Page Text
________________
નિષધ ન
અણહુ
અતિરથ અણહ સેમવંશી નહુષ કુળમાં યયાતિ રાજાના કવચ, દિવ્યરથ અને સુરાસુરને હાથે મત ન થાય પુત્ર પુરુરાજાના વંશના વિશ્વાજ અથવા પારરાજાને એવો વર સંપાદન કર્યો હતો. એણે વરુણને હરાવી પુત્ર. એનું બીજું નામ ની. એ પૃથુસેનાને નાને એને પાશ લઈ લીધું હતું. રાવણને એની મેટી ભાઈ થાય. શુક્રાચાર્યની કન્યા કૂવી અથવા કીર્તિ. સાહ્ય હતી. કુંભકર્ણ મરણ પામ્યો એટલે એ રામ મતીને પરણ્યા હતા. (નીપ શબ્દ જુઓ.) સામે યુદ્ધ કરવા આવ્યો હતો. લક્ષમણે એની સાથે અંતક જગસંહારક પરમેશ્વરની મૂર્તિ યમ-ધર્મને ઘેર યુદ્ધ કરી એને માર્યો હતો. તે વા. રાયુદ્ધ પણ આ નામ લગાડાય છે.
અ૦ ૭૧ અંતગિરિ અનેક પર્વત જેમાં છે. એ દેશ- અતિથિ અત્રિકુળને એક ઋષિ અને એનું કુળ વિશેષ એને અંતગિરિ; અને જેની તરફ અનેક (ર અત્રિ શબ્દ જુઓ). પર્વતે આવેલા છે એવા દેશવિશેષને બહિગિરિ અતિથિ (૨) સૂર્યવંશી ઇક્ષવાકુ કુળત્પન્ન દશરથ કહેતા. આ બે દેશ પાસે પાસે હોવાનું ભારતમાં રાજાના પુત્ર રામચન્દ્રને પૌત્ર. કુશને પુત્ર અને લખ્યું છે. ભાર૦ સભા અ. ૨૭
નિષધ નામે પુત્ર હતા. અંતચાર ભારતવર્ષીય એક દેશવિશેષ | ભાર, અતિનામ ચાક્ષુષ મન્વન્તરમાંના સપ્તર્ષિમાને ભીષ્મ અ૦ ૯ અંતર્ધાન ઉત્તાનપાદ વંશના નપુત્ર પૃથુરાજાના અતિનાર અતિભાર રાજાનું બીજુ નામ, પાંચ પુત્ર પૈકી વિજિતાશ્વનું બીજુ નામ. એનામાં
અતિબાહુ પ્રાધાથી ઉત્પન્ન થયેલા ગાંધર્વોમાંને એક. ગુપ્ત થવાની શક્તિ હોવાથી આ નામ પડયું હતું. અતિબાહુ (૨) અરિટાની પુત્રી; એક અપ્સરા | સ્વાયંભૂ મનુને વંશજ.
ભાર૦ આ૦ ૬-૫૧ અંતરિક્ષ સ્વાયંભૂ મનુના વંશમાં જન્મેલા ઋષભ
અતિભાનું સત્યભામા અને કૃષ્ણને પુત્ર. દેવના સોમાંથી જે નવ પુત્ર બ્રહ્મવેતા હતા તેમાંને અતિભાર સમવંશી નહુષ કુળમાં ઉત્પન્ન થયેલા એક (ઋષભદેવ શબ્દ જુઓ.)
યયાતિ રાજાના પુત્ર પુરુના વંશમાં જન્મેલા રૌદ્રાશ્વ અંતરિક્ષ (૨) સૂર્યવંશી ઈવાકુ કુળોત્પન્ન પુષ્કર
રાજાને પૌત્ર. એના પિતાનું નામ ઋયૂ. અંતિઅથવા કિન્નરાધ રાજાને પુત્ર. એને સુતપ, સુમિત્ર
નાર, મતિનાર એવાં એનાં બીજાં નામ હતાં એવું અને સુષેણ એમ ત્રણ પુત્ર હતા.
ગ્રન્થોમાં મળી આવે છે. એની સ્ત્રીનું નામ મનઅંતરિક્ષ (૩) મુર નામના અસુરના સાત પુત્રો
સ્વિની. એ સ્ત્રીને પેટે એને સુમતિ, ધ્રુવ અને માં બીજે. એ કૃષ્ણને હાથે મરણ પામ્યો હતો. અપ્રતિરથ એવા ત્રણ પુત્ર હતા. (નરકાસુર શબ્દ જુઓ.)
અતિભીમ પાંચજન્ય અગર તપ નામના અગ્નિએ અંતરજ્ઞ ચાલુ વૈવસ્ત મન્વન્તરની તેરમી ચોકડીમાં ઉત્પન્ન કરેલા યજ્ઞમાં નાશ કરનારા પંદર દેવ, થઈ ગયેલા વ્યાસ. (વ્યાસ શબ્દ જુઓ.)
અસુરોમાંને એક, સુભીમ, અતિભીમ, ભીમ, અતલ સપ્ત પાતાલે પૈકી એક. એ પૃથ્વીથી નીચે ભીમબળ અને અબળ એ પાંચ યજ્ઞ વંસ કરનારા ચાર હજાર કેશ હેઈ, ત્યાં સ્વર્ગ જેવું સુખ અસુરે છે. ભાર૦ વિ૦ ૨૨૦–૧૧૦, આવાં પાંચ છે. | ભાગ ૫–૨૪-૭
પાંચનાં ત્રણ ટોળાં છે. યજ્ઞવિદ્યામાં કુશળ યાજ્ઞિકે એ અતિશય ધાન્યમાલિની નામની સ્ત્રીથી રાવણને તેઓને વેદીની બહાર ભાગ આપવાનું ચાલુ કર્યું" થયેલ પુત્ર. એનું શરીર બહુ જ ધૂલ હોવાથી છે. તેથી તેઓ અગ્નિનું સ્થાપન કર્યું હોય એ એનું આ કામ પડયું હતું. એણે બ્રહ્મદેવનું આરાધન અંતદીમાં પ્રવેશ કરતા નથી. ભાર૦૧૦ ૨૨૦-૧૬, કર્યું હતું અને એ પ્રસન્ન થયા એટલે અસ્ત્ર, અતિરથ સોમવંશીય મતિનારને પુત્ર. એને તંસુ,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016088 |
| Book Title | Pauranik Kathakosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dahyabhai P Derasari |
| Publisher | Granthlok Ahmedabad |
| Publication Year | 1988 |
| Total Pages | 362 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 22 MB |