________________
ગૌતમ
૧૮૮
ગૌતમ આશ્રમમાં સુકાળ છે એમ સંભળાય છે. આમ ગૌતમે એ સ્થળમાં ગાયત્રાનું ઉત્તમ સ્થાન કર્યું વિચાર કરીને બ્રાહ્મણે અગ્નિહોત્રને, કુટુંબને, હતું, ત્યાં બેઠાં બેઠાં બ્રાહ્મણે પુરશ્ચરણે કર્યા કરતા ગાયોને અને દાસ-દાસીઓને સાથે લઈને ગૌતમના હતા. ગાયત્રી દેવી પણ ત્યાં સવારે બાળા, બપોરે આશ્રમમાં ગયા. પૂર્વ, પશ્ચિમ, ઉત્તર અને દક્ષિણ જુવાન અને સાયંકાળે વૃદ્ધારૂપે દર્શન આપતાં. એમ ચારે દિશાએથી બ્રાહ્મણનો મોટો સમાજ
એક સમયે પિતાની મહતા નામની વીણુ વગાડતાં પિતાના આશ્રમમાં આવેલો જોઈ ગૌતમે તેમને
વગાડતાં નારદજી ત્યાં આવ્યા. તેઓએ મુનિપ્રણામ કર્યા. બ્રાહ્મણોને તેમના આશ્રમમાં આવવાનું
ઓની સભામાં બેસીને વાતચીત કરતાં કહ્યું કે હે. કારણ પૂછ્યું. બ્રાહ્મણએ પિતે પિતાનું વૃત્તાંત કહી
ગૌતમ! હું દેવતાઓની સભામાં ગયે હતું, ત્યાં સંભળાવ્યું. બ્રાહ્મણોનું દુઃખ સાંભળીને ગૌતમે
ઈન્દ્ર મુનિઓના પોષણ અંગે તમારી અનેક પ્રકારની તેમને અભય આપ્યું. તેમણે કહ્યું, “આ ઘર તમારું
વાત કરતાં તમારી અનેક પ્રકારે નિર્મળ અને જ છે. હું સર્વથા તમારો દાસ છું. હું દીસ છતાં
સર્વોત્તમ કીર્તિ ગાઈ, તે સાંભળીને તમારાં દર્શન તમારે શી ચિંતા છે ? તમે સઘળા તપસ્વી લેક
કરવા હું આજે આવ્યો છું. હે મુનિ, જગદંબાના અહીં આવ્યા તેથી હું કૃતાર્થ થયો છું. તમે બધા
પ્રતાપથી તમે ભાગ્યશાળી છે. પછી આશ્રમ જોઈ, કે જેમને દર્શન માત્રથી પાપ પુણ્યરૂપ થઈ જ્ય
ગાયત્રીદેવીનાં દર્શન કરી નારદજી ત્યાંથી વિદાય થયા. છે, તેઓ આજ મારા ઘરને તમારી ચરણરજથી
ગૌતમ ઋષિના પિષેલા બ્રાહ્મણોને ગૌતમની આવી પવિત્ર કરે છે, માટે મારા જેવો બીજો કોણ
કીર્તિ સાંભળીને જ આવ્યું. તેમણે વિચાર કર્યો ભાગ્યશાળી છે ? તમે મારા પર અનુગ્રહ કર્યો. આ આશ્રમમાં સુખે રહે અને ગાયત્રીને જપ કરે.
કે જ્યારે દુષ્કાળ મટે અને સુભિક્ષ થાય ત્યારે જાઓ.' ગૌતમે પછી ગાયત્રીની પ્રાર્થના કરતાં
આપણે ગૌતમની કીર્તિ સર્વથા ન રહે એમ કરવું.
આવો વિચાર કરતાં કરતાં તેઓ ત્યાં રહેતા હતા. ગાયત્રીદેવીએ ગૌતમને પ્રત્યક્ષ દર્શન દઈને એક પૂર્ણપાત્ર આપ્યું. દેવીએ આપેલા પાત્રમાંથી ખટ
કાળે કરીને વૃષ્ટિ થઈ, અને સઘળા દેશમાં રસવાળા અન્નોન પર્વત જેવડા ઢગલા, અનેક
સુભિક્ષ થયું. આ જાણ સઘળા બ્રાહ્મણોએ મળી પ્રકારનાં ખડ, દિવ્ય આભરણે, રેશમી આદિ વસ્ત્ર,
ગૌતમ ઉપર અભિશાપ મૂકવાને ઉદ્યોગ કર્યો. યજ્ઞના સાધનરૂપ પદાર્થો અને આભૂષાણે નીકળ્યાં.
બ્રાહ્મણોએ એક ઘરડી અને તરત મરી જાય એવી મુનિઓને જેને જે જોઈએ તે બધી વસ્તુઓના
ગાય બનાવી. ગૌતમ મુનિ હેમ કરતા હતા તે સમયે ઢગલા ને ઢગલા થઈ રહ્યા. ગૌતમે બધા બ્રાહ્મણોને તે ગાય અગ્નિશાળામાં જતાં ગૌતમે હું હું” એમ બોલાવીને બધું વહેંચી આપ્યું. આપેલા પૂર્ણ પાત્ર- ઉચાર કર્યો, અને એને પૅસતી અટકાવી. પેલી માંથી ગાય,ભેંસો ઇત્યાદિ પશુઓ પણ નીકળ્યાં. ઘરડી ગાયે ત્યાં જ પડી જઈને પ્રાણ તજી દીધા. નવાં વસ્ત્રો પહેરેલાં બ્રાહ્મણે અને બ્રાહ્મણીએ વડે
બ્રાહ્મણે કોલાહલ કરવા મચી ગયા કે ગૌતમે ગાય ગૌતમને આશ્રમ શોભાયમાન બની રહ્યો. ત્યાં નિત્ય મારી ! પરમ વિસ્મય પામેલા ગૌતમે હેમ કરી યજ્ઞ થવા લાગ્યા. નવા નવા આવનાર બ્રાહ્મણોથી રહ્યા પછી નેત્ર મીંચીને જોતાં બ્રાહ્મણનું સઘળું વસ્તી વધીને આશ્રમ સે જન વિસ્તારવાળા થઈ ૫ટ તેમના જણવામાં આવ્યું. ગયો. બ્રાહ્મણે ગૌતમના વખાણ કરવા લાગ્યા કે ગૌતમને ભારે કપ આવ્યું. એણે બ્રાહ્મણને શાપ અહ, ગૌતમ આપણને કલ્પવૃક્ષ સમાન થઈ પડયા. દી, હે બ્રાહ્મણ ! તમે યજ્ઞથી, શિવથી, શિવના એ ન હોત તે આપણું શી વલે થાત. આ પ્રમાણે મન્નથી, મૂળ પ્રકૃતિરૂપ જગદંબાથી, દેના મન્નથી, ગીતમે બાર વર્ષ સુધી બધા બ્રાહ્મણનું પુત્રવત્ કૃતિ અને સ્મૃતિમાં કહેલા સદાચારથી અને અદ્વૈતપાલન કર્યું.
જ્ઞાનથી વિમુખ થાઓ! તમે ધર્મ અને તીર્થને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org