Page Text
________________
દેવી
દેવી
ફરે છે. હવે હું ઇદ્ર છું, હું જ રુદ્ર છું, હું જ ગયેલા રણક્ષેત્રને જોઈને દેવી આનંદમાં આવી સૂર્ય છું. સઘળી સૃષ્ટિને એકલે માલિક હું જ જઈને પોતાની વિષ્ણુ અને ડમરુ વગાડીને હસી છું. મારા સિવાય બીજો પ્રભુ નથી. હું યુદ્ધમાં હસીને રમવા લાગ્યાં. એઓ પોતાનાં વાદ્યોમાંથી અપરાજિત છું. મારા બાહુબળ વડે મેં દુનિયા સૂર કાઢતા જ્યાં જ્યાં જાય, ત્યાં ત્યાં ભૂતપરની સઘળી ઇસિત વસ્તુઓ પ્રાપ્ત કરી છે. પ્રેતાદિ આનંદમાં આવીને નાચવા મંડી જતાં. ઓ સુંદર કન્યકા! તારે માટે આ પર્વતમાં દેવીને સિંહે પણ આનંદમાં આવી જઈને આવ્યો છું. માટે તું મારી આજ્ઞાને માન આપીને અસુરોનાં મડદાં પોતાના મોંએ પકડી પકડીને મારી પાસે આવ તું મારી જ સ્ત્રી થવી યોગ્ય છે.” ઉછાળીને રમત કરવા માંડી. પિતાના સૈન્યની દૂતનાં આવાં વચન સાંભળીને કાત્યાયનીએ કહ્યું આવી દુર્દશા જોઈને દેવીની સાથે યુદ્ધ કરવાને કે “અસુરરાજે ટૌલેક જીત્યા છે એ વાત ખરી છે. અસુરરાજ ધસી આવ્યો. યુદ્ધને માટે આતુર થઈ અને હું એમની આજ્ઞા પાળવાને તૈયાર છું, પરંતુ રહેલાં કાત્યાયનીએ પોતાના સિંહને વિકારીને મારી કુળપરંપરા એવી છે કે અમારી કન્યાઓએ આગળ કર્યો. બન્ને વચ્ચે તુમુલ યુદ્ધ થયું. તેમના એમને એમ લગ્ન કરવું નહિ. પરણનાર યુદ્ધ પગના પડઘાથી બ્રહ્માંડ ગાજી રહ્યું. મહાસાગર કરીને અમને જીતીને જ અમારી સાથે લગ્ન કરે. ખળભળી રહ્યો. આકાશમાં વાદળાં પણ ચિરાઈ આવી કુળપરંપરાને મારાથી ત્યાગ થઈ શકે નહિ, ગયાં. દેવીએ પિતાનાં વિવિધ ભાતનાં આયુ માટે તારા અસુરરાજે મારી સાથે લગ્ન કર્યા પહેલાં વાપર્યા, પણ વૃથા. અસુરે બહુ ચાલાકી અને બહુ મારી સાથે યુદ્ધ કરીને મને જીતી લેવી જોઈએ. શૌર્યથી યુદ્ધ કર્યું. વ૨ણે આપેલા પાશ વડે પછી હું લગ્ન કરવા તૈયાર છું.' દુંદુભિએ જઈને અસુરનાં શિંગડાં, મોં અને પગ બાંધ્યા. છતાં દેવીને નિશ્ચયાત્મક ઉત્તર અસુરને નિવેદન કર્યો. સૂકમરૂપ ધારણ કરીને છટકી ગયે. દેવીએ વજઅસુરરાજ તરત જ પોતાના સૈન્ય સાથે ઊપડ્યો. પ્રહાર કર્યો ત્યારે એવું સૂકમરૂપ ધારણ કર્યું કે એ જોઈને દેવોએ જઈને દેવીને કહ્યું કે, “તમારું એ એને લાગ્યું જ નહિ અને બચી ગયે. છેવટે કવચ ધારણ કરે.” દેવી કહે, “માત્ર તુચ્છ અસર ક્રોધાન્વિત દુર્ગા સિંહ ઉપરથી નીચે ઊતર્યા અને સાથે લઢતાં વળી કવચની શી જરૂર ? છતાં પોતાના સુકુમાર ચરણ વડે અસુરના શિર પર પ્રહાર વિષગએ એ અસર શિવના વરદાનથી અજેય થયે કર્યો. પદપ્રહારથી અસૂર મૂછ ખાઈને પૃથિ પર છે. માટે આટલું તો જરૂર પહેરે' કહીને એક પડયો કે તરત દેવીએ ખડગ વડે એનું શિર કાપી કવચ આપ્યું.
નાખ્યું. અસુરેએ હાય હાયને ઘષ કરી મૂકો. ' કાત્યાયનીએ અસુરનું હયદળ, ગજદળ, રથદળ
મહિષાસુરવધનાં વર્ણને બીજા ઘણા ગ્રંથમાં અને પાયદળ જોઈને પિતાનું ધનુષ્ય ચઢાવીને આપેલાં છે. પદ્મપુરાણમાં લખ્યું છે કે વૈષ્ણવો ટંકાર કર્યો અને તેમના ઉપર બાને વરસાદ
દેવીએ સ્વાયંભુવ મન્વન્તરમાં મંદારગિરિ ઉપર વરસાવી મૂકો. પિતાનાં બાણે વડે ઘણું અસુરોને
મહિષાસુરને માર્યો હતો. પુનઃ વૈવસ્વત મન્વન્તરમાં સંહાર કરી નાખ્યો. કેટલાકને પિતાના ખડ્ઝ વડે
નંદા દેવીએ વિંધ્યાચળ ઉપર મહિષાસુરને માર્યો કાપી નાખ્યા. કેટલાકને બીજાં આયુ વડે પૂરા
હતા. કર્યા. દેવીને સિંહ પોતાની વિકરાળ થાળ ઊભી એમ પણું મનાય છે કે મહિષાસુરવધ એ એક કરીને દેવીને પોતાની પીઠ પર લઈને ખૂબ આલંકારિક ઉક્તિ – રૂપક – માત્ર છે. જ્ઞાનરૂપી શક્તિઘૂમે. આ પ્રમાણે કાત્યાયનીએ ઘણું બહાદુર એ અંધકાર-અજ્ઞાનને જુદે જુદે સમયે નાશ કર્યો, અસુરોને ઘાણ કાઢી નાખે. મડદાંથી છવાઈ તે આ રૂપક દ્વારા સમજાવ્યું છે. એમ કેમ ન હોય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016088 |
| Book Title | Pauranik Kathakosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dahyabhai P Derasari |
| Publisher | Granthlok Ahmedabad |
| Publication Year | 1988 |
| Total Pages | 362 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 22 MB |