________________
અશ્વત્થામાં
૫૩
અશ્વિનગર
બહાર જતાં તેમને કૃતવર્મા અને કૃપાચાયે રોકીને માનની પરાકાષ્ઠા હતી. એ એક વખત દ્વારકા ઠાર કર્યા.
ગયો હતો ત્યારે કૃષ્ણ એનું પૂજન કરી એને ત્યાર પછી મારેલાં વીરેનાં માથાં દુર્યોધનને આસન પર બેસાડયો હતો. પછી આગતાબતાવવાને એણે ઉતાવળથી લઈ લીધાં. અશ્વત્થામા, સ્વાગતાની વાતચીત થયા પછી એણે કૃષ્ણને કહ્યું હતું કૃપાચાર્ય અને કૃતવર્મા સાથે દુર્યોધન પાસે જઈને કે તમે પિતાના હાથમાં ચક્ર લઈને ફરો છો તે બોલ્યો કે “પાંડવ સુધ્ધાં તેમના વીર સાત અને શોભતું નથી, માટે તે મને આપ ! કેવા ભાવથી આપણું ત્રણ એ જ માત્ર જીવતા રહી બાકીના એ બોલ્યો હતો તે લક્ષમાં લઈને કૃષ્ણ એની આગળ સર્વ મરણ પામ્યા.' ભાર૦ સૌપ્તિ અ૦ ૯. : પિતાનું ચક્ર મૂકયું, અને કહ્યું કે આપ એને લઈ આવું અશ્વત્થામાનું ભાષણ સાંભળીને દુર્યોધનને જાઓ. પછી તે લેવા જતાં એનાથી ઊપડયું નહિ સંતોષ થયો. છતાં દ્રૌપદીનાં ઊંઘમાં મરેલાં એટલું જ નહિ, પણ એણે બળ કર્યા છતાં એને બાળકનાં મસ્તક જોઈને એને સંતોષ થયે નહિ. હલાવી ધરાધરી શકો નહિ! આથી લાજી પોતે અહીંયાં રાત્રે બનેલા આ બનાવની પ્રાતઃકાળે
ત્યાંથી ચાલી નીકળે / ભાર૦ સૌપ્તિક અ૦૧૨. અર્જુનને જાણ થતાં જ તે રથમાં બેસીને અશ્વ- અશ્વત્થામા ચિરંજીવી હેવાને લીધે ભૂમિ પર ત્થામાની પૂઠે પડે. અશ્વત્થામા પણ રથમાં બેસીને છે. કૃષ્ણ કહ્યું હતું કે તું ઘેર રણમાં પિશાચ રૂપે નાસી છૂટયે, પરંતુ એના રથના ઘોડા ઘણું થાકેલા થઈને રહીશ. તને ગળત કોઢ નીકળશે અને કોઈ હતા તેથી અર્જુને એને પકડી પાડ્યો અને દ્રૌપદી પુરુષનાં દર્શન થયા વગર એકલે ભટક્યા કરીશ. પાસે આણે. દ્રૌપદીને અર્જુને પૂછ્યું કે આને ઉત્તરપ્રદેશમાં એવે રૂપે એ ભટક્યા કરે છે. હાલ મારું કે શું કરું? દ્રૌપદીએ અભિપ્રાય આપે પણ, સાતપૂડા પર્વતમાં ભીલડાને અને કઈ કઈ એ ગુરુપુત્ર છે એટલે હણવા યોગ્ય નથી; વળી જેમ જાત્રાળુને, માથે બણબણતી માંખીઓવાળે અને હું મારાં બાળકોના મરણને માટે શોક કરું છું, સવા ગજનાં પગલાંવાળો વૃદ્ધ કવચિત્ દેખા દે એમ એને મારશે તો એની માતા પણ શોક કરશે. છે તે અશ્વત્થામા છે, એવી લોકેની માન્યતા છે. માટે એને ન મારે એ જ ઉત્તમ છે. આ ઉપરથી પ્રસ્તુત કલિયુગ પૂરો થતાં કૃતયુગ અને ત્રેતાયુગ
અશ્વથામાના મસ્તક ઉપર સ્વતસિહ થશે. ત્યાર પછીના દ્વાપર યુગમાં એ દ્રૌણી નામે ભૂષણરૂપ દિવ્યમણિ હવે તે કાપી લીધે, અને વ્યાસ અને આઠમા સાવણિ મન્વન્તરમાં અશ્વએને ઘણું અપમાન કરીને તંબુની બહાર કાઢી મૂકો. ત્યામાં એ નામથી તે વખત થનારા સપ્ત ઋષિઓ
આમ અપમાન પામીને ત્યાંથી નીકળ્યા પછી માને એક થશે. (વ્યાસ શબ્દ જુઓ.) / મત્સ્ય૦ અશ્વત્થામાને અનિવાર કોધ ઉત્પન્ન થયે. એ અ૦ ૯. આવેશમાં જ એણે પાંડવોને સમૂળ નાશ કરવાને અશ્વત્થામા (૨) અફર યાદવના પુત્રમાં એક તેમના પર બ્રહ્મશિરાસ્ત્ર છોડ્યું. | ભાર૦ સૌપ્તિક અશ્વત્થામા (૩) માલવ દેશાધિપતિ ઈકવર્માને અ૦ ૧૩. • એ અત્રે ઉત્તરાના ગર્ભમાં પણ પ્રવેશ નામાંકિત ગજ, એ ભારત યુદ્ધમાં મુઓ હતા. કરીને તેનો નાશ કરવા લાગ્યાની કૃષ્ણને જાણ થતાં યુધિષ્ઠિરે અશ્વત્થામા પડ – નરો વા કુંજરે વા' તેમણે પિતાના સામર્ચો કરીને એ અસ્ત્રને પરાજય એવું કહેતાં સાંભળીને પિતાને પુત્ર પડ્યો એવું કર્યો અને ગર્ભનું રક્ષણ કર્યું. ભાર૦ સૌપ્તિક. ઊલટું સમજી દ્રોણે પિતાનાં શસ્ત્ર ભયે મૂકી દીધાં અ૦ ૧૫.
હતાં ને ગધારણ કરી, તે વખત ધૃષ્ટદ્યુને - અશ્વત્થામાના ગુણ બહુ વર્ણવવા જેવા નથી. એમને ઠાર કર્યા હતા. બળિયામાં બળિયે તે હું, એવી એનામાં અભિ- અશ્વનગર અંગદીયા પુરીનું બીજુ નામ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org