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddhalAyana upamanyu ane parama bhakta hatA. e sarva kALa kRSNanA samA- upagu vasiSTha kuletpanna eka RSi. gamamAM ja rahetA tethI e ubhayamAM atyaMta prema upagupta videhavaMzanA satyaratha janakane putra. enA hatA. kRSNa gokuLathI mathurAmAM AvyA tyAre emaNe putranuM nAma vasvanaMta hatuM. naMda-jasedA emanA viyegane lIdhe duHkha pAmatAM upaguru satyaratha rAjAne putra / bhAga 9-13-14. hatAM temanuM sAMtvana karavAne uddhavane mokalyA hatA. upacitra dhRtarASTra rAjAnA se putramAne eka.. gopIone paNa baMdha karIne jJAna samajAvavAnuM kahyuM. uMpadAna eka puNyatIrtha-kupavizeSa bhAra va. uddhave naMda-jasadAne bodha karI temanuM samAdhAna 82-226. karyuM hatuM. paNa gopIone baMdha karavA gayA tyAre upadAnavI mayAsuranI traNa kanyAomAM moTI. e teo emanI sAthe bibhatsa bhASaNa karavA maMDayA hiraNyAkSanA strI hatA. ane e pote paNa premabhaktinA celA banI gayA upadeva samavaMzI devakarAjAnA cAramAMne bIjo putra. ane mathurA pAchA AvI badhI vAta kRSNane nive- upadeva (2) ara yAdavanA putramAMne eka. dana karI. te bhAga 10, ska, a0 46-47. upadeva (3) rukasAvaNi manunA putromAM eka koI kALe have kRSNa nijadhAma jaze evuM upadevA devaka yAdavanI kanyA, kRSNanA pitA vasusAMbhaLI, uddhave kRSNanI prArthanA karI ke ApanI devanI strI. ene kalpa, varSa I. 10 putra hatA. sAthe laI jaje. kRSNa uddhavanI ananya bhakti ane upanaMda naMdanI gokuLamAM rahenArA tenA sakhA vagere nAnAdhikAra joIne emane Atmatatvane upadeza pramukha gopavizeSa. | bhAga 10 ska, a0 11. karI brahmajJAna samajAvIne zAnti ApI. kRSNanI upanaMda (2) vasudevane maMdira nAmanI strIne peTe AjJAnusAra ujavava badarIvana javA nIkaLyA ne thayelA cAramAMne bIjo dIkare. kRSNa nidhana pAmyA pachI tyAM cAlI gayA. | bhAga upanaMdaka dhrutarASTranA semAMne eka putra, R0 11 ane bhAga0 3, 40 a0 3-4. upanandaka (2) savizeSa. | bhAra0 u0 503-12. udvalAyana kazyapa kuLamAM thayelA eka RSi. upaslivya virATanagarI pAsenuM eka sthaLavizeSa. uddhaha bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA. ajJAtavAsamAMthI pragaTa thayA pachI pAMDa A unnati svAyaMbhU mavaMtaramAMnA dharmaRSinI tera sthaLe rahyA hatA, ane kaura sAmavaDe rAja strIo paikI eka. enA putranuM nAma abhimAna. ApatA nathI ema nakkI thayA pachI ahIM rahIne unnAda mitravaMdAnI kukhe janmelo kRSNane putra. e mahArathI hate. ja emaNe yuddhanI goThavaNa karI hatI. | bhAra0 umara ATha bhairavamAM eka. udyo a0 8, upakIcaka kejya nAmanA satAdhIpanA putra. kIcakanA upabarhiNa koMcadvIpamAM eka mahAparvata. bhAIo. emanI mAtAnuM nAma mAlavI. emane upabiMdu eka brahmaSi . (3 aMgirA zabda juo.) bhImasene mArI nAkhyA hatA. sAMdhI draupadInA upamanyu vasiSThakuLanA vyAdhrapAda nAmanA RSinA apamAna sababe kIcakano vadha karIne enA badhA bemAMne moTo putra. e dhAmya RSinA moTA bhAI bhAIone bhImasene mArI nAkhyA hatA. te bhAra0 thAya. eo nAnA hatA tyAre bahudhA pitAnA vi0 21-13; 2-16. bhAIo sAthe ghera ja ramatA. eka samaye pitAnA upagahana eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo.) bhAI sAthe bIjA RSinA Azrame ramatA hatA upagiri uttaradizAmAM Avela parvatavizeSa. rAja- tyAM temaNe gAyone dehatAM joI. gAya dehIne sUya yajJakALe digvijaya karatA arjuna tyAM gayo e chokarAnI mAe pitAnA chokarAne dUdha ApyuM. hatA. | bhAra0 0 28-3, upamanyunA bhAIne ane ene paNa ApyuM. dUdha Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upamanyu uparacara pIne pachI banne bhAI pitAne Azrame AvyA. mekSapakSanuM kahevAnuM che, te jotAM pazuhiMsA jarUrI eNe ghera AvIne mAtA pAse dUdha mAMgyuM. mAe ja che ema nathI. te zuM che te na vicAratAM kevaLa pite nitya karatI hatI tema loTamAM pANI nAkhI siddhAMta pramANe ja uttara Apyo, mATe jA, adheDahALIne enI AgaLa mUkayuM. e na khAtAM eNe lekamAM paDIza. Ama kahetAM ja uparicara rasAtaLamAM kAle pelA chokarAnI mAe ApyuM hatuM evuM dUdha patana pA./ matsya a0 14.0enuM nAma Ape evI haTha karI. mAtA khinna thaIne bolI ke vaMzAvaLImAM nathI. paraMtu ene yajJa para ghaNuM prIti evuM dUdha meLavavA jevAM tamArAM sukRta nathI, kemake hovAthI eNe aneka yajJa karyA hatA te bhAra0 zAMti gata janmamAM tame Izvara-ArAdhana karyuM ja nathI. A a0 336. uparathI upamanyue IzvaranuM ArAdhana karIne kalpanuM uparicara (2) semavaMzI AyukuLanA puru rAjAnA AyuSya ane kSIrasAgaranuM adhipatipaNuM evA vara ajamaDha kuLamAMnA sudhanuM vaMzamAM janmelA kati meLavyA hatA. e ziva gaNata hato. kRNe paNa rAjAne putra. enuM mULa nAma vasu pAchaLathI enI pAse paivI dIkSA lIdhI hatI. / bhA0 anu0 enuM uparicara nAma kema paDayuM tenuM kAraNa ke- a0 14.0 e taMDi RSine ziSya hatA. eNe pitAnA tapa vaDe Indrane saMtuSTa karyo hato. upamanyu (2) vedaRSine ziSya. (3 uttaka zabda inDe ene pitAnA kaMThamAMthI mALA ane vimAna jue.) ApyAM hatAM. A mALA dhAraNa karIne e vimAnamAM upamanyu (3) vasiSThakuLanA bhadra RSine putra. besIne sarvatra pharatA mATe ene uparicara vasu kahetA. upamanyu (8) kRSNa dvaipAyana vyAsane putra ane e eka samaye vimAnamAM besIne ja hato zukrAcAryane baMdhu. upavaya e nAmanA eka RSi. (kataparAzara zabda tyAre eNe zuktimatI nAmanI nadIne kolAhala juo.). nAmanA parvate rokelI joI. A uparathI e upayAja kAzyapa kutpanna eka RSi. (yAjopayAja parvatanI samIpa gaye, ene nigraha karyo ane zabda juo.) nadIne chUTI karI. A uparathI e nadI mUrtimAna uparicara svAyaMbhU vaMzanA uttAnapAda kuLamAM janmela thaIne enI sAme AvIne UbhI rahI ane pitAnA eka rAjarSi. eka samaye devarAja indra ane udaramAM nirmANa thayeluM bALakanuM joDakuM ene maharSinI vacce evI takarAra paDI ke yajJamAM pazu- arpaNa karyuM. emane laIne e ghera AvyA. hiMsA karavI te vihita ke avihita? vihita che jeDakAmAMnA chokarAne eNe pitAne senApati ema indra kahetA hatA ane avihita che ema banAvyo ane girikA nAmanI je kanyA hatI tene maharSi kahetA hatA. Ama vAda thato hate pote paraNya. tevAmAM uparicara sahasA tyAM jaI caDyo. banne ghaNuka samaya pachI e eka samaya mRgayA sAru pakSee pitAnI takarAra ene kahI saMbhaLAvI arayamAM gaye hato. tyAM kAmane AvirbhAva ane ene potAne mata kevo che te pUchyuM. eNe thavAthI vIrya patana thayuM. e vIrya eka paDiyAmAM kahyuM ke vedamAM je maMtro che te uparathI pazuhiMsA mUkI eka bAjapakSInI joDe pitAnI strIne mokalyuM, spaSTa jaNAya ja che, mATe indranuM kahevuM satya che. bAja UDatA UDatA jatA hatA tevAmAM kaI A sAMbhaLIne maharSine keAdha utpanna thayuM. emaNe bIje bAja sAmethI AvyuM, ane e kAMI kahyuM ke te kAmyapakSa upara mAtra najara rAkhIne khAvAnuM mAMsa laI jAya che dhArI paDiyo levA javAba Apyo che; joke e uttara yathArtha te che, dhA. paDiyAmAMthI vIrya nIce nadImAM paDatAM nadImAM paNa kAmya e niSiddha ane vivarjita che, ema adrikA nAmanI apsarA, je zApane lIdhe masya Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparicara ni pAmI hatI, tenA udaramAM gayuM. AthI ene upasthaLa vasiSTha utpanna eka RSi. garbha rahyo ane pure samaye joDakuM taiyAra thayuM. e upAna pAvaDI-joDA. enA pracAranA ItihAsa saMdhimAM e mAchalI mAchInI jALamAM sapaDAI sAru, tema ja enA dAnanA phaLa sAru juo. ! mAchIe ene vecavAne mATe kApI eTale emAMtho bhAra, anu. 145. joDakuM nIkaLyuM. A abhuta banAvathI harakhAte upAvRtta bhAratavaSaya deza / bhAra0 bhISmasa9. harakhAte e mAchI uparicara rAjA pAse gaye upAddhi vasiSTha kuletpanna eka RSi. ane ene peluM joDakuM arpaNa karyuM. upAsaMgadhara eka yAdava. rAjAne paNa mAchalInA peTamAMthI bALakanuM upendra Indrane sahAya karyAnA kAraNathI viSNune joDakuM nIkaLyuM sAMbhaLIne ane pratyakSa joIne bahu maLeluM nAma. camatkArI lAgyuM. eNe emAMthI je putra hato tene upendra (2) je pramANe mukhya rAjAnI pachI gAdIe pite rAkhI lIdhuM ane putrI hatI te mAchIne AvanAra yuvarAja hoya che te pramANe indranI pachI pAchI ApI. chokarAnuM nAma eNe masyarAja thanAra indrapadavInA adhikArIne A nAma kahevAya pADyuM. mAchIe chokarInuM nAma matsyagaMdhA jene che. sAMprata svargamAM puraMdara nAmane IMdra che. enI AgaLa jatAM parAzara RSinA prasAdathI janagaMdhA pachI bali daitya Indra thanAra che, mATe hAla baline nAma maLyuM hatuM; ane e AgaLa jatAM zAMtanu upendra nAma lagADAya che. rAjAnI strI thaI ane satyavatI evA nAmathI upendrA bhAratavaSaya eka nadI | bhAra0 bhISma prasiddha thaI. (4 satyavatI zabda juo.) a0 9. A vasu rAjAne girikAne peTe bahadratha athavA ubhayajAta bhUgu kutpanna eka RSi. mahAratha, pratyaga athavA satyazravA, mAvela kiMvA ubhayaSTi zAkakIpamAMnI eka nadI. harivahana, kuza athavA kuzAMba temaja maNi- umA ziva ja mArA pati thAya evI dhAraNAthI vAhana, cedipa ane masyarAja e putra hatA. pArvatI ghera tapa karatAM hatAM. emanI mAtA emane bahadrathane eNe magadha dezanuM rAjya ApyuM hatuM. vAraMvAra ema zarIra kaSTa karavAnI manAI karatAM bhAra Adi a0 63. hatAM, e uparathI paDeluM pArvatInuM nAma. emAM uparimaMDaLa bhUkuletpanna eka RSi. "u" e saMbodhanArthI zabda gaNune "mAe niSedhAthI upalaya vasiSTha kulatpanna eka RSi. zabda che. upalema vasiSTha kutpanna eka RSi. umAvana caMpakA nagarI pAsenuM sarovara / naiminI upaveda Ayurveda, dhanurveda, gAMdharva veda ane sthApatya- azva a0 21. veda, A badhA kadAdi laIne anukrame dareka umAkSati eka brahmarSi (3 vasiSTha zabda juo.) vedanA upaveda che; ane e e veda pramANe ja ullecA eka apsarA. brahmavedanA pUrvAdi cAra mukhamAMthI nIkaLyA hatA , uragApurI rocamAna rAjAnI nagarI. (arjuna bhAga- 8, 40 a0 12. digvijaya juo.) upakRti rAtrInA abhimAnI devatA | bhAra udyo. uru IndrasAvarNi manunA dIkarAmAMne eka a0 13, urukama jagavyApI paramAtmA. upazloka brahAsAvaNi nAmanA dasamAM manunA pitA uThama (2) bAra Aditya mohele eka. paraMtu (brahmasAvarNi zabda juo). bhAratamAM kahelA AdityamAMthI A kriyAnuM nAma upasuMda eka asura (saMdepasuMda zabda juo.) che ene nirNaya thaI zakato nathI. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulaka urukiya ukriya sUryavaMzI ikSavAku kulotpanna bRhadUbaLa sAru laI javI hoya te belAzaka laI jaje. A rAjane pautra, ane bRhaddakaNane putra. ene urukSaya sAMbhaLI kAmAdikane harSa thayA, ane nArAyaNanA evuM bIjuM nAma hatuM ane vatsaha athavA - uru samIpa beThelI strIne laI jaIe evI IcchA vatsadroha nAmane putra hatuM. bRhadabaLane bhArata darzAvatAM ja naranArAyaNe kahyuM, A rahI, laI jAo. yuddhamAM abhimanyue mAryo hato. pachI badhAM e strIne laI RSine namaskAra karI ugAtha tretAyugane eka svarga gayAM. emaNe indra pAse jaIne naranArAyaNanA urvaka ilAnI kukhe thayelA vasudevanA putromAMne adbhuta sAmarthyanuM varNana karyuM. emaNe ANelI moTo. strI Indrane bheTa karI. naranArAyaNane uru samapa kizRMga zAhaThIpamAMne mahAparvata. sthitA hatI mATe indra enuM nAma urvazI pADayuM. | uruzravA somavaMzI narizcaMta kuLanA satyathavAne bhAga 11, skao a0 4. putra. enA putranuM nAma devadatta. urvazI (2) prAdhAnI kanyA, eka apsarA. (4 saha urukSava eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) zabda juo.) kezI daitya enuM haraNa karI nAsI urukSava (2) ukriya rAjAnuM bIju nAma. jato hato, tenI pAsethI pururavAe ene choDAvI hatI. umana devavizeSa (sAdhyadeva zabda juo.) urvazI (3) samavaMzI purukulatpanna jaduvaMzanA urmilA eka gaMdhavI. somadAnI mAtA. pratIpa rAjA araNyamAM tapa karatA hatA tyAre gaMgA umilA (2) saraja janakanI aurasa kanyA. enA para mohita thaI hatI. te mUrtimAna banIne dazarathanA putra lakSamaNunI strI, emanI pAse AvI svecchAe emanA jamaNuM urvArA eka apsarA. kheALAmAM beThI. A uparathI enuM A nAma paDayuM urvazI apsarAvizeSa. naranArAyaNa RSi badrikA che. bhAra0 zAMti a0 29. zramane vize tapa karatA hatA, temane brahmacaryanI vazI (4) eka apsarA. jene jovAthI mitrAparIkSA karavAne indra kAma, vasaMta ane keTalIka varuNanuM vIrya khalita thayuM hatuM. mitrAvaruNanA apsarAone mokalI hatI. eoe tyAM jaIne zApane lIdhe eNe pururavAnI sAthe saMbaMdha bAMdhyo nRtya, gIta, hAvabhAva vagere dhaNe prakAre prayatna karyo hato. / bhAga 8-14-17, apsarAone siddhi maLI nahi te joIne kAmAdi urvazI (5) eka apsarA je aMzu nAmanA sUryanI saghaLAMe temanI stuti karavA mAMDI. naranArAyaNe sAthe mAgazara mahinAmAM saMcAra kare che te. | emane mRdu vANu vaDe Atithya karI pUchyuM ke A bhAga 12-11-41. tarapha kema AvavuM thayuM che ? kAma vagere sadhaLA urvazItItha tIrtha vizeSa / bhAra0 va0 82-156. lajAI gayA ane stabdha UbhA rahyA. eTalAmAM urvazIpulina bhAratavaSaya tIrtha. emanI najare keTalIka strIo paDI. A strIo uvI adharmane vege pRthvI rasAtaLamAM javA lAgI indra mekalelI asarAo karatAM ghaNuM ja svarUpa- tyAre tene kazyapa RSie pitAnI chAtI upara vAna hovAthI apsarAo emanI AgaLa nisteja dhAraNa karI hatI tethI paDeluM pRthvInuM nAma / bhAra jaNAtI hatI. A uparathI vaLI vizeSa lAjIne zAMti a0 490. badhAe svargamAM javAnuM mana karyuM. emanA mananI ulUka bIjA hiraNyAkSa daityanA cAramAMne moTo putra. A IchA naranArAyaNe jANuM emane kahyuM ke svarga mAM ulUka (2) vizvAmitra RSinA putramAMne moTe. | jAo te amArA AzramamAMthI ekAda strI indrane bhAra0 zAMti a0 47. 12 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulUka utsuka ulUka (3) draupadI svayaMvaramAM Avela eka rAjA. ! paDI brAhmaNanI gAyo pAchI vALI. brAhmaNane gAya bhAra Adi a0 186, maLavAthI saMtoSa thayo ane eNe arjunane ulUka (4) zakunine putra. duryodhane ene yuddhanA AzIrvAda dIdhe. arjuna ghera AvI sUI gaye. AraMbha pahelAM pAMDavo pAse upaplavya nagarImAM savAra thatAM ja eNe rAtre banelI hakIkta yudhiSThirane mokalyA hatA. / bhAra udyo0 a0 160-163.. nivedana karI ane pote tIrthayAtrA karavA nIkaLe. *e jyAre tyAMthI pAchA pharyo tyAre sahadeve pratijJA tIrtha karatAM karatAM te haradvAra AvI pahoMce. tyAM karI kahyuM hatuM ke huM yuddhamAM tane ane tArA pitAne gaMgAmAM snAna karate hato te vakhate ulUpInA mArIza. e ja pramANe e sahadevane hAthe marAyo jovAmAM AvatAM e arjuna para mohita thaI gaI. hatA. { bhAra salya a0 28. ene tava paNa eNe arjunane rokyo ne pAtALamAM laI gaI. kahetA hatA. ajune pUchayuM ke teM mane ahIM kema A che? ulUka (5) bhAratavarSIya deza. arjuna digvijaya ulUpIe kahyuM ke huM nAgakanyA chuM ane tame mane juo. pAMDavonA samayamAM ahIM senA-biMdu nAme vare e hetuthI ahIM ANyA che. arjuna kahe ke rAjA hatA. mAre bAra varSanuM vrata che. mATe mArAthI tamArA ulUka (6) ulUka deza samIpane eka parvata. pAMDavonA kahevA pramANe karAyA nahi. paNa ulUpI catura hatI. kALamAM ahIM bahata nAme rAjA hato. eNe arjunane pharI pharI vinaMtI karI ane toDa ulUka (7) amRtakalazane rakSaka devavizeSa | bhAra0 kADho ke je tamAruM kahevuM kharuM hoya te paNa A0 32-19 tamAruM vrata draupadI saMbaMdha hovAthI, mane lAgu ulUta bhAratavaSaya deza. / bhAra0 bhISma a0 8. paDe ja nahi. A uparathI arjuna ene para . ulUpa eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo.) ene A veLA rahelA garbhamAMthI irAvAna nAme ulUpI rAvata nAmanA nAgakulanA kauravya nAganI putra janmya. | bhAra0 Adi a0 214. kanyA. e arjunane paraNI hatI. je vakhate pAMDava yudhiSThire azvamedha karyo te vakhate zyAmakarNa indraprasthamAM rahetA hatA tevAmAM eka brAhmaNanI azvanI rakSA sAru ajuna gayo hate. maNipura gAya cora loke rAtre harI gayA. A brAhmaNe nagarImAM yuddha prasaMga samaye arjuna maraNa pAmyo ajana pAse AvIne kahyuM ke mArI gAyo harI hatuM. te vakhate ulUpIe ja ene punaH sajIvana karyo gayA che te ANI Ape te tame kSAtra kharA. hatA. arjuna pitAnA baMdhu sahita jyAre mahAA sAMbhaLIne arjuna potAnA dhanuSya bANa zodhavA prayANa mATe himAlaya para gALavAne gayo tyAre lAgyuM. te jayAM nahi. dharmarAja ane draupadI ulUpIe gaMgAmAM paDIne pitAnA dehane tyAga karyo jyAM ekAMtamAM che te sthaLe pitAnAM dhanuSyabANa hate / bhAra0 mahA. pra. a. 1. che evuM sAMbharI AvatAM, te vicAramAM paDe. ulkAmukha rAmanI senAne eka vAnara. aMgada jayAre je na jAya te brAhmaNane madada na karAya. je jAya sItAnI zodha sAru dakSiNa dizAmAM gayo hato tyAre te bhAI-bhAImAM thayelI goThavaNa ane nArade e enI joDe gaye hato. | vA. rA. kiSki karelA niyamAnusAra bAra varSa tIrthayAtrA karavA sa0 41. javuM paDe. AvA saMyogamAM eNe pote tIrtha. ulleNa svayaMbhU manvatara mAMhyalA sapta vasiSTha yAtrAnuM kaSTa veThI laIne paNa brAhmaNane madada karavI putromAMne cothe. (ja zabda juo.) . ema nizcaya karI pote emanA ekAMtamAM jaI umuka svayaMbhU vaMzanA cahyumanane nalAne peTe dhanuSyabANa laI Avyo ane enI pachavADe thayelA agiyAra putromAMne nAne. enI strInuM nAma Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulsaka uhAka puSkariNuM hatuM ane ene peTe aMga, sumanA, uzanA (3) semavaMzI yaduputra koSTAnA vaMzamAM khyAti, kad, aMgirA ane gaya ema cha putra janmelA dharma nAmanA rAjAne putra. ene putra te thayA hatA. | bhAga 4 40. rucaka agara rUkamakavaca, umuka (2) vRSNikuLane eka yAdava. bhArata yuddhamAM uzika semavaMzI yaduputra koSTanA jayAmaghakuLamAMnA pAMDa pakSamAM hato / bhAra0 koNa0 a0 11, remapAda athavA lemapAda nAmanA rAjAnA kRti ugava eka rAjarSi. enA saMbaMdhI vizeSa hakIkata nAmanA pautrane putra. ene cedi nAmane putra hatA. maLatI nathI. - uzaja aMgirA kutpanna maMtradraSTA RSi. enuM uzagu e nAmane eka RSi. jeNe pitAne vRddhA * bIju nAmAntara RSija evuM jaNAya che (3 vasthA thayelI jANuM sarasvatI para AvelA pRthuka malA ra aMgirA zabda juo). ene mamatA nAmanI strI tIrthane vize dehatyAga karI vaiSNavapeda prApta karyuM ane enAthI thayele dIrghatamA nAmane putra hatA. hatuM te. ane bIjuM nAma ruzaMgu evuM hatuM. te uzInara bhajanagarInA rAjA. ene yayAtikanyA bhAra0 za0 40-27. enA AzramamAM ASTiSeNa, mAdhavIthI zibi nAmane putra thayo hato. (3 gAlava vizvAmitra, sindhadIpa, devApi vagere ghera tapa karI zabda juo.) brAhmaNatva pAmyA hatA. tIrthayAtrA sAru balarAma - uzInara (2) somavaMzI anukutpanna mahAmanA ahIM AvyA hatA ane emaNe pRdhUdaka tIrthamAM - rAjAnA bemAne moTA putra. ene surathA nAmanI snAna karyuM hatuM. | bhAra0 sa0 39-24-48. - strIthI zibi, vana, zami ane dakSa ema cAra uzanA svAyaMbhU mavaMtaranA bhraguputra kavine putra. putro thayA hatA. enuM bIjuM nAma kAvya hatuM. priyavrata rAjAnI kanyA kuzInara (3) bhAratavarSIya dezI bhAra0 bhISma ujavatI enI strI hatI. ene bhArgava kahevAnI a8" rUDhi hatI, kAraNa ke e bhagune vaMzaja hatA. uzIrabIja himAlayanI pAsenuM tIrthavizeSa. uzanA (2) vivasvata manvetaramAMnA vAruNi kavinA ahIM marute yajJa karyo hato. A jagAe ja jImUta ATha putromAMne ce. ene paNa kAvya evuM RSinA AgaLa himAlayanA suvarNane bhaMDAra bIjuM nAma hatuM. kaI kaI jagAe ene zukra sAkSAta prakaTa thayo hato; ane ahIM ja jImUta paNa kahyo che. A cAlu mavaMtaranI trIjI cokaDI- RSinuM sthAna, jAMbunada nAmanuM sarovara AveluM mAM vyAsa hato. (vyAsa zabda juo.) hiraNya- che. | bhAra0 10 111-23. kazipunA samayamAM e daityane purohita hatA, ane uSasta cakrAyaNa RSine putra. ene cokANu paNa pralAdane artha ane kAma e be puruSArthane aMge kahyo che. ja zikSA ApavAne prasaMge e tapa karavA gaye uSA USA zabda juo. hato. tethI ene saMDAmarka nAmane putra purahitapaNuM uSAna devavizeSa. (sAdhyadeva zabda juo.) uSNatoyavahA badarImAM AvelI nadI vizeSa/bhAra ahIM Ane bhagukuLanI jeDe kaze saMbaMdha na va0 88-25 chatAM, enA putra saMDAmameM hiraNyakazipunI joDe uSNagaMga bhAratavarSIya tIrtha | bhAra0 vana a0 vAta karatAM ene "bhAva" kema kahyo e moTI zaMkA che. A graMtha vAMcanArAoe sutA rAjAnA umU5 pitaravizeSa. putra bali saMbaMdhI lakhANamAM AvelA zlokanuM uSmA agnivizeSa / bhAra0 10 22-34. tAtparya vAMcavuM ane upara kahelI zaMkAnuM samA- uhAka vasiSTha kulatpanna eka RSi (3 vasiSTha dhAna karI levuM. zabda juo.) karate. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ innni uSA anukrame hiraNyakazipunA putra thaI avataryA ane janmIne tatkALa maraNa pAmyA. bIje janme kAlaUrja dhruvaputra vatsarane svavI thi nAmanI strIthI nemIne putro thaI evI ja rIte maraNa pAmyA. thayelA putromAM eka trIje janme vasudeva vaDe devakInI kukhe kRSNanI Uja (2) svAciSa mavaMtaramAMnA sapta RSio- pahelAM avatarI eka pachI eka ema kaMsane hAthe mAMne eka aSi. mRtyu pAmyA. tyAra pachI uttama lekamAM gayA. | Uja (3) varSamAMnA bAra mahinAmAM anukrame AThamo bhAga 10 kaM0 a0 85 ane devI bhA. 4 mahine. enI pUrNimA kRtikA nakSatra yukta hoya kaM. a22 che, sababa ene kArtikI kahe che. emAM viSNu UryA (2) svAyaMbhUvaMzanA RSabhadeva kuLanA citranAmanA Aditya sUryamaMDaLanA adhipati heya che ratha rAjAnI strI. enA putranuM nAma samrATa hatuM ! ane tenI sAthe saMcAra karanAra vizvAmitra RSi, bhAga- 5, &0 a0 15 raMbhA nAmanI apsarA, mopeta nAme rAkSasa, UrNAyu prAdhAne peTe thayelA deva gaMdharvamAMne eka. azvatara nAga, satyajit yakSa ane sUryavarcA (devagaMdharva zabda juo.) enI strInuM nAma gaMdharva hoya che. | bhAga 12, 40 a0 11. menakA | bhAra0 u0 a0 117 Ujayoni vizvAmitra kuletpanna RSi. (1 vizvA. Udavaketu videhavaMzanA sanAja janaka rAjAne putra. mitra zabda juo.) enA putranuM nAma ajanAmAM janaka. UjasvatI priyavrata rAjAne bahiMmatIthI thayelI Urdhvareta (2) yAjJavalkaya RSinA guru. kanyA. e bhraguputra kavinA uzane nAmanA putranI Urvaga lamaNune peTa kRSNathI thayela putra. e strI hatI. bhAga 5, 40 a0 1. mahArathI hatA. UjasvatI (2) ATha vasaomAMnA ekanI jI. UrdhvabAhu pAMcamAM raivata muvaMtaramAMnA saptarSimAMUja svAyaMbhUmavaMtara mAMhyalA vasiSTha RSinI ne eka. bIjI strI, ene citraketa, suci, vizvAmitra, UrdhvabhAka agnivizeSa. vaDavAnala te ja. / bhAra0 ughaNuM, vasubhUta, yAna ane ghumAna e nAmanA va0 221-28. sAta putro hatA. Urva rAmA kuzadIpamAne eka mahAparvata. Ujita somavaMzanA yaduputra sahastrAjitanA vaMzamAM UrmilA urmilA zabda juo. janmelA kArtavIrya rAjAnA sahastra putramAMnA pramukha Urva vAruNi bhagunA sAta putre mAMnA moTA vana pAMca putromAMne nAne. RSine putra. ene putra te aurva RSine pitA UNa e nAmane eka yakSa. (sahasya zabda juo.) Urva (2) eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo. UrNanAbha dhRtarASTranA se putromAMne eka. UrvazI urvazI zabda juo. UrNanAbhi atrikuletpanna eka RSi. USA bali daityanA putra bANAsuranI kanyA. yauvana UNa svAyaMbhUmavaMtaramAMnA marIci RSinI bIjI prApta thayelI e (AkhA) eka samaye pitAna strI. ene smara, udgItha, parivaMga, pataMga, suda- maMdiramAM sutI hatI, tyAre svapnamAM eka taruNa bhUta ane dhaNi ema cha putra hatA. e chaye ane ati suMdara evA puruSa joDe ene saMbaMdha putroe eka vakhata brahmadevanI niSkAraNa hAMsI karI tha. e jAgI UThI ane thayelA virahane aM tethI temaNe zApa Apyo ke temane duSTa ni kAMI bolatI hatI te enI sakhI citralekhA prApta thaze. AthI te badhA pahelA janmamAM sAMbhaLyuM. citralekhA ene pUchavA lAgI ke tu Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SA USA kenA virahane zeka karatI hatI. A uparathI baLI gayuM ane enA upara dhA. aniruddha eNe svamanI badhI hakIkata kahI ane kahyuM ke jo ke A svastha besI rahevAne samaya nathI. tethI huM e ja puruSane paraNIza te ThIka, nIkara marIza. pite hAthamAM paridha laIne sAmo thayo. bannenI citralekhAe ene trilokanA puruSa mAtranAM citra vacamAM sAruM yuddha thayuM. bANAsure aniruddhane nAgakADhI batAvatAM darekane mATe e nahi, ema e kahe pAzathI bAMdhI kedamAM rAkhyo. USAnA mahela para eTale vaLI bIja citra kADhe. ema karatAM eka vadhAre jApati mUkI, pote pitAne mahela vakhata citralekhAe yAdavakuLa cItaravA mAMDayuM. AvyuM. pradyumnanuM citra jotAM e lAja pAmI ane enA ahIM dvArakAmAM, palaMga sahita aniruddha geba jevo ja paNa e nahi, ema kahyuM. pachI jyAre thavAthI yAdavamAtrane ghare ja zeka utpanna thaye. eNe aniruddhanuM citra kADhayuM eTale lajajAthI meM emaNe enI ghaNI zodha karI paNa patto lAgyo nIcuM karI, hA e ja, ema bolI stabdha thaI nahi. AthI saghaLA nirAza thaIne beThA hatA gaI. citralekhA samajI gaI ke e to kRSNane pautra tevAmAM nArada RSi tyAM padhAryA. vAdanA pUchavAthI ane pradyumnane putra aniruddha. pachI yogabaLe RSie kahyuM ke ene zoNitapuramAM bANAsure kedamAM citralekhA dvArakA gaI ane rAtre aniruddha je pUryo che. A sAMbhaLIne pradyumna, yuyudhAna, gada, palaMga para sUtA hatA te palaMga sahita ene sAMba, sAraNa, naMda, upanaMda ane bhadra vagere yAdavo zoNitapura laI AvI. ene USA (okhA)nA kRSNa balarAma sahita bAra akSauhiNuM daLa laIne maMdiramAM ANuM USAne jagADI ane kahyuM ke A zeNitapura para caDhahyA. emaNe AvIne zeNitapurane tArA priya puruSa. USAnA AnaMdanI sImA rahI ghero ghAlyo. A vAtanI jANa thatAM ja bANAsura nahi. e citralekhAnA sAmarthyathI Azcaryacakti potAnA senApati kaMbhADa sahavattamAna nagara bahAra banI gaI. pachI USAe aniruddha sAthe gAMdharva yuddha karavA AvyA. mahAdeve bANAsuranA nagaranA vivAha karyo. Ama cAra mahinA gupta rIte enI saMrakSaNa sAruM mUkelo rudra paNa enI joDe hate. joDe AnaMdathI vyatIta karyA. ubhaya senAnI vacce tumula yuddha thayuM. bANAsuranuM eka divasa evuM banyuM ke bANAsure USAnA ghaNuM kharuM sainya kapAI gayuM ane kRNe enA maMdiranA rakSake nImyA hatA, temanI sahaja dRSTie hajAramAMthI cAra hAtha rAkhI bAkInA kApI nAMkhyA, e paDI. enAM zArIrika cihna joIne emane e joIne bANAsuranI mAtA koTarA kRSNanI pAse lAgyuM ke jarUra ene puruSane samAgama thayuM che. AvI. pitAnA putrane prANudAna ApavAnI enA emane lAgyuM ke jo A vAta chAnI rAkhIzuM te prArthanA uparathI huM ene mArIza nahi ema kahIne AgaLa jatAM ApaNane bhAre paDI jaze. AthI abhaya ApI pote bANAsurane mukta karyo. emaNe badhI hakIkata bANAsurane nivedana karI. bANAsura nagarImAM jaIne aniruddhane pAzaema. kahyuM ke ame niraMtara sAvadhapaNe cokI mukta karyo, ane vastrAlaMkAra vaDe ene satkAra karIe chIe, chatAM strIonAM caritra vicitra che. karI USA sahita rathamAM besADI kRSNanI pAse amane vahema Ave che ke nizcaya kuMvarInA mahelamAM ANune soMpyo. kRSNa ane balarAma saMtuSTa thaIne koI puruSa che. Apa enI zodha kare. sevakenI bANAsura sAthe haLImaLI vadhUvarane laIne dvArakA A vAta sAMbhaLIne e ghaNo kapAyamAna thayo ane pAchA AvyA | bhAga- 10 ska, a0 62-63. USAne maMdira Avyo. aniruddhane joIne bhaDake USmA uSma te ja, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cIka kapha Rveda veda cAra veda paikI pahele. e brahmadevanA pUrva mukhamAMthI nIkaLyo che ane ene upaveda te Ayuveda che. pitAnA upaveda sahita A veda satya lekamAM sarvadA mUrtimAna rahe che. (veda zabda juo.) rakSa eka kSatriya. somavaMzIya Rcane putra. e takSakanI kanyA javalaMtIne paraNyo hato. ene anyanA nAme putra hatA. / bhAra A0 63-25. kakSa (2) rIMcha, krodhAne peTe thayelI mRgamandAthI utpanna thayelAM prANI | bhA20 A0 66-62, barakSA ajamaDhanI bhAryA. enA putranuM nAma saMvaraNa / bhAra0 A0 63-40. ca eka kSatriya. sAmavaMzIya puruvaMzanA devAtithIne putra. enI mAtA maryAdA nAmanI vaidabhI hatI. e saMgarAjanI kanyA vAmadevIne paraNya hate. ene putra te RkSa / bhAra A0 63-14. cIka cAlu vaivasvata mavaMtaramAM vANi bhagunA cAra putramAMnA moTA yavana RSine prapautra Urva RSine pautra ane aurva RSine putra. pitAnA bAlyAvasthA vedAnuSThAna ane tapamAM gALyA pachI gRhasthAzrama karavAnI icchA thavAthI vivAha sAru kanyA mAgavA e gAdhi rAja pAse gaye. rAjAe ene satkAra karI kema AvavuM thayuM pUchatAM eNe pitAne hetu rAjAne jaNAvyuM. rAjA e sAMbhaLI vicAramAM paDaze ke have zuM karavuM. ene yukti sUjhI ane kahyuM ke jo Apa mane eka hajAra zyAmakarNa gheDA ANu Ape te huM mArI satyavatI nAmanI kanyA Apane tatkALa ApuM. rAjAnA manamAM ke hajAra zyAmakarNa azva enAthI apAze nahi ane mAre kanyA ApavIye nahi paDe. A sAMbhaLI RcIka tarata ja varuNa pAse gaye. varuNa ene pUrvaja hovAthI eNe ene te ja kSaNe hajAra gheDA ApyA. te laIne eNe AvIne rAjAne arpaNa karyA. AthI rAjAne Azcarya lAgyuM. paNa saMtoSa pAmIne pitAnI satyavatI kanyA ene paraNAvIne badhA azva paNa pAchA ApyA. RcIka RSi pitAnI bhAryA satyavatIne laIne gRhasthAzrama calAvavA lAgyA. ghaNuM divaso vItatAM enA mULa puruSa bhaguRSi svecchAe pharatAM pharatAM ene Azrame AvI pahoMcyA. cIka ane enI strIe RSine ghaNuM saMtoSathI potAne tyAM keTalAka divasa rAkhyA ane emanI evI sArI sevA karI ke emaNe satyavatIne AjJA karI ke mArI pAse kAMI mAMga. satyavatIe namratApUrvaka vinaMtI karI ke mArI mA aputra hovAthI mArA pitA gAdhi ghaNuM duHkhI che. Ama hovAthI mArI mAne ane mane putra thAya evI kRpAnI yAcanA che. A vinaMtIthI saMtuSTa thaIne temaNe virATa puruSa abhimaMtra vaDe brAhmaNa utpanna thavAne eka ane kSatriya utpanna thavAne eka, ema be caruDA siddha karIne satyavatIne ApyA. satyavatIe pitAne khAvAne pite rAkhI, mAtAne khAvAne caDe ene ApyuM. paNa eTalAmAM enA mAtAnA manamAM AvyuM ke satyavatInA caDAmAM kAMI vizeSa haze, tethI pitAne caDe satyavatAne ApI tene pite badalI lIdhe. Ama caruDA badalI temaNe tenI aMdara padArtha bhakSa karyo. mA ane dIkarI baMnene garbha rahyo. caruDA badalyAnI vAta jANatAM bhRgue kahyuM ke tame A ThIka na karyuM. paNa AthI evuM thaze ke tArI mAtAne brAhmaNanA lakSaNavALo ane tAre kSatriyanA lakSaNavALA putra thaze. satyavatIe prArthanA karI ke Apa samartha cho mATe mAre evA lakSaNavALA putra na thAya ema karavA kRpA karo. bhRgue kahyuM ke jA, tAre putra sAro thaze, paNa tAro pautra kSatri jevo thaze. Ama kahIne RSi aMtardhAna thayA. satyavatIne jamadagni prabhuti ane so putra thayA. e badhA RSinA varadAna pramANe zAMti, dAMti vagere brAhmaNonAM lakSaNavALA hatA. paNa jamadagnine reNukAne peTe thayelA parazurAma ugra svabhAvanA hatA. ahIM gAdhine tyAM vizvAmitra jagyA. eoe Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cIka kazyazRMga pitAnA tapa prabhAva vaDe brAhmaNatva saMpAdana karyuM. jatasena eka gaMdharva (4 saha zabda juo.) A RcIka RSinA kuLamAM je je RSio nirmANa tu eka yakSa (1 tapasya zabda juo.) thayA te badhAne prAyaH Acaka kahyA che. te bhAra0 4tuparNa sUryavaMzI ikSavAku kuLanA ayutAyu rAjaanu. a0 50-51. ne putra. e akSavidyAmAM ghaNe nipuNa hatA. cIka vivasvatane putra / bhAra 0 0 1-15. vIrasenane putra naLarAjA Ane parama mitra hato. cIka (2) eka kSatriya. somavaMzI duSyatanA pautra (nala zabda juo.) enA putra sarva kAma athavA bhamanyune putra. enI mAnuM nAma puSkAriNI hatuM. sarvakarmAne nAmAMtare nava kahetA. bhAra 0 0 201-13. gatuma varuNanuM upavana / bhAga 8-2-9 ceya eka kSatriya. somavaMzIya raudrAkSane apsarAne tusthaLA asarAvizeSa. peTe janmele putra. kakSeya vagere ene nava bhAIo teSa somavaMzA purukuLanA raudrAzva rAjAne vRtAcI hatA. anAvRSTi evuM enuM nAmAntara che. enA nAmanI apsarAthI thayelA dazamAne moTo putra. putranuM nAma matinAra hatuM. / bhAra0 A0 88-8 purANamAM enuM Ayu evuM nAma maLe che. takSaka bAju vasudeva devakIne kaMse mAre putra kanyA javalanA enI strI hatI. enAthI javalanAne raNuMjaya eka brahmarSi. aMtibhAra nAme putra thayo hato. gaNatraya dareka jaNane mAthe nirmAyelAM traNa RNa-devaDa gaMdharva vizeSa. (1) kriyANa (2) brahmacaryaNa ane (3) prajA- triku somavaMzI sahadevanA putra somaka rAjAne RNa. A RAne devaRNa, RSiRNa ane pitRRNa maMtrI. (1 somaka zabda juo.) A Rtvipha paNa kahe che. bhAra0 A0 255-11. vizeSa nAma hoya ema lAgatuM nathI. hata devavizeSa. (3 aMgirA zabda juo.) addhi kuberanI strI (1 vaizravaNa zabda juo.) Data (2) videha vaMzanA vijaya nAmanA janakane Abha cAkSuSa mavaMtaramAMnA paMcavidha devAmAM trIjA. putra. enA putranuM nAma zunaka janaka. bhu eka brahmamAnasaputra | bhAga- 4 & 50 8. sata (3) bAramA rukasAvarNi manunuM nAmAntara. Dabhu (2) cAkSuSa mavaMtaramAMnA paMcavidha devaRta (4) cakSunu ane navalAne thayelA bAra putro mAMnA bIjA. paikI, pAMca putra | bhAga 4-13-14. jharabhu (3) zivagaNane nAza karavAne, dakSayajJa kALe Data (5) khetara agara dANApIThamAMthI dANa viNuM bhUgoe yajJamAMthI utpanna karelA devavizeSa bhAga tenA upara gujAre karavo te. 4-4-33. RtadhAmAM zrImannArAyaNa te ja | bhAra0 zAM bhu (4) vaivasvata manvataramAM devavizeSa | bhAga 35ra-4. 9-13-4. RtadhAmA (2) Rtaja eka brahmarSi. kaMsane kazyaketu kRSNapautra aniruddhanuM bIjuM nAma, karNikAthI thayelA bemAMne prathama putra. kRSNane kazyazRMga kazyapa kuLanA vibhAMDaka RSine putra. meLAI bhAI. ekadA vibhAMDaka RSi gaMgAsnAna sAru gayA hatA RtadhAmA (3) Indra sAva imavaMtaramAM svarga mAM tyAM temaNe urvazI apsarAne dIThI. RSine thanAra Indra.. kAmAvirbhAva thayo ane temanuM vIrya pANImAM paDavuM. atadhAmA (4) teramA devasAvarNi manunuM nAmAntara eTalAmAM zApane laIne mRgani pAmelI kaI devatavaja eka brahmarSi. kanyA pANI pIvA AvI hatI teNe pANe pIdhuM. tabharA hakSadvIpa mAMhyalI eka mahA nadI. tenI sAthe RSinuM vIrya tenA peTamAM gayuM. te Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSabha vIMthI A mUgIte peTe RNyaza'ganI utpatti thaI. emanI badhI AkRti mANasa jevI chatAM mRganA jevuM mAthe zRMga hatuM. A uparathI emanuM nAma paDayuM hatu. emane janma thatAM ja mRgIne uddhAra thaI te svargImAM gaI. putrane vibhAMDaMke Azrame ANIne pALI meATA karyAM. vibhAMDake ene veda ane vedAMgamAM pravINa banAvyA hatA. mAninI asarathI RkSyazRMga bIkaNu hatA, tethI seALa vanA thayA tyAM sudhI peAtAnA pitA sivAya bIjA keI puruSane joyA na hatA. strI te zuM e tA samajatA ja nahi. keTaleka kALa anukuLanA aMgarAjAnA vaMzanA bRhadratha athavA dha ratha nAmanA aMgadezanA rAjAnA putra citraratha rAjAnA dezamAM anAvRSTi thaI duSkALa paDayA. e rAjAnAM rAmapAda athavA lemapAda evAM bIjA nAma paNa hatAM. duSkALa saMbadhe rAjAe brAhmaNeAne pUchyu ke zu karIe teA vRSTi thAya ? brAhmaNAe kahyuM ke RkSyazRMgane ahIM lAvIne tenuM pUjana karA, tA tatkALa vRSTi thAya. syaza*ganA pitA vibhAMDaka ati krodhe hAI ene zI rIte lAvaveA ene vicAra rAjA karatA hatA. tevAmAM keTalIka vArAMganAoe ane ANuvAnu` mAthe lIdhuM. vibhAMDaka na heAya evA lAga joi, e strIe emanA AzramamAM gaI ane yukti karIne tene rAjasabhAmAM ANyA. rAjAne ghaNA Anada thayA ane pAtAnI zAntA nAmanI kanyA vivAhavidhithI RSine ApI, temanuM pUjana karyuM. te karatAM ja dezamAM STi thaI, ahI" vibhAMDaka bahArathI AvyA te jue che te putra AzramamAM na maLe, tethI ghaNA gusse thaine peAte rAja pAse AvyA. paNa rAjAe temanuM ghaNuM sanmAna karIne temanA putra RzyazaMgane ane putravadhU zAntAne RSine page lagADavA ANyAM. emane joIne RSinA kaeNpa zAMta thayA. emaNe putrane kahyuM ke tane eka putra thAya ke satvara AzramamAM Avaje, ema kahI rAjAne AzIrvAda dai, pAte peAtAne Azrama AvyA, kAMI kALe zAntAne putra thatAM ja RkSyazRMga utAvaLe pitAnI pAse RSabha AzramamAM gayA. / bhAra. vana0 a0 110-113, 7 RkSyazRMgane dazaratha rAjAe paNa putra kAmeSTi karavAne ayAhnA ANyA hatA. emane hAthe iSTi thatAM ja rAjAne putra thayA hatA. / adhyA. rA. bAda0 sa0 37 agADI have pachI thanArA AThamA sAviSNu manvaMtaramAM A RkSyazRMga te vakhate thanAra saptarSi - mAMne eka RSi ze. RSabha eka mahAtapasvI RSi; e hemakUTa parvatanA RSabhakUTa nAmanA zikhara upara rahetA hatA, tyAre keTalAka mANase| nirarthaka emanI pAse jatA hatA, AthI peAtAne udvega thavAthI emaNe paryaMta ane vAyune AjJA karI hatI ke je kaI Ave tenA upara pASANudRSTi karI pAchAM jatAM rahe ema karajo. Ama thavA mAMDayu. eTale tyAM kAI jAya ja nahi. AthI RSine udvega thatA baMdha paDayo. / bhA. vana a110. RSabha (ra) e nAmanA eka brahmaSi, eNe sumitra rAjAne AzA kevI balavAna' che e viSaya para nirUpaNa karyuM " hatuM./bha!20 zAMti0 0 125-128. RSabha (3) vRtrAsuraneA anuyAyI eka asura. RSabha (4) bAra AdityamAMnA indra nAmanA Adityane putra. RSabha (pa) rAmanI senAne eka vAnara. eNe mahApA ne mAryA hatA. / vA0 rAyu sa0 70. RSabha (6) jarAsaMdhanA putra bRhadratha rAjAe jete mArI jenA cAmaDAnuM duMdubhI karAvyuM hatuM te asura. RSabha (7) rAma saghaLA ayeAdhyAvAsIone laIne nijadhAma gayA pachI keTalAka kALa ayAhvA nagarI vastI vagaranI ujjaDa rahI hatI. e nagarIne phrI vasAvanAra sUryavaMzI rAjA. (ayAhvA zabda jue.) A rAtanu nAma vaMzAvaLImAM maLatuM nathI, RSabha (8) sAmavaMzo purukuLanA bRhadratha rAjAnA khemAMnA nAnA putra kuzAgra rAjAnA putra. ane satyahita nAme putra hatA. RSabha (9) merukaNikA patAmAMnA eka Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSabha RSabha (10) himAlayanuM auSadhiyukta eka zRMgavizeSa. jayA2e rAma ane lakSmaNa laMkAmAM yuddha prasa Mge mUrchita thayA hatA tyAre mAruti A zRMgane tyAM laI gayA hatA; ane enA paranA auSadhi vaDe temane sAvadha karyA hatA. / vArA yuddha sa 74 RSabha (11) bhAratavI ya dakSiNa dizAmAM AvelA eka pata. enA upara zailUSa, grAmaNI, zikSa, zukra, ane khamra evA pAMca gaMdha rahIne gAzAka I cAra jAtanAM caMdanAnI rakSA kare che. / vA0 rA0 kriSNu sa0 41. RSabha (12) kRSNa balarAmanA eka sakhA, geApavizeSa. / bhA0 10 kuM0 0 22. RSabha (13) bhArata yuddhamAM duryodhana pakSane eka rAja. RSabha (14) dakSasAvarNimanvaMtaramAM thanAre viSNune! avatAra. (dakSasArvANuM zabda jue.) RSabha (1pa) pAMDava dezamAM hAlanA madurA jillAmAM AvelA alAgiri DuMgarA, lAmeza RSinI sAthe yudhiSThira tyAM gayA hatA. / bhA0 20 10 83-21, RSabha (16) magadha dezamAM Avela parvatavizeSa / bhAra. sa0 212. RSabha (17) uttara sAgara samIpa AvelA parvatavizeSa. enA upara zANDilI nAme brAhmaNIe tapa karyuM hatuM. Ane RSabhakUTa paNa kahe che. bhAra0 30 1131. RSabha (18) RSabhakUTa para rahenAra eka viSi / bhAra0 10 110-9. RSabha (19) kezaladezamAM AveluM tIrthaM vizeSa/ bhAra0 10 83-10, RSabha (20) savizeSa bhAga0 A0 57-17. RRSabhakUTa hemakUTa paryaMtanuM zikhara. enA upara RSabha RSinA Azrama heAvAthI A nAma paDayuM che. enA upara kAMI kALa paryanta deveza dhaNA yajJa karyA hatA. rahIne 13 27 RSabhadeva RSabhatI bhAratavarSIya eka tI. RSabhadeva svayaMbhUva zanA priyavrata rAjAnA moTA putra agniA rAjAnA navamAMnA meTA putra nAbhi nAmanA rAjane merudevI nAmanA tenI bhAryAnI kukhe janmelA putra. e mahAna yeAgI ane tattvavettA hatA. te samayanA svargamAMnA yajJa nAmanA indra pAtAnI jayaMtI nAmanI kanyA Ane paraNAvI hatI. ene peTe bharataprabhUti se| putra thayA hatA. temAMnA 81 ka`mAgI` AcaraNa karanArA RSi hatA. kavi, hari, aMtarikSa, pramuddha, piplAyana, Avitra, tumila, camasa ane karabhAjana e nava parabrahmaniSTha hatA. janaka rAjanI sAthe brahmavidyA saMbaMdhe ene atyuttama saMvAda ghaNA prasiddha che./ bhAga11 ska'0 a0 1-5. 0 bAkInA putrA bharata, kuzAvatA, ilAvata, brahmAvata', malaya, ketu, bhadrasena, indrasRSTa, vidarbha ane kIkaTa e daza, temAM kuzAvartAdi navane RSabhadeve, peAtAnA pitAne nAme cAlanArA ja muddopanA nava dezamAMnA aja nAmanA dezanA nava bhAga karI eke deza ApI adhipati sthApyA hatA. e putrAnAM nAmathI ja dezanAM nAma pADayAM hatAM. bAkI rahelA savathI zreSTha bharatane sA'bhaumapaNu' ApyuM hatuM. bharatanu A sAIbhaumapaNuM mAtra gauNu ja samajavAnuM che, kAraNa saptadvIpa para sattA heAvA sivAya pUrNa sA bhaumapaNuM hAya nahi, thaI gayelA ane have pachI thanArA manune mAtra sArvabhaumapaNuM hAya. RSabhadeve peAtAnA pitA nAbhirAnanI pachI ane peAtAne putra thavA agAu ajanAbha deza te krabhUmi che, mATe tyAM yajJAdika ane guru upattisevA Adi karIne leAkAne kakANDanA pracAra batAvyA hatA, sadhaLI prajAne dharmavatI' banAvI hatI, prajAnuM uttama prakAre pAlana karI badhI praznane tema ja peAtAnA putrAne brahmavidyAne upadeza karyA hatA, ityAdika prakAre bhAratAdikane upadeza karIne brahmA va nAmanA putranA khaMDamAM jaIne rahyo hatA. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSabhagI 8 akSadeva tyAM AtmAnusaMdhAna vaDe dehanuM bhAna chUTI javAthI, januM rAjAnA kulanA devatithi rAjAne putra. ene nagna, muktakeza, jaMDa ane unmatta pizAcanI peThe putranuM nAma dilIpa. eNe pRthvI para rakhaDavA mAMDayuM. pharatAM pharatAM kaSyaketu (Rzyaketu zabda juo.) kakaka pradezamAM thaIne dakSiNa karNATakamAM AvyuM. aSyamUka bhAratavarSIya bharatakhaMDanA paMpA sarovara tyAM kuTakAcalane lagatA vanamAMthI jatAM jatAM, enI pAsenA sAmAnya parvatanuM zikhara. ahIM mAtaMga jaTA vAMsanI jhADImAM gUMcAvAthI tyAM ja Ubho RSine Azrama hate. zApane lIdhe tyAM vAlithI rahyo hate. kAMI kALe vAMsanA paraspara ghasAvAthI javAtuM nahi, mATe pitAnA sacivo sahita sugrIva agni utpanna thavAthI vAMsanI jhADI baLI gaI ahIM rahIne kALakramaNa karate hato. traSyamUkanI peThe tenI sAthe e paNa baLI gayo hato. te bhAga 5 mataMga parvatane bIju malaya nAmanuM zikhara skaa0 3-6, hatuM / vA0 ra0 kiSikasa1-. aSabhagI bhUmi para saMcAra karanAra zivane jhaSyavAna bhAratavarSIya bharatakhaMDane eka upaparvata. aMzAvatAra, eka megI / skaMda brahmottara0. (aSTakulAcala zabda juo.) maMdAkinI, dazANuM, gaSabhAska dha rAmanI senAne eka vAnara / vA0 rAtre citrakUTA, tamasA, pippalI spenI, citrapalA, yuddha sa0 46. vimalA, caMcalA, dhUtavAhinI, zaktimatI, zUnI, rASabhA bhAratavarSIya bharatakhaMDanI eka nadI. lajAvatI, mukuTA ane hadikA i. nadIo (vitha zabda jue.) ahIMthI nIkaLatI kahI che. RkSavAnanuM ja A aSabhAdri dakSiNane parvatavizeSa, nAmAntara che. | matsya a0 113. kaSika bhAratavaSaya duryodhana pakSane eka rIjA adhyazaga sAva imavaMtaramAMnA saptarSimAM Sika (2) bhAratavarSIya bharatakhaMDamAM eka deza. eka bhAga 0 8-13-15. parama kAMbajanI uttare heIne enI uttare himAlaya arthazaga zyazRMga zabda juo. mahAparvata Avela che. (hAla ene raziyA kahe che.) RSyazagAzrama hAlanA bhAgalapura jillAmAM siddhara ahIM himAlaya kahyo che te prastuta himAlaya upa AgaLa kuzI nadI(kauzikI nadI)ne tIre AveluM giri che te nahi, paNa mukhya himAlaya samajI kSetravizeSa. ? bhAra0 10 111-1, bhAra, sabhA a0 29, zla0 25-29, aSama uttaramAM kAja samIpa Avele deza. aSilyA RSabhadeva vaMzanA bhUmA nAmanA rAjAnI raziyAne mulaka bhAra0 sa0 28-25; bhI 9-64. bemAMnI pahelI zrI. enA putranuM nAma ugItha. akSa bharadvAjAMgirasa kuLane eka brahmarSi. (3 SikalyA (2) mukhya himAlayanI uttare AvelI AMgare zabda juo.). eka nadI. akSa (2) somavaMzI puru kuLanA ajamIDha rAjAnA RSikalyA (3) bhAratavaSaya bharatakhaMDanI eka nadI cAra putromA eka. enA putranuM nAma saMvaraNa (2 mahendra zabda juo.) rAja. RSigiri magadha dezane sImAbhUta eka parvata. kSagiri bhAratavarSIya parvata. Sija uzija RSinuM bIju nAma. kSadeva somavaMzI purukuLanA ajamIDha vaMzanA rASavAna eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) pAMcAla kuLamAM janmelA kupada rAjAnA putra zikhaMDIaSTika bhAratavarSIya bharatakhaMDane eka deza / vAva nA be putramAMne eka. bhAratanA yuddhamAM e pAMDavanA rA, kiSThi0. pakSamAM hatA. yuddha samaye e pitAnA rathane sonerI saSya somavaMzI purukuletpanna ajamoDha vaMzanA raMganA azva joDAvatA. | bhAra0 droNa0 a0 23. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSarAja ekadanta akSarAjA ekadA satyalokane vize brahmadeva samA- TharAvyo, ane suSeNa nAmanI vAnara kanyA tArAnI dhistha hatA, AtmasvarUpamAM lIna thaI gayA hatA, joDe enuM lagna karyuM. tArA nAmanA bIjA vAnarate vakhate emane addabhuta AnaMda thayo. e AnaMdane nI kanyA ruma sAthe sugrIvanuM lagna karyuM. kAlA ge utthAna thatAM, emanAM netromAMthI AnaMdAzra tare RkSarAjA maraNa pAmatAM vAline tenuM rAjya nIkaLyAM e AMsu pote aMjalimAM laI bhoMya para maLyuM. eNe sugrIvane pitAne yuvarAja nI. nAkhyAM. temAMthI utpanna thanAra eka vAnara. ene vA0 utta, prakSipta sa0 1. brahmadeve keTalAka kALa sudhI potAnI pAse ja rAkhe kSavAna (RSyavAna zabda juo.) hato. brahmadevane sAru phaLa, mULa, puSpa vagere roja lAvIne temanI ghaNI sevA karatuM hatuM. eka vakhata e phaLa-puSpa levAne meru parvata para gaye hato tyAM enA jevAmAM eka sarovara AvyuM. sarovaramAM jotAM pitAnuM pratibiMba joI ene lAgyuM ke koI eka samavaMzI pururavAnA cha chokarAmAMthI cothA bIje vAnara che, tethI mAMhI dekhAtA vAnara para putra rathane putra. e ekadama kudI paDyo. paraMtu pANImAM paDyA pachI ezcaka danuputra eka dAnava. koI bIjo vAnare tyAM nathI, evI pratIti thatAM ekacakA bhAratavarSIya bharatakhaMDamAM kAcakanA dezanI bahAra AvyuM. bahAra AvI jue che to enI eka nagarI. lAkyAgRhamAMthI bacIne pAMDavo e puruSAkRti jatI rahIne e strI thaI gaye hato ! nagarImAM vyAsanI salAhathI brAhmaNane veSe rahyA AthI lajajA ane bhaya baMne utpanna thayAM. ghaNe hatA. | bhAra Adi a0 146. pAMDavo tyAM lajavAta have zuM karavuM ene tyAM ja besIne rahetA hatA te samaye kaI bakAsura nAmanA rAkSase vicAra karatA hatA tevAmAM indra ane sUrya brahma- nagarImAMthI roja akakeka gherathI ene amuka anAdi devanAM madhyAhana samayanAM darzana karI pAchA vaLatA ApavuM e kara nAMkhyo hato. je brAhmaNanA hatA, temanA jovAmAM e strI AvI. ene joI gharamAM pAMDavo UtaryA hatA te brAhmaNane kare Apa. e baMnene kAma saMkalpa e strInA vALa upara ane vAnI vArI te samaye AvI. kuMtIe bhImane kahIne enI grIvA upara paDayo. ema thatAM ja tatkALa tenI pAse bakarAkSasane vadha karAvI te brAhmaNa tema vAli ane sugrIva evA be vAnara utpanna thayA. ja AkhI nagarInuM duHkha TALyuM hatuM. brAhmaNa ene banee mAlA ityAdi ApI tyAMthI gamana bhImanuM te nagarInA rAjAe sanmAna karyuM hatuM. | karya*. strI thayelA akSarAjAe e be bALaka sAthe 2 bakAsura zabda juo. e rAta to tyAM ja kADhI. bIje divase RkSarAje ekajayo sItAnA saMrakSaNa sAruM mUkelI rAkSasImAMnI jue che te pote pAchA puruSa thaI gayo hato. eka vA0 rA0 suMdara0 sa0 23. ' pachI e putrone laIne brahmadeva pAse gayA ane banelI badhI hakIkata nivedana karI. e sAMbhaLIne ekata brahmadevane eka mAnasaputra. dita ane trita brahmadeve tarata eka dUtane hAka mArI, ane te moTe bhAI. e traNe bhAIo uparicara vasunA yajJamAM AvyA eTale AjJA karI ke tuM bhUlekamAM ja. tyAM sadasya verAyelA hatA | bhAra0 zAMti a0 336. kiSThidhA nAmanI nagarI che temAM ene rAjyA. ekata (2) gautama RSinA traNamAMne mATe putra. emanAM bhiSeka kara. e pramANe dUte ene kiSThidhAnA rAjya nAma paNa AvAM ja hatAM. bhAra0 zalya a0 36. para sthApana karyo. eNe potAnA putra vAline yuvarAja ekadanta gaNapati. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekaparNA ekaparNA himavAnane menAthI thayelI traNamAMnI bIjI kanyA. aparNA ane parNAnI bahena. e asita RSinI strI hatI. ekapata IndraprasthathI mAgadhapura jatAM rastAmAM Avate parvatavizeSa / bhAra. sa0 20-27, ekapAdA sItAnA saMrakSaNa sAru mUkelI rAkSasImAMno eka / bhAra vana. a0 280, ekala zrIkRSNa ane kAliMdIne putra/ bhAga010 61-14. eklavya hiraNyavettuka nAmanA niSAdAdhipatine putra. dhRtarASTra ane pAMDu putrAne dhanurveda zIkhavavA sAru bhISme droNAcAryane nImyA hatA ane temane peAtAnI ja pAse hastinApuramAM rAkhyA hatA. pAMDave ane kaurava! emanI AgaLa peAtAne abhyAsa karatA hatA, e vAta dezadezamAM phelAvAthI ghaNA rAjaputro drANuAcArya pAse AvIne abhyAsa karavA lAgyA. A sAMbhaLIne ekalavya paNa tyAM AvyA ane prArthanA karI ke mane ziSya tarIke svIkArI vidyAdAna Ape. paNa AcAye enA aMgIkAra karyA nahi. tethI eNe AcAryanI pAse temanI pAdukA mAMgI, ane cheka ja vimukha kADhave! nahi, dhArI emaNe ene pAdukA ApI. eNe peAtAne ghera AvI bhaktipuraHsara AcAyaeNnI mATInI mUti karI. enI AgaLa pote ANelI pAdukA mUkI, tenI rAja niyamapUrvaka pUjA karI, peAtAnAM dhanuSya bANa laI mUrti sAme UbhA rahI, huM Ama ja bANu cheADu` ke nahi, ema gurune pUchatA haiya tema manamAM prazna pUchI, pAchA pote ne te manamAM hrA hA ema ja cheDa, evA uttara paNa karatA. Ama pete jAte ja abhyAsa karatAM vimeAkSa, AdAna, saMdhAna vagere dhanuvidyAmAM pravINa thaI gayA. ahI koravA, pAMDavA temaja bIjA rAjaputro dhanuvidyAmAM pravINuM thaI gayA hatA. teo eka samaya mRgayA sAru gayA hatA. te mRganI pAchaLa paDacA hatA, paNa temanA zikArI kUtarA rastA bhUlI pAchaLa rahI gayA hatA. te ekalavyanI pAse AvI 100 ekalavya caDhaye. suMdara pezAkavALA rAjaputrane rAja onAre kUtarA vicitra vaiSavALA ekalavyane joIne bhasavA lAgyA. enuM bhasatAM paheALu mAM joIne ekalavye nAnAM nAnAM bANunI jhUDI dhanuSya para caDhAvI evI AbAda mArI ke enA paheALA meAMmAM pesI gaI! kUtarAthI na bhasAya ke na mAM biDAya evuM karI dIdhu. dhRtarA tyAMthI nAThA rAjaputro hatA tyAM gayeA. rAjaputroe ane dIThA ane enA meAMmAM sajjaDa besADelI nAnAM nAnAM bANunI jhUDI paNu dIThI. e joIne emane dhaNuM Azcarya thayuM ke A karanAra kAI jabarA dhanura haiAvA joie. AvA araNyamAM kANu Ave! dhanurdhara haze! tenI zeAdha karatAM karatAM ee jatA hatA. eTalAmAM hAthamAM dhanuSyabANa sahita ekalavyane temaNe dIThe, A mANasa kUtarAnAmAMmAM bANu mAranAra haze ema dhArI tee UbhA rahyA. rAjakumArAmAMthI eke AgaLa paDIne ekalavyane pUchyu ke tu kANu che? ane kAnA ziSya che ? eNe kyuM ke huM... niSAdapati hiraNyadhenukane putra, ane droNAcAryanA ziSya chuM. badhAnA manamAM AthI viSAda utpanna thayA ane ghera AvyA. AcAryane kahyuM ke Ape amane na jANavA daIne guptapaNe eka niSAdane ATalA badhA pravINa karyo e zuM? droNAcArya ne e kANu haze, e kAMI dhyAnamAM AvyuM nahi. pachI e kANu che e jovAne rAjaputrAne sAthe laIne pote hastinApuratha. araNyamAM gayA, droNAcAryane jotAM ja ekalavye emane daMDavat praNAma karyA; ane hAtha joDI emanI AgaLa Ubho rahyo. droNAcAye enI avidyAnI parIkSA karyA uparathI e ghaNA ja utkRSTa rIte pravINa che e joIne pUchyuM, tu mArI pAsethI zI rIte vidyA bhaNyA ? ekalavye pUrva vRttAMta kahI saMbhaLAvyu. e sAMbhaLIne rAjaputrAne saMzaya dUra thayA; ane ekalavyanI bhAvanA ane AcAryanA puNyaprabhAva nihALIne emane parama Azcaya thayuM. badhA mAMAmAMhe vArtAlApa karatA hatA tyAM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekalAMgo 101 ekAnaMga AcAryanA manamAM A mANasa vakhata che ne arjunane paNa bhAre thaI paDaze, Ama vicArIne emaNe ekalavyanI pAse gurudakSiNe mAgI, ke tuM AjathI bANa choDatI vakhate potAne aMgUTha kadIye bANane aDakADIza nahi. pelAe tathAstu kahyuM ane tyArathI bANane aMgUThe aDakADavAnuM mUkI dIdhuM. A vRtta-ApeluM vacana-adyApi paryanta kirAte pALe che. droNAcArya" A pramANe ene baMdhaNumAM lIdhe hato, chatAM e arjunane bhAre paDe evo hato. bhAratanA yuddhamAM e duryodhananI pakSamAM kahevA mAtra ja hatA. yuddha samaye samULago AvyuM ja nahotuM. bhA0 Adi. zrI, DAusana ekalavyane vasudevanA bhAI devasenane pautra kahe che. e zatrughane bhAI hatA. nAnapaNamAM ene pheMkI devAthI nipAe ene ucherI moTo karyo hato. pachI e niSAdane rAjA thayo hate. dvArakA upara rAtre humale karavAmAM eNe madada karI hatI ane ene Akhare kRSNa enA upara bANa pheMkIne mArI nAkhyA hatA. / DAusana kalAsikala DikSanerI. ekalazRMgI raMgI RSinuM nAmAntara. ekSecanA sItAnA saMrakSaNa sAru rAkhelI rAkSasIemAMnI eka. | bhAra vana a0 380. ekavIra somavaMzI turva sukuLamAM utpanna thayelA harivarmA nAmanA rAjAne viSNunA prasAdathI prApta thayela putra. vAi-azvanuM rUpa dhAraNa karelA viSNuthI ghaDInuM rUpa dhAraNa karelAM lakSmIne peTe utpanna thavAnA kAraNathI heDaya evuM enuM nAma hatuM. yadukulamAM utpanna thayelA haihaya rAjAthI A bhinna che. ene ekAvalI ane yazovatI evI be strIo hatI. ekavIrA nAmanI devI enI upAsya hatI devI bhA0 skao 6 a. 17-23, ekavIrA ekavIra rAjAnI upAsya devI. ekazaya takSaputra azvasena. eka sarpa, bhAra0 kao 97-19. ekasAlA grAmavizeSa. | vA0 20 a0 sa0 71. eka haMsa eka dAnava./ bhAra0 va0 81-20. ekAkSa eka dAnavavizeSa. / bhAra A0 66-29. ekAdazaruka cAlu vaivasvata mavaMtaramAMnA brahmamAnasaputra sthANunA aneka putramAMnA agiyAra mukhya prastuta je sAta jAtanA deva manAya che temAM trIjA kahevAya che ane bhUta, pizAca, yakSa, rAkSasa, ityAdinA adhipati che. mRgavyAdha, sapa, niti, ajaikapAta, ahindanya, pinAkI, dahana, Izvara, kapAli, mahAvRti ane bharga e ronAM nAma che. | bhAra Adi ao pa. purANomAM jotAM keTalAMka nAme maLe che ane keTalAMka maLatAM nathI AvatAM. Ama phera kema paDe che enuM kAraNa samajAtuM nathI. paNa eTaluM te nirvivAdita che ke phakanI saMkhyA agiyAra ja hatI. saMkhyAmAM koIpaNa graMthamAM pheraphAra paDatuM nathI. viSNupurANamAM kahyuM che ke brahmadevanA kapALamAMthI rudra utpanna thaye. brahmadevanI AjJAthI teNe potAnI jAtane vibhAgIne temAMthI strI ane puruSa pedA karI, temanA saMyogathI darekanA agiyAra-agiyAra banAvyAM. emAMnAM keTalAMka zubha ane namra ane keTalAMka spAma ane krodhI hatAM. vaLI bIjI jagAe ema paNa kahyuM che ke ekAdazarUddha te kazyapa ane surabhinA putra hatA. e ja purANanA bIjA adhyAyamAM kahyuM che ke, brahmAnI IcchA putra u5ne karavAnI thaI ane eka taruNa utpanna thayA, janmatAM ja e roya ane mAruM nAma zuM ema pUchayuM. e re mATe emaNe enuM nAma rudra pADayuM. paNa e pharI pharIthI raDo jethI enAM bIjAM sAta nAma paDyAM. badhAM purANe bhava, sarva, IzAna, pazupati, bhIma, ugra ane mahAdeva e A sAta nAme saMbaMdhe te saMmata thAya che. paNa agiyAra nAmamAM temanAmAM taphAvata che. keTalIka vakhata A nAma khuda zivane paNa lagADAyAM che ane keTalIka vakhata zivanA putra che, ema paNa kahyuM che. DAusana ekAnaMgA yazodAnI putrI. zrIkRSNanI bhaginI. | bhAra0 sa0 59-9, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAnekA - kAra ekAnekA aMgirasanI putrI. enuM bIju nAma kuhu arAvaNa airAvata nAmanA hAthInuM ja bIju nAma hatuM. bhAra0 10 212-6, hoya ema jaNAya che. ekAMbhaka bhAratavarSIya eka kSetra ane tIrtha. arAvata eka nAga (1 tapasya zabda juo) e ekAyana eka brahmarSi. (3 bhaMga zabda juo.) kane putra hatA. ene ulUpI paraNI hatI. rAMDyA ekAvalI ekavAra rAjAnI strI. ramya rAjAne rukama pachI arjunane varI hatI. rekhAthI thayelI kanyA. ekAkSa nuputra eka dAnava. airAvata (2) pRthvInI AThe dizAmAM je diggajo eka sarSavizeSa. | bhAra0 A0 pa7-13, che temane pUrva taraphane diggaja, e sarva ekA eka jAtanuM ghAsa. RSinA zApane laIne diggajone svAmI ane IndranuM vAhana che. ene raMga che ane ene sAta sUDha ane cAra dAMta che. sAbunA peTe bAdhelA tAMsaLAmAMthI nIkaLelA mUzaLane yAdavoe ghasI, bhUke karI samudramAM nAMkhyuM hatuM airAvata (3) samudramaMthana vakhate nIkaLelAM cauda temAMthI udbhaveluM. A ghAsa teDI teDIne kApAkApI ratnamAMne eka. e indrane bhAga AvyA hatA. karI yAda mAhamAMhe vinAza pAmyA hatA. bhAga erAvata (4) devagaja-bhadranane putra./ bhAra A0 11-30-20. 18-pa2; 67-63. elapatra sarpa vizeSa | bhAra0 u0 103-10, airAvatakuLa kaputra eka nAga. janmejayanA elApatra zrAvaNa mahinAmAM Indra nAmanA sUryanA sarpasatramAM enAM pArAvata, pAriyAta, pAMDura, hariNa, samAgamamAM saMcAra karanAra nAgavizeSa. / bhAga, kRza, vihaMga, zarabha, meda, ameda ane saMhatApana 12-11-37.. e daza kuLo baLIne nAza pAmyAM hatAM. elApatra kakuputra eka nAga. (5 nabha zabda juo.) arAvatavarSa kuru dezanuM bIju nAma. elApura bhAratavaSaya kSetra, arAvatI bhAratavarSIya bharatakhaMDanI eka nadI. (2 himAlaya zabda juo.) arIDava eka brahmarSi. (3 aMgirA zabda juo.) ekepi eka brahmarSi (3 aMgira zabda juo.) ela IlAnA putra pururavAnuM bIjuM nAma eNDaviDa IDaviDa athavA ilabrilane putra kubera. elaviya kuberanuM eka nAma. eDaviDa (2) zataratha rAjA jenuM bIjuM nAma IDaviDa alaghAna bhAratavarSIya nagaravizeSa hatuM tene putra. A rAjA sUryavaMzI IvAkuLanA elaviya aDaviDa zabda juo. hatA. enA putranuM nAma vRddhazarmA hatuM. asthAkI ivAku kuLamAM utpanna thayelI kanyAnuM atareya aphazAkhAne eka RSi. sAdhAraNa nAma. aitareya (2) e nAmanuM kadanuM upaniSat, videha vaMzane eka janakavaMzI rAjA Indradhumnane putra hovo joIe. vaMzamAlikomAM enuM nAma nathI. aSTAvakranA samayamAM hatA. A kAra maMtrayukta IzvaranuM nAma. (aSTAvakra zabda juo.) o-AkAra (2) AhavAnAtmaka, nizcayAtmaka, enDradAhu paivata manvatara mAMhelA saptaRSiemAM- AzIrvAdAtmaka ane saMmatidarzaka pavitra zabda, ne eka. evo pavitra ke keIthI saMbhaLAya nahi ema endri indraputra. belavAne prArthanA ane dhArmika kriyAne AraMbhe endri (2) arjuna bhAra0 A0 145-8. uccAraNIya. bahudhA graMthanI zarUAtamAM lakhAya che. eraMDI narmadAne maLanArI eka nadI. - e traNa akSara a, u, ne mane bane che. e as Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhI. 12-12. kAra 103 Ave traNa akSare traNa veda sUcaka che. upaniSadomAM e aMghiratha sUryavaMzI bIjI nRga rAja. gharathane putra. prathama vAparela jaNAya che. tyAM e AdhyAtmika- yu (Rgya zabda juo.) zaktivAna haiI manana karavA yogya che, ema kahyuM plecha bhAratavarSIya deza. / bhAra bhI che. pAchalA kALamAM e zabda hinda tripuTI. eTale a0 9. otta mI uttama manune putra ane ene mavaMtara. traNe deva maLIne thayelA eka paramezvara sUcaka ttAnapAdI uttAnapAda rAjAne putra, dhruva. gaNAya che. A te viSNu, u te ziva ane ma te 6mbara dezavizeSa. | bhAra0 sa0 78-89, brahmA, ene uddagItha kahevAmAM Ave che. DAusana kAra (3) Idera rAjyamAM narmadA upara AveluM hAlane karacha deza te ja. enI jUnI rAjadhAnI koTezvara agara koNezvara nAme hatI. eka jyotiliMga. dAlaka tIrthavizeSa. | bhAra010 82-86-160. gharatha sUryavaMzana nRgakuLatpanna eghavAna * bhika kacIpamAM Avele dezavizeSa. | bhAra rAjAne putra. ene nRga nAmane putra hatA. eghavatI sUryavaMzI nRgakuLAtpanna eghavAna pagavi uddhavanuM nAmAntara ! bhAga 3-4, 27. rAjAnI kanyA. e gharathanI bahena. e sudarzana payaha eka brahmarSi. (1 vizvAmitra zabda juo.) rAjAne paraNI hatI. oraga sarvenuM kapaTa ane mAyA te. | bhAga 10AghavatI (2) sarasvatI nadInA sAta pravAhamAMne papa-23. eka pravAha, nadI. A nadInI samIpa ja kaurava- va bIjA svaraciSa mavaMtaranA saptarSimAne pAMDanuM yuddha thayuM hatuM. | bhAra0 za00 a0 62; ane bhAra0 zAMta a0 50). auva (2) vANi bhRgunA sAta putromAMne the. ghavana eghavAna rAjAne putra. / bhAga - (3 bhagu zabda juo.) 2-18. aurva (3) vANi bhRgunA putramAMnA moTA cyavananA oghavAna sUryavaMzI nRgakuLanA pratIka rAjAne putra. putra urva RSine putra. kaI jagAe varNavyuM enA putranuM nAma egharatha ane kanyAnuM nAma che ke e pitAnI mAtAnI jhAMdhane bheda karIne odhavatI. | bhAra- anu. a0 22 prasavyo, mATe enuM A nAma paDayuM che. Ama be ja lakSamaNane peTe kRSNathI thayela putra. e rIte enA nAmane artha karAya che. e mATe thatAM mahArathI hato. ene jANa thaI ke haihayakuLanA rAjAe dravya levA ojasa vaizAkha mahinAmAM aryamA nAmanA sUryanI sAru ene kuTuMbanAM strI-puruSane bahu ja saMtApyAM sAthe saMcAra karanAra yakSavizeSa. | bhAga 12-11 hatAM. mATe havene nAza karavAne eNe moTuM -34, ugra tapa AvyuM. emAMthI bhayaMkara agni pedA e dezavizeSa | bhAra0 bhI 9-9-57. orisA thaye, te A haihaya kSatriyone bALavA lAgyuM. A te ja. uparathI hehe enA pitAne zaraNe gayA. eoe. oSadhiprastha himAlaya para AveluM nagaravizeSa. AvIne aurvane pAnaLa samudramAM naMkhAvyo. | eThakarNaka eka jAtinA janavizeSa, jemanA oTha bhAra A0 a0 127-128. kAna sudhI pahoMce eTalA moTA thatA te. ove (4) parIkSitane maLavA AvanAra eka RSi. enA kahevA uparathI sagare azvamedha ane tAlabaMdha nAmanA kSatriya kuLane saMhAra karyo hate. | bhAga prasenI ugrasenanA kaMsAdi nava putromAMne dareka. 1-10-1; 8 8-8 ane 9-23-28. o Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va 104 auva (5) bhUgane pautra ane vyavanaputra urva ane aruSIne putra, eka suprasiddha RSi. mahAbhAratamAM ka: praznArthaka sarvanAma keNu. A "ka nuM mahAtamya kahyuM che ke kArtavIryanA putrae bhagunA vaMzajone bahu vadhI jaIne e pote devanI padavI pAme saMhAra karI nAMkhe. garbhamAMnAM bALakone paNa che. prA0 mekasamUlara kahe che ke brAhmaNa lakhanArAoe nAza karyo. paNa eka strIe pitAnA garbhane jAMghamAM vedanI kavitvabharelI racanA, kavionI avyaktane saMtADyo. A bALakanuM, A kAraNathI jakhyuM oLakhavAnI tIvra IcchA ane pAchalI vAta tyAre uru-jAMdha uparathI auve evuM nAma paDayuM. bhUlI jaIne A praznArthaka sarvanAma "ka" ne devanI ene jotAM ja kArtavIryanA putre AMdhaLA thaI padavI ApI dIdhI che ! tattarIya brAhmaNamAM ane gayA ane AnA krodha vaDe je agni thaye te kauzitakI brAhmaNamAM, jyAM jyAM A praznArthaka AkhI duniyAne bALI nAMkhaze ema jaNAyuM. paNa sarvanAma "ka Ave che tyAM tyAM tene "ka" e enA pitRo-bhArgavanI irachA vaDe eNe potAnA prajApati che; ka' e prANImAtranA prabhu che, krodhAgnine samudramAM nAkhe. krodhAgninuM mukha joDA evuM kahyuM che ! eo eTalAthIye aTakyA nathI. jevuM banyuM ane e samudramAM saMtAI rahyo jyAM jyAM A zabda AvyuM che, tene "kaThatuM." e vaDavAgni kahevAya. aurva sagarane purohita banyo evuM nAma ApyuM che, tyAra pachI vaLI navuM hate. (urvane putra mATe eka ane uruM phADIne jo vizeSaNa utpana thayuM. Ane mAtra prArthanA ja mATe ema be rIte enuM nAma sAdhita thAya che. | nahi paNa "kAya" devatA nAma ApIne havi paNa bhAra0 A0 67-49, 104-21, 195-9, 196 ApavA mAMDayo ! pANininA kALamAM A zabdanuM auzana uzikane sutaka phIvAna te eka RSi. } mahattva eTaluM vadhyuM hatuM ke ene sAdhita karavA bhAra0 0 4-23; anu0 271-37. khAsa sUtra lakhAyuM che ! TIkAkAre "ka"ne brahmana ozanasa uzanA RSinA putro te. (zaMDAma kahe che. pAchalA vakhatamAM purANamAM A 'ka' zabda juo.) khAsa sarvoparI deva manAI, enI strI ane vaMzaja auzanasa (2) bhAratavarSIya tIrtha. ahIM uzanA dharAdharI nirmANa thayA che. manue ApelA lagnanA RSie tapa karIne nItiviSayaka aneka sUtra prakAramAM kAya nAme prakAra dAkhala thaI, ene prAjA bAMdhyAM hatAM. A tIrthanuM bIju nAma kapALa patya" lagna kahevAmAM AvyuM che. mahAbhAratamAM mocana paNa hoya ema maLI Ave che. te bhAra0 ke te dakSa ema kahyuM che. zrImadbhAgavatamAM vakhate za00 a0 39. prajApatinI peThe utpAdaka zakti hovAthI "ka auzanasa (3) gautamAMgirasa vaMzamAlikAne eka te kazyapa ema kahyuM che ! RSi ane tenuM kuLa. (3 aMgirA zabda juo.) ke prAcetasa dakSanuM bIjuM nAma / bhAra0 zAMti auzanasabUha eka rItanI sainyanI racanA. zukrA- a. 208 zla0 9. cArya nI sUcanAthI rAvaNe rAmanI sAthe laDatAM kaMka pleccha rAjavaMza. duSyataputra bharate Ane pitAnA sainyanI ekadA AvI racanA karI hatI. | parAbhava karyo hato. | bhAga 0 9-20-30, bhAra0 10 286-6. kaMka (2) dezavizeSa. zrIkRSNa A dezamAM gayA hatA zInara uzInara rAjAthI mAdhavIne thayele putra, tyAre tyAMnA lokoe emanuM svAgata karyuM hatuM. te ziphi | bhAra0 0 40 58. bhAga 10-86-20. aukSI ukSaRSine putra. (bhagu zabda juo.) kaMka (3) kaliyugane soLa rAjAo. / bhAga 12auSadha vasumAna te ja. | bhAra A0 87-1, 1-29. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pha 105 kaMka (4) seAmavaMzI yadukuLamAM utpanna thayelA zUra rAjAnA mArISA athavA bheAjAne peTe thayelA dasamAMnA sAtamA putra. vasudevane bhAI. ene kaNikAne peTe RtadhAmA ane jaya evA be putra hatA, **ka (5) se|mava*zI ugrasenanA navamAMnA cethA putra, kaMsane tAneA bhAI. kaMka (6) ajJAtavAsanA samayamAM virATane tyAM jatAM yudhiSThire pote dhAraNa kareluM nAma. / bhAra virA a1 ane 7. * yudhiSThira virATanA sabhAsada heAIne temanI sAthe pAsAthI ramatA, dakSiNa tarapha gAyA vALavAnI savArI vakhate virATa rAjA suza sAthe yuddha karavA gayA, tyAre badhue sahita kaiMka peAtAnI joDe laI gayA hatA. e vakhate suzarmA virATane pakaDIne bAMdhIne laI jatA hatA tyAre ka peAtAnA bhAI dvArA ene choDAvyA hatA. (3 virATa zabda jue.) kaMka (7) bhAratavarSIya mahAdeza / bhAra 0 16. zAMti kaMkA ugrasenanI kanyA, kasanI bahena, vAsudevanA bhAI AnakanI strI, AnakathI ene purujita ane satyajita evA e putra thayA hatA. kakustha sU^vaMzanA ivAku rAjaSinA putra viSusIne putra. vamAna svargIstha puradara IMdrane daityAnI joDe yuddha cAlatAM teNe kakutsyane peAtAnI sahAyatA sAru kheAlAvyA hatA. te vakhata eNe Indrane vRSabha banAvI enA para savArI karI, daityAnAM pUra tyAM hatAM. te uparathI enuM A nAma paDayuM che. enAM IMdravAha ane pura jaya evAM khIjAM nAma pazu maLI Ave che. Indra dhAraNa karelA zubhra vRSabharUpa para enuM Asana hatuM, mATe kAI kAI granthamAM ene caMdravAha paNa kahyo che. / devI bhAga0 7 ska'0 0 9. kafAna himAlayanuM zikharavizeSa. A zikhara kailAsa zikharanI vAyavya dizAmAM Avelu che, ane naMdInu' utpattisthAna che. / matsya0 a0 120. kRddhi reva rAjAnuM khIjuM nAma. 14 mukhya kaphalma(bhU ) dharma RSinI strI, aruMdhatInu bIju nAma. (3 aru dhatI zabda jue.) krama kSanyA ane dharmAMpanI. / bhAga0 6, 6-4. ca cAlu manvantaramAMnA aMgirAputra bRhaspatinA putra, enI mA keNu te kaI granthamAMthI jaNAtu nathI. bahuspatinI zubhA ane tArA banne strIenI saMtatinA vanamAM AnuM nAma che ja nahi. ene indro eka vakhata vRSaparva dAnavanA purAhita zukrAcA pAse sajIvanI vidyA sa`pAdana karavA mekalyA hatA. iMdranI pAsethI e zukrAcAya pAse AvyA ane sASTAMga namaskAra karI, baddhAiM thaI, emanI sanmukha UbhA raho. ene joIne zukrAcAyeM pUchyuM ke tu kANu che ane tyAMthI AvyA ? eNe namratAthI kahyuM ke ha. bRhaspati putra, ApanI pAse vidyA saMpAdana karavA Avyo chuM, emaNe kahyuM ke huM ane bRhaspati judA nathI. tuM ahIM svastha rahe ane vidyA saMpAdana kara. A uparathI e niSkapaTa buddhithI gurunI sevA karate tyAM rahyo. rAja savAre AcAryanA UThayA pahelAM UThe. gAyAnI cAkarI kare, pachI phaLa, mULa, puSpa, darbha vagere midhi navI navI ANIne AcAryane Ape. pachI gAyAne laI araNyamAM carAvavA jAya ane sUryAsta pAchI lAvI peAte sUe. khIje divase paNa ema ja kare, paNa kAI divasa mane bhaNavAnA pATha Ape, ema kahe ja nahi. jo AcArya kRpA karIne bolAvIne pATha Ape te le. A pramANe eNe guru zukrAcAryanI tema ja temanI priya putrI devayAnInI brahmacaryuM - vRtti hita bilakula gaNupa paDavA dIdhA sivAya, uttama prakAre jabarI sevA uThAvI. ema hAvAthI AcAya enA upara ghaNA ja prasanna thayA, eTaluM" ja nahi paNa daivayAnIne paNa e peAtAnA prANa samAna thaI paDayo. devaguru bRhaspatine putra Rca ApaNA AcA pAse bhaNavA AvI rahyo che, te mAtra mRtasaMjIvanI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaca vidyA sAru ja AvyA haro evu daityeAne lAgyuM'. ene mArI nAkhavAnA nizcaya karIne keTalAka nRtyA e araNyamAM gAyA levA gayA hatA tene pAchA AvavAnA rastA rokIne guptapaNe tAkIne besI rahyA, jevA e AvyA ke ene pakaDI enA zarIranA TukaDeTukaDA karI, pAtapeAtAnA ghera jatA rahyA. have ahIM sUryAsta thaI gayA tApaNu kaca ghera AvyA nahi, e joIne devayAnIe pAtAnA pitAne jaNAvyuM, emaNe ataSTie joyu. tA daityeAe ene mArI nAkhyAnI khabara paDI. zukrAcAye" mRtasaMjIvanI maMtra bhaNIne 'kaca sajIva thAo' kahetAM ja, araNyamAM kacamAM jIva AvyA; ane jue che tArAtri paDI gai che. ethI utAvaLA utAvaLA dhera AvI zukrAcArya ane devayAnI ba tene vaMdana karI, emanI sanmukha UbhA rahyo. AvyA jANI AcAyeM pUchyuM, 'kaca, Aje vAra prema lAgI ?" eNe daityAnA kRtyanu varNana AcA AgaLa karyuM. AcAyeM badhuM sAMbhaLIne kahyuM, tu AjathI araNyamAM bahu jaIza nahi. kAryavazAt jo javuM ja paDe te| jaIne pAcho AvatA raheje. jevI AjJA, kahI kace te pachI ghera rahevA mAMDayuM, eka vakhata ene araNyamAM javAnA prasaMga paDayo. araNyamAM daityAe ene dIThe eTale emanI khAtarI thaI ke ApaNe ene mAryA chatAM AcAye ene jIvatA karyA. te saMjIvanI vidyA ApavAne arthe ja. eee pachI kacane mArI nAkhI enA 106 zarIranA TukDA karI ziyALiyAM, vAgha vagerene khavarAvI dIdhA. have e jIvatA nahi thAya ema manamAM nakkI karI, pAtapeAtAne sthaLe jatA rahyA. A vakhate devayAnIe prathamanI peThe peAtAnA pitA pAse kacane sajIvana karAvyA. A pachI tA kaca ghaNI mudata sudhI araNyamAM gayA ja nahi. chatAM eka divasa javAtA prasaMga paDayo. peAte araNyamAM jaIne je kArya karavAnu hatuM te satvara karI AzramamAM AvavA nIkaLyeA. eTalAmAM e daityeAnI dRSTie paDayo. daityA ane kaca joIne ghaNA krodhAviSTa thayA ke vAre vAre AcA Ane sajIvana kare che, te! have karavuM zuM ? emaNe dhAryuM ke ApaNe ene mArI, bALI, e rAkha karI madyamAM bheLavI AcAryane ja pAIe, pachI e zI rIte sajIvana thaze ? A yukti emaNe amalamAM mUkI pazu kharI. AcAryaM kAMi nitya magha letA na hatA. paNa e duSTAe yuktipuraHsara AcArya ne canI rAkhavALuM madya pAyuM. ema karIne harakhAtAM harakhAtAM peAtAne ghera gayA. divasa pUrA thaye ane rAtri paDI tepaNu kaca AvyA nahi. e joine devayAnIe peAtAnA pitAne kahyu ke kaca haju AvyA nathI, mATe mane bhaya lAge che ke daityoe ene jarUra mAro nAkhyA che. mATe ene sajIvana karIne hAla te hAla Azrame khelAve. AcAye kahyuM ke daityo vAre vAre mArI nAkhe che, teA. huM ene keTalI vAra jIvate karu` ? tuM e vAtane kheda mUkIne zAMta thAya te sAruM. devayAnI kahe, ema bane ja nahi, je mANasa kAyika, vAcika ane mAnasika ekaniSThA ane pAparahita manathI ApaNI ATalI sevA kare che enI Ama upekSA karavI e ApaNane ghaTatuM nathI; mATe ene jIvatA karavA ja joIe. Ama peAtAnI kanyAnA ghaNA Agraha dekhI, AcAye` divyadRSTithI kaca kayAM che te joyuM, teA jANyu. keka te emanA peAtAnA peTamAM che. pachI devayAnIne badhI hakIkata kDI ane kahyuM ke Aje ya sajIvana thavA azakaya che. kadAca jo huM ene sajIvana karIza te mAru mRtyu thaze; mATe jo tAre mAre khapa heAya tA kaca tane nahi maLe, ane jo kacane khapa hAya ! huM tane nahi maLuM. AvI vastusthiti che. pitAnI AvI vAta sAMbhaLI devayAnI paNa vicAramAM paDI, parantu te ghaNI buddhizALI aAvAthI teNe pitAne kahyuM ke mAre teA tamArA bannenA khapa che. mane eka yukti sUjhI che, jethI tame banne jIvatA raheA. te e ke Apa prathama sajIvanI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaca matra japI kacane udaramAM jIvatA karI. pachI ene saMjIvanI vidyAne upadeza Ape. kaca pachI ApanuM udara phADIne bahAra Ave ane Apane mRtyu pAmelA joI e ja vidyAnA baLe Apane sajIvana kare. AcAryane e vAta pasaMda paDI, ke temaNe tarata ja kacane sajIvana karyA ane kahyuM kaca ! Aja mArI guruvidyA tAre arthe prakAzu .... tuM bahAra AvIne mane sajIvana karaje. Ama kahIne emaNe kacane mRtasaMjIvanI vidyAnA upadeza karyA. je uddezathI pote gurunI sevA uThAvatA hatA te bara AvyA jANI kane ghaNA Anada thayA. e tarata ja AcAnu peTa phADI bahu!ra AvyA ane e ja vidyAnA prAbalke AcArya ne sajIvana karyA. A pramANe daityoe kareluM. apakRtya ene .sukhada nIvaDayuM. Ama daityoe apAya karavAthI saMjIvanI vidyA svargamAM gai. buddhimAna manuSya bIjAnuM apAya karavAnI AthI ja kadI icchA karatA nathI. peAtAnA pitA .ane kraca bannene jIvatA thayelA joIne devayAnonA hranI sImA rahI nahi. eNe pachIthI kacane kArya divasa paNa araNyamAM javA dIdhe nahi. AcAye vicAra karyo ke have ene ahIM rahevA devA e nirbhaya nathI. mATe emaNe kacane AjJA karI ke have tuM tArA pitA pAse jA. te ja divase emaNe pote madyapAna sabadhe niba Mdha karyo. AcAye kacane ghera javAnI AjJA ApI ke te temane sASTAMga daMDavat praNAma karI tyAMtha nIkaLI devayAnI pAse gayA ane enI pAse ghera 107 che. e javAnI AjJA mAgI. devayAnI kahe tuM jAya te ThIka, paraMtu gayA pahelAM mAruM pANigrahaNa karI, mane joDe laIne jAya evI mArI icchA che. ja hetuthI meM tane pitA pAse traNa vAra sajIvana karAvyA, eTaluM ja nahi paNa ghaNI ja aprApya evI mRtasaMjIvanI vidyA paNa meM tane apAvI, e badhuM tuM jANe ja che tema ja mArA brahmaca kacchapI vratanI paNa tane khabara ja che. vaLI tuM devagurune putra ane hu daityagurunI putrI - Ama ApaNAM enAM kuLa, zIla, samAna che, mATe mAruM pANimaNuM karyA sivAya huM tane javAnI rajA ApanAra nathI, devayAnInAM AvAM vacana sAMbhaLIne kace ghaNI namratApUrNAMka uttara Apyo ke te zuM te badhuM satya che. tuM mAre pANigrahaNa karavA yeAgya che e paNa kharuM che. ane huM paNa tArA jevI strIne lAbha tajIne kadI Ata nahi, paNa je udaramAMthI tArA janma thayA che te ja udaramAMthI have huM paNa nIkaLyA, tethI tuM ane huM saheAdara thayAM eTale tAruM pANiprahaNa karavuM... mane, ane evI icchA karavI e tane, ghaTita nathI, mATe tuM A bAbatane vicAra karI mane javAnI AjJA Apa, tuM jJAnavAna che mATe gyAyeAgyane! vicAra karavAne samartha che. Ama canuM sayuktika ane sazAstra kahevuM sAMbhaLI devayAnI niruttara thaI gaI; chatAM peAtAnA ghaNA kALanA maneAratha bhaMga thavAthI eNe kacane zApa ApyA ke je mRtasaMjIvano vidyA tane prApta thaI che te phaLIbhUta nahi thAya. Ama skrIne eNe kacane javAnI AjJA ApI. kacane pazu kheda utpanna thayo ke teM mane vya zApa ApyA mATe tane paNa brAhmaNa pati nahi maLe, Ama kahIne te svargamAM gayA. indre enuM dhaNuM sanmAna karyuM. bhAra. Adi a0 7-83 / matsya kaca (2) eka brahmaSi/ bhAra. zAMti a0 48 kaccha dezavizeSa, amadAvAda ane khaMbhAta vacce AveluM kheDA te. / bhAra. bhI0 4-56 kacchanilaya dakSiNamAM e nAmanA pANI ane kaLaNavALA pradeza. bhAra. sabhA a0 31 kacchanIra eka nAga, (2 mAdhava zabda jue.) kacchapa kubera bhaDArInA mUrtimAna nava nidhimAMte pAMcame, kacchapI nArada peAtAnA hAthamAM rAkhe che te vINA/ bhAra. zalya a 54 zlA 0 9 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnanA ' 18 kadapakalpa kAnanA dazarathi rAmanA putra lavanI strI. a0 140. kaTaya kaTu. kaNva kazyapa kuLane eka brahmarSi. ene Azrama kaTareza dezavizeSa, tyAMnA rAjA sUnAmane rAjasUya mAlinI nadIne tIre hato. ene eka kanyA yajJanI vijayayAtrAmAM ajune harAvyo hato. te bhAra0 maLI AvI hatI te ja zakuntalA. (zakuntalA sa0 27-1ra. zabda juo.) kaTAyani eka brahmarSi. (bhaga zabda juo.) kava (2) kevalAMgirasa vaMzamAlikAmAM eka RSi ka, eka brahmarSi. ene kaTaya paNa kahyo che. ane enuM kuLa. (3 aMgirA zabda juo.). (3 aMgirA zabda juo.) karNa (3) semavaMzI purukuLatpanna raudrAzva rAjAnA kaToka mRta saMbaMdhI kriyAvizeSa. / bhAga 7- putra RteSunA vaMzanA apratiratha rAjAne putra. ene 2-17.. medhAtithi nAmane putra hatA. kaTha eka brahmarSi. (3 vasiSTha zabda juo.) kaNva (4) kaliyugano eka rAjavaMza. eo apaguNa kaDa (2) kaThavali zabda juo. hevAthI emaNe traNaseM pistALIsa varSa ja rAjya kaTharuda yajurvedanuM mukhya upaniSada. karyuM hatuM. | bhAga 12-1-19. kaThavali yajurvedanuM mukhya upaniSada kaSTa kAvana mahAraurava narakanA karatAM egaNa pIDA kaMDarIka brahmadara rAjAnA maMtraputramAMne pahele. jayAM bhegavavI paDe che tevuM narakavizeSa. | bhAra0 (pitRvatI" zabda juo.) anu. 230-10. kaDu eka brahmaSi. ene eka dasa varSane putra je kaC akodhanI bhAryA kaliDaganI. enA putranuM nAma vanamAM marI gayA hatA te vanane eNe vRkSa ane devatithi. | bhAra0 A0 63-22. " udaka rahita karyuM hatuM ) vAha rA. kikiMdhA kavAzrama adhyAnI pazcime lakhanau prAntamAM sa0 48. AveluM bijanora te ja. pUrve e araya hatuM. / kaDuka eka RSi; ene mArISA nAmanI kanyA hatI. bhAra0 vi0 80-46. (mArISA zabda juo.) kta eka RSi ane tenuM kuLa. (1 vizvAmitra kaNajihUva eka brahmarSi. (atri zabda juo.) zabda juo.) kaNAda vaizeSika nyAyazAstranA kartA. vaizeSika e cha katama vidyAdharanA jevI eka jAtivizeSa. / DAu. darzanamAMnuM eka darzana che. e darzanamAM padArtha- sana 153. mAtranA cha bhAga pADayA che. temAM vizeSa A eka kaNa eka brahmarSi. (3 aMgirA zabda juo.) padArtha che, ema pratipAdita karAne "kaNa-A. kathaka eka brahmarSi ane enuM kuLa. (1 vizvAmitra vAda'ne aMgikAra karavAthI A darzanane kicita zabda juo.) hAsyAspada evuM "kaNAda' (kaNa khAnArA) nAma kadalI bharatakhaMDanI eka nadI / bhAra0 bhISma a prApta thayuM che. dravyamAtrane "aNu-kaNa" che evI 9. matsya a0 113. kalpanA pazcimanI (Dalton's Atomic Theory) kadalIvana kadalI khaDa, jyAM hanumAnane vAsa hato. paramANanI kalpanA uddabhava thayA pUve ghaNAye bhAre 0 10 148-3, 15ra-4. kALathI pracalita, e kalpanA je A vaizeSikane kandapa madana - kAmadevanuM nAmAntara, paramANuvAda che. kandapa (2) madana, kAmadeva (kAma zabda juo.) kaNIka dhRtarASTrane brAhmaNa maMtrI. eNe pAMDanI kandapaka95 divasanA anukramamAM brahmadevanA cAlu viruddha dhatarASTrane bhaMbheryo hate / bhAra0 Adi mAsane AThamo divasa. A kalpanA AraMbhamAM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 madanane janma thayo hate mATe e kalpane A nAma hajAra ayana sudhI tArI ane kALuM hoya te ApavAmAM AvyuM che. hajAra ayana sudhI tuM mArI dAsI thaIne rahe. ka ska6 graha. e bhUta jene vaLagyuM hoya te je kAle savAre ApaNe nizcaya karIzuM. pachI eNe garbhiNuM hoya te tene sarSa prasare che. | bhAra pitAnA putro sapane kahyuM ke jAo viSathI sUryanA va0 230-37. dheDAnuM pUcha kALuM kare. eo kahe amane sUrya kaka kazyapa RSinI tera strIomAMnI eka. prAcetasa bALI nAkhe. gusse thaIne kadra e kahyuM jAo, tamane dakSanI kanyA. e saghaLA sarponI mAtA che. enA janmejaya satra karIne bALaze. pachI bhaya pAmIne se putromAMthI mukhya A pramANe zeSa, vAsuki, badhA nAga jaIne pUchaDAne vALanI jagAe bAjhayA. karkoTaka, zaMkha, arAvata, kaMbala, dhanaMjaya, mahAnala, bIje dahADe kadra e vinatAne kahyuM ke batAva dhoLuM padma, azvatara, takSaka, elApatra, mahApadma, dharASTra, kayAM che? vinatA jhaMkhavAI gaI. kadra e ene dAsI balAhaka, zaMkhapALa, mahAzaMkha, puSpadaMta, zubhAnana, karI pitAne tyAM rAkhI eka hajAra varSa pachI zaMkamA, bahula, vAmana, pANina, kapila, dukha, vinatAnuM bIjuM iDuM phUTayuM, temAMthI sUrya sarakhAM pataMjAla, kUrma, kulika, anaMta, Aryaka, lehita, tejasvI garuDa nIkaLe. e tarata ja pitAnI mAnuM padmacitra vagere, ane manasA nAmanI kanyA hatI. darzana karavA kane tyAM gayo. mAnI durdazA joI sUryanA rathanA ghaDAnI pUMchaDI kALI che ke dhoLI garuDe kAMI mAgavAnuM kahyuM. vinatAe ka6nA sAmuM e vize ene ane enI zakaya vinatAne zarata jeyuM, eTale e bolI ke jo tuM mane ane mArA thaI hatI. enA putro dvArA e zaratamAM jItavAthI putrone amRta ANI Ape te huM tArI mAtAne enI zakaya enI dAsI banI hatI. (1 vinatA mukta karyuM. pachI garuDe yuddha karI Indra pAsethI zabda juo.) amRta kaLaza lIdhe. A kadra ane enI bahena vinatA be zake paNa ene Indra samajAvyo ke duSTa nAga amara thatI. kazyape prasanna thaIne kahyuM hatuM ke kane hajAra thaze te sahune pIDA karaze. garuDe kahyuM huM kaLaza putra thaze ane vinatAne be ati baLavAna putra laI jaI nAgane batAvI darbhanA vanamAM mUkIza. thaze. pachI bane garbhavatI thaI. vinatAe be ane tyAMthI tame kaI na jANe ema laI jajo. garuDe e hajAra IDAM prasavyAM. pAMca hajAra varSe kadranAM kaLazane danA vanamAM mUko ane nAgone kahyuM IDA phUTyAM temAMthI zeSa, vAsuki, takSaka, karkoTaka, ke snAna karIne prAzana karaje. nAga nahAvA gayA. dhanaMjaya, airAvata Adi nAga nIkaLyA. vinatAe kadra e vinatAne mukta karI. nAga nahAIne AvyA adekhAIthI pitAnuM kAcuM IDuM pheDyuM. emAMthI tyAre Indra kaLaza corI gayo hato, te tyAM maLe ghUMTaNa sudhI aMgavALA, pAMgaLo, lehI nIgaLato nahi. kaLaza mUka hatA te jagA sarpo cATavA putra nIkaLe, je aruNanA nAmathI oLakhAya che. lAgyA. AthI emanI jIbha cirAI gaI, ane kAcuM IMDuM pheDavA sAru putre ene zApa dIdhe ke aNu AgaLathI be pAMkhavALI thaI. | narma kathAte jenI adekhAI karI tene ja ghera dAsI thaIne koSa0 5.0 51-53. sahastra ayana sudhI raheje. kamAra eka rAjarSi.. eka samaye kadra e kapaTathI vinatAne kahyuM ke kanakAMgada dhRtarASTra rAjanA somAMne eka putra. cAla ApaNe sUryanA ghaDA joIe. pachI ghera kanakAyu dhRtarASTra rAjAnA se putromAM eka AvIne pUchyuM ke sUryanA ghaDAnuM pUcha kALuM hatuM kanakhala bharatakhaMDamAMnuM eka tIrtha. ke dhaLuM ? kadra kahe ke je gheluM hoya te huM kanakhala (2) e nAmane eka parvata. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyaka 110 kapila kanyaka eka brahmarSi (ra kazyapa zabda juo.) kapi (3) (aMgirA zabda juo.) kanyA devatAvizeSa / bhAga- 10, &0 a 2. kapiMjala eka brahmarSi (3 vasiSTha zabda juo.) kanyA (2) dezavizeSa / bhAra0 bhI. 8-para. kapijalatIrtha tIrthavizeSa / bhAra0 va0 81-74. kanyAguNa bhAratavarSIya bharatakhaMDane eka deza / kapiMpalAda cAThAlathI utpanna thayele eka brahmarSi ! bhAra0 bhIma a0 8, bhAra0 anu0 53-16. kanyAgabha kaNa te ja | bhAra0 A0 146-3. kapa jalA bhAratavaSaya bharatakhaMDanI eka nadI | bhA. bhISma a0 9. kanyAdurgA devInuM nAma. enuM sthAna dakSiNa samudrane kapiMjaya Indrapramiti RSinuM bIjuM nAma, kAMThe che. baLarAma aho tIrthayAtrA sAru AvyA kapidhvaja rathanI dhvajA upara hanumAna-kapi-hevAthI hatA. (bhAga 10-70-11. paDeluM pAMDava arjunanuM nAma. kanyAbhartA skanda | bhAra0 10 233-. kapilU eka brahmarSi. (3 aMgirA zabda juo.) kanyAsaMgha tIrthavizeSa | bhAra0 va0 82-136. kapila devahUtIne kardama prajApatithI thayele putrakanyAtIrtha bharatakhaMDanuM eka tIrtha. e mahAmuni kahevAya che ane enI gaNanA siddha kanyAzrama bharatakhaMDanuM eka tIrtha. kapa devavizeSa. eNe pUrve nAmanA devAmAM thAya che. e sAMkhyazAstrane praNetA svarganuM haraNa karyuM hato. eNe potAnI mAtA devahUtIne brahmatattvahatuM. paNa brAhmaNe e Indrane pakSa karIne ene jJAnane bodha karyo hate. / bhAga 3 kaM0 a0 nAza karyo hato. | bhAra, anu. a. 157. 25-33. kapaTa danuputra eka dAnava. sagara rAjanA sATha hajAra putro enA ja kopAkapaTa (2) laMkAne eka rAkSasa. sithI baLIne bhasmIbhUta thayA hatA. (sagara zabda kapadI sarvadA mastaka upara jaTAmukuTa rAkhavAne juo.) graMthamAM enuM cakradhanuM evuM bIjuM nAma lIdhe paDeluM mahAdevanuM eka nAma. paNa maLe che . bhAra0 udyo. a0 109. kapardaya eka brahmarSi. (1 vizvAmitra zabda juo.) kapila (2) rudra gaNamAne eka. para danuputra dAnavavizeSa. kapila (3) vizvAmitranA putromA eka. (1 vidhApa2 (2) laMkAmAMne rAkSasavizeSa. mitra zabda juo.). kapana laMkAne eka rAkSasa. ene aMgade yuddhamAM kapila (4) danuputra eka dAnava. mAryo hato te vA. rAyuddha. sa75-76. kapila (5) putra eka nAga. pana (2) bhAratavarSIya eka nadI ke bhAra0 bhISma kapila (6) azvazAstranA praNetA zAlihotra RSine a0 9; mastha0 a0 114. pitA. kyAlocana auzanasa tIrtha. hatyA karavAne lIdhe kapila (7) viMdhyaparvatamAM rahenAra eka vAnara. pachavADI theyeluM kapALa. ahIM nahAvAthI nAza kapila (8) sutanu nAmanI bhAryAthI thayele vasudeva pAmavAne lIdhe paDeluM nAma. ne putra. be putramAMne kaniSTha. kapAli eka ru. (ekAdazarudra zabda juo.) kapila (8) merukarNikA parvatamAne eka parvata. kapAli (2) aSTabhairavamAMne eka. enuM kupati kapila (10) kuzadvIpanA sapta parvatamAMne eka evuM bIjuM nAma paNa che. kapila (11) eka yati. eNe gAyanA zarIramAM kapi tAmasa manvantaramAMnA saptarSimAM eka. praveza karIne TyUmarazmi nAmanA RSinI joDe yajJama kapi (2) bharadvAjAMgirasa vaMzamAlikAmAM eka gAya avadhya che evo saMvAda karyo hato. te bhAraH RSi ane enuM kuLa. zAM 274-176. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapilA 111 kathAdhu kapilA eka gAya vizeSa bhAra adhU0 106. sItAnI zodhane sAru pharatA hatA tyAre eka samaye rAmakapilA (2) prAcetasa dakSanI kanyA ane kazyapa lakSamaNa enA sapATAmAM AvI gayA. rAma enA RSinI tera strIomAMnI eka. hAtha kApatA hatA te vakhate banenI vacce bahu kApalA (3) eka brAhmaNI, paMcazikha RSinI belAcAlI thaI hatI. jevA rAme enA hAtha kApyA, mAtA, ke enA zarIramAMthI eka divya puruSa nIkaLe ane kapilA (4) bhAratavarSIya bharatakhaMDanI eka nadI, eNe rAmanI stuti karIne sItAnI bhALa batAvI; bhAra0 bhISma a0 9. pachI pite svargamAM gaye. ! bhAvana a0 279. kapilAhada vArANasI kSetramAMnuM eka tIrtha. vA. ra0 ara0 sa. 68 73. kapilAvaTa bhAratavarSIya tIrtha.. kabaMdhI brahmavidyAne aMge pippalA RSine ziSya. kapilAzva sUryavaMzI ikavAku kuLatpanna kuvalAkaMbala kadra putra eka nAga. rAjanA traNa putromA eka. ene kavacit dhaudhu- kebala pAtALamAMnA nAganA adhipati paikI eka.. mArI paNa kahyo che. bhAga- 5-24-37. kapiledaka bhAratavarSIya eka tIrtha. kebala (2) kuzadvIpamAM Avele dezavizeSa. bhAra0 kapivatI bhAratavarSIya eka nadI. vA0 ra0 bhI. 12-13. adhyA0 0 71. kaMbalabahiSa somavaMzI yaduputra kASTAnA jayAmagha kAMpaza danuputra eka dAnava. kapizA tAmraliptI pAsenI nadIvizeSa. kuLane sAtvata rAjanA putra aMdhaka rAjanA cAra kITala eka brahmarSi. (3 vasiSTha zabda ja putrAmAnA kaniSTha. enA putranuM nAma asamaMjA. kapisukha eka brahmaSi. (kRSNaparAzara zabda juo.) kabu zrI bhagavAne potAnA je vedarUpa zaMkha vaDe kapItara eka brahmarSi. (3 aMgirA zabda juo) dhruvane sparza karyo hato te zaMkhavizeSa, | bhAga kapAta garuDaputra. / bhAra0 u0 101-13. kapAta (2) eka AtmajJAnI rAjA. bhAga 10-72-21. kabuprIva IndradezanA sudhanvA rAjAne putra. kapata (3) avadhUtane eka guru./bhAga 11-7-33. kebAja himAlayanI uttaramAM ane kAzmIranI pUrve kotaretasa eka brahmarSi. (1 vizvAmitra zabda .) A vele dezavizeSa. tyAM DAMgara uttama thAya che ane kapAtarAmAM semavaMzI yudaLanA sAtvata rAjAnA tyAMnA ghaDA vakhaNAya che. putra aMdhakanA vaMzanA viloma rAjAno putra. enA kamalA lamI. putranuM nAma anuM hatuM. kamalAja eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo) katimA (2) eka rAjarSi zInara zibine kamalAlaya bhAratavaSaya kSetravizeSa. putra. bhAra vana- a197. kamalAkSa tripurAmAMnA suvarNapurane adhipati asurakabaMdha daMDakAraNyamAM rahenAra eka asura. sthalazirA * vizeSa. / bhAra koNa. a. 202. nAmanA RSinA zApane laIne vizvAvasu gaMdharvane kamaTha eka kSatriya. | bhAra0 0 4-28. A ni prApta thaI hatI. indranA vajInA prahArathI ka5na nadIvizeSa. | bhAra0 sa0 4-28, enuM mAthuM dhaDamAM pesI gayuM hatuM. AthI enI kalpanA nadIvizeSa./ bhAra0 va0 82-116; bhI. AMkhe dekhAtI nahotI, paNa ene nirvAha thavAnA 8-25. hetuthI bhakSa meLavavA sAru enA hAtha jana kampalapAlikA bhImasenanI bhAryA, hiDimbAnuM bIjuM jana lAMbA karyA hatA. inDe vara ApyuM hatuM nAma / bhAra A0 168-21. ke tArA hAthamAM je Avaze e tAruM bhakSa thaze. kayAdhu bhAsuranI kanyA ane hiraNyakazipunI jhI. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuka kyAdhu 112 prahUlAdAdika cAra putronI mAtA. e jyAre prathama karIne sinya utpanna karyuM ane badhAne parAbhava garbhavatI hatI ane prahUlAda peTamAM hatA tyAre karyo. A uparathI enuM mULa nAma suvarcA evuM hiraNyakazipu tapa karavA gayA hatA. e sudhImAM hatuM chatAM A nAma paDayuM hatuM. bhAra0 azva Indra AvIne daityane harAvyA ane jyAdhune laIne a0 16. svargamAM jate hato tevAmAM mArga mAM ene nArada karaMdhama (2) yayAtinA putra turvasanA kuLanA tribhAnuM maLyA. nArade Indrane kahyuM ke e bAInA udaramAM rAjAne putra. ene maruta nAme putra hato. je bALaka che, te viSatejavALA he I tAre karaMbha eka brahmarSi. (agatya zabda juo.) dveSI nathI. Ama kahI IndranI pAsethI ene choDAvIne karaMbha (2) danuputra eka dAnava. (raMbha karaMbha bhAgIrathIne tIre Azrama karIne rahyA ane bAIne zabda jue. jJAnapadeza karyo. prahalAde A upadeza garbhamAM karaMbha (3) bhAratavaSaya karSaka dezane rAjA. rahya rahyuM sAMbhaLyuM ane pariNAme moTo bhagavada. karabhaMjakA dezavizeSa./ bhAra0 bhI 9-68. bhakta thayo. strI svabhAvane laIne kayAdha manine karabhAjana RSabhadevanA nava siddhaputromA eka. upadeza bhUlI gaI. pachI theDe samaye hi | (RSabhadeva zabda juo.). araNyamAMthI pAchA Aje eTale nArade ene A le tA. 5 karaMbha somavaMzI yaduputra phoSTAnA pAmaghakuLanA soMpI dIdhI ane pita karavA nIkaLI paDyA. kathavaMzamAM thayelA zakuni rAjane putra, devarAta rAjAne pitA bhA 0 6 40 a0 18. karavIra merunI AjubAjunA parvatomAMne dakSiNa kayAdhu (2) yayAti vaMzanA tribhAnuno putra. e ghaNe taraphane parvata. udAra buddhine hatA. / bhAga 9-20-17. karavIra (2) bhAratavaSaya bharatakhaMDanuM eka kSetra. karaka bhAratavarSIya deza. bhAra0 bhISma a0 9. hAla jene kelhApura kahe che te. karakarSa somavaMzI yaduputra koSTAnA yAmagha kuLanA karavIra (3) savizeSa. / bhAra A0 35-12. rAmapAdavaMzanA zizupALa rAjAnA cAra putromAM karavIrAkSa paravIrAkSa (paravIrAkSa zabda jue.) eka. cekitAne yAdava jeDe ene atyaMta sneha hato. karahATa (kaTaka zabda juo.) karakA, kSatriya. dhRtarASTranA putramAM eka. | bhAra0 karAla eka gaMdharva. A0 201-2. karAla (2) laMkAne e nAmane rAkSasa. karakAkSa bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA karAla (3) videha vaMzane eka janaka. vaMzAvaLImAM karaMTa bhAratavaSaya eka deza bhAra0 bhISma a0 9. enuM nAma nathI. vasiSTha RSinI sAthe ene karavA nadIvizeSa. | bhAra0 sa. 9-26; va0 83-3 saMvAda thaye hate. / bhAra0 a zAMti. 302. bhI 9-35; dInAkapura ane raMgapuranA jillAmAM karAlata eka brahmarSi. thaIne vahetI eka pavitra nadIvizeSa baMgALA karI bhAratavaSaya deza, bhA. bhISma a0 9. ane kAmarUpanI sImArUpa. karIrAzi eka brahmarSi. (1 vizvAmitra zabda juo.) karatoyA bhAratavaSaya bharatakhaMDanI eka nadI. enuM karISa eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo.) bIju nAma sadAnIrA che. (viMdhya zabda juo.) karISaka bhAratavarSIya deza. karadhama sUryavaMzI diSTakuLanA khaninetra rAjarSine karISiNI bhAratavaSaya nadI. putra, avIkSita rAjAne pitA, ane maruta rAjAne karuSa (karSaka zabda juo.). pitAmaha./ bhAra- anu. a0 137. eka samaye karUSaka samavaMzI vaivasvata manunA dasa putromAMne keTalAka rAjAoe maLIne ene atizaya upadrava eka. enI saMtati kAruSaka nAmathI prasiddha hatI. karyo hato. e uparathI eNe pitAnA hAtha maMpita emanuM adhipatipaNuM uttaramAM hatuM. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karSaka 113 karNa karSaka (2) bhAratavaSaya bharatakhaMDane eka deza malada kuLanA sakarmI athavA satyakarmAnA adhiratha nAmanA dezane lagata che. | bhArA bA sa0 24. pUrve putranA jovAmAM AvI. eNe e peTI lIdhI ane tyAM karaMbha nAmane rAjA hato. paraMtu pAMDavonA emAM zuM haze te jovA ughADI. mAMhI suMdara samayamAM jarAsaMghanA pradhAna haMsa ane DiMbhaka bALaka dRSTie paDayuM. A adhiratha te veLA saMtati nAmanA be sahodare tyAM rAjya karatA hatA, rahita hovAthI A bALakane joIne ene ghare vRddhazarmA rAjA ane tene putra daMtavakra ene ja ja AnaMda thayo. e bALakane potAne ghera laI khoLe lIdhelA putro hatA (malada zabda juo.) gaye ane tene potAnI rAdhA nAmanI strIne Ape. kareNupAli gautamAMgirasa mAlikAmAMne RSi. rAdhAne paNa parama harSa thayuM. eNe potAnA pati (3 aMgirA zabda juo) pAse ene nALa vadherAvI tenuM jAtakarma karAvyuM kareNumatI pAMputra nakulanI strI. zizupALanI ane e putranuM nAma vasuSeNu pADyuM. | bhAra0 kanyA. enA putranuM nAma nimitra. vana a0 309.0 divase divase vasuSeNa mATe kakakhaMDa bhAratavarSIya deza.bhAra0 vana a0 254. thato hato. rAdhAne potAne tyAra pachI putra thayo, ka2 sarpavizeSa. / bhA20 A0 35-16, enuM nAma rAdheya pADayuM hatuM. dhArtarASTra ane karkoTa (karkoTaka zabda juo.) bhAra mausala0 0 4. pAMDavo droNAcArya pAse dhanurvidyAne abhyAsa karatA karkoTaka maga nAmane sUryanI sAthe piSa mahinAmAM hatA. tyAM bIjA paNa dezadezanA rAjaputre abhyAsa saMcAra karanAra nAgavizeSa. | bhAga 12-11-4ra karavA jAya che, e adhirathe jANyuM eTale teNe karkoTaka (2) kadra putra eka nAga. e nAradanA zApane ummare moTA thayelA vasuSeNa ane rAdheyane paNa lIdhe davamAM baLato hato temAMthI naLa rAjAe bahAra droNAcArya pAse abhyAsa sAru mUkyA. pitAnA kADhI ene ugAryo hato. enA upakAramAM eNe bhAI sAthe abhyAsa karatAM karatAM vasuSeNa ajunanaLane daMza karIne kevaLa virUpa banAvI dIdhA hatA. nI hArane thaI paDe. arjuna je je astra, jevI kalithI ene pIDA na thAya ane vanavAsamAM ene jevI rIte vApare te te astra e paNa vApare ane keI oLakhe nahi e hetuM hatuM. vanavAsa pUro samaye samaye arjuna karatAM vizeSatA paNa batAve. thatAM naLanuM rUpa pUrvavata karIne e svasthAne Ama thavAthI e ane arjuna bane vacce virodha cAlyo gaye hate. (anala zabda juo.) utpanna thayo. AthI duryodhanane AnaMda thaye ane karkoTaka (3) bhAratavarSIya deza. / bhAra0 bhISma. teNe vasuSeNa upara atyaMta mamatA batAvavA mAMDI. a0 90, vasuSeNa paNa duryodhana upara mamatA rAkhatA eTale karNa vasudevanI bahena pRthA - jenuM nAma kuMtI paNa duryodhane ene potAnA AzrayamAM lIdhe. hatuM -tanI kukhe sUryanA maMtraprabhAvathI, e jyAre keTaleka kALe yuddha prasaMgavazAta vasuSeNane jarAkaumAra avasthAmAM hatI tyAre thayele putra. | saMgha sAthe snehabhAva thayo. A vAta jANuM eTale bhAra, Adi a0 111, enA janma vakhate samaya upara A ApaNane vizeSa upayogI thaI kuMtInuM lagna thayuM nahatuM, ethI ene ghaNuM ja paDaze dhArI duryodhane vasuSeNane aMgadezanuM AdhilajajA AvI ane thayelA A putranuM nALa chedana patya ApyuM. [ bhAra A0 Adi 136.0 vasukaryA vagara eka peTImAM mUkI azvanadImAM taratI BNa jabare sUryopAsaka hatA, ane sUryanA maMtra mUkI. (kuMtI zabda juo.) nadInA pravAhamAM taratI prabhAve ja janmyo hato, tethI sUrya enA upara peTI jatI hatI tevAmAM, yayAtinA putra anurAjAnA putra pramANe bhAva rAkhate. eka vakhata brAhmaNanuM Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ka, rUpa laIne sUrya enI pAse Avyo. eNe kahyuM ke indra tArI pAse brAhmaNanuM rUpa laIne AvIne tArAM kavaca ane kuMDale mAgaze; paNa tuM te ene ApIza nahi. vasuSaNa jyAre janmyo tyAre enA zarIra para kavaca ane kAnamAM dedIpyamAna kuMDale sahita janmyo hato. A kavaca ane A kuMDaLe na ApavAne sUrya samajAvatA hatA. paraMtu eNe kahyuM ke brAhmaNa mArI pAse mAge ane huM na ApuM ema kadI bananAra nathI. pachI te vezadhArI brAhmaNa hoya to zuM thayuM ? sUye kahyuM ke tuM jyAre huM kahuM chuM te mAnya karatA nathI te eTaluM to karaje ja ke kavacakuMDaLa ApatI vakhate enI pAsethI eka amogha zakti (eka asavizeSa) mAgI leje. ethI tAruM puSkaLa hita thaze. eNe bhale ema karIza" kahetAM sUrya aMtardhAna the. | bhAra vana a0 300-302.0 A vAtane keTalAka divasa vItyA eTale brAhmaNa veze indra enI pAse Avyo ane kavaca-kuMDaLonI yAcanA karI. vasuSeNane pelA brAhmaNe kaheluM yAda AvyuM. eNe enI pAse ameghazakti mAgI lIdhI, ane pitAnA zarIra parathI kavaca-kuMDaLe kAtarI ApyAM; AthI enuM nAma karNa paDayuM. / bhAra0 vana a0 3100 kavacakuMDaLI gayA pachI vasuSeNanA manamAM AvyuM ke huM jAmada rAma - parazurAma - pAse jaI vizeSa vidyA saMpAdana karyuM. tethI pite temanI pAse gayo. huM brAhmaNa chuM evuM asatya bolIne emanI pAsethI astravidyA zIkhavA tyAM rahyo. parazurAma bhISma sivAya bIjA koI paNa kSatriyane vidyA zIkhavatA nahi mATe eNe kahyuM ke huM brAhmaNa chuM. paraMtu enuM A kapaTa ghaNu kALa sudhI chAnuM rahyuM nahi. evuM banyuM ke ekadA parazurAma vasuSeNunA kheLAmAM mAthuM mUkIne niti thayA hatA, tyAre teNu kITa ni pAmelA eka daitye enI sAthaLa karavA mAMDI. tethI karIne ene bahu ja vedanA thaI, paNa guru nidrA karatA hatA temAM khalela na pahoMce mATe dharma dhAraNa karIne e belyA-cAlyA vagara besI rahyo. ene nIkaLatA lehIne pravAha cAlya ane gurunA mastakane UnuM lAgavAthI te jAgI UThayA. jue che te AnI sAthaLamAM kITe moTuM kANuM pADyuM hatuM ane temAMthI lehI vahetuM hatuM. AthI guru bhakti joI parazurAma enA upara ati prasanna thavA joItA hatA, te na thatAM, emanA manamAM zaMkA utpanna thaI ke A brAhmaNa nathI. parazurAme vicAryuM ke ATalI badhI vedanA chatAM paNa e lagIra hAye nahi, mATe e kemaLa hadayavALe brAhmaNa nahi, paNa vAtulya hadayavALA kSatriya ja hevo joIe. emaNe pUchayuM ke kharuM kahe, tuM keNa che ? vasuSeNe hAtha joDI namratAthI kahyuM ke, huM sUtaputra chuM (brAhmaNane peTe kSatriyathI putra utpanna thAya te sUta, ane ene putra te sUtaputra). parazurAma kahe tyAre te huM brAhmaNa chuM ema zA uparathI kahyuM ? vasuSeNa kahe ke guru e ziSyane pitA ja che, mATe gurunI jAti te ziSyanI ema samajI, meM huM brAhmaNa chuM ema kahyuM. A sAMbhaLIne rAma kAMI vizeSa belyA nahi. paNa kahyuM ke ja, je vidyA tuM ahIM bhaNya che te yuddha prasaMge tane sUjhaze nahi. tuM ahIMthI satvara cAlyo jA! A sAMbhaLIne e aMtaHkaraNamAM khinna thaI, tyAMthI duryodhana pAse gayo ane kahyuM ke vidyA saMpAdana karI AvyuM. | bhAra udyo. a0 168. Ama ja e eka samaye zikAra karavA gaye hatA. tyAM aneka pazuone mAratAM mAratAM, enuM bANa cUkIne eka brAhmaNanI hamadhenu caratI hatI tene vAgyuM, tethI te marI gaI. A uparathI ene atyaMta kheda thayA ane gAyanA mAlika brAhmaNa pAse jaIne mArAthI thayele A aparAdha kSamA kare ane e gAyane badale tame mAgo teTalI bIjI gAye ApuM te le ema kahyuM, paNa te brAhmaNe kabUla na rAkhatAM ene zApa Apyo ke jA, yuddha prasaMge tArA rathanuM paiDuM jamInamAM kaLI jaze. TUMkAmAM arjunathI caDhiyAte thavAne e je je prayatna karatA hatA, temAM niSphaLa jaI UlaTI ene hAni ja thatI hatI. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 kaNa pAMDavo jyAre vanavAsamAM hatA tyAre Ane joDe laIne ghoSayAtrAne bahAne duryodhana pAMDavo hatA te vanamAM temane chaLa karavA gayo hato, tyAre paNa gAMdhae karNane harAvyo hato ! bhAra vana a0 241. eka vakhata duryodhana, duHzAsana, zakuni ane vasuSeNa ekaThA besIne pAMDavonI niMdA karatA hatA. te sAMbhaLIne bhImane eTale ke caDhayo ke temaNe e badhAnI dhULa kADhI nAMkhI ane tucchakArI nAMkhyA. AthI Ane ghaNuM IrSyA utpanna thaI ane huM paNa kAMIka chuM e batAvavA digvijaya karavA gaye ane aparimita dravya laI Avyo. e dravya duryodhanane ApI enI pAse viSNuyAga karAvyuM. (ra duryodhana zabda juo.) ajJAta avasthAmAMthI pAMDave pragaTa thayA pachI yudhiSThire kRSNane duryodhana pAse sAma karavA mokalyA. te uparathI kRSNe tyAM jaI duryodhanane ghaNe prakAre bodha karyo ke yuddha karavuM nathI; kAraNa temAM ghaNuM jaNane nAza thaze. mATe pAMDane yathAyogya je bhAga heya te ApIne sukhamAM rahe. kRSNanA baMdhane bhISma, droNa, vidura, dhatarASTra ane gAMdhArI e badhAMnI saMmati hatI paNa te duryodhane kAne dharyo ja nahi, chevaTa pitAne prayatna saphaLa na thayo joIne kRSNa yudhiSThira pAse pAchA javA nIkaLyA. te vakhate bhISmAdika maMDaLa temane vaLAvavA nagara bahAra ghaNe dUra sudhI AvyuM. emAM kazuM paNa AvyA hatApachI badhA ghaNe dUra AvyA joIne kRNe karNa sivAya badhAne pAchA vALyA ane karNane pitAnA rathamAM laIne tene kahevA lAgyA ke karNa, huM je kahuM chuM te sAvadhAna thaIne sAMbhaLa! te duryodhanane Azraya karyo che e vAta kharI; paraMtu vAstavika rIte tuM enA pakSane nathI. tAre janma kuMtIne peTe thayele hevAthI tuM yudhiSThirane meTo bhAI che. amAruM vRSNikuLa e tArI mAtAnAM piyariyAM, ane saghaLA pAMDavo e tArA bhAIo che. tuM emane mATe bhAI che ema jyAre yudhiSThirane khabara paDaze, tyAre te lAgalA ja eTalA prasanna thaze ke badhA baMdhuo sahita tArA sevaka ja banI raheze. hAla jema bIjA bhAIonI draupadI sevA kare che, tema te tArI paNa karaze. mATe mAruM kahyuM mAnIne pAMDavo pAse cAla. kRSNa A pramANe kahIne thobhyA, eTale kaNe kahyuM ke kRSNa tame je je kahyuM te kharuM he I mane paNa vidita che. paraMtu tene have ze upayoga ? kuMtIe mAre tyAga karyo ane adhirathe mane pALyo. rAdhAe mane dhavarAvyuM ane mArAM maLamUtra dheyAM. ene nAme loka mane rAdheya tarIke oLakhe che. vaLI adhirathe mArAM lagna karyA che, eTaluM ja nahi paNa mAre saMtati paNa thaI che. bIju tame jue che ke duryodhane mArA baLa upara jhUjhIne pAMDavonA dvaSa karyo che. huM ene have zI rIte tyaju? eNe je hAla yuddhanI taiyArI karI che te mArA vizvAsathI karI che. huM je ene vizvAsa ghAta karuM. te leka mane zuM kaheze? bIju te zuM, tame dharAdharI mAruM bhU bolaze. mATe pAMDe pAse have AvavuM e mane zreyaskara nathI. mane have kAMI vadhAre na kahetAM tame pAMDa pAse jAo ane yuddhanI taiyArI kare. yuddha thatAM A sarva unmatta kSatriyo kapAI jaze; ane marIne svarga jaze. duryodhana paNa paramaduSTa che. e je yuddhamAM maraze te pRthvI para adhika pApa thatuM aTakaze. e je Ugaraze te adharmanI ja vRddhi thaze. A badhuM manamAM vicAre. mArI ane tamArI vacce thayelI A vAta yudhiSThirane tame lagIre paNa jaNAvaze nahi. je jaNAvazo te e bilakula yuddhanI icchA ja nahi kare. mATe A badhI vAta gupta rAkhaje. A yuddha karIne pAMDa jaya pAmo, e ja mArI IcchA che. A pramANe kahI rahyA pachI kRSNa ane karNa paraspara AliMgana karI chUTA paDyA. karNa kRSNanA rathamAMthI UtarI pitAnA rathe ArUDha thaI hastinApuramAM pAcho gayo. te bhAra udyo. a0 14ra-143. pAMDava ane kaurava baMne pakSe sainya meLA karavA mAMDayA. sainya ekaThAM thayAM ane have thoDA samayamAM ja yuddhane AraMbha thaze Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jANune kuMtInA manamAM tIvra IcchA thaI ke kazuM joIe evA sArathinI beTa che. pAMDava sainyamAM A yuddhamAM marAya nahi ane pAMDavonA pakSamAM arjunanA sArathi kRSNa pita thayA che. enI Ave. e hetuthI pote gupta rIte karNa pAse gaI kuzaLatAnI barAbarI kare evo ApaNuM sainyamAM ane tuM mAro putra che mATe amArA bhege Ava huM mAtra zalya sivAya bIjA rAjane dekhate nathI. ema kahyuM. kaNe kahyuM te pitAnI lAja jALavavA je zalyarAja mArA sArathi thavAnuM svIkAre te khAtara mAre tyAga karyo. tAruM te sAruM ja thayuM, niHsaMzaya huM AvatI kAle pAMDavone mArI paNa mAre janma vRthA gaye. huM uttama kSatriya tane rAjyAbhiSeka karIza ema nahi bane, te huM kuLamAM janmele chatAM mAre tyAga karavAthI mane jAte marIza. kSatriya kuLanA uttama saMsakAra prApta na thayA. huM A uparathI karNane sAthe laIne duryodhana lAgale sUtanA putra tarIke Ucharyo. mATe koI vizeSa ne kahetAM ja zayanA taMbue gayo ane mArI kAMI vinaMtI tuM pAchI jA. meM yuddhane nizcaya karyo te karyo ja. che ema bolyo. zalya kahe Apa kRpA karIne kAlane have pAMDavo mane mAraze ke huM temane mArIza; A divasa karNanuM sArathipaNuM svIkAraze te uttama, sivAya bIju kAMI banaze nahi. karNane Avo kAraNa kRSNa karatAM paNa Apa e kAmamAM vadhAre nizcaya joIne kuMtIe kahyuM ke dhanurvidyAmAM arjuna kuzaLa che. mATe mArI A vinaMtI mAnya kare tAre barobariye che tevA bIjA pAMDava nathI. te kapa. A sAMbhaLIne zalyane anivAra krodha tathA yuddhamAM tuM bIjA pAMDavone hAtha aDADIza utpanna thaye ane pite risAIne duryodhana pratye nahi. mAruM kahyuM ATaluM to mAna. kaNe kuMtInuM bolyo ke, mane lAge che ke te mane ahIM belA kahevuM mAnya karyuM ane ene vidAya karI. / bhAra te mAruM AvuM apamAna karavA ? huM abhiSikta udyo. a0 144-146. rAjA heIne sArathipaNuM ane te paNa sUtaputranuM pachI jyAre kaurava-pAMDavonAM sainya raNabhUmi para sArathipaNuM karuM? huM svataMtrapaNe ja yuddha karIne AvyAM ane bhISmane senAdhipatipaNuM maLyuM tyArathI pAMDavone mAravA samartha chuM te mane tema karavAnuM dasa divasa sudhI yuddha thayuM. temAM kaNe bilakula kahevAne badale, karNanuM sArathipaNuM karavAnuM kahe zastra dhAraNa ja karyA nahi, kemake eNe pratijJA che! mAre tArA yuddhanI garaja nathI. huM hAla ja karI hatI ke bhISma haze tyAM sudhI huM yuddha nahi mAre madradeza javA nIkaLuM chuM, yAda rAkhaje, karuM. bhISmanA paDyA pachI droNAcArye senApati- duryodhana bhayabhIta thaI dInatAthI kahevA lAgyo ke paNuM svIkArI, pAMca divasa yuddha calAvyuM temAM mane khabara ja che ke Apa jAte ja pAMDavone mAravA ka ThIka yuddha karyuM. droNAcArya paNa paDayA eTale samartha che. paNa kevaLa nirupAya hevAthI ja Apane sALame divase duryodhane kaNane senApati TharAvyuM. AvI vinaMtI karavI paDI che. tethI Apa krodha na soLame divase te kaNe mahA AvezathI yuddha karatAM mArA sAmuM joI je karavuM ghaTe te karo, macAvyuM. paNa sUryAsta thatAM pitAne manapasaMda AthI zalya kAMI zAMta paDyo ane bolyo ke vAru, sArathi nahoto e vize vicAra karatA pitAnA sArathi banuM te, huM sAruM-naThAruM je kahuM te taMbumAM beThA hatA tyAM duryodhana AvyuM. eNe bahu karthe sAMkhavuM paDaze. kaNe e vAta kabUla rAkhI sArI rIte yuddha karyuM ema kahIne have AvatI ane saghaLA pitApitAnA taMbumAM gayA. | bhAra0 kAle paNa AvA ja utsAhathI yuddha karI pAMDavone karNa - a0 32. maraNa pamADa, mAre badhe AdhAra tArA upara che, bIje divase vacana pramANe zalya AvIne karNanA evuM kahyuM. karNa kahe che te huM karIza, paNa mAre ratha upara sArathi thaIne beThe. AthI ghaNe ja Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaNa AnaMda pAmI karNa rathArUDha thaI yuddha karavA lAgyo. eNe ghaNI senAne mArIne trAsa pamADyo. paNa ajuna dekhAte rahete mATe vAraMvAra pUchato hato ke arjuna kayAM che, arjuna kayAM che. A joIne zalya ene kahyuM ke karNa ! arjunane tuM have satvara joIza! paNa je veLA e tArI daSTie paDaze, tyAre tAruM dhairya ATaluM raheze ke nahi e zaMkA che. are, arjuna te arjuna ja. ene barobariye e pote ja, e manamAM samajI rAkhaje. mane kahe joIe, pAMDavo vanavAsamAM hatA tyAre gaMdharvoe duryodhanane bAMdhyo hato te vakhate tuM tyAM hovA chatAM ene keNe choDAvyo hato ? te ke arjune ? vaLI virATanagarImAM uttara-gagrahaNa vakhate tuM tyAM hAjara hato ke nahi? jo hato te tyAMthI kema nAsI AvyuM ? are, mahAye ddo arjuna kyAM, ane eka tuccha magatarA jevo tuM kayAM, eno vicAra karIne bolA vRthA arjuna kayAM, ajuna kayAM, ema zuM babaDe che ? emAM zuM tAtparya ? zalyanI AvI marmabhedaka vANI sAMbhaLI kaNane krodha AvyuM. paNa je pote kAMI adhika belaze te zalya sArathipaNuM tajI de, e bIke thoDIvAra stabdha thaIne cUpa rahyo. chatAM enAthI belyA vagara rahevAyuM nahi. e zalya prati be ke, zalya, te mane je kAMI kahyuM, temAM tAro deSa nathI. paraMtu je madradezano tuM rAjA hoI tyAMnI praja pAsethI pachAza laI te upara upajIvikA kare che teno vAMka che. karNa kahe himAlaya upagiri, gaMgA, sarasvatI, yamunA ane kurukSetra e pAMcanI bahAranA pradezane, tema ja zatadru, vipAzA, IrAvatI, caMdrabhAgA, vitastA ane siMdhu A cha nadIonI vaccenA pradezane "vAhIka aTTa" e nAma kahevAya che. evA pradezamAM A lekee be divasa paNa rahevuM na joIe. paNa zalya ! tuM prathama varganA pradezamAM rahenAra che. tAro deza bahiSkata gaNAyele eTale tyAjya che, ene mATe te zuM vadhAre kahevAnI jarUra ? (vAhIka zabda juo.) vaLI tArA dezanA ke paNa bahudhA saMskAra rahita, geLane dArU pinArA, emanA AMgaNAmAM DAbA jamaNI surApAtra ane govadhane sAru nirmANa karelI jagAo hoya che evA hoya che. vaLI tArA dezanI strIo vastravihIna nRtya ane gAna karanArI ane bahAra khullAmAM AMgaNe besI zarIre puSpAdi dhAraNa karanArI bezarama hoya che. vaLI tArA dezanI strIo IcchAmAM Ave tenI sAthe mithuna karanArI hoya che. eTaluM ja nahi, paNa tArA dezamAM gadheDAM, kharacara ane UMTa upara savArI karavI; meDhAM, Dukkara ane kukaDAnuM mAMsa ane zekelA sAthavA khAvA, ane gadheDI, meDhI ane UMTaDInuM dUdha pIvuM, A badhuM nityanI peThe ja cAlu. vaLI tArA dezanA lekanI naphaTAI keTalI! ema kahevuM ke ame karIe chIe ema jeo karatA nathI temanA janma vyartha che. zalya ! zuM vadhAre kahuM ? prasthaLa, gAMdhAra, ara, khaza, vasAtI, siMdhu, sauvIra, kAraskara, mAhiSaka, kaliMga, kerala, kaMTaka, vIraka, jartika e badhA dezanI peThe tAre pitAne madradeza paNa kutsita hovAne lIdhe tuM madradezAdhapati eTale tuM e kutsita. ane mATe ja tuM mArI sAthe kasita bhASaNa kare che. madradezanI saMgata karavI e ayogya che mATe he. vRzcika, tArA karaDelA manuSyanuM jhera Utare, AvA atharvaNamaMtra vaDe mAMtrike viSa utAre che, te e zalya, tArI vartaNUka uparathI mane satya ja jaNAya che. pitAne nirarthaka kahelAM halakAM vacanothI gusse thaI karNathI ATaluM bolyA vagara rahevAyuM nahi. ama bolIne e chAno rahyo ke zalya kahyuM : tArA aMgadezanI vAta kema bhUlI jAya che ? tArA leke mAMdA maNisano parityAga kare che, ane pitAnI strIo ane bALakane vece che. AvAM hoNuM karmo tArA dezamAM thatAM hovAthI je tuM paNa evo naThAro hoya, te huM mArA dezanA vyavahAra vaDe Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaNa 118 naThAro hAuM. paNa e vAstavika nathI. dezanA eNe bIjA ja astranI yejanA karI, (ghaTotkaca vyavahAra uparathI rAjAne vageva e yathArtha nathI. zabda juo.) kaNe je astra phekayuM tenA phaNiyA vaLI prajAmAM keIe kAMI kutsita karyuM, mATe upara karNa na jANe ema takSakaputra beThe hate saghaLI prajAne vagovavI e paNa vAjabI nathI. paNa kRSNane A vAtanI khabara hovAthI jevuM mATe mArA vize te je je kahyuM che, te mane lAgu astra AvyuM ke, emaNe ajunanA rathanA ghoDAne paDatuM nathI; tema mArI badhI prajAne e lAgu ghUMTaNiye besADI dIdhA; jethI astra jeke arjunanA paDatuM nathI. kaMTha upara sAdhyuM hatuM, paNa tyAM na vAgatAM enAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zuddha ane sAdhvI strIo mukuTa para paDyuM ane mukuTa baLI gayA. takSakaputraane pitAno svadharma pALIne duSTa manuSyone azvasene karNane kahyuM ke huM tArA na jANatAM tArA nigraha karanArA dhArmika rAjA sarvatra hoya che. mATe bANa upara beTho hato te mATe prayatna vyartha gayo. karNa, tAruM kahevuM ekadezI ja che. Ama A mATe mane pharI tArA bANa para besavA de. kaNe banenI TapATapI cAlatI hatI tevAmAM duryodhane kahyuM ke meM tArA baLa upara yuddha AdaryuM nathI, tyAM AvI pahoMcyo ane bolyo ke A samaya mATe mAre ema karavAnI garaja nathI. ahIMthI Apa banneno vAda karavA gya nathI. mArA hita jato rahe. AthI azvasena nirapAya thaI pitAne tarapha ja lakSa rAkho. te uparathI kaNe zalyane kahyuM sthAne cAlyo gayo. (azvasena zabda juo.). ke jyAM yudhiSThira ane bhIma hoya tyAM mAro ratha ka pharI pharIthI yuddha karavA mAMDayuM; paNa e laI jAo. zalya temanI AgaLa ratha laI gayo ke divase karNanuM mota nirmANa thayuM hatuM, sababa kaNe ghaNuM ja anivArya yuddha karyuM. eNe zatAvadhi ene astranI yejanA karavAmAM vismRti thatI gaI. rathIone mArI nAkhyA. yudhiSThira, sahadeva, nakuLa ane evAmAM enA rathanAM piDAM jamInamAM kaLIne vagerene eNe emanA gaLAmAM dhanuSya ghAlIne cUMTI gayAM. e rathathI nIce Utaryo, ane khUpI pitAnI AgaLa kheMcI ApyA paNa te vakhate ja gayelAM paDAM kADhavAne prayatna karatA hatA, te vakhate pote kuMtIne vacana ApyuM hatuM te yAda AvatAM arjune enA upara nirvANa nAme bANa sAdhyuM. choDI dIdhA. bhIma enI AgaLa Avyo. ene kahyuM, e joI kaNe kahyuM ke, are, kSaNabhara thobha, hamaNAM tuM mAtra gadAyuddhamAM ja kuzaLa che; mATe mArA bANa mArIza to adharmayuddha thaze. arjune kahyuM ke sAmo na Avate jA. eTalAmAM arjuna karNanI tame moTA moTA cha mahArathIoe maLIne abhimanyune sAme Avela jeIne zalya kahyuM, karNa, tuM kayArane mAryo, te vakhate dharma kayAM gaye hatA ? mATe huM arjuna kayAM, arjuna kayAM e pUchavAne nAde paNa hamaNAM kAMI enI darakAra karatA nathI. Ama caDhayo hato te je, A arjuna have tArA sAme kahIne ajune karNanA upara bANa phekatAM ja enuM ja Avyo che. mastaka chUTuM thaI, e gataprANa thaI raNabhUmi para pachI karNa ane arjuna vacce ghera saMgrAma paDyo. | bhAra0 karNa0 a 90-9ra. thaye. arjune karNanuM yuddhakauzala te divase ja guNe karIne karNa bahu sAre hatuM. paNa barAbara joyuM. ema eNe pote paNa evuM ja duryodhananI sobatathI enI buddhi bhraSTa thaI gaI hatI. kauzalya batAvIne ene e jarjara karI nAkhyo e jabare dAnezvarI hatA. e guNa enAmAM keTalo ke enA manamAM AvyuM ke IMdranI ApelI zakti prabaLa hato te potAnA zarIrane tvacAnI peThe lAgelAM - vAsavI zakti - arjuna upara choDuM. paNa e zakti kavaca-kuMDaLa cAmaDIthI kotarIne paNa brAhmaNa rU5 te eNe abhimanyu upara choDI dIdhI hatI. AthI dhAraNa karelA indrane ApyAM hatAM, te uparathI jaNAya Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaNa 119 - kalA che. karNa zApita hata mATe ja arjunane hAthe e aruMdhatI ane zAMti ema nava kanyAo thaI. e maraNa pAme. ene aneka strIo heI satyasena, nava kanyAo maharSione paraNAvI hatI. kalI prasena, bhAnusena, pazusena, vRSasena, citrasena, zatru- marIcIne, anasUyA atrine, zraddhA aMgirA RSine, jaya ane vRSaketu che. putro hatA. temAM mAtra havibhuvA pulatyane, gati pulahAsane, kriyA ne, vRSaketu nA hato, sababa Ugaryo hate. bAkInA badhA khyAti bhagune, aruMdhatI vasiSThane ane zAMti enA jIvatAM ja bhAratanA yuddhamAM mAryA gayA hatA. karNa atharvaNa RSine ema ApI hatI. A kanyAo marI gayo e joIne duryodhanane ghaNo ja paritApa pachI eka putra thayo hato. te kapila mahAmuni thaya ane rote roto pitAnA taMbue gaye. nAme prasiddha che. bhAra 0 3 0 a0 21-24. karNa (2) dhRtarASTranA se putromAMno eka. kardama (2) pulaha RSine putra. enI strInuM nAma karNaka eka brahmarSi (2 atri zabda juo.) sinIvAlI hatuM. / matsya a0 23. (2 pulaha karNanirvAka RSivizeSa. zabda juo). karNa pAMDava pakSane eka rAja. bhAra0 udyokardama (3) eka brahmarSi (ra kazyapa zabda juo.) a0 4, kardama (4) eka rAjarSi. karNazravA eka RSi. pAMDavo jyAre dvaitavanamAM hatA kaIma (5) savizeSa | bhAra0 A0 35-16. tyAre emanI pAse hato. kardamAla bhAratavaSaya bharatakhaMDastha tIrthavizeSa. karNATaka bhAratavarSIya bharatakhaMDastha deza. ? bhAra0 ahIM RSioe bharata rAjAne rAjyAbhiSeka karyo bhIma a0 9. hate. | bhAra0 vana a0 135. kaNikA eka apsarA. kadamila kamAla zabda juo. kaNikA (2) vasudevanA bhAI kaMkanI strI, ene Rta- karmajita semavaMzI pUrukuletpanna uparicara vaMzanA dhAmA ane jaya evA be putra hatA. bRhatasena rAjAne putra. ene sUkaMjaya nAme putra hatA. kaNikA (3) ekanI saMjJAvALA kaMkanI patnI kamazreiSTha svAyaMbhU manvantaramAMnA pulaha gahaSinA bhAga 9-24-28 traNamAM moTA putra. karNikAra jaTAyunA putromAMne eka. karmAyana eka brahmarSi. (3 bhragu zabda juo.) kaNiratha eka brahmarSi. (2 atri zabda juo.) kamI zukrAcAryanA cAramAMne nAne putra. (2 zukra kaIma brahmAnI chAyAthI svAyaMbhU mavaMtaramAM utpanna zabda juo.) thayelA brahmamAnasa putra e eka prajApati hatA. kavaTa bhAratavaSaya bharatakhaMDa deza. A deza pUrvamAM prajA nirmANa karavAnA hetuthI emaNe sarasvatIne baMgadezanI AgaLa Ave ane temAM pAMDavonA tIre dhaNuM durdhaTa tapa AraMvyuM hatuM. te vakhate samayamAM tAmralipta nAme rAjA hatA. te bhAra0 sabhA bhagavAna pratyakSa thaIne varadAna rUpe belyA hatA ke, a0 30, tane svAyaMbhU manu pitAnI traNa paikI eka kanyA kalaza savizeSa | bhAra0 u0 103-11, vivAhavidhithI Apaze. tenuM pANigrahaNa karIne kalazatIrtha tIrthavizeSa. | bhAra0 va0 81-80. tuM prajA nirmANa karaje. Ama kahIne pote aMta- kalazataka savizeSa. | bhAra0 A0 35-7. dhana thayA. pachI theDe ja kALe svAyaMbhU manue kalazITha eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) pitAnI kanyA ene paraNAvI. e kanyAnuM nAma kalA kaIma prajApatinI navamAMnI pahelI kanyA. devadUtI hatuM. kaI mane e strIne peTe kalA, ana- maricI RSinI strI, ene kazyapa ane pUrNimA sUyA, zraddhA, havibhuvA, gati, kriyA, khyAti, ema be putra hatA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalA kalA (2) vibhISaNanI meATI dIkarI, e vAravAra aze!kavanamAM jaI sItAne rAmanA kuzaLa vamAna kahetI hatI. vA0 rA0 suMda. sa0 37 kalAvatI kAzIpatinI kanyA. seAmava zanA yadukuLanA dazA" rAjAnA putra vhema agara dazAnI strI, e durvAsA RSinI ziSya DhAI ghaNI ja pavitra hatI. vyAmarAjA enuM pANimahaNa karIne petAne nagara laI gayA ane rAtre peAtAnA madiramAM ene AliMgana ApatAM enuM zarIra bahu vyathita thaI duHkha pAmavA lAgyuM. ene pati pUchavA lAgyo ke Ama kema? eNe kahyuM ke tame abhakSya padA khAdhA haze tethI ema thayuM haze. te uparathI te bharga munine zaraNu gaye| ane zarIra zuddha karAvyuM, pachI ene enuM zarIra caMdana jevu` zItaLa lAgavA mAMDayuM. / suMda. brahmottara0. kali kazyapa RSine munI nAmanI bhAryAthI thayelA devagadhamAMnA eka. (1 devagadhava zabda jue.) kila (2) cAra yugamAMnA ceAtheA tema ja tene mUrtimAna deva devane mApe e yuga 1,200 vA che; ane manuSyane mApe 4,32,000 varSanA che. enI sakhyA ane sadhyAMza kALa devamAne base varSanA ane ApaNe mApe 36,000 varSanA che. matsya0 0 164, 9 jyAre sapta imaghA nakSatramAM Ave che tyAre kalinA Arabha thAya che. / bhAga0 12 ska'0 0 3, hAla kaliyuganAM 5028 saura varSI gayAM che. cAlu manvaMtaramAM A yuga 28me che. kaliMga bhAratavI ya bharata khaMDastha deza, e indraprasthanI dakSiNe ha|I enI rAjadhAnI rAjapura *helI che. pUve tyAM citrAMgada nAme rAjA rAja karatA hatA. bhAra. zAMti. a0 4. * pAMDavanA samayamAM tyAM bhAnumata nAme rAjA hatA, (bhAnu. mata zabda juo.) liMga (2) eka nagara ane tenA sabadhanA deza, e indraprasthanI kAMIka naRtya dizAmAM Avela che. ane emAM amarakaTaka nAme parvata AvelA che. | vA. rA0 ayA. sa0 71, kaliga (3) seAmavaMzI yayAti putra anurAjAnA 120 pa kuLamAM utpanna thayelA balinA cha putrA paikI trIjo. su'tapA rAjAne pautra. kaliMga (4) draupadI svayaMvaramAM AvelA eka kSatriya |bhAra A0 201-13. kaliyuga khIjI aMkanI sattAvALA kali zabda jue, kalisaMtaraNa mukhya yajuve de|paniSat.. kalki kaline aMte saMbhala gAmamAM rahenAra viSNukazI nAmanA brAhmaNane tyAM thanArA viSNune avatAra bhAra vana a0 190, kakI zrImannArAyaNane avatAra | bhAra0 sa0 50 47; 10 192-93; bhAga0 12-2. 5 uttAnapAdanA putra dhruvane bhramI nAmanI bhAryAne peTa thayelA be putrAmAM moTA putra *95 (2) tera saiMhikAmAMnI eka. (2 saihi kaiya zabda jue.) 795 (3) vasudeva vaDe upadevAne thayelA putra, 95 (4) brahmadevanA divasanuM sAdhAraNu nAma. ApaNA mANasAnI gaNatarInA mahinAmAM jema trIsa divasa hAya che, tema brahmadevanA mahinAmAM trIsa kalpa heAya che. kRta, zvetA, dvApara ane kali ema cAra yuganI eka ceAkaDI thAya che. evI hunnara cekaDI thAya eTale brahmadevane savArathI saMdhyAkALa patanA kevaLa divasa thAya. eTalA ja samayanI emanI rAtri, Ama eka aheArAtrane 5 evu nAma ApyuM che. brahmadevanA eka divasamAM svargamAM cauda indra ane pRthvI para cauda manue thAya che. dareka manune ApaNI mANusanI gaNatarInAM 43,20,000 varSa nA samaya manvaMtara kahevAya, upara lakhelA mApa pramANe brahmadevanuM se| saMvatsaranuM AyuSya che, temAM pacAsa eTale prathama parA pUruM thayuM ane khIjuM parAM cAle che. emAM keTalAM varSa thayAM, ane kayA varSoMnA kayA mAsa cAle che, e kAI prathAmAMthI jaNAtuM nathI. paraMtu je mAsa cAlu che temAM paccIsa 45 (brAhma divasa) thaI gayA che ane hAla chavvIsamA divasa cAle che. have cAra divasa thavAnA che. A 35vyavasthA bhAratAdi graMthamAM mULe ja nathI. paraMtu Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karbhASA masyapurANamAM hovAthI pradhAnapaNe temAMthI lIdho dIdhuM ane pote cAlate thaze. rasoIyAne A che. ka5nAM nAma 1. zveta, 2, nIlahita, 3, vAma- vAtanI khabara na hovAne lIdhe eNe e vAparI deva, 4. rathaMtara, 5. rAva, 6. deva, 7. bRhata, rasoI taiyAra karIne mUkI. vasiSTha snAna saMdhyAthI 8. kaMdarpa, 9. saMgha, 10, IzAna, 11. tama, 12. paravArIne AvyA eTale jamavAnI taiyArI thaI. sArasvata, 13. udAna, 14. garuDa, 15. kAma, 16. rANI madayaMtIe bIjA annanI sAthe pelA mAMsanArasiMha. 17, samAna, 18. Aneya, 19. sAma, vALA padArtha paNa pIrasyA. vasiSTha tarata ja 20. mAnava, 21. tapuruSa, 22. vaikuMTha, 23 lakSmI, naramAMsa eALakhyuM ane gusse thaIne rAjAne zApa 24. sAvitrI, 25. dhAra, 26, vArAha (A cAlu Apyo ke tuM rAkSasa thaIza! abhakSya evuM naramAMsa kalpa che), 27. vairAja, 28. gaurI, 28. mAhezvara te kema pirasAvyuM ? rAjAne A naramAMsanI vAtanI ane 30. pitR evAM che. paMdaramo karma kahyuM te khabara nahatI, tethI eNe paNa vasiSThane zApa brahmadevanI pUrNimA ane trIsame pitRkapa te ApavA hathelImAM pANI laI abhimaMtrita karyuM. amAvAsyA samajavI. kalpanA AraMbhamAM je avatAra eTalAmAM madayaMtI rANee rAjAne kahyuM ke Apa hoya te uparathI ka5nAM nAma paDyAM jAya che. cAlu kulagurune zApavA taiyAra thayA e zuM? sAdhAraNa mAMsa heta to vasiSTha kAMI kaheta nahi, paNa kapanA AraMbhamAM varAhAvatAra hato mATe enuM naramAMsa hevAthI ja emaNe tamane zApyA mATe nAma vArAhaka9pa che | masya0 a0 288. tapAsa karo. rAjAe tapAsa karatAM rasoIyAonuM kabhASapAda sUryavaMzI IvAkukuLanA sudAsa rAjAnA kapaTa na jaNAyuM, chatAM naramAM hatuM e vAta nakkI putra mitrasaha, vIrya saha athavA saudAsa rAjAnuM ja thaI. rAjAnI khAtarI thaI ke A kRtya koI bIja nAma. e A nAme karI vizeSa prasiddha hato. rAkSasanuM joIe. pachI eNe RSine zApavA rAkSasana hovuM joIe. pachI eNe RSine A nAma paDavA saMbaMdhamAM ema che ke e eka maMtrita kareluM jaLa pitAnA paga upara ja mUkayuM. maMtrita karela jaLa potAnA paga upara. samaya mRgayA sAru araNyamAM gayo hato. tyAM eNe AthI ene paga kALe thaI gaye ane enuM be rAkSaso joyA. emAMnA ekane to eNe mAryo akasmASapAda' evuM nAma paDayuM. vasihaThe ene rAkSasa paNa bIjAne mAre te pahelAM te nAsI chUTayo. e thavAne Apele zApa e bAra varSa rAkSasa thAya paNa pelA nAsanAra rAkSasanI pachavADe na jatAM ane pachI pAchA rAjA thAya e hate. e pramANe pitAnA nagaramAM pAchA AvyA. ahIM A nAsI e pAcho pUrvavata rAjA thaye. paraMtu e jyAre chUTele rAkSasa, huM mAruM vera kayAreka paNa laIza rAkSasa yonimAM hatuM tyAre vizvAmitre enA zarIramAM ema dhArI, lAga ja zodhato hato. eka samaye kaI kiMkara nAmanA rAkSasane pravezAvI ene hAthe vasiSThayajJanA kAraNasara vasiSTha RSi rAjAne tyAM AvIne nA zakti Adi so putra marAvyA tema ja eka ghaNAka divasa tyAM rahyA hatA. tevAmAM eka divasa brAhmaNanuM joDuM araNyamAM jatuM hatuM. temAMnA puruSane vasiSTha snAnasaMdhyAdi karma karavA nadItIre gayA A mAryo. te uparathI e brAhmaNanI strIe ene hatA. e joIne A rAkSasa vasiSThanuM rUpa dhAraNa zApa Apyo hato ke tuM madayaMtIne samAgama karIza karIne Avyo ane rAjAne kahyuM ke Aje mAMsa ke tatkALa maraNa pAmIza. | vA0 ra0 uttara0 sa0 sahita khAvAnuM banAvaDAva. rAjAe "bhale ema 65. * ene agADI jatAM putra thayo te asmaka kahIne rasoIyAne bolAvIne AjJA karI. rasoI nAme prasiddha che. (azmaka zabda juo.) thatI hatI tevAmAM A rAkSase gupta rIte keTaluMka kalmASA bhAratavaSaya nadI / bhAra0 bhISma a0 mAMsa kADhI laI tene badale temAM naramAM bheLavI ; mastha0 a0 113. 16 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANinI 122 kazya5 kalyANinI dhara nAmanA vasunI strI. ene draviNa kavi (2) eka brahmaSi (aMgirA zabda juo.) athavA ramaNa nAmane putra hato. kavi (8) vaivasvata manvataramAMnA brahmaputrane vANi kavacI dhRtarASTranA se putramAMne eka.. kavi kahetA. bhAra0 anuzI a0 85.0ene kavi, kavaSa yudhiSThire rAjasUya yajJa karyo temAM hetA kAvya, dhaNu, uzanA, bhRgu, virajA, kAzi ane ugra nAmane Rtvija hatuM. | bhAga daza0 a0 74. ema ATha putra hatA. kavaSa (2) ilyusane dAsIputra, eka RSi. RgvadanA kavi (10) brahmaputra vANi kavinA ATha putromAM dasamAM maNDalamAMnA keTalAka mAne draSTA aMtareya moTo | bhAre anuzAa0 95, zle. 133-134. brAhmaNamAM che ke sarasvatIne tIre RSio yajJa kavi (11) somavaMzI puru kuLanA raudrAzvavaMzanA karatA hatA, tyAM A kavaSa gaye hato; paNa e bharata rAjAnA kuLanA duritakSaya rAjAnA traNa putrodAsIputra heIne sarasvatInA pavitra jaLa pIvAne mAMne vacale. tape karIne e brAhmaNa thayA hatA. anadhikArI hovAthI RSioe ene tyAMthI hAMkI kavi (12) kauzika RSinA sAta putromAM eka | kADho. e tyAMthI vanamAM gaye ane ekale paDaDyo pitavartI zabda juo. te vakhate ene phuraNa thavAthI e eka prArthanA kAva (13) kRSNanA kAliMdIthI thayelA putrAmAMne eka. racI. sarasvatI AthI prasanna thaI. e vanamAM kavi (14) kRSNane prapautra. e mahArathI hatA. e hato tyAM sarasvatInAM pANI AvI enI Aja- kaviratha somavaMzI purakuLanA pAMDava vaMzamAM thayelA bAja karI vaLyAM. RSio A joIne samajyA ke citraratha rAjAno putra, ene vRSTimAna nAme putra hatA. A devonI khAsa kRpAnuM pariNAma che. tethI kavyavAla pitaravizeSa / devI bhAga 11 skaMdha temaNe Ane pitAnA maDalamAM dAkhala karyo. | a0 15. DAusana 155, kazeka vizeSa. kavarSalUSa upara kahela kavaSa te ja koruka (2) eka kSatriya. ene zrIkRSNa mAryo hato. | kavaSA keI RSipatnI. tura nAmanA RSinI mAtA. bhAra0 sa. 61-6. (tura zabda juo.) kazerumAna kSatriya. ene zrIkRSNa mAryo hateA. / bhAra0 kavi devavizeSa (tuSita zabda juo.) va0 12-13. kavi (2) svAyaMbhU mavaMtaramAMnA brahmaputra bhaguRSi- kazayapa bhISma zarapaMjaramAM sUtA hatA tyAre emanI nA traNa putremAne nAne; uzanA RSi pitA. pAse AvelA eka RSivizeSa. / bhAga 1-9-8. kavi (3) priyavrata rAjaSine bahiSmatIthI thayelA kazayapa (2) vaivasvata manaMtaramAMnA saptarSiomAMne dasa putromAMne kaniSTha e bAlyAvasthAthI ja virakta eka | bhAga- 8-12-5 hatA. | bhAga 5, kaM0 a0 1. kazyapa (3) parazurAme niHkSatriya pRthvI karIne yajJamAM kavi (4) tAmasa mavaMtaramAM thayelA saptaRSimAne pRthvIne madhyabhAga jene dAnamAM ApyA hatA te eka. (tAmasa manu zabda juo.) RSi. | bhAga 8-16-12. kavi (5) raivata manunA dasa putromAMne pAMcamo. kazyapa (4) vaidyazAstra-pravINa eka brAhmaNa. parIkSita (kaivata manu zabda juo.) rAjAne takSake daMza karyo hato. tene nirviSa karavA kavi (6) RSabhadevanA nava siddha putromAMne meTa. cikitsA karavA jatA hatA, tyAre jene vATamAM (RSabhadeva zabda juo.) ja dhana ApIne takSake pAcho vALyo hato tene kavi (7) vaivasvata manunA dasa putromAMne kaniSTha. bhAga 12-6-11. e virakta hoI araNyamAM cAlyo gayo hato. kazyapa (5) AkAzamAM e nAmane tArakavizeSa | bhAga- navama0 a0 2. bhAga 4--21. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazyapa 123 kazyapa kazyapa (6) atharvaNavedane AcArya je parANika | RSinI pravara vyavasthA A pramANe hatI : nAme prasiddha che te / bhAga -7-4. AAyaNi, meSa, kirITakAyana, udagraja, mAThara, kazyapa (7) aMzu nAmanA sUryanA samAgamamAM bhoja, zAlAhaleya, kauriSTha, kanyaka, AsurAyaNa, mAgazara mahinAmAM saMcAra karanAra eka RSi maMdAkinya, vaimamaya, zruti, bhojapAyana, devayAna, gomayAna, adhaSThAya, abhaya, kAtyAyana, zAkrapANu, vizeSa | bhAga 12-11-41, bahiMga, gadAyana, bhavanaMdi, mahAcakrI, dAkSAyana, kazyapa (8) svAyaMbhU mavaMtaramAMnA brahmamAnasaputra dhayAna, kAtivaya, hastidAna, vAtsAyana, marIci RSine kaImanI kanyA kalAne peTe thayelA be nikRtaja, AzvAlAyanina, prAgrAyaNa, paulauli, putramAM jayeSTha. e svaraciSa mavaMtaramAM sapta AzvavAtAyana, koraka, sthAkAra, agnizarmAyaNa, RSi hatA. meSaja, kaMkarasepa, balsa, prAceya, jJAnasaMya, AmrA, kazyapa (8) vaivasvata manaMtaramAMnA brahmaputra marici. prAsevya, zyAmodara, vaivazapa, udvalAyana, kASThAtAriNa RSine putra che. ene prAcetasa dakSe pitAnI 60 mArIca, AjihAyana, hAstika, vaikaya, kazyapeya, kanyAmAMthI tera kanyA prajAvRddhi karavA ApI hatI. sAsisa, hAritAyana, mAtaMgina, ane bhagu. A e tenAM nAma : aditi, diti, danu, kAlA, badhA kAzyapa, AvatsAra, naidhruva, e traNa pravaranA danAyu, siMhikA, krodhA, prAdhA, IlA, vinatA, hatA. rabha kuLavALAne kAzyapa, AvatsAra ane kapilA, munI ane ka. AmAM kASThA, surasA, zailya tathA zaMDila kuLanAne kAzyapa, AvatsAra phodhavazA, tAmrA che. keTalAMka nAmomAM judA judA ane zAMDiya evAM traNa pravaro hoya che. / mansa graMthamAM pheraphAra paDe che. paNa tenI saMkhyAmAM a0 144. taphAvata paDatA nathI. A terenI saMtati, temanAM saMpAti, nabha, pimpalya, jalaMdhara, bhujAtapura, nAme judAM judAM ApyAM che tyAM ApI che te pUrya, kardama, gabhimukha, hiraNyabAhu, kerAta, jovI. bhAratamAM A teramAM "vizrAnuM nAma che. kAzyapa, gabhila, kulaha, vRSakaMTha, maMgaLu, uttara tema ja prAcetasa dakSe dharmaRSine ApelI dasa nidAgha, masuNa, bhasya mahAta, zAMDilya, dAnava, kanyAnI gaNatarImAM paNa vizvAnuM nAma che. eTale devAti, paMpalya, ane dilsa e badhA Dilaupara jaNAvelI teramAM e gaNAI nahi. vaMzamAlikAnA hAIne temanAM kAzyapa, AvatsAra enA kuLamAM e pote ane enA be putra asita; kAzyapa, AvatsAra, devala athavA kAzyapa, avatsAra ane asita maLIne traNa maMtradraSTA thayA asita, devala, evAM traNa pravara hoya che. anache. avatsArane nidhruva ane raMbha evA be, ane sUya, nAkuraya, snAtapa, rAjavartapa, zizira, udvahi, asitane zaMDila nAme eka putra hatA. nidhuvanI sairaMddhi, ropasevaka, yAmuni, kALu, piMgAkSi, saMtatine naidhruva, rebanIne rempa, ane zaMDilanIne saMjAlaMbi, divAvaSTAzva, A RSio dvayAmuSyAyaNa zAMDilya kahyA che. atyAranI strInuM nAma maLatuM che. emane kAzyapa, vatsAra ane vAsiSTha evAM nathI. paraMtu asitanI strInuM nAma ekapaNuM hatuM. traNa pravara heya che. | matsya a0 198 nitya RSi ane devala e zaMDilyanA prakhyAta kazyapa RSi marIci RSinA putra hovAthI vaMzaja hatA. e bane maMtradraSTA hatA, evuM masya- temane koI koI ThekANe mArIca paNa kahyA che. purANamAMthI nIkaLe che. | liMga a 63 emanuM vaLI ariSTanemi evuM e nAma maLI Ave kazyapanI mukhya nidhruva, raMbha ane zAMDila ema che. dara varSe mAgazara mahinAmAM sUryanA samAtraNa vaMzamAlika jaNAya che. temAMnI pahelImAM gamamAM eo saMcAra kare che. / 4 saha zabda juo, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasa *sa seAmavazA yadukuLanA sAtvatanA putra aMdhakanA vaMzamAM janmelA mathurAnA ugrasena rAjAnA nava putrAmAMnA meTA. e kALanemi nAmanA asuranA azathI janmyA hatA. ugrasenanI strI pavanarekhA eka divasa pAtAnI sAhelIo sAthe vavihAra karavA gaI hatI. tyAM temanAthI chUTI paDI ekalI jhADanI ghaTAmAM cAlI gaI. evAmAM kAI dramaNika rAkSase ugrasena rUpe AvIne bhegavavAthI ene garbha rahyo te kaMsa, e svabhAvata; duSTabuddhinA hatA. nAnA hatA tyArathI ja eNe prajAne upadrava karavA mAMDayo. chekarAMne pakaDIne vanamAM laI jaI mArI nAMkhatA, ane pahADanI kheAmAM pUrI AvatA. prajAmAM jyAre bahu gabharATa thayA tyAre rAjyane kAne vAta AvatAM emaNe ka Msane bahu samajAvyA paNa vya. mAtra ATha varSoMnI vaye ekalA magadha gayA ane jarAsa dhanI joDe kustI karI ene jItyA. jarAsarUMdhe joyu` ke A mArAthI jitAya evA nathI ane te kAmatA che. sababa ene peAtAnI e dIkarI--asti ane prApti--paraNAvI potAnA sabaMdhI karyA. e prathama kAMIka aMze sArAye hateA. peAtAnA kAkA devaka rAjAnI dIkarI devakIne eNe pALIne meTI karI hatI. aneA vivAha vasudeva yAdava sAthe mATA samAra'bhathI karyo. varakanyA vaLAvatI vakhate pote eTalu saujanya ane vahAla batAvyuM ke temanA rathanA sArathi thaIne beThA. e pramANe kanyAne sAsare vaLAvavA jatAM mA mAM devavANI thaI ke huM kaMsa ! A devakInA AThameA garbha tane mAraze !' te uparathI enI vRtti badalAI gaI. tatkALa eNe khaDga kADhayu ane devakIne mArI nAMkhavA dhAryuM. paNa vasudeva vacce paDathA ane kahyuM ke AvA samAraMbhamAM Ama karavuM tane ghaTatuM nathI. tArI pALelI bahena, strI ati ene mAravI ce|gya nathI. e kAMI tArI zatru nathI. enAM je je saMtAna thaze te huM tane ANI ApatA jaIza. AthI e kAMIka zAMta thaye, devakIne mAravI mUkI, ane samArabha pUrA karyA. 124 kasa gheADI ja vAre enA manamAM AvyuM ke vasudeva satyavacanI tA che, paNa putraleAbha meoNTA kaThaNa che. mane enAM karAM ANI Apaze ke nahi enA bharasAze ? mATe ane ane devakIne mArI najara AgaLa kedamAM rAkhavAM e ThIka che, pachI ugrasena A vAta mAne na mAne mATe prathama teA ugrasenane ja gAdI uparathI uThADI mUkI najarakeda karyA. pachI vasudeva-devakIne peAtAnI icchA pramANe peAtAnI samIpa ANI pratibadhamAM rAkhyAM. Ama pratibadhamAM rahetAM hatAM tevAmAM devakIne prathama prasavamAM putra thayeA. peAte ApelA vacana pramANe vasudeve e putra kauMsane ANI ApyA. enA manamAM prathama teA Avyu` ke ene mAravA nahi, paNu vaLI mana pharI jatAM ene mArI nAkhyA. A pramANe eNe devakInA cha putrone mArI nAkhyA. devakI sAtamI vAra garbhiNI thaI. devamAyAe devakInA udaramAMthI A garbhane laIne vasudevanI strI rAhiNI gAkuLamAM rahetI hatI tenA udaramAM mUkayA. rAhiNI garbhiNI thaI. A sAtamo garbha gaLI gaye jANIne ka Mse AThamA garbhane mATe atizaya ceAkasI rAkhavA mAMDI. chatAM AThamuM bALaka janmyuM" ane vasudeve ene surakSita gAkuLamAM naMdane dhera paheAMcaDAvyuM. ane tyAM thayelI kanyA baMdIzALAmAM [ANI. kanyAnA raDavAthI kasane khabara thaI ke devakIne bALaka prasavyuM. tevA ja e baMdIkhAnA tarapha dhAyA ane devakI pAsethI kanyAne laI lIdhI. devakInI A putrI che, e tane zu karI zakaze evI dAnavANI kAne dhairyA vagara, tene paththara sAthe pachADI. paNa kanyA enA hAthamAMthI chUTI AkAzamAM adRzya thaI gaI. A pramANe sAtamA ane AThame banne ga balarAma ane kRSNa rUpe gALamAM UcharavA lAgyA. AgaLa jatAM jyAre sane mAlUma paDyuM ke devakInA be putra gAkuLamAM Uchare che, tyAre e ajAyaba thayA e zI rIte banyuM ? enA manamAM AvyuM ke IzvarI lIlA agAdha che, paNa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasa 125 kAvAyana karI tene jItIne kaheADane cheDAvI ANyA hatA. (aSTAvakra zabda jue.) prathAmAM ane kASIta keya paNa kahyo che. kaheAla kahe|Da RSinuM ja khIjuM nAma. kakSasena asita paryaMta upara rahenAra eka rASi / peAte jAte e bALakane mAravA javuM e ThIka lAgyuM nahi. mATe eNe pUtanA, aghAsura, kezI ityAdine krame krame gokuLa meAkalyA. e badhAA nAza thavAthI ane khAtarI thaI ke e devakInA ja putra che, pachI pote dhanuryAga karavAne bahAne e cheAkarAone mathurAmAM ANuvA krUrane mekalyuM. are e chekarAone mathurAmAM ANyA. kaMse cANura, muSTika vagere malate aMdarakhAnethI mArI nAkhavAnI sUcanA karIne chekarAo joDe temanI kustI karAvI. e bannene mArIne kRSNe tatkALa kaMsane pakaDayo. enu` peAtAnuM ja khaDga kADhIne ene ziraccheda karyo. te ja vakhate balarAme enA AThe bhAIne paNa mArI nAkhyA. { bhAga. dazama ka a 36-44. *savatI ugrasenanI kanyA, kaMsanI bahena ane vasudevanA nAnAbhAI devazravAnI strI hatI. ane suvIra ane InnumAna ema be putra thayA hatA. *sA ugrasenanI kanyA. vasudevanA bhAI devabhAganI strI, ene citraketu, bRhadbala ane uddhava ema traNa putra thayA hatA. 'sAvatI kaMsavatI zabda jue. hADa eka RSi. e uddAlaka RSinA ziSya hatA. gurune ghera rahIne gurunI uttama prakAre sevA karavAthI enA upara prasanna thaI gurue potAnI kanyAne paraNAvI hatI. peAtAnI patnAne laIne gRhasthAzrama mAMDayo hateA. eka samaye e adhyayana karatA hatA. te vakhata e abhyAsamAM ja rahI peAtAnI srInI avagaNunA karatA hatA. tethI nArAja thaI enI strInA gabhera enI TaMkAra karI hatI, ke haju tamAre AvRtti karavI paDe che ke ? te uparathI krodha karI eNe garbhane zApa ApyA ke tu aSTAMga vAMkA thaIza. kAMI kALa pachI kahADa janaka rAjA pAse dravyanI yAcanA karavA gayA hatA. tyAM varuNuputra badIe aneka RSione vAdamAM chatI pANImAM buDADayA hatA; temAM ane paNa buDADayeA hateA. enA putre baMdInI sAthe vAda bhAra. anu. a0 137 kAtra pradyotanI pachI gAdI para AvelA zizunAganA putra, kalinA rAjAmAM A mahAna hAI eNe ghaNAM varSoM rAjya karyuM hatuM. enA putranuM nAma kSemadhamAM hatu.. / bhAga0 12-1-5. kakSIvAna eka RSi. kakSeSa kSeyu zabda jue. kAkI kazyapa vaDe tAmrAne thayelI kanyAmAMnI eka. kAkI (2) ska MdanA zarIramAMthI utpanna thayelA mAtarAmAMnA eka devatA. kAkRttha kakustha rAjane putra. anenA agara suyeAdhananu" ja khIjuM nAma, kAyastha eka brahmaSi (kRSNaparAzara zabda jue.) kArkoTaka kakreTika zabda jue. kAMcana cyavana bhAvanuM khIjuM nAma, |vA0 20 uttara0 sa. kAMcana (2) sAmavaMzI vijaya kuleAtpanna bhImarAjAnA putra. enA putranuM nAma heAtraka rAjA. kAMcanaSTIvi suvarNa jIvi zabda jue. eNukAMcanAkSI bhAratavaSI^ya bharatakhaMDastha sarasvatI nadInA pravAhamAMnA eka pravAha. kAMcIpurI bharatakhaMDastha eka nagarI. / devI bhA 7 ka0 a0 38, kATaca eka brahmaSi, (3 aMgirA zabda juo.) phADUSapa eka RSi (gaura parAzara zabda jue.) kANNa kavvazanI rAjna. emane kaNNAyana pazu kahetA. e vaze 346 varSa rAjya karyuM. viSNupurANamAM ekalAM 45 va kahyAM che. bhAga 12-121. kAva eka brahmarSi'. (3 vasiSTha zabda jue.) kANyAyana eka brahmaSi (3 aMgirA zabda jue.) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma kAMtikezala kAMtikezala IzAnya keLanuM bIjuM nAma. kAtyAyana eka brahmarSi ( 2 kazyapa zabda juo.) A yAjJavalakyanI strI kAtyAyanInA pitA. kAtyAyana (ra) dazarathi rAmanI sabhAmAMnA ATha dharmazAstrIo paikI eka. kAtyAyanI pArvatInuM bIjuM nAma. kAtyAyanI (2). yAjJavalkaya RSinI bIjI strI. kADhaya putra je saMpUrNa nAga, sapa te. kAdupiMgAkSa eka brahmarSi (2 kazyapa zabda juo.) kAnIne agnivemya RSinuM nAma. vyAsa, karNa I ne kanyAthI utpanna thayAne lIdhe paDeluM nAma. kAnyakuMja bhAratavaSaya bharatakhaMDastha deza. hAla ene kane ja kahe che. dezanuM A nAma kema paDyuM te jANavA kuzanAbha zabda juo. kApazya dazyane adhipati, niSAda jAtine. | bhA20 zAM135-3. ene kAyavya paNa kahetA. kApavya jAtivizeSa. / bhAra0 sa. 78-88. kApI bharatakhaMDanI nado. | bhAra0 bhISma a0 9 kapilI brahmadatta rAjAnI nagarI. kapileya paMcazikha RSinuM nAma. kAMpilya samavaMzI purukulatpanna ajamaDhavaMzanA bharyAzva athavA bhadrAhya rAjAnA pAMcamAne e putra. kAMpatya (2) dakSiNa pAMcALamAM AvelI ka pada rAjAnI nagarI. kAya pataMjali RSinuM, teo kapivaMzamAM utpanna thayelA hovAthI paDeluM nAma. kAja uttara ane pazcima ema dizAbhedathI A mi roga dizAethI A dezanA be prakAra che. pazcime eka kAMboja hAI uttara tarapha be kAbe ja che. temAM ekanuM uttara kAMbeja ane bIjAnuM parama kAMboja evuM nAma che. iMdra- prasthane madhya gaNune A dizAo kahelI che. te bhAra0 samAM 0 0 27; bhAra0 bhISma a0 8, 9 ahIM pAMDavonA samayamAM sudakSiNa nAme rAjA rAjya karatA hatA, kAma kAmadeva. prema-prItine deva. zvedamAM (dasa 129mAM) kahyuM che ke utkaTa praNidhAna vaDe astitvamAM AvelA brahmamAM Andolana thaIne temAM mananuM pUrvarUpa evI IcchA sauthI prathama utpanna thaI. RSimunioe potAnI buddhi vaDe manana karIne e IcchA-kAma te sata ane asatane joDanAra che ema nirmANa karyuM che. A IcchA-kAma-te iMdriyasvAdanI IcchA nahi, paNa sAmAnyataH dareka sakarmanI IcchA. e kAmane mATe atharvavedamAM eka majhAnuM sUkta che. e sUktamAM kAmanuM satkarmanI IcchAnuM - zreSThadeva, athavA sarajanahAra tarIke varNana che. "prathama kAma utpanna thayo. deva, pitRo ke manuSya koI enI barAbarI karI zakatuM nathI. he kAma ! tuM e badhAMthI zreSTha che. tuM mahAna che." e ja vedanA bIjA bhAgamAM prathama utpanna thayelI IcchAne, tema ja e IcchA pUrI pADavAnI zaktine paNa kAma nAma ApyuM che. vaLI e ja vedamAM kAma e. agni ja che, ema kahyuM che. chatAM ema paNa kahyuM che ke agni ane kAmane jo chUTAM pADIe te agninA karatAM kAma aitareya brAhmaNamAM kAmane nyAyanA adhiSThAtA deva dharma ane AsthAnI adhiSThAtrI devI zraddhAne putra kahyo che. harivaMzamAM kAmane lakSmIne putra ane bIjA graMthamAM ene brahmamAnasaputra kahyo che. enA janma saMbaMdhI cethI e vAta che, jemAM ene janma pANIthI thayo che ema varNavyuM che. ethI enuM nAma "irAja' evuM che. e svataH uddabhavyuM che ane anyathI jampa nathI, mATe ene "aja' ane 'ananyaja' ema paNa kahyo che. dakSane tyAM yajJa vakhate dahana thayA pachI satIe himAlayane ghera avatAra lIdho hato. pArvatI pUrvajanmanA pati zaMkarane ja pati ichatI hatI. paNa zrIzaMkara pite tapa karavA jaIne samAdhistha hatA. te samaye tArakAsurane devo upara ane pRthvI upara ghaNe julama hatA. je zaMkaranA vIryathI thayela kaI hoya to ja te ene jItI zake ema Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma 127 kAmakAthana hevAthI, badhA devAnI vinaMtI uparathI kAme avatAra, tamAre pradyumna ane A enI pUrvazaMkaranuM citta samAdhimAMthI caLAvI pArvatInI janmanI strI ratine avatAra ane hAlanI strI, joDe lagna karavA tarapha preravAnuM mahAbhArata kArya mAyAdevI, kahI rukimaNIne seM. mAthe lIdhuM. A durghaTa kAmamAM pitAnA jIvanIye jema puramAM sauMdarya mAM kAmathI keI adhika hAni thavAne saMbhava chatAM, paramArtha tarIke nathI, tema ja strImAM sauMdaryamAM ratithI koI zaMkara bhagavAna para jaya meLavavA pitAnuM bANa caDiyAtuM nathI. kAma ghaNuM ja svarUpavAna ane saMdhAna karyuM. bhagavAnanA cittamAM kSobha thayo ane sohAma che. apsarAone e adhiSThAtA che, samAdhi chUTI gaI. pArvatI sAMbharyA. chatAM pitAnI strIo mAtra enI senA che. enuM dhanuSya zeraDInuM samAdhi tUTavAthI gusse thaIne emaNe potAnuM baneluM hoI enI paNacha madhamAkhIonI banelI trIju nayana ughADI kAmanA sAmuM joyuM. bhagavAnanA che. e pAMca bANa rAkhe che ane enA dareka jatAM ja nayanamAMthI nIkaLelA agni vaDe kAma bANanI aNIe akekuM phUla hoya che. A pAMca baLIne bhasmIbhUta thaI gaye. bANa vaDe e manuSyanI paMcendriya upara sattA calAve kAmanI A rIta enA hakaka karelA che. enA bANa paranAM DralanAM nAma A pramANe che : vilApa ane prArthanAthI dayA karIne zaMkara bhagavAne 1, kamaLa, 2. AsapAlavanuM phUla, 3. sarasavanuM ene varadAna ApyuM ke jA, tAre pati anaMga phUla, 4, kevaDe, ane 5. bhUruM kamaLa. bIje matechatAM badhI sRSTimAM phelAze ane tuM saMbara asurane caMpAnuM phUla, AMbAne mora, nAgakesara, kevaDo tyAM jaIne rahe. pradyumna tarIke janma tAre vara ane bIlInuM phUla che. kAmadevanuM vAhana pipaTa ke tane tyAM prApta thaze. bhasmIbhUta thayelA kAme nUrI che. mohinIothI vIMTAyele, pitAnA vAhana kRSNa vaDe rukimaNInA peTe pradyumna tarIke janma para besIne e phare che tyAre enA saMgAthamAMnI lIdhe. janmathI chaThe ja divase saMbarAsure pradyumnanuM strIomAMthI ekane hAthamAM enI dhajA hoya che. haraNa karI ene dariyAmAM pheMkI dIdho. tyAM eka enI dhajA rAtA raMganI ane temAM dhoLA raMganuM mAchalI ene gaLI gaI. evuM banyuM ke, e mAchalInuM citra hoya che. vasanta (Rtu) ene ghaNo mAchalI jALamAM sapaDAtAM mAchIe saMbarAsurane tyAM ISTa mitra che. cAMdanImAM e ghaNI vAra pitAnI ja bheTa karI. kAmanI strI rati, mAyAvatI agara mA ane strI sAthe vAtomAM tallIna thAya che; koI mAyAdevI rUpe, saMbarAsuranA dharanI saMbhALa rAkhatI kaI vAra upavanomAM sahela karavA UtarI paDe che. hatI. raseDAmAM AvelI A mAchalIne cIratAM judA judA saMyogane laIne enAM judAM judAM ghaNAM mAyAdevIe eka suMdara bALaka dITha. e pradyumna nAma paDyAM che jemake, manmatha, madana, darpaka, makaraja hatuM. nArade AvIne mAyAdevIne e pita ane dhvaja, mInaketana, smara, kandarpa, saMbarAri, paMcazara, A suMdara bALaka koNa che vagere vRttAMta kahyuM. ethI puSpadhanvA, mAra, ratipati, manasija, kusumAyudha, eNe ghaNuM mAvajatathI ene ucheryo. e jyAre anaMga vagere / DAusana pA. 145 ane nama kathA me thaye tyAre mAyAdevI enA para mohita thaI ke gaI. eNe pradyumnane pate, tema ja e koNa che, kAma (2) cAra tarehanA puruSArthamAM trIjo. vagere nArade kahelI badhI vAta kahI. pradyumna kAma (3) vaivasvata mavaMtaramAMnA bahaspatine dehitra saMbarAsara sAthe yuddha karIne ene maraNa pamADayo (kanyAne putra) ane pote mAyAdevIne laIne UDavo, te kRSNanA kAma (4) saMkalpane putra / bhAga --10. aMtaHpuramAM jaIne paDyo. kRNe A kAmane kAmakAyana eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo.) Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmagama 128 koraskAra kAmagama dharma sAva imavaMtaramAMnA traNa vidhanA kAmpatya mAkandinI pAse AveluM nagaravizeSa. deva saMbaMdhI devavizeSa. dakSiNa pAMcALanI rAjadhAnI hAI kupada tyAMne rAjA kAmagiri bhAratavarSIya sAmAnya parvata / vArA hatA / bhAra0 A0 144-78. * vAyavya prAntamAM kiSkidhArA sa0 kara. enuM bIju kAmazala evuM pharakAbAda jillAmAM phatehagaDhathI izAnamAM aAvIsa nAma paNa che. mAIla para AveluM che. kAmaMda eka brahmarSi. aMgariSTha rAjAe Ane prazna kAmikA aSADa vada agiyArasa. karyo hato ke zuddha dharma, artha ane kAma te kiyA kAmyA eka apsarAvizeSa te mane kahe. A uparathI eNe uttara Apyo hato kAyani eka brahmarSi | 3 bhagu zabda juo. ke jenAthI cittazuddhi thAya te dharma, jenAthI mokSa- kAyavya kApacya te ja. puruSArtha sadhAya te artha ane dehanirvAha pUratI ja kAyavya (2) eka niSAda hatA. araNyamAMnA badhA icchA te kAma | bhAra0 zAMtia. 123. dasyaone adhipati hato. bahu zo hatA te sAthe komadA caitra suda agiyArasa. parama dhArmika hato. eka vakhata enI jAtanA lekee kAmadeva ketumAla khaNDanA lekane upAsya devavizeSa | ene pUchayuM ke tuM dharmatatva sArI rIte samaje che, mATe kahe ke ame kevAM AcaraNa karIe te amArI bhAga 5-28-15, kAmadugha susvadhA nAmanA pitara leka. uttama gati thAya. te uparathI eNe kahyuM ke tame kAmanda eka RSi. ene ariSTa nAmanA rAjA sAthe brAhmaNane kadIe TheSa karaze nahi. saghaLA sadharma tyAganA prAyazcitta viSaye saMvAda thaye hate. | bhAvathI emanI joDe vartI ane nAnAM bALaka, bhA20 zaM, 123-11. strIo, bhayabhIta thayelA, nAsI jatA, nirAyudha evAne mAravA nahi. brAhmaNanA zatra hoya tene kAmadhenu havirdhAnI zabda juo. kAmazela kAmagiri zabda juo. mAravA. Ama vartaze te uttama gati pAmaze. | bhAra0 zAMti a. 136. kAmAzrama cAranI aMkasaMjJAvALA aMga zabda juo. kAyazAdhana bhAratavarSIya tIrtha. kAmyakavana duryodhane ghUta miSe badhI samRddhi harI lIdhA pachI yudhiSThira draupadIne laIne baMdhusahita kAyAdhava kayAdhUne prahalAdaka putra che. mukhyatve prahalAdane mATe vaparAya che. prathama daitavanamAM gayA hatA | bhAra0 vana a0 2. * emanI sAthe tyAM dhaumya RSi pure hita ane bIje A kAyAvarohaNa bhAratavaSaya kSetra ane tIrtha. kAka eka brahmaSi (3 aMgirA zabda juo.) paNa brAhmaNone samudAya hovAne lIdhe yudhiSThirane e badhAMnA nirvAhanI moTI phikara paDavA mAMDI; kAradhama sUryavaMzI digdakuLamAM utpanna thayelI suvarcA eTale e vanamAMthI nIkaLI badhAne laIne A kAmyaka athavA karaMdhama rAjAnA putra avIkSitanuM bIjuM nAma, vanamAM AvyA. ahIM hatA tyAre sUryanI pAsethI , kAradhama (2) dakSiNa samudranuM tIrtha (nArItIrtha thALA (akSayapAtra)nI prApti thatAM emanI sAthe zabda juo.). asaMkhya brAhmaNa rahetA ane khAI-pIne AnaMda kAraskara bhAratavarSIya bharata khaMDastha deza. (1 karNa karatA. pachI keTalAka kALa yAtrA karyA bAda pharIthI zabda juo.) A vanamAM AvyA. tyAMthI keTaleka kALa daitavanamAM kAraskAra kara7ra dezane rAjA. A rAjA rAjasUya rahIne vaLI pAchA A vanamAM AvyA hatA bhAra0 yajJa karyo tyAre yudhiSThirane sAmAnya kAmamAM bahu vana a0 258.0A vana hastinApuranI kaI khapa lAgyA hatA. e kukuravaMzane hovAthI ene dizAmAM hatuM ene ulekha bhAratamAM maLatA nathI. kokura paNa kahetA. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArIya 129 karNi kArIya eka brArSi (3 aMgirA zabda juo.) jamadagni pAse kAmadhenu hovAthI tenI sahAyatAthI kArISi eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo.) temaNe kArtavIryane uttama prakAre satkAra karyo. kAkAthana eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo.) AtithyathI saMtoSa pAmIne svasthAne javuM gya kAru5 manune putra, eka kSatriya / bhAra A0 hatuM, tema na karatAM teNe RSinI kAmadhenuM baLAtkAre 69-19. laI lIdhI. jamadagninA putra parazurAme sAme cArathI kArupatha bhAratavaSaya bharatakhaMDastha eka deza. enI pAchI mAgI, paNa eNe ApI nahIM. AthI bane rAjadhAnI aMgadiyA (aMgadiyA zabda juo.) vacce yuddha thayuM. parazurAme enA hajAra hAtha kAruSaka kaSaka dezano rAjA vRddhazarmA te, enA putrane kApI nAkhyA ane e maraNa pAmya | bhAra0 vana a0 117, nAma daMtavakra. A rAjA bhAratanA yuddha vakhate duryodhananA pakSamAM hatA. kArtikeya prathamataH mahAdevanuM reta zaravaNa nAmanA vanamAM paDeluM che. AgaLa jatAM gaMgAe ane agnie koTaka eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) krame krame keTaleka kALa dhAraNa karyuM. temanI pachI cha kArtavIrtha somavaMzI yaduputra sahastrAjitanA vaMzamAM kRttikAoe dhAraNa karyuM. te vakhate ene janma janmelA kRtavIrya rAjAnA putra arjunanuM ja bIjuM thaye. Ama hovAthI enAM anukrame aMda, gAMgeya, nAma. eNe dattAtrayanI ghaNI ja uttama sevA karIne agnibhU ane kArtikeya evAM nAma paDyAM. eka hajAra hAtha prApta karyA hatA, tyArathI e sahastrA mukha ane be hAtha sahita kRttikAne peTe eka na kahevAta. anupa dezamAMnI mAhiSmatI nagarImAM ja kALe janmelA hovAthI emane chama ane bAra pitAnI rAjadhAnI karI, e saMpUrNa bhAratavarSa hAtha che; tema ja emanuM nAma ramukha, SaDAnane para rAja karato | bhAra0 vana a0 115, ane evuM paDayuM che. AgaLa jatAM e devanA senApati bhAra0 anu0 a 152. e dharma zAstrane thavAthI, temane senAnI paNa kahetA. guhAmAM vAsa anusaranAre hovAthI enA rAjayamAM pApa thatuM ja karavAne lIdhe guha paNa kahevAtA. | bhAra vana nahi. Ama eNe paMcyAzI hajAra varSa uttama prakAre ane 223-226, ane bhAraanu. a0 85. rAjaya karyuM. pitAne bahu baLavAna samajanAra kAja indraprasthanI uttare ane pazcime Avela rAvaNane paNa eNe bAMdhyo hate.(rAvaNu zabda juo.) ) deza. ene uttarakAmboja ane paramakArboja agninA mAgavAthI eNe bhakSaNa karavAne eka vana kahetA. tyAM rAjA sudakSiNa yudhiSThiranA rAjasUya ApavAthI agninI prIti saMpAdana karI hatI. yajJamAM Avyo hato bhAga 10-82-13. paraMtu e vana baLatAM vasiSTha RSine Azrama baLI kAtivaya eka brahmarSi kazyapa zabada juo.) javAne lIdhe "tArA hajAre hAtha bhAMgI paDaze" e kAImAyani eka brahmarSi (3 bhagu zabda juo.) zApa thayo hato. A zApa ja agADI jatAM enA kApaNi eka brahmarSi (3 bhaMga zabda juo.) maraNanuM kAraNa thaI paDyo. (Apava zabda juo.) kArNAyana eka RSi. (kRSNa parAzara zabda juo.) ene hajAra chokarA hatA, paraMtu temAM jayadhvaja, kAchui kazyapanI strI munInI kukhe thayelA devagaMdhazarasena, vRSabha, madhu ane Urjita e pAMca zara, mAMnA ekanuM nAma (1 devagaMdharva zabda juo.) dhaSTa, krobsa, vaikartA, avaMti, e nAme prasiddha kaNi (2) pradhAnapaNe karIne kRSNaputra pradyumnanuM ane mukhya hatA. bIjuM nAma | bhAga10, 40 a0 56, 0 9. eka vakhata e mRgayA ramavA araNyamAM gaye kANi (3) abhimanyunuM eka nAma. (bhArabhI hato. tyAM jamadagni RSine Azrama joIne tyAM gayo. 47-15) 17 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kola 10 kAlagautama kAla (1) mRtyune abhimAnI deva-kALa. ene sarpa, kAlakUTa (2) magadha dezamAM eka sAmAnya parvata brAhmaNa, pAradhI ane mRtyunI sAthe saMvAda thaye kAlakUTa (3) samudramathana kALe nIkaLeluM durdhara viSa. hato. ( bhAraanu. 170. kAlaketu asuravizeSa. ekavIra nAmanA haihaya rAjAe kAla (2) ghuvI nAmanA vasunA putranuM nAma ene mAryo hato. kAla (3) e nAmanA eka RSi kAlakeya (1) kazyapa RSinI strI kALAne putra ane kAla (4) eka asura (mahiSAsura zabda juo.) tenA vaMzaja, e vRtrAsuranA baLe devonI sAthe kAla (5) e nAmane eka yoddo (kuzIla zabda laDhatA hatA. pachI jyAre indra vRtrAsurane mAryo juo.) kAla (6) e nAmane eka parvata | vA. rA. te vakhate A badhA samudramAM saMtAI rahyA. dahADe kiSkidhArA sa0 43. samudramAM saMtAI rahe ane rAtre bahAra nIkaLI munione khAI jAya. cyavana RSinA AzramamAM kAlaSTha rudragaNa vizeSa. rahenAra se, ane bharadvAjane Azraye rahenArA vIsa, kAlavRkSIyamuni A muninI pAse bhUta, bhaviSya ema asaMkhya RSione khAdhA. teNe karIne ane vartamAna jANanAruM eka pakSI hatuM. eka urvarita RSi bhaya pAmIne guhAmAM saMtAI rahyA. vakhata e pate pharatA pharatA kesaLa dezanA kSema paNa Amane upadrava zAnta paDaze nahi. yajJadaza rAjAne tyAM AvI caDhayA. emanA pakSImAM yAgAdi kriyAo aTakI paDI. Idrane me khare karIne A guNa che, e jANyuM eTale rAjAe munine badhA RSie brahmadevane zaraNe gayA. temaNe kahyuM pUchayuM ke mArA maMtrIo mArA viSe ke bhAva ke tame badhA agatya RSi pAse jAo. badhAe rAkhe che, e ApanA pakSI pAse kahevaDAve. agatya RSi pAse jaIne kAlakeyanA ApelA pakSIe eka maMtrInI hakIkata kahI ane bIjAnI trAsanuM varNana karyuM. temaNe badhAne abhaya ApIne bIje divase kahIza ema kahyuM. pakSI kharekharI pote samudratIre gayA ane pitAnA tabaLa hakIkata kahe che, e joIne bAkInA maMtrIoe vaDe samudranuM Acamana karyuM. samudranI sAthe ja rAtre pakSIne mArI nAkhyuM. A uparathI rAjAe badhA kAlake RSinA udaramAM gayA ane tyAM ja dhAryuM ke A saghaLA maMtrIe mAruM aniSTa Iccha maraNa pAmyA. bhAra0 vana- a. 102-105. nArA che emAM saMzaya nathI. pachI muninI sahAyatA kalakeya (2) mArIca nAmanA asuranI strI kAlakAnA vaDe saghaLAone yogya zAsana karIne sukhI thayo. chokarA. emane kAlakhaMja paNa kahyA che. e bhA, zAMti a0 101 saghaLA hirapuramAM rahetA ane Idrane bhAre trAsa kAlakA vaizvAnara dAnavanI kanyA ane mArIca nAmanA ApatA hatA. paraMtu Idra emane kAMI karI zakate asuranI strI. naheto. pachI dvAparayuganA samAptikALamAM kAlakAma eka vizvadeva pAMDuputra arjuna svargamAM gayo hato te vakhate kAlakAmuka-kAmuka khara rAkSasanA bAra amAtyamAMne I ene A kAtakeyane jItavA mokale. arjunanuM eka (khara zabda jue.) ane emanuM ghaNuM kALa paryata yuddha thayuM. chevaTe kAlakAla mahAdeva e badhA, tema ja paulema ajunane hAthe maraNa kAlakAkSa garuDe mAre eka asura pAmyA. / bhAra vanaa. 173 kAlakIti bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka kAlATi naimiSAraNyamAMnuM tIrthavizeSa rAja kAlakUTa bhAratavaSaya uttara AnartanI uttare Avelo kAlakha ja benI sattAvALA kAlakenuM bIjuM nAma dezI bhAra0 sabhA a0 26 kAlagautama eka RSi (1 brahmadara zabda juo. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 kAlATa kAlasUtra kAlaghara janmejaya rAjAe karelA sarpasatramAM utpanna karAvela putra. e moTo pratApI ane varele eka sadasya RSi yAdothI jitAya nahi e hate. eka samaye kAlajara mekarNikA parvatamAMne eka parvata e moTuM sainya laI yAdave upara caDhI Avyo. kAlaMjara (2) bharatakhaMDastha eka sAmAnya parvata ghaNe bhayaMkara saMgrAma tha ane kRSNane lAgyuM (pitRvatI zabda juo.) ke AnI joDe yuddha karatAM jaya maLavo kaThaNa che, kAlajita lakSamaNane senApati. (kuzI lava zabda. juo.) mATe ene kaI yuktithI mAro joIe. pachI kAlajitva eka rudragaNuM vicAra karIne yuddhamAMthI pote khoTe nAsavAne kAlAyaka bhAratavarSIya deza bhAra0 bhISma a00 DhoMga karIne deDaDyA. kAlayavane jANyuM ke e mArAthI kAladaMSTra daityavizeSa nAse che, eTale e zastra laIne emanI pUThaLa kAladattaka sarSavizeSa / bhAra A0 pa-6 dhA. ema deDatAM deDatAM kaNe pote parvatanI kAladA dezavizeSa | bhAra0 bhI 9-63. je guphAmAM mucakuMda rAjA UMghatA hatA temAM kalanara somavaMzI yayAtiputra anurAjAne pautra jaI, pitAnuM uttarIya mucakuMda rAjAne oDhADavuM ane sabhAtara rAjAne putra. enA putra nAma ane pite guphAnA aMdhArA bhAgamAM lapAIne zuM thAya che te jotA UbhA. kAlayavana pachavADe deDo kAlanAbha tera saihikakAmAMnI eka (2. saihikeya Avate ja hatA. kRSNane guphAmAM gayelA joI zabda juo.) pite paNa peThe; ane kRSNanuM vastra oDhIne sUtelA kAlanemi (1) eka asuravizeSa. (3 tAraka zabda mucakuMdane joIne dhAryuM ke A DhoMga karIne kRSNa juo.) suI gayo che. pachI pote pAse jaIne tene lAta kAlanemi (2) laMkAne eka rAkSasa. jyAre yuddhamAM mArI. mucakuMda jAgI UThayA. emaNe AMkha ughADI lakSamaNa mUrNita thayA te vakhate droNAcaLa parvata ane kAlayavana Ubhe hato tenA sAmuM ke5 bharelI uparathI auSadhi lAvavAne mAruti jAte hatA, daSTithI joyuM. mucakuMdanA dhAgnithI kAlayavana tene nirodha karavAne rAvaNe Ane mekalyo hato. tatkALa baLIne bhasma thaI gaye. bhAga dazama ska e RSine veza dhAraNa karIne rastAmAM beTho hate. a0 51 0 pachI kRSNa ane mucakuMdanI bheTa thaI, mAruti tyAM pANI pIvAne lyA. paNa kAlaneminuM paraspara kAMI vAtacIta thayA bAda mucakuMda uttaramAM kapaTarUpa tarata ja kaLI gayA. tethI bilakula beTI cAlyo gaye ane kRSNa dvArakA pAchA AvyA. na thatAM ene mArI pote auSadhi levA gayA. | vA0 kAlarAtri pArvatInI eka zakti. (zaMbhanizuMbha rA0 yuddha sa0 7. kAlanemi (3) se mukhavALe ekadaitya. ene viSNue zabda juo.) mAryo hate. (masya. a0 177) kAlavadha eka brahmarSi. vizvAmitra thabda juo.) kAlabhairava kAzIpurIne kSetrapALa, eka rudragaNuM kAlavIrya eka asura. (2 saihikeya zabda juo.) kAlamAhI bhAratavarSIya nadI. | bhAra0 bhISma a kAlavega sapavizeSa / bhAra0 A0 pa~5.) 9; matsya a, 113 kAlazikha eka brASi (3 vasijha zabda juo.) kAlapatha vizvAmitrane putra / bhAra0 anu-50 kAlIla bharatakhaMDastha eka sAmAnya parvata kAlamukha manuSya ane rAkSasIthI utpanna thayelI kAlasutra eka naraka. emAM dasa sahasa ejana vistAranA praja, DAusana-141 tAMbAnA patarAnI nIce dhagadhagate devatA hovAthI kAlayavana keI eka yavanAdhipatie yAdavonA e pataruM niraMtara tapeluM ja hoya che. je prANI parAbhava sAru pitAnI strInI kukhe garga muni pAse mAtA, pitA, brAhmaNa ane mukhyatve brahmaniSTha Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlayAvata brAhmaNunA droha kare che tene yamadUtA A tapta patarA para UbhA rAkhI yAtanA kare che. kAlayAvata vRMdAvana te ja. 131 kAlA pAvatInI zakti. (zubhanizuMbha zabda jue.) kAlA (2) kazyapa RSinI strIomAMnI eka ane cAra putrA hatA, e badhA kAlakeya kahevAtA. (kAlakeya zabda juo.) kAlAgnirudra mahAdevanI eka mUtti kAlAgnirudra (2) mukhya yajuve dIpaniSat. kAlAnala kAlanara rAjAnu` khIju` nAma. kAlApa RSivizeSa / bhA0 sa0 4-24, kAlikA bhAratavarSIya nadI / matsya0 a0 113, kAlikA (2) kAlI zabda jue. kAliMga kaliMga dezanA rAjA, A aniruddhanA vivAha samaye AvyA hatA. eNe rukimane dhRta ramI balarAmane harAvavAnuM sUcavyu hatuM. vrata ramatA hatA tyAre A rAjA balarAmanu upahAsa karIne hasyA hatA. AthI gusse thaI baLarAme enA dAMta pADI nAkhyA hatA. / bhAga 10-6127-37.) kAli'jara bhAratavaSIya vana. kAlijara (2) kAzImAM eka sthaLavizeSa. kAliMdI aMzumatI nadInuM khIjuM nAma. kAlidI (2) yamunA nadIne paNu A nAme vaNuM vI che. / bhAra virATa. a0 5, zlA. 1. kAli'dI (3) kRSNanI sAtamI strI. mane kRSNa pati maLe ema ichI e yamunAne tIre tapa karatI hatI. prAya e yamunAnI mUrtimAna devatA hAvI joIe, kAraNa e keAnI dIkarI vagere hakIkata kAI jagAe maLatI nathI. eka samaye kRSNe comAsAmAM indraprasthamAM rahyA hatA, tyAre arjunane laIne mRgayA ramavA gayA hatA. te vakhate Ane tapa karatAM eI ane pUchaparacha karatAM badhI hakIkata naNI eTale ene joDe indraprastha laI gayA; ane cAmAsu vItyA bAda dvArakA gayA ane tyAM enuM vidhivat pANigrahaNa karIne peAtAnI zreSTha strI - paTarANIAmAM dAkhala karI. / bhAga0 10 skra. a. pa8. kAliya ane kRSNathI zruta vagere putra thayA hatA. (4 kRSNa zabda juo.) kAliya zvadraveya kuLamAM janmele eka nAga. e pUrve' ramaNudvIpamAM rahetA hatA. e dvIpamAM garuDa vAre vAre jaIne nAgAnuM bhakSaNa karI jatA hatA. tethI saghaLA nAgee maLIne eka vakhata evA vicAra karyo ke ApaNe ene kAMI niyamita bhakSya ApavAnuM TheravIe. te pramANe TharAva karIne garuDane jaNAvyuM. eNe e kabUla karyuM. e geAThavaNuthI garuDane niraMtara niyamAnusAra bhakSya maLavA lAgyuM ane nAgAne paNa eka rIte sukha thayu. eka vakhata ema banyu ke garuDanuM bhakSya garuDane na ApatAM kAliya pete khAI gayA, tethI enuM ane garuDanu' jabaruM yuddha thayuM. garuDanI AgaLa peAtAnuM kAMI cAlatuM nathI e joIne e tyAMthI nATho. te jamanA nadInA dharAmAM AvIne satAyeA. tyAM bharAyA joIne garuDa pA gayA. sauri RSie ApelA zApane laIne garuDathI tyAM avAya ema nahatu. A mA~ kAliyane khabara hAvAthI e jamanAnA jaLamAM AvIne kevaLa nirbhayapaNe rahevA lAgyA. enuM viSa evuM ugra hatuM ke jamanAnA e drahanA pANIne sparzIne jatA vAyu UDatAM pakSIne lAge te| te paNa marI jAya. pariNAme jamanAne e dharA pazupa`khI badhAMe va karI dIdhA hatA, eka vakhata daivaicchAthI badhA gAvALiyA gAyAne laIne huM upara gayA. temaNe ane gAyAe emAMnuM pANI pIdhuM ane badhAM jhera caDhavAthI maraNu pAmyAM. kRSNane A vAtanI khabara paDatAM ja pote tyAM gayA ane jamanA kAMThe eka jhADa pAse ja hatuM tenA para caDhavA ane jamanAmAM bhuskA mAryA, kAliya hatA tyAM jaIne peAtAnI adbhuta zakti vaDe karIne ene pakaDayA; ane khUba gU`vo. DhAliye jANyu ke huM mUe. eTalAmAM enI strIe AvIne kAlAvAlA karIne prArthanA karI ke ene prANudAna ApavuM jeIe, kAliya ghaNA ja narama thaI gayA hatA. pachI eno pAse yamunAnuM jaLa zuddha karAvI tema ja gAya-gAvALAne pUrvavat Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAliya 133 kAya nIrogI karAvI, ene pAchA ramaNadvIpamAM rahevA kAzaya bhAratavaSaya deza | bhAra0 bhISma a0 9. mokalyo. | bhAga dazama ae 16. kAzi vAruNi kavinA ATha putromAMne sAtamo. kAliya (2) dazarathi rAmanI sabhAmAM eka (8. kavi zabda juo.) viduSaka, hAsyakAra. kAzi (2) semavaMzI Ayu rAjAnA putra kSatrabuddhanA kAliyAvarta dazarathirAmanI sabhAno eka hAsyakAra- suhetra nAmanA putrane pautra ane kAzyaparAjAne mazkare. putra. ene rASTra nAmane putra hatA. kAzyavazane koI kAlI satIe himAlayane tyAM janma dhAraNa karyo koI ThekANe graMthamAM kAzipati kahyA che. paraMtu tyAre temanI aMgakAMti zyAma varNa hevAthI temanuM te kAzipurInA rAjA hatA ema samajavuM nahi. paDeluM nAma. eka pavitra nagarI. kAlI (2) kAlikA nAmanI je zakti te ja. eNe kAzika bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSane eka rAjA zuMbha ane nizuMbhane vadha karyo hato. (zubhanizuMbha bhAra udyo. a. 171. zabda juo.) kAzikA bharatakhaMDastha nadI. (zaktimAna zabda juo.) kAlI (3) uparicara vasu rAjAnI mAchalInA udaramAM kAzikA (2) kAzi nagarI. janmelI kanyA. ene maryAdhinI ane jana- kAzikAzala IzAnya kesala jene uttarakasa kahyo gaMdhinI evAM nAme hatAM. pachIthI enuM satyavatI che te ja dezanuM bIju nAma. A dezanuM A nAma nAma paDayuM hatuM. e ja saMtanunI strI thaI hatI. kAzi saMbaMdhI deza samIpa hevAne lIdhe paDayuM haze kaumAra avasthAmAM parAzara RSithI ene kRSNane ema lAge che. daipAyana nAme putra janmyA hatA. kAzipAMcAla pUrva pAMcAlanuM ja A nAma hoya kAlI (4) pAMDaputra bhImasenanI bIjI strI. bhImane ema jaNAya che, / bhAkarNa0 a0 73. senathI ene sarvaga nAme putra thayA hatA. kAziramaSThala kAzmIra deza | bhAra010 13ra-10. kAlI (5) bhAratavaSaya nadI | bhAra0 bhISma a0 kozizaja aMbA, aMbikA ane aMbAlikAne 90; mastha0 a0 113. pitA. paraMtu A nAma kAzinA game te rAjAne kAleya rasAtaLamAM rahenAra daitye pikI eka daitya paNa lagADAya che. vizeSa / bhAga 5-24-30. kAzirAja (2) bhArata yuddhamAM duryodhana pakSane eka kAleya (2) eka brahmarSi. (2. atri zabda juo.) rAjA | bhAre Adi a0 67. kAvaya kavaSAne putra hovAthI tura RSinuM paheluM kAzI kAzipurInuM bIjuM nAma bIju nAma. kAzamIra bhAratavarSIya bharatakhaMDastha deza. pAMDavonA kAverI bhAratavarSIya bharatakhaMDastha nadI. (3. pArivAtra zabda juo.) samayamAM utsavamAM keta saptagaNa ane lohita e be dezanI madhyanA dezane kAzamIra kahetA | bhAra0 kAverI (2) bhAratavarSIya bharatakhaMDastha nadI. (sahyAdri zabda juo.) sabhA a0 27, kAvya bahiSada pitare pikI eka pitaravizeSa. kAzya sAMdIpani RSinA pitA. kAvya (2) vANi kavinA ATha putromAM bIjo kAzaya (2) somavaMzI AyukuLatpanna sutra rAjAnA (9. kavi zabda juo.) traNa putremAne meTe. enA putranuM nAma kAzi. kAvya (3) eka brahmaSi (3. aMgirA zabda juo.) kAzya (3) semavaMzI purakaLAtpanna ajamIDha vaMzanA kAvya (4) daityaguru zukrAcAryanuM te pote kavi vaMzamAM senajita rAjAnA cAra putramAM trIje. utpanna thayelA te sababe paDeluM nAma. kA (4) bhAratanA yuddhamAM pAMDavapakSane eka rAja. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzyapa e peAte eka rathI hatA chatAM kAI vara prabhAve karIne yuddha samaye aSTarathI thatA. / bhAra udyoga 0 4. kAzyapa eka brahmarSi' (3, bhRgu zabda jue.) kAzyapa (2) eka brahmaSi (2. kazyapa zabda jue.) kAzyapa (3) dAzarathi rAmanI sabhAmAM je ATha dharma zAstrI hatA temAMnA eka, kAzyapa (4) dArathi rAmanI sabhAmAM vidUSaka. kAzyapa (5) eka RSi. ene eka vakhata krAI vaizyAnA rathanA dhakko vAgavAthI mUrchA AvI ane bhoMya para paDI gayA. kiMcit sAvadha thayA pachI enA manamAM AvyuM ke dehane lIdhe aneka kaleza bhagavavA paDe che. mATe dehatyAga karavA e uttama che. ziyALanuM rUpa dharIne iMdra tyAM AvyA. manuSyadehanI ceAgyatA kevI meATI che tenI ene samajaNu pADI, A IMdra che ema peAtAnI divya daSTie rIte ALakhyA. te uparathI ja brukanA veza tajI daI sAkSAt iMdra pAte eNnI sanmukha UbhA, ane vadanAdithI eNe ghaNlRA satkAra karyA. pachI iMdra svargamAM gayA ane RSi peAtAnA AzramamAM gayA, kAzyapa (!) e nAmanA eka RSi je pAMDavAnA dvaitavanamAM rahyA hatA. kAzyapa (7) eka ma`trazAstrI brAhmaNu. parIkSita rAjAne sadaza thaIne te maraNa pAmanAra che e sAMbhaLIne tene peAtAnA maMtrabaLe ugArIne dravya maLavAnI icchA dhArIne e hastinApura javAne nIkaLyA, takSaka nAgane e vAtanI khabara paDI eTale e manuSyanuM rUpa dhAraNa karIne enA rastAmAM AvIne beThA ane kAzyapa AvyA eTale ene pUchyuM ke, huM brAhmaNa, tame krANu che ane kayAM jAe che ?' brAhmaNe badhI vAta kahI, eTale takSaka kahe, A puruSa sahita A jhADa huM bALI nAkhu chuM te tuM pU`vat sAru kare te huM tAru matrabaLa kharuM jANuM.' kAzyapa kahe, 'ThIka'. pachI takSake pelA jhADane daza karyo ane pAse aDIne beThelA puruSa sahita jhADane bALIne bhasma karI nAkhyu. e joIne brAhmaNe peAtAnA maMtrabaLe karIne tarata ja 134 kira pUrvavat karI nAkhyuM. e joIne takSakane lAgyu ke A jarUra rAjane sajIva karaze. pachI takSake brAhmaNane kahyuM ke, RSiputre A pele zApa mithyA karavAthI tane je dravyanA lAbha thAya, tenAthI paNa adhika dravya A le ane rAjA pAse na jatAM pAchA ghera jA, huM jAte ja takSaka chuM.' A uparathI kAzyapa dravya maLyuM te laIne peAtAnA sthaLe cAlyA gayA. / bhAra Adi a0 43. kAzyapa (8) sAvarNa manvantaramAM thanArA saptarSimAMmA eka kApi (2) aruNanuM khIjuM nAma, kApi kazyapanA vaMzaja te. kAzyapI badhI pRthvI kAzyapanI hAvAthI pRthvInu paDeluM nAma. (parazurAma zabda jue.) kAzyapeya eka brahmaSi. (ra. kazyapa zabda juo.) kAzyapeya (2) sUryanuM khIjuM nAma. kAzyapeya (3) kRSNanA sArathi dArUka te, / bhAra 0 droNu a0 147, zlA 55. kASTA kkSanI kanyA ane kazyapanI strI. / bhAga -225. kASTAhAriNa eka brahmaSi` (2. kazyapa zabda jue.) kAsAra RSivizeSa, evuM vAlakhilya zAkhAnuM adhyayana karyuM hatuM. kAsAru eka brahmarSi' (3, aMgirA zabda jue.) kAkSIvAna anukuletpanna balirAjAe peAtAnI sudeA nAmanI strIne putra sA~pAdana sAru dI tamA RSinI sevA karavA javAnuM kahyuM hatu. teNe eka vakhata pAte na jatAM eka dAsIne temanI pAse meAkalI. A dAsIne dI tamA RSithI thayelA putra te A kAkSIvAna. peAtAnA tapAcaraNe karIne e brahmalAkamAM gayA hatA. kikar eka rAkSasa. vizvAmitranI AjJA vaDe ene mAyapAda rAjyanA zarIramAM praveza karyAM hatA. kikara (2) lakAmAM eMzI hAra rAkSaseAnA samudAya vizeSa / vA0 rA. suMdara0 sa0 4ra (hanumAna zabda juo.) Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kikiNa kiki seAmavazI yaduputra, kroSTAnA vazamAM janmelA sAtvatanA putra bhajamAnanA bIjI strIthI thayelA traNamAMtA bIjo putra. kinnura draupadI svayaMvaramAM matsyavedha sAruM nirmANu kareluM dhanuSya / bhAra0 0 200-12, jilpya tIrthaM vizeSa. / bhAra 0 10 81-78. ki"datta puNyatImAM AvelA eka kUve / bhAra0 10 91-79, krima mRga rUpa dhAraNa karI mRgI sAthe pAMDu rAjAne hAthe maraNa pAmele tArI strI sAthe maithuna karatAM ja tAruM mRtyu thaze' evA jeNe pAMDune zApa ApyA hatA te | bhAra. A 123-12-37, kriTThAna tIrthaM vizeSa bhAra 0 10 81-79. kinnarAgdha sUryavaMzI ikSvAkukuLanA sunakSatra rAjAne putra. jenuM mukhya nAma puSkara hatuM te ja. kripunA bhAratavaSIya nadI, / bhAra0 bhISma a09; bhAga 60 ma0 0 9 ki'puruSa AgnIdhrAnA nava putramAMnA khIjo. e merunI kanyA pratirUpAne varyA hatA. ane deza enA ja nAma vaDe prasiddha hatA. kripuruSavaSa ja budrIpanA varSa saMjJAvALA nava bhAgamAMnA eka. enI uttare hemakUTa parvAMta, dakSiNe himAlaya ane pUrva-pazcime kSAra samudra evI enI sImA hatI. enuM khIjuM nAma haimavatavarSAM hatuM. e dezamAM kinnara nAmanI daivayeAtinI vizeSe vastI che. mitra putra kipuruSa tyAM adhipati hatA. / bhAra bhISma0 a0 9 kirAtadeza IMdraprasthane madhya dhArI A dezanA pUrva, pazcima ane uttara ema traNa bheda che. (te sabadhe te te akSaranA kramavAra zabdomAM jIA.) kirITamAlI arjunanuM eka nAma / bhAra 0 vi 43-27, maithuna karatAM RSivizeSa. kirITI pAMDuputra arjunanuM nAmAntara kisI r eka rAkSasa. bakAsuranA bhAI, A vaRtrakIya (netaranA) vanamAM rahetA hatA. hastinApurathI pAMDavA kAmyaDha vanamAM AvyA hatA tyAre, peAtAnA bhAIne kIcaka bhImasene mAryAM hatA. tenuM vera levAnI icchAthI kimI 2 A vanamAM AvyuM. eNe pAMDavAne javAnA rastA cAtarathI gheryAM, tethI enI ane bhImasenanI vacce dheAra yuddha thayuM. temAM e bhImasenane hAthe maraNa pAmyA. / bhAra vana a0 11 litAkuli (lita + Akuli). asurAnA be purAhitA. jillA tti e jijJAsAjhuddhinuM vikRta rUpa che. brAhmaNakALanA sAhityamAM varNasaMkara jAtinA brAhmaNNAne paNa brAhmaNu tarIke gaNavA paDayA hatA. zaiva jAti sabhava brAhmaNa caupAyanaH Asane ti brAhmaNa paNa che. Aita jAtimAM thayelA brAhmaNu te riAtakrutti; eTale jemanAmAM AitanA lehInA aMza che te. A brAhmaNNA mAnava ane asuranI vaccenI jAta gaNAtI. (pravA--rApathamAALa (DAusana). kilakilA nagarIvizeSa. ahIM gaNIsa rAjAAe ekseA cha varSa rAjya karyuM hatuM. / bhAga. eka/ matsya a 135 12-1-32. kizAra bali daityanA putramAM 182 kiSkindha eka sAmAnya pata. kiSkiMdhA dakSiNamAM AvelI eka nagarI, mULa tyAM RkSa rAjA hatA. pAMDavAnA samayamAM tyAM mada ane dvivida evA vAnara RtinA rAA hatA. / bhAra 0 sabhA a0 31. nAne. e ja kITa RSabhadevanA dasa putramAM nAmanA khaMDanA adhipati hatA. krIkaTa (2) bharatavarSanA nava khaMDamAMnA eka. kIkaTa (3) bhAratavaSIya bharatakhaMDastha deza / bhAra0 bhISma a. 9. kIcaka pU matsyadezanA adhipati virATa rAjAnI suMdeSNA nAmanI strInA bhAI, eTale virATa rAjAtA sALA, kIcakrane enA sudhdhAM ekase ane pAMca bhAIo hatA. e badhA jAtanA kaya hatA. badhA bhAIomAM A te mATA ane ghaNA parAkramI hatA. enA parAkramane lIdhe virATa rAjAe ene peAtAnA senApati banAvyA hatA. pAMDavAnA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIcaka kIcaka vanavAsa pUro thatAM je eka varSamAM ajJAta kahyuM te tane manamAM to game che; ane tuM mArI rahevAnuM hatuM te vakhate saidhrI nAma dhAraNa karIne sAthe bolavAnI IcchA paNa kare che. paNa mArI draupadI virATa rAjAne tyAM sudRSNAnI aMtaHpuranI bahena pAse che, mATe kAMI uttara na ApatAM stabdha dAsI thaIne rahI hatI. eNe karIe rahetI besI rahI che." Ama kahIne kIcaka chAne rahyo. vakhate bolI karI hatI ke huM keInuM ucchiSTa nahi kIcaka jyAre AvuM nAlAyaka bolato hato tyAre khAuM, koInA paga nahi jouM ane kahyuM anu- sidhI nIcuM meM karIne ene sAMbhaLI rahI hatI cita kAma nahi karuM. sudeNue vacana ApyuM ane sudRSNa hamaNuM kIcakane kAMI kaheze ane hatuM ke tArI e zarata huM pALIza. e sivAya vAraze eno vATa jotI hatI. paNa jyAre thoDA e paNa kahyuM hatuM ke mArA sAmI kudRSTi karanAra kALa sudhI suSNae kIcakane kazuM kahyuM nahi puruSane tamAre zikSA karavI paDaze. ane jo tame tyAre te pite kIcaka pratye kahevA lAgI. nahi kare te mArA patio jeo pAMca gaMdharva che, saradhI kahe, "kIcaka, te je je bhASaNa karyuM te tene zikSA karaze temAM tamAre khoTuM na lagADavuM. te tArA jevAne bilakula chAjatuM nathI. are, A paNa sudeSNAe mAnya karyuM hatuM. sudeSNane parastrInI vAMcchanA karIne pUrve konuM kalyANa thayuM najare jotAM ja, draupadInI pavitratAnI khAtarI che ke tAruM thaze ? tArA manamAM ema samajIza thaI hatI. nahi. pAMca mahAsamartha gaMdha gupta ane sarva Ama draupadI ghaNuM divasathI virATane tyAM kALa mAruM saMrakSaNa kare che. mArA pratyenI tArI sudeNanA aMtaHpuramAM sairadhI tarIke sukhamAM rahetI A anucita vartaNUkanI emane khabara paDaze to hatI. tevAmAM eka divasa kIcaka sahaja pitAnI tuM mahAanartha mAM AvI paDIza." Ama bolIne bahenane maLavAne mATe enA aMtaHpuramAM Avyo. sAdhI cupa thaI gaI. / bhAgavirATa a0 14. A vakhate eNe saidhrIne ekAeka dIThI. te saira dhrInAM AvAM vacana sAMbhaLI kIcaka pitAnA pahelAM eNe ene kadI joyelI nahi. ene joIne manamAM vicAra karavA lAgyo ke, ahe, meM sAMbhaLyuM ja cheka gAMDAtura jevo banI gaye, ane pitAnI che ke strIonA manamAM je puruSane vaza vartavAnuM bahenane pUchavA lAgyo ke, "A navIna strI kezu che ?' hoya che tenI sAthe paNa teo bahArathI bahu kaThaNa suSNae kahyuM ke, mArI paricArikA che. te vacane bele che; te kharuM ja che. saidhInuM belivuM sAMbhaLIne ene ghaNuM Azcarya lAgyuM. thoDIvAra te paNa evA ja prakAranuM nahi hoya ?! bhale, game tema stabdha thaI gayo. pachI pitAnI bahenanI maryAdA heya; eka vakhata enA manamAM mane vaza vartavAnuM mUkIne saradhIne kahevA lAgyuM ke, "are saraMdhrI, na hoya, chatAM paNa huM kIcaka! are, huM balAtkAra tAruM svarUpa ghaNuM ja suMdara chatAM, tuM dAsI zI karuM teya mane khuda virATa dharAdharI vArI zake rIte banI ? mane ema lAge che ke tuM rAjapatnI ema nathI. pachI bIjAnI te zI gaNanA ? Ama che ane koI kAraNe A dAsIveza te dhAraNuM saMkalpa karIne e tyAMthI UThayo. jatAM jatAM pitAnI karyo che. bhale, te game tema he, paNa Aja tAruM bahenane kaheto gayo ke, "e mAre vaza thAya ema kara." e sAMbhaLIne saMdecchAe kIcakane kahyuM ke, g bahenane kahIne tane ahIMthI choDAvuM chuM. pachI tuM enA viSe pApabuddhi karIza nahi. eNe mArI pAse mArI strI thaI mArI sAthe mAre ghera cAla. are, prathama ja, vacana lIdhuM che, te mAre pALavuM ja kIcaka jevo pati maLavAno bhAgyodaya thayA chatAM, joIe. sudeSNue saidhInA dekhatAM kIcakane ema evI koNa abhAgI strI hoya ke dAsIpaNAmAM ja kahyuM, chatAM pitAnA bhAInI tarapha enI AMtaraDI rahevAnI IcchA rAkhe ? mane lAge che ke meM je kheMcAya mATe ene lAgyuM ke mArA bhAInuM hita Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIcaka 177 kIcaka karavuM iSTa che. pitAnA bhAIne eklI mane kahyuM ke huM game te bahAne ene tArI pAse mokalIza, pachI tArI IcchA pramANe vartaje. A sAMbhaLI kacaka ghaNe khuzI thaI pitAne ghera gaye. suSNAe A vAta TADhI paDavA dIdhI, ane saidhI te e vAta bhUlI gaI. pachI eka divasa eNe yuktithI pitAnI badhI paricArikAone kAMI ne kAMI kAmamAM lagADI dIdhI; ane mAtra saraMdhrI ja enI pAse rahe ema karyuM. Ama thatAM ja eNe ene kahyuM ke, he sairI! tuM A pAtra laIne kIcakane tyAM jaIne kahe ke, tamArI bahena A bharIne magha magAve che. sairadhIe kahyuM ke e kAma mAruM nathI. tame bIjA koIne mokale ane mane je vacana ApyuM che tenuM pAlana kare. sudeSNa kahe e vAta kharI. mAruM vacana huM bhUlI gaI nathI. huM tane khAsa A kAma sAru mokaluM nahi, paNa Aja tArA sivAya bIjuM kaI hAjara nathI. mATe ja tane kahuM chuM. tuM jA ane madha laI Ava. tArA manamAM kIcakanuM te divasanuM bhASaNa sAMbhaLIne bhaya utpanna thaye haze ane tyAM javAne bIka lAgatI haze, e kharuM che. paNa mAre kAme tuM tyAM gayelI hevAthI tAre bIvAnuM kazuM kAraNa nathI, e yAda rAkhaje. te uparathI saradhIne mahAkaSTa thayuM, paNa nirUpAya samajI saMdecchAe ApeluM pAtra hAthamAM laI pote kIcakane tyAM javA nIkaLI. jatAM jatAM rastAmAM ene sarSanI prArthanA karI ke vizvasAkSI sUryadeva ! tame prANuMmAtranI zubhAzubha kRtio jue che. je Apane mAruM vartana sAruM jaNAyuM hoya, te Aje mAruM rakSaNa karaje. sUryanI kRpAthI eka gupta dUta tyAM tarata prakaTa thayo. ene draupadI ja mAtra dekhI zake ema hatuM. ene sUryanI kRpAthI pitAnA rakSaNa sAru sAthe Avate joIne, kApadI nirbhaya thaIne kIcakane tyAM gaI | bhAra virATa a0 15. saidhI kIcakane ghera jatI hatI, tene jyAre dUrathI pitAne tyAM AvatI dIThI eTale kIcakanA harakhanI sImA rahI nahIM. have kyAre e mArA gharamAM Ave, evI utsukatAthI harSa bharelo enA sAme ja DoLA phADIne joI rahyo. eTalAmAM sauprI ene ghera pahoMcI, ane bAraNu pAse jaI gharanI bahAra rahI, eNe ANeluM pAtra uMbarAnI aMdara mUkayuM; ane sudRSNAe AmAM magha maMgAvyuM che, e saMdeze kahyo. e sAMbhaLIne kIcaka bAraNuM pAse Avyo ane kahevA lAgyuM ke he zubhAMgI ! ahIM kema UbhI rahI che? aMdara Ava. mAre ThATha ane vaibhava te je ! paNa sira brIe mAtra eka ja javAba dIdho, ke A pAtramAM madya Ape. mAre satvare javuM che. vilaMba karazo nahi, kAraNa sudeSNa madya vagara aTakIne beThI che. kIcaka kahe, are magha laIne javAnI phikara tuM karIza nahi. huM bIjAnI joDe mokalI dauM chuM. paraMtu huM aMdara Ava. sauradhIe ene gaNakAryo nahi ane belI ke meM mArI saghaLI hakIkata tane te divase jaNAvI che. chatAM paNa jo tuM mArA viSe pApabuddhi karIza. te maraNane pAtra thaIza. A sAMbhaLI kIcaka ghaNuM Avezabharyo enI sAme AvyuM ane ene balAtkAre aMdara kheMcI javAne sAru ene hAtha pakaDavA lAge. enA hAthane tarachoDI nAkhI sairabrIe kahyuM ke mUkha ! ATale madAMdha kema thaye che? kAmAtara thaI vagara vicAryuM game tema karavA tatpara thaIza nahi. keNa strI ane te kevI che teno khyAla ANu pachI te kIcakane eTale badhe krodha caDhayo ke sauraMdhIne UMcakIne aMdara laI javAne pravRtta thayo. A joIne siradhI tyAMthI jIva laIne nAThI, te rAjasabhAmAM AvI. kIcaka paNa enI pachavADI paDyo ane te paNa rAjasabhAmAM e hatI tyAM AvyuM. eNe enI veNa pakaDIne ene vAte vAte mArI. A thatuM joIne sUryadata, adaSTa rahe re, kIcakane evA baLathI AghAta karyo ke jema pavanathI maLiyAM UkhaDIne jhADa paDI jAya, ema e bebhAna 18 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIcaka 138 kIcaka thaIne tyAM paDyo. kIcake saraprIne lAtaprahAra karyo te badhI rAjasabhAe dIThelo hovAthI, eNe rAjAne kahyuM ke tamArI sabhAmAM tamArA dekhatAM Avo ( anyAya thAya e ghaTatuM nathI. e sAMbhaLI virATe yogya uttara dIdhe nahi. te bolyo ke strIonAM kRtya kevAM hoya che te kone khabara paDe? A uparathI tyAM kaMka (yudhiSThira) beThA hatA teNe joyuM ke kaI sabhAsada bolato nathI, eTale eNe serebrIne kahyuM, eNraMdhI ! rAjasabhAmAM AvIne ATaluM amaryAda bolavuM tane egya nathI. mATe tuM ahIMthI satvara cAlI jA. A sAMbhaLI sauradhI tyAMthI cAlI nIkaLI ane sudRSNa pAse jaIne badhI athaUti tene saMbhaLAvI. e sAMbhaLIne te bolIH haze, thayuM te thayuM. huM dilagIra thaIza nahi. ataHpara huM tane e duSTa pAse kadI paNa mokalIza nahi. | bhAraH virATa a0 16. suSmAe saraMdhInuM samAdhAna karyuM chatAM ene bilakula cena paDe nahi. rahI rahIne ene A vAta sAMbharI Ave, ane ene kAMI upAya karavuM ja joIe, ema thayA kare. chevaTe rAta paDI eTale enA manamAM AvyuM ke mane A duHkhamAMthI mAtra vallava ja (bhImasena ja) choDavI zake. bIju koI kAMI karI zake ema nathI. mATe huM enI pAse jAuM. pachI rAtre jyAre jaLa jhaMpyuM, tyAre pAkazALAmAM jyAM valava sUto hato tyAM gaI. eNe vallavane jagADyo ane IrghabhUta badhI hakIkata ene jaNAvIne raDI dIdhuM. vallava ane enI vacce khUba vAtacIta thayA bAda, valave enA mananuM samAdhAna karyuM ane kahyuM ke tane kAle kIcaka jarUra maLaze. ane maLe eTale bilakula krodha na jaNAya ema enI joDe tuM belaje, tuM ene kaheje ke atre nRtyAgAramAM Avaze. tyAM AvavAthI tArI kAmanA pUrNa thaze. rAtre badhAM UMghI jaze eTale huM nRtyAgAramAM jaIne besIza. pachI kIcaka che ane huM chuM, tyAM amAruM zuM thaze te tuM tArI meLe jANIza. ATaluM kahI bagabaguM thavA AvyuM joI, vallave saraprIne aMtaHpuramAM mokalI dIdhI. / bhAra0 virATa a0 17-21. rAjasabhAmAM eNe karelA anucita kRtyanI sajA dAkhala sUrya dUte karelA prabaLa AghAtane lIdhe bebhAna thaIne paDela kacaka keTalIka vAra zuddhimAM Abe, ane tyAMthI UThIne mUMgo mUMge ghera cAlyo gaye, teNe divase rAta paDe tyAM sudhI vakhata, tema ja rAtrI game tema gALI. bIje divase prAta:kALa thatAM ja te saraMdhI pAse gaye. vallavanI sUcanAne anusarIne saradhI te ene praphulavadanA dekhAI. AthI te harSaghelA jevo thaI enI pAse gayA ane bolyo ke, saradhI, mArAthI kAle je anyAya thayo te mane kSamA kara. e mAgavA huM tArI pAse Avyo chuM. mAro je aparAdha thaye hoya te manamAMthI krodha kADhI nAkhIne mane mApha kara. enA manamAM AvyuM ke e Aje prasannamukhI dekhAya che, mATe enA manamAM bilakula krodha AvyA ja nathI ane e mane vaza thaze ja evuM jaNAya che. kIcakanuM AvuM bhASaNa sAMbhaLIne vallavanA saMketa pramANe siradhIe kahyuM ke mArA manamAM tArA para bilakula gusso AvyA ja nathI. huM tArI IcchA pramANe vartavA taiyAra chuM; paNa huM kahuM tema kara. Aje rAtre nRtyAgAramAM huM tArI vATa jotI besIza. huM aMdhArAmAM jaIne besIza ane te paNa aMdhArAmAM ja Avaje. tAre mane ratha huM pUro karuM, te mArA gaMdharvo nA jANe, mATe huM adhArAnI vAta kahuM chuM. saura prInA bola kIcakane amRta jevA lAgyA ane pitAnI jAtane katArtha mAnatA thayA, AnaMdabharyo pitAne sthAne gaye. / bhAra0 virATa a0 22. sUryAsta kayAre thAya e ja caTapaTI kIcakane lAgI rahI. zuM vadhAre kahIe, te dahADe e e harakhaghele thaI gayo ke, kazuMye kAma karatAM e bahAra Ave, ane sUrya tarapha jue ke, have keTale divasa bAkI che! ema karatAM karatAM sAMja paDI. pachI kIcake uttama zRMgAra dhAraNa karyA. vaLI ene Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kITaka 138 kacela sAMbharI AvyuM ke aMdhArAmAM bahu zRMgAra paherI- kIti rAta videhavaMzanA kRtirAta janakanuM bIju neya zuM ? Ama thatAM thatAM moDI rAta thaI. ahIM nAma valava pitAnuM kAma ApI pAThazALAmAMthI kIlAyana eka brahmarSi kazyapa zabda juo.) nIkaLIne nRtyAgAramAM kIcaka Ave tenI pahelAM kukara bhAratavarSIya deza bhAra0 bhISma a0 9. jaIne aMdhArAmAM beThA hatA. eTalAmAM kIcaka kukaNuM savizeSa | bhAra0 u0 103-10. tyAM AvyuM. paraMtu aMdhAruM hevAthI zuM dekhAya kaphara sarpa vizeSa bhAra u0 103-10. nahi tethI dhIre dhIre DagalAM bharatAM, ane me, he kukura semavaMzI yaduputra, kroNAnA kuLamAM janmelA priye! kaI bAjue AvuM ? tuM kyAM beThI che ? sAtvata rAjAnA putra aMdhakanA cAra putromAMne kahIne saraMdhIne kheLatA hatA. valave paNa jhINe moTe. ene vahuni nAme putra hatA. sAde A tarapha ema kahyuM eTale kIcaka ema gayo. kukarAgAra bhAratavarSIya deza | bhAra0 bhISma ao 9. e sidhI ja che, ema dhArI ene gADha AliMganA kuMjara jayadrathane bhAI | bhAra0 10 266-11. ApyuM ! eTalAmAM te A te koI puruSa che, e kacela kRSNa ane baLarAma bane sAMdIpani RSine khabara paDatAM banne vacce jabarI laDhAI macI. tyAM vidyA saMpAdana karavA gayA tyAre temanAthI pahelAM valavane hAthe kIcaka maraNazaraNa thaye. bIje RSinI pAse bhaNatuM hatuM te, eka brAhmaNa. kula divase valave enA saghaLA bhAIone paNa mArI vayamAM tema ja vidyAmAM baLarAma ane kRSNa bane nAkhyA. ! bhAra0 virATa a0 23. * kIcakane bhAIo karatAM moTo hato. tethI banne jaNa ene graMthamAM sUta nAme saMbodhela jaNAya che. maTe gurubhAI gaNatA. e uttama prakArane brahmaniSTha kITaka bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane rAjA hoIne, atizaya daridrI chatAM, parama samAdhAnI hato. kITaka (2) dharmaputra saMkaTane putra. pRthvI upara durgAbhimAnI devanI utpatti enA vaDe thaI hatI./ (purANika I ene sudAmA athavA zrIdAmA e nAma bhAga 6-6-6, , Ape che, paraMtu bhAgavatamAM A nAma nathI.) kucele kirITakAyana eka brahmarSi (kazyapa zabda juo.) gRhasthAzrama mAMDyo hato ane kuTuMbI thaI paDayo kIrti urukama nAmanA bAramA AdityanI patnI. hato. jo ke pote ghare ja daridrI hatuM, chatAM potAnA enA putranuM nAma bahatarloka / bhAga6-18-8. karmamAM tatpara ane mATe bhagavadbhakta hatA, evI kIrti (2) vRSabhAna gepanI strI. rAdhAnI mA. enI kIrti phelAyelI hatI. eka samaye enI strIe bhAgavatamAM enuM nAma nathI. ene kahyuM ke kRSNa ApanA gurubhAI che, ema meM kIrtidharmA bhAratanA yuddhamAM pAMDavanA pakSane eka sAMbhaLyuM che. te Apa ekavAra dvArakA jaI emane rAjA | bhAra0 drANa0 a0 158. maLatA kema nathI ? tyAM jaze te jarUra Apano kIrtimatI zukrAcAryanI kanyA kanvInuM bIju nAma. AdarasatkAra karI, Apane kAMI dhana paNa Apaze; e nIpa athavA aNuha rAjAnI grI hatI ane kAraNa ke kRSNa jabarA brAhmaNabhakta heAI saMpattimAna ene brahmadatta nAme putra hato. che. strInI vinaMtI parathI kulanI icachA thaI ke kIrtimAna uttAnapAda rAjAnA be putromAM kaniSTha. dvArakA jAuM. mATe pitAnI strIne kahyuM ke kRSaNanI dhruvane bhAI. AgaLa kAMI laI javAnI bheTa teyAra kara.' kIrtimAna (2) vasudevathI devakIne thayelA ane bAIe game tema karIne thoDA pauMA AvyA kase mArI nAMkhelA patramAMne moTe. kRSNane ane bAMdhavAnuM eka ghaNuM ja jINuM lUgaDuM maLI moTo bhAI ' kADhI jema tema karIne bAMdhI ApyA. : kItiratha videhavaMzanA kRtiratha janakanuM bIjuM nAma te dvArakA gayA. enA AvyAnI khabara thatAM, rAma Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140. kuDina ane kRSNa enA sAmA AvyA ane ghaNuM Adara kuTeka bhAratavarSIya eka deza ane parvata | vA0 ra0 sahita ene pitAne tyAM laI gayA. pachI baLarAma kiSki. sa. 66. ane kRSNa rAtadivasa tenI pAse ne pAse rahe. kuTaka (2) eka sAmAnya rAjaputra (3. jayadratha zabda gurugRhanI vAta vAre vAre kADhe. banne bhAIo juo.) emanA paga dAbe. ema e tyAM rahyo teTale kALa TikA bhAratavarSIya nadI / bhAi bhISma a0 9. sUvAmAM, jamavAmAM ane besavAmAM gALe. TUMkAmAM kuTikaSThikA prAgvaTapuranI pAse AvelI bhArataene kazI nyUnatA na paDatAM AnaMda AnaMda maLe vaSIya nadI (prAgvaTapura zabda juo.) ema karyuM. A pramANe ghaNuM divasa AnaMdamAM kuTIcara rudragaNuvizeSa. vyatIta karyA pachI, eNe ghera javAnI utkaMThA phaMDaja dhRtarASTranA so putramAMne eka. batAvI. te uparathI rAmakRSNa ThIka kahI ene javAnI kuMDajaThare janmejayanA sarpasatramAM eka sadasyatayArI karI. ghaNe dUra sudhI ene vaLAvavA gayA. varelo brAhmaNa kulane ahIMthI te kAMI ApyA vagara Atithya kuMDadhAra kaputra eka nAga. karIne vaLAvyo, paNa enI moTI yogyatA pramANe kuDadhAra (2) e nAmane eka megha. ene eka pitAnA alaukika sAmarthya vaDe tenuM ghara ja nahi, samaye eka brAhmaNe mUrtimAna dITho ane dravya maLe paNa e je gAmamAM raheto hato te AkhA gAmane dhArIne eNe enI bahu ja sevA karI. dravyathI kevA vizvakarmAnI mAraphata nagara tulya banAvyuM ane badhAM kevA anartha thAya che e medhe pelA brAhmaNone svapna ghara kAMcanamaya karAvaDAvyAM. kulane A vAtanI dvArA darzAvyuM. te uparathI e brAhmaNanI dravyalAlasA khabara nahotI. chatAM kaSNane tyAMthI ThAle hAthe pAcho TaLI gaI. | bhAra zAMti a0 348. AvatAM ene bilakula kheda thaye nahi, kAraNa e kuMDabhedI dhRtarASTranA so putramAM eka to mULathI ja samAdhAnI hatA. kula pAcho AvyA kaDala bhAratavarSIya mahAdeza | bhAra0 bhISma a0 9. paNa nagarI joI samaje ke huM rasto cUka. have kaDalI bhAratavarSIya mahAnadI | bhAra0 bhISma kaI bAja javuM ? Ama vicAramAM paDayo che, teTalAmAM a0 9 enI strI sAmethI AvI ene harSabhera potAnA kaMDalA bhAratavaSaya nadIvizeSa. maMdiramAM laI gaI. potAnA gharanI saMpatti joIne kaDalI eka kSatriya, dhRtarASTranA se putramAM eka e cakti thaI gaye. kRSNanuM Atithya ane enA bhAra0 A0 131-10, sAmarthyanuM varNana karatAM sukhamAM jIvana gALyuM. | kaNDalI (2) garuDane putra | bhAra u0 11-9. bhAga 10 40 a0 80-81, kuSThazAyI eka kSatriya, dhRtarASTrane putra ! bhAra, A0 kuja bhUmine putra, maMgaLa nAmane graha che te. 131-10. ja (2) narakAsuranuM bIjuM nAma / bhAga su a0 7, zla0 34. kuSkAzI eka kSatriya, dhRtarASTrane putra | bhAra0 A0 kajabha eka daitya. eNe mahiSAsura prati dAna 131-14, sahavartamAna tArakAsurane rAjyAbhiSeka karyo hate. | kaMDikA sAmavedapaniSata, . masya0 0 146, zla0 30. kaDikera haiDanAM pAMca kuLomAMnuM eka kuLa. kejara datyavizeSa (3. tAraka zabda juo.) kaMDana eka brahmarSi ane tenuM kuLa (3. vasiSTha ja2 (2) eka vAnara, aMjanAne pitA. zabda juo.) enA putranuM nAma kauDinya. kuMjara (3) sAvaradezIya sAmAnya rAjaputrI (3) paMDina (2) vidarbha rAjA bhISmakanuM nagara / bhAga jayadratha zabda juo.). - 10, aM0 a0 53 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nipura 141 tibheja kaMDinapura (bIjo kuMDina zabda juo.) huM ghaNuM dravya ane mArA tapane ardha bhAga ApIza. kaMDeda bhAratavaSIya sAmAnya parvata, paNa keIe enI mAgaNuM svIkArI nahi. mAtra kuMDadara dhRtarASTranA so putramAMne eka. gAlavaMzanAM prApharzavAnaga nAmanA eka RSiputre tenA kuDalA bhAratavaSaya eka nadI | bhAra0 bhISma pati thavAnuM svIkAryuM. te uparathI A vRddha kanyAe a0 , e RSikumAra sAthe yathAzAstra vivAha karyo; ane kaDika somavaMzIya tragaDAnI saMjJAvALA janmejayanA rAtre taruNa thaIne enI sevAmAM hAjara thaI. savAra putra dharASTrane putra | bhAra0 a0 101-46. thatAM ja eNe pitAnA vacana pramANe prAkuzaMgane kRDina bhISmanA samayanI vidarbha dezanI rAjadhAnI / yatheccha dravya ane pitAnA tapana ardha bhAga Apyo bhAra0 1 27-20: 71-2. madhya prAntamAM ane pote deha tajIne uttama lokaprati gamana karyuM. amarAvatInI pUrve cALIsa mAIla upara AveluM A ja sulabhA mitreyI haze ema lAge che. | bhAra0 hAlanA varADanuM kuMDinapura te ja. zalya0 a0 para, kacchI somavaMzIya dhatarASTrane samAne eka putra | kuntaya dezavizeSa. azva nadI nAme nAnI nadIne tIre bhAra0 vi0 131-11. AveluM mALavAnuM prAcIna nagara, jemAM kutine kuccheda parvatavizeSa | bhAra0 va0 95-25. janma thaye hatA te. | bhAra0 bhI. 8-40. kaMtaLa bhAratavarSIya deza | bhAra0 bhISma a0 9. kucchedara somavaMzIya dhrutarASTrane samAne eka putra kuMDaLa (2) kautalapurAdhipati eka rAjA (caMdrahAsa | bhAra0 a0 68-97. zabda jue.) kRNi somavaMzI sAtyaki nA bhAratanA yuddhamAM marelA kaMti semavaMzI yaduputra sahastrAjitanA vaMzamAMnA dasa putromAM eka haihayakuLanA netra nAmanA rAjAne putra. ene putranuM kaNigaga eka brahmarSi. ene eka mAnasa kanyA nAma sahaji. hatI. e yuvAvasthAmAM AvI eTale ene vivAha kaMti (2) samavaMzI yaduputra kASTAnA jyAmA kuLanA karavAnuM dhAryuM paNa ene yegya vara maLyo nahi. katha rAjAne putra. enA putranuM nAma ghaSTi. tethI kuMvArI rahetAM eNe tapa karyuM. kAlAMtare A kati (3) somavaMzI yadukuLatpanna kRSNane satyAnI RSi dehatyAga karI svarge gayA, tyAre A kanyA kukhe thayela putra. e mahArathI hatA. A ja AzramamAM deva ane RSi emanI tRpti- kati (4) somavaMzIya sahastrAjitanA kuLamAMnA pUrvaka tapa karatI thakI rahI, bahu ja vRddha thaI. eka vatrarAjAne putra. ene putra sohaji | bhAga samaye enA manamAM AvyuM ke have dehatyAga karI 9-23-22. uttama lekamAM jAuM. eTalAmAM nArada tyAM AvyA. kRti (5) somavaMzIya jyAmagha kuLanA katharAjAne nAradane eNe potAnI IcchA jaNAvatAM nArade kahyuM putra. ene putra vRSTi | bhAga- 9-24-3, ke tuM tapasvinI che. tethI tene uttama leka sulabha kRti (6) kuttirASTrane adhipati. yadukuLane zara rAjA che. paNa tuM saMskArahIna hevAthI tArI gati akSaya ene mitra thato hato, tethI pitAnI pRthA nAmanI nahi thAya. mATe tuM saMskArayukta thA. pachI uttama- kanyA Ane dattaka tarIke ApI hatI. enuM bIjuM lekanI prApti kara e uttama. Ama kahIne nAradanA nAma kutija paNa hatuM / bhAga9-24-30. gayA bAda, vivAha karavAnI IcchAthI eka sthaLe kRti (7) zrIkRSNa ane nAgnajitane putra / bhAga jyAM keTalAka RSiputra samudAyamAM vedAdhyAya karatA 10-1-10. hatA tyAM gaI. jaIne kahevA lAgI ke are sAMbhaLo, kuMtibheja eka rAjA. yadukuLanA zara rAjAne khAsa A samAjamAMthI je koI mArA pati thaze tene mitra hatA. pitAne kAMI saMtati na hovAthI ghara Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 katirASTra rAjAnI prathama saMtatine meLe levAno nizcaya padhAre. sUrye kahyuM, mAruM AvyuM aphaLa jAya ja karyo hato. te uparathI zara rAjAne prathama thayelI nahi. mAre tane putra Apavo ja joIe. mATe pRthA nAmanI kanyAne eNe dattaka lIdhI, ane enuM tAre mArI sAthe rata thavuM ja joIe, ema kahIne nAma kuMtI pADyuM. tyAra bAda ene aurasa putra sUye tarata ja enI sAthe ega karIne pitAnA jamyo. bhAratanA yuddhamAM pitAnA putra sahavartamAna loka prati gamana karyuM. | bhAra0 vana a0 303e pAMDavanA pakSamAM hato. | bhAra udyoga ane 307. AthI ene garbha rahyo. zaramanI mArI eNe 17ra je AgaLa jatAM e yuddhamAM ja enuM maraNa ekAMtamAM rahevA mAMDayuM. nava mAsa pUrNa thatAM ja thayuM hatuM. graMthamAM ene ekale bheja paNa kahyo ene kavaca ane kuMDaLa sahita dedIpyamAna putra che. e kayA kuLane hatA e jaNAtuM nathI; paNa jo. e putrane eNe potAnI vizvAsu dAsI ene deza kuMtarASTra e te nakkI che. bhArata mAraphata peTImAM mUkIne tene azva nadImAM tarata sabhA 0 0 31. mukAvyuM. A ja putra pAchaLathI karNa nAme prakhyAta tirASTra bhAratavaSaya mahAdeza. nararASTra dezanI thaye. te bhAra0 vana a0 308, dakSiNe Avela hato. apara dakSiNa kutirASTra nAme pachI keTaleka kALe enAM lagna pAMDu rAjAnI joDe ene eka bhAga hatA ema jaNAya che. (apara thayAM. | bhAra Adi a0 112. paraMtu e pote dakSiNa kutirASTra zabda juo.) zApadagdha hatA, tethI enAthI strIsaMga thAya ja tI yadukuLatpanna zUra rAjAnI kanyA pRthA. kuti nahi ema hovAthI kuMtIe ene potAne maLelA meja rAjAe ene dattaka lIdhI hatI, ane kuMtI maMtranI vAta kahI ane pachI pAMDu rAjAnI AjJA e nAma eNe pADayuM hatuM. e jyAre kumArI hatI thavAthI eNe krame karIne putraprAptinA maMtrane japa tyAre kuMtibhojane tyAM koI RSi (ghaNuM karIne karI yudhiSThirAdi putra utpanna karyA. (pAMDu zabda durvAsA RSi) AvyA. ene pitAne tyAM rAkhIne juo.) duryodhana pAMDavone draSa karate hatuM tethI kuMtIne emanI sevA karavAnuM sepyuM hatuM. kuMtIe kuMtIne ghaNuM duHkha veThavuM paDatuM, chatAM e pAMDanI uttama prakAre karIne RSinI cAkarI karI hatI. jatI joDe vanavAsamAM na jatAM hastinApuramAM ja rahetI. vakhate prasanna thaIne sUrya, yama, dharma, vAyu, indra AgaLa jatAM yuddha thaIne badhA dhArtarASTra maraNa ane azvinIkumAra e devatAonA ene maMtra pAmI yudhiSThirane rAjya prApta thayuM tyAre eNe bAyA hatA. RSie kahyuM hatuM ke kAraNa para sukhane dahADe dIThe. pachI keTaleka kALe vidUra dhutatane putra tha joIe ema lAge tyAre tuM AmAMnA rASTra ane gAMdhArI mahAprasthAna sAru himAlayamAM je devane japa karIza, te prakaTa thaI tane putra dehatyAga karavA nIkaLyAM tyAre kuMtI paNa temanI bApaze. vagara kAra japa karavAnI jarUra nathI. A sAthe ja gaI ane ene deha tyAM ja paDaze. pramANe kahIne RSinA gayA pachI eka divasa enA kuMtI (2) bhAratavaSaya deza. A prAyaH kuMtimanamAM maMtrane prabhAva jevAne bhAva thayo. eNe rASTra ja haze, pahele sUryanA maMtrano japa karyo ane enuM kuMtI (3) bhAratavarSIya bharatakhaMDastha nadI (3. pAri. AvAhana karatAM ja mUrtimAna sUrya lAgatA ja enI cAtra zabda juo.) AgaLa pratyakSa thayA, ane pUchayuM ke mAruM AvAhana kulsa uttAnapAda vaMzanA cakSurmanunA agiyAra putrakema karyuM che ? emane joIne e bhayabhIta thaI gaI mAne bIje. ane bolI ke meM maMtranI zakti jevA sAru kalsa (2) eka brahmarSi (3. aMgira zabda juo. ApanuM AvAhana karyuM hatuM. have Apa pAchA enA vaMzajo te kolya. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kinsa kuMbhakarNa nsa (3) dazarathi rAmanI sabhAmAM eka RSi / karatAM thakAM eNe arAvatane eka dAMta ukhADI vA. rA. uttara kSepaka sarga. 2, nAkhe; ane e dAMte dAMte ene eTalo mAryo ke sanya eka brahmarSi (3. bhUgu zabda jue.) Idra tyAMthI palAyana thaI gayuM. pachI Idra brahmadeva pAse kuMda bhAratavaSaya deza bhAra0 bhISma a0 8. gaye ane kuMbhakarNanAM addabhUta karmo varNavyAM. kuMda (2) zAlmalIdvIpamAne eka parvata tethI brahmadeve ene zApa Apyo ke e sadA kALa kaMda (3) kuberanA nava nidhimAM eka ughele ja raheze. A vAta rAvaNane khabara paDavAthI pati aSTaramAM je kapAlI karIne kahevAya che eNe brahmadevanI ghaNuM prakAre prArthanA karI, stuti tenuM ja bIju nAma. karI. te uparathI emaNe anugraha karyo ke cha mahinAmAM kupaTa eka danuputra / bhAra A0 6626. eka divasa jAgate raheze. te vArA yuddha sa0 61. kubera (1-2. vaizravaNa zabda jue.) pitA upara brahmadevanA thayelA kapanuM nivAraNa kujA kaMsanI dAsI. e zarIre traNa jagAethI thAya ane potAne apAra aizvarya maLe e uddezathI kUbaDI hatI. kRSNa ane baLarAmane dhanuryogane bahAne eNe gokarNakSetrane viSe ugra tapa karavA mAMDyuM. gekuLathI mathurA teDAvyA, te vakhate kaMsane karavAnuM dazahajAra varSanA tapane aMte brahmadeva enI AgaLa caMdana eNe kRSNane lepana karyuM. AthI prasanna thaIne pratyakSa thayA ane varadAna ApavA tatpara thayA. kRSaNe enuM kUbaDApaNuM TALIne ene saraLa karI. | eTalAmAM devoe emanI prArthanA karI ke eNe bhAga 10 4 0 40 4ra. Aja sudhImAM idranI sAta apsarAo, dasa devakujA (2) kekeyInI dAsI maMtharAnuM bIjuM nAma dUta ane asaMkhya RSiene mArI khAdhA che, (2, maMtharA zabda juo.) mATe ene varadAna vicArIne Ape. brahmadeve kuMbhakubera vaizravaNa te ja, uttara dipALa. enuM mukhya karNanI jIbha upara sarasvatIne besavAnI AjJA nAma sema. te uparathI uttara dizAnuM nAma saumya karI ane pachI ene pUchyuM ke tAre ze vara paDayuM che. enI strInuM nAma Rddhi hatuM | bhA20 joIe chIe ? buddhabhraSTa thavAne lIdhe eNe ghaNuM sa. 10-60enA putranuM nAma nalakubara ane enI kALaparyata nidrA karavAnuM icchuM chuM ema mAgyuM. strInuM nAma bhadrA. | bhAra0 sa. 10-6; 10-10 brahmadeve tathAstu kahyuM ane svasthAne gayA. emanA 216-6, kurujAvatI tIrtha vizeSa / bhAra0 10 82-40. gayA pachI ene bhAna ThekANe AvatAM lAgyuM ke meM kujAmraka bhAratavarSIya kSetra ane tIrtha. A zuM mAgyuM ? meM mAruM badhuM tapa vRthA gumAvyuM! Ama karIne bahu pastAvA lAgyA. tevA 0 0 kuMbha prahalAda daityanA putromAM eka kuMbha (2) kuMbhakarNane moTA putra (kuMbha-nikuMbha uttara0 sa0 10. zabda juo.) e keTaloka kALa rAvaNanI joDe zleSmAtaka kuMbha (3) laMkAne eka sAmAnya rAkSasa. vanamAM rahete hate. pachI jyAre rAvaNane laMkAkuMbhakarNa vartamAna vaivasvata mavaMtaramAMnA pulasya nagarI maLI tyAre tyAM jaIne rahyo. virocananA putra. vizravASine kekasI nAmanI bhAryAnI kukhe putra balie pitAnI dauhitrI - dIkarInI dIkarI ene thayelA traNa putromAMne bIje, rAvaNane kaniSTha bhAI. paraNAvI. enuM nAma vajanavALA hatuM. vajajanmatI vakhate e moTA parvata jevaDo ane bhayaMkara vALAnuM bIju nAma vRtrAjavALA evuM paNa hatuM. hato ane janmatAM ja prajAmAMthI eka hArane e laMkAmAM ene nidrA karavAnI aDacaNa thavA lAgI khAI gayo. ethI Idra rAvata upara besIne enA eTale rAvaNe ene mATe eka yojana pahoLuM ane be upara dhAI AvyuM. I karelo vajImahAra sahana yojana lAMbuM evuM eka maMdira karAvyuM. e maMdiramAM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuMbhakarNa kuMbhakarNa e nirAMte UMdhe evI AjJA karI. A maMdiramAM jaI zake. eNe jaIne ene DhaDhaLe, zaMkha e cha mahinA UMghate. cha mahine je divase jage kayA, bherI vagADI. Ama nAnA prakAre ene te divase ene mATe rAkhelI aparimita annanI jagADavAnA prayatna karyA. paraMtu AvA sAmAnya raseI, mAMsa vagere khAte ane dArU paNa pI. upAyathI e jAge nahi. tyAre enA zarIra upara tema ja viSaya bhogavate ane vakhate sabhAmAM gajAdi pazuone samudAya calAvyo. so baseM bherInA paNa Avate. sAmaTA nAda karyA. enA kAnamAM pANInA ghaDAnA laMkA bALIne mArutinA kiSThidhA gayA pachI ghaDA ThAlavyA. AvA upAye karIne e ekAeka eka divasa rAvaNanI sabhAmAM vicAra cAlato hato. jAgI UThayo. ane moTI guphAnI peThe pitAnuM mAM ke rAma ane lakSmaNa vAnara sahavartamAna je laMkA paheLuM karIne bagAsAM khAto beThe. paNa enI para caDhI Ave te ApaNe zuM karavuM ? te divase UMdhamAM adhavaca bhaMga thavAthI enuM meM ghaNuM kuMbhakarNa jAgyo hato ane sabhAmAM ye Avyo bhayaMkara dekhAtuM hatuM. eTalAmAM mukhya mukhya rAkSasehato. eNe rAvaNane kahyuM ke sItAne rAmane ApI e enI AgaLa AvIne ene vaMdana karyuM. te daIne sukhe rahevuM. A sAMbhaLIne rAvaNane kepa thayo uparathI eNe mane kema jagADayo che e pUchyuM. jANIne eNe kahyuM ke phikara nahi, huM yuddhe caDhIza eTale cUpAkSa AgaLa Avyo ane laMkAnA saghaLA ane badhAMne khAI jaIza, pachI tuM sItA sahita samAcAra nivedana karyA. yUpAkSanI vAta sAMbhaLIne sukhe raheje. e sAMbhaLIne rAvaNane kepa zAnta kuMbhakarNa kahe ThIka tyAre huM yuddha karavA jAuM chuM thayo. | vA0 2aa. yuddha sa0 13. ane rAma-lakSamaNane mArIne pachI rAvaNa pAse thoDA ja samayamAM rAma ane lakSamaNa samudra upara AvuM chuM. yupAkSa kahe, nA ema na karatAM Ape setu bAMdhIne laMkAmAM AvyA. temaNe saveLAcaLa rAvaNa pAse AvI, emane maLI pachI yuddha karavA parvata para rInyanI chAvaNuM karI ane laMkAmAM jAo. bhale kahIne kuMbhakANe ThIne meM vagere vAnarone mokalIne rAkSasane nAza karavAno AraMbha dhoyuM. snAnavidhi karIne jame. dArUnA be hajAra karyo. dhUmrAkSa, vajadaMSTra, akaMpana, temaja rAvaNane ghaDA pI gaye. pachI zarIramAM saheja khumArI mukhya pradhAna prahasta vagere maraNa pAmatAM, rAvaNa AvatAM rAvaNanI sabhAmAM javA nIkaLe. pite rAma sAthe laDhavAne Avyo; paNa yuddhamAM parAbhava eNe sabhAmAM jaI rAvaNane vaMdana karyuM ane pAmIne pAcho laMkAmAM gaye. A vakhate ene kuMbha- zI AjJA che ema pUchyuM. ene joIne rAvaNa karNa yAda AvyuM. yupAla nAmanA pitAnA sacivanI siMhAsana parathI UTho ane AliMgana karyuM. sAthe rAkSaso ApIne ene kuMbhakarNane jagADavA pachI ghaNuM mAnasara ene pitAnI pAse besA. mokale. yUpAze vAM jaIne tarata ja kaMbhakarNanA pachI AvI paDelA saMkaTanI vAta karI. prathama to bAraNAmAM maga, mahiSa, varAha vagere pazaonAM ToLAM ene nItino upadeza karyo. paNa te rAvaNane rUcikara khaDA karI dIdhA. annanA DhagalA karAvyA. rudhira nathI ema jatAM potAnA sAmarthyanuM varNana karIne bharAvI bharAvIne ghaDA mukAvyA. aneka prakAranAM kahyuM ke tuM svastha thA. huM jaIne zatrune parAbhava puSpa, caMdana, tema ja suvAsita tela vagere rakhAvyAM. karuM chuM. A sAMbhaLIne mahedara je tyAM beThA hatA pachI rAkSasone aMdara mokalyA. paNu rAkSasa jevA teNe rAvaNane sItAne vaza karavAnI yukti kahI ke enA bAraNumAM paise ke enA zvAsanA vAyu vaDe ApaNe rAma ane lakSamaNane mAryA evI bUma UDIne pAchA rastAmAM paDe. keIthI aMdara javAya uDADIe ane bahu harSanAda karIne utsAha batAvIe, ja nahi. chevaTe mahAprayane ekAde rAkSasa aMdara AthI sItA ApoApa dIna thaIne tamAre zaraNa Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuMbhakarNa 145 kuMbha-nikuMbha thaze. paNa A yuktine kuMbhakarNa niSedha karyo, sugrIvane ekAeka pakaDIne laMkA javA nIkaLe. ane yuddha karavuM e ja uttama raste che, ema paNa sugrIve enuM nAka karaDI khAdhuM, tethI rAvaNane jaNAvyuM. rAvaNe enI stuti karIne ene jorathI bhaya para aphA ane potAnA paga ene vastrAlaMkArathI navAjI yuddhe caDhavAnI AjJA taLe kacaDI nAkhavA mAMDayo, paNa e tyAMthI UDayo karI. kuMbhakarNa rAvaNane vaMdana karIne yude javA te sukharUpa rAmanA sainyamAM jaIne paDe. nIkaLe. pitAnuM nAka karaDAyAthI kuMbhakarNa pAcho pharyo, vAnaroe je kuMbhakarNane Avate joyo ane pitAnA hAthamAM mugara laIne rAmanI senA ke keTalAka vAnara te bhayabhIta thaIne nAsavA upara dhAyo. lakSamaNa enI sAmo thaye, paNa ene lAgyA, kAraNa e hatuM ke mULe kuMbhakarNa chase anAdara karIne e pAdhare rAmanI ja sAme thayo. dhanuSya (cAra hAthanuM eka dhanuSya) jeTalo to rAme rodrAstra nAkhIne enA mudgarane bhAMgI nAkhyo. UMce, ane se dhanuSya jeTalo paheryo hato. A uparathI kuMbhakarNa eTale krodhe bharAyo ke, A sivAya rAkSasI mAyAne laIne sahaje pArakA potAnA ne oLakhatAM, vAnara hoya ke deha vadhAre te juduM. vAnarene nAsatAM joIne rAkSasa hoya ema je hAthamAM AvyuM tene bhakSa aMgade badhAne protsAhana pUrvaka pAchA ApyA. karavA maMDayo. rAme enI sAthe ghara saMgrAma karI pachI vAnaro enI joDe yuddha karavA lAgyA. enA hAtha kApI bheAMya pADyA. enA paDatA hAtha eka taraphathI mAruti enA mAthA upara nIce dabAIne keTalAye rAkSaso ane vAnara parvatanAM phUga pheke, te e sahasA ja dabAI mUA. eTalAmAM rAme enA paga uDAvI pitAnI gadA vaDe agara hAtha vaDe bAju para dIdhA. paNa kevaLa meM paheluM karIne e rAma tarapha pheMkI de. RSabha, zarabha, nIla, gavAkSa ane AvavA lAgyA. e joIne rAme enuM mastaka chedIne gaMdhamAdana enA upara dhasyA, te badhAne e ene laMkA upara paDaye. enA paDavAthI laMkAmAM tatkALa mUccha pamADayA. e joIne sahastravidhi aneka ghara paDI gayAM. | bhAra vana a0 28- vAnare enA zarIra para caDhI gayA, ane ene 287.0 A pramANe kuMbhakarNa maratAM ja badhA muke muke mAravA maMDayA. sAta AThaso vAnarene vAnara, devarSio, ane maharSioe harakhamAM eka sAthe bAthamAM pakaDIne bhoMya para pachADe. dasa- AvI jaIne rAmanI stuti karI. / vA. ra0 visane pakaDIne moMmAM nAkhIne cAvI khAya. yuddha sa060-70. kuMbhakarNane kuMbha ane nibha keTalAka vAnaro te kuMbhakarNane lAge ke meM khAdhA nAme be mahAbalAya putra hatA. paNa moMmAM cavAyA vagara kAna ane nAkanAM kalpakAra kuMbhAravizeSa, eNkacakAnagarIne rahIza. chidromAMthI nIkaLIne nAse. keTalAkane e pharI eNe bhImasenane mATInAM ghaNuM vAsaNa ApyAM hatAM, pakaDIne cAvI khAya ane keTalA nAsI jAya. draupadI svayaMvaramAM gayAM tyAre pAMDava kuriDanapuramAM A pramANe thaI rahyuM hatuM, tevAmAM aMgade A kuMbhArane tyAM ja UtaryA hatA. AvIne eka parvata enA mAthA upara nAkhe. kuMbha-nikuMbha kuMbhakarNanA vRtrAjavALAnI kukhe e parvatane sukAvI daIne eNe aMgadane pakaDa thayelA be putra. e ati parAkramI ane baLavAna ane mUcha pamADaze. pachI eNe sugrIva upara hatA. rAvaNe emane rAmanI senA upara yuddha karavA hajAra bhArane bhAle nAkhe, paNa te mArutie mokalelA tyAre emaNe ghaNuM bhayaMkara yuddha karyuM adhavacamAM ja paDIne bhAMgI nAMkhe. pachI e hatuM. e yuddhamAM sugrIve kuMbhane ane mArutie Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumbharatA niku Mbhane ThAra mAryA hatA. / vA. rA. 75-77 kRmbharatA bharadvAja agni ane vIrAne putra, enI strInuM nAma sarayU ane putranuM siddhi. vIra, rathaprabhu, rathavAna vagere enAM khIjA nAma paNa che. bhAra10 221-18 kuMbhayAni agastya RSinuM prAdhAnya karIne nAma. kuMbhayAni (2) drauNAcAryane paNuM A nAma hatuM ema jaNAya che. / bhAra. droNa. a0 184. bharevA bagaDAnI saMjJAvALA vIra zabda juo. kuMbhahanu prahastane saciva, eka rAkSasa, ene tAra vAnare mAryA hatA. /vA. rA. yuddha sa0 58 kuMbhAMDa khANAsurane maMtrI ane citralekhAnA pitA/ bhAga 10 skuM a kara kuMbhInasI bali daityanI kanyA, bANuAsaranI bahena / matsya a0 18 zlA 40 kuMbhInasI (2) sumAlI rAkSasanI ketumatInI kukhe thayelI cAra kanyAmAMnI kaniSTha rAvaNunI mA kaisInI bahena. yuddha kuMbhInasI (3) mAlyavAna rAkSasanI analAne vizvAvasu rAkSasathI thayelI kanyA. madhu rAkSasa ane cerIthI upADI gayA hatA. madhu rAkSase enI sAthe vivAha karyA hatA ane enAthI ene Iza nAme putra thayA hate. A putra te prakhyAta dhavaNAsura. lagna ja 146 kaimudratI kumAra (4) bhAratavaSIya bharatakhaMDastha deza. e cedI dezanI pUrve AvelA hatA ane pAMDaveAnA samayamAM tyAM zreNimAnU nAme rAjA hatA,/ bhAra. sabhA a 30 kumAra (5) magaLa nAmanA grahanuM khIjuM nAma. kumAra (6) garuDaputra. / bhAra00 101-13. kumAra (7) dezivazeSa / bhAra. sa0 78-8ra, mAraka eka saO / bhA02. A0 57-13, kumArakrAti bhAratavaSIya tIrthaM kumAradhArA bhAratavaSIya tI mAradhArA (2) nadIvizeSa. / bhAra0 10 82-148. kumAravana bhAratavaSIya vana, A vanamAM vazInA virahe karIne bhramiSTha thaIne pururavA rAja ghaNA kALa sudhI raDayA hatA. kumAraviSaya eka dezavizeSa tyAMnA rAjAnu nAma zreNimAna hatuM. / bhAra. sa0 31-1. kumArI dhanaMjaya RSinI strI. mArI (2) bhAratavarSIya nadI. / bhAra0 a. bhInasI (4) vizravA RSithI puSpAne thayelI kanyA. / lirjIMga pu. a0 63 kulInasI (5) aMgArapaNuM gadhanI strI. kuMbhIpAka eka nara je kAI sajIva prANIne rAMdhI khAya che te A naramAM yAtanA bhAgave che. kumAra sanakAdika brahmamAnasa putra. emanI ummara haju pAMca ja varSanI che, mATe emane kumAra kahe che. kumAra (2) kaDha nAme ALakhAya che. kumAra (3) anala nAmanA vasune putra, bhISma kanyAkumArI (3) bharatakhaMDatu' dakSiNu biMdu - cheka dakSiNamAM Avelu. bhUzira. kumArikAtI kASamAM Apela kanyAtI" te ja, e tItha dakSiNa samudra tIre AveluM che. enu kanyAkumAro evu' nAma che. kanyAkumArI bhUzira te ja. / bhAra sa0 32-75; 10 81-112; 83-23. kumuda viSNunA pA gaNumAMnA eka. kumuda (2) naiRtya dizAmAMnA diggaja kumuda (3) gAmatI nadI tIre ramyaka parvata para rahenArA rAmanI senAne eka vAnara / vA0 rA yuddha 20 26 kumuda (4) merune lagatA Azraya paryaMta / bhAga0 kyuM nahi mATe 5 0 0 16 mu dekSaNa viSNunA eka pAI, eka muddAkSa savizeSa / bhAra A0 35-15. muddatI bhAratavarSIya bharatakhaMDanI eka nadI (viSya zabda jue.) Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mudratI mudnatI (2) dAritha rAmanI putravadhU. kuzanI khIjI strI, enA putranuM nAma atithi rAja hatuM. muddatI (3) mayUradhvaja rAnanI strI ane tAmra dhvajanI mAtA. ra`ga merunI bAjunA patAmAMnA eka. kuraja deza vizvadevamAMnA eka. kurara meru karNikA pa tAmAMnA eka 147 kunnu priyavrata rAjAnA putra AsIdhrAne pUrvacitti nAmanI apsarAthI thayelA nava putrAmAM sAtameA, merukanyA nAmanI enI strI hatI. ane deza ene ja nAme prasiddha hatA. / bhAga0 5 ska a02 phaeNru (2) kuru rAjAnA deza. (kuruva zabda jue.) kuru (3) seAmava.zA purukuletpanna ajamIDha rAjAnA saMvaraNuM nAmanA pautrane tapatI nAmanI bhAryAthI thayelA putra, ghaNA kALa paryaMta tapa karIne eNe je sthaLa vasAvyu. hatu. ane IndranA AzIrvAdathI pavitra ane prakhyAta thayuM hatuM te. ene parIkSita, sudhanu athavA sudhanvA, jatu niSadhAzva ane prajana ema pAMca putrA hatA. joke enA vazanA je je hatA te badhAne kaurava kahevAya, parantu durgaMdhanAdi seA bhAIAne kauravA kahevAnI rUDhi DrAya ema jaNAya che. / matsya a050; bhAga0 9 * 0 0 22. ru (4) eka RSi / bhAra. zAMti. a0 48 kura (5) bhAratavaSIya bharatakhaMDastha deza. enI rAjadhAnI hastinApura indraprastha, vAraNAvata e nagarA A dezanAM ja hatAM. phaeNrujAgala kuru dezane pazcima dizAe lagatA prathama deza jA"gaLa te ja. ane kurubtagaLa kema kahetA te sAru nIcenA kurupa cAla zabda jue. rutI tI vizeSa. / bhAra0va081-166 rupAMcAla kurudezanI pUrva dizAne lagatA pAMcAla deza, tene ja A nAma kahevAnI rUDhi che. pAMcAla deza che tenA ane AnA khIjo kula nAmamAM goTALA na thAya mATe khAsa A nAma lagADAya che. dhruva ka bhAratavarSIya deza. / bhAra0 bhISma0 09 dhruvaza seAmavazI yaduputra, kANAnA jyAma kuLamAM tha vaMzamAM janmeleA madhurAjAne putra. ene anu nAmanA putra hatA, a varSI AgnIdrAe peAtAnA ja jIddIpanA nava bhAga karI peAtAnA nava putrAne vaheMcI ApyA hatA; temAM kuru nAmanA putrane ApelA deza, e zRgavAna paryaMta ane kSAra samudra e benI vacamAM, ApaNA bharatavanI peThe ja dhanuSyAkArane che. bhAra. bhISma a0 6 zlA0 38; matsya 112 zlA 32; bhAga0 5 skrU' 0 2 * ane uttarakuru agara arAvatava evAM nAma paNa che. vRddha bhISma te ja | bhAra. bhI. para-para. kurukSetra bhAratavaSIya bharatakhaMDastha deza brahmavata dezanI pazcime hatA ema kahyuM che. te A pramANe ke, kRSNa Anata deza jatA hatA te kuruddezathI nIkaLI mAgamAM kayA kayA deza ALagI tyAM gayA te viSe bhAga0 1 ska0 0 10mAM lakhyuM che A eka svata Mtra deza hatA tethI kauravapAMDavAnu yuddha thayuM. te A kurukSetra nahi. kurukSetra (2) kuru rAjAe je jagAe tapa "", ane IMdranA AzIrvAdathI je pavitra thayuM hatuM te. A sthaLa kurudezamAM hAI enI catuHsImA bhAra0 zalya a 53mAM evI jaNAvI che ke taratuke ane araMtuka e khenI, tema ja rAmahada ane macaTTaka e benI vacce AvelA pradezanuM nAma zyamaMta pa'carUpa kurukSetra, AmAM joke tara tukAdika sthAnAnI dizA batAvI nathI paNa enAthI kurukSetranI maryAdA spaSTa thAya che. e sthaLe kaurava pAMDavAnuM yuddha thayuM hatuM. ane uttaravedi, atave di evA zyama'tapa cakranI peThe nAmeA che tema ja ene vinazanakSetra evuM nAma pazu che. kula dAzarathi rAmanI sabhAne eka hAsyakAramaskarA, T Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 kulaka sUryavaMzanA ikvAku kuLanA raNuka rAjAnuM daMtazULa ukhADI lIdhA. | bhAga 10 40 50 43, bIju nAma, kuli duryodhanane brAhmaNa matrI. enuM bIjuM kulaF. bhAratavarSIya deza bhAra0 bhISma0 nAma kaNika hatuM. (kaNika zabda juo.) eNe a0 9. dhRtarASTranA pUchavAthI nIti kahI hatI, jemAM kulapati je RSi dasa hajAra ziSyonuM bharaNapoSaNa pAMDavo prati vairane lIdhe kevI rIte vartavuM, temane karate thake, temane abhyAsa karAve te. kevA upAyathI nAza karavo ityAdi kahyuM hatuM.' kulapati (2) himavAnanI pAse brahmAzramamAM rahenAra bhAra A0 153-35. eka RSivizeSa. eka zadrane upadeza ApavAnA kuliDaga (2) dezavizeSa. kulinda deza ane A eka pApane laIne bIjA janmamAM e purahita thaye nahi, paNa judA che. te bhAra0 sa0 ra7-9, hatuM. jene upadeza Apyo hato e zaka pite rAjA kuvalayAdhi (1) somavaMzI Ayukatpanna kAzyapa tarIke avataryo hato. e rAjAe Ane ja pitAne vaMzI divodAsa rAjAnA putra pratardananuM nAmAntara. purohita sthApyo hato. rAjAne pUrvajanmanAna kuvalayAja (2) kuvalA, zabda juo. hovAthI ene purohitane joI roja hasavuM AvatuM kuvalA haMsadhvaja rAjAnI kanyA, sudhanvAnI bhaginI tethI dilagIra thaIne purohite eka divasa pUchatAM kuvalAzva sUryavaMzI ikSavAku kuLanA bRhada% rAjAne rAjAe banenA pUrvajanmanI vAta ene kahI hatI. / putra. bahada Ane rAjagAdI para besADaze ane bhAra- anu3123, pote araNyamAM game tyAra pachI potAnA pitAnI kalaparvata mahendra, malaya, sahya, zaktimAna, AjJAnusAra uttaka RSine potAnI sAthe laI RkSavAna, vidhya ane pArivAtra e sAta pitAnA ekavIsa sahastra putra sahavartamAna dhuMdhu parvatane lagADAtuM nAma / bhAra0 thI 9-11. daityanI sAthe e yuddha karavA gaye. e je vakhata kulapuna bhAratavarSIya tIrtha. tyAM game te vakhata daitya ujajAlaka nAmanA phalAha eka brahmarSi (2. kazyapa zabda juo.). samudranA eka bhAgavizeSamAM nidrA leto hate. kalika ka putra eka nAga tethI tenA putrae samudrane kSobhita karIne ene kuligA bhAratavaSIya bharatakhaMDastha eka nadI | jagADaze. e jevo jAgyo ke enA mukhamAMthI va0 rA0. bhayaMkara agni nIkaLe ane e vaDe kuvalAzvanA kuliMda kurudezanI uttare ghaNe ja pAse Avela badhA putra maraNa pAmyA. mAtra daDhA, kapilAzva pahelo deza, ene apara uttara kuliMda Ane eka ane caMdra e traNa ja UgaryA. enuM ane bheda che; enI rAjadhAnI aMdanAvatI (caMdanAvatI dhuMdhunuM jabaruM yuddha thayuM jemAM dhuMdhu ene hAthe zabda juo.) maraNa pAme. A uparathI enuM dhuMdhumAra evuM phavaLa viravarmA rAjAnA putramAMne eka. (vIrava nAma paDyuM. enAM kuvalayAzva ane apratirathA zabda juo.). evAM bIjA nAma paNa che. | bhAra vana a kuvalayApIDa kaMsane eka hastivizeSa. e hAra 201-204. gaja jeTale baLavAna hate. dhAryAga nimitte yuvAza bhAratavarSIya nadI kaNane mathurA bolAvIne temane A hAthI pAse kuza sAmavaMzI Ayukulotpanna sutrarAjAnA traNa mArI naMkhAvavAne kaMsane heta hato. eNe pumAne bIje. prati nAmane rAjA Ane mahAvata pAse kuvalayApIDane kRSNane zarIra para putra hato. tatkArAvyuM. paNa kaNe ene mArI nAkhI enA kaza (2) samavaMzI vijayakuLanA ajaka rAjAne Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuza putra, ane kuzika paNu kaLyo che, ane kuzAMbu mU ya, vasu ane kuzanAbha evA cAra putro hatA. ene kauzika evI sattA paNa hatI. kuza (3) seAmavaMzI yaduputra, kroTTAnA vaMzanA jayA madha rAjAne pAtra, vidarbha rAjAnA traNa putrAmAM pahele. pheza (4) sUva zI ikSvAku kuLanA dArathi rAmanA sItAnI kukhe thayelA be putramAM mATA, ( kuzIlava zabda jue. ) ene capikA ane kumudbhutI evI e strIo hatI. emAMnI pahelIne ca'pakamAlinI ityAdi nava kanyA, ane khIjIne atithi ityAdi AThe putra hatA. rAma chatAM e kuzAvatI nagarImAM rahetA. kRza (5) bhAratavaSI ya deza. / bhAra0 bhISma0 0 9. kRza (6) seAmava'zIya vidarbha" rAjAnA putra. / bhAga. 9--24-1. phaeNza (7) darza na rehanA da. sakhata AMgaLI kapAya evuM eka jAtanuM dhAsa. zrI bhagavAnanI vibhUti. saghaLAM dharma kAryoMmAM vaparAzamAM Ave che/ bhAga0 13-16-30. kuza (8) surA samudranI pelI tarapha ATha lAkha yAjana vistAranA cetarapha dariyAthI vITALelA dvIpavizeSa tyAM agninA jevuM tejasvI nuM bhAthuM che. ahIM priyavratanA putra hiraNyaretA adhipati che. ahIMnA leAka agninA upAsaka che. / bhAga0 4-20-93. 149 zIza bhAratavaSIya nadI zadvIpa pRthvInA sAta mahAIpamAMnA ceAthe, enI paheALAI ATha lAkha yAjata che ane eTalI ja paheALAInA dhRtasamudrathI vI TaLAyegne che, emAM kudaratI - izvare nirmANa karelA eka kuzane deddIpyamAna sthaMbha heAvAthI A nAma paDyu che. priyavrata rAjane putra hiraNyarekhA ahIM adhipati hatA. evuM mahAdvIpanA sAta bhAga ryA ane ane varSa deza-sA ApIne peAtAnA vasu, vasudAna, dRDhaci, nAbhijhupta, bindava stuvrata, vivikta ane vAmadeva e sAta putrone ApyA, ane emane nAme ja emanA dezanAM nAma pADayAM. A dvIpamAM cakra, catuHzaMga, kapila, citrakUTa, devAnIka, UrdhvarAmA ane draviNa, e nAmanA sAta parvata, ane rasakulyA, madhukulyA, mitraviMdA, zrutavi`dA, devagarbhA, dhRtagyutA ane ma'tramAlA evI sAta nadIo che. / bhAga0 5 ska'0 0 20; / devI bhA0 8 skaM0 0 12, kuzadhArA bhAratavaSIya nadI, kuzadhvaja rathadhvaja rAjAnA putra, vedavatIne pitA ( vedavatI zabda jue. ) kuzadhvaja (2). videha vaMzanA hasvaramA nAmanA janakanA be putromAMnA khIjo. sIradhvaja janakanA nAnA bhAI. e iMdradezanI sAMkAmyA nAmanI nagarImAM rAjya karatA hatA. / vA0 20 bAla sa0 70, 9 ane mAMDavI ane zrutikIti nAme khe kanyAe hatI. e kanyAe eNe anukrame dazaratha putra bharata ane zatrughnane varAvI hatI, sIradhvajane putra naheAtA. ethI enI pachI A ja mithilAnA rAnna hatA. ene dharmadhvaja janaka putra hatA. zanAbha seAmavazI vijayakuleAtpanna kuza athavA kuzika rAjyanA cAra putrAmAM ceAtheA. eNe maheAdaya nAme purI sthApI hatI. enI sA kanyAe vAyunA kApathI kuMbaDI thaI hatI, te rAte kAMpilI purInA caeNplinuM brahmadatta paraNAvyAthI pAchI saraLa thaI hatI. paraMtu enA dezanuM nAma kAnyakubja paDayu. te paDayuM ja, / vA. l rA bAla sa0 32-33, kuzaplava bhAratavarSIya vanavizeSa, ditie indrane parAbhava kare evA putra thAya mATe A jagAe sahasra varSa paryaMta tapa karyuM hatuM. kALAMtare A ja sthaLa upara vizAlA nAme nagarI sthapAI hatI. / vA0 rA0 khAla. sa0 46 kuzaplavana bhAratavarSIya tItha, bindrava paeNvizeSa / bhAra0 bhI0 9-53, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzaya kuzalya bhAratavaSIya deza bhAra0 bhISma a0 9. kazastabha kuzadvIpamAM dee utpanna karela agninA jevuM tejasvI darbhanuM bho. enA uparathI e dvIpanuM nAma kuzadvIpa paDyuM che. bhAga 5-20-13. kuzasthalI sUryavaMzanA zaryAti rAjAnA Anarta nAmanA putranA putra revata rAjAe sthApelI nagarI. AgaLa jatAM enuM ja nAma dvArakA evuM paDayuM. kuzAgra sUryavaMzanA purukuLanA ajamIDha vaMzanA uparicara vasUnA putra brahadrathanA be putromAM bIje. jarAsaMdhane nAno bhAI. RSabharAjAne pitA.. kazAMbA samavaMzI vijayakulatpanna kuza athavA kuzika rAjAnA cAra putromAMne pahele. ene kuzAMbu paNa kahetA. eNe vasAvelI nagarInuM nAma kauzAMbI ane enA putranuM nAma gAdhi hatuM. kazAMba (2) somavaMzI pUrukuletpanna uparicara vasanA putromAM eka kazAMbu upara je vijayakuLane kuzAMba kahyo tenuM ja bIjuM nAma. kuzAvatI dazarathi rAmanA putra kuzanI nagarI. kuzAvarta priyavrata vaMzIya RSabhadevane jayaMtInI kukhe thayelA se putromAMthI navakhaMDAdhipati hatA temane meTa. ene khaMDa enA ja nAmathI kuzAvarta ema prakhyAta che. kuzAvarta (2) bharatakhaMDa varSanA navakhaMDamAM eka kuzAvata (3) bhAratavaSaya tIrtha. kazika eka brahmarSi ane tenuM kuLa (1. vizvAmitra zabda juo.) kAzaka (2) bIjA aMkanI saMjJAvALA kuza zabda che te ja. kRsika (3) eka kSatriya.| bhAra0 sa. 8-10. kuzIlava sUryavaMzI ikSavAkukuLanA dAdarathi rAmane sItAnI kukhe thayela be putra, rAmacandra laMkA- pavAdane laIne sItAne lakSamaNanI sAthe gaMgAnI kazIlava pelI pAra tamasA nadIne tIre mokalI tene tyAga karyo tyAre sItAne garbha hatA. emane arazyamAM mUkI dIdhA pachI temane prasava thayo ane A be putre jamyA. (2. rAma zabda juo.) pitAne araNyamAM mUkIne lakSamaNa ayodhyA gayA e joIne sItA rudana karatAM beThAM hatAM. temane vAlmIki RSinA ziSyoe joyAM. A vAta ziSyae RSine jaNAvatAM, pate sItA hatAM tyAM AvyA ane emane sAMtvana karIne pitAne Azrame laI gayA. sItAne RSipatnIonA samAjamAM rAkhyAM ane badhAMne AjJA karI ke emanuM sArI rIte pAlana karavuM. | vArA uttara sa0 48-pa0 vAlmIki RSinA AzramamAM sItA sadAcaraNathI kALakSepa karatAM hatAM tevAmAM yathAkALe zrAvaNa mAsamAM eka rAtre temane be putra prasavyA. A samAcAra jANatAM ja RSi pite AnaMdabharyA tyAM gayA ane kuzanI ane lavanI rakSA karIne kramazaH temanAM nAma kuza ane lava evAM pADayAM. A pramANe nAmAbhidhAna karI, A baMne putra meTA parAkramI thaze evuM sItAne kahI, tyAMthI pAchA AvyA. sItAne prasava thayo te rAtre zatrudana tyAM hatA. te vA0 rAuttara0 0 5 (2. zatrugha zabda juo.). kuzIla moTA thayA eTale vAlmIkie emane janoI dIdhuM ane veda-vedAMga ane dhanurvidyAmAM niSNuta karyA. e sivAya pote racelA zatakoTi rAmAyaNa kAvyamAMthI gAyatrI maMtrapracura vIsa hajAra zleka cUMTI kADhIne temane gAtAM zIkhavyuM. be bhAIo taMtrInI sAthe tAlabaddha gAya ane RSine saMbhaLAve. e sAruM gAtA hatA. te rAmacaMdrajInA paNa sAMbhaLyAmAM AvyuM hatuM. kuzIlava bane parama tejasvI ane AkRtimAM rAma sarakhA ja hatA. paraMtu vAlmIkie emane kahyuM hatuM ke tamane kaI tame kenA putra ema pUche te tame kaheje ke ame RSiputra chIe ane kaI kAMI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ qa zIlava dravya Ape te e laIne amAre zu karavu` che kahI kAInuM ApeluM. kAMI levuM nahi. emanuM apratima gAyana sAMbhaLIne RSione bahu AnaMda thatA ane kAMI sa MtuSTa thaIne pina ke evuM Ape tA te letA; paNa dravya kadI letA naheAtA. A pramANe kuzIlava RSivezamAM vAlmIkinI sevA karatA hatA tevAmAM rAma ke gAmatI nadIne tIre azvamedhanA AraMbha karyo ane zyAmakaNuM azvane chUTA mUkI tenI sAthe meTA sainya sAthe zatrughnane melye. azva je je dezamAM pharyA te te dezamAM tenI sAthe phrI zatrute aneka rAjAone jItIne karabhAra lIdhA. A pramANe pharatAM pharatAM yucchAthI azva vAlmIkinA AzramamAM ekAeka AvI caDhazo. azva Azrama pAse AvyA tyAre lava Azrama AgaLa ja UbhA hatA. teNe prathama azvane dIThe ane enA kapALa para suva patrikA bAMdhI hatI te vAMcI, eNe tatkALa azvane pakaDIne bAMdhyA. e veLA vAlmIki RSi AzramamAM nahAtA. kemake ee ghaNA kALathI vartuNunA yajJa sAruM pAtALamAM gayA hatA. tema ja kuza paNu da, samidhi vagere sAru araNyamAM gayA hatA. lave azvane bAMdhyA joIne azvanA sarakSaNArthe` aneka vIrA sahita zatrughna pAse hatA, teNe gussAthI kahyuM ke azvane cheDI de, lave zatrughnanu kahevuM na gaNakAratAM hAthamAM dhanuSya laIne yuddhane Arabha karyo. late zatrughnanA sainyane herAna-herAna karyuM.. e joIne zatrughna laDhavAne AgaLa AvyA. lave ene paNa mUti karI bhAMya suvADayo. gheADIvAre e sAvaceta thayA ane eNe lavanu dhanuSya teADI tene mUrchA pamADI, ane rathamAM nAkhI azvane vaI ayeAdhyAne rastA lIdhe, A vamAna RSikumAroe sItAne kyA. sItA ethI zeka karatI hatI teTalAmAM kuza AvI paheAMcyA. eTale eNe kAI vIra lavane pakaDIne laI gayA e vAta kuzane hI, te sAMbhaLatAM ja peAtAnuM dhanuSyabANu laI, mAtAne vaMdana karI, te nIkaLI 151 kRzIlava paDayo. janAra sainyanI pU pUMThe jaIne pakaDI pADayA. eNe zatrughnanA senApati ane enA bhAIne mArI nAkhyA. tema ja khudda zatrughnane paNa mUrchita karyAM. AthI bhayabhIta thaIne keTalAka vIrA ace jyA gayA ane banelI hakIkata rAmane nivedana karI. te uparathI rAmanI AjJAthI kAkSajita senApati, rudhirAkSa ane dazarathanA jUnA maMtrI sujJa, tema ja tenA dasa putrA ane asaMkhya senA sahita yuddha karavA nIkaLyA, ahIM zatrughnanA rathamAM lavanI mUrchA vaLI. tevuM kuzane dIThA. bhAI joIne ane vaLI zUra caDhayuM; pAse hathiyAra nahatuM te sUryaMnI stuti karIne dhanuSya meLavyuM ane tarata ja ratha uparathI jamIna upara kUdI paDayo ane kuzanI pAse AvI Ubhe| rahyo. eTalAmAM tyAM lakSmaNa AvI paheAMcyA. lakSamaNa ane lavakuzanI vacce ghaNuM ja yuddha thayuM. lavaNAsurane mAmA rudhirAkSa je rAmacaMdrane zaraNu AvyA hatA evuM lavanuM dhanuSya haraNa karI lIdhu ane aMtarIkSamAM gayo. kuze ane tema ja jitazrama, dhArmi ka, suketu, zatrusUdana, caMdra, mada, zaLa, kALa, malla ane si' e sutta pradhAnanA daze . dIkarAone tema ja kAlajita senApatine ThAra mAryA. eNe lakSmaNane paNa mUrchA pamADayo. A vAtanI khabara aceAdhyAmAM rAmane thatAM hanumAna, aMgada, naLa, nILa, jAMbavAna eAne sAthe ApI bharatane mekalyA. temanI paNa evI ja avasthA thaI. chevaTe banyuM ema ke yajJadIkSA lIdhelI chatAM paNu svataH rAmacaMdrane tyAM AvavuM paDayu. emaNe A e kumArAne dIThA ke saheja ja emanA a`taHkaraNamAM sneha utpanna thaye. emaNe kumArIne pUchyuM ke tame kAnA putra che te kaheA. kuze kahyuM, yuddha karavAnuM mUkIne amArA vaza vagere pUchavAmAM ze! artha che? rAmacaMdra kahe te jANyA vagara huM tamArI sAthe yuddha karanAra nathI, te uparathI kuze kahyuM ke ThIka, tyAre sAMbhaLeA. ame sItAnA putrA chIe, vAlmIki RSie upanayana saskAra karIne amane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzIlava 152 saghaLI vidyA zIkhavI che. mArA nAnA bhAIne tArA hu (5) bhAratavarSIya bharatakhaMDanI eka nadI (2. vIree mUrzita karIne laI javAthI mAre laDhavA himAlaya zabda juo.) AvavuM paDayuM che. A sAMbhaLIne rAmane mUrchA kaha (6) zAlmalI dvIpamAMnI eka nadI. AvI, paNa tarata ja sAvadha thaIne kumAra sAthe kukSi eka brahmarSi. raibhya RSine putra | bhAra0 zAMti yuddha karavA mAMDayuM. paNa pite udAsInapaNe - mana a0 348. vagara - yuddha karatA hatA tethI pitAnA bIjA phakSi (2) pauSyaji RSine ziSya. eNe sAmavedanI bhAIonI peThe eo paNa mUrNita thaIne paDayA. e saMhitAonuM adhyayana karyuM hatuM. | bhAga rAmalakSamaNanAM kuMDaLa ane mugaTa ane bhUSaNa vagere 12-6-78. kADhI laIne kumAro sItA pAse AvyA ane kukSibhIma balinA so putrAmAMne eka. banelA vartamAna kahevA lAgyA. kakSeya somavaMzI purukuLatpanna raudrA rAjAnA dasa eTalAmAM pAtALamAM gayA hatA tyAMthI vAlmIki putramAMne eka. ene kazeya paNa kahyo che. RSi pAchA AvyA. emaNe A badhuM sAMbhaLyuM. phUTa kaMsanI sabhAmAne mala vizeSa. dhanuryAga kALe baLarAme ene mAryo hate. | bhAga 10 skao pachI RSi pite jyAM rAma ane emanA a0 44. bhAIo vagere hatA tyAM AvyA; ane pitAnI phUTaka bhAratavaSaya parvatavizeSa | bhAga 5-19-16 amRta dRSTie joIne savene sAvadha ane sajIva karyA. temaNe sItA ane lavakuzanI hakIkata temane phUpakarNa eka rudragaNu. bANAsuranA yuddha prasaMgamAM kahI. emaNe sItA ane kumArane rAmane svAdhIna baLarAmanuM ane enuM yuddha thayuM hatuM. pahada bhAratavarSIya tIrtha karyA. rAma e badhAne laIne vAmI, ari vaMdana karI adhyA gayA. | jaimini azvamedha kUrca sUryavaMzI nyarizcaMtakuLanA mIDhavAna rAjAne putra. enA putranuM nAma Idrasena. a0 25-36, kUrcAmukha eka brahmarSi (1. vizvAmitra zabda juo.) kezodakA kuzadvIpa saMbaMdhI devatA. kuma cAlu zvetavArAhaka95mAMnA cAkSuSa mavaMtaramAM kaSItaka eka brahmarSi. thayela viSNune avatAra e thayuM tyAre samudra phasIdakI eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) maMthana thayuM hatuM. samudramaMthana kALe ra karelA parvatane kasuMbha merukarNikA parvatomAM eka kumanI pITha para mUkyo hato. te vakhate eka satayuga karAmAdinI himAlaya upara devavizeSa.. hAI daityo upara rAja karanAra bali daitya rAjA hatA. masya0 a0 155. kUma (2) kaputra eka nAga. kutubara gaMdhavavizeSa. kUrma (3) zarIranA upaprAmane eka. kahana sauvIradezIya sAmAnya (rAjaputra / 3. jayadratha mAMDarAja rudragaNuM vizeSa. zabda juo.) kukaNeryuM eka kSatriya. semavaMzI raudrAkSane putra / bhAra kuhara bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA. 35 11 nA aka rA A0 88-2.. kahu svAyaMbhU mavaMtaramAMnA aMgirA RSine zraddhAnI kakala zarIramAMnA pAMca upaprANa paikI eka, kukhe thayelI cAra kanyAmAMnI bIjI. kRta somavaMzI AyukuLatpanna kSatravRddha kuLamAM thayelA kahu (2) haviSmata nAmanA pitAnI strI. kuzavaMzane jayarAjAne putra. enA putranuM nAma kuhu (3) dvAdaza AdityamAMnA dhAtA nAmanA havana. AdityanI strI. kRta (2) vasudevanA zahiNIthI thayelA patramAM kuhu (4) mAyAsuranI traNa kanyAmAMnI trIjI. sAtamo. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 kRta (3) kRtayuga zabda juo. sAru mokalyo hato. bhAratanuM yuddha pUruM thatAM duryodhananI kataka vasudevane madirAnI kukhe thayelA cAramAMne trIjo pAse je traNa vare jIvatA rahyA hatA temAM A putra, eka hatA(1. azvatthAmAM zabda juo). pachIthI e katacetA pAMDava kaMtavanamAM rahyA hatA tyAre emanI dvArakA gayA hatA. bhAra0 strI a0 11.0 kAMI kALa sAthe rahetA eka RSi. pachI yudhiSThire azvamedha karyo te vakhate e arjunakadjaya eka brahmarSi nI sAthe avanI rakSA karavA gayo hato. kRSNa kRtajaya (2) sUrya vaMzanA iThavAkukuLanA bahirAjAne nijadhAme gayA tenI pUrva piMDAraka kSetramAM yAdavoputra. enA putranuM nAma raNuMjaya. mAM mAhe mAMha kalaha thayo temAM sAtyaki ne hAthe kRtadhRti citraketu rAjAnI koTi strIomAMnI 8. kRtavarmA marAyo hato. | bhAra mausala0 a0 3. kRtavaja pratardana rAjAnuM bIju nAma (1. pratardana le0 28, zabda juo.) kRtavA e brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) katavaja (2) videhavaMzanA dharmadhvaja janakanA bemAM. kRtavIrya somavaMzI yadukulanA dhanaka rAjAnA cAra ne pahelo putra. enA putranuM nAma kezidhvaja. putromAMne pahele.ene putra kArtavIrya - jenuM bIjuM kRtaprajJa duryodhana pakSanA bhagadatta rAjAne putra. bhAratanA nAma arjuna hatuM--ene sahastrArjuna kahetA. yuddhamAM nakuLe ene mAryo hato. kRtavega kSatriyavizeSa | bhAra0 sa. 8-9, katamALA bhAratavarSIya bharatakhaMDanI nadI (himAlaya kRtakSaNa vaideharAja | bhAra0 sa0 4-33. zabda juo.) kRtazrama RSivizeSa bhAra sa0 4-20 katayuga cAra yugamAM pahelo yuga che ane ene mUrti- katazauca bhAratavarSIya kSetra mAna deva. enI laMbAI devatAnAM aDatALIsa se katasthalI eka apsarA (8. madhu zabda juo.) varSa eTale manuSyanAM 17,28,000 varSa che. katAgni somavaMzanA yadukuLanA dhanaka rAjAnA cAraenI saMdhyA ane saMdhyAMza kALa e devamAne - mAMne bIjo putra. devatAnA varSa saMkhyAmAM - AThase saMvatsarane kahe katAMta saMhArakartA - kALa yamane A nAme oLakhAchematsya a0 164. vAya che. je vakhate sUrya, cana, bRhaspati ane manuSya kRtAzvara sUryavaMzI ikSavAku kuletpana saMhatAzva nakSatra eka rAzimAM Ave che tyAre kRtayugane rAjAnA be putramAMne pahele. ene kRzAzva evuM AraMbha thAya che | bhAra vana a0 15, ple 90; bIju nAma paNa hatuM. spenajita athavA prasanna bhAga 12 ska, a0 2 zla0 24. yathAra e nAmane rAjA ene putra hate. prajJAgAthA tamAkRtayuga vidu: ene satyayuga paNa kati somavaMzI Ayuputra nahuSa rAjAnA cha putromAM kahe che. sauthI nAne. kRtavarmA (1) semavaMzI sahastrAjikuLatpanna dhanaka kRti (2) videha vaMzanA bahulAzva janakane putra. rAjAnA cAra putromAMne trIje. enA putranuM nAma mahAvaMzI janaka. kRta varmA (2) samavaMzI nahuSa pautra yadurAjanA kRti (3) samavaMzI yaduputra kASThAne jyAmaghakuLamAMsAvaMta kuLanA hadika rAjAnA pAMca putromAMne trIjo nA prasiddha rAmapAdanA putra balkane putra. ene putra putra. ene hArdika paNa kahyo che. e marudgaNane te kazika janaka. aMzAvatAra hovAthI bhAratanA yuddhamAM baLarAme ene kRta (4) purukulotpanna hastinA putra devamIDha athavA duryodhananI sahAye eka akSauhiNI daLa sahita yuddha dvimIDhanA vaMzamAM janmelA sanatimAna rAjAne 2 0. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAta 154 kRtinuM putra. eNe hiraNyanAbha pAsethI prApya nAmanI cha kavI kRSNapayana putra zukranI kanyA. enuM bIju saMhitAo saMpAdana karI hatI. enA putranuM nAma nAma kIrtimatI hatuM. e ajamoDha kuLanA nIpa nIpa rAjA hatuM. | bhAga 8 rUM. a0 21. athavA aNuha rAjAnI strI hatI. ene brahmadatta kRti (5) somavaMzI purukuletpanna ajamIDha rAjAnA nAme putra hatA. kuruputra sudhanuM vaMzamAM janmelA yavana rAjAne putra. kRpA uttAnapAdanA putra dhruvane pautra. ziSTanA cAra putro paikI meTa. ene putra te uparicara vasu. kRti (6) bhAratanA yuddhamAM duryodhananA pakSano eka kupa (2) gautamakuLanA zaraThAna RSi tapa karatA rAja. enA putranuM nAma rucipa hatuM. hatA, tenuM tapa bhaMga karavA indra jAnapadI nAmanI kRti (7) jyAdhuputra suhRdanI patnI. ene putra paMcajana asarA mokalI hatI. ene joIne emanuM reta kRtI te ja ! bhAga 6-18-14. patana thayuM, temAMthI utpanna thayelA joDakAmAM kRti (8) kayAdhuputra sudanI patnI kRti te ja. putra. A joDakAnuM zatanuM rAjAe kRpA karIne. kRti (9) vasuputra vizvakampanI patnI. cAkSuSa nAmane pAlana karyuM hatuM, te uparathI putranuM nAma kRpa chaThTho manu ene udare jamyo hato. bhAga ane kanyAnuM nAma kRpI paDayuM hatuM | bhAga 2 40 a0 21. -6-15. e zaradAna RSine putra eTale zAradvAna ane kRti (10) kayAdhu putra saMhAdanI strI. paMcajana gautamakuLane mATe gautama kahevAtA. AgaLa jatAM daityanI mAtA e dhanurvidyAmAM ghaNe nipuNa thaye. droNAcAryanI kRtimAna somavaMzanA purukuLanA devamIDha athavA pahelAM karavapAMDavone dhanurvidyA e ja zIkhavato dimIDha rAjAnA putra vInarane putra. enuM bIju hatA. bhArata vakhate e duryodhananA pakSamAM hatA. nAma dhRtimAnuM paNa hatuM. enA chokarAnuM nAma badhA kauravo maraNa pAmyA hovAthI pAMDavoe ene satyadhRti. Azraya Apyo hato. te bhAra0 strI a0 11.0 katiratha videhavaMzanA pradIpaka janakane putra. enuM e ciraMjIvI hovAthI pitAnA zaradhAna e nAmathI nAma kIrtiratha hatuM. enA putranuM nAma devamIDha ja sAva imavaMtaramAM thanArA sapta RSiomAMne janaka hatuM. eka thaze. enA pitA kAMI ciraMjIvI nathI. katirAta videhavaMzanA mahAvRti janakane putra. enuM kRpA bhAratavaSaya bharatakhaMDastha nadI (zaktimAna bIjuM nAma kIrtimAna hatuM. enA putranuM nAma zabda juo.) mahAromA hatuM. kapAcArya kRpanuM ja nAma. kayu somavaMzI pUrukuLAtpana raudrAzva rAjAnA dasa kamI kRpAcAryanI bhaginI. ene zArahatI paNa pikI putra. kahetA. (kRpa zabda juo.) e droNAcAryane paraNI katIjA somavaMzI yaduputra sahastrajitanA vaMzanA ghanaka hatI ane ene azvatthAmA nAme putra hatA. rAjanA cAra putramAMthI kamibhAjana eka naraka che. kRttikA prAcetasa dakSe temane ApelI sattAvIsa mI eka nadI | bhAra0 bhISma a0 9. kanyAmAMnI eka. kaza buMgi RSinA mitra-sakhA / bhAra A0 40-ra0 kRttikA (2) (cho kArtikeya zabda juo) kAti- kRzaka savizeSa. / bhAra u0 103-15 keyanI mAtA. kRzatanuM eka RSivizeSa. kuza te ja. (kRSa zabda juo.) kRtyA bhAratavaSaya nadI / bhAra0 bhISma a0 8, kRzatanuM (2) eka RSi. teo pratigraha karavAnuM taja kRtvA kRtvI te ja. (have pachIne zabda juo.) daI pitAne kALa kevaLa tapAcaraNamAM gALatA hatA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazAna 155 e jAte ghaNuM ja pAtaLA hevAthI emanuM A kRSNa (6) atharvaNa vedanuM e nAmanuM upaniSata nAma paDyuM hatuM. varadyumna rAjAne putra bhUri- kRSNa (7) sAmavaMzI yadukuLanA sAtvata rAjavaMzamAM ghumnane nAza thayA hatA te emaNe pitAnA tape janmelA gharanA putra vasudevane devakInI kukhe baLathI ANa ApIne keTalAka upadeza ane thayelA ATha putramAMnA nAnA. zizupAlAdi duSTane ItihAsa kahyo hate. | bhAra0 zAMti a0 128. nAza karIne sAdhujanenuM saMrakSaNa karavA sAru kazAna athavA kRzAnuM. agni. viSNunA aMzAvatAra rUpe cAlu vaivasvata manavaMtarakazAnatA mahAdeva. mAMnI cAlu aThThAvIsamI cokaDI (paryAya)mAM dvApara kazAdha eka RSi ane prajApati, emane prAcesa yuga kevaLa samApta thavA Avyo tyAre emaNe dakSe pitAnI sATha kanyAmAMthI aci ane dhiSaNa bhUmi para avatAra lIdhe hato / devI bhA. 4 nAmanI be kanyAo paraNAvI hatI. temAM acine rUM. a0 16. dhrapradeza ane dhiSaNane vedazirA, devala, vayuna emanA janma thatAM pahelAM ja emanAM mAtAane manu ema putra hatA. A sivAya jyA pitAne kaMse baMdIkhAnAmAM rAkhyAM hatAM. kaMse ane suprabhA nAme be kanyA hatI. A be kanyAo emanA cha bhAIone mArI nAkhyA hatA. sAtamAne kaI strIthI thaI hatI te saMbaMdhI koI ullekha kaMsa mAre te pUrve ja rohiNInA garbhamAM e maLatA nathI. jyAre so ane suprabhAne pacAsa praviSTa thayo hato. te pachI kRSNane janma thayo paDyA hatA. e badhA asrarUpe levAthI vizvAmitra hatA. te divase zrAvaNa mahinAnI vada AThama pitAnI pAse ja rAkhyA hatA. / vA2AbA sa021. hatI. emano janma madhyarAtre thayo. putrajanma kRzAdha (2) astravidyAne eka AcArya, thaye joIne vasudevane ciMtA thaI ke have AnuM zAzva (3) kRtArtha rAjAnuM nAmAntara. rakSaNa zI rIte karavuM ? eTalAmAM ene vicAra zAzva (4) e nAmanA nATyakaLAnA AcArya sUjhayo ke gokuLamAM mAro parama mitra naMda che eka RSi.. ene ghera ene mokyuM. meM mArI strI rohiNIne kazAzva (5) sUryavaMzI diSTa kuletpanna sahadeva rAjAnA paNa ene tyAM ja rAkhI che. e jema sukhe rahe putra. enA putranuM nAma somadatta. che tema A putra paNa sukhe Ucharaze. paNa zI rIte kRSIbaLa eka brahmarSi. javuM e prazna hatuM. pagamAM beDIo che e vicAra kRSNa zrIkRSNane mitra eka gapavizeSa | bhAga AvatAM ja enA paganI beDIo tUTI gaI. kAre 10-15-20, Ape Apa UghaDI gayAM. dvArapALA gADha nidrAmAM kRSNa (2) vyAsanuM eka nAma | bhA. 1-4-3ra paDyA. A joIne te vakhate aMdhakAra vyApI ane 8-22-22 rahyo hato chatAM vasudeve bilakula vilaMba na karatAM kRSNa (3) kaliyugamAM karavavaMzanI pachI thayelA AMdhra putrane mUkI AvavAnuM nakkI karyuM. te vakhate ghera vaMzanA baLirAjAne bhAI. A e vaMzane bIje aMdhAruM hatuM. varSAkALa hevAthI yamunAmAM pUra rAjA hatA. | bhAga 12-1-23. hatuM; chatAM te bALakane laIne gokuLa gayA. tyAM kaNa (4) uttAnapAda vaMzanA havirdhAna rAjAne jaIne naMdanA gharamAM jaI bALakane naMdanI strI havirdhAnI nAmanI patnIthI thayelA cha putramAMne jazodAnA palaMga para mUkI tenI tarata janmelI cothe. bagaDAnI saMjJAvALA prAcIna bahinA nAnA kanyAne laI pite pAchA mathurAmAM AvI baMdIbhAIomAMne eka. zALAmAM dAkhala thaI gayA. A badhuM banyuM paNa kRSNa (5) ka putra eka nAga. tenI IzvarI mAyA vaDe mathurAmAM ke gokuLamAM koIne Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 khabara paDI nahi. baMdIzALAnAM bAraNuM pAchAM a0 23.0 Idrane pitAnuM sAmarthya batAvavA kRSNa hatAM tema bhiDAI gayAM, vasudevanA paganI beDIe naMda dara varSe IdrayAga karato hato te baMdha karAvI pAchI hatI tema jaDAI gaI. | bhAga 10 0 govardhana yAga karAvyA te uparathI Ide gekuLane ba0 3. buDADavA ativRSTi karI. te kALe govardhana parvatane kanyA laIne vasudeva baMdIzALAmAM AvyA ke UMcakI enA AzrayanIce gokuLavAsIonuM saMrakSaNa kaMsane duSTa svapna AvyuM. AthI e jAgI UTho karyuM (govardhana zabda juo). eka vakhata naMda bane dilagIra thaIne beThA hatA eTalAmAM sevakoe yamunA snAnArthe gayelA te bUDyA temane kRSNa bAvIne jaNAvyuM ke devakIne prasava thaye che. kaMsa bacAvyA. / a. 28. sudarzana nAmanA vidyAdharanI beTho hato te ja UThIne baMdIzALAmAM jaIne sarpayonimAMthI kRSNa mukti karI. (6 sudarzana zabda jue che te devakIne kanyA janmI che. chatAM e juo.) kezI vadha (3, kezI zabda juo.) vyomAsura khAThamuM bALaka hatuM eTale manamAM dayA na AvatAM vadha (vyomAsura zabda juo.) paNa karyo. tene laIne zilA para pachADI. paNa kanyA enA hAthamAMthI chUTI "tAro verI gekuLamAM Uchare che" AgaLa jatAM kaMse dhanurbhAganA nimittathI baLaeTaluM kahI aMtarIkSamAM adazya thaI gaI. ! bhAga rAma ane kRSNane mathurA lAvavA sAru akSarane daza0 0 a0 4, gekuLa meka. akara emane laIne jato hato. ahIM gokuLamAM naMde jANyuM ke mAre tyAM putra rastAmAM yamunAmAM snAna karavA gaye te vakhate prasava thayo. eNe putranuM jAtakarma karyuM. gokuLamAM tene vizvarUpa batAvyuM. | bhAga 10 x0 ao sarvatra AnaMda AnaMda thaI rahyo. / a.pa. keTaleka 38-40.0 mathurAmAM kaMsanA ghebane kRSaNe mAryo. ! divase kaMse gokuLamAM janmelA bALakane mAravAnA A 41. kaMsanI kubaDI dAsI kujAne kRSNa saraLa hetuthI pUtanAne mokalI. pUtanAne nAza thaye. karI. (kukkA zabda juo.) kRSNane mAravA tatkArelA ('pUtanA" zabda juo.) tyAra pachI turNAvatane hAthI kuvalayApIDane mAryo. (kuvalayApIDa zabda mokalyo tenI paNa e ja gati thaI. (turNAvata juo.) cANUra, muSTika ane badhA baMdhu sahita zabda juo.) pachI garga muni gokuLamAM AvyA kaMsane mAryo. (e badhA zabda jevA, vizeSa ane rAma ane kRSNanuM nAmakarma karyuM. / a. 8. hakIkata sAru). pachI kRSNa baMdIzALAmAM jaI naMdana AMgaNAmAMnAM be jhADarUpe rahelA nalakuberane vasudeva-devakIne baMdhanamukta karyA ane emane kRSNa uddhAra karyo (nalakubera zabda juo). satkAra karyo. ugrasenane rAjya upara pharI sthA. vatsAsara, bakAsura, aghAsura. e rAkSasone vadha kaMsanA bhayathI mathurAmAM astavyasta thaIne dase thaye. (A badhA zabda juo.) gAya, vAcharaDAM dizAe nAsI chUTelA yAdavonAM vRSNi, aMdhaka, ane govALiyAonuM haraNa karIne brahmadeve kRSNanA kUkara, madhu, dAdAuM, I. kSatriphaLAne pAchAM ANIne sAmarthyanI parIkSA karI. | bhAga dazama skaMi mathurAmAM vasAvyAM. naMdAdi gepane temaNe karelA a0 13-14. kRNe dhenukAsurane mAryo. dhenukAsura upakAro smarI mathurAmAM aNAvI keTalAka kALa zabda juo) kAliyamardana (1 kAliya zabda juo) paryata paNuM rAkhI temane yathAyogya satkAra kRSNa gepa vagerenuM dAvAgnithI rakSaNa karyuM / karyo ane gokula mekalyA. tyAra pachI vasudeve bhAga dazama a0 17. baLarAme pralaMbane vadha rAma ane kRSNane janoI dIdhI. temanA janmakALe karyo (pralaMba zabda juo.) gAye ane govALanuM pite kArAgRhamAM hevAthI na apAyelAM gaudAne punaH agnithI rakSaNa karyuM / a. 19.0 RSi- ApyAM. tyAra pachI baLarAma ane kRSNa sAMdIpani patnIeAe kRSNa-baLarAmane anna ApyuM. | RSine tyAM vidyA saMpAdana karavA jaIne rahyA. | Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 bhAga dazama a0 46.0 gopAMganAone dilAse baLarAme kALayavananA AkhA sainyane nAza karyo ApavA uddhavane gekuLa meka. (uddhava zabda juo.) ane pachI dvArakA gayA. pAMDavo kRSNanA pheIAta bhAI hatA. kRSNa meLAI jarAsaMdhane pachIthI khabara paDI ke kRSNa mathurA hatA. pRthA jene kuMtIbhoje dattaka laIne kuMtI nAma cheDIne Anarta dezamAM dvArakA jaIne rahyA che; tethI pADayuM hatuM te vasudevanI sagI bahena hatI. AthI te sainya laIne dvArakA para caDhI AvyA. A enI teomAM paraspara snehasaMbaMdha sAre che. eka samaye aDhAramI savArI hatI. paraMtu A prasaMge kave enI ghaNuM kALathI pAMDavonA samAcAra na maLelA hevAthI sAthe yuddha karyuM nahi. baLarAma sahavartamAna pote kRSNa ane temanI khabara kADhavA hastinApura jarAsaMdha jue ema nAThA ne pravarSaNa nAmanA mokalyA hatA. te uparathI aphara hastinApura jaIne parvata para caDhI gayA. e joIne jarAsaMdhe tRNa, kASTha kuMtI, vidura vagerene maLyA. teNe emane meDhe ityAdinA moTA DhagalA karAvI parvatane saLagAvI duryodhananA pAMDava prati nI vAto sAMbhaLI, dhRta- mUkyo. eNe jANyuM ke kRSNa baLI mUA haze ke rASTrane nItine bodha karyo. paNa A nItine bedha baLI maraze. Ama dhArI potAnuM sainya laIne ene e na jaNAtAM te sArA zabdamAM kuMtInuM harakhAte harakhAte magadha pAcho gayo. ene sainya sAMtvana karI mathurA AvI badhI hakIkta kRSNane sahita gayela joIne rAma-kRSNa bIje rastethI nIkaLI nivedana karI. | bhA0 dazama0 a0 48-49. dvArakA gayA. tyAM AnartanA purAtana rAja revate kaMsa jarAsaMdhanI bane dIkarIone paraNyo hato. pitAnI revatI nAme kanyA baLarAmane paraNAvI ane potAnA jamAIne kabaze mAryo te sAMbhaLIne tevIsa vivAha samAraMbha uttama prakAre karyo (revata zabda akSauhiNI sainya laIne te kRSNa upara caDhI Avya juo). te ja pramANe bhISmaka rAjAnI kuMvarI ane eNe mathurA para ghero ghAlyo. kRSNa, baLarAma rukimaNI kRSNane paraNI. | bhAga 10 40 50 ane yAdavoe enI sAthe yuddha karIne ene harAvyo. para-54. eTaluM ja nahi paNa baLarAme ene bAMdhI A . kRSNathI rukimaNune prathama pradyumna nAme putra thaye. kRNe ene choDAvyo ane pote lajijata thaI magadha eNe zabarAsurano vadha karyo. (2. pradyumna zabda deza pAcho gaye. keTalAka samaya pachI e pAcho juo.) AgaLa jatAM svataMtakamaNinA prasaMgamAM mathurA Avyo paNa te vakhata hAra khAdhI. Ama jAMbuvaMtI ane satyabhAmA banne marAyA, satrAjita e sattara veLA caDhI AvyuM ane hAryo. ekadA ane zatadhArA bannene paraNyAM. (syamaMtakamaNi zabda eNe sAMbhaLyuM ke kALayavane mathurA para ghero ghAlya juo.) kaMI kALa pachI keTalAka yAdavone joDe laIne che. e jANatAM ja teNe yuddhanI taiyArI karavA mAMDI. kRSNa pAMDavone maLavA hastinApura gayA. lAkSAgRhakRNe A hakIkata jANatAM ja saghaLuM dhana, pazu, mAMthI bacIne nIkaLI nAThA pachI, ekavAra drupadapuramAM mANasa badhAne vizvakarmAnI madadathI dvArakA pahoMcADI draupadInA svayaMvara vakhate joke pAMDavo emane maLyA daI pite ekalA ja mathurAmAM rahyA. pite jANyuM hatA paNa te svalpa ja nirAMte bheTa thaI nahatI ke have mathurAmAM keIe rahyuM nathI eTale pote mATe hastinApura javAne prasaMga Avyo hato. ekalA nAsI jatA hoya ema dekhAva karyo. kALa- pAMDavoe emane badhAne cAra mAsa paryata mahemAna yavana emanI pUThaLa dhAye. nAsatAM nAsatAM eka rAkhyA. e vakhata daramyAna kRSNane kAliMdI paraNuM kaMdarAmAM praveza karIne pAchaLa paDelA kALayavanane hatI. (kAliMdI zabda juo.) dvArakA gayA pachI mucakuMdane hAthe marAvyA. kRSNa pachI tyAMthI mathurA mitraviMdA, satyA, bhadrA, lakSmaNa emane potAnA pAchA AvyA ane eTalAmAM yAdavasenA laIne parAkrame harI lAvIne paraNyA hatA. (saMpUrNa hakIkta Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 sAru tathA e badhAM nAmanI hakIkata sAru te te zabda vardhana, unmAda, mahAza, pAvana, vahuni, ane kSadhi; gya sthaLe juo.) ane eka kanyA. pUrva bhaumAsure Ikane ghaNe prakAre trAsa Apyo (6) satyA putra vIra, caMdra, azvasena, citragu, hate, mATe ene nAza karavAnI taka ja bALa vegavAna, vRSa, Ama, zaMku, vasu ane kuMti. hatA. tevAmAM kRSNa bhagavAne avatAra lIdhe. eo (7) kAliMdI putra zruta, kavi, vRSa, vIra, subAhu, mahAparAkramI che evuM paNa iMdrane jaNAyuM hatuM te bhadra, zAMti, darza, pUrNamAsa ane somaka, uparathI eNe kRSNane bhaumAsuranI vAta karI. kRSNa (8) lamaNA enA putre praSi, gAtravAna, prAyotiSa nagarI gayA ane bhaumAsurane mArIne siMha, bala, prabala, Urdhvaga, mahAzakti, saha, oja, tenA putra bhagadattane tenI gAdI para besADayo tema ane aparAti . ane eka kanyA. ja bhaumAsure baMdI karI rAkhelI soLa hajAra rAja- A sivAya eka rahiNI karIne strI hatI ema kanyAne choDavI. aditinAM kuMDaLa e harI lAvyo jaNAya che. te bhAga 10 &0 a0 61. hato te pAchAM lIdhAM ane IMdrane soMpyAM. (narakAsura kRSNanA putrapautrAmAM aDhAra jaNa mahArathI hatA. zabda juo.) te pachI kRSNanA putra pradyumnanuM rUMkamavatI temanAM nAma pradyumna, aniruddha, dIptimAna, bhAnu, sAthe lagna thayuM. / bhAga 10 x0 0 61. sAMba, madhu, brahabhAnuM, citrabhAnu, ka, aruNa, bhaumAsura athavA narakAsure keda rAkhelI rAjakanyAo puSkara, vedabAhu, zrutadeva, sunaMdana, citrabAhu, virupa, kRSNe narakAsurane mArIne choDAvyA pachI kRSNane ja kavi ane nyadha | bhAga 10 kaMi a0 90 varI. AthI kRSNane ATha strIo hatI ane soLa zloka 37-34. hajAra vadhI. | bhAga 10 ska, a0 90, paraMtu kRSNane ATalI strIothI samAgama thaI putrapautra prathAMtare bIjI se strIo hovAnuM jaNAya che. saMtati zI rIte thaI ema Azcarya karavAnuM kAraNa have emanI ATha strIo ane emanI saMtati nathI. pratyeka strI samIpa juduM rUpa dhAraNa karIne saMbaMdhI kahIzuM. bIjI strIone paNa evI ja rahevAnuM emanAmAM sAma hatuM evuM bhAga rIte saMtati hatI e samajI levuM. 10 skaa0 59 mAM nArade karelI kRSNanI (1) rukimaNuM : enA putra pradyumna, cAraNa, parIkSAthI jaNAya che. sudeSNa, cArudeha, susa, bhadracAru, cArucaMdra. cArusa, A pramANe kRSNa baLarAmAdika sahavartamAna sukhavicAru ane cAru ema dasa putro temaja cArumatI mAM kALa vyatIta karatA hatA, tevAmAM jarAsaMdhe nAme kanyA hatI. te kRtavarmAnA putrane paNa hatI. vIsa hajAra rAjAone yajJamiSe bali devA bAMdhI (2) jAMbuvaMtIH enA putra sAMba, sumitra, puru karIne rAkhyA hatA temaNe eka dUta sAthe kRSNane jita, zatajita , sahastrajita, vijaya, citraketu, guptarItie kahAvyuM ke jo Apa satvara AvI vasumAna, draviDa; ane ketu ema eka kanyA hatI. amane baMdhanamukta karaze te ja amArA prANa (3) satyabhAmA H ene bhAnu, subhAnuM, svarbhAnu, raheze. A saMdezo pahoMce ke kRSNa sabhAmAM AvI prabhAnu, bhAnumAna, caMdrabhAnu, baha6bhAnu, zrIbhAnuM yAdavonI sAthe e viSaye zuM karavuM tene vicAra ane pratibhAnuM e putrA ane eka kanyA, karavA beThA. teo ema masalatamAM beThA hatA ne (4) bhadrA putra saMgrAmajita, bahansena, zara, iMdraprasthathI saMdezo laIne eka dUta AvyA. yudhiSThiranA praharaNa, arijit, jaya, subhadra, vAma, Ayu ane manamAM rAjasUya yajJa karavAnI IcchA thavAthI temaNe satyaka ane eka kanyA. kaSNane satvare bolAvyA hatA. kaccha vicAramAM paDayA (5) mitraviMdA putra vRka, harSa, aniba, gagha, ke have kyAM javuM ? sabhAmAM uddhava beThA hatA. emaNe Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 kahyuM ke haju rAjasUya yajJa AraMbha thaye nathI * kula nAmanA brAhmaNane kRSNa satkAra karyo. (kula te yudhiSThirane bheTIne pachI jarAsaMdha tarapha javuM. zabda juo.) yudhiSThirane emaNe mokalelA saMdezAthI Apa jazo - pAMDavoe bAra varSa vanavAsa ane eka varSa tethI AnaMda thaze. jarAsaMdha pAse te pachI jatAM ajJAtavAsa bhogavIne pitAnI pratijJA pALI pachI kAMI aDacaNa nathI. kRSNane A salAha yogya lAgI kaura pAsethI potAne yathAyogya rAjyabhAga eTale AvelA bane dUtane joDe laIne pite rathArUDha. meLavavA saMbaMdhI vATAghATa karavA yudhiSThire kRSNane thayA. thaDe kALe Idraprastha pahoMcyA ane tyAMthI pelA duryodhana pAse mokalavAnI IcchA karI. kRSNa te vAta giritrajathI AvelA rAjAonA dUtane vidAya karyo. kabUla rAkhI. bhIma vagerene abhiprAya jANI, kahAvyuM ke huM zeDA ja kALamAM AvI tamane baMdhana sAtyakine joDe laIne pite hastinApura javA sapta karIza. kaNane AvelA joIne pAMDavone bahu nIkaLyA. / bhAra udyoga aa 74-83, raste AnaMda thaye ane emaNe emane ghaNe satkAra RSi samudAya maLe, temane vaMdana karI joDe lIdhA. karyo. | bhAga 10 40 a0 71. e badhA hastinApuranI pAse Avela vRkasthaLa pachI ekAMta joIne yudhiSThire pitAnI rAjasUya gAma sudhI AvI pahoMcyA. / a. 84. kRSNa yajJa karavAnI IcchA kRSNane jaNAvI. sAMbhaLIne hastinApura Ave che e samAcAra dhRtarASTrane koNe kahyuM ke tamAre vicAra uttama che, paNa jarAsaMdha pahelAM ja malyA hatA. tethI temaNe hasti pahelAM ja maLyA hatA; tethI temaNe hastinApurathI jIvate haze tyAM sudhI tamArA yajJanI kadIe siddhi te vRkasthaLa sudhIne raste samarAvI suzobhita thAya ema mane lAgatuM nathI mATe prathama ene mAro karAvyuM ane bhISmAdine temane sAmaiye mokalyA. ghaTe che. A vAta sAMbhaLIne yudhiSThire kahyuM ke amAruM temaNe ghaNuM sanmAna ApIne kRSNane hastinAkaranAra tame ja cho. jema tamane yogya lAge tema puramAM ANyA. kRSNa saghaLAne pRthaka pRthaka maLyA ane kare. A uparathI kRSNa bhIma ane arjuna bannene pachI vidurane tyAM gayA. vidurane tyAM pitAnI phoI sAthe laI giritra je gayA. tyAM bhIma ane jarAsaMdhanuM pRthAkuMtI rahetI hatI. tene maLyA ane badhA yuddha thayuM ane te bhImane hAthe maraNa pAme. pAMDavonuM vaMdana kahI, madhura vANI vaDe emanuM jarAsaMdhanA maraNa pachI kagaNe enA sahadeva nAmanA sAMtvana karyuM. pachI duryodhana pAse gayA. / a. putrane enI gAdIe besADayo ane badhA rAjAone 85-90. duryodhane emane satkAra karyo ane baMdhanamukta karyA. pachI pote Idraprastha pAchA ahIM ja bhojana le ema Agraha karyo. paNa kRSaNe AvyA. (1. jarAsaMdha zabda juo.) kahyuM ke huM pAMDavo pAsethI je kAma sAru Avyo chuM rAjasUya yajJa vakhate kRSNane sahunI saMmatithI te kArya thaze eTale bhojana karIza. ema kahI pote yudhiSThire prathama tilaka karI vaMdyA. zizupAla vidurane tyAM jamyA. | a0 83. * bIje divase SathI baLI gayuM ane enAthI e sahana na thavAthI bhISma, droNa, kRpa, ane bIjA RSio sahavartamAna eNe kRSNanI ghaNuM niMdA karI. AthI zizupALane dhRtarASTra pote AvIne sabhAmAM beThA eTale kRSNa vadha thayo. (zizupALa zabda juo.) paNa pite snAna AhanikathI paravArI sabhAmAM rAjasUya yajJa samApta thayA pachI kRSNa dvArakA AvyA ane pitAnI meghanA jevI gaMbhIra vANIthI AvyA tyAre emaNe zAzvane mArI nAkhyo. (ra. bhASaNa karavAno AraMbha karyo kezAhava zabda juo.). he dhRtarASTra ! pAMDavo taraphathI huM tamArI pAse karuSa dezAdhipati daMtavakra ane enA bhAI eTaluM kahevA sAru Avyo chuM ke tame pAMDavone vidUrathane vadha thayo. | bhAra0 10 rUM. a0 78. aradhuM rAjya Apo ane teo ane tame badhA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhe rahe. duryodhane yuddha karavAne je rAjAone kanyA guNukezInI kathA dhRtarASTrane saMbhaLAvI. ekaThA karyA che teo yuddha karaze, paraMtu A yuddha emaNe kahyuM ke abhimAna dharIne yuddha karavA pravRtta sAruM nathI, kAraNa ke temAM ghaNuM jIvone nAza thazo nahi ane jo yuddha karavA jazo te tamane thaze. mATe mane lAge che ke yuddha thavA jeTale maratabe kheda thaze. (guNukezI zabda juo.) tame A vAta pahecavA nahi gho. AvelA rAjAo karava RSinuM AvuM bhASaNa thayA pachI nArade pitAne krodha zAnta karI, tema ja tamArA taraphathI dhRtarASTrane kahyuM ke kAMI paNa kAma karIe temAM vastrAlaMkArathI pUjAI pitapotAnA nagara prati prasaMga joIne te pramANe ja vartavuM joie. bahu jaze. saheja vicAra karaze te tamane samajAze ke AgrahI thavAmAM mAla nathI. e vAta upara emaNe pAMDavone talamAtra paNa aparAdha nathI. vinA ene gAlavanuM cAritrya kahI saMbhaLAvyuM (3. gAlava kAraNe bhImasenane viSa devAmAM AvyuM che, lAkSA- zabda juo.) tema ja abhimAna e bUrI cIja che gRhamAM emane bALI mUkavAno prayatna karavAmAM e upara yayAti rAjA svargamAMthI patana zI rAta Avyo e, pAMDavoe pitAnA parAkramane baLe pAmya e kahI saMbhaLAvyuM. (yayAti zabda juo.) meLavelI saMpatti dhUta ramavAne miSe kapaTathI haraNa A badhuM sAMbhaLIne dhRtarASTra kahyuM ke kRSNa ! tame karavAmAM AvI e, draupadInuM apamAna karavAmAM ane A badhA mahAnubhAva RSioe je je kahyuM AvyuM che ane evA bIjA aparAdhe jovA jaIe e akSarazaH kharuM che. mArA manamAM paNa salAha te te badhA tamArA taraphathI thayA che. Ama chatAM karavI e ja IcchA che. paraMtu A duSTa duryodhana paNa satya ane zAMtine vaLagI rahIne pAMDavoe mAruM kahyuM kAne ja dharatA nathI. mATe tame ene tera tera varSa sudhI ApadA bhogavI che. are, haju kAMI kahI juo. paNa tamAre viSe emanI pUjya buddhi kAyama rahI A sAMbhaLI kRSaNe duryodhana prati kahyuM ke he che. AvA sanmArga vatI, parAkramI ane sadgaNI dUryodhana ! pAMDavone aDadhuM rAjya ApavuM e yathA nyAya che ane ema karavAthI tane kazI mAnahAni pAMDavone tamAre agara tamArA putroe deSa karo paNa thatI nathI. kema nathI thatI e je jANavuM ucita nathI. mATe tame svaccha hRdaya karI tamArA heya te sAMbhaLa ke dhRtarASTra pote mahArAjA raheze putrone vAra. mAruM ATaluM kahyuM nahi sAMbhaLo, ane hAla che tema yuvarAjapade ja rahIza. agara ema manamAM samajatA hazo ke pAMDavoe kevA mATe pAMDavothI nirarthaka vera vadhArIza nahi. tArA bhayayukta thaIne samajUti mATe kaheNa kahAvyuM che, pitAnA pakSanA bhISmAdi meTA moTA rehA che te huM kahuM chuM ke tema nathI. pAMDava yuddha karavA teo salAha karavA ja Icche che. mAtra karNa, saubalA taiyAra ja che e nakkI mAnI lejo. | bhAra udyoga jevA kevaLa kSudra che te ja salAha IrachatA nathI. a0 95. AvAonI huM ke tuM mAnI beThA che ke huM pAMDavone kRSNanuM bhASaNa sAMbhaLIne sabhAmAM beThelA RSio chatIza. paNa pAMDavo eka karatAM eka adhikAdhika ane rAjAo remAMcita thayA; paNa kaI kaMI parAkramI che. emanI joDe vera bAMdhIne tuM UgarIza belyuM nahi. sabhAmAM jAmadanya hatA, temaNe e kadIye bananAruM nathI. AnA kara dharASTane daMbhoddabhava rAjAne itihAsa kahI potAnAM mAbApanuM kahyuM mAna ane yuddhanI vAta saMbhaLAvIne kahyuM ke huM dhRtarASTra ! aju na ane paDatI mUka, jethI badhAMnuM kalyANa thAya. | bhAra0 kRSNa e naranArAyaNa ja che, mATe emanI joDe udyo. a. 124. salAha karavAthI tAruM kalyANa thaze. ? bhAra udyoga, kRSNanuM bhASaNa thaI rahyA pachI bhISma, droNa a0 9. pachI kaNva RSie mAtalI ane enI emaNe paNa duryodhanane e ja upadeza karyo ane Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa kahyuM ke kRSNanA kahevAne tuM anusara, emAM ja tAruM zreya che. pachI vidura khelyA : are duryodhana ! A sadhaLAe je karyuM te dhyAnamAM rAkha ane vicAra. AgrahI thaIza nahi. tArA manamAM ema AvatuM haiAya ke huM yuddha na karyu. eTalA mATe A saghaLA mArI khuzAmata kare che te! tuM khAtarI rAkhaje ke ema nathI, tArA manamAM pAkI khAtarI rAkhaje ke yuddhamAM pAMDave tane jItaze ja ane tuM yuddhamAM marIza, huM tane zuM vadhAre kahuM, duryodhana ! tArA maravAnI mane lagIre ciMtA nathI, paraMtu A dhRtarASTra ane gAMdhArI vRddhapaNamAM anAtha ane du:khI thaze. are, emane A lAkamAM bhikSAvRtti para nirvAha karavA paDaze e vAta manamAM AvIne mane pArAvAra duHkha utpanna kare che. mATe pAMDavA pAse jA ane emanI joDe salAha kara, / bhAra. udyoga a 125-126. badhAnAM bhASaNA thaI rahyA pachI duryodhana kRSNa prati khelyo : tame badhA pAMDavAnA pakSa khe'cIne mane mAtra dASa dyo cheA. parantu emane meM zA aparAdha karyA che? pAMDavAe zaninI joDe jUgaTu ramIte peAtAnI saMpatti khAI; pete te vakhate karelI peAtAnI pratijJA pALavA vanamAM gayAM, emAM mArA zA aparAdha ? have mAre pAMDaveA pAse samAdhAna karavA javu* e te| dUra ja che paNa jyAM sudhI mArA dehamAM jIva che, tyAM sudhI mAre hAthe emane jamIna tA zu. paNa sAyanI aNI upara rahe eTalI mATIye maLanAra nathI. / bhAra0 udyoga a0 127, duryodhananI AvI vANIthI kRSNane saMtApanI parAkASThA thaI. teo khAlyA, are mUrkha ! tu amane badhAne kahe che ke ame pAMDaveAnA pakSa karIne tane A badhu' kahIe chIe, ane teM zA aparAdha karyAM che? parantu mUDha ! teM emane ghaNA ja anyAya karyo che. bhImane jhera krANu dIdhuM? lAkSAgRhamAM rAkhIne temane bALI mUkavAnA yatna kANe karyAM ? 21 161 kRSNa emane IMdraprasthamAM kANe meAkalAvyA ? dyUta ramavAne pAMDavA jAte AvyA ke teDAvyA ? draupadIne chaLa kANe karyuM? ATaluM chatAMye emaNe svaparAkrame meLavelI saMpatti huM pAchI ApanAra nathI ema kahetAM, mUrkha, tane lAja AvatI nathI ? Avu... AvuM chatAMye tuM vRddhapuruSAnI zikhAmaNu sAMbhaLatA ja nathI. AnA karatAM mATe aparAdha khIjo yA joIe che? paNa yAda rAkhaje duryodhana ! tuM satvara ja nAza pAmIza. kRSNanAM AvAM vacana sAMbhaLIne du:zAsane bhayabhIta thaIne duryodhanane sabhAmAMthI UThI javAnI sAna karI. durgaMdhana ane enA pakSapAtI saghaLA sabhAmAMthI UThayA. e joIne bhISma khAlyA ke durgaMdhana lAbhI ane mAnI thaye che ane A sarva rAjae ene ja anusare che; te uparathI mane lAge che ke jarUra kSatriyakuLanA vinAza pAse ja AvyA che e niHsa'deha che. e sAMbhaLIne kRSNa pharIthI khelyA ke kasane mArIne ame sahu yAdave sukhI thayAM chIe tema tame paNa duryodhanane ane enA pakSapAtIone mArazeA tyAre ja kSatriye UgarI tame sukha pAmaze. A uparathI duryodhana tyAMthI tatkALa nAsI gayA. gAMdhArIe paNu durgaMdhanane zikhAmaNa dIdhI ke A sarve je kahe che tenu'ulla dhana karIne nAza pAmIza nahi. tane ema lAgatuM haze ke bhISmAdika tArA pakSamAM che, chatAM yAda rAkhaje ke e badhA mana mUkIne yuddha karaze nahi, pAMDavAne Aja paryaMta je je duHkha dIdhuM te bahu che; have emane emanA bhAga ApIne sukhI thA. / bhAra udyo. a0 129. gAMdhArInAM A hitakAraka vacane amAnya karIne duryodhana tyAMthI UThIne cAlatA thayA. bahAra jaIne kRSNane pakaDIne baMdhana karavAnA vicAra karavA lAgyA. A vAtanI sAtyakine khabara paDatAM teNe sabhAmAM AvI kRSNa ane khIjA sabhAsadane jAhera karI dIdhuM. kRSNa mAlyA : ema che te ene ane enA pakSapAtIone hamaNAM ja bAMdhIne pAMDavA pAse lai Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jAuM chuM. A uparathI dhRtarASTra ane vidura mAratA te vaza thaye nahi. (1. karNa zabda juo.) karNa bolAvI maMgAvyo ane eno ghaNe ja tiraskAra tyAMthI pAchA vaLe ane kRSNa AgaLa cAlI karIne bolyA ke are mUrkha ! kRSNanI viruddha kazeye upaptavyamAM yudhiSThira pAse pAchA AvyA. je je vicAra manamAM lAvavo e tane zreyakAraka nathI. banyuM hatuM te badhuM kahyuM ane yuddha karavAno nizcaya AvA kRtyathI huM mAtra vahele ja nAza pAmIza. / karAvyo ane yudhiSThirane laIne kurukSetramAM AvyA. | bhAra0 udyo che ac 130,. bhAra udyoga a0 150. daramyAna kRSNa lekapAla sahita pitAnuM divya- pachI jyAre bhAratanA yuddhane AraMbha thayo tyAre svarUpe pragaTa karI sarvene pradarzita karyuM. pitAnuM kRSNa pote pAMDavonA pakSamAM rahyA; ane emaNe A addabhuta divyarUpa emaNe aMdha dhRtarASTrane aDhAra divasa sudhI arjunanuM sAraNya karyuM. e batAvIne potAnI samAdhAnanI viSTi pUrI karI. samayamAM emaNe kaI jagAe yukti, kaI jagAe pite sabhAmAMthI UThayA ane rathArUDha thayA. te vakhate pitAnI addabhuta zaktinI yojanA karIne pRthvInA dhRtarASTra kahyuM ke kRSNa! mArI IcchA samAdhAna bhArarUpa saMpUrNa duSTa rAjAone nAza karIne karavAnI ja che paNa A duSTa chokaro mAruM kahyuM pAMDavone bacAvyA. pAMDavone temanuM rAjaya seMpI mAnato nathI. huM nirupAya chuM. A sAMbhaLIne pite dvArakA javA nIkaLyA. te vakhate uttarAnA kRSNa badhA kArone kahetA hoya ema maTe ghATa - udaramAM garbha hatA. azvatthAmAnA astrathI garbhanI kADhIne kahyuM ke ahe, tame badhA sAMbhaLe; meM tamArA rakSA karavAnI goThavaNa karavAnI uttarAe vinaMtI badhAnA sAMbhaLatAM duryodhanane nItine bodha karyo. karavAthI pitAnA cakrane rakSAthe mUkIne pote dvArakA eNe mAre bAdha te kAne na dharyo eTaluM ja nahi, padhAryA. (2) uttarA zabda juo.). paNa UlaTI mane baMdhana karavAnI dhAraNA karI. dvArakAmAM hatA tevAmAM eka vakhate sarvagrahaNa dhRtarASTra paNa kahe che ke mArA upAya cAlatuM nathI. AvyuM. te upara badhAe syamaMtapaMcaka-rAma hadanI mATe huM have tamArA badhAnI pAsethI pAMDavo pAse yAtrAe javAne nizcaya karI dvArakAnA rakSaNa sAru javAnI rajA lauM chuM. ATaluM kahIne teo aniruddha ane kRtavarmAne rAkhyA ane pite saghaLA vidurane ghera padhAryA. | bhAra udyo0 a0 131. yAdava ane strIo sahita svataMtapaMcaka kSetramAM vidurane ghera AvIne kRSNa kuMtIne maLyA. AvyA. hastinApurathI pAMDavo paNa tyAM AvyA sabhAmAM je je thayuM hatuM te badhuM tene kahyuM ane hatA. badhA ekaThA kanyA maLyA. A prasaMge kRSNanI pAMDavo pAse pAchA javAnI AjJA mAgI. kRSNanI ADa strIo ane draupadI vacce svayaMvara saMbaMdhe sAthe karatA pAMDavone kahAvyuM ke pAMDavo tame vAtacIta thaI hatI. | bhA0 10 40 a. kSatriya che. mATe tamAre yuddha karIne ja saMpatti 2-83.0A ja parva nimitte kRSNadvaipAyana, nArada, meLavavI e ucita che. tamAre prajAnuM dharmathI cyavana, asita, devala, vizvAmitra, zatAnaMda, pAlana karavuM. e upara eNe vidurAkhyAna saMbhaLAvyuM. bharadvAja, gautama, jAmadagya, rAma, vasiSTha, gAlava, (vidura zabda juo.) paNa dareka putrane jude jude bhagu, pulatya, kazyapa, atri, mArkaMDeya, agamya, AzIrvAda kahALe. yAjJavalkaya, ityAdika RSio paNa A kSetramAM pachI kRSNa hastinApurathI javA nIkaLyA. AvyA hatA. vasudeve badhAne uttama prakAre AdarabhISmAdika maMDaLI ene vaLAvavAne AvI. temAM satkAra karavAnI suvyavasthA karI mUkI hatI. keTalAka karNa paNa AvyA hatA. kuNe badhAne maLIne pAchA kALa rahyA bAda eka divasa vasudeve A badhA vALyA pachI karNane pitAnA rathamAM joDe laI lIdhe. mahAnubhAvone kAMI karmaviSayaka prazna pUchyo. ene karNane pAMDavanA pakSamAM levAne yatna karI je paNa uttara ApIne emaNe vasudevane yajJa karavAnI sUcanA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 karI. te uparathI teNe tyAM ja yajJa karyo. yajJasamApti kALe RSione satkAra karI temane vidAya karyA. A badhe kALa pAMDavone tyAM ja rAkhyA hatA. A badhuM thatAM traNa mahinA lAgyA. pachI pAMDavo hastinApura gayA ane kRSNa baLarAma pitAnA parivAra sahita dvArakA padhAryA. | bhAra0 10 sekaM. a0 84. pachI eka samaye devakInI evI IcchA thaI ke mArA marI gayelA cha putrone huM jouM. te uparathI kRSaNe temane dekhADyA. (e cha nAma ityAdi hakIkata sAru 1. UNuM zabda juo), keTalAka kALa pachI kRSNa mithilA nagarImAM rahenAra mRtadeva nAmanA brAhmaNane maLavA padhAryA. e brAhmaNa mahAna brahma- niSTha hatA paNa bahulAzva janakane enI khabare nahatI. pitAne AvA brahmaniSTha brAhmaNanAM darzana thAya ane enI kIrtinI bahulA janakane paNa khabara paDe e hetuthI pote mithilA padhAryA hatA. tyAM thaDe kALa rahI punaH dvArakA padhAryA. (bhAga 10 &0 a7 86. jyAre jyAre kRSNa ane pAMDavonI bheTa thatI tyAre yudhiSThira ane bhImasenane kRSNa vaMdana karatA. arjuna ane kRSNa paraspara AliMgana ApatA ane nakuLa ane sahadeva kRSNane vaMdana karatA. A uparathI keNu kenAthI moTuM ane kaNa nAnuM e ughADuM samajAya che. chatAM kRSNanI yogyatA ghaNI ja maTI hatI e yudhiSThira ane bhImasenanI samaja bahAra na hoya emAM kAMI navAI nathI. bhISma dharAdharI kRSNa tarapha pUjyabuddhi dharAvatA hatA. | bhAra0 zAMti a0 51 zla0 29. kRSNanI AkRti ati ucca, ghaNuM nAnI, jADIpAtaLI ema nahatI paNa madhyama prakAranI hatI. emanAM netra kamaLanA jevAM ane vistIrNa nAsikA sIdhI, zarIranI kAMti aLazInAM puSpa jevI zyAma varSanI hatI. pIta vastra paridhAna karavA para emanI prIti hatI. emanA samayamAM kSatrimAM emanA jevo adhyAtmavidyApAraMgata bIjo koI nahato, ema kahIe te paNa cAle. rAjasUya yajJa vakhate vyAsAdikanI saMmatithI yudhiSThire emane agrapUjAnuM mAna ApyuM hatuM te uparathI keTalAka prasaMgamAM alaukika vartaNUka uparathI ane mahA bhayaMkara bhArata yuddhamAM jAte zastra ne dhAraNa karyA chatAM paNa koI paNa tarehanAM zastrathI emane kazIye IjA thaI nathI e uparathI emanuM lakSazya spaSTa jaNAya che. ema chatAM paNa eo snAnasaMdhyAdika nityakarma karatA; upamanyu RSi pAsethI lIdhelI dIkSA pramANe Izvaro pAsanA karavAmAM paNa hameza niyamasara tatpara ja hatA. bharatakhaMDamAM avatAra dhAraNa karIne je je duSTone vadha karAvavAne hato te pUruM karI pite nijadhAmamAM javAnI icchA karI ane devoe paNa AvIne e ja sUcavyuM. A uparathI yAdavakuLane saMhAra zI rIte thaze e vize pote ciMtana karavA lAgyA. tyAra pachI evuM banyuM ke keTalAka yAdavanA chokarAo piDAraka kSetramAM gayA hatA. tyAM emane mehane lIdhe dubuddhi utpanna thaI. temaNe potAnI aMdaranA eka sAMba nAmanA yAdavakumArane garbhiNIne veza dhAraNa karAvyo ane pAse ja RSi hatA tyAM jaIne pUchavA lAgyA ke A strIne zuM avataraze te kahe. RSie pitAnI mazkarI karavA AvyA che te jANu krodhathI kahyuM ke are sAMbhaLe, ene eka lohamaya mUzaLa janmaze ane e mUzaLathI tame samagra yAdava nAza pAmaze. RSinI AvI vANuM sAMbhaLI badhA yAdavakumAre bane tyAMthI nAsI gayA. sAMbane paherAvelAM strInAM lUgaDAM utarAvatAM jue che te temAMthI RSinA vacana pramANe eka lehanuM mUzaLa nIce paDatuM dekhAyuM. emane ghaNe ja bhaya utpanna thaye ane e mUzaLa laIne ugrasena ane vasudevanI pAse jaIne pote kareluM anucita karma saghaLuM nivedana karyuM. e vRddhoe jANyuM ke jo kRSNa ane baLarAma A vAta jANaze te chokarAone sakhata sajA karaze. A bIke temaNe A vAtanI caheravtha na karatAM te chokarAo pAse ja samudratIre chAnuMmAnuM paththara Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ghasAvI nAkhyuM. ghasatAM ghasatAM rahele ghaNuM kRtya sAru kRSNanI kSamA mAMgI. kRSNa enuM sAMtvana ja nAne TukaDo samudramAM pheMkI devaDAvyo. karyuM ane vimAnamAM besADI svarga lekamAM mokalI upara kahI gayA ke kRSNanI IcchAnusAra devoe dIdhA. (2. jarA zabda juo.) paNa emane nijadhAma javAnI sUcanA karI hatI. eTalAmAM kRSNane sArathi dAruka, pate Aje e sUcanA uddhave sAMbhaLI hatI. Apa mane sAthe rathamAM na besatAM pagapALA kaI tarapha padhAryA laI jAo evI prArthanA uddhave kRSNanI pAse e javAne ratha taiyAra karIne nIkaLyo hato. te karavAthI emaNe ene adhyAtmavidyAno upadeza karyo. jatA jatA tyAM Avyo ane kRSNane joI rathethI (2. uddhava zabda juo.) UtarI kRSNane vaMdana karavA gaye. daramyAna Ubhe te kALe dvArakAmAM duzcihno thavA mAMDayAM. e rAkhele ratha ekAeka adazya thaI gayo. kRSNa jaIne strIo ane vRddhajana sivAya sarva dArukane joye ke chellA : he dAruka, mAre nijadhAma yAdavone kRNe zaMkhoddhAra tIrthamAM mekayA ane javAno samaya Avyo che mATe tuM dvArakAmAM ja pite baLarAma sahita prabhAsa padhAryA. zaMkhodvAra ane saghaLA yAdavo laDhI mUA te, baLarAmanuM gayelA yAdavo ghaNA kALa paryanta tyAM rahyA. eka nidhana thavuM ane mAruM nirvANa, ugrasenAdikane divasa ramata karatAM karatAM saghaLAnI vRtti thaI ke jaNAva. emane badhAne jema bane tema jaladI ApaNe madyapAna karIe. te uparathI saghaLAoe dvArakA khAlI karAvavAnI peravI kara. kaheje ke meM madyapAna karyuM. ramatAM ramatAM dhUnamAM ne dhUnamAM dvArakAne tajI eTale have samudra ene buDADI deze. mahAmaha takarAra thaI. saghaLA mahemAMha laDhavA tArI sAthe utAvaLathI kahAvavAne hetu e che, te taiyAra thaI gayA. evAmAM koI ekane vadha thayelo yAda rAkhaje. bIjuM mArAM mAbApa ane strIone joIne enA pakSavALAoe sAmAne mAryA. eTale arjuna IdraprasthamAM laI jAya. kRSNanI sAthe vAta vaLI e pakSavALAoe sAmA pakSavALAone mAryA karato hovAthI ratha adazya thavAnuM dAruka jANato A prakAre A yuddharUpI agni cetIne phelAya. nahe. vAta pUrI thatAM eNe pAchaLa joyuM ane dAzAha, vRSNi, aMdhaka, bhoja, sAtvana, madhu, ratha adazya thaye joIne bahu vismaya pAme. kRSNanA arNava, mAthura, kukura, kuMti ityAdi yAdavonAM nijadhAma javAnI vAtathI ene pArAvAra zeka kuLA mahemAMhI kapAIne be paheramAM nAza pAmyAM. thayo. kRSNa enuM sAMtvana karyuM. zrImukhe kahyuM ke A vartamAna baLarAmane jANa thatAM ja temaNe tuM zeka cheDIne zAnta thA. pachI ene satvara yogadhAraNa vaDe samudratIre ja pitAno deha tyAge. javAnI AjJA karI. kRSNane vaMdana karIne mahA (baLarAma zabda juo.) kaSTa dAruka tyAMthI vidAya thaye. vaLI vaLIne kRSNa baLarAmane dehatsaga joIne kRSNa pote paNa tarapha jate jote bicArI dvArakAne raste paDyo. eka pIpaLAnI nIce jamaNuM paga para DAbo paga dAruka gaye ane te dekhAte baMdha paDayA ke kRSNa caDhAvIne jhADane ThagIne beThA. nayana baMdha karIne gadhAraNuM karI svasvarUpanuM avalaMbana karyuM. mULa svAtmasvarUpane vicAra karatA hatA. tevAmAM ahIM dAruke AvIne baLarAma, kRSNa ane saghaLA kaI jarA nAmanA pAradhIe A keI yuga beTho yAdavonAM maraNanI ugrasenane khabara karatAM ja che evI bhrAMtithI dUrathI tAkIne je bANa mAryuM dvArakAmAM anartha thaI rahyo. badhAM tyAMthI nIkaLI te kRSNanA DAbA taLiyAmAM vAgyuM. thoDIvAre prabhAsa AvyAM. prabhAsamAM AvatAM ja vasudeva, pAse AvIne jotAM eNe kRSNane dIThA. te uparathI devakI ane rohiNIe tatkALa pitApitAnA deha mAruM bANa Amane vAgyuM te bUruM thayuM samajI tajI dIdhA. kRSNanI AThe strIoe kRSNanA dehanI pAse AvI du;kha karavA lAgyuM ane teNe pitAnA jeDe agnipraveza karyo. pradyumnAdikanI strIoe paNa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 kRSNadvaipAyana zaMkhodvAra jaI potapotAnA pationA zabane emanuM A nAma paDela che. | bhAga 1 &0 a0 oLakhI temanI joDe sahagamana karyA. eTalAmAM idra- 4, 0 14 prasthathI arjuna AvI pahoMcyo. eNe manamAM Ama trIjA yuga paryata kRSNa dvaipAyana vyAsa ghaNuM ja duHkhI thaIne saghaLAMnI sAMpradAyika kriyA thayA hatA ema dekhAya che. paraMtu tyAM sudhI uzanA karI. bAkI rahelI strIo ane bALakone laIne nAmanA vyAsa hatA. | devI bhA. 1 & 0 40 4, ajune indraprasthane mArga grahaNa karyo. dvArakA upara Ama vAta hoya te pahelAM kahyuM te vAkyanuM samudra pharI vaLyo. (bhAramausaLa0 a0 7.0 vajana zuM ? mAtra ema ja mAnavuM ke emAM kAMI cUka nijadhAma javA kALe kRSNanuM vaye lagabhaga ekase haze ane aMdhaparaMparAthI kahevAnuM cAlyuM Ave ane pacIsa varSanuM hatuM. che. bIju zuM ? paryayane pradhAna ane sarvasaMmata kRSNa (5) zukrAcAryane pIbarIne peTe thayelA cAra- artha cokaDI ja thAya che. tRtIya yuga paryaya eTale mane eka putra. trIjo yuga dvApara e kaI artha kare paNa te kRSNa (6) pAMDuputra arjunanAM dasa nAma paikI eka nAma.. artha vyApaka nathI. kRSNa (7) e nAmanA eka RSi bhAra zAMti have vedanA RgAdi cAra bheda AmaNe karyA ke te a0 47. prathamathI che e saMbaMdhe jaNAya che ke bhAgavata dvAdaza kRSNadvaipAyana maMtrAvAruNi je vasiSTha RSi, tenA kaMda adhyAya chaThThAmAM ane tRtIya skaMdhamAM paNa che; zakti nAmanA putranA pautra ane parAzara RSinA paraMtu devI bhAgavatanA vAkaya uparathI gAdi cAra putra, uparicara nAme prasiddha thayelA vasu rAjAnI bheda mavaMtaranA AraMbhathI ja che eTale anAdi vAsavI nAmanI dhIvarane tyAM mUkelI kanyAne kumAra che ema siddha thAya che, enuM pramANa e che ke dazAmAM parAzara RSithI e utpanna thayA hatA. bhAgavatamAM kahelA prathama pakSa uparathI ja kRSNamATe ja emane pArAzarya paNa kahe che. vaLI pAyane cAra bhAga karyA hoya te veda, yajurveda, emanuM pAyana evuM nAma maLI Ave che. yamunA sAmaveda ane atharvaveda emane krame adhyayana nadIne varNa kRSNa che ane temAMnA beTamAM emane karanArA pila, vaizaMpAyana, jaimini, ane sumaMta janma thayo hato tethI emane baipAyana athavA emanA ja ziSya hovA joIe ane pitapatAnA kRSNa dvaipAyana kahyA che. te bhAra0 Adi a0 6 * vedanI ema zAkhA pachI karI. eTale ke yajutema ja emaNe badarIvanamAM tapa karyuM hatuM. sababa vedAMtargata tIrthazAkhA zIkhanAre tittiriRSi emane bAdarAyaNa paNa kahyA che. te AnA ziSya vaizaMpAyanane ziSya thayuM. paraMtu emane janma cAlu vaivasvata manavaMtaramAMnA tittiri RSine putra taittiri te AnA vaizaMpAyana dvAparayugamAM kRSNAvatAra thayA pahelAM thayo hato. nAmanA ziSyane pUrva ja hato,evuM pahelA uparicara bhAga-1 a0 30 ane eo A cAlu rAjAnA yajJanA soLa RtvijanAM nAma gaNAvatAM cokaDImAM vyAsa che. (vyAsa zabda juo.) vedane kahyuM che. bhAra0 zAMti a0 336 zla0 9. vistAra karanArane vyAsa kahevAnI praghAta-prathA che. A uparathI tittirAne putra tettiriRSi, ane eTale e sAmAnya nAma che. jema bIjA svayaM karavaRSi - eo prAcIna hovAthI mULe vedanA bhuvAdikane lagADAya che tema Amane paNa lagADAya vibhAga ane tadaMtargata zAkhAe vyAse karelAM nahi, che. paraMtu e emanuM vizeSa nAma nathI, chatAM vadhAre zuM kahIe, taittirka zAkhAMtargata ApastaMba emane vyAsa kema kahyA ? emaNe vedanI keTalIka lupta RSi te dharAdharI ghaNA purAtana che. zAkhAnuM uddhAraNa karyuM - prasiddhimAM ANu sababa bIjuM AmaNe adhyAtmarAmAyaNa rahyuM che emAM Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNaparAzara kekya rAmacaMdra lakSamaNane gItA kahetAM je kahyuM che tene kejya bhAratavarSIya bharatakhaMDane deza. A deza AgneyaAmaNe anuvAda karyo che. | adhyAtma rA. uttara kauzalanI uttare hatuM. ahIMnA rAjAne sAmAnyataH sa0 5, zleka 21. kekya kahevAmAM AvatA. paraMtu te darekanAM nAma A uparathI rAmAvatAra je emanI pahelAM thaye judAM judAM hatAM. dazarathanA samayamAM ahIM azvapati hatA te veLAnA vAkyane anuvAda kRSNa dvaipAyana nAme kekya rAja karato hato. enI kanyA kekeyI, jo sArI rIte kare che te vedanA vibhAga zAkhA te ja dazarathanI strI hatI. pAMDavonA samayamAM ahIM vagere enI pUrvanA ja e dekhItuM che. kRSNadvaipAyane dhRSTatu nAmane rAjA hatA. (3 dhRSTaketu zabda juo.) purANa ane mahAbhArata nAme ItihAsa racyo che. enI rAjadhAnI giridhvaja hatI. vedaparaMparA calAvanAra ene pilyAdi cAra ziSyo kekAya (2) kekya dezAdhipati eka rAjarSi. enuM hatA tema ja purANu paraMparA calAvanAro romaharSaNa mULa nAma che ane e kayA kALamAM hatA te nAme eka ane te sivAya asita ane devaLa e graMthamAM kAMI jaNAtuM nathI. paraMtu e uttama nAmanA ziSya paNa hatA. te devI bhAga 1 skao prakAranI nItithI rAja karanAra hato ema jaNAya a0 2 le 0 46. che. bhArata zAMti a0 07mAM e saMbaMdhe nane janma garbhamAM nava mAsa rahyA ullekha che. eka vakhata A rAja mRgayA sAru heya ema thayuM nathI. e pote janmyA ke tarata gayela tyAM araNyavAsI eka rAkSase ene jo mane smaraNa karatAM huM AvIza evuM pitAnI mAtA ane pakaDavAnI IcchAe enA upara dhAyo. paraMtu satyavatIne varadAna ApI lAgalA ja tapa karavAne A rAja dharyathI Ubho rahyo ane rAkSasane kahyuM cAlyA gayA hatA. AgaLa jatAM saMtanune vaMza ke he rAkSasamArA zarIrane sparza karavA huM samartha javA vakhata AvyA tyAre smaraNa karavAthI AvIne nathI. dUra Ubho rahe. huM kahuM te sAMbhaLaH vaMza cAlu rAkhyo hato. ka9pa paryata pate ciraMjIvI keya dezane rAjA, svAdhyAyathI yukta hatA tathA che ane pachI sAvaNu mavaMtaramAM thanArA sapta prazaMsA karavA yogya AcaraNa vaDe AyuSya gALatA RSiomAM bAdarAyaNa nAme eka RSine avatAra hatA. te eka vakhata araNyamAM pharatA hatA tevAmAM leze. (2 sAvarNa zabda juo.) emane zuka nAmane eka rAkSase AvIne tene mahAbhayAnaka rIte pakaDaze. uttama brahmatattvasaMpanna putra hatA. te samaye rAjA bolyA ke mArA dezamAM cora kRSNaparAzara parAzara kutpanna brahmarSi ane temanuM nathI, kadarya nathI ke madyapAna karanAra nathI; tema kuLa. e kuLamAM kArNAyana, kapisukha, kAyastha, ajA ja jeNe agnigrahaNa nahi karyuM hoya evo yajJa pALi ane puSkara e mukhya RSio hatA. nahi karanAre kaI nathI. te pachI te rAkSasa! kRSNaveNu-veNa bhAratavaSaya nadI / sahyAdri zabda te mArAmAM kayuM chidra joIne praveza karyo ? mArA dezamAM kaI brAhmaNa avidvAna, vrata vinAne, somakRSNA bhAratavaSaya nadI / sahyAdri zabda juo. pAna karyA vinAne, agni dhAraNa karyA vinAne, kRSNA (2) draupadInuM bIjuM nAma. yajJa na karatA hoya tevo che nahi, te pachI te kRSNAnubhautika sAtamA aMkanI saMjJAvALe kRSNa kayuM chidra joIne mArAmAM praveza karyo ? mArA zabda jue. dezamAM dakSiNa ApyA sivAya kaI yajJa karatuM kRSNakSaNa malayadhvaja rAjAnI bahena ane agatya nathI ke adhyayana rUpa vrata dhAraNa karyA vinAne kaI RSinI patnI. enA putranuM nAma daDhacuta | bhAga che nahi, te pachI te mAruM kayuM chidra joI praveza 4-830. karyo? mArA dezamAM brAhmaNe adhyayana kare che ane jue. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 karAve che, yajJa kare che ane karAve che, dAna Ape sivAya meM hama karyo nathI, te pachI te kayA che ane te che, evAM cha karmamAM brAhmaNe sthiti aMtarane pAmIne praveza karyo ? jemane satkAra karavo vALA che. vaLI pUjana karelA, rUDI rIte vibhakta joIe evA vRddhAnI ke tapasvIonI avajJA kadI karelA, kamaLa aMta:karaNavALA, satya belanArA, karI nathI. mArA dezamAM jayAre leke sUI jAya tathA pitAnA karmamAM sthitivALA brAhmaNe mArA che tyAre huM jANuM chuM, chatAM te kayA chidrane joIne dezamAM che, chatAM tuM kayuM chidra joIne mArAmAM praveza karyA? peThe che? mAre purohita AtmavijJAnamAM saMpanna che, vaLI mArA rAjyamAM kSatriye kevA che te kahuM tapasvI che, sarva dharmane jANanAra che, AkhA dezane chuM te sAMbhaLa. teo dAna kare che paNa vAcatA svAmI che ane buddhimAna che. huM dAna karIne vidyA nathI. teo bhaNe che paNa bhaNAvatA nathI. yajJa kare prApta karavAnI IcchA rAkhuM chuM. satya pramANe cAlavA che paNa karAvatA nathI. satyamAM ane dharmamAM nipuNa vaDe tathA brAhmaNonuM rakSaNa karavA vaDe dravyanI icchA che. brAhmaNanuM rakSaNa kare che tathA saMgrAmamAMthI rAkhuM chuM. sevA karavA vaDe guruonI upAsanA nAsatA nathI evA pitAnI sthitivALA kSatriya karuM chuM. mATe mane rAkSasethI bhaya nathI. mArA che chatAM mArA dezamAM te kema praveza karyo ? vaLI dezamAM kaI vidhavA strI nathI, keI adharma brAhmaNa khetI, pazu, vepAra, evA udyoga upara kapaTa vagara nathI, keI brAhmaNa cera nathI, koI yajJa na karAvavA nirvAha karanAra vaizya mArA dezamAM che. gya mANasane yajJa karAvatA nathI ke pApa karanAre teo sAvadhAna, kriyA jANanArA, uttama vrata nathI, mATe mane rAkSasethI bhaya nathI. dharmane arthe vALA, satya bolanArA, vibhAga kADhIne jamanArA, yuddha karatAM mane evA ghA lAgyA che ke, jethI mArA zarIra upara be AMgaLa pabu evI jagA nathI ke inDiyanuM damana karanAra, pavitratA rAkhanAra, sneha jayAM zastrane ghA nahi vAgyo hoya; chatAM tuM mArA prIti sAcavanArA ane pitAnA karmamAM sthiti aMtaramAM kema praveza kare che? dezamAM mArA taraphathI vALA che. chatAM te rAkSasa te mArAmAM kayuM chidra jaI praveza karyo ? vaLI mArA rAjayamAM je zo lake gAya, brAhmaNa ane yajJanA arthe rakSaNa rUpa che te meInI paNa IrSA karatA nathI, ane traNe kalyANanI niraMtara IcchA rAkhe che. chatAM mArA varNanI sevA karIne te upara pitAne nirvAha kare che aMtaramAM tuM kema praveza kare che? tathA pitAnA karmamAM sthitivALA che chatAM tuM karyuM e sAMbhaLI rAkSase kahyuMH tuM save avasthAomAM ddhi joIne mArAmAM peThe ? huM kuLadharma, dezadharma, dharmanI ja apekSA rAkhe che mATe tuM nirAMte nizcitavagere paraMparAthI cAlatA AvelA dharmone yathAvidhi paNe ghera jA ! tAruM kalyANa thAo ! huM jAuM chuM ! calAvuM chuM tathA temanuM utthApana karatuM nathI. he keya, je rAjAo gAya ane brAhmaNanuM rakSaNa kare meM pUjana ane pAlana karyuM che. temanuM anAdithI che, tathA niraMtara prajAnuM rakSaNa kare che temane pASaNa karIne satkAra paNa kare che. chatAM tuM mArA rAkSasAthI bhaya natha te pachI pApIothI bhaya dezamAM kema peThe ? vibhAga karyA sivAya bhejana karatuM nathI. parastrIne upabhoga karatA nathI. svataMtra kekA (3) caMdravaMzI anukutpanna zibi rAjAnA thaIne kaI divasa krIDA karato nathI, chatAM tuM karyuM pAMca putro paikI cothe. aMtara jaIne peThe ? brahmacArI hevA sivAya meM kekaya (4) bhAratanA yuddhamAM pAMDavonA pakSane ane bhikSA karI nathI athavA bhikSA karanAro thaIne huM duryodhana pakSane ema, e nAmanA be rAjA | bhA. brahmacarya vinAne rahyA nathI. Rtvija havA udyoga a0 171 ane a0 295. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 kekathI kezinI kekayI kekeyI te ja. ketuvarmA trigartAdhipati sUryavarmAne bhAI ane arjune keto RSio vizeSa, jeo potAnA svAdhyAyane mAryo hato. bhAra0 azvameva a 74 baLe svarga pAmyA hatA. | bhAra0 19-16. ketuvIrya eka dAnava. (danuM zabda juo.) ketu RSabhadevanA nava khaMDAdhipati putramAMne eka kedAra himAlaya uparanuM eka pavitra sthaLa. (RSabhadeva zabda juo.). kedAra (2) e nAmanA eka rAjarSi devI bhAga ketu (2) tAmasa manunA chokarAomAMne eka (tAmasa 9, R0 a0 42. manu zabda juo.) kena sAmavedapaniSata ketu (3) vipraciti dAnava ane siMhikAnA so putranI kerala IdraprasthanI dakSiNa bAjue Avela mahAdeza. saMsA. rAhunA nAnA bhAIo bhA6-6-37. pAMDavonA samayamAM A deza ekapAda dezanI dakSiNe ketu (4) nava graha pikIne eka, keI ene chAyA graha hatA. bhAra0 sabhA0 a0 31. * pAMDavonA samayanI samaje che. zizumAra cakranA saghaLA avayava upara saheja pahelAM A dezamAM caMdrahAsane pitA sudhArmika e hoya che. bhA5-23-7. rAjA rAjya karatA hatA. hAlano malabAra deza. ketu (5) danuputra eka dAnava. (danuM zabda juo.) kevala che.) kevala sUryavaMzI diSTa kulatpanna nara rAjAne putra. enA putranuM nAma baMdhumAna navagrahamAM AnI ja gaNatarI thAya che. (rAhu zabda juo.) kezivaja videha vaMzanA kRtadhvaja janakane putra ketu (6) bharatavarSane eka khaMDa. enA putranuM nAma bhAnumAna janaka. 0 kezinI eka rAjakanyA, enA svayaMvara kALe prahalAda ketumatI sumAlI rAkSasanI strI, rAvaNanI mAtAmahI (mAnI mA). putra virecana ane aMgirA RSinA putra sudhanvA ketumAna danuputra eka dAnava, (danu zabda juo.) bane eka ja samaye AvI pahoMcyA tyAre e ketumAna (2) manuSya jAtIya pazcima digdhALa. (3. bannenI vacamAM vAda paDyo ke bemAM zreSTha koNa. pRthu zabda juo.) bane jaNAoe pitAnA prANunuM piNa karyuM ane ketumAna (3) sUryavaMzI nabhaga kutpanna aMbarISa bane prahUlAda pAse AvyA. prahUlAde virocanane rAjAnA traNamAMne vacalo putra. niSedha karIne abhiprAya ApyuM ke sudhanvAne pakSa ketumAna (4) somavaMzI Ayuputra kSatravRddhanA kuLamAM satya che ane sudhanvAne prArthanA karI ke virocane janmelA dhavaMtari rAjAne putra. enA putranuM nAma je paNa karyuM che te rada karI ene prANudAna ApavuM. bhImaratha athavA bhImasena. eNe virocanane prANudAna ApyuM. kezinI pachI ketumAna (5) niSAdAdhipati - bhAratanA yuddhamAM sudhanvAne paraNI. kezinI (2) eka apsarA (prAdhA zabda juo.). duryodhananA pakSane eka rAjA. ketumAla Agniddha rAjAnA nava putromAMne nAne kezinI (3) sUryavaMzI sagara rAjAnI be strIoputra, merukanyA devavItI enI strI hatI. ene deza mAMnI eka. e zibi rAjAnI kanyA hovAthI ene zaikhyA paNa kahetA. enuM bIju nAma bhAnumatI enA ja nAme prasiddha che. paNa hatuM ema jaNAya che. ketamAlavaSa mAlyavAna parvata ane kSArasamudra kezinI (4) somavaMzI purukulene ajamIDha enI vacamAM Avela jaMbadIpanA nava dezomAMne rAjanI cAra strIomAMnI eka (ajamaDha zabda eka deza, | bhAra0 bhISma a0 6 zla0 31; juo.). bhAga 5 &0 a0 16 zla0 10-11. kezinI (5) ayodhyA nagarI ane bhAgIrathI nadI ketumAlA kAmyaka vananI pazcima dizAe AvelI e benI vacamAM AvelI eka nAnI nadI. | vA. e nAmanI eka nadI. 20 uttara0 0 51 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koTa kezinI kezinI (6) damayaMtInI dAsI (5 naLa zabda juo.) juo.) kezinI (7) sumAlI rAjAnI kanyA ane vizravA kaikeyI (2) sUryavaMzI dazaratha rAjAnI mukhya traNa RSinI strI. rAvaNa ane kuMbhakarNanI mA strIomAMnI trIjI - chellI. e kekaya dezanA adhikezI eka asura. e urvazI ane citralekhA apsarA- pati azvapati rAjAnI kanyA hatI, ane dazaratha ene laIne nAsato hato tene mArIne pururavA nAmanA rAjAne ghaNI priya hatI. rAmacaMdrane vanavAsa ane rAjAe temane choDAvI hatI. matsya a0 24 dazarathane mRtyunI e ja nimitta thaI hatI. enA kezI (2) koI eka prajApatinI devasevA ane putranuM nAma bharata. (3 dazaratha zabda juo.) * , ' !aa nAme kanyAone haraNa karIne nAsI janAra kekeyI (3) sthapati virATa rAjanI strI degaNA. asura. emAMnI daityasenA ene vaza vatI. paraMta keyAdhipatinI kanyA hovAthI ene ukeyI kahetA. devasenA vaza nA thaI ane raDavA lAgI. te uparathI | bhAra virATa a0 9. * AthI jaNAze ke ene ene parAbhava karIne devasenAne choDAvI. | bhAra bhAI kIcaka e paNa kaikaya hatA. vana a0 223. kaiTabha madhu datyane nAno bhAI (madhu kaiTabha zabda kezI (3) kaMsa pakSane eka rAkSasa, e gheDAnuM rUpa juo.) dhAraNa karIne kRSNa ane bIjA gopa vRMdAvanamAM ketava zakuninA putra ulUkanuM bIjuM nAma. / bhAra ramatA hatA temane mAravAne gaye ane kRSNane hAthe udyoga a0 163. mAryo gayo hato. | bhAga 10 40 50 37, kerAta eka brahmarSi'. (2, kazyapa zabda juo.). kezI (4) vasudevanI strI kauzalyAne putra. kerAti eka brahmarSi. (3, aMgirA zabda juo.) kesarI eka vAnara, aMjanAne pati. | vA. rA. kailAsa zivaleka. e satyalokamAM ja aMtabhUta che uttamasa6. e gokarNa nAmanA parvata para ema samajavuM, kemake vedamAM enuM juduM nAma nathI. rahetA hatA. ekadA eka zaMsAMdana nAmanA balADhaca kailAsa (2) merunA mULa AgaLa AvelA parvatethaI gayelA asure keTalAka RSione bahu trAsa mAMne eka Ape. RSionI AjJAthI kesarIe e asura kailAsa (3) hemakaTa parvata uparanuM kuberanuM sthAna joDe yuddha karIne ene mArI nAkhyo. AnaMda pAmelA kailAsa (4) himAlayanuM eka zikhara. RSioe ene AzIrvAda dIdho hato ke tAre eka kaivalya yajurvedanuM mukhya upaniSata. sArA svabhAvane, bhagavadbhakta ane bahu baLavAna kezika somavaMzI yaduputra kASTAnA kuLamAM utpanna thayela putra thaze. agAu jatAM ene e ja putra thaye jayAmagha rAjAne pautra. vidarbha rAjAnA cAra te mAruti-hanumAna. | vA0 rAtre suMdara sa0 35. patramAM eka. enA putranuM nAma cidi. kesarI (2) gaddagada vAnarane putra, jAMbuvAnane nAne kaMkaNadeza zarmAraka zabda juo. bhAI. kokanada bhAratavarSIya deza. | bhAra0 sabhA a0 27. kakarasapa eka brahmarSi. (2 kazyapa zabda juo.) kokAmukha bhAratavarSIya tIrtha. kekasI sumAlI rAkSasanI kanyA, vizravA RSinI strI. koTA bANAsuranI mAtA. e balinI bIjI strI (2. vizravA zabda juo.) dazAnana, kuMbhakarNa, ke viMthAvalInuM ja bIju nAma e jaNAtuM nathI ? paNakhA ane vibhISaNanI mAtA. bhAga 10 ska, a0 63 zle. 20-21. kikeya bagaDAnI saMjJAvALe keka zabda juo. ' koTa (2) devatAvizeSa. | bhAga 10 kaM0 6 kaikeyI (1) saMjaya rAjAnI strI. (7 saMjaya zabda a0 zleka 28. 22 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koTarI-koThavI koDhavI korI-koTavI) 'nagna strI.' daityeAnI pUjyadevI, -bANAsuranI mAtA. durgAne paNa kavacit A nAma lagADyuM jaNAya che, phroTika zibi dezAdhipati suratha rAjane jayadrathanA mitra e bhImane hAthe maraNa pAmyA hatA. (3 jayadratha zabda jue.) koTikAsya kATikanuM ja khIjuM nAma. kroTitIrthaM bhAratavakhIya tI. putra. koteya paDelA che. te sAru e zabda akSaranA kramamAM jovA. kAsala (2) A dezanA be bheda paikI hAlanI dheAgharA nadInI uttare AvelA ayeAdhA prAnta, A dezanI rAjyadhAnI zrAvastI. A nagarI nepALamAM himAlayanI taLeTImAM hatI. digvijaya veLAe bhImasene A deza jItyA hatA. / bhAra, sabhA. 7 dakSiNa kAsala deza mahAnadI ane gAdAvarI e khenI vacce pUrva tarapha AvelA hate. hAlanuM keATAnAgapura te ja. rAmane putra kuza ahIMnA rAjA hatA. enI ra!jyadhAnI kuzAvatI hatI. digvijaya kAle sahadeve A deza jItyA hatA. hAlanA chattIsagaDha, amarakaTake ane kAMkara e prAntA te dakSiNa krAsala. keTalAka AnA pUrva kAsala ane dakSiNakAsala ema bheda mAnIne pUrva kosalamAM IzAnkAsala ane AgneyakeAsala evA peTA vibhAgA pADe che. chattIsagaDha te ja mahAkAsala, A dezanA rAjA yudhiSTharanA rAjasUya yajJamAM AvyA hatA. / bhAga0 10 75-12 kAsalA nadIvizeSa / bhAra0 10 83-11 nAga. / bhAra A0 57 korakRSNa eka brahmarSi (3 vasiSTha zabda jue.) kolara kyuM prAvaraNa dezanI dakSiNe AvelA eka kAka bhAratavaSarSIya deza | bhAra0 bhISma0 0 9. kAhula janmejayanA sa`satranA eka sadasya / bhAra0 A 13-9. sAmAnya parvata. kAkura kukura va MzAtpanna kAraskAra rAjyanuM bIjuM nAma, kAkuru...DI uttama manvantaramAMnA saptaRSimAMnA eka. kAcakI eka brAhma (3, agirA zabda juo.) kAcahastika eka brahmarSi'. (3, bhRgu zabda jue.) kATila eka brahmaSi O kAMDinya kuMDana kuLamAM utpanna thayelA eka brahmA (3. vasiSThe zabda jue.) kAMDitya (2) yudhiSThire azvamedha karyo temAM eka sadasya--varelA brAhmaNu / jaiminI azva0 a0 63 krANukutsya eka RSi, kayA kuLanA e jaNAtuM nathI. kau tala kuMtala rAjAnI nagarI.(1, caMdrahAsa zabda jue.) kau"talakA uparane zabda jue. kautujAti eka brahmaSi" (nIla parAzara zabda jue.) kau teya kuMtI putra yudhiSThira, bhImasena ane arjuna e traNane kahevAya che. 170 buMdelakhaNDanA jillAmAM kaliMjaramAM koTitI AveluM eka sarAvara. koTitI (2) gAImAM AveluM eka pavitra sarAvara. koTitI (3) mathurAnuM eka pavitra sarAvara kophsa kauphruTsa te ja. kopacaya eka brahmaSi. (3 aMgirA zabda jue.) koSavega eka RSivazeSa / bhAra0 sa0 4-22 komalaka janmejayanA sarpasatramAM baLI gayelA eka kAlApura bagaDAnI saMjJAvALA karavora zabda jue. / devI bhAga. saptama. a0 38. kolAhala eka sAmAnya paryaMta. (uparicara zabda jue.) l koDakaNa dezavizeSa, kAMkaNu te ja. (bhAra bho0 9-60.) koTaraka savizeSa. / bhAra. A 35-8; u. 103-12. kAvida kuzadvIpanA lokane bheH / bhAga. 5-20-16. kaiASA kAzA te ja kezA bhAratavaSIya bharatakhaMDanI eka nadI. kArozvara tIrthaM vizeSa / bhAra0 10 81-57 kAsala bhAratavI ya bharatakhaMDanA eka deza, pAMDavAnA samayamAM e dezanA be bhAga hatA H IMdraprasthanI pUrva nA ane i MdraprasthanI dakSiNane AmAMnAM pU. kAsalanA vaLI IzAnya ane Agneya evA bheda Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAsa 171 kauzikI kautsa eka brahmarSi. (3. bhUga zabda juo.) sUryavaMzI kauzApa eka brahmarSi. (3. bhUgu zabda juo.) bhagIratha rAjAe potAnI haMsI nAmanI kanyA ene kauzAMbI somavaMzanA vijaya kuLanA kuzAMba athavA paraNAvI hatI. (1. bhagIratha zabda juo.) kuzAMbu rAjAe vasAvelI nagarI. kathama vedanI zAkhA. kayA vedanI e nakkI nathI kauzi eka brahmarSi (3. bhagu zabda juo.) thatuM. emAM maMtrAnurUpa bhagIratha rAjAe gaMgAne prasanna kauzika kakSetramAM rahenAra brAhmaNa, pitRvartI che. sAta karI hatI. | devI bhAga. skao 9 a0 11 kaumaMDa gautamAMgirasamAMnA eka RSi tema ja temanuM putrone pitA (pitRvatI zabda juo.) kuLa 3. aMgirA zabda juo.) kauzika (2) araNyamAM rahI tapa karanAra eka brAhmaNa. kamArI sapta mAtRgaNamAMnI eka satya ja bolavuM evo ene eka niyama hato. kaumArI (2) kumAra-kArtikeyanI zakti. emAM sArAsArane vicAra karavo ja nahi e mata kaumAdakI khAMDava vana dahana kALe Agneya varuNa hatA. paraMtu satya bhASaNathI deSa ane asatyathI pAsethI ANane kRSNane ApelI gadA. kadAca guNa thAya che ema paNa bane che. te bhAra kauravya eka brahmarSi. (3. vasiSTha zabda juo.) kaNa0 a0 69 kauravya (2) airAvata kuletpanna eka nAga. janma Ama chatAM eka samaya kaI zrImAna pathikanI jayanA sarpasatramAM enAM dasa kuLa baLIne nAza pachavADI lUTArA paDyA. rastAmAM jatAM jatAM A pAmyAM hatAM. e kuLAnAM nAmaH eraka, kuMDala, veNI, RSino Azrama Ave, temAM pelA pathike saMtAI veNikaMdha, kumAraka, bAhuka, iMgavera, pUrvaka ane gayA. thoDI vAre pelA lUMTArA AvyA ane pathA prAtarAtaka. saMbaMdhe pUchatAM A RSie navuM satya hatuM te kauravya (3) kuru vaMzane eka rAja vizeSa. kahyuM. lUMTArAoe badhAne lUMTI laIne mArI nAMkhyA, kaurava kuruvaMzanA rAja. khAsa karIne yudhiSThira ane ane badhI lUMTa laIne svasthAne gayA. AthI A duryodhanane A saMjJA lagADAya che. brAhmaNanI adhogati thaI (kRSNajuna saMvAda) kaurupati eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) kauzika (3) somavaMzI vijaya kuLanA kuzabu, gAdhi karukSetrI eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) ane vizvAmitra prabhUti e rAjAone A nAma kaurmaka95 divasanA kAme brahmadevanI pUrNimA. e sAmAnya rIte lagADAya che. ka95nA AraMbhamAM karNAvatAra thayo hate mATe enuM kauzika (4) vizvAmitra brAhmaNatva pAmyA pachI evuM nAma paDayuM che. (4 kalpa zabda juo.) temanA kuLane eka RSi. ene hemavatI nAmanI strI kaumapurANa aDhAra mahApurANomAMnuM eka mahApurANa hatI. | bhAra udyoga a0 117 emAM sattara hajAra lekanuM pUra che. | bhAga 12- kAzika (5) idranuM eka nAma. kAzika (6) vasudevane vaizya jAtinI eka strI hatI kauraka eka brahmarSi (kazyapa zabda juo.), tenAthI thayela putra. kAzaLa kaliyugamAM rAja karanArA sAta rAjA / bhAga kauzika (7) sAvarNi mAnavantaramAM thanArA sapta 12-1-35 RSimAM eka. (2 sAvarNi zabda juo) kauzalya AzvalAyana RSikuLane eka RSi. e kauzika (8) bhISma zarapaMjaramAM hatA tyAre emanI pippalAda RSine ziSya hatA. pAse Avela eka brAhmaNavizeSa | bhAga 1--7 kauzalya (2) eka brahmarSi. (3 aMgirA zabda juo.) kAzikI bhAratavaSaya nadI. (2 himAlaya zabda kauzalyA ekaDAnI saMjJAvALo. kausalyA zabda juo. juo.) e nadInuM bIjuM nAma pArA paNa hatuM. 7-23 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kauzikI kauzikI (2) jamadagninI mAtA satyavatInuM nadImAM rUpAntara thayuM te kALe paDeluM nAma / vA0 rA. bAla sa0 34 kauSAvi matreya RSinuM khIjuM nAma, kauSItaka eka RSi, enA putra athavA vaMzaja kaheADa RSi haze. kauSItakI RgvedanI eka zAkhA ane upaniSat kauSItakeya kaheADa RSinuM nAmAntara, kauSaya eka brahmarSi vA. rA0 uttara0 sa0 1 kauSTiIka eka brahmarSi (3 agirA zabda jue.) kausalA kRSNapatnI satyAnuM bIjuM nAma, kausalya kAsalya dezanA kSemadI nAmane rAjaputra je lakSmI vagere azva rahita thavAthI kAlavRkSI nAmanA RSine zaraNe gayeA hateA. RSinI sAthe ane aizva nAzavaMta ane anitya che, e viSaye saMvAda thayA hatA. /bhAra. zAM0 104 kausalya (ayAdhA) ahI' zrIkRSNa ane satyAnAM lagna thayAM hatAM. / bhAga 10-18-34 kausalyA sAmava'zIya pUranI bhAryA. enA putranu" nAma janmejaya hatuM. / bhAra 063-8 kausalyA IzAnya kAsaLa dezanA rAja bhAnumAnanI kanyA ane dazarathanI strI; rAmacaMdranI mAtA. kausalyA (2) kazIrAjanI abhAdika traNa kanyAnu " khIjuM nAma. kausalyA (3) kRSNapitA vasudevanI strI. kaustubha samudramaMthana kALe nIkaLelAM cauda ratnamAMnu eka miNu. kausavI drupada rAjAnI bhAryA, enuM nAma sautAmaNi hatuM. / bhAra. A0 149-48 172 raMtu svAyaMbhuva manvantaranA brahmamAnasa putromAMneA eka. e brahmadevanA karamAMthI utpanna thayA hatA mATe enu A nAma paDayuM che. kaIma prajApatinI nava kanyAmAMnI eka kriyA ane paraNI hatI, ane vAlakhilya nAmanA sAThe hAra putra hatA. mahAdevanA zApathI saghaLA brahmamAnasaputro maraNa pAmelA DaeNAvAthI cAlu vaivasvata manvantaranA ArabhamAM brahmadeve temane punaH utpanna phAya karyA, eAnA nAmeAmAM RtunuM nAma joke nathI paNa tu: vanavasthAmUdrAnana vaivasvatetara A vAkaya uparathI utpanna thayelA che. (mahi zabda jue.) raMtu (2) vaivasvata manvantaramAMne! brahmaputra te, Ane ahI kAMI saMtati ja naheAtI. dara varSe pASa mahinAmAM Ayu nAmanA je sUryaM saMcAra kare che tenI sAthe A heAya che. (sahasya zabda juo.) taMtu (3) dasa vizvadevAmAMnA eka (vizvadeva zabda jue.) raMtu (4) bAra bhAva devamAMnA eka (3. bhagu zabda jue.) taMtu (pa) cakSununA pautra umukane puSkariNIthI thayelA cha putrAmAMnA ceAthe putra taMtu (6) e nAmane! eka asura taMtu (7) jA'jIvatIne kRSNathI thayelA putramAMnA eka, taMtu (8) phAgaNa mahinAmAM panya nAmanA sUnA samAgame saMcAra karanAra vizeSa / bhAga 12- 11-40 *tumata vizvAmitraneA eka putra. / bhAga-9-16-36. graMtha zaktimAna parvatanI pUrva taraphanA eka rAjA. bhAratanA yuddhamAM e duryodhananA pakSamAM hatA. graMtha (ra) sAmavazI yaduputra, kroSTAnA kuLanA jyAmaghane pAtra, vidarbharAjAnA cAra putrAmAM eka, enA putranuM nAma ku Mti. thaka eka brahmarSi' (1 vizvAmitra zabda jue.) thaMkazika vidarbha-varADa-dezantagata devizeSa/ bhAra0 sa0 14-21. agnine putra. pretadahanamAM kathana varuNu lAkamAMnA eka asura vizeSa, graMthana(2)rAmanI senAnA A nAmanA e vAnarAdhipati | vA. rA. yuddha sa0 26-27, #vyAda saharakSa nAmanA enu'prAdhAnya. DhAtha upara je be thana vAnarA kthA che temAM keAI eka. | bhAra. vana a0 283, nAtha (2) eka rAjA; enA putrane bhAratanA yuddhamAM abhimanyue mAryAM hatA. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya phrAtha (3) seAmavaMzIya dhRtarASTranA seAmAMne eka putra. ane bhImasene yuddhamAM mAryo hateA. / bhAra0 30 3-13. krima eka kIDA, enuM nAma karNAMnI jhAMdha kArI khAdhI hatI. / bhAra. 3-13, 173 ala hatuM. eNe zAM kriyA svAyaMbhU manvantara mAMhalI dakSanI seALa kanyAmAMnI eka ane dharma RSinI tera srAemAMnI eka enA putranu` nAma yAga, kriyA (2) kama prApatinI nava kanyAmAMnI eka. ekaDAnI saMjJAvALA Rtu RSinI strI. kriyA (3) bAra AdityAmAMnA aMzumAna AdityanI strI. kroDAdarAyaNa eka .i (3 vasiSTha zabda jue.) krodha brahmadevanI bhakuTimAMthI utpanna thayela temanA putra. eNe eka vakhata jamadagnie peAtAnA pitAne mATe zrAddha sAru siddha karelA pAyasa - - dUdhapAka- sarUpa dhAraNa karIne peAtAnA viSathI dUSita karyAM. tApaNu RSine krodha utpanna thayA nahi. paraMtu pitAnA zApane laIne ene keTalAka kALa nakuLaceni prApta thaI ane pachI uddhAra thayo. / jaiminI azva a0 67. krodha (2) aSTa bharavamAMnA eka krodha (3) kazyapanI strI kAlAnA cAra putrAmAMnA eka, krodhana (1) kauzika RSinA sAta putrAmAMte eka. (pitRvatI zabda jue.) krodhana (2) e nAmanA koI eka brahmarSi, krodhana (3) sAmavaMzI puru kuLanA ajamIDhanA RkSa nAmanA putranA vaMzanA jahanu kuLamAM thayelA ayuna rAjAnA putra, menA putranuM nAma daivAtithi. krodhanAyana zyAma parAzara zabda jue. krodhavaza kazyapanI krodhA athavA, krodhavazA nAmanI strIne thayelA putra ane tenA vaMza ja. ene bhImasene mAryA hatA. / bhAra0 vana0 a0 154. krodhayaza (ra) rAvaNu pakSane eka rAkSasa. DhAdhavaza (3) mahAtalAtalamAMne savizeSa /bhAga0 5-24-29. kaucakrIya krodhavazA krodhAnA putrA. ee rAkSasa hAI, saugandhika vananuM rakSaNa karatA hatA. / bhAra0 10 154-11 krodhavazA krodhA. e zabda jue. krodhazatru kayapanI strI kALAnA cAra putrAmAMnA eka. koMdhahuMtA kazyapano strI kALAnA cAra putrAmAMnA eka, krAdhA kazyapa RSinI tera strIomAMnI eka evuM khIjuM nAma krodhavazA paNa kahyuM che. ane krodhavaza nAmanA lakSa putra hatA, tema ja mRgI, mRgama dA, hira, bhadramanA, mAtaMgI, zAlI, zvetA, surabhi, ane surasA nAme nava kanyA hatI. krodhI eka brahmarSi. (3 vasiSTha zabda jue.) kroTA RSi. (3 agirA zabda juo.) kASTA (2) seAmavaMzI Ayu kuLanA yadu rAjAnA cAra putrAmAMnA khIjo. ane kAI kAI purANamAM krodhyu kahyo che. enA putranuM nAma jinavAnuM athavA vRjinivAna hatuM. kroSTAkSi eka brahmaSi. (2 agirA zabda jue.) *ANyu bagaDAnI saMjJAvALA kroTTA zabda jue, te ja. kAca himavAna parvatane menAnI kukhe thayelA putra. je dvIpamAM e che te IpanuM nAma "kA McadvIpa' enA nAma uparathI ja paDayu' che, te haju paNa cAle che. krAMca (ra) bhArata varSanA uttara bhAgamAM AvelA eka pata. | vA0 rA0 kiSki. sa0 46, kau"cadvIpa pRthvInA sAta mahAdvIpamAM pAMcamA, dhRtAdAnI pelI mera e AvelA hAI enA vistAra sALa lAkha yAjananeA che ane eTalA ja vistAra vALA kSIra sAgarathI viMTAyalA che. priyavrata rAjarSine putra dhRtapuSTa ahIMnA adhipati che. emAM kauca nAmanA parvata AvelA nathI. enuM nAma krAMcadrIpa paDayuM che. emAM zukala, vamAna, bheAjana, upabahiSNu, naMda, naMdana, ane satAbhadra e nAmanA sAta paryaMta ane abhayA, amRtAdhA, AkA, tIrtha vatI, vRttirupavatI, pavitravatI, ane zukalA ema sAta nadIo che. dhRtapRSThe A dvIpanA sAta bhAga karI potAnA sAta putrane nAme temanuM nAma Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAcAraNya pADI temane ApyA hatA. / bhAga0 5 skaM0 0 20. (dhRtapRSTa zabda juo.) (devI bhAga0 8, . a. 12. phrI cAraNya daDakAraNyanI pAse dakSiNe AveluM vana vizeSa. A vanamAM jatAM jatAM ja rAmacaMdrane ayAmukhI ane kabadha rAkSasanA bheTA thayA hatA. /vA0 ra0 ara0 2073, 1 e vananekrI cAvaTa e nAma paNa kahyuM che. / vA0 rA0 ara0 sa0 109. kAcAvaTa kaucAraNyanuM khIjuM nAma. kha 174 khaga AkAzamAM sa cAra karavAnA kAraNasara sUnuM nAma (sUrya zabda jue). khagaNu sUryavaMzI ikSvAku kuletpanna kuzavaMzamAM janmelA vajra athavA vajranAbha rAjAnA putra. enA putranuM nAma vidyuti. khagama eka vipra, prakRtinA putra rurunI bhAryA pramadarAne sadaMza thavAthI tethI maraNa pAmI hatI, ruru je sa` najare paDe tene mArI nAkhatA. eka divasa eNe niviSa - jherI nahi evA AMdhaLI cAkaLaNu jevA eka DiDavAne dIThA. ane mAravAne lAkaDI ugAme che, eTale DiDavAne vAcA thaI. rurune eNe kahyuM ke meM tAre kazA aparAdha karyo nathI, chatAM mane zuM karavA mAre che? rurunI sAthe ene saMvAda thatAM eNe peAtAnA pUrvajanmanI vAta kahI. eNe peAtAne Di'DavAne avatAra AvavAnA kAraNamAM kahyuM ke hu pUrve sahasrapAna nAme RSi hatA. mAre khagama nAme tIkSNa vANIvALA ane tape!baLavALA brAhmaNu mitra hatA. meM bALapaNamAM ramatamAM ghAsanA sApa banAvyA ane khagama agniheAtra kriyAmAM rAkAyalA hatA, tene e sApa vaDe bivaDAvyA. AthI khagama mUrchita thaI gayo. e jyAre punaH svastha thayA tyAre krodha karIne mAlyA ke te' mane bivarAvyA evA sApaneA detu tuM pAmIza. enA tapobaLane jANavAvALA meM enI khaDa prArthanA karIne kahyuM ke mArA mitra jANIne me tane ramatamAM bivarAvyA. AthI uSNu niHzvAsa nAkhIne eNe kahyuM ke mAru` khAlavuM kadI paNa vyarthAM nahi thAya. paNa pramati RSithI ruru nAmane putra thaze, tene jotAM tArA e deha chUTaze, ane punaH peAtAnuM svarUpa pAmIza.' e ruru tame che eTale have mAre A deha chUTI jaI, huM mAruM svarUpa pAmIza. ema kahetAM ja eDiDavAnuM zarIra chUTI jaI peAtAnA mULa svarUpe thayA hatA. / bhAra. A0 11-1, kha sAmavaMzIya dhRtarASTranA sAmAMne eka putra ane yuddhamAM bhIme mAryo hateA. / bhAra0 40 88-19. khAMga sUOvaMzI ikSvAku kuLamAM thayelA vizvasaha rAjAnA putra vRdghazarmA rAjAne pautra ane aviDa athavA alavilane prapautra ane dilIpa evuM khIjuM nAma hatuM ane kacit alabala kahyo che. | bhAra. dro. a0 61, 2 e mATe| prakhyAta yajJa karanAra hatA. enA yajJamAM vizvAvasu prabhUti sAThe hAra gaMdhava gAna karatA hatA. enA yajJane yUpapazune bAMdhavAnA thAMbhalA sAnAneA hatA ane enA yajJamAM svAdhyAya ghASa (veda paDananI dhUna), jyA dheASa (dhanuSyanI paNachanA TaMkAra) ane Ape!-Ape evAM vacaneAnA dveSa nira Mtara saMbhaLAtA. / bhAra0 zAMti a. 29. devAe eka vakhate ene pe!tAnA sahAyatA sAru svagamAM teyo hatA. tyAM yuddha karIne eNe devAne jaya apAvyA hatA. devAe AnaMdamAM AvI vara mAgavAnuM kahetAM eNe pUchyuM ke haju mAruM Ayu keTalu che te kahe! eTale mAguM. have mAtra eka mu rahyuM che ema kahyuM. te sAMbhaLIne tarata ja kaI na mAgatAM jhaDapavALA vimAnamAM besI e ayeAdhyA gaye. tyAM jaIne peAtAnA dIvahu nAmanA putrane gAdIe besADI pote AtmasvarUpa' cittvana karatA thakA parabrahmane prApta thayeA / bhAra. vana. a0 9. khakAMgA (2) mahAdevanu' Ayudha vizeSa. kha`Da jema mahAdvIpanA nAnA bhAganI varSa evI sAM che tema vanA nAnA bhAgane khaMDa kahevAya Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaDaparazu che. ApaNe rahIe chIe te bharatavamAM kuzAvartI, ilAva, brahmAvata', malaya, ketu, bhadrasena, indrasRka, vidarbha ane kIkaTa ema nava khaMDa che. matsyapurANamAM A nAma iMndvIpa, kasera, tAmraparNa, gabhastimAnU, nAga saumya, gaMdha, vAruNu ane bharata evAM ApyAM che. / matsya a0 1130 le0 9-10. 175 A be prakAramAM kayu kathAnu nAma che ane nirNaya thaI zakatA nathI. mAtra bharatakhaMDa eTale brahmAvata'kha'Da eTale ja nirNaya thAya che, (4 parIkSita zabda juo.) matsya purANamAM Amane dvIpa kahIne maca'tu navamateSAM DhIva: sAgara sa vRtta | e vAkayathI nakkI karyuM che. paraMtu ahIthI naukA dvArA rAjanA khIjA khaMDAmAM javA sabaMdhI kAI paNa graMthamAM ullekha nathI. tema ja bhAratanuM paNa e viSaye kazuM pramANa nathI, mATe indrIdvIpadIka pATha mAtra lekhakanI bhUlane lIdhe hAya ema dhAravAnuM pramANa che. khaMDaparazu mahAdeva. khanaka viduranA mitra, eNe lAkSAgRhamAMthI pAMDavAne nIkaLI javAne sAru gupta suraga taiyAra karI hatI. / bhAra. A0 159-9 khanapAna seAmava'zanA anukulA5na balirAjAnA pautra, aMtarAjAne putra, enu bIju nAma dadhivAhana hatuM, ane divaratha nAme putra hatA. khanitra sUryavaMzanA diSTakuLanA pramati rAjAnA putra. ane cAkSuSa nAme putra hatA. khaninetra sUva MzanA driSTakuLanA rbha rAkhanA putra. enA putranuM nAma kara dhama. kara dharmanuM bIju nAma suvarcA hatuM. A khaniotra duSTa hAvAthI prajAe ane gAdIethI uDADI mUkayo hatA. enI jagAe prajAe suvarcAne sthApyA hatA. / bhAra0 azva a0 4. khara vizravA RSine rAkA nAmanI rAkSasIthI thayele putra. rAvaNune oramAna bhAI. pUjanme e yAjJavakanA putra caMdrakAnta hatA ane dhanurvidyAmAM khara ghaNA ja nipuNu hatA. rAvaNe ene zUpaNakhAnI sAthe janasthAnanI rakSA sAru tyAM rahevAnI AjJA karI hatI. AjJAnusAra e janasthAnamAM cauda hunnara rAkSase| sahita rahetA hatA. daDakAraNyamAM vasatA munione e aneka prakAre pIDA karI temane khAI paNa jatA, enA upadrava cheka citraphUTa pata paryaMta hAvAthI rAmacandrajIne tenI khabara hatI. rAmacandrajI janasthAnamAM lakSmaNa ane sItAnI sAthe paMcavaTImAM rahetA hatA. te vakhate eka samaye zUpa NakhA rAmacandra pAse AvI, ane tame mane varA, ema mAgaNI karI; te uparathI temaNe lakSamaNu mAraphata tenI phajetI karAvI hatI. te kharanI pAse AvIne viSphaLa thaIne raDavA lAgI. (zUpa NakhA zabda jue.) khare ene meADhethI badhI hakIkta jANI rAmacandranA nAzane sAru cauda hAra rAkSase ne meAkalyA, emaNe saLAnA tatkALa nAza karyA e hakIkata jANI arthe dUSaNu nAmanA senApati pAse bIjI senA taiyAra karAvI. kharanI AjJA thatAM ja dUSNe spenagAmI, pRthuzyAma, yajJazatru, vihaMgama, duya, paravIrAkSa, paruSa, kAlakAm ka, medhamAlI, mahAmAlI, sarpAsya, rudhisasana temaja mahAkapALa, sthUlAkSa, pramAtha ane trizirA e amAtyA. ane temanI senA sahita pAtAnI senA taiyAra karI, kharate nivedana karavAthI te tatkALa sainya sAthe rAma upara caDhayo. e nIkaLyA te vakhate ene ghaNAM duRRihana thayAM, parantu eNe badhAMnI avagaNunA karIne mathI chakaye pete pacavaTImAM AvyA. e joIne rAmacaMdrajI peAte ekalA yuddha sAruM enI sAmA UbhA rahyA. yuddhamAM trizirAdika badhA amAtya ane temanI senA nAza pAmI. khara ekale ja bAkI rahyo. ene joIne rAmacandrajIe kahyuM ke khara, Aja paryaMta te' daMDakAraNyamAM rahIne niraparAdha aneka RSione mArI khAdhA, mATe jo tu jIvatA rahyo tA vaLI evI ja rIte vartIza, mATe tane mAravA ja yAgya Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khara 176 gaMgAdhara - - - - - * - - - - che. Ama kahIne emaNe eka bANa evuM mAryuM ene nAsI javuM paDayuM hatuM. enA putranuM nAma ke enuM mAthuM chUTuM thaIne paDayuM ane e maraNa bhAnumAna hatuM. (bhAga 9-13-20 pAmyo. kharane eka makarAkSa nAmane putra hato. | khAsIra bhAratavarSIya deza. / bhAra0 bhISma a0 8 vA0 20 a0 sa. 19-20. khilakhilI eka brahmarSi (1 vizvAmitra zabda juo). khara (2) rAvaNa pakSane e nAmane bIjo rAkSasa khyAti kadama prajApatinI nava kanyAmAMthI eka ane || bhAra0 vana a0 285 zla0 2. ekaDAnI saMjJAvALA bhUguRSinI strI. khara (3) laMbAsurane bhAI. eka asura / matsya khyAti (2) tAmasa manunA putromAM eka kha0 176 zla0 7. khyAti (3) uzkanA cha putra mAne eka khAvaka eka brahmarSi. (1. vizvAmitra zabda juo) khyAteya nIla parAzara kuLamAM utpanna thayela eka kharva kuberanI nava nidhimAM chelle nidhi. RSi kharva (2) vAlakhilyo te ja khaTa dezavizeSa bhAra sa. 78-57. ga khelu nadIvizeSa bhAra bhI 9-28, khaSA dezavizeSa | bhAra0 sa0 78-79. gaganamUddha eka dAnava (danuM zabda juo). khavAyana (dhUmraparAzara zabda juo.) gaMgA eka mahAnadI, tema ja tenI mUrtimAna khasa-khasa bhAratavaSaya bharatakhaMDane eka dezavizeSa devI. ene tuM bhUlokamAM patana pAmIza e brahmaane tyAMnA rahevAsI, devano zApa thaye hatA. (mahAbhISa zabda juo). khAMDava eka brahmarSi (3 bhugu zabda juo.) mRtyulekamAM paDayA pachI e zaMtanu rAjAnI pahelI strI khAMDavaprastha Indraprastha zabda jue. thaI. zaMtanuthI ene ATha putra thayA hatA. temAM khAMDavavana vanavizeSa arjune agnine bhakSa karavA bhIma sauthI nAnA hatA. bhISma parama parAkramI ane sAru, A vana ApyuM hatuM (agni zabda juo.) brahmacArI hatA, ene uparathI gaMgAnuM bhImasU A vana baLatuM hatuM tyAre takSakane putra azvasena evuM nAma paDayuM hatuM. vaLI gaMgAnAM bIjAM nAma temAMthI keIka rIte bacI gaye, ane mayAsurane viSNupadI, triotI, bhAgIrathI, jAhanavI vagere zaraNe jaIne Ugaryo. agnie cAtaka pakSInAM cAra prathamathI paDelAM che. te paNa kAraNa paratve ja paDyAM baccAMne ugAryA hatAM bhAi Adi a0 224, che. enuM mULa nAma svadhunI. svadhunInA sapta khAMDavAyana brAhmaNa samudAya vizeSa. pUrve jAmadAnya pravAhamAMnI e eka che. bhagIrathanA samayathI enuM - parazurAme pRthvIne nikSatriya karIne eka moTo utpatti sthAna, ekaDAnI saMjJAvALe himAlaya samayajJa karyo hato. tenA samAptikALe suvarNanI eka javuM, kAraNa kumArIthI eka hajAra yojana upara meTI vedI karI te kazyapa RSine ApI hatI. enuM ugamasthAna karyuM che. (bharatakhaMDa zabda juo). e vedInA bhAga karIne vahecI lenAra brAhmaNanuM gaMge (2). (2 bhAgIrathI zabda juo.) te uparathI paDeluM nAma. | bhAra vana a0 zle gaMgAdvAra meru parvatathI AvatAM AvatAM ApaNuM 11-13, bharatavarSamAM je sthaLe gaMgA prathama AvI te sthaLanuM khAMDikaya RSivizeSa. nAma. narmadA ane godAvarInA AdyasthaLane paNa khAMDikaya (2) videhavaMzanA mitaqja janakane putra. gaMgAdvAra kahyuM che. khAMkiya (3) Ane karmamArganuM uttama prakAranuM gaMgAdhara mastake gaMgAne dhAraNa karyAne lIdhe mahAjJAna hatuM. enA kAkAnA dIkarA kezidhvajanI bIkathI devanuM paheluM nAma. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgAsAgara 177 gaNeza gaMgAsAgara gaMgAne jyAM AgaLa sAgara sAthe saMgama hatuM. | bhAra0 sabhA a0 29. thAya che te sthaLa, gaMDakuMDa savizeSa, gaMgAhada gaMgA saMbaMdhI tIrtha. gaMDakI bhAratavarSIya bharatakhaMDanI eka nadI. (2 gaMgabheda gaMgA saMbaMdhI tIrtha. himAlaya zabda juo). ayodhyA prAntamAM AvelI gaja eka vAnarAdhipati, rAmanI senAne vAnara. hAlanI gaMDaka nadI, jenI aMdaranA geLa kALA gaja (2) duryodhananA mAmAmAne eka - zakuninA cha paththara viSaNunI mUti tarIke pujAya che e. nAnA bhAIomAMne che. bhAratanA yuddhamAM e gaDakI bhAratavarSanI A nadIne tIre pulahAzramamAM arjunaputra IrAvatanA hAthe marAyA hatA. bhAra0 jaDabharata rahetA hatA. tIrthayAtrA vakhate balarAma bhIma a0 90 ahIM AvyA hatA | bhAga 10-08-11, A gaja (3) gajAsura nAmane rAkSasa. nadI nepALanA madhyabhAgamAM AvelA pahADanI gaja (4) gajapura zabda juo. bemAMthI nIkaLe che. enA chUTA chUTA saptapravAhane gaja (5) hAthI. avadhUtane eka guru, saptagar3akI kahe che. e dhavalagiri athavA gesenagajakarNa eka cakSavizeSa. nAtha nAmanA parvatamAMthI nIkaLe che. emAMnA moTA gajakaNa (2) eka tIrtha vizeSa. pravAhane trizalagaMgA evuM nAma che. badhA pravAha gajapura hastinApura triveNamAM ekatra thAya che. nepALamAM A nadInuM gajasAhaya gajapura, nAma zAligrAma evuM che. saMyukta prAntamAM ene gajAnana eka zivagaNa. enI hakIkta evI che ke eka nArAyaNI kahe che. e paTaNuM AgaLa gaMgAne maLe samaye pArvatIe zarIra para tela ane sugaMdhI dravya che. ene tIra para hariharakSetra AveluM che. emAMthI caLane mela kADhaye. tenuM eka pUtaLuM banAvyuM. tene zAligrAma maLe che. hAthInA jevI suMDha karI hatI. pachI ramata karIne gappA eka caMDALaNuM. saptarSionA sevaka pazue pUtaLAne pANImAM nAkhyuM. te ja kSaNe pANImAMthI sakhanI strI, caNDA zabda juo. | bhAra, anu. eka puruSa nIkaLe. tene pArvatIe "putra, ahIM 14-16. Ava' kahIne hAka mArI. e pArvatI pAse gayo gaNatIrtha bhAratavarSIya tIrtha. eTale emaNe ene vinAyaka nAmanA rudranuM Adhi- gaNadevatA devatAne samUha- samUhamAM jaNAtA agara patya ApyuM. e uparathI enuM nAma gaNapati paDyuM. samUhamAM ja belatA devatA. evA nava samUha che. 1. vaLI ene hAthInA jevI sUMDha hovAthI enuM nAma Aditya 2. vizvA agara vizvadeva 3, vasu 4. tuSita gajAnana paDayuM. ene zivaputra kahevAnuM kAraNa paNa A 5, AbhAsvara, 6, anila, 7. mahArAjikA 8. sAdhyA ja che. (gaNeza zabda juo.) / matsya a0 154. ane 8. rudro. A UtaratI paMktinA deva zivanA gajAhaya gajapura zabda juo. gaNa che ane kailAsa upara rahe che. emanA upara gajAsura tArakAsuranA sinyane eka asuravizeSa. je adhikArI che te gaNapati. e tArakAmaya saMgrAmamAM kapAsI nAmanA rudrane hAthe gaNapati gajAnana zabda juo. maraNa pAmyo. | matsya a0 15ra. gaNeza heramba, umAputra. eNe lahiyA tarIke mahAbhArata gajendra bagaDAnI saMjJAvALA indradyumna zabda juo. lakhyuM hatuM / bhAra0 A0 1-11ra.0 e zaMkara gaMDaka bhAratavarSIya bharatakhaMDane eka deza, pAMDavonA bhagavAnanA gaNenA uparI che. e vidyAnA deva che. samayamAM A deza pUrva pAMcAlanI pUrve Avele vinavidAraka ane saMkaTa nivAraNa karanAra deva 23 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati 178 gadhamAdana tarIke pUjAya che. koI paNa sAruM kAma AraMbhatA gaMdhamAdana (3) ApaNe rahIe chIe te bhAratapUrve emanI stuti ane ArAdhanA karavAnI prathA varSanA saMbaMdhe meru parvatanI pazcime Avelo parvata. che. e aMge sthaLa, kiMcita, pILA varNanA meTA A parvata uttara-dakSiNa vadhe heI krame karIne peTavALA, cAra hAthavALA, hAthInA jevI sUMDhavALA nIla ane niSada nAmanA be parvatane sparze che. ane eka daMtazaLavALA deva che. emanA cAra hAthamAM A parvata ane samudranI vacce AvelA pradezane anakrame. zaMkha, cakra, gadA ane padma ema dhAraNa bhadrAzva kahe che / bhAga 50 ska, a0 16. karelA che. e kadI kadI uMdara upara savArI kare che. gaMdhamAdana (4) himAlaya parvatanA eka zikharanuM ene hAthInA jevuM mAthuM kema thayuM ene mATe ghaNuM nAma. vanavAsa vakhate yudhiSThira ahIM kaMI kALa AkhyAyikAo che. eka vakhata uMdara para savArI paryata rahyA hatA. bhAra0 vanaa. 158.0 indrakarIne jatA hatA, tyAre paDI gayA. e joIne cakke lekamAM gayela ajuna jyAre pAcho Avyo tyAre mazkarImAM hAsya karyuM hatuM. AthI gusse thaI yudhiSTharane ahIM ja maLe hate. (kIla zabda emaNe candrane zApavAthI cothane divase candradarzana juo) karatuM nathI. e pArvatI ane zaMkaranA putra hoI gaqvatA satyavatI te ja | bhAra0 A0 64-124. ene pArvatIputra, gajAnana, gajavadana, karImukha, gaMdharva devayoni vizeSa. svargamAM teo gAna kare che. laMbodara, dideha, vineza, vinahArI, vinAyaka, gaMdharvatIrtha bhAratavarSIya eka tIrtha. gaNapati evAM evAM seMkaDo nAme che. gaMdharva pati cAlu manvataramAM gaMdharvAdhipati citraratha purANomAM yuga paratve emane daza hAtha, cha hAtha, gaMdharvapati (2) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane cAra hAtha ane be hAtha hatA evo ullekha che. eka rAjA. emane viSe gaNezapurANa ane muddagalapurANa evA gaMbhIra samavaMzI AyukuLamAM utpanna thayela svataMtra grantha che. traNe guNanA svAmI hovAthI emane guNeza" paNa kahe che. ene modaka - lADu bahu priya rasAne putra. enA putranuM nAma akriya. che. aSTa siddhio emanI ATha paTarANuo che. gaMbhIrabuddhi have pachI thanArA sAvaNi manunA vizvarUpanI dIkarIo siddhi ane buddhi ema be putromAMne ekastrIo paNa kahevAya che. zrImadbhAgavatamAM gaNeza ne gaya uttAnapAda vaMzanA utsuka rAjAnA chamAMne nAne putra. agara gaNapati e nAmano ullekha nathI. gaya (2) uttAnapAda vaMzanA havirdhAna rAjAnA che gati kardama prajApatinI nava kanyAmAMnI eka. svAyaMbhU putromAM bIje. enuM nAma sAMga hatuM. manvaramAMnA pulaha RSinI strI. gada vasudevane rohiNIthI thayele eka, ane deva gaya (3) priyavrata vaMzanA RSabhadeva kuLanA pRthuSaNanA rakSitAthI thayele eka, ema baMne putranAM nAma. A putra nakta rAjAne tenI dutI athavA ghuti nAmanI bemAMthI eka bhAratanA yuddhamAM pAMDavonA pakSamAM hato, bhAryAne peTe thayela putra. enI strInuM nAma gRti. gaga eka rIMcha. jAMbuvAna ane kesarIne pitA ene citraratha, sugati ane avarodhanA nAme traNa vAha rA0 yuddha sa. 30 putra hatA. | bhAga paMcama a0 15. gadAyana eka brahmarSi. (2 kazyapa zabda juo). 5 gaya (4) sUryavaMzI ila athavA sudyumna rAjAnA gaMdhamAdana eka vAnara rAmano senApati | vA, traNamAMthI vayale putra. 20 a0 283 ( gaya (5) somavaMzI vijya kuLanA mUrtaya athavA gaMdhamAdana (2) somavaMzI yadukale5 zvaphalakanA atUrtayane putra. eNe brahmasara ane vAniramAlinI teramAMne eka putra nadI samIpa aneka yajJa karyA hatA. te vakhate eNe Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaya 178 gabhara brAhmaNane ghaNuM ja dakSiNA ApI hatI. ghI ane kAkSa vagere aneka daityane mAryA che. te bhAra udyo miSTa padArthonI te parisImA vAparI hatI. dhAna a0 105, ene sumukha nAmane eka putra hatuM / te eTaluM vAparyuM hatuM ke badhAnA jamyA pachI bhAra0 bhISma a0 6. enuM kArya evuM bIju moTAM parvata jevaDA pacIsa DhagalA te vadhyA hatA ! / nAma paNa che. bhAra0 vana a0 95. pitAnI mA vinatA-supaNune dAsIpaNAmAMthI gaya (6) amUrta rajasa nAmanA eka rAjAnuM bIjuM mukta karavA sarpone amRta ANuM ApavAnI belI nAma / bhA20 dro0 a0 66, karI hatI, te levA gaye tyAre garuDa-viSNunA gaya (7) puravizeSa / bhAra0 zalya a0 38. vAhanane iMdranA vajanI joDe yuddha thayuM hatuM. e gaya (8) kAmyaka vananI pUrve AveluM eka sAmAnya ghaNA baLavAna ane parAkramI hAI cAlu mavaMtaramAM parvata. pakSImAtrane rAjA gaNAya che ane zAmalikIpamAM gata RSivizeSa.. rahe che / bhAga 520-8. viSNunI sAthe bolI gathati (2) tragaDAnI saMjJAvALA geya rAjAnI strI. karI hatI ke huM tamArA upara heuM. viSNue citrarathAdi traNa putranI mAtA. mAMgyuM hatuM ke, huM tArA upara houM. AthI e gazira eka parvata. enI pAse ja vAnaramAlinI viSNune vAhana thaye, ane viSaNue ene potAnI nadI AvI haze, kemake gaya rAjAnA yajJa te nadInI vajA upara rAkhe. bhAga06-6-22. * eNe samIpa thayA hatA. e nadInuM paNa kadAca A ja zrutasena, vivasvAna, racanAmukha prastuta ane kAlakAkSa nAma paDyuM haze. vagere daityane mAryA hatA. enA putranuM nAma sumukha. gayA eka kSetravizeSa. ene tAkyuM evuM nAma paNa che. / bhAra Ave gayA (2) bihAra prAntamAM phalga nadIne kAMThe AveluM 27; ubhI0. nagara garuDaka95 cAlu brAhmamIsane caudame ka9pa eTale gayA (3) gayA AgaLanuM prasiddha kSetravizeSa, jayAM divasa. (4. ka5 zabda juo). A kalpamAM prathama pitAnuM zrAddha karavAnI AvazyakatA manAya che. garaDAvatAra thavAne laIne A nAma paDayuM che. mAtAnA zrAddhane sAru siddhapura - je mAtRgayA kahevAya garatmAna garuDanuM bIjuM nAma. che, tyAM zrAddha karavAnI AvazyaktA gaNAya che. tIrtha- gaga bharadvAjAMgirasa vaMzamAlikAmAM eka prakhyAta yAtrA vakhate baLarAma gayAmAM AvyA hatA. te bhAga RSi. (3. aMgirA zabda juo.) 10-78-11, garga (2) eka RSi. (pitRvatI zabda juo.) gayAzirA gazira e ja | bhAga 7-14-30. gaga (3) yAdavanA vRSNikuLane upAdhyAya. gariSTa eka RSivizeSa. gaga (4) somavaMzI purukuLanA teya vaMzanA matyu garuDa vinatAne kazyapa RSithI thayelA be putra- rAjAne putra ane putranuM nAma zini hatuM. mane bIje. enA moTA bhAInuM nAma aruNa ! gagota bhAratavarSIya tIrtha. bhAra0 Adi230. e mATe parAkramI hatI. gaja natIrtha bhAratavarSIya tIrtha. A jagAe IndraeNe sapene amRta ANI ApIne pitAnI mAtAne jite tapa karyuM hatuM. | matsya a. 189. kana dAsapaNAmAMthI choDAvI. / bhAra Adi a0 galIvipIta gautamakuLane eka RSi. 27-34. cAlu manvataramAM e ikSimAtrane adhi- gabhIvipata (2) bhAradvAja kuLane eka RSi. pati che. pote viSNunuM vAhana che. eNe zrutazrI, gabhImukha eka bahArSi (2. kazyapa zabda juo.) zrutasena, vivasvAna ,canAmukha, prazruta ane kAlA- garbha yajurvedanuM mukhya upaniSata. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gava 180. gAMdhArI garva svAyaMbhU mavaMtaramAMne dharmaputra. enA mAtA hatI. e sivAya bIjI eka nagarI puSkarAvatI te praSTi. nAmanI paNa hatI. gavaya rAmanI senAne eka vAnarAdhipati. gAMdhAra (3) gAMdhAra dezanA rAjAonuM sAmAnya gavalagana dhRtarASTrane eka mandI - suta-saMjayane nAma; bhAratamAM mukhyatve gAMdhArInA bhAI zakunine pitA / bhAra A0 64-17 lagADavAmAM AvyuM che. gavalAgana. sUta-saMjayane pitA. gAMdhArakAthaNa eka brahmarSi (2. agamya zabda juo.) gavAkSa rAmanI senAne eka vAnarAdhipati. gAMdhAradeza (2. gAMdhAra zabda juo.) pAMDavonA gavAkSa (2) duryodhananA mAmA. zakuninA cha bhAI samayamAM zakuni ane gAMdhArInA pitA rabala tyAM emAMne eka. rAtriyuddhamAM e bhImasenane hAthe rAja karatA hatA. marAyo hato. bhAra0 dro a0 157. gavijAta eka brahmarSi. gAMdhArI gAMdhAra dezanA adhipati sabala rAjAnI gaviSTa devavizeSa. (3. aMgirA zabda juo.) kanyA. dhRtarASTranI joDe enuM lagna thayuM hatuM.' gaviSTa (2) eka dAnava (danu zabda juo.) bhAra0 Adi a0 110. * e pativratA hatI. gaviSTira eka brahmaSi ane tenuM kuLa. (ra. atri pitAnA pati sivAya bIjo puruSa daSTie paNa paDe nahi te mATe AMkhe pATA bAMdhatI. nAnapaNamAM eNe zabda juo.) ArAdhanA karavAthI ene varadAna maLyuM hatuM ke tene gaviSTi2 (2) atri kuletpanna eka bIjo RSi. se putra thaze. A pramANe ene sAmaTA se putra gaveSaNa akrUra yAdavanA putromAMne eka. enA garbhamAM eka ja kALe rahyA hatA. eka samaye gAMgeya saMtanu rAjAne gaMgAne peTe thayelA putra ene koIe kahyuM ke kuMtIne araNyamAM pAMDu rAjAthI bhISmanuM bIju nAma. yudhiSThira nAme putra thayo che. e uparathI ene gAgAdA eka brahmarSi (3, AgarA zabdajuo). rAtridivasa ciMtA thatI hatI ke mAre putra kyAre gAMDiva agnie pAMDuputra arjunane ApelA dhanuSyanuM thaze. paNa keme karyA enA putrane prasava thAya nAma. nahi. AthI eNe peTamAMthI parANe garbha bahAra gAtravAna lamaNAnI kukhe kRSNathI thayele putra. kADhavAno prayatna karyo. garbhamAMthI aMguThA jevaDA gAtha eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) jevaDA marelA jevA so putra ekAeka bahAra gAthina eka brahmarSi (1. vizvAmitra zabda juo) nIkaLI paDyA. e joI e zekAkuLa thaI gaI. gAMdinI kAzIrAjanI kanyA e zrIphakapha yAdavanI tevAmAM tyAM vyAsa prakaTa thayA. temaNe ene strI. asUra vagerenI mAtA. zoka na karavAnuM kahyuM ane kahyuM ke ghInA so ghaDA gAMdharvaveda sAmavedane upadeva, temaja tene mUrti. savara bharAvI darekamAM akeka garbhaputra rAkhI mUke. mAna devatA. sAmavedanI peThe ja A upaveda ema karavAthI pUrNa kALe teo sajIva thaI jaze. brahmavedanA pazcima taraphanA mukhamAMthI nIkaLyA hatA. eNe ema karyuM ane thoDA samayamAM badhA bALaka gAMdhAra samavaMzI kahyukuLanA Arabdha rAjAne putra. saMpUrNa thaIne sajIva thayA. A ja vakhate ene dharma nAme putra hatA. arayamAM kuMtIne bhImasena janmyo hato. te bhAra0 gAMdhAra (2) siMdhunadanA bane kinArAne lagate Adi a0 15. * ene AvI ja eka duzaLa bhAratavaSaya bharatakhaMDane dezavizeSa. zilUSagaMdharvanA ' nAme kanyA paNa thaI hatI. | bhAra0 a0 16.0 A vaMzajonuM tyAM rAja hatuM. vAva rA. uttaka so putronAM nAma / bhAra Adi a0 117mAM sa. 1000 prathama enI rAjadhAnI takSazilAmAM ApelAM che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhi gAlava ene putra duryodhana moTo thatAM te pAMDavone ghaNo AnI pAsethI gAyanazikSA lIdhI hatI. keI kAraNaja depa karavA lAgyo. A joIne gAMdhArIe ene sara ene ulukonimAM avataravuM paDayuM hatuM. / ghaNI vAra ema na karavAne upadeza karyo hato. vA. rA0 abhuttara0 sa0 70. chatAM duryodhanane enI kazI asara thaI nahotI. | gAyatrI sAvitrI, sarasvatI e nAmo vaDe oLakhAtI bhAra0 udyo. a0 12.0 ene upadeza na mAna- brahmadevanI jJAnazakti. vAthI pariNAme yuddha upasthita thaI enA soe gAyatrI (2) Izvara prArthanAmAM vaparAto tripadAtmaka putre temAM marAyA. gAMdhArIe roSe bharAIne kRSNane maMtra. teDAvIne tene zApa Apyo hato ke te pAMDane gAyana eka brahmarSi, (3. bhagu zabda juo.) sahAya karIne mArA putrane marAvyA mATe AjathI gAraDa atharvaNa vedanuM eka upaniSata, chatrIsameM vaSe tAre kulakSaya paNa e rIte thaze. gArDa (2) garuDapurANa te ja. kRNe ene vaMdana karIne kahyuM ke Ape kahyuM te gAga eka RSi, vizvAmitranA putra. mane rucatuM ja che. ema kahIne pote svastha gAgI vaca ka RSinI kanyA mATe graMthamAM ene padhAryA. | bhAra0 strI a0 25. gAgavAcakavI nAme jaNAvI che. e parama brahmaniSTha duryodhanAdi soe putranA maraNa pAmavAthI e hatI, ane pRthvI para paramahaMsanI peThe ja pharyA karatI. pitAnA pati sahita ghaNuM kALa sudhI pAMDavonI daivarAti janakanI sabhAmAM yAjJavalyanI sAthe ene sAthe ja rahetI, kAraNa ke yudhiSThira ghaNuM sArA vAda thayela te bRhadAraNyakamAM madhukAMDamAM prasiddha che. svabhAvane hAI ene koI prakAre UNuM AvavA gAgye eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) dete nahiparaMtu bhImasena vakhatovakhata kaThora gAgya (2) agira kuLamAM thayelA eka RSi. vacane kahe, tethI dhRtarASTrane vairAgya utpanna thaye. kekaya dezanA rAjA yudhAjitanA purohita hatA. | paNa pite aMdha hovAthI nirUpAyA hatA. tevAmAM vA0 ra0 uttara0 sa0 100. eka samaya vidura emanI pAse AvyA. temaNe gAgya (3) samavaMzI pUrukuLanA gArga, ziti vanamAM javAnI salAha ApavAthI dhRtarASTra koIne ityAdinA tapa vaDe brAhmaNatva pAmelI saMtatinuM nAma na jaNAvatAM araNyamAM javA nIkaLyA, e nIkaLyA gAEbhi eka brahmarSi. (3bhagu zabda juo.) eTale vidura, ane vidura nIkaLyA eTale kuMtI, ema gAbhi (2) vizvAmitranA chokarAmAMne eka. e badhAM vanamAM gayAM. keTaleka kALe dhRtarASTrane deha gAha patha pavamAna nAmanA agninuM bIjuM nAma. paDe eTale gAMdhArIe paNa pite dehatyAga karyo. | gAeyana eka brahmarSi. (3bhUga zabda juo). bhAga 1 40 a0 13. gAlava brahmarSi. (3. bhagu zabda juo.) gAdhi somavaMzI vijayakuLanA kuzAMbu rAjane putra. gAlava (2) vizvAmitrane putra. enuM A nAma e kAnyakunjana rAjA hato. ene eka satyavatI pADavAnuM kAraNa evuM che ke eka samaye bilakula nAme kanyA hatI. bhAravana a0 115. RcIka vRSTi na thavAne lIdhe jabaro dukALa paDyo hato, nAme RSie A satyavatInI mAgaNI karI hatI te vakhate vizvAmitra RSi potAnI strI ane putrane tethI gAdhie ene paraNAvI hatI. (cIka zabda emanuM je thavAnuM hoya te thAo karIne pote juo.) cIka RSinI kRpA vaDe pAchaLathI ene tapazcaryA karavA gayA. te vakhate temanI strIe game vizvAmitra nAme putra thayuM hatuM. tema karIne chokarAMne chavADayAM. paNa eka vakhata gAnabaMdhu hAlanA vArAhakalpanI pahelAMne gharakalpamAM evuM banyuM ke kaMI khAvAnuM maLe nahi. te vakhate thayela nAmAMkita gAyanAcAryuM. te samayanA nArade teNe eka chokarInA gaLAmAM darbhanI deraDI bAMdhI, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAlava 182 gAlava tene koIka ThekANe vecavA gaI. eTalAmAM sUryavaMzI IvAku kuLane satyavrata rAjA ene rastAmAM maLe. eNe bALakanA gaLAmAM deraDI bAMdhelI joIne ene pUchayuM ke A tuM zuM kare che? A uparathI teNe ene badhe vRttAMta nivedana karyo. rAjAe kahyuM ke ema karazo nahi. jyAM sudhI tArA pati Ave tyAM sudhI huM roja theDuM mAMsa ekalatA jaIza. te upara tuM ane chokarAM nirvAha karajo. A uparathI bAIe chokarAne vecavAne vicAra mAMDI vALI rAjA je mAMsa mekale te upara pitAne ane bALakone nirvAha karavAnuM cAlu rAkhyuM. Ama gaLAmAM deraDI bAMdhavA uparathI e chokarAnuM nAma gAlava paDayuM. | devI bhA0 saptama a0 10. gAlava (3) vizvAmitra RSine ziSya. eNe vizvA- mitra RSinI, so varasa parvata ghaNI ja utkRSTa sevA karI hatI. te uparathI RSie 'tane saMpUrNa vidyA prApta thaze e AzIrvAda ApIne pitAne ghera javAnI AjJA karI. eNe RSine vinaMtI karI ke Apa kAMI dakSiNa mAMge ema mArA manamAM che. vizvAmitre kahyuM ke mAre hAla gurudakSiNuM joItI nathI, huM tArA upara ghaNe ja tuSTa chuM. tuM svastha citte pitAne ghera jA. A uparathI eNe satvara samajI javuM joItuM hatuM paraMtu tema na karatAM RSine Agraha karyo ke nA, Apa kAMI paNa mAMge. A uparathI vizvAmitra sahaja reSa karIne belyA ke vAru tyAre, mane AThaso zyAmakarNa ghaDA ANI ApIne pachI ghera jaje. / bhAra udyo a0 16. vizvAmitranuM A vacana sAMbhaLatAM gAlava bhayabhIta thaye. paNa have koI upAya rahyo nathI jaNa vizvAmitrane vaMdana karI tyAMthI nIkaLI vicAra karavA lAgyo ke have zuM karavuM ? mane AThaso zyAmakaNuM gheDA zI rIte maLe ? je ghoDA maLyA che te ThIka, paNa je na maLyA te sAruM pariNAma nahi Ave. pachI je gheDA maLe te ja jIvavuM; nIkara deha pADavAno nizcaya karI eNe viSNunI ArAdhanA karI. ghaNA divasanI ArAdhanA pachI viSNue enI pAse garuDane mokalya, ane ene AjJA karI ke gAlavanuM kArya karavuM. garuDe AvIne pUchayuM ke tAre zuM joIe che te mane kahe. huM tAruM zuM bhaluM karuM ? pitAne ghaDA joIe che e eNe prathama ja kahevuM joItuM hatuM, te na kahetAM manamAM udvega thatA hatA tethI ema kahyuM ke mAre saMpUrNa dizAo jovAnI icchA che, mATe batalAvo. garuDe ene potAnI khAMdha para besADI badhI dizAo batAvI. badhuM joIne ene ghaNuM Azcarya lAgyuM ane kahyuM ke huM te beThA chuM tyAM ja rahIza kema ke mAre dehatyAga karavo che. garuDe pUchayuM ke tAre zuM karavA dehatyAga karavo che? tArA jevAe AvA amUlya deha tyAga karavo ghaTe nahi, tAre je hetu hoya te mane kahe. eNe kahyuM ke mAre AThaso zyAmakarNa ghaDA joIe che. e ghaDA mAre vizvAmitrane gurudakSiNAmAM ApavA che. paNa e maLI zake ema na hovAthI mAre deha pADavo che. garuDe kahyuM te paheluM kema na kahyuM ? bhale ema kahIne ene khAMdha para besADayo ane yayAti rAjA pAse javA nIkaLyA. rastAmAM RSabha parvata para kaI zAMDilI nAmanI brAhmaNI hatI tenuM darzana karIe kahIne e tyAM Utaryo. e bAI mahAtaparivanI hatI. eNe ene sAkAra karIne potAne tyAM ja ene rAkhI lIdho (ra. zAMDilI zabda juo). pachI garuDa ene pAcho laIne yayAti rAjA pAse AvyuM ane rAjAne kahyuM ke A brAhmaNane AThaso zyAmakarNa ghaDA joIe che te game tema karIne paNa Ape. Ama kahIne garuDa pitAne svasthAne gaye. / bhAra ughoa. 108-114. yayAti rAjAe se yajJa karyA hatA. yonI samApti thayA chatAM pote araNyamAM ja rahetA. AthI emanI pAse paNa e samaye azva nahotA. tema ja brAhmaNanI saMbhAvanA karavA jeTaluM dravya paNa nahatuM. mATe A brAhmaNane zI rIte saMteSa ene emane moTe vicAra thaI paDyo. eTalAmAM emane eka vicAra sUjhayo ane bolyA ke brAhmaNa, tuM A mArI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAlava 183 girija mAdhavI kanyAne laI jA. ene game te rAjAne tyAM gaye. badhI hakIkta kahIne vinaMtI karI ke mAdhavI vecI tenI pAsethI ATha zyAmakarNa azva leje. dvArA bAkInA baso gheDA meLavI levAnI kRpA kare. e sAMbhaLI gAlava mAdhavIne laIne nIkaLe. mAdhavIne vizvAmitrathI eSTaka nAme putra thatAM ja mAdhavIne laIne nIkaLelA gAlava prathama IkavAku vizvAmitre gAlavane kahyuM ke huM tArI gurudakSiNA bharI pUrI pAme. have A kanyAne pAchI le ane kuLane anaraNya rAjAnA putra haryazva pAse gayo. tAre Azrame ja. gAlava kanyAne laIne yayAti A kanyA le ane mane AThaso zyAmakaNa azva rAjAne tyAM gayo. ane rAjAne AzIrvAda ApI Apa kahetAM, rAjAe kahyuM ke mArI pAse tuM mAMge temanI kanyA pAchI soMpI pote pitAne Azrame che eTalA abdha nathI. mAtra basa abdha che. eka putra thAya tyAM sudhI mAdhavIne mArI pAse mUkI jA ga. / bhAra udyo. a0 115-119, ane baso azva laI jA. putra thayA pachI ene pAchI gAlava (4) kuMtala rAjAnA purohita eka RSi laI jaje. ema na karavuM hoya te tane jayAMthI (1 caMdrahAsa zabda juo.) AThaso azva maLe tyAM jA. have zuM karavuM evA gAlava (5) AThamA sAvarNi manvantaramAM thanArA vicAramAM gAlavane paDelo joI mAdhavIe kahyuM, saptarSiomAMne eka. emAM tuM vicAra zAne kare che? huM eka putra thAya gAlavi eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) tyAM sudhI A rAjAnI pAse rahIza. pachI mane ene gAlavita evuM nAma paNa hatuM. laI jaIne bIje jyAMthI bIja azva maLe tyAM gAlavita gAlavi RSinuM bIjuM nAma. Apaje. e sAMbhaLI gAlave ene rAjAne soMpI gAvalagaNi dhRtarASTranA sArathi gavalagaNane ke putra saMjaya. ane kahyuM ke A azvo paNa hAla tamAre tyAM gAvalagaNi | rahevA dyo. pUrI bharatI thaze tyAre huM laI jaIza gAvalagANi gavaLagaNa te ja | bhAra0 A01-247, harya tathAstu kahyuM. harSazvathI mAdhavIne vasumana giri zvapha99 yAdavanA tera putromAMne eka. nAmane putra thaye eTale gAlava mAdhavIne laIne samavaMzI AyukuLanA divAdAsa rAja pAse gaye. girikaNikA bhAratavaSaya nadI. | bhAra0 bhISma a0 9. A kanyA le ane mane cha zyAmakarNa azva Apo kahetAM, rAjAe kahyuM ke mArI pAse mAtra girikA uparicara vasu rAjAnI strI. ene brahadrathAdi cha base che. ahIM paNa ene eka putra thAya tyAM sudhI | putra hatA. ane kAlI athavA matsyagaMdhinI nAmanI mUkavAnI belIe eNe baso azva lodhA. e kanyA vasu rAjAthI thaI hatI. A girikA zuktimatI azvo paNa rAjAne ja soMpI pote gaye. ahIM : nadIne kailAhala parvatathI thayelAM jeDakAmAMnI kanyA hatI. mAdhavIne pratane nAme putra thatAM, tyAMthI mAdhavIne girikaMja tIrthavizeSa / bhAra0 va0 80-87, laIne bhojanagarInA uzInara rAjA pAse gayA. tyAM girigahavara dezavizeSa / bhAra0 bhI 9-68. eNe cAraso azvanI mAgaNI karI, paNa enI pAse girijA pArvatInuM bIjuM nAma, base ja azva hovAthI prathamanA ane rAjAnI peThe giritraja kedezanI rAjadhAnI | vA0 rA0 a0 ahIM paNa evI ja belIe mAdhavIne mUkI. ahIM sa0 68. ene zibi nAmane putra thatAM ja mAdhavIne laI giritraja (2) magadhanI rAjadhAnI A nagarI gaye. bAkI rahelA basa gheDA maLavAne kaI vega rAmacaMdrajInA svargArohaNa pachI ujajaDa paDI hatI dekhAya nahi. pote ghaNe kaMTALyuM hatuM. eTale te uparicara vasu rAjAe punaH vasAvI hatI. tethI mAdhavIne ane se gheDA laIne vizvAmitra pAse ene vasumatI paNa kahetA. | vA0 rA0 bAla sa0 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gI 184 guha 33. pAMDavonA samayamAM ahIM jarAsaMdha rAjA ane gurudhi upara bagaDAnI saMjJAvALe guru kahyo te ja. enI pachI ene putra sahadeva rAja karato hato. gurubhAra garuDane putra | bhAra u0 101-13. gI vANunI adhiSThAtA sarasvatI. guruvIta tragaDAnI saMjJAvALA aMgirAkuLotpanna gISmati agni bahaspati. brahmarSi. guDAkeza nidrA chatavAne lIdhe arjunanuM paheluM gurlakSa bali daityanA so putramAMne eka. nAma, guha kArtikeyanuM bIju nAma. guNukezI IndranA sArathi mAtalInI tenI bhAryA guha kaliMga samIpanA loka sudharmAnI kukhe janmelI kanyA. e jyAre paraNavA guha (2) gaMgara nAmanI purIne kirAMta adhipati yogya thaI tyAre mAtalIe ene sAru deva, manuSya, e dazarathane parama mitra hatA. rAma ayodhyAthI ane rAkSasomAM varanI zodha karI. paNa guNakezIne nIkaLI daMDakAraNyamAM jatAM eka rAta ahIM rahyA kaI pasaMda paDayuM nahi. chevaTe e nAgalekamAM hatA. te vakhata eNe rAmanuM phaLa, mULa vagerethI gaye. tyAM Aryaka nAmanA nAgane pautra, cikura Atithya karIne A nagara tamAruM ja che mATe nAmanA nAgane putra ane vAmana nAmanA nAgane tamArA araNyavAsanAM varSe ahIM ja gALe, ema dehitra sumukha nAmane hatA te najaramAM beThA, AgrahapUrvaka kahyuM hatuM. paraMtu rAme, AthelAM enI joDe vivAha karavAnuM dhAryuM paNa te karyA phUla vagerene hastasparza karIne pAchAM ApyAM ane pahelAM ene khabara paDI ke sumukhane garuDa sAthe cauda varSa sudhI mAre koI nagarImAM pesavuM ja jabaruM vera che. te uparathI ene laIne Indra pAse nathI, evuM kahIne sItA sahita darbha pathArI Avyo ane bo9 che ke Ane meM mAre jamAI upara suI rahyA hatA. lakSamaNa ane guha rAmanA karavAnuM dhAryuM che, mATe Apa ene mArI khAtara saMrakSaNa sAru UbhA rahyA hatA. e banane vacce amRta ApIne amara kare, I e kabUla karyuM. prArabdhanI vicitra gati saMbaMdhI ghaNu vAta thaI viSNue paNa garuDane kahIne ene sumukha uparano hatI. | vA0 rA0 ayo. sa. 50-51. vairabhAva dUra karAvyo. pachI guNukezIne sumukhanI bIje divase prAtaHkAla thatAM ja rAma ane sAthe vivAha thayo. | bhAra udyoga a0 97 lamaNe snAnasaMdhyAdika nityakarmathI paravArI vaDanA 105 kRSNa-dhRtarASTra saMvAda. dUdhathI pitAnI zikhA bAMdhI, guharAjane amane gItA zrImadbhagavadgItA te ja | bhAra0 bhI.. gaMgAne dakSiNa tIre utAro ema kahyuM. eNe traNene 25-4ra. gaMgA pAra utAryA. ahIM sudhI AvIne emane guNa mukhyA asarAvizeSa | bhAra0 A0 13ra-43. vaLAvavA AvelA suputra ayodhyA pAchA gaye. | guNavatI siMhaladvIpanA caMdrasena rAjAnI strI. vA. rA0 a. sa. para0 57. guNAvarA apsarAvizeSa | bhAra0A0 13ra-43. rAma citrakUTa parvata para jaIne rahyA tyAra pachI guptaka eka sAmAnya rAja (3. jayadratha zabda juo.) gheDAka divasamAM ja rAmane pAchA adhyA laI gumAraghATa gAtAranuM hAlanuM nAma. javA sAru bharata moTuM sainya laIne Ave; te guru brahmarSi (3. aMgirA zabda juo). bahaspatinuM paNa ahIM ja Utaryo. guharAjane zaMkA utpanna thaI A nAma prasiddha che. ke bharata rAmane nAza karavA ja nIkaLyo haze. A gura (ra) semavaMzI pUrukulesana manyunA putra narane uparathI eNe pitAnI senA taiyAra karI. paraMtu pautra, ane saMskRti rAjAne putra. gurudhi evuM ene khabara paDI ke bharata evA hetuthI nahi, paNa enuM bIjuM nAma paNa che. rAmane punaH ayodhyA pAchA lAvavA jAya che, tethI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guha 185 godAvarI ane bharate prArthanA karyA uparathI eNe ene paNa gokaNa (5) eka sAmAnya parvata / vArA suMdara gaMgAne dakSiNa pAra utAryo. guharAja bharatanI sa0 35. joDe joDe citrakUTa gayA. / vA0 rA0 a sa, gokarNa (6) daMDakAraNyanuM eka kSetravizeSa. ahIM 84-97. kuMbhakarNa tapa karyuM hatuM. gRha rAhu jenA candra ane sUryane pakaDavAthI grahaNa gAkAmukha bhAratavaSaya sAmAnya parvata. thAya che. gAkuLa yamunA tIre Avelo carAvALA pradeza. saMyukta gRha (2) bALakamAM maMdavADa, duHkha, mata vagere prAntamAM mathurAnI pAse eka gAma. jamanA nadI enI lAvanAra, ghAtakI, UtaratI paMktinI devayoni. pAse thaIne vahe che. kRSNAvatAra kALe naMda nAmanA gepa gRhapati agnivizeSa / bhAra010 224-24. mahodayane tyAM nesaDe hate. zrIkRSNanA pitA vasugRtsamada eka RSi (3. bhagu zabda juo.) vIta- devane naMdarAjAnI sAthe maitrI hovAthI zrIkRSNa ane havya rAja bhagune vacanathI brAhmaNatva pAmyA pachI baLarAma kaMsa rAjAthI chAnA A nesaDAmAM naMdarAjAne ene thayela putra. enA putranuM nAma sucetA (vAtahavya tyAM UryA hatA. zrIkRSNa bhagavAnanuM bALapaNa zabda juo.) ahIM vyatIta thavAne lIdhe ane emaNe ahIM ghaNuM gRtsamada (2) daMDakAraNyamAM rahenArA eka RSi. ene camatkAro karyAne lIdhe A jagA ghaNuM ja pavitra manAya se putra hatA. te vA0 rA0 addabhute. sa. 8 che. bhAga 1 --19. 0ramaNa ane brahmAMDatIrtha gRtsamada (3) semavaMzI Ayu kuLatpanna suhetra nAmanA sthaLe ahIM AvelAM che, je ghaNAM pavitra rAjAnA traNa putromAMne nAne - trIje. ene zunaka gaNAya che. ramaNanI retI - ramaNaretImAM ALoTavuM nAmane putra hate. e eka puNya ane ahobhAgyanuM kAma gaNAya che. gRtsamada (4) bhISma zarapaMjaramAM paDayA hatA te vakhate yAtrALuo A retI laI jAya che. tyAM thatI pILI temanI pAse Avela eka RSi. | bhAga 1-9-7. mATI gopIcaMdana kahevAya che. manuSyanA aMtakALe cUddha kRSNane mitraviMdAnI kukhe thayela putra. pIcaMdana ane ramaNaretIne lepa karI mAM adhakaTa bhAratavarSIya parvata. gaMgAjaLa mukAya che. cUdhdharAja jaTAyu / bhAra0 va0 280-1. gokhalya zAkalya RSine ziSya. eNe kadanI eka vRdhikA kazyapane tAmrAnI kukhe thayelI kanyA. zAkhAnuM adhyayana karyuM hatuM. / bhAga 12-6-17, gRdhravaTa kSetravizeSa bhAra0 10 82-80. gAcArI RSio vizeSa bhAra sa0 4pa-41. ga pulatya RSinI bhAryA. vizravAnI mAtA / bhAra0 godha bhAratavaSaya mahAdeza. / bhAra0 bhISma a0 9. va0 ra75-12. gopa eka gaMdharva gokarNa himAlaya parvata uparanuM eka tIrthavizeSa. gopati mahAdeva. gAkaNa (2) uttara kAnaDA jillAmAM AveluM kSetravizeSa. gANIpati eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) ahIM mahAbaLezvaranuM maMdira che. mahAbaLezvara eka gotama nyAyadarzananA Adya saMsthApaka enuM bIjuM jyotirliMga che. ahIM nahAvAthI brahmahatyAdika nAma zatAnaMda tema ja gautama. pAtaka nAza pAme che. tIrthayAtrA vakhate balarAma gotIthI nimiSAraNayamAMnuM eka tIrtha; tema ja prayAga ahIM AvyA hatA. | bhAga- 10-78-19, saMbaMdhI eka tIrtha. gAkarNa (3) kAzIpurImAM eka sthaLavizeSa. gAtravAna kRSNane lakSmaNane peTa thayela putra. gAkaNa (4) niSadha parvata uparanuM tapovana. / bhAra0 godA- bhAratavaSaya bharatakhaMDastha nadI. bhISma a0 6 zla0 51. godAvarI (sahyAdri zabda juo.) 24 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ godAvarI 186 govardhanadhArI godAvarI nAsika jillAmAM yaMbakezvara pAsethI ane baLarAma kAMI divasa paryanta enA para rahyA nIkaLanArI nadIvizeSa. A nadI mahAomAM gaMgA hatA. ane siMdhuthI kiMcita ja nyUna che. e 1800 gAmaMtaka bhAratavarSIya bharatakhaMDastha deza. / bhAra bhIma a0 8. mAIla lAMbI che. vanavAsakALamAM rAmacandrajI ghaNo gAmatI bhAratavaSaya bharatakhaMDastha nadI. (2 himAsamaya ene kinAre rahyA hatA. ene vRddhagodAvarI - laya zabda juo.) athavA gautamI gaMgA paNa kahe che. gaMgA ane gAmatI (2) vizvabhUka agninI strI. godAvarI eka ja che ane emanAmAM taphAvata nathI gamayAna eka RSi. (2 kazyapa zabda juo.) ema paNa kahevAya che. | bhAga 5-18-18. gemukha mAtalIne putra. indraputra jayantane sArathi gopati mahAdeva bhAra udyoga a0 100 zla0 8. gApati (2) kazyapanI strI munIthI janmelA gaMdharvo gemukha (2) bhArata yuddhamAM duryodhana pakSane roja. paikI eka. gemukha (3) vAghavizeSa. | bhAga 1-10-15. gopati (3) siMhasena rAjanA pitA. eka pAMcALa | gamedagadhika brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) bhA. droNa. a. 23 * e pAMDavonA pakSamAM hato. goratha magadha dezanI rAjadhAnI. giridhvajanI pAsenA gApati (4) gAyoe araNyamAM rahele zibiputra. | pAMca sAdhAraNa parvatomAMne eka, bhAra, zAMti a0 49, le. 3. gelabha gaMdharva vizeSa. e ane vAlInI vacce paMdara gopati (5) sUryanuM nAma. | bhAga 1-1-10. varSa sudhI satata yuddha cAlyuM hatuM. chevaTe e vAlIne gApaticSabha ziva te ja hAthe maraNa pAmyA hatA te vA0 ra0 kiSTha0 sa0 gApatiRSabha (2) kRSaNe mAre eka datyavizeSa 220 le. 23-30. gApana eka brahmarSi. (2. atri zabda juo.) golabha upara zabda jo. vArA kiSki a0 goparASTra bhAratavarSIya deza bhAra0 bhISma a0 9, 222728. gopAlakasa Ane kasaLa ane IzAnya kasaLa e goloka zratipratipAdya pathivInI upara sAta loka benI vacce Avela bharatakhaMDastha deza | bhAra0 che. purANamAM A gelekanuM nAma mAlUma paDe che. sabhA a0 30. satyalakanI pachI upara koI leka ja nathI. mATe gopAlatapana atharvaNapaniSata. A loka satyalokamAM ja haze, vaikuMTha ane kalAsa gapAli gauraparAzara kuLatpanna eka RSi. je be loka heAya te paNa satyalekanI aMdara ja gopAlI eka apsarAvizeSa. AvyA haze, ema zrutine AdhAre kahevuM joIe. gopI gopakanyAo ane gopavadhUo jeo bALa- te pachI bIjA lokanI te zI vAta. paNamAM kRSNa sAthe ramyAM hatAM. govaddhana yamunAne tIre, vRMdAvananI sAme Avela gApuccha vAnaranI jati vizeSa | bhAga 3-21-44, eka sAmAnya parvata. gAtAra sarayu nadI saMbaMdhI tIrthavizeSa | vA0 govardhanadhara zrIkRSNa te ja ra0 uttara0 sa0 110. govardhanadhArI gokuLa pAse AvelA govardhana gAbhAnu semavaMzI turvasuputra vanirAjanA be putra- nAmanA parvatane, Idra kepa karIne gokuLane tANe mane eka. enuM nAma vaMzAvalImAM nathI. nAkhavA vRSTi karI hatI tyAre, gokuLane indranA gobhila brahmarSi. (2. kazyapa zabda juo.) kepathI bacAvavA, nava divasa sudhI zrIkagaNe potAnI gamata kSetravizeSa. TacalI AMgaLI upara toLI rAkhyA hatA te uparathI gAmaMta (2) parvatavizeSa. jarAsaMdhanA vAsathI kRSNa temanuM paheluM nAma. | bhAga 10-25-19. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAvAsana 187 govAsana bhAratayuddhamAM duryodhana pakSane rAjA, e gautama (3) smRtikAra, zailya hatA. / bhAra. droNu a0 95. gautama (4) aM girAkuLanA eka prakhyAta vaza goviMda kRSNa te ja vistAraka RSi. (3, agirA zabda juo.) goviMda (2) paryaMta vizeSa. / bhAra bhI0 12-19 gautama (5) a MgirA kuLatA khIjo e nAmanA RiSa, govRSadhvaja kRpAcAya te ja. / bhAra0 dro0 105-14, A manvantaranI vIsamI ceADInA vyAsa, (vyAsa gozaga niSAdabhUmi ane paTacara enI dakSiNe zabda juo) AvelA eka sAmAnya paryaMta. pAMDave!nA samayamAM ahIM... zreNimAn nAme rAjA rAjya karatA hatA. / gautama (6) kAzika RSineA ziSya, rAmanI sabhAnA dharma zAstrIomAMne eka / vA0 rA0 adbhuta|ttara0 bhAra bhA. a0 31. gosava yakSavizeSa. e brahmadevanA uttara mukhamAMthI utpanna thayA che. / bhAga03-12-40, goSThAyana eka brahmaSi. (3. bhRgu zabda juo.) gau mAnasa nAmanA pitaranI kanyA, gau (2) cAlu manvantaramAM pulastya RSinI strI, sUryavaMzI nariSyaMta rAjAnA pautra tabiMdu rAjarSi nI kanyA. RSi ane vizravAnI mAtA / bhAra. vana0 a0 274. gau (3) seAmavaMzI purukuLApanna brahmadatta rAjAnI strI. ane sarasvatI athavA sanmati evAM khInna' nAma hatAM. (pitRvatI zabda juo). gau (4) zamIka RSinI strI ane zRgI RSinI mAtA. gau (5) varuNanA putra ane senApati / vA0 rA0 uttara0 sa0 23. gauDinI eka brahmarSi. (4. vasiSTha zabda jue.) gautama cAlu manvantaranA saptarSimAMnA eka. e brahmamAnasa kanyA ahalyAne pati. (1. ahalyA zabda juo.) e pratimAgha mAsanA sUnA samAgamamAM heAya che (tapA zabda jue.) enA putranuM nAma zatAnaMda RSi. e zatAna6 videhavaMzIya rAntanA purAhita hatA. gautama (2) RSivizeSa, Ane brAhmaNu mahAtmya saMbaMdhI atrinI joDe (bhAra0 10 188), nadInA mAhAtmya sabaMdhI aMgirasanI sAthe (bhAra anu. 142-33) ane mAbApanA RNamAMthI zI rIte chuTAya e saMbadhI yamanI sAthe saMvAda thayA hatA. / bhAra zAM0 129. gautama sa0 4. gautama (7) ekta, dbita ane trita e nAmanA traNa RSionA pitA, / bhAra. zakya0 0 36. gautama (8) vidhyAzva rAjanI kanyA ahalyAnA pati, satAnaMda ane cirakArI RSinA pitA, (ahalyA zabda jue.) gautama (9) dI tamA RSinA putra, gAdAvarI nadIne gautamI evu nAma uparathI paDayu' te. / devIbhA 0 12, ska a0 9. gautama (10) eka brahmarSi (2 atri zabda jue.) |bhAra. vana a0 298, gautama (11) kAI kAI jagAe kRpAcAryanuM paNa A nAma hAya ema jaNAya che. / bhAra. udyoga0 a 164. zlA 6 O gautama (12) eka kRtaghna brAhmaNu. / bhAra. zAMti a0168-173 gautama (13) utta ga-udaka RSineA sasarA. / bhAra0 azva0 56, eka samaye prANIonA prArabdhane lIdhe lAgalAgaTa pa`dara varSa sudhI anAvRSTi thaI hatI. AthI mahAkSayakArI duSkALa paDatAM ghera ghera muDadAMnA DhagalA gaNyA gaNAtA nahAtA. bhUkhe maratA ghaNA leke dhADA ane suvAne khAtA. keTalAka mANase muDadAMne paNa khAtA. mA bALakane ane puruSA strIone khAvA deADatA. Ama bhUkhanA duHkhathI pIDita leAkeA eka khIjA para humalA karatA. Ave samaye ghaNA brAhmaNNAe uttama vicAra karyA ke gautamamuni mahAtapasvI che, te ApaNu duHkha maTADaze. ApaNe saghaLAe emane Azrame javuM. gAyatrInA japamAM lAgelA gautamamuninA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama 188 gautama AzramamAM sukALa che ema saMbhaLAya che. Ama gautame e sthaLamAM gAyatrAnuM uttama sthAna karyuM vicAra karIne brAhmaNe agnihotrane, kuTuMbane, hatuM, tyAM beThAM beThAM brAhmaNe purazcaraNe karyA karatA gAyone ane dAsa-dAsIone sAthe laIne gautamanA hatA. gAyatrI devI paNa tyAM savAre bALA, bapore AzramamAM gayA. pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa juvAna ane sAyaMkALe vRddhArUpe darzana ApatAM. ema cAre dizAethI brAhmaNano moTo samAja eka samaye pitAnI mahatA nAmanI vINu vagADatAM pitAnA AzramamAM Avelo joI gautame temane vagADatAM nAradajI tyAM AvyA. teoe munipraNAma karyA. brAhmaNone temanA AzramamAM AvavAnuM onI sabhAmAM besIne vAtacIta karatAM kahyuM ke he. kAraNa pUchyuM. brAhmaNae pite pitAnuM vRttAMta kahI gautama! huM devatAonI sabhAmAM gaye hatuM, tyAM saMbhaLAvyuM. brAhmaNonuM duHkha sAMbhaLIne gautame Indra munionA poSaNa aMge tamArI aneka prakAranI temane abhaya ApyuM. temaNe kahyuM, "A ghara tamAruM vAta karatAM tamArI aneka prakAre nirmaLa ane ja che. huM sarvathA tamAro dAsa chuM. huM dIsa chatAM sarvottama kIrti gAI, te sAMbhaLIne tamArAM darzana tamAre zI ciMtA che ? tame saghaLA tapasvI leka karavA huM Aje Avyo chuM. he muni, jagadaMbAnA ahIM AvyA tethI huM kRtArtha thayo chuM. tame badhA pratApathI tame bhAgyazALI che. pachI Azrama joI, ke jemane darzana mAtrathI pApa puNyarUpa thaI jya gAyatrIdevInAM darzana karI nAradajI tyAMthI vidAya thayA. che, teo Aja mArA gharane tamArI caraNarajathI gautama RSinA piSelA brAhmaNone gautamanI AvI pavitra kare che, mATe mArA jevo bIjo koNa kIrti sAMbhaLIne ja AvyuM. temaNe vicAra karyo bhAgyazALI che ? tame mArA para anugraha karyo. A AzramamAM sukhe rahe ane gAyatrIne japa kare. ke jyAre duSkALa maTe ane subhikSa thAya tyAre jAo.' gautame pachI gAyatrInI prArthanA karatAM ApaNe gautamanI kIrti sarvathA na rahe ema karavuM. Avo vicAra karatAM karatAM teo tyAM rahetA hatA. gAyatrIdevIe gautamane pratyakSa darzana daIne eka pUrNapAtra ApyuM. devIe ApelA pAtramAMthI khaTa kALe karIne vRSTi thaI, ane saghaLA dezamAM rasavALA annona parvata jevaDA DhagalA, aneka subhikSa thayuM. A jANa saghaLA brAhmaNoe maLI prakAranAM khaDa, divya AbharaNe, rezamI Adi vastra, gautama upara abhizApa mUkavAne udyoga karyo. yajJanA sAdhanarUpa padArtho ane AbhUSANe nIkaLyAM. brAhmaNoe eka gharaDI ane tarata marI jAya evI munione jene je joIe te badhI vastuonA gAya banAvI. gautama muni hema karatA hatA te samaye DhagalA ne DhagalA thaI rahyA. gautame badhA brAhmaNone te gAya agnizALAmAM jatAM gautame huM huM" ema bolAvIne badhuM vaheMcI ApyuM. ApelA pUrNa pAtra- ucAra karyo, ane ene paeNsatI aTakAvI. pelI mAMthI gAya,bheMso ityAdi pazuo paNa nIkaLyAM. gharaDI gAye tyAM ja paDI jaIne prANa tajI dIdhA. navAM vastro paherelAM brAhmaNe ane brAhmaNIe vaDe brAhmaNe kolAhala karavA macI gayA ke gautame gAya gautamane Azrama zobhAyamAna banI rahyo. tyAM nitya mArI ! parama vismaya pAmelA gautame hema karI yajJa thavA lAgyA. navA navA AvanAra brAhmaNothI rahyA pachI netra mIMcIne jotAM brAhmaNanuM saghaLuM vastI vadhIne Azrama se jana vistAravALA thaI 5Ta temanA jaNavAmAM AvyuM. gayo. brAhmaNe gautamanA vakhANa karavA lAgyA ke gautamane bhAre kapa AvyuM. eNe brAhmaNane zApa aha, gautama ApaNane kalpavRkSa samAna thaI paDayA. dI, he brAhmaNa ! tame yajJathI, zivathI, zivanA e na hota te ApaNuM zI vale thAta. A pramANe mannathI, mULa prakRtirUpa jagadaMbAthI, denA mannathI, gItame bAra varSa sudhI badhA brAhmaNanuM putravat kRti ane smRtimAM kahelA sadAcArathI ane advaitapAlana karyuM. jJAnathI vimukha thAo! tame dharma ane tIrthane Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama 189 gaurI vecanArA thAo ! tame paMcarAtramAM, kAmazAstramAM, gautama pavitra che, ema kahyuM. brAhmaNuMoe gautamanA kApALika matamAM ane bauddhamatamAM zraddhA rAkhanArA ja AzramanuM pANI gautamane ane enI strIne thAo ! mA, dIkare, vahu, bahena ane parastrIomAM levA na dIdhuM. ane pitAnA patione javuM kahI vyabhicAra karanArA thAo ! tamArA vaMzajo paNa vera karAvyuM. e verane lIdhe gautamanI kIrtine kalaMkti tamArA jevA ja nIvaDe! huM jhAjhuM zuM kahuM? karavAne gaNapatinuM tapa karI temane gAya banAvI gAyatrI devI tamArA upara ko5 karo ! ane aMdha- teo upara pramANe varyA. / ziva putra kaTirudra sa0 kRpAdi narakanA kuMDamAM tamArI sarvadA sthiti ho!" 25-27. gautamanA zrApathI brAhmaNe pitAnuM badhuM bhaNya gautamI eka vRddha brAhmaNa. (arjunaka zabda juo.) bhUlI gayA ane adhama sthitimAM AvI paDyA. gautamI (2) drANAcAryanI bhAryA kRpI te ja 7 bhAra teo badhA lAjanA mAryA nIcAM mAM karI gautamane A0 140-49, zaraNe jaI kSamA mAMgavA lAgyA. dayALu gautame gautamI (3) brahmanI sabhAmAM eka devatA / bhAra temane kahyuM, "jAo, tame gAyatrI devInA caraNAviMdanuM sa. 11-40. sevana kare." pachI emaNe zApane anugraha karyo ke gaupAyana brahmarSi. (3. vasiSTa zabda juo.) jAo, kaliyugamAM tame narakamAMthI nIkaLI punaH gauraka gaura nAmanA dezano vatanI | bhAra saha janma leze. zrI kRSNanA svadhAma padhAryA pachI 78-79. kalimAM brAhmaNe janmyA te badhA trikALa saMdhyAthI, gaurIva brahmarSi. (2 atri zabda juo.) satkarmothI, deva ane pitRpUjanathI bhraSTa thayA che. gArajana brahmarSi. (2 atri zabda juo.) teo vedamAga mUkIne, keTalAka taptamudrAnA cihana- gIratha brahmarSi. (3 vasiSTha zabda juo.) vALA, keTalAka svecchAcArI, keTalAka kApAlika, gIraparAzara eka RSi (parAzara zabda juo) A keTalAka kaulika, keTalAka bauddha ane keTalAka jaina kuLamAM kAMDUSA, vAhanapa, jaidmapa, bhaumatApana, ane thayA. paMDite chatAM paNa durAcArane pravartAvanArA, gopAli e prakhyAta RSio hatA. parastrIomAM laMpaTa ane nIca AcaraNavALA gAraySTha eka rAjarSi. banyA che. garapRSTha (2) yamanI sabhAmAM eka kSatriya / bhAra A ja banAva zivapurANamAM judI rIte varNavyo che. sa. 8-21. - gautamanA AzramamAM rahelA brAhmaNoe gaNapatine gauraprabha zukrAcAryane pIbarIthI thayelA pAMca putraprasanna karavA tapa karyuM; ane emane sAkSAtkAra mAMne eka thatAM vara mAgyuM ke, tame gAya bane ane gautamane gauramukha zamIka RSine ziSya. eNe gurunI AjJA mAthe gauhatyAne doSa Ave ema marI jAo, thavAthI parIkSita rAjAne tyAM jaIne enA thavAnA ghaNI AnAkAnI karyA bAda vacane baMdhAyelA gaNa mRtyunI khabara karI hatI. patie gAya thavAnuM kabUlyuM. teo gAya banIne gAvAhana kSatriyavizeSa | bhA20 sa0 37-15. gautame brAhmaNane khavarAvavA yava, nivAra vagere gauravIti brahmarSi (3, aMgirA zabda juo.) pavitra dhAna vAvyAM hatAM tyAM peThA. gautama saMkhyA gaurazirA eka RSi. bIjI hakIkta maLatI nathI. karatA hatA. temaNe ghAsanAM taNakhalAM laI te vaDe gaurA eka rAjarSi, enI paNa hakIkta maLatI nathI. hAMtAM gAya paDIne marI gaI. kRtanI brAhmaNoe gorI nadIvizeSa | bhAra0 bhI0 9-25. gautamane apavitra TheravyuM ane AzramamAMthI jatI gaurI (2) pUrve pArvatI zyAmavarNa hovAthI mahAdeva rahevAnuM kahyuM. chevaTe zive sAkSAta darzana daIne emane hasavAmAM kALI evuM kahyuM, te uparathI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaurI teNe tapa karIne gaurava sa'pAdana karyAM, tyArathI pACtInuM paDeluM nAma/ matsya a0 156. gaurI (3) svAyaMbhuva manvantaramAMnA pazcima digdhALa varuNunI srI / bhAra. udyo. a0 171 gArIka95 cAlu brAhmamAsamAM have pachI thanArA adbhuvIsameA divasa, (3, 45 zabda juo.) A kalpamAM gaurInA avatAra prathama thanAra che. gaurIzikhara A yA paryaMtanuM zikhara e saMbaMdhI kAMI jaNAtu nathI, paNa enA upara ratanakuMDa nAme tIrtha che. graMthika ajJAtavAsa vakhate virATane tyAM sarahade dhAraNa kareluM nAma / bhAra. virATa. a03 gresana tArakAsurane senApati eka asura. tArakAmaya saMgrAmamAM enu yamanI sAthe jabaruM yuddha thayuM hatuM. chevaTe ene viSNue mAryA hatA. / matsya. a0 150 grahu ravi, seAma, maMgaLa, qhudha, guru, zukra, zani, rAhu ane ketu, evAM nava maMDaLA, ane tenA para adhikAravALA te te nAmanA adhipati te * dareka nakSatranI gaNatarI jo ke grahamAM nathI, paraMtu te paNa A ma`DaLAmAMnAM ja che. 190 grahe| ane nakSatra ee paNa gharanAM jevAM sthAna DhAI - kalpa pravRttithI che tevAM ja che. e sthAnAmAM peAtapAtAnA puNya prabhAva pramANe te te sthAnanA abhimAnI devatA tyAM tyAM vAsa kare che. jema ke saurama`DaLa para sUrya, saumya maDaLa para sAma, zAka maMDaLa para zukra, A pramANe nakSatronAM sthAnamAM 5nI samApti paryaMta kaze| pheraphAra thaze nahi. pheraphAra thAya te mAtra adhipatine thAya che, ema jammuAya che. cAlu manvantaramAM vivasvAna nAme Aditya sauramaMDaLAdhipati mukhyatve karIne che. tema ja caMdra maDaLAdhipati sAma nAmanA vasu che. matalaba ke cha manvantarapata khIna keAI ma`DaLAdhipati hatA. A hAlanA che te naheAtA. A ja pramANe bIja ma`DaLAdhipationuM samajavuM, rAhu ane ketu e be grahanAM ma`DaLanI vyavasthA evI che ke rAhuma`DaLa caMdra ane sUryanI ane rAtkaca ketumaMDaLa pRthvI ane sUryanI vacce che. tethI e maMDaLA anukrame caMdra, sUrya ma`DaLAnAM grahaNunAM kAraNa thAya che; eTale ke sUrya grahaNa thavAnu kAraNa caMdra ane caMdragrahaNanu` kAraNa pRthvI. (sU`siddhAnta) (rAhu zabda jue.) grAmaNi eka gadha' (11 RSabha zabda jue.) grAmada eka brahmarSi' (3. bhRgu zabda jue.) grAmyAyani eka brahmarSi' (3. bhagu zabda juo.) grAhu eka magaravizeSa. eNe droNAcAryane pakaDathA hatA, temAMthI arjune ene mArIne gurune cheDAvyA hatA. bhAra. A0 143-12. grAhu (2) magara rUpa apsarAe jemane arjune nArItI mAMthI uddhArI hatI te. / bhAra0 0 237. dha ghaTajAnuka eka RSi / bhAra. sa0 4-19, ghaTasa jaya bhAratavaSI'ya deza / bhAra0 bhISma0 0 8. ghaMTAkaNa zivagaNavizeSa, zivanA nAma sivAya ane enA guNAnuvAda sivAya khIjuM kAMI sabhaLAya nahi, mATe e niraMtara kAnamAM ghaMTa bAMdhI rAkhatA mATe enuM AvuM nAma paDayu che. ghaTeza maMgaLanA putra, ghaTezvara bhAratavaSIya tI. ghaTAca hiDiMbA rAkSasInI kukhe pAMDupatra bhImasenathI janmele! putra. e janmyA tyAre enuM mAthu meATu' ghaDA jevaDu ane bilakula vALa vagaranu hAvAthI enuM A nAma paDeluM che. enAM mAbApane laIne enAM haumya, bhaumani, Diba, Di'eya, evAM khIjAM nAma che. / bhA. 10 Avi a0 155 e janmIne saheja meATA thayA eTale hiDiMbA ene laIne kutI pAse AvI ane badhA pAMDavA A putra batAvyA. ghaTotkacanuM lagna thayuM hatuM paNa enI strInuM nAma maLatu nathI. ene aMjana parvA ane medhava nAmanA be putra hatA eTalu jaNAya che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaTotkaca 191 ghaTotkaca ghaTotkaca hameza pitAnI mA pAse ja rahetA. vizALa hatI. enA rathane ATha paiDAM rAkhavAM paDatAM pAMDavo pAse nahete rahete. e moTo thaye eTale ane kheMcavAne mATe so ghaDA joDavA paDatA. enI hiDiMbAe ene gupta thavAnI, gupta jANuvAnI, dhajA upara gIdha pakSInuM citra hatuM. yuddha samaye marachamAM Ave tyAre ane marachamAM Ave tevaDuM e pitAnA hAthamAM paulatya nAmanuM dhanuSya dhAraNa svarUpa dhAraNa karavAnI, ema aneka rAkSasI vidyA karate, virUpAkSa nAmane rAkSasa ene sArathi hatA. zIkhavI hatI. A sivAya koIpaNa pitAnuM smaraNa | bhAra0 droNa0 a0 23. kare tyAM tatkALa prakaTa thavAnI vidyA paNa zIkhavI bhISma raNamAM paDayA, droNAcArye yuddhane AraMbha hatI. eka vakhata jayAre pAMDavo vanavAsamAM hatA karyo, temAM jayadratha maraNa pAmyo. ethI duryodhanane tyAre tIrthayAtrA karatAM temane himAlayanA gaMdamAdana ghaNe saMtApa thaye, ane droNAcArya saMbaMdhe kAMI zikhara upara caDhavAno prasaMga Avyo. caDhatAM vadhatuM ochuM che. A uparathI droNacAryo caDhatAM, bhImasena sivAya, draupadI ane saghaLA rAtriyuddhane prasaMge upasthita karyo ane jabaruM yuddha pAMDavo tema ja badhA RSio eTalA thAkI gayA karyuM. temAM kazuM jabaruM yuddha karato hato te joIne ke temanAthI eka DagaluM AgaLa bharAya nahi. bhIma arjuna karNa upara dhasavAnI caLavaLa karato hato. sene dhAryuM heta te saghaLA pAMDavone te upADI kRSNa arjunane jate rAka ane kahyuM ke jyAM zakta, paNa badhA RSio vagerene tenAthI paNa sudhI karNanI pAse iMdra ApelI vAsavIzakti che upADAya tema nahotuM, tethI bhImasene ghaTotkacane tyAM sudhI tAre enI sAmA thavuM nirbhaya nathI. yAda karyo. saMbhAratAM ja te tatkALa prakaTa thaye ane badhAne eka ja khepe UMcakIne eka kSaNamAM mATe huM kahuM chuM te sAMbhaLa. ema kahIne enI parvata para naranArAyaNanA AzramamAM mUkyAM ! | bhAra0 pAse ghaTekacane belAvaDAvyuM. e AvyuM eTale vana a0 145. kRSNa kahyuM ke karNanI joDe tuM ja yuddha kara. A ghaTotkacanI bIjI camatkArI vAta maLe che ke, rAtriyuddha che ane nizAcara svabhAva vaDe enI sAthe baLarAmane vatsalI nAme kanyA hatI, enuM sagapaNa yuddha karavAnuM tane baLa che, eTaluM bIjAne nathI. abhimanyu sAthe karyuM hatuM. paNa pAMDavo rAjyabhraSTa kRSNanI AjJA mAnya karIne ghaTotkaca tatkALa thayA eTale duryodhane potAnA putra lakSamaNa jeDe karNanI sAme gayA ane evuM vilakSaNa rIte yuddha enAM lagna karavAnI khaTapaTa karI ane zakuni sAthe karyuM ke karNane lAgyuM ke have maravA vAro Avyo. baLarAmane kahevaDAvyuM. baLarAme te kabUla karyuM eTale have zuM karavuM, A zI rIte mare, ema ghaDabhAMja moTA ThAThamATha sAthe jAna laIne lakSamaNune paraNA- karatA hatA. alaMbuSa nAmanA duryodhana pakSanA eka vavA duryodhana dvArakA gaye. A saMbaMdhe abhimanyue rAkSasane duryodhane ghaTatkacanI sAthe laDhavA preryo hate. ghaTotkacane vAta karI ke A kanyAne vivAha to A alaMbu bhAre jabare laDavaiye hato, chatAM mArI sAthe thayA hatA, paNa AvI khaTapaTathI te ghaTatkace ene mArI nAkhyuM ane enuM mAthuM pheka thaI, duryodhanane tyAM A lagna thAya che. A kApI, pitAnA hAthamAM laI duryodhana sAme jaI, uparathI ghaTotkaca abhimanyune dvArakA laI gaye ripaLa na vaye gAnam kahIne AlaMkhuSanuM ane kRSNanI anumati laIne kauravonI durdazA mAthuM enI sAme mUkyuM. have karNanuM mAthuM laIne karI vatsalAne abhimanyu sAthe paraNAvI. (jaimini- ApanI pAse maLavA AvuM chuM, AvuM vyaMgamAM kRta bhArata vanaparva) kahIne pAcho pharyo. A jyAre kaNe dIThuM ane mahAbhAratanA yuddhamAM e pAMDavapakSe laDha hatA. sAMbhaLyuM, tyAre to enA manamAM bilakula zaMkA enI AkRti svAbhAvika ja ghaNuM bhayaMkara ane rahI nahi ke A mane mAraze ja. AthI bhayanA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTodara cakatIthI mAryA eNe potAnI pAsenI vAsavIzakti ghaTotkaca kAra kAMcadvIpa Ave che. | bhAga 5 40 40 1. upara vAparI. ghera vaivasvata manvantaranA aMgirA RSinA ATha A mahAbhayaMkara zakti kaNe khAsa arjunane putramAMne eka. (3. aMgirA zabda juo.) mAravA mATe rAkhI mUkI hatI. paNa ghaTatkacanA ghora (2) laMkAne eka rAkSasa, / vA0 ra0 suMdara0 parAkrama vaDe nirupAya thaIne vAparavI paDI. gharanAda sa. 54. karatI pitA upara AvatI zakti joIne ghaTotkacane gharaka95 (4 kalpa zabda juo.) cAlu brAhmamAsamAM lAgyuM ke have AnAthI ugarAya ema nathI. tethI pacIsamo divasa athavA kahyuM thaI gayela che. A te pitAnuM zarIra parvata jevaDuM moTuM karI dIdhuM kalpanI rAtri samApta thavAnI saMdhimAM masyAvatAra ane pAMDanuM hita manamAM dhArI, koravonI senA the hatA. pachI je divasa (kalpa) thayo te vArAhaupara paDayo. paDatAM paDatAM kArava senAnA moTA bhAgane kalpa. e haju cAle che. kacaDI nAkhyo. zakti jevI enA vakSasthaLane gheSa vaivasvata manvantaranA dharma RSine laMbA vAgI ke eNe prANa tyayA. | bhAra0 droNa0 a0 nAmanI strIne peTe thayele e nAmane putra. 174-178. ghoSa (2) maryavaMzanI aMdara gaMgavaMzamAM thayelA ghaTodara rAvaNa pakSane eka purAtana rAkSasa / vA. puliMda rAjAne putra. ene putra vajamitra. te e 20 uttara0 0 27. vaMzane chaThTho rAja hatA. ghana laMkAne bIjo eka nAmAMkita rAkSasa | vA. ghoSayAtrA gAya, bheMsa, baLada, AkhalA vagere rAjyarA0 suMdara0 sa0 6. pazuonI tapAsaNI karavAnI savArI. je karavAne ghaghara bhAratavarSIya eka nadI. bahAne duryodhana pAMDavo vanavAsa vakhate rahyA hatA te dhRNi svAyaMbhU manvantaranA cha marIci putramAMne vanamAM emane herAna karavA ane vanavAsamAM duHkha eka. (1. UNuM zabda juo.) veThatA joI AnaMda mAnavA gaye hato. | bhAra ghaNikA devayAnInI dhAvaNa bhAra0 A0 72-3pa. va0 237. ghatakauzika eka RSi ane tenuM kuLa vizvAmitra zabda juo.) ghutamyatA kuzIpamAMnI mahAnadI. ghatapRSTha priyavrata rAjAnA dasa putromAMne chaThTho. cAra AndravaMzamAMnA sunaMdana rAjAne putra zivakSIrAdathI vITAyelA koMcadvIpane e adhipati hatA. svAti. | bhAga 5-1-26, eNe potAnA dvIpanA Ama, madhusaha, meghapRSTha, caka viSNunuM eka hathiyAra, sudarzana cakra te ja. | sudhAmA, brAjika, lehitANuM ane vanaspati evA bhAga 1-57-21. sAta bhAga karIne pitAnA sAta putrone, te te caka (2) sarSavizeSa. | bhAra0 a. pa7-6, putranuM nAma ja te te bhAgane ApIne, vaheMcI ApyA caka (3) kuzadvIpamAM AvelA sAta parvatemAMne hatA. | bhAga 5 &0 a0 1, eka. (kuzadvIpa zabda juo.) ghatavatI bhAratavarSIya nadI. | bhAra0 bhISma a0 9, caka (4) bhAratavarSIya deza. | bhAra0 bhIma a0 9 ghatAcI kazyapanI strI prAdhAne peTe janmelI apsarA- caka (5) laMkAne rAvaNa pakSane e nAmane rAkSasa. mAMnI eka. dara mAha mahinAmAM saMcAra karanAra | vA0 250 suMdara0 sa0 6. sUryanI jaDe e hoya che. (tapA zabda juo.) cakraka vizvAmitranA putromAM eka. (1 vizvAmitra tada pRthvI para je sapta mahAsamudra che temane eka zabda juo.) e kuzadIpane vIMTAyele heI tenI pachI vaLA- cakratIthI sarasvatInA mULa pAsenuM tIrthavizeSa. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cadeva 193 catuHzuga balarAma tIrthayAtrA karatAM ahIM paNa AvyA hatA. caDakaDatuM garuDaputra. | bhAra u0 101-9, | bhAga 10-78-19, caMDakauzika eka brahmarSi. enA prasAdathI bahadrathA cakadeva eka yAdava, bhAra0 sa. 14-60, rAjane jarAsaMdha nAme putra thayo hato (bRhadratha cakana kapilamuninuM bIjuM nAma. (1. kapila zabda zabda juo.) juo.) caMDabaLa rAmanI senAmAMthI kuMbhakarNa mAre eka adharmA eka vidyAdhara. nAmAMkita vAnara. cakanadI A nadImAMthI zAligrAma maLI Ave che. caMDabhAgava cyavanabhArgavanA vaMzano eka RSi. ene kAMThe pulahAzrama hato. prasiddha harihara tIrtha janmejayanA sarpasatramAM e hetA nAmane vija paNa ene ja kAMThe che. pulahAzramamAM rahenAra bhaktane banyA hatA. (6 janmejaya zabda juo.). bhagavAna tenI IcchA mujabanAM darzana de che. RSabhane caMDamuMDa A be jaNA - caMDa ane muMDa - bhAIo putra bharata tapasyAne mATe ahIM ja rahyo hato. / hatA. eo ane zuMbha ane nizuMbha kAlikAne bhAga pa-7-10.0 hAlanI gaMDakI nadI te ja. hAthe maraNa pAmyA hatA. (zubha nizuMbha zabda juo.) cakrapANi viSNunuM eka nAma | bhAga 1-18-43. caNDA saptAnI dAsI ane emanA dAsa pazucakamAlI rAvaNanA sacivomAMne eka sakhanI strI. gacchA te ja. | bhAra- anu. 141-5 cakravAka bhAratavarSIya eka tIrtha vizeSa. caMDAdha sUryavaMzI kuvAlAzvanuM bIjuM nAma, cakravAna bhAratavarSanI pazcima dizAmAM Avelo eka caMDikA pArvatI. parvata.. caDI pArvatI. cakabUha sainya racanAne eka bhedavizeSa. caMDI (2) uddAlaka RSinI strI. (1 uddAlaka zabda cakAtaya bhAratavarSIya deza. | bhAra0 bhISma a0 9. juo.) cakAyaNa uSasta RSinA pitA. caThThI caDIza te ja. cakI brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) cahIza zrI zaMkara bhagavAnanA gaNa paikI eka. ene cakrI (2) cakra dhAraNa karanAra viSNu. caMDI, caMDa, caMDezvara, caMDaghaMTa ityAdi bIjA nAma caMcalA bhAratavarSIya bharatakhaMDathu nadI. (RSyavAna che. dakSanA yajJavidhvaMsa vakhate ene puSA nAmanA zabda juo.). Rtvijane bAMdhyo hato. bhAga 4-5-17. caMculi eka RSi. (1 vizvAmitra zabda juo.) caMdarI azoka vanamAMnI eka rAkSasI. ) vArA caMDa zivanA rudragaNamAM eka. ene caMDI, caMgIza, suMdara0 sa0 24. caMDezvara, caMDaghaMTa I. bIjuM nAma che. zivanI AjJAthI caturaMga somavaMzI anukuletpanna citraratha athavA dakSanA yajJabhaMga kALe pUSA nAmanA Rtvijane ANe romapAda rAjAne putra. enA putranuM nAma puthulAkSa. bAMdhyo hato. [ bhAga 4 40 a0 5. caturasya eka rAjarSi. enA nAma sivAya vizeSa caMDa (2) ATha bhairavamAM eka. hakIkata maLatI nathI. caMDa (3) viSNunA pArSadagANumAMne eka catumukha cAra mukha hevAthI paDeluM brahmAnuM nAma. ghaNunAMye AvAM arthavada nAmo hoya che, paNa caMDa (4) pralayameghamAMne cotho megha. te A graMthamAM lIdhAM nathI. caMDa (5) muMDane mATe bhAI. eka asura (caMDamuMDa cataryaga kata (satya), tA, dvApara ane kaLiyuga zabda juo.) cAra yuga | bhAga 12-6-46. caMDa (6) rAmanI senAne eka vAnara, vA0 20 cataga kuzadvIpane eka parvata (kuzadvIpa zabda yuddha sa0 26. jue.) 25 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdanAvatI caMdrabhAgA caMdanAvatI kulada dezanI rAjadhAnI. (1. caMdrahAsa caMdrakAMta yAjJavalkaya RSine putra. e pita, mahAmegha zabda juo.) ane vijaya nAmanA enA be bhAIo ane cauda caMdra ekaDo, bagaDe ane tagaDAnI saMjJAvALA sotha hajAra ziSya mahAdevanA zApathI rAkSasonine prApta zabda juo. thayA hatA. rAkSasoni prApta thayA pachI e traNe caMdra (2) kazyapanI strI danunA putromAM eka. (danu bhAIo khara, dUSaNa ane trizirA e nAmanA zabda juo.) rAkSase tarIke prakhyAta hatA. khara e A caMdrakAta caMdra (3) sUryavaMza IvAkukuLatpanna vizvaga rAjAnA ja hatA. / vA. rA0 ara0 sa0 19. putra IdunuM bIju nAma, caMdrakAMta (2) pUrve kArupatha dezanA uttara bhAgamAM caMdra (4) sUryavaMza IkSavAkukuLatpanna kuzavaMzanA AveluM caMdraketu rAjAnuM nagara ! vA0 ra0 uttara0 anIharAjAnA sahastrA nAmanA bIjA putranA kuLamAM sa. 102. enuM bIjuM nAma dhanaratna paNa hatuM. janmelA bhAnu rAjAne putra. ene zrutAyu nAma caMdraketu dazarathanA putra lakSamaNanA be putromAM putra hatA. bIje. enuM bIjuM nAma citraketu hatuM ane te caMdra (5) samudramaMthana kALe nIkaLelAM cauda ratnomAMnuM caMdrakAnta nagaramAM raheta. eka, jene mahAdeve potAnA mastake dhAraNa karyo che te. caMdraketa (2) abhimanyue mArela duryodhana pakSane caMdra (6) dazarathi rAmanA sujJa nAmanA maMtrInA eka e nAmane rAjA. | bhAra0 droNa0 a0 48. kImInA aA (kAli zabda juo.) caMdraketu (3) haMsavaja rAjAne bhAI. cake (7) satyane kRSNathI thayela putrAmAMnA eka. caMdragiri sUryavaMza IphavAkukuLatpanna tArApIDa rAjAcaMdra(8) zrI abadhUtane eka guru | bhAga 11-7-33 no putra. enA putranuM nAma bhAnu hatuM. caMdra (8) zrIkRSNa ane nAgnajitIne putra. | bhAga bhAga caMdracitra bhAratavaSaya deza | vA. rA0 kiSkridhArA 10-61-13, sa0 42. ' caMdra (10) zizumAra cakanA mananI jagAe Avele che te | bhAga 5-13-7. caMdradeva yudhiSThirane cakrarakSaka. e pAMcALa hatA ane caMdra (11) candravaMzIya kutsa kuLanA vizvaraprIne ene kaNe mAryo hate. bhAra0 karNa0 sa0 kara. putra. ene putra yuvanAzva | bhAga 8-6-20. caMdradeva (2) arjune mArele duryodhana pakSane rAjA | caMdra (12) atri ane anasUyA -emane brahmAMza bhAra0 drauNa a0 27. vaDe utpanna thayele putra. sattAvIza dakSakanyAne pati | caMdraprabha meru parvata uparanuM eka sarovara. emAMthI bhAga 4-1-33, jaMbu nadI nIkaLe che. caMdra (13) sUryamaMDaLamAM pRthvIne upagraha. e sUrya, caMdraprabha (2) himAlayanA zikhara para rahenArA maNikiraNothI eka lAkha jana dUra heIne badhAM nakSatre bhadra nAmanA yakSanuM bIjuM nAma. e zikhara kailAsa pharI vaLatAM ene sumAre eka mahine eTale 27 zikharanI IzAnamAM AveluM che. divasa ane 18 ghaTikA lAge che ane eka rAzi- caMdraprabha (3) zaravanamAM javAthI strItva pAmelA mAMthI bIjImAM jatAM sumAre eka divasa lAge che. Ila rAjAnA ghoDAnuM nAma. enA zukala ane kRSNa pakSamAM vRddhi ane kSaya caMdrapradazana siMhikAputra (1 saihikeya zabda juo.) thatAM deva ane pitRonI eka aherAtra eTale caMdrabhAgA bhAratavaSaya bharatakhaMDanI nadI. (2. himAdivasa ane rAtri thAya che. e daza Indriyo, laya zabda juo.) paMcamahAbhUta ane mana e soLa kaLAne prANadhAra caMdrabhAgA (2) bhImA nadInuM bIjuM nAma. hevAthI ene sarvamaya kahyo che. te bhAga 5-22-8. caMdrabhAgA (3) narmadA saMbaMdhI tIrthavizeSa. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrabhAnuM 15 caMdrahAsa caMdrabhAnu kRSNane satyabhAmAnI kukhe thayelA putramAMne dayALu hevAthI e ene katalakApurImAM laI gaI eka. ane tyAM lokeAne ghera dayaNuM-khoyaNuM karI enuM caMdramasatIthaS bhAratavarSIya tIrtha ane pitAnuM peTa bharatI hatI. Ama ghaNo kALa caMdramA bhAratavarSIya nadI. jatAM jANe daivane ene ATaluMye sukha maLe e caMdramA (2) dakSiNa samudra tIre rahenAra e nAmane na gamatuM hoya ema enI dhAvanuM akasmAta mRtyu eka RSi. (saMpAti zabda juo.) thayuM. pachI enA kaSTanuM zuM pUchavuM ? e bicAro caMdravatI dasa pracetAne mArISAne peTe thayelI kanyA, garIba thaIne zaheramAM pharyA kare. keI kAMI Ape te prAcetasa dakSanI bahena khAya ane game tyAM paDI rahe. caMdravatI (2) eka nadI. zaheramAM e AvI rIte gujAro karato hato tevAmAM caMdravarmA bhAratanA yuddhamAM Avela kAMja dezane sAmAnya rAjA / bhAra0 Adi a0 67. dhRSTabuddhi nAmanA tyAMnA pradhAnane tyAM eka divasa brahmabhojana thatuM hatuM, tyAM anna mAgavA gayo. caMdravaza bhAratavarSIya nadI. bhojananI vyavasthA karanArAe ene jamavA sAru caMdravAha kayu rAjAnuM bIju nAma. tyAM rAkhyo. brahmabhojana pUruM thatAM brAhmaNe dakSiNa candravijJa kaliyugamAM bahu nAmanA rAjavaMzanA vijayane putra | bhAga 12-1-27. ane pAnasepArI laIne vidAya thayA. te vakhate caMdrazukra che temaNe dhRSTabuddhine AzIrvAda ApyA ane kahyuM ke caMdrazukala ( ATha upadvIpamAM eka. (aSTaupadvIpa A anAtha chokarAnuM pAlana kara. ethI tAruM kalyANa zabda jue.) thaze. zI rIte, ema je pUchate heya te sAMbhaLa. caMdrasena siMhaladIpane rAjA. bagaDAnI saMjJAvALI A chokare AgaLa jatAM tAre svAmI - uparI maMdodarIne pitA. thavAne che. brAhmaNe Ama kahIne gayA. dhRSTabuddhine caMdrasena (2) bhAratayuddhamAM duryodhananA pakSane eka A anAtha bALaka para prIti utpanna thavI joItI rAjA / bhA. udyo- a. 171. hatI, te te eka keraNe rahyuM, paNa enA durdevane caMdrasena (3) pAMDava pakSane eka rAja. enA rathanA lIdhe enA manamAM A bALaka para TheSa utpanna ane caMdranA jevA vaNanA hatA | bhAra0 droNa thayuM. eNe tarata ja cANDAne bolAvI A ao 23, che ene rAtriyuddhamAM azvatthAmAe mAryo chokarAne araNyamAM laI jaIne mArI nAkhavAnI AjJA hato ! bhAra0 0 0 156, karI. hukama pramANe e leke A chokarAne (caMdracaMdrasena (4) haMsavaja rAjAne bhAI. hAsane) araNyamAM laI gayA ane mAravAnI aNu para caMdrasenA eka asura strI. hatA, tevAmAM eNe viSNu paramAtmAnI stuti caMdrahartA siMhikAputra. (1 saihikeya zabda juo.) AraMbhI. e uparathI ane chokarAnuM suMdara rUpa joIne caMdrahAsa keraLanA sudhArmika nAmanA rAjAne putra. dayA UpajI eTale emaNe enI chaThThI AMgaLI kApI e rUpe ghaNe suMdara, sarva sulakSaNo hato. paraMtu lIdhI ane choDI mUke, zaheramAM AvI dhRSTabuddhine ene janma mULa nakSatramAM thayo hato ane enA DAbA kApelI AMgaLI batAvIne ene mAryo che e dekhAva pagane chaThThI AMgaLI hatI. tema ja ene janma karI pitApitAne ghera gayA. dhRSTabuddhine paNa saMtoSa thatAM ja enA pitAne zatruoe mArI nAkhe thayo ane e svasthatAthI jIvana gALavA lAgyo. hato. enI mAtAe pitAnI joDe sahagamana karyuM, ahIM caMdrahAsa, chaThThI AMgaLI kapAyAnI vedanAthI eTale satI thaI baLI mUI hatI. Ama thavAthI e vyAkuLa banIne vagaDAmAM rakhaDe che. enI apanirAzrita thaI gayo hato. paNa enI dhAva bahu zukaniyALa chaThThI AMgaLI javAthI enuM nasIba Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrahAsa caMdrahAsa UghaDayuM. evuM banyuM ke kuliMda dezAdhipati tyAM ekA- paNa ema thayuM nathI. A putra ane araNyamAMthI eka AvI caDe. ene saMtati nahatI. rAjAe maLe che, mATe jaNAvyuM nahotuM. A parathI dhRSTacaMdrahAsane dIThe ane enA manamAM AvyuM ke buddhie tarka karyo ke cAThAlanI joDe araNyamAM paramezvare ja mane A bALaka ApyuM. ema samajI mAravA mokalyo hato te ja A haze. pachI e caMdrahAsane potAnI joDe laI jaI caMdanAvatImAM kSaNabhara stabdha thaI gaye. vicAramAM paDI gayo ke pitAnI medhAvinI nAmanI strIne svAdhIna karyo. have zuM karavuM ? brAhmaNanI vANuM pramANe banaze AthI ene paNa bahu AnaMda thaye joIne rAjAe te mArA banne putra - madana ane amala - emanuM enA badhA saMsakAra karyA ane enuM nAma caMdrahAsa zreya nahi thAya. mATe ane te viSa daIne mAro pADayuM. e moTo thaye eTale ene joI paNa e ja sAruM che. pachI bahArathI ghaNo harSa batAvI dIdhuM. AgaLa jatAM vedavedAMga, dhanurvidyA vageremAM e kuliMda rAjAne kahyuM, rAjA, tamArA putrane joI mane evo pravINa thayo ke eNe AjubAjunA pradeza ghaNe harSa thAya che. e sukhe AnaMda kare. paNa jItIne kuliMdanI caMdanAvatI nagarIne sadhana karI. mAre kauMtalakApurImAM eka ghaNuM gupta kAma che. te rAjAne A parathI lAgyuM ke e rAjya saMbhALI sAru ene tyAM mokalo ema mArA manamAM che. zakaze tethI rAjyAbhiSeka karyo. mane kArya karavA e ja yogya lAge che. mATe tame kuliMda rAjA katalaka rAjane prativarSa khaMDaNa anumodana Ape. kuliMde hA kahI. eTale dhRSTabuddhie. Apato hato. eTale rAjAe caMdrahAsane kahyuM ke pitAnA putra madana upara eka patra lakhI, tene mahera khaMDaNa bharavAno samaya AvyuM che. sababa tyAM karI karI caMdrahAsane Apyo ane kahyuM ke avilaMbita mekala. A uparathI caMdrahAse niyamita kare ane kAMtilakApurI jaI mArA putra madanane patra Apavo. vizeSamAM kAMI ratna, vastrAlaMkAra vagere laIne patramAM potAnA putra madana prati lakhyuM hatuM ke, sevakane mokalyA. sevake e badhuM laIne katalakApurI "Ane viSa ApatAM bilakula vAra karavI nahi. mArI mAM dhRSTabuddhi pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke vATa jovI nahi." thoDA sevaka sAthe laI caMdrahAsa amArA caMdrahAsa rAjAe vArSika khaMDaNa mokalI nIkaLe. te keTaleka divase katalakApurI pahoMcyo. che te laI amane javAnI AjJA ApavA kRpA bapora thavA AvyA hatA eTale nagara bahAra eka kare. e sAMbhaLI dhRSTabuddhie pUchayuM ke e caMdrahAsa vADImAM Utaryo. snAnasaMdhyA karI upahArathI parakoNa che? A uparathI emaNe badhI hakIkata sAdyuta vArI, thAkelo hovAthI kSaNabhara suto. sevake paNa kahI. eNe mekalelI khaMDaNuM vagere joIne caMdra pitApitAnI yegyatAnukuLa jagAe sUI gayA. badhA hAsane jovAnuM mana thayuM ane pitAnA putra madanane thAkane lIdhe gADha nidrAmAM paDayA. rAjakArya karavAnuM oNpI pite caMdanAvatImAM AvyuM. ahIM caMdrahAsa ane sevake zramane lIdhe nidrAmAM dhRSTabuddhi mane maLavA AvyA che ema jANuM paDayA che, te vakhate rAjAnI kanyA caMpakamAlinI kuliMdarAjA caMdrahAsane laIne samaye gaye ane potAnI keTalIka sakhIo ane dhRSTabuddhi pradhAnanI ene nagaramAM ANIne uttama prakAre AdarasatkAra kanyA viSayAne sAthe laIne bAgamAM kala vINavAnI karyo. bhojana vagere thayA bAda vArtAlApa karatAM gammata karavA AvI. caMpakamAlinIe to caMdrahAsa dhRSTabuddhie kaliMda rAjAne pUchyuM ke A putra tamane dIThe nahi, paNa mAtra viSayAnI dRSTi enA upara kayAre thaye? A saMbaMdhe amane te kazuM kahyuMye paDI ane e enA sauMdarya para lubdha thaI gaI. nathI, e zuM ? kaviMdarAjA kahe ke mAre tyAM putrAgamana caMdrahAsa tarapha dhArI dhArIne jotAM enA vastramAMthI thAya te mAre tamane jaNAvavuM joIe e kharuM, saheja bahAra nIkaLelo kAgaLa eNe dIThe. bahu ja Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrahAsa caMdrahAsa saMbhALapUrvaka ane dhIrethI pAse jaIne jotAM haraNa karI lIdhuM, eTaluM ja nahi paNa parAkASThAne kAgaLa upara potAnA pitAnI mahora dIThI. strI trAsa vartAvyo. kaliMda nAsI jAya nahi evo baMdejAti ane nAnI uMmara; e patramAM zuM lakhyuM haze basta karI, badhuM dravya laI pote pAcho pitAnI e jANavAnI ghaNuM utkaMThA thaI. eNe bahu ja kAMtalakApurI AvavA nI kaLe. eNe dhAryuM ke caMdrasAvadhAnIthI kAgaLa kheMcI lIdho ane ghaNI saphAIthI hAsa maraNa pAmyuM haze. ahIM vivAha pUro thayo pheze. paraMtu pitAnA pitAe pitAnA bhAI eTale brAhmaNa, saravaNa, mAgaNa vagere AvelA te madana upara lakhyuM hatuM ke "viSamabhai prativya" potapotAne ghera jatA hatA. dhRSTabuddhi nagarInI pAse e joIne acabAmAM paDI. eNe dhAryuM ke A zuM ? AvatAM badhA ene sAmA maLyA. badhAe ene AmAM zaratacUka thaI che. AvA suMdara taruNane te eLakhe, AzIrvAda ApyA ane tamArA putre viSa zuM karavA Ape ? pachI pote jhADane rasa vivAha bahu dhAmadhUmathI karyo, jamAI paNa bahu ja kADhI potAnI AMkhanA kAjaLane sahaja meLavI pitAe uttama maLe, e paNa kahyuM. A sAMbhaLI dhRSTabuddhine je lakhyuM hatuM temAM pheraphAra karyo. eka be kAnA vismaya thayuM ke A zuM kahe che. ema saMtApa ane avagraha vadhArIne ane anusvAra chedone karatA pitAne maMdira paheAM. AvatAM ja madanane pitAe lakhelA vAkyane arthe potAnI buddhi ane gusse thaIne kahyuM ke mUkha, te A zuM karyuM ? madanane rUcine anusarata karyo. "viSayAMsa pravAtavyA" lAgyuM ke pitA kAMI gAMDA to nathI thayA. eNe ema karI kAgaLa pharI bIDI, have tyAM caMdrahAsanA kahyuM meM ApanI AjJA pramANe ja karyuM che. ema paherelAM lUgaDAMmAM sAvadhAnIthI mUkI pite tyAMthI kahIne madane enA hAthamAM ene patra Apyo. e khasI gaI. sakhIo sahita rAjakanyA bAgamAMthI joIne kapALe hAtha mUkIne bolyo ke brahmAlikhita pAchAM gayAM. tenI joDe jaI, rAjabhavanamAM kuMvarIne AgaLa koI upAya nathI. madana upara gusse pahoMcADI, pote potAne ghera gaI. kADhI nAkhe, zAMta thayo ane vivAha thavAne mATe rAjakanyA ane pradhAnakanyAnA gayA pachI ghaNuM bahArathI bahu AnaMda pradarzita karyo. pachI dhRSTabuddhie ekAMtamAM vicAra karyo ke vAre caMdrahAsa sajAgara thayuM ane jue che te kanyAne vaidhavya Ave to bhale, paNa Ane to mArI dahADo AthamavA Avyo che. pachI utAvaLathI ghaDe ja nAkhavo. pUrve belAvelA cADAne eNe pharI besI pote pradhAnane maMdire gayA ane tenA putra madanane patra Apyo. madane satkArapUrvaka patra laIne teDAvyA ane kahyuM ke tame ekavAra mArI joDe dage vAMco te temAM caMdrahAsane viSayA ApavI evuM karyo ane jUThuM bolyA; paNa A vakhata tema na karatAM huM kahuM tema tene mArI nAkhazo te ghaNuM dravya lakheluM joIne ene AnaMda thayo. eNe tarata maLaze. keNa che enI tamAre darakAra karavAnI nathI. brAhmaNane bolAvyA. tarata muhUta jevaDAvyuM ane game te hoya. gAma bahAra aMbikAnuM devAlaya che pitAnA lakhyA pramANe potAnI bahena viyA temAM jaIne beso ane je puruSa rAtre aMdara pUjA vivAhavidhi karI caMdrahAsane ApI. + sAru jAya tene kApI ja nAkhavo, kazuM jevuM nahi. ahIM Ama lagna samAraMbha ane AnaMda thaI ema kahI temane vidAya karyA. pachI caMdrahAsane kahyuM rahyo hato, te vakhate caMdanAvatImAM zuM thayuM te ke amArA kuLane rivAja che ke vivAha thayA pachI joIe. dhRSTabuddhi svabhAvataH paramaduSTa, matsarI, jamAIe rAtre ekalA jaIne aMbikAnI pUjA nirdaya ane IzvarabhaktihIna hatA. jevo caMdrahAsane karavI. mATe tame Aja rAtre pUjA karavA jajo. katalakApurI mokale ke kuliMda rAjAne eNe kArA- te uparathI caMdrahAsa rAtri paDatAM aMbikA pUjana grahamAM nAkhe. enuM ane enI prajAnuM sarvasva karavA javA nIkaLe. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrahAsa 198 cakAsa bIjI tarapha ema banyuM ke te divase kAMI rAja. sevA sAru pradhAnaputra madana rAjAnI pAse gaye hatuM. tyAM gAlava nAmanA purohite rAjAne "ari- rAdhyAya" vAMcI saMbhaLAvyuM. te uparathI rAjAnA manamAM AvyuM ke mAre maraNa kALa ghaNe pAse Avyo che. viSayAnA vivAha samaye rAjAe caMdra- hAsane je hatuM, tyArathI e enI najaramAM bhAvI gayA hatA.) rAjAne putra nahato eTale enA manamAM AvyuM ke caMdrahAsane caMpakamAlinI paraNAvI tene rAjasattA soMpavI. eNe madanane AjJA karI ke tuM jaIne caMdrahAsane turatAturata mArI hajUramAM mokala. madana rAjamaMdiramAMthI nIkaLIne pitAne tyAM ja hatA. te vakhata hAthamAM pUjAne thALa laIne caMdrane hAsa devInI pUjA sAru jatA hatA, te sAme maLe. rAjAnI AjJAnI vAta kahIne madane ene -utAvaLe rAjA pAse mokalyo ane pote pUjAnuM sAhitya laIne ghara na jatAM, bArebAra ja devInA maMdiramAM gayo. jevo aMdara jAya che ke prathamathI chupAI rahelA cAMDALAe pradhAnanI AjJA pramANe enA TukaDA karI nAkhyA. ahIM caMdrahAsa jevo Avyo ke kAMI mahurata jevA na rahetAM rAjAe vivAhavidhithI pitAnI kuMvarI caMpakamAlinI ApI ane abhiSekapUrvaka gAdI para besADa. pachI dhRSTabuddhine kahyuM ke tArI have avasthA thaI che. AjathI A tAro svAmI ane tAro putra madana ane pradhAna, tuM have Itara- dhyAnamAM rakA ane paNa araNyamAM jAuM chuM. Ama kahIne pote araNya prati cAlato thayo. caMdrahAsa kuMvarIne paraNya, gAdI upara beThe, e badhuM joIne dhRSTabuddhine kharAba te ghaNuMce lAgyuM. paNa nirupAya. eNe namratAthI caMdrahAsane pUchyuM ke Apa devInI pUjA karavA gayA hatA ke nahi? caMdrahAse je thayuM hatuM te ene kahyuM. e sAMbhaLIne dhRSTabuddhi gabharAI gayo ane utAvaLathI devIne maMdira gaye. jue che te putranuM maDaduM paDayuM che. atyaMta saMtApa ane zokamAM eNe maMdiranA staMbha upara potAnuM mAthuM pachADIne prANa tA. bIje divase prAtaHkALamAM kaI devInI pUjA karavA AvyuM. teNe banenAM maDadAM joyAM. eNe gAmamAM AvI vAta karI, caMdrahAsane jAhera karyuM. caMdrahAsa lAgalo ja maMdiramAM gaye ane jue che te madananA kaTake kaTakA thaI maraNa pAmyo che. e tarata sama ke dhRSTabuddhie mAre mATe racelA kAvatarAne bhoga madana thaI gayo che. dhRSTabuddhinI A pApabuddhi jANyA chatAM paNa caMdrahAse madanane jivADavAne devInI ghaNI stuti karI. devI prasana thatI nathI joIne pite pitAnuM mAthuM kApavA taiyAra thayo. te uparathI devIe prasanna thaIne kahyuM ke tuM AvaDuM sAhasa zuM karavA kare che ? dhRSTabuddhi pitAnA durAcaraNathI ja maraNa pAmyo che. caMdrahAsa kahe ke e game tema he, paNa madanane jIvato karIne ene paNa jIvate karavo ja joIe, kAraNa mArA mAthA upara kALI TIlI coMTe. enI prArthanAthI banene jIvatA karI devI tyAMthI aMtardhAna thayAM. caMdrahAsa banene pitAnA maMdiramAM laI gaye, madanane pradhAnapada para niyata karyo ane dhRSTabuddhine ghaNuM zikhAmaNa daI zAMta karI ghera mekalya. A pramANe caMdrahAsane rAjya maLyuM, viSaya ane caMpakamAlinI ema be strIo maLI. temanI sAthe AnaMdamAM divasa gALato hato. eNe tarata ja maMtrIne caMdanAvatI ekalI kuliMdA rAjAne ghaNuM ja mAnapurassara kIMtalapurImAM teDAvyuM, ane enI AjJA pramANe vartatAM rahI uttama prakAre traNaso varSa rAja karyuM. viSayAthI ene makarAkSa ane caMpakamAlinIne peTe padmAkSa nAme be putro thayA. putro paNa enA jevA ja parAkramI ane suzIla hatA. eka vakhata A banne putro nagara bahAra gayA hatA. te vakhate yudhiSThira rAjAe azvamedha nimitte chUTa mUkele zyAmakarNa ghaDe pharate pharato katalakApurImAM Avele emaNe joye. ghoDAnA kapALamAM suvarNa patramAM lakheluM vagere joIne emane Azcarya Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrahAsa 198 camamaMDala lAgyuM ane pitAnA pitAne A vAta jaNAvI. rAjAnI pachI cothI peDhImAM e thayo hato. eTale e sAMbhaLatAM ja caMdrahAsa kRSNajunane maLavA dazaratha ane romapAdanA vakhatamAM A nagarInuM ga. e ane kRSNa banee vaMdana karIne paraspara caMpA nAma hatuM. upara kahele sUryavaMzI caMpa dazaratha AliMgana ApyAM, kRSNa arjunane AjJA karI pUrve trIsamo puruSa hatA. mATe e caMpe nagarInuM ke emane namana kare. paNa arjunanA manamAM enI nAma badalyAnuM kahevAya che te baTuM che. sAthe yuddha karavAnI icchA hatI; ethI e ene caMpaka e nAmane eka gaMdharva. vaMdana kare nahi. caMdrahAsa samajI gayo ane kahyuM caMpakamAlinI caMpikA zabda juo. ke huM yuddha karavA taiyAra chuM. paNa ethI tArA caMpakamalinI (2) caMdrahAsa rAjAnI be strIoyajJamAM vilaMba thaze. mATe zuM karavA e khaTapaTamAM mAnI eka nAnI. paDe che? A uparathI ajune ene vaMdana karyuM. capakA haMsadhvaja rAjAnI nagarI. eNe paNa arjunane vaMdana karIne AliMgana dIdhuM. caMpA asura strI caMdrasenAnuM bIju nAma. caMdrahAsa badhAne pitAnA nagaramAM laI gayA ane caMpA (2) mAlinI nagarInuM bagaDAnI saMjJAvALA traNa divasa sudhI mahemAnagIrI karI, ghaNuM ja caMpa rAjAe pADeluM nAma. e aMgadezanI rAja dhAnI hatI. | bhAra vana- a. 113. pAMDanA sanmAna karyuM. eNe kRSNajunane apAra dravya ApyuM ane pote putra makarAkSane rAjanuM Adhi samayamAM ahIM ka rAja karato hato. | bhAra patya saMpIne temanI joDe adharakSAmAM sahAya sAru zAMti a0 5. temanI joDe gaye. | jaimiazvaa0 50-pa9. capA (3) campa rAjAe banAvelI nagarInuM nAma che | bhAga- 8-8-1. caMdrahAsa (2) rAvaNane rudranA prasAdathI maLeluM e nAmanuM khaDjha / vA. rA. uttara0 sa. 16. caMpAraNya bhAratavaSaya vanavizeSa. caMpA nagarInI pAse hevAthI A nAma paDavuM haze ema lAge che. caMdrA dAnava vRSaparvAnI kanyA. zarmiSThAnI bhaginI. ena. caMpikA dazarathi rAmanA putra kuzanI be strIocaMdrAdri kSIra samudra tIre Avela eka parvata. mAMnI meTI. ene caMpakamAlinI Adi- nava kanyA caMdrAvaleAka sUryavaMzI ikvAkukuLanA kuzAvayamAM hatI. janmelA sahastrAhya rAjAne putra. ene tArApIDa camasa RSabhadevanA nava brahmaniSTha putromAM eka nAmane putra hatA. (RSabhadeva zabda juo.) caMdrAMzutApana eka dAnava (datu zabda juo.) cama bhava bhAratavaSaya tIrthavizeSa. caMdrAdhe sUryavaMzI kuvalA putra bhadrAnuM bIjuM nAma. camasabhedana bhAratavarSIya tIrthavizeSa. caMdrikA bhAratavaSaya nadI. cariSNa have pachI thanAra AThamA sAvarNi manunA caMdrodaya eka kSatriya virATane bhAI ! bhAra droha dasa putramAM eka. 159-41, camakeTa bhAratavarSIya tIrtha. capa sUryavaMzI ikSavAkukuLanA harita athavA vRka camavatI bhAratavaSaya bharatakhaMDastha eka nadI. e rAjAne putra. ene sudeva nAme putra hato. eNe aparakRtirASTranI dakSiNe heIne ratidevarAjAnA mAlinI nagarInuM nAma caMpA pADayuM kahevAya che, yajJanI aMdara maraNa pAmelAM pazuonA cAmaDAnA te kharuM jaNAtuM nathI. DhagalA thayelA, temAMthI raktapravAha nIkaLIne banelI caM5 (2) anukuLanA pRthulAkSa rAjAnA cAra putrA hatI. tethI ja enuM A nAma paDyuM che. / bhAra0 mAne kaniSTha. eNe mAlinI nagarInuM nAma pheravIne zAMti a0 29, hAla to e nadI jalarUpa che. caMpA pADayuM hatuM. dazaratha rAjAnA mitra rAmapAda camamaMDala bhAratavarSIya deza che bhAra0 bhISma a09 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camavAna 200 cAru camevAna zakuninA cha nAnA bhAIomAMne eka, vairAjaRSithI saMbhUti nAmanI bhAryAnI kukhe ajita bhAratanA yuddhamAM ene IrAvAne mAryo hato. | bhAra0 nAme viSNune avatAra thayo hato. eNe kurmarUpa bhISma a0 90. dhAraNa karIne maMdarAcaLa parvatane pitAnI pITha carvAka avaMtI dezamAM kSiprA ane cAmalA nadInA para dhAraNa karI samudramaMthanathI devane amRta prApta saMgama upara zaMkhadhAra kSetramAM janmele eka nAstika karI ApyuM hatuM. / bhAga8 40 40 5.0 A tatvajJAnI. ene pitA IndrakAnta ane mAtA uparathI samajavAnuM che ke A manvantaramAM karmA sagvaNuM. e puSkaratIrthamAM yajJagiri parvata upara vatAra thayo hato. cakSurmanune valA athavA vAriNI mRtyu pAmyA hatA, nAmanI strItho puru, kutsa, trita, ghumna, satyavAnuM calakuMDala eka brahmarSi (3. bhagu zabda juo.) dhRtavrata, agniSToma, atirAtra, pradyumna, zibi ane calika eka brahmarSi. (3. gu zabda jue.) umuka ema agiyAra putra thayA hatA. matsyapurANamAM caSaNI dvAdaza Aditya paikInA mitra nAmanA Adi dasa chokarAnAM nAma ru, puru athavA puruSa, zatatyanI strI, varuNa AdityanI nahi, kAraNa ke maMtra ghumna, tapasvI, satyavAka, haddhi, agniTuta, atimitrasya ghasLI' evo che ene putra bhagu. | bhAga rAtra, sughukha ane abhimanyu e pramANe ApelAM che. bhA20 thI 90, cAkAyaNa uSasta RSinuM bIju nAma. caSaNI (2) aryamA Aditya ane mAtRkAnAM cANUra yudhiSThiranI sabhAmAM eka kSatriya / bhAra chokarAnI saMjJA carSaNane zabdArtha vivekI e sa0 4-3ra. thAya che. | bhAga 6-6-42. cANUra (2) kaMsano eka malla. dhanuryoga nimitte kRSNa cakSu uttAnapAda vaMzanA sarvatejasa rAjarSi vaDe baLadevane mathurA ApyA hatA tyAre temane mAravAnI AkRtine thayela putra. e bIjo mana hato. ene sUcanA ApI cANuranI sAthe malayuddha karAvyuM hatuM, navvalA nAmanI strI, pura kutsa,trita, igna ityAdi temAM kRSNa cANurane mArI nAkhyo hate. | bhAga bAra putra hatA. / bhAga 4-12-15. 10, &0 a0 44, cakSu (2) bhagavatpadInA (gaMgAnA cAra) cAra pravAho- cANakaya naMdavaMzano uccheda karIne mauryavaMzanI sthApanA mAMno pUrva tarapha pravAha e ketumALa dezamAM thaIne karanAra brAhmaNavizeSa. eNe candraguptane abhiSeka samudrane maLe che. karyo hato. viSNugupta, kauTilya, kATaleya evAM enAM cakSu (3) somavaMzI anurAjAnA traNa putromAM bIjAM nAmo che. eNe lakhelA arthazAstrane grantha bIje. prasiddha che | bhAga 12-1-2. cakSama uttAnapAda vaMzanA sarvatejasa rAjarSithI cAtakri e nAmane eka brahmarSi. (3. bhagu zabda AkRti nAmanI bhAryAnI kukhe thayele putra. cAlu juo.) manvantaranI AgaLa thayelA manvantaramAM thayela cAMdramasi eka brahmarSi. (bhagu zabda juo.) chaThTho manu / bhAga aM0 a013 zlo- 15.0enI cAMpeya vizvAmitra RSinA putramAMne eka. sattAnA samayane cAkSuSa manvantara ema kaheluM che. cAmuMDA devI vizeSa. A kAlikAnuM nAma che / devIe manvantaramAM bhagu, sudhAmA, viraja, sahiSNu, nAda, bhAga 5 ska, a0 21. vivasvAna ane atinAmA e saptarSi haviSmAna cAraNa devavizeSa. e rAhunA nIcalA pradezamAM rahe virata ityAdi nAmAntare hatA. lekha, jhabha, Rbhu, che | bhAga 5-24-4. Agha, varimUla, evA ApyAdika nAmAntaravALA cAra somavaMzIya dhRtarASTrane eka putra / bhAra A0 paMcadeva hatA. svargamAM maMtrama nAmane Indra hatuM. 68-25 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra kRSNa ane rukimaNInA putrA, cAruM (2) cArugupta cArucaka cArucitra seAmava`zIya dhRtarASTranA seAmAMne eka putra, ene yuddhamAM bhImasene mAryA hatA. / bhAra. dro 136-24, cArucitrAMgada dhRtarASTranA seA putrAmAMnA eka cADhabbu rukimaNI putra. cADhaNa (2) madradezanA rAjaputra. bagaDAnI sa`jJAvALI dAdarIne pati. cAdeha rukimaNIne putra, cArudhi meru kApatAmAMnA eka. enuM nAma jArudhi evuMya kahyuM che, / devIbhAga0 8 ska`0 0 6, cArunetrA prAdhAne peTe janmelI apsarAmAMnI eka. cArupada seAmavaMzI purukuLa,tpanna namasyu rAjAne putra. enA putranu' nAma sunnu. cArumatI kRSNa ane rukrimaNInI putrI, kRtvarmAnI putravadhU - - snuSA. cArumatsya vizvAmitra RSinA putrAmAMne eka. cAruzI eka rAjarSi, indranA parama mitra. / bhAra0 anuzA a0 18, cArvAka eka rAkSasa, eNe duSTa tapa karIne brahmadevane prasanna karyA ane amaratva mAMgyu.. brahmAe vara ApyA ke jyAM sudhI tAre hAthe brAhmaNanu' apamAna nahi thAya tyAM sudhI tuM amara rahIza. ema kahIne brahmadeva aMtardhAna thayA. ghaNA samaya sudhI e brahmadevanI AjJAnusAra varto. paraMtu dvAparayugane aMte saghaLA kauravA maraNu pAmyA ane vyAsanI anumatithI yudhiSThirane rAjyAbhiSeka thaye te veLA ghaNA RSie tyAM ekaThA thayA hatA. te vakhate cArvAka paNa RSiveza dhAraNa karIne tyAM gayA hatA. abhiSekane samArabha cAlu thayA te vakhate enuM mRtyu pAse AvyuM haze tethI enAmAM duddhi utpanna thaI ane e badhA samAjanI aMdara yudhiSThirane kahevA lAgyA ke A rAjya te` saghaLAM sagAMne mArIne saMpAdana karyuM che, mATe A rAjya 26 201 citra ke vaDe tuM narakamAM jaIza. AvI vANI sAMbhaLIne yudhiSThira melyA ke jo ema DAya te mAre A rAjyapATa na joIe. huM hAla ja vanamAM cAlye nau chuM. e sAMbhaLIne saghaLA RSioe emane AzvAsana ApyuM ke A te! mULe rAkSasa ane kapaTavezadhArI RSi che. enA bhASaNa para vizvAsa na rAkhaze. amArA saghaLAnA abhiprAya evA nathI, Ama kheAlIne brAhmaNAe enA upara phukAra cheDavAthI cArvAka tatkALa baLIne bhasma thaI gayA. / bhAra0 zAMti a0 38-39. cAkSuSa cakSu nunA manvantara te, cAkSuSa (2) va'zI diSTakuLotpanna khatriyarAjAne putra. enA putranuM nAma vivinti, cAkSuSa (3) indrasAva jAti vizeSa. manvantaramAMnI eka daiva cAkSuSa (4) vizvakarmAnA putra. enA putra sASyagaNu ane vizvadeveza. cAkSuSa (5) cakSu nAmanA khInna manune putra. e peAte ThTho manu hatA. enA putra puru, puruSa, sudyumnAdi, A manvaMtaramAM ma Mtrannuma nAmanA indra, ApyAdi deva, haviSmadAdi RSi heAIne vairAja ane sa`bhUtinA putra ajita nAmanA avatAra thayA. e avatAre samudra mathanakALe kU (kAcabA) rUpe peAtAnI pITha para cAkSuSI citrarathe arjunane zIkhavelI netrapallavI, parvata -- maMdrAcaLa -- dhAraNa karyAM hatA./ bhAga0 8-5-7, AMkhanA IzArAnI vidyA. / bhAra. A0 18 43; 199-5. cikra Aka nAgane putra. sumukha nAganA pitA, cittahAryAM devavizeSa. (sAdhyadeva zabda jue.) citi svAyaMbhU manvantaramAMnA athavagu RSinI khIjI strI. citra dhRtarASTranA seA putramAMnA eka, ene bhImasene mAryA hatA. / bhAra. droNu a0 137. citra (2) ne hAthe marAyelA e nAmanA eka pAMDavapakSanA rAjA | bhAra. kahyuM` a0 57. citra (3) savizeSa. / bhAra. sa0 9-8. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra citrakUTA citra (4) duryodhana pakSane eka kSatriya. ene yuddhamAM uparathI emanI ane bhAratanI vacce ghaNe saMvAda prativiSe mAryo hate. | bhAra0 ka. 11-34. thayuM. chevaTe jayAre rAma kahyuM nathI ja mAnatA, e citraka rAjasUya yajJamAM pAMDavone sahAya karanAra e joIne bharata pakSanA jAbAli maMtrIe - vakhate nAmane eka rAjA. rAmanuM mana jevAne heya - kahyuM ke jenAthI aihika citraka (2) dhRtarASTranA se putramAMne eka. / bhAra sukhane nAza thAya che, pitAnI AjJA hoya ke game Adi a0 117 te heya, tepaNa buddhimatte pALavI na joIe. A citrakAri citrakArI te ja. bhASaNa sAMbhaLIne rAmane anivAra krodha utpanna thaye citrakUTa prayAgathI dasa kozanA aMtare Avela ane maMtrInA kahevAnuM akSarazaH khaMDana karyuM. maMtrI eka sAmAnya parvata. enA uttarabhAgamAM maMdAkinI cUpa thaI gaye. vasiThe rAmane kahyuM ke jAbAli para nadI vahe che. dazaratharAma vanavAsa javAne nIkaLyA krodha kare nahi. pachI vasiSTha temane nItine te bharadvAja RSinAM darzana karI ahIM AvyA ane baMdha karyo. chatAM rAmana araNyavAsane nizcaya Dage tyAM lakSmaNe paNa kuTikA bAMdhI temAM teo saghaLAM nahi. pachI bharata darbha pAtharI pote paNa tyAM ja sukhe rahetAM hatAM. eka samaye eka kAgaDAe sItAne raheze kahIne aDaMga nAkhI beThe. ene nizcaya bahu saMtApa Ape. tenI pIDA TALAne svastha joIne aMtarikSamAMtho devAdikAe kahyuM ke rAmane beThA hatA tevAmAM sainya sahita bharatane Avato. pitAnI AjJA pAlana karI anRNa thavA de. haTha na kara. e uparathI bharate Agraha paDato mUkyo. dIThe. e zuM karavA AvyuM haze ene vicAra karatA hatA, tevAmAM lamaNe emanI pAse AvI paNuM ratnamaya pAdukA rAmane page paherAvI temanI bharata joDe yuddha karavAnI AjJA mAgI. rAme AjJA pAsethI mAgI lIdhI ane pratijJApUrvaka kahyuM ke huM A na ApatAM ene zAMta karyo. lakSmaNa TADhe paDIne pAdukAne rAjya samarpaNa karIza ane huM kaMdamULane zuM thAya che te jote beThe. AhAra karI, ayodhyAnI bahAra rahIza. cauda varSa paryata valkala dhAraNa karIza. je divase cauda varSa ahIM citrakUTa pAse AvatAM ja bharate zatrudanane pUrAM thaze te divase tame maLyA te ThIka, nikara saghaLA sainyane tyAM ja rAkhavAnI AjJA karI ane agnipraveza karIza. A enI pratijJA rAme kabUla pite vasiSThAdi RSione sAthe laI parvata para rAkhI. bharatane AliMgana daI zikhAmaNa dIdhI. AvyuM. eNe rAmane darbhAsana para beThelA joyA, vizeSamAM keyI para krodha na karavAnuM kahI ene pAchA tethI ene ghaNuM ja duHkha thayuM. eNe AvIne rAmane javAnI AjJA karI. pitAnI sAthe AvelA mANaso sASTAMga namaskAra karyA. ene joIne rAma UThayA sahita bharata tyAMthI vidAya thayo. ane bharatane AliMgana karI adhyAnA samAcAra pUchaLyA. vAsaSTha dazaratha puNyalakane prApta thayA te - tyAra pachI rAma tyAM comAsuM rahyA. paraMtu kahyuM. e sAMbhaLI rAma ane lakSamaNune bahu ja ayodhyAthI mANase ane zatrudana vagere vAre vAre saMtApa thaze. temaNe maMdAkinInA jaLamAM snAna AvatA tethI RSione upadrava thavA lAgya; tema karyuM ane iMgudI ane piNyAka vaDe piMDadAna karIne ja khara vagere rAkSaso RSione upadrava karatAM tene zrAddha karyuM. Ama bAra divasa paryanta karIne zuddha- nAza karavAnA nimittathI citrakUTa cheDI sItA ane snAna vagere karIne rAmane svastha thayelA joIne lakSamaNa sahita emaNe dakSiNa dizA tarapha prayANa karyuM, bharate temane ayodhyA pAchA javA vinaMtI karI. vA0 ra0 0 0 94-117. paNu rAme kahyuM ke huM pitAnI AjJAnuM pUrepUruM citrakUTa (2) kuzadIpamAMhyalA 7 mahAparvatemAM eka paripAlana karyA sivAya kadIye rahIza nahi. A citrakUTA bhAratavaSaya nadI. (RSyavAnU zabda juo.) Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citraketu 203 citraratha citraketu garuDaputra. / bhAra u0 101-12. kSamA mAgI. pachI pitAnA lokamAM gayo. e ja citraketu (2) svAyaMbhU manvantaramAMnA sapta vasiSTha pachI vRtrAsura thaye. / bhAga 6 sekaM. a0 14-17. putromA eka. citraketu (4) ekaDAnI saMjJAvALA caMdraketunuM bIju citraketu (3) zarasena dezane rAja. ene eka koTi nAma, strIo hatI. paraMtu te chatAM paNa aputra hovAthI citraketu (5) devabhAgIne kaMsathI thayelA traNa putrae sarva kALa dukhI rahetuM. eka divasa pharatAM mane moTe. pharatAM aMgirA RSi ene tyAM AvI caDyA. eNe citraketu (6) kRSNa ane jAbavatInA putromAM eka emane pitAnuM duHkha nivedana karyuM. RSie dayA citraketu (7) bhAratanA yuddhamAM pAMDavanA pakSane eka ANIne tvaSTA nAmanA Adityane uddezIne eka pAMcALa. suketune pitA. ene droNe mAryo hato. | caru taiyAra karyo ane enI kRtaghuti nAmanI moTI bhAra0 droNa a0 112. strIne Apyo. eNe e bhakSa karyAthI tene garbha rahyo. citragu satyAnI kukhe kRSNathI thayela putrAmAMne eka. pUrNa mAse ene eka divya putra prasa. paNa A citragupta dhRtarASTranA putra mAne eka. vAta enI zekathI khamAI nahi. emaNe e citragupta (2) yamanuM bIjuM nAma.. bALakane viSaprayogathI mAryo. A uparathI ene citracApa dhRtarASTraputramAMne eka, bhIme ene mAryo hate. je duHkha thayuM te varNavyuM varNavAya evuM nathI. citradazana somavaMzIya dhRtarASTrane eka putra | e Ama zokagrasta thaI gayo che, tevAmAM punaH bhAra0 thI 0 79-22. aMgirA RSi ane nArada tyAM prakaTa thayA. emaNe citradharmA bhAratanA yuddhamAM duryodhananA pakSane e pitAnA sAmarthya vaDe putramAM jIva Acce, tyAre nAmane eka rAjA. e bALaka potAnA pitA ane mAtAne kahevA lAgyo citrabahu garuDaputra / bhAra0 u0 101-12. ke A badhe mAyAmaya prapaMca che. mATe AvI citrabAhu dhRtarASTranA so putramAM eka. anitya vastune zoka karavo yogya nathI. A pramANe citrabAhu (2) kRSNanA pautromAMne eka. bhASaNa karIne putra adazya thaI gayo. rAjAe zoka citrabhAnu kRSNanA pautramAMne eka. taja enuM zrAddhAdi karyuM. eNe nArada pAsenI citramAma eka RSi. upaniSad vidyAne bodha laIne sarva saMgane tyAga citramukha A prathama vaizya hoI pachIthI brAhmaNa karI, anuSThAna karatA rahI yamunA tIre rahevA thayo hato. enI adazyantI nAmanI putrI zakti lAge. A yogathI ene janmAntare vidyAdhara ni RSinI bhAryA hatI. | bhAra- anu. pa3-17. prApta thaI. citraratha munInI kukhe janmelA soLa gaMdharvomAMne vidyAdhara yoni prApta thayA pachI ekadA e eka, e badhA gaMdhane svAmI che. vimAnamAM besIne jato hato tyAre eNe mahAdevane citraratha (2) RSabhadeva vaMzanA gayA rAjAne gayaMtIne dIThA. siddho, deva ane RSionA samudAyanI vacce peTe thayelA traNa putromAM meTa. enI bhAryAnuM mahAdeva pArvatIne potAnA aMga para laIne beThA nAma uNu ane ene peTe thayelA putranuM nAma hatA. citraketue emane joIne 'A kevuM nirlaja- samrATa hatuM. paNuM" kahIne hAsya karyuM. pArvatIe e joyuM ane citraratha (3) videhavaMzanA supArzva janakane putra. ene zA ke tane asurani prApta thaze. A enA putranuM nAma kSemadhI janaka hatuM. sAMbhaLI bhayabhIta thayo ane e vimAnamAMthI Utaryo citraratha (4) anukuLamAM utpanna thayelA romapAda ane ziva-pArvatInI stuti karIne potAnA aparAdhanI rAjAnuM bIju nAma. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citraratha 204 citrAMgada citraratha (5) dazaratha rAjAne sArathi / vA0 20 gayelA arjunane eno kanyA citrAMgadAe javAthI bAla0 sa. 32 ene paraNavAnI IcchA darzAvI hatI. AthI ANe citraratha (6) somavaMzI yaduputra koSTAnA vaMzanA ene putra thAya te pitAne maLe evI zarata karIne - zeka rAjAnA putra. enA putranuM nAma zazabiMdu, patrikAdhame karIne - arjunane paraNAvI hatI. citrAcitraratha (7) sAmavaMzI krojhAnA vaMzanA sAtvata gadAne arjunathI thayelA putra babruvAhanane pite rAjAnA vaMzanA anamitraputra vRSNinA be putromAMne laIne ene pitAnuM rAjya ApyuM hatuM. A citrameTa. ene pRthu, viduratha I. putra hatA vAhananA mULa puruSanuM nAma prabhaMjana rAjA hatuM. | citraratha (8) mAtikAvataka dezane rAjA, prAcIna bhAra0 Adi a0 215. kALamAM e tyAM hato / 1 jamadagni zabda juo. citravAhA bhAratavaSaya nadI. citraratha (9) bhAratanA yuddhamAM pAMDavanA pakSane citravetrika saVvizeSa | bhAra A0 57-18. citrazikhahina saptarSio te ja | bhAra0 zAM zaikhya rAjA | bhAra0 droNa0 0 23, 343-30, citraratha (10) bhAratanA yuddhamAM pAMDavanA pakSane citrasena sUryavaMzI vaivasvata manunA pautra narizcaMta e nAmane bIje rAja. ene yuddhamAM droNAcAryuM rAjAnA be putramAM eka. ene dakSa nAme putra hato. mAryo hato. | bhAra droNa0 a0 122. citrasena (2) vizvAvasu nAmanA gaMdharvane putra. enI citraratha (11) somavaMzI purukuLanA pAMDanA vaMzanA nimicaka rAjAne putra. enA putranuM nAma kaviratha hatuM. citrasena (3) abhisArIpurIne rAjA. e bhAratanA citrarathA bhAratavarSIya nadI, yuddhamAM duryodhana pakSe laDha hatA. bhAra0 karNa0 citrarUpa zivanA rudragaNamAM eka. " a0 14. citrarekhA bANAsuranA kubhAMDa nAmanA pradhAnanI citrasena (4) dhRtarASTrane putra. ene bhImasene mAryo kanyA ane uSA-okhAnI sakhI. e citrakaLAmAM hatA. | bhAra0 droNa. a. 137. ghaNu ja pravINa hatI. okhAne svapnamAM Avele citrasena (5) karNanA putromAMthI nakule mAre te pati koNa, e oLakhavA eNe citro kADhI batAvyAM putra | bhAra0 zalya a0 10. hatAM, jemAMthI ekhAe aniruddhane oLakhI kADhayo citrasena (6) devasAvarNinA putramAM eka, (devahato. sAvarNi zabda juo.). citraka priyavratarAjAnA putra meghAtithinA sAta putro- citrasena (7) kaNe mArelo e nAmane pAMDava pakSane mAMthI pAMcama. ene deza enA ja nAmathI eka pAMcALa / bhAra0 karNa - a. 48. prasiddha hato. citrasenA eka asara (prAdhA zabda juo.) citraku (2) zAkadIpanA varSa nAme pADelA sAta citrasenA (2) bhAratavarSIya nadI. bhAgamAMne pAMcame bhAga - deza. citrasvana eka gaMdhavI (13. zuci zabda juo.) citralekhA kezI daityane mArI pururavAe choDAvelI citrA somanI sattAvIza strIomAMnI eka. e nAmanI eka apsarA. citrA (2) e nAmanuM nakSatra, citralekhA (2) (citrarekhA zabda juo.) citrA (3) eka asarA. citravarmA dhRtarASTranA so putramAMne eka, citrAMga dhRtarASTrane eka putra. bhAra A0 131-ka. citravarmA (2) droNAcAryo mAre pAMDavapakSane e citrAMgada eka gadharva. eNe saMtanu rAjAnA moTA nAmane eka rAjA | bhAra0 droNa a0 122. putra citrAMgadane araNyamAM mArI nAkhyo hato ! citravAhana maNipura nagarIne rAjA. tIrthayAtrAe bhAra, Adi a0 101. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrAMgaDha cekitAna citrAMgada (2) sIma`tinI nAmanA eka rAjakanyAnA cirakArI gautama RSinA be putramAMnA eka / bhAra0 svAmI, je khUDIne nAgaleAkamAM gayA hatA. ziva-zAMti a 266. pradeASa nAmanA vRttanA mahimA vaDe sajIvana thaI sImaMtinIne punaH prApta thayA hatA, citrAMgada (3) zaMtanu rAjAne satyavatIne peTe thayelA be putromAMnA meTA, te nAnA hatA tyAre araNyamAM citrAMgada gadhave. mArI nAkhyA hatA (bhISma zabda juo.) citrAMgada (4) draupadI svayaMvaramAM gayelA rAjAe paikI eka | bhAra. Adi a0 186. citrAMgada (5) dazA'nA adhipati eka kSatriya. ane aju ne harAvyA hatA / bhAra azva0 84-6, citrAMgadA eka apsarA, citrAMgadA (2) citravAhana rAjAnI kanyA, arjunanI strI ane babruvAhananI mA. citrAyudha draupadI svayaMvaramAM gayelA rAjAe paikI eka / bhAra. Adi a0 186, 6 bhAratanA yuddhamAM prathama e pAMDava tarapha hatA. / bhAra. udyo a 171, 7 enA rathanA gheADAne raMga palAza khAkharAnAM phUla - kesuDAM jevA hatA / bhAra. droNu a0 23. citrAyudha (2) dhRtarASTra putramAMnA eka jene bhImasene mAryA hatA. / bhAra. droNa0 0 137. citrAzva zAlva dezAdhipati ghumatsenanA putra satya-cUli vAnanuM khIjuM nAma (satyavAna zabda jue.) citrAzva (2) eka rAjarSi / bhAra anuzA 205 a0 15. citrAkSa dhRtarASTrane eka putra, ene yuddhamAM bhImasene mAryA hatA. / bhAra. dro0 136-ra0, bhAra Adi a0 117. citropacitra dhRtarASTranA sAmAMnA eka putra ene yuddhamAM bhImasene mAryA hatA. / bhAra0 136-20. citropalA bhAratavarSIya nadI (RSyavAna zabda jue.) ciddhi sAmava'zI yaHputra kroTAnA kuLanA jyA madha rAjAnA pautra. vidarbha" rAjAnA cAra putromAMnA eka kauzika rAjAnA putra. cirAntaka garuDaputra/ bhAra0 60 101-13. cikSura mahiSAsurane senApati,eka rAkSasa. (2. mahilAsura zabda jue.) enuM nAma cikSurAkSa evuMye kahyuM che. cIna A mahAdeza, IndraprasthathI jotAM IzAnamAM prAgjyAtiSa dezane lagatA che. / bhAra. sabhA. a 26 zlA. 8-9. 7 pAMDavAnA samayamAM ahI" rAjA kANu hatA, te jAtuM nathI, para Mtu prAcIna kALamAM dhautamUlaka nAmanA rAjA tyAM hatA ema jaNAya che. e dezamAM eka bhAvizeSane ramaNucIna kahetA. ciriNI badarIvananI eka nadI, ahI vaivasvata manue ayuta varSa tapa karyuM. hatuM. / bhAra. vana0 a 187. cIravAsA durgaMdhana pakSanA eka rAjA, cIravAsA (2) yakSavazeSa. / bhAra sa0 10-19. cUlakA bhAratavaSIya nadI, cUDAlA zikhidhvaja rAjAnI strI. eNe hara prayatna karIne pAte AtmajJAna sapAdana karI peAtAnA patine paNa AtmajJAnavat karI dIdhA hatA, jethI e ra!ja cheADIne araNyamAM jatA rahyo hatA. te punaH pAchA AvIne rAja karavA lAgyA. A itihAsa vasiSTha graMthamAM che. eka RSi, e ugra tapa karatA hatA, te kALe sAmA nAme gaMdhavI e enI ghaNI utkRSTa sevA karI hatI. jyAre enuM tapa samApta thayuM tyAre gadhavI e putraprAptinI IcchA pradarzita karI hatI. e uparathI RSie mane karIne eka putra nirmANa karIne ene Apyo. e putra brahmadatta nAme prasiddha che. | vA. rA bAla sa0 33. cUlisUnu cUti RSie seAmadA ga MdhavI te ApelA brahmadatta nAme putranuM khIju nAma. cekitAna e yAdava hatA, bhAratanA yuddhamAM pAMDavAnA pakSamAM hatA. enA rathanA gheADA bhUkharA pILA raMganA hatA, / bhAra. droNu0 0 23. enI ane suzarmAnI vacce jabaru' yuddha thayu' hatuM. tyAra bAda Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 pachI ene koNe mAryo hato. enA sArathinuM nAma cauddhika dezavizeSa. | bhAra0 sa. 78-91. pArSiNa hatuM. | bhAra0 droNa0 a0 126. cauli celi te ja. cedi somavaMzI yaduputra koSTAnA kuLanA rAmapAda yavana parIkSita rAjA pAse AveluM eka RSi. vaMzamAM janmelA uzika rAjAne putra. ene damazeSa cyavana (2) vAruNi bhUgunA sAta putromAMne moTe. nAme putra hatA. A cedinA nAma uparathI enA enuM A nAma paDavAnuM kAraNa ke bhRgu RSinI dezanuM nAma cedi, ane vaMzanuM nAma cediya agara bhAryA pulemA jyAre garbhiNuM hatI tyAre eka cadya paDyuM hatuM, evuM granthothI mAlUma paDe che. rAkSasa ene laine nAThA. te vakhate rastAmAM ja dideza indraprasthanI pAsenA pUrva dazArNa dezanI ene garbha paDI gayo. yu dhAtune artha paDavuM AgneyI dizAmAM Avela dezavizeSa. enI rAja- thAya che. garbhanI yuti thaI-paDI gaya - tethI emanuM dhAnI zaktimatI nagarI. pAMDavonA samayamAM tyAM nAma cyavana paDayuM. garbhane paDela joI enA cedikuLane zizupALa rAjA rAja karato hato. / tejathI bhayabhIta thaIne rAkSasa nAsI gayo ane bhAra0 sabhA a0 30. pulamA putrane laIne ghera AvI. | bhAra0 Adi cediya bagaDAnI saMjJAvALA uparicara vasunA putra- a - 4-6. mAMne eka. meTo thatAM eNe vedavedAMgamAM niSNAta thaIne tapane cedimasya pUrvamasya dezanuM bIjuM nAma. cedi AraMbha karyo. enuM tapa eTalA badhA kALa sudhI dezanI sanidha Avela hovAthI A nAma paDyuM che. pahoMcyuM ke e beThA hatA tyAre enA upara kIDIo caitya Ane ja kSetrajJa kahe che. citta ane tenA ane UdhaInA rAphaDA baMdhAI gayA. eka samaye ema adhiSThAtA devatA banenI utpatti antaHkaraNamAMthI banyuM ke je vanamAM e tapa karato hato te vanamAM thaI che. | bhAga 3-26-61, sUryavaMzI zaryAti rAjA pitAnI cAra hajAra strIo caityaka magadha dezane eka parvata. ane sainya sahita Abe ane ghaNAka divasa caityaka (2) prayAgakSetranuM eka tIrthavizeSa. sudhI rahyo. te daramyAna enI sukanyA nAmanI kanyA caitraratha citraratha rAjAnA putra zazabiMdunuM nAmAntara. potAnI sakhIonI sAthe ramatAM ramatAM jyAM cyavana caitraratha (2) meru parvata uparanuM eka vanavizeSa. bhArgava tapa karato hato tyAM AvI pahoMcI. teNe bhAga 5, rka a0 16. 7 ahIM pururavA ane rAphaDAnA moMmAM vAMkI vaLIne jotAM yavananAM netra urvazI krIDA sAru AvyAM hatAM. | bhAga 5-16-14; dIThAM. cyavanane samAdhi taratanI UtarI hatI ane 9i-14-24. enI AMkhe udhADI hovAthI sukanyAe caLakatI caitraratha (3) svargamAM IMdranuM vana. AMkho joI. e kaI jIvaDAM haze dhArI, eNe caitraratha (4) himAlaya upara kuberanuM vana kutUhalathI dAbhanI lAMbI saLI laIne theMcI. AthI caitrasenI citrasena pAMcALane putra. bhAratanA yuddhamAM karIne cyavananAM netra phUTI temAMthI lehI bahAra e pAMDava pakSe hato. AvyuM. e joIne sukanyAne Azcarya lAgyuM ane citrA jayAmagha rAjAnI strI. e zibi rAjanI kanyA pite chAnImAnI pitAnA pitA pAse AvatI rahI. hovAthI zikhyA nAme prasiddha hatI. cyavanabhArgavanAM netra sukanyAe pheDayAM e mahadda caitrAyaNa eka RSi (ra atri zabda juo.) pApane lIdhe rAjAnI AkhI senAnAM maLamatra baMdha vaidya cedi rAjAnA vaMzajanuM sAmAnya nAma, thaI gayAM. A roga kema phATI nIkaLe tene vicAra coLa bhAratavarSI ya eka deza, | bhAra0 sabhA a. 27 karatAM cintAgrasta beThelA rAjAnI pAse eTalAmAM eli eka brahmarSi. (3 vasiSTha zabda juo.) sukanyA AvI pahoMcI ane pitAne hAthe kaI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vana 207 yavana jIvaDAM marI gayAM, e khabara rAjAne kahI. e upakAra peTe huM tamane yazabhAga maLatuM nathI te sAMbhaLI bhayabhIta thayela rAjA rAphaDA pAse gaye apAvIza. azvinIkumAranA gayA pachI sukanyAne ane saMbhALapUrvaka rAphaDo khaseDAvIne zuM thayuM te laIne pote potAnA sasarA zaryAti rAjA pAse jotAM, A dedIpyamAna RSine netrahIna thayelA joyA. ga. zaryAtie ene oLakhyo nahi, paNa sukanyAne rAjAe ene bahu prArthanA karI ane pitAnI oLakhI. kanyAe potAnA patinI avagaNanA karI kanyAthI ajANe A kRtya thaI gayuM che, ema kahI A kaI parapuruSane laIne AvI che, dhArI ene RSi pAse kSamAnI yAcanA karI. e sAMbhaLIne krodhanI parAkASThA thaI. e joIne eNe badhI RSie kahyuM ke, jo tuM e kanyA mane ApI de te hakIkata kahI. e sAMbhaLI zaryAtie zAMta thaI huM tane kSamA karuM. nirupAye rAjAe hA kahI ane yavananuM sanmAna karyuM. yavane rAjAne yajJa karavAnuM vivAhavidhithI sukanyAne RSine ApI. ema thatAM kahyuM ane e vazamAM azvinIkumArane havirbhAga ja sainyamAM cAlele mUtramaLAvarodhane roga zAta Ape. InDe manA karI te mAnya karatA nathI thaye. A pramANe sukanyAne soMpIne rAjA potAnA joIne idrane krodha caDha ane cyavanane mAravA nagara prati gayo. eNe vaja UMcuM karyuM. paNa yavane ene hAtha sukanyAne mUkIne rAjA pitAnA nagara prati gayA thaMbhAvI dIdhuM. cyavane mada nAme eka rAkSasa bAda sukanyAe joyuM ke pati sivAya enuM tyAM utpanna karyo ane Idra upara humalo karavA mokalyA. keI nathI. mATe pote svastha citte RSinI sevAmAM Akhare Idra ene zaraNa AvyuM ane azvinI kumArane havibhaMga ApavAmAM saMmati ApI, mada tallIna thaI. ekAgra mane karIne eNe RSinI sevA rAkSasane nivAravA vinaMtI karI. e joI RSie karIne tene saMtAge. Ama ghaNe kALa vyatIta thayA pitAne kopa zAMta karyo. RSie azvinIkumArane bAda sukanyAnA ziyaLanI parIkSA karavAne azvinI yajJabhAga Apyo ane pite utpanna karelA madakumAra tyAM AvyA. emaNe sukanyAnuM mana RSithI rAkSasanA vibhAga karI madyapAna, strI, pAsA (ghuta) vimukha karavAne pitAthI bane teTale prayatna karyo. ane mRgayA e cArane vaheMcI ApI, indrane paraMtu sukanyAne nizcaya Dage nahi. ene bIjI choDAvyo. pachI yajJa samApta karI pitAnI strI rIte ajamAvI javAne azvinIkumAra cyavanane laIne sahavartamAna punaH pitAne Azrama gayo. sukanyAne eka sarovaramAM snAna karavA gayA. emaNe cyavanane peTe cyavanane pramati nAmane putra hatA. bIjI tAruNya ApyuM ane khUbasUrata yuvAna banAvI pite. enI AruSI nAmanI moTI strIthI ene urva ene laIne bahAra AvyA. be azvinIkumAra ane nAmano putra hatA. bhAra0 vana a0121-125; cyavana traNe evA sarakhA svarUpavAna thaI thayA ke bhAga 8 &0 a0 3, badalyA badalAya. cyavananAM netra paNa sArAM thaI gayAM. yavana e bhaguRSine putra hatA ane eNe sukanyAe potAnA satyane AdhAre kharA yuvAnane vedanA keTalAka mannA racyA che. vedamAM kahyuM pArakhI kADhyo ane e ja mAro pati ema kahyuM. che ke cyavana vRddha thayuM hatuM ane badhAe ene A uparathI azvinIkumAra saMtuSTa thayA ane tajI dIdhra hato. azvinee enuM vRddha kheLiyuM sukanyAne AzIrvAda daIne ane yavanane kAMcanA laI ene taruNa ane dIrdhAyuvAne karyo hato. ema mAbhidhAna ApIne svasthAne gayA. thavAthI enI strI tema ja bIjI taruNIo ene azvinIkumAra svarge jatA hatA tyAre yavane vaza vatI hatI. kahyuM ke tame mane tAruNya ane netro ApyAM te zatapatha brAhmaNamAM A kyAbhAgane evI rIte Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavana 208 chIyA vistAryo che ke, yavanaRSi pite pitAnuM zarIra nI sevA karAvI. paNa pachIthI temanA upara tuSamAnA sUkavIne tajI dIdho hoya ema eka jagAe paDyo thaIne AzIrvAda dIdhuM ke tamane ghaNo ja hate. manunA vaMzaja zaryAtinA putrae ene joyo svarUpavAna ane vIra e putra thaze. parazurAmane ane mATInAM DhephAM vaDe ene mAryo. AthI RSine janma AthI thayo hato. krodha caDhavyo ane ene zAMta karavA zaryAti pate RgvadamAM enuM nAma yavAna che. paNa brAhmaNe rathamAM besIne tyAM Avyo ane pitAnI sukanyA ane tyAra pachInA granthamAM yavana che. nAmanI putrI ene ApI. azvinee sukanyAne vana (3) samavaMzI purukuLatpanna ajamaDha phesalAvavA bahu prayatna karyo paNa e potAnA rAjAne pautra. enA pitAnuM nAma sutra ane satyathI caLI nahi, cyavananI sukanyAe avinene putrInuM nAma kRti. maheNuM mAryuM ke tame saMpUrNa devo kayAM cho ? ame cyavana (4) samavaMzI purukulotpanna ajamaDhanA zI rIte apUrNa chIe, ema pUchatAM sukanyAe nIlavaMzanA mitreya rAjAnA be putremAM bIje. kahyuM ke mArA patine punaH taruNa kare te kahuM. te enA putranuM nAma sudAsa hatuM. parathI temaNe kahyuM ke cyavane amuka sarovaramAM snAna karavuM. snAna karIne nIkaLatAM e taruNa thaI gayo. pachI sukanyAe azvinene kahyuM ke tamane bIjA chatravatI kupada rAjA droNAcAryathI hAryA pachI, devanI peThe yajJabhAga kayAM maLe che? pachI e pitAnI nagarI droNAcAryanI mAlikInI thavAthI tyAMthI gayA ane yajJabhAga meLavavA zaktimAna thayA. navI chatravatI nAmanI nagarI vasAvI jemAM rahetA mahAbhAratamAM kahyuM che ke azvinene yajJahavi 2 hatA te. | bhAra Adi a0 138. apAvavA cyavane Iddhine kahyuM. eNe kahyuM ke bIjA chatrAkamAsAmAM jhADa upara agara jamIna upara chatrI deva pitAne game te kare, paNa huM emane havirbhAga jevI ugatI vanaspativizeSa, bhoMyatrI, bilADIne nahi maLavA dau. bIjA devoe te kabUla karya" paNa Idra cyavanane kacaDI nAkhavA pitAnA eka chanda veda anuSNubhAdi vRttonuM prathamanuM nAmAntara ! hAthamAM eka parvata ane bIjA hAthamAM vajI lIdhuM. 12-6-60, paNa yavane pANInI aMjali chAMTIne enA bane chedegeya eka brahmarSi (atri zabda juo.) hAtha jaDa karI dIdhA. ughADuM ane pahoLuM meM, chandAdeva mataMganuM bIjA janmAMtaranuM nAma / bhAra0 moTI moTI dADhe ane bahu ja vikarALa svarUpa- anu. 5-26. vALo eka mada nAmane rAkSasa pedA karI, tene chambaTa nAza te / bhAga- 3-18-26 Indrane raMjADavA preryo. enI eka dADha nIce pRthvI, chAyA vivasvAna AdityanI strI saMjJAthI tenuM bIjI nIce AkAza ane jIbhanA mULa pAse badhA teja sahana na thaI zakayAthI pite adazya thaIne devo ane Indra ! jema keImeTuM dariyAI prANI hoya pitAnuM pratirUpa AdityanI pAse rAkhyuM hatuM te. ane enI dADhamAM nAnAM mAchalAM AvI jAya ema devo ane sUryathI sAvaNi ane zani ema be putra thayA ane Idra vagerenI sthiti thaI gaI ! I bhayabhIta hatA ane tapatI nAmanI eka kanyA thaI hatI. thaIne cyavananI mAgaNI kabUla karI. Ama azvinene sAvaNi mana thavAnuM hatuM, eTale zanie zaniyajJabhAga apAvavAmAM yavana sahAyabhUta thayA. maMDalanuM Adhipatya lIdhuM. kanyA tapatI saMvaraNa mahAbhAratanA bIjA bhAgamAM vaLI kahyuM che ke rAjanI strI thaI. vane kuzika rAjA ane enI strI pAse pitAnI chAMdogya sAmavedepaniSata bIja devoe te kabUla karyuM Tepa | bhAga 10-25-19, Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatI 298 jaTAsara nahi. pachI enI zodha karavA nIkaLI paDyA. emaNe dUrathI jaTAyune dIThA ane na oLakhyAthI jagatI aDatALIsa akSarane chaMdavizeSa. e brahma ke I rAkSasa haze ema dhArI rAme bANa kADhIne devanA asthimAMthI utpanna thayo hato. te bhAga dhanuSya para caDhAvyuM. eTalAmAM lakSamaNe jaTAyu che 3-12-45. ema oLakhyo ane rAmane kahyuM eTale bANa jaTApura eka nagaravizeSa vAra rA. kiSki. sakara utArI bone jaNa enI pAse gayA. jue che te jaTAyu vinatA putra aruNanA be putramAMne bIje, pAMkhe kapAyale jaTAyu ja paDyo che. te vA0 rAtre saMpAtine nAne bhAI. dazaraki rAma agatyanA araNyasa0 64-66, AzramathI nIkaLI paMcavaTI jatA hatA tyAre rastAmAM pachI rAme pUchayuM ke jaTAyuM, tamArI avasthA AnI emanI sAthe bheTa thaI hatI. rAme tuM keNa, Ama kema thaI? e uparathI eNe je banyuM hatuM ema pUchatAM eNe pitAnA vaMzanuM varNana karyuM te badhuM kahyuM ane rAvaNa sItAne laIne dakSiNa hatuM. teNe kahyuM hatuM ke dazaratha rAja mArA ghaNA dizAmAM gaye eTaluM bolIne e prANa choDayA. mitra hatA. te uparathI rAme kahyuM hatuM ke ame have AthI rAma ane lakSamaNa banene parama duHkha thayuM. paMcavaTImAM rahevAnAM chIe, te amAruM kuzaLa emaNe jaTAyune agnisaMskAra karyo, piMDa ane tame sAcavaje. eNe emanI saMbhALa rAkhavAnI javAMjali pradAna karIne banne jaNA naiRtya dizA hA bhaNI hatI. | vA0 rA0 are... sa. 14. tarapha sItAnI zodha sAru cAlyA. / vArA ara0 eka samaye rAvaNe rAma ane lakSamaNa paMcavaTImAM sa0 67. jaTAyune kaNikAra, zatagAmI sArasa, na hoya evo yoga ANIne pite bhikSu rUpe rajajubAla ane mesDa ema pAMca putro hatA, ema AvIne sItAnuM haraNa karyuM. e sItAne laIne purAthI jaNAya che. ja hatuM ane sItA are rAma deDe, lakSamaNa rAmAyaNa uparathI e viSNunA vAhana garuDane dhAo ema AkraMda karatI hatI te jaTAyu dUra putra ane gIdhane rAjA hatA ema jaNAya che. eka parvata para hato teNe tyAMthI sAMbhaLyuM. lAgale purANamAM ene dazarathane mitra kahyo che. dazaratha ja e tyAMthI devo ane jue che te rAvaNa zaninI pAsethI sItAne levAne krAtimaMDaLamAM gaye sItAne laIne jAya che, rAvaNa ane enI vacce hatA. zaninI daSTine lIdhe ene ratha baLI gayo jabarI balAbolI thaI ane chevaTe jyAre eNe ane rAjA nIce paDyo, jaTAyue ene paDate jhIlI joyuM ke e sItAne choDatuM nathI, eTale e yuddha laIne ugAryo hato. padmapurANamAM vaLI evI kathA karavAne pravRtta thaye. vA0 20 ara0 sa. rAvaNanuM che ke pitAnA rAjamAM dukALa paDayo hato mATe ane enuM jabaruM yuddha thatAM rAvaNe lAga sAdhIne dazaratha zani upara caDhI gayo. paNa ene ratha sahita enI pAMkha kApI nAkhI; zastraprahArathI ene svargamAMthI pheMkI dIdhA te jaTAyue jhIlI lIdhe hato. maraNonmukha karI, pote sItA sAthe cAlatA thayA. jaTAra sadezAdhipati, eka kSatriya / bhAra sa0 A veLA jaTAyunuM vaya sATha hajAra varSanuM hatuM. 4-30, e rAma Ave tyAM sudhI jANe paDIkAmAM prANa jaTAsura (2) bagaDAnI saMjJAvALA alabula rAkSasabAMdhIne rahyo hoya ema paDI rahyo. | vA0 rA , rA no pitA. pAMDavo tIrthayAtrA karatAM karatAM AvIne araNya- sa0 50-para. badarikAzramamAM rahyA hatA tyAM A jaTAsura muniza A tarapha rAma ane lakSamaNu ghaNu vAre pAchA dhAraNa karIne pote potAne mukhe pitAnA guNAnI AvyA ane AzramamAM AvI jue che te sItA prazaMsA karI, vizvAsa upajAvI temanI pAse kapaTa rahyo 27 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaTAsara 210 janadeva hatA. enA manamAM ema hatuM ke jyAre AzramamAM rahevAthI ene lAgyuM ke he, saMgane lIdhe mAre bhImasena nahi hoya tyAre lAga maLe pAMDavone kevuM janma-maraNanA pherAmAM AvavuM paDyuM. AthI mArIne draupadIne haraNa karI jaIza. A enuM kapaTa enuM nAma jaDabharata paDayuM. pAMDavonA kanyAmAM na AvyuM ane e kaI muni koI ene uThADe te UThe, kaI khavaDAve te haze jANune badhAM enI sevAmAM tatpara rahetA. eka khAya, nIkara besI ja rahe; evI enI sthiti vakhata evuM thayuM ke bhImasena phaLa vagere levA vanamAM joIne, enA oramAna bhAIone lAgyuM ke e gayo. potAnI IcchA pramANe A vega AvatAM gharamAM kazA kAmane nathI. ema dhArI ene khetaranI ja eNe dIpadI saha vartamAna pAMDavone UMcakI rakhevALI karavA mUkyo. tyAM paNa e kAMI khapane lIdhA. arjuna A vakhate iMdralokamAM gayela hato nIvaDyo nahi. chatAM tyAM ja rahetA hatA. tevAmAM eTale e ane bhIma be sivAya traNa bhAIo kaI cora lokone devIne narabali ApavAnI IcchA ane draupadIne laIne ghaNuM ja doTa mUkIne nAThe. hatI, temanA jovAmAM te AvyuM. AthI ene pakaDI, yudhiSThire ene bahue prakAre nItine bodha karyo, UMcakI devInA maMdiramAM laI gayA ane je ene paNa te dhyAnamAM na letAM doDavA ja mAMDayuM. yudhiSThire mAre che tevAmAM devIne bahu kSebha thayo, ane eNe kAMI alaukika prakAre jaDa rUpa dhAraNa karavAthI ene cAra lokone mArI enuM saMrakSaNa karyuM. | bhAga vega aTakyo ane enAthI AgaLa calAyuM nahi. 5, & a0 9. eTalAmAM bhImasena AzramamAM Avyo. pAMDave tyAM kALAntare prasaMgavazAta rahugaNa rAjAne enI nathI e joIne zodha karavA nIkaLI paDayo, te tyAM je meLApa thayo. eNe rAjAne Atmatattvabodha AvI caDyo. bhImasene jaTAsuranI sAthe ghera yuddha karIne kRtArtha karyo. (radUgama zabda juo.) karIne ene maraNa pamADyo. te bhAra0 vana a0 jaNa eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) 157, janaka videhavaMzanA pratyeka rAjanuM sAmAnya nAma, jaTilA gautama kuLatpanna eka kanyA. ene sAta enuM kAraNa e che ke e vaMzane mULa puruSa pati hatA. ene itihAsa vyAse drupada rAjAne kahI kevaLa pitAnA ja dehathI nirmANa thayo hato. e saMbhaLAvyA hatA. bhAra0 Adia195-19. viSaye mULa ItihAsa ema che ke vaivasvata manunA jaTI rAvaNe pAtALamAMthI jItelA nAgamAM eka | moTA putra IkSavAkunA so putra pikI bIjA putra vA. rA0 yuddha sa0 7. nimitte rAjAne vasiSThane zApa thayo hato. ene deha jaThara merunI taLeTImAM AvelA parvatomAMne pUrva paDI gayA bAda brAhmaNe e enA dehanuM maMthana karyuM dizAne parvata. ne temAMthI eka puruSa nirmANa karyo. enuM nAma jaThara (2) bhAratavarSIya deza bhAra bhISma a0 8 mithinAmAM janaka, tyAra pachInA darekane A nAma jaDabharata priyavratavaMzanA prasiddha RSabhadeva rAjarSinA lAgu paDayuM. (1 nimi zabda juo.). so putromAMne moTe, bharata rAjA. e rAjya choDI- janaka kUpa bhAratavaSaya tIrtha. ne vanamAM tapa karato hato tevAmAM eka haraNane janadeva videhavaMzane eka janaka. vaMzAvalimAM enuM baccA upara prIti thavAthI aMtakALe paNa e ja nAma maLatuM nathI. ene itihAsa evo che ke vAsanA rahI. AthI ene harine janma prApta thayo. eNe pitAne khace eka AcArya rAkhyA A nimAMthI chUTayA pachI eNe AMgirasa getra hatA. eka kALe eNe emane evo prazna karyo ke nA keI brAhmaNanI nAnI strIne peTe janma lIdhe. AtmA eTale zuM? mukhyatve karIne e nAma kone enA pUrvanA puNya karIne ene pUrvajanmanuM jJAna che ane ene meLavavAne upAya che ? e praznonA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 janasthAna uttara jene jema phAve tema ApyA. paNa rAjAne dhyAya ane caMdabhArgava, piMgaLaRSi, jaimini, samAdhAna thayuM nahi. ethI e bahu zaMkAzIla hatA. ane aMgirA e RSio, kramazaH hatA, adhvaryuM, tevAmAM ene ghera paMcazikha nAmanA RSi AvyA. udgAtA ane brahmA ema cAra Rtvijo hatA. eNe emanuM pUjana karI namratAthI upara kahelA prazno A sivAya kRSNapAyana vyAsa, uddAlaka, pramattaka, pUchayA. emaNe enA yathAyogya javAba ApyA. zvetaketu, piMgaLa, asita, devaLa, nArada, parvata, RSie AcAryoe dIdhelA javAbanA khaMDanamaMDana Aceya, kuMDaja kara, kALaghaTa, vAsya, zrutazravA, kaheDa, sahita rAjAnA mananuM samAdhAna karyuM. RSinA devazarmA, maudagalya, samasaurabha e RSio sadasya bedhathI rAjAnuM mana brahmavidda thaI gayuM hatuM / bhAra hatA. | bhAra0 Adi a0 51-53, zAMti a0 218-219 0 50, eTale ke vAsukinAM 15 kuLa, takSakanAM 18 kuLa, arAvata rAjagRha baLavA lAgyuM te paNa A mAruM baLe nAganAM 3 kuLa, kAravya nAganAM 8 kuLa, ane dhRtarASTra che evI nityatva buddhi ane mamatvabuddhi utpanna nAganAM 35 kuLa ema e sarpasatramAM 80 A thaI nahi. nAgakuLo tema ja bIjAnAM maLI seMkaDo kuLo baLIne janapAdapa eka brahmarSi vizvAmitra zabda juo.). bhasma thayAM hatAM. | bhAra0 Adi a0 57-18, janmejaya sUryavaMzI diSTakuLatpanna sumati rAjAne 0 pachI Astika RSie AvIne e satra baMdha putra. eNe traNa divasamAM bhUmine jItIne tenuM Adhi- karAvyuM hatuM. patya meLavyuM hatuM. te bhAra0 zAMti a0 124 keTalAka kALa pachI janmejaye eka bIjo yajJa karyo jemAM vAjasaneyI zAkhAne brahmA jeIne viza. janmejaya (2) somavaMzI yayAti putra purune putra. e cAra yajJa karI pachI vanamAM gaye hateA. mAdhavI pAyana RSie ene zApa Apyo hato. jethI e nAmanI strIne peTe ene prAcinhAnuM athavA prAcIna satvara ja rAjayabhraSTa thaI araNyamAM maraNa pAme hatA. nAme putra thayA hatA. janmejaya (7) Idrota zaunaka nAmanA RSie pAvana janmajaya(3) somavaMzI anukuLotpana saMjaya rAjAne karele rAjA. A rAjA paNa parIkSita putra hate. putra. enA putranuM nAma mahAmanA hatuM. paNa enuM kuLa kayuM e kAMI jaNAyuM nathI. (idrotaHjanmejaya (4) bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSane rAjA. zaunaka zabda juo.) yuddhamAM enA rathanA ghaDA rAInA phUlanA raMganA janmejaya (2) kSatriya, duSyantaputra. enI mAnuM nAma hatA. | bhAra0 droNa0 a0 23. dhRtarASTranA dukha lakSaNA; lAkSI ane lAkyA evAM paNa enAM bIjAM nAmanA putra ane yuddhamAM mAryo hate. | bhAra0 droNa0 nAma hatAM. (bhAra0 A0 88-14) a0 158. janamejaya (8) semavaMzanA kurune putra, kSatriya. enI janmejaya (5) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka mAnuM nAma vAhinI hatuM. dhRtarASTrAdi enA putro rAja, hatA. (bhAra A0 101-39) janmejaya (6) somavaMzI pUrukuLanA pAMDu putra janmejaya (10) eka pAMcAla-kSatri. (bhAra0 0 arjunanA putra abhimanyune pautra ane parIkSita 23-51) rAjAne putra. ene vapuSTamAM nAmanI strIne peTe janmejaya (11) eka nAgavizeSa. zatAnIka nAme putra thayA hatA. ene pitA parIkSita janasthAna godAvarIne dakSiNa tIre AveluM eka rAja sarpadaMzathI maraNa pAmyA hatA, mATe eNe sthAnavizeSa. hAla ene nAsika kahe che. rAmanA uttaka RSie uttejana ApavAthI sarpa satra karyo samayamAM ahIM zUrpaNakhA ane khara rAkSasa rahetAM hatA. e satramAM kaSA putra turaRSi enA upA- hatAM. | vAha rA0 ara0 sa. 18 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janaloka 212 jabunadI janaloka bhUkathI mAMDIne satyaleka sudhI UMce je jabuka eka za8. dazarathi rAmanA samayamAM eNe sAta leka mAnyA che temAM pAMcamo. brahmamAnasa putra traNe varNanI sevA karavAne pitAne dharma mUkIne sanakAdika ahIM rahe che. brAhmaNa AdinI peThe tapa karavAne paradharma aMgIjanmezvara bhAratavarSanuM eka tIrtha. kAra karyo. e adharmane yoge adhyAmAM eka jahunuM semavaMzI vijayakuLatpanna kSetraka rAjane putra brAhmaNanA putranuM akALa mRtyu thayuM. tethI te brAhmaNa eNe gaMgAne prathama enI jAMghamAM samAvI daI, rAmanI pAse AvIne puSkaLa yataddhA belI gaye. pachI mukta karI hatI. te uparathI gaMgAnuM nAma , puSpaka vimAnamAM besI rAma tapAsa karavA jatA jAhanavI paDayuM che. | vA. rA. bAla0 sa0 43. hatA tyAre emaNe A zabdane tapa karato dIThe, ene aja athavA ajamIDha nAmA taravALe puru rAme ene tatkALa dehAMta sajA karIne vadha karyo. nAmane putra hatA. | bhAra0 zAMti a0 49. sana ApatAM ja paNe pelA brAhmaNane putra sajIvana jahanuM (2) semavaMza nahuSa kuLanA purunA ajamIDha thayo. | bhAra0 zAMti a0 153 zloka 67.0. vaMzamAM janmelA kuru rAjAnA pAMca putromAMne Ane vAlmIki rAmAyaNamAM zabuka evuM nAma trIje. enA vaMzamAM ja kaurava-pAMDava thayA hatA. kahyuM che. tevA rA. uttarasa 76 enA putranuM nAma suratha hatuM. jaMbudvipa pRthvInA sAta dvIpamAM pahele merunI jatu (3) somavaMzI suhetraputra ajamIDhabe putra. AjubAju e vartuLAkAre AveluM che. meru enI enI mAnuM nAma kezinI. enA vaMzanA badhA kuzika madhyamAM che. ene vyAsa eka lAkha yojana ane kahevAtA./bhAra A0 101-ra0. jayAre bhagIratha eTalI ja paheLAIne kSArasamudra enI AjubAju rAja svargamAMthI gaMDune laIne AvatA hatA tyAre AveluM che. kalpanA AraMbhamAM priyavrata rAjAne gagA enA rathanI pAchaLa pAchaLa AvatI hatI. putra Adhi ahIM adhipati hato. ene nava putra jahanunA yane mATe taiyAra karelI jagA baLI nAkha- hatA, tethI eNe jaMbuMdIpanA nava bhAga pADyA. vAthI jahanuM gaMgAnuM Acamana karIne pI gayo hato. darekane varSa (deza) evI saMjJA ApI ane pitAnA pachI bhagIrathanI prArthane uparathI potAnA kAnamAMthI dareka putrane ekeka varSa upara Adhipatya ApyuM. gaMgAne kADhI hatI. AthI gaMgAnuM nAma jAhanavI ajanAbhavarSa, kripuruSavarSa, harivarSa, bhadrAzvavarSa, paDayuM che. ramyakavarSa, hiramayavarSa, kuruvarSa, ketumALavarSa ane jahaa () mithilane putra. siMdhupane pitA. | A jathAnI vacce IlAvRtavarSa e A nava varSonAM bhA, anu. 7-2. nAma hatAM. e dareka varSa-dezanA vizeSa varNana janusatA gaMgA | bhAra A0 105-13; 7-3. sAru e pratyeka zabda jevA. A dvIpamAM se. jagari eka brahmarSi vizvAmitra zabda juo.) jana lAMbo ane se jana paheLo eTale jaya rAvaNa pakSane eka nAmAMkita rAkSasa, dasa hajAra yojana kSetraphaLavALA sattAvana sahastra ja ghAbaMdhu yudhiSThiranI sabhAne eka RSi / bhAra deza hoIne, e dezane bhAratamAM sudarzanakkIpa e sa0 4-22. jatu samavaMzI purukuLatpanna samaka rAjAnA se nAma ApyuM che. | bhAra0 bhISma a5, zla0 13 putre mAMne mATe putra (1. somaka zabda juo.) / bhAra0 jambudvIpa satIpamAne eka | bhAra0 0 29-24 10 128-448, ' ja bunadI meranA pAchaLanA bhAgamAM AvelA caMdrajatuha duryodhane pAMDavone bALI nAkhavAne yojeluM prabha nAmanA sarovaramAMthI nIkaLelI eka nadI. lAkyAgraha te ja, ene bhImasene saLagAvI dIdhuM jabunadI (2) svadhu nInA sAta mahApravAhamAM hatuM. | bhAra0 154-156; A0 160. eka pravAhavizeSa. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabuprastha 213 jamadagni jaMbuprastha eka gAma keka dezathI ayodhyA AvatAM jabhaka I mAre e nAmane eka daitya. (3. bharatanA rastAmAM A gAma AvyuM hatuM. tATakAsura zabda juo.) jabumArga bhAratavarSIya kSetra. jammaka (2) kSatriyavizeSa bhAra sa0 32-7. jabumAlI laMkAnA prasiddha prahasta nAmanA rAkSasa ja bhAsura pahele jaMbha zabda juo. sacivane putra. mArutie azokavATikA ujADI jamadagni vAruNi bhagukuLamAM thayelA Rcika RSine te vakhate bhArata sAme ene rAvaNe laDavA mokalyo gAdhi rAjAnI kanyA satyavatIne peTe thayele putra. hatA. e mArutine hAthe maraNa pAmyo hato. te vA0 enuM bIjuM nAma ocIka paNa hoya ema jaNAya rA. suMdara sa kara-44. che. e vizvAmitrane bhANeja hato. prasenajita jabumAlI (2) e nAmane bIjo eka rAkSasa. e rAjarSi jene reNu paNa kahetA tenI kanyA reNukA paNa mArutine hAthe ja marAye hate. | vA. rA. enI strI hatI. jamadagni prati Azvina mAsamAM yuddha sa0 43, saMcAra karanAra sUryanI sAthe saMcAra kare che. (3) jabU saghaLI pRthvI upara eka sarakhe prakAza paDe ISa zabda juo.) ene rUmavAna, suSeNa, vasaane jUnI mAnyatA pramANe, merunA paDachAyA vaDe mAna (vizvAvasu ane rAma - je parazurAma nAme aMdhAruM na thAya eTalA sAru priyavrata rAjA merunI prasiddha che te- maLIne pAMca putro hatA. AjubAju pharyo hato ane enA ema pharavAthI e ghaNe krodhI hatA. eka vakhata enI strI enA rathanAM paiDAM vaDe thayelA cIlAthI pRthvInA raNakA nadIe nahAvA gaI hatI. mArti kAvataka sAta bhAga thayA hatA, temAM eka bhAgavizeSa. dezane rAja citraratha strIo sahavartamAna jaLakrIDA pRthvInA priyavrata putra AgnIdhra nava bhAga pADIne sAru Avela hatuM tene eNe joye. emanI te pitAnA nava putrane ApyA hatA. e bhAga te jaLakrIDA jevA e haiDI vAra UbhI rahI, jethI ajanAbha, jhiMpuruSa, hari, bhadrAzva, ramya, hiraNya, ene AzramamAM AvatAM sahaja vilaMba thaye. ATalA kuza, kartamApa ane saghaLAnI vacce Avele IlA- uparathI jamadagnine eTale badhe krodha caDyo ke vRtta. / bhAga 5-16-19. eNe potAnA putrone ene vadha karavAnI AjJA jabUvana meru parvata uparanuM vanavizeSa. e e karI. paraMtu temaNe stabdha rahIne e AjJA mAnI pradezanA svarga jevuM che | bhAra- anu. 240. nahi. jamadagnie putrane pASANa tulya jaDa karI jabha eka daitya tArakAsuranA dasa pramukha asura dIdhA. parazurAma araNyamAM gaye hatA tenI vATa mAMne eka ene yAku nAme kanyA hatI. tArakAsuranA joto hato eTalAmAM e AvyuM. ene Avele yuddhamAM e viSNune hAthe mAryo gayo hato. te bhAra joIne ene paNa e ja AjJA karI. parazurAme vana a0 102, dIrdhadaSTi vAparIne pitAnI AjJA pramANe tarata jabha (2) rAvaNa pakSane eka rAkSasa, ene putra ja potAnI mAtA reNukAne vadha karyo. AthI prasanna suda te tATaka rAkSasIne pati thayA hatA. thaIne jamadagnie ene je ISTa heAya te mAgavAnuM jabha (3) rAmanI senAne eka vAnara | vAha rA0 kahyuM. sAMbhaLatAM ja parazurAme mAMgyuM ke mArI mAtA yuddhasa0 4. ane bhAIo jevA hatA tevA thAya ane temane jabha (4) baline mitra yuddhamAM IndranA vajI vaDe thayelA A banAvanuM smaraNa na rahe. (1. rAma bali vihuvaLa thayo tyAre A siMha upara besIne zabda juo.) ane Apa AjathI krodha tacha gha. Ina sAthe yuddha karavA Avyo hato. yuddhamAM ene RSie tathAstu kahetAM ja reNukA ane tenA putra Ine mArI nAkhyA hatA. | bhAga8-11-13. sajIva thayA ane jamadagni pita paNa eTale Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamadagni 214 jayaMta krodharahita thayo ke sahastrArjunanA putroe AvIne jaya (5) somavaMzI Ayukuletpanna kSatravRddhi vaMzanA mAryo, chatAM ene krodha dharAdharI AvyuM nahi. saMjaya rAjAne putra. ene putra te kRta. eka samaye krodhadeve dhAryuM ke ANe te mane jaya (6) samavaMzI Ayuputra kSatra dvavaMzanA saMskRti nizcayAtmaka choDo ke kema te jouM. pachI jama- rAjAno putra. ene putra kSatradharmA. dagninA AzramamAM pitRtithi hatI tyAre eNe jaya (7) sAmavaMzI nahuSapAtra purunA vaMzanA raudrA saparUpa dhAraNa karIne pitarane mATe karelA dUdhapAkamAM kuLanA manyu rAjAnA pAMcamAMno bIje. pitAnuM jhera nAkhI tene beTo. pachI RSine jaya (4) zukrAcAryane pIvarIthI thayelA pAMcamAMno pite zuM karyuM hatuM te kahyuM. paNa RSine krodha na kaniSTha putra. AvatAM krodhadevane eTaluM ja kahyuM ke A aparAdha jaya (8) somavaMzI yadukuletpanna sAtvata vaMzanA te pitRdevane karyo che. AthI krodhadeve saMtuSTa thaI sAtyakinA dasa putromAMno moTo. e bhAratanA yuddhamAM dUdhapAka prathama je nirviSa karyo ane aMtardhAna maraNa pAmyo hato. pAme. (1 krodha zabda juo.) jaya (10) somavaMzI yadutpanna sAtvata vaMzanA eka samaye kArtavIryane pitAnI senA sahita kaMkane kANakAthI thayelA be putromAM bIje. jamadagninA AzramamAM Avyo hato. pitAnI jaya (11) somavaMzI yadukuletpanna kRSNane bhadrAnI pAse kAmadhenuM hovAthI RSie saghaLAnuM utkRSTa kukhe thayele putra. prakAre Atithya karyuM. A joIne eNe baLAtkAre jaya (12) dhRtarASTra putra. ene bhImasene yuddhamAM mAryo kAmadhenu laI lIdhI; te paNa emane krodha Avyo hato. | bhAra0 droNu a0 135. nahi, kArtavIryanI pAsethI parazurAme pote kAmadhenune jaya (13) e nAmane pAMDava pakSane rAjA jene kaNe choDAvI ANa pAcho Azramadharma cAlu karyo. mAryo hato. | bhAra0 karNa0 a paka. parazurAme kArtavIryane mAryo hato tenuM vera jaya (14) brahmasANi manvantaramAM thanArA sapta rAkhIne tenA putroe parazurAma AzramamAM na hoya RSiomAMne eka. e lAga sAdhIne jaIne jamadagnine kApI nAkhyA. jaya (15) zrI mahAbhArata mahAkAvya te ja. | bhAra bhAra0 vana a0 116, svarga 5-53. parazurAme emane punaH sajIvana karyA ane pRthvI jaya (16) virATa nagaramAM yudhiSThire rAkheluM gupta ni kSatriya karavAnI pratijJA lIdhI. (parazurAma zabda nAma bhAra0 vi0 7-66, 21-19. juo.). jaya (17) yamanI sabhAne eka kSatriya. | bhAra jamadagni (2) e ja kuLanA e nAmane bIjA eka sa0 9-15. RSi. (3. bhagu zabda juo). jayaMta eka ru. bhAratamAM kahelA rudromAM kyA rudranuM jaya viSNunA prasiddha be dvArapALAmAM eka (jayavijaya zabda juo) A bIjuM nAma hatuM te kahI zakAtuM nathI. jaya (2) uttAnapAda vaMzanA yuvanA putra vatsarane jayaMta (2) eka rudragaNu. svavI thi nAmanI strIne peTe thayelA cha putromAno jayaMta (3) indrane putra. bAra AdityamAMnA IndranA nAne. traNa putromAM eka jaya (3) videhavaMzanA zruta nAmanA janakane putra. jayaMta (4) dharma RSine marutvatIne peTa thayelA be enA putranuM nAma vijaya janaka, putromAMne eka. jaya (4) urvazIne somavaMzI pururavA rAjAthI thayelA jayaMta (5) dazaratha rAjAnA aSTa pradhAne mAMne eka. cha putremAne kaniSTha. ene mita nAme putra hatA. | vA0 rA. bAla0 0 7. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaMta jayaMta (6) bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSano eka rA. / bhAra. udyo. a0 171, jayatI svAyaMbhU manvantaramAMnA svanA adhipati yajJa nAmanA IMdranI kanyA. RSabhadeva rAjarSinI strI, bharatAdi se| putranI mAtA (RSabhadeva zabda juo.) jayaMtI (2) cAlu manvantaranA svargAdhipati puraMdara nAmanA iMdranI kanyA, vAruNi bhRgunA putrAmAMnA zukra nAmanA putranI strI. A zukra te vRSaparvA dAnavanA samayamAM tene purAhita hatA. zukrathI A jayaMtIne devayAnI nAmanI kanyA thaI hatI. / matsya0 115 a. 47. jayaMtI (3) bhAratavI ya nadI, jayasena bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSano eka rAjA, / bhAra. udyo. a0 4. jayatsena (2) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka mAgadha. ene abhimanyue mAryA hatA. / bhAra0 bhISma a0 47, jayatsena (3) bhAratanA yudghamAM durgaMdhana pakSanA rAjA. / bhAra. zakya. a0 6. jayasena (4) sAmavaMzI dhRtarASTranA eka putra / bhAra0 bhI0 77-78, 7 ene bhImasene yuddhamAM mAryAM hatA. jayadmaLa virATanagaramAM sahadeve dhArelu. pracchanna nAma. / bhAra vi 7-66. jayadratha sAmavaMzI AyurkuleAtpanna puru rAjAnA ajamIDha va'zanA hibru kuLamAM janmelA bRhatkAya rAjAnA putra. enA putranu* nAma vizada hatuM. jayadratha (ra) seAmavaMzI anukulAtpanna rAmapAda rAjyanA vaMzanA bRhanmanA rAjAnA putra, ane sabhUti nAmanI strI ane vijaya nAmanA putra hatA. jayadratha (3) siMdhu dezanA vRdghakSatra rAjAnA putra ane dhRtarASTranI kanyA duHzalAnA pati. e duryodhana pakSanA hAvAthI pAMDavAnA dveSa karatA hatA. pAMDave jyAre vanavAsamAM hatA tyAre eka vakhata e peAtAnA dezathI nIkaLIne zAlva dezamAM svayaMvara hatA tyAM jatA hatA. balAhaka, AnIka, vidyAraNa jayadratha ityAdi cha bhAIo te vakhata enI joDe hatA tema ja kATika agara kATikAsya, zikhi dezAdhipati suratha rAjano putra, vigata rAjaputra kSemakara, ikSvAku kuLanA subhavaputra supuSpita, kuliMda putra ane siMdhu dezeAtpanna a'gAraka, ku`jara, guptaka, zatruMjaya, saMjaya, supravRddha, bhayaMkara, bhramara, ravi, zUra temaja pratApa ane kuhuna ema bAra rAjaputrA ane te ja pramANe meTuM sainya hatuM. jatAM jatAM pAMDavA je vanamAM hatA te kAmyaka vanamAM e AvI paheAMcyA. teonu. te divase e vanamAM rahevuM thayuM. pAMDavAne Azrama pAse ja hatA ane pAMDave| mRgayA karavA gayA hatA. AzramamAM mAtra draupadI ane dhaumya purAhita banne ja hatAM. draupadI saheja jayadrathanI dRSTie paDatAM ene enA vize kAmayuddhi utpanna thaI. e kANu che, keAnI strI che, ityAdi khabara kADhIne ene phAsalAvIne vaza karavA kATikane meAkayeA. te uparathI te draupadI pAse gaye ane tu' kANu che, araNyamAM kema rahI chaeN vagere badhuM pUchyuM: draupadIe kahyuM ke huM pAMDaveAnI strI draupadI chuM. mArA patie mArA rakSaNa sAru dhaumyaRSine mUkI mRgayA sAru gayA che. ema kahIne draupadI AzramamAM gaI ane kATika pAchA jayadratha pAse gayA ane baMdhI hakImRta kahI. kATikanI hakIkata sAMbhaLatAM ja jayadratha peAtAnI senAmAMthI nIkaLI draupadInI pAse gayA. draupadIe ene Adara satkAra karyA ane e jayadratha che ema eLakhIne kahyuM ke hamaNAM pAMDave Avaze, ane tamane maLaze. Ama potAnA kAkA sasarAno jamAI jANI saraLa cittathI vAta karI. paraMtu jayadratha kuTila hAvAthI khAlyuM. ke huM draupadI ! A pAMDavAno sAthe rahI tAra vanavAsanI pIDA veThavI ucita nathI. tuM drupada rAjakanyA heAI atyaMta sukumAra ane dhaNI ja svarUpavAna che. tArI avasthA haju taruNa che. mATe vicAra kara ane mArI joDe cAla. mAru azva' kevu" mATu' che te jo. AvAM enAM aneka Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayatha prakAranAM ni japaNAnAM bhASaNa sAMbhaLIne draupadIne pArAvAra kreAdha thayA; ane eNe kahyuM, are mUrkhA ! ahIMthI jaladI cAlyA jA. naukara vRthA prANa gumAvI mesIza. tuM gAMdhArIno jamAI, eTale kuMtInoye jamAI kahevAya. Ama chatAM AvuM khelavuM tane ze|bhatu' nathI. haze, have satvara samajIne cAlatA thA. avicArIpaNAne lIdhe vRthA kALanA mAMmAM paDavAnI IcchA karIza nahi. paNa unmatta thayelA jayadratha enuM kahevuM sAMbhaLyuM nahi, tema e ene rucyu'ce nahi. eNe draupadIne baLAtkAre pakaDIne peAtAnA rathamAM nAkhI ane senAnI vATa na jotAM ratha dADAvIne nAsI chUTaco. / bhAra vana a 264268. 16 jayadratha draupadIne baLAtkAre pakaDIne rathamAM nAkhI. te joIne dhaumya RSie paNa ane ghaNA vAryAM. chevaTe na laI jaIza, cheDI de vagere khAlatA khAlate rathanI pachavADI dADayo. ahIM pAMDavA AzramamAM AvyA ke tarata khInna RSioe thayelA vartamAna emane jaNAvyA. sAMbhaLatAM ja teo jayadrathanI pAchaLa dhAyA ane ghaNe dUra jaIne ene pakaDI pADayo. enI pAchaLa AvatA sainyane bhImasene harAvyuM ane kATikane tA ThAra mAryo ane jayathane mAratA hatA tevAmAM yudhiSThare kahyu ke ene mArIza nahi. ethI duHzalAne duHkha thaze ane tethI gAMdhArI ane dhRtarASTrane paNa kaSTa thaze; bhImasene ene na mAratAM enI pAse kahevaDAvyu` ke huM pAMDavAno dAsa chuM. pachI cheADI dIdhA. pAMDavA, draupadI ane dhaumyane laI AzramamAM AvyA. pAMDavAe jayadrathanI AvI vale karI tethI vimanaska thaIne e svayaMvaramAM gayA ja nahi. sainya sahita badhA rAjaputrAne peAtAne deza pAchA javA daIne pAte ekalA ja ga`gAdvAra gayA ane tyAM rudrane mAruM kaSTa bhareluM tapa karIne huM badhA pAMDavAne jItu evuM varadAna mAgyuM. paNa rudre kahyuM ke e thanAra nathI. paNa jA, jyAre arjuna nahi heAya tyAre tuM ekavAra pAMDavAne harAvIza. ema kahIne rudra jayadratha aMtardhAna thayA ane jayadratha eTalAthI ja sa MtuSTa thaIne peAtAnA nagaramAM pAche AvyA. A varanA pratApa vaDe ja jyAre abhimanyu cakravyUhamAM marAyA te vakhate eNe pAMDavAne harAvyA hatA./bhAra. vana0 a0 272. pachI bhAratanA yuddhamAM arjuna saMzaptakamAM rAkAyelA hrAvathI cakravyUhamAM jayadratha pAMDavAnA parAbhava karyAM jethI abhimanyu ekalA paDIne marAyA; tethI arjune pratijJA karI ke AvatI kAle sUryAsta pahelAM huM jayadrathane mArIza; nIkara agnipraveza karIza. A pratijJAthI bhayabhIta thaIne, hu` mAre deza jAu chuM evu' eNe duryodhanane kahyuM. paNa droNAcArye ane abhaya ApIne rahevAnuM kahevAthI pAtAne deza na jatAM e tyAM rahyo./bhArata droNu. a0 73-74 bIje divase arjuna vahelI parADhamAM UThayA, yathAvidhi snAnasaMdhyA ane ziveApAsanA karI, kRSNanI rAha jotA beThe, eTalAmAM kRSNa paNa vidhipUrvaka nityakramathI paravArI tyAM AvyA. sainya sahita arjuna yuddhabhUmi para AvI UbheA. kaurava senA sahita droNAcArya paNa hAjara thaI gayA. dro/cAye zakaTa vyUhanI racanA karI, temAM padmavyUha racyA ane tenI aMdara sUcivyUha karI temAM jayadrathane besADayA, AvI barAbara gaThavaNu karI pAte vyUhanA mAM AgaLa AvI UbhA. zakaTa vyUhanI racanA aju nane jJAta naheAtI. / bhAra. droNu. a0 80-88. ahI kRSNe arjunane sUcavyuM ke AcAryaMnI sAthe yuddha karavAmAM na rAkAtAM zIghravyUhamAM praveza kara. ema kahI pAte rathane tyAM hAMkI gayA, aju ne vyUhamAM jatAM jatAM ja AcAryane vaMdana karyuM", ane AgaLa cAlyA. ene joIne droNAcAye kahyuM ke vyUhanA dvAra para huM tArA zatru UbhelA chatAM mane jItyA vagara aMdara javu... tane ghaTatu nathI arjune kahyuM ke gumavAnane zatru ziSya putra samA'smi te / nacAsti sa pumAn leAke yastvAM yudhi parAyet / / / bhAra. droNu a. 81, zle0 34 ema kahIne je cAlyA, te vyUhamAM ja dAkhala thayA, jatAM jatAM eNe zatAvavidha cAddAone parAbhava Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadratha 217 jara karyo tema ja zatAvadhi yoddhAne maraNa pamADA. pAMca putromane pahele. enA putranuM nAma tAlabaMdha kRSNa ene kahyuM ke ghaDA tarasyA thayA che. te uparathI hatuM. jayadratha hajI ghaNe dUra che, madhyAhana thayA che, vagere jayanta yAdavavizeSa | bhAga 1-14-28. joIne vizrAMti lIdhI. ghaDAne mATe pANI nahotuM jayanta (2) viSNune eka pArSada / bhAga- 8-11-17 te bANa mArI bANagaMgA nirmANa karI. tyAM cAra jayanta (3) tretAyugamAM paramezvaranuM nAma / bhAga ghaDI vizrAMti laI arjuna tyAMthI cAlyA. e ya. 11-526, kathanI lagabhaga pAse AvI pahoMrayo. eTalAmAM jayanta (4) agiyAramA Aditya. yudhiSThirane mokalele sAtyaki vyuha bhedIne arjunanI jayAta kaliMga dezanA bhAnumata rAjAno bhAI. ene - rAtriyuhamAM bhImasene mAryo hato. bhAre droNa0155 madade AvI paho . (yuyudhAna zabda juo.) DI jayavijaya viSNunA be dvArapALa. sanakAdikanA zApane vAre bhImasena, yudhAmanyu, uttamaujA, e badhA eka lIdhe vaikuMThamAMthI nIce paDI asura nine prApta pachI eka AvI pahoMcyA. A saghaLAne AvIne thayA hatA te / bhAga- 3 ra40 a0 16 zla0 32 ekaThA thayelA joIne duryodhanane atyaMta bhaya utpanna jayasena somavaMzI Ayuputra kSatravRddhanA vaMzanA ahIna thayo ane e pote jayadrathanuM rakSaNa karavAne jAte enI rAjAne putra. enA putranuM nAma saMkRti. pAse jaIne beThA. / bhAra0 droNa0 0 99-101 jayasena (2) samavaMzI purukuletpana ajamIDha A pramANe arjuna ane duryodhana pitApitAnA vaMzanA jahanukuLamAM janmelA sArvabhauma rAjAne mane rathanI siddhi sAru vyavasthAmAM rokAyelA che temaja putra. ene rAdhika nAme putra hatA. bIjA yoddhA paraspara yuddha karavAmAM joDAyelA che, jayasena (3) avaMtIne rAjA, rAjAdhidevIne pati tevAmAM kRSNa ekAeka saryAsta thayo hoya evo ane viMdAviMdAne pitA. ene mitraviMdA nAmanI bane senAmAM bhAsa karyo. e sUryAsta joIne kanyA hatI tene kRSNa paraNyA hatA. arjunanuM moM UtarI gayuM. kauravo AnaMdamAM AvI jayA mahA suda agiyArasa, gayA ane paraspara "juo, sUryAsta thayo, sUryAsta jayA (2) kRzAzva prajApatinI kanyA. thayo' ema bolIne ekabIjAne batAvavA lAgyA. jayAnIka virATane bhAI, kSatriya | bhAra0 dro0 jayadrathe paNa sUryAsta jovA mAthuM UMcuM karyuM. eTale 158-41. kRNe saktathI arjunane kahyuM ke, pele jayadratha je. jayAnIka (2) drupada putra eka pAMcALa. ene azvaema kahetAM ja arjune tatkALa jayadrathanuM mAthuM tthAmAe mAryo hato. bhAra0 droNa0 a0 15. evI rIte uDADayuM ke e jaIne enA pitA vRddha- jayAzva jAnIkane bhAI. ene paNa azvatthAmAe kSatranA kheALAmAM paDyuM. (vRddhakSatra zabda juo.) jaya- mAryo hato. bhAra0 dro a0 156 dUtha maratAM ja kRSNa sUrya pUrvavat badhAnI dRSTie jayAzva (2) virATane bhAI, kSatriya / bhAra0 dro0 paDe ema karyuM. e joIne kaura saMpUrNa zakA- 159-41. kuLa banI gayA. pAMDava senAmAM harSanAda thaI rahyo. jayeza virATanagaramAM guptavAsa samaye rAkheluM bhImapachI jyAre kharekhara sUryAsta thayo tyAre badhA senanuM nAma | bhAra0 vi0 7-66; 27-18. pitapatAnA taMbuomAM pesI gayA. te bhAra0 droNa0 jara eka zikArI, jeNe zrIkRSNa bhagavAnanA paganA a0 146.0 jayadrathane durazalAnI kukhe suratha nAme taLiyAmAMnuM padma joI, tene mRganI AMkha dhArI putra hate. kRSNane mRga samajI, bANa mArI nidhana karyA hatA jayadevaja semavaMzI yadukuletpanna kArtavIrya rAjAnA te / bhAra mau0 5-22-25. 28 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaraskAra 218 jarAsaMdha jakAru bhagukuLatpanna eka brahmarSi. e mahA jatika vArIka dezIya eka pradeza. tapasvI ane brahmacaryavALA hatA. eNe eka vakhata jararI AstikanI - jarakArunI mAtA. pitAnAM mAbApane eka khADAmAM laTatAM dIThAM. ene jarA eka rAkSasI. (jarAsaMdha zabda juo.) . dayA AvavAthI eNe pUchyuM, tame keNu che ane jarA (2) vasudevane ratharAja nAmanI strIne peTe Ama A duHkha kema pAmo che ? emaNe kahyuM ke thayelA traNa putromAMno madhyama. e che ke kSatriya amAre eka putra jarAtkAru karone che te lagna karIne hato, chatAM durAcara karIne pAradhI thaI gayA hatA. sataprajotpatti karatA nathI. mATe amane A dazA kRSNane enuM ja bANa vAgyuM hatuM ane enuM prApta thaI che. e bahu ajAyaba thayA ane kaheH mRtyu thayuM hatuM. kRSNanI kRpAthI jarA divyalekane jaratkAru te mAruM nAma che / bhAra Adi a0 prApta thayo hato. / bhAra0 mauzala a05. 45-46. eNe pUrvajone kahyuM ke huM tamArA sukhane jarAsaMdha somavaMzI purukuLatpanna ajamIDha rAjAnA mATe lagna karuM, paNa mane mArA ja nAmanI strI ane vaMzanA uparicara vasune pautra. brahadratha rAjAnA te bhikSAmAM maLe che. pUrvajoe "tathAstu' kahyuM ane bemAMno eka putra. be mAtAonA peTathI aDadhiyAne e pRthvI para AvyuM. AgaLa jatAM kazyapa putra rUpe ene janma thayo hato. jarA nAmanI rAkSasIe vAsukie pitAnI jarakAru nAmanI bahena ene e bane aDadhiyAne ekaThAM karI sAMdhI daI enuM bhikSAmAM ApI. vAsukine khabara hatI ke jaraskAru AkhuM zarIra karyuM hatuM. AthI enuM jarAsaMdha nAmanA varathI e bAIne peTe je putra thAya te pUve nAma paDyuM hatuM. bhAra02 sabhA a0 17-18, janmejayanA sarpasatramAM nAgone ugAranAra thaze. e magadha dezane adhipati ane enI rAjadhAnI ema hovAthI eNe pitAnI jaraskAru nAmanI bahena giridhvaja hatI. ene asti ane prApti nAme ene paraNAvI. | bhAra0 Adi a0 47-48. be kanyA hatI, je e kaMsane paraNAvI hatI. kaMsane vivAha pachI jarAtkArR RSi potAnI strIne laIne kRSNa mAryA sababe e sattara vAra mathurA upara caDhI pitAne Azrame AvyA ane ghaNukALa paryata tenI gayuM hatuM paNa dareka vAra hAra khAIne pAchA sAthe rahyA. eka vakhata ema banyuM ke e UMghI Avato. yAdavonA agraNI baLarAmanA baLa ane gayA hatA ane sUryAstane vakhata thayuM che e joIne zaurya AgaLa enuM cAlatuM nahIM. temanI strI jaraskArue emane saMdhyAvaMdana nimitte jarAsaMdha joke mathurAnI caDhAIomAM parAbhava uThADayA. basa eTalA uparathI emane bahu krodha pAmate mATe e baLahIna haze ane badhe ja Avyo ane ghara choDIne vanamAM jatA rahyA. bAIe parAbhava pAmatA haze ema dhAravuM nahi. e ghaNe emane na javAne ghaNue prArthanA karI paNa te na ja baLavAna hoI ghaNuM rAjAo enAthI tharathara gaNakAratAM tArA peTamAM garbha che ema kahIne pote kaMpatA. haMsa ane bhika nAmanA be bhAIo vana prati cAlyA gayA. AgaLa jatAM e bAIne enA pradhAna hatA. zizupALa ene senApati hatA. Astika nAme putra sAMpaDyo. e RSinuM nAma eNe yuddhamAM chatI chatIne seMkaDo rAjAone pakaDIne paDavAnuM kAraNa e ke jarat, zabda kSINatAvAcaka che pazuonI peTe bAMdhIne kArAgRhamAM rAkhyA hatA. ane kAru kriyAvAcaka che. e kSINa karanAro - ugra enI dhAraNA hatI ke so varSa pUrAM thAya eTale tapa vaDe pitAnuM zarIra kSINa karanAro hatA tethI rudrayAga karIne badhA rAjAone bali Apo. jarakAru kahevAyo. / bhA. Adi a0 13-14. e arasAmAM yudhiSThire rAjasUya yajJa karavAnI jaratkAru (2) nAgabhaginI jarakAranI strI ane dhAraNAthI kRSNane teDAvyA. tevAmAM ja jarAsaMdhe keda AstikanI mAtA. karelA rAjAoe dhAryuM ke ApaNane baMdha karyo Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAsaMdha 219 jaleya chayAMzI varSa thayAM ane have cauda varSamAM te A eTalAmAM kRSaNe eka saLekaDuM hAthamAM lIdhuM ane duSTa ApaNane hemI deze. e bhayane lIdhe temaNe ene cIrI nAkhI jamaNA hAthanuM DAbI tarapha ane kRSNane chAnI rIte saMdeza kahAvyuM ke Apa satvara DAbA hAthanuM jamaNI tarapha pheMkI bhImasenane sUcanA AvIne amane kArAgRhamAMthI choDAve, nIkara ame karI. bhImasena samajI gayo ane sUcanA pramANe mUA ja samajajo. kRNe dUtanI sAthe kahAvyuM ke jarAsaMdhane cIrI enuM jamaNuM aMga DAbI ane tame bhaya dharazo nahi, huM tamane choDAvIza. ema DAbuM jamaNI tarapha pheMkI dIdhuM tethI e pharI saMdhAyo kahIne pote Idraprastha yudhiSThirane tyAM gayA. tyAMthI nahi ane tatkALa maraNa pAme. bhImasena ane arjunane pitAnI jeDe laIne magadha jarAsaMdha maratAM ja ene putra sahadeva zaraNa gayA. | bhAra0 sabhA a0 20. Avyo. kRNe ene abhaya ApI enA bApanI bhImasena ane arjuna sAthe kRSNa giridhvaja gAdI para besADyo ane badhA rAjAone baMdIjaI pahoMcatAM prathama ja enA daravAjA para traNa khAnAmAMthI choDAvyA. pachI bhIma ane arjuna mAM te phADI nAkhyAM. pachI brAhmaNane sahita kuNu IMdraprastha AvyA. A pramANe jarAveza karI jarAsaMdhane tyAM gayA. jarAsaMdhe e saMdhinuM mRtyu thayuM. | bhAga dazama a0 72-73; brAhmaNa ja che dhArI temane satkAra karyo ane bhAra sabhA a0 25. ardhapAda ApavA mAMDayo paNa e lokee enI jarAsaMdha (2) dhRtarASTranA so putrAmAM eka. pUjA lIdhI nahi. e joIne jarAsaMdhe pUchayuM ke jarAsaMdha (3) bhAratanA yuddhamAM sAtyakie mArela tame brAhmaNa heIne mArI pUjA aMgIkAra kema na duryodhana pakSane eka rAjA | bhAra droNa0 a0115. karatA nathI ? tame koNa che ane zA hetuthI AvyA che. te kahe. kRNe kahyuM ke game te chIe paNa jAtA zANI pakSiNa, Ane madanapALa nAmanA ahIM tArI sAthe yuddha karavAne AvyA chIe mATe RSithI jaritArI, sAriraka, droNa ane staoamArA traNamAMthI tArI marajImAM Ave tenI sAthe mitra ema cAra putro thayA hatA. te bhAra0 sAru yuddha kara. e sAMbhaLIne jarAsaMdhe vicAryuM ke AkRti 255-16. ityAdi jotAM kharekhara A leke brAhmaNe nathI. jaritAri jaritAne mandapALa RSithI thayele patra bhAra0 A0 258-1, pachI jarAsaMdhe kRSNane kahyuM ke tame traNe koNa jalada eka brahmarSi (2, atri zabda juo.) che te meM oLakhyA. paNa tamArA traNamAM tuM ane jalaMdhara eka brahmarSi (2. kazyapa zabda juo.) A arjuna mArI joDe bAhuyuddhamAM TakI zakaze jalaMdharA kAzIrAjanI sutA, bhImasenanI bhAryA. nahi. A bhImasena kAMI paNa TakI zake ema lAge ene sarvagAtra nAme putra hatA. te bhAra A0 che. to enI sAthe laDhavAne huM taiyAra chuM. Ama kahIne eNe e traNenuM svAgata karIne teonI sAthe jalarUpa kAmadevanA dhvaja uparanI mAchalI. bhajana vagere karyuM. pachI bIje divase bhIma ane jalasaMdha eka brahmarSi (3, aMgirA zabda juo.) jarAsaMdhe yuddhane AraMbha karyo. emanuM yuddha aherAtra tera divasa sudhI cAlyuM. banne jaNa thAkI jalasaMdha (2) dhRtarASTranA se putramAMne eka. gayA hatA. pachI bhIme caudame divase jarAsaMdhane jalasaMdha (3) sAtyakie mArelo duryodhana pakSane pakaDIne cIrI nAkhyo. paNa e pAcho saMdhAI gaye eka rAjA | bhAra0 droNa0 a0 115. ane laDhavA taiyAra thaye. AthI bhImane ghaNuM ja jale, somavaMzI purukuLAtpanna raudrAzva rAjAne bhaya utpanna thayo ke have A zI rIte maraze. putra. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja dubhava 220 jAdhi jalodabhava bagaDAnI aMka saMjJAvALA himAlayanA jAMbavAna brahmadevanA bagAsAmAMthI utpanna thayela pAchaLanA bhAgamAM pAMDavonA samayamAM rAja karatA vAnara / vA. rA. bA. sa. 17.0 e ghaNe eka rAjA | bhAra0 sabhA0 a0 31. parAkramI hate. rAmAvatAramAM eNe ghaNuM sahAya karI jalpa tAmasa manvataramAMnA saptarSiomAMne eka hatI ! vA0 ra0 yuddha sarga 0 37. kRSNAvatAra java daMDakAraNyamAM rahenArA virAdha nAmanA rAkSasane thatAM sudhI e hatuM ema jaNAya che. enA vaMzanA 'ne pitA. kaI jAMbavAne svataMtakamaNinA prasaMge yuddha karyuM javi brahmarSi (3, bhagu zabda juo.) hatuM ane kRSNane pitAnI kanyA paraNAvI hatI. javInara yavInara zabda jue. (svamaMtakamaNi zabda juo.) jahu somavaMzI purukuLAtpanna jarAsaMdhanA bhAInA jAMbavAna (2) rAmanI senAmAMne eka bIjo e. vaMzanA puSpavAna rAjAne putra. nAmane vAnara. e gagadano putra hato. enA jaMgala ku dezanA pazcima bhAge bahu ja pAse Avele moTAbhAInuM nAma dhUjha hatuM. pahele deza. enuM kurajAMgala nAme prasiddha che. | jAbAla eka brahmarSi (3. bhRgu zabda jue.) bhAga 1 2 0 a0 10, jAbAla (2) ekaDAnI saMjJAvALA vizvAmitranA jAguDa bhAratavarSIya dezavizeSa ! bhAra0 bhISma a09 putramAMne eka, jAjali eka kaSi. (tulAdhAra zabda juo.) jAbAla (3) yajurveda ane atharvaNa A be vedanAM jAjali (2) vedazISa RSine ziSyavizeSa, eNe be upaniSade. atharvavedanuM adhyayana karyuM hatuM. / bhA. 12-7-. jAbAladazana sAmavedapaniSada. jAjali (3) eka RSi. pazcima samudra tIre ene jAbAli jAbAlavaMzavALAonuM sAmAnya nAma, mukti maLI hatI. te bhAga 4-35-2. jAbAli (2) ekaDAnI saMjJAvALA vizvAmitranA jATAsari jaTAsuranA putra - alaMbuSanuM bIjuM nAma, jAtavedo agni. pumAMne eka. jAtismara bhAratavaSaya tIrtha. jAbAli (3) dazarathane eka maMtrI (1. citrakUTa jAtukarNa cAlu mavaMtarane satyAvIsamo vyAsa (vyAsa zabda juo.) - zabda juo.) jAbAli (4) dazarathi rAmanI sabhAmAM eka jAtRkarNa eka brahmarSi. (3. vasijha zabda juo.) dharmazAstrI. jAtukartha (2) sUryavaMzI narizcaMta kuLatpanna agni- jAbUnada jammu nadImAMthI prApta thatuM sonuM / vezya rAjAnuM bIjuM nAma. bhAga 5-1-20. jAnaki kSatriyavizeSa / bhAra0 A0 68-39. jAmbu nadI nadIvizeSa bhAra bhI 2-30. jAnaki (2) duryodhana pakSane rAjA. jAmadagya jamadagnine putra. mukhyatve karIne parazujAnakI janakanI kanyA, vizeSa sItAne e nAma rAmane A nAma lagADAya che. ApavAnI rUDhi che. jAmI yAmI zabda juo. jAnapadI eka apsarA. jAvaMta, jAvaMteya RSabhadevane jayaMtInI kukhe thayelA jAnuja eka rAjarSi. 100 putro. jAhanavI jahanu rAjAne aMge bhAgIrathInuM paheluM nAma jAyadratha jayadrathanA putra surathanuM bIju nAma. jAMbavatI jAMbavAnanI kanyA. kRSNano aSTanAyakA- jarAsaMdhi jarAsaMdhanA putra sahadevanuM bIjuM nAma. mAMnI eka. ene sAMba vagere dasa putro hatA. jAdhi mekaNikA parvatamAMne eka, keTalAka graMthomAM (4-kRSNa zabda juo.) ene cArudhi paNa kahyo che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAlaMdhara jAlaMdhara eka kSetra ane puta jAdhi brahmarSi (3. bhRgu zabda jIA.) jAlavatI eka devakanyA / bhAra. Adi a 140. jAthi eka nagarIvizeSa / bhAra0 bhI0 9-30. * eneA adhipati azruti nAmanA hatA jene kRSNe harAvyA hatA, jitavatI uzInaranI putrI / bhAra Adi. a. 106, jitazatru eka kSatri / bhAra. sabhA. a0 11. jitavrata uttAnapAda vaMzanA virdhanane virdhAnInI kukhe thayelA mAMte! nAneA putra. jitAri eka kSatri, sAmava`zI avikSitane putra |bhAra. Adi a0 101, jitazrama kuzIlava zabda jue. jillA eka RSi, zilIna RSine putra jina eka RSi, zilIna RSinA putra. jina (2) baudhamatAnusArI puruSa. jika eka brahmarSi' (3. bhRgu zabda jue.) jiSNu viSNu jiSNu (2) iMdra jiSNu (3) arjuna adbhUta seAmavaMzI yaduputra kroSTAnA vaMzanA vyAma agara dAzA rAjAneA putra. enA putranuM nAma vikRti agara vimaLa, jImUta (ra) virATa rAjAne tyAM bhImasene mArelA mallavizeSa / bhAra virA0 0 15. jIvati eka brahmarSi' (3. bhRgu zabda juo.) jIvala ayeAdhyApati RtupaNuM rAjanA azvapALa, jAbhaNA* astravizeSa, bANAsura sAthenA saMgrAmamAM zrIkRSNe zaMkara bhagavAnanA sainya upara A asra mUkayuM hatuM. / bhAga0 10-63-14. jaigISanya eka purAtana RSi. parNAnA pati, ene ziSya devala RSi / bhAra. zaya0 50. *gISavya (2) devInA upAsaka, e nAmane eka RSi/ devI bhAga0 9 kuM. 211 jyAmaya jaityadroNi brahmarSi' (3. agirA zabda jue.) jaitrakRSNane eka neAkara / bhAga0 10 skru a0 71. jaitra (2) sAmava'zIya dhRtarASTranA seA putramAMno eka. eNe yuddhamAM bhImasenane mAryA hate. / bhAra. zarU 25-5-12. jaimini svayaMbhU vyAsane sapUrNa sAmaveda bhaNunArA ziSya. mini (2) kautsakuLamAM utpanna thayela kRSNa dvaipAyana vyAsanA sAmazAkhA bhaNele ziSya, e jabarA vAda karanArA hatA. mathAtA dhama niAsA' ane athAta brahma vijJAsA' e be sUtrAnA kartA kartA e ja che. emAM khIjA sUtrane pakSa vyAse peAte laI pahelA sUtrane pakSa jaimini pAse levaDAvI te upara je be graMthA thayA, e gra Mthe! te pUrvamImAMsA ane uttaramImAMsA. vyAse enA pakSanu khaMDana karyuM che, jaimini janmejayanA sa`satramAM udgAtA thayA hatA. eNe paNa eka bhAratane graMtha racyA hatA. paNa temAM yathAcita prauDhi na AvavAthI vyAse enA azvamedha prakaraNa sivAya bAkInA graMtha muDADI devaDAvyA hatA. jathrupa gaura parAzara kuLanA eka RSi jaivalAni tagaDAnI aMkasaMjJAvALA aMgirA kuLamAM thayelA eka RSi. jyAmA seAmavazI yaduputra kroSTA, tenA vazamAM janmelA rucaka athavA rukmakavaca rAjAnA pAMca putrAmAMne kaniSTha. ene caitrA agara zaivyA nAmanI strI hatI. ane saMtati thatI nahetI. tema enI bIkathI enAthI khIjI strI paraNAtI naheAtI. eka samaye bheAjadezIya eka rAjAne tyAM enI kanyAnA svayaMvara thatA hatA. jyAmadha tyAM gayA hatA. tyAM potAnA parAkramathI jItIne kanyA bheAjAne rathamAM nAkhIne potAnA nagaramAM laI AvyA. paraMtu caitrAe pUchyuM ke rathamAM kANu che, eTale enAthI khIkane mATe kahevAI javAyuM ke tArA dIkarAnI strI. ane putra teA hateA nahi eTale e sAMbhaLI ane bahu duHkha thayuM ane khelI ke ApaNe Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayeSTha 22 putra te che nahi, ane putravadhU kevI ? paraMtu thoDA jha Ta Da Dha kALamAM ja ene vidarbha nAme putra thayo. jyAmave ANelI bhojAne enI sAthe paraNAvI. jhitilaka bhAratavaSaya deza, bhAi bhISma a0 9. jaye eka brahmarSi. 4 saMjJAvALA sAmanA A jhilI vRSNi kuLane eka yAdava | bhAra0 Adivya ja kartA hatA. a0 201, yeSThasthAna mahAdeva kSetravizeSa / bhAra010 83-2. Tikribha varuNa lokamAM eka asura. jayeSThA somanI sattAvIsa strIomAMnI eka Damaru zivanA hAthamAM rahetuM eka vAvavizeSa. enA jayeSThA (2) bAra AdityamAMnA varuNa nAmanA sUra uparathI zive vyAkaraNazAstranAM a3La ItyAdi AdityanI strI. ene bala, adharma, baMdI, puSkara cauda sUtro karyA che. e sUtro mAhezvara sUtro ityAdi putra ane surA nAmanI kanyA hatI. kahevAya che. yeSTA (3) alakSmI. enA putranuM nAma adharma | Dabhedabhava (dalmobhava) eka kSatriya / bhAra u0 bhAra0 A0 67-53. 96; vi0 pa3-1pa. jayeSThA (4) nakSatravizeSa. DAkinI zivagaNomAMnI picAzanI tivizeSa. yeSThila bhAratavaSaya tIrtha. bANAsura sAthenI zrIkRSNanA saMgrAmamAM zaMkara bhagavAna jayeSThilA bhAratavaSIya nadI | bhAra0 sabhA a0 9, sAthe hatI. | bhAga10-3-13. jyoti ekaDAnI saMjJAvALA vasiSThanA sAta putro sattAvALA vasiSThanA sAta putrIH Dibika haMsane bhAI, jene zrI kRSNa jamanAmAM mane eka, jyoti (2) brahmane putra bhAra A0 69-23. DubADyo hate / bhAsa. 14-13. jyotika saVvizeSa bhAra A0 35-31. hiMbhaka jarAsaMdhanA be pradhAna mAMhene eka. haMsano tirathA bhAratavaSaya nadI, nA bhAI. (haMsa Dibhaka zabda juo.) jyotirdhAmA tAmasa manvantaramAMnA saptarSimAne cheDuMDabha eka sarpa jAtivizeSa. DuMbha pUrva RSi hata ane zApane lIdhe A yoni pAmyA hatA. jyotirlAsa mAnasa nAmanA pitarane loka. (2. guru zabda juo.) jyotimukha rAmasenAmAne eka vAnara vA. rAhA zivanA hAthanuM eka vAgha vizeSa. yuddha. sa. 30 ane 73. jyotiSmatI viSNupada nAmanA sarovaramAMthI nIkaLelI eka nadI. jayotimAna plakSadvIpamAM eka parvata. takibiMdu eka brahmarSi (3 atri zabda juo.) jayenA samakanyA. varaNapanna puSkaranI strI, takamudrA aMgUThA ane tarjanI bannenA agrabhAga snAkAlI candraputrI, varuNaputra puSkaranI bhAryA | thI ekaThA karI, bAkInI AMgaLIo lAMbI rAkhavAthI bhAra0 u0 98-13. banatI mudrA | bhAga 4-6-38. javara astravizeSa. bANAsura sAthenA saMgrAmamAM zrIkRSNa taMgaNa bhAratavarSIya deza, aparataMgaNa e nAme e ane zaMkara bhagavAna bane e ekabIjAnA sainya para dezane eka bhAga che | bhA bhISma a0 9. ' mUkyo hato. | bhAga 10-6323, taDi aMgirAkuLamAM thayela eka RSi. eNe dasa valanA takSaka kanyA. somavaMzI sahastra varSa tapa karIne zivane prasanna karyA hatA. teyana strI.. enI mAraphata upamanyu RSine zivasahastra nAma javalantI takSakaputrI, RkSanI bhAryA. atyAranI yukta zavI dikSA prApta thaI hatI, bhAra0 anuo mAtA | bhAra0 A0 6325. a0 47, eTha, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tati tati dhUmra parAzara kuLanA eka RSi taMtrIpAla ajJAtavAsanA samayamAM virATane tyAM sahadeve dhAraNa kareluM nAma / bhAra0 virATa0 a0 4. taMtu ekaDAnI sattAvALA vizvAmitra RSinA putromAMnA eka. tanumAna agnivizeSa. tatpuruSa zivanA eka avatAra, tatpuruSakapa je kalpanA AraMbhamAM tatpuruSAvatAra thayeA te. brahmadevanA cAlu mAsamAM eka vasame divasa (4. 45 zabda jue.) tattvadrazI raivata manunA dasa putrAmAMne eka. tattvadarzI' (2) devasA`i manvantaramAMnA sa mAMnA eka. tattvadazI (3) sudaradra nAmanA brAhmaNanA cAramAMne eka putra (pitRvatI zabda jue.) ta'dulikAzrama bhAratavaSIya tI tanu e nAmane RSi. RSabhakUTa parvata para rahetA RSabha nAmanA RSi sAthe ene saMvAda thaye| hatA. tapa sasalAkamAMnA chaThTho tapAlaka te, tapatI vivasvAna sUryane chAyAne peTe thayelI phranyA. e sAmavaMzI ajamIDha rAjAnA pautra ane rAjAnA putra savaraNu rAjAne paraNI hatI. tapatI (2) bhAratavI"ya nadI (viSya zabda juo.) tapana sUryanuM eka nAma, tapana (2) kaLuM mArelA pAMDava pakSanA eka pAMcALa / bhAra0 0 a0 43, tapana (3) gaja vAnare mArelA rAvaNunA pakSane e nAmanA rAkSasavizeSa / vA0 rA yu. sa0 43, tapana (4) amRtanu' rakSaNa karanAra devavizeSa / bhAra0 A0 32-18, 213 tapasya varSanA bAra mAsa lekhe bAramA mahine. enI pUrNimAe phAlguni nakSatra hAya che tethI ane phAlguna-phAgaNa kahe che. e mAsamAM sU maDaLanA adhipati pajanya athavA savitA nAmanA Aditya haiAya che. bharadvAja RSi, senajit apsarA, arAvata nAga, Rtu yakSa, varcA rAkSasa ane vizva nAmanA gaMdhava e badhA AdityanA tamakepa samAgamamAM heAya che. | bhAga0 12 skaM0 a0 11. tapasya (ra) tAmasa manunA putramAMnA eka tapasvI cakSunune navalAne peTe janmelA putrA paikI eka. tapasvI (2) rudrasA sarNimAMnA eka. manvantaramAM thanArA tA dvAza mAsanA anukramamAM varSanA agiyAramA mahine. enI pUrNimA maghA nakSatramAM Ave che tethI ene mAgha mAsa kahe che. e mAsamAM sU ma`DaLanA adhikArI pUSA nAmanA Aditya hAya che. dhatAcI nAmanI apsarA, vAta nAmanA rAkSasa, dhaMjaya nAmanA nAga, suruci nAmanA yakSa, gautama nAmanA RSi ane suSeNu nAmane gAMdha pUSAnI joDe saMcAra karanArA heAya che. / bhAga0 12 ska a0 11. tapAtmaka suridra nAmanA brAhmaNanA cAra putrAmAMnA eka (pitRvatI zabda jue.) tapAti tAmasa manunA putrAmAM eka. tAdhana tAmasa manunA putrAmAM eka. tAbhAgI tAmasa nAmanA putrAmAMnA eka RkSatAmRti rudrasAva imanvantaramAM thanArA si paikI eka. tAmUla tAmasa manunA putro paikI eka tAyAgI tAmasa manunA putrA pAkI eka. tAti tAmasa manunA putrA paikI eka tapeAlAka tapa zabda juo. tapAvana nama dAtaTe AveluM eka vavizeSa. tannasUmi e nAmanuM eka naraka. aMgagamana karanAra A narakamAM nakhAya che. tyAM leDhAnA tapAvelA cIpiyAthI enA zarIranuM mAMsa cUMTI kADhavAmAM Ave che. tama eka RSi, zravARSinA bemAMne nAnA putra; enA putranuM nAma prakAza RSi. (vItahavya zabda juo.) tama-5 je kalpanA ArbhamAM aMdhakAra ja hatA evA brahmadevanA cAlu mahinAneA agiyAramA divasa (4. 35 zabda juo.) Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamAM 224 tADayA tamasA bhAratavarSIya nadI (RSyavAna zabda juo.) takSaka (2) sUryavaMzI ikSavAku kuLatpana pahelA e nadI vahetI vahetI kesaladeza tarapha dakSiNa prasenajita rAjarSine putra. enA putranuM nAma dizAmAM gayelI heIne ene tIre vAlmIki RSi- bahadubaLa. rAjA bahabaLane bhAratanA yuddhamAM abhino Azrama hato. manyue mAryo hate. tAjA somavaMzI yaduputra koSTAnA vaMzanA aMdhaka takSaka (3) vizvakarmA te ja. kuLanA asamaMjA rAjane putra. takSazilA gAMdhAradezanI rAjadhAnI. (1. takSa zabda taraMtuka eka hadavizeSa (2. kurukSetra zabda juo.) jAo.). tarasa rAmanI senAne e nAmane eka vAnara vizeSa tATakA suketu nAmanA yakSanI kanyA. e jAte ghaNuM vA. rA. sa. 41. baLavAna hatI ane saMbhanA putra saMdane paraNuM taruNaka eka sarpa | bhAra0 Adi a0 57. hatI. suMdathI ene mArIca ane subAhu nAme be tarukSa eka brahmarSi. putra thayA hatAM. sude agatya RSine keI aparAdha tasu somavaMzI pratinArane putra. Ane putra Ilina.. karavAthI temanA kepane lIdhe e baLIne bhasma thaye AnuM trasna evuM bIjuM nAma hatuM / bhAra0 Adi hato. pitAnA ane putrane laIne malada ane karuMa0 63 tathA 88 Saka e bane deza joDe jeDe AvelA che tyAM rahIne taja uttama manunA putromAM eka te agatya RSine aneka prakAre pIDA karatI hatI, tala durgAnuM siMhAsana. AthI thoDA ja kALamAM e banne deza ujjaDa thaI talavakAra kena upaniSaddanuM bIjuM nAma. tyAM meTuM araNya thaI gayuM. talAtala sapta pAtAla pikI chaThuM pAtALa. e nAmanuM e araNyanI pAse vizvAmitra RSi rahetA hatA. eka bila svarga. | bhA. 5 sakaM a0 24 e RSi jyAre jyAre yajJa samAraMbha kare tyAre ta, tranuM te ja. tyAre tATakA pitAnA be putro sahita, tyAM AvIne takSa sUryavaMzI dazaratha rAjAne pautra - bharatane mAMDavInI yAne vivaMsa karatI, tethI kaMTALIne vizvAmitra kukhe thaelA be putromAMne moTe. ene kAlikA ane ayodhyAmAM dazaratha rAjA pAse gayA ane temanA capalA nAme be strIo hatI. gAMdhAra dezanI rAjadhAnI be putro rAma ane lakSamaNa banene mAMgI laI takSazilA nagarI eNe vasAvI hatI. potAne Azrame AvavA nIkaLyA. eTalAmAM mArgamAM takSa (2) somavaMzI vasudevanA bhAI vRkane durvAkSine tATakAe emane joyA. vizvAmitra upara e dhasI peTa thayelA putromAMne moTe. AvatAM temaNe rAmane hAthe ene marAvI. pachI takSaka kadraputra eka nAga. e chavvIsa nAga kuLamAMnA yajJakALe aDacaNa karatAM subAhu maraNa pAmyA ane eka nAga kuLanA adhipati hoIne enA vaMzanAM rAmane bANanAM pukhaDAMnA dhakkAthI mArIca UDIne kuLamAMthI pichAMDaka, maMDavaka, piMDasekatA, bheNaka, samudramAM paDyo. tyArathI mArIca araNyamAM pAchA usvi , zarama, bhaMga, bivatejA, virohaNa, Abhe ja nahi ane laMkAmAM jaIne rahyo. te vAva zilI, zalAkAra, mUka, sukumAra, pravepana, mugara, rA0 bAla0 sa0 25-26, zizurAmA, surema ane mahAhanuM e aDhAra kuLA tATakeya tATakAnA ane putra, subAhu ane mArIca. janmejayanA sarpasatramAM baLI gayAM hatAM. paMDe takSaka tADakA tATakA te ja, upara paNa baLI javAne prasaMga AvatAM ene tADakAyana vizvAmitra RSinA putromAMno eka. Astika RSie bacAvyo hate. (Astika zabda tATha eka RSi. | bhAra0 sa. 7-12. juo.) tAr3aya eka RSi. / bhAra0 zAM250-17 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tADa tAMDi taDa RSino putra ane vaMzaja. tAthaya kazyapanuM nAmAntara J bhAga - 21. tApI bhAratavaSIya nadI, (viSya zabda jue.) sUye peAte uSNatAthI peAtAnuM rakSaNa karavAne utpanna karelI nadI. mulatAInA sarAvaramAMthI e nIkaLe che. / bhAga 5-19-18, tomasamanuM priyavrata rAjAne khIjI strIthI thayelA traNa putrAmAMthI khIjo putra. e cAlu zvetavArA kalpamAM thaI gayelA ceAthe| manu che, enA sattAkALane tAmasa manvaMtara kahyo che. ene akaSa, dhandI, tape ghati, paraMtapa, tapeAbhAga ane tAyeAgI, pRthu, khyAti, nara, ketu ityAdika nAmAntaravALA dasa putrA hatA. enA sattAkALamAM jyAtirdhAmAM ityAAMda nAmAntaravALA kavi, pRthu, agni, akipa, kapa, japa ane dhImAna vagere saptaSi hatA. vikRtiputra satyaka, hari, vIra, ityAdi nAmanA sAdhya saMjJA vaDe prasiddha deva hatA. enA sattAkALamAM sva mAM trizikha nAmano indra hatA. rimedhA nAmanA brAhmaNanI hariNI nAmanI strInA udarathI hari nAme viSNunA avatAra indranI sahAyatA karavA thayA hatA. e avatAre viSNue gajedra ane magarane uddAra karyAM hatA. e manva MtaramAM gajeMdrameAkSa thayA hatA. / bhAga0 8 rska a0 1; matsya a0 9 tAmisra paradravya ane parastrI haraNa karanArAne A narakamAM javuM paDe che. tyAM aMdhakAra heAya che. tAmra mahiSAsurane dhanAdhyakSa. (2. mahiSAsura zabda juA.) tAmra (2) mUrradaityanA sAta putrAmAMne eka. sura zabda jue.) tAvratapta rAhiNInI kukhe kRSNane thayelA putrAmAMne eka. pa tAraka--tArakAsura tAmrapaNI (2) bhAratavarSIya nadI, (2. himAlaya zabda jIA.) tAmralipaka dezavizeSa, salAI nadI ane hugalI nadInA saMgamanI uparavAse AveluM hAlanuM tAmalaka te ja, tAmralima kaTadezAdhipati eka rAjA./bhAra0 sabhA tAmraapa dvIpavizeSa, rAjasUyayajJanA diIgvajayamAM sastudeva ahIM gayA hatA. / bhAra. sa0 32-70 tAmradhvaja mayUradhvaja rAjyane putra. tAmrapaNI bhAratavarSIya nadI. (3. mahendra zabda jue.) 29 31. tAmraleAcana eka zivagaNu. tAgrA kazyapanI strI, ene spenI, bhAmI, sugrIvI kRtrikA, zuci, kAkI ane dhRtarASTrI evI A kanyAe hatI, evuM purANAntare jaNAya che. tAmrA (2) vadevanI strIemAMnI eka. tAmrA (3) nIvizeSa. / bhAra0 bhI0 9-28. tAmrAruNa bhArataSIya tIrtha. tAmro" eka gadhaI, tAra mayAsurane sAthI, eka daityavizeSa. / matsya tAraka-tArakAsura tripuramAMnA eka daitya, (tripura zabda juo.) ane tArAkSa athavA tArakAkSa, kamalAkSa ane vidyunsAlI evA traNa putrA hatA. / bhAra0 30 a0 24; bhA. zalya a0 47; bhAra0 anu a0 133, (narakA-tAraka-tArakAsura (2) nuputra dAnavAmAMnA eka. tAraka-tArakAsura (3) vajrAMga daMtyane varaMgIne peTa thayelA putra. eNe pariyAtra paryaMta upara rahIne ugra tapa karyuM ane brahmadevane prasanna karIne emanI pAse amaratva mAgyuM. e brahmadeve mAnya karyu* nahi, A uparathI eNe pharI mAgyuM ke sAta divasanA chAkarA sivAya khIjA kAIne hAthe mAruM mRtyu na thAya ema kare!. brahmadeva 'tathAstu' kahIne svale ke a0 177. tAra (2) rAmanI senAnA adhipati eka meTA vAnara, / bhA20 vana0 0 286,0 enI kanyA rumA te sugrIvanI strI, tAra (3) rAmanI senAnA e nAmanA khInne balAyakSa vAnara. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArakAsa 226 tittirI gayA. bAda eNe layane pIDA karavAne AraMbha vIDihetra sivAya badhA vaDavAnalathI baLI mUA hatA. karyo. enI senAmAM jaMbha, kurjabha, mahiSAsura, tAlajaDa zaryAtiputra | Ara0 anu. 8-8. kuMjara, megha, kAlanemi, nimi, mathana, jaMbhaka ane tAlajatra (2) balarAmanA vajanuM nAma zuMbha e mukhya nAyake hatA. chevaTe jyAre ene tAladhvaja bhISma bhAra0 vi0 56. upadrava bahu ja thaze tyAre kArtikeyane avatAra tAlavana vRMdAvana pAse araNyavizeSa. ahIM balarAme thayo ane eNe potAnA vayanA sAtame divase ene dhenuka nAmanA asurane vadha karyo hato. bhAga mArI nAkhe. / matsya a0 147-159. 10-15-21. tArakAkSa ekaDAnI saMjJAvALA tArakanA traNa putra- tAlAkaTa zarmAraka (hAlanuM sepArA) deza pAse mane eka. enuM bIju nAma tArAkSa paNa hatuM. pradeza bhAra0 sabhA a0 32. tArasAra yajarna upaniSata. tigmaketu dhruvaputra vatsarane svavathIthI thayelA che tArA bahaspatinI be strIomAMnI nAnI. enI saMtati putromAMne bIjo. ItyAdinA saMbadhe ra. bahaspati zabda juo. tittiri eka RSi. svayaMbhU vyAsane saMpUrNa tArA (2) suSeNa vAnaranI kanyA ane vAlInI strI. yajurveda bhaNanAre ziSya vaizaMpAyana; e vedanI 86 enA putranuM nAma aMgada. zAkhA karIne 86 ziSyane bhaNAvato hato. emAMnI tArA (3) sUryavaMzI harizcaMdrarAjAnI strI. enuM eka zAkhAnuM adhyayana karanAra ene ja bhANeja tArAmatI evuM e nAma hatuM. enA putranuM nAma yAjJavalkaya RSi hatuM. tenI pAsethI eNe kaI rohita. (1. harizcaMdra zabda juo.) aparAdha nimitte e zAkhA pAchI lIdhI. e tArApIDa sUryavaMzI ikSavAkukuLAtpanna kuzAna vaMzamAM agni pramANe prakhara bhUmi upara paDI. pachI janmelA caMdrAvaleka rAjAne putra. enA putranuM vaizaMpAyane pitAnA bAkInA ziSyone AjJA karI nAma caMdragiri. ke tame badhA maLIne A prakhara zAkhA jaladI tArAmatI tagaDAnI aMkasaMjJAvALI tArA te ja. grahaNa karI; nahi to e hamaNAM ja guma thaIne satyatArAkSa tArakAkSanuM bIjuM nAma. lekamAM jaze. te uparathI e saghaLAoe tetaratAreya tArAputra aMgadanuM bIju nAma. cora-pakSI agni ja khAya che mATe A javalaMta tAkSa eka yakSa (4. saha zabda juo.) zAkhA caNavAne tetaranAM rUpa lIdhAM ane zAkhA tAryA kazyapathI vinatAne thayele putra garuDa te ja ! caNI lIdhI. pachI vaizaMpAyane AMgirasa kuLano bhAra0 Adi. a0 66. kaI tittiri RSi hatA tene A zAkhA bhaNAvI. tAryA (2) ariSTanemi nAmanA RSinuM bIjuM badhI yajunI zAkhAomAM ene agragaNya karI. nAma / bhAra0 vi0 a0 189. tethI ja te divasathI e zAkhA mukhya yajurveda tAla bhAratavarSIya deza. gaNAya che. A titiri RSine taittiri nAme tAlakata eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) putra hato. tAlaketu kubaNe mAre eka rAkSasa, tittiri (2) eka sapa / bhAra0 Adiva a0 35; tAlaketu (2) bhISma / bhAra udyo. a0 150. bhAra0 udyoga a0 103. tAlajaLa sUryavaMzI vaivasvata manunA putra zaryAti tittirideza bhAratavarSIya deza. rAjAnA vaMzanA eka haihaya rAjAne bhAI. tittirI lAvarI, pakSIvizeSa. vizvarUpanAM traNa tAlaja gha (2) somavaMzI yadukuletpanna sahastrArjuna- mastakamAMthI "anAda' nAmane mastakamAMthI utpanna ne pautra, jayadhvajane putra. ene so putra hatA. thayeluM pakSI | bhAga --. teone paNa tAlajaMgha ja kahetA. emAMnA eka tittirI (2) bhAratavarSIya dezavizeSa. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ titikSA 227 tuMgabhadrA titikSA svAyaMbhU mavaMtaramAM dakSe dharmaRSine tilabhArA eka dezavizeSa. / bhAra0 bhISma a0 9. paraNAvelI tera kanyAmAMnI eka. enA putranuM nAma tilottamA prAdhAnI apsarA kanyAomAMnI eka. / zrema hatuM, (3. ISa zabda juo.) titikSA (2) sahanazIlapaNuM tilottamA (2) pUrva janmanI eka brAhmaNa. ene titikSu semavaMzI anukulena mahema rAjAnA bemAne nAne putra. enA putranuM nAma ruzadratha. akALe snAna karavAthI zApa thayo hato. tethI ene asarAnI ni prApta thaI hatI. enA janmanuM tithi eka brahmarSi (3. bhagu zabda juo.) kAraNa e hatuM ke hiraNAkSanA putra suda ane upatimi somavaMzI purukuLotpanna pAMDavavaMzIya dUrva saMda emaNe ghaNuM ugra tapa karIne ziva-brahmAne rAjane putra. ene putra bRhadratha. prasanna karyA. eNe vara mAgyuM ke ame kaIthI timiMgala pAMDavanA samayane rAmaka parvata upara maraNa pAmIe nahi. jyAre amAre be bhAIone rAjA | bhAra sabhA a3ra. virodha thAya tyAre marIe. e bane bhAIomAM timidhvaja dakSiNa dezamAM daMDakAraNya samIpanI paraspara evo sneha hatuM ke virodha thavAno saMbhava vijayaMta nAmanI purIne rAjA. enuM bIju nAma ja na hato. pachI e daityoe devone duHkha devAmAM zaMbara paNa hatuM. e asuronA pakSamAM bhaLIne maNuM rAkhI nahi. emaNe indrane siMhAsana parathI IndranI sAthe yuddha karate hate. have zuM karIzuM evA uThADI mUko. devatAo brahmadeva pAse rADha karavA vicAramAM paDIne chevaTe I dazaratha rAjAne potAnI gayA. brahmAe tala tala jevaDAM nathI eka suMdara sahAya sAru bolAvyA. dazarathe ghera yuddhane aMte strI banAvI ne tenuM nAma tilottamAM pADayuM. suMda asure sahavartamAna timidavajane kevaLa parAbhava ane upasuMda viMdhyAcaLanA pradezamAM rahetA hatA. karyo; paNa eTalAmAM dazarathane eka bhayaMkara bANa brahmAe e tilottamAne e pradezamAM mUkI. strI sAru vAgatAM te mRtyu samI mUrachamAM paDayo. A prasaMge banne bhAIo doDayA ane eka hAtha sUde ane dazarathanI strI kekeyI enI joDe hatI. eNe bahu bIje upasuMde pakaDayo. e hasAtasImAM laDAI caturAIthI rathane eka karANe laI jaI rAjAne thaI ane ekabIjAnA upara gadA calAvI jethI sAvadha karyo. sAvadha thatAM eNe joyuM ke asuro bane maraNa pAmyA (saMdepasuMda zabda juo.) sahita timidhvaja nAsI chUTa che ane pote tiSya kaliyuga. mUrNita thayA tyAre kaikeyIe pitAnuM saMrakSaNa karyuM tiSya (2) puSya nakSatra. che. AthI khuza thaI eNe kaikeyIne be varadAna tIragrahA eka deza | bhAra0 bhISma a0 8. mAgavAnuM kahyuM. huM bIjI game te veLA mAgIza tIrthavatI ema kahIne kekeyIe te vakhate kAMI mAgyuM nahi. cadvIpanI eka nadI. pachI kaikeyI sahavartamAna dazaratha ayodhyAmAM pAchA tIvraratha sumatine putra (haMsavaja zabda juo.) Avya./ vA0 rA0 ayo0 sa0 9. tIrNavega rAvaNa pakSane eka rAkSasa. timina kAlpanika matsya. tuMga bhAratavarSIya tIrtha. tinigala timinane gaLI janAra moTuM kAlpanika tuMgakAraNya arayavizeSa. masya, tuMgabhadrA e nAmathI jANItI eka nadIvizeSa. timanagalagama timinagalane gaLI janAra ethIye e mahesuranA kaThura jillAmAM pazcimaghATamAM gaMgAmeTuM kAlpanika matsya. mULA AgaLathI nIkaLe che. tuMgA ane bhadrA nAmanA timirApaNa agnivaMzane mukhya agni (bhAra be nAnA pravAhe maLIne A nadI banI che. 10 20-14, zirmAgA jillAnI uttare kudAlI nAmanI jagAe Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuMgabhadrA 228 tuSTimAna tuMgA ane bhadrAne saMgama thAya che. cAraso mAIla turaka kaliyugamAM A saMjJAnA cauda rAjAo thayA vahIne karnalanI ane haridrA nAmanI bIjI nadIo hatA te / bhAga 12-1-20. Ane maLe che. tulA bAra rAzi pikI eka. AnA saMbaMdhamAM AkhyAyikA che ke eka rAkSasa turvasa somavaMzI Ayuletpanna yayAti rAjAne pRthvIne pakaDIne pAtALamAM laI jato hato. viSNue devayAnInI kukhe thayelA be putrAmane kaniSTha. eNe varAha avatAra dhAraNa karIne samudramAM DUbakI mArI paNa yadunI peThe ja pitAnI jarA lIdhI nahi ane pRthvIne upara ANI. AthI viSNune ane tethI ene chatra, siMhAsana vagere cine nahetAM thaye ane pote varAha parvata para besI thAka khAtA prApta thayAM. eno adhikAra yavane upara hato. hatA te vakhate emanA mukhAraviMda uparathI zrama- ene putranuM nAma vahani hatuM. jaLanI dhArAo cAlatI hatI. varAha bhagavAnanI tulajApura prastutanuM prasiddha devInuM sthAna / devI DAbI dADha pAsethI nIkaLatI zramajaLanI dhArA te bhAga 7 &0 a0 38. tuMgA ane jamaNI dADha pAsethI nIkaLatI dhArAnuM tulasI zaMkhacUDa asuranI strI / devI. bhA. 9 nAma bhadrA paDayuM hatuM. A banne dhArAo ekatra ska a0 8 (ra. zaMkhacUDa zabda juo.) thatAM A tuMgabhadrA nadI banI che. | bhAga 5- 11, * (A nadI saMbaMdhe vizeSa mAhitI mATe sahyAdri tulAdhAra eka dharmAtmA vaizya. jAjali nAmanA eka RSine potAnA tapanuM ghaNuM abhimAna hovAthI zabda juo.) ene tulAdhAra pAse mokalavAmAM Avyo hato. tuMgaNA bhAratavarSIya bharatakhaMDastha nadI | bhAra tulAdhAra joDe saMvAda thatAM jAjalinuM abhimAna bhoma a0 9. tuMDa nala vAnare bhArele rAvaNa pakSane eka rAkSasa | tarI gayuM hatuM. | bhAra0 zAMti a0 217-268 bhAra vana parva. tuSAra bhAratavarSIya eka deza ane tyAMnA leke. e tuM DipherA eka deza. lekenA nAma parathI dezanuM nAma paDayuM che. te khArItuDI naMdIkezvara, stAna gheDAone mATe prakhyAta che. tuSAra agara tuMbaru-tuM buru prAdhAnA gaMdharva putromAMne eka. enI khAra leke mULa zaka hovAnuM jaNAya che. e lekee strInuM nAma raMbhA | bhAra udyo. a0 117. grIka konI pAsethI bekiyA jItI lIdhuM hatuM. e zApane laIne daMDakAraNyamAM virodha thayo hato tuSita svAyaMbhU mavaMtaramAMnA devavizeSa. yAne (virodha zabda juo). caitra mAsanA sUryanI sAthe dakSiNI nAmanI strIthI teSa, pratiSa, saMtoSa, bhadra, saMcAra karanAra gaNumAM A gaMdharva che. (8, madhu zAMti, IDaspati, Idama, kavi, vibhu, svanDa, sudeva zabda juo.) / bhAra0 Adi a0 6-110; ane rocana e nAmanA thayelA bAra putra. e badhAne bhAra0 sabhA 0 80 7-10, tuSita deva kahyA che. tubaru-suMbura (2) eka RSi. tuSitA svAciSa mavaMtaramAMnA vedazira RSinI strI. tura eka RSi. kavaSA nAmanI brAhmaNIne putra tuSTa haMsadhvaja rAjAne pradhAna. hovAthI ene kAraNeya paNa kahe che. e janma- tuSTa svAyaMbhU manvataramAMnA dakSe dharmaSine jayanA sarpasatramAM ene upAdhyAya hateA. ApelI dasa kanyAmAMnI eka. enA putranuM nAma turA narmadA nadIne maLanArI eka sAdhAraNa nadI. saMteSa. turAyaNa yajJavizeSa bhAra0 va0 12-24. tuSTi mAna ugrasenanA nava pumAne kaniSTha kaMsano turIya yajurvedapaniSata bhA I. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 trasadasya tuhuDa hatuputra dAnava mAMheno eka. pAmyo. | bhAga 10 ska, a0 7, tuhuDa (2) bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSano eka rAjA. tRtIyA bhAratavarSIya nadI. (2. himAlaya zabda juo.) tuluMDa (3) samavaMzI dhRtarASTrano eka putra | bhAra0 vRkSa kazyapa RSinuM bIjuM nAma. Adi a0 201. teja agni te ja. tuNaka eka rAja bhI20 sabhA a08. tejasvI pUrvanA IndromAM pAMcame. e ja pAchaLathI tRNapa prAdhAnA putra gAMdharvomAMne eka (1, deva gaMdharva paMDunA putra sahadeva rUpe thaye hato, zabda juo.) tejasvI (2) gokuLano eka gepa ane kRSNane tRNapa (2) eka rAjarSi mitra-sakhA. | bhAga 10 ska, a0 22. tRNabiMdu sUryavaMzI narizcaMta rAjAne pautra, ane te eka rAja, raudrAkSano putra / bhAra Adi a0 dama rAjAne putra. A mahAna rAjarSi meru parvatanA 88. pAchaLanA bhAgamAM rahIne tapa karato hato tyAre tejobiMdu mukhya yajurvedapaniSat eNe potAnI gau nAmanI kanyA keI kAraNane laIne tejasa eka tIrtha. ahIM devoe tArakAsurano vadha pulasya RSine ApI hatI. te vA0 rA0 uttara0 sAru kArtikeyane abhiSeka karyo hate. sa0 2 0 (2. pulasya zabda juo.) taittiri tittiri RSine putra. kRSNa dvaipAyana vyAsanA tRNabiMdu (2) vaivasvata manaMtaramAM covIsamo ziSya vaizaMpAyana ene vaMzaja hatA. (kRSNa dvaipAyana vyAsa (vyAsa zabda juo.) zabda juo.) tRNabiMdu (3). sUryavaMzI dikuletpanna baMdhu rAjAne taittiriya yajurveda 25 ja e vedanI zAkhA. putra. ene alaMbujA nAmanI apsarAthI vizALa, talapa eka brahmarSi. (2. atri zabda juo.) zanyabaMdhu ane dhUmaketu ema traNa putra thayA. taileya dhUmra parAzara kuletpanna eka RSi. tRNabiMdu(4) daitavanamAM pAMDavonI sAthe kALa paryata toraNa grAmavizeSa. rahelo RSi | bhAra0 vana a 265 le. 5. sozala dezalaka nAmanA kaMsane mallavizeSa. tRNabiMdusAra sUryavaMzIya marutanA kuLamAM utpana tozalaka kaMsanI sabhAmAM kRSaNe mAre eka malla thayelA tRNabindu nAmanA kSatriye nirmANa kareluM, mAra- | bhAga 10 ska, a0 44. vADamAM AveluM sarovaravizeSa. dararoja mRgayA teSa devavizeSa (tuSita zabda juo.) karavAthI amAro sadaMtara nAza thaI jaI amAre taleya eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) vaMza jaze mATe Apa bIjA vanamAM padhAre evuM tyAjya bAra bhArgava devamAMne eka daitavananA mRgoe svapnAmAM yudhiSThirane kahevAthI tracAraNa cAlu vaMtaramane paMdaramo vyAsa (vyAsa teo badhA pAMDavone ane samAgamamAM hatA te zabda juo.) savene laIne daitavanamAMthI mukAma uThAvI A sare- trayANa (2) sUryavaMzanA IvAku kulotpanna saMbhUti varanI pAse AvelA kAmyakavanamAM rahevA gayA hatA. rAjAne pautra ane tridhanvA rAjAno putra. bhAra0 20 259, trayANi somavaMzI puruvaMzaja duSyata rAjAnA taNAva kaMsane anucara eka asura, kRSNa-baLa- kuLamAM utpanna thayelA duritakSaya rAjAnA traNa putrarAmane nAza karavA e gekuLamAM Avyo hato. eNe mane moTA putra. tapa karIne teNe brAhmaNapada vaTALiyAnuM rUpa dhAraNa karIne kRSNane UMcakIne meLavyuM hatuM. AkAzamAM laI lIdhA. kRNe ene gaLe cUDa bheravIne trasadasyu yuvanAzvanA putra mAMdhAtAnuM bIju nAma. pitAnuM zarIra atizaya bhAre karyuM ane ene evA trasadasya (2) sUryavaMzI ikSavAku kutpanna mAMdhAtAjorathI zilA para pachADa ke ethI e tatkALa maraNa nA pautra purukunsa rAjAnA be putromAMne kaniSTha. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tra 30 trijaTA ene paurukansa paNa kahetA. e rAja karato hato kahe che. paNa janarala kaniMgahema jAlaMdhara doAba tyAre agastha RSi enI pAse dravyanI yAcanA ane kAMgrA" te ja A pradeza ema khAtarIpUrvaka karavA AvyA hatA. paraMtu enI pAse e veLAe kahe che. kAMI paNa dravya na hovAthI eNe RSine pitAnA trigati eka rAjarSi Avakakharcane hisAba batAvyuM. agatsyane lAgyuM trijaTa ayodhyAmAM rahenAra gAgya kuLano eka ke enI pAsethI dravya levAthI enI prajAne pIDA brAhmaNa. e ghaNo ja vRddha hatA. rAma je vakhate thaze. mATe huM bIjA pAse jAuM. agasya prathama vanavAsa javA nIkaLyA te vakhate ene enI strIe zrutarvA ane brAhya rAjA pAse jaI, temanI kahyuM ke tame rAma pAse jaIne emanI pAse kAMI pAse dravya na hovAthI temane joDe laI trasaddasyu mAMgo. rAma sahaja ja je ghaNuM yAcakane dAna pAse AvyA hatA. trasadasyue sUcavyuM ke Ivala kare che te ApaNane kAMI Ape te ApaNuM daLadara pAse bahu ja dravya che mATe tyAM jaI ene harAvI phITa. A uparathI te brAhmaNa dhIre dhIre lAkaDIne dravya lAvIe chIe. pachI badhA gayA ane dravya Teke Teke cAlatA rAma pAse AvyuM. rAme jAyuM ANyuM. pitAne joItuM dravya pate rAkhI bAkInuM ke A dhanAthI che paNa kAMI vinAda karIe. ema. RSie A rAjAone vaheMcI ApyuM hatuM. manamAM ANune emaNe trijaTane kahyuM ke he brAhmaNa | bhAra0 vana a0 96. zreSTha ! A tamArI sAme gAyonuM ToLuM UbhuM che trasadRzyane viSNuvRddha ane anaraNya ema be temAM tamArI lAkaDI pheke ane lAkaDI jyAM paDaze putra hatA. enI A bAjunI badhI gAye huM tamane ApIza. vastu samavaMzIya anyanAranA putra. enI mAtAnuM te uparathI brAhmaNe te kammara bAMdhI ane pitAnI nAma sarasvatI. kAlindI enI bhAryA thAya. enA lAkaDI eTalA jorathI phekI ke emanI sAme UbhelA putranuM nAma Ilila | bhAra A0 63-28, godhanane oLaMgI tenI pelI tarapha UbhelA bIjA triphakata semavaMzI Ayuputra ane nAno prapautra zuci godhananI paNa pelI tarapha jaIne paDI. rAmane ane nAmanA pautrano putra. ene dharma sArathi nAme putra hatA. bIjA janane Azcarya thayuM ke A brAhmaNa keTale trikuTa merukarNikA parvatamAMne eka baLavAna che ! rAme ene vaMdana karIne kahyuM ke meM trikuTa (2) laMkAno eka parvata. enuM bIju nAma vinoda khAtara lAkaDI pheMkavAnuM kahyuM tethI gusse laMba. | vA0 rA0 suMdara0 sa0 1. na thaze. pachI rAme ene e bane godhananI gAye trikUTa traNa zikharavALe parvatavizeSa, jenA upara ane e uparAMta puSkaLa dravya ApyuM. rAmane AzIlaMkApurI AvI hatI te. vaMda daI brAhmaNa pitAne ghera gaye. vA0 ra0 trikUTa (2) merunI dakSiNe Avele e nAmanA eka a0 sa. 32, parvata triraMga eka tIrtha. / bhAra0 10 a 2. trijaTA laMkAmAMnI eka vRddha rAkSasI. paMcavaTImAMthI trigatarAja saMsarma | bhAra0 bhISma a0 85. baLAtkAre pakaDI ANune rAvaNe sItAne azokatrigata bhAratavarSIya deza indraprasthathI uttare ane vanamAM rAkhI hatI, tyAM sItAnA rakSaNa sAru pazcime Avele hevAthI enA uttarAtrigata ane trijaTAne rAkhI hatI. e dvacakSI, tyakSI, lalATAkSI, pazcimatrigata evA be bheda che. e zabda yogya dIrghajihuvA, ajihuvakA, tristanI, ekapAdA, ekaakSaranA kramamAM jovA lecanA ityAdi aneka rAkSasIonI uparI hatI. | vigata (2) traNa kilAvALA pradeza. uttara taraphanuM bhAra0 vana a0 281, DuMgarI rAjya keTaka te. hAla paNa leke ene trAIgata eka vakhata trijaTAne svapna AvyuM. temAM Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhukaNuM" 231 trita eNe rAvaNa, kuMbhakarNa ane Indrajitane gadheDAM ane ane pravAhanI sAthe trita paNa bahAra AvyuM. UMTa jevAM amaMgaLa vAhane para beThelA ane dakSiNa eNe deva pAse varadAna mAgyuM ke AjathI A tarapha jatAM dIThA. thoDI vAre e badhAM vAhane jagAe je snAna kare tene samapAnanuM phaLa maLe. uparathI nIce chANathI bharelA dharAmAM bUDyA. vaLI tathAstu' kahIne deve svasthAne gamana karyuM. te eNe teone nAgA, gAMDA thaI gayelA ane te divasathI A kuvAnI gaNanA tIrthamAM thaI ane coLelA dIThA. thoDI vAre bIjA svapnamAM eNe enuM nAma tritakUpa paDayuM. | bhAra zalya a0 36 rAma ane lakSamaNane zveta vastra dhAraNa karelA, gaja trita (6) UtaratI paMktinA devavizeSa. RdamAM vagere uttama vAhane para beThelA ane uttara tarapha kaI kaI ThekANe emanAM nAma indranA saMbaMdhamAM jatAM dIThA. A uparathI e jAgI gaI. eNe maLI Ave che. kuvAnA AcachAdanamAMthI jema trita, nizcaya karyo ke A svapna rAmane utkarSa ane tema I balane bacAvanAM sAdhane teDI nAkhyAM. rAkSasone vinAza kALa sUcave che. tyAra pachIthI A vAkyano artha chuTa karatAM TIkAkAre eka e sItAne kaI paNa tarehathI duHkha thavA detI AkhyAyikA Ape che ke, ekata, dvita ane trita nahatI. pachI eNe pitAnuM svapna bIjI rAkSasI nAmanA traNene agnie yajJanA pANImAM nAkhI ene paNa jAhera karyuM hatuM jethI e badhAM paNa dIdhelA aMgArAne vaLagI raheluM havinuM ghI ukhAsItAnI saMbhALa letAM ane ene kazI pIDA thavA DavA sAru pANImAM utpanna karyA hatA. agnie detAM hatAM. te vA. rAtre suMdara0 sa27. havi hamelA aMgArA pANImAM nAkhyA ane temAMthI viNakaNa eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) A traNa bhAIo utpanna thayA. eo -pANItrita brahmadevanA mAnasa putromAM eka mAMthI utapana thayA sababa emanuM nAma "Apa" trita (2) cakSuSa manune navalAthI thayelA putromAMthI paDyuM. trita eka divasa kuve pANI bharavA gaye eka, ane emAM paDI gayA. asuroe kUvA upara DhAMkaNe trita (3) eka brahmarSi (3aMgirA zabda juo). daI dIdhAM ke enAthI bahAra nIkaLAya nahi paNa trita (4) sarasvatInA pAtramAM AveluM tIrthavizeSa. trita ghaNuM sahelAIthI temAM thaIne bahAra AvyuM. ahIM vidura tIrthayAtrA vakhate Avela hatA. | bhAga nItisaMvarImAM A vAta pAThAphara ApI che. ekata 3-1-22, ane dvita, tarasyA thavAthI trita pANI levA gayo. trita (5) gautama RSinA traNa putromAM eka. ekta eNe pAchuM ANIne potAnA bhAIone ApyuM. ane dvitane nAne bhAI. e enA banne bhAIo trita bhAga pacAvI pADavAnA hetuthI bhAIoe karatAM vidvAna hovAthI eka yajamAnane tyAM gayA ane kuvAmAM pheMkI dIdhe ane upara moTuM paiDuM hatA. tyAMthI ane temanAthI vizeSa dravya ane gAyo DhAMkaNuM ane pote cAlatA thayA. trita devonI ghaNI maLyAM. mArgamAM eka ThagArAthI bacavA sAru Ata prArthanA karI tethI e bahAra nIkaLe. . raste jyAM e kuvAmAM paDyo. e joIne matsarane mahAbhAratamAM A AkhyAyikA ora pAThAphera lIdhe enA bhAIe ene na kADhatAM pote ghera ApI che. zayaparvamAM chatrIsamA adhyAyamAM kahyuM jatA rahyA. e bicAro kuvAmAM ja rahyo. kuvAmAM eNe eka vela laTakatI joI. e velane vize pUrvayugamAM ekta, dhita ane trita nAmanA traNa samavallInI kalpanA karI eNe devenuM AvAhana bhAIo munivRttivALA hatA. te traNe bhAIo karyuM. enI prArthanAthI devo AvI somapAna karavA sUrya samAna tejasvI hatA. prajApatinI peThe kuTuMbalAgyA. devanI kRpAthI kUvAmAM pANI UMcAM AvyAM vatsala hatA, prajAvALA hatA, jemAM brahmacArI hatA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trita ra3ra trita ane tapanA mahAmyathI brahmalakane jItanArA hatA. ane dvita vaLI pAchA aMdara aMdara vicAra karavA temanA dharmAta pitA gautama pitAnA e traNe lAgyA ke "A trita yajJo karAvavAmAM kuzaLa che putronA tapathI, niyamathI ane IndriyanigrahathI sadA ane vedomAM pAraMgata thayelo che, jethI tene bIjI tenA upara prasanna rahetA hatA. keTalAka samaya puSkaLa gAya maLI raheze; mATe ApaNe bane A vItyA pachI bhagavAna gautama ghaNuM lAMbA kALa gAyone hAMkIne nAsI jaIe. trita paNa ApaNuM sadhI potAnA patronI prIti saMpAdana karIne karmA. vinA ekale thaIne bhale jyAM javuM hoya tyAM nurUpa sthAne sidhAvI gayA. temane maraNa pachI je jAya." Ama vicAra karatAM karatAM teo rAtrine rAjAo te mahAtmAnA yajamAna hatA, teo sarve samaye mArga kApatA jatA hatA. tevAmAM teone temanA putronuM sanmAna karavA lAgyA. eka vara maLyuM. mArgamAM AgaLanA bhAgamAM ja have pelA traNa bhAIomAM evuM banyuM ke sauthI UbhelA varune joIne sauthI AgaLa cAlanAre nAne tritamuni vaidika karmakAMDa ane adhyayana Adi trita, bhayane mAryo potAnI samIpamAM sarasvatInA guNethI jema temanA pitA hatA tevo ja sarvazreSTha taTa para AvelA eka mahAna kuvA tarapha ajANuthayo ane tethI ja mahApavitra lakSaNavALA bhAgya- paNAmAM nAThe ane te kUvAmAM paDI gaye. zALI badhA munio jema enA pitAne Adara- te kUvo ghaNe ja Do, mahAra ane sarva satkAra karatA tema, tritamunine paNa AdarasatkAra bhUtone bhaya upajAve evuM hatuM. AvA kUvAmAM karavA lAgyA. te pachI eka divase ekta ane dita paDIne muni zreSTha trine ghaNuM bUme pADI ane te e be moTA bhAIo yajJane mATe tathA yajJopayogI bUmAne bahAra UbhelA enA bhAIoe sAMbhaLI dravyane mATe ciMtA karavA lAgyA. khuba vicAra paNa kharI. tema ja temanA bhaNavAmAM paNa 2 karatAM teone eka buddhi sUjhI AvI ke "tritane ke, ApaNe bhAI trita kUvAmAM paDI gayo, chatAM sAthe rAkhI Apa sarva yajamAna pAse ya varanA trAsathI ane pazuonA lebhathI tritane tyAM karAvI, puSkaLa pazaone pratigraha karIe, harSa. paDato mUkI bane bhAIo nAsI gayA. A pramANe pUrvaka samarasanuM pAna karIe ane yajJanuM mahAphaLa pazuomAM lubdha thayelA te banne bhAIoe mahAprApta karIe. Avo vicAra karI e traNe mahAtmA tapasvI tritamunine dhULathI DhaMkAyelA nija kUvAmAM maharSio pitAnA yajamAna pAse jaIne dakSiNa- paDato mUkyo hato. enI gAyo meLavavA mATe teo pAse yo te pachI mahAbuddhimAna trita, pApI jema narakamAM karAvavA lAgyA ane aneka yajJomAM teoe vaidika- paDe, tema pitAne ghAsa ane latAo vaDe DhaMkAI karma dvArA vidhipUrvaka pratigraha karIne aneka pazuo gayelA kUvAmAM paDI gayelA joI mRtyuthI bhayabhIta meLavyAM. pachI te maharSie sarva pazuone AgaLa thaI jaIne potAnI buddhi sAthe vicAra karyo ke karIne pUrva dizA tarapha cAlyA. te samaye tritamuni meM haju sudhI samarasanuM pAna karyuM nathI te harakhAtAM harakhAtAM saunI AgaLa cAlatA hatA mAre ahIM rahIne ja semarasanuM pAna zI rIte karavuM.' ane ekata tathA dvita pazuone hAMkatAM hAMkatAM Avo vicAra karatAM mahAna tapasvI trita tritanI pAchaLa cAlatA hatA. cAlatAM cAlatAM pazu- kuvAmAM laTakI rahelI eka latAne daivecchAthI joI, enuM mahAna ToLuM joIne ekatA ane dvita mAMDyo. pachI teNe e dhULathI bharelA kuvAmAM manathI ja mAMhya vicAra karavA lAgyA ke "A sarva gAye jaLanuM ciMtana karyuM. agninI paNa mAnasika trita vinA kevaLa ApaNane banene maLe to kevuM kalpanA karI lIdhI, potAnA AtmAne hetA banAvI sAruM thAya !" Ama vAtacIta karI pApI ekta lIdhe, ane laTakatI latAne somalatA tarIke kapI. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trita tripura manathI yajI:sUkta ane sAmamantrAne RcA tarIke citavI lIdhAM. kAMkarAne sAkara tarIke mAnI lIdhA. pANIne dhI mAnI lIdhuM. pachI semarasa kADhIne devatAnA bhAga kapyA ane mahAna vedadhvani rudro ane e azvine maLIne tetrIsa jAtinA devA mAnyA che. kATi zabdano artha 'karADa' paNa thAya che. sababa ajJAna leAkeAmAM devAnI sakhyA tetrIsa karoDanI manAvA lAgI ! karyA. teno vedadhvani svargamAM sabhaLAyA. brahma-tritarUpatrita RSinu tIrtha, balarAma jyAre yAtrAe gayA hatA tyAre A tI vacce AvyuM hatuM. / vAdIoe jevo vidhie yajJa karavA joIe tevI vidhithI teNe yajJano AraMbha karyo. svarga mAM devatAe khaLabhaLI UThayA. kahevA lAgyA ke trata maharSi mahAyajJa kare che, mATe ApaNe sarve tyAM jaIe. nahi jaie teA tapasvI muni krodhAyamAna thaze ane vakhate khIjA devA paNa kalpI leze ! Ama vicAra karI de| kUvA tarapha gayA. jue che te timuni mahAyajJa karavAmAM rokAyA che. tritamunie devatAonI prArthanA karI, temane yajJabhAgA ApyA ane devatAo paNa yathAvidhi pAtapeAtAnA yajJabhAga meLavI prasanna thayA.tritamunine vara mAgavAnuM kahetAM teNe mAgyuM ke 'prathama te| mane A kUvAmAMthI bahAra kADhIne mAruM rakSaNa karavuM yeAgya che; ane khIju` e ja ke kAI manuSya A kUvAmAM snAna kare tene sAmarasa pAna karanAranI gati prApta thAya,' tritamuninA Ama kahetAM ja e kUvAmAM meATA meTA taraMgavALI sarasvatI nadI UchaLI AvI. eNe peAtAnA pravAha dvArA trita munine bahAra kADhavA, munie devatAonI pUjA karI ane tenI sanmukha te UbhA rahyA, deve tathAstu kahIne ghera gayA. tritasuni peAtAne ghera gayA ane banne bhAIe pAse AvIne krodhapU`ka keTalAMka tIkSNa vacano kahyAM. peAtAnA bhAIone zApyA ke tame pazulebhI thayA mATe jaMgalamAM pharanArA meATI dADhavALA vadhue thaI jaze! ane tamArI prazna mAMkaDAM ane vAnarA thaze.' khaLadeve yAtrA vakhate A kUvAmAM snAna karI pachI vinazana' nAmanA tI tarapha prayANa karyuM" hatuM. / bhAra. zaya0 36. trirdeza traNa vAra deza. sAmAnya rIte trIsa keTI (nRti). bAra Aditya, ATha vasu, agiyAra 30 233 bhAga0 10 ra0 a0 78, tridivA bhAratavarSIya nadI. (3, mahendra zabda jue.) tridhanyA sUryavaMzI ivAku kuLAtpanna purukutsa rAjanA be putrAmAMnA meATA vasuda rAjane pautra, sabhUti rAjAne putra ane pyAruNune pitA, tridhAmA cAlu manvaMtaramAM dasamA (vyAsa zabda juA.) trinetra bagaDAnI aksattAvALA mahiSAsuranA pakSanA eka asuravizeSa. tripathagA traNe lekamAM saMcAra karanArI, bhAgIrathInu khIjuM nAma. / bhAra. bhISma a0 6. tripura pUrve devadAnavAne ghaNA kALa paryaMta saMgrAma thatAM dAnavAnA parAbhava thayeA. tyAra pachI peAtAnA tAraka ane vidyunmAla nAmanA be mitrone joDe laI mayAsure lAMbA kALa sudhI tapa karIne brahmadevane prasanna karyA. varadAna mAgyu` ke zata zata yeAjanane aMtare huM traNa zahera bAMdhI zakuM. vaLI, te zahera pharatAM--UDatAM rahI zake, je devAthI ane brahmaNAnA zApathI abhedya heAya. vakhata che ne mahAdevanA bANe karIne kAI bhAgane! nAza thaI jAya tepaNu bAkInA bhAgane kazI aDacaNa na Ave evAM aAya. tathAstu kahIne brahmadeva svathAne gayA. pachI mayAsure puSya nakSatrane dahADe leAM, rUpuM ane senu ema eka upara eka ema sarakhe aMtare traNa pura nirmANu karyA ane tArakAsura, kamalAkSa ane vidyummAlIne anukrame temanu adhipatipaNa sAMpyuM. vaLI e traNa zaheranI pAse khInna" keTalAMka aMtarokSa pura banAvI tyAM bIjA asurone rahevAnI seAI karI. e badhAMthI UMcA bhAgamAM eka dhaNuM divya pura nirmANa karI temAM mayAsura pAte rahyo. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripurA 34 trimUrdhA A pramANe goThavaNa karI mayAsure badhA asurone tribhAnu samavaMzI turvasukuLanA bhAnumAna rAjAne kahyuM ke tame loke ahIM ja rahe. tamAre devone raste putra. enA putranuM nAma karedhama. javuMye nahi. unmattapaNathI AcArahIna thavuM nahi. tribhuvana traNa leka. svarga, matyu (bhUmi) ane pAtALa IzvarapAsanAne anAdara kare nahi. ema ghaNuM kALa e trileka paNa kahevAya che. sudhI badhA svastha rahyA. trimUtti indrapramAdi nAmanA RSinuM bIjuM nAma. paraMtu daivane laIne temanAmAM viparIta buddhi trimUtti (2) vedamAM agni, vAyu ane sUrya e utpanna thaI ane upara kahelA badhA niyamo dhIre traNanAM nAmano ullekha che. pAchalA kALamAM ene dhIre tajavAne AraMbha karyo. A uparathI badhA badale brahmA, maheza (ziva) ane viSNue trimUrti devo brahmadeva pAse gayA. brahmadeva badhAne laIne manAI che. utpAdaka, saMhAraka ane poSaka zaktio. mahAdeva pAse gayA ane asuronAM kRtya temane brahmA rajoguNanI mUrti che. irachA - kAma - je vaDe nivedana karyA. duniyA astitvamAM AvI. ziva - maheza - e tomahAdeve e uparathI pRthvIne ratha kalpI brahmadevane guNanI mUrti che. duniyAne saMhAra - nAza karanAra sArathi kapyA. bIjA anya devane je je sthAne che, ane viSNu sattvaguNanI mUrti che. dayA ane janA hatA te kapI viSNune bANa kayyA. pachI bhalAI vaDe jagatane bacAve che- nibhAve che. traNe jyAre puSya nakSatra AvyuM ane badhAM zahero eka ekabIjAmAM rahe che ane traNe maLIne eka ja che. kSaNabhara samasUtra sthitimAM Avyo ke te kSaNa sAdhIne vedamAM paNa traNa hoI eka ja che ema kahyuM che. mahAdeve traNe purane nAza karyo. e puranA adhi e badhA - traNe - Azrita che, kemake traNe sarvAtmA - patie maraNa pAmyA, eTale bIjA dee anya paramAtmAmAM ja rahyA chatAM eka ja che. asurane mArI nAkhyA. pote parama niyamazALI khristI dharmazAstranI bApa, dIkaro ane pavitra ane Izvara pAsaka hevAthI mayAsura ekale bacce. AtmAnI tripuTI, te judA chatAM eka ja hoI, A tripurAkhyAna judAM judAM purANamAM hAIne ektA ja che, e mAnyatA A matanI sAthe sarakhAvAya. purAnI sthiti, adhipationAM nAma vageremAM pheraphAra padmapurANu vaiSNava grantha hoI emAM viSNune paDe che. paNa puranI kula saMkhyAmAM badhAM purANenI pradhAnapada ApyuM che. pitAnI IcchAthI te traNa hakIkata maLe che. A vAta lakSamAM laIne judAM judAM sapa thayA ema kahyuM che. jagata nirmANa karavAne purANanI badhI hakIkata sapramANa na gaNatAM bhAratamAM temaNe potAnA jamaNA paDakhAne brahmA banAvyA. kahelA tripurAkhyAnane ja ame mukhya gaNyuM che. | jagatanA pAlanAthe potAnA DAbA paDakhAne viSNu bhAra0 karNa0 a0 24-27; bhAra0 anu0 a0 ane zarIranA madhyabhAgane saMhAraka zakti tarIke 265; bhAga 7 aMdha0 a0 10; masyapurANa | ziva banAvyuM. keI brahmAnI, kaI zivanI ane a7 130-137, keI viSNunI pUjA kare che, paNa zraddhALuoe tripurA RgvadanuM upaniSata, emanAmAM bheda gaNavo nahi. trimUrti eka zarIra tripurAtapana atharvavedapaniSata. ane traNa mastakavALI banAvAya che. jamaNuM mukha tripurI nagarI vizeSa. | bhAra0 vana a0 255, viSNunuM, madhya brahmAnuM ane DAbuM zivanuM. varta. 0 10. mAna samayamAM brahmAnI pUjA gauNa thaI che. trimUrtitribaMdhana nibaMdhana rAjAnuM bIjuM nAma. . mAMnA be - ziva ane viSNu - trimUrtinI zaktivibhAga bagaDAnI aMkasaMjJAvALA maheMdra parvatamAMthI yukta dharAI sarvatra pUjAya che. nIkaLatI nadI. trimUrdhA rAvaNane putra. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trirAva 235 triza trirAva garuDane putra. | bhAra udyo. a0 101, enuM haraNa, pitAno krodha ane gauhatyA A traNe triloka tribhuvana te ja. ghera pAtakane lIdhe tAruM nAma trizaMku paDaze. A trilocana traNa lejanavALA mahAdeva ane temane vakhatathI enI buddhi adhika bhraSTa thatI cAlI ane gaNusamudAya. eNe arayamAM pizAcanI peThe bhaTakavA mAMDayuM. vivakA kaMsanI kubajA dAsI. nibaMdhana rAjA arayamAM gayo hato, tyAM ene trivikrama viSNunA jyavyApI rUpanuM nAma. pitAnA dezanI avadazAnI khabara paDI. tema ene triveNu gaMgA, yamunA ane sarasvatI e traNe nadI- satyavrata nAme bIjo putra paNa thayuM. pachI e ene saMgama te, prayAga. ayodhyA pAchA AvI pUrvavata prajApAlana karavA triveNI (2) baMgALAmAMnuM triveNu nAmanuM gAma, lAge. e yogathI yathAkALa varasAda AvI dezamAM jayAM traNa nadIone saMgama thAya che te pUrve sukALa thayo. paNa nibaMdhane trizaMkunuM to nAme bhAratamAM cArapAMca vidyApITha hatI. navadIpa. dIdhuM nahi. AthI ene anivAra pazcAttApa thaye zAntipura, gusIpAra ane triveNI. ahIM triveNumAM ane dehatyAga karavAne nizcaya karyo. e AtmahatyA trIsa zALAo hatI. karatA hatA. evAmAM kaI devatAe ene kahyuM ke tuM trivRSa cAlu manvatarane agiyAramo vyAsa. (vyAsa dehatyAga karIza nahi. tAro pitA tene satvara ja zabda juo.) rAjane adhipati karaze. e uparathI eNe AtmatrizaMku sUryavaMzI ikSavAku kuLanA aruNa rAjAne hatyA karI nahi. pautra ane nibaMdhana rAjAne jayeSTha putra. enuM mULa ahIM nibaMdhana rAjAne sahaja ja ema thayuM ke nAma satyavrata hatuM. e nAnapaNathI naThAre raste caDhele satyavratane (trizaMkune) rAja para sthApe. e uparathI hovAthI e brAhmaNanI vivAhita strIo harI gayo eNe dUta mokalI ene ayodhyAmAM teDAvyA. sadupadeza hate. enA pitA nibaMdhane ene ghaNI zikhAmaNa ApI enI rAjya para sthApanA karI. pachI pote dIdhI, paNa eNe kAne na dharavAthI nibaMdhane eNe araNyamAM gayo ane thoDA kALamAM ja paramagati pitAnA rAjanI bahAra kADhI mUkyo ane pote pAme. tyAra pachI trizaMkue ghaNuM kALa parvata paNa aMtaHkaraNamAM kheda pAmI rAjapATa maMtrIone nItithI sAruM rAjya calAvyuM. Ama e sabhAge soMpI araNyamAM jaI uttama prakArane putra utpanna cAlatA hatA tyAre ene harizcaMdra ane aMbarISa thAya te mATe tapa karavA lAgyA. ahIM araNyamAM ema be putra thayA. satyavrata cADAlanI peThe rahetA hatA. tevAmAM A pramANe rAjya karatAM eka vakhata trizaMkunA ayodhyAmAM rAjA na hovAthI prajA adhama thaI | manamAM AvyuM ke matyadeha sahita svargamAM jaI gaI ane enA rAjamAM nava varSa sudhI varasAda ja svarganA bhoga bhegavAya te mATe eka yajJa karuM. e Avyo nahi. mANasone khAvAne anna na maLavA vasiSTha pAse gayA ane pitAne vicAra jeNuvyo. lAgyuM ane moTA kera varatI rahyo. A duSkALamAM (A uparathI vAMcanAranA khyAlamAM Avaze ke A vizvAmitranI strI ane traNa putro sapaDAyAM hatAM. rAjA vicitra hatA.) vasiSTha ene kahyuM ke A paNa satyavrate moTA zramathI emane mAMsa vagere pUruM janmamAM ghaNuM yajJa karI dehapAta pachI svargamAM pADI jivADacAM hatAM. (2. gAlava zabda juo.) javAya evI anAdisiddha rIti che. mATe tuM kahe che vizvAmitranI strIne mAMsa pUruM pADavAne kama rAkhe tema banaze nahi. trizaMkue kahyuM, meM pUve tamArI hatA, temAM eka vakhata vasiSThanI gAya enAthI kapAI gAya mArI che tenA ne lIdhe tame Ama kahe gaI. vasiSTha ene zApa dIdhuM ke, brAhmaNanI strI- che te huM samaje. ThIka jAuM chuM. vasiSThane enA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trizaMku 236 rizISa vartanathI phodha caDyo ane kahyuM ke tuM sadehe trizaMkune kahyuM ke have to mArA pitAnA svArjita svarge jaya agara na jAya paNa hAla tarata te puNya karIne tuM svarge jaIza. A kahetAM ja cAMDAla thA, pachI jovAze. eTaluM kahetAM ja trizaMku trizaMku pakSInI peThe UDIne svargamAM javA lAgyo. tatkALa kurUpa ane kALe ThITha jevo thaI gayo. Indrane AthI krodha caDe ane jevo trizaMku pitAnI sthiti joIne ene pAravanI lAja AvI. AvyuM ke gurunA zApane baLe tuM che, tene A pachI pite adhyA na jatAM te ja arayamAM dehe svargamAM AvavAno adhikAra nathI, mATe nIce jato rahyo. paDe. trizaMku nIce paDavA mAMDayo ane ciciyArI A vartamAna jANavAthI harizcandrane ghaNuM ja pADavA lAge; ene ghAMTo vizvAmitre sAMbhaLyo kharAba lAgyuM. eNe trika pAse maMtrIne mokalyA ane "ti tiSTha" - "sthira rahe, sthira rahe" paNa eNe kahyuM ke have mAruM ayodhyAmAM AvavuM ema belyA. ethI karIne e aMtarikSamAM sthira banaze ja nahi. harizcandra gAdI para besavuM ane thaI gaye. prajApAlana karavuM. maMtrI pAcho Avyo ane hari- pachI vizvAmitre pratijJA karI ke huM bIjI candrane banelI hakIkata jAhera karIne kahyuM ke have sRSTi ane bIju svaga utpanna karIza ane tame rAja svIkAre. nirUpAya banIne harizcandra trizaMkune tyAM rAkhIza. e pratijJA karIne emaNe ayodhyAnuM rAjaya calAvavA mAMDayuM. ISTine AraMbha karyo. emaNe kaMI padArtho navA avarSaNa paDyA chatAM paNa pitAnI strI ane utpanna paNa karyA. A uparathI inDe enI joDe putrane mUkIne vizvAmitra tapa karavA jatA rahyA samajUtI karIne trizaMkune matsya deha tyajAvI ene hatA e AgaLa kahI gayA chIe. eo jyAre pAchA svarga mAM lIdhe. | vAha rA0 bAla0 sa0 58-60; AvyA tyAre pitAnI strIne pUchavA lAgyA ke devI bhAga 7 skao ae 10/14. avarSaNakALamAM tame zI rIte UgaryA ? eNe satya- trizikha tAmasa mavaMtaramAM svarga mAM hatA te iMdra, vate karelA saMrakSaNanI hakIkta kahI ane kahyuM ke (1, iMdra zabda juo.). vasiSThanA zApathI trizaMkunI avasthA AvI thaI trizAkha vajudanuM upaniSada che. enA karelA upakArano badalo Apa ghaTe che. trizirA tvaSTA nAmanA prajApatinA putra vizvastrInuM A bhASaNa sAMbhaLatAM ja vizvAmitra trizaMku rUpanuM bIju nAma. ene traNa zira hatAM tethI A pAse AvyA. eNe RSine sASTAMga namaskAra karI nAma paDyuM che. e eka mukhe vedAdhyayana, eka mukhe prArthanA karI ke A avasthAmAMthI mAre uddhAra karavA somapAna ane eka mukhe surApAna karatA. e Apa samartha che. vizvAmitra kahe: rAjA, tuM kaMI daityone bhANeja hato eTale deva tema ja daitya ciMtA karIza nahi. ema kahIne emaNe thoDA banne tarapha enI lAgaNI sarakhI hatI. ene idivasamAM ja yajJanI taiyArI karI brAhmaNane notaryA. keTalAka kALa sudhI pitAne purohita yo hato. paraMtu cAMDAla yajamAna ane kSatri upAdhyAya. evI (3. vizvarUpa zabda juo.) vasiSTha niMdA karavA uparathI ghaNuM brAhmaNee ame vizirA (2) dUSaNa rAkSasanA cAra amAtyamAM A yajJamAM nahi AvIe ema kahyuM. vizvAmitrane eka. (1. khara zabda juo) AthI krodha caDha ane eNe vasiSThaputrane zApa trizirA (3) rAvaNanA putra trizIrSanuM bIjuM nAma. dIdho ke tame cAMDALa thaze. chevaTe kaI brAhmaNe gayA trizilA bhAratavarSIya nadI. ane yajJa AraMbha paNa thaI gayo. paNa haribhaMga vizISa rAvaNanA putromAM eka. ene mArutie levA deva AvatA nathI e joI vizvAmitre mAryo hato. te vA0 rAva yuddha sa. 70. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trizulakhAna 237 vachAvara trizulakhAna bhAratavaSaya tIrtha. tajI dIdhuM. emanuM anna paNa raMdhAya nahi. IvAkutrizaMga merunA paristaraNa parvatamAMne eka parvata. o purehitane zaraNe gayA ane temanI prArthanA trisAmAM bhAratavaSaya nadI. vaDe purohita zAnta thatAM agnie pitAnAM kAma tristanA azokavanamAM sItAne sAcavavA rAkhelI karavA mAMDayAM. bhASyakAra sAyaNe sAtyAyaNa brAhmaNane rAkSasIomAMnI eka AdhAre A vAta vaidikamAtra upara TIkA karatAM triota tripathagA zabda juo. kahI che. triduSa cumALIza akSarone chaMda vizeSa. brahmadevanA vyakSa hiraNyakazipunI rAjasabhAne daityavizeSa. mAMsamAMthI utpanna thayuM hatuM. | bhAga-3-12-4pa tyakSI azokavanamAMnI eka rAkSasI. tratA AhavanIya dakSiNAgni ane gAhapatya agninA tvaSTA priyavrata vaMzanA RSabhadeva kuLanA bhauvana samuccayenuM nAma. - rAjAne dUSaNane peTe thayela putra. ene virecanA vitAyuga cAra yugamAM bIjo yuga temaja tene mUrti nAmanI strIne peTe viraja nAme putra thayo hato. mA deva. devonI gaNanAnA traNa hajAra ane meM tvaSTA (2) eka Aditya. (dvAdaza Aditya zabda varasa sudhI e cAle che. eTale tretAyugamAM mANaso- juo.) mAsamAM sUrya cAlu manvetaramAM e prati nAM 12,96,000 varSa thAya che. enA AghaMta saMdhi Azvina maMDaLane adhipati thAya che. (3. in ane saMdhyAkALa umeratAM e yuga devanAM 600 zabda juo.) varSane che. te matsya a0 15. tvaSTA (3) e nAmane eka prajApati hatA. racanA aupura tripurIne rAja. ene sahadeve ja hatA. nAmanI daityabhaginI enI strI hatI. e strIthI bhAra0 sabhA a0 3ra. ene niveza ane vizvarUpa nAme be putro thayA trizaMkava trizaMkunA putra harizcandranuM bIjuM nAma. hatA. temAMthI vizvarUpane Ide mAryo, tethI idranI gAyana tragaDAnI aMkasaMjJAvALA vasiSTa kuLane sAthe ene vaimanasya hatuM. e ja kAraNane laIne eka RSi. puraMdara Indrane mAravA eNe vRtrAsurane nirmANa cuMbaka eka rudra, karyo hate. cuMbaka (2) jene traNa aMbaka- nayana che evA mahAdeva vajhA (4) cAlu mavaMtaramAM vizvakarmA nAme cuMbaka (3) kSetravizeSa. e janasthAnanI pAse devane zilpI. eNe pitAnI tvASTrI nAme kanyA AvyuM che. nAsikanI pAse AveluM cuMbaka javAM vivaravAnuM Adityane ApI hatI. e kanyAnuM tiliMga yaMbakezvara che te ja. bIjuM nAma saMjJA hatuM. vivasvAnanuM teja saMjJAthI RNa IvAku vaMzanA trivRzanane putra. ekadA sahana na thatuM hovAthI ene cholI kADhI enuM e rathamAM besI jatA hatA. ene purohita ratha teja AchuM karyuM hatuM. A tvaSTAe ja dadhIci hAMkato hato. eka brAhmaNane chokarA rathamAM RSinAM hADakAMnuM ijane vaja banAvI ApyuM hatuM. kacarAIne marI gaye. AthI mATI bhAMjagaDa UThI ke bhAga 6 40 a0 9 e hatyAne javAbadAra koNa? A prazna IkSavAku vajhA (5) e nAmane eka asura / matsya a0 enA paMcane pUchatAM temaNe purohitane hatyA 137. A tvaSTAnAM nAmomAM purANamAM jabare karanAra TheravyuM. pachI purohite pitAnA tapobaLe gaTALA che. pUrvApara ThIka vicAra karIne ahIM e chokarAne chata karyo. IvAkue A nyAya saMgatavAra dAkhala karyo che. pakSApakSIthI karyo gaNune purahita bahu gusse thaye. tvaSTAdhara bagaDAnI sattAvALA zukranA cAra putromAMAthI IvAkuonA gharamAM agnie pitAnuM kartavya ne eka. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA 238 daDAta tyA tvaSTA prajApatine putra vizvarUpa, vRtrAsura pAmaze. e pramANe badhuM bhasma thaI gayuM ane ene vagere, cArase ejananA vistAravALe deza araNya jevo tyATrI vizvakarmA tvaSTAnI saMjJA nAmanI kanyA je thaI gaye. dezanuM nAma daMDaka deza hatuM, te daMDakAraNya vivasvAna Adityane ApI hatI. tenuM bIjuM nAma. paDayuM. | vA. rA. uttara0 sa0 81. daMDaka (2) e nAmane lekavizeSa. daThaka (3) e nAmane kAMkaNapaTTImAM hatA te deza. sahadeve pazcima kinArAne digvijaya karyo tyAre jItelA dezanAM nAmamAM zaIraka (sopArA), daDaka izvaratha citraratha zabda jao./ bhAra A0 180-40. ane karahATaka e nAme che. sopArAnI dakSiNe daMDa sUryane eka pArSada. enuM daMDI evuM nAma Avele kAMkaNa deza te ja. paNa che. daMDakadeza viMdhyAdri ane zivala parvata vaccene daMDaka daMDa (2) sUryavaMzambhava bhadrAzva rAjAnuM bIjuM nAma. rAjAne deza te.. daMDa (3) dropadI svayaMvaramAM Avela eka rAjA. daMDakAraNya araNyaprAya thaI gayela daMDaka deza te. viDa rAjAne putra | bhAra0 Adia. 201. A araya godAvarI ane narmadAnI vacce AveluM daMDa (4) kaNe mArelo pAMDava pakSane e nAmane che. e araNya vizALa hatuM ane rAmAyaNanA eka rAja.. keTalAka zlokathI jaNAya che ke te yamunAnI dakSiNe daMDaka sUryavaMzanA ikSavAkunA so putramAne trIje. AveluM. rAma ane sItAnA ahIM rahyA saMbaMdhI e janmathI mUDha ane unmatta hato. ene kakSAnuM ghaNA prasaMge che. e araNyamAM chUTAchavAyA RSiorAjya ApavuM ene vicAra karIne ene viMdhyAdri no Azrama heI badhA araNyamAM hiMsaka prANIo ane zivala parvata para adhipatipaNuM ApyuM hatuM. ane rAkSaso ghaNuM rahetAM. pitAnA rAjyamAM eNe madhumata nAmanI nagarImAM daDaketu bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSane eka rAjA. / pitAnI rAjadhAnI karI hatI. eNe bhagukuletpana bhAra0 droNa0 a0 23. eka RSine pitAne purohita nI hatA. | vA. daMDagarI eka apsarA. rA, uttara0 sa0 78. eka vakhata A rAjA gurune daNDatItha tIrthavizeSa. | bhAra0 A0 83-14. Azrame gaye hatA. RSi ghera nahatA. daMDake guru- daDadhara yamanuM bIjuM nAma. kanyA arajane dIThI ane pote kAmAtura thaI ene daMDadhAra dhRtarASTranA so putra mAne eka. pakaDavAne dhAya. arajAe kahyuM ke mArA pitAnI pAse daMDadhAra (2) drauNAcAryo mArele pAMDava pakSane eka tuM mArI mAgaNI kara ane e Ape eTale pANi- rAjA. / bhAra0 droNa0 a0 23. grahaNa vidhithI tuM mane paraNa. paraMtu unmatta- daMDadhAra (3) arjune mAre duryodhana pakSane eka rAjA. paNamAM arajAnuM kahyuM na gaNakAratAM eNe enA daMDadhAra (4) yudhiSThirane cakrarakSaka, eka pAMcALa. ene upara baLAtkAra karI enuM kaumArya naSTa karIne pitAne kaNe mAryo hate. / bhAi ka a 51. nagara jato rahyo. | vA. ra0 uttara0 sa. 80. daMDapANi yamanuM eka nAma. * ahIM RSie AzramamAM AvI joyuM to rAjAe daMDapANi (2) kAlabhairavanuM bIju nAma. karelA mahAanyAyanI ene jANa thaI. phodhavaza daMDapANi (3)somavaMzI purukuLAtpanna pAMDavanA vaMzamAM thaI RSie zApa dIdhuM ke A rAja bala, keza janmelA vahinara rAjAne putra. enA putranuM nAma nimi ItyAdi sahita sAta divasamAM bhasma thaIne nAza daDA tIrthavizeSa. | bhAra0 0 02-162. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 DI dayaMgAthavaNa daDI eka rudragaNu. ' dadhIca svAyaMbhU manvataramAMnA atharvaNu RSinA daMDI (2) sUrya pArSada daMDa te ja. putromAM daryaMca nAmane putra che. ene dhyadaDI (3) eka brahmarSi. (3 bhagu zabda juo.) gAtharvaNa kahetA hatA. cAlu manvetaramAM vRtrAsurane daDI (4) dhRtarASTranA so putramAMne eka. mAravA sAru eNe ja iMdrane potAnAM asthi ApyAM daMtavaka rAmanI sabhAmAne eka hAsyakAra-mazkare. hatAM, kema ke e brahmavidyA Idra pAsethI zIkhyo daMtavaka (2) karSaka dezAdhipati vRddhazarmAne vasudevanI hatA, eTale e idrane ziSya hate. e azvinIbahena mRtadevAnI kukhe thayela putra. e asurAMza kumArane guru hatA. } bhAra0 vana a0 99. bhAga hevAthI kRSNane hAthe maraNa pAmyA hatA. / bhAga 6, sakaM. a. 10 0 e saMbaMdhe ema che ke 10 skao a0 78. keTalIka jagAe ene vakradaMta Ide ene e vidyA zIkhavatAM kahyuM hatuM ke e paNa kahyo che. vidyA tuM bIjA koIne zIkhavIza te huM tAruM datta svAyaMbhU mavaMtaramAMnA atri RSinA traNa mastaka kApI nAkhIza. e vAte tathAstu kahIne e putramAM eka svaraciSa manvantaramAM je sapta tyAMthI pAchA Avyo. thoDAka kALa pachI azvinIRSio hatA emAM A paNa eka hatA. enA kumAre enI pAse AvyA ane A vidyA zIkhaputranuM nAma nimi RSi. | bhAra0 sa0 0 38. vavA prArthanA karI. eTale eNe Idra karelI pratijJA datta (2) cAlu mavaMtaranA atrine putra. e manaM. enane kahI saMbhaLAvI. azvinIkumAree kahyuM ke taranA AraMbhanI pahelI cekaDImAMnA tretAyugamAM ame tAruM mastaka kApI laI jALavI rAkhIe ane ja hatA. | matsya a0 47 ane devI- tane azvanuM mastaka eMTADIe. pachI amane brahma bhAga 4 rUM. a016.0 e parama brahmaniSTha hate vidyA zIkhavIza ke indra potAnI pratijJA pramANe ane brahmavidyA saMbaMdhe alarka, prahAda, yadu ane tAruM mastaka kApI nAkhaze. ema thAya ke tarata ame sahastrArjuna vagerene guru hatA. tAruM mULa mastaka jeDI tane sajIvana karI, tAruM dattAtreya ekaDAnI ane bagaDAnI aMkasaMjJAvALe RNa mukta karI svaleke jaIzuM. dadhIce A vAtanI datta te ja. hA kahI eTale azvinIkumAroe enuM mastaka kApI dattAtreya (2) atharvaNapaniSata. jALavI rAkhyuM ane ene gheDAnuM mastaka jeDayuM. e dattAmitra ane mAre pUrva dizA tarapha mukhe eNe emane brahmavidyAne upadeza karyo. ema eka rAjA. karatAM ja Idra enuM mAthuM kApI nAkhyuM ke tarata daMdazUka yamalokanuM eka naraka, emAM sarpo ja bharyA che. azvinIkumAroe enuM potAnuM mULa mAthuM joDI dadhimaDAda pRthvInA sapta samudromAMne cho. e ene sajIvana karyo; pachI ene upakAra mAnIne zAkIpanI AjubAjue vIMTaLAyelo che. e enA svarga mAM gayA. / devIbhA0 7 skaa0 36, eTale ja eTale batrIsa lAkha yajana paheLe chedadhIca (2) tragaDAnI aMkasaMjJAvALA bhagunA kuLamAM enI AjubAju puSkara dvIpa Ave che. utpanna thayelA eka brahmarSi. e mahAtapasvI hatA. dadhimukha rAmanI senAne eka vAnara. e vAlinA eka vakhata iMdra enI pAse alaMbruSA nAmanI madhuvanane rakSaka hatA. ene dadhivatra evuM bIjuM asarAne mokalI hatI. enuM rata sarasvatI nadImAM nAma hatuM. | vA0 ra0 yuddha sa0 30. paDayuM hatuM. temAM je putra thaye te sArasvata nAme dadhimukha savizeSa. | bhAra A0 35-8; u0 prakhyAta RSi thayA hatA. (5. sArasvata zabda juo.) 103-12, dadhIrAtIya tIrthavizeSa. / bhAra0 10 82-186. dadhivAhana khanapAna rAjAnuM bIju nAma dathaMgAtharvaNu prathama ApelA dadhIca RSi te ja. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daaca 240 damana dathaMca prathama ApelA dadhIci RSinuM bIjuM nAma. gaye hato tyAre naranArAyaNe tene AdarasatkAra dantalukhalika ukhalAnI peThe dAMtathI ja dhAna chaDI karIne AgamananuM kAraNa pUchayuM. emaNe kahyuM ke khAnArA RSi vizeSa | bhAra, anu. 45-41 amArAmAM kedha nAme nathI. amArAthI yuddha zI rIte danAyu kazyapa RSinI teramAMnI eka strI ane vikSara, thAya ? paraMtu rAjA RSinuM kahevuM sAMbhaLe ja bala, vRtra ane vIra e nAme cAra putro hatA. nahi. A uparathI temaNe eka mUThI bharIne darbha dava kazyapanI strI, enA putrane dAnava kahyA che. ene enI senA upara pheMkyA. AthI enI saghaLI senA se putra hatA temAMnA keTalAkanAM nAma A pramANe kAna, nAka, AMkhe vagere avayava rahita thaI gaI. hatAMH vikacitti, ajaka, aMjaka, amukha, IrA- rAjAnuM abhimAna naSTa thayuM ane eNe naragarbha zirA, iMdrajita , ekacakra, asilema azvazirA, nArAyaNanI kSamA mAgI. emaNe ene aparAdha ayazaMku, azva, azvapati, IzupAta, ahA, ekAkSa, kSamA karIne ene nItine upadeza karyo. e bedha kapiza, ketu, ketavIrya, kezI, ketamAna, kapaTa,kapaTa sUrya grahaNa karIne RSinI AjJA laIne pitAnA nagaramAM caMdra, gaganamuddha, gaviSTha, dvimurdhA, durjaya, dIrdha jihava, AvyA ane abhimAnane tyAga karI nItipUrvaka namUci, nicaMdra, nikuMbha, naraka, tAraka, taheDa, rAjya karavA lAgyo. | bhAra udyo ao 96. pulema, pralaMba, biMdu, bANa, mArIci, meghasata, dama eka brahmarSi (3. bhagu zabda juo.) mahAbAhu, mahAbaLa, mahodara, mRtapA, vaizvAnara, dama (2) eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) vAtApi, vidrAvaNa, vajanAbha, vajAkSa, vRSaparvA, dama (3) vaivasvata manune pautra ane narizcaMta vegavAna , virupAkSa, vAyu, zatrutapana, zakuni, rAjAne be putromAMne eka. ene putranuM nAma zaMkuzirodhara, aMbara, zatadAha, zaraNa, zalabha, zaTha, tRNabiMdu rAjarSi. saptajita, sUkSama, svabhaMnuM, hara ane hiraNya- dama (4) AMgirasa nAmanA devavizeSa. kazipu vagere / bhAra0 Adi a6 ane matsya dama (5) sUryavaMzI diSTakuletpanna maruta rAjAne a0 6. putra. enA putranuM nAma rAjyavardhana. dapa kazyapa ane unnatine putra. dama (6) vidarbha dezAdhipati bhIma rAjAnA traNa putrada5 (2) e nAmanA be parvata / vArAkiSki. mAMne moTA, damayaMtIne bhAI. daka kaliyugamAM zizunAga vaMzanA ajAtazatrune dama (7) srAne saMga karatAM ja tamAruM mRtyu thaze putra. enA putranuM nAma ajaya. / bhAga 12-1-6 e pAMDu rAjAne zApa denAra brAhmaNa. daMbha vipracitti dAnavane putra. ene zaMkhacUDa nAme damaSa samavaMzI yaduputra koNAnA jayAmaghakuLanA putra hatA. romapAda vaMzamAM janmelA cedirAjAne putra. e dabhedabhava e nAmane eka rAjA kyAM ane kone vasudevanI bahena devabhaginIne para hato. enA te jaNAtuM nathI. ene mATe evI vAta che ke e putranuM nAma zizupALa hatuM. dararoja pitAnI sabhAmAM brAhmaNone pUcho ke damaghASacuta zizupALa te ja bhAra0 sa. 70-38. pRthvI para mArA karatAM vadhAre, agara mArA jevo damana eka brahmarSi. enA prasAdathI bhIma rAjane dama baLavAna keNu che te kahe. Ama jaja pUchayA vagere traNa putra ane damayaMtI nAme kanyA thaI hatI. karato hato, tethI eka divasa gusse thaIne brAhmaNoe damana (2) bhIma rAjAnA traNa putromAM madhyama, kahyuM ke rAjA ! gaMdhamAdana parvatanA zikhara upara damayaMtIne bhAI. naranArAyaNa RSi che te tArA karatAM atizaya damana (3) bhAratanA yuddhamAM duryodhananA pakSanA paurava balADhaya che, mATe tuM tyAM ja. te uparathI te tyAM rAjA. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damayaMtI 241 dazana dardI eka deza. damayaMtI bhIma rAjAnI kanyA, naLarAjAnI strI paDe cheH (1) puruSa eTale cetana je mAtra zakti(naLa zabda jue.) vALe che, ane (2) prakRti je jaDa che, paNa damayaMtI (2) muMjaya rAjAnI kanyA. parvata RSinA kriyAzaktivALI ane dazya che. prakRtinuM bIju nAma mAmA nArada RSinI strI (7. saMjaya zabda juo.) pradhAna che. A be padArtho (puruSa ane prakRti) dayA svAyaMbhU manvantaramAMnA dakSanI kanyA ane dharma - nitya che. prakRtinuM svarUpa satva, rajasa ane RSinI strI, ene putranuM nAma abhaya. tamasa e guNonuM sAmya gaNAya che. prakRtinA darada bAlhIka dezanI uttare Avela deza. pahelA vikArane mahat kahe che. temAMthI ahaMkAra darada (2) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA. (hubhAva-egoism), ahaMkAramAMthI dasa Indriya daravara zreSTha zaMkha bhAga 1-11-1. mana, pAMca tanmAtrAo, ane pAMca tanmAtrAmAMthI dari eka sarSa vizeSa. pRthivyAdi pAMca bhUto maLI ekaMdara covIsa jaDadarImukha rAmanI senAmAMnA e nAmanA be vAnara. taronI saMkhyA thAya che. te prakRtimAMthI udaya pAme che, sthiti pAme che ane laya pAme che. daza kAliMdIne kRSNathI thayele putra. pacIsamo puruSa te svataMtra draSTA che. A khare daza (2) dhAtA nAmanA sAtamA Aditya ane viveka jene thAya-samajAya te makta. jene aviveka sinIvAlIne putra | bhAga -18-3. rahe te baMdha pAmela eTale jIva. dazaka darbhaka te ja ' darzanane aMge kahetAM sva. De. visana kahe che dazako eka dezavizeSa. ke A badhAM darzane "Ex nihilo nihit fit', eTale dazana jIva, jagata ane Izvara saMbaMdhI tAtvika Nothing comes out of nothing' e. nirNaya karanAra zAstra, te darzana philasUphI, tattvajJAna siddhAnta upara racAyelAM che, ane saghaLAMne uddeza vagere artha mAM darzana' zabda vaparAya che. hiMdu- janmamaraNathI chUTI, paramAtmAmAM lIna thaI javAne sthAnamAM AvAM tAtvika darzane aneka thayAM che. . Emancipation of the Soul from darzanenA be mukhya vibhAga paDe che: (1) future birth and existence, Astika eTale vedane pramANa mAnanArAM ane je kharI rIte asata che temAMthI sadRvastu prakaTa (2) nAstika eTale vedane pramANa nahi mAnanArAM. thAya nahi, ane kharI rIte vastu che, tene kadI Astika darzane (1) vaizeSika, (2) nyAya, abhAva thAya nahi. sad ane asa eTale bhAva (3) sAMkhya, (4) yuga, (5) pUrvamImAMsA ane ane abhAvane khare nirNaya tatvadarzIoe karyo (6) uttaramImAMsA. che, eTale AdhAra kAraNa athavA adhiSThAna kAraNa cha nAstika darzanamAM (1) cArvAkamata, (2) cetana vastu che, je bhAva ane abhAvano sAkSI che. jainamata, (3) bAdanA yAra sAMpradAyika mato, jene A dazya jagatanuM kAraNa sa6 (brahma) hovuM anakrame (3) vaibhASika. (4) sautrAtika, (5) joIe, kAraNa ke abhAva eTale zunyamAMthI bhAvayogAcAra ane (6) mAdhyamika kahe che. vALuM jagata prakaTa thAya nahi. "vAMjhaNIne chAka' sAkhya je darzanamAM taravonI saMkhyA athavA gaNanA e kevaLa kalpanA athavA bhAvazUnya bhAvanA kadI karavAmAM AvI che tevA vicArazAstrane "sAMkhya kharI thaI zakatI nathI. kharI rIte bhAva ane kahe che. A darzananA Adya saMsthApaka kapilAcArya abhAvane sAkSI "cetana" svayaM satya padArtha che. kahevAya che. e zAstra pramANe mUlato be vargamAM tenA vinA bhAva athavA abhAvanI sthApanA athavA 1 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazana 142 dazAMti sAbitI thaI zakatI nathI. bhASya kayAMka upalabdha che. e jUnAmAM jUnuM che. te gaH A darzana mULamAM sAMkhya darzanamAM kahelAM pahelAMnA vRttikAre athavA TIkAkAranA grantha hAla tane svIkAra kare che. tenA praNetA pataMjali maLI zakatA nathI. A zAstra upara tatvavidyAnA gaNAya che. sAMkhyanI vicArayI paddhatine cittanA ghaNA mate baMdhAyA che. jevA ke kevalAdaita, zuddhAvirodha vaDe anubhavamAM lAvavA sAru A zAstra che. daita, viziSTAdvaita, daita, dvaitAdvaita, avibhAgAdvaita vagere. e darzanamAM nityasiddha ane nityamukta puruSane dadura e nAmanA be sAmAnya parvata | vA0 rA. svIkAra che. tenuM bIju nAma "Izvara' che. tenuM kiSThi0 43; bhAra vana a0 283-43. svarUpa ane dhyAna karI kaivalyamekSa meLavavAnI da62 kaMsane Azrita daityavizeSa | bhAga- 3-7-34 paddhati A zAstramAM varNavI che. dabhavAha bIja aMkanI saMjJAvALA agarUkuLamAM nyAya : A zAstranA praNetA gatama manAya che. temAM thayelo eka RSi.. seLa padArthomAM jagatanAM tattavone samAsa karyo che dabha eka mahAtapasvI brahmarSi. eNe eka vakhata ane tarka vaDe vastu nirNaya karavAnuM pramANuzAstra samudrane belAvI kahyuM ke tame sAte jaNa (sAte temAM aMtargata karavAmAM AvyuM che. vaizeSika: A zAstranA praNetA kaNAda gaNAya che. samudra) maLI eka evuM tIrtha utapanna kare che temAM emAM vizvanuM vagIkaraNa, dravya, guNa, karma, sAmAnya, snAna karavAthI sAte samudramAM snAna karavAnuM phaLa vizeSa ane samavAya evA cha padArthamAM karavAmAM prApta thAya. e uparathI emaNe bhAratavarSa mAM AvyuM che. pAchaLathI abhAva padArtha umerI sAta addakIla nAmanuM eka tIrtha utpanna karyuM hatuM, | padArthonuM vargIkaraNa thayuM che. A zAstra ghaNe bhAra0 vana a0 83. bhAge prameyanuM eTale ya jagatanuM ciMtana kare che da eka dezavizeSa ane pramANamAM nyAyane anusare che. darvisaMkramaNa bhAratavarSIya tIrtha. mImAMsA (pUrva): vedanA karmakADanA mannA ane dala ekaDAnI saMjJAvALA parIkSita zabda juo. brAhmaNonA arthanA nirNaya nyAyAnusAra zI rIte daMza bhUgu RSinI strI pulemAne haraNa karI gayo karavA, vedanuM prAmANya kevA prakAranuM che, tarkanuM hatuM te asura. ene bhague "tuM kRmi thaIza" sthAna keTalA aMzamAM che evI yajJa athavA vaidika. evo zApa dIdhuM hatuM, paraMtu eNe uzApane mATe kamane lagatI vidyAnuM zAstra pUrvamImAMsA che. prArthanA karavAthI kahyuM hatuM ke jA, tuM A ja enAM bIjAM nAma yajJamImAMsA, avara mImAMsA ane kRmie karNanA kheLAmAM mAthuM mUkIne parazurAma kamImAMsA kahevAya che. enA bAra adhyAya che UMghI gayA hatA te vakhata karNanI sAthaLa karaDI ane ene sUtrakAra jaimini gaNAya che. khAdhI hatI. te vakhate temAMthI nIkaLatA ne mImAMsA (uttara) : vedanA jJAna kArDane lagatuM raktapravAha parazurAmanA mastakane lAgavAthI e jAgI ciMtana A zAstramAM che. tenA sUtrakAra bAdarAyaNa UThavyA hatA. emane daSTipAta kRmi para thavAthI ene gaNAya che. A zAstrane vedAMtazAstranuM nyAyaprasthAna uddhAra thayA hatA | bhAra0 zAMti. 3. kahe che, kAraNa ke vedAnta athavA upaniSadanAM dazakaMTha dasa mAthAM hevAthI paDeluM rAvaNanuM nAma. vAkyonA arthane nirNaya nyAyanI rItie temAM dazagrIva dasa Doka hovAthI paDeluM rAvaNanuM nAma. karavAmAM Avyo che. A zAstranA cAra adhyAya che daza jyoti dhumrA, arci, uSmA, javalinI, ane pratyekanA cAra pAda che. A zAstra upara aneka javAlinI, visphaliMginI, suzrI, sarUpA, kapilA AcAryonAM bhASyo che, temAM zrImachaMkarAcAryanuM ane havyakavyavahA e dasa kalAyukta hevAthI paDeluM Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazapura 243 dazaratha agninuM nAma | bhAra Adi a0 1, 0 57. saMbaMdhI saghaLuM kAma karavAnuM vasaThe mAthe lIdhuM. dazapura ratideva rAjAnI nagarI, rAjadhAnI. yajJa prasage AvanArAonuM svAgata karavAnuM kAma dazapUrNa mAsa eka prakArane yajJavizeSa bhA. 5-75. sumaMtra aMgIkAra karyuM. AvA yajJamAM bIjA rAjAdazamAlikA eka dezavizeSa. ene bolAvavAnI rUDhi na hovA chatAM ghaNuM agragaNava dazamI brahmadevanI mAnasakanyA. rAjAe pitAne thayelA umaMgane lIdhe bheTo laIne dazaratha sUryavaMzI ikSavAku kuLApanuM mUlaka agara u9lAsabhera AvyA hatA. teomAM sIravaja janaka, nArIkavaca rAjAne putra. enA putranuM nAma zataratha kAzirAja, azvapati, bhAnumAna, magadhAdhipati, kiMvA iDaviDa hatuM. zararAjA vagere aneka rAjA AvyA hatA. sAruM dazaratha (2) semavaMzI yaduputra kroSThAnA jyAmAM madata joIne dazarathe yajJadIkSA lIdhI ane sarayU kuLanA katha vaMzamAM janmelA navaratha rAjAne putra. nadIne kAMThe yajJano AraMbha karyo. yajJa samApta thatAM ene zakuni nAme putra hate. thatAM agnikuMDamAMthI prAjApatya puruSa nIkaLe. eNe dazaratha (3) sUryavaMzI ikSavAku kuLotpanna raghu rAjAne rAjAne dUdhapAkanuM pAtra ApyuM. rAjAe e pitAnI pautra, aja rAjAne putra ane rAmacaMdrane pitA. traNe rANIone khavarAvavAthI traNe garbhiNa thaI. | e pitAnA pitAnI pachI gAdIe beTho hato. vAra0 bAla0 sa0 7-16, Ane kezalamAM enuM rAja hatuM. e pitAnI dazarathe pachI RSyazagAdi RSionI pUjA karIne rAjadhAnI adhyAmAM indranI mAphaka rAja karatA temane apAra dakSiNa ApIne vidAya karyA. tyAra hatA. ene pavitra rAjakAryamAM tatpara, rAyakAryamAM pachI caitra suda nemane divase madhyAhane sUrya, maMgaLa, kuzaLa, tevA ja yazasvI evA, dhRSTri, jayaMta, zani, guru ane zukra e pAMce grahe meSa, makara, vijaya, surASTra, rASTravardhana, akopa, dharma pALa ane tulA, karma ane mIna e ucca rAzimAM hatA te sumaMtra nAme ATha pradhAna hatA. ene mukhya kuLaguru kALe kausalyAe rAmane janma Apyo. mIna lagnamAM vasiSTa hatA. bIje vasiSTha ane vAmadeva e banne ane puSya nakSatramAM kekeyIne bharata ane AzleSA enA mukhya Rvi hatA. suyajJa, jAvAli, nakSatra ane karka lagnamAM sumitrAne lakSamaNa ane kAzyapa, gautama, mArkaMDeya, ane kAtyAyana e che zatrudana ema putra avataryA. AkhA rAjyamAM ane upaRtvija hatA tathApi samaye samaye enA sUta- adhyA nagarImAM sarvatra AnaMda AnaMda varatI sArathi-nuM kAma karate, rahyo. putrotsAha nimitte dazarathe aneka dAna ApyAM. dazarathane kausalyA, sumitrA ane kakeyI e traNa eNe kuLaguru vasiSTha pAse agiyArame divase putrone paTarANIo hatI. ene ghaNu kALa paryanta kaMI nAmakaraNa saMskAra karAvyA. cAre putro divasAnasaMtati thaI nahotI. e uparathI eNe vasiSThanI divasa moTA thatA hatA. teo nAnA prakAranI aneka salAha laIne putrakAmeSTi karavAno vicAra karyo. e kIDAo karavA lAgyA. emanI bALakrIDAe joI vicAra cAlatuM hatuM temAM sumane salAha ApI joI rANIo ane dazaratha AnaMdamAM magna rahetAM ke RSyazRMga nAmanA RSi che temane e yajJamAM rahetAM pitAne dhanya mAnavA lAgyAM. lakSamaNa rAmane ANune emane hAthe yajJa karAvIe te vadhAre sAruM. ane zatruna bharatane sadA anusaratA. ema karatAM te uparathI somavaMzI romapAda rAjA je dazarathane karatAM kumAre moTA thayA eTale dazarathe yathAkALe mitra hato tene maLyo ane tenI kanyA zAtA ane temane upanayana saMskAra karyo. ane temane jamAI RSyazRMgane pitAne tyAM teDI lAvye jyAre vidyAbhyAsa karAvavA vasiSThane soMpyA. vasiSTha badhAne vasaMta Rtu beThI tyAre yajJanI taiyArI karI. yajJa veda, vedAMgapAraMga karI dhanurvidyAmAM paNa pravINa Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAratha dazaratha banAvyA. tyAra pachI dazaratha kumAranA vivAha karavAnA hetuthI teo AvyA che, e samaja, e saMbaMdhI vicAra karato hato tevAmAM vizvAmitra sAMbhaLIne dazarathe vizvAmitrane tatkALa vInavIne RSi tyAM ekAeka padhAryA. dazarathe vizvAmitranuM pAchA bolAvyA ane rAmane temane svAdhIna karyA. pUjana karyuM, ane ApanI IcchA hoya te mAge, rAma nIkaLyA eTale temanI sAthe lakSamaNa paNa huM ApavA tatpara chuM ema kahyuM. e sAMbhaLI nIkaLyA. bane kumArane joDe laI vizvAmitra vizvAmitra bolyA ke rAjA mAre bIjuM kazuM joItuM tyAMthI cAlatA thayA. | vA rA0 bA0 sa. 17-21. nathI. meM yajJano AraMbha karyo che temAM mArI vizvAmitra RSi rAma ane lakSamaNane laIne ane subAhu e bane, rAkSase sahita tyAM AvI gayA. temanA virahathI dazarathane bilakula cena paDe yAmAM vidana kare che. mATe tArA moTA kumArane nahi, paraMtu nirupAya hevAthI putranuM virahaduHkha mane Apa ke e rAkSasothI thato upadrava baMdha thaI sahana karatA hatA; tevAmAM mithilAthI sIradhvaja yajJanI samApti thAya. vizvAmitranAM vacana sAMbhaLIne janakane dUta tyAM AvyuM. eNe dazarathane patra ApIne rAjAne pArAvAra zeka ane bhIti utpanna thaI kahyuM ke vizvAmitranI sAthe AvelA ApanA bane ane eNe kahyuM ke huM Apane eka akSauhiNI rInya kumAra mithilAmAM kuzaLa che. hAlamAM videharAjaApuM; agara Apa kahe te huM svataH ApanI kumArIne svayaMvara thatAM temAM zaMkaranA dhanabhaMganuM sAthe AvuM ane yajJanuM rakSaNa karuM; paNa mArAthI paNa hatuM. rAme e dhanune bhaMga karyo. tethI sItAe Apane rAma te apAtuM nathI, kAraNa rAma haju emane varamALa AropI che. have tyAM vivAhane. kevaLa nAnI vayane hAI rAkSaso sAthe saMgrAma samAraMbha thAya che, temAM Apane teDavA AvyuM karatAM ene bilakula AvaDatuM nathI. mAruM pitAnuM chuM. mATe Apa tyAM padhAre. dUtanI A aNadhArI vaya sATha sahastra varSanuM hovAthI meM aneka saMgrAma ane amRta jevI vANI sAMbhaLIne dazarathane ghaNe karyA che. mATe Apa kRpA karIne mArI pAsethI ja AnaMda thayo. te tatkALa vasiSTha purohita, saghaLI rAmanI mAgaNI na karavAne samartha che. vaLI huM rANIo ane maMtrIo sahita mithilA javA ghaNu kALa paryanta saMtati rahita hato ane mAre nIkaLyA. mithilA pahoMcatAM ja sIravaja janake vRddhAvasthAmAM A putraratno thayAM che, e Apane ene satkAra karyo. e rAjAe dazarathanA cAre vidita ja che. te mArAthI Apane e putrane kema putranA vivAha pitAnI putrIo sAthe karyA (sIraapAya ? dazarathanI A vANI sAMbhaLI vizvAmitrane dhvaja zabda juo). pitAnA cAre putra ane putrakepa thayA ane bolyA ke rAjA prathamathI ApuM vadhUone laIne dazaratha mithilAthI nIkaLyA. rastAmAM evuM kahIne have pharI jAo che ke zuM ? raghuvaMzanA ene parazurAma maLyA hatA. tyAMthI vadhIne e je je rAjAne huM oLakhate te badhA satyavAdI ayodhyA AvyA. (parazurAma zabda juo.) ayodhyA hatA. emanA kuLamAM tuM Avo kevo ja che? AvyA pachI ke keyInA bhAI - bharatanA mAmAe - bhale tuM sukhI thA. kahIne vizvAmitra gusse thaIne bharata ane zatrunane huM kekeya deza laI javA dhAruM javA lAgyA, eTale dazarathe vasiSThane pUchyuM ke have chuM, kahevAthI eNe emane enI joDe ke keya mokalyA. zuM karavuM ? vasiSTha kahyuM ke vizvAmitrane satvara pAchA dazarathe joyuM ke pote uttarottara vRddhAvasthAne prApta bolAvI lAve. tuM rAmane Ape te ja emane thato jAya che. te huM rAmane yauvarAjyAbhiSeka karuM. yajJa nirvi na thAya ema samajIza nahi. vizvAmitra Ama vicAra thatAM pitAnA guru vasiSTha vagerenI pitAnA yajJanuM rakSaNa karavAne pite samartha ja che. salAha lIdhI. vasiSTha rAma pAse jaIne kahyuM ke, paraMtu yajJa nimitta rAmanA upara anugraha mAtra tane kAle yauvarAjyAbhiSeka karavAnuM che. sababa Aje Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazaratha 145 dazaratha. upaSaNapUrvaka vratastha rahevuM, ema kahIne vasiSTha pAchA vaLyA. AkhA nagaramAM A vAta phelAI jatAM sarvatra AnaMda vyApI rahyo. kausalyA ane sumitrA- e harSa mAM AvIne aneka dAna ApyAM. maMtharA nAmanI dAsInI zikhavathI mAtra ekeyIne viparIta buddhi upanna thavAthI te krodhe baLI gaI. , (2. maMtharA zabda juo.) kekeyI dazarathanI nAnI strI hatI tema ja rUpa- rUpane bhaMDAra hatI; tethI dazarathanI enA para vizeSa prIti hatI. ema hovAthI rAjA prAyaH tene mahele " mA tana mahela ja rahe. sAMje jyAre dazaratha ene mahele gayA, tyAre e ja pramANe ene sAmI levA AvI nahi. AmAM kaMIka vilakSaNapaNuM jaNAvAthI eNe enI dAsIne pUchayuM ke tArI svAminI kaMIka dekhAtI kema nathI? dAsIe kahyuM ke e phodhavaza thaIne beThAM che; kema risAyAM che te amane khabara nathI. AthI dazaratha kayI hatI tyAM gaye ane jue che te e malina vastra dhAraNa karIne bhoMya para paDI rahI che. dazarathe kahyuM ke Aja te A zuM karavA mAMDayuM che ? tane keIe kaMI kahyuM che ? kekeyIe kahyuM, tame mane pUrve be varadAna ApavAnuM kahyuM che, te mATe Aje joIe che. prathama vara te e ke tame bharatane yuvarAjapada Ape ane bIju e ke rAmane cauda varSa vanavAsa mokale. emAM DhIla karI nahi cAle. tame e varadAna nahi Ape te huM prANatyAga karIza (timiradhvaja zabda juo.) ke keyInAM AvAM kaDavAM ane duSTa vacana sAMbhaLIne dazarathane zokanI parAkASThA thaI eNe ene ghare prakAre samajAvavAno prayatna karyo paNa eNe kazuM sAMbhaLyuM ja nahi. TUMkAmAM AkhI rAta zeka ane duHkhamAM gaI ane prAtaHkALa thayo. savAramAM eNe rAmane pitAnI pAse teDAvyo. rAma A jANI dazarathane pArAvAra kaSTa thayuM. atizaya duHkhe enAthI rAmanI joDe bolAyuM nahi. mane dazarathe pUrve be varadAna ApavAnuM kahyuM hatuM, vagere vAta karI ane rAmane kahyuM ke tAre cauda varSa vanavAsa kiyIe javuM ja paDaze. rAma tathAstu kahIne kausalyAne maMdira gayo ane araNyamAM javAnI AjJA mAgI, AthI kauzalyAne ghaNuM ja duHkha thayuM, paNa rAme enuM samAdhAna karyuM. tyAMthI rAme sItAnA maMdiramAM jaIne tene badhA vartamAna jaNAvyA. rAme kahyuM ke tuM dazaratha ane kauzalyAnI sevA karatI satI svastha raheje. cauda varSa kAla nIkaLI jaze ane satvara ja pAcho AvIza, paNa sItAe eTale Agraha karyo ke ene sAthe levI paDI (sItA zabda jue.) lamaNe paNa rAmane vinaMtI karI ke huM jeDe AvIza ja, nahi laI jAe te huM prANatyAga karIza, e uparathI rAme ene paNa sAthe lIdhe. (2. lakSamaNa zabda juo.) pachI, rAma sItA ane lakSamaNa kekeyInA maMdiramAM pAchAM AvyAM ane vanavAsa javAne sAru enI AjJA mAgI. e AjJA maLatAM ja dazarathane ane bIjI mAtAone vaMdana karIne sumaMtra taiyAra karelA rathamAM besI eo araNayamAM javA nIkaLyAM sumaMtre ratha hAMkatAM ja nagaramAM je zokanvani ke te varNavAya nahi e hato. rAjA, enI badhI rANIo ane nAgarika ja ratha pachADI doDavA lAgyAM. vAraMvAra sumaMtrane hAka mArIne ratha dhIre calAvavAne bUma pADatAM hatAM. paraMtu rAme ratha utAvaLe hAMkavAnuM kahevAthI sumaMtra paNa sAMsAmAM paDaze ke kAnuM kahyuM mAnavuM. TUMkAmAM bhegA thayelA hajAro lekamAMthI mahAmahenate rathane kADhIne doDAvI mUkyo. ratha eTale dUra gaye ke dazaratha vagerene dekhAto baMdha thayo eTale dazaratha pitAnI strIo saha vartamAna pAchA AvI kAsalyAnA mahelamAM jaIne duHkhamAM DUbI gaye. kauzalyAne ane sumitrAne paNa jate atyaMta duHkha thayuM. tathApi sumitrAe rAjAnuM sAMtvana karavA mAMDayuM. paraMtu dazarathanuM kaSTa keme karyuM ghaTe nahi. e te vAraMvAra are rAma! are lakSamaNaare sItA ! ema ghAMTA pADIpADIne AMkhamAMthI AMsu varSAvatA hatA. A pramANe kadI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazaratha mUcha, kadI nidrA, kadI glAni ema zokabhara sthitimAM chevaTe vasiSTha tyAM AvyA ane kausalyA sahagamana cha divasa sudhI paDyA rahyA. karavA tatpara thaI hatI tene vArI. eNe pradhAna ahIM ayodhyAmAM AvI sthiti hatI. paNe pAse rAjAnA pretane tela bharelA vAsaNamAM rakhAvyuM rAma, lakSmaNa ane sItAne laIne saMgarapuranI pAse ane pAMca maMtrIe ne bharatane ene mosALathI temane gaMgAne pele pAra pahoMcADIne pAcho vaLe teDavA moka9yA. teo bhAratane laIne AvyA eTale ane cha divase ayodhyAmAM pAcho Avyo. rastAmAM vasiSTha dazarathanuM uttarakArya yathAvidhi karyuM. (5. ene je je leke rAmanA samAcAra pUchatA tene bharata zabda juo.) kahe ke rAma gaMgAne pele pAra padhAryA. TUMkAmAM, daza tanetra zApathI thayelA hajAra bhagacihananI sumaMtra ayodhyAmAM praveza karIne sIdhe rAjamahelamAM jagAe hajAra netra thavAthI paDeluM indranuM nAma | gayo. rAjamaMdiranA sAta koTamAM thaIne kAsatyAnA bhAra0 zAMti a0 122. maMdiramAM jyAM dazaratha zekasamudramAM DUbe paDyo dazAraNya (arayavizeSa. pitRvata zabda juo.) hatA tyAM pahoMcyo. eNe AvIne rAjAne vaMdana dazArNa bhAratavarSIya deza. Idraprasthane madhyamAM gaNIne karyuM. ene A joIne dazarathane pAchuM pArAvAra pUrva pazcima dizAbheda vaDe e dezanA be bhAga duHkha ubharAI AvyuM. dazaratha saghaLAne kahevA paDayA che. e vize emanA AghAkSarane kamamAM lAgyuM ke mane rAmanI pAse laI jAo. sumaMge jovuM. rAjAne rAma kevI rIte gayA, kayAM kayAM UtaryA. dazArNA bhAratavalIya nadI (RSyavAna zabda juo.) vagere savistara vRttAMta kahetAM ja kosatyAe dazarathane dazAha sovaMzI yaduputra, koSTAnA kuLamAMnA javAgha kahyuM ke have vyartha zoka ze karavo? rAmane vanavAsa rAjAnA vaMzamAM janmelA nirvatti A mokalatAM vicAra karyo heta te A dazAne prApta nAmanA rAjAno putra. ene joma nAme putra hatA. thAta ja zuM karavA ? e sAMbhaLI dazarathe kahyuM ke e putranuM bIjuM nAma dAzAha paNa hatuM. bhAvi phITatuM nathI. tenAra vastu agADI koInuM dazAvara varuNa leka mAMhyale eka asura. kAMI cAlatuM nathI. pachI rAjAe pite taruNa dazAsana rAvaNa avasthAmAM hatA tyAre pitAne hAthe eka tapasvInI dazAzva sUryavaMzI ikSavAku rAjAnA se putramAM hatyA thaI ane pariNAme enAM vRddha ane AMdhaLAM eka. e mAhiSmatI nagarImAM rahetA hatA, ane mAbApanAM paNa mota thayAM hatAM te vAta karI. eNe ene madirA nAme putra hato | bhAra anu. a. 2. e AMdhaLAM vRddhajane e "tuM putrazokathI maraNa dazAzvamegha vArANasI saMbaMdhI eka tIrthavizeSa. pAmIza" e ene zApa Apela te vAta paNa da laMkAne eka nAmAMkita rAkSasa | vA. rA. kahI. e vAta sAMbhaLIne badhAM stabdha thaI gayAM. suMdara. sa. 6. dazarathane paNa glAni thaI ane ene mUcha AvI. dastra Azvineya zabda juo, A pramANe duHkhamAM Akho divasa gayo. madhya- dahana rUdra (ekAdaza rUdra zabda juo.) rAtrine sumAre putraviyoganuM duHkha na sahana thaI dahana (2) pAkazAstramAM vakhaNAyela agnivizeSa. zakavAthI dazarathe "e, rAma" ema ekAeka uccAra dahana (3) agiyAra rudromAM eka | bhAra A0 karI prANatyAga karyo. 67-3, dazarathanA maraNathI rAjamaMdiramAM anartha vartAI dakSa svAyaMbhU mavaMtaramAM brahmadeve nirmANa karelA rahyo. je te kaikeyInI niMdA karavA lAgyuM. badhA dasa mAnasaputramAMne eka. e brahmadevanA jamaNuM kahe A badhA anarthanuM mULa e kakeyI ja che. aMgUThAmAMthI utapanna thaye hato ane sadhaLA praja Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 patine adhipati hatA. svayaMbhU manue pitAnI jaI ene zikSA karavA mokalyA. vIrabhadra dakSanA yajJa traNa kanyAmAMthI prasUti nAmanI kanyA ene paraNAvI samIpa AvatAM tyAM ekAeka aneka utpAta thavA hatI. ene peTe ene zraddhA, mitrI, dayA, zAMti, lAgyA. bhAgavatanA cothA skaMdhanA pAMcamA adhyAyamAM tuSTi, puSTi, kriyA, unnati, buddhi, medhA. titikSA. jaNAvyA mujaba, "ahe, hamaNuM bahu vA te vAta hI, mUrti, svAhA, svadhA ane satI ema soLa nathI. prAcIna bahi sarakhA zikSA karanAra rAjA kanyAo thaI hatI. teomAM zraddhAthI mAMDIne mUrti hovAthI corane bhaya paNa nathI! chatAM ATalI parvatanI tera kanyA dharmaRSine ApI hatI. bAkInI badhI dhULa kayAMthe UDe che ? araNyamAMthI gAyanAM dhaNuM traNamAMthI svAhA agnine, svadhA pitarane ane AvavAne samaya paNa nathI. te Aje zuM satI bhava-zaMkara-ne ApI hatI. pralaya thavAne che ke kema ?' ema brAhmaNa vAta A dakSa eka vakhata zivakamAM gayo hato karatA hatI eTalAmAM vIrabhadra ekAeka badhAnI tyAre zive UbhA thaIne ene satkAra na karavAthI dRSTie paDyo. vIrabhadre AvIne sarva de ane daSTie paDayo. baribhadra AvIne sarva ene ghaNe krodha utpanna thayuM hatuM. eNe zivanI RSionI phajetI karIne lagnanI vizvAsa niMdA karI paNa zive te tarapha bilakula lakSa na eNe dakSanuM mAthuM kApI nAkhyuM ane yajJanA agniApavAthI ane enI sAthe saMbhASaNa dharAdharI na kuMDamAM hepyuM. vIrabhadranuM A kAma joI sarva deve karavAthI e tyAMthI UThIne cAlato thayuM hatuM. te khIne zivane zaraNe gayA ane virabhadrane pAcho divasathI zivane tema ja tene lIdhe satIne paNa kalAsamAM bolAvI levA vinaMtI karI. temaNe zivanI ghaNe ja TheSa karavA lAgyo. ' pAse dakSanA yajJanI samApti karAvI. * 1 karavA lAgyuM. eka samaye dakSe moTo yajJa AraMbhyo. eNe ziva A yajJa kayAre ane kayA dakSe karyo e saMbaMdhe ane satI sivAya badhAne nimavA. ghaNA rAjAo jANavAnuM che ke e yajJa svAyaMbhU manavaMtaramAM thaye, ane RSio tyAM AvyA ane yajJano AraMbha tethI brahmaputra dakSa prajApatie karyo, prAcetasa dakSe thaze. A vAta satIne jANa thatAM teNe zivanI nahi. kemake bahiSada rAjA jenuM bIjuM nAma pAse potAnA pitAne tyAM javA AjJA mAgI. prAcIna bahiM hatuM tene A dakSa pautra hatuM. ene paNa zive kahyuM ke tuM tyAM vagara teDe jaIza nahi. satI nAmanI kanyA ja nahotI. A yajJa thayo jaIza to tAruM apamAna karaze, e mArA upara tyAre je prAcInaahiM rAjA rAja karatA hatA te ghaNe ja TheSa rAkhe che mATe jarUra tAruM apamAna A dakSane pitAmaha hatuM tema kahIe, te e karaze, cUkaze nahi. satIe kahyuM ke aNuteDI pitAne cakSunune vaMzaja hoI A yajJa cAkSuSa mavaMtarapiyera javAmAM kazo bAdha nathI, mATe mane kRpA mAM thaye ema thAya. paNa ema mAnatAM mana RSaya: zatAH havAmAnavaMtara' e vAkayane virodha karI AjJA Ape. ema thavAthI zive tenI joDe pitAnA keTalAka gaNa ApIne tene AjJA ApI. Ave che; kAraNa zopa thatAM ja sarva RSi maraNa pariNAme satI pitAne piyara jatAM dakSe enuM pAmyA temAM dakSa paNa maraNa pAme, ema aneka graMthomAM che. A uparathI satInA dehatyAga kALe apamAna karyuM. satIne AthI ghaNuM ja mAThuM hatuM te prAcInabahiM bIjo ema ame mAnyuM che. lAgyuM ane krodha AvyuM. zivaniMdakathI upana ema mAnatAM kaze virodha AvatuM nathI. thayelA A dehane ja tyAga karavo dhArI yogAgni lAgAna dakSa (2) dasa AMgirasa devAmAM eka. (3, aMgirA vaDe satIe dehatyAga karyo. zabda juo.) A vartamAna zivagaNae kailAsa jaIne zivane dakSa (3) dara videvamAMne eka, (vizvadeva zabda jaNAvatAM temaNe pitAnA gaNa vIrabhadrane dakSane tyAM jue.) Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 dAmANSa dakSa (4) e nAmano eka deva. (bhagu zabda juo.) dakSiNakarNATaka karNATaka dezane eka vibhAga dakSa (5) uttAnapAda vaMzanA cahyumanunA kuLanA dakSiNakesala iMdraprasthanI dakSiNe Avela kesala bahiSada- jene prAcInabahi- paNa kahetA hatA deza. emAM ujihAnA nAme nagarI che. te ne pautra ane dasakatAne putra. e ja kAraNathI dakSiNaniSAda niSAda dezane eka vibhAga. ene prAcetasa kahetA. e pUrvanA dakSane aMzAvatAra dakSiNamasya dakSiNa surasena dezanI dakSiNe Avele hato. ene pAMcajanI agara asikina ane vAriNuM majya deza bhAga sabhA. a0 31. nAme be strIo hatI. temAM pAMcajanIne peTa eNe dakSiNayavana yavana dezane eka vibhAga. dasa hajAra putra nirmANa karyA hatA. temAM harya dakSiNa sUrasena sUrasena dezane eka vibhAga. pAMDavonA mukhya hatA. brahmaputra nArade emane brahmatvane upadeza samayamAM IdraprasthanI dakSiNe Avele pahele ja deza. karIne prajAvRddhi karatA aTakAvI koNa jANe kyAMe dakSiNA rUciRSi ane tenI AkRti strInI kanyA. nasADyA, tene patto ja nathI / matsya. a0 5; e yajJanI strI hatI. ane yajJathI ene teSAdi bhAga 6 ska. a. 8 bAra putra thayA hatA. te svAyaMbhU mavaMtaramAM prasiddha A khabara dakSane thatAM ja eNe bIjI strI deva che. A dakSiNa svAyaMbhuva manavaMtaramAMnI vAriNIne peTe bIjA zabala pramukha dasa hajAra putra IMdrANI hatI, kAraNa ke ene pati te veLA iMdra utpanna karyA. nArade emanI paNa evI ja vile hatA. karI. A uparathI emaNe kApI nAradane dehapAtanA dakSiNagna amihetranA dakSiNa muMDane agni. zApa Apyo ane pharIthI mAnasaputra na utpanna dakSiNAmUrti zivane eka jJAnavigrahI avatAra. karatAM maMthanadharma sATha kanyA utpanna karI. temAMthI dakSiNAmUrti (2) mukhya yajurvedapaniSata aditi Adi tera kanyA kazyapane, maruttI ityAdi dAkAvya eka brahmarSi. (3 vasiSTha zabda juo.) dasa dharmaRSine, azvinI ItyAdi sattAvIsa samane, dAkAyana eka brahmarSi. (3 vasiSTha zabda juo.) cAra ariSTanemi RSine, be gunA putra bhUta dAMta bhIma rAjAne traNa putromAMne bIjo putra. RSine, be kuzAzva RSine ane be aMgirA damayaMtIne bhAI. RSine ApI ane temanI mAraphata cAla manvatara- dAMtA eka apsarA. mAM prajAddhi karAvI. * dAna dharmane eka paga / bhAga 12 12-3-18 dakSa (6) sUryavaMzI narizcaMta rAjAne pautra, ane dAnapati akuranuM bIjuM nAma / bhAga- 10, kiM. citrasena rAjAne putra. ene madravAna nAme putra hatA. a0 49. dakSa (7) somavaMzI anukutpanna uzInara rAjAnA dAnava vikacitti Adi danuM putra te. (danuM zabda cAra putromAM eka dakSasAvANuM have pachI thanAro navamo manu. e dAnava (2) eka brahmarSi. (2 kazyapa zabda juo.) varuNane peTe janmaze. ane e kavacita rauthya paNa dAmapranthi ajJAtavAsa vakhate azvAdhyakSa tarIke kahevAze. bhUtaketu, dIptiketu, ItyAdi enA putra thaze. rahelA nakulanuM nAma / bhAra virA a0 4. ane pAra, marIcigarbha ityAdi enA mavaMtaramAM deva dAmoSi damaSane putra zizupALa. thaze. devatAne rAja adbhuta nAmane iMdra thaze dAmacaMdra bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSane eka rAjA. temaja ghutimAna ityAdi saptarSi, ane AyuSyamAna bhAra0 droNa0 a0 159, RSithI temanI strI aMbudhArAne peTe RSabha nAme dAmaliptA eka deza bhAra0 sabhA a0 78. viSNune avatAra thaze, ane e iMdrane sahAya karaze dAmodara kRSNanuM eka nAma, bhAra0 8 ska, a0 13. dAmANaSa RSivizeSa bhAra sa0 4-14, Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viAra dAda darada dezanA rAjA ane tyAMnI prajAnuM vitA rAtridevatA te ja. enuM nAma upazruti sAmAnya nAma, hatuM. zrI svabhAva vize ene aSTAvakanI sAthe dAruka mahiSAsurane sArathi | devIbhAga 5 saM0. saMvAda thayo hato. bhAra0 anu. 50-para. dAruka (2) kRSNane sArathi. ene kAzyapeya paNa diDipuNakAra bhAratavarSIya eka tIrtha. kahetA (2. kAzyapeya zabda juo.) diti cAlu manvatara vaivasvatamAMnA brahma mAnasaputra dAruka dArukane putra, pradyumnane sArathi / bhAra marIci RSinA dIkarAnI vahu. kazyapa RSinI tera vana a0 18. strIomAMnI bIjI. prathama ane hiraNyakazipu mAtra dAruNa garuDaputra, bhAu0 101-9. eka ja putra hatA. haraNyakazipu marI gayA pachI dAva bhAratavarSIya uttaratrigartanI uttare Avele marutagaNu thayelA devamAM bhaLI gaye. daitya thaze nahi. deza | bhAra0 sabhA 0 0 28, tyAra pachI ditine vajAMga nAme daitya avataryo. dAlabhya uttama manvataramAMnA saptarSimAM eka, ene peTa hiraNAkSa jagyAnI hakIkta bhAratamAM nathI. dAHtya (2) ghumasena rAjAnA araNyamAMne sahacara dilsa eka brahmarSi (ra kazyapa zabda juo.) dAbhyASa eka brahmarSi. dinakara divasa kare che te uparathI paDeluM sUryanuM dAzapura eka nagara (pitavatI zabda juo). nAma. AvA arthanAM puSkaLa nAma che. dAzathi dazarathaputra rAma, lakSamaNu vagerene lagADAtI dilIpa sUryavaMzI ikSavAkukuletpanna aMzumAna saMjJA. rAjane putra e pitAnI pachI rAjyAdhikArI thayo dAzarAja satyavatIne pitA | bhAra Adi 107. hato. sagara rAjAnA putrane uddhAra karavA gaMgA dAzANuM dazArNa dezanA leka. ANavA sAru eNe trIsa hajAra varSa tapa karyuM, dAzANuka dazArNa dezanA leka. paraMtu siha na thatAM e marI gaye hato. ene dAzAha semavaMzIya bema rAjAnuM nAmAntara. sudakSiNA nAme rANI ane bhagIratha nAme putra hatAM. | dAzAha (ra) yaduvaMzanuM eka kuLa. vA. ra0 bALa0 sa0 42; masya0 a0 12, - A rAjanI kathAthI spaSTa thAya che ke ekAdAthI dAzAe (3) kadI kadI kRSNane kahevAtuM nAma bhAra0 droNa0 a0 29. koI kAmane AraMbha karyA pachI te siddha na thAya dAzAe kurunI bhAryA - zubhAMgI te ja ! bhAra A0 te tene putra te pUruM karate. 63-4ra. dilI5 (2) IvAkukuLanAM khavAMga rAjAnuM bIjuM dAzeyI satyavatI / bhAra0 Adi a 0 107-51. nAmadAsI eka nadI | bhAra0 bhISma a0 8, dilI5 (3) somavaMzI purUkuletpanna ajamIDha rAjAnA dAzeraka bhArata yuddhamAM pAMDava pakSane eka rAjA. jahunuzamAM janmelA RSyarAjAne putra. ene pratIpa dAkSAyana eka brahmarSi. (2. kazyapa zabda juo.) nAmane putra hatA. dAkSAyaNa svAyaMbhU mavaMtaramAMnI dakSakanyA satInuM divaspati devasAvarNi mavaMtaramAM svargamAM thanArA bIjuM nAma. terame Idra, dAkSi eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) divAka sUryavaMzI ikSavAkukuletpanna, bhAnu rAjAne dAkSi (2) bIjA aMkanI saMjJAvALA atrikuLamAM putra. enA putranuM nAma sahadeva. utapanna thayele eka RSi. divAkara upara divAka kahyo te ja. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divAkara 250 dIrghatamA divAkara (2) garuDaputra | bhAra0 u0 101-14, dIkhalAcana somavaMzI dhRtarASTrane putra/bhAra0 bhASya0 divAvajhAdha eka brahmarSi (2 kazyapa zabda juo.) a0 96 ane 27. dividhi somavaMzI anukuletpanna khAnapAna rAjAne dIptiketu have pachI thanArA dakSasAvarNi manunA putraputra. ene putra dharmaratha agara bRhadratha, mAne eka. divAdAsa eka brahmarSi (bhagu zabda juo.) dIptimAna samavaMzI kRSNane rohiNIne peTe divAdAsa (2) sAmavaMzI AyunA putra kSatravRddha thayela putra. rAjAnA kAzyapa nAmanA pautranA vaMzamAM thayelA dIptimAna (2) have pachI thanArA sAvaNi manvabhImaratha athavA bhImasena rAjAne putra, yayAtikanyA taramAMnA sapta RSio mAne eka mAdhavInI kukhe ene pratardana nAme putra thayA hatA | dIpAda bhAratavaSaya tIrtha. (3. gAlava zabda juo.). dIrgha pAMDurAjAe mArele magadha dezane rAjA. divAdAsa (3) somavaMzI purukulepana ajamaDhanA nIla nAmanA putranA dazamAM janmelA viMdhyAdIghIja hava eka dAnava (danuM zabda juo.) rAjAne putra. enI joDe janmelI enI bahena ahalyA dIgha jihava (2) pAtALamAne eka nAga ! jemi, nAmanI hatI. ene maitrAyaNa ane mitrayu nAme azva a0 38. be putra hatA. dIjihavA azekavanamAMnI eka rAkSasI. divadAsa (4) kAzapati sadeva rAjAne putra enuM dIrghatamasa gautamAMgirasamAMnuM eka kula ( 3. aMgirA divodAsa evuM nAma chatAM ene enA bApanA zabda juo.) nAma uparathI saudeva paNa kahetA. eNe iMdranA dIrghatamA eka brahmarSi. e uzija RSine mamatA anugraha vaDe bhAgIrathInA uttara tIre ane gomatInI nAmanI strIne peTe thayelo hato. cAlu manavaMtaramAMnA dakSiNa tIre vArANasI nAme nagarI vasAvI hatI. bRhaspatine bhatrIjo heIne janmAMdha hate. enI haihayakuLanA rAjAe ene ghaNe trAsa ApyuM hatuM, strInuM nAma praduSI hatuM. somavaMzI anukulotpanna te uparathI e bhAradvAja RSine zaraNe gayo hato. balirAjAe enAthI pitAnA kSetramAM - balinI strIne eNe jaIne prArthanA karI ke hehane chate e peTe - aMga, vaMga, kaliMga suhma, ane aMdha putra mane Ape. bhAradvAje enI pAse putrakAmeSTi ema cha putra utpanna karAvyA hatA. ene keTalAka yajJa karAvyuM. ethI ene pratardana nAme putra thayo. dAsIputra paNa hatA. | matsya a0 48. mahApratardane AgaLa jatAM haihayone jItI ene sukhI bhAratamAM ene kAzirAjane ane vedamAM ucATyakaryA hatA. (pratardana zabda juo.) ne putra kahyo che. purANamAM ene utathya ane mamatAne divya samavaMzI yadukuletpanna sAtvarAjAnA putra putra kahyo che. auyazya ane mAmateya evAM enAM mAMne eka nAmo hovAthI e pAchaLanA vaMzane hoya e divyakaTapura amara parvatanI dakSiNa bAjue eka vadhAre saMbhave che. e janmataH aMdha hate paNa agninI kRpAthI dekhato thaye hate. | Rveda 3 dizA bhAratavarSIya eka nadI. maM0 128; bhAra0 Adi a0 113; bhAra diSTa sUryavaMzI vaivasvata manunA putra mAne eka. enA sabhA a0 7ne 21. putranuM nAma nAbhAga. dIrghatamA (2) semavaMzI Ayukulotpanna kSatradIpaka garuDane patra. vaMzanA rASTra rAjAne putra. enA putranuM nAma dIptakIrti skanda | bhAra0 vana a0 233. dhavaMtari rAjA. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIghanetra 251 durgA rInetra somavaMzI dhRtarASTrane putra ne bhAra dvANa darzana ja dIdhuM nahi. A Azrama RSyamUka parvata parva. para hatA. te divasathI RSyamUka parvata vAline ghadaMSTra eka rudragaNu. agamya thaye. duMdubhinuM hADapiMjara tyAM paDavuM paDayuM dIrthaprajJa bhAratanA yuddhamAM duryodhananA pakSane eka sukAI gayuM. aneka varSo sudhI e tyAM ja paDavuM rAjA | bhAga Adi a0 68. rahyuM hatuM. jayAre rAmacaMdra ane sugrIvane agninI dIrghabAhu sUryavaMzI ikvAku kulotpanna khaTravAMga sAMnidhya dostI thaI tyAre pitAnuM sAmarthya sugrIvane rAjAne putra. raghurAjA ane putra thAya. batAvavA sAru rAmacaMde duMdubhinA hADapiMjarane dIghabAhu (2) dhRtarASTranA se putramone eka putra. paganA aMgUThAnI Thesa vaDe dasa pejana dUra uDADI dIvalocana dhRtarASTranA so putramAM eka putra. mUkayuM hatuM | vA0 rA0 kiSki. sa. 11. ' dIrtha satra bhAratavarSIya eka tIrtha. duMdubhi (2) e nAmanI eka gaMdhavI". e brahmadevanI dIrdhAyu bhArata yuddhamAM duryodhananA pakSanA vyutAya AjJAthI ayodhyAmAM maMtharA nAme kekeyInI dAsI rAjAne putra. thaI hatI. | bhA20 vana a0 277. pAna ka dubha hemA nAmanI apsarAne peTe mayAsurane duMdubhi (3) samavaMzI yadukuletpanna sAtvana rAjAnA thayelA be putromAMne bIjo putra / vA0 ra0 uttara0 aMdhaka nAmanA putranA vaMzamAM thayelA anuputra sa. 12. eNe ghaNuM ja tapa karIne sahastrAvadhi aMdhakane putra. enA putranuM nAma aridyota hatuM. nAganuM baLa prApta karyA pachI bhayaMkara bheMsanuM rUpa dukapraharSa dhRtarASTra rAjAnA se putramAM eka putra. dhAraNa karyuM ane samudranI sAthe yuddha karavA gaye. durArAdhana dhRtarASTra rAjanA sau putramAMne eka. samudranA mUrti mAna deve kahyuM ke huM tArI sAthe duritakSaya somavaMzI pUrUkuletpana bharatavaMzIya yuddha karavA samartha nathI. e tyAMthI nIkaLe, mahAvIrya rAjAne putra. ene tyAruNi, kavi ane himAlaya pAse gaye ane e ja mAgaNuM karI. puSkarAruNi evA traNa putra hatA. eNe paNa kahyuM ke huM laDavA samartha nathI paNa tuM dugaI hiraNyAkSanA vaMzanA ruru daityane putra, enuM kiSkidhA nagarInA rAjA vAla pAse jA. e sAMbhaLIne bIju nAma durgama paNa hatuM (1. durgA zabda juo.). e tatkALa tyAM gayo. eNe jaIne jorathI garjanA dugadhA saMtanu rAjAnI strI satyatInuM nAma.. karIne vAline yuddha sAru cetavya. vAlie enI durgama eka rudragaNuvizeSa. garjanA sAMbhaLIne pote Ide ApelI mALA pitAnA durgama (2) durga nAmanA asuranuM bIju nAma. kaMThamAM dhAraNa karI, ane enI sAthe yuddha karavA durga mA bhAratavaSaya nadI viMdhya zabda juo.). kiSkidhAnI bahAra AvyuM. dhaNA samaya sudhI enuM durgA durga athavA durgamAsura eNe tapa karIne brahmaane vAlinuM yuddha thayuM. temAM vAlie ene mAryo. devane prasanna karyA ane vara mAgyo ke mane saMpUrNa enuM maDaduM UMcakIne pheMkI dIdhuM. e maDadu mataMga- veda AvaDe. brahmadeve tathAstu kahetAM ja ene saghaLA RSinA AzramamAM paDayuM. ethI Azrama ane Aju- veda AvaDI gayA ane brAhmaNa mAtrane, vedanI bAjune jana jananA vistArane pradeza lehIthI vismRti thaI. ema thavAthI yajJAdi karmo hatAM na bharAI jatAM aneka vRkSane paNa nAza thayo. A hatAM thaI gayAM. devone havirbhAga maLatuM baMdha thavAthI joIne RSie vAline zA ke tuM havethI temanI zakti kSINa thaI. tethI pRthvI upara anAvRSTi AzramamAM AvIza te AvatAMveta ja maraNa pAmIza. thaI. durga me saghaLA devanAM sthAna laI lIdhAM, devoe A zApanI khabara vAline paDatAM ja te zApane Adi zaktinI ArAdhanA AraMbhI. saghaLA de. parihAra karavA AzramamAM gayo, paNa RSie ene AgaLa zakti prakaTa thaI ane vara mAge ema kahyuM Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durgA ra5 duryodhana paraMtu azaktapaNAne laIne temanAthI kazuM bolAya dudharSa (3) dhRtarASTranA so putra mAne eka ja nahi. uparathI zaktie pitAnI zatAvadhi dubuddhi dhRtarASTra nAmanA nAgane putra (babruvAhana AMkhethI dayA bharelI daSTie devatAo sAme zabda juo.) nihALyuM ane pitAne hAthe temaja aneka vanaspati durmada somavaMzI yadukulatpanna haihaya rAjAnA vaMzanA khavarAvI temanI glAni dUra karI. A uparathI bhadrasenaka athavA razreNya rAjanA bemAne mATA putra zaktinuM nAma zAkaMbharI paDayuM. agADI jatAM zaktie damada (2) vasudevane pauvathI thayelA bAra putromAM dUrgane vadha karyo. e uparathI zaktinuM nAma durgA eka. paDayuM / devI bhAva 7 40 a0 28. durmada (3) vasudevane rohiNInI kukhe thayelA putrodirgA (2) bhAratavarSIya eka nadI. mAMne eka. durgA (3) tamoguNanI abhimAnI, lImI te ja. damada (4) dhRtarASTranA so putramAM eka durgAlade bhAratavarSIya deza bhAra0 bhISma a0 9. damanA somavaMzI yayAtiputra hyunA vaMzanA dhRtajeya danuputra eka dAnava. rAjAne putra. enA putranuM nAma pracetA. durjaya (2) sUryavaMzI ikSavAku putra dazAzvana kuLanA durSa samudramaMthana kALe devanI sAthe yuddha karanAra savIra rAjane putra. enA putranuM nAma duryodhana | eka asura / bhAga aSTama a0 10. bhAre anu0 a0 2. jaya (3) e nAmano eka rUdragaNa, durSaNa somavaMzI vasudevanA bhAI saMjayanI rASTra6rjaya (4) khara rAkSasanA amAmAne eka (1. pAlI bhAryAnI kukhe thayelA bemAMne eka putra. dumarSaNa (2) dhRtarASTranA semane eka putra. e khara zabda juo.) jaya (5) dhRtarASTranA se putromAM eka mahArathI hatA, jaya (6) pAMDava yajJane eka rAjA. ene bhArata dumitra kaliyugamAM bAlpika rAjA pachI thayelA puSyamitra yuhamAM koNe mAryo hato. bhAra0 kaNa0 a0 51. rAjAne putra | bhA. 12-1-14, dudha (7) duryodhana pakSane eka rAjA | bhAra dukha kaputra eka nAga. Adi a0 68. dumukha (2) varuNanI sabhAmAMne eka asura durjayA Ivala ane vAtApinI nagarI. e nagarIne dukha (3) rAme mArelo rAvaNa pakSane eka rAkSasa | maNimatI paNa kahetA. vA0 yuha0 0 9. durdamana semavaMzI pAMDava kuletpanna thatAnika durmukha (4) rAma senAmAne eka vAnara | vArA 8 ba rAjAne putra. ene putra vahInara rAjA. yuha0 sa0 30. dudhare asuravizeSa (2. mahiSAsura zabda juo.) dukha (5) pAMDava pakSanA janmejaya pAMcAla dudhara (2) rAvaNane pradhAna eka rAkSasa / vArA pitA / bhAra0 koNa0 a 134. suMdara0 a 48. dukha (6) dhRtarASTranA se putramAM eka durdhara (3) rAmanI senAne eka parAkramI vAnara | durmukha (7) mahiSAsura takSane eka asuravAha ra0 yuddha sa0 30, dukhI azokavananI eka rAkSasI. dudha rAvaNane eka senApati. ene mArutie mA duryodhana sUryavaMzI durjaya rAjane putra. ene narmadA hatA. | vArA0 suMda0 0 4. nadInI mUrtimAna devI paNa hatI. enAthI ene dudhapa (2) rAmane hAthe maraNa pAmele rAvaNanA sudarzanA nAme kanyA thaI hatI, te eNe agnine pakSane nAmAMkita rAkSasa | vArA yuddha sa0 9 ApI hatI. te bhAga- anu. a0 2. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 duryodhana duryodhana duryodhana (2) semavaMzI purukulotpanna dhRtarASTra nahi. e TheSAgni dhaMdhavA hatA tevAmAM te rAjAne gAMdhArInI kukhe thayelA se mAMne moTe. vRddhigata thavAnAM bIjAM paNa kAraNe maLyAM. eka pRthvI parathI duSTa kSatriyone nAza thavAnA nimittarUpa vakhata e nirAMte badhA sabhAmaMDapa jevA sAru e kaline aMzAvatAra hatA. enA janmakALe ane pitAnA mitra sahita tyAM gayo hato. sabhAmaMDapanI ducina thayAM hatAM. A uparathI vidure dhRtarASTrane racanA mayAsure alaukika karI hatI. keTalIka jagAe ene tyAga karavAnuM sUcavyuM hatuM, paNa putramehe pANI na hoya tyAM jANe pANuM bharyuM hoya evI, karIne eNe viduranI zikhAmaNa mAnI nahatI. ane keTalIka jagAe pANI bhareluM hoya chatAM tethI badhAe mAnyuM hatuM ke have kuLane nAza pAse tyAM jamIna ja jaNAya evI kArIgarI karI hatI. AvyuM che. vaLI jyAM bAraNuM na hoya tyAM bAraNAM, ane duryodhana droNa pAsethI dhanurvidyA zIkhyo hato jyAM bAraNAM hoya tyAM jANe bhIMta ja hoya evI ane e vidyAmAM ghaNe nipuNa paNa hato. chatAM paNa khUbI karI hatI. AvI ekAda bhIMte bAraNuM gadAyuddhamAM e vizeSa prakhyAta hato. jANIne jatAM e bhaTakA. A cAturyayukta racanAnI e nAnapaNathI ja pAMDavone TheSa karoeNe duryodhanane khabara na hovAthI tyAM pANu jevuM jaNAya bhImasenane khAvAmAM jhera khavaDAvI nadImAM DubADI tyAM e kapaDAM UMcAM laIne ja. jayAM pANI dIdho hato. (1. ArthIka zabda juo.) pachI bhImasena chatAM jamIna ja jaNAya evI eka jagAe jatAM ethI na maratAM Ugaryo. e jANavAthI eNe pAMDavone e pANImAM paDI gayo ! e joIne draupadI Adi lAkSAgRhamAM rAkhI bALI nAkhavAne vicAra karyo. strIone hasavuM AvyuM. keIe te ema paNa kahyuM paraMtu A vAta paNa pAra UtarI nahi. lAkSAgRha ke aMdhaputra te aMdha heyasto! AthI duryodhanane baLI gayuM temAM pAMDa baLI gayA nathI ane ghaNuM lAja AvI ane maraNathI paNa vizeSa dukha emaNe svayaMvaramAM draupadIne prApta karI che e vAta thayuM. pANImAM palaLelAM kapaDAM badalAvI pAMDavoe dhRtarASTra jANatAM temane hastinApura teDAvI draprasthamAM ene navAM vastra paridhAna karAvyAM, ane amuka raste rAkhyA paNa A vAta duryodhanane bilakula rucI nahi. thaIne badhI sabhA juo ema sUcavyuM. eNe e dhRtarASTranI AjJAnurUpa IdraprasthamAM rahetA hatA pramANe badhe sabhAmaMDapa nIrakhe; paNa strIoe tyAre pAMDavoe pitAnAM parAkrama vaDe puSkaLa saMpatti karelA hAsyathI lAgeluM duHkha zalyanI peThe manamAM meLavIne rAjasUya nAmano moTo yajJa karyo. te vakhate sAlyA karyuM. keI paNa rIte emAM UNapa na thaI. dhRtarASTranI sAthe duryodhana paNa IMdraprastha gaye hate. chevaTe jyAre dhRtarASTra pAchA padhAryA tyAre temanI kRSNa duryodhanane pAMDavonA koSAdhyakSa tarIke yajJa sAthe e paNa gaye. pAMDavoe jatI vakhate badhAnuM kAryamAM nIme hatA. eNe daSathI pAMDavonA paisA ghaNuM ja sanmAna karyuM. khUTI paDe ane yajJamAM tUTa paDe evA hetuthI hastinApura gayA pachI enuM mana sarvadA paDanI aparimita vyaya karyo. paNa temAM enuM dhAryuM na saMpatti tarapha ja ceTavuM rahetuM. e saMpattinuM zI thatAM UlaTI pAMDenI vAhavAha thaI. tethI tema ja rIte haraNa karavuM e dhyAnamAM ne dhyAnamAM banyAM pAMDe sAru mayAsure tauyAra karele sabhAmaMDapa karavAthI e sukAto cAle. e vAta dhRtarASTra joIne duryodhanane bahu adekhAI AvI. emanI jANavAthI ene ghaNe prakAre zikhAmaNa dIdhI. emaNe saMpatti dekhI e SathI saLagI gayA. pAMDavenI kahyuM pAMDavonI saMpatti saMbaMdhe AvA vicAra samRddhi joIne e badhuM laI levAnI ane anivArya karavA tene ghaTatA nathI. e karatAM parAkrama karIne icchA utpanna thaI. paraMtu khulluM te kAMI kahevAya temanI saMpatti meLavI pAMDavone tAruM ezvarya batAva. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhana 254 duryodhana paraMtu dhRtarASTranuM AvuM kahevuM eNe mAnyuM nahi chevaTe zakunie yukti batAvI ke ghatakrIDAmAM kapaTa karatAM mane sAruM AvaDe che tema ja yudhiSThirane ghatakrIDAne zekha paNa che. yudhiSThirane Teva che ke kaI ghata ramavAnI mAgaNI kare te tene nA kahevI nahi. mATe ApaNe ene ahIM teDAvI ghata ramIe. tuM jo ene ahIM teDAve te huM enI sAthe ramuM, ane enI badhI saMpatti tane chatI ApuM. A vicAra karNane jaNAvatAM ene paNa pasaMda paDyo. Ama saghaLAoe eka thaI dhRtarASTra pAse pAMDavone hastinApura teDAvyA. goThavaNa pramANe ghata ramyA ane temAM kapaTa karIne zakunie sabhAmaMDapa sahita temanI badhI saMpatti jItI lIdhI. draupadI dharAdharInuM piNa karAvI tene paNa jItI lIdhI. e vakhate bhISma, droNa Adi vRddhoe ghatane niSedha karyo, paNa duryodhane keInuM kahyuM kAne dharyuM ja nahi. A vakhate bhImasenane ghaNe ja krodha Avyo. eNe sahadevane kahyuM ke agni lAvyA ane yudhiSThirano hAtha bALI nAkhIe. arjune ene zAMta pADo. eNe kahyuM ke ema karavuM ApaNane ghaTita nathI; eTale bhImasena stabdha besI rahyo. pachI draupadIne sabhAmAM ANI enI phajetI karI. pAMDavoe bAra varSa vanavAsa karavo; terame varSe gupta rahevuM; ane je ajJAtavAsamAM chatA thaI jAya to bIjA bAra varSa vanavAsa javuM. Avo AvI belI kare, ramI, kapaTathI harAvI temane araNyamAM kADhayA ane emanI saMpatti niSkaTaka bhogavavA lAgyA, pAMDava arayamAM gayA tyAre badhA pitAne sAro kahe mATe uttama nItie eNe rAjya karyuM. chatAM pAMDavone samULa nAza karavAnI enI lAlasA bilakula zamI nahatI. pAMDa kayAM che ane zuM kare che enI e niraMtara chUpI bAtamI rakhAvate eka samaye pAMDavo daitavanamAM che e jANI, zeSayAtrA rAjyanAM godhana vagerenI gaNatarI ane tapAsa karavA nimitte dhRtarASTrane kahIne pote karNa, zakuni, duHzAsana vagerene joDe laIne daitavanamAM gaye. gAye, baLada, AkhalA vagerenI gaNatarI ane tapAsa thaI rahyA bAda teo saghaLA daitavana pAsenA sarovaramAM jaLakrIDA karavA gayA. evuM banyuM ke e samaya pahelAM e lekethI pAMDavone kAMI upadrava na thAya eTalA mATe Idra citraratha gAMdharvane e vanamAM mekalyo hato. duryodhana ane enI ToLIne citrasena sAthe bheTo thaI gayo. citrasene dUta mokalI duryodhanane kahAvyuM ke huM ahIM strIo sahavartamAna krIDA karuM chuM. sababa tame ahIM Avaze nahi, paraMtu emaNe gAMdharvadUtanuM apamAna karI enI joDe UlaTuM kahAvyuM ke tuM A vanamAMthI satvara nIkaLI jA. nahite rAjA duryodhananI sAthe kAma che. AthI citrasenane krodha AvyuM ane emanI joDe yuddha karavA AvatAM temanI vacce ghaNuM ugra yuddha thayuM. gAdhave karNanA ane koNe gAMdharvanA ghaNA mANaso mArI nAkhyA. gAMdharve karNane nasADa ane bIjAne ene parabhava pamADI duryodhanane kedI karIne laI ga. | bhAra0 vana a. 243. karNa nAsI chUTayo ane duryodhana keda pakaDAyo eTale bAkInA araNyamAM bhaTakatA hatA te pAMDavone maLyA. temaNe badhI hakIkata pAMDavone kahI. bhImasena kahe ThIka, amane rucatuM hatuM te citrasene karyuM, paNa yudhiSThirane dayA AvI ane eNe bhImane kahyuM ke AvuM besavuM ApaNane ghaTatuM nathI. tuM ane arjuna jAo ane citrasena pAsethI duryodhanane choDAve. AthI nirupAya thaI banne bhAIo citrasena pAse gayA. citrasene kahyuM : tame ahIM zuM karavA AvyA ? inDe mane tamArA ja saMrakSaNa sAru mokale che; kemake duryodhana ahIM tamane upadrava karavAnI buddhithI ja AvyA hatA. meM ene keda karyo e ja che. e sAMbhaLIne arjune kahyuM ke tAruM kahevuM vAjabI che, chatAM yudhiSThiranI AjJA jema amane zirasA vaMdanIya che, tema tane paNa hevI joIe. mATe tuM duryodhanane choDI de ane pitAne sthaLe ja, citrasena e vAta mAne nahi. A upasthI enuM ane arjunanuM yuddha thayuM. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhana 255 duryodhana temAM citrasena hAryo ane be ke bhale tamArI pRthvI para avataryA che. e badhA tane sahAya karI IcchA pramANe thAo. paraMtu huM duryodhanane yudhiSThiranI pAMDavone haNaze. mATe tuM AtmahatyA karIza nahi. AgaLa laI jaIne tyAM choDIza. ema kahI e Ama bolIne e asuro aMtardhAna thayA. eTale duryodhanane laIne bhImasena ane arjunanI sAthe duryodhana paNa "dhamAMthI jAgyo hoya ema dhyAnamAMthI yudhiSThira pAse Avya, duryodhanane mukta karyo ane nivRtta thayuM. ene A svapnathI kAMI dharya AvyuM yudhiSThire ene rajA ApavAthI svasthAne gaye. ane A svapnanI vAta koIne na kahetAM ghaNuM citrasena gaye eTale yudhiSThire dUryodhanane kahyuM ke utsAhathI haritanApura tarapha prayANa karI AnaMdaAma vartavuM tane kevaLa agya che. haze, je thayuM bharyo hastinApuramAM peThe ! bha20 vana a0 253. te ThIka thayuM. tuM havethI AvuM sAhasa kheDIza nahi. hastinApuramAM rahyo rahyo duryodhana sarvadA Ama kahIne eNe duryodhanane hastinApura javAnI pAMDavono nAza zI rAte karuM, e ja ciMtvana karyA AjJA ApI. ? bhAra vana a0 244-247. karatA hatA. eka samaya durvAsA RSi pitAnA ayuta A pramANe apamAna pAmele duryodhana yudhiSThirane (dasa hajAra) ziSyone laIne hastinApuramAM sahaja vaMdana karIne tyAMthI nIkaLe. e pote lajajA- AvI caDhayA. duryodhane bahu ja ane ghaNuM divasa sAgaramAM DUbI gayo hato. hastinApura javAne sudhI emanI sevA karI. AthI prasanna thaI arayamAMthI cAlatA karNa. du zAsana vagere Aju- durvAsAe kAMI mAgavAnuM kahetAM, karNa, zakuni 'bAju bhaTatA hatA te ene AvI maLyA. emaNe vagerenI zikhavaNIthI mAgyuM ke jema Apa mAre ghaNe prakAre enuM sAMtvana karyuM ke veLAveLAnI tyAM padhAryA tema ja saghaLA ziSya saha vartamAna chAMyaDI che. banavA kALa hoya te bane che, bAkI kAmyakavanamAM padhAre, draupadIne tyAM bhojana mAge ame badhA pAse hovA chatAM AvuM thAya nahi. ane ema karIne ene cho. A vAta durvAsAne duryodhana kahe : AvuM apamAna ane pAMDavonI samakSa ! bilakula rucI nahi, paNa nirupAya thaI teo hu ene choDA chUTayo ! AthI maraNa sAruM, kAmyakavanamAM gayA. emaNe saMketa pramANe annanI mATe meM AtmahatyA karavAno nizcaya karyo che. huM yAcanA karI. kRSNanA sAmarthyathI pAMDane koIpaNa marIza ja. tamAre badhAe hastinApura javuM. Ama apakAra karyA sivAya durvAsA pitAne Azrame gayA. kahIne eNe baLI maravA agni saLagAvaDAvyuM. (2. durvAsA zabda juo.). agnimAM kUdI paDyA pahelAM e dhyAnastha thayo. eka vakhata duryodhana karNa vagerenI joDe sabhAmAM paNa te vakhata ene svapna AvyuM hoya evo pAMDavonI niMdA karato beTho hato, tyAM bhISma bhAsa thayo. AvI caDhayA. emaNe pAMDanI niMdA sAMbhaLIne duryodhana AtmahatyA karyA pahelAM dhyAnastha thaye ene ghare ja dhikkAra karyo. emaNe karNane eTale te vakhate svapnanI peThe eNe keTalAka asure joyA. tirarakAra karyo ke ene ghaNe krodha Avyo ane e asuroe ene kahyuM ke he duryodhana ! tuM pAMDavone pote digvijaya karavA nIkaLI paDayo. kaNe aneka nAza karavAne nizcaya kara. ame tane sahAya karIzuM. rAjAone jItyA ane apAra dravya ApyuM ane narakAsurAdi je je asuro marI gayA che te badhA duryodhanane kahyuM ke tuM paNa pAMDanI mAphaka rAjakarNa, bhISma, droNu vagerenA zarIramAM praveza karI sUya yajJa kara. te uparathI duryodhane pitAnA rahyA che. tema ja ghaNuM asuro ame amukane purohitane teDAvyA ane enI salAha pUchI. eNe mArIzuM ja, na mArIe te paMca mahApAtakonuM tema ja bIjA RSioe duryodhanane kahyuM ke tArA pApa amane lAge, evAM paNa laIne kSatri thaIne kuLamAM yudhiSThire rAjasUya yajJa karyo che mATe jayAM Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhana duryodhana sudhI yudhiSThira hayAta hoya tyAM sudhI rAjasUya mUzarmAne mokalyo. je pAMDavo virATamAM haze te yajJa karavAne zAstrAdhAre tane adhikAra rahyA nathI. te gAyanuM haraNa karatAM sAmA thaze ja, evI mATe tuM bIje koI yajJa kara, A uparathI karyo mAnyatAthI eNe A beta hate. paNa suzarmAne yajJa kara enI ghaDabhAMja karatAM chevaTa parAbhava thaye. (3. virATa zabda juo.) bhISmAdi karavo evuM sarvAnumatie TharyuM. sahavartamAna pate uttara tarapha gaye ane virATanI pachI yajJa karavAnuM nakkI karI tenI taiyArIo uttara taraphanA dhanane hAMkI javAnA prayatana karyA. cAlI. senAnA haLa vaDe jamIna kheDI yajJabhUmi paNa pAMDavone chatA pADavA te rahyA paNa pote ja nirmANa karAI. yajJane AraMbha thayo. duryodhanane parAbhava pAmyo. (bRhannaTA zabda juo.) pAMDavone yajJamAM AvavAne teDavA sAru vanamAM A pramANe duryodhane je je prayatna karyA temAM data mokalyo. e data vanamAM gayo ane Apa e niSphaLa gayA ane varSa pUruM thatAM pAMDavo chatA yajJamAM padhAro ema yudhiSThirane kahetAM emaNe uttara thayA. teo upaplavya nAmanA nagaramAM rahyA. emaNe Apyo ke ame yajJamAM AvIe e vAta kharI, purohita drupadane patarASTra pAse sAma karavA mekalyA paNa amArAthI tera varSa pUrAM thayA sivAya nagaramAM ke kaurava yathAnyAya rAjyane ardhavibhAga emane avAya nahi, mATe AvatA nathI. hAla duryodhana Ape. paNa ethI kAMI vaLyuM nahi, purohita drapada yajJa kare che e jANIne amane saMtoSa thAya che, pAMDava pAse pAcho Avyo. enI pUMThe pUMThe ja evuM tuM jaIne ene kaheje, dUta pAchA javAne dhRtarASTra saMjayane pAMDavo pAse meka. saMjaye nAkaLato hato te vakhate ene hAka mArIne bhImasene pAMDavo pAse AvIne dhRtarASTranA kahAvyA pramANe kahyuM ke dUta! amArAM vanavAsanAM tera varSa pUrAM yudhiSThirane kahyuM ke he yudhiSThira ! dhRtarASTra rAjAe thayA pachI moTo yuhayajJa thanAra che. e yajJamAM mane tamane je kahevA mokale che teTaluM ja huM zastrAgna rUpI agnimAM duryodhananI Ahuti ApavAnA belIza. ochevatto eka zabda paNa kahetA nathI, prasaMga pahelAM ame tyAM AvIzuM. keIna teDAnI mATe huM je kahuM te mAro mata che ema na dhAratAM vATe jovA nahi rahIe, e saMdeze meM mokale huM kevaLa dUta tarIke kahelAM vacane ja kahuM chuM che evuM tuM jaIne saghaLA kArone kaheje. dUte te dhyAnapUrvaka sAMbhaLa, dhRtarASTranuM kahevuM che ke tuM AvIne e saMdeza zabdazaH kahI saMbhaLAvyo. A ane tArA baMdhuo dharmAtmA che. mATe tame jemAM sAMbhaLIne duryodhananuM mana khATuM te thaI gayuM, hiMsA ja bharI che evA yuddhamAM pravRtta na thatAM paNa eNe viSNuyAga pUro karyo. eNe AvelA bhikSAvRtti karIne tamArI upajIvikA calAvI le. saghaLA brAhmaNane apAra dhanavastrAlaMkAra ApI agara je kahezo ke bhikSAvRtti kSatriyane niMdya che, mAnapAna sAthe vidAya karyA bhA20 vana a0 257. te tamAre tema karavAnI paNa jarUra paDe ema nathI, bAra varSane vanavAsa bhogavI pAMDa terame varSe kAraNa ke kRSNa tamArA parama Aptajana che tema ja guptavAsa sAru virATane tyAM nAma palaTIne rahyA pada tamArA sasarA che. bemAMthI game tene tyAM hatA. daramyAna kIcakanA vadha vagerethI pAMDavo tyAM rahevAthI tamane kaI nA kahe ema nathI. TUMkAmAM haze e duryodhanane saMzaya AvyuM. emane kheLI meM kahyuM temAMthI je race ane yogya lAge te karo. kADhayA hoya te bolI pramANe pAMDavone bIjA ane rAjyane vibhAga na mAgatAM svastha rahe. bAra varSa vanavAsa kare paDe. ema thAya te ThIka saMjayanuM A kahevuM sAMbhaLIne yudhiSThirane Azcarya thaI jAya e hetuthI virATanagaranI dakSiNe virATanI lAgyuM. pachI emaNe paNa yudhiSThirane pAcho sadeze gAye vagere hatuM te harI laI AvavAne eNe kahAvI mokalyuM. te sAMbhaLIne saMjaya tathAstu kahIne Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhana hastinApura gayA. yudhiSThire sAru kRSNane kArA pAse zabda jue.) chevaTe sAma karavA melyA. (4. kRSNa 257 sAma upAyathI kazuM na vaLatAM Akhare yuddha karavAnA ja nizcaya thatAM pAMDavA ane duryodhane lazkaranA jamAva karavAnA AraMbha karyo. banne pakSe khetapeAtAnA mahArathIAne peAtAnA pakSamAM lIdhA. madra dezAdhipati zalya rAja pAMDavA pAse jatA hatA paNa duryodhane yuktithI tene peAtAnA pakSamAM laI lIdheA. (zalya zabda jue.) pAMDavA ane dhRtarASTrA vacce je dhAra yuddha thayu' te bhAratIyu-mahAbhArata agara bhArata nAme prasiddha che. (bhAratIyuddha zabdajIe.) A yuddha cAlatu hatuM tyAre jayadrathane vadha thatAM pahelAM duryodhana pAte arjuna para caDhI gayA. paNa eNe sakhata hAra khAdhI. / bhAra. droNu. a0 102-103, bhISma, droNu ane hu e traNe, tema ja du:zAsana, zakuni Adi ghaNAye mahArathI maraNa pAmyA, tethI duryodhana ghaNA dilagIra thayA. te vakhate azvatthAmAnI sUcanA uparathI zalyane senApati nImyA, paraMtu zalya marI gayA, jethI e bhayabhIta thaI gayA. peAtAne jalasta vidyA AvaDatI hAvAthI ane yeAge e eka taLAvaDImAM jaIne saMtAI rahyo. pAMDavA ane cAtarapha zeAdhatA hatA, paNa e jaDe nahi. AthI pAMDavAe evu jAhera karyuM ke je koI durgaMdhanane pakaDAvI deze tene amuka dravya maLaze. e uparathI keTalAka leAbhI mANusAe pAMDava pAse AvIne kahI dIdhuM ke durgaMdhana dvaipAyanahada nAmanA sarAvaramAM che. bhImasene sa MtuSTa thaIne e leAkeAne kaheluM inAma ApyuM. pachI kRSNa ane yudhiSThira sahavatta mAna pAMDavA dvaipAyanahada upara gayA. kRSNa ane yudhiSThire ane aneka aneka vArtA hIte yukti vaDe hadanI bahAra kADhayo. pachI yuddhane aDhArame divase divasanA khe paheAra pachI bhIma ane duryodhananA yuddhane AraMbha thayA. / bhAra zalya0 0 3331. 33 mukti bhImasena ane duryodhananA yuddhatA prasaMga cAlatA hatA te daramyAna yAtrAe gayelA balarAma ekAeka tyAM AvI caDhayA, temaNe e bannene dhaNA upadeza karyAM, para Mtu teo yuddha karatA aTake nahi, eTalAmAM durgaMdhananI noMdha upara bhImasene gadA mArI, ene bhoMya para pADayo. gadAyuddhanA niyama che ke temAM kammarathI nIce ghA karAya nahi; chatAM bhImasene Adha para ghA karyo te joIne balarAma bahu gusse thaI gayA ane pete gadA laI bhImasena para dhAyA, paraMtu kRSNe temane zAMta pADacA ane samajaNuM pADI ke 'tArI janadha para gadA besaze ane tethI tuM maraNu pAmIza ' eve duryodhanane maitreyaRSinA zApa hatA. e RSinA zApane anusarIne Ama banyuM che, emAM bhImasenane vAMka kADhavAnA nathI. pachI zAMta thaIne balarAma dvArakA gayA. | bhAra zalya a0 61. 1 pachI durgaMdhana raNamAM paDayo hatA tyAre azvatthAmA enI pAse AvyA. duryodhane ane senApati pade sthApyA. azvatthAmA dhRSTadyumnAdika pAMcAle ane pAMDavAne mArIne pAchA AvyA ane baDAIbharelI vANImAM ane e vAta karI. durgAdhane enAM gauravabharyA vacane kahetAM kahetAM prANatyAga karyAM. / bhAra0 sauptiya0 e0 9 0 (1. azvatthAmA zabda jue.) uparanI saghaLI hakIkata uparathI duryodhanane svabhAva kevA haze e dhyAnamAM Ave ema che, mATe enuM vizeSa varNana karavAnI jarUra nathI. maratAM maratAM aMtakALa samaye paNa enI duddhi gaI naheAtI. ane lakSmaNa nAme putra ane lakSmaNA nAme kanyA ema e sa'tAna hatAM. ene putra teA enA jIvatAM ja abhimanyune hAthe maraNu pAMmyA hatA. enI kanyA kRSNanA putra sAMkhane varAvI hatI te ja mAtra enI pAchaLa jIvatI hatI. durAdhara se|mavaMzIya dhRtarASTranA eka putra/bhAra0 A0 131-10 durukti krodha ane hi sAnI kanyA, kalinI bahena / bhA0 4-73 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dulAsA 258 duvirecana durvAsA svAyaMbhuva manvatara mAMhyalA atri RSithI karavA khAtara nahi paNa pAMDanuM sarava jevA sAru kardamanI kanyA anasUyAne peTe avatarelA traNa madhyarAtri pachI jyAre bhajana vagere ATopavAyuM putromAMne bIje. eNe kAMI aparAdha sAru Indrane hoya te vakhate bhojana mAgavuM. je bhojana na Ape zA hatA ke tArI sarva saMpatti samudramAM paDaze. te temane zApavA. duryodhanane pAke pAye khabara hatI tema te paDI hatI. pachI samudramaMthana dvArA e ApelA ke draupadInA jamyA pachI saMye ApelI thALImAMthI uzApane lIdhe pAchI maLI hatI. cAkSuSa mavaMtaramAM anna utpanna thatuM na hatuM, eTale durvAsA mAgaze te svargamAM maMtrakama nAme Indra hato tenA saMbaMdhamAM A bhojana pAMDavo ApI zakaze nahi ane pariNAme vAta hevI joIe, kAraNa samudramathana cAkSuSa manva durvAsA krodha karIne emane zApa deze. duryodhananuM A taramAM thayuM hatuM. eka indrane thayelA zApa bIja indrane kahevuM durvAsAne rucyuM nahi, paNa pite vara mAga bAdhaka thAya ema bane nahi. ema kahyuM hatuM eTale nirupAye tyAM gaye. pitAnA durvAsA (2) vaivasvata mavaMtaramAMnA atri RSithI (daza hajAra) ziSyo sAthe madhyarAtre kAmyakavanamAM anasUyAne thayelA cAra putramAMne bIje. e mahA- jaIne eNe pAMDavo pAse annanI mAgaNI karI. tapasvI hato. e kAlarudrAgnine aMzAvatAra jo yudhiSThire tathAstu kahIne kahyuM ke Apa snAna karI hato. tethI mahAdevanI AjJAthI zvetakI nAmanA A; eTalAmAM huM jamavAnI taiyArI karuM chuM. rAjAe ene pitAnA yajJamAM Rtvija banAvyuM hatuM. RSi snAna karavA gayA ane yudhiSThira AzramamAM (takI zabda juo.) e uttama kaTine brahmavettA AvIne draupadIne jagADIne RSi AvyAnA samAcAra hatA. e svabhAvataH bahu ja krodhI hatA. aMbarISa kahyA e sAMbhaLIne e gabharAI ane lAgaluM ja rAjA upara krodha karIne eNe kRtyA choDI hatI, kRSNanuM smaraNa karyuM. kRSNa tyAM tatkALa pragaTa thayA. jethI dvAdazI tithinA abhimAnI deva viSNunuM draupadI ane pAMDe pote sarvAtmA che ene para sudarzana cakra enI vAMse paDayuM hatuM. (2. aMbarISa dekhADavA kRSNa sUryanI ApelI thALImAM zAkapAtra zabda juo.) upajAvI badhAMnA dekhatAM pote khAdhuM. emanA jamIne eka vakhata e dvArakA gayA hatA tyAre kRSNa tRpta thatAM ja durvAsA ane saghaLA RSio parama ene bahu ja satkAra karI pitAne tyAM rAkhyA hatA. tRpta thayA. draupadInI AgaLa DhagaleDhagalA khAdya te vakhate eNe kRSNane ghaNI vakhata satAvyA hatA. padArtho utpana thayA, e joIne dropadIne dhIraja eka vakhata kRSNanI pAse khIra karAvI ane te AvI, ane yudhiSThirane RSine bolAvaDAvavAnuM khIra pitAne hAthe rukimaNI ane kRSNane zarIre kahyuM. eNe sahadevane RSine teDavA mokalyo paNa, paDI hatI. bIjI vakhata rathe ghoDA na joDatAM RSi keI sthaLe maLe ja nahi! snAna karatAM kRSNa ane rukimaNune joDavAM ane rukimaNI barAbara karatAM ja bilakula jamAya nahi ema tRpta thaI cAle nahi te tene cAbuka mAryA hatA. Ama thatAM javAthI, yudhiSThiranuM kalyANa thAo e AzIpaNa kRSNane kodha utpanna thaye nahi, eTaluM ja nahi rvAda daIne RSi tyAMthI jatA rahyA hatA ! / bhAra paNa rukimaNInI mukhamudrA paNa prasanna ja rahI hatI. vana a0 264, te uparathI te bahu prasanna ane saMtuSTa thaI bannene durvAkSI kRSNapitA vasudevanA vRka nAmanA bhAInI ghaNuM prakAranAM Icchita varadAna ApI svasthAna strI. ene takSa, puSkara vagere putro hatA. gayA hatA. bhAra- anu. a0 264 darvibhAga eka dezavizeSa. enI evA prakAranI sevA duryodhane paNa karI hatI. durvicana dhRtarASTranA so putromAMno eka. duryodhane vara mAgyo ke pAMDavane tyAM jaI bhojana duvirecana dhRtarASTranA so putromAMne eka, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harviSaya 259 netra durviSaya dhRtarASTranA so putromAMne eka. duSyata somavaMzIya ajamIDhano putra. enI mAtAnuM dezala dhRtarASTranA se putromAM eka nAma nIlI ane bhAInuM nAma parameSTI hatuM. | duzalA so putra pachI gAMdhArIne dhRtarASTrathI eka bhAra A0 101-20. ' putrI thaI hatI. te siMdhu dezAdhipati jayadrathane duSyata (2) semavaMzI, purukuLAtpanna rADhAzvanA putra varAvI hatI, duzAsana dhRtarASTranA so putramAM eka ane RtayanA kuLamAM janmelA relpa rAjAne putra ane duryodhanane nAno bhAI. e paNa duryodhananA jevo turvasukuLatpanna maruta rAjAe pitAne saMtati na ja zara, parAkramI ane mahArathI chatAM ghaNe duSTa hovAthI dIkaro mAnI pitAnuM saghaLuM rAjya ApyuM hate. zakunie kapaTa ghatathI pAMDavonI badhI saMpatti, hatuM. ene zakuMtalA nAme strI hatI. ene peTe harI laIne draupadI dharAdharIne jItI gayA tyAre sarvadamana uphe bharata nAme putra thayA hatA. (zakuM. duzAsana duryodhananA kahevAthI draupadI rajasvalA talA zabda juo). hatI chatAM ene coTale pakaDIne ene aMtaHpuramAMthI duSyarAjya semavaMzIya dhRtarASTranA somAne eka sabhAmAM lAvyA hatA. nirlajja banIne bicArIne putra. | bhAra A0 131 9 sabhAmAM nagna karavAno prayatna karyo, paNa kRSNanA dusaha dhRtarASTranA samAne eka putra. alaukika sAmarthyane lIdhe temAM phAvyA nahi, tyAre svabhAva dhRtarASTra nAmanA nAganA putromAM ja e vAta paDatI mUkI. enA A kukarmathI gusase eka (babruvAhana zabda juo.) thaI bhIme ghera pratijJA karI hatI ke huM duHzAsananuM duva semavaMzI purukuLAtpanna pAMDavavaMzIya nRpaMjaya lehI pIza ane draupadIne eTale je hAthe pakaDayo rAjAne putra. ene putra timi nAme rAjA hatA. che tene mULamAMthI ukheDI nAkhIza. dUSaNa khara nAmanA rAkSasane senApati. ene vajadazAsana dUryodhananI IcchA pramANe vartanAra vega ane pramAthi nAme be bhAI hatA. e pitAnA hovAthI eNe ene yauvarAja nI hatA. cAra amAtya sahita janasthAnane vize rAmane je samaye bhAratanuM yuddha thayuM tyAre zakuni sahita hAthe maraNa pAmyA hatA. (1. khara zabda juo.) ene sAtyakinI sAthe jabarI laDAI thaI hatI. dUSaNa RSabhadeva vaMzanA bhauvana rAjAnI strI. ene temAM e banne hAra pAmyA hatA. droNAcArye ene tvaSTA nAme putra hate. puSkaLa tiraskAra karyo hate bhAra0 droNa. a. 68 bhAratayuddhamAM duryodhana pakSane e nAmano eka 123-122. chevaTe bhImasene eNe je hAthe draupadIne rAjA / bhAra0 droNa0 a0 158. kezakalApa pakaDayo hato tene mULathI ukheDI nAkhe. 60 (2) dhRtarASTranA so putramAMne eka. / bhAra chAtI cIrI enAM rudhiranuM pAna karyuM ane potAnI droNa0 a0 137. ghara pratijJA siddha karI ene mArI nAkhyo hate. (1. bhImasena zabda juo.) daDhayyata agatya RSi ane kRSaNane putra. ene duSkata rAvaNe harAvele eka rAjA putra izvavAha, bhA. 4-28-3ra, duSkarNa dhRtarASTranA so putremAMne eka. dAgna eka brahmarSi (2 agatya zabda juo.) duugharSaNa samavaMzIya dhRtarASTrane eka putra. | bhAra dakSatra dhRtarASTranA so putramAMne eka. bhI. 64-28; ka. 46-80ene yuddhamAM bhIme dadudhanvA draupadI svayaMvaramAM Avelo eka rAjA. / mAryo hato. bhA0 sa0 25-16. . bhAra, Adi. a. 201. duuharSa semavaMzI dhRtarASTrane eka putra. / bhAra netra vizvAmitra RSinA putra mane eka vAra A0 68-96. rA0 bALa0 sa. pa7. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dainemi 20 devaka dinemi semavaMzI purukuLatpanna hastinA putra daDhAsya agatya putra daDhasyune bhAI / matsya ao devamIDha agara dvimIDhanA vaMzanA satyavruti rAjAne 202. putra. ene supArzva nAme putra hatA. DhAyu eka RSi daratha eka rAjarSi. dRSaddhitI sUryavaMzI ivAku kuletpanna anaraNya rAjAne daratha (2) dhRtarASTranA so putromAM eka | bhAra0 putra haryava rAjAnI strI. droNa0 158. daSatI (2) bhAratavarSIya eka nadI. (2 himAdarathAzraya somavaMzIya dhRtarASTrane putra | bhAga laya zabda juo.) pAMDavanA samayamAM A nadI A0 131-12. hastinApura ane kurukSetranI mathe vahetI hatI. kurukSetra daTaruci priyavrataputra hiraNyatAnA sAta putramAM te mahAbhAratanI yuddhabhUmi. 'trIje. ene deza ene ja nAme prasiddha che. darzaratha eka rAjarSi deharuci (2) kuzadIpanA sAta dezamAne trIjo. deva sthaLa, sUkSama padArtha, ane enAM kAraNa, e daTavarmA dhRtarASTranA so putramAM eka badhAMne je pitAnA prakAza vaDe prakAzita eTale daDhavya eka RSi | bhAra0 anu. a0 255. ghatana karanAra - paramAtmA che. 68saMdha dhRtarASTranA so putramAMne eka deva (2) jene nimeSenmeSa thatI nathI, jyotirUpa dasena droNAcArye mAre pAMDava pakSane eka rAjA deha hovAthI jene paDachAyo paDato nathI ane pRthvI || bhAra droNa0 a0 21. para AvatAM bheyane jene pAdasparza thato nathI, dasya agatya RSithI pAmudrAne peTe thayela evA svarga, ane upalakSaNa vaDe satyAdi lokaputra, e sAta varSa sudhI garbhamAM rahyo hato. nAna vAsIone deva kahevAmAM Ave che te badhA, aditi paNathI ja e vedavedAMga pAraMgata ane jabarA putrane A nAma sAdhAraNa rIte lagADAya che. tapasvI hato. e nAne hatuM tyArathI ja roja brahmadevathI mAMDIne nAga parvata, temaja vAlahajAra mANasathI UMcakAya eTalI samidha e ekale khilyAdiTha, nAradAdika, urvasyAdika apsarA, zata UMcakI lAvatA. AthI mazkarImAM agatsya ene Adi nadIonA devavizeSa, himavAnAdi parvatanA ImavAha (Ima=samidha) kahetA. anapatya hevAthI devavizeSa, e saghaLAne deva" evuM nAma lagADAya che. eNe Ane putra karI lIdhe hato. | bhAra vana. nadeg devaRSabha vaivasvata manaMtaramAMnA dharmaRSine bhAnu ya. a0 97. nAmanI strIne peTe thayela putra. enA putranuM nAma dahana semavaMza purukuLatpanna hastirAjAnA putra sena. . ajamaDha rAjAnA vRdipu nAmanA putranA vaMzanA vika somavaMzI yadukuLatpanna sAtvata rAjAnA vaMzanA senajita rAjAnA cAra putrAmAM bIje. enA Ahaka rAjAnA be putramAMne pahele. ugrasenane moTA bhAInuM nAma rucirAdha. mATe bhAI. ene devavAna , upadeva, sudeva ane dahasta dhRtarASTranA samone eka putra. devavaddhane nAme cAra putro ane dhRtasevA, zAMtidevA, dakSatra 0 upadevA, zrIdevA, devarakSitA, sahadevA ane devakI daMDhAyu | somavaMzI ailanA puraravane putra. tenI ke mA urvazI. ema sAta kanyAo hatI. A saghaLIone vasudevane dalAyudha ) paraNAvI hatI. dAdha sUryavaMzI ikSavAku kuletpanna kuvalA rAjAnA devaka. (ra) yudhiSThirane pauvIne peTe thayela putra. ekavIsa hajAra putromAMthI UgarelA traNa putromAM devaka (3) kAcadvIpamAMnA lekavizeSa bhAra 5 meTe. ene pramoda nAmane putra hatA. 20-22, Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaka95 devapraharaNa devakapa brahmadevane chaThTho divasa, amara-kalpa. (4 ka5 devaja eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) zabda juo.). devatAjita RSabhadevanA putra bharatanA sumati nAmanA devakI devaka rAjAnI kanyA ane vasudevanI strI. ene putrane vRddhasenAnI kukhe thayelo putra. ene AsurI kRSNa vagere ATha putra thayA hatA. nAme strI hatI ane tenAthI devaghumba nAme putra devakI (2) RSabhadevavaMzIya uddagIdhanI strI. enA thayA hatA. putranuM nAma prastAva | bhA. 5-15-16. devadatta zarIrastha upaprANumAMne eka. devakuyA svAyaMbhU manavaMtaramAMnA marIci RSinA devadatta (2) sUryavaMzI narizcaMta kutpanna uruzravA putra pUrNimAnI kanyA. eNe janmAMtare bhagavAnanuM rAjAne putra. enA putranuM nAma agnivezya. pAdaprakSAlana karyuM hatuM, tenA puNyaprabhAve karIne e devadatta (3) IMdra arjunane ApelA zaMkhanuM nAma/ hAla svadhunI - svarganI nadI rUpe che. bhAra0 sabhA 30 zla0 9. devakulyA (2) RSabhadevavaMzIya bhUmAM rAjAnI strI. devadata eka devarSi. prastAvanI mAtA. vidyumna RSabhadeva vaMzIya devatAjita rAjAne devakUTa merunI taLeTI AsapAsanA parvatemAM pUrva AsUrI nAmanA strIthI janmela putra. ene dhenumatI dizA tarapha Avela parvata. nAme strI ane tenI kukhe thayelo parameSTI nAme devakUTa (2) bhAratavaSaya eka tIrtha. putra hatA. devagAMdharva kazyapa RSine munI nAmanI strIthI thayelA devadhAnI mAnasottara parvata upara dvAdaza AdityaseLa gaMdharva che. temanAM nAmaH bhImasena, ugrasena, mAMnA indra nAmanA AdityanI nagarI. e nagarInAM aparNa, varuNa, gopati, dhRtarASTra, sUryavarcA, satya- "vavekasArA" ane "mAhe drI' evAM bIjA nAma vApha, arkaparNa, prayuta, bhIma, citraratha, zAlizirA, purANAMtare maLI Ave che. A nagarInA yAttaraparjanya, kali ane nArada ! bhAra Adi a0 66 vRtta-rekhAMzavRta upara jyAre sUrya Ave che tyAre kalo. 4ra-44. tyAM madhyAhana heIne uttara digdhALanI vibhAvarI devagaMdharva (2) kazyapane prAdhAne peTe thayelA daza nAmanI nagarImAM sUryAsta kALa, dakSiNa digdhALanI devagaMdharva che. temanAM nAma: siddha, pUrNa, bahi- saMyaminI nagarImAM sUryodayano samaya ane pazcima parNAya, brahmacArI, ratiguNa, suparNa, vizvAvasu, dipALanI nicinI nagarImAM madhyarAtra heya bhAnu ane sucaMdra. A sivAya ene atibAhu, che. A pramANe judA judA yAttaravRtta upara hAhA, hUhU ane taMburu evA bIjA cAra putro sUrya AvatAM pUrva-pazcimanI judI judI jagAe heya ema purANutare jaNAya che. sUryodaya, madhyAhana ane sUryAsta thaI jAya che. devagarbhA kuzadvIpanI eka nadI. devapati eka brahmarSi (3. bhagu zabda juo.) devagiri carmavatI pAse parvatavizeSa | bhA. devapatha bhAratavaSaya tIrtha. 5-19-16, devepALa zAkadIpastha eka parvatavizeSa. devaguhya sAvaNi manvatarane eka brAhmaNa. enI devapoDhI aSADa suda agiyArasa, sarasvatI nAmanI strIne peTe enA vaDe sArvabhauma devaprastha ane jItelA senAbiMdu rAjAnI uttara nAme avatAra thaze. | bhA0 8-13-17. taraphanI nagarI | bhA20 sabhA0 a0 28. devaja sUryavaMzI tRNabiMdunA kuLamAMnA saMyama nAmanA devaprastha (2) gopavizeSa-kRSNa ane baLarAmane rAjAnA bemAMne eka putra | bhA0 9-2-34, bAlyAvasthAne mitra | bhAga dazama a0 22. devajAti eka brahmarSi (2. kazyapa zabda juo.) devapraharaNa svargane devavizeSa / matsya. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaprahAra 22 devayAnI devaprahAra svargane eka devavizeSa / matsya a0 6. devabahu samavaMzI yadukaLAtpanna sAtvata vaMzanA tvadIka rAjAnA pAMca putramAMne eka. devabhAga somavaMzI sAvaMta vaMzanA sura rAjAne mArISA nAmanI strIthI thayelA dasa putromAM bIje. kaMsanI bahena kaMsA enI strI thAya. ene peTe ene citraketu, buhabala ane uddhava ema traNa putra thayA hatA. devabhUti kaliyugamAM zuMga rAjavaMzamAMnA bhAgavata rAjAne putra. e A vaMzane chelle rAjA hato ! bhA 0 12-1-18, devamana eka brahmarSi bhAra azvamedha ane 25. devamati eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) devamAtA aditi te ja devamIDha videhavaMzI katiratha janakano patra ene putra vidyuta janaka. devamIDha (2) samavaMzIya purukuLatpanna hastirAjAnuM kimIDhanuM bIju nAma. devamIDha (3) somavaMzI sAvaMta kuLatpanna tvadIka rAjAnA pAMca putromAMne eka. ene putra te zara rAjA, devayajana mAMdhAtA rAjAe je sthaLe yajJa karyA hatA te sthaLanuM nAma, devayAna eka brahmarSi, 2. kazyapa zabda juo.) devayAnI e varuNu bhagunA putra zukranI kanyA. puraMdara iMdranI kanyA jayaMtInI kukhe e janmI hatI. e nAnapaNathI ja tapasvinI, vidyAsaMpanna ane pitAne ghaNuM ja priya hatI. zukrAcAryanI pAse bRhaspatine patra kaca mRta saMjIvananI vidyA saMpAdana karavAnA hetuthI adhyayana karavA AvI rahyo hato. enA upara devayAnInuM mana beThuM hatuM. ene ghaNuka vakhata daitya dAnavothI maraNa pAmyA chatAM jivADayo hate. kaca vidyA saMpAdana karI ghera jatI vakhate devayAnIe enI sAthe lagna karavAnI IcchA pradarzita karI hatI. paNa koI eka kAraNathI kace ene svIkAra nahoto karyo. (1. kaca zabda juo.) kacanA AzramamAMthI gayA bAda keTaleka kALe eka samaye vRSaparvAnI kanyA zarmiSThA pitAnI sakhIone laIne vanavihAra karavA gaI hatI. tenI sAthe devayAnI paNa pitAnI sakhIone laIne gaI hatI. keTalIka ramata karyA pachI badhInA manamAM AvyuM ke sarovaramAM snAna karIe. badhI kanyAo pitatAnAM kapaDAM kAMThe mUkI sarovaramAM nahAvA paDI. ghaNA vakhata sudhI pANImAM gammata karyA bAda badhAM bahAra nIkaLIne pitapitAnAM vastra paheravA lAgyAM. paNa temAM zarmiSThAe bhUlathI potAnAM vastrane badale devayAnInAM vastra paherI lIdhAM. devayAnI bahAra AvI jue che te mAtra zamiSThAnAM ja vastra ene paheravAnuM bAkI rahyAM hatAM. A uparathI ene ghaNo gusso Avya ane tiraskArapUrvaka kahevA lAgI ke are zarmiSThA ! tArA pitA jene pUjya gaNe che evA mArA pitA, zukrAcAryanI kanyA hovAthI huM paNa tArA manathI pUjya hevI joIe, chatAM te mArAM vastra paheryA e moTo aviveka karyo. tame badhA daitya, dAna mArA pitA zakrAcAryanA baLa upara mUkI sukhamAM rahe che. nahi te kayAMye rasAtaLamAM aTavAI gayA hata. enAM AvAM vacana sAMbhaLIne zarmiSThAe, huM bhUlI gaI, meM bhUlamAM paheryA, ema svAbhAvika bhUlI gaI, meM bhUlamAM pahayA, ane rIte kahevuM joItuM hatuM. paNa tema na karatAM e devayAnI prati kahevA lAgI ke huM rAjAnI eTale dAna ApanAranI kanyA ane tuM dAna lenAra - yAcakanI kanyA, eTale tArI ane mArI padavImAM ghaNuM ja aMtara, tethI tArAM vastra paridhAna karavAthI mArI halakAza jaNAya, tene badale tuM jANe mahA uca heya e dAvo karatAM tene lAja nathI AvatI ? A pramANe bane kanyAo ApasaApasamAM laDI paDI. belAbolI uparathI chelle pATale vAta gaI ane avicArI zarmiSThAe devayAnIne pitAnAM vastra paheravA na dIdhAM, eTaluM ja nahi paNa enAM vastra paNa pAchAM ApyAM nahi, devayAnIne nagna avasthAmAM pAse eka ku hatuM temAM haDaselI pADI, zarmiSThA potAnI sakhIo sAthe pitAne ghera gaI. have ahIM devayAnInI sakhIo zokamagna thaIne zuM karavuM e manamAM ANIne kuvA kAMThe ane AjubAju pharatI hatI tevAmAM devayAnI kuvAmAM Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devayAnI 263 devayAnI kaMIka pakaDavAne AdhAra maLI gayo. e pakaDIne Apane e leke bhegAM rahevuM hoya te Apa pote taratI rahI, enI sakhIoe A dIThuM sidhA; te AvavAnI nathI ja. zukrAcArya eTale have tene kaDhavI zI rIte ene yatna karavA ene bahu prakAre samajAvI paNa e ekanI be thaI lAgI. paNa kAMI phAve nahi. devayAnIe kUvAmAMthI nahi. AthI nirupAya thaIne zukrAcArya paNa kahyuM ke tame satvara nagaramAM jAo ane zarmiSThAe tyAM ja rahyA. mArI A hAlata karI che te mArA pitAne kahe. A vartamAna vRSaparvAne jANa thavAthI te tatkALa A pramANe kahevAne badhI sakhIo nagara tarapha gaI. tyAM Avyo ane AcAryanI ghaNe prakAre prArthanA daramyAna nahuSaputra yayAti rAjA mRgayA sAru karI ke Apa nagaramAM padhAro. Ape amAre tyAga nIkaLela te tyAM AvI caDyo. eNe kUvAmAMthI karyo ane gayA te ame kAnA baLe deve sAme zekavani sAMbhaLatAM kaI duHkhI paDayuM che ema dhArI TakI zakIzuM? zukrAcArye kahyuM ke mArI prArthanA pite tyAM gaye. kuvAmAM DokiyuM karatAM devayAnIe karavAnI jarUra nathI. devayAnIne samajAva. e je ene dITho ane kahyuM ke huM nagnAvasthAmAM chuM, nagaramAM Avaze te huM tarata ja AvIza. e mATe paheravAne kaMI vastra nAkho. yayAtie pitAnuM sivAya AvanAra nathI ja. upavastra nAkhyuM, te vaDe eNe jema tema karIne A parathI vRSaparvAe devayAnIne ghaNI prArthanA pitAnuM zarIra jevuM tevuM DhAMkayuM. devayAnIe karI ane kahyuM ke zarmiSThAnA aparAdha kSamA karI rAjane kahyuM, huM tyaguru zukrAcAryanI kanyA devayAnI nagaramAM cAla, paNa eNe na mAnatAM kahyuM ke mArA chuM, tame koNa cho te kahe. A uparathI rAjAe pitA jyAM mAruM lagna kare tyAM potAnI joDe pitAnuM kuLa-gotranAma vagere kahyuM. e sAMbhaLIne bIjI dAsIo laIne zarmiSThA jAte AvIne mAruM devayAnIe yayAtine kahyuM ke IzvarecchAthI ja A dAsya karavAne svIkAre te ja huM nagaramAM AvuM, saMbaMdha thayo che. mATe have mAre hAtha pakaDIne te sivAya nahi, tane ane tArI kanyAne e vAta mane bahAra kADhe. brahmarSi ane rAjarSi vacce mAnya hoya to zarmiSThAne ahIM bolAvI ane ghaNAe lagnasaMbaMdha thayA che. mATe zaMkA na dharatAM pUchI jo, ane e kabUla thAya to huM nagaramAM AvuM. mArA vacana para vizvAsa ane mane satvara bahAra Akhare vRSaparvAe zarmiSThAne tyAM teDAvI. AvI kADhe. A uparathI yayAti rAjAe ene hAtha ke devayAnInI mAgaNI ene jaNAvI. Ama jhAlI kUvAmAMthI bahAra kADhI ane enI AjJA laI saMkaDAmaNamAM AvavAthI zarmiSThAe devayAnIne pitAnA nagaramAM gaye. sAsare jeDa jaIne enI dAsI thavAnuM kabUlyuM. devayAnIe potAnI sakhIone tenA pitAne devayAnIe zarmiSThAne kahyuM ke yAcakanI kanyAnuM hAsya enA vItakanI hakIkta kahevA mokalI hatI te kahI dAtAnI kanyAthI thaze ? zarmiSThAe kahyuM ke ekane gayA chIe. badhI kanyAoe zukrAcArya pAse jaIne mATe AkhA kuLane nAza thavA devo e yogya saghaLI hakIkta kahI. e sAMbhaLatAM ja zukrAcArya nathI. e ja nyAye badhA dAnanA hitane sAru UThIne utAvaLe utAvaLa kUvA pAse Avyo. juo huM dAsIpaNuM aMgIkAra karuM chuM. pachI devayAnI che te devayAnIne kUvAnI bahAra beThelI dIThI. ane zukrAcArya nagaramAM gayAM. devayAnInuM lagna devayAnIe AraMbhathI te pitAne yayAti rAjAe yayAti rAjA sAthe thatAM, karAra pramANe zarmiSThA kADhI tyAM sudhInuM badhuM vartamAna AcAryane kahyuM. bIjI dAsIo sahavartamAna devayAnInI dAsI thaI eNe pitAne ema paNa kahyuM ke AvA unmatta yayAti rAjAne tyAM gaI. (yayAti zabda juo.) dAna pAse Apane rahevuM yogya nathI. chatAM devarata eka brahmarSi (1, vizvAmitra zabda juo) Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devarakSita devasAvarNi devarakSata devaka rAjAnI kanyA, ane vasudevanI strI, devavarSa priyavrata rAjAne pautra, ane yajJabAhu rAjAnA ene gada vagere nava putra hatA. sAta putramAM ceze. ene deza ene ja nAme devarAta videhavaMzI suketu nAmanA janakane putra prasiddha che. bRhadratha janaka ene putra thAya. rudra mUkeluM dhanuSya devavarSa (2) zAlmalIdvIpanA sAta dezamAM cethI, A janakane ghera ja hatuM, tene sItAnA svayaMvara devavAna yadukuLatpanna aMdhaka vaMzanA devaka rAjAnA kALe rAme teDyuM hatuM. | vArA bAla0 sa0 66, cAra putromAMne pahele. bhA20 sabhA a0 4; devavAna (3) akSaranA putramAMne moTe. devarAta (2) bhRgu kutpanna ajIgartanA putra devavAna (4) have pachI thanArA rukasAvarNi manunA sunaHzepanuM nAmAntara. (zunazepa zabda juo.) putromAM eka devarAta (3) samavaMzI yaduputra kroNAnA vaMzanA devavItI meranI nava kanyAmAMnI navamI. Agniddha karaMbhI rAjAne putra. enA putranuM nAma devakSatra. putra ketumAlI strI. devarArI eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) devavrata bhISmanuM mULa nAma. devala cAlu vaivasvata mavaMtaranI pahelAno eka devazarmA eka brahmarSi. enI strInuM nAma rUci. | RSi. eNe dUda gaMdhane tuM magaranI yonine bhAra- anu. a0 75. prApta thaIza ema zAkhyo hato. A nake-magare- devazarmA (2) janamejayanA sarpasatramAM eka sadasya gajene pakaDyo hato, tyAre ene mekSa karatAM devazravA e nAmanA be brahmarSi hatA. (1. vizvAAne paNa mokSa thaye hato. gajemokSa bahu ja mitra zabda juo.) prAcIna banAve che, tethI A zApa ApanAra RSi devazravA (2) somavaMzI yadukuLotpanna sAtvata vaMzanA devala paNa ghaNuM ja prAcIna hovo joIe. zara rAjAne mArISAnI kukhe thayelA dasa putra mAne devala (2) eka brahmarSi (2. kazyapa zabda juo.) eka. e vAsudevane bhAI hato ane kaMsanI bahena devala (3) pratyuSa nAmanA vasane putra. ene kSamAvaMta kaMsA enI strI hatI. enI kukhe ene suvIra ane ane manISi ema be putra hatA. ISamAna ema be putra hatA. devala (4) zAzva RSine dhaSaNAne peTe thayelA cAra devazreSTha have pachI thanArI rukasAvarNi manunA putramAM pumAMne eka bhAga 5 ska, a0 6. eka devala (5) janmejayanA sarpa satramAM eka sadasya. devasakhA bhAratavaSaya parvata, | vA. rA. kiSki e pAMDavonA upAdhyAya dhaumyaRSine bhAI hato. sa. 43. devala (6) parIkSita rAjA pAse AveluM eka RSi / devasAva icAlu vaitavArAhakalpanI pachI thanAra bhA. 1-10-10eNe svargamAM pitarone mahA- teramo manu. ene manvatara ene nAme ja oLabhArata saMbhaLAvyuM hatuM. khAze. lokamAM e RtadhAmA e nAme paNa devavaNinI bhAradvAja trASinI kanyA ane vizravA oLakhAze. ene citrasena, vicitra evA nAme RSinI strI. (2 vizravA zabda juo.) putro thaze. enA mavaMtaramAM svargamAM sukarmA vagere devavatI grAmaNa gaMdharvanI kanyA. e sukeza nAmanA deva, ane temane svAmI devaspati nAme iMdra thaze rAkSasanI strI hatI. tema ja nirmoka, tattvadazI vagere saptarSi thaze. devavana somavaMzI yadukuLanA aMdhakavaMzamAM thayelA ane devahetrathI tenI bahatI nAmanI bhAryAnI kukhe Ahaka rAjAne pautra ane devakarAjAnA cAra yogezvara nAme viSNune avatAra thaze ane te putrAmAMne ce. Idrane madada karaze. | bhAga 8 ra&0 a0 13. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devasenA devasenA prajApatinI be kanyAmAMnI eka. I ene saMbhUta januM rAjAnA vaMzanA pratIpa rAjAnA traNa kezIdaitya pAsethI choDAvI hatI. bAda e kArtikane putromAM moTA putra. e saMtanuM ane bAlhIka varI hatI. | bhAra0 vana a0 ra26 ne ra28. karatAM moTe hevAthI pitAnI pachI rAjyAdhikArI devasthAna eka brahmarSi. thaye. paraMtu ene keDha nIkaLelA hovAthI prajAe devasthAni (3. aMgirA zabda jue.) ene gAdI parathI uThADI mUko ane saMtanune devarSi devAmAMnA RSio. eo svargamAM rahe che. besADaze. te uparathI devApi kalApagrAmane vize dehavya eka brahmarSi. tapa karato hate. moTA bhAI kuMvAro chatAM pite devahavyA devahavya e ja. paraNavAthI zaMtanuM jema parivetta hatA, te ja pramANe devahuti svAyaMbhU manunI traNa kanyAomAMnI bIjI. moTA bhAIne anAdara karIne ene dUra karI rAja e kardama RSinI strI hatI. kadama prajApati vaDe gAdI para besavAthI enA rAjyamAM bAra varSa ene kalA, anasUyA, vagere nava kanyA ane kapila paryata dukALa paDyo. Ama thavAthI zaMtanuM devApi nAmane putra thayA hatA. devahUti - pitAnI mAtAne pAse Avyo ane pitAnA thayela aparAdhanI Atmatopadeza karIne cAlI nIkaLyA pachI ene kSamA mAgI. te vakhata devApie kahyuM ke have tane nadI rUpe jaI pitAno deha ta hatA. ! bhAga huM AjJA karuM chuM ke tAre jaIne svasthapaNe 3. aM0 a0 33. rAja karavuM. te uparathI zaMtanuM pAcho gayo ane devaDada tIrthavizeSa. svasthatAthI rAja karavA lAgyo. pachI enA rAjyamAM devahetra ekanI saMjJAvALA uparicara rAjAnA yAne vRSTi paNa thaI ane sukALa thayo. te bhAraAdi. eka Rtvija. a0 63, 101, 7 e kalApagrAmamAM hAla tapa kare devahetra (2) devasAva imavaMtaramAM thanAra viSNu- che ane AvatA satayugamAM pharI samavaMzanI vRddhi nA avatArane pitA. karanAra thaze.. devakSatra somavaMzI yaduputra kojhAnA vaMzanA jyAmagha devApi (2) bhArata yuddhamAM koNe mAre e nAmano pAMDava pakSane eka rAja. | bhAra0 ka. 40 51. kuLAtpanna katha vaMzamAM janmelA devarAta rAjAne devalA strI tarIke mUrtimAna saMgIta. putra. madhurAja e ene putra hato. devAMtaka mArutie mArele e nAmane rAvaNane devApi (3) tape karIne brAhmaNa thayela eka kSatri putra | vA0 ra0 yuda0 sa0 70. (bhAra0 zalya a0 41.) devAtithi semavaMzI purukuLatpanna ajamaDha vaMza devAvRdha semavaMzI yaduputra krojhAnA vaMzanA sAtvata rAjAnA sAta putromAMne pAMcame. enA putranuM saMbhUta jahunu rAjAnA vaMzanA krodhana rAjAne putra. nAma basurAjA, ene putra RSya rAjA. devAdha (2) sahadevanA putra zatAnIke mArelo bhArata devAdhipa bhAratayuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA. yuhamAM duryodhana pakSane rAjA. / bhArate zAMti ao , bhAra0 Adi a0 68. ene anIha, agara ahInara nAme eka putra hato. devikA bhAratavaSaya nadI. (2 himAlaya zabda juo.) 240; bhAraanua0 200, devAnika semavaMzI IvAku kuLatpanna kuzavaMzIya devikAtIrtha tIrthavizeSa | bhAra0 va0 81-51. kSemadhanvA rAjAne putra. e ghaNe parAkramI hatA. devI varaNanI bhAryA. / bhAra A0 67-52.0 devAnika (2) kuzadIpamAne eka parvata. enA putranuM nAma bala, maghanI abhimAninI devI devApi somavaMzI purukuLAtpana ajamaDhavaMza sura AnI putrI thAya. 34 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daivI dhruvI e nAmanI apsarA. DhavI (2) athava vedopaniSata. dhruvI (3) devI, agara mahAdevI - 'ra bhagavAnanI strI ane himavAnanI putrI, mahAbhAratamAM enI judI judI khAsiyatAne laIne judA judA prakAranAM nAmeA kahyAM che, paraMtu purANA ane pAchaLanA graMthemAM enI mahattA ghaNI vadhI che. zaMkara bhagavAnanI strI-zakti (baLa) tarIke enAM be tarehanAM rUpa che. eka zAMta ane bIjuM uma. tenA udma rUpanI bahudhA pUja thAya che. rUpa, guNa ane parAkramane laIne enAM vividha nAmeA paDavAM che paraMtu A nAme| sAmAnya rIte bheda vagara vaparAya che. 264 umA - tejarUpa kahevAya che ane bahu suMdara AkRtivALI che. gaurI - pILI agara prakAzita, pAtI - parvatanI, himavatI, jaganmAtA, jagatanI janetA, ane bhavAnI -bhava-zivanI strI e enAM zAMta rUpe che. durgA, kAlI, zyAmA, caMDI, ca`DikA, bhairavI, mahAkAlI e enAM ugra rUpe che. pazunAM balidAna vagere A rUpane apAya che. tAMtrikAnI keTalIka bibhatsa pUjA paNu A rUpane aMge ja hAya che. ene daza, vIza ke ethIye vadhAre bhrA kalpI che, dareka hAthamAM judAM judAM AyudhA dhAraNa kare che. suMdara durgAnuM vAhana vAgha che. kAline varNa zyAma ane mukhAkRti bhaya'kara heAI e rAryAthI vI...TalAyalI hAya che. e mUDamALa dhAraNa kare che. e raheThANu parathI paNa e devInAM nAma paDayAM che. vidhyAcaLa parvata mirajhAMpura AgaLa gaMgAnI samIpa Ave che, tyAMnI daivI vidhyavAsinI' che, enA cAcara uparanuM rakta sukAtuM ja nathI. mahAmAyA rUpe e jagatane mAyApAzamAM rAkhe che. devIe asura para meLavelA vijrayAnuM varNana caMDI mAhAtmyamAM che. e graMthamAM asure taraphathI AvelA dUtane maLatI vakhatanA devInA rUpane durgA; asurAnA keTalAMka kLAnA sahArA karatI veLAnA rUpane dazabhu; raktakhIja nAmanA asura para caDhAI kALe siMhavAhanI, pADAnA svarUpavALA mahiSA devI surane mAravA phALe mahiSamanI eve eve nAme vaNu velI che. asuranA daLane puna: harAvatI vakhate jagaddAtrI, ane zubha nAmanA asuranA vadha kALa tArA kahI che. mastaka vagaranA dhaDane rUpe eNe nikuMbha nAmanA asurane mAryA hatA, mATe ene chinnamastA kahI che. vijaya pachI deve e enI karelI ArAdhanAmAM ane jagaurI kahI che. devInA pati zaMkara bhagavAnane aMge enAM babravI bhagavatI, IzAnI, IzvarI, kAla jarI, kapAlinI, kauzika, kirAtI, mahezvarI, mRDA, mRDAnI, rudrANI, zarvANI, zivA ane vyaMbakI evAM evAM nAma che. enI utpattine laIne enA adriA, girijA, kujA, dakSA, evAM nAma che. kanyA, kanyAkumArI, ambikA, avarA, anantA, nityA, AryA, vijayA, Rddhi, satI, dakSiNA, `rI, bhramarI, kAtarI, kaNu mAtI, padma lAMchanA, sa`ma gaLA, zAka'bharI, zivadUtI, siMharathI, vagere enAM khIjA nAmeA che. enA tapane aMge ene aparNA, kAtyAyanI paNa kahe che. bhUtanAyikA, gaNanAyikA, kAmAkSI,kAmAkhyA, lalitA, bhadrakALI, bhImadevI, cAmuMDA, mahAkAlI, mahAmArI, mahAsurI, mAtagI, rajasI raktaka tA evAM evAM aneka nAma che, zakti-devInI pUjA tenA jude jude rUpe thAya che. keTalIka vakhata devI nAma pADavAmAM devIne upara paNa dhAraNu rAkhavAmAM Ave che. eka varSanA bALaka jeve rUpe DAya te devIne sakhyA', be varSanI hAya tene 'sarasvatI', sAta vaSa~nIne caDikA', ATha varSoMnI 'zAMbhavI', nava varSanIne 'durgA' athavA 'bALA', dazamIne 'gaurI', teranIne 'mahAlakSmI' ane seALanIne 'lalitA' kahevAmAM Ave che. devInAM nAma keTalIka vakhata eNe karelA parAkramane aMge paNa pADavAmAM Ave che. jemake mahiSAsurane mAryo hatA mATe mahiSAsuramardinI, A pramANe judI judI bhAvanAne anusarIne devInI mUtio paNu banAvAya che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ravI mArkaDeya purANamAM devI mAhAtmyamAM devIne zrImukhe kahevaDAvyuM che keH dvApara yugane aMte ane kaliyuganA AraMbhanI lagabhaga zuMbha ane nizuMbha nAmanA daitya thaze. huM jAte naMdagopALa nAmanA govALane ghere nA" nAme avatarIza; ane viMdhyAcalamAM vAsa karIza. dvAparanA aMtamAM pachI vipracita nAmanA kuLamAM janmelA asurane mArIne khAI jaIza A pramANe asUrone bhakSaNa karatA mArA dAMta, vALa ane zarIra temaja Ayudhe temanA rakta vaDe rAtAM thaI jaze e kAraNathI loke mane "raktacAmuMDA kaheze. tyAra pachI pRthvI para so varSane dukALa paDaze. te vakhate eka TIpuM pANI dharAdharI maLaze nahi, munijananI prArthanAthI huM te kALe pArvatInA zarIramAMthI chUTI paDIne bahAra AvIza. te vakhate mAre so AMkhe hevAthI loko mane "zatAkSI' evA nAmathI oLakhaze. vivasvata manvantarane cALIsamA yugamAM huM lekenuM vanaspatithI piSaNa karI temane dukALamAMthI ugArIza, mATe leke mane "zAkaMbharI nA nAmathI jANaze. mArA A rUpe huM durgama nAmanA asurane mArI "durgAdevI'nA nAmathI prakhyAta thaIza. tyAMthI huM himAlaya upara jaIne bhayaMkara rUpa dhAraNa karIza tethI bhImA' kahevAIza, te kALe tyAM aruNa nAmane eka asura thaze. e ja manvantaranA sAThamA yugamAM bhamarAonA ToLA laIne huM e daitya upara humalo karI ene mArI nAkhIza. AthI mAruM nAma bhramarI' paDaze." A pramANe pite karelA parAkramane laIne devIonAM nAma paDe che. tenAM keTalAMka udAharaNe mArkaDeya purANamAMthI maLI Ave che. svarga ane pRthvI vagere utpanna karavAmAM devInI zreSThatA kevI ane keTalI che, te paNa mArkaDeyapurANa uparathI jaNAya che. "guNarati devI' - devInuM gupta ane agocararUpa - pite traNa rUpa dhAraNa kare che. prakRtinA rajasa, sava ane tamasa e traNa guNanAM - guNu rUpa ja - devInAM lama', "mahAlakSmI', ane sarasvatI' evAM traNa rUpa bane che. devI vaLI bIje rUpe paNa jaNAI che. sRSTinA AraMbhamAM "mahAkALI' rUpe emaNe brahmAne dAbamAM rAkhI tenI pAse sRSTi racAvI hatI. pralaya vakhate e ja "mahAmArI' rUpa dhAraNa karaze. lakSmI' rUpe devI lokone saMpatti ane dhana Ape che, jyeSThA devI' rUpe devI ja lokenI saMpatti ane dhana harI le che. sRSTinA AraMbha kALe devI zyAmaraMgI strIne rUpe prakaTa thAya che. vaLI enAM nAma judAM judAM hoya che. jevA ke "mahAmAyA', "mahAkALI ', "kSudhA', "tRSA', "niMdrA', "tRSNa', "ekavIsa', "kAlarAtrI' ane "duratyayA' mukhya devI mahAlakSmInI AjJAnusAra devI puruSa ane strI bane tarAhanAM rUpa dhAraNa kare che. "nIlakaMTha', "raktabAha', "zvetAMga', "caMdrazekhara', "rudra', "zaMkara', "sthANu ane trilocana' e devInAM nara jAtinAM, ane vidyA, "svara', "akSara', ane "kAmadhenuM" e nAmo enAM gorAMgI strI svarUpa che. vaLI mahAlakSamIthI ja sAtvikarUpa "sarasvatI' utpanna thaI che. enI kAnti caMdraprabhA jevI che. ane e pitAnA hAthamAM akSamAlA, aMkuza, viSNu ane pustaka dhAraNa kare che. "mahAvidyA', "mahAvANI', "bhAratI', "vAka', sarasvatI', "AryA', "brAhmI', "kAmadhenu', "vedaprabhA', dhI" ane "IzvarI' e A ja rUpanAM bIjA nAme che. mukhya devInI AjJAnusAra A devI vaLI eka strI ane eka puruSa pedA kare che. eNe pedA karela zyAmaraMgI puruSa te viSNu che. kRSNa, hRSIkeza, vAsudeva ane janArdana e enAM bIjAM nAma che. "umA", "gaurI', "satI', "caMDI', suMdarI', "subhagA', ane "zivA e devInI pedA karelI gaurAMgI strIonAM nAma che. mahAlakSmInuM rAjasa svarUpa te 'lakamI' kahevAya che. enI mUrtinA hAthamAM dADama, gadA, pAtra ane kheTaka dhAraNa karAvAya che. e devIne zarIra-mUrti - upara strItva ane puliMga- sUcaka cina heya che. A devIne varNa pravAhI suvarNanA jevo hoya che. A devI paNa strI ane puliMge rahe che. enAM puliMga rUpa te hiraNyagarbha, brahmanuM , vidhi, viraMci ane dhAtA che. strIliMga rUpa te "zrI', "padmA', kamalA', ane lakSamI' che. sahu jagatanI janatA Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI 268 ravI mahAlakSamIe brahmAne "sarasvatIne pitAnI saha- baLavAna asurane mAratI vakhatanuM devInuM ugra svarUpa cAriNI karavAnI AjJA karI. e banenA yogathI che. "kAtyAyanI devImAM brahmA, viSNu ane ziva brahmAMDa utpanna thayuM. rudra eTale zive gaurI' e trimUrtinI samagra zakti ekatra rahelI che. sAthe lagna karyuM ane e banee maLIne suvaNuDa "mahiSAsuramardinI devInI mUrti peThe A devInI mUrti ughADayuM. "lakamI' pote ja viSNunAM patnI banyAM AgaLa paNa mAthuM kapAyelA pADAnI mUrti hoya che. ane e banee jagatanuM rakSaNa karyuM. A pramANe A pADAnuM mAthuM dUra paDeluM ane pADAnA dhaDamAMthI saghaLI mAyArUpa sRSTi utpanna thaI. Ama saghaLI kapAyelI Deka mAge adha bahAra nIkaLatA asuranI sRSTi devadevIonAM rU5, e badhuM mAtra mULa mUti hoya che. e asuranuM kApeluM lohI nIgaLatuM IzvararUpa - mahAlakSmImAMthI utpanna thayuM ema devI mAthuM devIe coTalI vaTe potAnA hastamAM dhAraNa mahAsya jaNAve che. kareluM hoya che. mArkaMDeyapurANamAM kahyA pramANe IzvaranI dareka varAhapurANamAM mahiSAsuradhanuM varNana karyuM che tarehanI zakti mULa mahAlakSmImAMthI ja utpanna che. maMdAra parvata upara vihAganI zakita gAvI' thai che. zAkatomAM A mahAlakSmI devI ja mULa eka kALe ugra tapa karatI hatI. daramyAna eka IzvararUpe pUjAtI hovAthI e devI ja zaktipUjAne vakhate e devInuM mana thAnamAMthI khasI gayuM; pAyo che. ane pariNAme eNe keTalIka suMdara kanyAone janma ziva ane vaiSNavo puliMga rUpanA karatAM Utarate Ape. A badhI kanyAo emanI sevA karatAM darajaje ane ziva ane viSNunI saMgatamAM zaktine chatAM vaiSNavIe punaH ugra tapano AraMbha karyo. pUje che ema prathama kahI gayA chIe. have ziva eka samaye tyAM AgaLa thaIne nArada jatA hatA. ane vaiSNava e paMthabhedane anusarIne dareka paMthamAM emaNe devInI alaukika suMdaratA dIThI. A kalahapriya pUjAtI devIo saMbaMdhe kahIzuM. RSi tyAMthI sIdhA mahiSAsura pAse cAlyA. tyAM vaiSNava paMthanA karatAM ziva ane zakti paMthamAM jaIne devInI suMdaratAnuM mohaka varNana karyuM. e devIonAM rUpe ghaNAM che. zakti devIo sIdhI ane sAMbhaLo A asura vaiSNavIne pakaDIne tene paraNavAne ADakatarI rIte ziva paMthamAM paNa pUjAya che. A utsuka banI gayo. prathama te eNe devInI pAse pitAne paMthanI devInuM eka rU5 durgA' che. suprabhedAgamamAM A dUta mokalI pitAnuM baLa, vaibhava vagere jaNAvIne devIne viSNunI vahAlI nAnI bahena kahI che. e mAguM karyuM. dUte jaIne vinayapUrvaka devIne kahyuM devI AdyazaktithI janmelI che. AgamomAM durgAnAM ke, "pUrve RSi supArzvane dIkaro siMdhudvIpa nava judAM judAM rUpa gaNelAM che; jevAM ke (1) mAhiSmatImAM tapa karatA hatA, tyAre vikacittinI nIlakaMThI (2) "kSemaMkarI (3) harasiddhi (4) dIkarI mAhiSmatI maMdAra parvata upara potAnI rudrAMzadurgA (5) vadurgA (6) "agnidurgA" (7) sakhIone laIne sahela karavA AvI. RSino jayadurgA' (8) viMdhyavAsIdurgA' (8) "ripumArIdurgA, suMdara Azrama joIne RSine bivaDAvIne kADhI A sivAya vaLI durgAnAM nava rUpane eka samUha mUkIne thoDIvAra Azrama bathAvI pADavAnI ene che, jene "navadurga" kahe che. nIlakaMThI potAnA prabaLa IcchA thaI. eNe ane enI sAhelaDIoe bhaktone delata ane sukha, kSemaM karI taMdurastI, bheMzanAM rUpa dhAraNa karIne tapanimagna munine ziMgaDAMharasiddhi Icchita phaLa, ane jayadurgA siddhi Ape che. vaDe cIrI nAkhavAnI tayArI karatI hoya ema chaLa ripumArI durgA zatru ane tenA pakSano saMhAra karanArI karyo. RSie dhyAnamAM jovAthI badhI kharI devI che. mahiSAsuramardinI" e mahiSAsura nAmanA hakIkata temane samajAI. krodhamAM AvI jaIne munie Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI zApa Apyo ke tame badhI bheMza thaI jAo. zApa emanI AjJAthI ziva, brahmA ane badhA devoe sAMbhaLatAM ja temane pitAnA kutUhalanuM duHkhabhara pitApitAnA nayana ane mukhamAMthI krodhAgni utpanna phaLa ane pitAnI mUrkhAInuM bhAna thayuM. emane karyo. A krodhAgni eTale badhe hatA ke tene bahu pazcAttApa thayo ane muninI bahu kSamA mAgI. moTe parvata thaye. krodhAgninA A parvatamAMthI RSine krodha paNa saheja zAMta thayo hato, ane "kAtyAyanI devI' uddabhavyAM. emanI prabhA sahastra kanyAnA kAlAvAlA uparathI kRpALu thaI temaNe sUryanA sarakhI hatI. temane traNa nayana hatAM. temanI zApane anugraha karyo ke jAo mAhiSmatIne putra- kezakalApa aMdhArI rAtrinA je zyAma hato. pADo thAo. pachI badhAM pitAnAM mULarUpane prApta temane aSTAdaza bhujA hatI. A devIne zive thaze. bheMza banI gayelI mAhiSmatI ghaNAM varSa trizULa, viSNue cakra, varuNe zaMkha, agnie vItI gayA pachI eka kALe narmadA kinAre caratI tIra, yame daMDa, vAyue dhanuSa, suye bhAthA ane hatI. devayoge siMdhudvIpamuni paNa tyAM jaI caDhayA bANa, Idra vA, kubere chaDI, brahmAe mALA ane hatA. munie IMdumatI nAme asarAne tyAM AgaLa kamaMDaLa, kALe DhAla talavAra, vizvakarmAe kuhADI Akasmika dIThI. jotAM ja muni tenA premamAM ane bIjAM Ayudhe ane alaMkAra ApyAM. paDI gayA. paNa e apsarA munine alabhya himavAne siMha Ave. bIjA devoe paNa judI hovAthI, temanuM smalita thayeluM vIrya narmadAmAM judI jAtanAM Ayudha ane alaMkAra ApyAM. A paDyuM. narmadAnA pANI sAthe e vIrya mAhiSmatI pramANe alaMkAra dhAraNa karI AyudhathI sajaja pANI pIvA AvI hatI enA udaramAM gayuM. thaI kAtyAyanI devI viMdhyAcaLa upara vAsa karavAne AthI mAhiSmatInA garbhamAMthI ziMgaDAvALo putra gayAM. tyAM caMDa ane muMDa nAmanA be asuroe mahiSAsura jo .' A pramANe mahiSAsuranA emane joyAM. devIne joI ane emanI alaukika janmanuM vRttAMta kahIne dUte enAM parAkrama, buddhi suMdaratA nihALI teoe deDatA pitAnA rAjA vagerenAM vakhANa karyA. e sAMbhaLIne devInI jayA mahiSAsurane khabara karI ke viMdhyAcaLa upara eka nAmanI kanyAe javAba Apyo ke maMdAra parvata atyaMta suMdara devIe ekAkI sthAna karyuM che. upara koI paNa kanyAne lagnane abhilASa ja nathI, caMDa ane muMDane mukhethI devInA svarUpanI stuti mATe kRpA karIne pAchA sidhAvo. dUtanA gayA sAMbhaLIne mahiSAsurane devIne prApta karavAnI prabaLa pachI thoDIvAre nArade AvIne devIne kahyuM ke irachA thaI. pote moTuM lazkara laI viMdhyAcaLa pAse mahiSAsure devone jItI lIdhA che ane pite tamane gayA. parvatanI taLeTImAM eka bhavya mAMDavAmAM balAtkAre pakaDI laI javA ahIM Ave che. nivAsa karIne mAyAnA putra dudubhine devIne pitAnI eTalAmAM te ghaNuM sainya laI asura jAte ja AvI hajuramAM teDI lAvavAnI AjJA karI. duMdubhie devI pahoMce. devI ane temanI kanyakAoe sainya pAse jaI mAnapurasara dUra UbhA rahI kahyuM ke e suddhAMta ene nAza karyo. kumArikA ! huM asuronA rAjAe mokalAvela dUta vAmana purANamAM vaLI mahiSAsura vadhanuM varNana chuM. kAtyAyanIe kahyuM ke bhale, pAse Ava, boza judI ja tarehanuM ApavAmAM AvyuM che. emAM nahi. tuM je saMdeza lAvyuM hoya te belAzaka nAradane uddezIne pulatya muni kahe che ke, mahi- kahe. devInAM AvAM vacanothI nirbhaya thayela. pAsurathI hAra pAmelA deva pitAnAM sthAna mUkIne duMdubhi bolyo ke asurarAja mahiSe kahAvyuM che ke nAThA; teo brahmA pAse gayA ane pitAmahane "meM trilokane jItyA che, hAra pAmIne devatAo AgaLa karIne viSNune zaraNe gayA. viSNu ane nIrasatva ane nirAdhAra thaIne pRthvI upara rakhaDatA Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI devI phare che. have huM idra chuM, huM ja rudra chuM, huM ja gayelA raNakSetrane joIne devI AnaMdamAM AvI sUrya chuM. saghaLI sRSTine ekale mAlika huM ja jaIne potAnI viSNu ane Damaru vagADIne hasI chuM. mArA sivAya bIjo prabhu nathI. huM yuddhamAM hasIne ramavA lAgyAM. eo potAnAM vAdyomAMthI aparAjita chuM. mArA bAhubaLa vaDe meM duniyA sUra kADhatA jyAM jyAM jAya, tyAM tyAM bhUtaparanI saghaLI isita vastuo prApta karI che. pretAdi AnaMdamAM AvIne nAcavA maMDI jatAM. o suMdara kanyakA! tAre mATe A parvatamAM devIne siMhe paNa AnaMdamAM AvI jaIne Avyo chuM. mATe tuM mArI AjJAne mAna ApIne asuronAM maDadAM potAnA moMe pakaDI pakaDIne mArI pAse Ava tuM mArI ja strI thavI yogya che." uchALIne ramata karavA mAMDI. pitAnA sainyanI dUtanAM AvAM vacana sAMbhaLIne kAtyAyanIe kahyuM AvI durdazA joIne devInI sAthe yuddha karavAne ke "asurarAje Tauleka jItyA che e vAta kharI che. asurarAja dhasI Avyo. yuddhane mATe Atura thaI ane huM emanI AjJA pALavAne taiyAra chuM, paraMtu rahelAM kAtyAyanIe potAnA siMhane vikArIne mArI kuLaparaMparA evI che ke amArI kanyAoe AgaLa karyo. banne vacce tumula yuddha thayuM. temanA emane ema lagna karavuM nahi. paraNanAra yuddha paganA paDaghAthI brahmAMDa gAjI rahyuM. mahAsAgara karIne amane jItIne ja amArI sAthe lagna kare. khaLabhaLI rahyo. AkAzamAM vAdaLAM paNa cirAI AvI kuLaparaMparAne mArAthI tyAga thaI zake nahi, gayAM. devIe pitAnAM vividha bhAtanAM Ayu mATe tArA asurarAje mArI sAthe lagna karyA pahelAM vAparyA, paNa vRthA. asure bahu cAlAkI ane bahu mArI sAthe yuddha karIne mane jItI levI joIe. zauryathI yuddha karyuM. va2Ne ApelA pAza vaDe pachI huM lagna karavA taiyAra chuM.' duMdubhie jaIne asuranAM ziMgaDAM, moM ane paga bAMdhyA. chatAM devIne nizcayAtmaka uttara asurane nivedana karyo. sUkamarUpa dhAraNa karIne chaTakI gaye. devIe vajaasurarAja tarata ja potAnA sainya sAthe UpaDyo. prahAra karyo tyAre evuM sUkamarUpa dhAraNa karyuM ke e joIne devoe jaIne devIne kahyuM ke, "tamAruM e ene lAgyuM ja nahi ane bacI gaye. chevaTe kavaca dhAraNa kare." devI kahe, "mAtra tuccha asara krodhAnvita durgA siMha uparathI nIce UtaryA ane sAthe laDhatAM vaLI kavacanI zI jarUra ? chatAM potAnA sukumAra caraNa vaDe asuranA zira para prahAra viSagae e asara zivanA varadAnathI ajeya thaye karyo. padaprahArathI asUra mUcha khAIne pRthi para che. mATe ATaluM to jarUra pahere' kahIne eka paDayo ke tarata devIe khaDaga vaDe enuM zira kApI kavaca ApyuM. nAkhyuM. asuree hAya hAyane ghaSa karI mUko. ' kAtyAyanIe asuranuM hayadaLa, gajadaLa, rathadaLa mahiSAsuravadhanAM varNane bIjA ghaNA graMthamAM ane pAyadaLa joIne pitAnuM dhanuSya caDhAvIne ApelAM che. padmapurANamAM lakhyuM che ke vaiSNavo TaMkAra karyo ane temanA upara bAne varasAda devIe svAyaMbhuva manvantaramAM maMdAragiri upara varasAvI mUko. pitAnAM bANe vaDe ghaNuM asurone mahiSAsurane mAryo hato. punaH vaivasvata manvantaramAM saMhAra karI nAkhyo. keTalAkane pitAnA khaDjha vaDe naMdA devIe viMdhyAcaLa upara mahiSAsurane mAryo kApI nAkhyA. keTalAkane bIjAM Ayu vaDe pUrA hatA. karyA. devIne siMha potAnI vikarALa thALa UbhI ema paNuM manAya che ke mahiSAsuravadha e eka karIne devIne potAnI pITha para laIne khUba AlaMkArika ukti - rUpaka - mAtra che. jJAnarUpI zaktighUme. A pramANe kAtyAyanIe ghaNuM bahAdura e aMdhakAra-ajJAnane jude jude samaye nAza karyo, asurone ghANa kADhI nAkhe. maDadAMthI chavAI te A rUpaka dvArA samajAvyuM che. ema kema na hoya Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI 271 vI ke anArya - mULa vatanIomAMthI mahiSa-pADAnI pUjAne jude jude kALe ane sthaLe vaMza karIne tene sthAne zaktipUjAne pracAra thayo heya? mULavatanIomAM amuka janAvara agara evI ja sRSTavastunI pUjA thatI ane thAya che, e jANItI vAta che. vartamAna samayamAM paNa paMcamahAlanA bhIlemAM sarvoparI deva te ghaDAdeva che. gAmegAma praharamAM jhADa taLe ghoDAnI mUrtio mojuda hoya che. vIjaLI e A ghaDAdevInI bahena manAya che. I.sa. 1878mAM paDelA kharaDIA vakhate varasAda na AvavAnAM kAraNamAM sabaLa kAraNa e hatuM ke vIjaLI potAne piyera eTale ghehAdevane ghera gaI hatI ! ene pRthvI para mokalavAne bhIlee ghaDAdevane kAMI kAMI kriyAo karIne vInavya hate. viSNudharmottaramAM lakhyuM che ke bhAradvAjanI ratine pariName nandAdevInA janma thayo hato. paraMtu varAhapurANamAM A devInA janmane aMge judI ja hakIkta ApI che. keI siMdhudIpa nAmane rAjA pitAne eka pUrva janmamAM tvaSTAne putra hato. e janme ene Idra mArI nAkhyo hato. pUrvajanmanA smaraNane lIdhe A rAjA IMdrane mAre evA putranI prApti sAru tapa karate hate. vetravatI nadI jAte suMdara taruNInuM rUpa dhAraNa karIne A tapamana rAjA pAse AvI ane emanA saMgathI trAsura nAmane putra thaye. A putra kALe karIne prAtiSane rAjA thayuM. eNe badhA pratispardhI rAjAone jItI lIdhA ane deva ane iMdrane kaSTa ApavA lAgyA. iMdrane mokhare karIne ziva sahavartamAna saghaLA deva brahmAnI AgaLa rAve gayA. emanI phariyAda sAMbhaLIne brahmAnA manamAM zaMkA utpanna thaI ke viSNunI mAyA vaDe A duHkha uddabhavyuM che. tarata ja eka vetavastradhArI - aSTabhujA- kumArikA utpanna thaI ane eNe A asurane mAravAnuM mAthe lIdhuM. asura joDe yuddha karIne A devIe ene nAza karyo. brahmAdi devoe devInI upakArapUrvaka stuti karI ane bhaviSyamAM thanArA mahiSAsurane mAravAmAM tamArI " u na mAravAmAM tamArI madada joIze ema kahyuM. devee himAlaya upara jaIne A devInI sthApanA karIne pUjA cAlu karI devone A kRtyathI AnaMda utpanna thaye mATe A devInuM nAma naMdA pADavuM. ghaNu vakhata durgA navarUpanA samUhamAM pUjAya che. eka rU5 vacamAM ane AThe dizAe ekeka ema. emanI sthApanA thAya che. yaMtramAM emanI mUrtione badale temanI jagAe temane bIjAkSara mAtra lakhavAmAM Ave che. A devI sarvazaktipradAyinI che. bhadrakALI nAmanI devI suMdara mukhAraviMda, trinetra ane aSTadaza bhujAvALI hoya che. mahAkALI devI dIrdhanayanA ane kSINukaTIvALI gaNAya che. e devI aSTabhujA heIne gaLAmAM pAlamALA dhAraNa kare che. aMbAnI mUrti kamalaraMgo ane caturbha jA hoya che, prakhyAta ArAsuravAsinI aMbAnI mUrti ja nathI. tyAM gokhamAM khIMTIo upara vastro evI rIte zeThavAya che ke dUrathI jonAranI najara AgaLa zaktinI mUrti khaDI thAya che. aMbikAdevI siMhArUDha ane trinetravALI che. maMgaLAdevInuM mukhAraviMda suMdara hasita heI, e suMdara stanavALI che. sarvamaMgaLA devI siMha upara beThelI ane cAra hAthavALI gaNAya che. kAlarAtri devI e saMhAraka rUpa che. e ekaveNI ane nagna che. A devI zarIre telanuM mardana kare che ane pagamAM leDhAnAM kaDAM pahere che. lalitA devI pitAnA hastamAM darpaNa ane aMjananI peTI dhAraNa kare che. gaurI kumArikArUpe hoya che. umA e enuM ja rUpa che. enuM bIju rUpa te pArvatI che. enA cAra hAthamAMnA bemAMthI ekamAM zivanI ane bIjAmAM devagaNanA pati gaNezanI mUrti hoya che. durgAnuM bIju e eka rUpa che je magaranI pITha para UbheluM gaNAya che. baMgALA tarapha A rUpe pUjAya che. teAtaLA ane tripurA gaurInAM bIjA svarUpa che. raMbhA devI bhaktajanonI saghaLI manaHkAmanA pUrI pADe che. bhUtamAtA, yoganidrA, vAmA e judAMjudAM phaLa ApanArI devIo che. zatrune saMhAranArI ane bhaktone atula sukha ApanArI jeSThA devI e eka bhayaMkara Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 rUpa che. aSTadevIonA eka samUhamAM A devI ane bhUdevI sivAya bIja avatAra paratve bIjI sahuthI moTI che. sAvaraNI ane chAbaDuM ke sUpaDuM devIo paNa viSNunA saMbaMdhanI gaNAya che. rAmanI e enAM Ayudha che. ane enuM vAhana gardabha che. strI sItA; rukimaNI, satyabhAmAM ane rAdhA e gujarAtamAM zItaLA devInuM svarUpa Ane ja maLatuM zrIkRSNanI strIo che. viSNunI jagannAtha tarIkenI che. aSTadevIonA samUhamAM sauthI nAnInuM nAma mUrti sAthe kRSNanI bahena subhadrA dharAdharI pUjAya che. manomanI che. e vikarALa devI che. potAnA bhakta- nAnanI devI sarasvatI bahadhA badhAnI jora jananAM zatrune eo saMhAra karI nAMkhe che. saMbaMdha dharAve che. brahmA IzvaranuM sarajanahAra rUpa hoI vAruNIcAmuMDA ane raktacAmuMDA e devIyugala sarasvatI temanI putrI lekhAya che. sarasvatI gaurAMgI, che. raktacAmuMDA sakala sRSTimAM vyApta thavAnI zakti ane caturbha jA heIne takamaLa upara beThelI hoya dharAve che. che. ene vastro paNa bhaveta ja paridhAna karAvAya che. upara varNavI gayA te sivAya zivadutI, yoge- enA eka jamaNa hastamAM akSamAlA ane bIjo zvarI, bharavI tripurabhairavI, zivA, kIrti, siddhi, jamaNe hasta vyAkhyAmudrA karela hoya che. DAbA riddhi, kSamA, dIpti, rati, zvetA, bhadrA, jyAM ane hAthamAM eka pustaka ane bIjAmAM takamaLa hoya vijayA, kAlI, ghaMTAkaraNa, jayaMtI, ditI, aruM- che. enI AjubAju munigaNa stuti karatuM UbheluM dhatI, aparAjitA, surabhi, kRSNA, IdrANI, anna- heya che. viSNudharmottaramAM A devInuM svarUpa saheja pUrNA, tulasI devI, azvArUDhA devI, bhuvanezvarI, bAlA judI tarehanuM jaNAvyuM che. emAM e devI zvetaane rajamAtaMgI e ziva saMpradAyanI ISTa devIo che. kamaLamAM UbhelI ane hAthamAM kamaLane badale kamaMDaLa jema ziva temaja vaiSNava ane brAhma saMpradAyane ane vyAkhyAnamudrAne badale vINuM dhAraNa karelI kahA aMge paNa khAsa devIo che. A devIe te te che. A devI keTalIka vakhata viSNu ane keTalIka devanI strI rUpe manAya che. viSNunI strI lakSmI che. vakhata zivanI sAthe saMbaMdha dharAvatI paNa manAya kSIrasAgaranA mathana samaye temAMthI amRta ane che. kharuM jotAM lakSmI, sarasvatI ane pArvatI e bIjAM ratna nIkaLyAM hatAM. lakSmI paNa temAMthI eka ja devInAM rUpe che. nIkaLeluM eka ratna ja che. zrI, padmA ane kamalA e prathama varNavI gayA te sivAya vaLI devIone enAM bIjAM nAma che. lakSmInI mUrti nUtana yauvana- eka bIjo samUha che. e devIone mAtRkA kahe che. prApta kumArikA jevI che. enAM netra kamalanI pAMkhaDI emanI saMkhyA sAta hevAthI emane saptamAtRkA jevAM che. e zubha, bharAvadAra garadanavALI ane kahe che. khIlelI suMdara kaTIvALI che. e kamaLanI mALA saptamAtAnA janma saMbadhI varNana mane raMjaka pahere che. enI mUrtinI bane taraphathI hAthaNIo che. ditine udare kazyapane hiraNAkSa ane hiraNyapitAnI UMcI karelI sUMDhamAM kaLaza laI enA upara kazipu evA be putro utpanna thayA hatA. viSNue ThAlavatI hoya ema UbhI rakhAya che. A devI pitAnA varAha ane nRsiMha be avatAra dhAraNa karIne A bhaktone samRddhivAna banAve che. bhUmi - bhUdevI - bane bhAIone vadha karyo hato. hiraNyAkSane dIkare eTale pRthvInI devI - e viSNunI priyatamA prahUlAda viSNune bhakta thayo hato. eNe duniyA manAya che. viSNunA varAha avatAranI sAthe A dArInI jaMjALa tajI dIdhI hatI. enI pachI devInI yojanA samajAya che. e avatAramAM viSNu aMdhakAsura nAme asurone adhipati thayA hatA. bhagavAne jaLamAM jatI rahetI pRthvIne pitAnI e asure ugra tapa karIne brahmA pAsethI ghaNuM varadAna dADhanI aNI upara caDhAvIne taratI karI hatI. lakSmI prApta karavAthI te ghaNe ja baLavAna banI gaye Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI 273 hato. pachI eNe devene ghaNA satAvavA mAMDayA hatA. duHkhAta- deve zivanI 5 se phariyAda karavA kailAsa gayA. devonI phariyAda ziva zravaNa karatA hatA tevAmAM ja A asurarAja pArvatInuM haraNa karavAne kalAsamAM AvI pahoMcyo ! ziva enI joDe yuddha karavA tatpara thaI gayA. emaNe vAsaki. takSaka ane dhanaMjaya jAtanA nAgane kamarabaMdha ane valaya tarIke bAMdhI lIdhA, nIla nAmane eka daitya zivane chAnAmAnA mArI nAkhavAne saMketa karIne hastinuM rUpa dhAraNa karIne AvyA hatA. naMdIne A vAtanI khabara pADavAthI eNe vIrabhadrane kahyuM. eNe siMhanuM rUpa dhAraNa karIne A hastine mArI nAkhe. A hasticarma vIrabhadra zivane najara karyuM. zive e carmane uttarIya tarIke oDhI lIdhuM. Ama sajaja thaI bIjA ghaNA nAgarAjene alaMkAra tarIke sajI laI teo pitAnuM baLavAna trizULa ghumAvatAM aMdhakAsurane parAjaya karavA nIkaLI paDayA. pitAnA bhUtagaNane paNa sAthe lIdhA hatA. viSNu ane bIjA devo paNa madadamAM rahevA sAthe gayA hatA, paraMtu yuddha thayuM tyAre viSNu ane bIjA devene nAsavuM paDyuM. zive bANa mArIne asurane ghAyala karyo. ene ghAmAMthI ghaNuM ja rakta vahevA mAMDayuM. enA raktanA bhoMya para paDatAM dareka TIpAmAMthI bIjo aMdhakAsura utpanna thatuM. A pramANe hajAro aMdhakAsura sAthe zivane yuddha karavuM paDyuM. zive mULa aMdhakAsuranA zarIramAM pitAnuM trizULa bhoMkI dIdhuM ane pote nRtya karavA lAgyA. viSNue pitAnA cakra vaDe chAyA aMdhakAsure jeo raktabiMduomAMthI uddabhavyA hatA tene saMhAra karyo. asuranAM raktabiMduo pRthvI para paDatAM aTakAvavAne zive pitAnA mukhamAMthI jharatA agnimAMthI yogezvarI nAme zaktimAtRkA pedA karI. IMdra ane bIjA devoe paNa pitapotAnI zaktio jevI ke brahmANa, mAhezvarI, kaumArI, vaiSNavI, vArAhI (jene gujarAtamAM vArAI athavA verAI mAtA kahe che), IMdrANuM ane cAmuMDAne A vakhate madada karavA mokalI hatI. A devIe te brahmA, mahezvara, kumAra, viSNu, varAha, Ida ane yama emanI sahacAriNIo sate, pitAnA pationAM jevAM ja vAhana para besIne temanA jevAM ja Ayudhe laIne ane temanA jevI ja dhajA pharakAvatI AvI hatI. bIjAM purANe ane AgAmAM mAtRkAonI saMkhyA sAta kahevAmAM AvI che. paraMtu varAhapurANamAM gezvarI Adi laIne sAta eTale kula ATha mAtAe che, ema jaNAvyuM che. e purANamAM vadhArAmAM vaLI ema paNa jaNAvavAmAM AvyuM che ke A mAtRkAo e manuSyanA ATha naThArA manovikAranAM rUpaka mAtra ja che. yogezvarI te kAma, mAhezvarI te krodha, vaiSNavI te lebha, brahmANuM te mada, kaumArI te moha, IdrANuM te mAtsarya, yamI athavA cAmuMDA te zinya ane vArAhI te asUyA. A pramANe e kapanAjanya devIo che. saptamAtRkAo aMdhakAsuranAM raktabiMduo bheya para paDe te pahelAM cATI jatI hevAthI navA aMdhakAsura utpanna thatAM aTakI gayA hatA, e upara kahyuM che. chevaTe aMdhakAsuranI AsurI mAyA zithila paDI gaI ane zive pote varadAna ApyuM hatuM toye ene parAjaya karI saMhAra karyo. kurma purANamAM mAtRkAonI A yuddha pachInI hakIkta lakhavAmAM AvI che. yuddhane aMte zive bharava ane mAtRkAone viSNunA tAmasika ane saMhAraka rU5 nRsiMhanA sthAnamAM pAtALa lokamAM javAnI AjJA karI. teo tyAM gayA. keTalAka kALa pachI bhairava zivano aMzarUpa hovAthI te zivasvarUmamAM lIna thaI gaye ane mAtRkAe ekalI rahI. jIvataranAM sAdhana rahita mAtRkAoe suSTine saMhAra karIne gujarAna karavA mAMDayuM. bhara nRsiMhanI stuti karI, temanI pAse mAtRkAnI apakAraka zaktione nAza karAvyuM. varAhapurANamAM mAtRkAo e rUpaka che ema kahyuM che, e saheja IzAre upara karI gayA chIe. 35 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ravI 274 aMdhakAsura ane mAtRko e mAtra jJAnanA aMdhakAra Akhare na khamI zakavAthI emane tapa karatAM - ajJAna ane devI - AtmavidyA e bannenI vacce mUkIne pote ghera nAsI AvI. chevaTe bicArA thatA yuddhanuM rUpaka mAtra ja che. AtmavidyA-jJAna e RSie jyAre vacana ApyuM ke tapa, dhyAna ke ziva rUpe avidyA joDe laDhe che ane pariNAme jaya evuM dharmAcaraNa pite nahi kare, tyAre ja enAthI prApta kare che. avidyA thoDA kALa sudhI jude jude rUpe gharamAM sukhe rahevAyuM. evAmAM mArkaDeya tyAM padhAryA vidyA joDe Takkara le che e aMdhakAsuranAM raktabiMdumAMthI temane RSie pitAnA vItakanI vAta kahI ane uddabhavatA navA aMdhakAsurathI batAvyuM che. aSTa kAMI upAya batAvavAnI prArthanA karI. emaNe salAha durvikArone saMyamathI vidyAnA tAbedAra banAvyA ApI ke jayAM jayAM azubha bolAtuM hoya ane sivAya ane aMkuzamAM rAkhyA sivAya aMdhakAra- azubha thatuM hoya, tyAM tyAM eNe strI sahavartamAna avidyAne nAza thatA ja nathI e samajavAnuM che. javuM: jyAM patipatnImAM kalaha hoya tyAM jayeSTAne suprabhedAgamamAM vaLI niritane nAza karavA sAru laI javI. jayAM bauddhika ane evI vedIvihIna brahmAe A mAtRkAo utpanna karI hatI ema kriyAo thatI hoya tyAM ene laI javI. jyAM chokarAMne TALIne mojamajhA thatI hoya tyAM ene ceSTAdevanI pUjA ghaNuM jUnA kALathI cAlI laI javI. AvI AvI keTalIka zikhAmaNa ApIne AvatI hoya ema jaNAya che. baudhAyanagRhyasUtramAM mArkaDeya sidhAvyA. pachI duHsahe pitAnI strIne e pUjA saMbaMdhI eka prakaraNa che. ceSTAdevInI kahyuM ke, ApaNe bane kazI pIDA vagara vasI zakIe dhvajAmAM kAgaDAnuM cihna hoya che. enuM Ayudha evA sthaLanI zodha karavAne huM rasAtaLa lokamAM sAvaraNa ane vAhana gardabhanuM che, e kahI gayA jAuM chuM. daramyAna pitAnA Azrama pAse AvelA chIe. samudra maMthana karatI vakhate lakSmI nIkaLyA eka taLAvanI adhavaca AvelA eka sthAnamAM pahelAM e nIkaLI hatI. enI sAthe lagna karavAne rahevAnI tene AjJA karI. RSi pAchA Ave tyAM kaI tatpara nahetuM. paNa kapila RSi ene laI gayA, sudhI potAno nirvAha zI rIte kare e pUchatAM mATe e kapilapatnI kahevAya che. dakSiNa hiMdusthAna- RSie kahyuM ke strIo tamane balidAna Apaze, nI A devI ApaNI tarapha zItaLAdevI kahevAya che. temAMthI tamAre nirvAha sArI rIte thaze. vaLI ema liMgapurANamAM jayeSTAdevInI hakIkata rasika ane paNa kahyuM ke je strI tamane balidAna Ape tene judI ja tarehanI ApI che. temAM lakhyuM che ke ghera tamAre javuM nahi. Ama kahIne RSie rasAtaLamAM jyAre deva ane dAnavo amRtane mATe kSIrasAgaranuM javA taLAvamAM DUbakI mArI, te pharIthI dekhAyA ja mathana karatA hatA tyAre temAMthI prathama kAlakUTa viSa nahi! tyArathI patithI tajAyelI bicArI A devI nIkaLyuM. tyAra pachI ceSTAdevI nIkaLI. eka vana, upavana, gAma, parvata ane medAnamAM Amatema brAhmaNa RSi enI joDe lagna karIne ene pitAne bhaTakathA kare che. eka vakhata bhaTakatAM bhaTaktAM ene ghera laI jato hato. RSinuM nAma dasaha hatuM. viga maLI gayA. emanI AgaLa potAna ghera jatAM jatAM rastAmAM RSine pitAnI strImAM raDI ane jIva bahelAvavA sAruM kAMI kAma mAgyuM. eka ajAyaba Teva jaNAI. jyAM jyAM viSaNa, viSNue jyAM AgaLa ziva ane bIjA devonI ziva agara bIja devanAM guNakIrtana saMbhaLAtAM, taddana avajJA karIne pote - viSaNu - ekalAnI tyAM tyAM A strI pitAnA kAna baMdha karatI. eka bhakti thatI hoya tyAM paNa ene javAnI chUTa ApI. vakhata RSi ene laIne vanamAM tapa karavA gayA tyAMthI jaIne pote jayeSTA (alakimI) sAthe maLIne tyAM enAthI RSine tapa karatA joI zakAyA nahi. vAta karI tethI kAMI amaMgaLa na thAya te sAru Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI 275 detya viSNue rudramaMtrane 5Tha karyo. Ama hevAthI vipazu- rU5 te vAmAM jalarUpiNuM te jayeSTA, anyAkArA bhakta ane strIo ceSTAne balipradAna kare che. raudrI, vAyavAkArA te kAlI, AkAzarUpiNa te jayeSTA devInI pUjAnuM hArda zavAAgamAmAM kalavikaNa, caMdrarUpiNa te balavikarNa, sUryarUpA jaNAvyuM che. trilocana zivAcAryanA siddhAMta sArA- te balapramathanI; balapramathathInAM bIjAM be rUpa che. valI nAmanA graMthamAM ane te uparanI TIkAmAM AtmarUpI rUpe sarvabhUtadamanI ane parAzakti rUpe jaNAvyuM che ke paramazaktie vAmA rUpe sRSTi, mane maLyo. A devIonA patie koNa koNa che, sthiti, saMhAra, tiradhAna ane anugraha e pAMca teo amuka tatvanuM sUcana zI rIte kare che, vagere kRtya karyA. jAte parAzakitae ATha to jaNa- e graMthamAM laMbANathI vivecana karyuM che. vavAne ATha judAM judAM rUpa dhAraNa karyA. pRthvIthI devI ane jagatanI utpattinA saMbaMdhamAM nIcenA koTho vadhAre agatyane lAgaze. mahAlakSamI (IzvarI) = pradhAna mahAsarasvatI mahAlakSmI mahAkALI =AghA-kAlI viSNu lakSmI-padmA hiraNyagarbhapadmaja = sarasvatI tamasaguNAtmaka sRSTi rajasaguNAtmaka suSTi satvaguNAtmaka suSTi mULa IzvarI je pradhAna kahevAya che teNe suSTi devI tIrtha tIrtha vizeSa. | bhAra0 va0 81-51. racavAnI IcchA thatAM potAnA aMzamAMthI traNa devIbhAgavata eka ziva purANa. keTalAka bhAgavatane devIo saracha. e mahAsarasvatI, mahAlakSamI ane badale Ane aSTAdaza purANamAM gaNe che. AmAM mahAkALI. e dareke ekeka putra ane ekeka putrI zakti ane zaktipUjAne viSaya carce che. sarajAvI. e bhAIbahenanAM traNa joDakAMmAMthI , devImahAsya judA judA asure upara devIe hiraNyagarbha padmaja eTale brahmAe potAnI bahena meLavelA vijaya varNananuM sAtameM lekanA pUranuM padmA-lakSmI viSNune paraNAvI. rudra potAnI bahena eka kAvya. e mArkaDeya purANane eka bhAga hoI sarasvatI brahmAne ane viSNue pitAnI bahena ene caMDIpATha kahevAmAM Ave che. devInAM maMdiramAM AdyA-kAlI zivane-rudrane paraNAvI. pachI e joDakAM ene roja pATha karAya che. navacaMDI, zatacaMDI, mAMthI triguNAtma suSTi utpanna thaI. mahAsarasvatI sahastracaMDI evA praga karAya che. te sattvaguNAtmarUpa, mahAlakSmI te rajasaguNAtmarUpa ane mahAkALo te tamasU guNAtmarUpa che. rudra ane daivyatama somavaMzI Ayuputra kSatravRddhanA vaMzanA kAzyapa AghAkAlImAMthI badhI tamasaguNAtmaka suSTi, ja kuLamAM utpanna thayelA dIrghatamAM rAjAnA putra dhanvaviSNu ane padmAmAMthI rajasaguNAtmaka sRSTi ane ntari rAjAnuM bIju nAma. hiraNyagarbha - brahmA ane sarasvatImAMthI satva- daitya sAmAnyataH devanA virodhIo te daitya; tathApi guNAtmaka suSTi thaI. cAlu manvataramAM ditinA putrane daitya kahe che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 praviNa haiyeya kazyapa ane ditinI putrI. | bhAra0 618-10 pautra, ane madirAdhe rAjAne putra. enA putranuM daityadvIpa garuDane putra nAma suvIra. bhAraanu. a0 2. deyasenA devasenAnI moTI bahena, daityanI strI. ghutimAna (3) zAhavavaMzane eka rAjA. eNe potAnuM devAli devarAta janakanA putra bRhadratha janakanuM badhuM rAjya Rcika RSine arpaNa karIne uttama bIju nAma lekanI prApti karI hatI. / bhAra0 zAMti a0 240 doSa aSTavasue pikI eka. / bhA0 6--15, yutimAna (4) have pachI thanArA dakSasAvaNi manvadoSA uttAnapAdavaMzIya puSyAnI be strIomAMnI naramAMnA saptarSiomAM eka. bIjI. (puSyANa zabda jue.) ghatimAna (5) zAla dezanA citrA (satyavAna damukhI durmukha pAMcAlanA putra yazodharanuM bIjuM rAjAne pitA, sAvitrIne sAsare). ene ghumasena nAma. ene janmejaya paNa kahyAnuM jaNAya che. paNa kahyo che. dau:zaya jayadrathanI strI duzalAnA putra surathanuM ghumasena sAva dezanA citrA, agara satyavAna bIjuM nAma rAjAne pitA, ane sAvitrIne sAsare. dI zAsana dUrazAsanane putra. enuM mULa nAma ghumasena (2) somavaMzI purukuLatpanna uparicaranA maLatuM nathI. e abhimanyunA maraNanuM khAlI jarAsaMdha kuLanA kSaya rAjAne putra. tenA putranuM nimitta mAtra thaI paDyo hate. nAma sumati. dauSyati zakuntalAne peTa duSyantathI thayelA bhAratanuM ghamAna svayaMbhU manvatara mAMhyalA vasiSTha RSinA bIjuM nAma sAta putromAMnA eka. i ATha vasuo mAMthale eka bhAratamAM kahelA ghumAna (2) svAciSa manune thaI gayeluM eka ATha vasuomAM A nAma kayAnuM che e jaNAtuM putra. nathI. eka samaya badhA vasue potapotAnI ghumAna (3) samavaMzI kAzyapa kuLatpanna pratardana strIo joDe vanavihAra karatA pRthvI para jatA hatA. rAjAnuM bIjuM nAma. tevAmAM temaNe vasiSThanI kAmadhenune dIThI. badhI ghumAna (4) kRSNane hAthe maraNa pAmele zava rAjAne strIonA manamAM AvyuM ke A gAyane ApaNe pradhAna laI jaIe. badhIoe potapotAnA patione ghumAna somavaMzIya pururavAnA putra AyunA vaMzanA A vAta karavAthI temaNe ThIka ema kahyuM, paNa kuvalayAzvanuM nAmAntara. | bhA0 9-11-16. kAmadhenunuM haraNa karyuM nahi. paNa ghue tenuM ghukhya cakSurmanune naDavalAnI kukhe thayelA chokarAmAMne haraNa karyuM. A vAtano vasiSThane jANa thatAM eNe eka. badhA vasuone zApyA ke tamane pRthvI para janma gha ghuH zabda juo. maLaze. e ja badhA vasuo pachI gaMgAne peTa dvaviDa jAMbuvaMtInI kukhe thayelA kRSNanA putrazaMtanuthI janmyA ane tarata svargamAM pAchA gayA. mane eka. jANu chuH valsa jeNe pratyakSa kAmadhenanuM haraNa karyuM pravideza apara pAMDayadezanI dakSiNe Avela bhAratahata te bhIe rUpe pavI para ghaNA kALa sadhI vaSIya deza. | bhAra0 sabhA0 a0 32. rahyA. chevaTe bhAratanA yuddhamAM maraNa pAmI svarge gayA. praviNa uttAnapAda vaMzanA pRthurAjAne acIne peTe ghuti kUto zabda juo. thayelA pAMca putromAMne cothe putra. ghatimAna svAyaMbhU manunA dasa putromAMne eka draviNa (2) dhara nAmanA vasane putra. ghatimAna (2) sUryavaMzI ikSavAku putra dazAne praviNa (3) kuzadvIpamAM Avelo eka parvata, Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvavarNika 277 kupa dvavaNika agni nAmanA vasu ane vadhArAne putra maMgAvyo ane enuM adhu rAya laI laIne ene || bhAga 6-6-13, jo karyo. (droNacArya zabda juo). duti RSabhadeva vaMzanA bhaktarAjAnI strI. enuM A pramANe droNAcArya pAsethI apamAnita bIjuM nAma ghuti evuM hatuM. enA putranuM nAma thaI drupadarAja tyAMthI nIkaLe. eNe pitAnA adha gaya hatuM. rahelA rAjayamAM mAkaMdI, chatravatI, kAMpilya vagere drapada somavaMzI purukuLatpanna ajamIDhanA putra nIla zahero vasAvyAM. ahi chatrA nAmanI suMdara nagarImAM ne vaMzamAM janmelA jaMtu athavA pRSata rAjAne potAnI rAjadhAnI karI tyAM rahyo. chatAM rAja putra. ene balAnIka, zruta, suratha ane zatruMjaya ema karavAmAM enuM mana ja ruce nahi. droNane mAre cAra putra ane zikhaMDinI nAme kanyA pahelI thaI evo putra thAya e ja dhUna enA manamAM lAgI hatI. pachIthI droNAcAryanA vadhAthe dhRSTadyumna rahI hatI. agnimAMthI utpanna thayA. tema ja draupadI nAme eka samaye e araNyamAM gayA hatA. yamunAnA kanyA paNa agnimAMthI ja utpana thaI. drupada tIre bhinna bhinna Azrama karIne rahelA kAzyaparAjAne yajJasena, pRSatAne putra tethI pASata ane gotranA yAja ane upayAja nAmanA be bhAIo paMcALa kupana hovAthI pAMcALa evAM nAma hatA. temAMnA upayAjanA AzramamAM drapada gaye hatAM. ane RSine pitAnI IcchA jaNAvI. paraMtu RSie pade bALapaNamAM droNAcAryanA pitA bhAradvAja enA vicArane puSTi na ApI ane pote kAMI pAsethI dhanurvidyA saMpAdana karI hatI. droNAcArya karavAnuM mAtheya na lIdhuM, chatAM drupada rAjA enI paNa zIkhavAmAM joDe ja hatA. Ama hovAthI sevA karatA thakI tyAM ja rahyo. e joIne emaNe drupada ane droNAcArya eka gurunA ziSya eTale kupadane spaSTa kahI dIdhuM ke tArI dhAraNuM mArI gurubhAI hatA. abhyAsa pUre thatAM pade bhAradvAjane pAsethI vaLaze nahi. paraMtu mArA moTAbhAI yAja gurudakSiNa ApIne droNane kahyuM hatuM ke mArA pAse jA. e keTaleka aMze dravyabhI che. te je pitAnI pachI jyAre mane rAjyAdhikAra maLe, tyAre kAMI kare te temane kahI je. dupada tathAstu kahIne mArI pAse Avaze te huM tamane bhUlI nahi gaye haiuM. Ama viveka karIne drupada pitAne tyAMthI nIkaLI, yAjanI pAse gayo ane pitAnI nagara gaye. IcchA tene jaNAvI. tyAre enA vicArane saMmata thatAM, e ene tatkALa pitAnA nagaramAM laI Avyo. A vAtane ghaNe kALa vItI gayA pachI drupadane yAje pachI yajJa karyo ane agnikuMDamAMthI dhanuSyarAjyAdhikAra prApta thayo. ahIMyAM droNAcAryane bANa dhAraNa karela dhRSTadyumna nAme putra ane kRSNa paNa azvatthAmAM nAme putra thaye, jethI dravyanI nAme kanyA nIkaLI, e joIne drupadane ghaNe saMtoSa jarUra paDI. AthI dravyopArjana nimitte droNAcArya tha. eNe yAja RSino sAra satkAra karIne drupadane tyAM AvyA. pade madAMdha banIne ene apAra dravya ApyuM ane emane Azrame pahoMcADayA upahAsa karyo ane kazuM na ApatAM, pAchI vaLAvyA. A uparathI droNane ghaNe krodha AvyuM. droNe pratijJA | bhAra Adi a0 181. karI ke huM mArA ziSyo mAraphata drupadane parAbhava dhRSTadyumna moTe thayo eTale dupade ene dhanuvighA, droNAcArya mAraphate ja zikhAvaDAvI. e AgaLa jatAM droNAcArye pitAnI pratijJAnusAra dhanurvidyAmAM ghaNe nipuNa thaye ane kRSNa lagna kaurava-pAMDavone dhanurvidyA zIkhavI. emaNe potAnAM karavA yogya thaI eTale eNe ene svayaMvara ziSya - temAMye arjuna pAse drupadane harAvIne pakaDI mAMDayo. e svayaMvaramAM matsyayaMtra banAvyuM hatuM karIza. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drupada pAMcALa tene bhedanAra kRSNAne vare evu....peANa karyuM hatu.. A svayaMvara kALe dezadezanA bhUpati puramAM padhAryA hatA. kAI paNa rAjAthI matsyabheda thatA nathI, e joIne kahyuM. svayaMvaramAM AvyA hatA. te matsyabheda karavA UThayo. paNa kRSNAe kahyuM ke e sUtaputra che eTale huM sarvathA ane varIza nahi; eTale jha MkhavANA thaI pAchA kheThe, pachI brAhmaNanA veze AvelA arjune matsyabheda karyo ane draupadI - kRSNA - ene paraNI, / bhAra. Adi a0 203, 278 Thumasena vaLI kuMtIe paNu AjJA karI che ke tame ANelI bhikSA pAMce sarakhI vaheMcI le; eTale e vivAha ni Mdya nathI. e upara kRSNadvaipAyana vyAse rAjAne jaTilA nAmanI RSikanyAne itihAsa kahI saMbhaLAvyuM. e bAI ghaNI sadguNI hatI ane ene sAta pati hata!. / bhAra. Adi0 0 2110 A uparathI drupade pAMcene pAtAnI kanyA ApI. lagnaprasaMga ghaNA ThAThamAThathI thayA. drupade dAsa, dAsIe, vastra, AbhUSaNa ane apAra dhana dAyajAmAM ApyuM. pAMDave lAkSAgRha baLI jatAM temAM maraNa pAmyA che, evI mAnyatA hatI. paNa A lagnane lIdhe pAMDavA nAza pAmyA nathI ane svayaMvaramAM draupadI temane varI che, e vAtanI dhRtarASTrane khabara paDI, eNe pAMDavAne hastinApura teDI lAvavAne vidurane meklyA. lagnasamAraMbha nirvighne pU thatAM drupade viduranI sAthe pAMDA ane draupadIne ghaNA sanmAnathI vaLAvyAM. drupade peAtAnI kanyA brAhmaNane ApI, e joine AvelA badhA rAjao gusse thayA ane yuddhane prasa`ga AvI paheAMcyA. te vakhate bhIma ane arjune meAkhare thaI saghaLAone harAvyA. pAMDava bhAIe draupadIne laIne je kuMbhArane tyAM te UtaryA hatA, tyAM gayA. drupadane e brAhmaNa ja che ke kema e vAtane sazaya paDavAthI evuM gupta rIte tenI tapAsa karAvI. eNe dhRSTadyumnane AjJA karavAthI e rAtre kuMbhArane tyAM gayA ane bAraNe chAnAmAnA Ubhe! rahI ee zI vAta kare che te sAMbhaLI, emanI vAtacIta uparathI e lA kSatriya che ane brAhmaNu nathI ema enI khAtarI thaI. eNe drupadane AvIne vAta karI. AthI drupadane AnaMdakuma thayA ane khIje divase badhA pAMce jaNAne rAjamaMdiramAM AmaMtryA. yudhiSThiranI vAta uparathI enI khAtarI thaI ke A tA pAMDave che. drupadane AthI ghaNA ja AnaMda thaye, kemake drupadanI prathamathI ja IcchA hatI ke mAre draupadI arjunane daivI. arjunanI sAthe draupadInuM lagna karavAnI siddhatA drupade karavA mAMDI, paNa yudhiSThire kahyuM ke kuMtInI AjJA pramANe draupadInAM lagna amArI pAMcenI joDe thavAM joIe. drupada dhaNe! vicAramAM paDayo ke ema zI rIte thAya? evAmAM kRSNadvaipAyana vyAsa tyAM pragaTa thayA. emaNe rAjAne kahyuM ke A pAMDave sa0 22. pUrvInA pAMca indro ane kRSNA te pUrvAMnI zacI kumasena dhRSTadyumne rAtriyuddhamAM mArelA durgaMdhana pakSane eka rAjA | bhAra. dro a. 171, che, mATe pAMcenI sAthe enuM lagna thatAM khAdha nathI, jyAre bhAratanuM yuddha thayuM tyAre drupadarAnta, peAtAnA putra, bAMdhava ane aneka pAMcAle sahita pAMDava pakSe AvyeA hateA / bhAra. bhISma a 45, AgaLa jatAM rAtriyuddhamAM e droNAcAryane hAthe maraNa pAmyA. / bhAra. droNu. a0 187, adhiratha mrutane! putra, kanA pAlaka pitAnA putra. ane bhImasene yuddhamAM mAryA hatA. / bhAra0 156-27. druma (2) eka kSatriya / bhAra A0 68-8. kuma (3) kipuruSAcArya / bhAra0 sa0 10-30, ma (4) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSanA eka rAjA, kamaqalya bhAratavI'ya deza. ahIMnA leAkeA atizaya durAcArI hAI samudrane ghaNu" ja kaSTa ApatA hatA; tethI samudranI prAOnA uparathI rAme tyAM peAtAnu bANa phekI e dezanA nAza karyA hatA. e sthaLe maru nAmanuM araNya thayuM. / vA0 rA yudha Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Thumasena kumasena (2) zalyanA carakSaka, e yudhiSThirathI marAyeA hatA. / bhAra. rA. a0 11. drumila RSabhadevanA se| putrAmAMne siddha thayele eka putra. kahiSNu brahmadeva xdhu seAmavazanA Ayuputra nahuSa rAjAnA pautra ane yayAti rAAne zarmiSThAne peTe thayelA traNa putramAMtA khIjo putra, eNe pitAnI jarA lIdhI nahi, mATe ene sAva bhaumatva maLyuM nahi. ene bhu nAmanA putra hatA. vaghu (2) seAmava'zI matinAranA putra/ bhA. A. 0 88. 2729 droNa pralayakALanA medhamAM eka megha. droNa (2) eka brahmaSi (3. bhRgu zabda juo.) droNa (3) bhAratavaSIya eka pata, droNa (4) kSIra samudra tIre AvelA eka parvata. droNa (5) eka vasa. bhAratamAM kahelA aSTavasu paikI A kayA enA niNaeNya thatA nathI, parantu enI srInuM nAma dharA hatuM. A banne jaNAM agAu naMda ane yaroAdA tarIke janmyAM hatAM, droNa (6) droNAcArya' zabda jue. droNarAtru dhRSTadyumna / bhAra. A0 185-8, droNAcA` bhAradvAja RSine bRhaspatinA aMza vaDe thayelA putra. dhatAcI nAmanI apsarAne dekhIne bhAradvAja RSi skhalita thayA. temanA skhalita thayelA vIryane emaNe pAMdaDAnA kaLazamAM mUkayuM hatuM, temAMthI utpatti thavAne lIdhe Amanu nAma droNAcArya paDayu. peAtAnA pitA pAse eNe veda, vedAMga ane dhanuvidyAnA abhyAsa karyo. temAM e pAraMgata ane nipuNa thaI gayA hatA. bhaNavAmAM drupadarAjA enA sahAdhyAyI hatA. agAu jatAM agnivezya RSi pAsethI e kavavidyA zIkhyA hatA. e RSi pAsethI eNe brahmazira nAmanuM astra paNa meLavyuM hatu. tyAra pachI e jAmadagna rAma pAse gayA ane astranAM rahasya ane temanA upasaMhAra vagere lAmAM e a0 130, zIkhIne bahu zreSTha thaI gayA. tethI droNAcArya kahevAyA. / bhAra. Adi droNAcAya eNe keTalAka kALa paMta tapa karyuM hatuM, tyAra pachI kRpAcAryanI bahena kRpInI joDe enAM lagna thayAM. keTaleka kALe ete azvatthAmA nAme putra thaye. droNanI daridrAvasthA evI hatI ke jyAre azvatthAmA dUdha pIvA mAgatA tyAre enI mA tene cekhAnuM esAmaNu dUdha kahIne ApatI. eka vakhata e ramatA ramatA kAI paDeAsIne tyAM jaI caDhayo. ene putra dUdha pIte hatA te vakhate paDesavuM azvatthAmAne paNa gheADu' dUdha ApyuM, azvatthAmAe ghera AvIne rADhA lIdheA ke e paDeAsI jevu dUdha pIvu` che. AvI diratAthI kaMTALI e parazurAma pAse dravya mAgavA gayA. temaNe kahyuM ke meM te badhI pRthvI brAhmaNe ne ApI dIdhI che ane mArI pAse have mAruM zarIra ane astravidyA mAtra che. pachI droNa emanI pAse astravidyA bhaNyA. drupada rAnae bhaNIne ghera jatAM droNane peAtAne rAjya maLe tyAre peAtAnI pAse AvavAnuM kahyuM hatuM te kahI gayA chIe. te uparathI droNu drupada pAse dravyanI yAcanA karavA gayA. eNe jaIne drupadane AzIrvAda dIdhA eTale eNe pUchyuM : tu' krANu che ? droNe kahyuM ke ApaNe eka guru tyAM bhaNyA chIe te tu ALakhatA nathI ? huM daridratAthI pIDita tArI pAse dravyayAcanA sAru Avyo chuM. drupada elyA ke huM rAjA ane tuM bhikSuka brAhmaNu, tAre ne mAre oLakhANa kevI ? ! tuM cAlyA aa, nahi te huM tane dUta pAse kADhI mukAvIza, droNu kahe ke tuM rAjyamade bharAI mAru... apamAna kare che ! tArA dhamaDanuM phaLa tane maLaze ja. mArA ziSya pAse tane badhAvI aNAvuM tA ja huM droNu kharA. droNAcArya pachI peAtAnAM srIputrane laIne kRpAcA pAse hastinApura gayA. kRpAcA bhISmanA AzrayamAM rahetA hatA ane dhanavAna paNa thayA hatA. droNAcAya mA javAthI kRpAcAyate ghaNuMA AnaMda thayA ane ene dhaNA AdarasatkAra sAthe peAtAnI pAse rAkhI lIdhe.. eka vakhata dhAtu rASTro ane pAMDavA vITIMdaDAnI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNAcArya droNAcArya ramata ramatA hatA. tevAmAM emanI sonAnI vITI kumArane dhanurvidyAmAM pravINa karavA Apa samartha pAsenA kuvAmAM paDI. badhA kumAro vITI zI rIte che. pachI eka suMdara ghara pUrI - saghaLI vastuonI kADhavI evI masalata karatA kuvAnI AjubAju siddhatA karI - temAM droNAcAryane vasAvyA. badhA ekaThA thayA hatA. droNAcArya te vakhate e rastethI kumArone emaNe svAdhIna karIne pote svagRhe padhAryA jatA hatA. temaNe kumArone ekaThA thayelA joyA. pote ApatkALamAM hatA sababa bhIkhe karelI emaNe pUchyuM ke tame konA chokarA che ane ahIM vinaMtIne svIkAra karIne badhA kumArane dhanurvidyA kUvAmAM zuM juo cho? temaNe kahyuMH ame dhRtarASTra zIkhavavAne AraMbha karyo. A vAta kALe karIne ane pAMDurAjAnA kuMvara chIe ane bhISma amArA deza deza prasarI eTale aMdhaka, vRSNi, pAMcALa, pitAmaha che. amArI sonAnI vITI A kuvAmAM bAhika, saurASTra Adi rAjAoe potAnA kumArone paDI che te kADhavAnI masalata karIe chIe. A paNa droNAcArya pAse abhyAsa karavA mokalyA. karNa sAMbhaLIne droNa be H chokarAe, tame asAdhya ane azvatthAmAM paNa badhAnI joDe ja abhyAsa karatA hatA. vastu sAdhya kare e guru karyo nathI. pachI droNA eka vakhata hiraNyadhenukA nAmanA niSAda (kALI cArye potAnI AMgaLIothI vIMTI kADhI ane -bhila jevI eka anArya jAta) ne putra eka vyA badhAnA dekhatAM kUvAmAM nAkhI. pachI eka mUThIbhara droNacArya samakSa AvIne kahevA lAgyuM ke mahArAja, darbha abhimaMtrita karIne kUvAmAM nAkhyA. darbhanI mane paNa dhanurvidyA zIkho. paNa AcAryuM tenuM eka saLI vIMTIne cuMTI gaI ane bIjI saLIo kaheluM mAnya karyuM nahi. te uparathI eNe droNAcAryanI ekane cheDe eka ema eMTIne chevaTanI droNAcAryanA pAdukA mAgI lIdhI ane tyAMthI vidAya tha. hAthamAM rahelI saLIne eka cheDe coMTI gaI. pachI ekalavya pAduko laIne araNyamAM gaye ane droNa. raju jevI banelI darbhanI saLIone emaNe kheMcI cAryanI mATInI mUrti banAvI, pAdukA tyAM mUkI ane lIdhI, jene bIje cheDe ceTIne vIMTI paNa upara AvI: te laIne pote paherI lIdhI. A camatkAra AcArya mAnIne abhyAsa karato e dhanurvidyAmAM ghaNe ja nipuNa thaI gaye. (ekalavya zabda juo)/ joIne chokarAoe prArthanA karI ke amArI vITI bhAra Adi a0 142 kADhI Ape. pitAnI vIMTInI peThe droNAcArya joke droNAcAryanI pAse hajAre ziSya dhanurvidyAne kumAranI vIMTI paNa kADhI Apo ane pote javA abhyAsa karatA hatA, paNa enI tatparatA ane mAMDayuM. kumArae te vakhate pUchayuM ke Apa koNa tIvra buddhi joI AcAryane arjuna upara atyaMta che, kayAM rahe che ane ApanuM nAma zuM ?kRpA prema thayo hato. haya, gaja ane rathavidyA arjunane karIne amane kahe. droNAcArya kaheH tamArA pitAmaha sArI AvaDI. azvatthAmA rahasyamaMtramAM pravINa bhIma mane oLakhe che ane huM kapAcAryanA gharamAM ja thayo, bhIma ane duryodhana gadAyuddhamAM, nakula ane chuM. Ama kahIne tyAMthI nIkaLI cAlyA. pachI sahadeva khaga yuddhamAM ane yudhiSThira rathayuddhamAM ghaNuM badhA kumAre bhIma pAse gayA, ane eka brAhmaNe pravINa thayA. amArI kuvAmAM paDelI vITI AvI rIte kADhI ApI e ja pramANe bIja saghaLA rAjaputro paNa e badhI vAta karI. bhISma dhAryuM ke e choNAcAryaja pitapatAnI buddhi anusAra dhanurvidyAmAM niSNAta haze. lAgalA ja bhISma kRpAcAryane tyAM gayA, ane thayA hatA. eka divasa droNacArya badhA ziSyone meTA sanmAnapUrvaka droNAcAryane maLyA. bhIme laIne nadIe nahAvA gayA. badhA ziSyo nahAI rahyA vinaMtI karI ke Apa ahIM AvyA e bahu sAruM bAda pote snAna karavA pANImAM UtaryA. daivayoge tyAM karyuM. have te Apa ahIM ja rahe ane badhA eka magara hatA, teNe emane paga pakaDaze. te Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durgaMdhana uparathI AcAye ghAMTA pADIne badhA ziSyAne kahyuM ke mane magare paDayA che, teA satvara chelaDAve. A sAMbhaLI badhA ziSyeA gabharAi gayA ane zuM karavuM e sUjhe nahi, paNa arjuna gabharAye nahi. eNe tatkALa bANu mArIne magarane mArI AcA cheDAvyA. (bhAra. Adi a0 142) arjune magara pAsethI cheADAvI prANa bacAvye tethI ghaNA prasanna thaI brahmazira nAmanuM asra arjunane ApyuM. ane badhA ziSyA pAse gurudakSiNAmAM mAgyuM ke tame drupada rAjane bAMdhIne mArI pAse lAve. AcAryane joDe laIne sadhaLA ziSyA pAMcAlapuramAM gayA ane drupada sAthe yuddha karyuM. paNa drupada parAkramI hAvAthI kAIne upAya enI AgaLa cAle nahi. e joIne aju na AgaLa thayA drupadanI sAthe yuddha karI tene harAvI, bAMdhIne guru AgaLa ANyA. droNAcAye' eNe karelA peAtAnA apamAnanI vAtanI yAda devaDAvI, droNe kyuM tuM rAjA ane huM ka MgAla brAhmaNu, kema ? tArAM vacana saMbhAra, jyAre drupade kSamA mAgI tyAre droNu ene bheTayo ane enA dezanA be bhAga pADI enI pAse rahevA dIdhe| ane ene abhaya ApI cheADI mUkayA. (bhAra. Adi a0 148) durgaMdhane pAMDavone chaLathI dhRtamAM jItI vanavAsa kADhayA. ee pratijJA pramANe bAra varasa araNyamAM rahyA pachI jyAre pragaTa thayA tyAre durgaMdhana nyAyaanusAra aradhuM rAjya Ape evA sAma karavA pAMDave e kRSNane mekalyA. kRSNe sa~pa karavA hastinApura AvyA te veLA droNAcAye durgaMdhanane ghaNI zikhAmaNu dIdhI hatI. eNe kahyuM hatuM ke huM ane bhISma have vRddha thayA chIe, amArAthI pAMDavo sAme yuddhamAM TakAze nahiM, tuM khAlI pAMDavone zuM karavA herAna kare che? ema na karatAM tuM emanA nyAyapuraskara bhAga emane ApI de, nahi Ape te! vRthA mArge jaIza. paraMtu duryodhana kazAne pata karatA nathI te joine droNAcAryane ghaNe! saMtApa thaye ane khelyA ke mane arjuna azvatthAmA karatAM paNa vizeSa vahAle 36 201 durgaMdhana che, ema chatAM paNa A duSTa durgaMdhanane lIdhe mAre enI sAthe yuddha karavAnuM prApta thaze dhikkAra che A kSAtradhama ne. (bhAra udyo. a0 139) duryodhane kAInI zikhAmaNu mAnI nahi ane yuddha karavAnA ja prasaMga ANyA. Ama thatAM bhISmanI icchAne tAme thaIne droNAcAryane azvatthAmA sahita nirupAye enA pakSamAM rahevuM paDayuM. pachI jyAre bhAratanuM yuddha thayuM temAM daza divasa yuddha karIne bhISma raNamAM paDayA tyAre droNAcAryane senApatipaNa prApta thayuM. eNe paNa pAMca divasa sudhI mahAbhayaMkara yuddha calAvyu. pahele ja divase droNAcArya' ane dhRSTadyumnanuM yuddha thayuM tyAre duryodhane evI prAthanA karI ke mane yudhiSThirane pakaDo Apa. droNAcAye` kahyuM ke arjuna hAjara hAya tA mArAthI yudhiSThirane pakaDI zakAya ema nathI. A sAMbhaLI duryodhana trigata dezamAM sa'zapta karone sthaLe arjunane yuddhaprasagamAM yudhi SThirane pakaDavAnA ghaNA prayatna karyo. paraMtu arjune dhRSTadyumnane yudhiSThiranA rakSaNArthe' gAI vagADIne AjJA karI hatI. sababa droNAcAryanA yatne dhRSTadyumne phaLI. bhUta thavA dIdhA ja nahi. A uparathI krodhAnvita thaine droNAcAye pratijJA karI ke huM AvatI kAle pAMDava pakSanA kAI paNu mahAbaLavAna vIrane jarUra mArIza. e dhAraNAthI droNAcAye bInna divase cakravyUhanI racanA karI. e cakarAvAmAM abhimanyu sapaDAIne mAryo gayA. (2. abhimanyu zabda jue. peAtAnA putra abhimanyunA mRtyuthI baLI jaIne aju ne pratijJA karI ke huM AvatI kAle sadhyAkA pahelAM jayadrathane mArIza. jayadratha peAtAnuM sainya lai vacce ADA AvavAthI abhimanyunI kumaka AvI na paheAMcatAM e kumAranuM mRtyu thayuM hatuM. bIje divase arjunanI gheAra pratijJA pAra na paDe eTalA mATe droNAcAye` ekanI aMdara eka, ema traNa vyUha racya chatAM arjune jayadrathane vadha karyAM. (3. jayadratha zabda ju.) jayadratha maracu pAmyo e joIne duryodhanane anivArya zAka thayeA. duHkhe pIDita thaI aNe AcAryane Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhana 282 duryodhana kahyuM ke Apa barAbara lakSapUrvaka yuddha karatA nathI. A AzA cheDI daI droNAcArye pitAnA zastra bhaiyA avicArI bhASaNa sAMbhaLI AcAryane ghaNo gusso mUkI dIdhAM pote ga dhAraNa karI prANatyAga Upa. emaNe pratijJA karI ke Aje huM sUryAsta karatA hatA eTalAmAM dhRSTadyumna AvIne emane thAya te paNa kavaca kADhanAra nathI, ane mazAlonA ziraccheda karyo. (bhAra, droNa0 a0 193) ajavALe rAtre paNa yuddha calAvIza. pachI je thavAnuM A pramANe droNAcArya cAra divasa ane eka heya te bhale thAo. A vicAranI pAMDavone jANa rAtri yuddha karIne maraNa pAmyA. maratI vakhate emanuM thatAM ja temaNe paNa mazAlane baMdobasta karyo. vaya cAra varSanuM hatuM. e yuddhane paMdara divasa hato. e divase thayelA manusmRtinA pahelA adhyAyanA 83mA zlekamAM ghera saMgrAmane laIne ubhaya pakSanA vIro thAkI manuM bhagavAne kahyuM che ke kRta satayugamAM manuSya cAra, gayelA hatA. chatAM IrSA vaDe rAtrie khUba jhajhamA tratAmAM traNaso, dvAparamAM basa ane kaliyugamAM paNa prabhAta thatAM te keTalAka vIra thAka ane se varSanuM AyuSya bhogave che. A sAdhAraNa mApa UMghathI eTalA gherAI gayA ke A yuddha cAle che tenuM che, kemake e pahelAM Ayu pUra bhogavyA vagara paNa bhAna na rahetAM, je jyAM hatA te tyAM UMghI gayA. A avicArI ane aniyamita manuSya maraNa pAme che vakhate IdravarmA rAjAne azvatthAmA nAme hAthI e ApaNe joIe chIe. saMyamI, vicArazIla ane marAyo. AvA yogane lAbha laIne kRSaNe bhImane niyamazIla manuSya pUrepUruM AyuSya bhogave e sUcavyuM ke droNAcArya AgaLa jaIne garjanA kara saMbhavita che. droNAcArya uttama prakAre sadAcArI hatA. ke azvatthAmA hAthI marAye. paNa hAtho' zabda bhAratayuddhamAM paNa pote prAtaH saMdhyA karI, agni bahu dhIrethI, koI na sAMbhaLe ema belIne ane upAsanA karI pachI yuddha caDhatA. emanA rathanI dhajAmAM azvatthAmAM bahu trADIne kaheje. bhImasene e pramANe kRSNajInAMbara, kamaMDalu, veda vagerenAM citra hatAM. | ja karatAM droNAcArye e garjanA sAMbhaLI. emane lAgyuM ke pitAne putra azvatthAmA parAkramI ane bhAra. droNa a0 23.0 emanA zarIranI kAMti ciraMjIvI chatAye marA kahe che. e zuM ? te zyAmavarNanI hatI. emaNe jyAre kaurava-pAMDavone paNa haiye rAkhIne pote brahmAstra mUkyuM droNAcArye dhanurvidyA zIkhavavAne AraMbha karyo tyAre ja eo vIsa hajAra pAMcALa, pAMcase mAnyuM ane cha hajAra saheja laMgaDAtA cAlatA. saMjaya vIrone ghANa kADhI nAkhyA. rAjayAzrayathI vadhelA mATe yuddhamAM pote kIrava pakSamAM eTalAmAM bhImanI senAe azvatthAmA marAya evI rahyA chatAM manathI e pakSane dhikkAratA ane pAMDavane pharIne garjanA karI. e sAMbhaLIne droNAcArya yudhiSThirane jaya IcchatA. ema hovA chatAM yuddha karavAmAM emaNe pUchavA lAgyA. temaNe paNa kRSNanI sUcanA pramANe bilakula kacAza rAkhI nathI. sAmA pakSane meTA ja na vA kulAro vA e zabda ghaNuM ja dhIrethI moTA vhAone haMphAvyA hatA. mAtra arjunanuM bANa bolI, azvathAmA hataH ema kaheluM sAMbhaLatAM ja Ave tyAre svalpa mUrijIta thaI, dhvajAnA daMDane AcArya tyAMthI pAchA pharyA. evAmAM evuM banyuM TekavatA. azvatthAmAnA meta saMbaMdhe yudhiSThirane mukhe, ke bharatAdika droNAcAryanA pitaro pratyakSa thaIne raNavAdyanI ramajhaTa thaI rahelI tethI mAtra hataH ene kahevA lAgyA ke tuM vedavedAMtapAraMgata brAhmaNa eTaluM ja sAMbhaLyuM ke emaNe tarata ja zastra mUkI hoI tane yuddha karavuM anucita che. thayuM te thayuM. dIdhAM. pitAnA rathArUDha thayA ane pAMDavone vijaya paNa have tAre kALa najIka che ane ame tArA pitaro IchatA chatAM pote samAdhi caDhAvI, potAnA prANa tane levA AvyA chIe; mATe tuM yuddha tajIne brahmaraMdhra vATe tajI dIdhA. alaukika teja brahmaraMdhra vATe akSayapaMthanuM avalaMbana kara. A uparathI jIvataranI nIkaLI samasta sUryamaMDaLamAM bhaLI gayuM. A camatkAra Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNAyAna kRSNa, aju na, dharmAM, kRpAcAya ane sa Mjaya e pAMca jaNe dIThe, pachI dhRSTadyumne peAtAnA pitAne mAranArane mArIza evI pratijJA lIdhI hatI mATe jaine khaDga varDaemanuM zira uDADI dIdhuM. cAraseA varSoMnI ummaranA chatAM yuddhamAM jANu seALa varSanA hAya ema ghUmatA, brAhmaNane mAravAnA mahApApanI kALI TIlI cAMTe nahi mATe droNAcArya' samAdhithI prANa tanmyA pachI dhRSTadyumne khaDga vAparyuM' ema kahevAya che. bAkI zastra mUkI dIdhA pachI dhRSTadyumne emane mAryA e yudghanA siddha niyamathI UlaTuM hatu N. / droNAyana bhagukuLApanna eka RSi droNAyani azvatthAmA (bhAra. bhISma. a0 84) droNI droNaputra azvatthAmAM. e cAlu aThThAvIsamI cAkaDI pUrI thaze tyAre egaNatrIsamAM cekaDonA dvAparayuganA advaitamAM droNI nAme vyAsa thaze, (vyAsa zabda jue.) droNI bhAratavarSIya nadI draupadI drupada rAjAnI kanyAnuM bIju nAma. pitAnA nAma uparathI ene pAMcAlI ane yAnusenI paNa kahetA. e drupada rAjAnA yajJa samaye zucInA aMzAvatAra rUpe agnimAMthI pedA thaI hatI. enI krAMti gaura chatAM sahaja zyAmatAvALI hevAthI drupade hasavAmAM enuM nAma kRSNA pADayuM hatuM. e uMmmaralAyaka thaI tyAre svayaMvaramAM pAMDave ene paraNyA hatA.(drupada zabda jue.) kRSNanI sagI bahena subhadrAnI zAya hAvAthI kRSNa ene peAtAnI bahena jevI ja lekhatA. paNa ene sAro svabhAva mukhyatve enA upara kRSNanI prItinuM kAraNa hatuM. ene yudhiSThira, bhImasena, arjuna, nakuLa ane sahadeva ema pAMce pAMDavA vaDe anukrame prativi'ghna, zrutasenA, zrutakIti, zatanIka ane zrutakarmA ema pAMca putrA thayA hatA, e pAMce vizvedevAnA a'zAvatAra hai|I mahArathIe hatA ane bahudhA draupadeya nAme prakhyAta hatA, rAjasUya yajJa thaI rahyA pacha. kauravAe kaTaghata vaDe pAMDavenI saghaLI sa patti haraNa karI lIdhI. pAMDavAne peAtAne paNa peNumAM mUkIne jItI lIdhA, 183 dropadI pachI draupadIne paNa pANumAM mUkIne jItI lIdhI, jyAre jitAyelA pAMDave ne draupadI sahavattamAna sabhAmAM ANyA tyAre draupadIe bhISma vagerene prazna karyo ke mane durgaMdhane chatI e yathA che ke ayathArtha che? te vakhate bhISma dharmasya tatra niti. chuTTAyAm' eTaluM kahIne bAjue rahyA. paNa vidura ane vikaemaNe spaSTa kahyuM ke kaurave! tane jItyA kahe che e kevaLa adharma che. pAMDavA bAra varSa vanavAsa ane eka va ajJAtavAsamAM rahyA te saghaLA kALa e temanI sAthe ja hatI. virATa rAjAne tyAM ajJAtavAsamAM e sara zrI nAma dhAraNa karIne sudeSDAnI sevAmAM rahI hatI. bhAra virA0 a 14. - tyAM hatI te vakhate kIcakrane enA viSe pApamuddhi utpanna thaI hatI, paNu e ene vaza thaI nahi ane balAtkAra karatAM e ja maraNa pAmyA. (kIcaka zabda jue.) ajJAtavAsamAMthI pAMDave chatA thayA ane kaurave pAse jaIne sAma karavA sAruM yudhiSThire kRSNane javAnI AjJA karI, kRSNa jatA hatA tyAre bhIme kRSNane kahyuM ke ane tyAM sudhI yuddhaprasa*ga TaLe ema karajo. A uparathI draupadIne ghaNA krodha utpanna thayA hatA, e peAtAne chUTA kezakalApa peAtAnA hAthamAM laI kRSNa pAse AvI ane khelI ke kRSNa ! A kezapAza jhAlIne duHzAsana mane aMtaHpuramAMthI sabhAgRhamAM khecI lAvyA hatA, e vAta tamArA manamAMthI khase nahi, pAMDavAne jo salAha karavI heAya te! bhale kare, mArA pAMca putrA abhimanyunI sahAyatA vaDe kaurava! joDe yudda karI temane jItaze. kRSNa ! UMcA kuLamAM utpanna thayelI ane mATAnI strI chatAM mArA jevI fAi dukhaNI haze vAru ? Ama khelIne eNe AMkhamAMthI AMsu sAravA mAMDayAM. kRSNe enuM sAMtvana karyuM. ane kahyuM ke zAka karIza nahi, kauravA nAza pAme evuM ja huM karIza. Ama kahI emaNe hastinApura tarapha prayANa karyuM... bhAra. udyoga. a0 81. draupadI pAMca satIomAMnI eka gaNAya che. e jAte paramapavitra, sadguNI ane kSamAzIla hatI. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kopade 284 dvivida enA pAMca putro azvatthAmAe mAryA hatA chatAM yAdavo sahita kRSNa ane baLarAma rahetA hatA. bhIma ane arjune azvatthAmAne pakaDIne draupadInI prathama te A nagarI sara jamIna upara ja hatI. pAse ANIne Ubho karyo ane bhArata ja, te vakhate paNa jarAsaMdha ane kALayavana vagere AvI AvIne ene dayA AvI. draupadIe kahyuM ke mArA pAMca putro upadrava karatA hatA tethI kRSNa vizvakarmAnI pAse ene mUAthI jema mane zaka thAya che tema ja enA samudramAM eTale tarapha samudra hoya evI yejanA maravAthI enI mAtAne paNa zoka thaze; mATe ene karAvI. ene vistAra bAra yojana heIne e mArazo nahi. te uparathI emaNe azvatthAmAne na zebhAyamAna nagarI hatI. kRSNanA svadhAma sidhAvyA mAratAM tiraskAra karIne cheDI dIdhe. bhAratayuddhamAM pachI sAtame divase ene samude boLI dIdhI vijaya meLavIne pAMDavoe rAja karyuM. bAda jyAre hatI. / bhAra mausala0 a0 8 graMthamAM enAM pAMDavo nijadhAmamAM gayA tyAre draupadI temanI joDe ThAravatI ane dvArAvatI evAM bIjAM nAmo paNa gayAM. rastAmAM jatAM ene deha paDI gaye. kahyAM jaNAya che. draupadaya draupadInA pratiniMdAdika je pAMca putro, kArapAla eka tIrtha / bhAra0 vana a0 81. temanuM sAmAnya nAma. dvAravatI dvArakAnuM bIjuM nAma / bhAga 10-69-3 dvAdazAditya cAlu mavaMtaramAM temanI aditi, driAvatI dvArakAnuM bIju nAma / bhAga 3-3-19 nAmanI moTI strInI kukhe kazyapa RSine thayelA bAra dvija rAja caMdranuM eka nAma putro, jeo Aditya saMjJAthI oLakhAtA hAI ddhijahuva laMkAne rAvaNanA pakSane eka rAkSasa, deva gaNAya che te. prastuta kALamAM temanI gaNanA vA0 rA0 suMdara0 sa6. savidha deva mAM thAya che. mahAbhAratamAM temanAM dvijihavA (2) sapanuM sAmAnya nAma / devI. bhA. dhAtA, mitra, arthamA, zaka, varuNa, savitA, tvaSTA dvitIya a0 12. ane viSNu evAM nAma ApyAM che. purANomAM A dvita brahmamAnasaputramAM eka nAma AgaLa-pAchaLa kahyAM che ane zakrane ThekANe dvita (2) gautama RSinA traNa putromAMne eka. urukama eTale ja taphAvata che. bAranI saMkhyA dvimIDha benI aMkasaMjJAvALA devamIDha zabda juo. Idra ane viSNune ThekANe nirvivAdita che. bhAgavatamAM dvimuddha agni temanAM nAma nIce pramANe gaNAvyAM cheH (1) dvimuddhA (2) danuputra eka dAnava vivasvAna, (2) arthamA, (3) cUSA, (4) tvaSTA, dvivida suSeNu vAnarane be putromAMne kaniSTha putra. (5) savitA, (6) bhaga, (7) dhAtA, (8) vidhAtA, enA moTAbhAInuM nAma meMda vAnara / vA0 ra0 (8) varuNa, (10) mitra, (11) zukra ane (12) yuddha 7 sa. 76.0e dasa hajAra hAthInuM baLa urukama/ bhAga 6-6-39, dharAvatA hatA. aMgadane mAmo ane sugrIvane dvApara cAra yugamAMne trIjo tema ja tene mUrti- saciva hatA. eNe yuddha samaye rAmane ghaNuM sahAyatA mAna deva. devatAonI gaNatarIe A yuga 2,400 karI hatI. varSane heI ApaNu gaNatarIe te ATha lAkha dvivida (2) narakAsurane mitra eka vAnara, kRSNa ane cesaTha varSa thAya che. saMdhi ane saMvaMza narakAsurane mAryo e sAMbhaLIne e kRSNa ane kALa umeratAM e devanAM cAra varSane che. / baLarAma upara ghaNe TheSa karavA lAgyA. vAre vAre masya0 a0 164. Anarta dezamAM AvI zahera, nesaDA ane gharane dvArakA kuzasthaLI nAmanI nagarInuM bIju nAma. e Aga lagADI jate. deza para moTA moTA pASANu Anarta dezanI rAjadhAnI hatI ane tyAM sadhaLA varasAvate. dezanI kuLastrIone bhraSTa karo ane Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatavana 285 dhaniSThA RSione trAsa Apate. eka samaye baLarAma yuddha pachI duryodhana emAM saMtAI rahyo hato. tene strIo sahita raivataka parvata upara krIDA sAru gayA yudhiSThirAdie badha karIne ane bahu maheNuM hatA. tyAM jaIne A dvivide e lekane upadrava mArIne bahAra kADhI yuddhamAM pravRtta karyo hato. karavA mAMDo, eTale baLarAme enI sAthe yuddha kapAyanI dakSiNa taraphanI eka devI vizeSa. baLarAma karIne ene mArI nAkhe / bhAgadazama a0 67. tIrthayAtrA karatA ahIM AvyA hatA. te bhAga vaitavana A vana sarasvatI nadIne tIre AveluM 10-79-20, che. enI joDe marudhanva deza che. / bhAzalya a yakSa azokavanamAMnI eka rAkSasI. 37. * hastinApurathI vanavAsa jatAM pAMDave prathama dviyAkhyava eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) A vanamAM AvyA hatA. keTalAka kALa ahIM rahIne pachI kAkavanamAM gayA hatA. tyAM AgaLa DhaMpAyanAdi aneka RSio emane AvI maLyA ' dhanaka somavaMzI yaduputra sahastrAjitanA vaMzanA hatA. tyAM saghaLA bhAIo ane draupadI vagerene bhadrakasena athavA rudrazreNa rAjAnA be putromAM yudhiSThira sAthe dharma viSaye saMvAda thayA hatA. saMvAda thayA hatA. bIje. ene kRtavIrya, kRtAmi, kRtavarmA ane kRtinA yudhiSThirane ahIM pratismRti nAme vidyA prApta ema cAra putra hatA. thaI hatI te emaNe arjunane zIkhavI. tyAra pachI dhanaMjaya pAtALane sapavizeSa / bhAga pa-24-31. badhA pAMDave A vanamAM pAchA AvyA. bhAra0 dhanaMjaya (2) cAlu manvatarane soLamo vyAsa vana a0 24-26. (vyAsa zabda juo.) pAMDavo tIrthayAtrA karatA karatA naranArAyaNazrama, dhanaMjaya (3) atrikuLAtpanna eka RSi (2. atri arSi suzrama vagere sthaLoe thaIne gaMdamAdana zabda juo.) parvata upara gayA. ahIM svargamAM gayele arjuna dhanaMjaya (4) eka brahmarSi. enI strInuM nAma nAnA prakAranAM astro meLavIne AvI maLyo hato. kumArI / bhAra udyoga a0 117. yAmunaparvatane viSe ajagarani prApta thayelA dhanaMjaya (5) eka brahmarSi. (1. vizvAmitra zabda nahuSa rAjAne uddhAra thaze. (yAmunagiri zabda juo.) juo.) tyAMthI nIkaLIne pAMDavo pAchA A vanamAM dhanaMjaya (6) kaputra eka nAga. A nAga mahA AvyA ane cAturmAsa rahyA. ahIM hatA tyAre mahinAmAM sUryanA samAgamamAM hoya che. (tapA yudhiSThirane svapna AvyuM ke tame ahIM rahyA tethI zabda juo.) ghaNuM mRga vagerene nAza thaIne mAtra thoDAM ja dhanaMjaya (7) zarIranA pAMca upaprANa paikI eka, bIjabhUta - vastI vadhAravAne jarUranAM - bAkI rahyAM dhanaMjaya (8) agninuM eka nAma. che. tame jo ahIM raheze te e paNa nAza pAmaze. dhanaMjaya (8) arjunanuM eka nAma, mATe bIjA vanamAM jAo. A uparathI ahIMthI dhanada kubera. enAM AvAM artha vada ghaNuM nAma che, nIkaLIne yudhiSThira kAmyakavanamAM gayA. / bhAra0 vana jemake zrIda vagere. vaLI Iza artha vAcaka paNa a0 250. ghaNuM nAma che jemake, dhaneza, viza vagere. dvaitavana (2) e nAmanuM eka saravara / bhAra0 vana0 dhanarana bagaDAnI aMka saMjJAvALA caMdrakAMta nagaranuM a0 24. dvaipAyana cAlu mavaMtaranA vyAsa kRSNadvaipAyana te ja dhaniSThA somanI sattAvIsa strIomAMnI eka, dvaipAyanahada e nAmane eka meTe dhare. bhAratanA pracetasa dakSanI kanyA. e nAmanuM nakSatra, Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanI 286 dharmaRSi dhanI kapa nAmane devane dUtavizeSa. dhara (2) pAMDava pakSane eka kSatri / bhAdro dhanugraha dhRtarASTranA so putramAM eka. 159-38. dhanurveda saMpUrNa zastrAstra vidyA jemAM samajAvI che dhara (3) zukrAcAryane putra / bhAve A0 6-37 evo veda. e Ayurvedano upaveda hovAthI brahma- dharaNuM parazurAmanI strI devanA dakSiNa mukhamAMthI nIkaLe che. / bhAga dharaNIstha eka RSi. 3-12-38.0ratha, gaja, azva ane padAti e dharA droNa nAmanA vasunI strI. kRSNAvatAramAM e ja yoddhAnA cAra prakArane laIne dhanurvedane catuSpAda jazodArUpe avatarI naMdanI strI thaI hatI. kahevAya che. dhanurvedamAM zastra, astra, yuddha karavAnA dharA (2) pRthivI prakAra, vAhane ityAdi aneka viSayanAM varNana che. dhariNI agnijvAttAdika pitaranI be kanyAmAMnI dhanurvedanAM pAMca aMga cheH (1) yaMtramukta, (2) pANi- eka. yunAnI bahena hatI. e brahmaniSa hatI. mukta, (3) muktasaMdhArita, (4) amukta, ane (5) dhariNuM (2) ATha vasumAMnA eka vasunI strI, bAhu yuddha. A sivAya zastra saMpatti ane astra dhama dharmaRSi te ja. saMpatti evA bhedane laIne yuddhanA be prakAra thAya che. dharma (2) cAra puruSArtha mAne eka. dharma, artha, Rjutva (saraLapaNa), mAyAvitra (zatrunAM kArasthAna); kAma ane mokSa, e cAra puruSArtha kahevAya che. ene laIne yuddhamAM aneka prakAra thAya che. (agni pu0). dharma (3) yamanuM eka nAma. zastrAstravidyA te atharvaNa vedane upaveda che dhama (4) somavaMzI yaduSatra. sahastrajitanA vaMzanA ema paNa kahevAya che. haihaya rAjAne putra. ene putra te netra. dhanuSAkSa eka brahmarSi (bAladhI zabda juo.) ghama (5) semavaMzI yaduputra, kosTAnA vaMzanA pRthuzravA dhanuSya prathama aMkanI saMjJAvALA uparicaranA soLa rAjAne putra. ene putra uzanA. / bhAga-9-23-34. RtvijomAMne eka. dharma (6) sAmavaMzI kuhu kuLatpanna gAMdhAra rAjAne dhanyA uttAnapAdaputra dhruvanI strI. putra. ene putra dhRta, dhanya dezavizeSa (mAravADa te ja) / bhAga 10-89-10 dhama (7) pAMDuputra yudhiSThiranuM eka nAma. dhanaMtara samudramaMthana kALe temAMthI nIkaLela Ayurveda dharma (8) dhruvamaDalanI AjubAju pharanAra eka calAvanAra deva / bhAga aSTama a0 8. tAre. e zizumAra cakanA pUchaDAnI jagAe Avela dhavaMtari (2) sAmavaMzI Ayuputra kSAtravRddhanA che. bhAga 5-23-5. vaMzanA kAsyakula5nna dIrghatamAM rAjAne putra. dhama (9) veda pratipAdita dharma te ja.| bhAga enA putranuM nAma ketumAna. 6-1-40. dhanvatI pArivAtra nAmanA parvatamAMthI nIkaLelI eka dhama (10) trIjA uttama savaMtaramAMnA satyasena bhAratavaSaya nadI. avatArane pitA. enI strI sunnatA. (juo 2. dhanvI cethA tAmasa manunA daza putramAMne eka. dharmaRSi. dhamakeza kazyapa danane putra | bhAga 6-6-31. dharma (11) dharmazAstra te ja, (10-45-34. dhamanI hAda nAmanA asuranI strI. dharma (12) eka brahmarSi. enI strI dhRti. dhamilA anuzAlva rAjAnI strI | jaimi. azvame dhamaSa svAyaMbhU mavaMtaramAM stananI DITaDImAMthI a0 61. utpanna thayele brahmamAnasaputra. zraddhA, mitrI, dayA, dhara ATha vastuomAne eka. enI strInuM nAma zAMti, suSTi, puSTi, kriyA, unnati, buddhi, medhA, kalyANinI ane putranuM nAma kaviNa hatuM. mAnuM titikSA, hI ane mUrti. dakSe pitAnI soLamAMthI nAma dhUmrA hatuM. A tera kanyAo A ja mavaMtaramAM dharma RSine Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaRSi dharmavyAdha paraNAvI hatI. emAMnI bArane anukrame zubha, prasAda, dhamaprastha bhAratavarSIya tIrtha. abhaya, sukha, saMtoSa athavA harSa, garva, ga, dharmabhata daMDakAraNyamAM rahenAra eka RSi. / vA0 abhimAna, artha, mRti, kSetra ane prazraya e nAme rA0 ara0 sa. 11. bAra putra thayA hatA. teramI dakSakanyA mUrtine ghamaratha somavaMzIya anukuLanA aMgavaMzanA diviratha nara-nArAyaNa nAme be putra hatA. devI bhAga 4 rAjAno putra ene bahadratha paNa kahetA. ene citraratha 40 a 16; bhAga- 4 & 50 10. athavA romapAda karIne putra hato. dharmaSi (2) trIjA - uttama mavaMtaramAM thayelA dharmarAja yamanuM eka nAma. viSNu avatArano pitA. ene sUnRtA nAme strI hatI. dharmarAja (2) yudhiSThiranuM eka nAmadharmaSi (3) vaivasvata manavaMtaramAM brahma- ghama vardhana keka dezamAMthI ayodhyA AvatI vakhate mAnasaputra. ene uttAnapAda vaMzanA pracetasa dakSa bharatanA rastAmAM AveluM gAma. | vA. ra. a. nAmanA rAjAe pitAnI sAThamAMthI daza kanyA sa0 71. paraNAvI hatI. e dazanAM nAma - marutvatI, varu, dharmavRddha caMdravaMzI yadukuLanA sAtvatavaMzanA zvaphalakanA yAmI, laMbA, bhAnu, aruMdhatI, saMkalpA, muhUrtA, tera pumAMne eka. aphara yAdavane bhAI. sAdhyA ane vizvA evAM hatAM. AmAM pahelIne ghamavyAdha mithilA nagarImAM rahenAra eka zikArI. marutvAna ane jayaMta ema be putra, bIjIne ATha eka vakhata koI brAhmaNa eka jhADa taLe besIne vajuo, trIjIne svarga nAmane putra ane nAgavIthI adhyayana karato hato. te vakhate eka bagalI enA nAme kanyA, cothIne gheSa saMjJAvALA putra, pAMcamIne upara carakI. brAhmaNe krodha karIne UMcuM joyuM tethI devaRSabha, chaThThIne keTalAMka prANI, sAtamIne saMkalpa e bagalI baLIne bhasama thaI gaI. AthI karIne saMjJAvALA deva, AThamIne muhUrta nAme deva, navamIne e brAhmaNane pitAnA tapobaLane garva AvyA. sAdhyadeva, ane dazamIne vivedeva, ema saMtati thaI pachI pitAnA rojanA rivAja mujaba gAmamAM hatI. / matsya a0 202; bhAra0 Adi a0 6. mAdhukarI mAgavA gayA. jatAM jatAM eka pativratAne dharmaSa (4) e nAmanA eka brahmarSi. enI ghera mAgavA gayo. bhikSA ApatAM vilaMba thavAthI strInuM nAma dhRti hatuM. / bhAra0 udyo. a0 117. brAhmaNane krodha caDhayo ane eNe kepabharelI najare dhamaketu somavaMzI Aluputra kSAtravRddhanA vaMzanA kAzya e bAI sAmuM joyuM. paNa e kAMI baLI gaI kuLamAM thayelA suketana rAjAno putra. ene putra nahi ! brAhmaNa AthI dilagIra thatA hatA eTale te satyaketu. pelI bAIe kahyuM ke, mahArAja ! te bagalIne bALI dharmatIrtha tIrthavizeSa. bhAra0 10 82. nAMkhI hatI e huM jANuM chuM. paraMtu huM pativratA dharmaputra yudhiSThira hovAne lIdhe tuM mane bALavA samartha nathI, e dhamavaja rathadhvaja nAmanA rAjAne putra, ane kuza- tane paNa khabara ja haze. have tene kahevAnuM eTaluM dhvaja nAmanA rAjAne mATe bhAI. ene tulasI nAme ja ke tuM mithilA nagarImAM jA; ane tyAM dharma kanyA hatI. nAmane eka zikArI rahe che, te mArA karatAM dhama dhvaja (2) videhavaMzanA kuzavaja janakane putra. adhika jJAnI che. mATe je tArA manamAM koIpaNa ene kRtavaja ane mitadhvaja nAme be putra hatA. tarehane saMzaya hoya te enI pAse jaIne nivAraNa dhamapAla dazarathanA ATha amAtyamAMnA maMtrapALa kara. A uparathI e brAhmaNa mithilAmAM gaye ane nAmanA amAtyanuM bIjuM nAma che vArA bAla0 dharmavyAdha sAthe ene saMvAda thayo. strIone patisa0 7. sevA ane putrane mAtApitAnI sevA e ja Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamasArathi 288 dhAraNa zreSTha che e siddhAMtane ene bodha karIne, tema ja dhAtA (1) kazyapa ane aditine putra. bAra pitAnA thaI gayelA janmanI vAta kahIne ene AdityamAM eka. ene kahyuM, sinIvAlI, rAThA vidAya karyo. bhAra0 vana a0 206-216. ane anumati ema cAra strIo hatI. sAyaMkALa, dhamasArathi caMdravaMzanA Ayuputra ane nAnA vaMzanA darza, prAtaHkALa ane pUrNa bhAsa ema emane anukrame triphakRta rAjAne putra. ene zAMtaratha nAme putra hatA. cAra putro hatA. bhAga 6-6-39; -18-3, dharma sAvarNi have pachI thanAre agiyAramo mana. dhAtA (2) zizumAra cakranA kaTi pradezamAM AvelI ene manvatara enA nAme ja cAlaze. loka ene tArakA vizeSa bhAga 5-23-5. merusAvarNi e nAme paNa oLakhaze ane ene dhAtA (3) svAyaMbhU manvantaramAM brahmamAnasaputra satya, dharma vagere daza putro thaze. enA mAvataramAM guRSine temanI khyAti nAmanI strIne peTe thayelA svargamAM vihaMgama, kAmagama, nirvANaci, e traNa putromAM moTA. merunI kanyA AyatI enI nAmanA trividha deva thaze. emanA svAmI tarIke zrI thAya ane ene peTa mRkaMDa nAme putra thayA hatA. vaidhRti nAme iMdra thaze. araNAdi samarSi thaze. vAlA (4) bAra AdityamAMne eka, cAla manvaAyaMka nAmanA eka brAhmaNa vaDe vaidhRta nAmanI tenI taramAM prati varSa caitra mAsamAM sUryamaMDaLane adhipati strInI kukhe dharmasetu nAme viSNunA avatAra thaze, heAya che. (8. madhu zabda jue.) ane e idrane sahAya karaze. bhAga aSTama a0 13. dhAtA (5) brahmadeva. dhAtri sarajanahAra; vedanA pAchalA maMtramAM dhAtri dharmasUtra caMdravaMzanA puru kuLanA jarAsaMdha vaMza nAme deva kahyo che. joke enuM vIrya zuM che ane mAMnA suvrata nAmanA rAjAne putra ane putra zama. e zuM kare che e spaSTa varNavyuM nathI paNa ghamasetu dharma sAvarNi mavaMtaramAM thanAra viSNu lagna, saMtati ane gRhakArya upara enI sattA che bhagavAnane avatAra. ema jaNAya che. dhAtri roga maTADe che, bhAMgelAM dhamasena sUryavaMzanA IvAku kuLane yuvanAzva hADakAM sAMdhI de che. eNe prathamanA jevA sUrya, rAjAnA putra mAMdhAtAnA putra aMbarISa rAjAnuM caMdra, AkAza, pRthvI, havA ane svarga banAvyAnuM bIju nAma. kahyuM che. pAchalA kALamAM e brahmA - prajApati hoya dharmA cAlu vaivasvata manvataramAMne caudame vyAsa. ema manAvA lAgyuM. e ja artha mAM viSaNu ane (vyAsa zabda juo.) kRSNane paNa e nAma lagADAya che. keTalIka jagAe dharmAraNya eka brahmarSi. e padmanAbha nAmanA nAga ene brahmAne putra paNa kahyo che. pAsethI brahmavidyA prApta karIne tarI gayA hatA. / dhAtreya eka brahmarSi (ra. atri zabda juo.) bhAra0 zAMti a0 316. dhAnyamAlinI rAvaNanI strIomAMnI eka atikAya dharmAraNya (2) pururavanA putra vijayanA kuLanA nAme rAvaNanA putranI jananI / vA0 rA0 suMdara mUrtaya rAjAe vasAveluM nagara. sa0 22. dharmAraNya (3) eka araNya ane temAMnuM tIrtha. dhAnyamAlinI (2) e nAmanI eka apsarA, je dhameyu caMdravaMzanA purukuLane raudrArAjAnA daza zApane lIdhe magarI thaI hatI. kAlanemi rAkSasanA putremAne eka. - vadha vakhate mArutie ene uddhAra karyo hato. dhAtakI priyavrata putra vIti hetranA be putromA eka. dhAnyAyani eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) ene deza enA nAmathI ja prasiddha che. dhAmA RSivizeSa bhAra udyoga a0 111. dhAtakI (2) puSkaradvIpamAM bIjo deza. dhAraNa sapavizeSa / bhAra u0 103-16, Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUta dhAraNuM 289 dhAraNuM agni dhAtApi pitRgaNa ane dakSakanyA pUrNA (2) mArkaDeya RSinI strI | bhAra. anu. svadhAnI putrI. e brahmaniSTha hatI./bhAga 4-1-64. sa. 146 zla. 4. dhArA bhAratavarSIya nadI dhUmra eka brahmarSika dhArAtIrtha tIrthavizeSa dhamra (2) gadgad nAmanA vAnarane putra ane rAmanI ghArASTra dhRtarASTranA duryodhanAdika se putre te. senAmAM eka vAnara. dhArmika dazarathi rAmanA sujJa nAmanA maMtrInA dhamraketu priyavratavaMzIya RSabhadevane pautra. bharatane putromAMne eka. paMcajanIne peTa thayelA pAMca putromAM sauthI dhASTa dhRSTakuletpana kSatriye je brAhmaNa thayA hatA nAne putra. te sarva. dhUmraketu (2) sUryavaMzI diSTakuLatpanna khUNabiMdu dhiSaNa ekanI saMzAvALa havirdhAnInuM bIjuM nAma rAjane alabuvA nAmanI apsarAnI kukhe thayelA dhI buddhi traNa putramAMne kaniSTha. dhI (2) manyu nAmanA rudranI strI / bhAga3-12-13. dhamrakeza uttAnapAda-vaMzIya pRthurAjAne enI bhAryA dhImAna tAmasa manaMtaramAM thaI gayelA saptarSi acinI kukhe thayelA pAMca putromAMne bIje. mAMne eka dhUmrakeza (2) kRzAzva RSine arcine peTa thayelo dhuMdhu e nAmane eka asura. e madhukaTabha nAmanA putra, asurane putra hatA. | bhAra vana a2070 e dhUmraparAzara parAzara kuletpanna eka RSienA retImAM daTAIne tapa karato hato. AkhA varSamAM kuLamAM khavAyana, vArNAyana, taileya, yUthapa, ane eka vAra zvAsa mUkate. brahmadeve ene vara Apyo tati evA pAMca prakhyAta RSi thaI gayA che. hatuM ke tuM avadhya thaIza. chatAM uttaka kaSinI dhamalecana e nAmane eka asura. e zuMbhapreraNAthI sUryavaMzI kuvalA rAjAe ene mArI nizuMbhane pradhAna hatA. zuMbha-nizuMbhane kAlikAe nAkhyo hato, mAyo hatA. dhuMdhu (2) eka kSatriya vizeSa / bhAi anu. 177-73, dhUmrA vasunI bhAryA. ene dhara ane dhruva nAmanA dhuMdhumAra kSatriya sUryavaMzI brahadazvanA putra. kuvalA be putro hatA. rAjAnuM bIjuM nAma. dhasrAnIka priyavrata rAjAnA putra medhAtithinA sAta dhaMdhurI vAghavizeSa | bhAga 1-10-15. putromAMne ce. ene deza enA ja nAme duhA dhuMdhumAranuM bIjuM nAma / bhAga12-39 prasiddha che. dhRtapA5 bhAratavarSIya tIrtha dhUmrAnIka (2) zAkIpanA sAta dezamAMne cothe deza. dhRtapApA bhAratavarSIya nadI (2. himAlaya zabada juo.). dhUmrA sUryavaMzI diSTakuLatpanna hemacaMdrane pautra dhUtavAhinI bhAratavaSaya nadI (RSyayAna zabda ane sucaMdra rAjAne putra. ene dhUmrAkSa paNa kahyo juo.) che. ene saMyama athavA saMjaya nAmane putra hate. dhUmaketu daityavizeSa | vArA uttara sarara dhUmrAkSa dhUmradhanuM bIjuM nAma dhUmAvatI bhAratavaSaya nadI. dhamrAkSa (2) laMkAne rAvaNa pakSane eka rAkSasa | dhRmita eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) bhAra0 vana a0 286. ene mArutie mAryo dhUminI semavaMzIya ajamIDha rAjAnI cAra strIo hato. te vA. rA. yuddha sa. para. minI eka dhajara mahAdeva dhUrNA yamanI cI. ghata eka kSatriya 37. . . Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRtarASTra dhRta caMdravaMzI dughukuLAtpanna dharmane putra. enA putranuM nAma dunA. dhRtadevA vasudevanI strIomAMnI eka ane devaka rAjAnI kanyA. enA putranuM nAma vidaSTa dhRtarASTra kazyapanI bhAryA munInI kukhe thayelA devagaMdharvamAMne eka. e Aso mahinAmAM sUryanA samAgamamAM hoya che. (3. ISa zabda juo.) ene eka vakhata Ide maruta rAjA pAse kaMI saMdeza laIne mekalyo hate. | bhAra0 azvame a010 dhRtarASTra (2) kazyapathI kane peTe thayelA nAga paikI eka. enAthI aneka nAgakuLo utpanna thayAM hatAM. temAMnAM janmejaya rAjAe karelA sarpa satramAM je nAgakuLa baLI gayAM tenAM nAma: zaMkukarNa, piTharaka, kuThAramukha, secaka, pUNaga, pUrNa mukha, prahAsa, zakuni, dari, amAhaTha, kAmaThaka, suSeNa, mAnasa, avyaya, bhairava, muMDa, vedAMga, pizaMga, udrapAraka, RSabha, vagavAna , piMDAraka, mahAhanuM, raktAMga, sarvasAraMga, samRddha, paTavAsaka, varAhaka, varaNu, sucitra, citravegika, parAzara, taruNaka, maNirkaMdha ane AruNi. dhRtarASTra (3) virecana daityane pautra ane balinA se putromAMne eka. dhRtarASTra (4) e nAmane eka rAjA. enI pAse eka vakhata bakadAlabhya nAmanA RSie AvIne yajJa sAru pazu mAgyuM. paraMtu ApaNe RSine upahAsa karIne kahyuM ke A marI gayelI gAya che te laI jAo. A uparathI RSie krodhAyamAna thaI ene bhaya pamADyo. rAjA RSine zaraNe AvyuM ane pazu vagere ApIne vidAya karyo. bhAra0 zalya a0 41 dhRtarASTra (5) caMdravaMzI purukuLatpanna ajamaDha vaMzanA jAnurAjAnA vaMzanA zaMtanuputra vicitra- vIryanA maraNa pachI satyavatInI AjJAthI kRSNa- pAyane vicitravIryanI moTI strI aMbikAnI sAthe niga karI utpanna karele putra / bhAra0 Adi a0 105-16. e haMsa nAmanA gaMdharvane aMzAvatAra hatA ane janmathI aMdha hatA | bhAra Adi a0 67. * e jayAre meTo thayo tyAre bhIme ene gAMdhAranA sUbala rAjAnI kuMvarI gAMdhArI sAthe paraNAvyo hate. | bhAra Adi a0 110.0 gAMdhArInI kukhe dhRtarASTrane kalInA aMzAvatAra tarIke duryodhana ane paulatyanA aMzAvatAra tarIke bIjA navvANuM ema so putra thayA hatA. sauthI chellI duzalA nAme eka kanyA thaI hatI tema ja yuyutsa nAme eka dAsIputra paNa hato. enA se patramAM duryodhana, duzAsana, duHsaha, dumarSaNa, viSNu, citrasena, viviMzati, jaya, satyavrata ane purumitra e daza ane dAsIputra yuyutsu ema agiyAra mahArathI hatA. bhAra Adi a0 63.0 emAMthI dAsIputra sivAya, dasa mahArathI ane bIjA nevuMne mahAbhAratanA yuddhamAM bhImasene mAryA hatA. dhRtarASTranA so patramAM mAtra vikaNuM ekalo ja nItimAna hato. (vikarNa zabda juo.) dhRtarASTrapitAnI kanyA duzalAne siMdhudezanA vRddhakSatra rAjAnA putra jayadrathane varAvI hatI. megya kanyAo sAthe bIjA putrane paNa paraNAvyA hatA. dhRtarASTra jAte samaju chatAM putrasnehathI derAI pitAnA kumArge cAlanArA putrone adhIna vartate hato, tema ja putrane ADe raste jatAM rokavAnuM sAmarthya chatAM rekatA na hatA. A ene moTo doSa gaNAya. enA putra duryodhane nAnapaNathI ja pAMDava prati jaNAvyuM hatuM; pAMDavone aneka rItie chanyA hatA. pAMDavone yuktipurassara vAraNAvata teDAvI, dhRtarASTra na jANe ema lAyAgRha tayAra karAvI temAM emane utAryA hatA ane pachI e ghara je taddana zIghavALAgAhI padArthonuM ja taiyAra karyuM hatuM tene saLagAvI dIdhuM hatuM. paraMtu A kAvatarAmAMthI viduranI sAvacetI ane sUcanAthI pAMDa UgaryA. lAkSAgRha baLI gayAnA samAcAra ane temAM pAMDavo baLI mUAnA samAcAra sAMbhaLIne dhRtarASTra ghaNe zoka karyo hato. paNa e zeka mAtra uparathI batAvavAnuM hatuM, tema tenA pachInA kRtya parathI jaNAya che. draupadInA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRtarASTra 291 dhRtarA svayaMvara kALe pAMDavo baLI mUA nathI ane drapada- Azcarya lAgyuM. saMjayanI sAthe pAMDavone te kALe puramAM che, e jyAre jANyuM tyAre lekaniMdAnA dharmAdharma zuM e viSaye saMvAda thayuM hatuM. chevaTe bhayathI ja, leka pitAne naThora na kahe e ja hetuthI kRSNa saMjayane kahyuM ke, he saMjaya ! kauravoe pAMDavoeNe pAMDavone teDAvI aradhuM rAjya ApI khAMDava- ne ghaNuM ghaNuM aparAdha karyA che mATe emane prasthamAM rahevAnI AjJA karI hatI. jyAre pAMDavoe nAza tha ja ucita che. Aja sudhI karavo pitAnA parAkrama vaDe apAra saMpatti meLavIne rAja- tarapha ame ghaNuM ja kSamA dhAraNa karI. paNa yuddha sUya yajJa karyo tyAre pAMDavonuM aizvarya joIne duryodhana sivAya tame mAne ema ja na hovAthI, yuddha ja SathI baLI gayo hato. pariNAme jyAre kapaTallatathI mAtra Avazyaka che. kRSNa A pramANe bolatA hatA duryodhana pAMDavonuM dhanaharaNa karatA hatA, te vakhate eTalAmAM yudhiSThira bolyA ke saMjaya! kAro saMjayane potAnI pAse besADI rAkhI dhRtarASTra aDadhuM rAjya na Ape to rahyuM. amane pAMca jaNuMjugAranI saghaLI hakIkata pUchayA karatA ane zuM ne pAMca gAma Ape ane kuLakSaya thatA aTakAve. jItI lIdhuM, zuM jItI lIdhuM ema vAre vAre pUchate. saMjayanI sAthe Avo saMdezo ane dhRtarASTra, amuka amuka jItI lIdhuM sAMbhaLIne ene ghare ja bhISma vagere vRddhone vaMdana kahAvIne ene hastinApura AnaMda thata. e ja pramANe kauravoe jayAre ravAnA karyo. , bhAra0 udyo- a. 23-31. draupadIne saMtApI hatI tyAre paNa e kazuM be upalavya nagarIthI pAMDavo pAsethI nIkaLelA ja nahatA. saMjaya hastinApura dhRtarASTra pAse AvyA. eNe varSo jatAM pAMDave potAnI pratijJA pramANe AvIne bhIma, droNa ItyAdi badhA sahavartamAna vanavAsa gayA. te pUrI thayA pachI ajJAtavAsamAM dhRtarASTra sabhAmAM beThe che joIne, pAMDavee mekalele rahyA. tyAra pachI jyAre pAMDavo chatA thayA ane javAba akSarazaH kahI saMbhaLAvyo. eNe kahyuM ke, pitAno rAjyavibhAga mAge tyAre dhRtarASTra pAMDavo sAthe salAha karaze te ja kauravo Ugaraze. saMjayane khAsa mokalIne tenI sAthe vicitra karNa ityAdi mUrkhAnuM kahyuM sAMbhaLIne duryodhana je saMdeze kahAvyuM hatuM. yudhiSThirane eNe saMjaya yuddha karaze te kauravonuM nirmULa jaze. kRSe kahAvyuM mAraphata kahevarAvyuM hatuM ke, he yudhiSThira ! tuM jabaro che ke tame dAnadharma karI le, dharmaniSTha che mATe pUra evuM yuddha karavAmAM pravRtta mitrone maLI-meTI le, ane strIo sahita na thaIza! are, je duryodhana tane rAjayavibhAga vilAsa paNa bhogavI le, kAraNa tamArA maraNana ja Ape, te tuM bhikSA vaDe tArI upajIvikA kALa have pAse Avyo che. pAMDavone saMdezo karaje! paNa yuddha karIne te je AdareluM tapa ane sAMbhaLIne duryodhanAdika ane enA duSTa pakSapAtIo meLavelI kIrtine nAza na karIza ! are, A deha krodha karIne sabhAmAMthI UThI gayA. paraMtu dhRtarASTra kSaNabhaMgura che. ethI nAzavaMta dehamAM abhimAna bhayabhIta thaIne aradhuM rAjya ApavAno nizcaya rAkhI suta puruSe nazvara vastuomAM Asakti karyo. eTalAmAM te duryodhana tyAM Avyo ane kahevA rAkhatA nathI, mATe jeTaluM AyuSya hoya teTaluM lAge ke pAMDane aDadhuM rAja zenuM Apa cho ? tapamAM ja vyatIta kara ! ema tapa karIne paralokane eo pote ja pAMca gAma mAge che. e ughADuM akSaya bhoga prApta karavA upara ja tardaka daSTi rAkha! jaNAya ke pAMDavo ApaNuthI DarI rahyA che. mATe mane khAtarI che ke tuM ema ja karIza! dhRtarASTrane mAre te aDadhuM rAjya ke pAMca gAma kazuM ApavuM Avo svArthathI ja bharele sadezo saMjayane mukhe nathI. huM emanAthI laDI laIza ane emane sAMbhaLIne yudhiSThira tema ja bIjA pAMDane bahu chatIza ja. / bhA0 udyoga a0 55. toDu ane Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRtarASTra 292 dhRtavarmA Ama bolIne duryodhana gayo eTale vidura, vyAsa yudhiSThirane rAjyAbhiSeka thayA pachI thoDA samaya ane gAMdhArI emane sAkSIbhUta rAkhI, saMjaye sudhI te vidura hastinApuramAM raheto. tyAra pachI kahyuM ke he dhRtarASTra, mane lAge che ke tArA manathI keTaleka kALa araNyamAM ane keTaleka kALa hastinApuramAM kRSNa eka sAmAnya mANasa hoya ema tuM mAne ema rahetA. tyAra pachI eNe araNyamAM jArI rahevA che, paNa tArI mAnyatA jhAjhA divasa Takaze nahi. mAMDayuM. eka vakhata vidura pharate pharato hastinApura yAda rAkha ke e tArA kauravakuLane kALarUpa thaIne AvI caDyo. eNe dhRtarASTrane bahu tiraskAra karyo. sadaMtara nAza karaze. mATe kAMI vicAra kara. | eNe kahyuM ke tamArA so putra pAMDavoe mAryA chatAM bhAra0 udyo0 a0 50 thI 70. emane ghera rahI zvAna pramANe dhAna khAtAM tamane zarama ' thoDA ja divase pachI dhRtarASTranI sAthe sama nathI AvatI? tamane mAnApamAnanI lAgaNuM ja jata karavA yudhiSThire kRSNane mokalyA. (4. kRSNa nathI. tame vaye pahoMcI gayA ! tamAruM zarIra kSINa zabda jue.) kRSNa tyAMthI pAchA pharyA eTale mahA thaI gayuM ! ema chatAM paNa jIvavAnI AzA chUTatI bhAratanA yuddhane AraMbha thayo. yuddhamAM kaurava pakSanA nathI, e joIne mane ghaNuM Azcarya lAge che ! rAjAo ane dhRtarASTranA see putra marAyA. dhRtarASTrane mULe to hastinApuramAM rahevAne kaMTALA mAtra kRtavarmA, kRpAcArya ane azvatthAmA ema Avyo hato, temAM viduranAM vajI jevAM kaThora vacana traNa ja jaNa jIvatA rahyA. e sAMbhaLIne ane tiraskArathI enA manamAM vairAga utpanna thaye. dhRtarASTra baLIne khAkha thaI gayo. putranA zokAgnimAM bIje divase moTA paroDhamAM koIne kahyA kaDAvyA baLI gayele e, soe chokarAonI strIo ane vagara e viduranI sAthe hastinApura tajIne nIkaLI gAMdhArI sahita raNabhUmi para AvyA ane puSkaLa gaye. enA tyAga pachI gAMdhArI ane kuMtI paNa zoka karyo. eTalAmAM yudhiSThira tyAM AvI pahoMcyuM. hastinApura tacha araNyamAM gayAM. e badhAne laIne eNe dhRtarASTrane vaMdana karyuM ane dhRtarASTra ane dhRtarASTra himavAnuM parvata para gaye. tyAM traNa varSa bheTIne AzIrvAda Aryo. pachI eNe bhImasenane sudhI vAnaprasthAzramamAM rahIne gAgnithI potAne bheTavA bolAvyo. bhIma AgaLa AvI bheTavA jatA deha tyAgI dIdhe. e ja agnimAM gAMdhArIe paNa hatuM, paNa kRSNa ene pAcho kheMcI lIdhe, ane pitAno deha homI dIdhe. bhAra Azrama0 a0 39; bhImanA jevI lehamaya pratimAM duryodhane taiyAra karAvI bhAga rka. 1 thI 18. dhRtarASTra aMdha hovA chatAM hatI te AgaLa karI. e mUrtine dhRtarASTra bhImane buddhi vaDe ja sarva viSayane jJAtA hovAthI ene varase bhIma ja che dhArI krodhAnvita thaIne eTalA prajJAcakSu kahetA. jorathI bheTo ke te bhAMgIne bhUke thaI gaI dhRtarASTra (6) dhRtarASTranuM rUpa dhAraNa karele iMdra, e bhAra0 strI - a. 12. gautamane pALIne moTo karele hAthI haraNa karI ja mahAbhAratanA yuddha bAda rAjayAbhiSikta thaI hatI. te vakhate enI (kRtrima rUpadhArI Idra) ane yudhiSThira pitAnA baMdhu sahavartamAna rAjya karatA A vRtarASTranI vacce puNya-pApa saMbaMdhI saMvAda hatA tyAre eNe dhRtarASTra ane gAMdhArI bannene thaye hate. | bhAra, anu. 15, pitAnI sAthe ja rAkhyAM hatAM. yudhiSThira emane dhRtarASTra (7) kSatriya samavaMzI avikSita vaMzatpanna pitAnAM mAtA-pitAnA jevo ja satkAra karate janmejayane putra. * bhAra0 a0 101-44 hato. A pramANe e paMdara varSa sudhI rahyo. e dhRtarASTrI tAmranI kanyAmAMnI eka. vAsa daramyAna keI kaI vakhata bhImasena marmabhedaka dhRtavatI bhAratavaSaya eka nadI.. vacanathI ene bALI mUkatA. AthI ene kaI kaI dhRtavarmA sUryavarmA nAmanA trigartane bhAI. | bhAra0 vakhata tyAM rahevA upara tiraskAra AvI jatuM. azva a0 74. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRtavrata 293 dhRSTadyumna dhRtavrata svAyaMbhU manvetaramAMnA artharvaNa RSine bhAga &0 9 a0 24 temanI cittI nAmanI bhAryAne peTe thayelA traNamAMne dhRSTaketu (4) ceTIdezanA rAjA zizupALanA putro moTo putra mAne eka. zizupALanI pachI e rAjA thayA hatA tavrata (2) cakSumanune navalAne peTe thayelA enI nagarInuM nAma zaktimatIpura hatuM. eNe putromAM eka pitAnI kareNumatI nAmanI bahena pAMDuputra nakuLa dhRtavrata (3) caMdravaMzI anukulotpanna romapAdanA paraNAvI hatI. e bahu parAkramI hatA ane maha. vaMzanA dhRtirAjAne putra. enA putranuM nAma sakarmA bhAratanA yuddhamAM pAMDavonA pakSamAM laDayo hato, athavA satyakarmA. enA rathanA gheDA sAraMga raMganA hatA. kaurava pakSanA dhruvasena bhAratayuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA | bhAra0 aneka vIronI sAthe eNe yuddha karyuM hatuM. pariNAme za00 a0 6, droNAcArye ene mAryo hate. | bhAra0 droNa0 dhRtAyudha bhAratayuddhamAM duryodhana pakSane eka rAjA ! a0 125. bhAra0 za00 a0 7. dhRSTaketu (5) pAMcALakuLanA drupada rAjAne pautra. dhRti videhavaMzanA vatihavya janakane putra. ene dhRSTadyumnanA putromane eka. e pAMDavonA pakSamAM putra bahulA janaka, hato ane mahAbhAratanA yuddhamAM maraNa pAmyA hatA. dhRta (2) cethA aMkanI saMjJAvALA dharma RSinI strI dhRSTadyumna caMdravaMzI purukuLanA ajamIDha vaMzanA dhRti (3) caMdravaMzI anukuLatpanna romapAdanA vaMzanA pAMcALa rAjA drupadane putra, droNAcAryane mAre evA vijayarAjAne putra - ene putra dhRtavrata. dhRti (4) AThamA sAvaNi manunA have pachI thanArA putranI kAmanAthI karelA yajJanA agnimAMthI ene janma thayo hato. (pada zabda juo.) janmathI ja putramAMne eka. e svabhAve bhayaMkara hata. dhanurvidyA droNAcArya dhRtimata cIpane eka deza. pAse ja zIkhyo hate. dhRtimAna pAMcamA revata manunA putrAmAM thaI gayele eka putra. - kauravo pitAnI senAne sajaja karIne raNabhUmi dhRtimAna (2) kRtimAna rAjAnuM bIjuM nAma.. para AvyA joIne pAMDavo paNa potAnI senAne dhRtimAna (3) sudaridra brAhmaNanA cAra putromAM laIne raNAMgaNa para AvyA. te vakhate kRSNanI eka (pitRvatta zabda juo.) anumatithI dhRSTadyumnane senApati nImyo hato. yuddha dhRtimAna (4) agnivizeSa. pUruM thayuM tyAM sudhI eNe pitAne adhikAra uttama prakAre calAvyuM. jyAre jyAre arjunane koI khAsa dhRSTa vaivasvata manunA putramAne eka. enI saMtati tapabaLe brAhmaNa thaI hatI ne e leke dhAruM kahevAtA / laDavAne AmaMtraNa kare ane arjuna ema laDavA bhA0 4 0 9 a0 2. jAya, te vakhate A jaya ja meLavatA hatA. senAnuM dhRSTaketu videhavaMzanA sudhRti nAmanA janakane putra. rakSaNa karatA ane vaLI yudhiSThiranI saMbhALa paNa enA putranuM nAma haryAzvajanaka. rAkhatA. yuddha vakhate e pitAnA rathane pArevAnA dhRSTaketu (2) somavaMzI AyuSatra kSatranA vaMzanA raMgane azvo joDAvatA. | bhAra droNa a0 23. kAmya kuLanA satyaketu rAjAne putra. enA putranuM nAma azvatthAmA maraNa pAmyo evuM sAMbhaLIne droNasukumAra, cAye pitAnAM zastra mUkI dIdhAM. pote besIne dhRSTaketu (3) eka kekayadezAdhipati. vasudevanI pAMca gadhAraNu vaDe pitAne jIva kADhI nAkhatA hatA, bahenamAMnI zrutakIrti nAmanI bahena AnI strI teTalAmAM dhRSTadyumna AvIne emane ziraccheda karyo. thatI hatI. ene pAMca putro ane eka kanyA hatI. A joI arjunane bahu krodha AvyuM ane eNe Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTathI juo.). dhRSTadyumnane bahu tiraskAra karyo, eTaluM ja nahi dhanumatI priyavaMta kuLatpanna RSabhadevanA vaMzanA paNa ene mAravA dharAdharI Do. paraMtu kRSNa devaghune rAjAnI strI ane parameSTi nAmanA rAjAnI arjunane zAMta pADo, samajAvyo ane pAchA mAtA. vALe. AgaLa jatAM mahAbhAratanA yuddhanA aDhAramA dhenumalitIrtha tIrthavizeSa | bhAra0 a0245-30 divasanI rAtrIe dhRSTadyumna taMbumAM UMghato hate dhatapApA bhAratavarSIya eka nadI. kayAMthI nIkaLate vakhata jaIne azvatthAmAe ene aradhe UMghato nArI e jaNAtuM nathI. aro jAgate, evI sthitimAM mAthuM kApIne mArI dhautamalaka pAMDavonA samayanI pUrve thaI gayele nAkhyuM hatuM. ene kSatradharma, dhRSTaketu ane kSatra jaya cIna dezane rAjA kRSNa je vakhate duryodhana pAse ema putra hatA te mahAbhAratanA yuddhamAM emanI ziSTAI karavA jatA hatA te vakhate bhImasene pahelAM ja maraNa pAmyA hatA. vAtamAM jaNAvelA prAcIna unmArgavatI rAjAomAM dhRSTadhI dhRSTabuddhinuM bIju nAma (1. caMdrahAsa AnuM nAma gaNAvyuM che. zabda juo.) dhRSTabuddhi kuMtalarAjAne pradhAna (1, caMdrahAsa zabda dhaujumAri dhuMdhu daityane mAranAra kuvAdhanA dhUDhA dhAdika putronI saMjJA.. dhRSTi dazarathi rAmanA aSTa pradhAne mAne eka | dhIgna RSivizeSa | bhAra0 zAM46-1ra. vA0 ra0 bAla0 sa0 7. dhaumya e vyAdhapAda RSinA be putromAMne nAne dhRSTi (2) somavaMzI yaduputra koNAnA vaMzanA jyAmA putra ane upamanyu RSine nAno bhAI thAya. dhaumya kuLanA kathavaMzamAM janmelA kuMti rAjAne putra, meTe vidvAna ane tapasvI hatA. | bhAra0 Adi nivRtti ene putra thAya. nivRttine vidUratha paNa a3. * AruNi RSi jenuM nAma agADI jatAM kahetA. uddAlaka paDayuM hatuM e A dhaumyane ziSya thAya. dhRSTi samavaMzIya sAtvatakuLanA bhajamAna rAjAne dhaumya (2) devala RSine nAno bhAI ane pAMDavone trIjo putra | bhAga 9-24-27. purohita, bhAra0 Adia. 183. vanavAsamAM e pRSNa vaivasvata manune putra / bhA0 Adi pAMDavonI joDe hatA, ane pAMDavone e aneka tIrthadhRSNa (2) vAraNi kavinA ATha putromAMthI trIjo putra. yAtrAnAM varNane ane phaLa kahyAM hatAM. | bhAra vana dhaka dhenukAsura te ja. a018-190. tema ja jyAre pAMDa ajJAtaghenakAsura vRMdAvananI pAsenA tAlavanamAM rahenAra vAsa sAru virATane tyAM gayA tyAre rAjagRhamAM kevI eka asura e pitAnA anucara sahita rahe te rIte vartavuM e nIti paNa eNe pAMDavone kahI hatA. vananAM phaLane sparza karanArane mArato. ekadA hatI. / bhAraH virATa a0 4. gAye cAratAM cAratAM keTalAka gepa tyAM jaI caDhayA. dhaumya (3) e ja nAmano eka bIjo aSi. / bhAra phaLanI sugaMdhIthI temane phaLa khAvAne bhAva thayo. vana a0 298 baLarAme jhADa jhAlIne hacamacAvyuM tethI phaLa kharIne dhyAnabiMdu mukhya yajurvedepaniSata, bheya para paDayAM. e badhA gepa vagere khAtA hatA, te uparathI A asura moTA gadheDAnuM rUpa dhAraNa kava sauthI upara Avele lokavizeSa | bhAga karI emanA upara dhAyo. balarAme enA pAchalA pa-23-1. paga jhAlI, UMcakI, cakkara cakkara pheravIne evo te muva svAyaMbhU manunA pautra uttAnapAda rAjAne tenI pachADayo ke e tatkALa maraNa pAmyo | bhAga 10 strI sunItine peTe janmela putra. sunIti - dhruvanI 240 a0 15. mAtA-rAjAnI mAnItI nahatI. tethI ghuva upara Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa rAjAnI mamatAmAM kAMI UNapa hatI. uttAna- uttAnapAda rAjAne IzvarArAdhanA karIne putrane pAchA pAdanI bIjI rANI suruci mAnItI hoI ene AvavAnI khabara paDatAM ja te ghaNA premathI ane putra uttama paNa rAjAne priya hato. AvI vastu- moTA ThAThamAThathI ene sAmaiye Avyo ane ene sthitimAM eka vakhata uttama rAjAnA meLAmAM nagarImAM laI gaye. beThA hatA tyAM dhruva paNa besavA gaye. e joIne keTaleka kALe uttAnapAda yuvane rAjyAbhiSeka karI enI oramAna mAtA - surucie ene tucchakArI pite tapa karavA sAru araNyamAM gaye / bhAga 4 kADho ane besavA na dIdhe. AthI raDatA raDate aM aH 8-9, dhruva pitAnI mAtA sunIti pAse AvyA. putrane pitAnA nivRtta thaI araNyavAsa pachI chu raDavAnuM kAraNa jaNane enI mAtAne paNa ghaNuM zizumAra prajApatinI bhramI nAmanI kanyA joDe duHkha thayuM ane zekAviSTA thaIne belI ke, bhAI vivAha karyo. bhramInI kukhe dhruvane kalpa ane vatsara paramezvaranI kRpA vagara ApaNane evuM sukha kayAMthI ema be putra thayA. e sivAya vAyue pitAnI IlA maLe? A uparathI dhruva pote nAnI ummarane nAmanI kanyA ene paraNAvI hatI. tene peTe dhruvane - chatAM tarata ja nagara bahAra nIkaLI paDyo ane ukala nAme eka putra ane eka kanyA, ema be araNyamAM IzvarArAdhanA karavA cAle. eTalAmAM saMtati thaI. A uparAMta dhruvane trIjI strI hatI mArgamAM ene nAradaRSi maLyA. emaNe ene ghaNuM ema matsyapurANa uparathI jaNAya che. e trIjI, samajAvyuM ke tuM haju nAnuM che. nagaramAM pAcho strInuM nAma dhanyA hoI ene ziSTa nAme eka ja jA. paNa eNe kazuM mAnyuM nahi. putra hatA. nAradane AvuM nAnuM bALaka IzvarArAdhanA karavA dhruvane oramAna bhAI uttama, enAM lagna thavAnAM araNyamAM jAya, e uparathI enI bahu dayA AvI. hatAM te pahelAM, eka vakhata zikAre gayo hato. himavAna nArade dhruvane maMtra ane bhagavAnanuM dhyAna karavAnI parvata upara gaye, tyAM yakSo sAthe ene kajiye rIta vagerene baMdha Ape. nAradanI sUcanA pramANe thayo; ane e takarAramAM e maraNa pAme. A zraddhApUrvaka karavAthI thoDA ja samayamAM bhagavAna samAcAranI dhruvanI oramAna mAtA sacine khabara ene pratyakSa thayA. dhruvane thayuM ke huM emanI stuti paDatAM e yuvathI chAnI, koIne kahyA vagara pitAnA karuM. paNa sAmarthya rahyuM nahotuM eTale kazuM belI putranI zodha karavA gaI. enuM paNa tyAM mRtyu thayuM. zakaye nahi, mAtra hAtha joDIne Ubhe ja rahyo. A vRttAMta sAdaMta dhruvane mAlUma paDatAM e tatkALa zrI bhagavAne A joIne potAnA hAthamAM zaMkha rathArUDha thaIne himavAna parvata para gayo ane eNe hatA te dhruvanA gAle aDakADa. ATalA uparathI sahastrAvadhi yakSane mArI nAkhyA. yakSAdhipati kuberane enAmAM bolavAnI zakti AvI. eNe nAnA prakAre A vAtanI khabara paDatAM e caDhI AvyuM ane dhruva bhagavAnanuM stavana karyuM. saMtuSTa thaIne bhagavAne ane kubera varace tumula yuddha thayuM. chevaTe e sthaLe kahyuM ke jenI rahe ane nakSatra pradakSiNa kare che svAyaMbhU manu jAte pragaTa thayA ane temane dhruvaneupadeza evuM mAruM acaLa dhAma tAre mATe meM nirmANa karI yuddha karate baMdha pALyo. dhruvane pitAne nagara karyuM che chatAM te rAjyanA hetuthI ArAdhanA karI mekalyo ane kubera paNa saMtuSTa thaI svasthAnake gaye. hatI mATe tuM ghera jA. tArA pitAnI pachavADI yuve sahastrAvadhi yajJo karyA ane prajApAlana evuM chatrIsa hajAra varSa rAjya karyA bAda tAre mATe te uttama prakAre karyuM ke badhAM ene pitAnA pitA nimitta sthAne Avaje, ema kahIne bhagavAna kahetA. A pramANe chatrIsa hajAra varSa rAjya karI, aMtardhAna thayA ane yuvA pitAnA nagara tarapha gaye. chevaTe pitAnA putrane rAjaya soMpI arayamAM gaye. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhruva araNyamAM tapa vaDe deha kSINu karIne dehanA tyAga karyA. marIne bhagavadAttAnusAra potAnI avicaLa padavI para eTale ke dhruvama`DalamAM gayA/bhAga0 4 skaM0 a. 10-12; matsya a0 4. dhruva (ra) eka vaSu (aSTavasu zabda jue.) ene kAla nAme putra hatA. dhruva (3), seAmavaMzI purukulAtpanna RteyunA putra atibhAranA traNa putramAne khIjo putra. dhruva (4) caMdravaMzI yadukulAtpanna sAtvatavaMzIya vasudevane rAhiNIthI thayelA sAta putramAMne! chaThTho putra dhruva (5) jayadrathanA vadha thayA pachI rAtriyuddhamAM bhImasene mArelA duryodhana pakSane kaliMga dezanA eka rAjA | bhA. droNu a0 155. dhruva (6) e nAmane eka brahmaSi dhruvasadhdhi sUryavaMzI ikSvAkukuLanA rAmavaMzIya rAjA puSyanA putra. ene putra sudarzana. A dhruvasa Mdhine bhAratamAM pauSya nAme kahyo che. ene manAramA ane lIlAvatI nAme be strIe hatI. dhruvAA sUryavaMzanA IkSvAku kuLanA bhAnumAna rAjAnuM khIjuM nAma. dhruveAdhara bhAratIya yugamAM pAMDava pakSane eka rAjA / bhAra. droNa0 0 158. vajraketu drupadaputra - eka rAjA. jugrIva rAvaNanA pakSanA lakAne eka rAkSasa / vArA suMdara0 sa0 6 dhvajavatI rimedhA nAmanA RSinI kanyA, na 296 nakuLa eka brahmarSi' (3. bhRgu zabda jue.) nakuLa (2) caMdravaMzI purukuLanA ajamIDha va'zanA jatukuLamAM thayelA pAMDurAjAnA putra, pAMDurAjAne mAdrI nAme bIjI strI hatI. tenI kukhe azvinIkumAranA aMzathI je be putra thayA hatA temAMnA meATA putra. enA nAnA bhAInuM nAma sahadeva hatuM. nakuLa bahu svarUpavAna hatA. ./ bhAra. Azrama a 2500 nakuLane draupadInI kukhe zatAnIka nAme putra nakuLa thayA hatA. zizupALanI kanyA kareNumatI enI khIjI strI hatI. e strIne peTa ane niramitra nAme putra thayA hatA. dhRtarASTra pAMDavAne iMdraprasthamAM vasAvyA pachI pAMDavAe tyAM rAjasUya yajJa karyAM hatA. te vakhate yudhiSThire peAtAnA cAre bhAIone cAre dizAethI dravya lAvavAnI AjJA karI hatI. te samaye nakuLa pazcima dizAe gayA hatA. nakuLe te vakhate kAM kayAM digvijaya karyAM enuM varguna bhAratamAM taddana sakSiptamAM ja che. iMdraprasthathI nIkaLI Ana deza jatAM mArgImAM AvatA dareka dezamAM eNe jIta meLavyAnI hakIkata anya graMthe! uparathI upalabdha thaI che. yudhiSThiranI AjJA thatAM ja nakuLa nIkaLyA te prathama taddana pAse AvelA jA'gala dezamAM gaye. tyAMthI pazcima pAMcALa, pazcima zUrasena, yAmUnardeza, pazcima matsyadeza, sArasvatadeza vagere dezAmAM gayeA. / bhAra1 ka'0 0 10, tyAMthI ghaNA ja dravyavAna ane asakhya gAyAvALA sahasrArjunanA hitakapuramAM gayeA. tyAMnA mattamayUraka nAmanA prasiddha rahevAsI joDe jabaruM yuddha karIne tene jItyo. tyAMthI marudhanva dezamAM gayA. te jItIne bahudhAnyaka dezamAM, zairIka deza ane maheltha dezamAM gayA. mahelthanA Akroza nAmanA rAjA joDe ene meTu yuddha thayuM. tyAMthI eNe pazcimadazA` dezanA rAnta hiraNyavarmAne jItyA, zikhi, pazcimatriganA kSemakarAdi pAMca rAjAo, baTTa deza, pazcimamAlava (mALavA) e badhA dezA jItyA tyAra pachI pAMca Taka, madhyamaya, vATadhAna atyAdinA lAkane jItyA. vaLI eNe puSkarAraNyavAsIone jItyA hatA. ahIthI kaI dizA tarapha vaLyA te spaSTa jaNuAtuM nathI. tyArabAda pazcima utsavasaMketavAsIone jItIne sinadItIravAsI (vezyAputra) grAmaNIya rAjane jItI, sarasvatIne tIre AvelA zUdra AbhiraMgaNane tAme karI, badhA pa`canavAsIo(5 jAkhIe)ne tema ja amara parvatavAsIAne jItI e AgaLa gayA. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naphaLa tyAra pachI nakuLa uttara jyAtiSa ane divya kaTakapura gayA hatA. A uparathI jaNAya che ke e pazcimathI uttare vaLyA. pazcima dizAvAsI rAmaTha, hArakUNu emane chatI e AnamAM kRSNunA nagara dvArakAmAM AvyA. kRSNe prItipUrvaka kara ApyA hatA. tyAMthI peAtAnA mAmA madaeNzAdhipati zalyane tyAM zAlanagaramAM gayA hatA. eNe enu' prItipUrvIka sanmAna karI apAra dravya ApyuM hatuM. tyAMthI pazcimamAM samudrane paDakhe rahenArA bhayakara mlecche, pahalavA, baba re, kirAtA, yavanA ane zake vagerene chatI etheM temano pAsethI apAra dravya saMpAdana karyuM hatuM. A badhuM dravya dasa hAra UTA upara lAdIne iMdraprastha ANIne yudhiSThirane samapyu` hatu`./ bhAra saMbhA0 0 32. kapaTavratamAM badhI saMpatti hArI gayA pachI pAMDavA vanavAsamAM gayA te vakhate nakuLa paNa joDe ja hatA. ajJAtavAsanA samayamAM jema badhAe nAma badalyuM hatuM tema virATa rAjAne tyAM e graMthika nAma dhAraNu karIne rahyo hatA./ bhAra. virATa0 a0 12. ajJAtavAsa pUrI thayA pachI kAravA sAthe samajUtI karavA kRSNe gayA tyAre nakuLa kRSNane kahyuM hatuM ke duryodhane amane keTale trAsa ApyA che te tame jANe ja che. mATe bane tyAM sudhI yuddha karavAnuM ja TheravIne Avajo./bhAra. udyo0 a0 80. 297 mahAbhAratanA yuddhane AraMbha thayA tyAre nakuLane prathama duHzAsananI sAthe yuddhane prasaMga AvyA. enA rathanA gheADA kAMkheAja dezanA ane pepaTiyA raMganA hatA. enA dhvaja upara bhayaMkara zarabhapakSInuM citra rahetu'. yuddha samaye ene vagADavAnA zaMkha suzreSa nAme prasiddha hatA. e peAtAnA hAthamAM vaiSNava nAmanu' dhanuSya rAkhatA. / bhara0 droNu. a0 23. bhArata yuddha thaI rahyA pachI pAMDava pakSanA je sAta vIre UgaryA hatA te paikI e hateA, yudhiSThira jayAre svadhAma padhAryA tyAre e paNa joDe gayA hatA. nakta priyavrata vaMzanA RSabhadevanA kuLamAM utpanna 38 nAcaketA thayelA pRthuSeNu rAjAne teno AkUto nAmanI strIthI thayelA putra, ane vratI athavA vrutI nAmanI strI hAIne tene gaya nAmane putra hatA. na' jalacara. (1 zabda jue.) naga zatrughnane senApati. (kuzIlava zabda jue,) nagnajit kRSNanI strI satyA jevuM bIjuM nAma nAiita evuM hatuM, tene pitA / bhAga. dazama0 a0 58 * pAte digvijaya karavA nIkaLyA tyAre kahyuM ane jItyA hatA. /bhAra vana0 ane 254 ennupAt nAmanA asuranA aMzarUpe janmyA hatA. / bhAra. Adi0 0 67deg ane tethI mahAbhAratanA yuddhamAM e duryodhananA pakSamAM rahetA hatA. nagrahU eka brA^ / matsya a0 143 naciketA gautama gotramAM utpanna thayelA AruNi RSinA putra, e sumAre pAMca varSanA hatA tyAre uddAlaka RSie yajJa karyA hatA, temAM sArI sArI gAyA putrane mATe judI rAkhI, brAhmaNone ApavAne nArI, vasUkI gayelI, veADakI, mAMdI, varAla, pAreTha, khAI pI UtarelI ane niridriya evI gAyA taiyAra rAkhI hatI. AvAM gaudAna pitAne zreyaskara na thAya dhArI, ane pitA mArA snehane lodhe mArI phikara kare che ane gaudAnaneA lAbha letA nathI dhArI, pitAne naciketAe sUcanArUpa pUchyuM ke Apa mane kAne ApavAnA che ? uddAlaka samajyA, paNa kAI uttara ApyA nahi, naciketAe punaH e prazna karyAM. ema jyAre traNavAra ekane eka prazna pUchyA tyAre uddAlaka RSine krodha Avyo ane enA AvezamAM ekalI UThayA ke tane huM yamane ApuM chuM. krodhAnvita thaIne kheAlI teA dIdhuM, paNa yama hamaNAM mArA putrane laI jaze dhArI dilagIra thaI gayA, paNa naciketAe AgrahapUrvaka kahyuM ke Ape je vacana kahyuM te ja pramANe mane yamane Ape. uddAlake ane yamane samarpaNu karatAM ja e yamalekamAM gaye. yamadUtAe ene pUchyuM ke tuM ahIM kema AvyA ? AyuSya pUruM thayA sivAya yama kArdane Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naciketA 298 naMdanavana ANu nathI. tAruM to AyuSya haju pUruM thayuM che. paraMtu AvA gahana viSayane bedha karanAra nathI. tuM pAche jA. yama te divase pAtAlamAM ApanA jevA mahAtmA durlabha che. kayAMthI maLe ? gayelA hatA. huM emane maLyA vagara pAchA nahi mATe je mArA para ApanI kRpA ja che, te mane ja jAuM, evI haTha laIne naciketA yamanA dvAra para e ja jJAna samajAvo. mAre bIju mAgavAnuM nathI. traNa divasa annajaLa lIdhA sivAya Ubho rahyo. yame naciketAne ghaNuM dravya, svarganA bhega, strIo, trIje divase pAcho Avele yama pitAne bAraNe ghaNuM ja lAMbuM AyuSya vagere mAgavAnuM kahyuM, paNa A atithi baTukane Ubhelo joI Azcarya pAmyo. naciketA potAnA daDha nizcayathI caLe nahi. chevaTe dUtae badhI hakIkata kahI eTale yama kahe mAre ghera vacananA badhAyelA yame naciketAne brahmavidyAnaAvelo atithi mArAthI sanmAna pAme nahi brahmasvarUpane bodha karyo. A pramANe varadAne laI, ane traNa divasa annapANI vagara Ubho rahyo ! jJAna bhaMDAra bharIne naciketA potAnA pitA uddAlaka ahe, mAre hAthe A moTo anyAya thayo. ema kahIne AruNi RSinI pAse pAcho Avyo. A manayame enuM uttama prakAre Atithya karyuM ane traNa divasa raMjaka ItihAsa kaDavallI upaniSatamAM savistara anedika sivAya UbhA rahyA badala traNa varadAna varNavyo che. (kaThavallI upaniSata jue.) mAgavAnuM kahyuM. naDAyane eka brahmarSi (3. bhagu zabda juo.) naciketAe prathama vara mAgyo ke he yamarAja ! nalA varaNa prajApatinI kanyA, vAriNuM enuM mArA pitA gautama zAntasaMka9pa thAo. meM prazna bIjuM nAma. e cakSununI strI hatI. pUchayA. emaNe mane yamane Ape, huM yamalakamAM naMda viSNunA pArSadamAMne eka. Avyo ane e ja dehe pAchA Avya; e badhAnI naMda (2) vasudevane madirA nAmanI strIne peTe thayelA emane smRti rahe ane e labdhasmRti thayA chatAM putromAM eka. krodharahita thaI, zAnasaMkalpa rahe ema kare. naMda (3) dhRtarASTranA so putramAMne eka. bIjA vara tarIke naciketAe svarga prApti sAru naMda (4) gekulamAMnA sadhaLA gepane svAmI. e sAdhanarUpa agni mAge. yame ene spaSTatAthI e kRSNanA pitA vasudevane parama mitra hato, mATe agninuM svarUpa samajAvyuM. agni viSaye yame je ja vasudevane pitAnI eka strI rohiNuM ane pachIthI je kahyuM hatuM te badhuM naciketA atha-Iti barAbara pitAne putra kRSNa ene tyAM rAkhyA hatA. naMdane bolI gayo. yama AthI vizeSa AnaMda pAmyo ane yazodA nAme strI hatI. e agni "nAciketa " nAmathI oLakhAze e naMda (5) caDhIpamAMne eka parvata. vadhArAno vara akhe. vaLI pitAnA gaLAmAM dhAraNa naMdaka viSaNunA khaganuM nAmakarelI aneka rUpamALA paNa naciketAne ApIne paherAvI nadaka (2) duryodhana pakSane eka yoddho / bhAra0 bhISma cayana nAme yajJanI badhI kriyA samajAvI. pachI trIje a0 64. vara mAgavAnuM kahyuM. naMdaka (3) vasudevane vRkadevIthI thayelA putramAMne eka. trIja vara tarIke naciketAe AtmA e zuM ? nandanaka sarSa vizeSa | bhAra0 u0 103-12. ema brahmavidyA mAgI. yame kahyuM ke A gahana naMdanavana svarga mAM IdanuM vanavizeSa. prazna tuM na pUchIza, e durbodhya vAtathI tane kaleza naMdanavana (2) merunI pUrva maMdara parvata upara thaze. samajAze nahi. mATe bIjuM kAMI mAgI le. AveluM vanavizeSa. | bhAga 1 sakaM. a0 16. naciketA kahe ke AtmA duyi che, ema huM naMdanavana (3) himAlaya upara AveluM vana. paNa jANuM chuM. mArA pitAthI paNa evuM ja sAMbhaLyuM naMdanavana (4) kracakrIpamAMne eka parvata. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdA 299 naMdA dharmaRSinA harSa nAmanA putranI strI naMdIzvara tagaDAnI saMjJAvALA naMdI te ja. naMdA (2) kuberanI nagarI AgaLa vahenArI nadI. | nabha bIjA svaraciSa manunA putromAMne eka. bhAga 4 &0 a0 6. nabha (2) trIjA uttama manunA putramAMne eka naMdA (3) zAmalI dvIpamAM AvelI nadI. nabha (3) e nAmane eka brahmarSi (2. kazyapa zabda naMdA (4) RSabhakUTa parvata paranI nadI. | bhA0 jue.) vana0 110. nabha (4) sUryavaMzI ivAkukuLAtpanna dazarathi rAmanA naMdika naMdI zabda juo. patra atithine pautra. niSadha rAjAne kaniSTha putra naMdikezvara naMdI zabda jue. ene puMDarIka nAme putra hato. naMdigrAma ayodhyAnI pUve eka kesa upara AveluM nabha (5) zrAvaNa mAsa. A mAsamAM sUryamaMDaLAdhipati gAmavizaSa. rAmanA vanavAsa samaye A gAmamAM Idra nAmane Aditya heAya che. enA samAgamamAM bharata cauda varSa parvata rahyo hate. | vA0 rA0 ayo aMgirA RSi, vizvAsu gaMdharva, pramlecA apsarA, 115. varya rAkSasa, elApatra nAga, ane zretA nAmane nandinI eka nadI. yakSa hoya che. | bhAga 12 40 11. nandinI (2) vasiSThanI gAya. nabhaga vaivasvata manunA daza putromAMne navo putra. naMdinI (3) surabhIne kazyapathI thayelI kanyA. ene putra te nAbhAga, nandivardhana videhavaMzanA uddavaru janakane putra. ene nabhasa sUryavaMzI ikSavAkukuletpanna atithi rAjAne putra te suketu janaka, prapautra, niSadharAjAne pautra ane nalarAjAne putra. nandivardhana (2) kaliyugamAM pradyotavaMzanA rAjAne nabhastha cetrI varSanA bAra mahinAnA anukramamAM putra | bhAga 12-1-4. chaThTho mahine. enI pUrNimA bhAdrapadA nakSatramAM Ave nandivardhana (3) kaliyugamAM zizunAga vaMzanA ajaya che. sababa bhAdrapada (bhAdaravo) mahine kahe che. e rAjAne putra - ene putra - mahAnandibhAga 12 mahinAmAM vivasvAna nAmane Aditya sUryamaMDaLane adhipati hoya che. e AdityanA samAgamamAM bhaNuM nandisena sakandane parivAra, RSi, ugrasena gaMdhava, asAraNa yakSa, zaMkhapALa nAga, naMdI dharmaRSine yAmIthI thayelA svarga nAmanA anucA asarA, vyAdhra nA mane rAkSasa e saghaLA putrane putra.. hoya che. A vyavasthA A mavaMtaramAM ja hoya naMdI (2) munI nAmanI bhAryAne peTe kazyapane thayela. che. manavaMtara mavaMtaramAM judI gaThavaNa hoya che. | devagaMdharva mAMhele eka je seLa devagaMdharva gaNuvyA bhAga dvAdaza0 saM0 a0 11. che, temAM A nAma kayAnuM che te nirNaya karAtuM nathI. nabhasya (2) svAciSa manunA putramAM eka. naMdI (3) kAmadhenune putra ane zivagaNa mAMhene nabhasya (3) uttama manunA putramAM eka eka. enI AkRti manuSya jevI heIne mAM vAnara jevuM nabhasvatI uttAnapAda vaMzanA vinitAzva rAjAnI che ane hAtha TUMkA TUMkA che. dakSa yajJane vivaMsa bIjI strI. enA putranuM nAma havirdhAna. karyo. te kALe eNe bhaga nAmanA Rvijane bAMdhyo nabhasthAna mUra daityanA sAta putromAM eka. hatA. A uparathI e svayaMbhU mavaMtaramAM thaI (narakAsura zabda juo.) gayo e spaSTa che. | bhAga 4 &0 a0 50 eNe namasya caMdravaMzI purukuLAtpanna pravIra rAjAne putra. rAvaNane zApa Apyo hato. | vA. rA. uttara ane putra te cArupada. sa0 15. namUci indra mAre eka saMhikeya Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 naravAhana namUci (2) danuputra eka dAnava. kahe te vagara ene koI mArI nAkhI zakaze nahi. namUci (3) dakSiNa dizAmAM rahenAre eka brahmarSi kRSNanI strI satyabhAmAM pRthvIne avatAra hatI, vA0 ra0 uttara0 1. mATe ene kRSNe narakAsurane mAravA jatAM joDe lIdhI nara svAyaMbhU manvantaramAMnA dharma RSino putra ane hatI. tyAM nagaranI bahAra pANImAM narakAsurane nArAyaNa RSine sahedara. pakSapAtI paMcamukha mUra nAmane daitya raheto hato. nara (2) tAmasa manunA putrane eka. kRSNane e vAta mAlUma hovAthI tyAM jaI emaNe nara (3) sUryavaMzI dikuLanI sudhRti rAjAne putra. pitAnA pAMcajanya nAme zaMkhane vani karyo. enuM bIju nAma sadhRtiya hatuM. enA putranuM nAma AthI jAgRta thaIne e kRSNanI upara dhAye. kevala hatuM. bane vacce dArUNa yuddha thatAM, kRSNa enAM pAMce nara (4) semavaMzI purukuLotpanna bharataputra menyunI mAthAM bhAMgI nAkhyAM. pitAnI AvI hAlata joIne pAMca putromAMne ce. enA putranuM nAma saMkRti. enA tAmra, aMtarikSa, zravaNa, vibhAvasu, vasu, naraka pAtakI janAnI sajA sAru yamalekamAM nirmANa nabhasvAna, ane aruNu nAme sAta putrI hatA te krodha karelAM, tAmistra, aMdhatAmisa, raurava, mahAraurava, karIne kRSNa upara dhasyA. narakAsurane pITha nAmane kuMbhIpAka, kAlasUtra, asipatravana, sUkaramukha, aMdhakRpa senApati paNa emanI joDe hatee badhAMne sainya kRmibhojana, saMdeza, taptasUmi, vajakaMTaka, zAmali, sahita kRSNa mAryAnI hakIkata jANune narakAsura vaitaraNI, pUyoda, praNarodha, vizasana, lAlAbhakSa, jAte kRSNa upara dhasI AvyA. jyAre narakAsuranI sArameyAdana, avici, ayavAna, kSArakardama, rakSIgaNa talavAra nakAmI thaI paDI, tyAre e moTuM trizULa bhajana, zUlaprota, dazaka avaTanirodhaka, paryAvartana.. laIne kRSNa upara dhA. satyabhAmAM paNa garuDa upara ane sUcimukha e nAmanAM sthaLavizeSa. | bhAga hatI. eNe gabharAIne kahyuM ke A pApIne mArI 50 40 a0 26. nAkhe; eTale kRSNa sudarzana vaDe enuM mAthuM uDADI naraka (2) viSNue mArele eka dAnava. | bhAra dIdhuM. pachI bhUmidevIe narakAsuranA putra bhagadattane vane a0 142, kRSNanA paga AgaLa aNIne ene hAthe aditinAM naraka (3) tere saihikeyamAMne eka. kuMDaLa kRSNane apAvarAvyAM. kRSNa te kuMDaLa Indrane naraka (4) mahI devIne putra. eka asura. ApyAM, tema enI saMpatti paNa ene apAvI. narakAsura asuravizeSa. e bhUmine putra hato mATe tyAra pachI narakAsure baMdIkhAnAmAM pUrelI soLa hajAra ene bhaumAsura paNa kahetA. bhUdevIe viSaNune prasanna kanyAne choDAvI. e kanyAoe pitAnA mana vaDe karIne ene viSNutAstra saMpAdana karI ApyuM hatuM. kRSNane vayo hovAthI kRSNane varyA hovAthI temane dvArakA laI javAnI ene lIdhe e ghaNe baLAya hato, e astra eNe IrachA karI. emaNe bhagadattane prAyotiSapuranI potAnA putra bhagadattane ApyuM hatuM. / bhA. droNa - gAdIe besADayo. bhagadatta cAra daMtIzaLavALA cosaTha a0 29 0 eNe devane ghaNI pIDA karIne temanI hastio, keTalAka adho, ratha, tema ja dhana vagere ane indranI saMpatti haraNa karIne pitAnA najara karyuM che, tema ja seLa hajAra kanyAone laIne prAyotiSapuramAM ANI hatI. pitA upara AvI kRSNa dvArakA AvyA. tyAM AvIne e badhI kanyAonI paDelI A vipattinI vAta IMje kaSNane kahI hatI. sAthe vivAha karyA. | bhAga dazama skaM0 a0 59. tethI kRSNa pitAnI strI satyabhAmAne sAthe laIne naranArAyaNa svAyaMbhuva manvataramAMnA dharma RSine prAyotiSapura gayA. pRthvIe meLavelAM varadAnamAM mUti nAmanI bhAryAthI viSNunA aMzathI thayelo putra. eka e paNa hatuM ke tuM, enI mA, jyAre naravAhana kuberanuM eka nAma. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narasiMha 301 nala narasiMha nRsiMha zabda juo. UMcAIthI paDate dhedha che. tyAMthI AgaLa jatAM narAMtaka aMgade mAre rAvaNane eka putra. | vA e ArasapahANanA pAtramAM vahe che. ene kAMThe 20 yuddha sa0 69.) mahezvara, kAramAMdhAtA, zUlapANezvara ityAdi pavitra narAMtaka (2) prahasta nAmanA rAvaNanA pradhAnanA sthAne AvyAM che. bahudhA enA dareka ghATe ghATe ane cAra pradhAnomAMne eka, ene dvivida vAnare mAryo Are Are dharmakSetre AvI rahyAM che. zUlapANezvara hatA. vAra0 yuddha sa0 58. AgaLa khaDI nAmane ghATa Avela che, jayAM narizcaMta vaivasvata manunA daza putromAMne sAtama. daza-bAra phITanA DhALavALo dhedha che. mekhaDI ghATa ene citrasena ane dama ema be putra hatA. AgaLa narmadA sAMkaDA pAtramAM thaIne vahe che. bane narmadA semapa nAmanA pitaranI mAnasakanyA. sema taraphanA kinArA laMbarUpa bhIMta jevA he I eTalA zabdathI bhulA khAI enA paryAya caMdra, IdujA pAsepAse AvelA che ke e jagyAne "haraNaphALa" evAM paNa enAM nAma che, evuM nAma saMpAdana thayuM che. tyAM AgaLa haraNe narmadA (2) eka gaMdharva. eNe pitAnI suMdarI, sahelAIthI narmadAne kUdI jaI zake evuM che. ketumatI ane vasudA nAmanI traNa kanyAo mukeza narmadAnI utpatti zaMkara bhagavAnanA zarIramAMthI rAkSasanA mAlyavAna, sumAlI ane mAlI e traNe thaI che, ema rAmAyaNa ane mahAbhAratamAM ullekha putrone anukrame varAvI hatI. vArA uttara0 sa0 5. che. | bhAga 5-10-18. tretAyugamAM vRtrAsura ane narmadA (3) eka nAgakanyA. sUryavaMzI ikSavAku caMdranuM yuddha paNa narmadA kAMThe thayuM hatuM. | bhAga kuLatpanna mAMdhAtA rAjAnA putra purukusanI strI. 6-10-16 ene yasadasya nAme putra hatA. | viSNupurANa narmadAdvAra bhAratavaSIya tIrtha vizeSa. namadA (4) kaliMgadezamAM amarakaMTaka parvatamAMthI nala tera saihike mAne eka. nIkaLelI nadI. | matsya a0 185 pitAnA nala (2) sUrya vaMzanA IvAku kuLanA niSadha rAjAnA mULathI te mukha sudhI enI laMbAI se yajana bemAMne putra. enA putranuM nAma nabhasa. ane paheLAI be jana varNavelI che. revA enuM nala (3) rAmanI senAne eka vAnara, jeNe laMkAmAM bIju nAma che ane pUrvagaMgA paNa kahe che. tenA vagere laI javA sAru setubaMdhana karyuM hatuM. narmadA (5) pArivAtra parvatamAMthI nIkaLelI nadI. nala (4) caMdravaMzI AyukuLamAM utpanna thayelA narmadA (6) e nAmanI narmadA nadInI abhimAninI yadurAjAnA cAra putramAMthI trIjo putra. devI. nala (5) niSadha dezAdhipati virasena rAjAne putra narmadA (9) ikSavAkuvaMzanA duryodhananI bhAryA. enI nala rUpe ghaNuM ja suMdara, satyavAdI, azvaputrI sudarzana. | bhAra- anu. 28. vidyAmAM nipuNa ane kuzaLa hato. yuvAvasthAmAM narmadAkhaMDa e nAmane 14,000 lekanA pUrane AvatAM eNe vidarbha dezAdhipati bhImarAjAnI narmadAmAhAtamyane granthavizeSa, A pavitra nadI kanyA damayaMtI ghaNuM svarUpavAna che evuM sAMbhaLyuM. amarakaMTaka parvatamAMnA eka kuNDamAMthI nIkaLI, bharUca tyArathI enI sAthe lagna karavAnI ene IcchA pAse dahejanA bArA AgaLa samudrane maLe che. enA thaI. divasanudivasa A irachA prabaLa thatAM e mULa pAse kapiladhArA nAme eMzI phaTanI UMcAIthI damayaMtInA mahisAgaramAM DUbI ja gayo. damayaMtIne paDato dhodha che. maraDalAthI rAmanagara paryanta 15 mATe virahAtura banele e eka samaya mRgayA sAru mAIla sudhI enA pANIne raMga AsamAnI dekhAya araNyamAM gayA hatA, tyAM eka alakika haMsa che. jabalapura pAse dUdhadhArA nAme trIsa phaTanI enI daSTie paDyo. eNe e haMsane pakaDayo ane Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 302 nala pitAnI IcchA pradarzita karIne ene damayaMtI pAse mokalyo. haMsa damayaMtI pAse gayo ane nalanA svarUpa ane saddaguNonuM varNana karyuM. have damayaMtIe haMsanA javA pahelAM nalanA sauMdaryanI hakIkata ane kIrti sAMbhaLIne nalane varavAnI ja IcchA karI hatI. tethI haMsanI vAtathI ene ghaNe AnaMda thayo. pite nalane ja varaze e nizcaya eNe haMsane jaNAvyo ane nalanI pAse saMdeza laIne mokalya. | bhAra vana a0 53. keTalAka samaya bAda damayaMtInA svayaMvara AraMbha thaye. nala svayaMvaramAM javA nIkaLyo. rastAmAM ene Idra, yama, agna ane varaNa ema cAra devatAo maLyA. e deva damayaMtIno svayaMvara jevA ja jatA hatA. ane nala pote ja maLI gaye eTale telanuM satya jovAnuM emanuM mana thayuM. dee nalane kahyuM ke he rAjana! tuM amAre dUta thA ane damayaMtIne kahe ke ame ene paraNavAne Atura chIe. emane tathAstu kahI vacana ApI nala gaye. nale kuMDanapurImAM jaIne damayaMtIne maMdiramAM praveza karyo. Ide ApelA varadAnane laIne damayaMtI ane sakhIo sivAya bIjA koIe ene dIThe nahi. e bedhaDaka cheka damayaMtI hatI tyAM jaI zakayo. | bhA20 vana a0 54-55. nala damayaMtInA maMdiramAM AvyuM ke sakhIe AghIpAchI thaI gaI ane damayaMtI paNa ene joIne mohita thaI gaI. hasate mukhe sAMbhaLelAM varNana vagere uparathI nizcaya karyo ke A nala ja che. AnaMdamAM AvI jaIne damayaMtI kAMI belavA jatI hatI te pUrve nale kahyuM ke huM devanA dUta tarIke tArI samakSa Avyo chuM. damayaMtIe kahyuM ke huM to manathI tane varI cUkI chuM. mATe indrAdhi- deva heAya ke game te hoya tene huM paraNanAra nathI. paNa emanuM dUtatva svIkArIne tuM Avela che, te mArI taraphathI emane svayaMvaramAM AvavAnuM AmaMtraNa Apaje, jethI emane lAge ke te mAthe lIdheluM dUtatva karyuM che. nala tyAMthI nIkaLIne devo enI vATa jotA hatA tyAM AvyA ane damayaMtIe kahAvela saMdeze ane badhuM vRttAMta temane jaNAvyuM. e sAMbhaLIne badhA kuMDinapuramAM AvyA. damayaMtInI parIkSA karavAne devatAoe paNa nalanuM ja rUpa dhAraNa karyuM hatuM. svayaMvara vakhate sabhAmAM nala ane barobara nalanuM rUpa dhAraNa karelA cAra devatA joDe joDe beThA. bIjA hajAre rAja tyAM AvyA hatA. temAMthI keInA sAmuM na jotAM damayaMtI cAlatI cAlatI nalanI samakSa AvI khacakAIne UbhI rahI. jue che te ekane badale pAMca nala! eNe vicAryuM ke have zuM karavuM ? te manamAM pratijJA karI ke jo meM nala sivAya bIjA keIne manathI paNa na I hoya te mAro vAstavika pati nale mane dRSTigocara thajo. ema thatAM ja enA pativratapaNAne puNya ene sUjha AvyuM ke A cAra nalanI AkhAne nimiSonmeSa nathI tema ja eo bhUmine spazIne beThA paNa nathI. mATe e de che. Ama dhArI eNe kharA nalane oLakhI kADhI, tenA kaMThamAM varamALa AropI. / bhAra vana a0 56-57. damayaMtIe nalane varyo eTale banenAM rUpa, guNa vagere samAna dekhIne cAra devone bahu AnaMda tha. nalanuM dUtatva karavAmAM satya joIne paNa ee AnaMda pAmyA. pachI te jatI vakhate cAra devoe tene akkekuM varadAna ApyuM. indra kahyuM ke tuM yajJa karIza tyAre saghaLA deva tane daSTigocara thaze ane aMte tuM uttama gatine pAmIza. agnie kahyuM ke tuM icchIza tyAM huM pragaTa thaIza. varuNe kahyuM ke tuM kahIza tyAM huM hAjara thaIza tema ja tArI pAse kUla haze te sarva kALa tAjo ane sugadhI bharelAM raheze ane kahyuM ke tane pAkaparijJAna UMcA prakAranuM thaze. Ama vara pradAna karIne devo pitapatAne sthAne gayA. bhImarAjAe damayaMtInA svayaMvarane moTo samAraMbha karyo. nalane damayaMtI sAthe paraNAvIne ghaNuM divasa pitAne tyAM rAkhyo. pachI damayaMtI sahita Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 303 nala tene potAne nagara vaLAvyo. nala potAnA nagaramAM rAjya piNamAM mUkIne ghata ramavAne AraMbha karyo. AvIne sukhethI rAja karatA hatA. eNe uttama prakAre A vAtanI nagarajanone khabara paDatAM temaNe, prajAnuM pAlana karyuM. eNe aneka yajJAdi karIne maMtrIoe ane khuda damayaMtIe paNa nalane vAryo. devone paNa saMtuSTa karyA. tame sarvathA ghata na ramaza kahetAM chatAM, enA kALAntare damayaMtIne Indrasena nAme putra ane zarIramAM kalie praveza karyo hate sababa, eNe IsenA nAme kanyA thaI. emanI saMtati paNa koInuM kAMI sAMbhaLyuM nahi. jugAramAM dAsaemanA jevI ja svarUpavAna ane suMdara hatI. dAsIo, ratha, ghoDA, paise, Take vagere sahita A pramANe nalanuM jIvana sukhe vyatIta thayuM hatuM. AkhuM rAjya hArI gayo. A saMdhimAM damayaMtIe have svayaMvaramAMthI devatAo pAchA pitAnA pitAnAM bane bALakane kaSTa na thAya dhArI, lekamAM jatA hatA te vakhate dvApara ane kavi be vAya nAmanA sArathi sAthe kaMDinapura pitAne jaNuM rastAmAM maLyA. e bane utAvaLathI jatA piyara mokalI dIdhAM. / bhAra0 vana a0 59-60. hatA te joIne devee pUchyuM ke Ama dhADamAra nalanuM samasta rAjaya jItI lIdhuM eTale puSkare karIne kayAM jAo cho ? banne jaNa kahe ke ame nalane paheravAne eka vastra ApIne nagaranI bahAra damayaMtIne svayaMvara thAya che tyAM jaIe chIe. kADhI mUkyo. damayaMtI paNa nalanI peThe ja eka InDe kahyuM ke, are, svayaMvara to thaI rahyo, ane vae enI joDe nIkaLI. banne jaNAe arayane damayaMtI nala rAjAne varI. ame paNa tyAM ja mArga lIdhe. cAlatAM cAlatAM bhUkha ane tarasathI gayA hatA, te have pAchA amArA lekamAM jaIe pIDAtAM ane thAkIne lotha thaI gayelAM bane jaNa chIe. Ama kahIne Ije nalanAM ghaNAM vakhANa eka vRkSanI nIce beThAM. eTalAmAM nAnI dRSTie karyA ane badhA potapotAnA sthAnaka tarapha gayA. kAMI pakSIo paDyAM. emanI suvarNa jevI kAMti bhAra0 vana a0 58. dekhIne temane pakaDavAnuM mana thayuM. bIjuM kAMI I- nalanAM karelAM vakhANa kaline ruDyAM nahi sAdhana na hovAthI eNe pitAnA vastramAM e pakSIane bahu ja baLI UTho IndranA gayA pachI one pakaDavAM. paNa e pakSI te svataH kali ja dvAparane kahe ke tuM je mArI sahAyatAmAM rahe te heta. nalane chetaravAne eNe e rUpa lIdhuM hatuM; huM e nalane rAjayabhraSTa karyuM. dvApare kahyuM, ThIka. eTale nalanuM vastra laIne UDI gayuM. Ama bicAre kali ene joDe laIne niSadhadezamAM gaye ane tyAM nala pitAnI pAsenuM eka ja vastra hatuM te gumAvI nalanA zarIramAM pesavAne lAga jota jota aneka beThe ane nagna thaI rahyo. eNe potAnuM zarIra varSa sudhI rahyo. vRkSanAM pAMdaDAM ane chAla vaDe DhAMkayuM ane eoe eka divasa evuM banyuM ke mUtrotsarga karyA pachI AgaLa cAlavA mAMDayuM. cAlatAM cAlatAM rastA kAMI vyagratA hovAnA sababe sArI rIte pAda- phaMTAte hato tyAM nile damayaMtIne sUcavyuM ke prakSAlana na karatAM nalarAjA tevo ne te ja saM- A raste vidarbha jAya che. damayaMtIe kahyuM ke pAsanA karavA besI gayo. A apavitratA thavAthI cAlo ApaNe bane vidarbha mAM jaIe. paraMtu e lAga maLe eTale kalie enA zarIramAM praveza nalane rucyuM hoya ema lAgyuM nahi, kemake eNe karyo. kalinA praveza thatAM ja nAnA manamAM AvyuM che ne e raste cAlavA mAMDayuM. cAlatAM cAlatAM ke ghata ramyA heIe te ThIka. A IchA eTalI sUryAsta thaI gayo tyAre eka dharmazALA AvI. te balADhaya thaI paDI ke eNe pitAne puSkara bane jaNa tyAM UtaryA. bhUkha ane rastAnA zramane nAmane bhAI hatA tene teDAvyuM. puSkara AvatAM lIdhe damayaMtI tatkALa UMghI gaI. ene niMdrAvaza Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 304 nala jotAM ja nalanA manamAM AvyuM ke ene ahIM damayaMtIne tajIne nalarAja nIkaLyo te have mUkIne ApaNe ekalA bIje kAMI jatA rahIe to ? arazyamAM cAlyo. ekadA ema jatAM jatAM eNe eNe dhIre rahIne damayaMtInuM paheluM aradhuM vastra dava lAgelo dIThe. baLatA davamAMthI koI karuNa phADI lIdhuM, pote paheryuM ane ene tyAM ekalI svare "mAruM rakSaNa kare, mAruM rakSaNa karo" ema mUkIne chAnemAne tyAMthI cAlI nIkaLyo. | bhAra kahetuM saMbhaLAyuM. e sAMbhaLIne nala tyAM thaMbhyo vana a0 61-62, ane jue che to agnimAM eka nAga sapaDAI ahIM nalarAjA damayaMtIne mUkIne gayA pachI gayelo dIThe. nale ene agnimAMthI bahAra kADhayo. moTA paroDhanA samayamAM te ekAeka jAgI UThI. bahAra nIkaLyA pachI e karkoTaka nAge prasanna thaI jue che te pitAnuM aradhuM vastra phADI lIdheluM che nalane kahyuM ke tuM eka, be, traNa ema pagalAM gaNata ane rAjA paNa pAse nathI. nalarAja ATalAmAM gaNate cAla eTale mArA manamAM kAMI tAruM zreya ja Amatema haze ema dhArI eNe ghaNu zodha karI. karavAnuM che te karIne huM tArA karelA upakAramAMthI paNa nalane patto ja lAge nahi. AthI ene chUTIza. A uparathI nala eka, be ema pagalAM zakanI parAkASThA thaI. enuM varNana karI zakAya gaNato gaNate cAlatAM jyAM enA moMmAMthI daza" ema nathI. pachI ardha vastra vaDe ja pitAnuM zarIra bela nIkaLe ke karkoTake ene daMza dIdhe. A javAM tyAM DhAMkIne tyAMthI nIkaLI, gAMDAnI mAphaka joIne nala Azcarya pAme ane pUchayuM ke te A araNyamAM rakhaDavA lAgI. eTalAmAM rastAmAM paDelA zuM karyuM? karkoTaka kahe ciMtA na karIza. meM je eka moTA ajagare ene pakaDIne gaLavA mAMDI. karyuM che te tArA bhalAne sAruM karyuM che. mArA AthI e mATe ghAMTe raDatI hatI te sAMbhaLIne viSanI tAra upara asara nahi thAya. paNuM kali pAse koI pAradhI hato eNe AvIne choDAvI. jeNe tane AvI adhama sthitimAM A che ene pAradhIe ene kAMI khAvAne paNa ApyuM. eTalA asara thaze. tuM kurUpa ane kALA thaI gaye eTale sAra damayaMtI ene upakAra mAnatI hatI. tene tane kaI eALakhaze nahi. Ama tane koI oLakhe joIne pAradhInA manamAM ene mATe kAmavAsane nahi mATe ja meM tane kurUpa karyo che. tuM tAruM utpanna thaI. pAradhI kAMI baLAtkAra kare te pUrve nAma bAhuka evuM dhAraNa kara ane ayodhyAmAM jaI damayaMtInI dedhAnvita dRSTithI e baLIne bhasma RtuparNa rAjAnA AzramamAM raheje. jyAre tArI thaI gaye. pachI rakhaDatAM rakhaDatAM ene kaI RSine IcchA potAnuM mULa rUpa dhAraNa karavAnI thAya tyAre Azrama dekhAyo. tyAM eNe nalanI zodha karatAM mAra: smaraNa karaje. huM tatkALa AvI tane pUrvavata RSie kahyuM ke nalarAjA kSemakuzaLa che. tame bane karIza. Ama kahIne karkoTaka aMtardhAna thayA. | bhAra pAchAM maLaze ane tamAruM rAjya tamane pAchuM vana a0 66. maLaze. RSinAM e vacana AzIrvAda tu mAnI kaMTakanA gayA pachI nala ayodhyA javA nIkaLyo. laI temane vaMdana karIne damayaMtI tyAMthI nIkaLI. dasa divase ayodhyA pahoMcIne RtuparNane maLe. rastAmAM ene vepArIone eka moTI saMdhane sAtha pote azvavidyAmAM ane sArathya-sArathinA kAmamAM tha. emanA Azraye e cedI dezamAM subAhu rAjAnA kuzaLa che ane Azraya sAru tArI pAse AvyuM nagaramAM sukharUpa paheAMcI. tyAM ene rAjamaMdiramAM aMtaHpuramAM Azraya maLe. vinayapUrvaka sunaMdAnI chuM ema kahyuM. RtupaNe ene Azraya Ape. sevA karatI satI damayaMtI tyAM ThAma paDI ane vAya ane jIvana vagere enA junA sArathio pitAnA dohyalA divase nirgamavA lAgI. | bhAra bAhukane svAdhInamAM ApyA. ahIM e Ama thALe vana a0 64-65. paDyo. keTalAka kALa gayA pachI eka divasa nala Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 305 nala potAnI strI ane chokarAMne saMbhArIne raDyo. Avo pADIne besIne Tela nAkhavI, evI AjJA karI. kadarUpa bAhuka, ene vaLI viga ane viraha kevo paNaMda nAme brAhmaNa hato tene kesaladezamAM ayodhyA jANIne vAya vageree pUchayuM, tene nale e te meka. e brAhmaNa Tela nAkhate phare, paNa kaI meM evI vAta sAMbhaLI hatI ema bhaLatuM ja kahIne ene marma samakyuM nahi; paNa e sAMbhaLI bAhukane uDA. beTuM lAgyuM. eNe padane ekAMtamAM belAvIne nala ghatamAM hArI gayA pachI damayaMtIe pitAnAM pUchyuM ke mArI strI damayaMtI ane chokarAM kuzaLa chokarAM vAya sAthe potAne piyara mokalI che ke ? parNoda, huM zuM kahuM ? meM taddana nirupAya dIdhAnuM kahI gayA chIe. vAva bane chekarAne thavAthI ja damayaMtIne tyAga karyo. nahIMtara evI bhImaka rAjane tyAM saMpI, nalanA ghatAsakta thavAnI pativratA ane patiparAyaNane tyAga kazuM kare? vAta karIne tyAMthI nIkaLI cAle. damayaMtI saha A pachI paNaMda tyAMthI nIkaLe ane utAvaLe vartamAna pitAnI sutA ane jamAta rAjyabhraSTa kuMDinapura gaye. eNe banelI badhI hakIkata damayaMtIne thaIne araNyamAM gayA jANI bhIma rAjAe cotarapha kahI. eNe kahyuM ke svarUpa jotAM e nala heya ke brAhmaNane zodha karavA deDAvyA. emAMne eka sudeva nahi ene mane nizcaya thatuM nathI. damayaMtIe nAmane brAhmaNa pharate pharate cedI dezamAM AvyuM. pitAnA manathI vicAra karIne nizcaya karyo ke rUpa e brAhmaNa rAjyadarabAramAM gayA. tyAM eNe akasmAta sivAya nalane oLakhavAnI bIjI aneka rIte damayaMtIne dIThI ane oLakhI. bhImarAjAnI AjJAthI che. mATe ene nizcaya karatAM aDacaNa nahi Ave. pite enI ja zodhamAM nIkaLe che e kahyuM. A eTalA sAru pahelAM te nala ahIM Ave ane enA AvI pahoMcavAthI ja enI parIkSA thAya, sAMbhaLIne damayaMtIne dhrusake dhrusake eTaluM raDavuM AvyuM evI yukti karI. | bhAra vana a0 69. ke enAthI rokAya ja nahi. A vAta sunaMdAe prathama kahelA sudeva brAhmaNane damayaMtIe jANe eNe potAnI mAtAne kahyuM. ene paNa sudevane teDAvIne kahyuM ke he brAhmaNa zreSTha ! tuM ayodhyA moe A vAta sAMbhaLIne pArAvAra zoka thaye. ja ane RtuparNa rAjAne prAtaHkALamAM ekAMtamAM sunaMdAnI mAtA damayaMtInI mAsI thatI hatI. eTaluM ja jaNAvaje ke AvatI kAle sUryodaya samaye pitAnI bhANajInI A avasthA thaI ane pitAne damayaMtI svayaMvara karanAra che. mATe IcchA hoya to tyAM ja sevakAI karatI rahI, e badhAMthI enA tame tyAM jAo. e pramANe sudeva adhyA gaye saMtApanI sImA rahI nahi, ane damayaMtInI sucanA pramANe RtuparNane samApachI enI mAsIe damayaMtIne ghaNe satkAra cAra kahyA. ene AthI Azcarya te lAgyuM, paNa karyo ane tene lAva-lazkara, DerAtaMbu vagere joDe ghaNuM vakhatathI bAhukanI zaktinI parIkSA karavAnuM ApI kuMDinapura pahoMcatI karI. damayaMtI maLI enA manamAM AvyuM hatuM, ene A sAre yoga AvavAthI bhImakarAjane ghaNe ja AnaMda thayo che dhArI, teNe bAhukane teDAvyA. tapaNe kahyuM dIkarI ane jamAI benI kheLa karatA hatA temAMthI ke kuMDinapura javAne hAla ne hAla nIkaLavuM che, ane aradhe bhAra kamI thayo. piyaramAM keTaleka kALa suryAsta vakhate tyAM pahoMcI javuM joIe. have rahyAthI saheja svastha thaI eTale damayaMtIe keTalAMka zuM karavuM ? bAhuka kahe, phikara nahi. Apa taiyArI eMdhANa samAna mArmika vAkyone saMdeze jeDI, kare. ema kahIne pote azvazALAmAM gayA ane aneka brAhmaNane aneka dezo prati ravAnA karyA. tyAMthI dubaLA ghaDA pasaMda karI rathe joDIne ANyA. emaNe jaIne dareka nagaramAM TheraThera e saMdeze ghAMTa rAjA ratha para beTho ke bAhukajIe gheDAne eTalA 39 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 306 nala vegathI hAMkayA ke rAjAnuM uttarIya vastra rastAmAM damayaMtIe potAnI kezinI nAme dAsIne tapAsa paDI gayuM. bAhuka ratha roka kahetAM kahetAM te bAhuka karavA mokalI hatI. RtuparNa kharekhara AvI kaheH ApaNe e jagyAethI eka yojana dUra AvyA pahe che jANIne eNe manamAM nizcaya karyo ke chIe. AthI RtuparNane khAtarI thaI ke bAhuka eka divasamAM ayodhyAthI ahIM RtuparNa AvI A vidyAmAM bahu ja nipuNa che | bhAra vana pahoMce e nAnuM ja kRtya che, khI nanuM nahi. a0 70-71. Ama azvavidyAnI kuzaLatAnI kasoTI joI laI Ama ratha calAvatAM calAvatAM sUryAsta pahelAM te uparathI bAhuka nala heya ema ene lAgyuM. ratha kuMThinapuranI bahAra AvIne Ubho. bAhuka kaheH pachI bAhukane jyAM utAryo hato tyAM rAMdhavAnI A kuMDanapura jue. A sAMbhaLIne RtuparNane ghaNo badhI sAmagrI rakhAvI, mAtra pANInAM vAsaNa khAlI ja AnaMda thayo. RtuparNane AvaDatI akSayavidyA ane cUlAmAM agni nahi evI goThavaNa karI. pite AnaMdathI bAhakane zIkhavI ane enI pAsethI bAhuka zuM kare te najaramAM rAkhavA potAnI dAsIne azvavidyA pote grahaNa karI. bAhukane jevI akSayavidyA tyAM rAkhI. bAhake khAlI vAsaNamAM varuNanA prApta thaI ke enA zarIramAMthI kali bahAra nIkaLyo. varadAnane yoge pANI bharI dIdhuM ane vagara ene joIne nala ene zApa devA taiyAra thayo. te devatAe agni pragaTAvyo. dAsIe A hakIkata joIne kalie kahyuM ke he puNyazloka ! huM tAre zaraNe ene jaNAvatAM enI lagabhaga khAtarI thaI ke Avyo chuM mATe mane zApa ApIza nahi, kemake bAhuka e nava che. | bhAra0 vana a0 74 karkoTaka nAganA viSathI mAruM zarIra dagdha thaI rahyuM ATaluM thayA pachI damayaMtI e potAnAM mAtAche, temAM vaLI damayaMtIne paNa abhizApa che. mATe pitAne banelI hakIkata jaNAvI. eNe kahyuM ke Aja pachI je kAMI tAruM nAma saMkIrtana karaze RtuparNanA sArathi bAhukamAM na hoya evI ghaNI tene mArI taraphathI kadI bAdhA thaze nahi. e mAruM eMdhANIo dekhAya che. mAtra svarUpa uparathI varadAna che. mane javA de. Ama kahIne kavi tyAMthI saMzaya paDe che. pote jAte bAhuka pAse jaIne aMtardhAna the. | bhAra0 vana a0 72. parIkSA karavAnI AjJA mAgI. e maLatAM pote rathamAM besIne RtuparNa rAjA pachI nagaramAM bAhuka hatA tyAM gaI, ane vAte vaLagI. eNe gayA. tyAM te emaNe svayaMvarane kazo ThATha dIThA kahyuM, potAnI pativratA ane niraparAdhI strIne nahi. A joIne ene vizeSa Azcarya lAgyuM nahi. araNyamAM ekalI tajI janAra nala sivAya bIjo e pAka rIte jANato hato ke ekavAra lagna koI nahi hoya e sAMbhaLIne bahuke kahyuM ke thayA pachI bIjI vAra svayaMvara thayo hoya ema potAne pati sadAcAre cAlanAre ane jIvatA pUrve banyuM nathI, hAla banatuM nathI, chatAM chatAM pharI svayaMvara karanArI tArA jevI bIjI damayaMtIe e bahAne mane kema ahIM teDAvyA ? koNa haze ? A uparathI banee parasparane oLakhyAM. vaLI eNe mane ja kema teDA? bahu bahu vicAramAM damayaMtIe kahyuM, A badhI geThavaNa tane ahIM e vAtane ukela paDayo nahi. eTalAmAM RtupaNuM teDAvavA sAru ja karI hatI. je kharekhara svayaMvara AvyAnA samAcAra jANIne bhImakarAnA pite karavo hota to bIjA rAjAone kema na teDAvata ? tatkALa tyAM AvyuM ane RtuparNane AdarasatkAra Ama kahIne damayaMtI sUnamUna UbhI rahI. eTalAmAM sAthe pitAnA mahelamAM laI gayo. bhAra0 vana, AkAzavANuM thaI ke damayaMtI niSpApa che. nale ao 73, pachI karkoTaka nAganuM smaraNa karyuM, eTale e ' RtuparNo rAjA AvyAnI khabara paDatAM ja tyAM pratyakSa thayuM. eNe nalanA zarIramAMthI pitAnuM Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 307 navataMtu viSa utArI lIdhuM ane nalane pitAnA asala temaNe nAradane e rastethI jatAM joyA. lAjanI svarUpamAM ANI dIdhe. nala ane damayaMtIe mArI strIoe bahAra nIkaLI vastro paridhAna karI AnaMdamAM magna thaIne ekabIjAne AliMgana dIdhAM. | dIdhAM. paNa ahaMkAranA bharelA, dArU pIvAthI raktabhAra vana a0 75-76 lenavALA ane mahenmatta banelA A bane A bAbatanI badhI khabara damayaMtInAM mAbApane bhAIe to pANImAM nagna paDI ja rahyA ane paDatAM ja teo AnaMdasAgaramAM DrakhyAM ane bahAra AvIne nAradane namaskAra karyo nahi. A AvIne nalane bheTayAM ane potAnA maMdiramAM laI uparathI kepa karIne nArade emane zApa dIdhe gayAM. nalarAja pragaTa thayAnI khabara RtuparNane ke jAo, tame vRkSoni pAme. pitAthI anyAya thatAM ja e paNa rAjyamaMdiramAM gayo ane sAdara ane aviveka thayo tenI kSamA kare ane uzApa nalane bheTaye. damayaMtIe mane guptapaNe kema teDAvyo Ape, ema prArthanA karatAM nArade kahyuM ke jAo, e enA manane keyaDe have ukelIne samAdhAna kRSNAvatAramAM tame mukta thaI, potAne mULani thayuM. RtupaNe bahu saMtApa karyo. eNe kahyuM ke pAmaze. ema kahI nAradajI tyAMthI gayA ane e meM (nAnI) pAse sArathinuM kAma karAvyuM ! mArI baMne bhAIo gekuLamAM joDAjoDa UgelAM AMjaNanAM A vartaNuMkanI mane kSamA kara. nala kaheH gaI gujarI vRkSanAM rUpa pAmyA. kazIye manamAM ANaze nahi. tAruM ane mAruM eka samaye mAtA jasodAe kRSNane UkhaLe sakhya thayuM e mane moTo lAbha thayo. Ama RtuparNane bAMdhyA hatA. kRSNa te UkhaLuM kheMcatAM kheMcatAM mAna ApIne tene paNa rAjyabhavanamAM rAkhe. arjuna(AMjaNanuM vRkSa)nA joDakA pAse gayA. UkhaLa badhAe AnaMdathI sAthe bhojana karyuM. RtuparNa bane jhADanI vacce bharAyuM; ane kRNe baLa karIne pachI ayodhyA javA na ka. | bhAra vana kheMcatAM, bane jhADa paDI jaI temAMthI nalakubera a0 77 ane maNigrIva divya svarUpe nIkaLyA. temanI mukti RtuparNanA gayA pachI bhImakarAjAe nalane thaI ane potAnI mULani pAmI, zrIkRSNane thoDA divasa pitAne tyAM rAkhI tenuM Atithya vaMdana karI svasthAna gayA. karyuM. bAda damayaMtI ane chokarA sahita tene nAda damaya tA ane chokarA sAhata tana nalinI svanIna sapta pravAhamAMne eka pravAha. niSadeza ravAnA karyo. nile niSadha AvIne potAnA e mera parvata upara vahe che. bhAI puSkarane teDAvI enI joDe ghata ramI pitAnuM nalinI (2) IndranI nagarInuM nAma | vA0 ra0 gayuM rAjya pAchuM jItI lIdhuM. eka mahinA sudhI ayo. sa0 84. pitAnA bhAI nalanI pAse rahI, pachI puSkara pitAne nagara gaye. nala prathamanI peThe ja nyAya navakhaNDa ilAvara, bhadrAkSa, harivarSa, kripuruSa, ketupurassara rAjya karavA lAgyo. | bhAra vana mAla, ramyaka bharata, hiraNya ane uttara kuru e a0 78 jambudvIpanA nava khacche che. itara grantho pramANe nala (6) IvAkukuLe tpanna RtuparNa rAjanA be tArata, varNa, rAma, dAmAla, ketumAla, hire, putramAM bIje. / liMgapu. a0 66 vidhivasa, mahi ane suvarNa evAM nAmo prApta thAya che. nalakubera kuberane putra ane maNigrIvano meTA thA bhAI. eka samaye e be jaNa madha pIne strIo navagraha sUrya, caMdra, maMgaLa, budha, guru, zukra, zani, sahavartamAna maMdAkinI tIra krIDA karatA hatA. rAhu ane ketu. teo gaMgAjaLamAM jaLakrIDAnI laheramAM hatA tevAmAM navatatu vizvAmitra RSinA putra mAne eka. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhAbhakti 38 navadhAbhakti zravaNa, kIrtana, smaraNa, pAdasevana, potAne nahuSe teDAvI che vagere vRttAMta ene jaNAvI arcana, vaMdana, dAsya, sakhya ane Atmanivedana. enI salAha lIdhI. bRhaspatie kahyuM ke nahuSa navanidhi mahApadma, padma, zaMkha, sakara, karachaparate pAse javuM sarvathA tane ghaTatuM nathI. paNa ema mukuMda, kuMda, nIla, kharva e nAmanA kUberanA nava. kara ke tuM hAla turta te enI pAse ja ane nidhi-bhaMDAra che. thoDA samaya pachI huM kahevaDAvIza evuM kahI kAMI bahAnuM kADhI pAchI Ava. pachI huM tane kAMI navaratna hIre, mANeka (gupAlI), motI, gomeda, indranIla, pAca, paravALuM, puSkararAja, vaiDUrya agara yukti batAvIza tema karaje. A uparathI IdrANI teramo. nahuSa pAse gaI ane kAMI bahAnuM batAvIne pAchI navaratha semavaMzI yaduputra, kosTAnA vaMzanA bhIma AvI. | bhAra0 vana a. 185. rathane putra. ene putra te dazaratha. bahaspati ane bIjA devoe ekaThA thaIne navaratha (2) vidarbha kuLanA bhImarathano putra - ene vicAra karyo ke IndranI brahmahatyA zI rIte chUTe. eTalAmAM tyAM viSNu pragaTa thayA ane temaNe kahyuM putra dazaratha / bhAga0 9-24-4. ke IndranI pAse tame badhA jAo ane enI pAse navarasa zugAra, hAsya, karuNa, raudra, vIra, bhayAnaka azvamedha yajJa karAvo. AthI enI brahmahatyA phUTI, bIbhatsa, adbhuta ane zAMta. e satvara pitAne mULa sthAnArUDha thaze. dee navarASTra bhAratavaSaya eka deza. ema karyuM eTale IdranI brahmahatyA chUTI ane e navarA (2) bhAratavarSIya eka nagarI. brahmahatyA vRkSa, nadIo, parvata, pRthivI ane strIo navasiddha RSabhadevane jayaMtInI kukhe thayelA so e pAMcamAM vaheMcAI gaI. AthI Indra zuddha thayuM. putrAmAM siddha thayelA nava putre te. (RSabhadeva A daramyAna IdrANue nahuSane kahevaDAvI mokalyuM zabda juo.) ke tame apUrva vAhanamAM besIne mArI pAse Ave, nahuSa candravaMzI budhaputra pururavAnA pautra Ayu rAjAnA eTale huM tamArI sevAmAM hAjara thaIza. nahuSe pAMca putromAM moTe putra. e susvadhA pitaranI apUrva vAhana te kevuM ene ghaNe vicAra karyo. virajA nAmanI mAnasakanyAne para hatA. tene chevaTe enA kamanasIbe ene sUjhayuM ke Aja sudhI peTe ene yati, yayAti, saMcAti, ati, viyati koIe saptarSine vAhana tarIke vAparyA nahi hoya ane kRti ema cha putra thayA hatA. A rAja mATe e apUrva vAhana kahevAya. eNe saptarSione paramaparAkramI ane saddaguNa hatuM, tethI vRtrAsuranA teDAvyA ane vAhanamAM joDAyA. pote vAhanamAM vadha vaDe pIDita thaIne Indra jaLamAM vizrAMti leto beThe ane IndrANune tyAM javA nIkaLyo. raste hatA tyAre saghaLA deva ane RSioe maLIne cAlatAM IndrANune maLavA talapApaDa thaI gaye ene indrapadane adhikArI banAvyuM hatuM. svargamAM hovAthI RSionA mastakane paga aDakADI temane e Indrane adhikAra bhogavato hato tyAre svarganA sarpa-sapa (utAvaLA cAle-utAvaLA cAle) ema bIjA bhoga bhogavatA hatA tema IMdrANIne paNa kahyuM. agatya RSie Atho gusse thaI ene pitAne upabhegA thAya ema ene IcchA thaI. eNe kahyuM, jA, tuM ja sapa thaIne pRthvI para paDa ! IdrAne teDavA dUta mokalyA. IdrANI vicAramAM RSinA mukhamAMthI A vacana nIkaLatAM ja nahuSa paDI ke zatakratu karanArane ja mAtra huM bhogya chuM, ajagara thaIne pRthvI para paDo ane Indra AvIne bIjAne nahi, tema chatAM paNa Ama kahAve che, pitAnA mULa padArUDha thayA. | bhAga 6 4. 13; te zuM karavuM? e pote bahaspati pAse gaI ane bhAra udyoga a0 11-17. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakSatra 300 nAbhAga agatya RSi saptarSiomAM na chatAM temaNe nAgadabheda bhAratavarSIya tIrtha. zApa dIdhe kahyuM che, te asaMbhavita jevuM dekhAya nAciki vizvAmitra RSinA putra mAne eka. che ne mULa graMthamAM tene kAMI khulAso maLatA nathI. nAciketa naciketa RSine putra / bhAra0 a0 71. paranuM vAhana sAru sAta jaNa ThIka paDe nahi, e nAcInA dezavizeSa | bhAra0 sa. 32-15. tarapha sarakhI saMkhyA karavA ATha RSione kAme nADAyana eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) lagADayA haze ane temAM AThamA tarIke agatyane nADIjA eka ghaNa ja vRddha prasiddha bagale jeDaDyA haze (1. Idradhumna zabda juo.) nahuSa rAjA ajagara thaIne vAmana parvata upara nAda rAkSasa mavaMtaramAMnA saptarSimAM eka eka sarovaramAM paDayo. te A cAlu dhAparanA nAda (2) nAbhAga zabda juo. aMtamAM bhImasenane karaDayo, tethI yudhiSThira enI nAbhAga vaivasvata manunA dasa putromAMnA navamA, pAse gayA. tenA darzana vaDe ene uddhAra thayo. nabhagane putra. e gurugrahe abhyAsa karatA hatA. (1. yamunagiri zabda juo.) te vakhate enA bhAIoe dAyabhAga vahecI lIdhe nakSatra AkAzamAM dekhAya che te aneka tejasvI maMDaLamAMnuM dareka / liMgapurANa a0 60. ane e AvyuM tyAre kahyuM ke tArA dAyabhAga tarIke pitA tAre mATe rAkhyA che. A uparathI e pitAnA nAkara eka brahmarSi (2. kazyapa zabda juo.) pitA pAse Avyo ane vRttAMta jAhera karyo. enA nAkuli bhagukuLAtpanna eka RSi. nAkala (ra) nakula pAMDavanA zatAnIka ane naramitra pitAe kahyuM, hAla aMgirA RSi yajJa kare che, nAmanA banne putranI saMjJA | bhAra0 droNu a0 25. e yajJamAM je Rtvija che te amuka be sUta nAga merukaNikA parvatamAne eka parvata. balavAmAM bhUla kare che. mATe tuM tyAM ja ane ene nAga (2) zarIranI aMdaranA paMca upaprANumAMne AvI rIte sUkta belavAnuM sUcava. pachI te eka upaprANu. nA bhAgane e sUkto bolI batAvyAM. nAbhAga A nAga (3) bhAratavaSaya tIrtha. uparathI tyAM gayo ane pitAnA pitAnA kahevA nAga (4) tAryA ane kahUnA putra bhAga 6-6-12. pramANe Rtvijane sUkta belI batAvyAM. Rtvijane nAgakanyA ulupInuM nAmAntara. ethI saMtoSa thaye ane yajJa samApta thayA pachI nAgadatta dhRtarASTranA so putromAMne eka. raheluM avazeSa dravya laI javA ene kahyuM. e dravya nAgadattA eka apsarAvizeSa, levA ekaThuM karatA hatA eTale eka kALe puruSa nAgadhavA tIrthavizeSa. tyAM pragaTa thayuM ane dravya levAnI manA karI. nAgapAza astravizeSa. bANAsure A astra vaDe nAbhAge e puruSane nA kahevAnuM kAraNa pUchatAM eNe aniruddhane bAMdhyo hato. (bhAga 10-6-33. kahyuM ke jA, tArA pitAnA pitAne ja pUcha. e nAgapura hastinApura te ja. kaheze. A uparathI e pitAnA pitA pAse AvyA nAgarAjatIrtha tIrthavizeSa. ane badhuM vRttAMta kahyuM. nabhage kahyuM, pUrve dakSanA nAgaloka bhegavatI purI. yajJathI e saMkalpa nakkI thayuM che ke yajJamAM nATakeyA dezavizeSa. avaziSTa dravya rahyuM hoya teno mAlika rudra thAya. nAgavIthI dharma RSine yAminI kukhe thayelI kanyA. pitAnuM A vAkya sAMbhaLIne nAbhAga pAchA gaye nAgasAhaya hastinApura. ane potAnA pitAe je kahyuM hatuM te rudrane kahyuM, nAgnajiti kesaladezAdhipati nagnajita rAjano ethI ke badhuM dravya nAbhAgane ApyuM. nAbhAgano kanyA satyAnuM bIjuM nAma. prArthanA uparathI ane brahmavidyA paNa ApI pati Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAbhAga aMtardhAna thayA. badhuM dravya laIne nAbhAga dhera AvyA. nAbhAgane aMbarISa nAme putra hatA. / bhAga. 90, '. A 4. nAbhAga (2) sUryavaMzI vaivasvata manunA putra STinA putra, ene bhalaMdana nAme putra hateA. nAbhAga (3) sUryavaMzI ivAku kuletpanna bhagIratha rAjonA be putrAmAnA nAnA putra. ene nAbha paNa kahyo che. ene paNa aMbarISa nAme putra hateA. nAbhi priyavratanA putra Amitrane pUcitti apsarAne peTe thayelA nava putrAmAMnA meATe, ene enI merudevI nAmanI strIthI RSabhadeva nAme putra thayA hatA. enA dezane ajanAbhadeza kahetA. nAbhigupta priyavratanA putra hiraNyaratAnA sAta putrAmAM cothA putra, ene deza enA nAmathI ja kahevAtA. nAbhigupta (2) kuzadvIpamAMne cethA deza nAyaki eka brahmarSi'. (3. aMgirA zabda jue.) nArada svAyaMbhuva manvaMtaramAM brahmadeve dasa mAnasaputrA nirmANa karyA hatA, temAM A emanA kheALAmAMthI utpanna thayA hatA. e dazameA hateA. ene dehu zApane lIdhe paDayA hatA. pUrvakalpamAM e dAsIputra hevA chatAM, cAlu manva MtaramAM brahmaputratva pAmyA hatA. eIbilakula strI-parigraha karyo ja nahAtA. nArada (2) zApe karIne dehapAta thayele nArada punaH RSikuLamAM janmyA. enA pitAnuM nAma maLatuM nathI, paNa e parvataRSine mAme thaye hatA eTaluM jaNAya che. e banne vacce pAtapeAtAnA manamAM sArA agara naThAro game te saMkalpa thAya te chupAvyA sivAya ekabojAne jaNAvave! evI kheAlI hatI. e vize ramUjI vAta sAru enI strI damaya tInA pitA ( 7. saMjaya zabda jue)nI hakIkata jue!, nArada (3) kAI eka brahmaSi, enA pitAnuM nAma maLatuM nathI, paNa ene aruMdhatI nAmanI bahena hatI ane ene matrAvaruNI visaSThane varAvI hatI. 10 nAsiMha satyavatI nAmanI keAI kanyA te enI strI hatI. / bhAra. udyo. a0 117. nArada (4) kazyapa RSine peAtAnI munI nAmanI bhAryAthI thayelA seALa daivagadha mAM eka. kali nAmanA paMdaramA devagadhavane nAte bhAI. e dara vaizAkha mAsanA sUryanA samAgamamAM saMcAra kare che. ( ra, mAdhava zabda jue. ) ahI'nI tyAM ane tyAMnI ahIMyAM ema vAtA karIne kalaha karAvanAra je nArada purANAmAM kahyo che te a! ja have joIe. nArada (5) kuberano sabhAmAM vAsa karanAra RSi. yudhiSThirane indrAdi lokapALAnI sabhAnAM varNana eNe ja karyA hatAM. eNe kahelI nIti mahaHbhArata sabhApamAM ` nArada nIti nAme prasiddha che. | bhAra sabhA a. 5-11 nArada (6) vizvAmitra RSinA putrAmAMne eka janmejaye karelA sarpasatramAM eka sadasya hateA te bahudhA A ja. nArada (7) dArathi rAmanI sabhAmAMnA ATha dharma zAstrIomAMnA eka. | vA0 rA0 uttara sa074 nArada (8) merukaNikA parvatamAMne eka nArada (9) bhagavatane trIjo avatAra, eNe sANi manune 'paMcarAtrAgama'nA upadeza karyo! hatA. e narana!rAyaNane upAsaka hatA. / bhAga01-3-8, 5-1910. nArada (10) e nAmanuM purANuvizeSa. enuM pUra praccIsa hajAra blekanuM che. / bhAga0 12-13-5. nArada (11) eka smRtivizeSa. nArada (12) eka smRtikAra. nAradaparivrAjaka atha vedapaniSada, nAradI vizvAmitra RSinA putramAMnA eka. nArasiMhu nRsiMha zabda jue. nAsi'huM kalpa brahmadevanA cAlu mAsamAM thaI gayelA seALame kalpa-divasa. ( 4. kalpa zabda jue, ) jema A kalpanI zarUAtamAM varAhAvatAra thavAnA sababathI enuM nAma vArAhuka, paDayu' che, Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArAyaNa 316 nAvika te ja pramANe soLamAM kalpanA AraMbhamAM nRsiMhA- che ? RSie kahyuM ke e darekamAM eka eka magarI vatAra prathama thavAthI enuM A nAma paDyuM che. rahe che. mATe tuM e tIrthonI pAse jaIza nahi. nArAyaNa sakaLa jagatanA AdhArabhUta paramA- paratu RSinuM kahevuM na gaNakAratAM arjuna tyAM tamAnuM nAma, gaye. e prathama saubhadra tIrthamAM snAna karavA nArAyaNa (2) svAyaMbhuva mavaMtaramAMnA dharma RSinA Utaryo. jevo Utaryo ke emAMnI magarIe ene putra (nArAyaNa zabda juo.) paga pakaDe. arjuna sAvadha ja hato. eNe pitAnA nArAyaNa (3) cAlu vaivasvata manvetaramAMnA dharma- zArIrika baLa vaDe magarIne kheMcIne pANInI RSine sAdhyAthI thayelA bAra sAdhyadevamAMne bahAra kADhI. bahAra AvatAM ja e divya strI banI eka. (sAdhyadeva zabda juo.) gaI ! e joIne arjune pUchayuM ke tuM keNuM che nArAyaNagaNa e nAmane gaNasamudAya. emAMnA ane tAruM mULa vRttAMta zuM che e badhuM mane kahe. keTalAka kRSaNe duryodhana pAse ane keTalAka pAMDavo pAse e strIe kahyuM ke huM kuberanI sabhAnI apsarA chuM mUkayA hatA. bhISma vagerene hAthe saghaLA maraNa ane mAruM nAma vargo che. eka samaye huM ane pAmyA hatA. saurabheyI, samIcI, buddA ane latA nAmanI mArI nArAyaNa sarovara siMdhu nadInA samudranI joDenA cAre sakhIo araNyamAM gAtAM gAtAM pharatAM hatAM. saMgamana sthaLa pAse AveluM tIrtha vizeSa. eka sthaLamAM ame bahu vakhata sudhI ramyAM. tyAM nArAyaNAmRtabiMdu yajurvedanuM mukhya upaniSada. koI RSiputra adhyayana karato haze tene ame dIThele nArAyaNazrama badarIvanane AzramavizaSa. badarikA- nahi. paNa amArI ramata vaDe enA adhyayanamAM zrama te ja. ? bhAga 9-3-36. vikSepa thavAthI eNe gusse thaIne amane zApa nArAyaNasa astravizeSa. dhruve yakSa upara A astra Apyo ke jAo tame jaLamAM magarIrUpa paDaze. cheDyuM hatuM. | bhAga 4-11-1. A sAMbhaLIne ame bhayabhIta thayAM ane RSiputrane nArAyaNI nArAyaNa je paramAtmA tenI zakti vaMdana karIne uzApanI yAcanA karI kahyuM ke mahAnArAyaNI (2) mudagala kaSinI strI IndrasenAnuM rAja ! zApane anugraha karo. teNe kahyuM ke jAo, bIju nAma. AjathI so varSa pachI eka puruSane tamane sparza nArI Agnidhra putra kurunI strI. merunA nava thaze ane tethI tamArA uddhAra thaze ane tama | kanyAmAMnI eka. svalekamAM jaze. enA vacanAnurUpa Aje so varSa nArAkavaca sUryavaMzI ikSavAku kaLApana amaka pUrAM thAya che. tArA sparza vaDe jema huM pUrvarUpane rAjAnA putra mUlaka rAjAnuM bIju nAma. prApta thaI tema mAro cAre sakhIone udhAravA nArItItha tIrthayAtrA karate karate pAMDapatra tuM samartha che. te uparathI arjuna dareka tIrthamAM arjuna maNipuramAM Avyo hato. eka samaye tyAMthI snAna karavA Utaryo ane dareka magarIne pahelInI dakSiNa samudrane tIre pharatA hatA, tyAre eNe peThe ja uddhAra karyo. apsarAo arjunanI stuti puNyakAraka ane pAse pAse AvelAM saubhadra, pauloma. karIne kuberanA lekamAM cAlI gaI. arjuna paNa A AgaTya, kAradhama ane bhAradvAja nAmanAM pAMca tIrtha nirbhaya karavAne AnaMda mAnate punaH maNipura tIrtha dIThAM. e pAMce tIrthonuM eka sAdhAraNa nAma go. | bhAra0 Adi a0 216-217. nAratIrtha evuM hatuM. paraMtu tyAM koI manuSya nAlAyanI magalya RSinI strI IndrasenAnuM jatuM nahi. e joIne arjune tyAM pAse rahenArA nAmAntara. | bhAA0 a 212. RSine pUchyuM ke A tIrtha manuSya vivarjita kema nAvika vidurane mitra, koI khANa khedanAra. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no satya 312 nimi nA satya Azvine mane eka (Azvineya zabda nitaMbU eka RSijuo.). nitya marIci kuLatpanna eka brahmarSi, nAhuSa nahuSa rAjAne ja A nAme kahyo che. nidAgha bagaDAnI saMjJAvALA kazyapa kuLana nAhaSa (2) nahuSa rAjAnA putra yayAti rAjAnuM nA mAntara RSi. e bhaguRSine ziSya hato. nikazA eka rAkSasI, rAvaNanI mA nidhava. kazyapa vaMzane eka kaSi (2. kazyapa zabda nikazA (2) pisitAsana, athavAnakuyelA, athavA juo.) nikazAtmajAne nAmanA mAMsAhArI bhUtanI mAtA nibaMdhana sUryavaMzI ikSavAku kuLatpanna karya% niti subalanI dIkarI, gAMdhArInI bahena ane rAjAne pautra ane aruNa rAjane putra, purANuM re dhRtarASTranI strI, nikuMbha danuputra eka dAnava, enuM tribaMdhana evuM nAma kahyuM che. ene satyavrata nikuMbha (2) hiraNyakazipune pautra. prahUlAdanA (trizaMku) ane satyaratha ema be putra hatA. putrAmAMne eka. ene putra te zuM pasaMda nibaMdhana (2) koI eka virakta muni. nikuMbha (3) sUryavaMzI ikSavAkukuletpana harya niAma sUryavaMzI ikSavAku rAjAne se putramAM rAjAne putra; ene putra saMhitAzva. bIje. e gautamanA Azrama pAse vevaMta nAme nikuMbha (4) kuMbhakarNanA bemAMne eka putra. nagara vasAvI tyAM rAjya karatA hatA. eNe vaiva(kuMbhanakuMbha zabda juo. ) svata mavaMtaranA AraMbhe utpanna thayelA brahmaputra nikuMbha (5) rAvaNane eka pradhAna. ene yuddhamAM vasiSThanI sahAyatAthI aneka yajJa karyA hatA. e nala vAnare mAryo hate ! vAha rA. sa48 vasiSTha enA pitAnA samayathI kulaguru hatA. pachI vA. rAtre yuddha sa0 43 keTaleka kALe ekAde moTA yAne AraMbha karavAnI nikuMbhanAbha balidaityanA zata putramAMne eka putra. IcchA thavAthI e vasiSThanI pAse gayo. vasiSTha nikaMbhilA laMkAnI pazcime AveluM eka sthAna. kahyuM ke hAla mAre IndranI pAse javAnuM che, mATe ahIM e ja nAmanI eka bhadrakAlInI mUrti hatI. huM tyAMthI AvuM tyAM sudhI bha. vasiSTha Indrane A ja jagAe ijita abhicAra karma - jAraNuM, tyAM gayA eTale eNe jANyuM ke mANasanuM jIvita mAraNa vagerenA prayoga - karatA hatA. zakanI sahAya azAzvata che. mATe dharmakarma karI ja nAkhavuM. vaDe ahIM eNe aneka yajJa paNa karyA hatA. te vA. AthI eNe gautama RSine upAdhyAya karIne ane rA. uttara. a. 25. bIjA RSione bolAvIne paMca sahastravarSAtmakanitija eka brahmarSi (kazyapa zabda juo.) pAMca hajAra varSa sudhI pahoMce evA yajJano AraMbha nikharvaTa rAvaNa pakSane eka rAkSasavizeSa. ene karyo. keTaleka kALe Indrane yajJa samApta thavAthI vasiSTha tAra vAnare mAryo hato. pAchA AvyA. AvIne jue che to ahIM nigna sUryavaMzI ikvAku kulotpanna anaraya yajJa AraMbha karI dIdhuM che. e uparathI rAjAno putra. enA putranuM nAma anamitra rAjA. vasiSTha kepa karIne ene "jA, tAro deha paDI niyaMDha vedano zabdakoSa, jene AdhAre thAke jaze' evo zApa ApyuM. rAjAe vasiSThane paNa nirukta lakhyuM che te. evo ja zApa Ape. A uparathI banenA nicaMdra danuputra eka dAnava. deha paDI gayA. emanA AtmA brahmadeva pAse gayA, nijaLA jeTha suda agiyArasa te eTale emane punaH deha dhAraNa karavAnI AjJA karI. nivitA bhAratavaSaya nadI. vasiSTha e AjJA pramANe mitrAvaruNathI deha dhAraNa nijadhRtti zAkaThIpanI nadI. karyo. paraMtu nimie prArthanA karI ke, mAre have Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimi 313 nimaNuci deha dhAraNa karavo nathI. dehI thaIne sukhaduHkha sUryodaya, saMyamanI nagarImAM sUryAsta ane devadhAnI bhegavavAM te karatAM videha sthiti sArI, te uparathI nagarImAM madhyarAtri thAya che. brahmAe tathAstu kahyuM ane prANImAtranA netra nini somava zanA bhajamAnanI pahelI strIne upara enI sthApanA karI. ahIM RSioe enA traNa putro paikI eka. | bhAga 9-24-7. dehanuM rakSaNa karI te yajJa samApta karyo. rAjyane te niyatAyu ajune mArelA duryodhana pakSanA kRtAyu adhikAro joIe, tethI enA dehanuM mathana karyuM. rAjAne putra. / bhAra0 koNa0 a0 93, temAMthI thayela putra mithi nAme prasiddha thayo. enA niyati merunI kanyA. svAyaMbhuva manvataramAMnA nAma uparathI vaiyaMta nagarInuM nAma mithilA bhRguputra vidhAtAnI strI. paDyuM. mithi rAjA mAtA vagara kevaLa bApathI ja niyupI zivanAmanA eka rudranI patnI. ene utpanna thaye mATe janaka, tema ja videhano vaMzaja putra te prANa. | bhAga 4-12-44. hevAthI vaideha kahevAya. A nAme pachI enA niyutsA RSabhadeva vaMzanA prastAva rAjanI strI vaMzajone paNa cAlu rahyA. sUryavaMzathI A kuLa ane vibhurAjAnI mAtA. tyArathI chUTuM paDyuM ane gautame emanA upAdhyAya nimitra caMdravaMzI purakaLAtpanna jarAsaMdha vaMzanA thayA. / vA0 20 uttara. sa. 55-57. ayutAyUne putra. enA putranuM nAma sunakSatra. nimi (2) svAyaMbhUmavaMtaranA datta RSine putra. nimiva (2) nakula pAMDavane enI strI kareNumatInI nimi (3) samavaMzI purukuLatpana pAMDava vaMzanA kukhe thayela putra. daMDapANi rAjAne putra. ene putranuM nAma kSemaka. nimitra (3) trigata dezane rAja; ene sahadeve nimi (4) eka asuravizeSa. mAryo hato. | bhA. droNa0 a0 107. nimiSa amRtanI rakSA karanAre deva nirAlaMba yajurvedapaniSata. nimeSa garuDane putra. nirakta eka vedAMga. e vedapuruSanA karNa sthAne nimicakra samavaMzI purukuLAtpanna pAMDava vaMzanA che. vAskane kareluM nirukta te vastutaH veda upara asImakRSNa rAjAne putra. e hastinApuramAM rAja TIkAne ja graMtha che. nirukta nighaMTu ane ArSakaratA hatA tyAre nadI e purane tANI gaI, eTale vaidika zabdakoSane AdhAre lakhAyeluM che. | bhAga e kauzAMbI nagarImAM jaIne rahyo. enA putranuM 12-6-18. nAma citraratha rAja. nimicakra sapasanna karanAra niti ekAdaza rUdramAM eka. e naiRtya digyAla janmejaya rAjAthI pAMcamI peDhIe thayo hato, ane bhUta, rAkSase emane adhipati che. nijana somavaMzI yadukaLAtpanna sAtvata rAjAnA nirjata (2) varuNuputra adharmanI strI. enA putranAM putra bhajamAnanI pahelI strInA traNa putromAMnuM eka nAma bhaya, mahAbhaya ane mRtyu. nimna somavaMzIya yadukuLanA anamitra rAjAne putra. nika have pachI thanAra AThamA sAvarNi manunA ene satrAjita ane prasena e nAme be putro hatA. thanArA putromAMthI eka. nimnacinI mAnasottara parvata upara pazcima nirmoka (2) have pachI thanArA devasAvarNimavaMtaramAM dipAla varuNanI nagarI. enuM bIjuM nAma sUSA thanArA saptarSiomAMne eka. evuM maLI Ave che. sUrya merunI AjubAju nirmocana nagaravizeSa bhAra udyo. sa. 130 pharate jyAre A nagarInA yAttaravRtta para Ave nirvANa RvedapaniSatache, tyAre tyAM madhyAhana, vibhAvarI nagarImAM nirmANaruci dharma sAvahiM manvataramAM devavizeSa. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nividhyA 314 nividhyA viMdhyAcaLamAMthI nIkaLelI eka nadI. bAjue Avelo eka mahAparvata. e harivarSanI nivIratIthI vasiSThanA Azrama pAsenuM eka tIrtha- uttara, pUrva ane pazcime kSAra samudrane lAgIne vizeSa. rahyo che. | bhAra0 bhIma a0 6 ene upara nivRtti candravaMzI yaduputra, chAnA yAmA kuLanA viSagupada nAmanuM sarovara AveluM che. | bhAga thavaMzamAM janmelA dhRSTi rAjAne putra. enuM bIju 5 40 30 16. nAma viduratha hatuM. ane dazAha nAmane rAjA niSadhAzva candravaMzIya purukuLAtpanana ajamIDha rAjAnA ene putra thatA hatA. vaMzanA kururAjanA pAMca putromAMne ce. nila vibhISaNanA cAra amAtya paikI eka. niSAda vena rAjAnA dehanuM mathana karatAM prathama kALe nivAtakavaca prahUlAdanA bhAI saMhAdanA putra. eo ane TukaDA hAthavALI utpanna thayele puruSa. samudratIre rahetA hatA ane indrathI jItI na zakAya RSioe ene niSidra (besa) ema kahyuM hatuM evA hatA. e saghaLA arjune mAryA hatA. | tethI enuM A nAma paDayuM che. bhAra0 vana. sa. 160-170. niSAda deza niSAdane bhAratavarSIya deza. InizaTha eka yAdava | jaimi. azvameva sa0 10, prasthane madhyamAM gaNane enA pUrva, dakSiNa ane kale. 28, apara dakSiNa evA traNa bheda mAnyA che. nizaTha (2) eka rAjarSi. niSAdI purocananI preraNAthI pADavAnuM kAmakAja nizAkaramuni caMdramAmuninA nAmane paryAya karanArI durbaddhivALI bhIlaDI. je potAnA pAMca nizAkaramuni (2) garuDane putra. putra sahita lAjyAgRhamAM baLI marI hatI te. | nizItha uttAnapAda putra dhruvanA pautra puSpArNa bhAra A0 160-8, rAjane tene deSA nAmanI bIjI strIthI thayelA nikRti vipAmA zabda juo. eka agni bahatraNa putromAMne bIje. spatinA nizcayanane putra ane svanaka nAmane nizuMbha zuMbha asurane bhAI. (zuMbha-nizuMbha agnine pitA. zabda juo.) nicchati (2) agnivizeSa bahapatinA putra nizcavananizcalA bagaDAnI saMjJAvALA himAlayamAMthI ne putra. vana nAmanA agnine pitA. / bhAra0 nIkaLatI eka nadIvizeSa. va0 221-22. nizcavana buhaspati vaDe tArAne thayelA cha putra- niSThAnaka sapavizeSa. bhAra0 A0 35-8. mAne bIjo putra. enA putranuM nAma vipApamA. nisaMdI eka asura | vArA uttara0 0 22 nizcayana (2) gayA svArociSa mavaMtaramAMnA nikati dabha ane mAyAnI kanyA / bhAga 4-8-3. saptarSio mAne eka.. nIda rAjasUyayana kALe pAMDavone gRhakAryamAM sahAya niSagi dhRtarASTranA so putramAMne eka. karanAro rAjA, niSadha sUryavaMzI ikSavAku kuLamAM utpanna thayelA nIpa candravaMzI purukuLAtpanna ajamaDhanA putra baharAmavaMzanA atithi rAjAne putra. ene nala ane dilunA vaMzanA pAra athavA vibhrAja rAjAnA be nabha ema be putra hatA. putra mahene bIjo putra. enuM bIjuM nAma aNuha niSadha (2) merukarNikA parvatamAne eka evuM hatuM. zukrAcAryanI kanyA kuvI agara kIrtimatI niSadha (3) bhAratavarSIya deza. damayaMtIne pati. nala enI strI hatI. tene peTa ane brahmadatta nAme putra rAja tyAM rAja karate hate. thayo hate. ene bIjI strIne peTe zrImAna vagere niSadha (4) jaMbudvIpamAM ApaNe rahIe chIe e so putra thayA hatA. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIpa 315 nilahita nIpa (2) candravaMzI purukuLatpanna hastirAjAnA bhagavAnanuM paheluM nAma, A arthanA emanAM ghaNuM putra devamIDhanA vaMzanA kRti rAjAne putra. enA nAma che. bhAga 8 kiMa0 7. putranuM nAma ugrAyudha. nIlakaMDa bhAratavarSIya eka tIrtha. nIla eka brahmarSi (3. bhRgu zabda juo.) nIlatu nIladhvaja zabda juo. nIla (2) vizvakarmAnA aMza vaDe janmele rAmanI nIladavaja hastinApuranI dakSiNe narmadAne kAMThe senAne eka vAnara. eNe ja setu bAMdhyo hato. . AvelI mAhiSmatI nagarIne rAjA. ene sunaMdA vArAkiSki. sa. 30. nAme patnI ane pravIra nAme putra hatA. eka samaye nIla (3) agninA aMza vaDe janmele bIjo eka pravIra pitAnI madanamaMjarI nAme strI sahavartamAna vAnara / vA. ra0 kiSThi0 sa0 40 nIla (4) samavaMzI yadunA putromA eka. vanavihAra sAruM gayuM hatuM. tyAM eNe pAMDavoe nIla (5) somavaMzI purukuLatpanna ajamaDhane azvamedha sAru chUTo mUkele zyAmakarNa azva pharate nIlinIne peTe thayele putra. ene putra te zAMti. pharate Avela dITha ane pakaDayo. e kAraNathI nIla (6) bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka azvanI rakSAne sAru AvelA vRSaketunI sAthe ene yuddha thayuM. yuddhamAM vRSaketu mUrNita thatAM rAja | bhAra0 vana a0 254. nIla (7) bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSane anUpa anuzAlava yuddhane mATe mokhare Avyo. eNe yuddha karIne pravIrano parAbhava karyo. A vartamAnanI dezane rAjA. ene azvatthAmAe mAryo hato. | nIlavajane jANa thavAthI e AvIne ajananI bhAra0 udyo. sa. 171. nIla (8) kuberanA nava nidhimAMne AThamo nidhi. sAthe yuddha karavA lAgyo. agninI sahAyatAne laIne nIla (8) ApaNe rahIe chIe enAthI UlaTI ajunathI enI AgaLa TakAyuM nahi. ema thatAM bAjue Avela eka parvata. enI dakSiNe ramyaka eNe nArAyaNastra choDayuM. A uparathI anie deza hAIne e pUrva-pazcima. kSAra samudrane aDIne AvIne nIlaqja ane ajuna vacce saMkhyA karAvyuM. pachI eNe arjunane nAnA prakAranAM rana, rahyo che. | bhAra0 bhISma a0 6. nIla (10) kikiMdhAnI dakSiNe AvelI mAhiSmatI bhUSaNe vagere ApyuM ane enI sahAya sAru dakSiNa dizAmAM javA savArImAM joDAyA. | jaiminI nagarIne rAja. rAjasUyayajJa kALe ene sahadeve azvameva a 15. jItyo hato. bhAra0 sabhA a0 31.0 5chI azvamedha vakhate e arjunane zaraNe AvI sahAyatAmAM narmadA nadInI dakSiNamAM kikiMdhA nagarI ghaNuM rahyo hato. dUra AvelI che, matalaba ke mAhiSmatI nAmanI be nIla (11) bhAratavaSaya parvatavizeSa | bhAga nagarIe hevI joIe ane rAjAo paNa judA 5-19-16, judA ja e khulluM che. e banene agnino sahAya nIla (12) IlAvRttanI uttaramAM Avela parvata- hatI. nAmamAM mAtra sahaja taphAvata che. eka nIla ane bIjo nIlavaja. vizeSa | bhAga 5-16-8. nIlakaMTha samudramaMthana kALe temAMthI hAlAhala viSa nIlaparAzara parAzara kuLane eka RSi ane enuM nIkaLyuM hatuM. e viSauleSane dahana karavA lAgyuM. kuLa. e kuLamAM ahiya, brAhmamaya, khyAteya, tethI devee zrI zaMkara bhagavAnanI prArthanA karI. kaututi, ane haryazvI eTalA RSie prasiddha te uparathI temaNe ene grahaNa karyuM. AthI emane hatA. kaMTha kALA-nIla-varNane thaya, te uparathI zrI zaMkara nIlahita mahAdevane eka avatAra. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIlahitaka95 316 nobaMdhana nIlahitakapa brahmadevanA cAlu mAsamAM bIje nosaMha cAlu vaivasvata manavaMtaranI cothI cekaDIne ka95-divasa (4. kalpa zabda juo.) A kalpanA kRtayugamAM thayela viSNune avatAra. e ara AraMbhamAM nIlahita nAme zivane avatAra thaye nara ane ara siMha, evo AkRtivALA hevAthI hata mATe enuM A nAma paDyuM che. A nAma paDayuM che. eNe hiraNyakazipune mArIne nIlA bhAratavarSIya nadI. prahalAdanuM saMrakSaNa karyuM hatuM / devI bhA0 4 40 nIlAMbara nIlAM (kALAM) rezamI vastra paridhAna karatA a0 16; mastha0 a0 47. hatA. sababa balarAmanuM A nAma paDayuM che. nasiMhatApinI atharvaNa vedapaniSada nIlanI ajamIDha rAjAnI cAra strIomAMnI eka. tiSya eka brahmarSi (2. bhRgu zabda jue.). nIlI upara kahelI nIlinInuM na mAtara. netra se pavaMzI yaduputra sahastrajitanA vaMzanA haiyA nIvAtakavaca nivAtakavaca zabda juo. kuLanA dharma nAmanA rAjAne putra. ene putranuM naga sUryavaMzI vaivasvata manunA dasa putramAM bIje. nAma kuMti hatuM. enA putranuM nAma sumati. nepAla videhadezanI uttare Avele - himAlayanI nRga (2) sUryavaMzI nRga kuLAtpanna gharatha rAjAne dakSiNanA deza - hAlanuM nepALa te ja, | bhAra0 10 putra. eNe puSkaratIrthamAM koTayAvadhi gopradAna ApyAM rarapa-6. hatAM. temAM eka vakhata evuM banyuM ke eNe pUrve nemi balinI senAne pramukha, daityavizeSa | bhAga eka brAhmaNane ApelA ge pradAnamAMnI gAya cUkathI 8-6-22. rAjAnI gAyonA ToLAmAM AvI ane e ekavAra naiti nati dizA. apAyelI gAya bIjIvAra bIjA brAhmaNane dAnamAM jihave eka brahmarSi | (3. bhRgu zabda juo.) apAI. ema thavAthI bane brAhmaNomAM jhaghaDo peThe naikara vizvAmitra RSinA putramAMne eka. ane nirNaya karAvavA rAjA pAse AvyA. rAjAe kaSTha bhAratavaSaya deza bhAra0 bhISma a0 9. A jhadhaDAno nikAla ghaNe laMbAvyo. ethI brAhmaNane vaikazi eka brahmarSi ( 3. bhRgu zabda jue. ) baha kaSTa thayuM. A kAraNathI gusse thaIne jene je naigameya anala nAmanA vasune putra. e gAya prathama ApI hatI te brAhmaNe rAjane dvANi eka brahmarSi (2 atri zabda jue.) zApa Apyo ke jA tuM saraDe thaIza. rAjAne A radhava eka brahmarSi (2 kazyapa zabda jue.) zApanI khabara thatAM ja eNe uzApanI yAcanA karI. brAhmaNe kahyuM ke kRSNane hAthe tAro uddhAra thaze. naimiSa zac nadI paranuM eka tIrtha rAjA potAnA putrane rAjyAbhiSeka karI pote araNyamAM naimiSakuMja tIrthavizeSa. gayo hato, tyAM saraDo thaIne paDyo. pachI AgaLa namiSAraNya narmadAnI uttare ane kuru dezanI pazcime jatAM kRSNanA hastasparzathI ene uddhAra thayo. | vAva AveluM vanavizeSa. rA, uttara0 54-54; bhAra0 anuzAa0 70. nezreyasa vaikuMThamAMnuM vanavizeSa | bhAga 3. ske a. 15. nacakSu candravaMzI purukuLatpanna pAMDava vaMzamAMnA nauSadha dhRSTadyune mAre duryodhana pakSane niSadha dezane sunItha rAjAne putra. ene putra sukhInala. rAjA / bhAra droNaa. 32, nRpaMjaya semavaMzI purukuLatpanna pAMDava vaMzanA naiSAdi droNane ziSya ekalavya nAmane niSAda te. medhAvirAjAno putra. ene putra te dUrva rAjA. nIbaMdhana pUrva kapanI rAtrimAM jyAre brahmadeva kRSNa lakSadvIpamAMnI eka nadI, UMghatA hatA, ane badhA samudra eka thaIne jaLa nRpazu eka brahmarSi | vA0 ra0 uttara0 sa. 17. jaLa baMbAkAra thayuM hatuM, tyAre masyarUpI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAdha 317 paMcavaTI bhagavAnanI AjJA uparathI satyavrata rAjAe pote paMcajana eka prajApati. enI asikti nAmanI beThA hatA te naukAne je parvatanA ziMganI joDe kanyA te prAcetasa dakSanI strI hatI. e kanyAnuM bIjuM bAMdhI hatI te aMganuM nAma / bhA20 vana a0 187. nAma pAMcajanI hatuM. mULamAM himAlayanuM saMga ema lakhyuM che, paraMtu paMcajana (2) sahAda daityane putra. e samudramAM nitya pralayamAM bhUloka, bhUvaka ane svarloka e raheto hato. jyAre kRSNa potAnA guru sAMdIpani badhA bUDI jAya eTaluM pANuM caDhe che. te muninA putranI zodha karavA gayA hatA, tyAre emaNe himAlayanuM ga ughADuM rahevAne saMbhava ja kayAM ene mAryo hato ane enA asthine vagADavAne rahyo? mATe lekhakenA pramAdathI himAlayanuM nAma zaMkha karyo hate. A uparathI kRSNanA zaMkhanuM dAkhala thaI gayuM che. pAMcajanya nAma prasiddha che. | bhAga 10 x0 nyAdha samavaMzI yadakaLA5ne ugrasenanA nava nA nava a0 45. putromAMne trIje. kaMsane bhAI. dhanuryAga kALe ene paMcajanI RSabhadevanA putra bharata rAjAnI strI. baLarAme mArI nAkhyo hate. paMcatIrtha nArItI te ja. (nAratIrtha zabda juo.) vAdha (2) kRSNanA pautramAM eka paMcanada AbhIra dezanI pazcime A vele deza bhAra0 vAdha (3) vanavAsanA samayamAM, ekadA je jhADanA sabhA 0 a0 32. 1 e deza sahaja vAyavya dizAe mULa AgaLa pitAnI mAtA ane bIjA pAMDane hAI pAMca nadIo vacce hovAne lIdhe A nAma thAka khAvA besADIne bhImasena pANI ane sugaMdhI paDayuM che. hAlane paMjAba prAMta, vAna kamaLo levA gayo hato te vaDanuM vRkSavizeSa | bhAra0 a0 163-20. paMcapadI zakaThI5 mAMhyalI nadI. nyadha (4) bIju nyAdha (vaDa agara zamIvRkSa) paMcamANa madana-kAmadeva. e svarUpe ghaNe suMdara che. vRkSavizeSa, jenI nIce kapAcArya , azvatthAmA ane ene bhramara-madhamAMkhIonI paNachavALuM zeraDInuM kRtavarmA, bhAratayuddha pachI duryodhana saMtA hatA te athavA phUlanuM dhanuSya ane pAMca puparUpI bANa che. dharA pAse jatAM pahelAM, saMtAI rahyA hatA te AsopAlava, kamaLa, sarasavanuM kUla, AMbAne mera nyAdha (5) nyodhanuM jhADa jene parIkSitane deza ane bhUruM kamaLa, e pAMca; agara bIje mate, caMpo, karavA jatAM maLelA brAhmaNa kazyapane potAnI zakti AMbAne mera, nAgakesara, kevaDe ane bIlInuM batAvavAne takSake daMza karIne bALI nAkhyuM hatuM phUla e pAMca pupe enAM bANa che. ane jene kApa bAhya vidyA ba sajIvana kathA paMcabrahma mukhya yajuM vedapaniSata hatuM te / bhAra A0 43-4 paMcamI bhAratavaSaya nadI. paMcabhUta pRthvI, apa, teja, vAyu ane AkAza. paMcakSA eka nadI. paMcarAtra bhagavAnakRta graMthavizeSa. paMkitaratha dazaratha rAjA. paMcavatra pAMca moM hovAne lIdhe zaMkara bhagavAnanuM paMcakaryApazcima mAlava-mALavAne pazcima taraphane paDeluM nAma. A ja arthasUcaka paMcAnana vagere dezI bhA20 sabhA 0 a0 32. paMcagaNa apara uttara UlUka dezane uttarane deza. / aneka paryA che. bhA20 sabhA0 a0 27. paMcavaTI godAvarI nadIne uttare AveluM sthaLapaMcacUDA eka asara. ene nAradanI joDe strIonA vizeSa. dAdarathi rAma daMDakAraNyamAM pharatA hatA tyAre svabhAva saMbaMdho saMvAda thayuM hatuM. | bhAra anusAru agatya RSinI AjJA uparathI thoDo samaya ahIM a0 38 vAsa karavA AvyA hatA. lakSamaNa pAse parNakuTI Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcavaTI 318 paMcAla baMdhAvI temAM sItA sahavartamAna rahetA hatA. tyAM Avyo. eNe sItAne choDAvavAne rAvaNanI ahIM rahyuM ghaNuM mudata thaI tevAmAM eka samaya sAthe yuddha karI pitAne prANu mAtra , (jaTAyu zurpaNakhA emanI pAse AvI ane kapaTathI zabda jue.) rAmane pitAne varavAne Agraha karavA lAgI. rAme mArIne mArIne rAma paMcavaTIe pAchA AvyA tuM lakSamaNane paNa kahI tenI pAse mokalavAthI te mArgamAM emane duzcihana thavA lAgyAM. AthI tyAM gaI. eTale lamaNe enuM nAka kApI nAkhIne vimanaska thaIne cintA karatAM karatAM cAlyA. emaNe virUpa karI dIdhI. (zapaNakhA zabda juo.) Ama lakSmaNane potAnI tarapha Avate dIThe. lakSmaNa virUpa thavAthI duHkhI thaI te khara nAmanA rAkSasa AvI pahoMcatAM kahyuM ke are, sItAne ekalI mUkIne pAse gaI. A uparathI khara pitAnA anucaro tuM ahIM kema Avyo ? lakSmaNe sItAe kahelAM sahita rAma upara caDhI Ave ane badhA anu vacane kahyAM ane kahyuM ke mArI vinaMtI kevaLa nirucara sahita mAryo gaye. (1. khara zabda jue.) pAya thavAthI ja huM ahIM AvyA. rAma kahe ke e AgaLa jatAM rAvaNanI AjJAthI mArIca nAme te ThIka karyuM nahi. haze, je thayuM te thayuM, banne rAkSasa muganuM rUpa dharIne rAma pAse AvyA. rAme bhAI Azrame AvI jue che te sItA maLe nahi. ene mArI nAkhe. mArIce kapaTathI lakSamaNa deDa AthI zeka karatAM, pazupakSIone pUchatAM araNyamAM evI bUma pADIne prANa tanyA. sItAe lakSamaNane bhamavA mAMDayuM. rAmanI sahAye javAnuM kahyuM paNa eNe kahyuM ke e rAma ane lakSamaNa paMcavaTImAMthI nIkaLI prasavaNu ghAMTo rAmane na hoya. paNa sItAne e sAMtvanA parvatanI bAjue sItAnI zodha karatAM karatAM dakSiNamAM rucyuM nahi ane eNe dusaha vAbANa vaDe vadhI gayA. /vArA araNya. sa. pa7-64,0A sthaLamAM nAkhe. tethI sItAnI nirbha nA karIne lakSmaNa ghaNuM junA ane moTA pAMca vaDa hovAthI enuM rAma pAse gaye. / vA0 ra0 Ara0 sa0 44-45 | daramyAna bhikSane vezadhArI rAvaNa sItA pAse A paMcavaTI nAma paDayuM che. Avyo. enuM kapaTa na kaLavAthI sItAe ene A paMcazikha eka brahmarSi. e kapilA nAmanI satkAra karyo. rAvaNe kahyuM ke tuM AvI suMdara hoI brAhmaNIne putra hato mATe ene kapileya paNa kahetA. A rAkSasothI bharelA araNyamAM kema rahI che? janadeva nAmane janaka te Ane brahmavidyA saMbaMdhe sItAe saMkSepamAM uttara ApyA parathI rAvaNe tene atyaMta utkRSTa ziSya hatA. e zAMkhyadarzanane AcArya hate.. kahyuM ke tuM mArI joDe laMkAmAM cAla. ahIM rAmanI sAthe rahIza nahi. mAruM azvarya ghaNuM he I huM * paMcazirA athavA zIrSaka eka brahmarSi laMkAne rAja chuM ane tane levAne ja Avye pacAyana zivanuM nAmAntara. chuM. sItAe kahyuM ke parastrInuM haraNa e nigha kama paMcAsarasa daDakAraNyamAM AveluM tIrtha vizeSa. che. mATe tAre A vicAra apavitra che. ane baLarAma tIrthayAtrA vakhate ahIM AvyA hatA. / e tAre prANaghAtaka thaI paDaze. mATe sAra e che bhAga 10-79-28. ke e vicAra choDI daI tuM tAre laMkAmAM cAlyo paMcAbdapatara vatsara, saMvatsara, parivatsara, iDavatsara jA. paraMtu sItAnuM kahevuM rAvaNane rucikara nahetuM. ane anuvatsara e rudra, agni, sUrya, soma ane eNe potAnuM ghara rU5 prakAsyuM ane sItAne rathamAM vAyu e pAMca devatAone anukrame A pAMca nAkhI dakSiNa dizA tarapha cAle. sItAe ghaNuM nAmo che. AkraMda karyuM ane rAma ane lakSmaNane ghaNuM hA paMcAla bharyAzva zabda juo. hilakhaMDa-pAMcALamArI. enI bUma sAMbhaLI jaTAyu nAmane gIdharAja nA uttara pAMcALa ane dakSiNa pAMcALa ema be Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacara 319 vibhAga hatA. uttaranI rAjadhAnI ahicchatra ane dakSiNanI kampilpa, uttara pAMcALa drupada pAsethI droNAcAye laI lIdhA hatA. dakSiNa pAMcALamAM draupadInA pitA drupadanuM rAjya hatu. draupadI pAMce pAMDAne varI hatI. paTacara eka rAkSasa, ene zaratara rAjAe mAryA hatA. paccaradeza bhAratavarSI^ya dakSiNu aparamatsyadezanI dakSiNe AvelA deza / bhAra. sabhA. a0 31. paTavAsaka eka sarpa, paTTuza panasa nAmanA vAnare mArelA rAvaNu pakSanA eka rAkSasa, paMDita seAmavaMzI dhRtarASTranA putra. ane bhome mAryo hatA. *Ditaka dhRtarASTranA seA putrAmAMne eka paNava vAghavizeSa | bhAga0 1-10-15. paNa pAtALane eka asuravizeSa / bhAga0 5 ska a. 24. Ni (2) mahAkRSNe tivizeSa RgvedamAM ene buddhihIna, juThThI, bhraSTamukhI, nAstika, kAinuM sAruM nahi kheAlanArI ane IzvarapUjana na karanArI dRzyunI eka adekhI jAti tarIke varNavI che. e ati gAye cArIne guphAomAM saMtADatI. paSNuie cerI lIdhelI gAyeA saramAe pAchI ANI hatI. rata"ga svAyabhUmanvaMtaramAMnA marIci RSinA cha putrAmAM cethe. e pachI kRSNanA bavamAM janmyA hatA (1. UrNA zabda jue.) rataMga (2) meru`ikA pa tAmAMnA eka pata rataMgI tanI patnI / bhAga0 6-6-21. pata'jala kapigeAtrAtpanna eka brahmaSi, enu kApya evuM nAma paNu kahyuM che. pata jali *putra eka nAga. ratali (2) eka brahmaSi (3, aMgirA zabda juA.) ratana rAvaNu pakSane eka rAkSasa / bhAra0 0 285. varta 5 pAsarAvara patnIzALA yajJamaMDapanA bhAvizeSa / bhAga 4-5-14. pathikRta pAyazcitta sAru karavAmAM AvatA agnivizeSa/ bhA. 10 padma putra eka nAga padma (2) eka rAjarSi ka padma (3) kuberanA nava nidhimAMne eka padmapa thaI gayelA chelle ka5. padmaketana garuDane putra. padmacitra putra eka nAga. padmajAla dezavideza, padmanAbha kaTTuputra nAgamAMnA eka. e AtmavidyA saMpanna hatA, mATe dharmAraNya nAmanA RSi ene ziSya thayA hatA. padmanAbha (2) dhRtarASTranA se| putromAMnA eka. padmanAbha (3) viSNunu* eka nAma. padmanAbha (4) e nAmanuM eka tIrthaM vizeSa. padmanAbha (5) dhArmika sa` padmanuM khIjuM nAma / bhAra. zAM 365-4. padmabhU AtmayanirUpa kamaLamAMthI utpatti DhAvAthI paDeluM brahmadevanu eka nAma. e avAcaka khInna aneka nAmeA che. padmA lakSmInu eka nAma. padmAkSa caMdrahAsa rAjane kaniSTha putra, padmAvatI lakSmInu nAmAntara, panasa rAmanI senAmAMnA e nAmanA be vAnara rAjA. panasa (2) vibhISaNunA cAra rAkSasa amAtyAmAMte eka. pa`pA daMDakAraNyamAMnI eka nadI / vA0 rA0 araNya0 sa0 75 = anAgaDI DuMgarAthI ATha mAIla dUra RSyamukha parvatamAMthI nIkaLanAra tuMgabhadrA nadInA eka phAMTA / bhA0 1082-162. papA (2) e nAme sarAvara / bhA0 10 280-44, *pAsarAvara daDakAraNyamAMnuM sarAvara ( mAMDikI zabda juo.) Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasya 320 parazurAma pasya vAruNIaMgirA RSinA ATha pumAMne paramahaMsa yajurveda ane atharvaveda bannenAM A eka putra.. nAmanAM upaniSada che te. pasvinI bhAratavarSIya eka nadI. parameSTi brahmadeva.. para vizvAmitra kuLatpanna eka RSi. parameSTi (2) RSabhadeva vaMzanA devaghukha rAjAne payoSNI viMdhyAcaLamAMthI nIkaLatI eka nadI, varADa dhenumatI nAmanI strIne peTe thayele putra. ene prAMtanI tApIno eka kATa - pUrNA nadI te ja, suvarcalA nAmanI strI ane tene peTe thayela pratIha nAmane putra hate. paNI saMgama paNuM nadI samudramAM maLe che - paravIrAkSa khara rAkSasanA bAra amAtyamAM eka saMgama thAya che tyAM, bIlImorA pAsenuM tIrtha. parazurAma cAlu vaivasvata mavaMtaramAMnA guRSi, para vizvAmitra RSinA putromA eka. je vAruNIbhagu evA nAme prasiddha che. tenA vaMzanA parakAzaya bhAratavaSaya deza | bhAra0 bhIma0 a0 8. prakhyAta Rcika RSinA putra jamadagninA pAMca paraNya tagaDAnI aMka saMjJAvALA aMgirA kuLApatra putromAMne eka. e unmatta ane kSatriyono vadha eka RSi. karavAnA AzayathI ja viSNune aMzAvatAra hatA. parataMgaNe dezavizeSa. ene janma cAlu manvataranI ogaNIsamI paraMtapa tAmasa manunA daza putro pikIne eka. cokaDInA tretAyugamAM thayo hato. devI bhAga parapura jaya haihaya kaLAnuM eka ja. e kAnA 4 ska, a0 16. putra hato te jaNAtuM nathI. mAtra ene saMbaMdhI eka samaye parazurAma AzramamAM nahote te ItihAsa eTale ja jaNAya che ke eNe maga vakhate kArtavIrya roja AvIne jamadagni RSinI dhArIne eka RSine mAravAthI ene ghare ja kAmadhenu balAtkAre haraNa karI potAne nagara laI pazcAttApa thaye. maranAra ke putra haze enI eNe gaye. A vAtanI khabara parazurAmane thatAM ja pote zodha karavA mAMDI. tapAsa karatAM karatAM e tA kArtavIryane tyAM gaye. nagara bahAra rahIne kaheNa RSinA Azrame AvI caDhayo. AzramamAM jaI me kahyuM ke mArA pitAnI kAmadhenuM ANI che te RSine vaMdana karIne beThe. eTalAmAM eNe mArI tarata ja pAchI mokalI Ape, nIkara yuddha karavA nAkhelA RSiputrane tyAM dIThe. A uparathI Azcarya AvavuM. kArtavIrya AthI gusse thayo ane parazapAmI e RSine pUchavAnuM karato hato, eTalAmAM rAma sAthe yuddha karavA Avyo. bannenuM ghaNA kALa RSie ja ene kahyuM ke rAjA, Azcarya pAmIza sudhI jabaruM yuddha thayuM. temAM eNe kArtavIryanA nahi. ame amAre tapanA baLane laIne ichI- hajAra hAtha kApI nAkhyA ane Akhare ThAra mAryo. te maraNa - marajI hoya tyAre ja marI jaIe evA - kAmadhenu laIne ghera AvyA. (kArtavIrya zabda jue.) chIe. mATe jA, tane brahmahatyA thaI e Dara A vAtane ghaNo vakhata thaI gayA. kArtavIryanA manamAM lAvIza nahi. A sAMbhaLI RSinuM stavana putro potAnA pitAnA mRtyunuM vera levAne lAga karI, emane vaMdana karI eNe pitAnA nagara tarapha jetA hatA. eka vakhata parazurAma AzramamAM prayANa karyuM. | bhAra vanaa. 184. nahote te lAga sAdhIne teo ekAeka tyAM AvyA parabrahma atharvaNu vedanuM eka upaniSada. ane jamadagnine vadha karIne nAsI gayA. AzramamAM paramakAMboja lehadezanI uttare Avela deza, ene AvIne je banAva banyo hato te joIne parazuapara kAMbeja paNa kahyo che. pAMDavonA samayamAM rAmane pArAvAra kaSTa thayuM. krodhAviSTa thaIne eNe uttare enI agADI RSika deza hatA. | bhAra0 pratijJA karI ke pRthvI uparanA saghaLA kSatriyone bhA0 a0 27. mArIne temanA lehIthI cikAdi pitarone tapI za Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parazurAma 1 parAzara A pachI eNe pitAnI mAtA reNukAne zokanI bhagavadicchAthI emanAthI viSNuteja nIkaLIne zAnti sAru jamadagnine sajIva karyA. (bhAratamAM rAmanA zarIramAM gayuM tyAra pachI parazurAma kevaLa pitAne dahana karyA e lekha che, paraMtu e lekha RSi tarIke ja gaNAvA lAgyA. emanI raheNIvirodhI che.) pachI tarata ja nIkaLIne kArtavIryanA karaNa paNa RSi jevI ja banI rahI. / vA. rA nagaramAM gaye. kArtavIryanA putra joDe ghaNuM bhayaM- bA0 sa. 74-76 0parazurAma AThamAM sAvarNi kara yuddha karIne te saghaLAne ThAra mAryA. mavaMtaramAM thanArA saptarSiomAMne eka thanAra che. pachI eNe AkhA bharatakhaMDamAM pharIne ekavIsa A hakIkata vAlmIki rAmAyaNa ane adhyAtma vAra pRthvI nakSatrI karI nAkhI. kSatrANIoe rAmAyaNa parathI sArAMzarUpe lIdhelI che, jUnAdhikAnI pitAnAM bALaka RSionA AzramamAM lAvIne zaMkA manamAM ANavI nahi. mUkyAM hatAM te mAtra bayAM. sUryavaMzI mUlaka nA mane parasparAyaNa eka brahmarSi (3, aMgirA zabda rAjA strIomAM saMtAI gaye tethI Ugaryo tema ja jue.) videhI janaka rAjA brahmaniSTha hovAthI bacyo. parAMtadeza bhAratavarSIya deza / bhAra0 bhISma a0 Ama kSatriya mAtrane mArIne temanA lohInA pAMca parAvasu rebhya RSine putra ane vizvAmitrano patra. droha bharyA ane e lehI vaDe potAnA pitAnuM (yavakrIta zabda juo.) zrAddha karI, RcikAdi pitarone tapaNa dvArA tRpta parAvasu (2) e nAmane asara. karyA. e draha rAmahada nAme haju paNa prasiddha che. parAzara mitrAvaruNi vasiSThanA pautra ane zakti parazurAme baMne pRthvI kazyapane ApI ane pite RSinA putra. emanI mAtAnuM nAma adaati hatuM. svastha thaIne tapamAM gUMthAyA. ema chatAM paNa eka divase e vasiSTha RSinI AgaLa ramatA emane bhALa maLe ke amuka jagAe kSatri che te hatA tyAre eNe "tAta' ema kahIne hAka mArI. tarata tyAM jAya ane ene mAre. AthI kazyape e sAMbhaLIne enI mAtAnI AMkhamAM AMsra emane kahyuM ke mane ApelI bhUmimAM ema karavuM AvyAM. parAzare e joI raDavAnuM kAraNa pUchayuM. e ayogya che. are e bhUmimAM tamAre rahevuM eNe kahyuM: bhAI, vasiSTha RSi tArA pitA nathI, dharAdharI anucita che. A uparathI parazurAma samudra pitAmaha che. tArA pitAne te rAkSase khAI gayA tIre gayA ane samudra pAse jamIna mAMgI laI che. A uparathI emane ghaNuM ja duHkha thayuM. kAMI enuM zarmAraka evuM nAma pADI te deza vasAvI kALe moTA thayA tema ja tapobaLe karIne tejasvI pote tyAM rahyA. e deza hAla kAMkaNu nAme prasiddha paNa thayA. emanA manamAM rAkSasasatra karavAne che. (zarmAraka zabda juo.) zarmAraka te hAlanuM vicAra AvyuM ane emaNe tene AraMbha dharAmuMbaI pAsenuM pArA. dharI karyo. hajArene bALI mUkyA. A joIne Ama vastusthiti cAlatI hatI. evAmAM pulatya RSi emanI pAse AvyA ane satra baMdha vIsamI cekaDImAM dazarathi rAmane janma thayo. karavA prArthanA karI. paNa parAzara kaMI emanuM emaNe sItAnA svayaMvara kALe zaMkara dhanune paNa kahyuM sAMbhaLe nahi. e uparatho pulatye vasiSTha pAse tarIke bhaMga karyo. A vAtanI khabara paDatAM ja jaIne patra pAse satra baMdha karAvavAnI prArthanA parazurAma pote janakane tyAM gayA. parazurAma karI. vasiSTha parAzara pAse jaIne ene kepa ciraMjIvI hevAthI emanAmAM viSNunuM teja sadA zamAvI, enI pAse satra baMdha karAvyuM. / bhAra kALa rahe, te kaI kSatriya Ugare ja nahi. sababa Adi a0 178. parAzara e vasiSThakuLamAM 41 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parikaTa 32 parIkSita maMtradraSTA heIne enA vaMzamAM vasiSTha, mitrA- peTe thayela putra. zrI bhagavAne azvatthAmAnA varuNa ane kuDana e traNa pravaranA gauraparAzara, brahmAstrathI enuM garbhamAM rakSaNa karyuM hatuM. te vakhate nIlaparAzara, vetaparAzara, kRSNaparAzara, zyAma- garbhamAM eNe zrI bhagavAnanAM darzana karyA hatAM. parAzara ane dhUmraparAzara evA cha bheda thayA hatA. janmatAM ja e bhagavAnane oLakhato heya, parIkSA parAzarane AgaLa jatAM kRSNadvaipAyana nAme putra karate na heya ema badhAnA sAmuM jete, te thayo hate. | masya0 a. 200. uparathI enuM A nAma paDyuM hatuM. parikUTa eka brahmarSi (1. vizvAmitra zabda juo.), meTA thayA pachI eNe kRpAcArya pAse vedapariplava somavaMzI pAMDavavaMzIya sukhanIla rAjAne vidyA ane dhanurvidyAno abhyAsa karyo hato ane putra. enA putranuM nAma sunaya rAjA. emAM ghaNe pravINa hato. enI ummaranA chatrIsamAM pariztavatIrtha tIrtha vizeSa bhAra va0 81-1ra vaSe ene rAjyAbhiSeka karI, subhadrAne enI pAse paribahu garuDaputra. mUkI pAMDavo svadhAma gayA hatA. | bhAra0 mahAparivatsara paMcasaMvatsarane bhedavizeSa | bhAga prasthA 0 a01 5-12-7. pitAnA mAmA virATa putra uttaranI kanyA parivatinI bhAdaravA suda agiyArasa. irAvatIne e paraNyo hato. ene peTe ene parivrAjakannapUrNA e nAmanuM atharvaNa venuM janmajaya, zrutasena, bhImasena ane ugrasena ema upaniSada. cAra putra thayA hatA. pAMDavonI pachI eNe uttama parizravA somavaMzI bhImasenane putra. enI mAnuM prakAre rAjaya karyuM. eka vakhate e rathamAM besI nAma sukumArI. enI strInuM nAma zikhyA suMdarI. araNyamAM pharato hato te vakhate eNe rAjacihna enA putra devApi, zAntanuM ane bAhika. enuM dhAraNa karelA koI zadrane eka gAya ane baLadane pratApa evuM bIjuM nAma hatuM. e bhAva A0. pIDA karate dIThe. e pAse jatAM gAya ane baLadanI parivaMga svAyaMbhU manvantaranA mArIci RSinA sAthe ene keTalIka vAta thaI, je parathI jaNAyuM cha putro paikI eka, kRSNanA bhAI tarIke janma laI ke gAya e pRthvI, baLada e dhama, ane zudra e e kaMsane hAthe mAryo gayo hato. kavi hatA. kaline pakaDIne e daDavA jatA hatA parIkSita sUryavaMzI IvAkukuLatpanna eka rAja. teTalAmAM e zaraNe Avyo ane abhaya mAMgyuM. vaMzAvaLImAM enuM nAma nathI. Ayu nAmanA maMDa- parIkSite traNa azvamedha yajJa karyA hatA, ane kAdhipatinI kanyA suzobhanA enI strI thatI hatI. tene aMge bhadrAzva, ketumALa, bharatavarSa ane uttarakuru zala, bala ane dala e nAmanA traNa putro hatA. | ijaMbudvIpanA bhAge jItyA hatA evuM bhAgavata bhA20 vana a0 12, parathI jaNAya che. paraMtu A lekhane ane parIkSit (2) semavazI purukuLAtpanna ajamIDha rAjasUya yajJa vakhate je digvijaya karyo hato te vaMzanA saMvaraNa rAjAne pautra. kuru rAjAnA pAMca vakhatanA varNanamAM vArthanea savA zakyuM pura jevuM putromAMne moTo. tha ja na kahyuM che tethI bAdha Ave che, eTale parIkSita (3) e nAmane eka rAja. e kayA keIe pAchaLathI banAvyA haze ema jaNAya che. kuLane hato e jaNAtuM nathI, paraMtu ene paNa purANamAM AvA lekha puSkaLa maLI Ave che, paNa janmejaya nAme putra hato. pUrvApara virodha hovAthI A graMthamAM gALI parIkSita (4) somavaMzI purukuLAtpanna arjuna kADhayA che. pAMDavane putra ane abhimanyune virATaputrI uttarAne parIkSita rAjA A nItivAna ane dharmiSTha Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIkSita 323 5huva hovA chatAM paNa prArabdha vege ene durbaddhi sUjhI. parjanya revata manvataramAMnA saptaRSiomAne eka eka samaye mRgayAne sAru gayA hatA tyAM zramita pajave (2) savitA nAmanA AdityanuM bIju nAma. thavAthI najare paDelA zamIka RSinA AzramamAM prativarSa phAgaNa mahinAmAM sUryamaMDaLa para enuM gaye. AzramamAM samAdhistha samIka RSi sivAya Adhipatya hoya che. (1. tapasya zabda juo.) kaI maLe nahi. rAjAe samAdhimAM lIna thaIne pajaca (3) munInA devagaMdharva pumAMne eka. beThelA zamIka RSinA gaLAmAM eka mUele sApa paNa jaga vizvAmitrane putra. | bhAra- anu17-para. paherAvyo ane pote tyAMthI cAlatuM thayuM. A , parNavi eka brahmarSi. (2. atri zabda juo.) kArya kaI RSinA putre joyuM; teNe zamIka RSine paNazAla gaMgA ane jamanA vaccenA yamunagirinI putra zRMgI nadImAM nahAte hatuM tyAM jaIne tene taLeTImAM peve hatuM te gAma. | bhAra- anu A samAcAra kahyA. sAMbhaLatAM ja ene krodha caDhayo a0 68. ane krodhathI vivaza thaI eNe nadImAMthI pANI parNA himavAna parvatanI kanyA, ane jogISavya hAthamAM laI zApa dIdhuM ke mArA pitAnA gaLAmAM RSinI strI. sApa paherAvanAranuM AjathI sAtame divase sapa. parNagiri eka brahmarSi. (3. vasiSTha zabda juo.) daMzathI mRtyu thaze. (2. zamIka zabda juo.) parNAgAri parNagiri te ja. parIkSite pitAne maraNakALa samIpa AvyuM jANa paNaMda eka RSi. janmejayane rAjayagAdI para besADyo ane pote bhAgIrathI gaMgAne dakSiNa tIre annatyAga karIne paNoda (2) damayaMtIe nalanI zodhane mATe mekalele maravA sAru beThe. tyAM zukrAcArye ene bhAgavata zravaNa brAhmaNa, (5. nala zabda jue.) karAvyuM. sAta divasa pUrA thatAM takSakanA daMzathI paNa ipAriyA parvatamALA nIkaLelA bhArataenuM mRtyu thayuM. bhAra0 Adi a0 40-44, vaSaya nadI. enuM bIju nAma zItatAyA. rajapitAnI chatrIsa varSanI umare parIkSita rAja pUta sthAnamAM AvelI banAsa nadI - caMbala nadInI gAdIe Avyo hato. eNe sATha varSa rAva ka" eka zAkhA te ja, maratI vakhate enI ummara cha-- varSanI hatI. paryAvartana je mANasa atithi upara anADUta devIbhAga21 - a. 1. 9 parIkSita AkhA kADhe tenAM netra gIdha pakSI je jagAe keDI rAja bhAratavarSamAM raheto hato e cekasa che. ghaTA nAkhe che te nara varatrivahana ciM praviNa niSa %vasare . paNa rAvaNa pakSane eka rAkSasa, | bhAra vana A vAkya uparathI kurudezanI rAjadhAnI hastinApura a0 285. mAM e rAjya karato hato e spaSTa che. te bharatakhaMDanA parvatISa nAradane bhANeja, (2, nArada zabda kayA khaMDamAM hatuM e zaMkAspada che. paNa kavinI juo.) janmejayanA sarpasatramAM e sadasya hato. joDe enA bhASaNamAM che ke "tuM brahmAvata nAmanA parvatAruM bAladhI RSinA putra medhAvInuM bIjuM ma zretramAM rahIza nahi e niyama che nAma. (bAladhI zabda juo.) e bharatakhaMDamAM thayo hato. pAMDavo bharatakhaMDamAM palAlA mAtRgaNamAM eka devatA, thayA hatA e te sarvamAnya che. paliMgu eka brahmarSi. paruSa khara rAkSasanA bAra amAtyamAne eka palita lemaza nAmanA bilADAne pApamukta karanAra paruSNa rAvI nadI te ja, eka uMdara. | bhAra0 zAMti a0 138. parokSa somavaMzI yayAti putra anurAjAnA traNamAMne pa9hava eka jAtivizeSa. manu emane uttaranA nA putra rahevAsIo kahe che. kadAca IrAnIe heya. teo Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmava sagara rAjAnI AjJAthI dADhI rAkhatA vasiSThanI gAyanA pUchaDAmAMthI utpanna thayA ema manu kahe che. pahutaeNza dezanI pazcime AvelA samudramAM deza. / bhAra sabhA. a0 32. pavana uttama manunA putramAM eka, pavana (2) eka rAja.i pavana (3) merunI taLeTImAM AvelA pa tAmAMnA eka. patranahuda bhAratavaSIya tI. vamAna agnithI svAhAne peTe thayelA cAra putrAmAM eka. enA putranuM nAma havyavAha, araNInAM lAkaDA ghasavAthI je agni utpanna thAya che te Ane ja aMza haiAIne tene gA`patya nAma ApeluM che. e agni gRhasthAne mukhyatve pUjya che. pavamAna (2) uttAnapAda vijitAdha rAjAne zikha'DinIne peTe thayelA traNa putrAmAMne khIjo. pUrvIjanme e agni heAIne vasiSTha RSinA zApane lIdhe banne bhAIe sahita janma dhAraNa karavA paDayo hateA. pavamAna (3) priyavrata medhAtithinA sAta putrAmAMnA trIjo putra. e zAdrIpanA e ja nAmanA vA adhikArI hatA. 324 devavizeSa, pavamAna (4) zAkadvIpamAMne trIjo va pavitra zcaMdra sANi manvaMtaramAM pavitrakUTa bhAratavarSIya parvata, pavitrapANi eka brahmarSi pavitravatI krAMcadrIpamAMnI nadI, pavitrA bhAratavaSIya nadI, pazu yajJavizeSa | bhAga0 5- 7-5. pazu (2) savitA nAmanA pAMcamA Aditya ane vRzrinAM ATha saMtAne paikI eka / bhAra0 6-18-1. pazupati mahAdeva. pazumukha saptarSine nAkara, eka zuddha, enI strInuM nAma gaDA. pazcima Anata pazcima taraphane dezavizeSa, enI rAjadhAnI kuzasthalI agara dvArakA. pAMDavenA samayamAM ahI. balarAma ane kRSNa vagere rahetA hatA. / bhAra sabhA a0 32. pAMcajanya pazcima utsavasa keta pATadhAna dezanI kiMcit vAyavya dizAmAM Avela deza. / bhAra sabhA0 a0 3ra. pazcima kirAta pazcima baranI pazcime AvelA deza. enI pazcime pazcima yavanadeza Avela che. pazcima kAMLeAja pazcima zUrasena dezanI barAbara pazcime nahi paNa saheja ADe Avela deza. / bhAra0 zAMti a. 101. pazcimatrigata zibi dezanI pazcime AvelA deza. pAMDavenA samayamAM ahI' kSemakara 40 pAMca rAjA hatA. / bhAra udyoga. a 11. pazcimazANa mahetvadezanI pazcime AvelA deza. pAMDavAnA samayamAM ahIM hiraNyavarmA nAmanA rAja hatA. pazcima pAMcAla nagaladezano pazcime AvelA deza. pAMDavAnA samayamAM ahI" drupada rAjA hatA. / bhAga 1 skrU a0 10, pazcimama ? pazcima samudramAMne deza. pazcima matsya kurukSetranI pazcime ane sArasvata dezanI pUrve AvelA deza. pazcima mAlava iMdraprasthanI pazcime AvelA mAlavA deza. pazcima yavana pazcima samudramAMne yavanene deza. pazcima mazaka pazcima samudramAMne zaka lokone deza. pazcima zUrasena pazcima pAMcALanI pazcime AvelA deza. enI rAjadhAnI mathurAnagarI. pallava dezavizeSa. pAka indre mArele eka asura. enA uparathI ja indranu pAkazAsana evuM nAma paDyu che. pAkazAsana indranuM eka nAma. pAkazAsana (2) aju nanuM eka nAma. pAMcajanI ekaDAnI sattAvALe! asikanI zabda jIe. pAMcajanya kRSNanA zaMkhanuM nAma; paoNMcajana nAmanA daityanA asthine banele mATe. pAMcajanya (2) e nAmanA eka agni / bhA vana a0 220. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcajanya IMdraprasthanI pUrve pAMcajanya (3) jabudrIpanI AjubAju AvelA ATha upadrIpamAMne chaThTho uMpaddIpa. pAMcarAtra nArade upadezelA sAtvatataMtranuM khIjuM nAmAMtara. mULane bhAgavata dharmAM te ja, emAM cAra veda ane sAMkhyayoga e pAMcetA samAveza thAya che. sababa A nAma paDayu che. / bhAra. zAM. keTalAka vidvAnonA mata pramANe AneA kartA sAMkhyayoganA kartA paMcazikha haze. pAMcAla pAMcALarAjAnA deza. eka ane pazcime eka, ema e deza che. vizeSa hakIkata sAru cAgya sthaLe jovuM. pAMcAla (2) drupada, dhRSTadyumnanA pitA, pAMcAlya AruNi nAmanA RSi te ja. pAMcAlI drupada rAjAnI kanyA, draupadInuM khIju nAma. pATalAvatI bhAratavaSIya nadI. caMbala nada (cavatI) nA eka phAMTA; kALIsi Mdha te ja, pArTika zyAmaparAzarakuLapanna eka RSi. pAMDava pAMDu rAjanI be strIe ku MtI ane mAdrIne thayelA yudhiSThira, bhImasena, arjuna, nakuLa ane sahadeva - A pAMca putrA tema ja teeAmAMnA dareka pUrvIkalpamAM te vizvabhuk, bhUtadhAmA, zikhi, zAMti ane tejasvI e krame pAMca IMdra hatA. / bhAra0 Adi a. 197, 31pa pAMDavI pAMDava putra ane vaMzajonI sAdhAraNa saMjJA, pAMDara nAgavizeSa pAMDu seAmavaMzI purukuLAtpanna ajamIDha vaMzanA kuruputra janunA kuLamAM janmelA vicitravIya rAkhatA vicitravIryanA maraNa pachI abAlikAne peTe kRSNadvaipAyana vyAse utpanna karelA putra. (aMbAlikA zabda juA.) eneA janma dhRtarASTranI pachI thayA hatA, eTale joke dhRtarASTra meTA hatA paNa e janmAMdha heAvAne lIdhe bhISme A pAMDune gAdIe besADayo hatA. gAdIe AvIne rAjya karatA hatA tyAre prathama kuMtIbheAja nAmanA rAjAe pAtAnI OM'tI nAmanI kanyA ane tyAra pachI madradezanA rAAe peAtAnI mAdrI nAmano kanyA ene paraNAvI hatI. (ku'tI ane mAdrI zabda jue.) pADa pAMDu rAjAe pAtAnI ubhaya strIe sahita sukhe raho, bhISmanI salAha pramANe nItithI ghaNAM varSoM sudhI rAjya karyuM. eka samaye peAtAno banne strIone joDe laIne vanavihAra karavA araNyamAM gayeA. tyAM eka divasa e mRgayA karatA hatA tyAre krama nAmanA kAI RSi mRgaveSe peAtAnI onI sAthe krIDA karatA hatA, pAMDune A vAtanI khabara na heAvAthI khIjA mRganA upara bANa pheMkatAM eNe e mRgaveSa dhAraNa karelA RSi para paNa phUMkayu e bANu ene vAgyuM ane maraNeAnmukha thayelA e mRge peAtAnuM mULarUpa dhAraNa karyuM. prANa cheDatAM cheDatAM eNe pAMDune zApa ApyA ke tuM paNa Ama ja strI-samAgama karatAM ja mRtyu pAmIza. pAMDune zApathI pArAvAra duHkha thayuM; ane A badho vAta petAnI srIone kahI, teo paNa ghaNI zAkAviSTa banI gaI. paraMtu nirupAya heAvAthI emaNe ema hyuM ke rAjA emanI joDe samAgama na kare. A vAtanI bahu ja kALajI rAkhI. pachI pAMDune vicAra thayA ke jo have hu nagaramAM jaIne rAjya karavA mAMDuM, teA kadAca strI samAgamanI icchA thAya, ane maravA ssADA Ave. mATe rAjaya para javuM ja nahi ane araNyamAM rahIne zarIra kSINu karIne tapa karavAmAM vakhata gALavA, e uttama. eNe A badhuM vRttAMta bhISmane jaNAvyuM ane enI AjJA laIne pAte strIo sahavartamAna himAlayanA zatazaMga nAmanA zikhara para jaIne rahyo. tyAM jaIne eNe tapane AraMbha karyo. pAMDu rAjA ahIM A pramANe tapa karavAmAM ane tyAM khIjA tApaseA hatA temanI joDe samAgama karavAmAM ane itihAseA sAMbhaLavAmAM kALagamana karatA hatA, tevAmAM kuMtIe eka divasa ene kahyuM ke mane bALapaNamAM durvAsA taraphathI putraprAptinA matra maLelA che. mane AjJA karazeA te! e matranA japate prabhAve huM putra utpanna karIza, kemake have sa Mtati thavAneA mAM ja rahyo nahi pAMDune e sAMbhaLI Anada thaye ane aNe anumedana Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDu 326 pApAzinI ApavAthI kuMtIe yama-dharma, vAyu ane Idra emanA pAMDavenA samayamAM A deza IdraprasthanI dakSiNe maMtra vaDe varSe varSe eka, ema traNa varSamAM krame AvelI kiSkidhA nagarInI A bAjue hate. karIne yudhiSThira, bhIma ane arjuna ema traNa tyAM sAgaradhvaja nAme rAjA hatA. A dezanA e putro utpanna karyA. bAkI rahela eka maMtra potAnI ja dizAmAM AvelA eka bhAgane A graMthamAM zAkya mAdrInI IcchAthI ene Apo. e maMtra dakSiNa apara pAMca nAma kahyuM che. te bhAra0 sabhA be vakhata japavAthI mAdrIne nakuLa ane sahadeva a0 31. ema be putra thayA. Ama traNa ane be, pAMce pAMDavya (2) pAMDava pakSane eka rAjA. | bhAra0 karNa0 putro divasAnadivasa UcharatA ane baLa ane a. 20, tejavAna thatA joIne pAMDu, rANuMo ane bIjA pAMca (3) citrAMgadAne pitA. drAviDane rAjA, tApasane ghaNe harSa thavA lAgyo. | bhAra Adi. ene azvatthAmAe mAryo hato. enAM pravIra, a0 118, 124. citravAhana ane malayadhvaja evAM bIjuM nAma hatAM. eka vakhata ema banyuM ke pAMDune potAne pANika eka RSi. (3. aMgirA zabda juo.) zApanI vismRti thaI ane mAdrIe ghaNe prakAre pANikhAta bhAratavarSIya tIrtha. manA karI chatAM tenI sAthe baLAtkAre samAgama karyo. pANini kaputra nAgomAMne eka. ema thatAM ja te tatkALa maraNa pAme. e joIne pANini (2) eka RSi. (1. vizvAmitra zabda varNa vAya nahi eTale sarvene zoka thayo paNa juo.) e ja vyAkaraNakartA he joIe. nirupAya. pitAne vegathI rAjAnuM mRtyu thayuM pANigAna varuNa lokamAMne nAgavizeSa. ethI mAdrIne paNa bahu ja duHkha thayuM. mAdrIe pAtAla bhUminI nIce je sAta leka che temAMne pitAnA ane putro kutAne soMpyA ane pote pAMDunI sAtama. bAkInAne paNa sAdhAraNa rIte e ja sAthe sahagamana karyuM. | bhAra Adi a0 125 nAma kahevAya che. nAga, daitya, dAnavo, yakSa vagere pAMDune putra thayAnI hakIkta hastinApuramAM bhISma tyAM rahe che. viSNupurANa pramANe atala, vitala, vagerene pUve jaNAvI hatI. thaDe kALe pAMDunA nitala, gabhastimata, mahAtala, tala ane pAtAla maraNanA samAcAra paNa emanA jANavAmAM AvyA. emanAM nAme che. padmapurANa pramANe temanAM nAma kuMtIne ane enA putrane nagaramAM ANavAno atala, vitala, sutala, talAtala, mahAtala, rasAtala vicAra bhIme karyo, eTalAmAM te tapasvIoe ane pAtAla evAM che. zivapurANamAM ATha nAma emane hastinApuramAM pahoMcADyAM. AthI bhISmane kahyAM chepAtAla, tala, atala, vitala, tAla, AnaMda thaye. tapasvIoe ene mAnapUrvaka satkAra vidhipAtAla, zarkarAbhUmi ane vijaya. nArade pote karI vidAya karyo ane kuMtI tathA kumArone tyAM tyAM jaI AvyA pachI tenuM ghaNuM suMdara varNana rAkhI lIdhAM. pAMDu (2) eka kSatri. tragaDAnI saMjJAvALA janmane pAdapa eka brahmarSi. (3. vasiSTha zabda juo.) putra. dhRtarASTrAdi ene sAta bhAIo hatA. pAna paMcAvana hajAra zlekanA pUranuM mahApurANa. pAMDura eka RSi. (3. aMgirA zabda juo.) padmapurANa te ja. pAMDurASTra bhAratavaSaya dezavizeSa. / bhAra0 bhISmapApamocanI phAgaNa vada 11. a0 9. pApahara bhAratavarSIya tIrtha. pAMDuroci eka brahmarSi. (3, bhagu zabda juo.) pApaharA bhAratavaSaya nadI, pAMDavya bhAratavarSIya deza. bhAra0 vana a0 254.0 pApAzinI bhAratavarSIya nadI. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra 37. pAvaka pAra somavaMzI purukuLatpanna ajamIDha putra bahakiSanA pAriyAva (2) merunI taLeTI AgaLanA parvatamAMne vaMzanA rucirA rAjAno putra. ene vizvAja eka. evuM bIjuM nAma hatuM. ene pRthusena ane nIpa pAriyAva (3) bhAratavarSIya eka parvata. emAMthI nAme be putra hatA. vedasmRti, vetravatI, tranI, siMdhu, parNAzA, narmadA, pAra (2) dakSasAvarNi mavaMtaramAM eka devavizeSa. kAverI, mahatI, pAra, dhanvatI, rUpA, vidizA, pAraNa eka brahmarSi. (2. agatya zabda juo.) veNumatI, zikA, avaMtI, kuMtI vagere nadIo pArada bhAratavaSIya deza. nIkaLI che te (masya0 a0 113.) pArasaka eka dezavizeSa. paraMtu e nAma bhAratamAM pAriyotra (4) eka nAgavizeSa. maLatuM nathI, mATe pUrve enuM bIjuM nAma heya. pArIkSita parIkSita rAjAnA putrAnuM sAdhAraNa nAma. A nAma arvAcIna haze. khAsa karIne janmejayane mATe vAparavAnI rUDhi che. pArA pariyAtrA parvatamAMthI nIkaLatI eka nadI, pAtha pRthA athavA kuMtInA yudhiSThirAdika traNa putranI pArA (2) eka aMkasaMjJAvALI kIzakI nadInuM saMjJA bIju nAma. pArAvata eka nAgavizeSa. pArthiva eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) pArAvatAdha dhRSTadyumna. pAvatakA bhAratavarSIya nadI. pArAzara parAzara RSinA vaMzaje. pAvatI dakSayajJamAM baLI mUA pachI satIe himAlayane pArAzarya kRSNadvaipAyananuM bIju nAma. tyAM avatAra lIdho hato, tethI himAlayane saMbaMdhe pArikA rAri eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) paDeluM satInuM nAma. e kAraNe satInAM bIjA pArijAta nAradanI joDe maya dAnave banAveluM sabhA haimavatI, girijA vagere aneka nAma che. gRha jevA Avele RSi pAvatIya bhAratamAM duryodhananA mAmA zakuninuM A pArijAta (2) kSIrasamudramAMthI utpanna thayeluM devataruM tara nAma maLe che. pArvata pRSata rAjAnA putra drupada rAjAnuM bIjuM nAma kalpavRkSa. / bha0 A0 18-51. kuSNa e vRkSa pArvatI draupadInuM bIju nAma laI gayA hatA ane sata bhAmAne tyAM ropAvyuM hatuM. | bhA 0 0 57; bhAga 10 ska, a0 59; pAvatIya kavizeSa. hariva0 bIjo a0 64. pArNi cekitAna rAjAne sArathi pArijAtaka pArijAta te ja. | bhAga- 8-8-6 pAla eka nAgavizeSa. | bhAva A0 pAli bhAratavaSaya tIrtha. pAlaka kaliyugamAM badrathanI pachI thayelA pradyota pAripAtra viMdhyamAlane uttara bhAga. ahIM kaNa rAjAne putra. ene putra vizAkhapa/bhAga12-1-3 ane Idrane yuddha thayuM hatuM. karaNanA paganA bhArathI pAlakIyana eka brahmarSi. (3vasiSTha zabda juo.) e besI gayuM che. enuM nAmAnara pAriyAtra pAlizatha eka brahmarSi. (ra, vasiSTha zabda juo.) pAribhadra priyavratanA putra bAhunA sAta putromAMne paloha eka brahamarSi. (vasiSTha zabda juo.). pAMcamo putra. enA varSa enA ja nAmathI prasiddha che. pAvaka svAhAne agnithI thayelA cAra putromAM eka pAribhadra (2) zAmalI hIpanA sAta varSomAM vIjaLInA camakAramAM je agni che te A ja. pAMcame varSa, e brahmacArIone pUjya che. enA putra te saharasa pArivAtra sUryavaMzI IvAkukuLatpanna kuzavaMzIya nAmane agni anIha rAjAnA be putromAM moTA putra. enA pAvaka (2) uttAnapAdavaMzIya vijitAzva rAjAnA putranuM nAma bala. traNa putrAmAMne eka putra. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvakAkSa 318 pAvakAkSa rAmanI senAne eka vAnara. / vA0 20 yuddha sa0 73, pAki kArti kreyanuM nAma (agnibhU zabda jue.) pAvana trividyAne kRSNathI thayelA putra. pAvana (2) bhAratavarSIya tI, pAvanI sarasvatI nadInuM nAma. pAvamAnya eka RSi. pArAzinI eka nadI. pAzAMkuzA Ase| suda agiyArasa, pAzinI muktimAna parvatamAMthI nIkaLelI nadI, pAzivATa bhAratavarSIya deza pAzI eka kSatriya, seAmavaMzI dhRtarASTranA putra. pAzupata athava vedopaniSata. pAzupata (2) eka bhAratavaSIya tI pAzupata (3) zivanuM astravizeSa. pAsurASTra vasudAna rAjAno dezavideza. pAkhaMDapura sa MjamanIpurInI AgneyI dizAe AveluM nagaravizeSa. pi`gala (3) traNa aMkavALA bhRgukuLAtpanna eka RSie janmejayanA sa`satramAM eka sadasya hatA. pi`gala (4) chaMdazAstrane samartha lakhanAra RSi eNe e viSaya para ATha sUtragraMtha lakhyA che. IsavIsana pUrve base va upara thayelA mAnavAmAM Ave che. ane samudrakinAre magare mArI nAkhyA hatA. piMgala (5) e nAmaneA rAja. ghaNIvAra cAranI sattAvALA pigaLa sAthe bhUlathI eka manAya che; ane piMgalazAaneA lakhanAra kahevAya che. pigaLaka eka gadha pi'gaLA mithilA nagarImAM rahenArI eka vezyA, e enA dhadhAvALIe kare che tema eka divasa suMdara vezathI sajja thaIne rAjanAkrama pramANe pitara saMdhyAkALe kAI puruSa Ave evuM icchatI peAtAne bAraNe UbhI hatI. paraMtu te divase ghaNI vAra UbhI rahI chatAM kAI puruSa AvyA nahi. tApaNuM manamAM kaI Ave, kAI Ave ema dhArIne kSaNe kSaNe bArIe AvIne UbhI rahe ane mAmAM joyA kare. Ama karatAM karatAM aradhI rAta vItI gai, chatAM I puruSa enI vAMcchanA karate AvyA nahi. AthI enA manamAM peAtAnA dhadhA prati tiraskAra utpanna thayA ane vairAgya AvyuM. enA manamAM Avyu` ke mArA hRdayamAM rahele paramapuruSa e ja kharA, e paramAtmA sivAya khIju jUThThuM che. enA pUrvajanma puNye karIne ane jJAna thayuM ke paramAtmA ja mArA sanAtana pati. pachI eNe anya puruSo prati tiraskArabharyuM gIta gAvA mAMDayuM. AvI cittavRtti thavAthI eNe pAtAnA dhaMdhA tyajI dIdhe ane bhagavadbhakta banIne kRtA thaI. /bhAga0 11 ska, a0 8. piMga eka brahmarSi piMga (2) eka tItha vizeSa piMgala sUryanA anuyAmAM eka piMgala (2) eka RSi. e janmejayanA sasatramAM piMjaraka eka nAgavizeSa. sadasya hatA. pi jalA bhAratavarSIya nadI. pi'galAkSa zivanA rudragaNumAM eka. pila eka nAgavizeSa, [[cchalA bhAratavaSIya nada pijavana sudAsa rAjAne pitA. sudAsa paijavana kahevAtA. piThera varuNulekamAMne eka asura. piNDasektA savizeSa / bhAra A0 57-8 piMDAra eka nAgavizeSa, piDAraka dvArakAnI pAsenu eka tIrthaM vizeSa. / bhAga 11, skru a0 1. piDAraka (2) eka nAvizeSa, pitara daivayeAnimAMnI eka jAtivizeSanA deva. ee nira'tara svargamAM ja rahe che. ee ghaNA tejasvI ane icchA pramANe rUpa dhAraNa karI zake che. agniSvAtta, saumya, kAvya, bahiSada athavA A va, sAmapa, susvadhA athavA Ajyapa, haviSmata, Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAmahu amA, sAgbhaya, niraya, vairAja ItyAdi emanA aneka bheda che, svAyaMbhUva manva Mtara mAMthalA kSa prajApatie peAtAnI seALa kanyAmAMthI svA nAmanI kanyA emane ApI hatI. svadhAne peTe vayunA ane dhiraNI nAme khe brahmaniSTha kanyA thaI hatI. / matsya0 a0 13-15, 7 emAM agniSvAt bahiSada, seAmapa, haviSma ta, a'jyapa ane sUkAlI e anukrame marIci, atri, bhagu, aMgirA, pulastya ane vasiSTha emanA putra heAi, deva, daitya, brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zUdra emane pUjya che. / manusmRti a0 30 zlA 196-1989. pitAmaha peAtAnA mAnasaputrA vaDe prajA nirmANa karAvavAthI te prajAne age paDelu' brahmadevanuM nAma, pitAmaha (ra) bhISma te ja. pitAmaha (3) brahmAnuM nAma, pitRkapa brahmadevanA cAlu mahinAmAM have pachI thanArA trIsamA divasa-5nuM nAma. (4. 35 zabda jue.) e trIsame kalpa te brahmadevanI amAsa samajavI, pitRtI bhAratavaSIya tI. pitRvatI pUrve kurudezamAM kauzika nAmanA eka brAhmaNa rahetA; tenA sAta putra paikI kaniSTha putra, khIna cheAkarA svarUpa, krodhana, hiMsa, pizuna, kavi, vAgdaSTa, e nAme hatA; ane sAtame A pitRvI, e sAte gamuni pAse aghyayana mATe rahetA hatA. e ahI* hatA tevAmAM ghera emane pitA maraNa pAmyA. e badhAe pitAnu audaihita zrAddha karyuM" bAda guru pAse AvIne rahyA. e gurunuM gRhakArya karI pachI gurunI savatsI gAyane vanamAM cAravA laI jatA, eka vakhata anA vRSTi thaI. AthI khAvAnuM anna na maLavAthI emane ghaNA apavAsa paDayA ane duHkhI thayA. rAjanA niyama pramANe eka vakhata gAyane carAvavA araNyamAM gayA tyAM sAte bhAIA bhUkhane lIdhe bahu ja du:khI thayA. pArAvAranuM duHkha paDavAthI 42 39 pitRvatI emane lAgyuM ke gAyane bhakSya karIe. A vicAra naNI pitRvatI, je sauthI nAnA hatA teNe kahyuM ke tamAre gAya khAvI heAya te pitRne samarpaNu karIne khAo, badhAe enu. kahevu. mAnya karyuM.. pitRvatI` yajamAna banyA, khe bhAIone devasthAne besADayA, traNane pitRsthAne besADavA ane ekane atithi banAvyA. tyAra pachI gAyane mArIne bhAjana kyuM. sAMjare ghera AvI vAcharaDu' gurune sAMpIne jUThThuM khelyA ke gAyane vAgha laI gayA. kALAntare A sAte bhAIe maraNa pAmI, hiMsA ane jUThuM' bhANu karavAnA pApane laIne dazAraNyamAM vyAdha thaIne avataryo, chatAM pitRbhaktinA baLa vaDe emane pUrvAMti smaraNu hatu, tethI emaNe badhAe nizanavrata karIne peAtAnA deha kSINa karyAM. pariNAme gheADA kALamAM deha tyAga karI sAte bhAIe ephI vakhate kAla'jara parvata para sAta mRga thaIne avataryAM. sAte jaNA trIjA janmamAM cakravAka ane ceAthA janmamAM mAna sarAvaramAM haMsa thaIne janmyA. ee mAnasarovaramAM rahetA hatA tevAmAM sAmava'zIya purukuLanA ajamIDha putra gRhadriSune va Mzaja vibhAja nAmanA rAjA strIe sahavamAna tyAM AvyA. tene joine pitRvatI ane khIna khene rAjAnu azva joIne leAbha thaye. ema thavAthI ceAgabhraSTa thatAM, mukhya pitRvatI pakSInuM zarIra paDI gayu. ane e e ja rAjAnA nIpa nAmanA putrane peTe brahmadatta nAme rAjaputra tarIke ane bIjA be bhAIo pradhAnaputrA tarIke janmyA. bAphI rahelA cAra e ja rAjyanA nagaramAM suri nAme kAI brAhmaNa rahetA hatA tenA putra tarIke janmyA, pelI zrAddha nimitte marAyelI (gurunI) gAya e puchyuM karIne devala nAmanA RSinI sannatI athavA sarasvatI e nAmanI kanyArUpe avatarI. e sanatI brahmadatta rAjAnI strI thaI. dhRtimAna, tattvadarzI, tapAtsuka ane vidyAca Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pinAka 330 puDradeza e nAme avatarelA cAre bhAIo temane jaInA pizaga eka nAgavizeSa. saMskAra thayA pachI potAnA pitAne kahevA lAgyA pizAca bhAratavaSaya deza | bhAra, bhISma a0 9. ke amane tapa karavA araNyamAM javAnI AjJA pizAca (2) devayonimAM gaNelI eka jAtivizeSa. Ape. pitAe kahyuM ke huM daridra ane vRddha chuM, pizana kauzika RSinA sAta putromAM eka (pitRmATe mane Ama tajIne javuM e yogya nathI. e vataya zabda juo.) uparathI cAre bhAIoe vicAra karI pitAne eka pili eka brahmarSi. (bhagu zabda juo.) kaleka lakhI ApyuM ane kahyuM ke Apa A zleka pITha koNe mArele narakAsurane senApati. (narakAsura laIne brahmadatta rAjAne batAvazo eTale e Apane zabda juo.) ghaNuM dravya Apaze. Ama kahIne cAre bhAIo tapa pItahavya vAtahavyanuM ja nAma. karavA araNyamAM gayA. cAre putronA gayA pachI pItAMbara pILuM vastra priya hovAthI paDeluM viSNunuM sudaridra leka laIne brahmadara rAjA pAse gaye. nAma A leka sudaridra Ape te jotAM ja brahma pIvarI bahiSa pitaranI mAnasakanyA. ene varaNI datta rAjAne aizvaryanA lebhe karIne vismata thayela paNa kahetA. e zukrAcAryanI strI hatI. pUrva jAtismaraNa phurI AvatAM mUracha Avo. puchASThaka eka nAgavizeSa. kaMDarika ane subAlaka nAme pradhAnapatro tarIke pujakasthaLA eka asarA. e ja zApa pAmavAthI janmelA banne bhAIo paNa e zloka vAMcIne aMjanA rUpe thaI hatI. mUcchita thayA. keTalIka vAra traNe jaNa sAvadha thatAM ujikasthalA vaizAkha mahinAnA sUryanA samAgamamAM temaNe sudaridrane ghaNuM dravya ApI vidAya karyo. rahenArI apsarA (2. mAdhava zabda juo.). brahmada tarata ja potAnA vizvakasena nAmanA patrane puMDarIka ATha diggajamAM dakSiNamAMne diggaja. rAjyAbhiSeka karyo ane strIo temaja bane pradhAna puMDarIka (2) sUryavaMzI ikSavAkukuLamAM thayela kuzAputro sahavartamAna potAnA pUrva janmanA cAre nvayamAM janmelA niSadha rAjAne pautra ane nabha lAI javA tapa karatA hatA tyAM gayo. tyAM rAjAnA putra. enA putranuM nAma kSemadhanvA. rahIne temanI sAthe tapa karatAM sarve svargamAM gayAM. | | kuMDarIka (3) pAtALane e nAmane eka nAga (babruvAhana zabda juo.) masya0 a0 20-21. puDarIka (4) eka brAhmaNa jene nArada jaDe nArAyaNanA pinAka mahAdevanA ajagava dhanuSyanuM nAma sarvottama saMbaMdhe vAda thayo hato. pinAka (2) mahAdevanuM trizaLa. puMDarIkA eka apsarA. pinAkI agiyAra rudramAMne eka. puMDarIkAkSa kRSNanuM nAmAntara, pinAkI (2) pinAka dhAraNa karavAne lIdhe paDeluM paMDa somavaMzI anukuLatpanna balirAjAnA cha putramahAdevanuM nAma. mAMne ekaenI mAnuM nAma sudeSNa. pippalAda eka brahmaniSTha RSi. dadhIcine putra. puMDra (2) sutanune peTe vasudevane thayelA be putrapippalAda (2) atharvavedanI eka zAkhAne mAMne moTA putra. (vasudeva zabda juo.) sthApanAra, puMDra (3) aMgada dezanI AgaLa modagirinI pachI pilAyana RSabhadevanA nava siddha putramAMne eka Avele dezavizeSa. rAjamahAlane pUrva bhAga. paMDradeza pippalI jhaSyavAna parvatamAMthI nIkaLanArI te ja. eka nadI, paMDradaza modAgiri vaTAvyA bAda aMgadezanI pachI piM5ya eka RSi. (ra. kazyapa zabda juo.) Avela bhAratavarSIya deza. pAMDavonA samayamAM Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putradA 331 purANa ahIM pIMka vAsudeva nAme rAjA hatA. | bhAra ja mokalyo hato. vizvarUpa ane vRtrAsuranA vadha sabhA a0 30, ANe ja karyA hatA. vAmana dvArA balidatyanA yajJamAM putradA poSa suda agiyArasa. vina karAvIne AgaLa jatAM sAva imavaMtaramAM putradA (2) zrAvaNa suda agiyArasa. Idra thAya evuM ANe ja karyuM hatuM. enA kALamAM putrava eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) aneka khaTapaTa thaI che. AnA I% thayAne aThThAvIsa punavasa caMdranI sattAvIsa strIo paikI eka ane mahAyuga - cokaDIo - thayA che ane tetAlIsa mahAprAcetasa dakSanI kanyA. yuga ane keTalAMka varSa bAkI che. tyAM sudhI svarganuM punarvasu (2) semavaMzI yadukuLatpanna sAtvata putra Adhipatya enI pAse raheze. aMdhakanA vaMzane aridyAta rAjAno putra. ene A IMdra AtmajJAna saMpanna hoya ema jaNAya Ahaka nAme putra ane AhukI nAme kanyA hatI. che. pitAne AtmajJAnanI prApti thAya e hetuthI punarvasu (3) e nAmanuM nakSatra e eka vakhata satyalokamAM gayo hato. te vakhate punazcaMdrA kAmyaka vananI dakSiNa tarapha AvelI nadI prahalAdaputra virecana paNa e ja hetuthI tyAM AvyuM vizeSa hato. banne jaNAe brahmadevanI prArthanA karIne kahyuM purajana eka rAjA. nArade prAcInabahine upadeza ke brahma eTale zuM, e amane kahe. A banne karatAM AnuM udAharaNa ApyuM hatuM. | bhAga 4 jaNuM brahmavidyAnA adhikArI che ke nahi e 25-10. jevAne emaNe emane saMtamAM upadeza karyo ane pura jaya sUryavaMzI IvAkukuLatpanna kukustha rAjAnuM Ane vicAra kare ema kahyuM. e sAMbhaLIne bane bIju nAma. pAchI vaLyA. virocane te mULe ja vicAra karyo pujaya (2) somavaMzI purukuLatpanna ajamaDha nahi. puraMdarane saMzaya utpanna thAya ke brahmadeva pAse vaMzanA sudhanu rAjAnA kuLanA jarAsaMdha vaMzamAM jAya ane pUche ema cAra vakhata pUchavA gaye ane janmelA ripaMjaya rAjAnuM bIju nAma. ene zunaka batrIsa varSa sudhI vicAra karyAthI ane nisaMzaya AtmasAkSAtkAra thaI e kRtArtha thayo.. nAmanA pradhAne mArI nAkhyA hatA. (3. ripaMjaya puramAlinI bhAratavaSaya nadI, zabda juo.) purANa purANe e zruti - samRtinI barAbara hovAthI pureMjaya (3) kaliyugamAM mAgadhavaMzanA vizvaspharjina purANane pAMcamo veda kahe che. purANe brahmadevanAM rAjAnuM bIju nAma. A rAjA pApabuddhi he I parAkramI sarva mukhamAMthI utpanna thayAM che. purANenAM pAMca hato. enI rAjadhAnI padmAvatI hatI. prayAga agara daza lakSaNe kahyAM che. upapurANanAM pAMca ane sudhIne gaMgAkAMThAne pradeza enA rAjyamAM Avela mahApurANanAM dasa ema paNa kahevAya che / bhAga 12hatA. | bhAga 12-1-36, 7-10. purANanAM pAMca lakSaNa te sarga, pratisarga, puraMdara cAlu vaivasvata mavaMtaramAM svarga mAM devane adhipati je Idra che te. kazyapane aditine peTe vaMza, manvetara ane vaMzAnucarita. mahApurANanAM dasa te sAmAnya sRSTi, vizeSa suSTi, saMrakSaNa sRSTi, thayelo vAmana nAme viSNuno avatAra te Ane piSaNa, karmanI vAsanA, mavaMtaramAMnA AcAra sahAyakartA. sUrya vaMzanA pRthurAjAnA caritramAM A ja paramezvarI lIlA majhisaMhAra. mokSa ane Izvara IdranuM nAma maLI Ave che. svarUpa e che. | bhAga0-10-1. purANo aneka che eNe pitAnI jayaMtI nAmanI kanyA zukrAcAryane ane temAM pratipAdana paNa juduM juduM karyuM che. dIdhI hatI, ethI e devayAnInA Aja thAya, zukA paraMtu aDhAra mahApurANa ane aDhAra upapurANa cAryanI pAse mRtasaMjIvanI vidyA zIkhavA kacane eNe kahevAya che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purANa uDara purecana brahma, padma, viSNu, ziva, bhAgavata, nArada, mArka. purumitra dhRtarASTranA so putramAMne eka. Deya, agni, bhaviSya, brahmavaivarta, liMga, varAha purumitra (2) duryodhanapakSane kSatriya. skanda, vAmana, kRmI, masya, garuDa ane brahmAMDa e pumiDha somavaMzI purukuLatpanna hasti rAjAnA che.| bhAga12-13-4. traNa putremAne kaniSTha. purAvatI bhAratavarSIya nadI. puruSa ekanI aMkasaMjJAvALA puru rAjAnuM bIjuM nAma. puru uttAnapAda vaMzanA cakSurmanune naDavalAne peTe puraSa (2) akhila brahmAMDanA prANurUpa paribrahma thayelA putromAM moTe putra. koI kaI sthaLe enuM ane puruSa (3) brahmA puruSa evuM nAma paNa maLI Ave che. puruSa (4) rAkSasane paNa A nAme kahyA jaNAya che. puru (2) vAsudevane peTe thayelA ATha putromAM puruSasUkata paramezvaranuM varNana karanAruM sUkta, moTA putra. "sannazIrSa'. A vaidika sUkatane puruSasUkta kahe che./ puru (3) kAyakavananI uttare pururavAnuM janmasthAna, bhAga 10-1-20. eka parvatavizeSa purakalsa sUryavaMzI IvAkukuLatpanna mAdhavanA rAjAne kayA puruSottama zrIkRSNa biMdumatIne peTe janmelA traNamAMne moTo putra. 33 puruhata caude IndranuM sAdhAraNa nAma. e enA pitAnA jevo ja zUravIra hatA ane eka purukSetra semavaMzI yaduSatra krojhAnA jyAmagha kuLanA pitAnI pachI rAjayAdhikArI thayA hatA. eNe eka ka kathavaMzamAM janmelA anurAjAne putra. enA putranuM nAma Ayu. prasaMge nAgone sahAya karI hatI, te uparathI emaNe pitAnI narmadA nAme kanyA ene paraNAvI hatI. ene pururavA semaputra budhathI IlAne thayela putra. e narmadAne peTe vasuda ane trasadasyu ema be putra somavaMzane mULa puruSa che. enI rAjadhAnI pratiSThAna thayA hatA. pUrve prayAganI pAse hatI. | devI bhAga 1 240 purakalsa (2) rameka brahmarSi (2, aMgirA zabda juo.) a0 13 ilAne putra hovAthI ene alavila puruja somavaMza purukuLatpana ajamIDha putra, nIla kahe che. urvazI asarAe ene pasaMda karyo rAjAnA vaMzanA suzAMti rAjAne putra. arka nAmane hatA ane e enI strI thaI hatI. vaivasvata rAjA te ene putra hatA. mavaMtaranA AraMbhe urvazIne mitra nAmanA purujita (2) somavaMzI yaduputra, kroNAnA vaMzanA Adityane zApa thayo hato ke tuM pRthvI para paDIza. rUcaka rAjAnA pAMca putromAMne moTe. ethI e pRthvI para paDatI hatI, tevAmAM kezI purujita (3) vasudevanA bhAI Anakane kaMkAnI nAmano daitya ene pakaDIne nATho. pururavAe ene kukhe thayelA be putremAne nAne. kezI pAsethI choDAvI hatI tethI e pururavAne paraNI purujita (4) kuMtibhoja rAjAne putra, kuntIne haMtA ane patra pururavIne ayu, kutA, satyA, bhAI ane yudhiSThira, bhIma, ajuna vagerene raya, vijaya ane jaya ema cha putra thayA hatA. mAmo. bhAratayuhamAM potAnA pitAnI sAthe pAMDava- cAre varNanI prajAe paraspara kevI rIte vartavuM pakSamAM hato bhAra udyoga a0 172, enA e viSaye ene ane kazyapa RSine saMvAda thayo rathanA ghoDA indradhanuSanA raMganA hatA. | bhAra hatA. / bhAra0 zAMti a0 72-73. droNu a0 23 e bhAratanA yuddhamAM azvatthAmAne purecana oNvizeSa. duryodhananA kahevA uparathI hAthe marAyo hato. pAMDavone bALI mUkavA sAru vAraNAvatamAM eNe pujita (5) kRSNane jAMbuvatIne peTe thayelA putra- lAkSAgRha bAMdhyuM hatuM. pachI pAMDavo sAthe rahevAnA mAne eka. udeze tyAM gayo hato, te vakhate ene rathane gadheDA Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 puracana pulamana jeDyA hatA ema bhAratamAM lakhyuM che. bhAratanA sevA karI, zraddhApUrvaka ene mukhe thatA vedAdhyayananuM yuddhanA samaya sudhI zleSTha jAti pitAnA rathane zravaNa karyuM ane pUre dahADe eka putrane janma gheDA joDatI nahatI ema jaNAya che. | bhAra Ape. e putranuM nAma vizravA pADyuM. te vArA Adi- a. 144. pAMDane lAga rAkhI bALI uttara sa-ra ja A pulatya dara caitra mAsamAM sUryanA mUkavA AvyA hatA, te te kyAM rahyuM, paNa e samAgamamAM saMcAra kare che (Ta, madhu zabda juo.) pite ja lAkSAgRhamAM baLI mUe hato pulatya (3) yudhiSThirane tIrthayAtrAnI kathA jeNe purojiva priyavrata putra moghatithinA sAta putromAM kahI hatI te RSi / bhAra0 vana a0 82-85. pahele. ene deza ene ja nAme prasiddha che. pulaha svAyaMbhuva manvantaramAM eka brahmamAnasaputra. purajava (2) zAkakIpanA sAta dezamAM pahele. e brahmadevanI nAbhimAMthI utpanna thayo hato ane purAvA anila nAmanA vasune putra gati nAmanI kaIma kanyA enI strI hatI. ene pulasya svAyaMbhuva mavaMtaramAM brahmamAnasa putra. e karma zreSTha, varIyAna ane sahiSNu ema traNa putro brahmadevanA karNamAMthI prakaTa thayo hato. kardama prajA- hatA. pUvera mahAdevanA zApane laIne A maraNa patinI kanyA vizvA enI strI hatI ane ene pAmyo hate. (maharSi zabda jue.) peTe agatya ane vizravA ema be putra thayA hatA. pulaha (2) pU maraNa pAmelA A RSine brahmadeve e mavaMtaranI samApti sudhI hoya ema jaNAya puna: utpanna karyo hato. brahmadeve pote karelA yajJamAM che. pachI jyAre mahAdevane zApathI saghaLA brahma- agninA lAMbA kezamAMthI e pedA thayo hato. ahIM mAnasa putre maraNa pAmyA, tyAre e paNa maraNa ene saMdhyA nAmanI strI ane kaIma nAmane putra pAmyo hato (maharSi zabda juo). A nAmane hatA. / bhAra udyoga a0 117 = A pulaha pitara te Ane putra thAya. prastuta manvantaramAM prati vaizAkha mAsamAM sUryanA pulatya (2) cAlu vaivasvata manvantaranA AraMbhamAM samAgamamAM saMcAra kare che. (2. mAdhava zabda juo.) brahmadeve pUve maraNa pAmelA brahmamAnasa putrone pulaha (3) eka RSi. enA nAma sivAya kazuM vizeSa jaNAtuM nathI. punaH jIvatA karyA hatA. temane A pulatya brahmadeve peAte karelA yajJamAM agninA pILacaTA vALamAMthI pulahAzrama gaMDakI nadInA tIra para AveluM kSetra vizeSa | bhAga 7-14-30 utpanna thayA hatA. pachI A ja mavaMtaranI agi- pralida lokavizeSa | bhAga 2-4-18. vAramI cokaDInA satyayugamAM e meruparvatanI bAjue palida (2) kaliyugamAM zuMga rAjavaMzamAMne eka pahelAMthI tapa karate beThA hatA. tyAM AgaLa gAMdharva rAjA. ene putra ghoSa | bhAga 12-1-17. kanyAo vArevAre AvatI ane gAyana karatI. patidaraza pure indraprasthanI dakSiNa dizAmAM AthI enA tapamAM vidana thatuM. mATe eNe e A le dezavizeSa | bhAra0 sabhA0 a0 31. zApa ApI mUkyo hato ke huM beTho chuM tyAM Aja paviMdanagara A nagara kayA dezanI rAjadhAnI hatI pachI je kanyA Avaze te garbhiNI thaze. tyArathI te jaNAtuM nathI. paraMtu pAMDavonA samayamAM ahIM tyAM koI kanyA jAya nahi. A zApanI khabara sakamAra ane sumitra nAmanA be bhAIo rAja tRNabiMdu nAmanA rAjAnI kanyA gaune nahAtI. sababa karatA hatA. bhA20 sabhA a0 29. te pharatI pharatI tyAM gaI. tyAM javAthI zApane laIne pulina amRtanuM rakSaNa karanAra eka deva. e kanyA garbhiNI thaI. / bhAra vana a0 274 pulAmana kazyapa ane dalune putra eka dAnava. A ple 12 A uparathI tRNabiMdue e kanyAne hiraNyakazipu ane vRtrAsurane anuyAyI hatA. | pulatyane ja paraNavI. gaue pulatyanI ghaNuM prakAre bhAga 6-6-31, 6-10-20, 7-2-5. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pulamAM 334 puSyajA pulamAM vizvAnara dAnavanI kanyA. mArIca dAnavanI A dvIpane adhipati hatA. eNe A dvIpanA be strIomAMnI moTI strI. enA putranuM nAma be bhAga karI potAnA ramaNaka ane dhAtakI nAmanA pauloma. be putrane ApI, temanAM nAma parathI dezanAM nAma pulemA (2) cAlu mavaMtaramAMnA vAruNibhagunI pADyAM. A banne dezanI sImA e dvIpanA madhyamAM strInuM haraNa karanAra rAkSasa. AvelA mAnasettara parvatathI bane che. pulomA (3) bhagunI strI; jenuM pulamAM rAkSase haraNa puSkaramAlinI satya nAmanA UMcatti karanAranI karyuM hatuM te. cyavana I. enA sAta putro hatA. zrI. | bhAra0 zAMti26. pulomA (4) daityanI strI, enA putra pile kahevAtA. puSkaramAlinI (2) IndranI sabhAnuM nAma. pukala cADA lokavizeSa | bhAga 2-4-18. puSkarArazya vATadhAna dezanI pAse AveluM eka puSkara eka varuNaputra, e varuNane balAdhyakSa che. / vanavizeSa. | bhAra0 sabhA a0 32. vA. rAtre uttara0 0 33. * somakanyA snA puSkarAruNi somavaMzI purukuLatpanna raudrAzvanA putra enI strI thAya. | bhAra0-udyoga a0 88. RtayuM rAjAnA vaMzanA bharatakuLamAM thayelA duritakSaya puSkara (2) eka brahmarSi. (kRSNaparAzara zabda juo.) rAjAnA traNa putromAMne nA putra. tapa vaDe karIne puSkara (3) pAMcaDAnI saMjJAvALA nalarAjAne bhAI e brAhmaNa thayo hato. puSkara (4) sUryavaMzI ikvAkukuLamAM utpanna thayela puSkarAvatI sUryavaMzanA puSkara rAjAnI nagarIvizeSa. dazaratha putra bharatane mAMDavInI kukhe thayelA be putro- puSkariNI uttAnapAda vaMzanA vyujhanA rAjAnI strI. mane nAno. enI rAjadhAnI gAMdhAra dezamAM Avela puSkariNI (2) uttAnapAda vaMzanA utsuka rAjAnI strI, puSkalAvata athavA puSkarAvatImAM hatI. | vArA puSkariNI (3) bhUmanyunI bhAryA. | bhAra0 a0 uttara0 sa0 101, 101-13. puSkara (5) sUryavaMzI ikSavAkukuLanA kuza vaMzanA puSkala dazarathanA putra bharatanA putra pukkaranuM bIjuM nAma. sunakSatra rAjAne putra. enuM bIju nAma kinarAdha puSkala (2) IkSavAkukuLanA lAMgala rAjAnuM bIju nAma. hatuM. enA putranuM nAma aMtarIkSa hatuM. puSkalAvata puSkarAvatI nagarInuM bIjuM nAma. puSkara (6) somavaMzI vasudevanA bhAI vRkanA putra- puSkarAvatI puSkalAvata te ja. bharataputra puSkale mAMne eka. vasA velI nagarI. hAla e ThekANe parAga ane puSkara (7) sAmavaMzI kRSNanA pautramAMne eka. carasaddA e gAma vasyAM che, ane svAtanadInA puSkara (8) ajameranI pAse AveluM bhAratavaSaya pUrva kinArA para Avela che. tIrthavizeSa. puSTi svAyaMbhuva manavaMtaramAM dharma RSinI tera puSkara (9) e nAmane parvatavizeSa. | bhAi bhI. strIomAMnI eka. 12-24. puSpa zAlmalIdvIpamAM parvatavizeSa, puSkaracUDa dakSiNa dizAne diggaja vizeSa| bhAga, puSpaka eka IcchAgAmI - besanAranI icchA thAya tyAM 5-20-38. laI jAya evuM vimAna, tapa karIne vaizravaNe e puSkaradvIpa pRthvIne sAta mahAdvIpamAM sAtame meLavyuM hatuM. te vArA uttara0 sa0. 3, rAvaNe mahAdvIpa. e dadhimaMDoda - dahIMnA samudranA bAhya- enI pAsethI balAkAre laI lIdhuM hatuM. rAvaNanA pradezamAM heI, cesaTha lAkha yojana paheLe che. vadhu pachI te rAmanI pAse AvyuM hatuM. emAM eTalI ja paheLAInA mIThA pANIne samudrathI besIne rAma ayodhyA gayA hatA. vIMTaLAyela che. priyavrata rAjAne putra nIti hetra puSyajA malaya parvatamAMthI nIkaLanArI nadIvizeSa. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpadaMta pUra puSpadaMta ATha diggajamAMnA vAyavya dizAe AvelA puSpAdakA yamalokanA mArgamAM AvelI nadI, / bhAra0 diggaja. vana a0 200, puSpada ta (2) eka gaMdhava'. / devI bhAga0 9 ska0 a0 20.0 eNe racelu' mahimnasteAtra prasiddha che. puSpadaSTa kaTTuputra nAgamAMnA eka. puSpadhanvA puSpanuM dhanuSya dhAraNa karavAthI paDelu madana - kAmadevanuM eka nAma, puSpabhadra svargamAM Avelu davenuM vavizeSa, puSyabhadrA himAlayanI uttare AvelI nadIvizeSa, mArkaMDeya RSinuM janma ane tapasthAna. /bhAga 12-8-17. puSpamatra kaliyugamAM bAhvika rAjAnI pachI thayelA rAjA vizeSa, enA putranuM nAma du`ika / bhAga. 12-1-34. puSpartha dAzathi rAmane besavAne eka prasiddha ratha. puSpavatI bhAratavaSIrSIya nadI, puSpavarSa puSpa zabda jue. puSpavAna sAmavaMzI purukuLApanna uparicara vasunA putra mRtyuthanA vaMzanA satyahita rAjAneA putra. enA putranuM nAma jahu puSpAhana eka rAjA, te kayA vaMzanA hatA te jaNAtuM nathI, enI strInuM nAma lIlAvatI ane ane sahasra putra hatA. puSpAnana eka yakSa. / bhAra0 sa0 10--18, puSpAnana (2) eka gadha`. puSpAnveSi eka brahmarSi (3 aMgirA zabda juo.) puSpAM uttAnapAda vaMzanA dhruvatA pautra ane svathI vatsarAne thayelA cha putrAmAMnA meTA putra ene prabhA nAmanI strI hatI ane enAthI ene prAtaH madhyAhana ane sAyahana, ema traNa putrA thayA hatA. dASA nAmanI bIjI srIthI pradeSa, nizItha ane vyaSTa, ema bIjA traNa putrA thayA hatA. puSpApA eka nagara. puSpAdaka bhAratavaSIya paryaMta puSpAtkaTA sumAlI rAkSasanI kanyA, vizravA RSinI strI, ane rAvaNu ane kuMbhakarNenI mAtA. pa puSpa seAmanI sattAvIza strImAMnI eka. puSpa (2) sUryavaMzI ivAkuLApanna kuzavaMzanA hiraNyanAbha rAjAne putra. dhruvasaMdhi ane putra thAya. / devI bhAga0 3, skaM a0 14 puSpa (3) eka nakSatra. pu'savana eka vRttavizeSa peAtAne sArI putra thavA ditiye A vrata karyuM." hatuM. mAgazara suda paDavAthI te kArtika vada amAvAsyA sudhI e karavAnuM che, pUjanI eka cakalI-paMkhaNI. (3. brahmadUta zabda jue.) ane brahmadatta joDe saMvAda thayA hatA. pUtanA 'sanI anucara, eka rAkSasI, enuM khIju nAma bakI paNa hatuM. kaMsanI AjJAthI e gokuLamAM chekarAMone mArI nAkhatI. pachI kRSNane mArI nAkhavA taruNu ane svarUpavAna strInu rUpa dhAraNa karIne e naMdanA gharamAM peThI. enuM kapaTa keAIne jaNAyu nahi, eTale keIe ene aTakAvI nahi. jaseAdA ane rohiNI vageree jANyu ke e kAI gAkuLavAsinI ja haze, kRSNane jyAM suvADayA hatA tyAM jaIne eNe kRSNane jhaDapathI teDIne kheALAmAM suvADayA ane dhavarAvavA lAgI. e pAtAnI stananI DIMTaDIAne viSa ceApaDIne AvI hatI. kRSNane e vAtanI khabara heAvAthI emaNe viSe cUsI lIdhuM, eTaluM ja nahi paNa joDe joDe enA prANa paNa zASavA mAMDayA. AthI du:khI thaIne kRSNane 'cheDa chADa' kahetI vAMTA pADavA mAMDI. chevaTe gataprANu thaIne bheAMya paDI/bhAga0 10 skaM0 0 pUtimAsa agirAkuLApa eka RSi, pUyaeNAda rakta, paruM ItyAdithI bhareluM eka navizeSa; je manuSya zUdrI, ane evI nIca strIone saMga kare che ene A narkamAM yAtanA bhogavavI paDe che. pUra dhruva nAmanA vasu ane dhaNA putra - eka devatA, pUraNa vizvAmitra kuLAtpanna eka RSi, pUraNa (2) eka RSi / bhAra. zAMti. a0 47 pUruM seAmavaMzI pUruravAnA putra AyunA putra nahuSa ane enA putra (pUruravAnA prapautra) yayAtithI Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 pUrva sukha A ' ' juo.) zarmiSThAne thayelA traNa putromAM kaniSTha. eNe pitAnuM ane Agneya kesala evA be bheda che. be vibhAganI ghaDapaNa laIne ghaNuM kaSTa bhogavyuM hatuM. mATe pitAe sImA barobara judI samajAvavA sAru A nAma ene rAjyAdhikArI karyo hato. ene janmejaya nAmane pADyAM che. eka ja putra hatA. enI strInuM nAma kauzalyA. pUrvacitti Agniddha rAjAnI strI, svAyaMbhuva manvabIjI strInuM nAma pauSTI. pachIthI thayelA putro naramAMnI eka apasarA. pravIra, Izvara ane raudrA. pUcitta (2) vaivasvata manvantaramAMnI prAdhAnI pUruM (2) samavaMzI vijayakuLatpana jahanurAjAne apsarArUpa kanyAomAMnI eka prativarSa piSa mAsanA putra. ene aja athavA ajamIDha evA nAmAntara- sUryanA samAgame e saMcAra kare che. (sahasya zabda vALa balAkAzva nAme putra hatA. pUru (3) arjunane sArathi bhAra0 0 36-30 pUrvadazA pahelA videha dezanI pUrva taraphane dezapUrNa prAdhAnA putra devagaMdharvomAMne eka vizeSa. pAMDavonA samayamAM ahIM sudharmA nAme rAjA pUrNa (2) eka nAgavizeSa bhAra A0 57-5 hatA. bhAra0 sabhA0 a0 28, pUrNabhadra vaizravaNanA sAta amAtyamAM eka yakSa, pUrvaniSAda bharga nAmanA dezanuM bIjuM nAma. ene yajJa athavA harikeza nAme putra hate. | matsya pAMDavonA samayamAM ahIM maNimAna pramukha niSAda a0 108 rAja hatA. | bhAra0 sabhA a0 30 pUrNabhadra (2) eka nAgavizeSa. pUrvapAMcAla kurudezanI pachI enI pADoze Avele paNa mAsa eka brASi ane enuM kaLI. (pa. agatya parva tarakane deza / bhAra sabhA a0 20. zabda juo.) pUrva pAli bhAratIya yuddhamAM pAMDava pakSane e nAmane pUrNamAsa (2) kAliMdIne peTe thayelA kRSNane eka rAjA / bhAra udyoga a0 4 putramAMne eka pUrvabarbara pUrva zakadezanI pUrva tarapha Avela pUrNamukha eka nAgavizeSa. barbara | bhAra0 sabhA a0 30 pUrNa pANI zabda juo | bhAga --12. parvamasya supArtha dezanI pUrve Avela deza. ahIM pUrNa gada saVvizeSa | bhAra0 A0 57-16. pAMDavonA samayamAM virATa rAjA ja rAjya karate pUrNAyu prAdhAputra devagaMdhamAM eka. hevo joIe. bhAratamAM ema che ke, pAMDavo ajJAtapUrNimA svAyaMbhuva manvantaramAMnA marIci RSinA vAsa sAru matsyadezamAM gayA hatA. have masvadeza be putromAM kaniSTha, ene virAja ane vizvaga be che evuM sahadeva dakSiNa tarapha vijayayAtrAe nAme be putra ane devakulyA nAme kanyA hatI. gayo hato te hakIkatamAM che. tyAre virATane matsyapUrNimAgatika eka brahmarSi. (3. bhagu zabda juo.) deza kayo ? dakSiNa taraphanA bane matsyadeza kuru praya eka brahmarSi. (2. kazyapa zabda juo.) deza pAse AvelA heIne ajJAta rahevA yogya pUvakirAta pUrva tarapha Indraparvata pAse Avele nahetA. mATe pUrva masya dezamAM ja gayA haze kirAta deza. pAMDavonA samayamAM ahIM sAta kirAta ane virATa tyAM rAjya karatA haze. rAjAo rAja karatA hatA. Idraprasthane madhyamAM pavamitrapada bhAratavarSIya tIrtha. gaNIne enI pUrve A deza Avela hovAthI enuM pravezaka apara videhanI pUrva taraphane deza / bhAra0 A nAma paDayuM che. | bhAra0 sabhA a30 sabhA a0 30 pUrva kesala IdraprasthanI pUrva tarapha Avela kesala, parvasua A deza pAMDavonA samayamAM pUrvakirAtanI A nAma sAdhAraNa che. paraMtu e dezanA IzAnya pUrve Avela hatA. (prazUhana zabda juo.) Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pardhA 337 eka pUrvA somanI sattAvIsa grIomAMnI eka. dahana karIne badhI samRddhi kADhI hatI. e rAjAe pUrvA (2) e nAmanuM nakSatra. ja pRthvI upara gAma, nagara ityAdi racanA karI pUrvAtithi eka brahmarSi (2. atri zabda juo.) hatI / bhAga 4-18-26. * avadhUta dare karelA pUrvA bhAdrapadA e nAmanuM nakSatra, guruomAM pRthvI paNa eka guru gaNAya che. | bhAga pUrvA bhAdrapadA (2) somanI sattAvIsa strIomAMnI 11-7-33, pRthurAjAnA saMbaMdhane laIne bhUminuM paDeluM nAma pUrvAbhirAmAM bhAratavarSIya mahAnadI. bhAra0 bhIru puthAzva eka rAjarSi. 9-22. pRthivIjaya varuNa sabhAmAMnA eka asuranuM nAma. pUrvASADhA somanI sattAvIsa strIomAMnI eka. - pRthu tAmasa manvantaramAMnA saptarSiomAMne eka. pUrve pUrva kalpamAMnA pAMca indra, je pAMDavarUpe pRthu (2) cakSurmanunA pautrane prapautra, aMga rAjAne jamyA hatA te (pAMDava zabda juo.) pautra ane vena rAjane putra, venarAjA ati duSTa pUSA A dakSanA yajJamAM Rtvija hatA. ene caDIzA- hevAthI RSioe ene mArI nAkhyo hato. paraMtu e bAMdhIne enA dAMta pADI nAkhyA hatA. pachI rAjayane adhikArI te joIe, mATe venanA mRta piSTabuka eTale yajamAnanA dAMta vaDe tuM khAnAre zarIranuM maMthana karIne pRthane utpanna karyo hate. thaIza evuM zive varadAna ApyuM hatuM. | bhAga 4- pRthunI sAthe ja utpanna thayelI venanI kanyA 5-17, 4-7-40 dakSa prajApatinA yajJane Rtvija. acinI sAthe ja RSioe ene paraNAvyo A pUSA te svAyaMbhuva mavaMtaramAM koI eka hato. venane putra hovAthI enuM bIjuM nAma vainya RSi samaja, dvAdaza Adityamone pUSA nAmane paNa prasiddha hatuM. / bhAra0 droNa a0 69 0 satva Aditya nahi, kemake e mavaMtaramAM dvAdaza Aditya rahita thaI gayelI pRthvIne punaH pUrvavat karavA hatA ja nahi. e bAra Aditya te mAtra sAMprata sAru ene zaMkare dazacaMdra ane devIe zatacaMdra ema manvantaramAM che. anukrame be khaDaga, agnie ajagava nAmanuM dhanuSya pUSA (2) dvAdaza AdityamAM mAgha mAsamAM jene ane varuNe amRtamya chatra ApyuM hatuM. emanA vAro hoya che te Aditya. (tapA zabda juo.) gathI e balADhaya banyA hatA. eNe pRthvInI pRthA phUrasena rAjA pAsethI kuMtibhoja rAjAe dattaka atizaya viSamatA dUra karIne ene sama karI hatI, lIdhelI kanyA. enuM ja AgaLa jatAM kuMtI nAma pachI dehanAra ane doNInI kalpanA karIne eNe paDayuM ane e pAMDavonI jananI banI. bhUmine dahI hatI, evo lekha maLe che. paNa A pRthivI bhUmi te ja. sUryamALAmAM pRthvI sUryathI lekha sUryavaMzI pRthu viSaye hai joIe, kAraNa trIje graha che. ene AkAra goLa hAI vaccethI daityamAM prahUlAda viSaye vAchaDAnI kalpanA karelI che. phUlele che, dhULamAne enuM kSetraphaLa 18,65,50,000 te cAkSupa manvantaramAM nahi, paNa cAlu manvantaramAM corasa mAIla che. A pikI 5,55,00,000 corasa saMbhave che. ene vijitAzva athavA aMtardhAna, mAIla jamIna ane bAkI badhuM pANI che. pRthvI- dhUmakeza, haryakSa, draviNu ane vRka ema pAMca putro para vastI pAMca abaja keTInI che. pRthvI sUryanI hatA. AgaLa jatAM vijitAzvarane rAjya ApI AjubAju laMbavartulAkAra kakSAmAM phare che. A pote bhAryA sahita araNyamAM gayo hato. ene deha kakSAnuM eka kendra sUrya che. pRthvInI ummara kamamAM araNyamAM ja paDa hatA. | bhAga 4 40 a0 kama be-cAra karoDa varSanI haze. pRthurAjAe enuM 15-23, 43 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 pRthu (3) sUryavaMzI ikvAku kuLamAM thayelA kakusya pRthusena semavaMzI purukuLAtpana ajamaDhaputra rAjane pautra ane suyodhana athavA ane rAjAne bahadridhunA vaMzane pAra rAjAnA be putromAMne mATe putra. vaivasvata manvantaranA AraMbhamAM A jabare pRthusena (2) karNa nA putramAMne eka. parAkramI ane dharma sthApaka thaI gayela che. pRthvI pRthaka bhAratavarSIya tIrtha. upara sudharmA, zaMkhapada, ketumAna ane hiraNyomAM agni svAyaMbhuva mavaMtaranA mRtapA nAmanA prajAevA pUrvAdi dizAomAM kramavAra dipAla sthApIne patinI strI, e ja kRSNAvatAra vakhate kRSNanI pote madhyamAM rahetA hatA. / matsyapurANa a. 8 mAtA devakI rUpe janmI hatI. eNe so yajJa karyA hatA. pRthune vizvaga, vizvaraddhi pazci (2) bAra AdityomAMnA savitA nAmanA ane vicharA, ema traNa putro hatA. AdityanI strI. pRthu (4) eka brahmarSi (3, bhRgu zabda juo.) pRzcigarbha viSNune eka avatAra. pRthu (5) rAmanI senAmAM eka prasiddha vAnara. | pRSat somavaMzI purukuLanA ajamIDhanA putra nIlanA vA 0 20 yuddha sa0 47. vaMzanA pAMcALa kuLanA samaka rAjAne putra. ene pRthu (6) sAmavaMzI yaduputra, phoTAnA vaMzanA racaka putra te drupada rAjA, rAjAnA pAMca putro pikI ce. pRSa% sUryavaMzI vaivasvata manunA nabhagane vaMzanA pRthu (7) sAmavaMzIya yadukuLanA sAtvata rAjanA aMbarISanA putra virU5 rAjAne putra. aMgirA vRSNi nAmanA putravaMzamAM, vRSNIyaputra citraratha | RSinI sevA karavA vaDe ene brAhmaNatva prApta rAjAne meTo dIkaro. yAdamAM e mATe parAkramI thayuM hatuM, tethI e emanA gotrane ja kahevAya. ane kIrtimAna hate. enA putranuM nAma rathItara hatuM. pRthu (8) ATha vastuomAMne eka. | A0 106-11. puSadha vaivasvata manunA daza putro paikI AThama puthugrIva khara rAkSasanA amAtyamAMno eka. enuM putra, e vasiSTha RSinA AzramamAM kAMI kALa bIju nAma pRthuzyAma evuM hatuM. sudhI sevA karIne raheto hato. enuM kAma gAyanuM pRthubha ozInara zibinA putra bahagarbhanuM bIjuM rakSaNa karavAnuM hatuM. eka divasa aMdhArI rAtre nAma. gAyo bAMdhI hatI tyAM vAghe praveza karyo. pRthulAzva eka rAjarSi AthI gAyo barADA pADavA lAgI. e sAMbhaLIne pRthulAkSa semavaMzI anukaLApanuM aMgavaMzanA e hAthamAM khaDaga laIne tyAM gayo. aMdhAruM hovAthI caturaMga rAjAne putra. ene bahadratha, bRhatkarmA, baha6- na dekhAyAthI ene vAgha dhArIne eka gAyane ja bhAnu ane caMpa ema cAra putra hatA. vadha karyo. A govadhane laIne kSAtradharmathI bhraSTa pazuvega eka kSatriya, thaI e araNyamAM pharato hato tyAM dAvAnalamAM baLI pRthuzyAma pRthagrovanuM bIjuM nAma. mUo. | bhAga 8 kaM0 a0 2. pRthuzravA semavaMzI yaduputra, kroSTAnA vaMzanA pRSache (2) bhAratI yuddhamAM pAMDava pakSane eka rAjA. mahAbhoja rAjAne pramukha putra. enA putranuM nAma ane yuddhamAM azvatthAmAe mAryo hato. te bhAra0 dhama hatuM. droNa0 a0 156, pRthuzravA (2) tavanamAM pAMDavonI joDe rahenAre piMgala yajurvedanuM upaniSada. eka RSi. - paMgalAyana sUkuLane eka RSi. piMgala RSine pRthupaNu RSabhadeva vaMzanA bharatakuLatpanna vibhu- vaMzaja. rAjane putra. enI strInuM nAma AkRti ane putranuM paigaya RSivizeSa. bhAra0 sa0 4-23, nAma nakta hatuM, paigya piMga RSine vaMzaja. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paibhavana pakinsa paijavana e nAmano eka za8. eNe potAne svAhA- tArA rAjAne kahe ke enI buddhi ThekANe lAvavA kAra, vaSakAra Adi vedamaMtrone adhikAra na hovAthI huM tarata ja AvuM chuM. A sAMbhaLIne paDakaaMdrAna vidhAna vaDe karma karIne brAhmaNane dakSiNa vAsudeva kAzI gayo. tyAMnA rAjAne ane ene ApI hatI. | bhAra0 zAMti a0 6 zla0 38, snehasaMbaMdha hovAthI ene badhI vAta karI, pote papala kazyapakuLepana eka RSi. tyAM ja rahyo. pachI thoDA divasamAM yAdavane laIne epala (2) vasiSThakuLotpanna eka RSi. kRSNa enI pAse AvavA nIkaLyA. e kAzI gayA la svAyaMbhuva mavaMtaranA svayaMbhU nAmanA vyAsa ane saghaLA daravAjA rokI lIdhA. A sAMbhaLIne ne saMpUrNa javeda bhaNanArA eka ziSya. mumatu. pitAnuM be akSauhiNI sainya ane kAzIrAjanuM traNa nAtha jaina tathA naimininA vai. evI yAjJavalkayanI akSauhiNI sainya laIne kRSNanI saMmukha AvyuM. ukti che. eTale svayaMbhU vyAsane ane kRSNadvaipAyanane te veLA eNe pItAMbara paheryA hatAM ! makarAkAra ziSya pelA RSi e judA judA che. kuMDaLa ghAlyAM hatAM kRtrima garuDadhvaja sAthe hatA aula (2) eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) kRtrima kaustubha maNi paNa dhAraNa karyo hato ! pala (3) eka brahmarSi. (3.bhaga zabda juo.) A badhuM joIne badhA yAdavane khUba hasavuM ela (4) kuzAkhAnuM adhyayana karanArA kRSNa AvyuM ! pachI kRSNa ane enI vacce khUba saMbhAdaipAyana vyAsane ziSya. e vasu RSine putra hatuM. paNa thayuM ane yuddha thayuM temAM kRSNa kAzIrAja pAMDanA rAjasUya yajJamAM hetA nAmane Rtvija sahita ene mArI nAkhyo. pachI kRSNa yAdavonI thayA hatA. sAthe dvArakA pAchA padhAryA. | bhA. 10 ska. a066. pIla (5) pili RSinA gotrano eka RSi. | bhAra0 pauprakamAsyaka bhAratanA yuddhamAM duryodhana pakSane eka a0 6-4; 4-17; zAM. 46-7. rAja, giSTha manuSyanI ummarane prathama pAMcathI daza kiMvA padanya dezavizeSa. | bhAra0 193-9. soLa varSa sudhIno samaya. | bhAga 0 3-31-28, paujanyapurI sUryavaMzI asmaka rAjAe vasAvelI pauDava eka brahmarSi. (3, vasiSTha zabda juo.) eka nagarI. pADa bhImasena pAMDavanA zaMkhanuM nAma, paura traNanI aMkasaMjJAvALA bhagukuLatpanna eka RSi. paDrakavAsudeva paMDradezano rAjA. enuM nAma vAsudeva paurava vizvAmitra RSinA putra mAne eka. hatuM. pAMDavonA samayamAM kRSNa pite vAsudeva nAma paurava (2) purukuLatpanna eka mahA dAnazUra rAjA. vaDe sarva dezamAM prasiddha hatA. pitAnI paNa evI enA vaMzajo paurava kahevAya che. | bhAra0 0 ja prasiddhi thAya ema dhArIne A pIMDUkavAsudeva a0 57. kRSNa jevAM ja badhAM cihana dhAraNa karatA ane khuda paurava (3) azvatthAmAe mArela pAMDava pakSane kRSNa upara bahu TheSa rAkhatA. eNe eka vakhata eka rAjA | bhA. drA, a. 200. ' kRSNane kaheNa mokalyuM hatuM ke khare vAsudeva te paurava (1) pAMDavoe mArela duryodhana pakSane eka huM chuM ane tuM mArA beTAM cihana dhAraNa kare che. rAjA. ene damana nAme putra hatA. A ThIka nathI, mATe e badhAM cihana kADhI nAkhI pauravI vasudevanI strIomAMnI eka. tuM mAre zaraNe Ava. dUte AvIne kRSNane badhA paravI (2) yudhiSThiranI strI. yAdonI rUbarU A saMdeze kahyo. A pIraMjanI puraMjana rAjAnI ekaso ane daza kanyAo, uparathI badhA yAdavone hasavuM AvyuM. eTalAmAM | bhAga 4-27-7. kRNe dUtane kahyuM ke tuM utAvaLA pAche ja ane paurukaH purukutsane putra trasadasyu te. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAruSeya 340 prajApati pauruSeya jeTha mahinAnA sUryanA samAgamamAM Ave praghasa (2) sugrIve mAre e nAmane rAkSasa ! che te rAkSasa. (5. zukra zabda juo.) vA0 ra0 yuddha sa0 43. pINamAsa eka RSi. (2. agatya zabda juo.) praghasa rAvaNa pakSane eka rAkSasa. paulakAyinI tragaDAnI sattAvALA aMgirA kuLamAM pravAsa lakSamaNane kRSNathI thayelA putromAM eka thayele RSi. pradheSa azokavanamAM sItAnA saMrakSaNa sAru rAkhelI paulamauli eka RSi (ra. kazyapa zabda juo.) eka rAkSasI. } vA0 rA0 suMdara0 sa24. paulaya pulasya RSinA putra vizravA RSinuM pracaMDa viSNunA ATha pArSadamAM eka nAmAntara. pracinvAna somavaMzI pura rAjAnA putra janmejayane paulatya (2) eka RSi. (3 bhagu zabda juo.) putra. enA putranuM nAma pravIra, polatya (3) eka RSi. (2. agastha zabda juo.) pracetasa uttAnapAda vaMzanA prAcIna bahiM rAjAne pIlaha pulaha RSine vaMzaja. zakuM athavA savarNa nAmanI bhAryAnI kukhe thayelA pali eka RSi. (3. vasiSTha zabda juo.) daza putra. e badhA sarakhA zIlavAna hovAthI polema pulemAne putra e hiraNyapuramAM raheto temaNe tapa karIne rudrane prasanna karyA. emane manehato ane ene ajune mAryo hato, ratha pAra paDyo. pRthvIne ghaNuM vRkSo vaDe bharapUra paulama (2) dakSiNa mudra AgaLanuM tIrthavizeSa. joI e pitAnA netrAgni vaDe vRkSane bALavA (nArItIrtha zabda juo.) lAgyA. kaMDuMka RSine pramlecA nAmanI apsarAthI paulAmatIrtha tIrthavizeSa. | bhAra A0 236-3, thayelI mArISA nAmanI kanyA vRkSonuM pAlana karatI paulemI bAra Aditya mAMhyalA zakka nAmanA Aditya- hatI. e kAraNathI mArISAnuM vAkSI evuM nAma nI strI. e pulemAnI kanyA hatI ema jaNAya paDayuM hatuM. e mArISAne emane paraNAvI zAMta che, kAraNu graMthamAM e asura kanyA hovAnuM karyA. eo bahu samartha hatA. vAlIne peTe emane mAlUma paDe che. | adhyAru rA0 a sa, 1 caMdravatI nAme kanyA ane dakSa nAme putra thayAM hatAM. zacI ane A eka evuM keI kahe che e bhUla che. e prAcetasa dakSa e nAme prasiddha hatA. pauSAjiti eka brahmarSi. (. aMgirA zabda ja.) pracatA varuNanuM nAmAMtara. pauSTI purUnI bhAryA. / bhAA0 88-84. pracetA (2) somavaMzI kuhyukuLatpanna damanA rAjAne pauSya sUryavaMzI puSyarAjAnA putra dhruvasaMdhinuM bIja putra. ene prAcetasa nAme se putra hatA. nAma. enI strIe uttaka kaSine gurudakSiNAmAM prajagha aMgade mArele rAvaNa pakSane eka rAkSasa | pitAnAM kAnanAM divya kuMDaLe ApyAM hatAM. vA. rA. yu. sa. 75. pauSyAyana eka brahmarSi. (bhagu zabda juo.) prajagha (2) rAma pakSane eka vAnara, eNe saMpAti prakAzana nAgavizeSa. / bhA. A pacha-6 ityAdi rAkSasone mAryA hatA. te vA0 rA0 yuddha prakAza tama RSine putra. ene putra vAga. sa. 43, vAtahavya zabda juo.) prajana semavaMzI purukuLanA kuru rAjAnA pAMca putra prakAza (2) viSNunA dUta. pikI nAne.. prakAzaka revata manunA putromAMne eka. prajAgarA eka apsarA. pragAthA eka brahmarSi. prajApati mukhyatve karIne brahmadevanuM nAma. praghasa mArutie mArelo rAvaNa pakSane eka rAkSasa. prajApati (2) marIci Adi badhA brahmamAna saputre vA. rA0 suMdara0 sa0 46. ane temanA ja kazyapAdi putre te. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajApati prajApati (3) vaivasvata manvaMtaranI khIjI kaDImAMne vyAsa. (vyAsa zabda jue.) praNidhi asivizeSa, / 10 222-9. pratapana nale mArelA rAvaNu pakSane rAkSasa / vA0 rA yuddha sa0 43, pratana sAmavaMzI Ayuputra kSetravRddhanA kAsa nAmanA pautranA vazanA divedAsa nAmanA rAjane| putra. dive|dAsane te mAdhavInI kukhe thayA hatA. (3. gAlava zabda jue.) e meTA parAkramI hatA, enA parAkrama vaDe eNe ghumAna, zatrujita, kRtadhvaja, kuvalayAzva, evAM cAra biruda saMpAdana karyAM hatAM. ane alakAdi keTalAka putrA hatA. e kAryakuLanA DAvAthI keTalAMka purANAmAM ene kAzIpatinA putra kahyo che paNa e cUka che, ema ghaNA graMthAthI jAya che. pratana (2) kAzIpurInA rAjA sudevanA saiAdeva athavA diveAdAsa nAmanA putrane bhAradrAja RSinA prasAdathI thayelA putra, enA janmathI enA pitAne ghaNA ja AnaMda thayA hatA, meATA thatAM bhAradrAja RSine tyAM bhaNIgaNIne nipuNu thayA tyAre e peAtAnA pitAne pUchavA lAgyA ke ApaNe rAjya vagere aizvaryAM kema nathI ? pitAe AgalI hakIkata kahI ke vaivasvata manunA putranA zaryAti putra haiyanA vItahavya nAmanA putra mAruM rAjya laI lIdhuM. che; ane huM mAtra jIva ugArIne ahIM rahyo chuM. ene parAbhava karavAne tane utpanna karyo che. have tane sUjhe te kara. pitAnuM A vAkaya sAMbhaLI ene pArAvAra kApa thayA. lAgalA ja pitAne vaMdana karIne nIkaLI paDayo. te kAzI gayA. tyAM vItahavya ane enu jabaruM yuddha thayuM.. vItahavyanA seAe putrane temaja meTA bhAganI senAnA nAza karyAM. e joIne vItahavya tyAMthI nAThe, te potAnI sukanyA nAmanI bahenanA pati cyavana bhAvanA AzramamAM AvyuM. pratana mArI pUThe paDayo che, kahIne tyAM saMtAI gayA. vItahavya nAThe eTale pratana enI pUrja paDayo hatA te pazu A ja AzramamAM AvI pradana paheAMcyA. RSine vaMdana karIne kahyu` ke kRpA karIne ahI' kAI kSatri hAya tA tene mAre svAdhIna kare. parantu RSie ene satkAra karIne kahyuM ke rAjendra, ahIM tri kAI nathI. ame sabrAhmaNNA ja chIe. bhale, ema kahI RSinI AjJA laI pratardana tyAMthI pAchA pharyAM. ( vItahavya zabda jue.) sArAMzamAM e ke eNe pitAne rAjya pAchuM saMpAdana karI ApyuM. kAlAntare pitA araNyamAM gayA tyAre e rAjA thayA. A pratana evA dAnazUra hatA ke eNe eka vakhata eka brAhmaNane peAtAnA eka putranuM dAna karyuM' hatuM. / bhAra0 zAMti. a0 235; bhAra. anu. a0 137. 341 kauSItakI nAmanA upaniSadamAM A pratananA parAkrama ane cA sabaMdhe eka vAta che. eNe pRthvI peAtAne tAme karI saghaLA rAjAone peAtAnA paga taLe cAMpyA. pachI eka vicAra AvyA ke huM saraleAkane chatuM. hAthamAM dhanuSyabANa laI mAtra eka sevakane joDe laI e draleAkamAM gayA. pauMte bahAra UbhA rahIne dUtane IMdra pAse mekalI kahevarAvyu ke huM yuddha sAru Avyo chuM; mATe bahAra AvI mane jIta; nahIMtara hAryo ema kabUla kara. te jaIne e pramANe kahetAM indrane Azcaya lAgyuM ane devasenA laIne pAte enI pAse Avyo. jue che tA e ekale ja yuddha sAru UbhA che. AthI vaLI ene dhaNu' ja Azcarya lAgyuM ane devasenAne laDhavAnI AjJA karI. devasenAnuM ane enuM jabaruM yuddha thayu'. eNe sa` devAne mUrchA pamADayA. enuM parAkrama joI indrane bahu sa MtASa thayA ane kheAlyA ke huM tArA upara prasanna thaye| chuM. tArI IcchA haiAya te mAga ! indranuM bhASaNa sAMbhaLatAM ja eNe nagna thaI jaI IMdrane sASTAMga namaskAra karyA. pachI hAtha joDI khelyo ke devarAja ! tane dhanya che. rajoguNabharyA huM devalAka jItavA AvyA ane tArAthI yuddha karyuM, e mArA meATA aparAdha, huM zatru chatAM teM mApha karIne mane varapradAna karavAnuM kahyuM, deve sattvaguNI che e je meM sAMbhaLyuM hatu te yathA che. have mane Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratApa 34 pratI 5 KAna vakIla kalA, lAlA " pAchaf kAzApurAmA para paNa uta, varapradAna karo che ja, te A pRthvI para sArAmAM pratividhya (2) bhAratanA yuddhamAM Avela duryodhana sAruM zuM che tenI mane khabara na hovAthI tame pakSane zAkala dezAdhipati eka rAjA. jAte tene vicAra karIne te mane Ape. enA A pratima sUryavaMzanA IkSavAku kuLatpanna kuzAjavAbathI indra vizeSa prasanna thaye. sahuthI zreSTha nvayamAM thayelA vatsavRddha rAjAne putra. ene bhAnu to brahmavidyA, paNa te Ane kema apAya, e dharmane nAme putra hate. saMkaTamAM Indra paDayo. e mArI pAse mumukSupaNuthI pratizravA bhImasena ane sukumArIne putra. deravAIne nahi, paNa zatrubhAve Avyo che. vAru, pratikRta zAMtidevAnI kukhe thayele vasudevane putra. je na ApuM te meM ene mAgavAnuM kahyuM che. chevaTe pratiSThApura hastinApura samIpa AvelI ilAputra vicAra karIne Ide ene brahmavidyA ApI, ema pururavA rAjAnI nagarI. enuM bIjuM nAma vardhamAnakatArtha karIne vidAya karyo, tyAMthI e pAche kAzIpurImAM AvyA. e dazarathi rAmane parama mitra hatA. pratihartA RSabhadeva vaMzanA bharatAnvayamAM thayela pratApa jayadrathane mitra, eka rAjA (3, jayadratha zabda pratiha rAjAne suvarcalAne peTe thayelA traNa putrajuo.) mAne moTo. e yajJa karmamAM bahu nipuNa hate. prata samavaMzI AyukuLAtpanna suhetranA putra kuzane ene stuti nAmanI strIne peTe aja ane bhUma putra. ene putra te saMjaya rAjA. nAmanA be putra thayA hatA. pratibAhu samavaMzI "vaphakane tera putromAM pratIka sUryavaMzI nRgakuLatpanna vasurAjAne putra. kaniSTha. enA putranuM nAma ApavAna. pratibAha (2) kRSNane prapotra, ene putra te subAhu, pratIkAzva sUryavaMzI ikSavAku kuLatpana samavayanA pratibhAnuM satyabhAmAne kRSNathI thayelA patramAM bhAnumAna athavA chuvAzva rAjAne putra. enA putranuM eka. nAma supratIka. pratimAsya athavA matsya bhAratavarSIya deza. | pratika pradIpaka zabda juo. bhArata bhImaa0 9. pratIpa somavaMzI purukuLatpanna ajamIDha saMbhUta pratikRti yudhiSThirane vyAse zIkhavelI vidyAvizeSa. kuruputra janunA vaMzanA dilIpa rAjAne putra. e yudhiSThire arjunane e vidyA zIkhavI hatI. | bhAra ghaNe ja vRddha thayo hato. ene kAMI saMtati va0 36-30-38; va0 37-17. thaI nahotI. putraprApti sAru eNe gaMgAdvAre pratirUpA A praputra puiruSanI strI ane merunI jaIne tapane AraMbha karyo. kAMI kALa gayA pachI kanyA. gaMgA pratyakSa thaIne enI pAse AvIne enA prativiMdhya draupadIne yudhiSThirathI thayela putra. e jamaNuM kheLA para beThAM. te joIne eNe gaMgAne janmakALe zatrujhaharaNa viSaye viMdhya parvata je kahyuM ke tuM mArI putravadhU thAya evI mArI icchA acaLa dekhAvAthI enuM A nAma paDyuM che. yuddhamAM che. gaMgA tathAstu kahIne aMtardhAna thayAM. e jatAM enA rathane, Akhe zarIre sapheda ane kaMTha pitAnA dezamAM pAcho AvyuM. keTalAka samaya AgaLathI ja mAtra kALA evA gheDA joDAva. | vItyA pachI ene devApi, saMtanuM ane bAhika bhAra0 droNa0 a0 23.0 bhAratanuM AkhuM yuddha ema traNa putre thayA. zaMtanu para ene bahu samApta thatAM sudhI e Ugaryo hato. paNa aDhArame prIti hatI. eNe ene kahI mUkayuM hatuM ke tuM divase rAtre keTalAka vIronI sAthe taMbumAM sUte jyAre araNyamAM jAya ane keI strI tArI pAse hatA tyAM azvatthAmAe ene mAryo hate. Ave te tAre ene paraNavuM; ene nA kahevI nahi. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratIpaka 343 pradyumna pachI thoDA kALamAM ja enuM mRtyu thayuM. pachI jANyuM ke madanane bIjo avatAra dvArakAmAM thayo saMtanune gaMgA prApta thayAM hatAM ane e ene ke te gupta rUpa dhAraNa karIne daza vAsAnI aMdaranA paraNyo hato. (tanuM zabda juo.) somavaMzI pradyumnane corI gayo ane samudramAM nAkhI dIdhe. bhImasenane putra. enI mAtAnuM nAma sukumArI. Ama zatrune nAza karIne zaMbarAsura svastha mane enuM parizravA evuM bIjuM nAma paNa hatuM. zailyA pitAne ghera gaye. sunaMdI enI strI thatI hatI. ene devApi, zatvanuM ahIM samudramAM nAkhelA pradyumnane eka mAchalI ane bAlvika e traNa putro hatA. te bhAra Ave gaLI gaI. e ja mAchalI keTaleka kALe kaI mAchInI 63-46, jaLamAM sapaDAI. mAchIe e mAchalI zaMbarAsurane pratIpaka videhavaMzIya marurAjAne putra ane putra najara karI. zaMbare pitAnA rasoIyAne rAMdhavA sAru kRtiratha. | bhAga- 9-13-16. ApI. rasoIyAe mAchalI rAMdhavA sAru jevI cIrI pratIha RSabhadeva vaMzanA bharatakuLane parameSTi ke enA peTamAM eNe eka divya bALaka dIThuM ! rAjAne suvarcalAne kukhe thayele putra, enI strInuM A joIne mAyAvatI je tyAM hatI tene te bALaka nAma paNa suvarcalA hatuM, ane ene prativartA, batAvyuM. mAyAvatI te madananI strI hatI te ja, prastatA ane udgAtA evA traNa putra thayA hatA. zaMbarAsuranA vadhu sAruM madana tyAM Avaze tyAre pratoSa devavizeSa. (tuSita zabda jue.) mane maLaze dhArIne e zaMbarAsuranI pAlaka kanyA pratyakastrAtA bhAratavarSIya nadI. rUpe tyAM rahI hatI. eNe A bALakane jotAM ja pratyagra pratyagraha te ja. harSabhera ene pitAnI pAse rAkhyuM ane mAchalIne pratyagraha somavaMzI pura kaLAtpanna vasurAja (uparicara rAMdhIne zaMkhAsurane jamADavAnuM rasoIyAne kahyuM. vasu) enA putromAMnA ekane satyazravA evuM nAmA- chokarAne eNe pitAnA aMtaHpuramAM ja pitAnI ntara hatuM. pAse rAkhe. eTalAmAM nArada tyAM AvyA ane pratyuSa eka vasu. (aSTavasu zabda juo.) prabhAtAne zaMkare dagdha karelo tAre svAmI madana te ja putra. enA putranuM nAma deva | bhA. A0 a0 67. rukimaNune peTe janmI zaMbaranA vadhAthe tArI pAse prayUha eka brahmarSi (3, bhRgu zabda juo.) AvyuM che ema kahyuM. mATe tuM enuM sArI rIte pradIpaka videha vaMzanA maru nAmanA janakane putra. pAlana karaje, nArada ema kahIne gayA eTale mAyAvAlmIki rAmAyaNamAM enuM nAma pranIdhaka kahyuM che. vatI(ratI)ne ghaNe harSa thayo; kemake e enI ene kRtiratha nAme putra hatA. vATa ja jotI hatI. mAyAvatIe enI uttama pradoSa uttAnapAda vaMzanA puSpAne doSA nAmanI prakAranI vyavasthA karI ane enA saMbhALapUrvaka bIjI strIne peTe thayelA traNa putromAMne moTo. ucheramAM e - pradyumna - moTo thayo. moTo thatAM e pradyumna cakSurmanane naDavalAnI kukhe thayelA agiyAra ghaNo ja sauMdaryavAna thayuM. eNe badhAMnAM mana putramAM eka. ene sudyumna nAmane putra hatA. haraNa karI lIdhAM. temAM ratInuM citta paNa eNe pradyumna (2) yadukuLAtpanna kRSNane rukimaNIne peTe harI lIdhuM hovAthI e ene kAmadaSTie jotI, thayele prathama putra. e mahArathI hatA. | bhAra e uparathI pradyumna ene kaI prazna pUchayA, tenA 10 40 50 55. * zivanA trIjA nayananI eNe javAba dIdhA. eNe pradyumnane janmAMtaranI javALAthI bhasmIbhUta thayelA madane-kAmadeve A hakIkata kahevAthI enA mananuM samAdhAna thayuM. bIjo avatAra lIdho hato ane ene hAthe zaMbarA- pachI ceDA kALamAM ja pradyumna zaMbarAsurane mArI suranuM maraNa nirmANa thayuM hatuM. jevuM zaMbarAsure nAkhe. pradyumnanA vayane anukuLa svarUpa dhAraNa Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padyumna 344 prabhAvatI karIne mAyAvatI ene laIne dvArakA javA nIkaLo. prabala lamaNAnI kukhe kRSNathI thayelo putra. A vartamAna nArade kRSNane ane rukimaNune prabAlaka eka kinavizeSa. jaNAvyA. eTalAmAM ratIne laIne pradyumna tyAM AvI prabuddha RSabhadevanA nava siddha putramAMne eka. pahoMce. tethI pradyumnanA pAchA AvavAno saMbhava prabodhinI kArataka suda devaUThI agiyArasa. nahato ane e Aje e joIne ghaNe ghaNe prabhu rAmanI senAne eka vAnara / vArA uttara AnaMda thayo. sa0 36, pradyune potAnA mAmA rakamanI kanyA rakamavatIne prabhajana vAyunuM eka nAma, tenA svayaMvaramAMthI haraNa karI ANI. e enI prabhaMjana (2) maNipura rAjA. ene rudranuM evuM bIjI strI hatI ! bhAga 10 0 a0 1.0 ene varadAna hatuM ke tArA vaMzamAM eka ja peTe ene aniruddha nAme putra thayo | bhAga 10 thaIne tAro vaMza cAlyAM karaze. e varadAnane anu40 a0 61. sarIne enA vaMzamAM citravAhanA sudhI cAlyAM karyuM, pradyumna dhanurvidyA arjuna pAse zIkhyA hatA. citravAhanane putra tha joIe te na thatAM ene kaurava-pAMDavanuM yuddha pUruM thayA pachI ene rAjya citrAMgadA karIne mAtra eka putrI thaI. eNe patrikAmaLyuM hatuM. eNe rAjyane sArI rIte upabhoga dharma pramANe e kanyA ajunane ApI. e jAtanAM karyo. AgaLa jatAM prabhAsakSetramAM sarva vAda lagnamAM evI bolI thatI ke kanyAne putra thAya te maraNa pAmyA temAM e paNa marI gaye ane ratI kanyAne bApa pitAne tyAM pitAnA putra tarIke sahavartamAna devalokamAM gayo. rAkhe, citrAMgadAne babruvAhana nAme putra thaye te pradyumna (3) bhagavAnanI caturmuti pachI eka citravAhane pate rAkhyo ane ene pitAnuM rAjya praghAta ripaMjaya rAjAne mAranArA zunaka pradhAnane ApyuM. putra. e ja somavaMzanA rAjyane uthalAvIne rAjA prabhadraka bhAratanA yuddhamAM pAMDava pakSane e nAmane eka rAjA. thayA hatA. prabhA karNanA putra vRSaketunI strI. enuM bIju pradyota (2) eka pakSavizeSa | bhAga. sa. 10-16, nAma bhadrAvatI hatuM. | jaimitra azvatra a. 63. pradyota (3) ujajayinIne rAjAvizeSa. enI kanyA prabhava bAra bhArgava devomAMne eka. vatsa rAjAne ApI hatI. prabhA uttAnapAda vaMzanA puSpAnI be strIomAMnI pradyotana pradyotavaMzanA pAMca rAja. emaNe ekaso pahelI. aDatALIsa varSa paryanta rAjya karyuM hatuM. / bhAga prabhA (2) rAhunI kanyA ane vivasvAna Aditya1-21-4 nI strIomAMnI eka. e saMjJAnI zakya hatI. prathA dIrghatamasa RSinI strI, dIrghatamasa RSi ene pitAne kAMI saMtati nahotI. aMdha hatA mATe e punarvivAha karanAra hatI. paraMtu prabhA (3) eka asarAvizeSa bhAra anu. 50-58, dIrdhatamase ene zApa devAthI nahete karyo. gItamA- prabhA (4) sUryavaMzanA sagara rAjAnI saMmati nAmanI dinI mAtA ! bhA0 A0 104. moTI strInuM bIjuM nAma. pradhAna (2) eka rAjarSi. enI sulabhA nAmanI kanyA prabhAtA pratyuSa ane prabhAsanI mAtA. brahmaniSThapaNAne sAru prasiddha hatI. prabhAnuM satyabhAmAnI kukhe kRSNathI thayelA putrapradhAna prakRtinuM bIjuM nAma / bhAra0 3-26-10. mAMne eka, prapatana prayAgamAMnuM tIrthavizeSa. prabhAvatI svayaMprabhAnuM bIju nAma bhArata vana prabaLa viSNune pArSadavizeSa bhAga8-11-16 a0 282. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvatI 345 pramIlA prabhAvatI (2) yauvanAzva rAjAnI strI. pramatha (2) dhRtarASTrane eka putra. prabhAvatI (3) haMsadhvajanA putra sudhanvInI strI. pramathagaNa sudranA ane aMdanA gaNa. prabhAvatI (4) devazarmAnI patnI. zacinI moTI pramaMthe RSabhadeva vaMzanA vIradrata rAjAne bhojAnI bahena. aMgaDezvara citrarathanI strI / bhAra0 anu kukhe thayelA be putromAMne nA putra / bhAga 77-8 5-15-15. prabhAvatI (5) pradyumnanI strI. pramada vasiSTha putra. e uttama mAnavaMtaramAMnA saptarSio prabhAsa e nAmane eka vasu (aSTa zabda juo.) pikI eka hato | bhAga- 8-1-24. ene AMgirasI nAme strI ane vizvakarmA nAme pramadharA vizvAvasu gaMdharvane menakAne peTe thayelI putra hatAM. kanyA. sthUlakeza nAmanA RSie enuM pAlana karIne prabhAsa (2) e nAmanuM eka tIrthavizeSa. saurASTramAM pachI 22 nAmanA RSine paraNAvI hatI (ra. 32 jyAM temanAthanuM prakhyAta devaLa che te. zabda juo.) prabhAsa (3) e nAmanuM eka kSetravizeSa arjuna pramANa e nAmanuM tIrtha ane tyAM AveluM eka tIrthayAtrA karate karato maNipurathI rekarNa gaye vaDanuM jhADa. hatA. tyAMthI ahIM AvyA hatA. ahIM ene pramANikaTi bhAgIrathI gaMgA saMbaMdhI tIrthavizeSa. kaNa maLyA hatA. pachI keTaleka kALa revattaka parvata e tIrthamAM kauravoe bhImane viSa khavaDAvIne upara rahyA bAda subhadrAnuM haraNa karIne e iMdraprastha buDADI dIdhA hatA. gaye hatA. A tIrtha ghaNuM puNyarUpa gaNAya che. pramAthe dUSaNane eka rAkSasa amAtya. ene rAme saurASTranuM prabhAsapATaNa te ja | bhAra0 zalya0 mAryo hato. a0 3pa. pramANe (2) rAmasenAne e nAmane eka vAnara. prabhu brahmadevanI sabhAmAM eka RSi. pramAthi pramAtha zabda juo. prabhu (2) bhaga nAmanA chaThThA Aditya ane siddhine pramAthi (2) bIje pramANa za6 ja. eka putra / bhAga -18-2. pramAthi (3) balAka rAkSasIne vizravA RSithI pramataka janmejayanA sarpa satramAM varele eka sadasya- thayele putra dUSaNane bhAI. ene nIle mAryo sabhAsada, hatA | bhAra vana a0 286. pramati vAgIMdrane putra. ene dhRtAcI apsarAnI pramAthinI eka apsarA. kukhe kuru nAme putra thayA hatA / bhAra0 A0 8-110 pramAthI samavaMzI dhRtarASTrane eka putra. ene bhIma ene yavanane ane sukanyAne putra kahyo che. sene mAryo hate. pramati (2) cAkSuSa mavaMtaranA chellA kaliyugamAM pramIlA jhiyA rAjyanI mAlika rAjatrI. eNe thayela vilaNane eka avatAra / matsya a0 133. pAMDavonA azvamedhane zyAmakaNuM ghoDe bAMdhIne pramati (3) sUrya vaMzanA diSTakutpanna prAMzurAjAne arjunanI sAthe yuddha karyuM hatuM. paNa ajune tene putra. enA putranuM nAma khanitra, harAvIne pakaDI hatI; paNa e azva ApatI nahotI pramati (4) vibhISaNanA cAra rAkSasa amAtyamAM mATe mAravAnI dhAraNuM karato hato. te vakhate AkAzaeka vA. rAyuddha sa0 37. vANu thaI ke tuM ene mAravA samartha nathI. pramatha nizAcara jAtine eka rudragaNa/ bhAra0 tArAthI e bharAze nahi, mATe tuM enI sAthe lagna anusA. a. 131. kara ane azva le. te uparathI arjune enI sAthe lagna karyuM. | jaimi. azvameva a0 21-22. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuci pramuci dArathi rAmane ayAkhyAmAM maLavA AvelA RSiemAMnA eka / vA0 rA0 uttara0 sa0 90. pramAda brahmadevanA kaMThamAMthI thayelA eka mAnasaputra. enu` bIjuM nAma huM paNuM hatuM. pramAda (ra) sUryavaMzI ivAku kuLApana daDhAva rAjAnA putra ane putra te hu zva pramAda (3) nAgavizeSa. pramAdana e nAmanA eka brahmaSi / vA0 rA0 uttara0 346 sa0 90. prasveAcA cAlu manva Mtara pUrvanI eka apsarAvizeSa. praslAcA (2) cAlu manva MtaramAMnI e nAmanI apsarA, e dara varSe` zrAvaNa mAsanA sUryanA samAgamamAM Ave che. (pa. nabha zabda jue.) prayAga bhAgIrathI ane yamunAnuM sa MgamasthAna. prayAgarAja hAlatuM. alAhAbAda te, ahI" gaMgA, yamunA ane sarasvatInA saMgama thAya che. triveNI mAdhava, seAmezvara, bhAradvAjezvara, vAsukIzvara, akSacazvara, zeSa, prayAga, veNImAdhava, bhAgIrathI, sarasvatI ane yamunA vagere mukhya tIrthA che. ahIM saghaLA yAtrALuoe kSaura karAvavu. evI prathA che. A tIrthAne tIrAja kahe che. baLarAma yAtrA vakhate ahI' paNa AvyA hatA. veNI nAmanI nAnI nadInA saMgama paNa ahIM thAya che. gaMgA, yamunA ane veNI uparathI triveNI ema keTalAka kahe che. / bhAga -14-30, 10-79-10. pradyuta munInA devaga"dhava putramAMnA eka maja amRtanuM rakSaNa karanAra devavizeSa, enI sAthe garuDe yuddha karyuM hatu.. / bhAra. A0 32-19. praja (2) rAvaNu pakSanA eka rAkSasa / bhAra0 vana0 a0 85. pralekha nuputra dAnavamAMne eka prala`ba (ra) e nAmane eka asura. e kRSNa ane baLarAmano nAza karavA kaMsaneA preryA gAkuLamAM AvyA hatA. govALanA veza dhAraNa karIne bIja praveNI gAvALiyAomAM bhaLI jaI ramatamAM sAmela thaI gayeA. pachI ekAeka balarAmane khabhe besADIne laIne nA. enuM kapaTa kaLI jaIne baLarAme ene tatkALa mArI nAkhyA hatA. / bhAga 10 ska a. 18. pralabhadeza bhAratavarSIya deza / vA. rA. ame sa0 8. prala mAyana eka brahmarSi' (3. visa zabda jue.) pralaMbAsura pralaMba zabda juo. pralaya pRthvI para thayeleA jaLapralaya, jemAM badhAMne nAza thayeA hateA./ bhAra 10 11-65; zAM0 317 anu. 39-1-18; bhAga0 12-4, pralayamegha medha zabda jue. prarA bhAratavaSIya nadI / bhAra0 bhI0 9--23 pravaNa A paryaMta AnaM dezamAM dvArakAnI pAse hAvA joIe. jarAsa dhanA bhayathI kRSNa ane balarAma eka vakhata enA para satAI rahyA hatA. emane nAza karavAnA irAdAthI jarAsa'dhe A patane te vakhate Aga lagADI navarAvyA hatA. enA gayA pachI banne jaNA enA parathI kUdI paDIne dvArakAmAM gayA hatA. prava`Na (ra) kiSkiMdhA pAsenA e nAmanA eka paryaMta 3, mAthyavAna zabda jue.) pravaheNa uttama manvaMtaramAMnA saptaRSiemAM hatA te eka RSi, prajAlaka yakSavizeSa / sa0 10-18. pravIra seAmavaMzI Ayuputra nahuSa rAjyanA kuLanA puruvaMzanA pracinvAna rAjAne putra. ene putra te manasyu rAjA. pravIra (2) harizcandra rAjAne vecAte lenAra kAzIne cANDAla. enuM vIrabAhu evuM nAma prasiddha hatuM. pravIra (3) nIladhvaja rAjAneA putra, citrAMgadAne pitA. pAMDayarAjA, malayadhvaja ane citravAhana evAM enAM nAmAtara che. praveNI kAmyaka vanano dakSiNe karavaRSinA Azrama pAse vahetI nadI. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamI 347 prota prazamI eka apsarAvizeSa. pautra ane medhAtithine putra. A badhA vidyA prazastA bhAratavarSIya nadI. ane jJAnane lIdhe brAhmaNa thayA hatA. prazna atharvaNa vadepaniSada. prastAva RSabhadeva vaMzanA bhUmA rAjAne devakulyAne prazraya svAyaMbhuva mavaMtaramAM dharmaRSine hI nAmanI peTe thayele putra. ene niyutsA nAmanI strIne peTe bhAryAne peTa thayele putra. vibhu nAmane putra thayo hate. prazravaNa bhAratavaSaya tIrtha prastotA priyavrata vaMzanA RSabhadeva kuLatpanna prata prasuzruta zabda juo. pratIha rAjane suvarcalAnI kukhe thayelA traNa putroprasanna sUryavaMzI ikvAku kuLatpanna kUtarAjAne mAMne vacale putra.. putra, enuM bIju nAma yuvanAzva hatuM. prasthala vAhIka deza saMbaMdhI dezavizeSa / vArA prasaMbha rAmanI senAne eka vAnara. / vArA yuddha kikisa43; bhAra0 karNa0 a0 44 le 47. sa0 kara, prastravaNa nAsika-jasthAnanI dakSiNe Avele parvata prasAda svAyaMbhuva manvataramAMnA dharma RSine mitrI / vA0 rA0 ara0 sa. 64. nAmanI strIthI thayela putra. prastuta garuDe mArelo daityavizeSa. prasuda pUrva brahmadezanuM nAmAntara, praharaNa bhadrAnI kukhe thayelA kRSNanA putre mAMne eka. prasadhata sUryavaMzI IvAku kulotpanna kuzanvayamAM prahasta ketumatInI kukhe sumAlI rAkSasane thayelA thayelA maru rAjAne putra. enuM prazruta evuM bIjuM dasa putramAMne moTo. e rAvaNane mAmo thata nAma hatuM. saMdhi nAmane rAjA ane putra hatA. hate. | vA0 ra0 uttara0 sa. 11. rAvaNa baLAtya prasuti svAyaMbhU manunI traNa kanyAomAMnI eka thayA pachI e rAvaNanI trIjA bhAganI senAne dakSa prajApatinI strI. adhipati ane mukhya pradhAna thayA hatA te vArA prasena somavaMzI yadukuLatpanna sAtvata putra vRSNine suMdara0 sa0 49 ja e niraMtara rAvaNanA samAgamamAM vaMzanA nimna rAjAne bIje dIkare; satrAjita rahetA. rAmAyaNanA yuddhane pAMcame divase narAMtaka, rAjAne nAno bhAI. kuMbhahanuM, mahAnAda ane samunnata e cArenI sAthe prasena (2) sAtyakie mArelA karNanA putromAM maLIne yuddha karavA gayo hato. enI ane nIla eka. vRSasenAne nA bhAI/ bhAra0 karNa0 a0 82. vAnaranI vacce ghera yuddha thayuM hatuM. e yuddhamAM e prasenajita eka prakhyAta rAjarSi / bhAra0 zAMti nIla vAnarane hAthe marAyo hate. | vA0 ra0 yuddha a0 235. sa0 5758, prasenajita (2) sUryavaMzI ikSavAku kuLa-5nna prahasta (2) vizravA RSine putkaTAne peTe thayela kazanvayanA vizvAsa rAjAno putra. enA putranuM putra. e paNa rAmAyaNanA yuddhamAM marAyo hato. nAma takSaka rAjA. prahAsa nAgavizeSa | bhAra A0 57-16. prasenajita (3) sUryavaMzI ikSavAku kuLapanna kuzA- prahAsa (2) varuNane maMtrI/vArA uttara0023 nvayanA lAMgala rAjAno putra. zaka rAjA ene praheti rAkSasane mULa puruSa | vA0 rA. uttara putra hatA, sa0 4.0 heti nAme rAkSasa ene nA bhAI prasenajita (4) jamadagninA sasarA reNa rAjAnuM thatuM hatuM. bIjuM nAma. praheti (2) vaizAkha mAsanA sUryanA samAgamamAM praskarva somavaMzI purukuLotpanna raudrAzyaputra Ryu AvanAro rAkSasa (2. mAdhava zabda juo.) ene rAjAnA apratiratha nAmanA pautranA prapautra karavAne brahmadhAtA nAmane putra vaizravaNane sevaka hate. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prati 348 praheti (3) vRtrAsurane anucara eka rAkSasa. prAcInabahiM svAyaMbhuva manvetaramAM eka rAjA. prahalAda ya dhune peTe hiraNyakazipune thayelA cAra dakSa prajApatie yajJa karyo ane je vakhate satInuM putramAM moTe. e garbhamAMthI ja bhagavaniSTha apamAna thavAthI teNe dehatyAga karyo, te samaye A thayo hato. (kayAdhu zabda juo) e jamyA tyArathI rAjA bharatakhaMDAdhipati hato (1. dasa zabda juo.) ja vyApaka paramAtmA-viSNuno upAsaka hatuM. AthI prAcInabahaii (2) uttAnapAda vaMzanA havirdhAnA hiraNyakazipue ene bahu herAna karyo hato. chevaTe rAjAne havirdhAnIne peTe thayelA bahiSada nAmanA viSNue nRsiMharUpa dhAraNa karIne, hiraNyakazipune putranuM bIjuM nAma, zatadrutI athavA savarNA nAmanI mArI enuM saMrakSaNa karyuM. | bhA . e cAla samudrakanyA enI strI hatI. ene peTe ene pracetasa manvataramAM daitya dAnavone adhipati heIne ene saMjJAvALA dasa putre thayA hatA. dakSa nAmane rAjA, AyuSmAna, zibi, bAkkala, virocana, kuMbha, nikuMbha jene prAcetasa dakSa kahetA te, A rAjAne pautra hatA. I. putro hatA. prAcIvAna purunA putra janmejayane putra. enI strInuM prahalAda (2) bhAratavarSIya deza | bhAra0 bhIma nAma AsmAkI ane putranuM nAma zayAti hatuM, a0 8. prAcIsarasavatI eka nadIvizeSa ! za. 38-36, prajJAcakSu aMdha hAIne kevaLa buddhinA prabhAva vaDe badhuM pracetasa vAlmIki RSinuM nAma | bhAga 0 jANanAra hovAthI dhRtarASTrane prajJAcakSu kahevAmAM a0 11. Ave che. pracetasa (2) somavaMzI ghukuLatpanna pracetA rAjAnA prAkAmya ATha siddhiomAMnI eka. se putranuM nAma. eo uttaramAM adhipati prAkeTaka eka jAtivizeSa | bhAra0 0 3ra. thayA hatA. prAkuzagavAna gAlavavaMzoddabhava eka RSi. (kuNi prAcetasadakSa bagaDAnI sattAvALA prAcInabahi gaMga zabda juo.) rAjAne pautra. dasa pracetAone mArISA athavA prAgAtha eka brahmarSi (3. aMgirA zabda juo.) vAkSane peTe thayelo patra. ene sATha kanyAo hatI. prAjyotiSapura zAkala dezanI uttarane deza ane (e kone kone ApI te saMbaMdhe che. dakSa zabda juo.) paravizeSa (mULamAM zAkaladIpa kahyo che, paraMtu te prAcetA eka brahmarSi (3. bhagu zabda juo.) ghaNuM dIpa nathI.) ahIM pAMDavonA samayamAM narakAsurane karIne e vAlmIki pote ja putra bhagadatta rAjA rahetA hatA. AsAmamAM AveluM kAmarUpa agara kAmANya te ja / bhAra0 sabhA prAceya brahmarSi (ra. kazyapa zabda juo.) a0 26, prAgya dezavizeSa. prAtiSapura (2) madadezAdhipati zalya rAjAne prANa svayaMbhuva mavaMtaramAMnA bhagu RSine pautra nagara. ghaNuM karIne zAlanagarathI A nagara juduM ane vidhAtA RSine putra. ene vedazirA nAme che. | bhAra udyoga a0 550 le3. putra hato. prAgrAthaNa eka brahmarSi (2, kazyapa zabda juo.) prANa (2) svaraciSa mavaMtaramAMnA sapta RSiprAgvaTapura kuTikekhikA nadInI pAse AveluM eka mAMne eka nagaravizeSa | vA0 rA0 a. sa. 71, prANa (3) AMgirasa devAmAMne cAlu mavaMtaramAM prAcItata somavaMzI puruputra janmejayanA putra eka deva. pracinvAnanuM bIju nAma. prANa (4) devavizeSa (sAdhyadeva zabda juo.) prAcIna bhaI ekanI saMjJAvALA sArasvata RSine prANa (5) aSTa vasumAMnA dhara vasune putra. enI nAmAMtara. mAnuM nAma maharA. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANa prANa (6) zarIramAM rahenAra pacaprANamAMte pahelA. prANarodha brAhmaNu DhAIne kUtarAM ane gadheDu pALanAra, tema ja kSatri kravA vaizya thaIne dha vihita ka" sivAya zikAra karI mRga mAranAra vagerene bhegavavuM paDatuM naraka. prANAgniheAtra mukhya yajuvede|paniSata. prAta eka nAgavizeSa / bhAra0 A0 57-63 prAta (ra) uttAnapAda vazanA puSpA ne tenI prabhA nAmanI meTI srIthI thayelA traNa putrAmAMne mATe, prAtaH prAta:kALa te ja prAta: (2) dhAtA nAmanA sAtamA Aditya ane rAkAnA putra/ bhAga0 6-18-3. prAtaHkALa bagaDAnI aMkasaMjJAvALA prAMtanuM khIjuM nAma, prAtikAmi durgaMdhananA sUta-sArathi, yudhiSThira sAthenA chUta prasaMge durgaMdhananA kahevAthI e draupadIne sabhAmAM 'cAla' eve! sa'dezA kahevA gayA hatA, prAtiya zAntanunuM khIjuM nAma. prAtIpa pratIpa rAntanA putra devApI, zatanu ane bAlDiMka, e pratyeka. prAdyumni pradyumnanA putra, aniruddha te. prAdhA cAlu manvaMtaramAMnA kazyapa RSinI tera strIomAMnI eka. ene peTe gadhave. ane apsarAo thai hatI. anavadyA, manu, vaMza, asurA, mArga NupriyA, arUpA, subhagA, bhAsI, ala'zruSA, mizrakezI, vidyutparNo, tileAttamA, aruNA, rakSitA, rabhA, maneAramA, kezinI, subAhu, suratA, surA, supriyA, uzI, pUrvAMcitti, sahajanmA, citrasenA, zucismitA ane cArunetrA e e apsarAonAM nAma che. ( gaMdharvAMnAM nAmane mATe 2. deva gadha zabda juo.) prApti dharmAMputra zamanI strI. prApti (2) jarAsaMdha rAjAnI kanyA, kaMsanI bIjI strI, prApti (3) aSTasiddhiemAMnI eka. prAvahui eka brahmarSi' ( 3, aMgirA zabda jue. ) pravaraka dezavizeSa / bhA. 12-22. 349 priyavrata prAvAra himavAna pava ta para rahenAra eka ghuvaDa vizeSa. (1. indradyumna zabda jue.) prArRSadeza bhAratavaSIya deza prAvepi eka brahmarSiM. (3. agirA zabda jue.) prAMzu sUva'zI ddiSTakaLAtpanna vatsaprIti rAjAne putra; ane putra pramati rAjA, prAsti jarAsaMdhanI putrI, ane kasanI strI/bhA. sa0 14-32, priyadarzana drupadane putra, ane mahAyuddhamAM kahyuM" mAryA hatA. priyamegha seAmavaMzI purukuLanA ajamIDha rAjAnA cAra putrAmAMnA meTA. e ane enI sa Mtati tapa vaDe karIne brAhmaNu thaI hatI. prathamelaka bhAratavaSIya tI ane kSetra. priyavrata svayaMbhU manune anatI athavA zatarUpAne peTa thayelA e putrAmAMnA meTA. uttAnapAda rAjanA meATA bhAI, vizvakarmAnI kanyA bahiSmatI enI strI hatI. enI kukhe ene AgnIvra, ijiva, yajJabAhu, mahAvIra, hiraNyaratA, dhRtapRSTha, savana, medhAtithi, vItiheAtra ane kavi ema dasa putrA ane UsvatI nAme eka kanyA thaI hatI. A kanyA kaviputra zanAne dIdhI hatI, A kavi te svAyaMbhuva manvantaramAMnA bhaguputra, dasa putrAmAMnA mahAvIra, savana ane kavi e traNa virakata heAIne temaNe lagna karyAM nahi ane paramahaMsa thaIne araNyamAM gayA. bAkI rahelA sAtane priyavrata rAjAe pRthvInA sapta mahAdvIpamAMthI AgnIdhAne ja jIddIpa, jivane plakSadvIpa, yajJabhAhune zAlmalIdvIpa, hiraNyaretAne kuzadvIpa, dhRtapRSThane kAMcadvIpa, medhAtithine zAdvIpa, ane vItihe|trane puSkaradvIpa e pramANe darekane akakeke mahAdvIpa vaheMcI ApyA hatA. priyavrata rAjAne khIjI eka strI hatI. paNa enuM nAma maLatuM nathI. e strIthI ene uttama, tAmasa ane raivata evA traNa putra thayA hatA. A traNe putrA mahAsamartha hatA. pahelA svAyaMbhuva manvaMtaranA, bIjo svArAciSanA ema, kramavAra traNe jaNA traNe manva MtaranA adhipati thayA hatA, Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyavrata 350 kenA priyavrata bahu parAkramI hatA. eka samaye enA eTalI ja paheLAIne, eTale be lAkha yojanA manamAM AvyuM ke sUryakiraNothI eka kALe aradhI pahoLAIne IkSarasodha-zeraDInA rasanA jevA mIThA pRthvImAM ajavALuM rahe che te ThIka nahi, mATe e pANInA samudra vaDe vIMTAya che. priyavrata rAjAne pitAnA ekacakrI rathamAM besIne pRthvI upara merunI bIjo putra Imajiha ahIM adhipati hato. eNe AjubAju sUrya heya tenI sAmI bAjue ja paNa pitAnI peThe potAnA dvIpanA sAta bhAga pADI rahe, evI rIte sAta divasa sudhI sUryanA jeTalA potAnA sAta putrone ApyA hatA. ja vege pharyo. pharatAM chatAM eNe pote hoya tyAM A dvIpamAM maNikuTa, vajaphaTa, iMdrasena, tiSasUryanA jevo ja prakAza karI tyAM rAtrI paDIne mAna, suparNa, hiraNaraSTiva ane megha mAla evA aMdhAruM na thavA dIdhuM. Ama sAta divasa rAtri ja sAta mahAparvata, temaja A tRSNA, aMgirasI, paDI nahi. vaLI pradakSiNane pahele divase meruthI sAvitrI, suputra, RtaMbharA ane satyaMbharA evI jeTale aMtare pite rahyo hato tenAthI bIje divase sAta nadIo che. A dvIpamAM eka atIta moTuM bamaNuM dUra ema merunI AjubAju enA rathanA paparanuM vRkSa (plekSavRkSa) hevAthI A nAma paDayuM paiDAM pharavAthI eka madhyabiMduvALA sAta UMDA che. | bhAga 5 x 20; devI bhA0 8 & 9 vaLa-cIlA ja saptasamudra thaI temanI vacce vaccenI a0 12. jamIna te dvIpa thaI rahI. eNe dasa kaTi varSane lakSA nadIvizeSa / bhA. 20 9raeka abuMda evA agiyAra arbada paryata rAjya lakSAdevI bhAratavaSaya nadI. karyuM. lakSAvataraNa yamunA nadI saMbaMdhI tIrtha | bhAra0 pachI pitAnA sarva putrane saddharmane upadeza vana a0 12.0 A kurukSetranuM gaNAya che. ene karI, pate nArade upadezelA dhyAna pramANe, vakhate svargadvAra paNa che. ahIM maruta rAjAe yajJa bhagavatasvarUpamAM pitAnI cittavRtti sthira karIne karyA hatA. mekSapadane pAmya. | bhAga 5. &0 a0 1. priyaMvada gAMdharvane rAjA, eka vidyAdhara. prizata kupadane pitA. priya vaivasvata manune putra. e gurunI gAya kalakakSa eka yakSa. | bhAra0 sa. 10-17. mAravAnA pApathI zuddha thaI gaye hato phalakIvana bhAratavaSaya tIrtha. ? bhAra0 va0 81-86 prizanI veda ane purANa pramANe pRthvI-matanI mA. phalAhAra eka brahmarSi. (3. aMgirA zabda juo.) prizanI (2) devakInuM pUrvajanmanuM nAma. phledaka kSavizeSa. | bhAra0 sa. 10-17 preSakaza bhAratavarSIya deza | bhAra0 bhISma a0 8. kA gayAmAM phazunadI para AveluM tIrthavizeSa. zreSTha dezavizeSa | bhArabhI. 8-pa0, phagunadI bhAratavaSIya nadI. ene pravAha bhUminI prakhapada kuberane dhanAdhyakSa maMtrI | vA0 ra0 uttara0 nIce che. gayAmAM AvelI phagu nadI te ja. | bhA. sa0 15. va0 82-87, lavaMga rAmanI senAne eka vAnara | vA0 rA0 kalagana pAMDa rAjAnA putra ajunanuM bIju nAma.. uttara0 sa0 40. vi0 43-11. plekSajAtA nadIvizeSa | bhAra A0 186-20 phALuni pAMDuputra arjunanA abhimanyu vagere putrone lakSadvIpa pRthvInA sapta mahAdvIpamAne bIje. e A nAma lagADAya che. kSAra samudranI bahArane kAMThe merunI AjubAju phenapa rasAtalamAM rahenAro eka brASi. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phinapa 351 phenapA nipa (2) bhUmi uparane eka brahmarSi (bhagu zabda phenapA rasAtaLa nAmanA sAtamA pAtALamAM rahenArA juo). e bhArgava vaMza hatA ane enuM apanAma ane tyAM rahelI surabhImALA nAmanI gAyanA dUdha sumitra hatuM. e trizikhara giri para rahetA hatA. ane tenA phINa upara ja nirvAha karanArA RSio. bhA20 anu. 120. bhAra0 u. 102-5; bhAra- anu45-pA Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beriM242 DAhyAbhAI derAsarI ciMta kathAkAMza ApaNA ama2 paurANUiMka pAtronI vita kathA sameta Azare 10,000 karatAM vadhu pAgo viSe Avazyaka pariMcayathI samRdhdha graMtha Jalin Education internauonial For Private a Personal use only www.tenorary.org