Book Title: Paramagam chintamani
Author(s): Nagardas Modi, Umedrai Modi
Publisher: Digambar Jain Kundamrut Kahan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008275/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates RES mAM 13 Tilmi | mAdhArakAre Liter et * jarA PRE de 0401 zrImada bhagavata kuMdakuMda AcArya 11 , Elfcams aiAMkSiA D]SI[ga calI paNi www.AtmaDharma.com R)DO) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAtmane nmH| paramAgama - ciMtAmaNi dravyadaSTi - mArgaprakAzaka, svAnubhava preraNAmUrti, | pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmInI janmazatAbdInA upalakSamAM. zrI digaMbara jaina AcAryo, saMto AdinA 1OO AdhyAtmika graMthomAMthI saMkalita 2025 ciMtAmaNi-2tno | : saMkalanakAra: nAgaradAsa becaradAsa modI umedarAya becaradAsa modI (saMpAdaka- parivAra, gujarAtI "Atmadharma" ) : prakAzaka: zrI kahAnaguru sasAhitya graMthamALA - prakAzana samiti zrI digaMbara jaina saMgha zrI kAnajIsvAmI mArga, paMcanAtha ploTa rAjakoTa-36OOO1 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prathama AvRttiH 2500 prata dvitIya AvRttiH 2000 prata (parama pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmI-janma zatAbdI varSanA upalakSamAM) kahAna saM-10, vIra saM. - 2516, vi. saM-2046, i. sa. 1990 vaizAkha zuda-2 tA. ra6-4-90 pUjya gurudevazrInI 101 mI janma jayaMtI dravyadaSTinI upadeza prathama kema? jaise jelameM paDA huA vyakti bandhanake kAraNoko sunakara Dara jAtA hai aura hatAza ho jAtA hai para yadi use muktikA upAya batAyA jAtA hai to use AzvAsana milatA hai ora vahe AzAnvita ho baMdhanamuktinA prayAsa karatA hai. usI tarahu anAdi karmabaMdhanabaddha prANI prathama hI baMdha, kAraNako sunakara Dara jAya aura mokSake kAraNoko sunakara AzvAsanako prApta ho isa uddezyase mokSamArgakA nirdeza sarvaprathama kiyA hai. (AcArya akalaMkadeva, tattvArthavArtika, bhAga- 1, pAnuM - ra66) jinavANI - svAdhyAyanI pAtratA corAzInA bhavabhramaNa choDAvanArI, traNalokanA nAthanI vANI sAMbhaLavA Ave tene deva-zAstra-guno keTalo vinaya joie! svargathI IndrAdi devo bhagavAnanI vANI keTalA vinaya bhakti ne naramAzathI sAMbhaLe che! jinavANI sAMbhaLatI vakhate zAstrano vinaya ne bahumAna rAkhavA joie; zAstrane nIce mukAya nahi, zAstranI upara koNIno Teko devAya nahi, paga upara paga caDAvIne zAstra-zravaNa karavA besAya nahi, rUmAla ke pAnA AdithI huvA khavAya nahi, jholA khavAya nahi, pramAdathI besAya nahi vigere vigere keTalAka vinaya-bahumAna-bhakti hoya tyAre to jinavANI -zravaNanI pAtratA che. vyavahAra pAtratA jema che tema jANavI joie. - svAnubhava preraNAmUrti pUjya gurudeva Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & Our Request This shastra has been donated by Jyoti Rajesh Shah-UK who has paid for it to be "electronised" and made available on the internet. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of Parmagam Chintamani is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on Rajesh@AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Version History Date Changes Version Number 001 2 April 2004 First electronic version. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates adhyAtmayugagnaSThA paramopakArI pUjya gurudevazrI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates * arpaNa * bhavyonA bhAgyavaze bhagavAna sImaMdharasvAmI paramAtmapaNAno saMdeza laine tIrthadhAma pAsethI suvarNapurImAM 45-45 varSa sudhI adhyAtma amRtanI dhodhamAra varSA vaDe A kaLikALane dharmakALamAM palaTAvI nAkhanAra huM yugasraSTA gurudeva ! ama bALakone bhavasAgara pAra utAravA, agAdha vizALa paramAgamasAgaranA maMthana vaDe svAnubhUtino mArga prakAzIne Ape je anaMta anaMta upakAra karyo che te anaMta upakAranI cira smRtirUpe, ApanI janmazatAbdInA mahA punita prasaMganA upalakSamAM, ApanAM caraNakamaLamAM koTi koTi vaMdana pUrvaka, 100 52mAgamomAMthI saMkalita A zrI paramAgama-ciMtAmaNi ' ApazrIne arpaNa karatAM amo atyaMta prasannatA anubhavIe chIe prakAzaka Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrI sadgurudeva-stuti (harigIta) saMsArasAgara tAravA jinavANI che naukA bhalI, jJAnI sukAnI maLyA vinA e nAva paNa tAre nahIM; A kALamAM zuddhAtmajJAnI sukAnI bahu bahu dohyalo, muja puNyarAzi phaLyo aho ! guru kahAna tuM nAvika maLyo. (anuSTrapa ) aho ! bhakta cidAtmAnA, sImaMdhara-vIra-kuMdanA ! bAhyAMtara vibhavo tArA, tAre nAva mumukSunAM. (zikhariNI) sadI daSTi tArI vimaLa nija caitanya nIrakhe, ane jJaptimAMhI darava-guNa-paryAya vilase; nijAlaMbIbhAve pariNati svarUpe jaI bhaLe, nimitto vahevAro cidaghana viSe kAMI na maLe. (zArdUlavikrIDita) haiyuM sata sata, jJAna jJAna" dhabake ne vajavANI chUTe, je vaje sumumukSu sarva jhaLake; paradravya nAto tUTe; -rAgadveSa ruce na, jaMpa na vaLe bhAveMdrimAM-aMzamAM, TaMkotkIrNa akaMpa jJAna mahimA hRdaye rahe sarvadA. (vasaMtatilakA) nitya sudhAjharaNa caMdra ! tane namuM huM, karuNA akAraNa samudra! tane namuM huM; he jJAnapoSaka sumegha ! tane namuM huM, A dAsanA jIvanazilpI ! tane namuM huM. ( sragdharA) UMDI UMDI, UMDathI sukhanidhi satanA vAyu nitye vahetI, vANI cimUrti! tArI ura-anubhavanA sUkSma bhAve bharelI; bhAvo UMDA vicArI, abhinava mahimA cittamAM lAvI lAvI, khoyeluM ratna pAmuM, -manaratha manano; pUrajo zaktizALI ! | Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vairAgI aMta mukhI, maMthana pArAvAra: jJAtAnuM tala spazIne karyo saphaLa avatAra dhanyA va tA 2 ma rI bha mR ti bha ga va tI pajaya bahena zrI caMpAbena Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates upodughAta , A kaLikALa jemanA punita pratApe ApaNA mATe dharmakALa banI gayo evA yugaRSTA paramopakArI pUjya gurudevazrIe tapobhUmi - tIrthadhAma suvarNapurImAM 45-45 varSa sudhI adhyAtma-upadezanI je gaMgA vahAvI che temAM snAna karIne hajAro-lAkho mumukSuo pAvana thAya che. te adhyAtma-upadezano mULa dhvani e hato ke - vItarAga sarvajJadeva trilokanAtha paramAtmA so indronI upasthitimAM samavasaraNamAM lAkho-karoDo devonI hAjarImAM ema pharamAvatAM hatAM ke "tuM paramAtmA cho ema nakI kara." sImaMdhara paramAtmAnI dharmasabhAmAM paramezvarasvarUpa AtmAno anaMta mahimA sAMbhaLIne, videhathI atre sIdhA padhArIne ane svayaM nijaparamAtmAno anubhava karIne, pUjya gurudevazrI paNa haMmezA AtmAnI paramezvaratAnA ja guNagAna gAtAM hatA ane hajAro-lAkho zrotAo ahobhAvayukta jijJAsupaNe maMtramugdha banIne teozrInI vANI sAMbhaLatAM hatA. pUjya gurudevazrIe ApaNane saune khUba bhArapUrvaka e vAta samajAvI che ke mumukSu bhUmikAmAM paNa paramAgamomAM AtmAnI paramezvaratAnA je kathano Ave che te vAMcatAM - sAMbhaLatAM jijJAsunuM hRdaya uchaLI javuM joie, potAnI pAramezvarI zaktinuM jIvane aciMtya mAhAbhya AvavuM joIe, potAnI zaktionI vAta sAMbhaLatAM tene Azcarya thavuM joie ane teno UMDo vizvAsa jAgRta karavo joie. "A to zakti apekSAe vAta che" ema karIne AvyaktipaNe paNa potAnA paramezvarapaNAnI vAta DhIlI karavA jevI nathI, kAraNa ke zakti e ja AtmAnuM mULa tattva ane sattva che. mumukSune potAnAM vicAramAM ane rucimAM tevuM ja vajana ane mukhyatA rahevI joie. pUjya gurudevazrInI svAnubhava-mArga-prakAzaka vANInuM zravaNa karatAM, ghaNAM varSa pahelAM eka saraLa pratiSThita moTA paMDite pUjya gurudevazrI samakSa potAnI bhUla khullI karatAM kahyuM hatuM ke "zAstromAM nizcayanI vAta kyAM Ave tyAM ame, A to nizcayanI vAta che - ema sAdhAraNa gaNIne kADhI nAkhatAM ane jyAM vyavahAranI vAta Ave tyAM ame tenuM gaLuM pakaDatAM." Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates "huM vartamAnamAM ja paramAtmA chuM" - e vAta mULa che ane mAre paramAtmA thavuM che e vAta bIjI che. paramAtmA thavAnI vAta vyavahAranayanA viSayamAM jAya che jene AtmAnuM hita karavuM che teNe nizcayanayanA viSaya upara ja jora ApavAnuM che. AtmA vastupaNe jotAM paramAtmA hovA chatAM tenI paryAyamAM rAgAdi bhAvo thAya che; tenuM pragaTa vedana hovAthI te bhAvomAM jIvane potAnuM astitva bhAse che. paraMtu tenI pAchaLa chUpAyeluM potAnuM paramezvaratattva jIvane kadi vedanamAM AvyuM nathI. zrIgurunI kRpAthI jIvane potAnA paramezvarapaNAnI vAta sAMbhaLavA maLavA chatAM, upalakapaNe hI pADavA chatAM, UMDANathI potAnA mahAna astitvano jIvane vizvAsa Avato nathI. tethI 45-45 varSa sudhI kRpALu pUjya gurudevazrIe nizcayanayanA viSayabhUta mULa tattvano arthAt AtmAnA paramAtmapaNAno ja ApaNane upadeza Apyo che. - pUjya gurudevazrI haMmezA pharamAvatA hatA ke jIve anAdikALanA paribhramaNamAM badhuM ja karyuM che paraMtu A dRSTino viSaya ja UMDANathI samajavo rahI gayo che. teo zrI pharamAvatAM hatA ke jIvane vyavahArano pakSa anAdikALathI cAlyo Ave che. zAstramAM paNa vyavahAranayanI vAto Thera Thera ghaNI karavAmAM AvI che. jJAnIonA upadezamAM paNa vyavahAranayAzrita kathano ghaNA Ave che; eka nizcayano upadeza ja khUba virala che. tethI anAdino vyavahArano pakSa toDavA tenA niSedhaka nizcayanayano pakSa daDha karavo joie. vyavahAranayAzrita vAto jANavI anivArya hovA chatAM paNa tenA upara vajana jarAya ApavA jevuM nathI. nizcayanayanA viSayane pakaDavA tenI UMDI gaDamathala jagAvIne tenuM rahasya samajavAmAM sarva puruSArtha lagAvavo joie - ema pUjya gurudevazrI pharamAvatAM hatA. vaLI, gurudevazrI sAthosAtha ema paNa pharamAvatAM hatA ke A nizcayanayanI - adhyAtmanI vAta kAcA pArA jevI che. pAtra thayA vinA grahaNa karavA jatAM jIva nizcayane grahaNa karavAne badale nizcayAbhAsI thaI jAya che. nizcayane grahaNa karavAnI bhAvanAvALA pAtra jijJAsune bhavano aMtarathI trAsa trAsa thaI gayo hoya, kaSAyo zAMta thai gayA hoya, deva-zAstra-gurunI aMtarathI bhakti jAgI hoya, AtmA vinA kyAMya cena paDatuM na hoya te jIva nizcayanayanuM yathArtha grahaNa karI lya che. prazamamUrti pUjya bahenazrI paNa vAraMvAra pharamAve che ke mumukSunuM hRdaya bhIMjAyeluM hoya, AtmAnI tIvra laganI lAgI hoya, saMsArathI khUba thAkI gayo hoya, deva-zAstra-guru ja tene jagatamAM sarvotkRSTa lAgatAM hoya, game te prasaMgamAM paNa tenA pariNAmo maryAdAmAM hoya tenA pariNAma maryAdA bahAra na jAya evA pAtra jijJAsuo AtmAne prApta karI zake che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates uparokta pAtratAnI vAta lakSamAM rAkhIne daSTinA mULa viSayabhUta tattvanI sAthesAthe tene pahoMcI vaLavAnI pAtratArUpa vairAgya, bhakti tathA kaSAyanI upazAMtatA, devazAstra-guru pratye bahumAna-vinaya-bhakti Adi pratipAdaka vANI mumukSu samAjane sahAyarUpa thAya e AzayathI eka pustakanuM prakAzana karavAnI bhAvanAno uddabhava thatAM amAruM dhyAna tAjetaramAM prakAzana thaela "paramAgama ciMtAmaNi' pustaka upara uDyuM. ane pustakanI dvitIya AvRttinuM prakAzana karavAnuM (paramopakArI pU. gurudevazrInI janma zatAbdI varSamAM ) amoe nakkI karyuM. A pustakamAM judA judA so graMthomAMthI 2025 ratnonuM saMkalana karavAmAM Avela che. jinavANImAM aneka jIvone anulakSIne aneka prakAranA kathano Ave che. eka bAju ema kahevAmAM Ave ke "zAstramAM ramatI buddhi paNa vyabhicAriNI che." (paramAgama ciMtAmaNi naM. 304) bIjI bAju ema kahevAmAM Ave ke "zAstramAM ramatI buddhi mokSanI dUtI che." (paramAgama ciMtAmaNi naM. 2017) AvA virodhAbhAsa jevA lAgatAM kathano zAstramAM aneka Ave che tyAM AtmArthI jIvoe dareka kathanonuM tAtparya samajIne, potAne hita thAya e rIte te upadezanuM grahaNa karavuM joie. vaLI, zAstramAM 11 mAM guNasthAnethI paDI javAnI vAta paNa Ave che to jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI jarA paNa saMtoSAyA vagara tema ja hutAza thayA vagara sAvadhAna rahIne puruSArtha ja karavo tema e upadezanuM tAtparya samajavuM joie. gurugamathI ApaNe jinavANInA ukelanI daSTi prApta karIne samasta jinavANIno upadeza potAnuM hita thAya, pote UMce caDa, potAnA pariNAmo ujjavaLa bane ane jema jema AtmAnI nIkaTatA vadhatI jAya e rIte jinavANInA sarva upadezanuM grahaNa karavuM joie. - ema pUjya gurudevazrI vAraMvAra pharamAvatAM hatA. A saMkalanamAM keTalAka aprasiddha graMthomAMthI paNa keTalIka gAthAo levAmAM Avela che. dohA-pAhuDa nAmano graMtha apabhraMza bhASAno bahu prAcIna graMtha che. tenA racayitA rAmasiMha munirAja che. zrI amRtacaMdra AcAryadave paMcAstikAyanI 146 mI gAthAnI TIkAmAM rAmasiMha munirAjanA pAhuDa-dohAnI gAthA 98 udhdhata karI che. (juo, paramAgama ciMtAmaNi naM. 295) tathA mokSamArga prakAzakamAM 5. ToDaramalajIe pAhuDadohAnI gAthA 8pano AdhAra lIdho che. (juo, paramAgama ciMtAmaNi naM. 296 ) AthI A graMthanI prAcInatA ane graMthakAranI pramANikatA siddha thAya che. | upadeza - siddhAMta - ratnamALA graMtha AcArya dharmadAsajI racita che. paMDita zrI ToDaramalajI upara A graMthakAranI bahu chApa paDI che. AthI mokSamArga prakAzaka nIce mujaba 9 jagyAe A graMthanI gAthAono teozrIe AdhAra Apela che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSamArga prakAzaka gujarAtI AvRtti cothI, pAnuM 16, 17, 24, 180, 182, 182 (bIjI gAthA), 183, 219, 310. A AdhAro uparathI A graMtha pracalita na hovA chatAM tenI pramANikatA siddha thAya che. nemIthara-vacanAmRta-zataka" nAmano graMtha nemIcaMdra-siddhAMtadevanA eka bhakta caMdrasAgara varNIe racela che. A graMthanI vizeSa mAhitI maLI nathI paraMtu jJAna-vairAgya poSaka racanA hoI A saMkalanamAM temAMthI keTalAka vacanAmRta lIdhA che. bIjA paNa koI koI graMtha tathA graMthakAra vizeSa pracalita nahi hovA chatAM te graMthamAMnI gAthAo vairAgya ane AtmArtha poSaka hoi A saMkalanamAM keTalIka gAthAo temAMthI lIdhI che. pUjya gurudevazrInAM vacanAmRtamAM tathA pUjya bahenazrInAM vacanAmRtamAM koi adhikAra-bheda pADela nathI tathA dareka vacanAmRta potAno svataMtra viSaya prasiddha kare che, tema A saMkalananA dareka ciMtAmaNi potAno svataMtra viSa pratipAdana kare che tathA adhikAra-bheda ke AgaLa-pAchaLa koi anusaMdhAna jevuM nathI. chatAM dRSTinA viSayanI vizeSa daDhatA thAya te hetue, te eka ja viSayanuM pratipAdana karatAM aneka ciMtAmaNi - ratno zarUAtamAM sAthe goThavavAmAM AvyA che. A saMkalanamAM eka ja graMthanI aneka gAthAo lIdhI che, paraMtu te gAthAo A saMkalanamAM kramasara Apela nathI. jema anupUrvImAM navakAramaMtra gaNavAmAM upayoganI sAvadhAnI rAkhavI paDe te hetuthI navakAra maMtranA AMkaDA ADA-avaLA mUkavAmAM Ave che, tema vAcakane A saMkalanamAM AgaLa AgaLa vAMcavAnI jijJAsA jAgRta rahe tathA vAMcavAno rasa rahe te dRSTithI koI paNa graMthanI gAthAo A saMkalanamAM kramasara levAmAM AvI nathI. mukhyapaNe daSTinA mULa viSayabhUta gAthAonuM ja A saMkalana hovA chatAM A saMkalanamAM cAre paDakhAthI dareka viSayone prasiddha karatI gAthAo levAmAM AvI che. kAraNa ke vairAgya, bhakti, saraLatA, kaSAyonI upazAMtatA, sajjanatA Adi pAtratAnA bhAvo vagaranuM ekaluM adhyAtma jIvane zuSkatAmAM laI jAya che. AthI adhyAtmanI sAthe sAthe vairAgya, bhakti upazama Adi bhAvonA preraka ane poSaka ArSa-vacano paNa A saMkalanamAM ghaNA levAmAM AvyA che. judA judA AcAryoe eka ja prakAranI vAta karI hoya tethI vAcakane ema lAge ke A vAta to AvI gaI che; paraMtu ekanI eka vAtane vizeSa daDha karavAnA prayojanavaza judA judA AcAryoe samAna vAta karI hoya te paNa A saMkalanamAM levAmAM AvI che. adhyAtma-graMthomAM punarukti doSa gaNavAmAM Avato nathI, paraMtu punaruktine guNa mAnavAmAM Ave che. tethI A adhyAtmika-saMkalanamAM daSTi, jJAna, vairAgya AdinA poSaNa hetu ekanI eka vAta pharI pharIne Ave tyAM prayojana samajI levuM. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Agama to mahAsAgara che. (teno game teTalo vistAra karavAmAM Ave to paNa ocho che.) A saMkalanamAM Agama mahAsAgaranuM eka biMdu mAtra che. vartamAna samayamAM pravRttiyoga khUba vadhI gayo che. pUjya gurudevazrInA paricaya prApta mumukSuone adhyAtmanA aneka graMthonuM adhyayana karavAnI bhAvanA hoya ja, paraMtu vizeSa nivRttiyoganA abhAve potAnI bhAvanA anusAra adhyayana karI zakAtuM na hoya tevA sAdharmI baMdhuone A eka "paramAgama ciMtAmaNi" nA adhyayanathI aneka AdhyAtmika graMthonA adhyayanavat lAbha maLe te A saMkalananA prakAzanano hetu che. A "paramAgama ciMtAmaNi" nA UMDA adhyayana dvArA caitanya ciMtAmaNi pAmIe e ja bhAvanA. A "paramAgama-ciMtAmaNi" sva. zrI jIjIbena becaradAsa modI tathA sva. zrI samaratabena mohanalAla modInA smaraNArthe temanA parivAra zrI mohanalAla becaradAsa modI taraphathI bheTa pustakarUpe pahelI AvRtti bahAra paDela teno vAMcako taraphathI khUba sAro pratisAda sAMpaDyo hato, AthI ghaNA mumukSuonA Agrahavaza bIjI AvRtti bahAra pADavAnuM zrI rAjakoTa digaMbara jaina saMghe nirNaya karyo che ane temAM zrI mohanalAla becaradAsa modI parivAra tema ja zrI nAgaradAsabhAI ane zrI umedabhAIno paNa amane khUba khUba sAtha sahakAra maLyo che te badala temano AbhAra mAnIe chIe. A pustakanA kharca peTe AtmArthI bhAIzrI premacaMdabhAI ema. zAha (laMDana) taraphathI temanA svargastha dharmapatnI lakSmIbahenanA smaraNArthe rUA. 30, 000 trIsa hajAranI dAnarAzi saMsthAne prApta thayela che temaja anya dAtAo taraphathI paNa nAnI moTI rakama maLela che jenA kAraNe A pustakanI kiMmata Azare rUA. 3pa thavA jAya che te ghaTADIne mAtra rUA. 10 kiMmata rAkhavAmAM Avela che. dAtAo tathA temaNe Apela dhanarAzInuM lIsTa A pustakamAM ame Apela che. saMsthA zrI premacaMdabhAI zAha tathA anya dAtAono AbhAra mAne che. temaja A pustaka samayasara chApI ApavA badala mudraka zrI rAjakoTa jillA sahakArI prakAzana ane mudraNAlayano tathA suMdara TAiTala pejanuM prinTIMga karI ApavA badala bAhubali prinTarsavALA zrI rasikalAlabhAI DagalIno tathA jeje vyaktioe A pustaka kAryamAM madada karI che te sarvano AbhAra mAne che. zrI kahAnaguru sata sAhitya graMthamALA prakAzana samiti zrI digaMbara jaina saMgha, rAjakoTa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrI saddagurudevAya nama: zrI vItarAgadevAya nama: -: smaraNAMjaliHsva. zrImatI lakSmIbena pratye zraddhAMjali parama kRpALu pUjya gurudeva zrIkAnajIsvAmInA punita prabhAve, teozrInA bhedajJAnanA sat upadezathI ApanA jIvanamAM dhArmika saMskAronA UMDA bodhibIja ropAyAM ane i. sa. 198ramAM pU. paMDitazrI lAlacaMdabhAI modInA laMDana AgamanathI temano paricaya thatAM tattva samajavA ghaNo ja lAbha lIdho hato. pU. zrI lAlacaMdabhAI pratye paNa ApazrIne ghaNo ja pramodabhAva rahyA karato hato. teozrInI samajAvavAnI zailIthI tattvanI vAta sahelI thai jatAM barAbara besI jatI hatI. pU. zrI bhagavatI mAtA caMpAbenanI vANIno paNa Ape lAbha lIdho hato, sonagaDha paNa jaine pavitrabhUminA darzana karIne Apane ghaNI ja prasannatA anubhavAtI hatI, dharmAtmAo pratye Apane khUba ja bhaktibhAva hato. pUjya gurudevazrInI amRtavANIno pracAra vadhe e hetue traNa hajAra jeTalI pravacana Tepe DuplIkeTa utArIne pracAramAM mUkela hatI, koipaNanI sAthe vAtacIttamAM AtmAnI mukhyatAthI vAta AvI jatI hatI, ApanA bALakone, kuTuMbIjanone, bhAI - bahenone dareka sagAM-snehIjanone Apa mukhyapaNe AtmAnI ja vAta saMbhaLAvatA hatA ane ApanI pAsethI AtmAnI vAta sAMbhaLIne sau prasannacitte vidAya letA hatA. chellA bAra varSathI pU. gurudevazrInI vANI Tepa dvArA, zAstra dvArA, svAdhyAya dvArA sAMbhaLavI zarU karI tyArathI dina-pratidina vItarAga mArga pratye ApanI ruci vadhatI ja rahI. chellA bAra mAsathI kensarano asAdhya roga dehamAM hovAno khyAla AvavA chatAM deha pratye ane roga pratye gabharATa vinA udAsInatA ja sevatA hatA. koi bimArI viSe puche, to tamo kahetA ke e dehano - jaDano dharma che huM dehathI ne rAgathI bhinna paramAtmA chuM, mArAmAM roga nathI, duHkha nathI ane rAgano aMza paNa nathI. mArAmAM to jJAnano sadbhAva che. AtmA jJAnAnaMda svabhAvI hovAthI jJAnane AnaMdarUpe, pariName e AtmAnI paryAyano dharma che; mULa svabhAva to pariNamana rahita che. evo huM acaLa trikALI dhruva paramAtmA chuM. AvA dhyeyarUpa AtmAne daSTimAM letAM paryAyamAM vItarAgarUpa pariNamana zarU thai jAya che. AvA dhyeyarUpa AtmAne pAmavA dinarAta bhedajJAnanA abhyAsamAM Apa sajAga rahetA hatA. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ' sva. lakSmIbena premacaMda zAha Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 11 putra-putrIone vAre vAre kahetA ke nija paramAtmA svarUpa AtmA je potAnI cIja che; je pote ja che; je purNarUpe che te ja jANavA- zraddhavA ane anubhavavAlAyaka che. Ama bhAra daine Apa kahetA hatA. Atmika AnaMdane anubhavavA Apane ghaNI tAlAvelI rahyA karatI hatI, AtmAnI vAta sivAya bIjI koI vAtamAM jarApaNa rasa lAgato nahIM. chelle chelle Apane pu, bhagavatI mAtAnA darzana- vANIno pu. zrI lAlacaMdabhAInI pratyakSa vANIno lAbha levAno bhAva rahyA karato hato, TelIphona dvArA pu. lAlacaMdabhAI sAthe tattvanI vAta puchIne bhedajJAnanA amara maMtro pu. bhAIe saMbhaLAvyA hatA. je TepamAM utArI letA ane dararoja svAdhyAya karatA hatA. dehAnta pahelAM jJAyaka... jJAyaka.... jJAyakanuM gholana cAlu rAkhela hatuM, jJAnamUrti chuM AnaMdamUrti chuM; sahaja zuddhAtmasvarUpa chuM jJAnasvabhAvI bhagavAna chuM huM paramAtmA chuM - Ama svabhAvanI mukhyatApurvaka gholana chellA zvAsa sudhI cAlu rahyuM hatuM. A rIte Apa yathAyogya puruSArtha sAcI rIte karatA rahyA ane amo saune mArga cIMdhatA rahyA, jethI ApanA ucca Adarzamaya ujjavaLa jIvananuM smaraNa bhUlAtuM nathI. vItarAgI deva-guru-dharmanA zaraNapUrvaka ApanuM bhAvi jIvana saMskAranI saMdhipUrvaka samyagdarzanAdirUpa pariNamI ati ujjavaLatAne - purNatAne zIdhra pAmo evI hArdika bhAvanA amo bhAvIe chIe sAthe sAthe amo badhA ApanA kuTuMbIjano Apane bhAvabharI zraddhAMjali arpIe chIe. lI. Apano parivAra premacaMdabhAI (pati) jyoti (putrI) ramaNibhAI (jamAi) mIteza rAjeSa (putra) mInA (putrI) praviNa (jamAirIteza-rIkI ajaya (putra) jakasA (putrI) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrI samayasArajI-stuti (harigIta) saMsArI jIvanAM bhAvamaraNo TALavA karuNA karI, saritA vahAvI sudhA taNI prabhu vIra ! te saMjIvanI; zoSAtI dekhI saritane karuNAbhInA hRdaye karI, munikuMda saMjIvanI samayaprAbhRta taNe bhAjana bharI. (anurupa ) kuMdakuMda racyuM zAstra, sAthiyA amRte pUryA, graMthAdhirAja ! tArAmAM bhAvo brahmAMDanA bharyA. (zikhariNI) aho ! vANI tArI prazamarasa-bhAve nItaratI, mumukSune pAtI amRtarasa aMjali bharI bharI; anAdinI mUcha viSa taNI tvarAthI UtaratI, vibhAvethI thaMbhI svarUpa bhaNI doDa pariNati. (zArdUlavikriDita) - tuM che nizcayagraMtha bhaMga saghaLA vyavahAranA bhedavA, tuM prajJAchINI jJAna ne udayanI saMdhi sahu chedavA; sAthI sAdhakano, tuM bhAna jagano, saMdeza mahAvIrano, visAmo bhavakalAMtanA hRdayano, tuM paMtha mukti taNo. (vasaMtatilakA). suNe tane rasanibaMdha zithila thAya, jANe tane hRdaya jJAnI taNAM jaNAya; tuM rucatAM jagatanI ruci ALase sau, tuM rIjhatAM sakalajJAyakadeva rIjhe. (anurupa ) banAvuM patra kuMdananAM, ratnonA akSaro lakhI; tathApi kuMdasUtronAM aMkAye mUlya nA kadI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates "paramAgama-ciMtAmaNI" mAM saMkalita -: graMthonI nAmAvaliHgraMtha graMthakAra 1. zrI samayasAra zrI kuMdakuMda AcAryadeva 2. zrI pravacanasAra zrI kuMdakuMda AcAryadeva 3. zrI niyamasAra zrI kuMdakuMda AcAryadeva 4. zrI paMcAstikAya zrI kuMdakuMda AcAryadeva 5. zrI aSTapAhuDa zrI kuMdakuMda AcAryadeva 6. zrI mUlAcAra zrI kuMdakuMda AcAryadeva 7. zrI ramaNasAra zrI kuMdakuMda AcAryadeva 8. zrI bAra-bhAvanA zrI kuMdakuMda AcAryadeva 9. zrI dazabhakti-saMgraha zrI kuMdakuMda AcAryadeva 10. zrI puruSArthasiddhi upAya zrI amRtacaMdra AcAryadeva 11. zrI laghutattva sphoTa zrI amRtacaMdra AcAryadeva 12. zrI samayasAra - TIkA jayasena AcAryadeva 13. zrI pravacanasAra - TIkA zrI jayasena AcAryadeva 14. zrI paMcAstikAya - TIkA zrI jayasena AcAryadeva 15. zrI ratnakAMDazrAvakAcAra zrI samatabhadra AcAryadeva 16. zrI bRhad svayaMbhUstotra zrI samatacaMdra AcArya 17. zrI AptamImAMsA zrI samatabhadra AcArya 18. zrI stuti - vidhA zrI samatabhadra AcArya 19. zrI jJAnArNava zrI zubhacaMdra AcArya 20. zrI AtmAnuzAsana zrI guNabhadra AcArya 21. zrI uttara purANa zrI guNabhadra AcArya 22. zrI samAdhitaMtra AcArya pUjyapAdasvAmI 23. zrI Ibdopadeza AcArya pUjyapAdasvAmI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 14 24. zrI dazabhakti-saMgraha 25. zrI bRhada dravyasaMgraha ra6. zrI gommasAra (jIvakAMDa) ra7. zrI mokSazAstra 28. kArtikeyAnuprekSA 29. zrI bhagavatI ArAdhanA 30. zrI mUlArAdhanA 31. zrI padmanaMdI paMcaviMzati 32. zrI dhavalA pustaka-4 33. zrI dhavalA pustaka-pa 34. zrI dhavalA pustaka-6 35. zrI dhavalA pustaka-7 36. zrI dhavalA pustaka-9 37. zrI ArAdhanAsAra 38. zrI tattvasAra 39. zrI svarUpa saMzodhana 40. zrI tattvArtha vArtika bhAga-1 41. zrI tattvArtha vArtika bhAga-2 42. zrI paramAtmaprakAza 43. zrI yogasAra-dohA 44. yogasAra prAbhRta 45. subhASitaratnasaMdohu 46. zrI tattva-bhAvanA 47. zrI sAmAyika - pATha 48. zrI dharma-parIkSA 49. zrI AdipurANa bhAga-1 50. zrI AdipurANa bhAga-2 51. zrI bhaktAmarastotra AcArya pUjyapAdasvAmI zrI nemicaMdra siddhAMtadeva zrI nemicaMdra siddhAMtadeva zrI AcArya umAsvAmI svAmI kArtika zivakoTI AcArya zivakoTI AcArya zrI padmanaMdI AcArya AcArya puSpadaMta bhUtabali AcArya puSpadaMta-bhUtabali AcArya puSpadaMta-bhUtabali AcArya puSpadaMta-bhUtabali AcArya puSpadaMta - bhUtabali zrI devasena AcArya zrI devasena AcArya AcArya akalaMkadeva AcArya akalaMkadeva AcArya akalaMkadeva zrI yogIndradeva zrI yogIndradeva zrI amitagati AcArya zrI amitagati AcArya zrI amitagati AcArya zrI amitagati AcArya zrI amitagati AcArya zrI jinasena AcArya zrI jinasena AcArya zrI mAnatuMga AcArya Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 15 para. zrI yazastilakacaMpU pa3. zrI upAsakAdhyayana 54. zrI nayacakra 55. zrI harivaMza purANa pa6, zrI caMdraprabha caritra 57. zrI upadeza-siddhAMta-ratnamALA 58. zrI siddhAMtasAra saMgraha pa9. zrI virAMga caritra 60. zrI sArasamuccaya 61. zrI padmapurANa 62. zrI kalyANamaMdirastotra 63. zrI tattvArtha zlokavArtika bhAga-6 64. zrI sukitamuktAvalI 65. zrI kSatracUDAmaNi 66. zrI ekIbhAvastotra 67. zrI pAhuDa-dohA 68. zrI tattvAnuzAsana 69. amoghavarSa-praznottaramALA 70. nemIzvara-vacanAmRta-zataka 71. tattvajJAna- taraMgiNI 7ra. pAMDava purANa 73. jJAnasamuccayasAra 74. upadeza zuddhasAra 75. mamalapAhuDa bhAga-2 76. mamalapAhuDa bhAga-2 77. samayasAra kaLaza-TIkA 78. paMcAdhyAyI bhAga-2 79. nATaka samayasAra AcArya somadeva AcArya somadeva zrI mAilDa dhavala jinasena AcArya vIranaMdI AcArya AcArya dharmadAsa zrI narendrasena AcArya AcArya jaTAsiMhanaMdi zrI kuladhara AcArya zrI raviSeNa AcArya zrI kumudacaMdra AcArya zrI vidhAnaMdasvAmI AcArya somaprabha zrI vAdibhasiMhasUri munivara zrI vAdIrAja munivara rAmasiMha nAgasena munirAja rAjarSi amoghavarSa zrI caMdrasAgara varNI zrI jJAnabhUSaNa zrI zubhacaMdra bhaTTAraka zrI tAraNasvAmI zrI tAraNasvAmI zrI tAraNasvAmI zrI tAraNasvAmI paM. rAjamallajI 5. rAjamalajI paM. banArasIdAsajI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 16 80. paramArtha- vacanikA 81. mokSamArga prakAzaka 82. viSApahAstotra 83. anagAra-dharmAmRta 84. adhyAtma-rahasya 85. anubhavaprakAza 86. Atma - avalokana 87. bhAva dIpikA 88. civilAsa 89. cha-DhALA 90. sarvArtha siddhi-vacanikA 91. sudaSTitaraMgiNI 92. sattAsvarUpa 93. dhAnata vilAsa 94. budhajana-sansa 95. carcA-samAdhAna 96. samyajJAna-dIpikA 97. jJAnokta pramANa 98. paramAnaMdastotra 99. mRtyu - mahotsava pATha 10). aparA - praznottaramALA paM. banArasIdAsajI 5. ToDaramallajI mahAkavi dhanaMjaya 5. AzAdharajI paM. AzAdharajI paM. dIpacaMdajI 5. dIpacaMdajI paM. dIpacaMdajI paM. dIpacaMdajI paM. dolatarAmajI paM. jayacaMdajI 5. TekacaMdajI paM. bhAgacaMdajI 5. dhAnatarAya 5. budhajanajI 5. bhUdharadAsajI zrI dharmadAsa kSullaka zrI dharmadAsa kSullaka ... ... ... Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrI sarvajJavItarAgAya nmH| maMgalAcaraNa oMkAraM bindusaMyuktaM nityaM dhyAyanti yoginH| kAmadaM mokSadaM caiva OM kArAya namo nmH| aviralazabdadhanAdhaprakSAlitasakalabhUtalakalaGkA / munibhirUpAsitatIrthA sarasvatI haratu no duritaan|| ajJAnatimirAndhAnAM jnyaanaanyjnshlaakyaa| cakSurunmIlitaM yena tasmai zrIguruve nmH| mokSamArgasya netAraM bhettAraM krmbhuumRtaam| jJAtAraM vizvatattvAnAM vande tdgunnlbdhye|| namaH samayasArAya svAnubhUtyA ckaaste| citsvabhAvAya bhAvAya srvbhaavaantrcchide|| viviktamavyayaM siddhaM sv-svbhaavoplbdhye| sva-svabhAva - mayaM buddhaM dhruva staumi viklpmssm|| maMgalaM bhagavAn vIro maMgalaM gautamo gnnii| maMgalaM kundakundAryoM jainadharmo'stu mNglm|| sarvamaMgalamAMgalyaM sarvakalyANakArakaM / pradhAnaM sarva dharmANAM jainaM jayatu shaasnm|| Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (maMgalAcaraNa ) sura - asura- narapativaMdhane, pravinaSTaghAtikarmane, praNamana karuM huM dharmakartA tIrtha zrImahAvIrane. vaLI zeSa tIrthakara ane sI siddha zuddhAstittvane, muni jJAna-daMga caritra-tapa-vIryacaraNa saMyuktane. te sarvane sAthe tathA pratyekane pratyekane. vaMduM vaLI huM manuSyakSetre vartatA atane. ahaMtane, zrIsiddhaneya namaskaraNa karI e rIte, gaNadhara ane adhyApakone, sarvasAdhusamUhane. parama puruSa nija arthane, sAdhi thayA guNavRMda; AnaMdAmRtacaMdrane, vaMduM chuM sukhakaMda. zabdabrahma parabrahmano vAcakavAcya niyoga; maMgaLarUpa prasiddha e, namuM dharmadhana-bhoga. parama padAratha pAmavA, maMgalamaya jinavANa; vaMduM nijaguNa vRddhikara, lahu sadA sukhakhANa. zrI jinazAsana guru namuM, nAnA vidhi sukhakAra, Atmahita upadeza de, karuM maMgalAcAra. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAtmane nmH| paramAgama - ciMtAmaNi he jinavANI mAtA! mahAmuni jyAre pahelAM tAruM avalaMbana le che tyAre ja te mokSapadano Azraya le che. barAbara che - aMdhakArathI vyApta gharamAM dIpakano Azraya laIne ja manuSya icchita vastu prApta kare che. (zrI padmanaMdI - AcArya. padmanaMdI paMcaviMzati zrutadevatA - stuti, zloka - 12) * he bhavya! lokamAM namana karavA yogya puruSo te paNa jene name che, dhyAnavAyogya puruSo te paNa jenuM niraMtara dhyAna kare che tathA stuti karavAyogya puruSo te paNa jenI stuti kare che evo paramAtmA A dehamAM ja birAje che, tene game tema karIne paNa jANa. (zrI kuMdakuMda AcArya, mokSapAhuDa, gAthA-103) * je paramAtmA che te ja huM chuM tathA je huM chuM te paramAtmA che. tethI huM ja mArA vaDe upAsavA yogya chuM. bIjo koI upAsya nathI evI vastusthiti che. 2 (zrI pUjyapAda AcArya, samAdhitaMtra, zloka - 31 ) * jeo mokSanI IcchA rAkhIne paradravyanI upAsanA kare che - paradravyanA bhakta ane sevaka banI temanI ja pAchaLa Dole che - te mUDhajano himavAna parvata para caDhavAnI icchA dharAvatAM samudra tarapha cAlyA jAya che - ema huM mAnuM chuM. 3. (zrI amitagati AcArya, yogasAra-prAkRta, jIva adhikAra, gAthA-50) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (paramAgama ciMtAmaNi * jo 5ramAtmA jJAnasvarUpa hai, vahu meM hI hUM jo ki avinAzI devasvarUpa huM: jo maiM hUM vahI utkRSTa 52mAtmA hai, Isa prakAra niHsaMdeha tuM bhAvanA kara. 4. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi. -2 zloka - 175 ) * je siddhabhagavAna dravyakarma, bhAvakarma ane nokarmathI rahita che, kevaLajJAnAdi anaMtaguNothI pUrNa che te ja huM siddha chuM, zuddha chuM, nitya chuM, eka chuM ane nirAvalaMbI chuM. pa. 1 (zrI devasana AcArya. tattvasAra, gAthA-27) * siddha bhagavaMto, siddhapaNAne lIdhe, sAdhya je AtmA tenA praticchaMdanA sthAne che, jemanA svarUpanuM saMsArI bhavyajIvo ciMtavana karIne, te samAna potAnA svarUpane dhyAvIne, temanA jevA thaI jAya che ane cAre gatiothI vilakSaNa je paMcamati mokSa tene pAme che. 6 (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-1 ) * jo 52mAtmA hai vahI maiM hUM tathA jo maiM hUM vahI paramAtmA hai yaha samajakara huM yogIn! anya kucha bhI vikalpa mata karo. 7. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-22) * dvAdazAMgakA tathA haraeka pUrvakA sAra yahI kA gayA hai ki yadyapi merA AtmA zarI2 sahita hai tathApi nizcayase yahu AtmA paramAtmA hai esA jAnanA yogya hai. 8. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, zloka-76 ) * jevA siddha AtmAo che tevA bhavalIna (saMsArI ) jIvo che. jethI (te saMsArI jIvo siddhAtmAonI mAphaka) janma-jarA-maraNathI rahita ane AThaguNothI alaMkRta che. 9. (zrI kuMdakuMdAcAryadeva, niyamasAra, gAthA-47) * yahu AtmA hI nizcayase zrI jinendra paramAtmA hai. hai bhAI ! tAraNataraNasvarUpa jinendradeva jisako jina kahete haiM aise apane AtmArUpI jinabhagavAnakA dhyAna karo. yaha AtmA hI nizcayase tAraNataraNa arahaMta paramAtmA hai. 10. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM - 349) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (3 paramAgama - ciMtAmaNi) * merA AtmA paramAtmA hai, paramajyotiprakAzasvarUpa hai, mtame jyeSTha hai, mahAna hai; to bhI vartamAna dekhane mAtra ramaNIka aura aMtameM nIrasa aise Indriyone viSayoMse ThagAyA gayA hUM. 11. ( zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, prakaraNa - 31, zloka - 8) * he bhavya! jyAre sphaTikamaNinI jinamUrtisamAna aMtaramAM potAnA zuddhAtmAne tuM bhAvIza tyAre karmajALa ApoApa kSaNamAM kaTa thaI jaze, ane AtmabhAvomAM tuM parizuddha thaiza. 12. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-38) * arahaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu - e pAMce parameSThIo A AtmAnA ja pariNAma che. tethI AtmA ja mane zaraNa che. 13 (zrI kuMdakuMda AcAryadeva, bAra-anuprekSA, gAthA-12 ) * he uttama matimAna! "zuddhacidrapohaM," zuddha cikUpa huM (chuM ), e cha akSarone tuM niraMtara vicAra. te sadvicAraNAthI tene sArI rIte samajAze ke e zuddha cidrapanuM smaraNa e ja saMsAramAM sarva tIrthamAM uttama tIrtha che, zAstrajJAnarUpa samudramAM utpanna thayeluM zIdhra grahaNa karI levA yogya uttama amUlya ratna che, sarva sukhanuM nidhAna che, mokSapadamAM pahoMcADanAra tvarita gativALuM vAhana che, karmanA samUhurUpa dhULane dUra karavA vAyuno vaMToLa che ane saMsAra - paribhramaNarUpa vanane bALI bhasma karavA agni che; ema tuM nizcaye jANa. 14. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAnataraMgiNI, adhyAya - 2, gAthA - 7) * huM sadA jJAtA chuM, draSTA chuM, paMcapada chuM, tribhuvanano sAra chuM, huM brahma, Iza, jagadIzasvarUpa chuM, "sohuM" (evo je huM) tenA paricayathI ja huM bhavodadhithI tarI jaiza. 15. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM - 163) * A atmA karmakRta rAgAdi athavA zarIrAdithI saMyukta na hovA chatAM paNa ajJAnI jIvone saMyukta jevo pratibhAse che ane te pratibhAsa ja nizcayathI saMsAranA bIjarUpa che. 16. (zrI amRtacaMdrAcArya, puruSArtha siddhi upAya, gAthA -14) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 4) (paramAgama - ciMtAmaNi * jo ke zuddhopayogalakSaNavALuM kSAyopazamikazAna muktinuM kAraNa thAya che topaNa dhyAna karanAra puruSe 'nitya sakaLa nirAvaraNa, akhaMDa, eka, saMpUrNa nirmaLa kevaLajJAna jenuM lakSaNa che evuM paramAtmasvarUpa te ja huM chuM, khaMDajJAnarUpa nahi' evI bhAvanA karavI. 17 ( zrI nemicaMdrasiddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-34 ) * yogIone potAnA dhyAna vakhate je zuddha AtmA dekhAya che te ja paramabrahma che, te ja jina che, te ja parama tattva che, te ja paramaguru che, te ja paramajyoti che, te ja parama tapa che, te ja 52ma dhyAna che, te ja paramAtmA che, te ja sarva kalyANarUpa che, te ja sukhanuM bhAjana che, te ja zuddha cittUpa che. te ja parama ziva che, te ja parama AnaMda che, te ja sukhadAyaka che, te ja utkRSTa caitanya che ane sarva guNono bhaMDAra paNa te ja che arthAt dhyAnamAM anubhavamAM Avato zuddha AtmA te ja jIvanuM sarvasva che. 18 (- 52mAnaMda stotra, zloka - 19) * sugurunI mahAna chatrachAyA pAmIne paNa he jIva! tuM sakaLa kALa saMtApane ja pAmyo. 52mAtmA nijadehamAM vasatA hovA chatAM teM patthara para pANI DhoLyuM. 19. (zrImunivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-130) * je muni, A apavitra zarIrathI potAnA AtmAne bhinna-jJAyakasvarUpa jANe che temAM teNe sarva zAstro jANyAM, 20. (zrI svAmIkArtikeyAnuprekSA, gAthA-463) * prathama to huM svabhAvathI jJAyaka ja chuM, kevaLa jJAyaka hovAthI mAre vizvanI ( samasta padArthonI sAthe paNa sahaja jJeyajJAyakalakSaNasaMbaMdha ja che, paraMtu bIjA svasvAmIlakSaNAdi saMbaMdho nathI; tethI mAre koI pratye mamatva nathI, sarvatra nirmimatva ja che. 21. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra TIkA, gAthA- 200) * jIva bhinna che ane puddagala bhinna che, ATalo ja tattva-kathanano sAra che. (enA sivAya ) bIjuM je kaMI kahevAya che, te eno ja vistAra che. 22 (zrI pUjyapAdasvAmI, iSTopadeza, gAthA-50) - Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) * he jIva! huM akiMcana chuM arthAt mAruM kAMI paNa nathI evI samyaka bhAvanA pUrvaka tuM niraMtara rahe, kAraNa ke e ja bhAvanAnA satata ciMtavanathI tuM gailokayano svAmI thaIza. A vAta mAtra yogIzvaro ja jANe che. e yogIzvarone gamya evuM paramAtmatattvanuM rahasya meM tane saMkSepamAM kahyuM. 23. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka - 11) * AtmAne ekarUpa zraddhavo athavA ekarUpa ja jANavo joIe tathA ekamAM ja vizrAma levo joIe, nirmaLa - samaLano vikalpa na karavo joIe. emAM ja sarvasiddhi che, bIjo upAya nathI. 24. ( zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, jIvadvAra, pada-20) * siddhagatimAM jevA sarvamalarahita jJAnasvarUpI siddhabhagavAna birAjamAna che, tevo ja dehanI aMdara birAjamAna paramabrahma svarUpa potAno AtmA jANavo joIe. 25. (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-ra6) * he deva! tuM devanuM ArAdhana kare che paNa tArA paramezvara kyAM cAlyA gayA? je ziva-kalyANarUpa paramezvara sarvAMgamAM birAjI rahyA che tene tuM kema bhUlI gayo? 26. ( zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-50) | * bhale 11 aMga sudhInA zAstro haMmezA bhaNyA kare paNa je Atmatattvano bodha nathI karato tathA jinadeva samAna nijAkArane potAmAM nathI dekhato, te jIva kalyANaprAptine mATe yogya nathI. 27. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-para) * jo jinadeva hai vaha meM haiM, vahI meM hUM - isakI bhrAMti rahita hokara bhAvanA kara. he yogin! mokSakA kAraNa koI anya maMtra- taMtra nahIM hai. 28. ( zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-75 ) * sabase utkRSTa parama tattva eka paramAtmA hai. apane hI utkRSTa svabhAvake dvArA vahu pahacAnA jAtA hai. nizcayase AtmA jo hai vahI paramAtmA hai, jisake bhItara yahu uttama tattva pragaTa ho jAtA hai vahu uttama muktipadase jAkara mila jAtA hai. 29. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM - 271) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (paramAgama - ciMtAmaNi * zuddhanizcayanayathI zaktirUpe sarve jIvo zuddha - buddha - ekasvabhAvI hovAthI upAdeya che ane vyaktirUpe paMcaparameSThI ja upAdeya che. temAM paNa (paMca parameSThImAM paNa) ahaMta ane siddhi- e be ja upAdeya che. e bemAM paNa nizcayathI siddha ja upAdeya che ane parama nizcayanayathI to bhogAkAMkSAdirUpa samasta vikalpa jALa rahita parama samAdhi kALe siddhi samAna sva-zuddhAtmA ja upAdeya che, anya sarva dravyo ya che. 30. (zrI nemicaMdrasiddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, adhi-1 no upasAra ) * zabdase zabdArthakA bodha hotA hai zabdoMse pada jAnA jAtA hai. AtmA paramAtmAne barAbara hai, yaha jAnA hI zAstrajJAnakA matalaba che. 31. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyayasAra, gAthA-49 ) * zuddhanayanI dRSTithI jovAmAM Ave to sarva karmothI rahita caitanyamAtra deva avinAzI AtmA aMtaraMgamAM pote virAjI rahyo che. A prANI paryAyabuddhi bahirAtmA - tene bahAra DhaMDhe che te moTuM ajJAna che. 3ra (zrI samayasAra, zloka-1ra no bhAvArtha ) * jagatilaka AtmAne choDIne paradravyamAM rame che... to zuM mithyASTine mAthe zIMgaDA hotA haze? ( zreSTha AtmAne choDIne paramAM ramaNatA kare che te mithyAdaSTi ja che.) 33 (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA - 70) * zrutakevalIne kahA hai ki tIrthomeM devAlayomeM deva nahIM. hai, jinadeva to dehadevAlayameM virAjamAna hai - Ise nizcita samajo. 34. ( zrI yogIndradeva. yogasAra, gAthA-42 ) * caitanyatattva nizcayathI potAmAM ja sthita che, te caitanyasvarUpa tattvane je anya sthAnamAM sthita samaje che te mUrkha muThThImAM rAkhelI vastune prayatna pUrvaka vanamAM zodhI rahyo che. 35. (zrI padmanaMdI AcArya, sadgodha caMdrodaya adhikAra, zloka- 9) * jo siddhAlaya hai vaha dehAlaya hai arthAta jaisA siddhalokameM virAja rahA hai vaisA hI haMsa (AtmA) Isa ghaTa (deha ) meM virAjamAna hai, 36. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-1, gAthA-25) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) * yaha AtmA paramAtmAne samAna hai. dAnake svabhAvameM nizcayase koI aMtara nahIM hai. yahu AtmA paramAnaMdameM kallola karanevAlA hai. paramAtmA parama zuddha hai. rAgAdi rahita vItarAga hai, karmamala rahita nirmala hai, tathA avinAzI hai. 37 (zrI tAraNasvAmI jJAna samuccaya sAra, zloka-09 ) * dehudevaLamAM te pote ziva vase che, ane te tene bIjA devaLamAM DhaMDhe che! are, siddhaprabhu bhikSA mATe bhamI rahyA che - e dekhIne mane hAsya (Azcarya ) thAya che. 38. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA- 186) * paramAtmadeva dehamAM sthita hovA chatAM paNa je devane bIje gote che te muDhabuddhi gharamAM bhojana taiyAra hovA chatAM paNa bhikSA mATe bahAra bhaTake che tema huM mAnuM chuM. 39. ( zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, nirjarA adhikAra, zloka - 22 ) * jinadeva deha-devAlayameM virAjamAna haiM. paraMtu jIva (ITa pattharoke ) devAlayomeM unake darzana karatA hai- yaha muje kitanA hAsyAspada mAluma hotA hai yaha bAta aisI hI hai jaise koi manuSya siddha ho jAnepara bhikSAke liye bhramaNa kare. 4). (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA - 43) * je bhagavAna AtmAnA kevaLa smaraNamAtrathI paNa jJAnarUpI teja pragaTa thAya che, ajJAnarUpa aMdhakArano vinAza thAya che tathA kRtakRtyatA ekAeka ja AnaMda pUrvaka potAnA manamAM pragaTa thaI jAya che, te bhagavAna-AtmA A ja zarIramAM birAjamAna che tenuM zIdhra aSaNa karo. bIjI jagyAe (bAhya padArtho tarapha) kema doDI rahyAM cho ? 41. (zrI padmanaMdI - AcArya, padmanaMdI - paMcaviMzati. dharmopadezamRta, zloka - 146) * yahI AtmA nizcayanayase paramAtmA hai. vyavahAranayase anAdi karmone baMdhanake kAraNa yaha parAdhIna hokara dUsaroMkI jApa karatA hai paraMtu jaba yaha nizcayase apane AtmAko jAne to yahI paramAtmA deva hai. jo paramAtmA jJAnasvarUpa hai vahIM meM avinAzI deva hUM jo meM huM sohI utkRSTa paramAtmA hai, Isa taraha - niHzaMka hokara bhAvanA kara. he jIva! jaise nirmala sphaTikamaNise usake nIce lage saba DAka bhinna hai vaise hI Isa AtmAne svabhAvase sarva hI zubha va azubha karma ke svabhAva bhinna hai aisA mAna. 42. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM. 202) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 8) paramAgama ciMtAmaNi * nizcayanayase dekhA jove to yahu merA AtmA bhAvakarma, dravyakarma, nokarma rahita zuddha hai. merA AtmA hI zuddhAtmA hai. Isa dehake bhItara virAjamAna hai tathApi mUrtika deha rahita amUrtika hai. yaha merA AtmA hI nizcayase 52mAtmA hai. 43 - (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, zloka 44) * huM yogIn! mokSa prApta karanemeM zuddhAtmA aura jinabhagavAnameM kucha bhI bheda na samajo yaha nizcaya mAno. 44. (zrI yogIndradeva, yogasAgara, gAthA - 20) * merA AtmA nizcayase apane hI svabhAvameM rahatA hai, merA AtmA hI paramAtmArUpa hai. IsI bhAvase rAgakA kSaya ho jAtA hai tathA vItarAga zuddha kevalajJAnamaya svabhAva jhalaka jAtA hai, phira zeSa karmokA kSaya karake yaha nirvANa calA jAtA haiM. 45 (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAgara, zloka-533) * jaisA kevalajJAnAdi pragaTasvarUpa kAryasamayasAra upAdhirahita bhAvakarma-dravyakarmanormarUpa malase rahita, kevalajJAnAdi anaMtaguNarUpa siddha parameSTI devAdhideva parama ArAdhya muktimeM rahatA hai, paisA hI saba lakSaNo sahita parabrahma, zuddha, buddha, eka svabhAva paramAtmA, utkRSTa zudgha dravyArthikanayakara zaktirUpa paramAtmA zarIrameM tiSThatA hai, Isaliye huM prabhAkara bhaTTa! tU siddha bhagavAnameM aura apanemeM bheda mata kara. 46. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi-1, gAthA - 26) * jema netra (dazya padArthone karatuM - bhogavatuM nathI, dekhe ja che), tema jJAna akAraka tathA avedaka che, ane baMdha, mokSa, karmodaya tathA nirjarAne jANe ja che. 47. (zrI kudakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-320) *'zuddha nizcayanayathI muktimAM tema ja saMsAramAM taphAvata nathI,' Ama ja kharekhara, tattvavicAratAM (-52mArtha vastusvarUpano vicAra athavA nirUpaNa karatAM ), zuddha tattvanA rasika puruSo kahe che. 48. (zrI padmaprabhamaladhArideva, niyamasAra-TIkA, zloka-73) * parama zudhdha nizcayanayathI jIvamAM saMvara ja nathI tethI saMvaranA vikalpa rahita AtmAnuM zudhdhabhAvapUrvaka niraMtara ciMtavana karavuM joie. 49. ( zrI kukunda AcArya, bAra bhAvanA, gAthA-65 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (9 * vyavahAranayakara dravyakarma, nokarmakA saMbaMdha hotA hai. usase rahita aura azuddha nizcayanayakara rAgAdikakA saMbaMdha hai usase taNA matijJAnAdi vibhAvaguNoke saMbaMdhase rahita aura nara nArakAdi caturgatirUpa vibhAva paryAyose rahita aisA ja cidAnaMda cidrupa eka akhaMDasvabhAva zuddhAtmatattva hai vahI satya hai. usIko paramArtharUpa samayasAra kahunA cAhiye. vahI saba prakAra ArAdhane yogya che. 50. ( zrI yogIndradeva paramAtmaprakAza, adhi. 1, gAthA-7) * siddha bhagavAnane samAna hI nizcayase merA AtmA karmala rahita zuddha hai, zuddha svabhAvameM tanmaya che tathA ratnatrasvarUpa che. saMsArake bhramaNase rahita hai. yaha AtmA hI vAstavameM paramAtmA hai, parama vItarAga va nirdoSa hai. 51. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-7(6) * * * * A AtmA karmonA baMdhanathI sahita hovA chatAM karmabaMdhanathI rahita che, rAgadvaSathI malina hovA chatAM nirmala che ane dehadhArI hovA chatAM dehathI rahita che, tethI AcArya kahe che ke AtmAnuM svarUpa AzcaryakArI che, para. (zrI padmanaMdI paMcaviMzati, sambodhacaMdrodaya adhikAra, zloka-13) * siddhAMtamAM kahyuM che "niyi: zuddhapArimika:" arthAta zuddhapAriAmika (bhAva) niSkriya che. niSkriyano zo artha che? (zuddha-pAriNAmika bhAva) baMdhA kAraNabhUta je kriyA- rAgAdi-pariNati, te - rUpa nathI ane mokSanA kAraNabhUta je kriyA-zuddhabhAvanA pariNati, te - rUpa paNa nathI. mATe ema jANavAmAM Ave che ke zuddhapAriNAmikabhAva dhyeyarUpa che, dhyAnarUpa nathI. zA mATe? kAraNa ke dhyAna vinazvara che (ane zuddha pAriNAmikabhAva to avinAzI che.) pa3. (jayasena AcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-320) * yaha AtmA cidAnaMdamaI paramAtmAne svabhAvake samAna hai, aisI bhAvanA karanese karmokA kSaya ho jAtA hai; jaise siMhako dekhate hI hAthiyoke samUha bhAva jAte haiM daSTie bahAra ho jAte haiM. 54. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-309 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 10) (paramAgama - ciMtAmaNI * he yogIzvara! nizcayanakara vicArA jAve to yahuM jIva na to utpanna hotA hai, na maratA hai aura na baMdha-mokSako karatA hai, arthAt zuddhanizcayanayase baMdha-mokSase rahita hai aisA jinendradeva kahate hai. 55. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1, gAthA-68) * hama bhI zrI jinadevake samAna jJAnagocara hai. hama bhI svAnubhacocara hai. hama bhI paramAnaMda svabhAvake dhArI hai. hama apane AnaMdamayI svarUpame magana hai. hama hI muktisvarUpa hai, hama hI siddhasvabhAvake dhArI hai. Isa taraha sAdhakako eka dravyArthikanayAkI apekSA apane AtmAne svarUpanA manana karanA cAhiye. pa6. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1 pAnuM - 321) * jo jinabhagavAna hai vahI meM hUM - yahI siddhAMtakA sAra samajo. ise samajakara he yogIjano! mAyAcArako choDo. 57. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-21) * he bhavya ! huM tane eka vastu samajAvuM chuM, atyaMta pyArathI te tuM sAMbhaLa ane samaja - "A AtmA pote nitya sata-cit--AnaMda svarUpa che, tene tuM kadI bhUlIza mA" . 58. (zrI nemIzvara-vacanAmRta zataka, zloka- 9) * bhAvase bhAvoMkI zudhdhi hotI hai, vaha bhAva yaha hai ki yaha apanA AtmA nizcayase paramAtmarUpa nirmala apane svabhAvameM rahanevAlA hai. yahI bhAva bhavyajIvoke liye zaraNa hai. jo isa AtmAnubhavarUpI bhAvanI ArAdhanA karate haiM ve nirvANako jAte hai. 59. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra zloka - 907) * jIvadravya kavacita saddaguNo sahita vilase che - dekhAya che, kavacit azuddharUpa guNo sahita vikase che, kavacit sahaja paryAyo sahita vikase che ane kavacit azuddha paryAyo sahita vilase che. A badhAMthI sahita hovA chatAM paNa je e badhAMthI rahita che evA A jIvatattvane huM sakaLa arthanI sidhdhine mATe sadA namuM chuM, bhAvuM chuM. 60. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra TIkA, zloka-ra6 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) (11 * anubhUtisvarUpa bhagavAna-AtmA AbALagopALa saune sadAkALa pote ja anubhavamAM Avato hovA chatAM paNa anAdi baMdhanA vaze 52 (dravyo ) sAthe ekapaNanA nizcayathI mUDha je ajJAnI tene " A anubhUti che te ja huM chuM." evuM AtmajJAna udaya thatuM nathI. 61. 1 (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra TIkA, gAthA-17-18 ) * je ekendriya vagere tathA pRthvIkAyika vagere ' jIvo ' kahevAmAM Ave che te, anAdi jIva-puddagalano paraspara avagAhu dekhIne vyavahAranayathI, jIvanA prAdhAnya dvArA ( jIvane mukhyatA arpIne ) ' jIvo ' kahevAmAM Ave che. nizcayanathI temanAmAM sparzanAdi indriyo tathA pRthvI Adi kAyo, jIvanA lakSaNabhUta caitanyasvabhavanA abhAvane lIdhe, jIva nathI. temanAmAM ja, je svaparanI jJatirUpe prakAzatuM jJAna che te ja, guNa-guNInA kacit abhedane lIdhe, jIvapaNe prarUpavAmAM Ave che. 62. (zrI amRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya TIkA, gAthA-121 nI TIkA) * bhAvakarma-guphAmAM rAgadveSamohanA prakAzamAM chupAyeluM svarUpa rahe che te prakAza tArA nAthano azuddha svAMga che. temAM tuM zodha. bhaya na kara! niHzaMka jANI e rAgadveSamohanI dorI sAthe jaI khoLa. je pradezathI (e rAgadveSamohanI dorI) UThI e ja tAro nAtha che. dorIne na jo. jenA hAthamAM e dorI che tene vaLagye turata maLaze. (tAro nAtha) potAnA jJAnamahimAne chupAvIne beTho che. tene tuM pIchANa. A gupta jJAna thatAM e nAtha chupAI zake nahi. tyAM tuM cetanA prakAzarUpa cidAnaMdarAjAne pAmI sukhI thaIza. 63. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 9) * mokSArthI sajjanane mATe 'AtmA ' evA be akSara ja basa che; temAM je tanmaya thAya che tene mokSasukha hatheLImAM che. 64. (zrI nemIzvara vacanAmRta-zataka, zloka-87) * TAMkIse ukerI mUrtike samAna avinAzI, svabhAvase amiTa yaha AtmA hai. darzanamohanIyakarmamalakI mUDhatAse rati yaha AtmA hai. AtmA paramAtmasvarUpa hai. zuddha jJAnamaI hai. karmamala rahita 5ramAtmA hai. 65. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka 66 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 12 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * dravyanA svabhAvanI apekSAthI jovAmAM Ave to (jJAyakabhAva) duraMta kaSAyacakranA udayanI - (kaSAya samUhunA apAra udayonI) vicitratAnA vize pravartatA je puNya-pApane utpanna karanAra samasta anekarUpa zubha-azubha bhAvo temanA svabhAve pariNamato nathI. (zAkabhAvathI jaDabhAvarUpa thato nathI.) tethI pramatta paNa nathI ane apramatta paNa nathI. 66. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra, gAthA-6) * saMsArImAM sAMsArika guNo hoya che ane siddha jIvamAM sadA samasta siddhisiddha (mokSathI siddha arthAt paripUrNa thayelA) nija paramaguNo hoya che - A pramANe vyavahAranaya che, nizcayathI to siddhi paNa nathI ja ane saMsAra paNa nathI ja. A budha puruSono nirNaya che. 67. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra TIkA, zloka-35 ) * AtmA vibhAva-pariNatithI du:khI dekhAya che, paNa tenI zuddha caitanya zaktino vicAra karo to te sAhajika zAMtimaya ja che. te karmanA saMyogathI gatiyonino pravAsI kahevAya che, paNa tenuM nizcaya svarUpa jue to karmabaMdhanathI mukta paramezvara ja che. tenI jJAyaka zakti upara daSTi mUko to te lokAlokano jJAtAdraSTA che, jo tenA astitva upara dhyAna Apo to nija kSetrAvagAhu-pramANa jJAnano piMDa che. Avo jIva jagatano jJAtA che. tenI lIlA vizALa che, tenI kIrti kyAM nathI ? anAdikALathI cAlI Ave che ane anaMtakALa sudhI cAlaze. 68. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sAdhya-sAdhaka dvAra, pada-50) * ye saba dravya apane apane pradezoMkara sa hata hai, kisike pradeza kisise nahi milate. Ina chahoM dravyomeM jIva hI upAdeya hai. yadyapi zuddha nizcayase zaktikI apekSA sabhI jIva upAdeya hai, to bhI vyakitakI apekSA paMcaparameSTI hI upAdeya hai, unameM bhI arahaMta siddha hI (upAdeya) hai, una donomeM bhI sidhdha hI (upAdeya) hai. aura nizcayanayakara mithyAtva rAgAdi vibhAvapariNAmake abhAvameM vizudhdhAtmA hI upAdeya hai, aisA jAnanA. 69. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2 gAthA-22) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ). (13 * je cetanatattva karmakRta vikAranA saMsarga rahita che te ja huM chuM. tene (caitanyasvarUpa AtmAne) saMsAra ane janma maraNAdi kAMI paNa nathI. to pachI bhalA mAre (Atmane) ciMtA kayAMthI hoI zake? arthAt hoya zake nahi. 70. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzat zloka - 36 ) * zrI jinendrabhagavAnakA kahA huA "mAna" yaha hai jo mAna pariNAma ciMtavana kareH AtmA paramAtmAne barAbara hai- aisA mAnanA hI "mAna" kahA jAtA hai. 71. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-140) * * * * ( jJAnI zuddhanayanuM avalavaMbana lai ema anubhave che ke, huM mane arthAt mArA zudhdhAtmasvarUpane nathI dravyathI khaMDato, nathI kSetrathI khaMDato, nathI kALathI khaMDato, nathI bhAvathI khaMDato. suvizuddhi eka jJAnamAtra bhAva chuM. 72. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, pariziSTa) * he bhavya jIvo! AtmAhIke dvArA AtmAkA manana karo. jisakA svarUpa zudhdha hai, rAgAdi malarahita nirmala hai. use utkRSTa svabhAvakA dhArI paramAtmArUpa hI mAno. paramAtmAne svabhAvako namana karake arthAt zrI sidhdha bhagavAnako apane bhAvomeM prItipUrvaka dhAraNa karake dravyadRSTise apaneko vaisA hI jAnake IsI dravyasvabhAvakA manana karo. kayoMki jisa paryAyako prApta karanA hai, usakI bhAvanA karanese vahu paryAya pragaTa ho sakatI hai. 73. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga. 2, pAnuM - 65) * * * * vivakSita-ekadezazudhdhanayAzrita A bhAvanA (arthAta kahevA dhArelI AMzika zuddhirUpa A pariNati) nirvikAra- svasaMvedana lakSaNa kSAyopathamika-jJAnarUpa hovAthI joke ekadeza vyaktirUpa che topaNa dhyAtA puruSa ema bhAve che ke je "sakalanirAvaraNaakhaMDa-eka-pratyakSapratibhAsamaya-avinazvara-zuddhapariNAmika paramabhAva lakSaNa nijaparamAtmadravya te ja huM chuM, paraMtu ema bhAvato nathI ke "khaMDajJAnarUpa huM chuM." 74. ( zrI jayasena AcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-320) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 14) (paramAgama - ciMtAmaNi * vItarAga nirvikalpasamAdhirUpa bhAvaliMga yadyapi zudhdhAtma-svarUpakA sAdhaka hai Isaliye upacAranayakara jIvakA svarUpa kahA jAtA hai to bhI parama sUkSma zudhdhanizcayanayakara bhAvaliMga bhI jIvakA nahIM hai. bhAvaliMga sAdhanarUpa hai, vaha bhI parama avasthAkA sAdhaka nahI hai. 75. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhyAya-1, gAthA-88nI TIkA) * * * * jJAnakI paryAyameM jJAnAvaraNake maMda va adhika kSayopazamakI apekSA nigodase lekara bArahave kSINakaSAya guNasthAna paryata anaMtabheda hai. je paryAyasvarUpa jJAnakI anumodanA karatA hai. ekAkAra zudhdhajJAnako nahIM jAnatA hai, vahu jJAnameM aMtarAya DAla rahA hai, yadi yahuM aMtarAya na dekhA jAve aura zudhdha jJAnako pahicAnA jAve to vahu nirmala svAbhAvika AtmAko avazya sidhdhi pAnekA upAya hai. 76. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka- 390) * jema (dIpaka vaDe) prakAzavAmAM AvatAM ghaTAdika (padArtho) dIpakanA prakAzapaNAne ja jAhera kare che - ghaTAdipaNAne nahi, tema (AtmA vaDe) cetavAmAM AvatAM rAgAdika (arthAt jJAnamAM jJayarUpe jaNAtA rAgAdika bhAvo ) AtmAnA cetakapaNAne ja jAhera kare che - rAgAdipaNAne nahi. 77. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra gAthA-294) * * * * jema koI manuSya pahADa uparathI lapasI jAya ane koI hitakArI banIne teno hAtha majabUtAIthI pakaDI le tevI ja rIte jJAnIone jyAM sudhI mokSa prApta thayo nathI tyAM sudhI vyavahAranuM avalaMbana che, jo ke A vAta sAcI che topaNa nizcayanaya caitanyane siddha kare che tathA jIvana parathI bhinna darzAve che ane vyavahAranaya to jIvane parane Azrita kare che. 78. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, jIvaDhAra, pada- 6) * parabhAva hovA chatAM, sahaguNamaNinI khANarUpa ane pUrNajJAnavALA zuddha AtmAne ekane je tIkSNabuddhivALo zuddhadaSTi puruSa bhaje che, te puruSa paramazrIrUpI kAminIno (muktisuMdarIno ) vallabha bane che. 79. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra- TIkA zloka-24) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (15 * je jANe che te ja dekhe che ane te niraMtara caitanyasvarUpane choDato nathI, te ja huM chuM, enAthI bhinna bIjAM mAruM koI svarUpa nathI. A samIcIna utkRSTa tattva che. caitanyasvarUpathI bhinna krodhAdi vibhAvabhAva athavA zarIra Adi che te sarva anya arthAt karmathI utpanna thayA che. seMkaDo zAstro sAMbhaLIne atyAre mArA manamAM A ja eka zAstra (advaita tattva) vartamAna che. 80. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, paramArtha viMzati, zloka-5 ) * jIvAdi bAhyatattva heya che; karmopAdhijanita guNa paryAyothI vyatirikata AtmA AtmAne upAdeya che. 81. (zrI kuMdakuMda AcArya, niyamasAra, gAthA-38) * cha dravya, pAMca astikAya, sAta tattva ane nava padArthomAM, nija zudhdhAtma dravya, nija zuddha jIvAstikAya, nija zuddhAtmatattva ane nija zuddhAtmapadArtha ja upAdeya che, ane anya sarva hoya che. 82. (zrI nemicaMdrasiddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-pa3 nI TIkA) * jemanAcittanuM caritra udAtta (-udAra, ucca, ujjavaLa) che evA mokSArthIo A siddhAMtanuM sevana karo ke - "huM to zuddha caitanyamaya eka parama jyoti ja sadAya chuM: ane A je bhinna lakSaNavALA vividha prakAranA bhAvo pragaTa thAya che te huM nathI, kAraNa ke te badhAMya mane paradravya che. 83. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra TIkA- 185) * je jJAna AdinA paNa rUpamAM kSayopathamika bhAva che te paNa tattvadaSTie vizuddha jIvanuM svarUpa nathI. 84. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta jIva adhi. gAthA-58) * ahIM koI prazna kare che ke vibhAva pariNAmone jIvasvarUpathI "bhina' kahyAM, tyAM 'bhinna" no bhAvArtha to huM samajyo nahi. "bhinna" kahetAM, 'bhinna" che te vasturUpa che ke 'bhinna" che te avasturUpa che? uttara Ama che ke avasturUpa che. te kAraNe ja zuddhasvarUpano anubhavazIla che je jIva tene vibhAva pariNAmo daSTigocara nathI thatAM, utkRSTa che evuM zuddha caitanyadravya daSTigocara thAya che. 85. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza- 37) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 16) (paramAgama - ciMtAmaNi * nizcayathI, vidhamAna guNasthAna, mArgaNAsthAna, dravyakarma, bhAvakarma, nokarma ityAdi jeTalA azuddha paryAyo che te badhAya ekalA pudgaladravyanuM kArya che arthAt pudgaladravyanA citarAmaNa jevA che ema huM jIvo! niHsaMdahapaNe jANo. 86. ( zrI rAjamalajI, kaLazaTITakA, kaLaza - 39 ) * upayogothI kaSAyo ane kaSAyathI upayoga (utpanna) thatAM nathI ane mUrtika - amUrtikano paraspara ekabIjAthI utpAda saMbhava thato nathI. 87. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhi. 3, zloka-21) * A (audayikAdi) badhA bhavo kharekhara vyavahAranayano Azraya karIne ( saMsArI jIvomAM vidyamAna ) kahevAmAM AvyA che; zuddhanayathI saMsAramAM rahelAM sarvajIvo siddhasvabhAvI che. 88. (zrI kuMdakuMdAcAryadeva, niyamasAra, gAthA-49) * jema sonuM kudhAtunA saMyogathI agninA tApamAM anekarUpa thAya che. paraMtu to paNa tenuM nAma eka sonuM ja rahe che tathA zarApha kasoTI upara kasIne tenI rekhA jue che ane tenI camaka pramANe kiMmata de-le che, tevI ja rIte arUpI mahI dIptivALo jIva anAdikALathI pudgalanA samAgamamAM nava tattvarUpa dekhAya che, paraMtu anumAna pramANathI sarva avasthAomAM jJAnasvarUpa eka AtmarAma sivAya bIjuM kAMI nathI. 89. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, jIvaDhAra, pada -9) * A varNathI mAMDIne guNasthAna paryata bhAvo kahevAmAM AvyA te vyavahAranayathI to jIvanA che (mATe sUtramAM kahyAM che, paraMtu nizcayanayanA matamAM temanAmAMnA koIpaNa jIvanA nathI. 90. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-pa6) * zuddha jIvAstikAyathI anya evA je badhA pudgaladravyanA bhAvo te kharekhara amArA nathI' -Ama je tattvavedI spaSTapaNe kahe che te ati apUrva siddhine pAme che. 92. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-74 ) * caitanyazaktithI vyApta jeno sarvasva-sAra che evo A jIva eTalo ja mAtra che; A cinzaktithI zUnya je A bhAvo - (guNasthAnAdi ) che te badhAya pudgalajanya che. pudgalanA ja che. 92. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra- TIkA, kaLaza - 36 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (17 * A je vivikta - karmalaMka rahita, nirbhaya ane nirAmaya (nirvikAra) aMtaraMga (adhyAtma ) jyoti che te parama tattva che, tenAthI bhinna bIjuM badhuM upadrava che. 93. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, cUlikA adhikAra, zloka- 33) * karmanA udayano vipAka (phaLa) jinavaroe aneka prakArano varNavyo che te mArA svabhAvo nathI; huM to eka jJAyakabhAva chuM. 94. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-198) * * * * jevI rIte ghAsa, lAkaDAM, vAMsa athavA jaMgalanAM aneka baMdhana Adi agnimAM baLe che, temanA AkAra upara dhyAna devAthI agni aneka rUpa dekhAya che, paraMtu jo mAtra dAhakasvabhAva upara daSTi mUkavAmAM Ave to sarva agni ekarUpa ja che, tevI ja rIte jIva (vyavahAranayathI ) navatattvomAM zuddha azuddha, mizra Adi anekarUpa thaI rahyo che; paraMtu jyAre tenI caitanyazakti para vicAra karavAmAM Ave che tyAre (zuddhanayathI ) arUpI ane abhedarUpa grahaNa thAya che. 95. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, jIvaDhAra, pada- 8) * "huM ekalo chuM." A prakAranI buddhithI advaita tathA "huM karma - saMyukta chuM." A prakAranI buddhithI dvata thAya che. A baMnemAMthI prathama vikalpa (advaita) avinazvara muktinuM kAraNa ane dvitIya vikalpa (dvaita) kevaLa saMsAranuM kAraNa che. 96. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAlata, zloka-45) * jIvane kSAyikabhAvanAM sthAno nathI, kSayopazamabhAvanAM sthAno nathI, audayikabhAvanAM sthAno nathI ke upazama bhAvanAM sthAno nathI. 96. ( zrI kuMdakuMdAcAryadeva, niyamasAra, gAthA-41) * navatattvomAM je A svasaMvedana pratyakSano viSaya caitanyAtmaka ane jIvasaMjJAvALo che te huM upAdeya chuM tathA A mArAthI bhinna paugalika rAgAdibhAva badhAya tyAjya che. 98. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-457) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 18) (paramAgama - ciMtAmaNi * zarIra ane AtmA baMnene eka mAnanAra mohI jIvo dvArA A guNasthAnone jIva kahevAmAM Ave che. paraMtu bhedavijJAnamAM nipuNa vivekIjano dvArA nahi- vivekI jIva temane pudgalarUpa ajIva batAve che. 99. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhikAra 2, zloka-38) * je varNAdika athavA rAgamohadika bhAvo kahyAM te badhAMya A puruSathI (AtmAthI) bhinna che tethI aMtardaSTi vaDe jonArane e badhAM dekhAtA nathI, mAtra eka sarvoparI tattva ja dekhAya che - kevaLa eka caitanyabhAvasvarUpa abhedarUpa AtmA ja dekhAya che. 1OO. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra - TIkA, kaLaza -37) * jema lokAgre siddhabhagavaMto azarIrI, avinAzI, atIndriya, nirmaLa ane vizuddhAtmA (vizuddhasvarUpI) che. tema saMsAramAM (sarva) jIvo jANavA. 101. (zrI kuMdakuMdAcAryadava, niyamasAra gAthA-48) * jema darpaNamAM je mayUranuM pratibiMba paDe che te pratibiMba vAstavika mayUra kahevAto nathI, te paNa vAstavika hoya to te pratyakSa mayUranI mAphaka pratyakSa thavo joIe paraMtu darpaNamAM te pratyakSa thato nathI paNa mAtra tenuM pratibiMba ja jaNAya che; te ja pramANe jIvAdi navatattvo jIvanI nava avasthAo che paNa te vAstavika trikAlika jIvasvarUpa nathI. jIvAdi navatattvo jIvanI avasthAo che paNa te zuddhajIvadravya nathI. 102. ( zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-168 no bhAvArtha) * zuddha nizcayase dekhA jAve to yaha AtmA eka hI caitanyarUpa hai tathA isa akhaMDa padArthameM aneka dUsare vikalpoko uThAnekI jagaha hI nahIM hai ki meM deva hUM yA nArakI hUM ityAdi. 103. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatvasaptati, zloka-15) * je guNa karmonA udayathI utpanna thayelAM audayika che, karmonA upazamajanya aupathamika che tathA karmonA kSayopazamathI utpanna thayelAM kSAyopathamika che ane je vividha zAstrasamUhu dvArA vartIta thayelAM che - aneka zAstromAM jemanuM varNana che - te badhAM cetanA rahita acetana che. 104. (zrI amitagati, yogasAra prAbhUta, adhikAra-2 zloka - 49) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ). (19 * nizcayanayakA svarUpa aisA hai ki - eka dravyakI avasthA jaisI ho usIko kahe. AtmAkI do avasthAye che - eka to ajJAna avasthA aura eka jJAna avasthA. jabataka ajJAna avasthA rahatI hai, tabataka to baMdhaparyAyako AtmA jAnatA hai ki- meM manuSya , meM pazu hUM, krodhI huM, meM mAnI hUM, meM mAyAvI huM, meM puNavAna - dhanavAna huM, meM nirdhana- daridrI hUM, rAjA huM raMka huM, meM muni huM, meM zrAvaka haiM, ityAdi paryAyomeM Apa mAnatA haiM. ina paryAyomeM lIna hotA hai taba mithyAdaSTi hai, ajJAnI hai, IsakA la saMsAra hai usako bhogatA hai. 105. (zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-83) * pragaTapaNe sadA zivamaya - (niraMtara kalyANamaya) evA paramAtma tattvane viSe bAnAvalI hovAnuM paNa zuddhanaya kaheto nathI. "te che (arthAta dhyAnAvalI AtmAmAM che )' ema (mAtra) vyavahAramArge satata kahyuM che. he jinendra! AvuM te tattva (-te naya dvArA kaheluM vastusvarUpa), aho ! mahA indrajALa che. 106. ( zrI padmapabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-119) * jevI rIte japApuSpanA yogathI sphaTikamaNimAM je lAlimAno pratibhAsa thAya che te kSaNika che paNa sphaTikanuM svarUpa nathI, tevI ja rIte jIvAdi navatattvomAM je jIvano pratibhAsa thAya che te vAstavika nathI, paraMtu kevaLa vyavahAradaSTithI che zuddhadaSTithI nathI. zuddhadaSTithI to jIvatattva aMtarUpa ja che, temAM A nava avasthAono pratibhAsa pratIta thato nathI. 107. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-169 ) * je naya AtmAne baMdha rahita ne paranA sparza rahita, anyapaNA rahita, caLAcaLatA rahita, vizeSa rahita, anyanA saMyoga rahita-evA pAMca bhAvarUpa dekhe che tene, he ziSya ! tuM zuddhanaya jANa, 1O8. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-14) * jIvanA kaSAyAdika jeTalA pariNAma che te badhAM cetanAne nimittabhUta karIne karma dvArA upajAvavAmAM Ave che, jema kuMbhAranuM nimitta pAmIne mATInA piMDa dvArA ghaTAdika upajAvavAmAM Ave che. 109. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhUta, cUlikA adhikAra, zloka-39) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 20) (paramAgama - ciMtAmaNi * jevI rIte sahakAritA sAthe ghaDo karato hovA chatAM paNa kuMbhAra kadi ghaDArUpa thato nathI. tevI ja rIte sahakAritA sAthe kaSAyAdi karavA chatAM paNa A jIva kadI kaSAyAdirUpa thato nathI. 11). (zrI amitagati AcArya, yogasAra-prAkRta, cUlikA adhikAra, zloka-57-58) * jevI rIte kIcaDa ane jaLa banne ekameka thayelA jevA mAlUma paDe che paraMtu zuddha jaLa tarapha ja lakSya karatAM kIcaDa lakSyagata thato nathI, kAraNa ke vAstavamAM jaLa kIcaDathI bhinna che, tevI rIte jIva paNa nava tattvomAM ekameka jevo mAlUma paDe che paraMtu zuddha jIva e navatattvothI vAstavamAM bhinna che. 111. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-166 ) * "baMdha ho ke na ho (arthAt baMdhAvasthAmAM ke mokSAvasthAmAM), samasta vicitra mUrtadravyajALa (anekavidha mUrtadravyono samUha) zuddha jIvanA rUpathI vyatirikta che" ema jinadevanuM zuddha vacana budhapuruSone kahe che, A bhuvanaviditane (Ajagataprasiddha satyane), he bhavya ! tuM sadA jANa. 112. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-70) * jagatanA prANIo e samyaka svabhAvano anubhava karo ke jyAM A baddhaskRSTa Adi bhAvo spaSTapaNe te svabhAvanA upara tare che topaNa (temAM) pratiSThA pAmatAM nathI, kAraNa ke dravyasvabhAva to nitya che, ekarUpa che ane A bhAvo anitya che, anekarUpa che; paryAyo dravyasvabhAvamAM praveza karatAM nathI, upara ja rahe che. A zuddhasvabhAva sarva avasthAomAM prakAzamAna che. evA zuddha svabhAvano, moha rahita thaine jagata anubhava karo, kAraNa ke mohakarmanA udayathI utpanna mithyAtvarUpa ajJAna jyAM sudhI rahe che tyAM sudhI e anubhava yathArtha thato nathI. 113. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-11) * joke "zarIra-sukha-duHkha- rAga-dveSasaMyukta jIva" ema kahevAya che topaNa cetanadravya evo jIva to zarIra nathI, jIva to manuSya nathI, jIva cetanasvarUpa bhinna che. bhAvArtha Ama che ke AgamamAM guNasthAnonuM svarUpa kahyuM che ke tyAM "deva jIva, manuSya jIva, rAgI jIva, dveSI jIva" ityAdi ghaNAM prakAre kahyuM che, paNa te saghaLuMya kahevuM vyavahAra mAtrathI che; dravyasvarUpa jotAM evuM kahevuM jUThuM. che. 114. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza-40) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ciMtAmaNi ) (21 * vastune bhedarUpa to sarvaloka jANe che ane je jANe che te ja prasiddha che, tenAthI to loka paryAyabuddhi che. arthAt jIvane nara-nArakAdi paryAya che, rAga-dveSa-krodhamAna- mAyA-lobhAdi paryAya che tathA jJAnanA bhedarUpa matijJAnAdi paNa paryAya che, e sarva paryAyone ja loka jIva mAne che. tethI e paryAyomAM abhedarUpa anAdi anaMta ekabhAvarUpa cetanA dharmane grahaNa karI tene nizcayanayano viSaya kahI jIvadravyanuM jJAna karAvyuM ane paryAyAzrita bhedanayane gauNa karyo, abhedaSTimAM te ( bheda-naya ) dekhAto nathI tethI abhedanayanuM dRDha zraddhAna karAvavA mATe kahyuM ke - paryAyanaya che te vyavahAra che - abhUtArtha che - asatyArtha che. 115. paramAgama 1 (zrI svAmIkArtikeyAnuprekSA, gAthA-312-nA bhAvArtha mAMthI ) * jevI rIte lokomAM A tRNAgni che, A kASTAgni che, A chANAno agni che ane A pASAgni che ityAdirUpa agnine kahevAmAM Ave che, paraMtu vAstavamAM te agni, tRNa, -kASTa chANuM ke patthara Adi rUpa thaI jato nathI, kAraNa ke tenAthI vastupaNe bhinna che. tevI ja rIte jIva paNa navatattvomAM jovAmAM Ave che paraMtu te vastutaH navatattvarUpa thai jato nathI. 116. (zrI rAjamallajI, zrI paMcAdhyAyI, bhAga-2 (gAthA-167no bhAvArtha ) *** * aho jJAnIjano ! A varNAdika guNasthAna paryaMta bhAvo che te badhAya eka puddagalanI ja racanA jANo; mATe A bhAvo puddagala ja ho, AtmA na ho; kAraNa ke AtmA to vijJAnaghana che, jJAnano puMja che, tethI A varNAdikabhAvothI anya ja che. 117. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-39 ) *** * sabhyajJAnanuM AbhUSaNa evuM A paramAtmatattva samasta vikalpa samUhothI sarvataH mukta (-sarva taraphathI rahita) che. Ama sarva nayasamUha saMbaMdhI A prapaMca 52mAtmatattvamAM nathI to pachI te dhyAnAvalI AmAM kai rIte upajI (arthAt dhyAnAvalI 52mAtmatattvamAM kema hoi zake) te kaho. 118. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-120) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 22) (paramAgama - ciMtAmaNi * koI prazna kare ke -rAgAdi jIvanA bhAva che ane parabhAva spardhAdika che (to) rAgAdine parabhAva kema kahyAM? tenuM samAdhAna- zuddha nizcayanayathI rAgAdi jIvanA nathI. e paNa para che. zAthI? - ke e bhAvakarma che, tenA nAzathI mokSa che. para che to chUTe che. tene para ja kahIe chIe. jyAre A jIva rAgAdikane potAnA nahi mAne (tyAre) bhavabaMdhapaddhati maTaze. tethI para rAgAdi choDI, zuddha darzanazAnacAritra che tene sva jANI, grahaNa kare e ja mokSanuM mULa che. pariNAma jevA karIe tevA hoya che mATe para taraphathI lakSa choDI svarUpamAM lagAvatAM nijapariNAma che. 119. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM -69 ) * jIvadravyano svAbhAvamahimA arthAt svarUpanI moTapa sarvathI utkRSTa che. kevo che mahimA? AzcaryathI AzcaryarUpa che, te zuM che Azcarya ? vibhAvapariNAmazaktirUpa vicAratAM moha-rAga-dveSano upadrava thaine svarUpathI bhraSTa thai pariName che, evuM pragaTa ja che; jIvanuM zuddha svarUpa vicAratAM cetanAmAtra svarUpa che, rAgAdi azuddhapaNuM vidyamAna ja nathI. 120. (zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza - 274) * * * * dekho ! AkAzamAM eka caMdra che, eka tenuM nimitta pAmIne pANInI svacchatA vikArarUpa caMdra che, vaLI eka lAla raMga che. vaLI (A tarapha ) eka tenuM nimitta pAmIne sphaTikanI svacchatA vikArarUpa lAla che vaLI eka moradha che. vaLI (A tarapha ) eka tenuM nimitta pAmIne ArasInI svacchatA vikArarUpa mora che, tevI ja rIte guNasthAna, mArgaNAdi eka pudgalaskaMdharUpa saMsAra che, vaLI eka tenuM nimitta pAmIne jIvanI svacchatA, vikArarUpa cetanA-saMsAra che. 121. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM - 121) * jema vAstavamAM pote ja ekarasavALI namakanI kAMkarI nAnA prakAranA vyaMjanone (zAkomAM) maLIne paNa bhinnarasavALI thaI jatI nathI, tevI ja rIte jIva, pote ja aMtarUpa hoine sarva avasthAomAM cidAtmaka ja che, te paradravyanA saMyogaviyogapUrvaka thavAvALA jIvAdi navatattvomAM vimizrita thaine paNa azuddha - dvatarUpa thai jato nathI. 122. (zrI rAjamalajI, zrI paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-172 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) (23 * AtmAse bhinna jo ajIva padArtha hai, usake ukSaNa do tarahase hai; eka jIvasaMbaMdhI, dUsarA ajIva sabaMdhI. jo dravyakarma, bhAvakarma. nokarmarUpa hai vahu to jIvasaMbaMdhI hai aura pudgalAdi pAMca dravyarUpa ajIva jIvasaMbaMdhI nahIM hai, ajIvasaMbaMdhI hI hai isaliye ajIva hai, jIvase bhinna hai. isa kAraNa jIvase bhinna ajIvarUpa jo padArtha haiM. unako apane mata samajo. yapi rAgAdika vibhAvapariNAma jIvameM hIM upajate haiM, isase jIvake kahe jAte haiM, paraMtu ve karmajanita haiM, 525dArtha (karma) ke saMbaMdhase hai, isaliye 52 hI samajo. 123. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi, -1, gAthA-30) *** - * jema anya dhAtuonA saMyogathI suvarNamAM aneka prakAranA rUpa dekhAya che paraMtu jo para saMyogathI thavAvALI e suvarNanI avasthAo upara dhyAna nahi ApatAM te suvarNane ja jovAmAM Ave to te suvarNa, zuddha suvarNa ja pratIta thAya che. tema ja jIva paNa vikAranA kAraNathI ajIva, AsravAdi padArthomAM azuddhasvarUpathI jovAmAM Ave che, paraMtu jo e vikAranI upekSA karIne tene jovAmAM Ave to te jIva zuddha ja pratIta thAya che. 124. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-158 no bhAvArtha ) *** * jIva, Adi avasthA-nigodathI mAMDIne aMta avasthA-siddhaparyAya sudhI potAnA paripUrNa svabhAvathI saMyukta che, padravyonI kalpanAthI rahita che, sadaiva eka caitanyarasathI saMpanna che ema zuddhanayanI apekSAe jinavANImAM kahyuM che. 125. (5. banArasIdAsajI, nATaka samayasAra- jIvadvAra, pada- 11) * prazna:- sAmprata (hAlamAM) jIvadravya rAgAdi azuddha cetanArUpe pariNamyuM che tyAM to ema pratibhAse che ke jJAna krodharUpe pariNmayuM che tethI jJAna bhinna, krodha bhinna-evuM anubhavavuM ghaNuM ja kaThaNa che. uttaraH Ama che ke sAce ja kaThaNa che, paraMtu vastunuM zuddhasvarUpa vicAratAM bhinnapaNArUpa svAda Ave che. kevuM che bhinnapaNuM ? 'karmano kartA jIva' evI bhrAMti te mULathI dUra kare che. daSTAMta kahe che jema agni ane pANInA uSNapaNA ane zItapaNAno bhedanijasvarUpagrAhI jJAnathI pragaTa thAya che tema. 126. (zrI rAjamallajI, kaLaza TIkA, kaLaza -60) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 24) (paramAgama - ciMtAmaNi * ziSya pUche che: - rAga, dveSa Adi karmajanita che ke jIvajanita che? teno uttara:- strI ane puruSa e bannenA saMyogathI utpanna thatAM putranI jema, cuno ane haLadaranA mizraNathI utpanna thatAM varNavizeSanI jema, rAga-dveSa Adi jIva ane karma e bananenA saMyogajanita che. nayanI vivakSA pramANe, vivakSita ekadezazuddha-nizcayanayathI rAga-dveSa karyajanita kahevAya che ane azuddha nizcayanayathI jIvajanita kahevAya che. A azuddha-nizcayanaya zuddha-nizcayanayanI apekSAe vyavahAra ja che. prazna - sAkSAt zuddha-nizcayanayathI A rAga-dveSa konA che ema ame pUchIe chIe? uttara- sAkSAt zuddha-nizcayathI, strI ane puruSanA saMyoga rahita putranI jema, cunA ane haLadaranA saMyoga rahita raMga vizeSanI jema, temanI (rAga-dveSAdinI) utpatti ja nathI, to kaI rIte uttama ApIe ? 127. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhada, dravyasaMgraha, gAthA-48 nI TIkAmAMthI) * * * * ajJAnIjIva karmakRta bAhya vikAramAM paNa niraMtara "huM chuM' ema mAne che. barAbara che - jeNe dhatUrAnuM phaLa khAdhuM hoya te zuM paththarane paNa suvarNa nathI mAnato? mAne ja che. 128. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAlata, zloka-31) * aho ! AtmAno te A sahaja addabhuta vaibhava che ke - eka taraphathI jotAM te anekatAne pAmelo che ane eka taraphathI jotAM sadAya ekatAne dhAraNa kare che, eka taraphathI jotAM kSaNabhaMgura che ane eka taraphathI jotAM sadAya teno udaya hovAthI dhruva che, eka taraphathI jotAM parama vistRta che ane eka taraphathI jotAM potAnA pradezothI ja dhAraNa karI rakhAyelo che. 1ra9. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, zloka-273) * * * * je jevo paryAyomAM lIna che temane parasamaya kahevAmAM AvyAM che. je jIvo AtmasvabhAvamAM sthita che te svasamaya jANavA. 13). (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-94) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (25 * spazeya AtmA che ane parazeya AtmA sivAyanA jagatanA sarva padArtho che, jeNe A jJaya ane paraNeyanI guMcavaNa (koyaDo ) samajI lIdhI che teNe badhuM ja jANI lIdhuM che ema samajo. 131. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sAdhyasAdhaka dvAra, pada 47) * paradravyanI ciMtAmAM magna rahenAra AtmA paradravya jevo thai jAya che ane zuddha AtmAnA dhyAnamAM magna AtmA zIdhra Atmatattvane - potAnA zuddha svarUpane - prApta karI le che. 13ra. (zrI amitagati AcArya, yogasAra- prAbhRta, jIva-adhikAra, gAthA - 51) * zuddha AtmAne jANato - anubhavato jIva zuddha AtmAne ja pAme che ane azuddha AtmAne jANato - anubhavato jIva azuddha AtmAne ja pAme che. 133. (kuMdakuMdAcArya, samayasAra- gAthA-186) * jIva zuddha nizcayanayathI zuddha AtmAnuM dhyAna karato zuddha ja AtmasvarUpane prApta kare che tathA vyavahAranayanuM avalaMbana laIne azuddha AtmAno vicAra karato azuddha ja AtmasvarUpane prApta kare che. barAbara che - manuSya sonAmAMthI sonAmaya kaDuM ane loDhAmAMthI lohamaya kaDuM ja utpanna kare che. 134. (padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcavizaMti, nizcaya paMcAzata, zloka-18) * he jIva! zuddhanayathI badhA jIvo zuddha ja che - ema jANIne tuM kyAreya paNa zuddha AtmatattvanI bhAvanAne na choDa; kharekhara zuddhanayanuM sevana karanAra jIva sadAya zuddha ja rahyA kare che. 13pa. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka - 16 ) * azuddha saMsArabhavamAM jIvanA pariNAma ja vyAyavyApaka thayA che. tethI te pariNAmane ja nizcayathI azuddhabhAvano kartA kahevAmAM Ave che. vaLI nizcayathI dravyane saMsArano kartA kahevAmAM Ave to paNa koI dUSaNa nathI paNa jJAnadaSTimAM jIvadravyane saMsArano akartA sadA samajIe chIe. 136. (zrI dIpacaMdajI, Atmavalokana, pAnuM -124) * A caitanya - AtmAnuM svarUpa kharekhara jJAnAvaraNAdi dravyakarmathI bhinna, rAgAdi bhAvakarmothI rahita ane zarIrAdi nokarmathI rahita che, tene yathArthapaNe jANavuM joie. 137. (paramAnaMdastotra, zloka-8) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra6) (paramAgama - ciMtAmaNi * baMdhA hove vahu chUTe, Isaliye baMdhUko to mokSa kahunA ThIka hai, aura baMdhA hI na ho, use chUTe kaise kaha sakate hai? usIprakAra yahuM jIva zuddhazciyanayakara baMdhA huA nahIM hai, isa kAraNa mukta kahunA ThIka nahIM hai. baMdha bhI vyavahAranayakara aura mukti bhI vyavahAranayakara hai, zuddhanizcayanakara na baMdha hai na mokSa hai aura azuddhanayakara baMdha hai, isaliye baMdhaka nAzakA yatna bhI avazya karanAra cAhiye. yahAM yaha abhiprAya hai ki siddha samAna yaha apanA zuddhAtmA vItarAga nirvikalpa samAdhimeM lIna puruSoMkA upAdeya hai, anya saba heya hai. 138. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1, gAthA-68) * aneka prakAranA vilAsavALA karmo sAthe mArI ekatA hovA chatAM paNa je utkRSTa jyoti samyagdarzana, samyajJAna ane utkRSTa AnaMda-svarUpa che te ja huM chuM, tenA sivAya huM bIja nathI, barAbara paNa che - sphaTikamaNikamAM kALA padArthanA saMbaMdhathI kALAza utpanna thavA chatAM paNa te, te maNithI bhinna ja hoya che. kAraNa e che ke lokamAM je koi vikAra thAya che te be padArthonA nimitte ja thAya che. 139. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, paramArtha viMzati, zloka-7) * * * * jo koI artha kSaNa bhI paramAtmAne prIti karatA hai vaha saba pApako usI tarahu jalA detA hai jaise kAThake parvatako Aga bhasma kara detI hai. he jIva! sarva ciMtA choDakara - nizcita hokara apane cittako pamAtmAne padameM jaDa aura niraMjana zuddha AtmarUpI devakA darzana kara. dhyAna karate hue zuddhAtmAne darzana yA anubhavase jo. paramAnaMda hai bhAI ! tU pAvegA vahu anaMta sukhahI paramAtmA devako choDakara aura kahIM tInalokameM nahIM mila sakatA hai. 140. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM - 177) * 7 AtmA AtmAmAM nija Atmika guNothI samRddha AtmAne eka paMcamabhAvane - jANe che e dekhe che. te sahaja eka paMcamabhAvane eNe choDyo nathI ja ane anya evA parabhAvane ke je kharekhara paudgalika vikAra che tene e grahato nathI ja. 141. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra - TIkA, zloka-129 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ciMtAmaNi ) (27 * je A jJAnasvarUpa AtmA dhruvapaNe ane acaLapaNe jJAnasvarUpe thato pariNamato bhAse che te ja mokSano hetu kAraNa ke te pote paNa mokSasvarUpa che; tenA sivAya je anya kAMI che te baMdhano hetu che kAraNa ke te pote paNa baMdhasvarUpa che. mATe jJAnasvarUpa thavAnuM (jJAnasvarUpa pariNamavAnuM) eTale ke anubhUti karavAnuM ja AgamamAM vidhAna arthAt pharamAna che. 142. paramAgama 1 (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra- TIkA, kaLaza - 105 ) * je jIva AtmAne niraMtara karmathI baMdhAyelo dekhe te karmathI baMdhAyelo ja rahe che. paraMtu je tene mukta dekhe che te mukta thaI jAya che. barAbara che nagaranA mArge cAle che te nagaramAM te pahoMce che. 143. musAphara je (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, zloka-48) * apane AtmArUpI kamalameM ruci yA prIti vahI kAraNa hai, vahI kArya hai. Atmarucise hI pratIti gADha hotI jAtI hai. caturtha guNasthAnameM jo AtmarucirUpa samyagdarzana hai vahI baDhateM baDhate zruta kevalI muniko avagADha samyaktva ho jAtA hai. Atmaci hI dAtAra hai, Atmaci hI pAtra hai. Apase Apako manana karanese AtmAkA svabhAva puSTa hotA jAtA hai. AtmAkI gADha rucike samAna koi dAtAra nahIM hai. samyagdarzana hI AtmAnaMda pradAna karatA hai. AtmAko puSTa karate karate usako siddha banA detA hai. 144. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1 pAnuM - 90) * je mokSanuM kAMIka kathanamAtra (kahevAmAtra) kAraNa che tene paNa ( arthAt yavahA2-ratnatrayane paNa) bhavasAgaramAM DUbelA jIve pUrve bhavabhavamAM ( ghaNAM bhavomAM ) sAMbhaLyuM che ane AcaryuM (-amalamAM mUkayuM) che; paraMtu arere! kheda che ke je sarvadA eka jJAna che tene (arthAt je sadA eka jJAnasvarUpa ja che evA 52mAtmatattvane) jIve sAMbhaLyuM - AcaryuM nathI, nathI. 145. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka- 121) * nirmala samyagdarzana kisI doSakI tarapha daSTi nahIM rakhatA hai, vaha sakla doSoMse rati paramAtmAko zraddhApUrvaka dekhatA hai. tIna prakAra ke karmo 52 daSTi nahIM rakhatA hai. 146. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-253) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 28) (paramAgama - ciMtAmaNi * bahu kahevAthI ane bahu durvikalpothI basa thAo, basa thAo, basa thAo. ahIM eTaluM ja kahevAnuM che ke A paramArthane ekane ja niraMtara anubhavo. kAraNa ke nijarasanA phelAvathI pUrNa je jJAna tenA pharAyamAna thavAmAtra je samayasAra(paramAtmA ) tenAthI UMcuM kharekhara bIjuM kAMI paNa nathI (samayasAra sivAya bIjuM kAMI paNa sArabhUta nathI). 147. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza - 244 ) * ahIM koI jANaze ke zubha-azubha kriyArUpa je AcaraNarUpa cAritra che te karavAyogya nathI tema varjavAyogya paNa nathI. uttara Ama che ke-varjavAyogya che, kAraNe ke vyavahAracAritra hotuM thayuM duSTa che, aniSTa che, ghAtaka che; tethI viSaya-kaSAyanI mAphaka kriyArUpa cAritra niSiddha che ema kahe che - zubha-azubharUpa karatUta (kRtya) niSedhyA arthAt tyajanIya che. 148. ( zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza- 108) * jeo, ajIvatane ke je jIvatattvathI vidhi dvArA vibhakta che tene yathArtharUpe jANatA nathI teo cAritravAna hovA chatAM-cAritranuM anuSThAna karavA chatAMpaNa te vivikata-zuddha ane nirmaLa - AtmAne prApta thatAM nathI ke je doSothI rahita che. 149. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta ajIva adhikAra, gAthA-50) * jema duSkAryanA utpAdaka hetune duSTa kahe che te ja pramANe aniSTa phaLadAyI hovAthI vratakriyA iSTArtharUpa nathI, paraMtu aniSTArtha ja che. 150. (zrI rAmajamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-pa68) * jisake bhItara jJAnasvabhAvI AtmAnA prakAza nahIM hai usakA vrata karanA, tapa pAlanA, kriyA karanA, upasarga sahunA niSphala hai. AtmajJAna svabhAvake prakAza vinA anya aneka prakAra sarva hI cAritra niMdAke yogya hai. 151. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-227) * puNyapApanA kAraNe saMsAra-vanamAM praveza thAya che, e jonAra je je zuddhabuddhi che te puNya-pApanA bheda karatAM nathI; - baMnene saMsAra - vanamAM bhramaNa karAvavAnI dRSTie samAna samaje che. 15ra. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, baMdhAdhikAra, gAthA-40) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (29 * puNya ane pApamAM taphAvata nathI ema je nathI mAnato, te mohacchAdita vartato thako ghora apAra saMsAramAM paribhramaNa kare che. 153. (zrI kuMdakuMda AcArya, pravacanasAra, gAthA-77) * jeTaluM zubha-azubha kriyArUpa AcaraNa athavA bAhyarUpa vakatavya athavA sUkSma aMtaraMgarUpa ciMtavana, abhilASa, smaraNa ityAdi che te samasta azuddhatvarUpa pariNamana che, zuddha pariNamana nathI; tethI baMdhanuM kAraNa che; mokSanuM kAraNa nathI. tethI jema kAmaLAno siMha kahevAno siMha che tema AcaraNarUpa (kriyArUpa) cAritra kahevAnuM cAritra che, paraMtuM cAritra nathI, niHsaMdehapaNe ema jANo. 154. (zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza-107) * buddhinI maMdatAthI AvI AzaMkA na karavI ke - zubhopayoga ekadezathI paNa nirjarAnuM kAraNa thAya che. kAraNa ke zubhopayoga, azubhane lAvanAra hovAthI te nirjarAdikano hetu thai zakato nathI tathA na to te zubha paNa kahI zakAya che. 155. ( zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-762 ) * je rIte caMdanathI utpanna thayelI agni paNa avazya dajhADe che, te rIte dharmathI utpanna (prApta) thayelA bhoga paNa avazya duHkho pradAna kare che. 156, (amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhi. -9, gAthA-25) * * * * jene rAgaraNanI kaNikA paNa hRdayamAM jIvatI che te, bhale samasta siddhAMtasAgarano pAraMgata hoya topaNa, nirUparAga - zuddhasvarUpa svasamayane kharekhara cetato ( anubhavato) nathI. mATe, "pIMjaNane coMTela rU' no nyAya lAgu paDato hovAthI, jIve svasamayanI prasiddhi arthe atAdi viSayaka paNa rAgaraNa (-atAdi pratyenI paNa rAgaraja ) krame dUra karavA yogya che. 157. ( zrIamRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya-TIkA, gAthA-167) * saghaLuMya sukRta (zubhakarma) bhogIonA bhoganuM mULa che; paramatannA abhyAsamAM niSNAta cittavALA munizvara bhavathI vimukta thavA arthe te saghaLAya zubha karmane choDo ane sAratattvarUpa evA ubhaya samayasArane bhajo emAM zo doSa che? 158. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-59) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 30) (paramAgama - ciMtAmaNi * hai jIva! yadi t AtmAko nahIM jAnegA aura saba puNya hI puNya karatA rahegA, to bhI tU siddha sukhako nahi pA sakatA; kintu punaH punaH punaH saMsArameM hI bhramaNa karegA. 159. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-15 ) *** * arhanta, siddha, caitya, pravacana, muni, AryikA, zrAvaka, zrAvikA ane jJAnamAM je puruSa atyaMta bhakti rAkhe che tene ghaNA ja puNyano saMcaya thAya che, (paraMtu) te puruSa karmano kSaya karato nathI arthAt te puruSane A kAryothI zubha upayoga thaine puNyAsrava ja thAya che. arhantAdikanI bhakti mokSane mATe kAraNa thatI nathI kAraNa ke A kAryothI zuddhopayoga thato nathI. 160. (zrI kuMdakuMda AcArya, mUlAcAra- paMcAcAra adhikAra gAthA-6ra ) * sarvajJa vItarAga, jeTalI zubharUpa vrata-saMyama. tapa-zIla-upavAsa ityAdi kriyA athavA viSaya asaMyama ityAdi kriyA tene ekasarakhI dRSTithI baMdhanuM kAraNa kahe che. 161. kAya (paM. zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza-103) *** * je mahAnubhAva potAnA svarUpanuM dhyAna na karatAM, paMca-parameSThInA svarUpanuM dhyAna kare che, tene utkRSTa puNyano baMdha to thAya paraMtu karmono kSaya thato nathI. 162 ( zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhi. 1, gAthA - 48) * hai jinavara! jyAM sudhI dehamAM rahelA jinane na jANyA tyAM sudhI tane namaskAra karyA; paNa jo dehamAM ja rahelA jinane jANI lIdhA to pachI koNa kone name ? 163. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-141) * 52dravyase durgati hotI hai aura svadravyarsa sugati hotI hai yaha spaSTa (pragaTa) jAno, isaliye hai bhavya jIvo! tuma isaprakAra jAnakara svadravyameM rati karo aura anya jo paradravya unase virati karo. 164. zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-16 Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ciMtAmaNi ) ( 31 * jinendra bhagavAnane zubharAgako kahA hai jahAM AtmA parama zuddhAtmake svarUpameM prasanna hotA hai, saMsA2ke mArgase virakata honekA rAga hotA hai va jahAM mukti prAptike jJAnakI anumodanAkA rAga hotA hai. 165. paramAgama 1 (zrI tAraNasvAmI, upadeza- zuddhasA2, zloka -120) * yathArthapaNAnI apekSAe to jJAnIne ja sAcI bhakti che, ajJAnIne nahi. tathA rAgabhAvanI apekSAe bhaktine muktinuM kAraNa jANavAthI ajJAnInA zraddhAnamAM ati anurAga che paNa jJAnInA zraddhAnamAM tene zubhabaMdhanuM kAraNa jANavAthI tevo anurAga nathI. 166. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhikAra -7, pAnuM - 227 * jinendra bhagavAna ke kahe hue zuddha ratnatrayamai nizcaya Atmika dharmakA rAga hi yahu apanA AtmA paramAtmA tulya hai ise 52mAtmarUpameM karadenA cAhiye. aisA rAgamai lobha jo kiyA jAtA hai vaha lobha mokSagAmI jIvoM ke hotA hai. 167. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka - 119) * puNyakarma che te sAMsArika abhyudayane Ape che. have tenAthI (dazalakSaNadharmathI ) vyavahA2 apekSAe puNyano paNa baMdha thAya che to te svayameva ja thAya che paNa tenI vAMchA karavI e to saMsAranI ja vAMchA karavA tulya che ane e to nidAna thayuM, mokSanA jijJAsune te hoya nahi. jema kheDuta anAja mATe khetI kare che tene ghAsa to svayameva thAya che, tenI vAMchA te zA mATe kare? tema mokSanA arthIne puNyabaMdhanI vAMchA karavI yogya nathI. 168. (zrI svAmIkArtikeyAnuprekSA, gAthA-408, bhAvArthamAMthI ) *sAkSAt mokSamAM agresara kharekhara vItarAgapaNuM che. tethI kharekhara advaitAdigata rAgane paNa, caMdanavRkSasaMgata agninI mAphaka, devalokAdinA kalezanI prApti vaDe atyaMta aMtardanuM kAraNa samajIne, sAkSAt mokSano abhilASI mahAjana saghaLAya pratyenA rAgane choDI, atyaMta vItarAga thai, jemAM baLabaLatA du:khasukhanA kallolo UchaLe che ane je karmAgni vaDe tapta, kakaLATavALA jaLasamUhanI atizayatAthI bhayaMkara che evA bhavasAgarane pAra utarI, zuddhasvarUpa 52mAmRta samudrane avagAhI, zIghra nirvANane pAme che. 169. (zrI amRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya - TIkA, gAthA-172 ) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 32 ) (paramAgama ciMtAmaNi * mohanA udayathI utpanna thayelI mokSaprAptinI paNa abhilASA te mokSanI prAptimAM vighna nAkhanAra bane che, to pachI bhalA, zAMta mokSAbhilASI jIva bIjI kai vastunI icchA kare ? koInI paNa nahi. 170. - (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcavizita, ekatva saptati, zloka-53) * samyagdaSTinI abhilASA bhogomAM ja mAtra niSedharUpa che evI AzaMkA paNa na karavI. kAraNa ke samyagdaSTine bhogAbhilASAnI mAphaka zuddhopalabdhinA saMbaMdhamAM paNa je abhilASA thAya che te paNa niSedharUpa che. 171. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA - 436 *jaise paradravyameM rAgako karmabaMdhakA kA2Na pahile kahA vaise hI rAgabhAva di mokSake nimitta bhI ho to AsravakA hI kAraNa hai, karmakA baMdha hI karatA hai. isa kAraNase jo makSako paradravyakI taraha iSTa mAnakara vaise hI rAgabhAva karatA hai to vaha jIva muni bhI ajJAnI hai, kyoMki vaha AtmasvabhAvase viparIta hai, usane AtmasvabhAvako nahIM jAnA hai. 172. (zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-55 ) * nizcayadaSTie jotAM eka zuddhopayoga ja upAdeya che, zubha-azubha sarva vikalpo tyAjya che. tathApi tevI tathArUpa dazA-saMpannatA prApta na thAya tyAM sudhI te ja dazAnI prAptinA lakSapUrvaka prazasta yoga pravRtti upAdeya che. arthAt zubhavacana, zubha aMtaHkaraNa ane zubhakArya-paristhiti AdaraNIya che, prazaMzanIya che. paraMtu mokSamArgano sAkSAt vidhAtakarUpa azubhopayoga to sarvathA tyAjya che. jo ke zubhopayoga mokSAmArgamAM sAkSAt kAraNa nathI topaNa zuddhopayoga pratye vRttino pravAha koi aMze lakSita thayo che tevA lakSavAna jIvane paraMparAe kAraNarUpa thAya che. 173. (zrI guNabhadraAcArya, AtmAnuzAsana, bloka-239 ) * jevI rIte koi puruSa darpaNane dekhIne vaLI (A tarapha) potAnA mukhanuM rUpa niHzaMkapaNe dekhe che, tevI rIte pote sarAgI hovA chatAM paNa vItarAga pratibiMbane dekhIne vaLI ( A tarapha) nizcayathI te ja vItarAga svarUpa huM pote ja chuM- ema niHsaMdehapaNe jANe che. 174. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, zloka-1) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (33 * jyAM sudhI zuddha upayogamAM ja lIna na thai javAya tyAM sudhI zramaNe AcaraNanI susthiti arthe utsarga ne apavAdanI maitrI sAdhavI joie. teNe potAnI nirbaLatAno khyAla rAkhyA vinA ekalA utsargano Agraha rAkhIne kevaLa ati karkaza AcaraNanI haTha na karavI joie, tema ja utsargarUpa dhyeyane cUkIne ekalA apavAdanA Azraye kevaLa mUdu AcaraNarUpa zithilatA paNa na sevavI joie. haTha paNa na thAya ane zithilatA paNa na sevAya ema vartavuM joie. sarvajJa bhagavAnano mArga anekAMta che. potAnI dazA tapAsIne je rIte ekaMdare lAbha thAya te rIte vartavAno bhagavAnano upadeza che. potAnI game te (sabaLa ke nirbaLI sthiti hoya to paNa eka ja prakAre vartavuM evo jinamArga nathI. 175. ( zrI pravacanasAra, gAthA-231 no bhAvArtha) * * * * jyAM sudhI yathArtha jJAna-zraddhAnanI prAptirUpI samyagdarzananI prApti na thai hoya tyAM sudhI to jemanAthI yathArtha upadeza maLe che evAM jinavacanonuM sAMbhaLavuM, dhAraNa karavuM tathA jinavacanone kahenArA zrI jina-gurunI bhakti, jinabiMbanA darzana ityAdi bahAramArgamAM pravRtta thavuM prayojanavAna che. 176. (zrI samayasAra, gAthA - 12nA bhAvArtha mAMthI) * vyavahAramAM sthita ame bhaktimAM tatpara thaine jinadeva, jinapratimA, guru, munijana ane zAstra Adi sarvane mAnIe chIe. paraMtu nizcayathI abheda (advaita) no Azraya levAthI pragaTa thayela caitanya - guNathI prakAzamAM AvelI buddhinA vistArarUpa teja sahita amAre mATe kevaLa AtmA ja utkRSTa tattva rahe che. 177. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzata, paramArtha viMzati, zloka-1ra) * * * * A (prazasta rAga) kharekhara, je sthUla - lakSyavALo hovAthI kevaLa bhaktipradhAna che evA ajJAnIne hoya che, uparanI bhUmikAmAM (- uparanA guNasthAnomAM) sthiti prApta na karI hoya tyAre, asthAnano. rAga aTakAvavA arthe athavA tIvra rAgajvara huThAvavA arthe, kadAcit jJAnIne paNa hoya che. 178. (zrI amRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya - TIkA, gAthA-136) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 34) (paramAgama - ciMtAmaNi * kaSAyo ghaNA pAtaLA thavA chatAM potAnA ja sAthIo sAthe matsaratA prAya sarvanA hRdayamAM rahyAM kare che. e mAtsaryabhAva sahejamAM chUTI zakato nathI tethI te durjaya che. sahAdhyAyI sahadharmI pratyenI matsaratAno - adezakatAno vijaya e ja eka mahAna kaSAya-dAvAnaLano vijaya che. nathI samajAtuM ke potAnA ja sahAdhyAyI sahadharmI mitro pratye Avo mAtsarya arthAt adezakabhAva kema vartato haze? paNa aho ajJAna! tAruM mAhAmya koI akathya che. 179. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-215) * vAda-pravAda Adine choDIne adhyAtmanuM - AtmAnA paramarUpanuM ciMtavana karavuM joIe. aMdhakArano samUhuM nAza pAmyA vinA jJAna zeyamAM pravartatuM nathI. vAdapravAdAdi badhAM aMdhakAra che ke je zuddhAtmAnA ciMtavanamAM bAdhaka che. 180. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, mokSa adhikAra, gAthA-38) * * * * he jinendradeva ! mAro AtmA prANIo pratye nirverabuddhi, guNI jIvo pratye pramodabhAva, duHkhI jIvo pratye karuNAbhAva ane viparIta vRttivALA jIvo pratye mAdhyasthabhAva niraMtara dhAraNa karo. 181. ( zrI amitagati AcArya, sAmAyika pATha, zloka-1) * jo sAdhu- svabhAvI puruSa una vyaktiyoMko bhI kSamA kara dete haiM jinhoMne unake prati akSamya aparAdha kiye the, una sajjana prANIyoko hI vivekI mahAnubhava kSamAzIla kahate haiM. 182 (zrI jaTAsiMhanandi AcArya, varAMga caritra, sarga-21, zloka-16) * * * * je svazarIranA poSaNa arthe athavA ziSyAdinA mohathI sAvadhane Icchato nathI tene to vaiyAvRtyAdikamAM paNa sAvadhane na icchavuM te zobhAspada che, paraMtu je bIje to sAvadhane Icche che paNa potAnI avasthAne yogya vaiyAvRtyAdi dharmakAryamAM sAvadhane icchato nathI tene to samyakatva ja nathI. 183. (zrI jayasena AcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-250) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (35 * jaba bhAgyodayase paramagurukA lAbha hotA hai taba ve dayAke sAgara paramAtmAnA svabhAva uttama prakArase darzAte haiM ve batAve haiM ki yahu AtmA nizcayase zuddhAtmA hai; ve guru karmamala rahita paramAtmAnA svarUpa jhalakA dete haiM. 184. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-24 ) * jIvanuM nija svarUpa je che te vItarAga che. - ema vAraMvAra je kahe te ja gurupadavIe sadA zobhe che. 185. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, zloka-2) * atizaya vizuddha paramAtmatattvanI je bhAvanA che te atizaya nirmaLa mokSapadanuM kAraNa thAya che tathA tenAthI viparIta je bhAvanA che te saMsAranuM kAraNa thAya che. barAbara che - suvarNathI je paryAya utpanna thAya che te suvarNamaya ane lohathI je paryAya utpanna thAya che te lohamaya hoya che. 186. (zrI padmanaMdI, AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, sabbodha caMdrodaya, zloka-20) * * * * AtmadhyAna sivAyanuM bIjuM badhuM ghora saMsAranuM mULa che. (a) dhyAnadhyayAdika sutapa (arthAt dhyAna, dhyeya vagerenA vikalpavALuM zubha tapa paNa) kalpanAmAtra ramya che; - AvuM jANIne dhImAn - (buddhimAna puruSa) sahaja paramAnaMdarUpI pIyUSanA pUramAM DUbatAM (-lIna thatAM ) evA sahaja paramAtmAno ekano Azraya kare che. 187. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra- TIkA, zloka-123) * kevaLa Atmadarzana te ja paramArtha che bIjuM badhuM vyavahAra che. traNalokano je sAra che evA eka A paramArthane ja yogIo dhyAve che. 188. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-68) * yogIjano AtmAne karma-nokarmathI rahita-jJAnAvaraNAdi dravya - karmo, rAgadveSAdi bhAvakarmo, ane zarIrAdino karmothI rahita, amUrtika - sparza- rasa-gaMdha-varNa vihIna, ajara - amara-janma - jarA-maraNathI rahita, nirvizeSa-vizeSa athavA guNabhedathI rahita, sAmAnya svarUpa ane sarva prakAranA saMbaMdho ane baMdhanothI rahita svataMtra (svAdhIna) batAve che. 189. (zrI amitagati AcArya, yogasAra- prAbhRta, jIva adhikAra, gAthA-para) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 36). ( paramAgama - ciMtAmaNi * apanese bhinna deha rAgAdikaoNse tuje kayA prayojana hai ? dehameM rahatA huA bhI nizcayase devasvarUpa jo nahIM hotA, vahI nija zuddhAtmA upAdeya hai. 190. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. 1, gAthA-29 ) * isa sarva jJAnakA sAra yahI hai jo sarva hI nAzavaMta kSaNika sAMsArika paryAyoMse virakta hokara zuddhasvabhAvako sAra samajA jAve; apane hI AtmA ke rAgAdi rahita va karmamala rahita svabhAvako sAra yA upAdeya samajA jAve. 191. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, gAthA-901) * AtmAne rAga-dveSa ane madAdi je kAMI vikAra che - vibhAva pariNamana che -te badhAM meghajanmaya sUryanA vikAronI jema karyajanita che. 192. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhi-2, gAthA-46 ) * je nijabhAvane choDato nathI kAMipaNa parabhAvane grahato nathI. sarvane jANedekhe che, te huM chuM - ema jJAnI ciMtave che. 193. * je nijabhAvane choDato nathI, kAMipaNa parabhAvane grahato nathI. sarvane jANedekhe che, te huM - ema jJAnI ciMtave che. 193. (zrI kuMdakuMdAcArya deva, niyamasAra, gAthA-97) * ( amArA AtmasvabhAvamAM) vibhAva asat hovAthI tenI amane ciMtA nathI; ame to hRdayakamaLamAM sthita, sarva karmathI vimukta zuddha AtmAne ekane satata anubhavIe chIe, kAraNa ke anya koi prakAre mukti nathI ja, nathI ja. 194. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra - TIkA, zloka-34 ) * zuddha citUpanuM smaraNa tajIne je jIva anya kArya karavA icche che te dabuddhi jIva amUlya ciMtAmaNiratnane tajIne paththara grahavA lalacAya che. 195. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya - 9, zloka-14) * saba koi kahete haiM ki jinadeva tIrthame aura devAlayame vidhamAna hai. paraMtu jo jinadevano deha-devAlayameM virAjamAna samajatA hai aisA paMDita koI viralA hI hotA hai. 196. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA- 45) * mUDha jIvo, loko dvArA banAvelA devaLamAM devane zodhe che, paNa potAnA dehadevaLamAM ziva-saMta birAjamAna che tene teo dekhatA nathI. 197. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-180) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (37 * AtmapratyakSa karavAvALA jJAnI potAne pote eka jJAnanuM ja pAtra hovAthI tathA baddha-skRSTAdI bhAvo potAnuM svarUpa nahi hovAthI potAne baddha - pRSTAdi bhAvonuM apAtra samaje che. 198. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-233) * jo krodhAdi kaSAyokI havAse sparzita nahIM hotA hai, jo jJAnarUpI agniko dhAranevAlA hai, je nirmalapane udyotamAna hai, aisA caitanyarUpI dIpaka jagatameM prakAzamAna hai to kayA vahu moharUpI aMdhereko nahIM khaMDana karegA? vAstavameM vaha dIpaka meM AtmA hI hR. 199. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, sabodha caMdrodaya, zloka - 37) * * * * prANIone bhedarUpa vyavahArano pakSa to anAdikALathI ja che ane eno upadeza paNa bahudhA sarva prANIo paraspara kare che. vaLI jinavANImAM vyavahArano upadeza zuddhanayano hastAvalaMba (sahAyaka) jANI bahu karyo chepaNa enuM phaLa saMsAra ja che. zuddhanayano pakSa to kadI Avyo nathI ane eno upadeza paNa virala che -kyAMka kyAMka che. tethI upakArI zrI gurue zuddhanayanA grahaNanuM phaLa mokSa jANIne eno upadeza pradhAnatAthI (mukhyatAthI) dIdho che - ke "zuddhanaya bhUtArtha che, satyArtha che; eno Azraya karavAthI samyagdaSTi thai zakAya che; ene jANyA vinA jyAM sudhI jIva vyavahAramAM magna che tyAM sudhI AtmAnAM jJAnazraddhAnarUpa nizcaya samyakatva thaI zakatuM nathI." 2OO. (zrI samayasAra gAthA-11 nA bhAvArtha mAMthI) * jIvane jeTaluM vaiSayika (indrijanya) jJAna che te badhuM padgalika mAnavAmAM AvyuM che ane bIjuM je jJAna viSayothI parAvRta che -indriyonI sahAya vinAnuM che te badhuM AtmIya che. 201. ( zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, cUlikA adhikAra, gAthA-76 ) * he yogI! je padane dekhavA mATe tuM aneka tIrthomAM bhamato bhamato phare che, paraMtu te zivapada to tArI sAthe ne sAthe ja pharyuM chatAM paNa tuM tene na jANI zakyo! (kemake zivapadane te bahAranA tIrthomAM zodhyuM paNa aMtara svabhAvamAM daSTi na karI.) 202. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-179 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 38) (paramAgama - ciMtAmaNi * he mUDha! jagatilaka AtmAne choDIne tuM anya koInuM dhyAna na kara. jeNe marakatamaNine jANI lIdho tene zuM kAcanI kAMI kiMmata che.? 203. (zrImunivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-71) * he mUDha! deva kisI devAlayameM virAjamAna nahIM hai IsI taraha kisI patthara, lepa athavA citrameM bhI deva virAjamAna nahIM hai. jinadeva to deha-devAlayame rahete hai- Isa bAtako tU samacittase samaja. 204. ( zrI yogIndradeva yogasAra, gAthA-44) * jaisI jinazAsanameM kahI gaI hai aisI zuddha zraddhA yA samyagdaSTi avinAzI AtmAne nija padako yA nirvANa ko dekha letI hai, vana nirvANake mArgako bhI dekha letI hai, AtmAko paramAtmAne samAna hI ekarUpa dekha letI hai. 205 (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-153) * potAnA paramAtmasvarUpanuM dhyAna karavAthI bhavya jIvonuM mana vilaya pAme che. je kSaNe AvuM dhyAna thAya che te ja kSaNe caitanya camatkAra lakSaNa svarUpa zuddha AtmA dekhAya che. 206. (paramAnaMda stotra, zloka - 10) * AtmA apane AtmAko, sarva bAharI padArthose bhinna, apane AtmAne dvArA anubhava karatA huA nizcayarsa kaThinatAne prApta hone yogya tathA upamA rahita paramAtmapadako prApta kara letA hai. kayA gADha DaTA huA vAMsake vRkSoMkA samUrva apane Apako hisate visate zIdhra hI na bujhAne yogya tejasvI agnineko nahIM prApta ho jAtA hai? 207. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-49 ) * yaha pratyakSIbhUta svasaMvedanajJAnakara pratyakSa jo AtmA vahI zuddha nizcayanakara anaMta catuSTayasvarUpa sudhAdi aThArahu doSa rahita nirdoSa paramAtmA hai, vahu vyavahAranayakara anAdi karmabaMdhaka vizeSase parAdhIna huA dUsarakA jApa karatA hai, paraMtu jisa samaya vItarAga nirvikalpa svasaMvedana jJAnakara apaneko jAnatA hai, usa samaya yahu AtmA hI paramAtmAdeva hai. 208. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2 gAthA-174) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (39 * yadi mokSa pAnekI icchA karate ho to niraMtara hI AtmAko zuddha, sacetana, buddha, jina aura kavalajJAna svabhAvamaya samajA. 29. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-ra6 ) * siddha bhagavAna zuddha AtmAkA hI anubhava karate hai. unakA yaha hI upadeza hai ki zuddha Atmika svabhAvakA hI anubhava karo. usI AtmAne svabhAvakI hI ruci karo. usI rucise hI jJAna AvaraNa rahita aura vItarAga ho jAta hai. 210. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-499 ) * A AtmA jema jema potAnI nijajAtirUpe pariName che, vizrAma le che, tema tema te kALe je azuddhabhAva che te yatna vinA ja ApoApa ja kyAMya nAza thaI jAya che. je azuddhabhAva che, anitya bhAvarUpa che, tene jinavacanamAM "heya" bhAva kahyo che. 211. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana zloka-8) * zubha ane azubhathI rahita zuddha caitanyanI bhAvanA mArA anAdi saMsAraroganuM uttama auSadha che. 212. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra- TIkA, zloka - 167) * samyagdaSTiko apanA svabhAva hI parama atIndriya AnaMdameM magna caitanya va AnaMdamai, karma rahita zuddha dikhalAI paDatA hai, use AtmA va paramAtmA ekasA anubhavame AtA hai. 213. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-156) * jo saMsArake bhramaNase udAsa hai tathA kalyANamaya mokSake sukhake liye atyaMta utsAhI haiM ve hI sAdhuke dvArA buddhimAna kahe gaye haiM. bAkI saba jIva apane AtmAne puruSArthako ThaganevAle hai. 214. (zrI kuladhara Acarya, sArasamuccaya, zloka-212) * he munijano! yadi cAragatirUpa saMsArase chUTakara zIdhra zAzvata sukharUpa mokSa tuma cAho to bhAvase zuddha jaise ho vaise atizaya vizuddha nirmala AtmAko bhAvo. 215. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-6O) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 40) (paramAgama ciMtAmaNi * jahAM zrI jinendrarUpI sUryakA darzana hai vahIM nija AtmAkA darzana hai. koMki apanA AtmA bhI svabhAvase zrI jinendra-sUryaka samAna hai. zrI jinakA svabhAva vahI yathArtha AtmasvabhAva hai. vahI prakAzita ratnatrayamaI bhAva hai, vahI vItarAga AtmAkA svabhAva svAtma-2maNarUpa hai. usIkI sahAyatAse AkAzake samAna anaMta jJAnadhArI advaitapada pragaTa hotA hai. 216. - (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhA-1, pAnuM- 205 ) *** * ( garama pANImAM) agninI USNAtAno ane pANInI zItaLatAno bheda jJAnathI ja pragaTa thaya che. zAkanA svAdathI lavaNanA svAdanI taddana bhinnatA jJAnathI ja prakAzita thAya che. nija rasathI vikasatI nitya caitanyadhAtuno ane krodhAdibhAvono bheda, kartRtvane (kartApaNAnA bhAvane) bhedato thako - toDato thako jJAnathI ja pragaTa thAya che. 217. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA- kaLaza 60) *samyagdaSTi jIva IcchA rahita kriyA kare che ane aMtaraMga bhogothI virakata rahe che, tethI teo siddha bhagavAna samAna mAtra jJAtA-daSTA che, kartA - bhokatA nathI. 218. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sarvavizuddhiA2, 5da-9) * tattvajJAnI mahAtmA nokarma arthAt zarI2 rahita, karmamala rahita zuddha padArthako hI arthAt AtmA yA paramAtmAmaI zuddha tattvakA hI nitya vAraMvAra darzana karate haiM. 219. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, zloka-69 ) * kevaLIomAM paNa audayikabhAvanuM nAnA prakA2paNuM jANavuM, kevaLIonA audiyakabhAva paNa eka sarakhA hoya nahi; koI kevaLIne daMDa-kapATarUpa kriyAno udaya hoya tyAre koI kevaLIne te na hoya. e pramANe kevaLIomAM paNa udayanI nAnArUpatA che to anya guNasthAnonI to vAta zuM kahevI? mATe auyikabhAvonA bharoMse jJAna nathI. 220. (zrI banArasIdAsajI, 52mArtha vacanikA ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (41 * sarva kaSAyanameM mAyAkA phala bahuta hI pApako upajAve hai. jo nigodameM upajI mahA duHkhI hoya to mAyAkaSAyakA phala hai aura anya jo krodha, mAna, lobha Ina kaSAyatai naraka hoya hai, nigoda nahIM hoya hai. 221. (5. TekacaMdajI, sudaSTi-taraMgiNI, pAnuM-pa39 ) * aho ! jagatamAM mUrNa jIvone zuM muzkela che? teo je anartha kare tenuM Azcarya nathI paNa na kare te ja kharekhara Azcarya che, zarIrane pratidina poSe che, sAthe sAthe viSayone paNa teo seve che. e mUrkha jIvone kaMi paNa viveka nathI ke viSapAna karI amaratva Icche che? - sukha vAMche che? 222. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-196 ) * mohathI aMdha jIvonA hRdayamAM bAhya strI, putra, zarIra Adi padArtho potApaNe bhAse che. moha rahita puruSonA hRdayamAM karmamalathI rahita avinAzI AtmA ja sadA potApaNe bhAse che. he jIva! je tuM A be bhedane samajI gayo che to tuM A strI putrAdi ke jene te potAnA mAnI lIdhA che temAM ekatvabuddhirUpa duSTa mohane kSaNamAtramAM nAza kema karato nathI. 223. (amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-88) * he deva! mane tArI ciMtA che, jyAre A madhyAnhano prasAra vItI jaze tyAre tuM to poDhI jaiza, ne A pAlI sUnI paDI raheze. (AtmA che tyAM sudhI A IndriyonI nagarI vaselI lAge che; AtmA cAlyo jatAM te badhuM sUnakAra ujjaDa thaI jAya che; - mATe viSayothI vimukha thaIne AtmAne sAdhI le.) 224. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa- dohA, gAthA-182 ) * jaise sphaTikamaNi svabhAvase nirmala hai, usI tarahuM AtmA jJAnadarzanarUpa nirmala hai. aise AtmasvabhAvako he jIva! zarIrakI malinatA dekhakara bhramase mailA mata mAna. 225. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2, gAthA-177) * zrAvakoko pAnI chAnakara pInekA upadeza hai. prathama yaha Avazyaka hai ki unake bhAvomeM zuddha samyagdarzana ho va apane cittako doSoMko haTAkara sApha kare, cittako chAne, phira pAnIko chAnakara pIve. 226. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-290). Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (paramAgama - ciMtAmaNi * AtmajJAnamayI ArAdhanA use kahate hai jahAM aisI zuddha ArAdhanA ho ki merA AtmA hI nizcayase paramAtmArUpa hai, koi parapadArtha paramANumAtra mamatvarUpa mithyAtvakA doSa na ho aisI pavitra bhakti nirvANako le jAtI hai. 227 ( zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-234 ) * * * * he buddhimAno! AtmajJAnarUpa pavitra tIrtha eka AzcaryakArI tIrtha che. temAM barAbara sArI rIte snAna karo. je karmamaLa aMtaraMgamAM che ne jene anya karoDo tIrtho dhoI zakatA nathI te melane A Atma jJAnarUpI tIrtha dhoI nAkhe che. 228. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, saddhodha caMdrodaya, zloka-28) * paramAtmapadamAM bhAvanA karatAM rahevAthI te - anaMta jJAnasvarUpa paramAtmahuM chuM' evA saMskAra pAmelo te - jJAnIpuruSa-vAraMvAra temAM ja - AtmasvarUpamAM ja daDha saMskArane lIdhe nizcayathI AtmAmAM sthiratA prApta kare che. ra29. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-28) * * * * zuddha jIvane "sAra' paNuM ghaTe che. sAra arthAt hitakArI, asAra arthAt ahitakArI. tyAM hitakArI sukha jANavuM, ahitakArI duHkha jANavuM; kAraNa ke ajIva padArthane - pudagala, dharma, adharma, AkAza, kALane - ane saMsArI jIvane sukha nathI, jJAna paNa nathI, ane temanuM svarUpa jANatAM jANanAra jIvane paNa sukha nathI, jJAna paNa nathI, tethI temane "sAra" paNuM ghaTatuM nathI. zuddha jIvane sukha che, jJAna paNa che, tene jANatAM anubhavatAM jANanArane sukha che, jJAna paNa che, tethI zuddha jIvane sAra" paNuM ghaTe che. 23). (zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza-1) * huM hatAza madhukara ! teM kalpavRkSanI maMjarIno sugaMdhIrasa cAkhyo. ne have gaMdha vagaranA ghAsa palAza upara tuM bhamato phare che! - are, Ama karatAM tAruM haiyuM phATI kama na gayuM? ne tuM marI kema na gayo? (atyaMta madhura caitanyarasa cAkhyA pachI, bIjA nIrasa viSayomAM upayoga bhame temAM jJAnIne maraNa jevuM duHkha lAge che.) ra31. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-152 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) (43 * he yogI! eka parama Atmadarzana ja mokSanuM kAraNa che. anya kAMI paNa mokSanuM kAraNa nathI, Ama kharekhara tuM jANa. 232. - (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-16) * sarva kAryomAM, zuddha AtmasvarUpanuM ciMtana, A loka paralokamAM sukha ApanAra ane svAdhIna hovAthI sugamatAthI sadhAya tevuM che. 233. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-4, gAthA-16) * Atmika padArthako hI paramAtmA kahA gayA hai. AtmAkA mUla svabhAva paramAtmArUpa hai. IsI AtmAke zuddha svabhAvameM ramaNa karanese siddhi prApta hotI hai. AtmapadArtha hI AtmAke svarUpako dekhaneko samartha hai. mana, vacana, kAyAkI vAM pahuMca nahIM hai, AtmA svasaMvedana gocara hai yahI AtmAnubhavarUpI jahAja kSaNamAtrameM yA eka aMtarmuhUrtameM sarva karmokA kSaya kara DAlatA hai. 234. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM - 211) * prazna:- je koI paNa dhyeya ( arthAt koi paNa dhyAna karavA yogya padArtha )' kahela che teno zo artha che? - uttaraH prAthamika ( puruSa ) nI apekSAe savikalpa avasthAmAM viSaya ane kaSAyo dUra karavA mATe ane cittane sthira karavA mATe paMca parameSThI vagere paradravya paNa dhyeya hoya che, pachI jyAre abhyAsanA vaze citta sthira thai jAya tyAre zuddha-buddhaekasvabhAvI nija zuddhAtmAnuM svarUpa ja dhyeya hoya che. 235. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-55 nI TIkAmAMthI ) * jema kamaLapatra ane pANI sadAya judA ja rahe che tema zarIranA saMyogamAM rahelo A AtmA potAnA svabhAvathI nirmaLa che ane zarIra, karmo tathA rAgAdi maLathI sadA alipta rahe che. 236. (52mAnaMdastotra, zloka-7) * jisa 52mAtmAke jAne vinA anya samasta jAne hue padArthakA jAnapanA bhI nirarthaka haiM, aura isameM koI saMdeha nahi ki jisakA svarUpa jAnanese samasta vizva jAnA jAtA hai. 237. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, prakaraNa-31, zloka-30) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 44) (paramAgama - ciMtAmaNi * A viSayasukha to be divasa rahenArA- kSaNika che. pachI to duHkhanI ja parapATI che. mATe he jIva! tuM tArA AtmAne bhUlIne potAnA ja khabhA upara kUhADAno prahAra na kara. 238. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-17) * huM sAMsArika duHkharUpa sudhAthI pIDita manarUpa pathika! tuM manuSya paryAyarUpa vRkSanI viSayasukharUpa chAyAnI prAptithI ja zA mATe saMtuSTa thAya che? tenAthI tuM amRtarUpa phaLanuM grahaNa kara. 239. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, zloka-38) * garbhathI laine cheka maraNAMta sudhI A zarIra nirarthaka kaleza apavitratA, bhaya, tiraskAra ane pApathI bharapUra hoya che. - Ama vicArI samajavAna puruSoe evA viMTabanApUrNa zarIrano sneha sarvathA tyajavA yogya che. jo nazvara ane kevaLa duHkhapUrNa zarIra uparanuM mamatva choDavAthI AtmA kharekhara muktadazAne prApta thato hoya to jagatamAM evo koNa mUrNa che ke je tenA tyAga bhaNI pramAda kare? zarIra e kharekhara duSTa manuSyanA meLApa jevuM che. 24). (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-105 ) * * * * jema koi jIvane azubha karmanA udaya roga, zoka, dAridra Adi hoya che, tene jIva choDavAne ghaNuMya kare che, paraMtu azubha karmanA udaye chUTatAM nathI, tethI bhogavavAM ja paDe; tema samyagdaSTi jIvane, pUrve ajJAna pariNAmathI bAMdhyuM che je sAtArUpa-asAtArUpa karma, tenA udaye aneka prakAranI viSayasAmagrI hoya che, tene samyagdaSTi jIva duHkharUpa anubhave che. choDavAne ghaNuMya kare che, paraMtu jyAM sudhI kSapakazreNI caDI na zake tyAM sudhI chUTavuM azakya che, tethI paravaza thayo bhogave che, hRdayamAM atyaMta virakata che, tethI araMjita che. 241. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza - 15ra) * puruSone upadezakA eka akSara hI muktikA bIja hotA hai kayoMki sadupadezake prApta honese svapnameM bhI manuSyako kubuddhikA prAdurbhAva nahi hotA. 242. (zrI zubhacaMdra AcArya jJAnArNava, sarga-15, zloka - 38) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (45 * he saMsArI jIvo! jene tame kaho cho ke A amAM dhana che, tene sajjano, jevI rIte nAkano mela khaMkherI nAkhavAmAM Ave tema chIDo de che ane pachI grahaNa karatAM nathI. je dhana tame puNyanA nimitte meLavyuM kaho cho te doDha divasanI moTAI che ane pachI narakamAM nAMkhanAra che arthAt pAparUpa che, tamane enAthI AMkhonuM sukha dekhAya che tethI tame kuTuMbIjano vagerethI evA gherAI raho cho jevI rIte mIThAI upara mAkhI gaNagaNe che. AzcaryanI vAta che ke ATaluM hovA chatAM paNa saMsArI jIvo saMsArathI virakta thatAM nathI. sAcuM pUcho to saMsAramAM ekalI azAtA ja che. kSaNamAtra paNa zAtA nathI. 243. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, baMdha dvAra pada-44) * he yogI ! teM DAbI bAjune jamaNI bAjA badhe indriyaviSayorUpI gAma vasAvyuM, paNa aMtarane to sUnuM rAkhyuM. tyAM paNa eka bIjuM (indriyAtIta) gAma vasAva. 244. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-181) * * * * AzArUpa alaMdhya agnimAM dhanAdirUpa dhaMdhananA bhArA nAkhIne te AzArUpa agnine pratipaLe vadhArIne temAM niraMtara baLavA chatAM potAne zAMta thayo mAnavo e ja kharakhara jIvano anAdi vibhrama che. 245. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-85) * paMDito samatAbhAvane samasta zAstrono sAra batAve che. te samatAbhAva karmarUpI mahAvanane bhasma karavA mATe dAvAnaLa samAna che. 246. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatva saptati, zloka-68) * A jina-vacanarUpI auSadha virecana karanAruM che, bhavya jIvone amRta samAna che, jinavacananA sevanathI bhavya jIva amara bane che. mATe A jina-vacanarUpI auSadha jarA-maraNanuM nAzaka che. dIrdha-kALa sudhI rahevAvALA roga ane akasmAta utpanna thavAvALI vyAdhine jina-vacana tatkALa naSTa kare che. sarva duHkhono nAza karIne mukti - sukha Ape che. mATe he muni! AvA jina-vacanarUpI auSadhanuM tuM satata sevana kara. 247. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, adhi. - gAthA-91) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 46) (paramAgama - ciMtAmaNi * yadi sUryakI kiraNasamUhame kadAcit ThaMDakapanA ho jAve tathA caMdramAme garmI ho jAve va kadAcita sumerUparvatameM jaMgamapanA yA hulanacalanapanA prApta ho jAve to ho jAvo, paraMtu kabhI bhI duHkho kI khAna Isa saMsAra bhayAnaka saMsArake cakrameM bhramaNa karate hue puruSako pragaTapane sukha nahIM prApta ho sakatA hai. 248. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-68) * kALadravya tathA anyadravya viSe parAgamanA avirodhapaNe vicAra karavo. paraMtu vItarAga sarvajJanuM vacana satya che" ema manamAM nizcaya karIne vivAda na karavo. zA mATe? kAraNe ke vivAda karavAthI rAga-dvapa thAya che. ane rAga-dveSathI saMsAranI vRddhi thAya che. 249. (zrI nemicaMdra siMddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-2 nI TIkAmAMthI) * A AtmAne anya dravyothI judo dekhavo (zraddhavo) te ja niyamathI samyagdarzana che. kevo che AtmA? potAnA guNa paryAyomAM vyApanAro che. vaLI kevo che? zuddhanayathI ekapaNAmAM nizcita karavAmAM Avyo che. vaLI kevo che? pUrNa jJAnaghana che. vaLI jeTaluM samyagdarzana che teTalo ja A AtmA che. tethI AcArya prArthanA kare che ke " A navatattvanI paripATIne choDI, A AtmA eka ja amane prApta ho." 250. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra- TIkA, kaLaza - 6) * ame eka jinane jANyA tyAM anaMta devane jANI lIdhAM; tene jANyA vinA mohathI mohita jIva dUra bhame che. 251. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa- dohA, gAthA-58) * A AtmA arihaMta ane siddhanA svarUpe dhyAvavAmAM AvatAM caramazarIrIne mukti pradAna kare che. ane tenA dhyAna sAthe puNya upArjana karanAra anyane te bhukti (svarga, cakravartI AdinA bhogo) pradAna kare che. 2para. (zrI nAgasena, munirAja, tattvAnuzAsana, zloka- 197) * jo dehameM rahatA hai, to bhI dehase judA hai, sarva azucimacI dehako vahu deva chUtA nahIM hai, vahI Atmadeva upAdeya hai. 253. (zrI yogIndradeva, parAtmaprakAza, adhi. -1 (gAthA-33) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ciMtAmaNi ) (47 * sADAtraNa hAthanI derImAM saMta-niraMjana vase che; bAlajIvo temAM praveza karI zakatA nathIH tuM nirmaLa thaine tene ceta. 254. paramAgama 1 (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-94) * merA AtmA eka akelA hI hai, avinAzI hai, jJAna-darzana-svarUpa hai. mere zuddhAtmAke bhAvako choDakara jitane bhI rAgAdi bhAva hai ve sarva pudgala saMyogase hote haiM ataeva mere AtmAse bAhara haiM. 255. (zrI kuladhara AcArya, sArasammucaya, zloka-249) * jo mArA manamAM samasta icchAonA abhAvarUpa anupama svarUpavALuM utkRSTa Atmatattva sthita hoya to pachI rAjyalakSmI tRNa samAna tuccha che; tenA viSayamAM to zuM kahuM? paraMtu mane to tyAre indranI saMpattinuM ya kAMi prayojana nathI. 256. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, zloka-62 ) * huM caitanyasvarUpa, advitIya, anyanA saMgathI rahita ekalo, karmamalathI rahita nirmala, AnaMdasvarUpa ( chuM) ema smaraNa karuM chuM. (A) ardha zloka vaDe muktine mATe sarvajJano upadeza nirUpaNa karAyelo che. 257. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-3, gAthA-22) * he jIva! jabataka tU nirmala AtmasvabhAvakI bhAvanA nahIM karatA, tabataka mokSa nahIM pA sakatA. aba jahAM terI icchA ho vahAM jA. 258. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-27) * puSpakaLa, moTA, caMcaLa vikalparUpa taraMgo vaDe UThatI A samasta indrajALane jenuM sphuraNa mAtra ja tatkSaNa bhagADI mUke che te cinmAtra teja:puMja huM chuM. 259. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-91) * hai jIva! rAgAdi malarati AtmAko choDakara tU dasare tIrthako mata jAve, dUsare guruko mata seve, anya devako mata dhyAve, arthAt apanA AtmA hI tIrtha hai, vAM 2maNa kara, AtmA hI guru hai, usakI sevA kara, aura AtmA hI deva hai, usakI ArAdhanA kara; apane sivAya dUsarekA sevana mata kara. 260. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi. -1, gAthA-95) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 48) (paramAgama - ciMtAmaNi * sarva tattvomAM je eka sAra che, je samasta nAza pAmavAyogya bhAvothI dUra che, jeNe durvAra kAmane naSTa karyo che, je pAparUpa vRkSane chedanAra kuhADo che, je zuddha jJAnano avatAra che, je sukhasAgaranuM pUra che ane kalezodadhino kinAro che, te samaya sAra (zuddha AtmA ) jayavaMta varte che. ra61. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-54 ) * kharekhara huM zarIra, vANI ane mananA svarUpanA AdhArabhUta evuM acetanadravyaH nathI; huM svarUpa - AdhAra vinA paNa (arthAt huM temanA svarUpano AdhAra hoyA vinA paNa ) teo kharekhara potAnA svarUpane dhAre che. mATe huM zarIra, vANI ane manano pakSapAta choDI atyaMta madhyastha chuM. ra6ra. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-160) * citUpanA dhyAnathI evo koI parama AnaMda thAya (ke) teno aMza paNa traNa jagatanA svAmIone paNa thAya nahi. ra63. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-2, gAthA-4) * je anAdi che arthAt koi kALe utpanna thayuM nathI. je anaMta che arthAt koI kALe jeno vinAza nathI, je acaLa che arthAt je kadI caitanyapaNAthI anyarUpa- caLAcaLa thatuM nathI je asaMvedya che arthAt je pote potAthI ja jaNAya che ane je pragaTa che arthAt chUpuM nathI evuM je A caitanya atyapaNe cakacakATa prakAzI rahyuM che, te pote ja jIva che. ra64. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-41) * jaise vikArI honevAle meghose AkAzakA svabhAva vikArI nahIM hotA hai vaise krodhAdika karmonA saMyoga hone para bhI utkRSTa tejavAlA AtmA bhI krodhI, mAnI AdirUpa nahIM hotA. isa AtmAne svabhAvase AtmA bhI krodhI, mAnI AdirUpa nahIM hotA. isa AtmAne svabhAvase to nAma bhinna hai kayoMki caitanyaprabhukA koI nAma nahIM hai. janmamaraNa-rogAdi ye sarva svabhAva zarIra, haiM aisA jJAnI loga mAnate haiM. ra65. (ekavAzIti, zloka-38, tattvabhAvanA, zloka - 69 nI TIkAmAM udbhUta) * loko kRtIrthamAM tyAM sudhI paribhramaNa kare che ane dhUrtatA tyAM sudhI kare che ke jyAM sudhI gunA prasAdathI teo dehamAM ja rahelA devane nathI jANatA. ra66. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-80) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (49 * yonimAM sukha ane duHkha duSkRtanA samUhathI thAya che (arthAta cAra gatinA janmomAM sukha - du:kha zubhAzubha kRtyothI thAya che.) vaLI bIjI rIte ( nizcayanaya), AtmAne zubhano paNa abhAva che tema ja azubha pariNati paNa nathI - nathI, kAraNa ke A lokamAM eka AtmAne (arthAt AtmA sadA ekarUpa hovAthI tene) cokakasa bhavano paricaya bilakula nathI. A rIte je bhavaguNonA samUhathI saMnyasta che ( arthAt je zubha-azubha, rAga-dveSa vagere bhavanA guNothI -vibhAvothI rahita che) tene (-nitya zuddha AtmAne ) huM jIvuM chuM. ra67. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra - TIkA zloka-209 ) * siddha bhagavAna koI bAhya kAraNanI apekSA vinA potAnI meLe ja svaparaprakAzaka jJAnarUpa che, anaMta Atmika AnaMdarUpa che, ne aciMtya divyatArUpa che. siddhabhagavAna jevo ja sarva jIvono svabhAva che. tethI sukhArthI jIvo viSayAlaMbI bhAva choDI nirAlaMbI paramAnaMdasvabhAve pariNamo. ra68. (zrI pravacanasAra, gAthA-68 no bhAvArtha) * je vrayahAranaya che te jo ke A pahelI padavImAM (jyAM sudhI zuddha svarUpanI prApti na thai hoya tyAM sudhI) jemaNe potAno paga mAMDelo che evA puruSone, arere ! hastAvalaMba tulya kahyo che, to paNa je puruSo caitanya-camatkAramAtra, paradravyabhAvothI rahita (zuddhanayanA viSayabhUta) parama "artha' ne aMtaraMgamAM avaloke che, tenI zraddhA kare che tathA tarUpa lIna thaI cAritrabhAvane prApta thAya che temane e vyavahAranaya kAMi paNa prayojanavAna nathI. ra69. (amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-5) * jo bhavyajIva tIna lokake agrabhAgameM virAjita siddhabhagavAnanA svarUpa manana karate hai, usI zuddha svarUpako dekhanese karma chuTa jAte haiM tathA dravyakarma, bhAvakarma va nokarmako jItA jAtA hai tathA aniSTakarmakA baMdha nahIM hotA hai. 27). (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhAsAra-zloka-503) * rAgarahita citUpa pUrNAnaMdano samudra AtmA, temAM ja sAcuM sukha che; saMsAranA indriyasukho tenI pAse AgiyA jevA che, temAM sukha mAnavuM te to phakata durbaddhino phelAve che. 271. (zrI nemIzvara-vacanAmRta zataka, zloka-86). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 50) (paramAgama - ciMtAmaNi * eka tattva to sArI rIte jANe che. bIjuM tattva kAMI jANatuM nathI. sarvane jANanAra evA AtmatattvanuM caritra devo paNa nathI jANatA; je anubhave che te ja tene barAbara jANe che, pUchaparacha vaDe enI saMtRpti kyAMthI thAya? (Atamatattva svAnubhavagamya che, vAdavivAdathI ke pUchaparachathI te prApta thatuM nathI.) 27ra. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dola, gAthA-165) * rAga karake raMjita manameM rAgAdi rahita Atmadeva nahIM dikhatA, jaise ki malina darpaNameM mukha nahIM bhAsatA. yahuM bAta hai prabhAkara bhaTTa ! tU saMdeha rahita jAna. 273. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-1, gAthA-120) * jJAnI puruSa evo vicAra kare che ke huM sadeva ekalo chuM, potAnA jJAna-darzana rasathI bharapUra potAnA ja AdhAre chuM, bhramajALano kUpa mohakarma mAruM svarUpa nathI ! nathI !! mAruM svarUpa to zuddha caitanya siMdhuM che. 274. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, jIvaDhAra, pada-33) * * * * je subuddhione tema ja kubuddhione prathamathI ja zuddhatA che, temanAmAM kAMI paNa bheda huM kayA nayathI jANuM? (temanAmAM kharekhara kAMI paNa bheda arthAt taphAvata nathI.) ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-71 ) * AcAryadava kahe che keH sarva vastuomAM je adhyavasAna thAya che te badhAMya (adhyavasAna ) jina bhagavAnoe pUrvokata rIte tyAgavAyogya kahyAM che tethI ame ema mAnIe chIe ke "para jeno Azraya che evo vyavahAra ja saghaLoya choDAvyo che. to pachI; A satparuSo eka samyaka nizcayane ja niSkapapaNe aMgIkAra karIne zuddha jJAnaghana svarUpa jina mahinAmAM (AtmasvarUpAM) sthiratA kema dharatA nathI? 276. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-173) * caitanyarUpa ekatvanuM jJAna durlabha che, paraMtu mokSa ApanAra te ja che. jo te koI paNa prakAre prApta thaI jAya to tenuM vAraMvAra ciMtana karavuM joIe. 277. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatvabhAvanAdazaka, zloka-4) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (51 * kevo che nirvakalpa anubhava? jemAM paThana-pAThana, smaraNa, ciMtana, stuti, vaMdanA ityAdi aneka kriyArUpa vikalpo viSa samAna kahyAM che. te nirvikalpa anubhavamAM na bhaNavuM, na bhaNAvavuM, na vaMdavuM, na niMdavuM evo bhAva amRtanA nidhAna samAna che. bhAvArtha Ama che ke-nirvikalpa, anubhava sukharUpa che, tethI upAdeya che, nAnA prakaranA vikalpo AkuLatA rUpa che, tethI heya che. 278 (zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza-189 ) * jisa tattvake abhAvameM lokako prakAza karanemeM kuzala aise sarva caMdramA, sUrya, graha, tAre Adika aMdhereke samUhuke samAna ho jAte haiM, jo jJAnamayI prakAzako bahuta nirmala rakhanevAlA hai va jo yogiyoMka dvArA dhyAyA jAtA hai usa nirmala va nizcala Atmatattvako apane hI zarIrameM virAjamAna dhyAnA cAhiye. 279. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-55) * * * * he AtmahitaiSI prANI! puNyanA phaLomAM harSa na kara ane pApanA phaLomAM dvaSa na kara. (kAraNa ke A puNya ane pA5) pudagalanA paryAya che, utpanna thaine nAza pAmI jAya che, ane pharIne utpanna thAya che. potAnA aMtaramAM nizcayathI - kharekhara lAkho vAtono sAra Aja pramANe grahaNa karo ke puNya-pAparUpa badhAya janmamaraNanA kaMdarUpa ( rAga-dveSarUpa) vikArI malinabhAvo toDI haMmezA potAnA AtmAnuM dhyAna karo. 280. (paM. daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa - 4, zloka-8) * prajJA vaDe (AtmAne) ema grahaNa karavo ke - je cetanAro che te nizcathI huM chuM, bAkInA je bhAvo che te mArAthI para che ema jANavuM. 281. (zrI kuMdakuMdAcArya, samasAra, gAthA-297) * bhavya jIvone zrIguru upadeza kare che ke zIdhra mohanuM baMdhana toDI nAMkho, potAno samyakatvaguNa grahaNa karo ane zuddha anubhavamAM masta thai jAva. pudgaladravya ane rAgAdika bhAvo sAthe tamAre koI saMbaMdha nathI. e spaSTa acetana che ane tame arUpI caitanya cho tathA pANIthI bhinna telanI peThe temanAthI judAM cho. 282. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, jIvaDhAra, pada-12) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates para) (paramAgama - ciMtAmaNi * mAro paramAtmA zAzvata che, kathaMcit eka che, sahaja parama caitanyaciMtAmaNi che, sadA zuddha che ane anaMta nija divya jJAnadarzanathI samRddha che. Ama che to pachI bahu prakAranA bAhya bhAvothI mane zuM phaLa che? 283. (padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-138) * AtmAnI sAdhanAdi vidhimAM mAtra eka jJAna ja prasiddha guNa che tathA jJAna ja svAnubhavamAM eka kAraNa che tethI te jJAna ja paramapada che. 284. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-401) * (he bhavya prANI !) tuM AmAM ( jJAnamAM) nitya rata arthAt prItivALo thA, AmAM nitya saMtuSTa thA ane AnAthI tRpta thA; (Ama karavAthI) tane uttama sukha thaze. 285. ( zrI kuMdakuMdAcArya, samayasara, gAthA-206 ) * bAra aMgarUpa zrutasamudra zuddha AtmAno aMza che. jyAM zuddha AtmA prApti thaI tyAM tenuM mAre zuM kAma che? 286. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-13, gAthA-9) * * * * A AtmAnuM sAcuM nidhAna A AtmAnI samIpa ja che. tene pIchANatAM ja te sukhI thaI jAya. mAro AtmA anaMtajJAnano dhAraka cidAnaMda che. mAruM svarUpa anaMta caitanyazaktithI maMDita anaMta guNamaya che. mArA upayogane AdhIna te banI rahyuM che. huM mArA pariNAmarUpa upayogane mArA svarUpamAM dhAraNa karI rAkhuM to anAdi du:kha maTI jAya ane paramapadane bheTIza. e svarUpa prApta karavAno mArga sugama che. daSTi gocara karavo ja durlabha che; te saMtoe sugama karI dIdho che. 287. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 12) * zabdazAstrano vistAra to apAra che; ane Ayu paNa jo apAra hoya to - to te badhAno suvicAra kartavya che; paNa Ayu-kALa to ati- alpa che, ne ekalA zabdazAstrathI kAMI mukti thaI jatI nathI. mATe vyartha kALa na gumAvatAM prayojanabhUta tattvamAM buddhi joDavI. 288. (namIzvara - vacanAmRta-zataka, zloka - 68) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (53 * (zuddha AtmAtattvane viSe) bahirAtmA ane aMtarAtmA evo A vikalpa kubuddhione hoya che; saMsArarUpI ramaNIne priya evo A vikalpa subuddhione hoto nathI. 289. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-ra61) * adhyAtmano abhyAsa karatI vakhate mumukSue tattva samajavAno yatna karavo joie; zabdanA guNa-doSanA vicAramAM aTakavuM na joIe. he bhavya! jo tuM buddhimAna cho to vAraMvAra adhyayana karIne tattva samaja. 290. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-3ra) * keTalAka jIva koi zAstra AdinA nimitte kAMIka thoDuM eka jJAna meLavI eTalA badhA abhimAnI thai jAya che ke te badhA lokone mUrkha samajIne anya koi paNa viziSTa vidvAnono Azraya letA nathI. ra91. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzita, ekatva saptati, zloka-8) * samyagdaSTi jIvanuM potAnA AtmAne jANavavALuM svasaMvedana pratyakSarUpa jJAna, zuddha ane siddhonA jevuM hoya che. ra92. ( zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-489) * unnatino krama to e che ke- ekane joi bIjo tenA Adarza guNonuM anukaraNa kare, paraMtu doSadaSTivAna manuSya potAthI jagatamAM koi vizeSa guNavAna che" e samajato ja nathI. bIjAmAM doSa hovA athavA nahi hovAthI tene potAne zuM lAbhahAni che? tAro doSa je divase nivRtta thaze te divase tuM kharekhara sukhI thaiza. mATe huM mumukSu ! e paradoSa jovA tarapha tuM niraMtara upekSIta rahe. 293. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-250) * he jIva! paramArthako samajanevAloMko koi jIva baDA choTA nahIM hai, sabhI jIva paramabrahmasvarUpa che. 294. (zrI yogIndradeva, parAtmaprakAza, adhi. -2, zloka - 94) * zrutiono aMta nathI (-zAstrono pAra nathI) kALa thoDo che ne ApaNe durmadha (maMdabuddhi) chIe. mATe te ja kevaLa zIkhavA yogya che ke je jarA-maraNano kSaya kare. 295. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-98) (zrI amRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya - TIkA, gAthA-146 nI TIkAmAM udbhUta - zloka) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 54) (paramAgama - ciMtAmaNi * paMDitomAM paMDita evA hai paMDita ! jo tuM graMtha ane tenA arthomAM ja saMtoSAi gayo che ane paramArtha-AtmAne jANato nathI to tuM mUrkha cho; teM kaNane choDIne photarA ja kUTayA che. 296. ( munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-85, mokSamArga prakAzakamAM udghatagAthA ) * krame krame caDhIne kIDI vRkSa upara rahelAM phLa pAse popaTanI mAphaka pahoMce che; ane manuSya potAmAM rahetAM zuddha cidrupanuM ciMtana te ja pramANe krame karIne pAme che. 297. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-18, gAthA-17) * hai bhavya! A vAta tame niHsaMdeha jANo ke mAtra yuktipUrvaka zAstranA ciMtana-mananathI ja jIvanA saddagaNonI prApti thavI asaMbhava che; paraMtu AtmabhAvanAmAM pariNati vaDe tenI prApti thavI sugama che. 298. (zrI nemIzvara - vacanAmRta-zataka, zloka-27) * jema sAkara khAtAM gadheDuM marI jAya to tethI kAMI manuSya to sAkara khAvI na choDe, tema koi viparIta buddhi jIva adhyAtmagraMtho sAMbhaLI svacchaMdI thAya to tethI kAMi vivekI jIva to adhyAtmagraMthono abhyAsa na choDe. 299. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka. adhikAra - 8, pAnuM - 294) * he bhagavAna! Apano A mahimA che ke Ape vastune ekAMte vAcyarUpa ke avAcyarUpa na kahetAM banne dharmarUpa kahela che. e banne dharmomAMthI jo huM mAtra eka dharmanuM ja kathana karuM to jIbhanA so kaTakA thai jAva. 300. (zrI amRtacaMdra AcArya, laghutattva sphoTa, stuti-15, zloka-9 ) * sarvathA nityavAdI ane sarvathA anityavAdI banne ja mithyAdaSTi che paraMtu je padArthone nityAnitya mAne che te mithyAdaSTi nathI ema kahevuM yogya nathI. nirapekSa nityAnityavAda paNa ekAMta nityavAda ane ekAMta anityavAdanI jema mithyA ja che. kAraNake apekSA vinA nityAnitya vastu mAnavAthI sarva nayono ghAta thAya che. 301. (zrI narendrasena AcArya, siddhAMtasArasaMgraha, adhyAya-4, gAthA-74) * je gRhastha sAdharmI jIvo pratye potAnI zakti anusAra vAtsalya karato nathI te dharmathI vimukha thaine ghaNA pApathI potAne AcchAdita kare che. 302. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, upAsaka saMskAra, zloka-36 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) (55 * yahu baDA kheda hai ki jahAM amRta to viSake liye ho aura jJAna mohake liye ho aura dhyAna narakake liye hotA hai so jIvoMkI yaha viparIta ceSTA Azcarya utpanna karatI hai. bhAvArtha-jahAM prazasta vastu bhI aprazasta ho jAtI hai usakA yahAM Azcarya kiyA hai. 303. 1 (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-25, zloka-10) * je buddhirUpI strI bAhya zAstrarUpI vanamAM pharanArI che, aneka vikalpo dhA2Na kare che tathA caitanyarUpI kulIna gharamAMthI nIkaLI cUkI che, te pativratA samAna samIcIna nathI, paraMtu durAcAriNI strI samAna che. 304. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, saddabodha caMdrodaya, zloka-38 ) * je manuSya agaNita guNaratnothI zobhatA suMdara AtmatattvanA ciMtanamAM sadAya rata che, tenI barAbarI karanAra saMsAramAM koNa che? - zuM koDiyAno dIvo sUryanI barAbarI karI zake che? 305. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-77) * bahuri deva-guru-dharmAdikake nikaTa mada karanA, vA sAdharmInasoM mada karanA, vA pUjanAdika dharma kArya viSa dhanAdika kharica mada karanA, vA dharma paddhati viSe mukhiyApaNAd pApta hoya mada karanA, bahuta zAstra paDha mada karanA, bahuri aneka prakAra dharma - aMganavihaiM mAnake abhiniveza sahita dhanAdika kharacanA, ApakuM mahAna mAnanA, anya sAdharmI nako Apad tuccha samajanA, vA sAdharmInakA apamAna karanA, aneka prakA2 vastrAbhUSaNAdi karI sAdharmInaviSa~ mada dhAri baiThanA ityAdi anaMtAnubaMdhIkA dharma virUddha mAnabhAva jAnanA. 306. (zrI dIpacaMdajI, bhAvadIpikA, pAnuM- 57) * puNya ane pApa baMnenA mArgane choDIne alakhanI aMdara javAya che; te baMnenuM (puNya - pApanuM) kAMI evuM phaLa nathI maLatuM ke jenAthI lakSyanI prApti thAya. 307. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-188) * mithyAtvI jIvane kSayopazamarUpa buddhi hoya che paNa sva-52no bheda jANato nathI tethI nijasUryane dekhato nathI. (arthAt jJAnasvarUpa mULa AtmAne dekhato nathI.) mAtra taDakAne (-arthAt ughADarUpa paryAya ne) dekhe che. 308. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM-158) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 56), (paramAgama - ciMtAmaNi * kevaLajJAnamaya AtmA jenA haiDamAM vase che, te traNalokamAM mukta rahe che ne tene pApa lAgatuM nathI. 309. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-59) * jema eka DAbalImAM ratna, tenuM kAMI bagaDayuM nathI, e gupta che, paDa dUra karI kADhe to vyakta che. tema zarIramAM chupAyelo AtmA che, tenuM kAMI bagaDayuM nathI, te gupta che, ane, karmarahita thatAM pragaTa che. gusa, pragaTa e avasthAbheda che. e baMne avasthAmAM svarUpa to jevuM che tevuM ja che. evo zraddhAbhAva e ja sukhanuM mULa che. jenI dRSTi padArthazuddhi upara nathI, karmadaSTithI avaloke tyAM sukha kema pAme? jevI daSTie dekhe tevuM phaLa thAya. 310. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-44) * (A samyagdarzana ja) mokSarUpI mahelanuM paheluM pagathiyuM che, A samyagdarzana vinA jJAna ne cAritra sAcApaNuM pAmatA nathI, tethI he bhavya jIvo ! AvA pavitra samyagdarzanane dhAraNa karo. huM samaju daulatarAma! sAMbhaLa, jANa ane sAvadhAna rahe, tAro vakhata nakAmo-binajarUrI gumAva nahi. je samyagdarzana na thayuM to A manuSyaparyAya pharIne maLavI muzkela che. 311. (paM. daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-3, zloka-17) * pUrNa, eka ayyata ane zuddha evuM jJAna jeno mahimA che evo A jJAyaka AtmA jJaya padArthothI jarA paNa vikriyA pAmato nathI, jema dIvo prakAzya padArthothI vikriyA pAmato nathI tema to pachI evI vastu sthitinA jJAnathI rahita jemanI buddhi che evA A ajJAnI jIvo potAnI sahaja udAsInatAne kema choDa che ane rAgadveSamaya kema thAya che? (ema AcAryadave zoca karyo che. ) 312. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-222) * "zarIrAdithI AtmA bhinna che' e vAta ghaNIvAra gurumukhethI sAMbhaLe tathA bIjAone tevo upadeza paNa vAraMvAra Ape, chatAM jyAM sudhI AtmAne zarIrAdithI daDhapaNe bhinna anubhave nahi arthAta jyAM sudhI svasammukhatA pUrvaka tenuM tene bhAvabhAsana thAya nahi tyAM sudhI jIva mukti lAyaka banI zake nahi. 313. (zrI pUjyapAda AcArya, samAdhizataka, gAthA-81) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi), (57 * jema raste cAlAM koI garIbane (ke rAhagIrane) jo sonAthI bharelo ghaDo maLI jAya to te tene gupta rAkhe che. tema huM bhavya ! tuM tArI nijAtmabhAvanAne potAmAM gupta rAkhaje - guptapaNe teno anubhava karaje. 314. (zrI nemIzvara - vacanAmRta-zataka, zloka - 17) * jabataka paramatattvako na jAne, na zraddhA kare, na anubhave tabataka karmabaMdhane nahIM chUTatA, Isase yaha nizcaya huA ki karmabaMdhase chUTakA kAraNa eka AtmajJAna hI hai, aura zAstrakA jJAna bhI AtmajJAnake liye hI kiyA jAtA hai, jaise dIpakase vastako dekhakara vastuko uThA lete haiM aura dIpakako choDa dete haiM usI taraha zuddhAtmatattvake upadeza karane vAle jo adhyAtmazAstra unase zuddhAtmatattvako jAnakara usa zuddhAtmattvakA anubhava karanA cAhiye aura zAstrakA vikalpa choDanA cAhiye. zAstra to dIpakake samAna hai, tathA Atmavastu ratnaka samAna huM. 315. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2, gAthA-82) * * * * jevI rIte AMkha rUpane grahaNa karatI thakI rUpamaya thai jatI nathI, tema jJAna jJayane jANatuM thayuM zeyarUpa thaI jatuM nathI. 316. ( zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhi-1, gAthA-22) * * * * juo pariNAmonI vicitratA! ke - koI jIva to agiyAramA guNasthAne yathAkhyAtacAritra pAmI pAcho mithyAdaSTi banI kiMciyUna ardhapudgalaparAvartana kALa sudhI saMsAramAM rakhaDe che tyAre koI jIva nityagiodamAMthI nIkaLI manuSya thai ATha varSanI AyumAM mithyAtvathI chUTI aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna prApta kare che - ema jANI potAnA pariNAma bagaDavAno bhaya rAkhavo tathA tene sudhAravAno upAya karavo. 317. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhikAra- 7, pAnuM - ra69) * he jogI ! jenA haiyAmAM janma-maraNa vagaranA eka deva nathI vasatA te jIva paralokane (mokSane) kaI rIte pAmaze? 318. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-164) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 58) (paramAgama - ciMtAmaNi * AMdhaLo to kUvAmAM paDe e acaraja nathI paNa dekhato paDe e acaraja che, tema AtmA jJAtAdraSTA che ane saMsArakUpamAM paDe che e moTuM Azcarya che. mohaThage tenA mAthe ThagorI nAkhI che tethI te paradharane ja potAnuM mAnI nijadhara bhUlyo che. jJAnamaMtrathI moha ThagorIne utAre tyAre nijArane pAme. zrIguru vAraMvAra nijadhara pAmavAno upAya batAve che ke potAnA akhaMDita upayoganidhAnane laI avinAzI rAjya kara ! tArI harAmajAdIthI ja potAnuM rAjyapada bhUlI koDI koDIno jAcaka kaMgAla thayo che; tAruM nidhAna tArI pAse ja hatuM paNa te saMbhALyuM nahi tethI tuM duHkhI thayo. 319. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-ra6) * * * * mAre kAMi paNa jANavAnuM bAkI rahyuM nathI. dekhavAnuM bAkI rahyuM nathI. tema ja kAMI paNa A jagatamAM samajavA yogya, karavA yogya, kahevA yogya, zravaNa karavA yogya, prApta karavA yogya, kalyANakArI, AdaravA yogya mAre kAMI bAkI rahyuM nathI. kAraNa ke A jagatamAM atyaMta prayatnapUrvaka jANavA yogya, dekhavA yogya, samajavA yogya, anubhavavA yogya, karavA yogya. kahevA yogya, dhyAna karavA yogya, zravaNa karavA yogya, prApta karavA, yogya, zreyarUpa parama kalyANakArI. AdaravA yogya jo kAMi paNa hoya to te eka zuddha citUpa, zuddha sahaja AtmasvarUpa che, te to mahAbhAgyayoge jJAnIbhagavAnanI vANInA ArAdhanathI meM meLavyuM che. mATe mane te ja atyaMta priya che. 320. (zrI jJAnAbhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-1, gAthA-19 ) * * * * zrI jinendrakI bhakti karanese bhAva zuddha hotA hai. taba viSayokA bhAva dUra hotA hai. zrI jinendrakI bhaktikI sahAyatAse hI karmoko jItakara jinapanA prakaTa hotA hai. jinapadakA prakAza zuddhopayoga sahita hai. zuddhabhAvakA dhruvarUpase pragaTa rahunA yahI mokSakA sAkSAt sAdhana hai. 321. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM- 143) * zuddha manase jinakA smaraNa karo, jinakA ciMtavana karo, aura jinakA dhyAna karo. unakA dhyAna karanese eka kSaNabharameM paramapada prApta ho jAtA hai. 3rara. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-19) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (59 paramAgama - ciMtAmaNi) * he jinendra prabho ! zrI vIra bhagavAne (athavA vIranaMdI gurue) prasanna citta thaIne uccapada (mokSa) nI prApti mATe mArA cittamAM uttama upadezanI jamAvaTa karI che te upadeza pAse kSaNamAtramAM vinAzI evuM pRthvInuM rAjya mane priya nathI e vAta to dUra rahI, paraMtu te upadeza pAse traNalokanuM rAjya paNa priya nathI. 3ra3. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, AlocanA adhikAra, zloka-32) * he sakhA! evA darpaNane te zuM karavuM ke jemAM AtmAnuM pratibiMba na dekhAya? mane to A jagata bahAvare pratibhAse che, - ke jene gRhapati dharamAM gRhaspati gharamAM hovA chatAM tenuM darzana nathI thatuM. 324. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-122) * bhavanA bhayane bhedanArA A bhagavAna pratye zuM tane bhakti nathI? to tuM bhavasamudranI madhyamAM rahelA magaranA mukhamAM che. 3rapa. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka - 12 ) * jema koI sUryanI sAme chatra dhare to tethI sUryane kAMI lAbha thato nathI, paraMtu chatra dhAraNa karavAvALAne chAyAnuM sukha avazya maLe che. tema bhagavAnanI sevA indra kare che, tethI bhagavAnane kAMI prayojana nathI paraMtu bhakti karavAthI indrane ja te bhakti sukhanuM kAraNa thAya che. 3ra6. (mAkavi dhanaMjaya, viSApahArastotra, zloka-17) * jo mAnavoMko prasanna karanAle rAgameM ramaNatAkA pada hai vahu sarva zrI jinendraka guNomeM raMjAyamAna honevAle jJAnase dUra ho jAtA hai, vaha jJAna vItarAga AtmAkA anubhavasvarUpa hai. 3ra7. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM - 148) * he jIva! je pApano udaya jIvone duHkha ApIne, zIdhra mokSa javAne yogya upAyomAM buddhi karAve che to te pApano udaya paNa bhalo che ema jJAnIo kahe che. 3ra8. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-57) * ekAMte arthAt niyamathI svargamAM paNa deha dehIne (AtmAne ) sukha karato nathI; paraMtu viSayonA vaze sukha athavA du:kharUpa svayaM AtmA thAya che. 329. (zrI kuMdakuMdaAcArya, pravacanasAra, gAthA-66) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 60) (paramAgama - ciMtAmaNi * bhakti to rAgarUpa che ane rAgathI baMdha che mATe te mokSanuM kAraNa nathI. rAgano udaya AvatAM jo bhakti na kare to pApAnurAga thAya eTalA mATe azubharAga choDavA arthe jJAnI bhaktimAM pravarte che vA mokSamArgamAM bAhyanimittamAtra paNa jANe che, paraMtu tyAM ja upAdeyapaNuM mAnI saMtuSTa thato nathI, paNa zuddhopayogano udyamI rahe che. 33). (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhikAra-7 pAnuM-226 ) * prabho! je mANaso bhayaMkara jalodara vigere dardanA bhArathI duHkhI thai gayA che, ane jemanI sthiti atyaMta zocanIya thaI gaI che athavA jeo potAnA jIvanathI sarvathA nirAza thaI gayA che evA manuSyo paNa ApanAM caraNakamaLAnI raja - dhUla paNa potAnA zarIra paNa lagADavAthI kAmadeva jevA suMdara thai jAya che. 331. (mAnatuMga AcArya, bhaktAmarastotra, zloka-45 ) * je gRhasthAvasthAmAM jinendra bhagavAnanAM caraNakamaLanI pUjA karavAmAM AvatI nathI tathA bhaktipUrvaka saMyamIjanone dAna ApavAmAM AvatuM nathI te gRhastha avasthAne agAdha jaLamAM pravezIne zuM zIdhra DUbADI na devI joie? arthAt avazya DUbADI devI joie. 33ra. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dAna adhikAra, zloka - 24) * * * * he prabhu! jIva aura ajIva padArthoko jAnate hue, Asrava aura baMdhako rokata hue, niraMtara saMvara aura nirjarAko karate hue, mokSarUpI priyAMkI cAha rakhate hue, zarIra Adi para padArthone bhinna nirmala paramAtmAne svarUpako yathArtharUpase anubhava karate hue, aura dharmadhyAna aura samabhAvamuM zuddha manako lagAte hue merA samaya vIte. 333. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-4) * he jinendra ! kayA Apa mere sAtha nahIM calAge? kayA Apa muje mukti pahuMcanemeM madada na deMge? Apa sahakArI hai. ApakI madadase meM svaye usa mokSasthAnako milA lUMgA. vaha sthAna aisA hai jahAM vItarAga AtmA svaye apane zuddha jJAnake bhItara nivAsa karatA hai. vahI kamala hai, vahI jJAnacetanAme ramaNa hai, vahI vItarAgatA kA ghara hai va rahanekA ThikAnA hai. 334. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM- 158) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (61 paramAgama - ciMtAmaNi) * jevI rIte koI puNavAna jIvanA hAthamAM ciMtAmaNiratna hoya che, tenAthI sarva manoratha pUrA thAya che, te jIva loDhuM, tAMbu, rUpuM evI dhAtuno saMgrahu karato nathI. tevI rIte samyagdaSTi jIvanI pAse zuddhasvarUpa anubhava evuM ciMtAmaNiratna che, tenAthI sakaLa karmakSaya thAya che. paramAtmapadanI prApti thAya che, atIndriya sukhanI prApti thAya che; te samyagdaSTi jIva zubha-azubharUpa aneka kriyA- vikalpano saMgraha karato nathI. kAraNa ke tenAthI kAryasiddhi thatI nathI. 335. (zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza-144) * je jIvo manuSyaparyAyamAM uttama kuLamAM janma laIne kaSTapUrvaka buddhicAturyane pAmyA che tathA jemaNe pUrvopArjita puNyakarmanA udayathI koi paNa prakAre jainamatamAM bhakti paNa prApta karI lIdhI che chatAM paNa jo teo saMsAra-samudrane pAra karAvIne sukha utpanna karanAra dharma karatA nathI to samajavuM joIe ke te durbuddhijano hAthamAM prApta thavA chatAM paNa amUlya ratna choDI de che. 336. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi. 1, zloka - 169 ) * * * * A alpa AyuSya ane caMcaLa kAyAne e (mokSa) mArgamAM khapAvI detAM jo parama zuddha caitanyadhana avinAzI niHzreyasanI prApti thatI hoya to tane phUTI koDInA badalAmAM ciMtAmaNiratnathI paNa adhika prApta thayuM che ema samaja. he jIva! samyaka jJAna-darzana-cAritra ane tapa e cAra ArAdhanAthI uttarottara vRddhi ane zuddhimAM tArA A mAnava jIvanano je kALa che, teTaluM ja tAruM saphaLa AyuSya che ema samaja. 337. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-70) * jema koI puruSa daridra che, karajavAna che, teno ciMtAmaNi che, tyAre koIe kahyuM - ciMtAmaNinA prabhAvathI nidhi vistarI rahyo che, phalANAne phaLa ApyuM che mATe have te paNa nidhi to lyo ! sAkSAtkAra thaye sarva phaLa pAmazo. tyAre pratItimAM to ciMtAmaNi prApta karyA jevo tene harSa thAya che. e pramANe matijJAnIne svarUpano prabhAva ekadezamAM evo jANavAmAM Avyo ke kevaLajJAnanuM zuddhatvapratItidvAra AvyuM. jethI azuddhatva aMza paNa potAno nathI. 338. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM -15) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 6ra) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema koi mahAna daridrIne avalokanAtra ciMtAmaNinI prApti thAya chatAM te na avaloke tathA jema koi koDhIyAne amRtapAna karAvavAM chatAM paNa te na kare, tema saMsAra pIDita jIvane sugama mokSamArganA upadezanuM nimitta bane chatAM te abhyAsa na kare to tenA abhAgyano mahimA koNa karI zake? tenuM to honahAra ja vicArI potAne samatA Ave. 339. ( zrI ToDaramallajI, mokSamArgaprakAzaka, adhikAra-1 pAnuM - 23) * je bhavya prANI bhaktithI jinabhagavAnanA darzana, pUjana ane stuti karatA rahe che te traNe lokamAM pote ja darzana, pUjana ane stuti yogya banI jAya che. abhiprAya e che ke te pote paNa paramAtmA banI jAya che. 240. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, upAsaka saMskAra, zloka-14) * tyAM sudhI paMcapadanI sevA hoya che jyAM sudhI jinapadanI sevA na hoya. jinapadanI sevA hotA pote ja paMcapadadeva che. paMcapadone vicAratAM ane dhyAvatAM nijapadanI zuddhi thAya che. nijapadanI zuddhi thatAM nijapada bhavajaLathI pAra thavA mATe jahAja che. 341. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, anubhavadohA ne, 13 14) * * * * paMcaparameSThIkI vaMdanA, apane azubhakarmakI niMdA, aura aparAdhoMkI prAyazcitAdi vidhise nivRtti, ye saba jo puNyaka kAraNa , mokSake kAraNa nahIM haiM, isaliye pahalI avasthAme pApako dUra karaneke liye jJAnI puruSa inako karatA hai, karAtA hai. aura karate hueko bhalA jAnatA hai. to bhI nirvikalpa zuddhopayoga avasthAmuM jJAnI jIva Ina tInomase eka bhI na to karatA hai. aura na karate hueko bhalA jAnatA hai. 342. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-64) * he jinendrabhagavAna ! Apa hamAre sAthe milakara muktipurIko na calAge ? arthAt jabataka hama muktike nikaTa na pahuce ApakA AlaMbana va ApakI bhakti va Apake svarUpakA dhyAna Avazyaka hai. usa mukti milanese jisakA anAdise saMbaMdha hai ve karma kSaya hoya jAte haiM aisA jinendrakA upadeza hai. jo AnaMda sahita muktikA dhyAna karate haiM ve anaMta karmoko jIta lete hai, 343. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2 pAnuM - 157) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ciMtAmaNi ) (63 * are jIva ! jinavarane tArA manamAM sthApa, viSaya-kaSAyane choDa; siddhimahApurImAM praveza kara, ane duHkhone pANImAM DUbADIne tilAMjali de. 344. ( munivara. rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-134) paramAgama 1 * A rAgArUpI agni anAdikALathI humazAM jIvane bALI rahyA che, tethI samatArUpa amRtanuM sevana karavuM joie. viSaya kaSAyanuM anAdi-kALathI sevana karyuM che. have to teno tyAga karIne AtmasvarUpane oLakhavuM joie prApta karavuM joie. 525dArthomAM parabhAvomAM kema rAcI rahyo che? te pada tAruM nathI. tuM du:kha kema sahana kare che? huM daulatarAma ! have tAruM Atmapada-siddhapada temAM lAgIne sukhI thAo! A avasara gumAvo nahi. 345. (zrI daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-6, zloka - 15 ) *** 66 * huM prabho! hai jinendra! samasta vastuo ke samUhameM jo manuSya taiya tathA upAdeyako dekhanevAlA hai usa puruSakI dRSTimeM paramAtmA Apa hI sAra hai' ora Apase bhinna jitane 52 padArtha haiM ve samasta sUkhe tRNake samAna asAra hai. 346. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, RSabhajina stotra, gAthA-55 ) * je ( paryAyo ) adyApi utpanna thayA nathI tathA je utpanna thaine vilaya pAmI gayA che, te (paryAyo), kharekhara avidhamAna hovAM chatAM, jJAna prati niyata hovAthI (jJAnamAM nizcita-sthira-coMTelA hovAthI, jJAnamAM sIdhA jaNAtAM hovAthI ) jJAnapratyakSa vartatA thakAM, paththaranA staMbhamAM kotarAyelAM bhUta ane bhAvi devonI (tIrthaMkaradevonI ) mAphaka potAnuM svarUpa akaMpapaNe ) ( jJAnane ) arpatA evA (te paryAyo), vidhamAna ja che. 347. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-38 ) * jJAna dUravartI padArthone kSetra kALAdinI dRSTie dUra sthita padArthone samUhane paNa svabhAvathI jANe che. zuM lohacuMbaka dUra rahela loDhAne potAnI tarapha kheMcatuM nathI ? kheMce ja che. 348. ( zrI amitagati AcArya, yogasAra-prAkRta, adhi. -1, gAthA-23) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 64) (paramAgama - ciMtAmaNi * jIvadravyanA nipajAvelA je eka cetanamaya pariNAma che te pariNAme ja potAmAM saMsArabhAva- azuddhabhAva racyo che tethI jIvanA pariNAma saMsArabhAvanA - azuddhabhAvanA kartA thAya che. paraMtu jIvadravya kyAreya kartA thatuM nathI e niHsaMdeha che. paraMtu eka vAta che ke jIvanA je pariNAma te saMsAranA kartA thayA che te pariNAma A jIvadravyanA che tethI vyavahAranayathI jIvadravyane paNa kartA kahevAmAM Ave che. 349. ( zrI dIpacaMdajI AtmAvalokana, pAnuM-124) * he jinendra! ApanuM darzana thatAM mAruM aMtaHkaraNa evA utkRSTa AnaMdathI paripUrNa thaI gayuM che ke jethI huM mane mukti prApta thayela ja samajuM chuM. 35). (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, jinavara stavana, zloka-3) * * * * lokano samAgama karavo te amane duHkharUpa lAge che. dhanavAnono samAgama tethI paNa vizeSa duHkharUpa lAge che ane bhUpatine maLavuM te to maraNatulya duHkhada lAge che. ekalI ekAMtadazA amane priya lAge che. IcchArUpI agnithI mUrNa jIvo baLI rahyAM che, IcchA rahita niHspRhI mahA sukhI che. ghAnatarAyajI kahe che ke jJAnI niHspRha nirvAchaka thaIne karmanI sarva pravRttine TALe che. 351. (dhAnata vilAsa, savaiyA-23) * asaMyata samyagdaSTi-manuSyonuM pramANa sAtaso karoDa mAtra che. upara. (zrI dhavalA, pustaka-5, pAnuM - 276 ) * nirmamatA citavavA mATe kaleza thato nathI. paranI yAcanA karavI paDatI nathI, koInI khuzAmata karavI paDatI nathI, kAMI ciMtA thatI nathI. tema ja kAMI dhanAdi kharcavuM paDatuM nathI. mATe nirmamatvabhAvanI satata ciMtavanA karavI. 353. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-10, gAthA-17) * vadhu keTaluM kahevuM? -svargathI Tyuta thavAnI pahelAM mithyAdaSTi devane tIvra duHkha thAya che te nArakIne paNa nathI hotuM. 354. (zrI jinasena AcArya, mahApurANa ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (65 * devAlayanA pASANa, tIrthanuM jaLa ke pothInAM sarve kAvyo vagere je vastuo khIlelI dekhAya che te badhI kALarUpI agninuM baMdhana thai jaze. 355. (munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-161) * kaThina parizrama karIne yatnathI karavAmAM AvelA saMsAranAM badhAM kAryo, pANImAM mATInI pUtaLInI jema, kSaNabharamAM bilakula nAza thai jAya che. jyAre Ama che tyAre huM mUrkha ! ghaNA khedanI vAta che ke e sAMsArika kAryanI ja zA mATe pravRtti karavAmAM Ave che? buddhimAna prANI khAlI nirarthaka parizrama karAvanArA kAryamAM kyAreya paNa nizcayathI vyApAra karatA nathI. 3pa6. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-80) * je saMsArabhayathI zrI tIrthaMkarAdika DaryA te saMsArabhayathI je rahita che te moTo subhaTa che. 3pa7. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 1, pAnuM - 24) * * * * 5. banArasIdAsajI kahe che - he bhAI bhavya! mAro upadeza sAMbhaLo ke koi paNa upAyathI ane koI paNa prakArano banIne evuM kAma kara, jethI mAtra aMtarmuhUrtane mATe mithyAtvano udaya na rahe, jJAnano aMza jAgrata thAya, AtmasvarUpanI oLakhANa thAya. jiMdagIbhara teno ja vicAra, tenuM ja dhyAna, tenI ja lIlAmAM parama rasanuM pAna karo ane rAga-draSamaya saMsAranuM paribhramaNa choDIne tathA mohano nAza karIne siddhapada prApta karo. 358. (zrI banArasIdAsa, nATaka samayasAra, jIvaDhAra, pada-4) * AtmA mUrti (rUpa, rasa, gaMdha, sparza) rahita hovA chatAM paNa, zarIramAM sthita hovA chatAM paNa tathA adazya avasthAne prApta hovA chatAM paNa niraMtara "dama" arthAt "huM" A ullekhathI spaSTapaNe pratItimAM Ave che. evI avasthAmAM he bhavya jIvo! tame Atmonmukha indriya samUhathI saMyukta thaine kema mohane prApta thAva cho ? gurunI AjJAthI paNa bhrama choDo ane abhyataramAM nizcaLa manathI te AtmAnuM avalokana karo. 359. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi. -1, zloka - 136) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 66 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema mohathI matta mana, kaMcana ane kAminImAM 2me che tema jo potAnA zuddha AtmAmAM (2me to ) mokSa samIpa zIghra zuM na Ave? mukti samIpavartI kema na thAya? 360. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-2, gAthA-17 * indriyasukhanA bhAjanomAM pradhAna devo che; temane paNa kharekhara svAbhAvika sukha nathI; ulaTuM temane svAbhAvika duHkha ja jovAmAM Ave che; kAraNa ke teo paMcendriyAtmaka zarIrUpa pizAcanI pIDA vaDe paravaza hovAthI bhRguprapAta ( eTale ke ati du:khathI kaMTALIne ApaghAta karavA mATe parvatanA nirAdhAra UMcA sthAna parathI khAvAmAM AvatI pachATa) samA manojJa viSayo tarapha dhase che. 361. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-71 ) * huM Atman ! teM jisa prakAra kAmake bANoMse pIDita hokara strIke saMyogase prApta honevAle sukhake viSayameM apane cittako karatA hai usI prakAra yadi mukti ke kAraNabhUta jinendrake dvArA upadiSTa mattake viSayameM usa cittako karatA to janma, jarA aura maraNake duHkhase chUTakara kisa kisa sukhako na prApta hotA- saba prakA2ke sukhako pA letA. aisA uttama sthira buddhise vicAra karake ukata jinendrake matameM cittako sthira kara. 362. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka 406 *** * jeTalo anurAga viSayomAM kare che mitra, putra, bhAryA ane dhana zarIramAM kare che teTalI ruci- zraddhA-pratItibhAva svarUpamAM tathA paMcaparama gurumAM kare to mokSa ati sugama thAya. jema saMdhyAno lAla sUrya astatAnuM kAraNa che tathA prabhAtanI saMdhyAnI lAlAza sUryodayane kare che. tema vividha paramaguru vinA zarIrAdino rAga kevaLajJAnanI astatAnuM kAraNa che ane paMcaparamaguruno rAga kevaLajJAnanA udayanuM kAraNa che. evo paMcaparamaguru-rAga che. 363. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 93) karanevAle buddhimAnoMko saMsAra, bhoga * karmarUpI zatruoMko pakaDanekI IcchA aura za2I2meM vairAgya baDI buddhimAnIke sAtha sadA bhAvanA yogya hai. 364. (zrI kuladhara AcArya, sArasambucaya, zloka- 127 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (67 paramAgama - ciMtAmaNi) * he Atma! jema parapadArthone pratidina tuM smare che tema ja zuddha AtmasvarUpane smare to mokSa zuM tane hastagata na thAya ? 365. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-15, gAthA-6 ) * mAtAnA garbhamAM rahevAthI je duHkhI thAya che te narakanI mAphaka atizaya tIvra hoya che tathA kuMbhIpAka samAna hoya che. (ghaDAnI mAphaka zarIrane agnimAM nAkhe che. ) narakamAM nArakI jIva anya nArakIne khUba rIbAvI-rIbAvIne bALe che tevuM du:kha garbhamAM jIvane thAya che. vaLI garbhAzaya rudhirathI atizaya dhRNAspada hoya che. evA garbhamAM mAre rahevuM paDaze evo bhaya jenA manamAM utpanna thavAthI, tenAthI dUra rahevA mATe munirAja haMmezA jinavANInA ciMtanamAM tatpara thAya che. 366. ( zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, aNagAra bhAvanA, gAthA-41) * * * * jenA garbhavataraNa pahelAM sarvotkRSTa riddhino svAmI indra be kara joDI parNa vinIta pariNAme kiMkaranI jema jene vaMdana kare che, vaLI je mahAna AtmA yugamraSTA che, cakravartI jevA jenA bAraNa panotA viziSTa puNyavAna putra che, evA zrI AdinAtha svAmIe sudhAvaMtapaNe pRthvI viSe ghera ghera AhAra arthe paribhramaNa karyuM. aho ! vidhAtA (karma) no vilAsa kharekhara Azcarya pamADe che, atizaya alaMdhya, koIthI maTADI zakAya nahiM evo mahA samartha che. 367. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-119) * * * * pote karelAM karmanA phaLAnubaMdhane svayaM bhogavavA mATe tuM ekalo janmamAM tema ja mRtyumAM praveze che, bIjuM koI (strI-putra-mitrAdika) sukha duHkhanA prakAromAM bilakula sahAyabhUta thatuM nathI; potAnI AjIvikA mATe (mAtra potAnA svArtha mATe strI -putra mitrAdika ) dhUtArAnI ToLI tane maLI che. 368. (zrI somadeva, yazastilaka capU. adhikAra bIjo, zloka-119 ) * ghelA loko tane ghelo - gAMDo kahe to tethI tuM kSubdha thaiza mA, loko game tema bole, tuM to mohane UkheDIne mahAna siddhinagarImAM praveza karaje. 369. (munivara rAmasiMha, pAhuDa- dohA, gAthA-143) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 68) (paramAgama - ciMtAmaNi * paisA, kuTuMba, hAthI, ghoDA, rAjya to potAnA kAmamAM AvatAM nathI paNa samyajJAna AtmAnuM svarUpa che- je prApta thayA pachI acaLa rahe che, te samyajJAnanuM kAraNa AtmA ane paravastuonuM bhedavijJAna kahyuM che; tethI he bhavya jIvo ! karoDo upAyo karIne te bhedavijJAnane hRdayamAM dhAraNa karo. 37). (5. daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-4, zloka-6 ) * meM eka caitanyamayI huM, aura kucha anyarUpa kabhI nahIM hotA haiM. merA kisI bhI padArthase koI saMbaMdha nahIM hai yaha merA pakSa parama majabUta aisA hI hai. 371. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatvasaptati, zloka-54) * * * * dayArahita yamarAja jo maraNase DaratA hai usako choDatA nahIM hai. isaliye bematalaba Dara na kara. apanA cAhA huA sukha kabhI nahIM prApta hotA hai Isaliye tU isa sukhakI IcchA na kara. jo mara gayA naSTa ho gayA usakA zoca karane para lauTakara nahIM AtA he isaliye bematalaba zoka na kara. samajakara kAma karanevAle vidvAna be matalaba kAma kisaliye kareMge ? 37ra. (zrI amigati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-73) * * * * ghaNo lAMbo samaya aticAra rahita jJAna-darzana-cAritra vize pravRtti karIne paNa koI puruSa maraNa samaye cAra ArAdhanAno vinAza karIne anaMta saMsArI thatAM bhagavAne joyela che mATe maraNa samaye jema ArAdhanA bagaDe nahi tema yatna karo. 373. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-15 ) * (saMsArase vairAgya hone para cakravartI socatA hai ki) yahu cakravartIkA sAmrAjya kukhtArahI jIvanIke samAna hai kayoM ki jisa prakAra kukhtAra apanA cakra (cAka) ghumAkara miTaTIsa bane hue ghaDe Adi vartanoMse apanI AjIvikA calAtA hai, usI prakAra cakravartI bhI apanA cAka (cakraratna) ghumAkara miTTIse utpanna hue ratna yA kara Adise apanI AjIvikA calAtA hai- bhogopabhogakI sAmagrI luTAtA hai Isaliye Isa cakravartI ke sAmrAjya ko dhikkAra che. 374. (zrI jinasena AcArya, Adi purANa, bhAga-2, zloka-235) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (69 paramAgama ciMtAmaNi ) * arere! saMsAramAM bhamatAM jIvane nathI to saMta dekhAtA ke nathI tattva dekhAtuM; ane paranI rakSAno bhAra khabhe laine phare che! indriyo ane manarUpI phojane sAthe laine paranI rakSA mATe bhamyA kare che! 375, 1 (munirAja rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-191) * jenAthI anAdi mithyAtvaroga maTe evA nimittonuM maLavuM to uttarottara mahAdurlabha jANI A (hahukA ) niSkRSTakALamAM jainadharmanuM yathArtha zraddhAnAdi thavuM to kaThaNa che ja, paraMtu tattvanirNayarUpa dharma to bALa, vRddha, rogI, nIrogI, dhanavAna, nirdhana; sukSetrI tathA kukSetrI ityAdi sarva avasthAmAM prApta thavA yogya che, tethI je puruSa potAnA hitano vAMchaka che teNe to sarvathI pahelAM A tattvanirNayarUpa kArya ja karavuM yogya che. 376. (zrI bhAgacaMdajI, sattAsvarUpa, pAnuM -4) *** * jagatamAM bIjA jIvonI cokI vinA AtmaguNo dharanAra jIvo bahu alpa che. bahudhA jagatavAsI jIvo lokinaMdAnA bhayathI ja pUrva mahApuruSoe yojelI suMdara bAhya maryAdAmAM pravarte che. ane te paNa hitakAraka che. bhagavAnano ane AtmamalinatAno jIvane jeTalo bhaya nathI eTalo jagatano bhaya jIvone maryAdAmAM rAkhI rahyo che, bAkI sarva jIvo manoyoga pramANe kAyayogane jo mokaLo mUke to jagatanI ane jagata-vAsI jIvonI keTalI akathya aMdhA-dhUMdhI thAya ? durjano eka rIte sajjanonI sajjanatAnA daramAyA vinAnA (vagara pagAranA) rakhAvALa che, tethI ja mahApuruSo kahe che ke - jagata eka rIte gurunI garaja sAre che." 377. 66 (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-140) *** * ghaNA lAMbA samayathI je ghaDAmAM maLa-mUtra bharyA hoya te ghaDAne jaLathI dhovA chatAM temAMthI durgaMdha jatI nathI. tema samyaktvarUpI jaLathI jJAnAmRtasvarUpa ghaTane dhovA chatAM viSayajanya vAsanAnA saMskAra jatAM tethI samyagdaSTi jJAnIne, jema rogIne auSadhI sevananI ruci nathI chatAM rogavaza auSadhInuM sevana karavuM paDe che tema viSayonI ruci nahi hovA chatAM, vAsanAnA saMskAravaza viSayono tyAga thai zakato nathI. 378. (zrI kuMdakuMdAcArya, 25NasAra, gAthA-139-140) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 70) (paramAgama - ciMtAmaNi * mithyASTi jIvane je pragaTa che evo jIva-karmanA ekatvarUpa viparIta saMskAra kema pravartI rahyo che e Azcarya che! bhAvArtha Ama che ke sahaja jIva-ajIva bhinna che. evuM anubhavatAM to barAbara che, satya cheH mithyAdaSTi je eka karIne anubhave che te Avo anubhava kai rIte Ave che te moTo acaMbo che! 379. (zrI rAjamallajI kaLazaTIkA, kaLaza-43) * * * * he prANI! prAyaH pratyeka prANIyonAM aMtaHkaraNa e AzArUpa mahAna, gahana, gaMbhIra ane ati UMDA garta (kUvA) che. vaLI te amaryAdita che, jemAnAM eka rgatamAM A traNa lokanI samasta vibhUti mAtra eka aNu samAna sUkSmapaNe varte che, ane jagatavAsI prANIyo to anaMtatAnaMta che, to e traNalokanI samasta vibhUtinI vaheMcaNI karatAM kone kone keTalI keTalI Ave? arthAt traNalokanI samasta vibhUti kadAca eka prANInA hAthamAM AvI jAya, topaNa tenI tRSNA zAMta thAya nahi. dhanAdi sarva saMpatti jagatamAM saMkhyAta che, jyAre tenA grAhaka anatAnaMta che. mATe huM AtmA! tArI e viSayanI AkAMkSA vyartha che. 380. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-36 ) * * * * zubha-AcaraNarUpa karma ane azubha-AcaraNarUpa karma-evA samasta karmano niSedha karavAmAM AvatAM ane e rIte niSkarma avasthAthI pravartatA; munio kAMI azaraNa nathI. kAraNa ke, jyAre niSkarma avasthA (nivRtti avasthA) pravarte che tyAre jJAnamAM AcaraNa karatuM - ramaNa karatuM - pariNamatuM jJAna ja te munione zaraNa che. teo te jJAnamAM lIna thayAM thakAM parama amRtane pote anubhave che - AsvAde che. 381. (zrI amRtAcaMdrAcArya, samayasAra-TIkA. kaLaza-104 ) * sAdhu puruSanuM citta eka pAko (zreta) vALa dekhavAthI ja zIvra vairAgya pAmI jAya che. paraMtu enAthI viparIta avivekI manuSyanI tRSNA pratidina vRddhatva sAthe vadhatI jAya che arthAt jema jema tenI vRddhAvasthA vadhatI jAya che tema tema uttarottara tenI tRSNA paNa vadhatI jAya che. 382. ( zrI padmanaMdI AcArya, pAnaMdI paMcaviMzati, adhi, -1, zloka-171 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (71 * je jIva kharekhara mokSane arthe udyamI cittavALo vartato thako, aciMtya saMyamatapabhAra saMprApta karyo hovA chatAM paramavairAgyabhUmikAnuM ArohaNa karavAmAM samartha evI prabhuzakti utpanna karI nahi hovAthI, "pIMjaNane coTela rU, nA nyAye nava padArtho tathA arvatAdinI rucirUpa (prItirUpa) parasamayapravRttino parityAga karI zakato nathI, te jIva kharekhara sAkSAt mokSane prApta karato nathI paraMtu devalokAdinA kalezanI prAtirUpa paraMparA vaDe tene prApta kare che. 383. (zrI amRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya-TIkA, gAthA-17) * * * * jema zikArInA upadrava vaDa bhayabhIta thayeluM sasaluM ajagaranA khullAM moDhAne dara - bila jANI praveza kare che tema ajJAnI jIva bhudhA, tRSA, kAmakrodhAdika tathA indriyanA viSayanI tRSNAnA AtApa vaDa saMtApita thaine viSayAdikarUpa ajagaranA mukhamAM praveza kare che, temAM praveza karIne potAnA jJAna, darzana, sukha, sattAdika bhAvaprANano nAza karI nigodamAM acetanatulya thaine anaMtavAra janma-maraNa karato thako anaMtakALa vyatIta kare che ke jyAM AtmA abhAvatulya ja che. 384. (zrI samatabhadrAcArya, ratnakAMDazrAvakAcAra, gAthA-121, sadAsukhajInI TIkA, pAnuM- 609) * * * * mAruM AyuSya ghaNuM lAMbu che, hAtha-paga vagere badhA avayavo khUba majabUta che, A lakSmI paNa mArA vazamAM che to pachI huM nakAmo vyAkuLa zA mATe thAuM? uttarakALamAM jyAre vRddhAvasthA prApta thaze tyAre huM nizcita thaine khUba dharma karIza. khedanI vAta che ke A jAtano vicAra karatAM karatAM A mUrkha prANI kALano koLiyo banI jAya che. 385. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi, -1, zloka-170) * samyagdaSTine likhane yogya, grahaNa karane yogya, anubhava karane yogya apane AtmAne svabhAvako anubhava kara liyA hai. vahu Atmika padake bhItara jamanemeM vicakSaNa ho gayA hai. bhedavijJAnakI kalAse samyakatvIka bhItara svAnubhavanI kalA jaga gaI hai. usane udhotarUpa Atmadarzanako dekha liyA hai tathA prakAzamAna apane priya paramAtma svabhAvako pragaTa karanekA prema usane prApta kara liyA hai. 386. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM - 110) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 72 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * eka potAnA AtmA sivAya anya koI verI nathI. mATe he yogI ! je bhAvathI te karmonuM nirmANa karyuM te parabhAvane tuM maTADa. 387. (munirAja rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-117) * A saMsAramAM viSayAMdha jIvoe kautuhalapUrvaka bhogavI bhogavIne choDelAM padArthone mohamUDha jIva pharI pharI Icche che. tuM e paravaturUpa bhogAdimAM eTalo tIvra rAgI thayo che ke tene tuM vAraMvAra Azcaryayukta ane mahattvapUrNa dRSTie joI rahyo che ke jANe A kSaNa pahelAM e bhogAdi padArtho pUrve meM kyAreya dIThAM nathI ke anubhavyAM nathI. paNa bhAI ! e bhogAdi padArtho te pUrve anaMtavAra bhogavyAM che. are! te ekalAe ja nahi paNa anaMta jIvoe anaMtavAra tArA ja vartamAna abhilASIta bhogAdika padArtho bhogavyAM che ane choDayA che. paNa bhAI ! tenI tane kAMI paNa sudha rahI nathI, tethI ja e tArI tathA bIjAM anaMta jIvonI anaMtavAra choDelI ucchINa (eMTha) ne tuM vAraMvAra pharI pharI Adarayukta bhAve ane AzcaryayuktapaNe grahaNa karyA kare che. 388. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-50) * * * * vidvAna sAdhunI buddhirUpI nadI AgamamAM sthita thaIne niraMtara tyAM sudhI ja AgaLa AgaLa doDe che jyAM sudhI tenuM hRdaya utkRSTa AtmatattvanAM jJAnathI bhUdAtuM nathI. 389. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, sabodha caMdrodaya, gAthA-36 ) * jema koI nizAcaronA netro svayameva aMdhakArane naSTa karavAnI zaktivALA hovAthI, aMdhakArane dUra karavAnA svabhAvavALA dIpa - prakAzadAdikathI kAMI prayojana nathI (arthAt dIvA vagereno prakAza kAMI karato nathI), tema - jo ke ajJAnIo viSayo sukhanAM sAdhana che' evI buddhi vaDe viSayono phogaTa adhyAsa (Azraya) kare che topaNa - saMsAramAM ke muktimAM svayameva sukhapaNe pariNamatA A AtmAne viSayo zuM kare che? 390. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-67) * jo yogI dhyAnI muni vyavahArameM sotA hai, vaha apane svarUpake kAmameM jAgatA hai aura jo vyavahArameM jAgatA hai, vahu apane AtmakAryameM sotA hai, 391. (zrI kuMdakuMdAcArya mokSapAhuDa, gAthA-31) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (73 * he jIva! AtmakalyANane arthe kaMika yatna kara! kara! kema zaTha thai pramAdI banI rahe che? jyAre e kALa potAnI tIvra gatithI AvI pahoMcaze tyAre yatna karavA chatAM paNa te rokAze nahi - ema tuM nizcaya samaja. kyAre, kyAMthI ane kevI rIte e kALa acAnaka AvI caDaze tenI paNa koIne khabara nathI. e duSTa yamarAja jIvane kAMI paNa sUcanA pahoMcADyA sivAya ekAeka humalo kare che teno to kAMIka khyAla kara! kALanI aprata aroka gati AgaLa maMtra, taMtra ane auSadhAdi sarva sAdhana vyartha che. 392. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-78) * * * * cetanA zuddhajIvanuM svarUpa che. tene jANe jJAtA-jIvane AvA bhAva thAya che - have meM zuddhacetanAnuM svarUpa jANyuM. huM jJAnadarzanacAritrarUpa chuM, vikArarUpa huM nathI, siddha samAna chuM, baMdha, mokSa, Asrava, saMvararUpa huM nathI, have huM saMsArathI bhinna thayo, svarUpagaja upara huM ArUDha thayo, svarUpagRhamAM praveza karyo. A saMsArapariNAmono huM tamAsagIra thayo. have huM pote potAnA svarUpane dekhuM jANuM, eTalo vicAra to vikalpa che ane jJAno pratyakSa rasa vedavo te bhAvamAM anubhava che, vicAra pratItirUpa sAdhaka che, anubhavano bhAva sAdhya che. sAdhaka-sAdhyabheda jANe to vastunI siddhi thAya. 393. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 46) * * * * eka ghaDI ke ardha ghaDI paNa dararoja jinAkAra (jinasvarUpa) jevA potAnA svarUpanuM anusaMdhAna (dhyAna) karavuM joie, jethI bhavobhavanA karmonA DhagalA paNa evI rIte vilIna thaI jaze ke jevI rIte sUryano udaya thatAM ja aMdhakAra vilIna thaI jAya che. 394. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-28) * tattvadaSTithI jotAM, rAgadveSane upajAvanAruM anya dravya jarAya dekhAtuM nathI, kAraNa ke sarva dravyonI utpatti potAnA svabhAvathI ja thatI aMtaraMgamAM atyaMta pragaTa prakAze che. 395. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-219 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 74 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * mAnavake je jo svabhAva kahe gaye haiM ve ve azubha jJAnako yA zubha jJAnako anubhava karate haiM, jo koI bhI mAnava zuddha jJAnake dhArI hai unakA vijJAna yA bhedavijJAna apane AtmAko nizcayase paramAtmArUpa jAnatA hai yA anubhava karatA hai. 396. (tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-7) * saMsArapariNamI mohamugdha jIvane potAnA astitvano nizcaya karavAno ke tenA asAdhAraNa dharmo pratye upayogane prerI "huM jIva chuM." e prakArano samyaka nirNaya karavAno anAdi moha ADe avakAza kayAM che? nahi to potAthI potAno nirNaya na thAya eTalo badho jIva padArtha kAMI aMdhAre paDayo nathI. vAstavya vicAre spaSTa samajAya eTalo badho svayaM prakAzita padArtha che. 397 (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-241) * tattvanuM avalaMbana karanAra evA mane je paradravyanuM parijJAna pustakothI thAya thAya te paNa heya che; to paradravya kema heya na hoya? 398. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-15, gAthA-13) * * * * jo zubhopabhogajanya udayagata puNyanI saMpadAvALA devAdika (arthAt zubhopayogajanya puNyanA udayathI prApta thatI RddhivALA devo vagere) ane azubhopayogajanya udayagata pApanI ApadAvALA nArAkAdika e baMneya svAbhAvika sukhanA abhAvane lIdhe avizeSapaNe (taphAvata vinA) paMcendriyAtmaka zarIra saMbaMdhI duHkhane ja anubhave che, to pachI paramArthe zubha-azubha upayoganI pRthakatvavyavasthA TakatI nathI. 399. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra - TIkA, gAthA-72 ) * he jIva! dehanAM jarA-maraNa dekhIne tuM bhaya na kara; potAnA AtmAne tuM ajara-amara parama brahma jANa. 4OO. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-33) * jJAnamayI nijatattva sivAya anya sarva bhAvo paragata che, (mATe) temane choDIne zuddha svabhAvavALA potAnA AtmAnI ja bhAvanA karavI joie. 401. (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-43) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 75 ciMtAmaNi ) * jema nizcayathI ( kharekhara) jeNe siMhane jANyo nathI tene bilADI je siMharUpa thAya che tema jeNe nizcayanuM svarUpa jANyuM nathI temane vyavahAra ja nizcayarUpa thAya che arthAt teo vyavahArane ja nizcaya mAnI bese che. 402. paramAgama 1 (zrI amRtacaMdrAcArya, puruSAtha siddhi upAya, zloka-7) * je mokSanA sAcA kAraNane to jANato nathI, ane mAtra akSaranA jJAnavaDe ja garvita thaine phare che te to, jema vaMza vagarano vezyAputra jyAM-tyAM hAtha laMbAvIne bhIkha mAMgato bhaTake, tenA jevo che. 403. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-doDA, gAthA-86) * A sAkSAt (sarva prakAre) saMvara kharekhara zuddha AtmatattvanI upalabdhithI thAya che ane te zuddha AtmatattvanI upalibdha bhedavijJAnathI ja thAya che. mATe te bhedavijJAna atyaMta bhAvavAyogya che. 404. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza- 129 ) * jo siddha ho cUke haiM. bhaviSyameM hoMge aura vartamAnameM hote haiM, ve saba nizcayase Atmadarzanase hI siddha hue haiM yaha bhrAMtirahita samajo. 405. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-10) * zuddha caitanyadravya sAthe aNamaLatA che je rAgAdi azuddhabhAva, zarIra Adi, sukhadu:kha Adi nAnA prakAranA azuddha paryAyo, te badhAM jIvadravyasvarUpa nathI. kevA che azuddhabhAva ? mArA zuddha caitanyasvarUpa sAthe maLatA nathI. zA kAraNathI ? kAraNa ke jinasvarUpane anubhavatAM, jeTalA che rAgAdi azuddha vibhAvaparyAyo te mane paradravya che, kema zuddha caitanyalakSaNa sAthe maLatA nathI, tethI samasta vibhAva pariNAma taiya che. 406. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza-185 ) * 'huM 52no nathI, 52 mArAM nathI, huM eka jJAna chuM' ema je dhyAve che, te dhyAtA dhyAnakALe AtmA arthAt zuddhAtmA thAya che. 407. (zrI kuMdakuMda AcArya, pravacanasAra, gAthA -191 ) AkhA dehamAM huM ja nara cetanarUpa vasu chuM. * nakhathI mAMDIne zikhA sudhI A je kSaNe huM mane ja joUM chuM te kSaNe huM cetanabhUpa chuM. 408. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM - 161 ) - Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 76) (paramAgama - ciMtAmaNi * zuddha-azuddhanI je vikalpanA (viparIta kalpanA) te mithyAdaSTine haMmezA hoya che. samyagaSTane to haMmezA (evI mAnyatA hoya che ke, kAraNatattva ane kAryatattva banne zuddha che. A rIte paramAgamanA atula arthane sArAsAranA vicAravALI suMdara buddhi vaDa je samyagdaSTi svayaM jANe che, tene ame vaMdana karIe chIe. 4Odeg. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-72 ) * zrI AcAryadava kahe che ke jene darzananI vizuddhi thaI gaI che te pavitra AtmA mukta ja che - ema ame mAnIe chIe. kema ke darzanazuddhine ja mokSanuM mukhya kAraNa mAnavAmAM AvyuM che. 410. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnarNava, sarga-6, gAthA-pa7) * * * * aba maine usa iSTa priya vastuko dekha liyA hai jisake liye merA udezya thI, jisake liye merI cAha thI, arthAt meM zuddha svarUpanA anubhava cAhatA thA so muje samyagdarzanake lAbhase zuddhAtmAnA darzana yA anubhava ho gayA hai. AtmAkA darzana hote hI mAno mere pragaTa sarva baMdhana vilA gaye haiM. arthAt maiMne zarIra va karmoka baMdhanoko para anubhava kiyA hai, nizcayanayase mujaba meremeM yaha baMdhana dikhate hI nahi, meM apanako baMdhana mukta anubhava kara rahA huM. anaMta guNadhArI AtmAkI ruca honese hI darzanamohanIyakarmakA aMdhakAra dUra ho gayA hai. 411. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM -197) * * * * mokSAbhilASIo mATe caitanyasvarUpa AtmA ja mokSano mArga che, AtmAthI anya koi paNa mokSamArga nathI tathA AnaMda paNa AtmAmAM ja che paraMtu tenA sivAya anya kayAMya paNa AnaMdanI pratIti thatI nathI, mATe bhavya jIvoe tenuM dhyAna karavuM joie. 412. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatva saptati, zloka-46) * jo zuddha AtmAko azuci zarIrase bhinna samajatA hai, vaha zAzvata sukhameM lIna hokara samasta zAstroMko jAnatA hai. 413. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-95) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ) * para-avalaMbana duHkha che, sva-avalaMbana sukharUpa che, A pragaTa lakSaNane oLakhIne sukhanA bhaMDArarUpa potAne avalaMbavuM. 411. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM - 162) * vastusvarUpano pratyakSapaNe AsvAda Ave che tenuM nAma anubhava che. vaLI anabhavazIla jIva jevuM anubhave tevuM kahe che - mATe dravya piMDarUpa athavA jIvasaMbaMdhI bhAvapariNamanarUpa jeTalA vibhAgarUpa azuddha pariNAma te badhAM sarvathA nathI, nathI. have te jevo che tevo kahe che - samasta vikalpothI rahita caitanyanA samUhurUpa udyotano samudra huM chuM. 415. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza - 30) * jinendrabhagavAnakA kA huA huA upabhoga yaha hai ki saMsArameM bhramaNa karAnevAle pAMca indriyone va manake upabhogoM ko tyAga karake jinavANIne akSaroke va vAkyoMko bhale prakAra jAnA jAve tathA apane bhItara AtmAko zuddha paramAtmAne samAna anubhava kiyA jAve. 416. (tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-494 ) * devadevaLamAM je zakti sahita deva vase che, he yogI ! te zaktimAna ziva koNa che? eno bheda tuM jaldI gotI kADha. 417. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-pa3) * jo jIva paradravyameM rata hai, rAgI hai, vaha to aneka prakArane karmone baMdhatA hai karmokA baMdha karatA hai aura jo paradravyase virata hai rAgI nahIM hai, vahu aneka pakAraka karmone chuTatA hai, yaha baMdhakA aura mokSakA saMkSepameM jinadevakA upadeza hai. 418. (zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-13) * sUryakAMta maNinI mAphaka (arthAt jema sUryakAMta maNi potAthI ja agnirUpa pariNamato nathI, tenA agnirUpa pariNamanamAM sUryanuM biMba nimitta che, tema) AtmA potAne rAgAdikanuM nimitte kadI paNa thato nathI, temAM nimitta parasaMga ja (-paradravyano saMga ja) che, - Avo vastusvabhAva prakAzamAna che. (sadAya vastuno Avo ja svabhAva che, koie karelo nathI.) 419. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-175) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 78) (paramAgama - ciMtAmaNi * bhAvakarma je mahArAgadveSarUpa- azuddha cetanArUpa-pariNAma, te azuddha pariNAma vartamAnamAM jIvanI sAthe eka pariNamanarUpa che, tathA azuddha pariNAmanI sAthe vartamAnamAM jIva vyApya vyApakarUpa pariName che. tethI te paraNAmono jIvathI bhinnapaNAno anubhava kaThaNa che, topaNa sukSma saMdhino bheda pADatAM bhinna pratIti thAya che. 420. (zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza-181) * paramAtmatattvanA pratipAdaka zAstranA mAtra eka ja vacana vaDe paNa je sArabhUta Atmatattvane jANe che te to zAstrasamudrano pAra pAmaze; paNa bIjA AtmajJAna vagara dinarAta bhaNIne thAkI jAya topaNa zAstrano ke bhavano pAra nahi pAme. 421. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-49) * "mAruM ema maMtavya che ke- AtmA judo che ane tenI pAchaLa janAruM karma juduM che; AtmA ane karmanI ati nikaTatAthI je vikRti thAya che te paNa tevI ja rIte (AtmAthI) judI che; vaLI kALa-kSetrAdika je che te paNa (AtmAthI) judAM che. nija nija guNakaLAthI alaMkRta A badhuMya jude juduM che (arthAt potapotAnA guNo ane paryAyothI yukta sarva dravyo atyanta jude judAM che )." 422. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatva saptati, zloka-79 ) * * * * narabhava kAMI sadA to rahe nahi, sAkSAt mokSasAdhana jJAnakaLA A bhava vinA anya jagyAe UpajatI nathI. mATe vAraMvAra kahIe chIe ke - nijabodhakaLAnA baLa vaDe nijasvarUpamAM raho. niraMtara e ja yatna karo. AvuM vAraMvAra kahyuM to bALaka paNa na karAve. tame to anaMta jJAnanAM dhaNI banI, AvI bhUla dhAro cho e joi moTuM acaraja Ave che. 423. (zrI dIpacaMdajI anubhavaprakAza, pAnuM -38) * he paMDita! jaise lohekI sAMkalako tU sAMkala samajatA hai usI taraha tu sonekI sAMkalako bhI sAMkala hI samaja. jo zubha -azubha donoM bhAvoMkA parityAga kara dete hai, nizcayase ve hI jJAnI hote haiM. 424. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-7ra ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 79 paramAgama ciMtAmaNi ) * munivarajano niraMtara svarUpasevana kare che. mATe mAre paNa mAruM trailokayapUjya sarvotkRSTa pada avalokI nijakArya karavuM che. karmaghaTAmAM mAro svarUpasUrya chupAi rahyo che. mArA svarUpasUryano prakAza karmaghaTAthI jarApaNa haNAyo nathI, mAtra AvaraNa pAmyo che. game teTaluM e karma ghaTAnuM jora vadhI jAya topaNa te mArA svarUpane haNI zake nahi cetanane acetana karI zake nahi. mArI ja bhUla thai. svapada bhUlyo, bhUla maTI jAya to mAruM svapada to jemanuM tema ja banI rahe che. 425. ( zrI dIpacaMdajI, anubhava prakAza, pAnuM - 11 ) - *** * koi puruSa nirvikAra-zuddhAtmabhAvanA svarUpa 52mopekSA saMyamamAM sthita rahevA icche che, paraMtu temAM sthita rahevAne azakta vartato thako kAmakrodhAdi azubha pariNAmanA vaMcanArthe athavA saMsArasthitinA chedanArthe jyAre paMcaparameSThI pratye guNastavanAdi bhakti kare che, tyAre te sUkSma 52samayarUpe pariNata vartato thako sarAga samyagdaSTi che. ane jo te puruSa zuddhAtamabhAvanAmAM samartha hovA chatAM paNa, tene (zuddhAtmabhAvanAne ) choDIne 'zubhopayogathI ja mokSa thAya che' ema ekAMte mAne to te sthUla pa2samayarUpa pariNAma vaDe ajJAnI mithyAdaSTi thAya che. 426. (zrI jayasena AcArya, paMcAstikAya-TIkA, gAthA-165 ) * kharekhara A, sarva padArthonA dravyaguNaparyAya svabhAvanI prakAzaka pAramezvarI (-52mezvare kahelI ) vyavasthA bhalI-uttama-pUrNa-yogya che, bIjI koi nahi; kAraNa ke ghaNAMya (jIvo ) paryAyamAtrane ja avalaMbIne tattvanI apratipatti jenuM lakSaNa che avA mohane pAmatA thakA pa2samaya thAya che. 427. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gathA-93) *** * samyagdarzanakI nirmala dRSTi jaba prakAzita hotI hai taba ahitakArI paryAya saMbaMdhI rAga-dveSAdi mala dikhalAI nahi dete haiM. isIkI sahAyatAse hI kevalajJAna paidA hotA hai. Isake abhyAsako calAnese 52dravyake nimittase honevAle bhAva dUra ho jAte hai. 428. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-553) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 80) (paramAgama - ciMtAmaNi * jagatamAM je koI jevI vastu je koi jevaDA caitanyasvarUpa ke acaitanyasvarUpa dravyamAM ane guNamAM nija rasathI ja anAdithI ja varte che te, kharekhara acalita vastusthitinI maryAdAne toDavI azakya hovAthI, temAM ja (potAnA kevaDA dravya-guNamAM ja) varte che paraMtu dravyAMtara ke guNAMtararUpe saMkramaNa pAmatI nathI. ane dravyAMtara ke guNAMtararUpe nahi saMkramatI te, anya vastune kema pariNamAvI zake? kadI nA pariNamAvI zake.) mATe parabhAva koithI karI zakAya nahi. 429. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-103) * * * * brahmacarya, tapa, saMyama, vrata, dAna, pUjA Adi athavA asaMyama, kaSAya, viSaya-bhoga Adi emAM koi zubha ane koi azubha che, AtmasvabhAvano vicAra karavAmAM Ave to baMneya karmarUpI roga che. bhagavAna vItarAgadeve baMnene baMdhanI paraMparA kahI che. AtmasvabhAvanI prAptimAM bane tyAjya che. eka zuddhopayoga ja saMsAra - samudrathI tAranAra, rAgadveSano nAza karanAra ane paramapada ApanAra che. 430. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, puNya-pApa-ekatvadvAra, pada-7) * koI mithyAdaSTi jIva evI AzaMkA karaze ke jIvadravya jJAyaka che, samasta zayane jANe che, tethI paradravyane jANatAM kAMika thoDo ghaNo rAgAdi azuddha pariNatino vikAra thato haze ? uttara Ama che ke paradravyane jANatAM to eka niraMzamAtra paNa (vikAra) nathI, potAnI vibhAva pariNati karatAM vikAra che, potAnI zuddha pariNati hotAM nirvikAra che. 431. (zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza-222) * * * * pratimA use kahA gayA hai jahAM ratnatrayadharmako tathA zuddha utkRSTa Atmatattvako manana kiyA jAve. yahu anubha kiyA jAve ki mere AtmAkA apanAhI svabhAva zuddha svarUpI paramAtmA hai. aisA svarUpAcaraNacAritra ho taba pratimA kahI jAtI hai. 43ra. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-303) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (81 * jema dUdhamAM paDela indranIlamaNi potAnA tejathI dUdhamAM cAre tarapha vyApI jAya che - potAnA teja jevuM nIluM banAvI le che tevI ja rIte jJayanI madhyamAM rahelA jJAna potAnA prakAzathI zeyasamUhane sarva taraphathI vyApIne tene prakAzita kare che - potAno viSaya banAvI le che. 433. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, jIva adhikAra, gAthA-21) * he bhavya! tuM jIvane rasarahita, rUparahita, gaMdharahita avyakta arthAt indriyone gocara nathI evo, cetanA jeno guNa che evo, zabda- rahita, cihnathI jenuM grahaNa nathI evo e jeno koi AkAra kahevAto nathI evo jANa. 434. (kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-49) * jagatamAM tattvane koI viralA puruSa sAMbhaLe che. sAMbhaLIne paNa tattvane yathArtharUpa viralA ja jANe che, jANIne paNa tattvanI bhAvanA arthAt punaH punaH abhyAsa viralA ja kare che tathA abhyAsa karIne paNa tattvanI dhAraNA (tattvanuM dhAraNa karavuM) to viralAone ja hoya che. 435. (zrI svAmI kArtikeyAnuprekSA, gAthA-297) * jo paradravya iSTa- aniSTa hota ane tyAM A jIva rAga-dveSa karato hoya to mithyA nAma na pAmata, paNa te to iSTa-aniSTa nathI ane A jIva tene iSTa-aniSTa mAnI rAga-dveSa kare che tethI e pariNAmone mithyA kahyA che. 436. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 4, pAnuM - 94) * eka tarapha samyagdarzanano lAbha thato hoya ane bIjI tarapha traNa lokanuM rAjya maLatuM hoya to paNa traNa lokanA lAbha karatAM samyagdarzanano lAbha zreSTha che. traNa lokanuM rAjya pAmIne paNa amuka nizcitakAla pachI tyAMthI patana thaze ja, ane samyagdarzanano lAbha thatAM avinAzI mokSa sukha prApta thAya che. tethI traNa lokanA lAbha karatAM samyakatvano lAbha zreSTha che. 437. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-746-747) * zuddha citUpa huM chuM, e smaraNa karatAM bIjuM uttama smaraNa, kadIya, kyAMya, koInuM paNa, koIeya, joyuM nathI, sAMbhaLyuM nathI. 438. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-2 (gAthA-14) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 82). (paramAgama - ciMtAmaNi * jinasUtra anusAra upadeza denAra uttama vakatA kadAca roSa kare to paNa te kSamAno bhaMDAra che; ane je puruSa jinasUtrathI virUddha upadeza Ape che tenI kSamA paNa rAgAdika doSanuM tathA mithyAtvAdinuM ThekANuM che. (A gAthA 5. ToDaramallajIo mokSamArga prakAzamAM udhUta karI che, pAnuM - 3(1) 439, (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamAlA, zloka-14) * he jIva! tUne bhISaNa (bhayaMkara) narakagati tathA tiryaMcagatimeM aura kudeva kumanuSyagatime tIvra duHkha pAye hai, ataH aba tU jinabhAvanA arthAt zuddha AtmatattvakI bhAvanA bhA, isase tere saMsArakA bhramaNa miTegA. 440. (zrI kuMdakuMdacArya, bhAvapAhuDa, gAthA-8) * jemane AtmAno anubhava thayo nathI tevA lokone grAma ke araNya evA be prakAranA nivAsasthAna che. paraMtu jemane AtmasvarUpano anubhava thayo che tevA jJAnI puruSone, cittanI vyAkulatA rahita, rAgAdi rahita zuddha AtmA ja nivAsthAna che. 441. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra gAthA-70) * * * * je manuSya, bIjA jIvanA padArtho athavA dhana hare che te manuSya te jIvanA prANa hare che, kema ke jagatamAM je A dhanAdi padArtho prasiddha che te badhAM ja manuSyone bAhyaprANa che. 442. (zrI amRtacaMdrAcArya, puruSArthasiddhi upAya, zloka-103) * jo krodhAgni vaDe mana kaluSita thaI jAya to, niraMjanatattvanI AvI bhAvanArUpa nirmaLa jaLa vaDa AtmAno abhiSeka karavo; - ke jyAM jyAM jouM tyAM kaMI paNa mAruM nathI, huM koIno nathI ne koI mAruM nathI. (AvI tattvabhAvanA vaDe krodha zAMta thaI jAya che.) 443. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-140) * jJAnI pApothI lapAto nathI jema sUrya aMdhakArathI vyApta thato nathI, jJAnI jema viSayothI baMdhAtA nathI kavaca paherelo yoddho bANothI viMdhAto nathI. 444. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, cUlikA, adhikAra, gAthA-30) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (83 * jema koI puruSa tapelA lokhaMDanA goLA vaDa parane ijA karavA icchato thako prathama to potAne ja IjA kare che (-pote potAnA ja hAthane bALe che) , pachI parane to ijA thAya ke na thAya - niyama nathI. tema jIva tapelA lokhaMDanA goLA samAna mohAdi pariNAme pariNamato thako prathama to nirvikAra svasaMvedana jJAnasvarUpa nija zuddha bhAvaprANane ja IjA kare che, pachI paranA dravyaprANone IjA thAya ke na thAya - niyama nathI. 445. (zrI jayasena AcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-149) * yadhapi IsalokameM mRtyu hai so jagatako AtApaka karanevAlA hai to hU samyajJAnI ke amRtasaMga jo nirvANa tAke arthi che. jaise kAcA ghaDAkuM agnimeM pakAvanA hai, so amRtarUpa jalake dhAraNake arthi hai, jo kAcA ghaDA agnimeM nahI pake to ghaDAmeM jaladhAraNa nAhIM hoya hai, agnimeM eka bAra paki jAya to bahutakAla jalako saMsargakuM prApta hoya. taise mRtyunA avasarameM AtApa samabhAvanikari ekavAra sahi jAya to nirvANakA pAtra ho jAya. 446. (mRtyumahotsava, zloka-13) * * * * jema koi puruSa, madirA pratye jene tIvra aratibhAva pravaryo che evo vartato thako, madirAne pItAM chatAM paNa, tIvra aratibhAvanA sAmarthyane lIdhe matta thato nathI, tema jJAnI paNa, rAgAdi bhAvonA abhAvathI sarva dravyanA upabhoga pratye jene tIvra vairAgyabhAva pravaryo che evo vartato thako, viSayone bhogavavA chatAM paNa, tIvra vairAgyabhAvanA sAmarthyane lIdhe (karmothI) baMdhAto nathI. 447. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra - TIkA, gAthA- 196) * jemaNe paramAtmasvarUpane dekhI lIdhuM che teo jIvanA svarUpamAM nAnAmoTApaNAno bheda dekhatA nathI, teo sadA sarvatra doSarahita pavitra Atma-guNasAmarthyane ja dekhe che. 448. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-23) * mumukSue tattvamAM kayAMya paNa Agraha rAkhavo na joie kAraNa ke je samasta AgrahothI -ekAMta abhinidhizothI rahita che te ja nirvANane sAdhe che. 449. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, cUlikA adhikAra, gAthA-34) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 84) (paramAgama - ciMtAmaNi * jo koi jIvo vizuddha jJAnadarzasvabhAvavALA zuddhAtmatattvanA samyaka zraddhAnajJAna-anuSThAnarUpa nizcayamokSamArgathI nirapekSa kevaLa -anuSThAnarUpa vyavahAranayane ja mokSamArga mAne che, teo tenA vaDe devalokAdinA kalezanI paraMparA pAmatA thakA saMsAramAM paribhramraNa kare che. paraMtu jo zuddhAtmAnubhUtilakSaNa nizcayamokSamArgane mAne ane nizcayamokSa mArganuM anuSThAna karavAnI zaktinA abhAvane lIdhe nizcayasAdhaka zubhAnuSThAna kare, to teo sarAga samyagdaSTi che ane paraMparAe mokSane pAme che. - Ama vyavahAra-ekAMtanA nirAkaraNanI mukhyatAthI be vAkya kahevAmAM AvyAM. 450. (zrI jayasena AcArya, paMcAstikAya - TIkA, gAthA-172 ) * je bhavyajIva atizaya vistRta jJAnarUpa advitIya zarIranA dhAraka siddha paramAtmAnA viSayamAM jJAnavAna che te ja nizcayathI samasta vidvAnomAM zreSTha che. paraMtu je siddhAtmaviSayaka jJAnathI zUnya rahIne nyAya ane vyAkaraNa Adi zAstronA jANakAra che temanuM ahIM koi paNa prayojana nathI kAraNa e ke je lakSyanA viSayamAM saMbaMdha kare che te ja bANa kahevAya che. 4pa1. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, siddhastuti zloka-24) * * * * tattvane samajatI vakhate yuktimArga vaDe AgamanI vAto jANavI joie paNa ArAdhanA vakhate nahIM, kema ke anubhava to pratyakSano viSaya che. 45ra. (zrI mAilDadhavala, nayacakra, zloka-ra68) * prazna - maraNa paryata zULanI jema hRdayamAM khaTake te zuM? uttara:- gusapaNe kareluM akArya. (kukarma e ja jIvane sadA khaTakayAM kare che.) . 453. (zrImad rAjarSi, ratnamAlA, zloka- 17) * he bhavya! jo tane potAnI upara apakAra karavAvALA pratye krodha Ave che to tuM e krodha upara ja krodha kema nathI karato? kAraNa ke te krodha to tAro sauthI vadhu apakAra karavAvALo che. te krodha tArA dharma, artha ane kAmarUpa trivargane tathA mokSanA puruSArthane tathA eTale sudhI ke tArA jIvanane paNa nAza karavAvALo che. to pachI AthI adhika apakAra bIjuM koNa hoI zake che? arthAt koI nahi. 454. (zrI vAdibhasiMha AcArya, kSatracUDAmaNi, sarga-2, zloka-42) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (85 * dareka vastunA pariNAma bAhya kAraNanI apekSA vinA thAya che, 455. (zrI jayadhavalA, pustaka-7, pRSTha - 117) * vidvatAnuM utkRSTa phaLa AtmadhyAnamAM rati-lInatA jANavuM joie, badhAM ja zAstronuM zAstrIpaNuM buddhidhananA dhAraka mahAna vidvAno dvArA saMsAra' kahevAmAM AvyuM che. 456. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, mokSa adhikAra, gAthA-43) * * * * jyAre koI sAdhumahAtmApuruSanA hRdayamAMthI mokSanI paNa icchA nAza pAme che tyAre tene mukti prApta thaI zake che. A siddhAMtavAkya upara dhyAna ApIne AtmahitanA Icchaka jIvoe badhA padArthonI IcchAno tyAga karavo joIe. 457. (zrImadAcArya akalaMkadeva svarUpasaMbodhana, zloka-21) * jaghanyapAtra jo zAstrajJAnake utsuka hote haiM ve jJAnalakSmIko grahaNa karate haiM. yahI dAna ve apanI AtmAko dete haiM. arthAt zAstra-abhyAsa dvArA ve apane AtmAko jJAna dete haiM. ve jaghanyapAtra praphullita mana hokara pragaTa rahate haiM. unako samyagdarzanakA prakAza ho jAtA hai jisase ve AnaMdita rahate haiM. arthAta jaghanyapAtradAna yaha hai jo tattvakhojI zAstra dvArA aisA jJAnadAna apaneko karai jisase samyagdarzanakA udaya ho jAve. 458. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM-74) * * * * nizcaya svarUpanA jJAtA jainAcArya, jema himAcala ane viMdhyAcala parvatamAM bhinnapaNuM che athavA ekakSetramAM rahelA jala ane dUdhamAM bhinna pradezapaNuM che evuM bhinnapaNuM dravya ane guNomAM mAnatA nathI, topaNa ekAMtathI dravya ane guNonuM ekapaNuM paNa mAnatA nathI, arthAt jema dravya ane guNomAM pradezonI apekSAthI abhinnapaNuM che, tema saMjJA AdinI apekSAe ekapaNuM che ema mAnatA nathI. arthAt ekAMtathI dravya ane guNonuM na ekapaNuM mAne che na bhinnapaNe mAne che. apekSA vinA ekatva, anyatva bane mAnatA nathI. paraMtu bhinna bhinna apekSAthI ane svabhAvone mAne che. pradezonI ekatAthI ekapaNuM che. saMjJAdinI apekSAe dravya ane guNomAM anyapaNuM che - ema AcArya mAne che. 4pa9. (zrI jayasenAcArya, paMcAstikAya- TIkA, gAthA-45) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 86 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * saMsArako anitya, duHkhoMkA ghara va asAra vicAre, zarIrako apavitra va nAzavaMta soce va indriyabhogaoNko kSaNabhaMgura va atRtikArI jAnaM. saMsArakI sarvaparyAya tyAgane yogya hai. kevala eka zuddha AtmAkI pariNati hI grahaNa karane yogya hai. eMsA vairAgya jisako hogA vahI mokSaprApti karanekA premI hogA. 460. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa - bhAga-1, pAnuM - 174) * * * * kharekhara A bhagavAna AtmAmAM bahu dravya-bhAvo maLe (dravya- bhAvarUpa ghaNAM bhAvo maLe), je atasvabhAve anubhavAtA (arthAt AtmAnA svabhAvarUpe nahi paraMtu parasvabhAvarUpe anubhavAtA), aniyata avasthAvALA, aneka, kSaNika, vyabhicArI bhAvo che, te badhAya pote asthAyI hovAne lIdhe sthAtAnuM sthAna arthAt rahenAranuM raheThANa nahi thaI zakavA yogya hovAthI apadabhUta che. ane je tasvabhAve anubhavAto, niyata avasthAvALo, eka, nitya avyabhicArI bhAva (caitanyamAtra jJAna-bhAva che, te eka ja pote sthAyI hovAne lIdhe snAtAnuM sthAna arthAt rahenAranuM raheThANa thai zakavA yogya hovAthI padabhUta che. tethI samasta asthAyI bhAvone choDI, je sthAyIbhAvarUpa che evuM paramArtharasapaNe svAdamAM AvatuM A jJAna eka ja AsvAdavAyogya che. 461. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-203) * * * * mana to paramezvaramAM maLI gayuM che ane paramezvara mana sAthe maLI gayA che; bane ekarasa thaine rahyA che, to huM pUjAnI sAmagrI kone caDhAvuM? 46ra. (munivara rAmasiMha, pAhuDa- dohA, gAthA-49 ) * mUrkha bahirAtmA bAhya padArthono tyAga ane grahaNa kare che, AtmAnA svarUpane jANanAra aMtarAtmA aMtaraMga rAga-dveSano tyAga ane samyakraratnatrayarUpa grahaNa kare che, paraMtu zuddhasvarUpamAM sthita AtmAne aMtaraMga ane bahiraMga koI paNa padArthano na to tyAga hoya che ane na to grahaNa hoya che. 463. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-47) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) * ekano doSa dekhI samasta dharma yA sarva dharmAtmAo dUSita thaze ema jANI samyagdaSTi koi sAdharmInA doSone pragaTa karato nathI. AmAM doSane uttejana ApavAno teno hetu nathI, paraMtu je dharma pratye tenI prIti che tenI niMdA na thAya te jovAno teno pradhAna hetu che. 464. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDazrAvakAcAra zloka-15 nA bhAvArthamAMthI) * ziSyanA doSane chupAvanArA guru karatAM thoDA paNa doSa joi tene ghaNAM prakAre pragaTa karanArA durjano sArA che, ke jethI dharmArthI puruSo potAno doSa jANI teno kSaya karavAnA udhama bhaNI pravarte; tethI doSa pragaTa karanArA durjano koI apekSAe guru samAna kAryakArI che. dharmAtmA puruSo potAnA doSa chupAvavAvALA guruo karatAM doSa pragaTa karavAvALA durjanone bhalA samaje che. vaLI doSane pragaTa karanAra jagatamAM jo na hota to jIvanI svaccheda dazA kayA malina cheDe jaI aTakata enI kalpanA paNa azakya che. 465 (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-140) * * * * anaMta mahimAbhaMDArane jJAnacetanAmAM potApaNe anubhave, je je upayoga UThe che te huM chuM evo nizcaya bhAvanAmAM kare to te tare ja tare. anAdino vicAra kare ke anAdithI parane potArUpa jANI duHkha sahyuM, have zrIgurue je upadeza kahyo che tene satya karI mAnatAM ja zraddhAthI muktino nAtha thAya che, mATe dhanya sadgurune ke jemaNe bhavagarbhathI nIkaLavAno upAya batAvyo. tethI zrIguru jevA upakArI koI nathI ema jANI zrIgurunI vacanapratItithI pAra thavuM. 466. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 93) * saMsAramAM evuM koi tIrtha nathI. evuM koI jaLa nathI tathA anya paNa evI koi vastu nathI, jenA dvArA pUrNapaNe apavitra A manuSyanuM zarIra pratyakSamAM zuddha thaI zake. Adhi (mAnasika kaSTa) vyAdhi, (zArIrika kaSTa) ghaDapaNa ane maraNa AdithI vyAsa A zarIra niraMtara eTaluM saMtApa kAraka che ke sajjanone tenuM nAma levuM paNa asahya lAge che. 467. ( zrI padmanaMdI AcArya, pAnaMdI paMcaviMzati, snAnASTaka, zloka-6) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 88 ) (paramAgama ciMtAmaNi * AtmAnubhavameM AtmA jina haiM, kaSAyoMkA vijayI haiM, usakA jJAna bhedavijJAna sahita haiM arthAt AtmAkA anubhava 52ke anubhavase rahita zuddha hai. so hI kamalasvabhAvI AtmAkA svAda letA huA ramaNika bhAsa rahA hai. so hI sUrya samAna apUrva sUrya apanI kiraNoMke sAtha prakAzita hai. arthAt anubhavameM koTI sUryase bhI adhika tejasvI zrI a2hanta paramAtmAkA anubhava ho rahA hai. vahAM AtmArUpI kamalake svAdameM AtmAnaMdarUpI rasakA ramaNa ho rahA hai. arthAt AtmA AtmAneM magana hokara AtmAnaMdarUpI amRtakA pAna kara rahA hai. 464. - (zrI tAraNasvAmI, mamala pAhuDa, bhAga-1, pAnuM - 219) * yaha loka jIvoMse bharA huA hai, sUkSmasthAvarake vinA to lokakA koi bhAga khAlI nahIM hai. saba jagaha sUkSmasthAvara bhare hue haiM. ye sabhI jIva zuddha pAriNAmika paramabhAvagrAhaka zuddhadravyArthikanayakara zaktikI apekSA kaivalajJAnAdi guNarUpa haiM isaliye yapi yahu jIvarAzi vyavahAranayakara karmAdhIna hai, to bhI nizcayanayakara zaktirUpa parabrahmasvarUpa haiM. 469. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi-2. zloka-107) *** * jemaNe yAti anubhavI nathI tathA jemaNe hayAtI anubhavI lIdhI che evAM (anutpanna ane naSTa ) paryAyamAtrane jo jJAna potAnI nirvighna khIlelI, akhaMDita ( pratApavALI, prabhu zakti (-mahAsAmarthya ) vaDe jorathI atyaMta AmIne (pahoMcI vaLIne) te paryAyo potAnA svarUpasarvasvane akrame arpe (-ekI sAthe jJAnamAM jaNAve) e rIte temane potAnA prati niyata na kare (-potAmAM nizcata na kare, pratyakSa na jANe ), to te jJAnanI divyatA zI? AthI (ema kahyuM ke) parAkASTAne pahoMcelA jJAnane A badhuM utpanna (yogya ) che. 470. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-49 ) * deha gaLavA TANe mati-zrutanI dhAraNA-dhyeya vagere badhuM gaLavA mAMDe che; hai vatsa ! tyAre evA avasaramAM aMtaranA devane to koIka viralA ja yAda kare che. 471. (munivara rAmasiMha, pAhuDa - dohA, gAthA-103) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (89 paramAgama - ciMtAmaNi) * je padArtho - indriyanA viSayo manane priya hoya te iSTa ane apriya hoya te aniSTa. temAM aniSTa hovA chatAM paNa je padArtho zuddha cikUpanA sadhyAnamAM sahAyakArI kAraNarUpa bane che, tene to sudhI eTale samyak buddhivALA jJAnIjano bhaje che, seve che, avalaMbe che; ane je padArtho iSTa hovA chatAM zuddha AtmAnA dhyAnamAM vijJarUpa thAya tevA che tene vagara vilaMbe tajI de che. 472. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhi-3, gAthA-3) * khAsa muni pAtrakA udaya (huA hai. muni mahArAja uttama pAtra hai, jinameM samyagdarzana jJAna, cAritra ratnatrayadharma vasatA hai. pAtra vartanako kahate haiM. AtmajJAnI tabhava mokSagAmIko vizeSa muni kahate haiM. yaha AtmA hI svayaM pAtra hai. aisA jinendrane kahA hai. Isa AtmArUpI pAtratA svabhAva jJAnamayI hai. samabhAva yA vItarAgabhAva yA AtmAnA zuddhasvabhAva jaisA siddhomeM hai use hI pAtra-garbha kahate haiM arthAt AtmArUpI pAtrake garbhameM paramAtmapada hai. jo AtmAkA sevana karatA hai usake paramAtmapadanA udaya ho jAtA hai. 473. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM-pa3) * * * * he Atman ! tAre lokanuM zuM prayojana che? AzrayanuM zuM prayojana che? dravyanuM zuM prayojana che? zarIranuM zuM prayojana che? vacanonuM zuM prayojana che? indriyonuM zuM prayojana che? prANonuM zuM prayojana che? tathA te vikalponuM paNa tAre zuM prayojana che? arthAt A badhAnuM tAre kAMI paNa prayojana nathI. kAraNa ke te badhI pudagalanI paryAyo che ane tethI tArAthI bhinna che. te pramAde vaza thaine vyartha ja A vikalpo dvArA kema atizaya baMdhanano Azraya kare che? 474. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi. 1, zloka-149 ) * karmabaMdha karanAruM kAraNa, nathI bahu karmayogya pudgalothI bharelo loka, nathI calanasvarUpa karma (arthAt kAya - vacana- mananI kriyArUpa yoga ), nathI aneka prakAranA karaNo ke nathI cetana- acetanano ghAta. "upayogabhU" arthAt AtmA rAgAdika sAthe je aikaya pAme che te ja eka (-mAtra rAgAdika sAthe ekapaNe pAmavuM te ja - ) kharekhara puruSone baMdhanuM kAraNa che. 47pa. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-164) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 90) (paramAgama - ciMtAmaNi * he cidAnaMdarAma! potAne amara karIne avaloko ! maraNa tamArAmAM nathI. jema koI cakravartI, jenA gharamAM cauda ratna ane nava nidhi, chatAM te daridrI thayo thako phare che te potAnA cakravartIpadanA avalokana-mAtrathI cakravartI pote thAya, tema svapadane paramezvararUpa avaloke to te paramezvara che. juo kevI moTI bhUla! ke avalokanamAtrathI paramezvara thAya evI avalokanA to na kare ane indriyacorane vaza banI potAnA nidhAnane lUMTAvI daridrI thaI, bhavavipatti bhare che, bhUla maTADato nathI. 476. ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 45) * je yogI kalpanAnA bhayathI (-nirvikalpa dhyAna nahi thai zake evA bhayathI) zrutajJAnanI bhAvanAnuM AlaMbana karatAM nathI te avazya potAnA AtmAnA viSayamAM mohita thaI jAya che tathA aneka bAhya ciMtAone paNa dhAraNa kare che. tethI mohano nAza karavA mATe tathA bAhya ciMtAone dUra karavA mATe ane ekAgratAnI siddhi karavA mATe sauthI pahelAM zrutathI potAnA AtmAno vicAra karavo joie. 477. (zrI nAgasena munirAja, tattvAnuzAsana, zloka-145-146 ) * * * * yaha daSTi jagatane prapaMca bhAvomeM lagI rahatI hai. yahu daSTi vartamAna prApta zarIrane saMskAra va sukhomeM tanmaya rahatI hai. vahI daSTi jaba prapaMcase aura zarIrase haTakara apane AtmAne svabhAva para jAtI hai, jisakA svabhAva zrI siddha jina paramAtmAne samAna he taba IndriyoMse chUTakara atIndriya AtmAkA anubhava honesa karmokI nirjarA hotI hai. 478. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-ra6O) * sarva ciMtA tyAgavA yogya che; A jAtanI buddhi te tattvane pragaTa kare che ke je caitanyarUpa mahAsamudranI vRddhimAM zIdhra ja caMdramAnuM kAma kare che. 479, (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI, paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, zloka-35 ) | * potAnA AtmAnA vicAramAM nipuNa rAgarahita jIvo dvArA nirdoSa zrutajJAnathI paNa AtmA kevaLajJAna samAna jANavAmAM Ave che. 48O. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, jIva adhikAra, gAthA-34 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (91 * jaghanyabhAvase lekara uttama bhAvake dhArI pAtra taka pAtradAnakA tenA jinendrone kahA hai. apane apane padame prakAzita jJAnakI sahAyatAe Atmikapadako prakAzita karanA yA AtmAnI unnati karanA usIko pAtradAnakA bhAva jAnanA cAhiye. aisA jinendrane kA hai. arthAt apane jJAnake pramANa apane AtmAne zuddha svabhAvake ramaNake dvArA apane hI AtmAko AtmAnubhavarUpI dAna karanA jisase AtmAnaMda prApta hokara parama tRpti hotI hai. yahI pAtradAnakA bhAva hai, yahI apanese hI apaneko dAna denA hai. 481. (zrI tAraNasvAmI, mamala pAhuDa, bhAga-1 pAnuM -12 ) * zreyapadarUpa anupamajyotisvarUpa pada potAnuM ja che. potAnA paramezvarapadanuM dUra avalokana na kara. potAne ja prabhurUpa sthApa. jene sArI rIte yAda karavAthI jJAna-jyotino udaya thAya che, moha aMdhakAra vilaya pAme che, AnaMda sahita kRtakRtyatA cittamAM pragaTe che, tene vege avalokI, anya dhyAnatA nivArI, vicArIne saMbhAra, to tAro brahmavilAsa tArAmAM che. enAthI bIjuM zuM adhika? ke ene choDI tuM parane dhyAve che? 482. ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-33) * jisa jIvane jisa tarahase jaba jahAM jo duHkha-sukha prApta karanA hotA hai, usa jIvako usa tarahase, usa sthAnameM, usa kAlameM, vahu duHkha sukha daivake niyogase avazya prApta hotA hai. pUrvakAlameM jIvane jo acchA yA bUrA karma kiyA aura Isa samaya vaha paka kara la dene, sanmukha huA to usako kiMcit bhI anyathA karanemeM indra bhI kisI taraha samartha nahIM hai arthAta kiye karmakA phala jIvako avazya bhoganA hetA hai. koI dUsarA usameM kucha bhI heraphera nahIM kara sakatA. 483. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-346-347) * he jIva! tU isako gRhavAsa mata jAna, yaha pApakA nivAsasthAna hai, yamarAjane ajJAnI jIvake bAMdhaneke liye yaha aneka phAMsose maMDita bahuta majabUta baMdIkhAnA banAyA hai, IsameM saMdehu nahIM hai. 484. (zrI yogIndradeva paramAtmaprakAza, adhi. -2, zloka -144) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 92) (paramAgama - ciMtAmaNi * he nAtha ! ApanI stuti-pUjana karavAthI AraMbha Adi vaDe thoDuM pApa avazya thAya che. paraMtu jema zItaLa tathA kalyANakArI jaLathI bharelA mahAsAgarane viSanuM eka TIpuM kharAba karI zakatuM nathI, tema jina-pUjananA puSkaLa puNyarAzi pAse te alpa pApa aphaLa banI jAya che. 485. (zrI samatabhadra AcArya, bRhad svayaMbhUstotra, zloka-58) * tana, dhana, rUpa, saMpadA, yauvana, adhikAra, rAjya, lakSmI ane mahattA Adi kSaNabhaMgura saMpadAno garva karavo e mumukSune yogya nathI. kAraNa sattAguNe siddha samAna ane gailokayanA AbhUSaNarUpa AtmA tuccha ane kSaNika evI vastu pAmIne garva karavo zobhato ja nathI. mAna e ja mokSasukhamAM parama vijJabhUta che. mahAna tapasvI, parama vivekI ane ati baLavAna e bAhubalI jevA puruSane paNa e sUkSma mAnanA udaye eka varSa jeTalA lAMbA kALa paryata nirAvaraNa Atmasukha akhaMDitapaNe anubhavavA dIdhuM nahi. to pachI anya alpa zaktidhAraka jIvo mAnane sevI kyAMthI mohalakSmIne vare? mokSa sukhaprAptimAM mAna e prabaLa aMtarAyarUpa che. 486. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-217) * * * * A rIte vrata, samiti, gupti, dharma, bAra anuprekSA, pariSahajaya ane cAritrarUpa bhAvasaMvaranA kAraNonuM je vyAkhyAna karyuM temAM nizcaya-ratnatrayanA sAdhaka vyavahAraratnatrayarUpa zubhopayoganuM pratipAdana karanArAM je vAkyo che tene pApAstranA saMvaranA kAraNa jANavAM. ane je vyavahAra ratnatrayathI sAdhya zuddhopayoga- lakSaNavALA nizcayaratnatrayanuM pratipAdana karanArAM vAkyo che tene puNya-pApa e baMnenA saMvaranA kAraNa jANavAM. 487. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhadadravyasaMgraha gAthA 35 nI TIkAmAMthI) * huM jinendra! ApanuM zAsana eka taraphathI to du:khathI chUTavA mATeno udyama karAve che ane vaLI bIjI tarapha parANe duHkhano bhAra vahevaDAve che arthAt tapazcaraNAdi kaSTa sahana karavAno upadeza Ape che - AvuM, bIjAo jenI sAthe gharSaNa na karI zake evuM ApanuM ajeya zAsana jagatamAM duHkhanA kAraNone paNa mULathI ukheDI nAkhe che. 488. (zrI amRtacaMdra AcArya, laghutattvasphoTa, stuti -8 zloka - 22 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ciMtAmaNi ) (93 * lekamAM je dhana jinAlayanuM nirmANa karavAmAM, jinadeva, AcArya ane paMDita arthAt upAdhyAyanI pUjAmAM, saMyamIjanane dAna ApavAmAM, atizaya duHkhI prANIone paNa dayApUrvaka dAna ApavAmAM tathA potAnA upabhogamAM paNa kAma Ave che, tene ja nizcayathI potAnu dhana samajavuM joie. tenAthI viparIta je dhana A uparyukta kAmomAM kharacavAmAM AvatuM nathI tene koI bIjA ja manuSyanuM dhana samajavuM joIe. 489. paramAgama 1 (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzatikA dAna adhikAra, zloka-37) * jema muThThI vaDe AkAza upara prahAra karavo nirarthaka che, jema cokhAne mATe photarAne khAMDavA nirarthaka che, jema telane mATe retIne pIlavI te nirarthaka che, jema ghI mATe jaLane valovavuM te nirarthaka che, kevaLa mahAna khedanuM kAraNa che. tema azAtAvedanIyAdi azubha karmano udaya AvatAM vilApa karavo, raDavuM, kaleSita thavuM dIna vacano bolavA nirarthaka che duHkha maTADavAne samartha nathI, paraMtu vartamAnamAM duHkha vadhAre che ane bhaviSyamAM tiryaMcagati tathA narakanigodanA kAraNabhUta tIvra karma bAMdhe che je anaMtakALamAM paNa chUTatAM nathI. 490. zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1625 ) *** * narakabhUminI sAmagrI tathA nArakIonuM vikarALarUpa jevuM che tevuM jo koine eka kSaNamAtra paNa svapnamAM dekhADe to te bhayathI prANa rahita thai jAya. nA2IonA dehAdino eka kaNa ahIM Ave to tenI durgaMdhathI ahIMnA hajAro paMcendriya jIvo maraNa pAme. nArakIonA zabda evA bhayaMkara tathA kaThora che ke jo ahIM sAMbhaLavAmAM Ave to hAthIonA ne siMhonA hRdaya phATI jAya. narakamAM je duHkhadAyI sAmagrI che teno svabhAva dekhADavA ke anubhava karAvavA samasta madhyalokamAM koI vastu dekhAtI nathI. narakamAM je duHkha che te koI karoDo jIbha vaDe karoDo varSa sudhI kahe to paNa eka kSaNamAtranA du:khane kahevA samartha nathI. 491. ( zrI samaMtabhadra AcArya, ratnadaMDazrAvakAcAra, sukhadAsajI, TIkA, pAnuM -612 ) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 94) (paramAgama - ciMtAmaNi * A cidAnaMda corAzI lAkha yoninA zarIronI sudhAraNA karyA kare che. je gharamAM rahe tene sudhAre, pachI vaLI bIjI zarIra-jhoMpaDIne sudhAre. vaLI bIjI pAme tene sudhArato phare. badhAM deha jaDa, e jaDonI sevA karatAM karatAM anAdikALa vItyo, e zarIra sevAno karmaroga anAdithI lAgyo Avyo che. tethI A roga vaDe potAnuM anaMtabaLa kSINapaNAne pAmyuM tethI moTI vipatti - janmAdi bhogave che. 492. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM -43) * viveka rahita ajJAnI jIva pote pUrvajanmamamAM karelAM karmonI upara to krodha karato nathI, paraMtu te karmonI nirjarA karAvavALA puruSanI upara krodha kare che. arthAta vaidha samAna potAnI cikitsA karanAranI upara krodha kare che paNa A paddhati koI prakAre yogya nathI, kAraNa ke potAnA karmonI nirjarA karAve te to vaidyanI jema potAno upakArI che, teno to upakAra ja mAnavo joIe. tenI upara krodha karavo ghaNI moTI bhUla che tathA kRtajJatA che. 493. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, adhikAra-19 gAthA- 41) * * * * yaha dravya anAdi aura anidhana hai arthAt na kabhI utpanna hotA hai aura na kabhI naSTa hogA. jisa prakAra pAnImeM pAnIkI lahare utpanna hotI rahatI hai aura usImeM naSTa hotI rahatI hai. usI prakAra Isa dravyameM bhI IsakI paryAye pratyeka kSaNamaM utpanna hotI rahatI haiM aura pratyeka kSaNameM naSTa hotI rahatI haiM. 494. (munivara nAgasena, tattvAnuzAsana, zloka-112 ) * bhAgyavaze rAjA paNa kSaNavAramAM nizcaye raMka samAna thai jAya che tathA samasta roga rahita yuvAna puruSa paNa tarata ja maraNa pAme che. A rIte anya padArthonA viSayomAM to zuM kahevuM? paNa je lakSmI ane jIvana baneya saMsAramAM zreSTha gaNavAmAM Ave che temanI paNa jo AvI sthiti che to vidvAna manuSya bIjA konA viSayamAM abhimAna karavuM joie? arthAt abhimAna karavA yogya koi paNa padArtha ahIM sthAyI nathI. 495. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anitya paMcAzata, zloka-42) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNa) (95 * sazarIra avasthAmAM paNa AtmA ja sukharUpa (-indriya sukharUpa) pariNatie pariName che, deha nahi; tethI tyAre paNa (-sazarIra avasthAmAM paNa ) sukhanuM nizcaya kAraNa AtmA che arthAt indriyasukhanuM paNa vAstavika kAraNa AtmAno ja azuddha svabhAva che. azuddha svabhAve pariNamato AtmA ja svayameva IndriyasukharUpa thAya che. temAM dehu kAraNa nathI; kAraNa ke sukharUpa pariNati ane deha taddana bhinna hovAne lIdhe sukhane ane dehane nizcayathI kAryakAraNapaNuM bilakula nathI. 496, (zrI pravacanasAra, gAthA-65 no bhAvArtha) * he jIva! tUne IsalokameM tRSAse pIDita hokara tIna lokakA samasta jala piyA, to bhI tRSAkA vyavaccheda na huA arthAt pyAsa na bUjhI, Isaliye tU Isa saMsArakA maMthana arthAta tere saMsArakA nAza ho IsaprakAra nizcayaratnatrayakA ciMtana kara. 497. ( zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-23) * * * * tADanA vRkSanI tUTeluM phaLa nIce pRthvI upara paDavA mAMDyA pachI vacce kyAM sudhI rahe? tema janma thayA pachInuM jIvana Ayu-sthitimAM kyAM sudhI rahe? bahu ja alpakALa ane te paNa aniyata. tethI he bhavya! A dehAdine Ama kSaNabhaMgura jANIne vAstavika avinAzI padanuM sAdhana bIjA badhA kAryone jatAM karIne paNa tvarAe karI levuM e ja suyogya che. kAraNa jIvana - samaya bahu sAMkaDo che. 498. ( zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-74) * * * * jema vAnara eka kAMkaro paDe tyAM raDavA lAgI jAya tema A paNa eka aMga chIe tyAM ghaNo raDe. "e mArA ane huM eno' e pramANe jUTha ja evA jaDonI sevAthI sukha mAne. potAnI zivanagarInuM rAjya bhUlyo, jo zrI gurunA kahevAthI zivapurIne saMbhALe to tyAMno pote cetana rAjA avinAzI rAjya kare, tyAM cetanA vasti che, traNalokamAM ANa phare, bhavamAM na phare, pharI jaDamAM na Ave. AnaMdadhanane pAmI sadAya zAzvata sukhano bhokatA thAya ema karo. 499. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 43) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (paramAgama - ciMtAmaNi * ahIM saMsAramAM rAjA paNa daivavaza thaIne raMka jevo banI jAya che tathA puSTa zarIravALo manuSya paNa karmodayathI kSaNavAramAM ja mRtyu pAmI jAya che. evI avasthAmAM kyo buddhimAna puruSa kamaLapatra upara rahelAM jaLabiMdu samAna vinAza pAmanAra dhana, zarIra ane jIvana Adi viSayamAM abhimAna kare? arthAt kSaNamAM kSINa thanAra A padArthonA viSayomAM vivekIjana kadI paNa abhimAna karatAM nathI. 5OO. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi. 1, zloka 173) * jema jaLo, tRSNA jenuM bIja che evA vijaya pAmatAM dukhAkura vaDe kramaza: AkrAMta thatI hovAthI, kharAba lohIne icchatI ane tene ja bhogavatI thakI vinAzaparyata kaleza pAme che, tema A puNyazALIo paNa, pApazALIonI mAphaka, tRSNA jenuM bIja che evA vijaya pAmatAM dukhAkura vaDe kramazaH AkrAMta thatAM hovAthI, viSayone IcchatA e tene ja bhogavatA thakA vinAzaparyata (maraNa pAmatAM sudhI) kaleza pAme che. AthI pUNyo sukhAbhAsa evA du:khanA ja sAdhana che. 501. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-75 ) * * * * jJAna AvaraNathI cAruM che, te (jJAna) potAno svabhAva che, jeTaluM jJAna pragaTayuM teTalo potAno svabhAva khUlyo; te AtmA che. ahIM eTaluM vizeSa ke AvaraNavA chatAM paramAM jJAna jAya teTaluM azuddha, jeTalo aMza nijamAM rahe te zuddha, tethI kevaLa ( jJAna ) gupta che. paNa parokSajJAnamAM nirAvaraNanI pratIti karI karI AnaMda vadhAre che. jJAnI zuddha-bhAvanAthI zuddha thAya e nizcaya che. 502. ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-16) * jo ke kALalabdhinA vaze jIva anaMtasukhanuM bhAjana thAya che, topaNa vizuddha jJAnadarzanasvabhAvI nijaparamAtmatattvanA samyak zraddhAna-jJAna-AcaraNarUpa tathA samasta bahirtavyanI IcchAnI nivRtti jenuM lakSaNa che evA tapazcaraNarUpa je nizcaya caturvidha ArAdhanA che te ja temAM upAdAna kAraNa jANavuM, kALa nahi, tethI te (kALa) heya che. 503. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bahu dravyasaMgraha, gAthA-21 nI TIkAmAMthI) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) (97 * je puruSa rAtrinA bhojana kare che te sarva prakAranI dharmakriyAthI rahita hoya che. rAtribhojana karanAra puruSamAM ane ane pazumAM mAtra ziMgaDA sivAya bIjo koi bheda nathI. 504. - ( amitagati AcArya, dharma parIkSA, pariccheda 20 zloka-5 ) * je potAnI AgalI pAchalI vAtane (bhUta-bhaviSyanA pariNAmane ) jANato nathI te ja bhavasukha (indriyaviSayo ) ne mATe talase che; je potAnI AgalI pAchalI vAtane (bhUta-bhaviSyanA potAnA astitvane) jANe che te kadI saMsAranI jarApaNa cAhanA karato nathI. 505. (zrI nemIzvara - vacanAmRta-zataka, zloka-102 ) * isa anaMtAtubaMdhIkA vAsanAkAla saMkhyAta asaMkhyAta anaMta bhava paryaMta calA jAya hai. eka bAra kisI jIva 52 kriyA jo krodhAdikabhAva so anaMtakAla tAMI duHkhadAI hai, tAteM inake upajanekA kAraNa ghaTAvanA, Inake abhAva honekA kAraNa milAvanA, susaMgatiyeM rahanA, kusaMgatiyeM na rahanA, inake nAzakA prathama upAya to yaha hai, pIche jaise be taise inake choDanekA upAya karanA. 506. (zrI dIpacaMdajI, bhAvadIpikA, pAnuM- 62 ) * huM AtmA ! teM icchita lakSmI prApta karI lIdhI che, samudra paryaMta pRthvI paNa bhogavI lIdhI che ane je viSayo svargamAM paNa durlabha che te atizaya manohara viSayo paNa prApta karI lIdhA che. chatAM paNa jo pAchaLa mRtyu AvavAnuM hoya to A badhuM viSayukta AhAra samAna atyaMta 2maNIya hovA chatAM paNa dhikkAravA yogya che, tethI tuM eka mAtra muktinI khoja kara. 507. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, anitya paMcAzata, zloka-40) * tIvra roga aura kaThora duHkharUpI vRkSoMse bhare saMsArarUpI bhayAnaka vanameM vRddhAvasthArUpI zikArIse Darakara nRtyarUpI vyAke bhayAnaka mukhameM cale gaye prANIko tInoM lokameM kauna bacA sakatA hai? use di bacA sakatA hai to janma maraNakA vinAzakaranevAlA jinabhagavAnake dvArA upadiSTa dharmAmRta hI bacA sakatA hai. use choDa anya koI nahIM bacA sakatA. 508. jarA (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-317) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com - Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 8) (paramAgama - ciMtAmaNi * jo jinavarendroe mokSanA abhilASIne, "deha parigraha che' ema kahIne, dehamAM paNa apratikarmapaNuM ( saMskAra rahitapaNuM ) upadezya che, to pachI temano evo Azaya che ke tene anya parigraha to zAno hoya? pa09. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-224) * apaneko bhayarahita auSadhidAna yaha hai ki bAdhAse rahita svabhAva jAve arthAt ArtadhyAna va raudradhyAnase rahita nirAkula dharmadhyAnamayI svabhAvako prakAza ho jAve. aisA vairAgyabhAva pragaTa ho jAve ki saMsAra, zarIra va bhogoM kI orase ciMtArUpI bAdhA vilA jAve, na cAragatirUpa duHkhamayI saMsAranI kAmanA rahe, na nAzavaMta zarIrakI prAptinI IcchA rahe, na atRptikArI bhogoMkI cAhunA rahe. ina sabakI cAhakI dAhakA miTanA soi apaneko auSadhidAna karanA hai. 510. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM- 76 ) * * * * huM jyAM jyAM jouM tyAM sarvatra AtmA ja dekhAya che, to pachI huM konI samAdhi karuM ne kone pUjuM? chUta-achUta kahIne kone tarachoDuM? harakha ke kaleza konI sAthe karuM? ne sanmAna konuM karuM? 511. (munivara rAmasiMha, pAhuDa-dohA, gAthA-139) * * * * anaMtAnubaMdhI rahita apratyAkhyAnAdi tIna kaSAyakA udaya hote ya jIva mahApApake kAraNe anyAyarUpa ja caMcalabhAva tAkU choDI vimala tArne prApta hoya hai. nyAyarUpa nizcala bhAvavirSe tiSTha hai. yahAM yahu jIva samyagdaSTi hoya hai. tahAM samyabhAvakA grahaNa hai. sarva hI terA prakAra kaSAyabhAva nyAya pravarte hai. cAro kaSAyanake kArya to hoya haiM, paraMtu nyAyarUpa hoya che. pAMco indriyanake viSaya to sevai hai paraMtu nyAyapUrvaka sevai hai. so bhI dravya-kSetra-kAla-bhAvakI yogyatA sahita kArya hoya hai. kaSAyakAryani viSe aru viSayakAryani viSe ati Asakata hoya mUrchA - bhAvako na prApta hoya hai. ayogya kAryanaMku kadAcita bhI na karai hai. rAjaviruddha, lokaviruddha, dharmaviruddha aise je kaSAyakArya vA viSayakArya vA saptavyasanAdi jAOM sarvathA na hoya hai. Isa kaSAyake horne ItanA saceta rahe hai. 512. (zrI dIpacaMdajI, bhAvadIpikA, pAnuM - 63) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (99 * muni aisI bhAvanA kare-urdhvaloka, madhyaloka, adholoka Ina tIno lokameM merA koI bhI nahIM , ekAkI AtmA hUM, aisI bhAvanAne yogI muni prakaTarUpase zAzvata sukhako prApta karatA hai. pa13. (kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-81) * * * * yogano abhyAsa zaru karanArane bAhya viSayomAM sukha lAge che, ane AtmasvarUpane viSe duHkha pratIta thAya che, paraMtu AtmasvarUpane yarthAthapaNe jANanArane - sArA abhyAsIne bAhya padArthomAM ja duHkha jaNAya che ane AtmAsvarUpamAM sukhano anubhava thAya che. pa14. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-pa2 ) * jo catura puruSa ApanI indriyoko vazameM rakhanevAle hai, janma maraNase bhayabhIta hai, saMsArane bhramaNase udAsa hai unako bAdhA rahita, sthira va nirmala Atmika sukhanI prAsike liye sadA hI sarvako jAnanevAlA, sarvako dekhanevAlA, janma, maraNa, jarA, zoka Adi doSose rahita apane svabhAvako - sarva karmamalose rahita avinAzI apane AtmAko hI dhyAnA yogya hai. pa15. (amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-120) * mithyAjJAnI mithyAjJAna sahita hote haiM unakA AtmA aura anAtmAkA saccA bhedavijJAna nahIM hotA haiM. unake bhItara mithyAtvabhAvakI zalya vartatI hai. zuddhAtmAne yathArtha dravya, guNa, paryAyakI zraddhA va pahacAnameM bhrama rahu gayA hai. yahI mithyAtvakI zalya hai. Isaliye mukti ho, mukti ho va meM muktinI prAptino yatna karatA hUM, muje mukti zIdhra mile aisA niraMtara ciMtavana karate rahate haiM. paraMtu una mithyAdaSTi ajJAnI jIvako muktikA yA zuddhAtmAkA saccA svarUpa na mAlUma honese samyak darzanake lAbhake vinA kabhI bhI samyaphacAritrako na pAte hue mokSakA lAbha nahIM ho sakatA hai. jaise dravyaliMgI janake muni bhI jo bAharI sarva cAritra jaina siddhAMtAnusAra pAlate haiM paraMtu AtmAnubhavake lAbha vinA vahu zuddha AtmAne dhyAnase vaMcita rahate hai, jisase mokSamArgo na pA sake. pa16. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM - 99) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 100) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema pratyakSamAM daivayogathI koinI AMkhamAM pIDA thavA chatAM paNa koI bIjAnI AMkha prasanna paNa rahI zake che. tevI ja rIte cAritramohanA udayavaza cAritraguNamAM vikAra thavA chatAM paNa tethI AtmAnA samyakatva- guNanI koI prakArathI kSati thatI nathI. pa17. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI uttarArdha, zloka-691) * apratyAkhyAna karmaudaya hote cAro hI kaSAyabhAvanarUpa pravarte paraMtu dravya-kSetra-kAlake vicAra sahita nyAyarUpa pravarte. aru apratyAkhyAna-krodhakarma, udaya hote jIvane nyAyarUpa maryAdita mAna krodha hoya, aru apratyAkhyAnamAnakarma ke udaya hote jIvane nyAyarUpa maryAdita mAna hoya, aru apratyAkhyAnamAyAkarma ke udaya hote jIvake nyAyarUpa maryAdIta mAna hoya, aru apratyAkhyAnamAyAkarma ke udaya hote jIvane nyAyarUpa maryAdIta mAyA hoya, aru apratyAkhyAnalobhakarma ke udaya hote jIvane nyAyarUpa maryAdita lobha hoya, aru apratyAkhyAnakarmanake udaya horne ekadeza saMyama bhI nAhIM dhara sake paratuM dharmavirSe ruci hoya, dharma aru dharma ke viSe bhakti hoya, prIti hoya, sAcA svarUpacaNa hoya. 518. (zrI dIpacaMdajI, bhAvadIpikA, pAnuM-12 ) * zrIguru bhagavAsI jIvone upadeza Ape che ke tamane A saMsAramAM mohanidrA letAM anaMtakALa vItI gayo; have to jAgo ane sAvadhAna athavA zAntacitta thaine bhagavAnanI vANI sAMbhaLo ! - ke jenAthI indriyonA viSaya jItI zakAya che. mArI pAse Avo, huM karmakalaMka rahita parama AnaMdamaya tamArA AtmAnA guNa tamane batAvuM, zrIguru AvAM vacano kahe che to paNa saMsArI mohI jIva kAMI dhyAna ApatA nathI, jANe ke teo mATInA pUtaLA che athavA citramAM dorelA manuSya che. pa19. (zrI banArasIdAsa, samayasAra nATaka, nirjarA dvArA, pada-12 ) * lokamAM je manuSya puNyanA prabhAvathI uttama kuLamAM janma laine, uttama zarIra pAmIne, ane Agama jANIne vairAgya pAmyA thakA nirmaLa tapa kare che te anupama puNyazALI che. te ja manuSya jo pratiSThAno moha (Adara satyakArano bhAva) choDIne dhyAnarUpa amRtanuM pAna kare che to samajavuM joIe ke teNe suvarNamaya mahela upara maNimaya kaLazanI sthApanA karI che. para). (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, yatibhAvanASTaka, zloka-5) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) ( 101 * yaha jIva dravyaliMgakA dhAraka munipanA hote hue bhI jo tInaloka pramANa sarva sthAna haiM unameM eka paramANu parimANa eka pradezamAtra bhI aisA sthAna nahIM hai ki jahAM janma-maraNa na kiyA ho. 521. - ( zrI kuMdakuMda AcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-33) * je jIva sthira thaIne potAnA svarUpane anubhavaze te jIvanuM citta vananI vacce paNa zAMtarasathI bharAi jaze ne te AnaMdita thaze; bhrAMtirUpa dhanaghora saMsAravanathI te chUTI jaze ne tene mokSasukhano lAbha thaze. 522. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-80) * bhedajJAnInA cittamAM, zuddha AtmadarzanathI rahita A sarva jagata unmatta, bhrAMtiyukta, banne netra rahita, dizA bhUleluM, gADha niMdrAmAM suteluM, avicArI, mUrchA pAmeluM, jaLanA pravAhamAM taNAtuM, bALakanA jevI ajJAna avasthAvALuM tathA moharUpI ThagothI pIDita dazA pAmelA jevuM, gAMDA jevuM ane mogoe potAne AdhIna kareluM, vyAkuLa thayeluM jaNAya che. 523, (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI -adhi. 6, zloka-2) *** * dhana, parijana (dAsa-dAsI ), strI, bhAI aura mitra Adike madhyabheMse jo Isa prANIke sAtha jAtA hai aisA yaha eka bhI koi nahIM hai. phira bhI prANI vivekase rahita hokara una sabake viSayameM to anurAga karate haiM, kintu usa dharmako nahIM karate haiM jo ki jAnevAleke sAtha jAtA hai. 524. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-9) * hai bhAI! moTA kuLamAM UpajelA puruSonA ke koino paNa upahAsa karavo ayukta che, "to pachI A te kevI rIta che ke svadharmIno paNa upahAsa karo cho ? pa25. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-61) * ahIM kAma, artha ane yaza mATe karavAmAM Avelo prayatna bhAgyavaza kadAca niSphaLa paNa thai jAya che. paraMtu pAtrajananA abhAvamAM paNa harSapUrvaka dAnanA anuSThAnamAM karavAmAM Avelo kevaLa saMkalpa paNa puNya kare che. 526. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, dAna adhikAra, zloka-27) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 102) (paramAgama - ciMtAmaNi * saMsArakA saba ThATha kSaNabhaMgura hai, aisA jAnakara paMcendriyoMke viSayomeM moha nahIM karanA. viSayakA rAga sarvathA tyAganA yogya hai. prathama avasthAmeM dhapi dharmatIrthakI pravRttikA nimitte jinamaMdira, jinapratimA, jinadharma tathA jainadharmI InameM prema karavA yogya hai, to bhI zuddhAtmAkI bhAvanAne samaya yahuM dharmAnurAga bhI nIce darajjaikA ginA jAtA hai. vahAMpara kevala vItarAgabhAva hI hai. pa27. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-13) nA bhAvArthamAMthI) * saMsAramAM bhoga - upabhoganI prAptithI jeTaluM sukha thAya che tene ane te bhoga - upabhoganA nAzathI jeTaluM duHkha thAya che tene sarakhAvIe to bhogaupabhoganI prAptithI thatAM sukha karatAM bhoga-upabhoganA nAzathI thatuM duHkha atyaMta adhika che. pa28. ( zrI ziva koTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1249) * * * * zAstramAM nAnA prakAranA mithyASTionuM kathana karyuM che tenuM prayojana eTaluM ja jANavuM ke prakArane oLakhI potAnAmAM koI evo doSa hoya to tene dUra karI samyaka zraddhAyukta thavuM, paNa anyanA evA doSa joi kaSAyI na thavuM. kAraNa ke -potAnuM bhalu - bUruM to potAnA pariNAmothI thAya che. pa29. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, - adhi. -7 pAnuM - 270) * jevI rIte sUryanA udayamAM pRthvI upara taDako phelAI jAya che ane aMdhakArano nAza thaI jAya che, tevI ja rIte jyAM sudhI zuddha AtmAno anubhava rahe che tyAM sudhI koI vikalpa athavA naya Adino pakSa raheto nathI. tyAM nayavicArano leza paNa nathI, pramANanI pahoMca nathI ane nikSepono samudAya naSTa thaI jAya che. pahelAMnI dazAmAM je je vAto sahAyaka hatI te ja anubhavanI dazAmAM bAdhaka thAya che ane rAga-dveSa to bAdhaka che ja. pa3) (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, jIvaDhAra, pada-10) * zarIro, dhana, sukhaduHkha athavA zatrumitrajano - e kAMI jIvane dhruva nathI, dhuva to upayogAtmaka AtmA che. pa31. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-193) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ). (103 * caitanyasvarUpa AtmAnA ciMtanathI mumukSujanonA rasa nIrasa thai jAya che, bhegA maLIne cAlatI kathAonuM kutala naSTa thaI jAya che, indriyaviSaya vilIna thai jAya che, zarIranI bAbatamAM paNa premano aMta AvI jAya che, ekAMtamAM mauna pratibhAsita thAya che tathA tevI dazAmAM doSonI sAthe mana paNa maravAnI icchA kare che. pa3ra. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI - paMcaviMzati, paramArthaviMzati, gAthA-19) * zuddha samyagdarzanakA prema tathA zuddha AtmajJAnakA prema karmokA kSaya karanevAlA hai. paraMtu yadi zarIrakA moha ho to anaMtAnaMta paryAyAMko yaha jIva dhAraNa karatA rahetA hai. pa33. (zrI tAraNasvAmI, upadezazuddhasAra, zloka-375 ) * jema sUryanAM AkarA kiraNo kamaLanI nAjuka kaLIone praphullita kare che tema zrI gurunAM kaThora zikSAvacano paNa bhavya jIvanA aMta:karaNane praphullita kare che. pa34. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-141) * manuSya apane doSoko yadhapi piTase AcchAdita karatA hai (DhaMkatA hai) to bhI vahu lokameM kSaNabharameM hI Isa prakArase atizaya prakAzameM A jAtA haipragaTa ho jAtA hai ki jisa prakArase jalameM DAlA gayA maLa kSaNabharameM hI upara A jAtA hai. ata eva manuSyako usa mAyAcArake liye hRdayameM thoDA-sA bhI sthAna nahIM denA cAhiye. pa35. (zrI amitagati AcArya, subhASiratnasaMdoha, zloka-62) * huM ema samajuM chuM ke je puruSa jinadharmIonI sahAyatA kare che tenuM nAma letAM paNa mohakarma lajjAyamAna thaine maMda paDI jAya che, ane tenA guNagAna karavAthI karmo gaLI jAya che. pa36. (AcAryazrI dharmadAsa, upadeza sidhdhAMtaratnamALA, gAthA-54 ) * he yogI ! tuM jo vItarAga paramAnaMdake zatru aise narakAdi cAro gatiyoMke duHkha unase Dara gayA hai. to tU nizcita hokara paralokakA sAdhana kara! isa lokakI kucha bhI ciMtA mata kara. kayoMki tilake bhUse mAtra bhI zalya manako nizcayase vedanA karatI hai. pa37. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2 zloka-187) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 104 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * jevI rIte parvatomAM meruM, vRkSomAM kalpavRkSa, dhAtuomAM suvarNa, pIvA yogya padArthomAM amRta, ratnomAM ciMtAmaNi, jJAnomAM kevalajJAna cAritromAM samatArUpa cAritra, AptomAM tIrthaMkara, gAyomAM kAmadhenu, manuSyomAM cakravartI ane devomAM indra ja mahAna ane uttama che, tevI rIte dhyAnomAM zuddha AtmasvarUpanuM ja dhyAna, smaraNa, ciMtavana sarvottama che. 538. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAna-2, gAthA-9) * aho ! mArA hRdayamAM sphurAyamAna A nija AtmaguNasaMpadAne ke je samAdhino viSaya che tene meM pUrve eka kSaNa paNa jANI nahi. kharekhara, traNa lokanA vaibhavanA pralayanA hetubhUta duSkarmonI prabhutvaguNa zaktithI (duSTa karmonA prabhutvaguNanI zaktithI ) arere! huM saMsAramAM mAryo gayo chuM (herAna thai gayo chuM.) 539. - (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra - TIkA zloka, 198) * ( adhyAtmaciMtanarUpa dhyAna mATe) utsAha, nizcaya ( sthira vicA2) dhairya, saMtoSa, tattvadarzana ane janapadatyAga A cha prakAranI bAhya sAmagrI che. 540. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, mokSa adhikAra, gAthA-41) *** * A munaSya zuM vAno rogI che? zuMbhUta-pizAca AdithI grAyo che? zuM bhrAMti pAmyo che? athavA zuM pAgala che? kAraNa ke te 'jIvana Adi vIjaLI samAna caMcaLa che' A vAta jANe che, dekhe che ane sAMbhaLe paNa che topaNa potAnuM kArya (Atmahita ) karato nathI. 541. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, anitya paMcAzata, zloka-47) * sUrajane aMdhArAe gherI lIdho ema zuM traNa lokamAM kadI dekhyuM che ke sAMbhaLyuM che -nA. tema AtmajJAnI jIvane karmanI jALa gherI lye ema kadI banatuM nathI. 542. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-99 ) * je lezyAmAM jIva maraNa pAme che te ja lezyAmAM te utpanna thAya evo ekAMta niyama che. 543. (zrI dhavalA, pustaka-4, pAnuM - 293) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (105 paramAgama - ciMtAmaNi) * jenA bhayathI calAyamAna thatAM khaLabhaLI jatAM - traNe loka potAno mArga choDI de che evo vajapAta thavA chatAM, A samyagdaSTi jIvo, svabhAvathI ja nirbhaya hovAne lIdhe, samasta zaMkA choDIne pote potAne jenuM jJAnarUpI zarIra avadhya che evo jANatAM thakA, jJAnathI Tyuta thatAM nathI. AvuM parama sAhasa karavAne mAtra samyagdaSTio ja samartha che. 544. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-153) * AtmAkA iSTa apanA amUrtika svabhAva hai, jo sarva karmose mukta zuddha bhAva hai, jisako Isa parama hitakArI zuddha bhAvakA viyoga hai vaha iSTa viyoga ArtadhyAnako pAkara pariNAmane anusAra zubha gati yA azubha gatime jAtA hai. 545. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-83ra ) * je parAdhIna che te badhuM du:kha che ane je svAdhIna che te badhuM sukha che. A pramANe ( vijJa puruSa) saMkSepamAM sukha-du:khanuM lakSaNa kahe che. 546. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, cUlikA adhikAra, gAthA-12 ) * * * * prabho ! ApanI nirdoSa stuti to kyAM rahI ? paraMtu ApanI pavitra kathAnuM zravaNa karavAthI paNa jIvone saMsAranA badhA pApo naSTa thai jAya che. e sAcI vAta che che ke sUrya ghaNo dUra hovA chatAM tenA kiraNo sarovaramAMnA kamaLone praphullita kare che. 547. (zrI mAnatuMga AcArya, bhaktAmara stotra, zloka-9 ) * sAdharmI bhAIo pratye to jene ahitabuddhi (dvaSabhAva) che ane putra-baMdhu vagere pratye anurAga che tene samyakatva nathI- ema siddhAMtanA nyAyathI pragaTapaNe jANavuM. 548. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-147) * samyagdarzanase vibhUSita jIvako narakakA vAsa bhI acchA hai, paraMtu samyagdarzana rahitakA svargame rahanA bhI nahIM zobhatA hai, 549, (zrI kuladhara AcArya, sArasammacaya, zloka-39 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 106 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema kamaLa kAdavamAM utpanna thAya che ane rAta-divasa kAdavamAM rahe che paraMtu tenA upara kAdava coMTato nathI, athavA jema maMtravAdI potAnA zarIra upara sApa dvArA DaMkha devaDAve che paNa maMtranI zaktithI tenA upara viSa caDatuM nathI, athavA jema jIbha cIkaNo padArtha khAya che paNa cIkaNI thatI nathI, lUkhI rahe che, athavA jema sonuM pANImAM paDayuM rahe topaNa tenA para kATa lAgato nathI. tevI ja rIte jJAnI jIva udayanI preraNAthI jAtajAtanI zubhAzubha kriyA kare che paraMtu tene AtmasvabhAvathI bhinna karmabhanita mAne che tethI samyajJAnI jIvane karmakAlimAM lAgatI nathI. pa50. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada - 5) * aMtaraMganI zuddhi vinA bAhya zuddhi vizvAsane yogya hotI nathI. bagalo bAhyamAM ujjavaLa hovA chatAM paNa (aMtaraMga zuddhinA abhAvamAM) aneka mAchalIone mAryA kare che. pa51. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhUta cAritra adhikAra, gAthA-3ra) * * * * kevA che te sarva padArtho ? (cha dravyo kevA che?) potAnA dravyamAM aMtarmagna rahela potAnA anaMta dharmonA cakrane (samUhane) cUMbe che sparze che to paNa jeo paraspara ekabIjo sparza karatA nathI. atyaMta nikaTa ekakSetrAvagAharUpe rahyA che topaNa jeo sadAkALa potAnA svarUpathI paDatA nathI, pararUpe nahi pariNamavAne lIdhe anaMta vyaktitA nAza pAmatI nathI mATe jeo TaMkotkIrNa jevA (zAzvata) sthita rahe che. papara. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-3) * bahu vibhAva hovA chatAM paNa sahaja parama tattvanA abhyAsamAM jenI buddhi pravINa che evo A zuddhadaSTivALo puruSa, "samayasArathI anya kAMi nathI" ema mAnIne, zIghra paramazrIrUpI suMdarIno vallabha thAya che. 553. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-27) * nizcayathI huM "vItarAga; vaLI nizcayathI mAruM nija svarUpa je che te "vItarAga' che. tethI pragaTa nijajAti vastusvarUpa je svabhAva che, te nizcayathI vItarAgabhAvathI dedIyAna che. pa54. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, zloka-3) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (107 paramAgama - ciMtAmaNi) * vahI zuddha yA nizcaya ahiMsA kahI gaI che, jahAM yaha bhAvanA kI jAne ki yahuM AtmA paramAtmAkI jAti hone se unhIM ke samAna zuddha hai. jahAM hai maMtraka dvArA dhyAnameM thira huA jAve vahI jJAnasvabhAvase nizcaya ahiMsA hai. pa55. (tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-343) * he yogI! yahu zarIra chida jAve, do TukaDe ho jAve, athavA bhida jAve, chedasahita ho jAve, nAzako prApta hove, to bhI tU bhaya mata kara, manameM kheda mata lA, apane nirmala AtmAkA hI dhyAna kara, arthAt vItarAga cidAnaMda zuddhasvabhAva-bhAvakarma, dravyakarma, nokarmase rahita apane AtmAnA ciMtavana kara, jisa paramAtmAne dhyAnase tu bhavasAgarakA pAra pAyagA. papa6. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. 1, gAthA-72 ) * * * * darzanazAnacAritrarUpa pariNamelo AtmA ema jANe che keH nizcayathI huM eka chuM, zuddha chuM, darzana-jJAnamaya chuM. sadA arUpI chuM kAMI paNa anya padravya paramANumAtra paNa mAruM nathI e nizcaya che. pa57. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-38) * jema svaccha ane sapheda sUryakAMta maNi athavA sphaTikamaNinI nIce aneka prakAranA DaMka mUkavAmAM Ave to te aneka prakAranA raMga beraMgI dekhAya che ane jo vastunA asala svarUpano vicAra karavAmAM Ave to ujjavaLatatA ja jaNAya che, tevI ja rIte jIvadravyamAM pugalanA nimitte tenI mamatAnA kAraNe moha-madirAnuM unmattapaNuM thAya che, paNa bhedavijJAna dvArA svabhAva vicAravAmAM Ave to satya ane zuddha caitanyanI vacanAtIta sukha-zAMti pratItamAM Ave che. pa58. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, baMdha dvAra, pada-34 ) * uttama yA nizcaya dharma vahI hai jahAMapane AtmAko paramAtmA sAthe eka samAna mAnA jAve, jisase uttama nirmala zuddhopayoga bhAvakI prApti ho sake, rAgAdi malase rahita parama zuddha nirmala zuddhopayogarUpa bhAva hI mokSakI siddhinA upAya hai. 559. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1 (pAnuM-25) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 108) (paramAgama - ciMtAmaNi * Adi-madhya-aMtarahita, zuddha-buddha eka svabhAva paramAtmAmAM sakala nirmaLa kevaLajJAnarUpa netra vaDe arIsAmAM pratibiMbonI peThe, zuddhAtmA Adi padArtho Alokita thAya che - dekhAya che - jaNAya che - paricchina thAya che tethI te kAraNe te ja (zuddhAtmA ja) nizcayaloka che athavA te nizcayaloka nAmanA potAnA zuddha paramAtmA avalokana te nizcayaloka che. pa6O. (zrI nemIcaMdra siddhAMtadeva, bRhadravyasaMgraha, gAthA-35) * bhagavAnanA vacana yaha hai ki yahu AtmA nizcala zuddha haiM. jinavacana zuddha samyagdarzanakA svarUpa batAtA hai. AtmAkA svabhAva vacanoMse rahita hai athavA jinavacana yaha hai ki yaha AtmA kevala zuddha svarUpa hai. pa61. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka - 609) * jo koI paNa rIte (tIvra puruSArtha karIne) dhArAvAhI jJAnathI zuddha AtmAne nizcaLapaNe anubhavyA kare to A AtmA, jeno AtmAnaMda pragaTa thato jAya che. ( arthAt jenI AtmasthiratA vadhatI jAya che) evA AtmAne parapariNatinA nirodhathI zuddha ja prApta kare che. pa6ra. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-127) * A jIva potAnA zuddha AtmAne je kSaNe dekhe che te ja kSaNe teno vibhrama nAza thAya che ane svasthacitta thAya che arthAt jJAna AkuLatArahita sthira thAya che, ane nirvikalpa samAdhine pAme che. pa63. (-paramAnaMda stotra, zloka-15) * cidAnaMda-bhAvanAthI cipariNati zuddha thAya che, cita pariNati zuddha thaye cidAnaMda zuddha thAya che. anAtmapariNAma maTADI AtmapariNAma karavA e ja kRtakRtyapaNuM che, yogIzvara paNa eTaluM kare che. pa64. ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-18) * jeNe AtmAne paramAtmA sAthe joDayo nathI ne AvAgamana maTADayuM nathI, tene photarAM kuTatAM ghaNo kALa vItI gayo topaNa taMdulano ekakeya dANo hAthamAM na Avyo. pa65. (munivara rAmasiMha, pAhuDa dola, gAthA-185) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (109 * he bhavya! tuM AgamanA abhyAsane choDIza nahIM; temAM kahelAM tattvano vAraMvAra abhyAsa karIne TIpe TIpe AtmAnA amRtanuM pAna karyA karaje ane karmanA kSayane mATe dattacita (sAvadhAna) raheje. pa66. ( zrI nemIthara-bhavyAmRta-zataka, zloka-31) * samyagdarzana anaMta guNarUpI AtmA parama zraddhAna lAtA hai. jaba samyagdarzanake pratApase sUkSma atIndriya AtmAnA anubhava hotA hai taba karmokA kSaya hotA hai. samyagdarzana AtmAne anaMtAnaMta paryAyo para vizvAsa rakhatA hai. pa67. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-196) * saMsAra, zarIra ane bhogothI jenuM mana virakata thayuM che te jIva AtmAne dhyAvatAM, tenI mahA vistRta saMsArarUpI vela chinnabhinna thai jAya che. pa68. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1 gAthA-32 ) * AcArya komaLa saMbodhanathI kahe che ke bhAI ! tuM koIpaNa rIte mahA kaSTa athavA marIne paNa tattvono kautUhalI thaI A zarIrAdi mUrta dravyano eka muhUrta (be ghaDI) pADozI thaI AtmAno anubhava kara ke jethI potAnA AtmAne vilAsarUpa, sarva paradravyothI judo dekhI A zarIrAdika mUrtika pudgala dravya sAthe ekapaNAnA mohane tuM tarata ja choDaze. pa69. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-23) * saMsArI jIvarAzi mithyAtva pariNAmane sarvathA choDo. choDavAno avasara yo? tatkALa. bhAvArtha Ama che ke zarIrAdi paradravyo sAthe jIvanI ekatvabuddhi vidyamAna che, te sUkSmakALamAtra paNa Adara karavA yogya nathI. pa7). (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza-22) * paraparicayathI AkuLatA che, nijaparicayathI sukhazAMti che, jinadeve Avo paramArtha kahIne te hitano saMketa karyo che. pa71. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, anubhavadA naM. -11) * he bhavyAtmA ! tuM jIvane zarIrathI sarva prakAre bhinna, udyama karIne paNa jANa! jene jANatAM bAkInAM sarva paradravyo kSaNamAtramAM tajavA yogya lAge che. pa7ra " (zrI svAmIkArtikeyAnuprekSA, gAthA-79 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 110) (paramAgama - ciMtAmaNi * (he bhavya !) tuM mokSamArgamAM potAnA AtmAne sthApa, tenuM ja dhyAna kara, tene ja ceta - anubhava ane temAM ja niraMtara vihAra kara, anya dravyomAM vihAra na kara. pa73. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-412 ) * anAdi AtmAnI AkuLatA eka vizuddha bodhakaLA vaDe maTe che, mATe sahaja bodhakaLAno niraMtara abhyAsa karo. svarUpAnaMdI thai bhavodadhine taro. pa74. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-38) * traNalokanA jIvone niraMtara maratAM dekhIne paNa je jIva potAnA AtmAno anubhava nathI karatA ane pApothI virakta nathI thatAM- evA jIvonA dhIThapaNAne dhizara ho. pa7pa. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza-siddhAMta ratnamALA, gAthA-109) * bhavyapuruSane jema jema kALAdi labdhio nikaTa AvatI jAya che, tema tema mokSa mATenI sarva uttama sAmagrIo nizcayathI prApta thatI jAya che. 576. (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-12 ) * * * * jenI bhavasthiti ghaTI javAthI arthAt kiMciyUna ardhapudgalaparAvartanakALamAtra zeSa rahevAthI mokSa avasthA samIpa AvI gaI che tenA manarUpa chIpamAM sakru megharUpa ane temanA vacana motIrUpa pariNamana kare che. bhAva e che ke AvA jIvone ja zrI gurunA vacano rucikara thAya che. pa77. ( zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sAdhyasAdhaka dvAra, pada - 5) * vinaya pUrvaka bhaNavAmAM AveluM zruta jo koi paNa prakAre pramAdathI vistRta thaI jAya to bIjA bhavamAM te upasthita thaI jAya che ane kevaLajJAnane paNa prApta karAve che. pa78. (zrI dhavalA, pustaka-9, pAnuM -259 ) * AtmA jJAnasvarUpa che, pote jJAna ja che. te jJAna sivAya bIjuM zuM kare? AtmA parabhAvano kartA che ema mAnavuM (tathA kahevuM ) te vyavahArI jIvono moha (ajJAna) che. pa79. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-dura ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 111 ciMtAmaNi ) * jeo paraMparAthI AtmA ane 52no bheda batAve che evA guru ja dinakara che, guru ja himakaraNacaMdra che. guru ja dIpaka che ane te guru ja deva che. 580 paramAgama 1 (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-1) * zraddhAvAna jIvane A mArA ne A parAyA evA bheda guru viSe kadApi hotA nathI. jinavacanarUpI ratnAbhUSaNathI je zobhita che te badhAya guru che. pa81. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-105 ) * yaha paMcama du:khamA kAla AkulatAmaya tathA aniSTa nimittoMse pUrNa hai. IsameM hitakArI samyagdarzana zIghra nahIM utpanna hotA hai. to bhI jJAnake abhyAsa ke balase AtmahitakArI samyagdarzanakA saMyoga hotA hai taba sarva bhaya nAza ho jAtA hai aura karmokA kSaya hone lagatA hai arthAt samyagdarzanake hote hI avipAkanirjarA prAraMbha ho jAtI hai. 582. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM-49 ) *** * jo gRhasthIke dhaMdhemeM rahate hue bhI haiyAheyako samajate haiM aura jinabhagavAnakA niraMtara dhyAna karate haiM, ve zIghra hI nirvANako pAte haiM. 583. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-18) * hai bhavya! tane bIjo nakAmo kolAhala karavAthI zo lAbha che? e kolAhalathI tuM virakata thA ane eka caitanyamAtra vastune pote nizcaLa lIna thaI dekha; evA cha mahinA abhyAsa kara ane jo (-tapAsa) ke ema karavAthI potAnA hRdayasarovaramAM jenuM pratApa-prakAza puddagalathI bhinna che evA AtmAnI prApti nathI thatI ke thAya che. 584. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-34) * koI manuSya zuddha, svAdiSTa, svaccha amRta jevA miSTAnna jamato hoya ne zatru temAM jhera bheLavI de; tema huM atyAre saMsArathI virakta thaine, mArA aMtaramAMdharmarUpI 52ma amRtanuM bhojana levA tatpara thayo chuM te vakhate temAM rAjyalakSmInA bhogavaTAnuM viSa bheLavIne Apasvajano zatru kArya na karazo. 585. (AcArya jaTAsiMhanaMdI, varAMga caritra, sarga - Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com 28, zloka-19 ) Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 ) Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (paramAgama - ciMtAmaNi * prazna:- jJAna to jANapaNArUpa che chatAM potAne kema nathI jANatuM? samAdhAnaH- jANapaNuM anAdi 52thI vyApI paranuM ja thai rahyuM che. have te Ama vicAra karavAthI zuddha thAya ke A paranuM jANapaNuM paNa jJAna vinA na hoya. jJAna AtmA vinA na hoya. mATe 525dane jANavAvALuM mAruM pada che, mAruM jJAna e ja huM chuM, paravikA2 52 che, jyAM jyAM jANapaNuM tyAM tyAM huM, evo daDhabhAva te samyaktva che. te sugama che. (chatAM ) viSama mAnI rahyo che. 586. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-21) * je pralayakALanA pavanathI uddhata thayelo agni, jenI aMdarathI ghaNAM taNakhAM uDe che ane ghaNAM ja prakAzavALo che evo dAvAnaLa vanano agni jANe jagatane bALI nAMkhavAnI IcchA karato hoya nahi! tevo joramAM saLagato saLagato agni sanmukha Ave to tene paNa ApanA (jinendranA) nAmanuM kIrtanastavanarUpI jaLa samagra rIte bujhAvI nAkhe che. 587. (zrI mAnatuMga AcArya, bhaktAmarastotra, zloka-40) *** * isa taraha kamalake samAna praphullita AtmAkA svabhAva kahA gayA. yahI zuddhAtmAkA anubhava hI zrI jinendrapadakI utpattikA kAraNa hai. jaisA kAraNa hotA hai paisA kArya hotA hai. zuddhasvabhAvakA dhyAna hI zuddha bhAvakA prakAzaka hai. kevala-svarUpa AtmAkA anubhava hI kevalajJAnakA kAraNa hai. zuddhasvabhAvake jhalakAvase doSa sahita sarva bhaya vilA jAtA hai. 588. (zrI tAraNa svAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM -165 ) * je manuSyo pratidina jinendradevanuM na to darzana kare che, na smaraNa kare che, na pUjana kare che, na stuti kare che ane samartha hovA chatAM paNa bhaktithI munijanone uttama dAna paNa detA nathI, temanuM gRhasthAzramapada paththaranI nAva samAna che; tenA u52 besIne te manuSyo atyaMta bhayAnaka saMsArarUpI samudramAM gothA khAtA thakA nAza ja pAmavAnA che. 589. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, dezavrata-udyotana, zloka-18 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (113 * zraddhAvAna jIvane jinarAjanI pUjAnA avasare koI karoDonuM dhana Ape to paNa, te asAra dhananI zraddhA choDIne sthiracitte sArabhUta jinarAjanI pUjA ja kare che. 59). ( AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-89 ) * dekho yaha puNyakA hI mAhAbhya hai jo ki prANoko haraNa karane vAlA halAhala viSa bhI amRta bana jAtA hai. viSa bhI nirviSa ho jAtA hai, zAkinI bhUta-pizAca AdikA upadrava puNyazAlI jIvako nahIM hote haiM, usako dekhate hI bhAga jAte haiM, dharmAtmA puruSake pagataLe dharmaka prabhAvase bhayAnaka huMkAra karatA huA, krodhase lAla ho gaye hai netra jisake aisA sarpa bhI kAMcalIsA bana jAtA hai, bhayAnaka agni jaLake rUpameM pariNama jAtI hai, siMha siyAra bana jAtA hai, samudra thala bana jAtA hai, dharmakA hI yaha prabhAva hai ki dharmAtmAne caraNome rAjA mahArAjA cakravarti Adi taka pUjate hai. 591. (zrI pAMDava purANa, pAnuM - 187) * he jIva! tuM jinavarane dhyAva, ne viSaya-kaSAyone choDa. he vatsa! ema karavAthI duHkha tane kadI nahi dekhAya, ane tuM ajara-amara padane pAmIza. pa92. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-197) * * * * jema ghAsanA taNakhalAnI vADa madamAtA hAthIne rokI zakatI nathI, tema jeNe akiMcana (kaMI Na parigraha vagaranA) AtmAno svAda cAkhI lIdho che evA mumukSune bAhyaparigrahonI vADa AtmasAdhanAmAM vighna karI zakatI nathI. pa93. (zrI nemIthara vacanAmRta-zataka, zloka-41) * jo puruSa, strI Adi viSayokA upabhoga karatA hai usakA sArA zarIra kAMpane lagatA hai, zvAsa tIvra ho, zvAsa tIvra ho jAtI hai aura sArA zarIra pasInese tara ho jAtA hai, yadi saMsArameM aisA jIva bhI sukhI mAnA jAve to phira duHkhI kauna hogA ? jisa prakAra dAMtose hI calAtA huA kuttA apaneko sukha mAnatA hai, usI prakAra jisakI AtmA viSayoMse mohita ho rahI hai aisA mUrNa prANI hI viSaya sevana karanese utpanna hue parizramamAtrako hI sukha mAnatA hai. pa94, ( zrI jinasenAcArya, AdipurANa, bhAga-1 pAnuM- 243) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 114) (paramAgama - ciMtAmaNi * (jIvana) tatkAla maraNa bhAse to paNa te maraNa na gaNAtAM viSayonuM grahaNa kare che. tethI maraNa thavA karatAM paNa indriyonA viSayasevananI pIDA adhika jaNAya che, e indriyonI pIDAthI sarva jIvo pIDita banI nirvicAra thaI, jema koI du:khI mANasa pahADa uparathI paDatuM mUke tema, viSayomAM jhaMjhAvAta kare che. pa95. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 3, pAnuM-51) * madhyamapAtra jaba apaneko bhAvazrutajJAnakA dAna dete haiM taba vaha apaneko AhAradAna karate haiM kayoMki bhAvazrutajJAnameM samayasArA jJAna hone se unako parama tRpti milatI hai. jaba ve madhyamapAtra apane AtmAmeM bhAvazrutajJAna dvArA ramana karate huM taba ve AnaMdamaya ho jAte haiM. yahu saccA pAtradAna hai. isa anupama pAtradAnane sUkSma karma ke skaMdha jo baMdha prApta the unakI nirjarA ho jAtI hai. pa96. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM - 75 ) * re jIva! tuM ajJAnI - mithyASTi jIvonA doSano zA mATe nizcaya kare che? -te to mithyAdaSTi che ja; tuM tArA AtmAne potAne ja kema nathI jANato? jo tane nizcaya samyakatva na hoya to te paNa doSavAna cho, mATe jinavANI anusAra tuM daDha zraddhA kara. 197. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-70) * * * * jo karmako meM udayameM lAkara bhogane cAhatA thA, vaha karma Apa hI A gayA, isase meM zAMticittase phala sahanakara kSaya karuM, yaha koi mahAna hI lAbha huA. 198. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1 gAthA-183) * he prANI! tame juo to kharA A mohanuM mAhAbhya! ke pApavaza moTo rAjA paNa marIne viSTAnA kIDAmAM jaine utpanna thAya che ane tyAM ja te rati mAne che - kriIDA kare che. pa99. (zrI svAmIkArtikayAnuprekSA, gAthA-63) * vyavahAranaya abhUtArtha che ane zuddhanaya bhUtArtha che ema RSItharoe darzAvyuM che; je jIva bhUtArthano Azraya kare che te jIva nizcayathI sammadaSTi che. 6OO. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra gAthA-23) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ) (115 * je AtmA potAnI jAtane utkRSTa dekhe, tenI sAthe kriIDA kare, tenA ja mATe hitasvarUpa rahe, tenAthI ja te sukhI thAya, teno ja saMbaMdha te pAme ane temAM ja te sthita thAya to te AnaMdarUpa amRtano samudra banI jAya che. adhika zuM kahevuM? samasta upadezanuM kevaLa A ja rahasya che. 601. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-152 ) * zuddha citUpane bhajanAra manuSyonuM sudhA, tarasa, roga vA ThaMDI, garamI, pANI, ane vANIthI, zastra, rAjAdinA bhayathI, strI, putra, zatru, nirdhanatA, agni, beDI gAya Adi pazu tathA azva, dhana, kaMTakathI, saMyoga, viyoga, DAMsa, patana, dhULathI, mAnabhaMga AdithI utpanna thatuM duHkha, kyAM jatuM rahe che te ame jANatA nathI. 602. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya - 2, gAthA-3) * rAgAdinuM nAma ja hiMsA, adharma ane avrata che tathA nizcayathI tenA tyAganuM ja nAma ahiMsA, vrata athavA dharma che. tethI je AgamamAM sva ane para prANIonI ahiMsAno siddhAMta mAnavAmAM Avyo che te mAtra svAtmarakSAnA mATe ja che, paNa te paranA mATe nathI. 683. ( zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-754-755 ) * * * * A jagatamAM anaMta jIva evA che ke jene dvIndriyAdi svarUpanI prApti kadI thaI nathI. mithyAtvAdi bhAvakalaMkathI bharela jIva sarva kALa nigodavAsane choDatAM nathI. sUkSma vanaspatirUpathI rahela evA jIva anaMta che. (A saMsAramAM jIvane trasapaNe prApta thavuM atyaMta durlabha che.) 604. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, paryApti adhikAra, gAthA-187) * he nAtha ! je buddhimAna manuSya A stotrano niraMtara (hara-haMmeza ) pATha kare che te unmatta hAthI, siMha, dAvAnaLa, sarpa, yuddha, samudra, jalodara ane baMdhana vigerethI thatAM bhayathI turata ja mukta thaI jAya che, matalaba ke evA loko AgaLathI bhaya DarI gayo hoya tema naSTa thaI jAya che. 605. ( zrI mAnatuMga AcArya, bhaktAmarastotra, zloka-47) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 116 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * A zarIrAdi dazya padArtha cetanArahita jaDa che ane je caitanyarUpa AtmA che te indriyo dvArA dekhAya tevA nathI; tethI huM konA upara roSa karuM? ane konA u52 rAjI thAuM? eTalA mATe huM madhyastha thAuM chuM - ema antarAtmA vicAre che. 606. - (zrI pUjyAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-46) *** * jene potAne anaMta zakti prakAzamAna che evI vastu anya vastunI bahAra jo ke loTe che topaNa anya vastu anya vastunI aMdara pravezatI nathI, kAraNa ke samasta vastuo potapotAnA svabhAvamAM nizcita che ema mAnavAmAM Ave che. (AcAryadeva kahe che ke-) Ama hovA chatAM, mohita jIva, potAnA svabhAvathI calita thaIne AkuLa thato thako, zA mATe kaleza pAme che? 607. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-212 ) *** * huM vidvajano! dhana, mahela ane zarIra AdinA viSayamAM mamatva-buddhi choDIne zIvratAthI kAMI paNa potAnuM evuM kArya karo ke jethI A janma pharIthI prAsa na karavo paDe. bIjA seMkaDo vacanonA bAhya DoLathI tamAruM kAMI paNa iSTa siddha thavAnuM nathI. A je tamane uttama manuSya paryAya Adi svahita sAdhaka sAmagrI prApta thai che te pharIthI prApta thaze athavA nahi thAya e kAMI nakkI nathI arthAt tenuM pharI prApta thavuM bahu ja kaThaNa che. 608. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-123) * jevI rIte mojAMothI UchaLatA bhISaNa samudra vaccethI athAga prayatnapUrvaka tarato koI puruSa kinArA sudhI Avyo ane koi zatru tene dhakko daine pAcho samudramAM haDasele; tema huM mAtA-pitA! durgatinA duHkhothI bharelAM A ghora saMsAra-samudramAM anAdithI DUbelo huM vairAgya vaDe atyAre mAMDa-mAMDa kinArA para Avyo chuM, to pharIne Apa mane e saMsAra samudramAM na pADazo, gharamAM rahevAnuM na kahezo. 609. (AcArya zrI jaTAhi~sanaMdi, varAMga caritra, sarga-29, zloka-18 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNa) (117 * jisa saMsArameM pRthvIno ulaTAnemeM, AkAza mArgase caMdra sUryako utAra pheMkanemeM, samudraka jalako pI DAlanemeM tathA parvatako cUrNa karanemeM samartha puruSa mRtyuke mukhameM praveza karate ho, vahAM dUsaroMkI kayA sthiti hai? ThIka hai jisa bilameM vanake sAtha parvata samA jAtA hai usameM paramANukA samA jAnA kauna baDI bAta hai? 610. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-385) * paMcamagati nivAsI zrI siddhabhagavAna paMcamajJAna kevalajJAnake dhArI hai. unakA svarUpa hI bhavya jIvoko unake samAna hone kI zikSA detA haiM. ve sarva bhayase rahita haiM, AnaMdAmRtameM ramaNa karanevAle vItarAga parama zuddha jina haiM. ve jJAnacetanAke dhArI Atmika kamalake rasameM ramaNa karanevAle jineza haiM. ve anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukha, anaMta vIrya cAra catuSTayake dhArI hai, tAraNa taraNa jina hai, muktimeM sadA rahanevAle hai. 611. (zrI tAraNasvAmI, mamala pAhuDa, bhAga-2, pAnuM -158) * "prabhutA" potAnA gharamAM rahe che. "duHkha nIca evA pArakA gharamAM rahe che. A pratyakSa rIte vicArIne potAnA cetanagharamAM raho. 612. ( zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM - 162 ) * je purANA karmone khapAve che, navA karmone AvavA deto nathI, ne dararoja jinadevane dhyAve che, te jIva paramAtmA thai jAya che. 613. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-193) * darzanamohanIyano kSaya karanArA manuSyo prAya: asaMyamI rahe che ane te saMyamane prApta thatAM prAyaH mahAvratone ja dhAraNa kare che, aNuvrato dhAraNa karatAM nathI. 614. ( zrI dhavalA, pustaka-pa, pAnuM-277) * eka jIva bIjA koI jIvanA viSayamAM zoka karato kahe che ke arere! mArA nAthanuM maraNa thayuM. paraMtu te potAnA mATe zoka karato nathI ke huM svayaM saMsAra-samudramAM DUbelo chuM. saMsAramAM jIva jevI rIte bIjAnA viSayamAM vicAra kare che tevI ja rIte potAnA mATe paNa jo vicAra kare to zIdhra potAnuM hita thAya. paraMtu jIva potAnA viSayamAM ghaNuM karIne vicAra karato nathI. 616. (zrI kuMdakuMdAcArya, mRlAcAra, anuprekSA-adhikAra, gAthA-11). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 118 ) (paramAgama ciMtAmaNi * he jIva! yaha zarIra tarA zatru hai, koMki du:khoMko utpanna karatA hai, jo Isa zarI2kA ghAta kare, usako tuma 52mamitra jAno. 616. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi. 2, zloka-182 ) - * prajJA: jJAnanI adhikatA hovA chatAM paNa mAna karavuM te prajJApariSahajaya che. ajJAnaH- jJAnAdikanI hInatA hoya tyAre loko dvArA karavAmAM Avato tiraskAra zAMta bhAvathI sahana karI levo ane pote paNa potAnA jJAnanI hInatAno kheda na karavo te ajJAnapariSahajaya che. adarzana:- ghaNA vakhata sudhI kaThora tapazcaryA karavA chatAM paNa mane avadhijJAna tathA cAraNaRddhi vagerenI prApti na thaI mATe tapazcaryA vagere dhAraNa karavA vyartha che evo azraddhAno bhAva na thavA devo te adarzana-pariSahajaya che. 617. (zrI umAsvAmI, mokSazAstra - gujarAtI TIkA, adhi. 9, sUtra- 9) *** * saMsAramAM loko potAnA koI saMbaMdhI manuSyanuM mRtyu thatAM je vilApapUrvaka cIso pADIne rudana kare che tathA teno janma thatAM je harSa kare che tene unnata buddhinA dhAraka gaNadhara Adi pAgalapaNuM kahe che. kAraNa ke mUrkhatAvaza je khoTI pravRttio karavAmAM AvI hoya tenAthI thatAM karmanA prakRSTa baMdha ane tenA udayathI sadA A AkhuMya vizva mRtyu ane utpattinI paraMparAsvarUpa che. 618. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anitya paMcAta, zloka-23) * tiryaMconI mAphaka manuSyo janmyA pachI aMtaHmuhUrta kALamAM ja aNuvratone grahaNa karI zakatA nathI. 619. (zrI dhavalA, pustaka-4, pAnuM - 378) * hai pitAjI! hai mAtAjI jyAre bhavanamAM Aga lAgI jAya tyAre samajadAra manuSya bahAra bhAgavAno prayatna kare che paNa zatru hoya che te tene pakaDIne pharI AgamAM pheMke che. tema mohanI javALAthI bhaDabhaDato A saMsAra che, te saMsAraduHkhanI agnijavALAthI huM bahAra nIkaLavA mAguM chuM, tyAre Apa koi zatrunI jema mane pharIne agnijvALAmAM na pheMkazo. 620. (AcArya zrI jaTAsiMhanaMdi, varAMga-caritra, sarga-29 zloka-17) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (119 * lobha saMsArameM kayA nahIM anartha karatA hai, lobhase hI krodha paidA hotA hai, lobhase hI kAma hotA hai, lobhase hI moha hotA hai, kahAM taka isakI tArIpha kI jAya. lobhase isa jIvanakA satyAnAza ho jAtA hai, buddhi bigaDa jAtI hai, heya-upAdeyakA kucha jJAna nahIM rahatA, lobhI manuSyako apane yaza-apayazako kucha bhI khyAla nahIM rahatA, jitanA bhI anartha duniyAmeM hotA hai usakA mULa kAraNa dhana-lobha hI hai, isaliye to batAyA hai ki lobha pApakA bApa hai, isase baDhakara koi pApa nahIM hai. 621. (zrI pAMDava purANa, pAnuM - 91) * zaMkAH - mithyAdaSTi jIvonuM jJAna ajJAna kevI rIte che? samAdhAnaH - kAraNa ke tenuM jJAna jJAnanuM kArya karatuM nathI. zaMkA- jJAnanuM kArya zuM che? samAdhAnaH- jANelA padArthanuM zraddhAna karavuM te jJAnanuM kArya che. e rIte jJAnanuM kArya mithyAdaSTi jIvamAM hotuM nathI tethI tenuM jJAna ajJAna che. jJAnanuM kArya nahIM karavAthI jJAnane ajJAna kahevAno vyavahAra lokomAM aprasiddha nathI. kemake putrane yogya kArya nahIM karavAvALA putrane kuputra kahevAno vyavahAra lokamAM paNa jovAmAM Ave che. 622. (zrI dhavalA, pustaka-5, pAnuM 224) * * * * jevI rIte siddha bhagavAna amUrta hovA chatAM, niSkriya tema ja apreraka hovA chatAM "huM siddha samAna anaMta jJAnAdi guNasvarUpa ." ityAdi vyavahArathI savikalpa siddha bhaktivALA evA, nizcayathI nirvikalpa samAdhirUpa nija-upAdAnakAraNa pariNata jIvone siddhagatinA sahakArI kAraNa che, tevI rIte niSkriya, amUrta ane apreraka hovA chatAM paNa dharmadravya, potAnA upAdAnakAraNathI gati karatAM jIva ane pudgalone gatimAM sahakArI kAraNa che. 623. (zrI nemIcaMdra siddhAMtadeva, bRhadravyasaMgraha, gAthA-17nI TIkAmAMthI * parama zuddhabhAvakI khoja karanI cAhiye. khoja karanese utkRSTa zuddhabhAva prApta ho jAtA hai. jJAnameM anaMtAnaMta lokake jAnakI zakti hai. usa jJAnake prakAza hote hI saMsArakA bhramaNa chUTa jAtA hai. 624. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-515) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 120) (paramAgama - ciMtAmaNi * viSayoMkA sevana karanese prANiyoko kevala rati hI utpanna hotI hai. yadi vaha rati hI sukha mAnA jAve to viSTA Adi apavitra vastuokhAnemeM bhI sukha mAnanA cAhiye. kayoMki viSayI manuSya jisa prakAra ratiko pAkara arthAt prasannatAse viSayoMkA upabhoga karate hai usI prakAra kuttA aura zUkaronA samUha bhI to prasannatA, sAtha viSTA Adi apavitra vastuye khAtA haiM. 625. (zrI jinasenAcArya AdipurANa, bhAga-1, pAnuM 43) * samayamAM sthiti arthe, lokapravAha (gADarIo pravAha) choDI ane zAstraanusAra samyaka prakAre parIkSA vaDe nizcaya karIne, koI eka yugapradhAna AcAryane madhyasthapaNe pakSapAtarahita manathI guru mAnavA. 6ra6. (zrI AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMtaratnamALA, gAthA-140) * AtmAko AtmAse jAnanameM yAM kauna sA phala nahIM milatA? aura to kayA isase kevalajJAna bhI ho jAtA hai aura jIvako zAzvata sukhanI prApti hotI hai. 6ra7. | (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-dara) * * * * jisase jAnanese karma-kalaMka dUra ho jAte hai, vaha AtmA zarIrameM nivAsa karatA huA bhI deharUpa nahIM hotA, usako tU acchI tarahuM pahacAna aura dUsare aneka prapaMcoko to jAnatA hai, apane svarUpakI tarapha kayo nahIM dekhatA? vahu nijasvarUpa hI upAdeya hai, anya koi nahIM hai. 628. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1, gAthA-27) * jJAnI karmane karato nathI tema ja vedato nathI, karmanA svabhAvane te kevaLa jANe ja che. ema kevaLa jANato thako karaNanA ane vedananA (-karavAnA ane bhogavavAnA) abhAvane lIdhe zuddha svabhAvamAM nizcaLa evo te kharekhara mukta ja che. 6ra9. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra- TIkA, kaLaza-198) * jIvanA potAnA guNa kayA kayA che? - kevaLajJAna, kevaLadaSTi amitavIrya ane anaMtasukha te jIvanA guNo che. enI zAstranA zravaNa-manana AdithI thayeluM jJAna te to sarovaramAM paDelA jhAkaLabiMdu jevuM (nagaNya ) che. 630. (zrI nemIthara-vacanAmRta zataka, zloka-12 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (121 * je muktisAmrAjyanuM mULa che evA A nirUpama, sahaja paramAnaMdavALA cikUpane (caitanyanA svarUpane) e ekane DAhyA puruSoe samyaka prakAre grahavuM yogya che; tethI, he mitra! tuM paNa mArA upadezanA sArane sAMbhaLIne, turata ja ugrapaNe A caitanya camatkAra mAtra pratye tAruM valaNa kara. 631. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, zrI niyamasAra-TIkA, zloka-133) * jyAM sudhI A AtmAne jJAnAvaraNAdi dravyakarma, bhAvakarma ane zarIra Adi nokarmamAM "A huM chuM ane huMmAM - (- AtmAmAM) "A karma-nokarma che' - evI buddhi che, tyAM sudhI A AtmA apratibaddha che. 632. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-19) * * * * prathama devAdikanuM zraddhAna karavuM pachI jinamatamAM kahelA jIvAdi tattvono vicAra karavo, tenA nAma-lakSaNAdi zIkhavA, kAraNa ke tenA abhyAsathI tattvazraddhAnanI prApti thAya che. pachI svaparanuM bhinnapaNuM jethI bhAse to vicAro karyA karavA, kAraNa ke- e abhyAsathI bhedavijJAna thAya che. tyArapachI eka svamAM svapaNuM mAnavA arthe svarUpano vicAra karyA karavo. kAraNa ke e abhyAsathI AtmAnubhavanI prApti thAya che. e pramANe anukramathI tene aMgIkAra karI pachI temAMthI ja koi veLA devAdinA vicAramAM koI veLA tattvavicAramAM, koi veLA svarUpanA vicAramAM tathA koi veLA AtmavicAramAM upayogane lagAvavo. e pramANe abhyAsathI darzanamoha maMda thato jAya che. 633. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -9, pAnuM-330) * jIvadravya azuddharUpa pravaryuM tyAre te azuddha bhAvathI ja vyApya- vyApaka pote ja thai rahyo che, traNakALamAM anyadravyane te sparzato paNa nathI. AvI dravyanI anAdianaMta maryAdA baMdhAyelI (banelI) che. "athavA dravya zuddharUpa pariNamo ke azuddharUpa pariNamo paNa te anya dravyane koi paNa rIta na sparze tevuM ja jJAna thatAM jJAnI dekhejANe che ke A Ama che" 634. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM 119) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 122) (paramAgama - ciMtAmaNi * je jIva nizcayathI zrutajJAna vaDe A anubhavagocara kevaLa eka zuddha AtmAne sanmukha thai jANe che tene lokane pragaTa jANanArA RSizvaro zrutakevaLI kahe che. 635. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-9) * sahajajJAnarUpI sAmrAjya jenuM sarvasva che evAM zuddha caitanyamaya mArA AtmAne jANIne, huM A nirvikalpa thAuM. 636. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-22) * mana dvArA viveka thaI pachI mana paNa bAjue rahe. mana para che, jJAna nijavastu che. tethI evI rIte vicAratAM (mana) dUra rahe che. zAthI? ke - paramAtmapada guma che, tenI mana vyaktabhAvanA karI zake che, kAraNa ke - paramAtmabhAvanA karatAM karatAM paramAtmapada najIka Ave tyAre paramAtmAnA tejathI mana pahelAM ja marI nivRtta thAya che. jema zauryavAnanA tejathI kAyara, vinA saMgrAma ja mare che. sUryanA tejathI aMdhakAra pahelo ja nAza thai jAya che tema ahIM jANavuM. 637. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-17) * vyavahAranayakara solahavAnake suvarNa bhinna bhinna vastromeM lapeTe to vastrake bhedase bheda hai, paraMtu suvarNapanese bheda nahIM hai. usI prakAra tIna lokameM tiSTha hue jIvoMkA vyavahAranayase zarIrane bhedase bheda haiM, paraMtu jIvapanese bheda nahIM hai. dehakA bheda dekhakara mUDha jIva bheda mAnate hai, aura vItarAga svasaMvedanajJAnI, jIvanese saba jIvoMko samAna mAnatA hai. sabhI jIva kevalajJAnavalike kaMda sukha-paMkti hai, koi kamabaDha nahIM hai. 638. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-96 ) * caitanyano to eka cinmaya ja bhAva che, je bIjA bhAvo che te kharekhara paranA bhAvo che; mATe (eka) cinmayabhAva ja grahaNa karavA yogya che, bIjA bhAvo sarvathA choDavA yogya che. 639. (zrI amacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-184) * A zarIranA roga-saDana-paDana -jarA tathA maraNarUpa svabhAvane dekhIne je bhavyajIva AtmAne dhyAve che, te (audArikAdi) pAMca prakAranA zarIrothI mukta thaI jAya che. 64). (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-49) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (123 * Agnavonu azucipaNuM ane viparItapaNuM tathA teo duHkhanA kAraNa che ema jANIne jIva temanAthI nivRtti kare che. 641. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-72 ) * amRta arthAt mokSanA kAraNabhUta utkRSTa ahiMsArUpI rasAyaNa prApta karIne, ajJAnI jIvonuM asaMgata vartana joine vyAkuLa na thavuM joie. 642. (zrI amRtacaMdrAcArya, puruSArtha siddhi upAya, zloka-78) * jema koI hAthamAM rAkhela ciMtAmaNi bhUlI kAcanA kaTakAne ratna mAnI calAve to te ratna na thAya ane ciMtAmaNine kAca jANe to te kAca na thAya-ciMtAmaNipaNuM na jAya. tema AtmAne para jANavAthI te para na thAya - ciMtAmaNipaNuM na jAya. tema AtmAne para jANavAthI te para na thAya ane parane AtmA jANatAM te AtmA na thAya. vastu potAnA svabhAvano tyAga koI kALamAM paNa na kare. vastu vastupaNAne na tajepotAnA dravyane na taje - potAnA pramANane na taje tathA potAnA pradezane na taje, ityAdi bhAvone na taje mATe te anAdi pradeza pramANane na taje. zuddha azuddha baMne avasthAmAM potAnA dravya-kSetra - kALa bhAvanI dazA na taje. (teno) mahimA anaMtaamITa che arthAt koIthI maTADyo jato nathI, nizcayathI je che te che. 643. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 83) * he jIva! jaise narakavAsa saikaDaoN chidrause jarjarita hai, usI tarahuM zarIrako bhI (malamUtra Adise) jarjarita samaja. aeva nirmala AtmAkI bhAvanA karato zIdhra hI saMsArase pAra hogA. 544. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-51) * yaha vatI, AtmAme AtmAkA svabhAva pahacAnatA hai, AtmAko hI svarUpane paramAtmA jAnatA hai, parigrahakA pramANa rakhatA huA bhI pudgalako para hI mAnatA hai, jJAnamayI anaMta catuSTayedhArI AtmA hai Isa bhAvako rakhatA hai. 645. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-364) * jema koI eka (daridra mANasa) nidhine pAmIne potAnA vatanamAM (gusapaNe) rahI tenA phaLane bhogave che, tema jJAnI parajanonA samUhane choDIne jJAnAnidhine bhogave che. 646. (zrI kuMdakuMdAcArya, niyamasAra, gAthA-157) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 124) (paramAgama - ciMtAmaNi * he yogI! pRthvI para bhramaNa karatAM jo mANeka maLI jAya, to te potAnA kapaDAmAM bAMdhI leje, ane ekAntamAM besIne dekhaje. (saMsAra bhramaNamAM samyakatvaratna pAmIne ekAntamAM pharI pharIne tenI svAnubhUti karaje. lokano saMga na karIza.) 647. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-216) * jema koi buddhimAnane rastA vacce paDela nidhi maLe to te gupta rAkhaze. tama jeNe potAnA AtmaguNa-nidhAnane dekhyA te gupacupa tene sAcavIne vadhAravAno prayatna karaze. 648. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-34 ) * yaha AtmA tIna jagatakA bhartA (svAmI) hai, samasta padArthonA jJAtA hai, anaMta zaktivAlA hai, paraMtu anAdikAlase apane svarUpane Tyuta hokara apane Apako nahi jAnatA yaha apanI hI bhUla hai. 649. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-21, zloka-1) * AtmA ane baMdhanA niyata svalakSaNonI sUkSma aMtaHsaMdhimAM (aMtaraMganI sAMdhamAM) prajJAchINIne sAvadhAna thaine paTakavAthI (nAkhavAthI, mAravAthI) temane chedI zakAya che arthAta judAM karI zakAya che ema ame jANIe chIe. 650. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-294 ) * jJAnI potAmAM ane pAradravyamAM sarvathA kAMI paNa saMbaMdha dekhato nathI. tethI A pudgalanuM nATaka jevuM jaNAyuM tevI rIte nAce, svayaM Upaje, svayaM viNaze, svayaM Ave, svayaM jAya, huM enA nATakane na rAkhI zakuM ke na choDI zakuM. "enA nATakanA rAkhavA choDavAnI ciMtA paNa karavAmAM Ave te paNa jUThI che, kAraNa ke te paravastu che, potAnA guNa-paryAya, utpAdavyayadhrauvya, kartAkarmakriyAdinI sAmagrIthI svAdhIna che." 651. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM - 104) * bAharI cha tapoMkA upadeza kiyA gayA, bhItarI cha tapoMko kahate haiM. jo zuddha apanA svabhAva hai, jahAM mana, vacana, kAya tInoM yogoM ko thira karake AtmA paramAtmAne samAna hai aisA nizcaya karake apane AtmAko usI svabhAvameM anubhava kiyA jAya vahu Abhyatara tapa hai, 6para. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, zloka-para6) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (125 * sat ane akAraNa hovAthI svataHsiddha, aMtarmukha ane bahirmukha prakAzavALuM hovAthI sva-paranuM jJAyaka-evuM je A, mArI sAthe saMbaMdhavALuM mAruM caitanya tenA vaDake je (caitanya) samAna jAtIya athavA asamAnajAtIya anyadravyane choDIne mArA AtmAmAM ja varte che tenA vaDe - huM potAnA AtmAne sakaLa trikALe dhruvava dharatuM dravya jANuM chuM. 6pa3. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-90) * paMca-mahAvratanuM pAlana karavuM, gupti samitionuM pAlana karavuM, brahmacarya pALavuM, pariSaho jItavA, cAritranuM pAlana karavuM, tapazcaraNa karavuM, che AvazyakonuM pAlana karavuM, dhyAna karavuM, zAstrano abhyAsa karavo- Adi badhuM samyagdarzana vinA bhavanuM bIja samajo. 654. (zrI kuMdakuMdAcArya, rayaNasAra gAthA-127) * bhinna bhinna jJAnothI upalabdha hovAne kAraNe zarIra ane AtmAne sadA paraspara bheda che. zarIra IndriyothI arthAt indriya jJAnathI jaNAya che ane AtmA kharekhara svasaMvedanazAnathI jANavAmAM Ave che. 655. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, cUlikA adhikAra, zloka-48 * * * * jema A jagatamAM je puruSa, paradravyanuM grahaNa jenuM lakSaNa che evo aparAdha kare che tene ja baMdhanI zaMkA thAya che ane je aparAdha karato nathI tene baMdhanI zaMkA thatI nathI, tema AtmA paNa je azuddha vartato thako, paradravyanuM grahaNa jenuM lakSaNa che evo aparAdha kare che tene ja baMdhanI zaMkA thAya che ane je zuddha vartato thako aparAdha karato nathI tene baMdhanI zaMkA thatI nathI - evo niyama che. mATe sarvathA sarva pArakA bhAvonA parihAra vaDa (padravyanA sarvabhAvone choDIne) zuddha AtmAne grahaNa karavo, kAraNa ke ema thAya tyAre ja niraparAdhapaNuM thAya che. 656. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-301-303) * he bhavya! kAraNa-kAryanI sImAmAM rahIne tuM samasta Agamane sAMbhaLa; ane manmatha-vijayI (arthAta viSayonA zatru ) evA jinamArgamAM aDaga rahIne, sauthI zreSThasArabhUta evA Atmatatvano anubhava kara. 657. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-7) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 126 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * indrarUpI AtmA tIrthaMkara svarUpa iSTa paramAtmAkA darzana karatA hai. indra samAna AtmA apane Atmika svabhAvase paramAtmArUpI apane tIrthakarako dekhatA huA Azcaryako prApta ho rahA hai arthAt bArabAra anubhava kare ke tRpta nahi hotA hai. zuddhAtmAkA AcaraNa yahI airAvata hAthI hai, Isa para indra AtmA tIrthaMkararUpI paramAtmAko ArUDha karatA hai. zrI jinendroMke rUpakA prakAza apane kamala samAna vikasita AtmAne svarUpase hI hotA hai. 658 ( zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM- 220) * nizcayathI sarva jIvo janma-maraNathI rahita, AtmapradezonI apekSAe (lokAkAzanA pradezapramANa asaMkhyAta pradezI) sarva samAna AtmIya guNomAM badhAM sarakhA ane jJAnamaya che. 659. (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-38) * * * * jevI rIte naTa aneka svAMga dhAre che ane te svAMganA tamAzA joine loka kutUhala samaje che, paNa te naTa potAnA asalI rUpathI kRtrima dhAraNa karelAM veSane bhinna jANe che, tevI ja rIte A naTarUpa cetanarAjA paradravyanA nimitte aneka vibhAvaparyAyone prApta thAya che paraMtu jyAre aMtaraMgadaSTi kholIne potAnuM rUpa dekhe che tyAre anya avasthAone potAnI mAnato nathI. 66O. (zrI banArasIdAsajI; nATaka samayasAra, mokSa dvAra, pada-14) * je A abaddhaskRSTa, niyata, avizeSa ane asaMyukta evA pAMca bhAvosvarUpa AtmAnI anubhUti che te nizcayathI samasta jinazAsananI anubhUti che, kAraNa ke zrutajJAna pote AtmA ja che. tethI jJAnanI anubhUti te ja AtmAnI anubhUti che. 661. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-15) * * * * je pramattAdi guNasthAnonI vaMdanA karavAmAM Ave che te vaMdanAthI cetanAtmaka munio vaMdita thatA nathI - kevaLa dehanI vaMdanA thAya che. 66ra. (zrI atigati AcArya, yogasAra, prAkRta, adhikAra-2, gAthA-39 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (127 * mArA sahaja samyagdarzanamAM, zuddhajJAnamAM, cAritramAM, sukRta ane duSkRtarUpI karmanA saMnyAsakALamAM ( arthAta pratyAkhyAnamAM ), saMvaramAM ane zuddhayogamAM (zuddhopayogamAM) te paramAtmA ja che (arthAt samyagdarzanAdi badhAMyano AzrayaavalaMbana zuddhAtmA ja che); muktinI prApti mATe jagatamAM bIjo koI paNa padArtha nathI, nathI. 663. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-135) * * * * zuddha-nizcayana kara AtmAkA anaMtajJAnAdi svarUpakA Ina karmone na to nAza kiyA, aura na nayA utpanna kiyA, AtmA to jaisA hai vaisA hI hai. aise akhaMDa paramAtmAkA tU vItarAga nirvikalpa samAdhimeM sthira hokara dhyAna kara. yahAM para yahu tAtparya hai ki jo jIvapadArtha karmose na hurA gayA, na upajA, aura kisI dUsarI taraha nahIM kiyA gayA, vahI cidAnaMdasvarUpa upAdaye hai. 664. (zrI yogIndrava, paramAtmaprakAza, adhi. -1. gAthA-48) * * * * pUrva puNyodayathI je manuSya saMsArasukhanA sAdhanabhUta strI, lakSmI AdithI niraMtara parama sukhane (pote mAnelAM) anubhavato hato - temAM ja sadodIta TevAyelo hato, te ja manuSya jJAnasaMpanna thaI yauvana avasthA ja pravajyA dhAraNa karI durdhara tapAdi AcarI evo thAya che ke - jene tapovanamAM hiraNa jevAM caMcaLa daSTivaMta prANIo ardha baLelAM kASTanAM TUMkA samAna avalokI potAnA aMganI khAja maTADavA potAnuM aMga tenA aMgane ghase che. dhanya che te mAnava AtmAne! 665. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-88) * jema rUpI darpaNanI sva-paranA AkArano pratibhAsa karanArI svacchatA ja che ane uSNatA tathA javALA agninI che, tevI rIte arUpI AtmAnI to potAne ne parane jANanArI jJAtRtA ( jJAtApaNuM) ja che ane karma tathA nokarma pudagalanAM che ema potAthI ja athavA paranA upadezathI jenuM mULa bhedavijJAna che evI anubhUti utpanna thaze tyAre ja (AtmA) pratibaddha thaze. 666. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-19) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 128) (paramAgama - ciMtAmaNi * paradravyane ane Atmatattvane saghaLoya (arthAt kAMI paNa) saMbaMdha nathI; ema kartAkarmapaNAnA saMbaMdhano abhAva hotAM, AtmAne paradravyanuM kartApaNuM kyAMthI hoya? 667. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-2OO) * * * * hitakArI dhruva AtmAkI guphAme praveza honA so hI zuddha dhruva indriyAtIta AtmAmeM ramaNa hai. dhRvarUpase AtmAkI guphAmeM gusa honA vahIM bhavasAgarase tAranevAlA hai, vahI hura samaya zuddha bhAvamuM ramaNa hai. jaba dhruva AtmAkA anubhava hotA hai taba pAMca indriya aura manake vicAra bhAga jAte hai taba zuddha kamala samAna AtmAmeM Thahurakara samabhAva jagatA hai, vahI mokSakA sAdhana hai. 668. ( zI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM 153) * jJAnI vicAre che keH nizcayathI huM eka chuM, zuddha chuM, mamatArahita chuM, jJAnadarzanathI pUrNa chuM te svabhAvamAM raheto, temAM (- te caitanya anubhavamAM) lIna thato (huM ) A krodhAdika sarva Agnavone kSaya pamADuM chuM. 669. ( zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-73) * * * * jema koi rAjAne bIjAno gaDha levo muzkela che, tema A AtmAne parapada levuM muzkela che. kAraNa ke anAdikALathI parapada leto phare che to paNa te pararUpa na thayo, cetana ja rahyo. ane cetanApada AtmAnuM che tene jANato paNa nathI, bhUlyo ja phare che, to paNa tenI raheNI nizcayathI tenAmAM ja che, mATe muzkela nathI, potAnuM ja svarUpa che. bhramano paDado pote ja anAdino karyo che. tethI pote potAne bhAsato nathI, paNa pote potAne tajI bahAra gayo nathI. 67). ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-44) * sAmane pAMca indriye hI dilakhAI paDatI haiM. pAMco indriyoMkI ora daSTi hai so hI saMsArane mArgako baDhAnevAlI hai. jo samyagdaSTi jinavANI para manana karatA hai, vahu apanI daSTi adaSTa AtmA para le jAtA hai, isIse karmokA kSaya hotA hai. 671. ( zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-259 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (129 paramAgama ciMtAmaNi ) * kAyavikArane choDIne ja pharIpharIne zuddhAtmAnI saMbhAvanA (samyak bhAvanA ) kare che teno ja janma saMsAramAM saphaLa che. 672. - (zra. padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra- TIkA, zloka-93) * A jIva jyAM sudhI cetana-acetanarUpa 52-padArthomAM potApaNAnI buddhi 2Akhe che-525dArthone potAnA samaje che tyAM sudhI moha-mithyAtva vadhato rahe che. 673. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prabhamRta, adhi. 3, gAthA-3) * syAtkArazrInA (syAtkArarUpI lakSmInA ) vasavATane vaza vartatA nayasamUho vaDe (jIvo ) jue topaNa ane pramANa vaDe jue topaNa spaSTa anaMta dharmovALA nija Atmadravyane aMdaramAM zuddhacaitanyamAtra ja dekhe che ja. 674. (zrIamRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, kaLaza-19 ) *** * je indriyone jItIne jJAnasvabhAva vaDe anyadravyathI adhika AtmAne jANe che tene, je nizcayanayamAM sthita sAdhuo che teo, kharekhara jitendriya kahe che. 675. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-31) * jo koI vItarAga svasaMvedana pratyakSajJAnI jIva ArAdhane yogya nija padArtha aura tyAgane yogya rAgAdi sakala vibhAvoMko manameM jAna kara zAMtabhAva tite haiM aura jinakI lagana nija zuddhAtmasvabhAvameM hui haiM, ve hI jIva Isa saMsArameM sukhI hai. 676. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-43) *** * je jeno sva bhAva che te tenuM 'sva' ane te teno (sva bhAvano ) svAmI che -ema sUkSma tIkSNa tattvadaSTinA AlaMbanathI jJAnI ( potAnA AtmAne ja AtmAno parigraha niyamathI jANe che, tethI "A mAruM 'sva' nathI, huM Ano svAmI nathI ema jANato thako padravyane parigrahato nathI (arthAt paradravyane potAno parigraha karato nathI.) 677. ', (zrI amRtacaMdracArya, samayasAra-TIkA, gAthA-207 Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 130) (paramAgama - ciMtAmaNi * jIvane cAra gatimAM bhavomAM paribhramaNa, jAti, jarA, maraNa, roga, zoka, kuLa, yoni, jIvasthAno ane mArgaNAsthAno nathI. 678. (zrI kuMdakuMdAcAryadeva, niyamasAra, gAthA-42) * caitanyamaya te utkRSTa jyotinuM tatparatAthI dhyAna karo ke jenA vinA vidhamAna vizva paNa avidyamAnavata pratibhAse che tathA je upasthita hotAM te vizva nizcatapaNe yathArtha svarUpe pratibhAse che. 679. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-129 ) * jIvone mAro athavA na mAro - karmabaMdha adhyavasAnathI ja thAya che. A, nizcayanaye, jIvonA baMdhano saMkSepa che. 680. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-ra62) * he yogI! jisa cidAnaMda zuddhAtmAne nizcaya karake jinasvabhAvase bhinna dravya, kSetra, kAla, bhava, bhAvarUpa pAMca prakAra parivartanasvarUpa saMsAra nahIM hai aura saMsArake kAraNa jo prakRti, sthiti, anubhAga, pradezarUpa cAra prakArakA baMdha bhI nahIM hai, jo baMdha kevalajJAnAdi anaMta catuSTayakI pragaTatArUpa mokSa-padArthane judA hai usa paramAtmAko tU manamaeNse saba laukika vyavahArako choDakara tathA vItarAga-samAdhimaM Thahurakara jAna, arthAt ciMtavana kara. 681. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1, gAthA-46 ) * * * * sarvajJa--vItarAgamAM ane A svavaza yogImAM kyAreya kAMI paNa bheda nathI; chatAM arere ! ApaNe jaDa chIe ke temanAmAM bheda gaNIe chIe. 682. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-253) * kharekhara eka vastunI bIjI vastu nathI (eka vastunI bIjI vastu kAMI saMbaMdhI nathI, kAraNa ke baMnenA pradezo bhinna hovAthI temane eka sattAnI anupapatti che che ( arthAt bannenI sattA judI judI che); ane e rIte eka vastunI bIjI vastu nahi hovAthI eka sAthe bIjIne AdhArAdheyasaMbaMdha paNa nathI ja. tethI (dareka vastune) potAnA svarUpamAM pratiSThArUpa ja AdhArAdheyasaMbaMdha che. 683. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-181-183) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (131 * jinendrakA kahA huA nirdoSa vacana hai jo saMsArane mArgase chuDAnevAlA mokSamArga batAtA hai, jisameM jJAnase hI jJAnanI zobhA hai aura jo nizcayasvarUpa Apa hI hai. 684. (zrI tAraNasvAmI, jJAnAsamucyasAra, zloka-17) * sarva dravyonA pariNAma judA judA che. potapotAnA pariNAmonA, sau dravyo kartA che; teo te pariNAmonA kartA che, te pariNAmo temanAM karma che. nizcayathI koino koinI sAthe kartAkarmasaMbaMdha nathI. mATe jIva potAnA pariNAmano ja kartA che, potAnA pariNAma karma che, evI ja rIte ajIva potAnA pariNAmanuM ja kartA che, potAnA pariNAma karma che. A rIte jIva bIjAnA pariNAmono akartA che. 685. (zrI samayasAra, gAthA-38-311 no bhAvArtha) * * * * zuddha pAriNAmika paramabhAvagrAhaka zuddhadravyArthikanakara yaha jIva yadhapi baMdhamokSa-puNya-pApakA kartA nahIM haiM, to bhI azuddha-nizcaya-nayakara zubha-azubha upayogoM se pariNata huA puNya-pApake baMdhakA kartA hotA hai aura unake lakA bhokatA hotA hai, tathA vizuddhajJAna-darzanarUpa nija zuddhAtmadravyanA zraddhAna-jJAna-AcaraNarUpa zuddhopayogakara pariNAma huA mokSakA bhI kartA hotA hai, aura anaMta sukhakA bhokatA hotA hai. Isaliye jIvako kartA bhI kahA jAtA hai, aura bhokatA bhI kahI jAta che. 686. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-ra gAthA-28) * baMdhonA svabhAvane ane AtmAnA svabhAvane jANIne baMdho pratye je virakata thAya che, te karmothI mukAya che. 687. (zrI kuMdakuMdacArya, samayasAra, gAthA-293) * je (samayasAra) duSTa pAponA vanane chedavAno kuhADo che, je duSTakarmonA pArane pahocyo che (arthAt jeNe karmono aMta ANyo che), je parapariNatithI dUra che, jeNe rAgarUpI samudranA pUrane naSTa karyuM che, jeNe vividha vikArone haNI nAkhyA che, je sAcA sukhasAgaranuM nIra che ane jeNe kAmane asta karyo che, te samayasAra mAruM zIdhrA rakSaNa karo. 688. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA zloka-62) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 13ra ) (paramAgama - ciMtAmaNi * yahuM eka AzcaryakI bAta hai ki sajjana puruSa cirakALa ke satata prayatnase bhI jagatako apane samAna sajjana banAneke liye samartha nahIM ho pAte. durjana puruSa use zIdhra hI duSTa banA letA hai. IrSA nahi karanA, dayA karanA tathA guNI jIvone prema karanA yaha sajjanatAkI antima avadhi hai aura Isase viparIta arthAt irSA karanA, nirdayI honA tathA guNI jIvase prema nahIM karanA yaha durjanatAkI antima avadhi hai. 689. (zrI jinasena AcArya, Adi purANa, - bhAga-1 ( prathama parva, zloka-91-92) * * * * bhinna dravyanuM pariNAma bhinna dravyane prApta thatuM nathI - eka dravya bIjAM dravyarUpa kadI pariNamana karatuM nathI - jo ema na mAnavAmAM Ave to bhinna dravyonI A svadravya-padravyanI vyavasthA kevI rIte banI zake? banI zake nahi. 690. (zrI amitagati AcArya, yogasAra-prAbhRta, adhi-3 gAthA-16) * yadhapi saba dravya ekakSetrAvagAhukara rahate haiM, to bhI zuddha nizcaya na kara jIva kevalajJAnAdi anaMta guNarUpa apane svarUpako nahIM choDate haiM, pudgala dravya apane varNAdisvarUpako nahIM choDate, aura dharmAdi anya dravya bhI apane apane svarUpako nahI choDate haiM. 691. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2, gAthA-25) * * * * prabaLa karmanA maLavAthI jeno sahaja eka zAyakabhAva tirobhUta thaI gayo che evA AtmAno anubhava karanAra puruSo - AtmA ane karmano viveka nahi karanArA, vyavahArathI vimohita hRdayavALAo to, tene (AtmAne) jemAM bhAvonuM vizvarUpapaNuM (anekarUpapaNuM) pragaTa kare che evo anubhave che; paNa bhUtArthadarzIo (zuddhanayane dekhanArAo) potAnI buddhithI nAkhelA zuddhanaya anusAra bodha thavA mAtrathI UpajelA Atma karmanA vivekapaNAthI, potAnA puruSArtha dvArA Avirbhata karavAmAM AvelA sahaja eka jJAkabhAvapaNAne lIdhe tene (AtmAne) jemAM eka jJAyakabhAva prakAzamAna che evo anubhave che. 692. | (zrI amRtacaMdra AcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-11) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (133 * jeNe pApanA rAzine naSTa karyo che, jeNe puNyakarmanA samUhane haNyo che, jeNe madana (-kAma) vagerene khaMkherI nAkhyA che, je prabaLa jJAnano mahela che, jene tattvavettAo praNAma kare che, je kRtakRtya che), je puSTa guNonuM dhAma che ane jeNe moharAtrino nAza karyo che, tene (-te sahaja tattvane ) ame namIe chIe. 693. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka - 151) * AtmA ja AtmAne janma ane nirvANa prati dore che mATe nizcayathI AtmAno guru AtmA ja che; bIjo koi nahi. 694. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-75) * * * * pratyeka jIvamAM niraMtara je "ahuM pratyaya eTale "huM - huM' evo anubhava jovAmAM Ave che te uparathI AtmAnA hovA paNAno bodha thAya che, tethI niraMtara jIvane anusarIne thatAM e "ahuM pratyayathI jIvanI siddhi thAya che, tathA sarva jIvo ekasarakhA hovA chatAM paNa temAM koI daridrI ane koI zrImaMta dekhavAmAM Ave che tethI kArmono saddabhAva paNa siddha thAya che. 695. (zrI rAjamallajI paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-50 no bhAvArtha ) * A jJAnasamudra bhagavAna AtmA vibhramarUpa ADI cAdarane samULagI DubADI daine (dUra karIne) pote sarvAga pragaTa thayo che; tethI have A samasta loka tenA zAMta rasamAM ekIsAthe ja atyaMta magna thAo. kevA che zAMta rasa ? samasta lokaparyata UchaLI rahyo che. 696. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-3ra) * * * * meM gorA huM, meM kAlA , hI aneka varNavAlA hUM meM kRSa zarIravAlA huM, meM moTA hUM. IsaprakAra mithyAtva pariNAmakara pariNata mithyAdaSTi jIvako - mUDha mAna. 697. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-1, gAthA-80) * AtmA nirdaDa nirdada, nirmama, niHzarIra, nirAlaMba, nIrAga, nirdoSa, nirmUDha ane nirbhaya che. 698. (zrI kuMdakuMdAcAryadava, niyamasAra, gAthA-43) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 134) (paramAgama - ciMtAmaNi * strIomAM cittamAM jema pati, baLabhadrone vAsudeva, rAjAone pRthvI, gAyone potAnAM vAcharaDAM, cakravAkIne sUrya, cAtakone meghanuM pANI, jaLacarone taLAva Adi, manuSyone amRta, devone potAnA nivAsa-svargasthAna tathA rogathI pIDAtAne vaidha jema anupama priya che tema mArA hRdayamAM zuddha citUpa jenuM nAma che evo AtmA mane atyaMta priya che. 699. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna, taraMgiNI-, adhyAya-6, zloka-3) * jahAM rAgAdi mithyAbhAvoMkA tyAga ho, apane AtmA para prema ho, AtmAko paramAtmArUpa anubhava kiyA jAve vahI parama zuddha anurAga bhakti pratimA che. 7OO. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-322) * * * * A jagatamAM mohI (ajJAnI) jIvone "padravyane huM karuM chuM' evA paradravyanA kartutvanA mahA aMdhakArarUpa ajJAnAMdhakAra - ke je atyaMta durnivAra che te - anAdi-saMsArathI cAlyo Ave che. AcArya kahe che ke aho! paramArthanayanuM arthAt zuddhadravyArthika abhedanayanuM grahaNa karavAthI jo te ekavAra paNa nAza pAme to jJAnaghana AtmAne pharI baMdhana kema thAya? (jIva jJAnaghana che mATe yathArtha jJAna thayA pachI jJAna kyAM jatuM rahe? na jAya. ane jo jJAna na jAya to pharI ajJAnathI baMdha kyAMthI thAya? kadI na thAya.) 701. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-55 ) * je (sahaja tattva) akhaMDita che, zAzvata che, sakaLa doSathI dUra che, utkRSTa, bhavasAgaramAM DUbelA jIvasamUhane naukA samAna che ane prabaLa saMkaTonA samUharUpI dAvAnaLane (zAMta karavA) mATe jaLa samAna che, te sahaja tattvane huM pramodathI satata namuM chuM. 72. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-149 ) * anaMta zaktirUpa dharma-anaMta paryAya eka guNanI, evA anaMta guNa anaMta mahimAne dhAre che. e nijadharmanA mahimAne kyAM sudhI kahIe? ekadeza nijadharma dharatA saMsAra pAra thAya che, zAthI? ke- ekadeza thatAM sarvadaza thAya ja thAya. mATe samajo ke para dharmathI anaMta du:kha tathA nijadharmathI anaMta sukha che. eTalA mATe nijadharmane dhArI potAnA paramezvarapadane pragaTa karo. 703. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 77) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ciMtAmaNi ) (135 *jaise na2kakA ghara ati jIrNa jisake seMkaDo chidra haiM, vaise yaha kAyarUpI ghara sAkSAt nakakA maMdira hai, nava hAroMse azuci vastu jharatI hai aura AtmArAma janmamaraNAdi chidra Adi doSa rahita hai. bhagavAna zuddhAtmA bhAvakarma, dravyakarma, nokarmamalase rahita haiM, yaha zarIra mala-mUtrAdi nakase bharA huA hai. aisA za2I2kA aura jIvakA bheda jAnakara dehase mamatA choDake vItarAga nirvikalpa samAdhimeM harake niraMtara bhAvanA karanI cAhiye. 704. paramAgama 1 (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi. 2, zloka-149 ) * je badhAya karma-vipAkane karmonA phaLane sadA paudgalika jANe che te sarva karmothI bahirmUta AtmAne prApta thAya che. tene potAnA zuddha AtmatattvanI prApti thAya che. 705. -- (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, saMvara adhikAra, gAthA-44) * AtmA paramAtmAke samAna nirmala aura vItarAga hai aisA jAnakara zuddhasvabhAvameM raMjAyamAna honA, AtmAke darzana, jJAna svabhAvameM magna honA tathA nAnA prakAra cAritra ke AcaraNameM rucivAna ho jAnA manakA saMyama hai. 706. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, zloka-594 ) *** * ema jANe ke 'moha mAro kAMi paNa saMbaMdhI nathI, eka upayoga che te ja huM chuM' - evuM je jANavuM tene siddhAMtanA athavA svaparanA svarUpanA jANanArA mohathI nirmamatva jANe che, kahe che. 707. ( zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-36) * corAzImAM 52vastune sva mAne, tethI A jIva cirakALano cora banyo che, janmAdi du:khadaMDa pAme che, topaNa paravastunI corI chuTatI nathI. dekho ! traNalokano nAtha bhUlI nIca parane Adhina thayo. potAnI nidhi na pichANI, bhikhArI banI Dole che. nidhi cetanA che te pote ja che, dUra nathI. dekhavuM durlabha che, dekhe to sulabha che. 708. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-36) * gurucaraNonA samarcanathI utpanna thayelA nija mahimAne jANato koNa vidvAna 'A paradravya mAruM che' ema kahe ? 709. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-132 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 136 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * sAta tattvomAM sahaja parama tattva nirmaLa che, sakaLa-vimaLa (sarvathA vimaLa) jJAnanuM raheThANa che, nirAvaraNa che, ziva (kalyANamaya ) che, spaSTa-spaSTa che, nitya che, bAhya prapaMcathI parADamukha che ane munine paNa manathI tathA vANIthI ati dUra che, tene ame namIe chIe. 710. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-177) * AtmA dhyAnagaNya hI hai, zAstragamya nahIM hai, kayoMki jinako zAstra sunanese dhyAnakI siddhi ho jAve, ve hI AtmAkA anubhava kara sakate haiM. jinhoMne pAyA, unhoMne dhyAnase hI pAyA hai, aura zAstra sunanA to dhyAnakA upAya hai, aisA samajakara anAdi anaMta citUpameM apanA pariNAma lagAo. 711. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1, gAthA-23) * AtmajJAnarUpI aMkurakA aisA svabhAva hai ki usake pratApase avinAzI jJAnakA bhedavijJAnake kAraNa anubhava hotA hai, spaSTa nirmala AtmAkA svabhAva dikhajAtA hai tathA paramAtmAnA nirmala kevalajJAna paidA ho jAtA hai. 71ra. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhAsAra, zloka-40) * * * * avidhA jaDa nAnI zaktithI tArI mahAna zakti na haNAi jAya. paraMtu tArI zuddha zakti paNa moTI, tArI azuddha zakti paNa moTI; tArI ciMtAmaNI tAre gaLe paDI ane tethI parane dekhI AtmA bhUlyo, e avidhA tArI ja phelAyelI che; tuM avidhArUpa karmamAM na paDI sva na joDe to jaDanuM to kAMI jora nathI; tethI aparaMpAra zakti tArI che. paranI bhAvanA karI bhava karI rahyo cho. 713. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-37) * sarvadravyo potAnA svabhAvane nahi ullaghatAM hovAne lIdhe, nimittabhUta, anyadravyo potAnA (arthAt sarvadravyonA) pariNAmanA utpAdaka che ja nahi; sarva dravyo ja, nimittabhUta anyadravyonA svabhAvane nahi sparzatAM thakA, potAnA svabhAvathI potAnA pariNAmabhAve Upaje che. mATe (Acaryadava kahe che ke, jIvane rAgAdinuM utpAdaka ame paradravyane dekhatA - (-mAnatA, samajatA) nathI ke jenA para kopa karIe. 714. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-372 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ) (137 * jJAnI to potAnI ane paranI pariNatine jANato pravarte che ane pudgaladravya potAnI ane paranI pariNatine nahi jANatuM pravarte che; Ama temanAmAM sadA atyaMta bheda hovAthI (baMne bhinna dravyo hovAthI), te baMne paraspara aMtaraMgamAM vyAyavyApakabhAvane pAmavA asamartha che. jIva- pudgalane kartAkarmapaNuM che evI bhramabuddhi ajJAnane lIdhe tyAM sudhI bhAse che (-thAya che) ke jyAM sudhI (bhedajJAna karanArI ) vijJAnajyoti karavatanI jema nirdaya rIte ugra rIte jIva-pudgalano tatkALa bheda upajAvIne prakAzita thatI nathI. 715. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-50) * * * * mohane kAraNe je padArthane ISTa mAnavAmAM Ave che te ja aniSTa tathA je padArthane aniSTa mAnavAmAM Ave che te ja iSTa thai jAya che. vAstavamAM koI dravya iSTa ke aniSTa nathI. 716. ( zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, saMvara adhikAra, gAthA-36) * abrahyabhAvako tyAga brahmacarya hai. mithyAtvabhAva madabhAva Adi sarva rAgAdi doSakA tyAga brahmabhAva hai tathA AtmAnA zuddha svabhAva brahma hai. isaliye apane AtmAkA nija svabhAvamuM rahanA brahmacarya hai aisA jinendrane dekhA hai. 717. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-358) * * * * cetana ane acetana e banne bhinna tattva che. temanA bhinna svarUpano vicAra karavo tene viveka kahevAmAM Ave che. tethI he AtmA! tuM A vivekathI grahaNa karavA yogya je caitanyasvarUpa che tenuM grahaNa kara ane choDavA yogya jaDatAne choDI de. 718. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatva saptati, zloka-73) * pUrvakarmoka udayase pIDA ho jAne para usake liye zoca karanA aisA hI hai jaise koi vRddha baeNla apanese hI apaneko kATa le phira pUMchase apaneko hI mAre. 719. (zrI kuladharaAcArya, sArasamuccaya, zloka-385) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 138) (paramAgama - ciMtAmaNi * je jinaprabhunA mukhAraviMdathI vidita ( prasiddha ) che, je svarUpamAM sthita che, je munizvaronA manogRhanI aMdara suMdara ratnadIpanI mAphaka prakAze che, je A lokamAM darzanamohAdi para vijaya meLavelA yogIothI namaskAra karavA yogya che ane je sukhanuM maMdira che, te sahaja tattvane huM sadA atyaMta namuM chuM. 720 (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-150) * jaba jJAnasvabhAva meM haiM aisA zraddhAnarUpI aMkura phUTatA hai aura usa zuddha jJAnabhAvameM AnaMda prApta kiyA jAtA hai taba isa AtmAnAdibhAvake pratApase rAgadvaSAdi bhAvakarma vilA jAte haiM, jJAna svAbhAvika parama jJAnameM anurakta ho jAtA hai, jaba AtmAkA daDha prema paidA hotA jAtA hai taba karmokI nirjarA hone lagatI hai. 7ra1. ( zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka, -121) * * * * jJAna paradravyane kAMi paNa (jarA paNa) grahatuM nathI tathA choDatuM nathI, kAraNa ke prAyogika (arthAt para nimittathI thayelA ) guNanA sAmarthyathI tema ja vaixsika ( arthAt svAbhAvika) guNanA sAmarthyathI jJAna vaDe paradravyanuM grahavuM tathA choDavuM azakya che. vaLI, (karma- nokarmAdirUpa) paradravya jJAnano-amUrtika Atmadravyano - AhAra nathI, kAraNa ke te mUrtika pudgaladravya che; (amUrtikane AhAra hoya nahi) tethI jJAna AhAraka nathI. mATe jJAnane dehanI zaMkA na karavI. 722. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra- TIkA, gAthA-405-407) * AtmAko AtmAhIke dvArA AtmAmeM hI zarIrase bhinna aisA vicAranA ki jisase phira yaha AtmA svapnameM bhI zarIrakI saMgatiko prApta na ho arthAt meM zarIra hUM aisI buddhi svapnameM bhI na ho aisA karanA cAhiye. 7ra3. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, prakaraNa- 32, zloka-86) * * * * apane duSTa azubha bhAvAMse jo karma pahale bAMdhA nA cUkA hai usake udaya Ane para kauna buddhimAna dUsaro para krodha karegA? 724 (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-287) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (139 * he sarvajJa! je AkAzanA garbhamAM traNeya loka paramANunI lIlA dhAraNa kare che. arthAt paramANu samAna jaNAya che, te AkAza paNa ApanA jJAnamAM paramANu jevuM lAge che. Avo mahimA brahmA-viSNu vagere koi bIjAno nathI. 725. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, RSabha stotra, zlokapa6) * jinendrabhagavAnanAM caraNakamaLamAM daSTi karanAra (zraddhA karanAra) samyagdarzanarUpI lakSmI sukhanI utpattinA sthAnarUpa hotI thakI mane evI rIte sukhI kare ke jevI rIte sukhanI bhUmi kAminI kAmI puruSane sukhI kare che, pavitra zIlavALI hotI thakI mane evI rIte pALe ke jevI rIte pavitra zIlavALI mAtA potAnA putrane pALe che ane ATha mULaguNarUpI alaMkArathI yukta hotI thakI mane evI rIte pavitra kare ke jevI rIte guNavatI kanyA kuLane pavitra kare che, tema te (samyagdarzanarUpI lakSmI) mane pavitra kare. 7ra6. ( zrI samaMtabhadrAcArya, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-150) * * * * he bhagavAna! dInatA pUrvaka samasta saMsAramAM bhramaNa karIne jeno AtmA thAkI gayo che evo huM, mArI sarva zakti lagAvIne, atyaMta lobhathI Aja ApanA zaraNamAM Avyo chuM. Apa ja mAruM sarvasva cho. Apane prApta karIne vivAdothI mAre zuM prayojana che! 7ra7. (zrI amRtacaMdra AcArya, laghutattvasphoTa, stuti-9, zloka-25) * * * * kramapUrvaka jANavuM, niyata AtmapradezathI ja jANavuM, amukane ja jANavuM - ityAdi maryAdAo mati-zratAdi kSAyopazamika jJAnamAM ja saMbhave che. kSAyika jJAna to amaryAdita hovAthI yugapad sarva AtmapradezathI traNe kALanA paryAyo sahita sarva padArthone - te padArtho aneka prakAranA ane virUddha jAtinA hovA chatAM paNa - jANe che arthAt kevaLajJAna eka ja samaye sarva AtmapradezathI sarva dravya-kSetra-kALa-bhAvane jANe che. 7ra8. (zrI pravacanasAra, gAthA-47no bhAvArtha) * A saguruonI AjJA che. samasta siddhAMtono A ja sAra che. kartavyomAM mukhya kartavya A che ke potAnA citUpa AtmAmAM vizuddhi karavI. 729. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhi. 13, zloka-23) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 140) (paramAgama - ciMtAmaNi * je bhAva vede che (arthAt vedakabhAva) ane je bhAva vedAya che (arthAta vedabhAva) te baMne bhAvo samaye samaye vizAna pAme che - evuM jANanAra jJAnI te baMne bhAvone kadApi vAMchato nathI. 73). (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-216) * unnata buddhinA dhAraka bhavya jIvone vAMcavA mATe bhaktithI je pustakanuM dAna ApavAmAM Ave che athavA temane tattvanuM vyAkhyAna ApavAmAM Ave che, tene vidvAno zrutadAna (jJAnadAna) kahe che. A jJAnadAna siddha thatAM thoDA ja bhAvomAM manuSya te kevaLajJAna prApta karI le che jenA vaDe samasta vizva sAkSAt dekhAya che ane je pragaTa thatAM traNe lokanA prANI utsavanI zobhA kare che. 731. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dezavrata udhotana, zloka-10) * * * * Isa saMsArameM dehAdi samasta sAmagrI avinAzI nahIM hai, jaisA zuddha buddha paramAtmA akRtrima hai, vaisA dehAdimaeNse koI bhI nahIM hai. saba kSaNabhaMgura hai. zuddhAtma tattvaka bhAvanAe rahita jo mithyAtva viSaya-kaSAya hai unase Asakata hoke jIvane jo karma upArjana kiye haiM, una karmose jaba yahu jIva parabhavame gamana karatA hai, taba zarIra bhI sAtha nahIM jAtA. Isaliye Isa lokameM ina dehAdika sabako vinazvara jAnakara dehAdikI mamatA choDanA cAhiye, aura sakala vibhAva rahita nija zuddhAtma padArthakI bhAvanA karanI cAhiye. 73ra. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. 2, gAthA-129) * * * * tattvArtha zraddhAna karavAno abhiprAya kevaLa teno nizcaya karavo eTalo ja mAtra nathI paraMtu tyAM to evo abhiprAya che ke jIva-ajIvane oLakhI potAne vA parane jema che tema mAnavAM, Asavane oLakhI tene heya mAnavo, baMdhane oLakhI tene ahita mAnavo, saMvarane oLakhI tene upAdeya mAnavo, nirjarAne oLakhI tene hitanuM kAraNa mAnavuM tathA mokSane oLakhI tene potAnuM parama hita mAnavuM. e pramANe tattvArtha-zraddhAnano abhiprAya che. 733. ( zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 9, pAnuM 319 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 141 paramAgama ciMtAmaNi ) * je advaitane dravyapaNe, guNapaNe ane paryAyapaNe jANe che, te ( potAnA ) AtmAne jANe che ane teno moha avazya laya pAme che. 734. - * he jIva! jyAM duSkRtyano vAsa che ene yamano phelAyelo phaMdo che. temAM zaMkA nathI. 735 (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-80) tuM gRhavAsa na samaja. cokksa e to (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-12 * he deva ! huM A janmamAM tathA bIjA janmamAM paNa niraMtara ApanA caraNayugalanI sevA karato rahuM, eTalA mAtrathI ja mAruM prayojana pUrNa thai jAya che. hai jinendra! ethI adhika huM ApanI pAse bIjuM kAMI mAMgato nathI. 736. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, kriyAkAMDacUlikA, zloka-5 ) *** * zIrAzrita indriyoMkA svabhAva aisA dekhA gayA hai ki ve AtmAko ahitakArI viSayabhogoMkA saMbhoga milAtI hai aura unameM tanmaya karAkara prANIko saMsArameM bhramaNa karAtI haiM, jo samyagdaSTi jinavANI para vizvAsa lAtA hai, vahu AtmAke atIndriya sukha 52 nizcaya 2khatA huA indriyake sukhoMse virakta rahatA hai. 737. (zrI tAraNasvAmI upadezazuddhasA2, zloka-257) * jo ke dravyArthikanayanI apekSAe A jIva, TAMkaNAthI TAMkelA pattharanI mAphaka TaMkotkIrNa che to paNa paryAyArthikanayanI apekSAe jotAM koi paNa jIva vikRtAvasthA thatAM AtmasukhamAM sthira raheto nathI paraMtu ghaNo du:khI 2he che. 738. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-952) *** - * narakanA jIvone duHkhI tathA devone sukha kahIe chIe e icchAnI apekSAe ja kahIe chIe. kAraNa ke - nArakIone kaSAyanI tIvratA hovAthI icchA ghaNI che tathA devone kaSAyanI maMdatA hovAthI IcchA thoDI che. vaLI manuSya ane tiryaMco paNa icchAnI apekSAe ja sukhI-du:khI jANavA. 739. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -2 pAnuM-75 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 142) (paramAgama - ciMtAmaNi * vatI, AtmAko paramAtmAne samAna zuddha bhAvose jAnakara Atmika vrata para daSTi rAkhatA hai. usake bhAvomeM jJAnamaI Atmika svabhAvarUpa cetanAkI pratimA dhruvarUpane rahatI hai. 740. (zrI tAraNasvAmI jJAnasamuccayasAra, zloka-312 ) * je zrAvake ahIM mokSAbhilASI munine bhaktipUrvaka AhAra Apyo che teNe kevaLa te munine ja mokSamArgamAM pravRtta nathI karyA paNa potAnI jAtane paNa teNe mokSamArgamAM lagAvI che. barAbara ja che - maMdira banAvanAra kArIgara paNa nizcayathI te maMdiranI sAthe ja UMcA sthAna upara cAlyo jAya che. 741. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzatikA, dAna adhikAra, zloka-9) * * * * "... zAlitaMdulane bahiraMga tuSa vidyamAna hotAM, atyaMtara tuSano tyAga karI zakAto nathI. abhyatara tuSano tyAga thatAM, bahiraMga tuSano tyAga niyamathI hoya che ja. A nyAyathI sarva saMganA parityAgarUpa bahiraMga dravyaliMga hotAM, bhAvaliMga hoya ke na hoya, niyama nathI. paraMtu atyaMtaramAM bhAvaliMga hotAM, sarva saMganA parityAgarUpa dravyaliMga hoya ja che. 742. ( zrI jayasena AcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-414) * * * * jinendradevake caraNoMkA darzana (jinabhakti) aMta:karaName utpanna hokara vistArako prApta hue samasta ajJAnako isa prakArane naSTa kara detA hai jisa prakAra ki Isa lokame phele hue samasta aMdhakArako sUryakI prabhA naSTa karI detI hai. vahu puNako vistRta karatA hai, pApako naSTa karatA hai, tathA pramoda, maitrI, kAMti, uttama gati, buddhi aura lakSmIkA Azraya lekara kAMti va kIrtiko karatA hai. ThIka hai - jo jina caraNoMkA darzana muktiko bhI prApta karA detA hai vaha anya kayA kayA nahIM kara sakatA hai? saba kucha kara sakatA hai. 743. (zrI amitagati AcArya, subhASita ratnasaMdoha, zloka-4(1) * svargalokame icchAnusAra bhogoko niraMtara bhogakara bhI jo koI nizcaya tRta nahIM huA vahu vartamAna tuccha bhogose kisa tarahuM tRti prApta kara sakegA? 744. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya-TIkA, zloka-75) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (143 * sukha bhovavAmAM pApa nathI paNa sukhanA ananya kAraNarUpa evA dharmano ghAta karavAvALA kAryAdino AraMbha karavo emAM pApa che. jema miSTa annanA bhojanathI ajIrNAdi roga thatAM nathI, paraMtu gRddhitA pUrvaka bhojananI mAtrA ullaMghana karavAthI ajIrNAdi roga thAya che. ajIrNanuM kAraNa miSTabhojana nathI, paNa AsakitapUrvaka atibhojana e ja ajIrNAdi roganuM kAraNa che. tema huM bhAI ! pApanuM mukhya kAraNa viSayAdi sevana nathI paNa dharmano ghAta karI ati kaSAya vaza thai anyAyarUpa pravartavuM e ja che. 745. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-27) * * * * A dehamAM ThekaThekANe lohInA kuMDa ane vALanA jhuMDa che, e hADakAMothI bharelo che jANe cUDalonuM nivAsasthAna ja che. jarAka dhakke lAgatAM evI rIte phATI jAya che jANe kAgaLanuM paDIkuM athavA kapaDAnI jUnI cAdara. e potAno asthira svabhAva pragaTa kare che. paNa mUrkhAo enA pratye sneha kare che. e sukhano ghAtaka ane burAionI khANa che. enA ja prema ane saMgathI ApaNI buddhi ghANInA baLada jevI saMsAramAM bhaTakanAra thaI gaI che. 746. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, baMdhadvAra, pada-41) * saMpatti puNyano kSaya thavAthI kSaya pAme che, nahi ke dAna karavAthI mATe zrAvako! tame niraMtara pAtradAna karo. zuM tame e nathI jotAM ke kUvAmAMthI cAre taraphathI kADhavAmAM AvatuM hovA chatAM paNa pANI haMmezA vadhatuM ja rahe che. 747. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dAna adhikAra, zloka-38) * * * * karmokI gati sarpaka samAna kuTila haiM. kabhI rAjA banA dete hai kabhI raMka. striyoMkA mana bhI caMcala haiM. saMsArakA aizvarya bhI sthAyI nahIM, pAnIkI laharIke samAna capala hai. manuSyanA mana bhI Idhara-udhara dauDA karatA hai. saMkalpa madase matta striyoMkI AMkhokI tarahu bahanevAlA hai, ye saba asthira haiM, kevala eka mRtyu hI nizcita haiaisA mAnakara buddhimAna puruSa tAttvika dharmameM mana lagAve. 748. (zrI amitagati AcArya, subhASita ratnasaMdoha, zloka-319 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 144) (paramAgama - ciMtAmaNi * juo, tattva-vicArano mahimA ! tattva-vicAra rahita devAdikanI pratIti kare, ghaNA zAstrono abhyAsa kare; vratAdika pALe, tapazcaraNAdi kare chatAM tene to samyakatva thavAno adhikAra nathI ane tattva-vicAravALo e vinA paNa samyakatvano adhikArI thAya che. 749. ( zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhyAya - 7, pAnuM - 265 ) * mithyAjJAnakA svabhAva bhI galanazIla hai, ekase bhAva nahIM rahate tathA samyajJAnase usakA nAza ho jAtA hai. sarva hI paryAya galita svabhAva arthAt kSaNabhaMgura hai, darzanamoha bhI samyakatvase gala jAtA hai. AtmAkA zuddha jJAnasvabhAva avinAzI hai isI nirmala svabhAvako liye hue jIva mokSameM jAkara anaMtakAla taka rahatA hai. 750. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-312) * tIna lokameM jitane duHkha hai, pApa hai aura azuci vastuye haiM, una sabako lekara ina mile huoe vidhAtAne vara mAnakara zarIra banAyA hai. 751. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-150) * * * * jema pAkuM phaLa DIMTAthI ekavAra chUTuM paDyuM thayuM pharIne DIMTA sAthe saMbaMdha pAmatuM nathI, tema karmanA udayathI utpanna thato bhAva jIvabhAvathI ekavAra chUTo paDayo thako pharIne jIvabhAvane pAmato nathI. A rIte jJAnamaya evo, rAgAdika sAthe nahi maLelo bhAva utpanna thAya che. 752. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-168) * Icchita phaLa denAra ane viSaya-vAsanAnI icchAno nAza karanAra devonA deva-arihaMtadevanA caraNamAM sarva duHkhone nAza karanArI pUjA Adarayukta-bhaktiyukta thaine haMmezA pratidina karavI joie. 7pa3. (zrI samaMtabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-119 ) * samyajJAnI anya sAthe bolatAM, hasatAM, cAlatAM, zAstrane bhaNAvatAM ke bhaNatAM, Asana zayana karatAM, zoka, rUdanane, bhaya, bhojanane, krodha-lokabhAdi ne karmavazatAthI karatAM zuddha citUpa ciMtanane te ardhakSaNa mATe paNa tajatA nathI. 754. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-41, gAthA-21-22) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (145 paramAgama - ciMtAmaNi ) * he ajJAnI manuSya ! A samasta jagata indrajALa samAna vinazvara ane keLanA thaDa samAna niHsAra che. A vAta zuM tuM nathI jANato? zuM zAstramAM sAMbhaLyuM nathI? ane zuM pratyakSa nathI dekhato? arthAt tame ene avazya jANo cho, sAMbhaLo cho ane pratyakSapaNe paNa dekho cho to pachI bhalA ahIM potAnA koI saMbaMdhI manuSyanuM maraNa thatAM zoka kema karo cho? arthAt zoka choDIne evo kAMIka prayatna karo ke jethI zAzvata, uttama sukhanA sthAnabhUta mokSane pAmI zako. 755. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anitya paMcAzata, zloka-12) * * * * je koI nikaTa saMsArI samyagdaSTi jIvo niraMtara zuddha jJAnarUpa pariName che, aneka prakAranI kriyAne mokSamArga jANI karatA nathI; (bhAvArtha Ama che ke jema karmanA udaye zarIra vidyamAna che chatAM heyarUpa jANe che, tema aneka prakAranI kriyA vidyamAna che chatAM heyarUpa jANe che); "kriyA to kAMI nathI' - ema jANI viSayI - asaMyamI paNa kadAcita thatAM nathI. 7pa6. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza-111) * he jIva! kuTuMbI Adi lokono tArI sAthe kAMi saMbaMdha nathI, ane na tAruM temanI sAthe kAMI A loka saMbaMdhI prayojana che, e to potAnA svArtha mATe tArA zarIra upara prema rAkhe che mATe tuM tArA AtmahitamAM magna thA. e loko zarIramAM tanmaya thaI rahyAM che, tethI zarIranA jevA ja jaDabuddhi che ane tuM caitanya cho, emanAthI judo cho, tethI rAga-dveSano saMbaMdha toDIne potAnuM AtmabaLa pragaTa kara ane sukhI thA. 7pa7. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sAdhyasAdhaka dvAra, pada - 9) * * * * samarasIbhAvakA lakSaNa aisA hai ki jinake indra aura kITa donoM samAna, ciMtAmaNiratna aura kaMkaDa donoM samAna ho athavA jJAnAdi guNa aura guNI nija zuddhAtma dravya Ina donoMkA ekIbhAvarUpa pariNamana vaha samarasIbhAva hai. 758. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-159) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 146) (paramAgama - ciMtAmaNi * indriyalolupatA jemane nivRtta thaI che ane tattvalolupa (tattva-prApti mATe ati utsuka ) jemanuM citta che, temane suMdara AnaMda jharatuM uttama tattva pragaTe che. 759. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-235 ) * A jagatamAM zuddha citUpanI prAptithI jevo saMtoSa thAya che tevo saMtoSa dhananA bhaMDAra, kalpavRkSa, kAmadhenu, amRta, cintAmaNiratna, sura, asura, vidyAdharonA indronI lakSmI, bhogabhUmimAM prApta thatAM indriyanA bhogo ke ahamIdranI lakSmInI prAptithI paNa thato nathI. 760. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-2, gAthA-10) * jeo ajJAna aMdhakArathI AcchAdita thayA thakA AtmAne kartA mAne che, teo bhale mokSane IcchanAra hoya to paNa sAmAnya (laukika) janonI mAphaka temano paNa mokSa thato nathI. 761. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-199) * * * * jevI rIte ucita kALe -samaye (phaLadrupa) jamInamAM vAveluM vaDalAnuM bIja (moTI) chAyAnA vaibhavane ane bahu phaLorUpe phaLa Ape che - phaLe che, tevI rIte ucita samaye pAtrane ApeluM thoDuM paNa dAna jIvone uttama aizvarya ane vibhUtiyukta icchita bhogopabhoga Adi aneka phaLorUpe phaLe che. 762 (zrI samaMtabhadrasvAmI, ratnakAMDa zrAvakacAra, zloka-116) * deha jaDa che, jANe eka maDadAnuM sthAna ja che; te raja ane vIryathI bhareluM che. maLa-mUtrarUpI khetarano kayAro che, rogonuM poTaluM che. AtmAnuM svarUpa DhAMkanAra kaSTono samUhu che ane AtmadhyAnathI bhinna che. he jIva! A dehu sukhano ghAta kare che topaNa tane priya lAge che; chevaTe e tane choDaze ja to pachI tuM ja eno sneha kema choDI deto nathI ? 663. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, baMdha dvAra, pada-38) * viSayasukhone bhogavato hovA chatAM je potAnA hRdayamAM tene dhAraNa karato nathI ( -arthAt temAM sukha mAnato nathI) te alpakALamAM zAzvata sukha pAme che. 764. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-4) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (147 * kevo che te arhapravacanano avayava? anAdinidhana paramAgama zabdabrahmathI prakAzita hovAthI, sarva padArthonA samUhane sAkSAt karanAra kevaLIbhagavAna sarvajJathI praNIta hovAthI ane kevaLIonA nikaTavartI sAkSAt sAMbhaLanAra tema ja pote anubhava karanAra evA zrutakevaLI gaNadharadevoe kahela hovAthI pramANatAne pAmyo che. 765. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra- TIkA, gAthA-1) * sukhamAM, duHkhamAM, mahArogamAM, bhUkha Adi upadravamAM - bAvIza pariSahomAM ane cAra prakAranA upasarga AvI paDe tyAre zuddha AtmAnuM ciMtana karuM. 766 (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAna-6, zloka-17) * * * * je AMdhaLA ane laMgaDAno bheda barAbara jaNe che, te bannenA saMyoganA kAraNe bhramamAM paDI laMgaDAnI dRSTine AMdhaLAmAM Aropato nathI-arthAt AMdhaLAne daSTihIna ane laMgaDAne daSTivAna samaje che, tevI rIte bhedajJAna-aMtarAtmA, AtmA ane zarIranA saMyogasaMbaMdhathI bhramamAM paDI kadI paNa zarIramAM AtmAnI kalpanA karato nathI arthAt te zarIrane cetanA rahita jaDa ane AtmAne jJAnadarzanasvarUpa ja samaje che. 767. (zrI pUjyapAda AcArya, samAdhitaMtra, zloka-92) * je prANI krodhI hoya, nirdaya arthAt kUradharmI hoya, tathA madhu-mAMsa-madha ane parastrIlaMpaTa tathA Asakta, vyasanI ane atyaMta pApI hoya tathA deva-zAstraguruonA samUhanI niMdA karavAvALA ane potAnI prasaMzA karavAvALA hoya tathA nAstika hoya evA jIvo pratye rAga-dveSa rahita madhyasthabhAva rahevo, tene upekSA kahI che. udAsInatA (vItarAgatA ) nuM nAma upakSA che tethI te madhyasthabhAvanA che. 768. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-27 gAthA-14) * je puruSa rAtribhojana choDe che te eka varSa divasamAM cha mAsanA upavAsa kare che. rAtribhojananA tyAgathI bhojana saMbaMdhI AraMbha paNa tyAge che tathA vyApArAdi saMbaMdhI AraMbha paNa choDe che. tethI te jIva mahAna dayA pAlana kare che. 769. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-383) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 148) (paramAgama - ciMtAmaNi * he asaMtoSI AtmA! sarva jagatanI mAyAne aMgIkAra karavAnI abhilASArUpa pariNAmathI to te A jagatamAM kaMI paNa choDayuM nathI. tArAthI je kaMI bacavA pAmyuM hoya te to tArI bhoga karavAnI azaktithI ja. jema rAhuthI gaLAtAM caMdra sUrya jo bacavA pAmyA hoya to te mAtra rAhunI azaktithI ja. 770. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-39) * * * * citUpanuM smaraNa manuSyone mokSarUpa vRkSanuM bIja, saMsArarUpa samudramAM naukA, du:kharUpavanane (bALavA) agni, karmathI bhaya pAmelAne (karmarUpa zatruthI bacavAnuM AzrayasthAna) killo, vikalparUpa dhULane (uDADavA) pavana, pApone rokanAra, mohano jaya karavAmAM zastra, naraka, tiryaMca Adi azubha paryAyarUpa rogane TALavA auSadha ane tapa, vidyA tathA aneka guNonuM ghara sArI rIte che. 771 (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-2, gAthA-2) * je puruSa ajJAnI che - vAstavikapaNe hita-ahitane jANatA nathI - teno saMsAra to strI - putra Adi ja che. paraMtu je vidvAna che, zAstrono akSarAbhyAsa to karI cukayA che paNa AtmadhyAnathI zUnya che temano saMsAra zAstra che. 772, (zrI yogIndradeva, yogasAraprAkRta, adhikAra-7 gAthA-44) * * * * jo koI jIva apazabdono prayoga kare che to vivekI sAdhu ema vicAre che ke A manuSya mane krodhathI mAtra gALa ja ApI che, mArela to nathI. jo te mAravA lAgI jAya to te sAdhu Ama vicAre che ke teNe mane mAtra mAryo ja che, prANono nAza to tethI karyo. paraMtu jo te prANono nAza karavAmAM udyata thai jAya to teo ema vicAre che ke ANe krodhane vazIbhUta thaine mAtra mArA prANono ja nAza karyo che paraMtu mArA priya dharmano to nAza nathI karyo mATe mAre A bicArA ajJAnI prANI upara krodha karavo ucita nathI kAraNa ke krodha dharmano nAza kare che ane pApano saMcaya kare che ema samajI buddhimAna sAdhu kSamA ja kare che. 773. (zrI amitagati AcArya, subhASiratnasaMdoha, zloka-35) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (149 paramAgama - ciMtAmaNi) * jo ke karmono saMbaMdha sarva jIvone samAna che topaNa buddhimAna puruSane ( jJAnIne ) te hovA chatAM nahIM hovA samAna ja che; jema karavAmAM pravINa evA taravaiyAne mATe vadhelo nadIno pravAha. 774. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdIpaMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, gAthA-pa7) * vyakti dUsaroMkI niMdA karanemeM mauna rakhate haiM tathA apanI prazaMzAse udAsIna haiM, kabhI apanI baDAi nahIM karate haiM aura jo isa prakAraka guNose yukta haiM ve sarvalokame pUjanIya hai. 775. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya zloka-86) * padArtha iSTa-aniSTa bhAsatAM krodhAdi thAya che, jyAre tattvajJAnanA abhyAsathI koI ISTa-aniSTa na bhAse tyAre svayaM krodhAdi UpajatAM nathI, ane tyAre ja sAco dharma thAya che. 776. ( zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhikAra-7, pAnuM - 232 ) * * * * vidhi-deva-bhAgya bhujaMgane samAna TeDhA calatA hai. kabhI vaibhava, zikhara para caDhatA hai to kabhI vipattikI khAimeM girAtA hai. Aja zrImaMta hai to kala daridrI banakara ghumatA phiratA hai. jIvana pavanavegakI taraha caMcala hai. dhana kamAnase kaSTa, usakI rakSA karanemeM kaSTa. aMtameM kisI kAraNase dhanakA viyoga hone para yaha jIva ati karI hotA hai. yauvana zIdhra hI naSTaprAya hotA hai. tathApi yaha jIva saMsArakI nAnAvidha saMkaTa paraMparAse bhayabhIta hotA nahIM. yaha baDA Azcarya hai. 777. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka- ra61) * AgamanI paryupAsanA rahita jagatane AgamopadezapUrvaka svAnubhava nahi thato hovAthI tene "A amUrtika AtmA te huM chuM ane A samAnakSetrAvagAhI zarIrAdika te para che' ema, tathA "A upayoga te huM chuM ane A upayogamizrita moharAgadveSAdibhAvo te para che" ema -paranuM bhedajJAna thatuM nathI; tema ja tene AgamopadezapUrvaka svAnubhava nahi thato hovAthI "huM jJAnasvabhAvI eka paramAtmA chuM' evuM paramAtmajJAna paNa thatuM nathI. 778. (zrI pravacanasAra, gAthA-233 no bhAvartha) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 150) (paramAmagama - ciMtAmaNi * "iSTa siddhino upAya subodha che (arthAt muktinI prAptino upAya samyajJAna che), subodha suzAstrathI thAya che, suzAstranI utpatti AmathI thAya che, mATe temanA prasAdane lIdhe Ama puruSa budhajano vaDe pUjavAyogagya che (arthAt mukti sarvajJadevanI kRpAnuM phaLa hovAthI sarvajJadeva jJAnIo vaDe pUjanIya che ), kema ke karelA upakArane sAdhu puruSo (sajjano) bhUlatA nathI." 079 ( zrI niyamasAra, gAthA-6no uddhata zloka, zrI vidhAnaMdasvAmI) * * * * he deva! Apa dayA karIne mArA janmano nAza karo, A eka ja vAta mAre Apane kahevAnI che. huM janmathI atizaya baLelo chuM jethI huM bahu pralApa karuM chuM. 780. (zrI paMghanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, karuNATaka, gAthA-6) * rogothI pIDAyelo, lAkaDI, muSTi Adi vaDe prahAra karAyelo, doraDA, AdithI baMdhAyelo, potAnA AtmAnuM smaraNa karatAM duHkhI thato nathI. potAnA AtmAnA ciMtanathI sudhA vaDe, ThaMDI vaDe, pavana vaDe, tRSA vaDe, tApa vaDe, duHkhI thAya nahi. 781. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya - 14, gAthA-15) * mithyA va nAzavaMta Isa zarIrane sAtha apavitra aneka anaMtAnaMta bhAva mithyASTi kiyA karatA hai, usa zarIrako hI satya jAnatA hai, mithyAdaSTi apanA bUrA hI karatA hai. 782. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-247) * * * * je jIva, jJAnAvaraNanA viziSTa kSayopazama vinA tathA viziSTa gurunA saMyoga vinA tattvArthane jANI zakato nathI te jIva jinavacanamAM A pramANe zraddhAna kare che ke - "jinendradeve je tattva kahyuM che te badhuMya bhalA prakArathI huM iSTa karuM chuM' e pramANe paNa te zraddhAvAna thAya che. 783. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAtha-324 ) * duHkhanA kAraNo maLatAM duHkhI na thAya tathA sukhanA kAraNo maLatAM sukhI na thAya paNa zeyarUpathI teno jANavAvALo ja rahe, e ja sAco pariSahajaya che. 784. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi, -7, pAnuM - 232 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (151 ciMtAmaNi ) * paramANuthI koI nAnuM ane AkAzathI koI moTuM nathI, ema kahenArA puruSoe jagatamAM dIna ane svAbhimAnI puruSone joyA nathI. dIna ane svAbhimAnI janone jo teoe joyA hota to teo dInane choDI 52mANune nAno ane svAbhimAnI puruSane choDI AkAzane moTuM kaheta nahi. kAraNa dIna jana paramANuthI paNa halako che tathA svAbhimAnI manuSya AkAzathI paNa mahAna che. 785. paramAgama 1 (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-152 ) * A arjunA matanA anuyAyIo arthAt jaino paNa AtmAne, sAMkhyatIonI jema, (sarvathA ) akartA na mAno; bhedajJAna thayA pahelAM tene niraMtara kartA mAno ane bhedajJAna thayA pachI uddhata jJAnadhAmamAM nizcita evA A svayaM pratyakSa AtmAne kartApaNA vinAno, acaLa, eka parama jJAtA ja dekho. 786. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra- TIkA, kaLaza- 205) * zarIra chuTatAM sudhI, pRthvI upara suragiri merUparvatanI mAphaka, sva zuddha AtmAmAM mArA nizcala, susthira, pariNAma bhAva ho. 787. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-6, gAthA-13) *** * potAnA koI saMbaMdhI puruSanuM mRtyu thatAM je ajJAna vaze zoka kare che tenI pAse guNanI gaMdha paNa nathI, paraMtu doSa tenI pAse ghaNAM che e nakkI che. A zokathI tenuM du:kha adhika vadhe che. dharma, artha, kAma ane mokSarUpa cAre puruSArtha naSTa thAya che. buddhimAM viparItatA Ave che tathA pApa (AzAtAvedanIya ) karmano baMdha paNa thAya che, roga utpanna thAya che ane aMte maraNa pAmIne te narakAdi durgati pAme che. A rIte tenuM saMsAra paribhramaNa lAMbu thai jAya che. 788. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, anitya paMcAzata, zloka-45 ) * zuddha AtmA sat ane ahetuka hovAne lIdhe anAdi-anaMta ane svata:siddha che tethI AtmAne zuddha AtmA ja dhruva che, (tene) bIjuM kAMI dhruva nathI. AtmA zuddha eTalA mATe che ke tene paradravyathI vibhAga ane svadharmathI avibhAga hovAne lIdhe ekapaNuM che. 789. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-192 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 15ra) (paramAgama - ciMtAmaNi * A saMsAramAM je kaMI zArIrika ane mAnasika duHkho utpanna thAya che te sarva A zarIra upara mamatva karavAthI jIvane anaMtavAra prApta thayA che. 790. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, adhikAra-bIjo, gAthA-51) * viSaya-bhoga samayAnusAra svayaM hI naSTa ho jAte haiM aura aisA hone para unameM koi guNa nahIM utpanna hotA hai- unase kucha bhI lAbha nahIM hotA hai. Isaliye he jIva! tU du:kha aura bhayako utpanna karanevAle ina viSaya-bhogoM ko dharmabuddhise svaya choDa de. kAraNa yaha ki yadi ye svayaM hI svataMtratAse naSTa hote haiM to manameM atizaya tIvra saMtApako karate haiM aura yadi inako tU svayaM choDa detA hai to phira ve usa anupama Atmika sukhako utpanna karate haiM jo sadA sthira rahanevAlA evam pUjya hai. 791. (amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha zloka-413) * (are! bhAI, ) jyAM pratikramaNane ja viSa kahyuM che, tyAM apratikramaNa amRta kyAMthI hoya? (arthAt na ja hoya.) to pachI mANaso nIce nIce paDatA thakA pramAdI kAM thAya che? niSpamAdI thayA thakA UMce UMce kAM caDatA nathI? 79ra. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-189) * * * * ajJAnI jIvako parake doSa grahaNa karanese harSa hotA hai. mere doSa grahaNa karake jina jIvoko harSa hotA hai, to mujhe yahI lAbha hai ki meM unako sukhakA kAraNa huA, aisA manameM vicArakara gussA choDo. 793. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2 kaLaza-186) * je jIva cetanaguNa viziSTa, ratnatrayamaya ane karmanA kalaMkathI rahita zuddha cetananI nitya stuti kare che te stavanane stava-marmajJoe stava' kahyuM che, 794. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, saMvara adhikAra, gAthA-48) * je mUrkha guNa-doSane jANato nathI te paMDito pratye madhyastha kai rIte rahI zake ? ? - krodhAdika kema na kare? kare ja. kema ke tene paMDita - vibudhajanonA guNonI parakha nathI. viSa ane amRta jene tulya che te madhyastha kema hoya ? 795. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-102) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (153 * kharekhara kSAyika jJAnanuM, sarvotkRSTatAnA sthAnabhUta parama mAhAbhya che, ane je jJAna ekIsAthe ja sarva padArthone avalaMbIne pravarte che te jJAna-potAmAM samasta vastuonA jJayAkAro TUMkotkIrNanyAye sthita hovAthI jeNe nityatva prApta karyuM che ane samasta vyaktio prApta karI hovAthI jeNe svAbhAvaprakAzaka kSAyikabhAva pragaTa karyo cheevuM traNe kALe sadAya viSama rahetA ane anaMta prakArone lIdhe vicitratAne pAmelA evA AkhAya sarva padArthonA samUhane jANatuM thayuM, akrame anaMta dravya-kSetra-kALa-bhAvane pahoMcI vaLatuM hovAthI jeNe adbhuta mAhAbhya pragaTa karyuM che evuM sarvagata ja che. 796. (zrI amRcaMdracArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-51) * * * * jeoe aMtaraMgadaSTithI alaukika siddhasvarUpa tejane joyuM nathI te mUrkha manuSyone strI, suvarNa Adi padArtha priya lAge che, paraMtu je bhavya jIvonuM hRdaya siddhonA svarUparUpI rasathI bharAI gayuM che te bhavya samasta sAmrAjyane taNakhalAM samAna jANe che tathA zarIrane para samaje che ane tene bhoga, roga samAna lAge che. 797. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcavizati, siddhastuti, zloka-22) * A jIva ati vyAkuLa banI sarva viSayone yugapa grahaNa karavA mATe valakhAM mAre che, tathA eka viSayane choDIne anyanuM grahaNa karavA mATe A jIva evAM valakhAM mAre che, paNa pariNAme zuM siddha thAya che? je maNanI bhUkhavALAne kaNa maLyo paNa tethI tenI bhUkha maTe ? tema sarva grahaNanI jene icchA che tene koI eka viSayanuM grahaNa thatAM icchA kema maTe? ane IcchA maTyA vinA sukha paNa thAya. nahi. mATe e badhA upAya jUThA che. 798. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 3, pAnuM-para) * * * * avirata samyagdaSTike bhItara zuddha AtmatattvakA prakAza yA anubhava yA darzana ho jAtA hai, usake aMtaraMgameM zuddhAtmA jhalaka jAtA hai, vaha zuddha bhAvako azuddha bhAvoe bhinna jAnakara sarva hI azuddha bhAvoMkA tyAgI ho jAtA hai, 799. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-15ra) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 154) (paramAgama - ciMtAmaNi * anaMta saMsAra paripATInA kAraNarUpa e vivAha Adi karyo karavA-karAvavALA je potAnA kuTuMbIjano te ja kharekhara A jIvanA eka prakAre verI che. je eka ja vA prANa haraNa kare te verI nathI paraMtu A to anaMtAra maraNa karAve che tethI te verI che, mATe teone hitasvI mAnI teo pratye rAga karavo ke teonA rAge aMdha thavuM e tane cita nathI. 800. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-84 ) * jo indriyoMke viSAyoMkI IcchAoMkA damana karanevAlA AtmA zarIrameM yAtrike samAna prasthAna karate hue apane AtmAko avinAzI samajatA hai vahI isa bhayAnaka saMsArarUpI samudrako gAyake khurake samAna lIlAmAtrameM pAra karake zIghra hI mokSarUpI lakSmIko prApta kara letA hai. 801. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-38 ) * zramaNa ekAgratAne prApta hoya che; ekAgratA padArthonA nizcayavaMtane hoya che; (padArthono ) nizcaya Agama dvArA thAya che; tethI AgamamAM vyApAra mukhya che. 802 ( (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-232) *** * nizcayathI rAtre bhojana karavAmAM adhika rAgabhAva che ne divase bhojana karavAmAM ocho 2rAgabhAva che, jema annanA bhojanamAM rAgabhAva ocho che ane mAMsanA bhojanamAM rAgabhAga adhika che. 803. ( zrI amRtacaMdracArya, puruSArtha siddhi-upAya, gAthA-132 ) * tatkAla prANone haranAruM jhera khAI levuM sAruM, bhayaMka25Ne saLagatI agnimAM pravezIne baLIne rAkha thaI javuM sAruM ane anya koI paNa kAraNa vaDe yamarAjanI godamAM samAI javuM sAruM, paraMtu tattvathI jJAnathI rahitapaNe A saMsAramAM jIvavuM sAruM nathI. 804. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-203) * paraspara jhaghaDA uThanese bahuta naSTa ho cuke, baDe baDe dhanika bhI naSTa ho gaye; duSToMke sAtha jhaghaDA karanA acchA nahIM; yadi dravyakA, tyAga karanA paDe to ThIka hai. 805. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-293) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (155 paramAgama ciMtAmaNi ) *zarIke mohameM raMjAyamAna honevAlA karma jitanA kucha kahA gayA hai vahu saba zuddhAtmArUpI kamalake bhItara aMjAyamAna honese vilA jAtA hai. yahu AtmaraMjakabhAva svayaM vItarAga vijJAnameM ramaNatA hai. 806. 1 (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM - 148) * Agamano jANanAra hovA chatAM paNa, saMyata hovA chatAM paNa, tapamAM sthira hovA chatAM paNa, jinokta anaMta padArthothI bharelA vizvane ke je (vizva) potAnA AtmA vaDe jJeyapaNe pI javAtuM hovAthI AtmapradhAna che tene - je jIva zraddhato nathI te zramaNAbhAsa che. 807. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-264 * zarIrake saMbaMdhakA yaha svarUpa hai jo ghara, kuTuMba, sarva saMbaMdha AkAra mila jAte haiM, zrI jinavacanake grahaNameM aMtarAya paDa jAtA hai, zarIke svabhAvameM laya honese narakakA bIja boyA jAtA hai, zarIke saMbaMdhase aisA svabhAva bana jAte hai jisase pauddagalika paryAyako hI va karmake udayako hI AtmA mAna letA hai. isa ajJAna aura mithyAtvakI anumodanA karanese na2kake duHkhoMkA bIja bo diyA jAtA hai. 808. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-141-143) * hai durbuddhi prANI ! jo ahIM tane koi paNa prakAre manuSya-janma prApta thai gayo che to pachI prasaMga pAmIne potAnuM kArya (-Atmahita ) karI le. nahi to jo tuM marIne koI tiryaMca paryAya pAmIza to pachI tane samajAvavA mATe koNa samartha thaze? arthAt koI samartha thai zakaze nahi. 809. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, dharmopadezAmRta, zloka-168) * huM zivapurIke pathika! prathama bhAvako jAna, bhAvarahita liMgase tuje kayA prayojana hai ? jinabhagavaMtone zivapurIkA paMtha prayatnasAdhya kahA hai. 810. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-6) * trAjavAnA baMne palAM zuM kahe che? teo potAnI kRtithI kahe che ke - " jemane grahaNa karavAnI icchA che teo krame karI adhogatine pAme che tathA jeone grahaNa karavAnI icchA nathI teo Udhvagatine pAme che." 811. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-154 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 156) (paramAgama - ciMtAmaNi * jisa prakAra nImake vRkSameM utpanna huA kIDA use kaDave rasako pItA huA use mIThA jAnatA hai, usI prakArasaMsArarUpI viSTAmeM utpanna hue ye manuSyarUpI kIDa strI-saMbhogase utpanna hue khedako hI sukha mAnate hue usakI prazaMsA karate haiM aura usImeM prIti ko prApta hote haiM. 81ra. (zrI jinasenAcArya, AdipurANa. bhAga-1, gAthA-179-180) * zuddha citUpanA dhyAnarUpa giri upara caDhelA sAdhakane jo parakAryanI alpa paNa ciMtA uddabhave che to te ciMtA dhyAna-parvatane cUrNa karI devA mahAna vaja samAna baLavAna thaI paDe che. arthAt alpa paNa sAMsArika kAryanI ciMtA zuddha AtmadhyAnamAMthI calAyamAna karI de che. 813. ( zrI jJAnabhUpaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-3, gAthA-6) * A samyagdarzana, sajJAna, samyaphacAritrarUpI ratnatrayamayI jainadharma saMsArarUpI sarpane dUra karavA nAgadamanI nAmanI auSadhI che, du:khanI mahAna Agane bujhAvavA mATe jaLadhArA che tathA mokSasukharUpI amRtanuM sarovara che, mATe te jayavaMta raho. 814. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati dharmopadezAmRta, zloka-78) * jenuM AtyaMtara (upAdAna) mULa hetu che evA guNa-doSanI utpattimAM je bAhya vastu nimitta che te adhyAtmavRta arthAt mokSamArgInI draSTimAM gauNa che. kAraNa ke he bhagavAna! ApanA zAsanamAM Abhyatara (aMtaraMga upAdAna) hetu ja paryApta che. 815. (zrI samatabhadrAcArya, svayaMbhUstotra, zloka-59) * mithyAdaSTi koi kALamAM koi padArthane satya jANe topaNa tenA nizcayarUpa nirdhAra vaDe zraddhAnapUrvaka jANato na hovAthI athavA satya jANe chatAM e vaDe potAnuM ayathArtha prayojana ja sAdhe che tethI tene samyajJAna kahetA nathI. 816. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -4, pAnuM -89 ) * utsarga ane apavAdanA virodha vaDe thatuM je AcaraNanuM duHsthita-paNuM te sarvathA niSedhya (tyAjya) che ane, te arthe ja, paraspara sApekSa evA utsarga ane apavAda vaDe jenI vRtti (-kyAti, kArya) pragaTa thAya che evo svAdvAda sarvathA anugamya (anusaravAyogya) che. 817. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-ra31) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ) (157 * anaMta saMsAra paribhramaNa karI rahelo evo huM have e anAdi paribhramaNanA AtyaMtika abhAvane arthe pUrve kyAreya paNa nahi bhAvelI, nahi ciMtavelI ane nahi pratIta karelI evI sagdarzanAdika nirmaLa bhAvanAne bhAvuM, ArAdhuM tathA pUrve anaMtavAra bhAvelI evI mithyAdarzanAdika durbhAvanAno tyAga karuM. 818. (zrI gucabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-238) * jema koI puruSa ratnadIpane pAmavA chatAM ratnadIpamAMthI ratnane choDI kASTa grahaNa kare che, tema manuSyabhava viSe dharmabhAvanAno tyAga karIne ajJAnI bhoganI abhilASA kare che. 819. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1838) * he AtmArAma ! tU dehake buDhApA maraneko dekhakara Dara mata kare. jo ajara amara paramabrahma zuddha svabhAva hai, usako tU AtmA jAna. 820. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. 1, gAthA-71) * * * * je jIva potAnA svarUpathI dehane paramArthapaNe bhinna jANI AtmasvarUpane seve che- dhyAve che tene anyatvabhAvanA kAryakArI che. 821. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-82) * jo ke zobhAyamAna yauvana ane saundaryathI paripUrNa strIonA zarIra AbhUSaNothI vibhUSita che topaNa te mUrkhajanone ja AnaMda utpanna kare che, nahi ke sajjana manuSyone. barAbara che - ghaNAM saDI - gaLI gayelAM mRta zarIrothI atyaMta vyAsa smazAnabhUmimAM AvIne kALA kAgaDAono samUhuM ja saMtuSTa thAya che, nahi ke rAjahaMsono samUThuM. 822. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, brahmacarya rakSAvarti, zloka-14) * manako raMjAyamAna karanevAlA jo gArava yA ahaMkArabhAva hai yA ghamaMDa hai vahu saba manako raMjayamAna karanevAle AtmajJAnake pratApase dUra ho jAtA hai yahI AtmajJAna karmokA kSaya karanevAlA vItarAga vijJAnakI ramaNatArUpa che. 823. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM- 149) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 158) (paramAgama - ciMtAmaNi * jIva svayaM pavitra ratnatrayanA ArAdhanamAM pravRtta thAya che, (ThIka che) svabhAve nirmala zaMkha konA dvArA zuklapaNAmAM parivartita karAya che? koInA ya dvArA nahi svabhAvathI ja zuklapaNe parivartita thAya che. 824. ( zrI yogasAra prAkRta, amitagati AcArya, saMvara adhikAra, gAthA-37) * sauthI pahelAM adhyAtmazAstronuM zravaNa-manana karavuM; enA sivAyanA prayojana vagaranA anya zAstronuM zravaNa-manana karanAra jIva manapasaMda sukhane kaI rIte pAmaze ? 825. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-26) * cidrupatA (caitanyarUpatA) dharatuM jJAna ane jaDarUpatA dharato rAga - e baMneno, aMtaraMgamAM dArUNa vidAraNa vaDa (arthAt bheda pADavAnA ugra abhyAsa vaDa), cotaraphathI vibhAga karIne (-samasta prakAre baMnene judAM karIne), A nirmaLa bhedajJAna udaya pAmyuM che; mATe have eka zuddha vijJAna-ghananA puMjamAM sthita ane bIjAthI eTale rAgathI rahita evA hai sapuruSo ! tame mudita thAo, 826. (zrI amRtacaMdrAcArya, samasAra-TIkA, kaLaza-126 ) * * * * he jIva! te mohane vaza thaine, je duHkha che tene sukha mAnI lIdhuM ane je sukha che tene duHkha mAnI lIdhuM; tethI te mokSa pAmyo nahi. 827. (munivara rAmasiMha pAhuDadohA, gAthA-10) * jevI rIte mUchita manuSya svAbhAvika cetanA pAmIne (hoMzamAM AvIne) potAnI bhUlAyelI vastunI zodha karavA mAMDe che tevI ja rIte je bhavya prANI potAnA svAbhAvika caitanyano Azraya le che te krame karIne ekatva pAmI potAnA svAbhAvika utkRSTa pada (mokSa) ne nizcitapaNe ja prApta karI le che. 828. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati; sabodha caMdrodaya, zloka-15) * sarva vikalpo baMdha thaI javAthI koi eka evo avinAzI bhAva utpanna thAya che je AtmAno svabhAva che. nizcayathI te ja bhAva mokSanuM kAraNa che. 829. (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-61) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (159 * jema megha potAnA prayojana vinA-icchA vinA ja lokonA puNyodayanA nimitte, puNyazALI jIvonA dezamAM gamana ane garjanA karIne puSkaLa varasAda varasAve che, tema bhagavAna Aptano, lokonA puNya nimitte puNyavAna jIvonA dezomAM, vinA icchAe vihAra thAya che ane tyAM dharma-rUpa amRtanI varSA thAya che. 83). (zrI samaMtabhadrasvAmI, ratnakaraMDaka zrAvakAcAra, gAthA-8nA bhAvArthamAMthI) * manamaMdira ujjaDa thatAM temAM koi paNa saMkalpa vikalpano vAsa na rahetAM ane samasta indriyono vyApAra naSTa thaI jatAM AtmAno svabhAva avazya pragaTa thAya che ane te svabhAva pragaTa thatAM A AtmA ja paramAtmA banI jAya che. 831. (zrI devasena AcArya, ArAdhanAsAra, gAthA-84) * zarIramAM Atmabuddhi rAkhanAra bahirAtmA saMpUrNa zAstrono jANanAro hovA chatAM tathA jAgato hovA chatAM karmabaMdhanathI chUTato nathI; kintu bhedajJAnI - aMtarAtmA nidrAvasthAmAM yA unmattAvasthAmAM hovA chatAM karmabaMdhanathI mukta thAya che. 83ra (zrI pUjayapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-94) * jitanA kucha zarIrakA rAga hai vahu AtmAne hitame aniSTa dekhA gayA hai, jJAna vijJAna jo AtmAko iSTa hai, unase viyoga rahatA hai, aniSTa bAtome svabhAva raMga jAtA hai, aniSTakI anumodanAse durgatikA lAbha hotA hai. 833. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-128) * saMpatti, putra ane strI Adi padArtha UMcA parvatanA zikhara para sthita ane vAyuthI calAyamAna dIpaka samAna zIdhra ja nAza pAmanAra che. chatAM paNa je manuSya temanA viSayamAM sthiratAnuM abhimAna kare che te jANe muThThIthI AkAzanA nAza kare che athavA vyAkuLa thaine sUkI nadI tare che athavA tarasathI pIDAine pramAdayukta thayo thako retIne pIve che. 834. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anitya paMcAzata zloka-43) * vAstavamAM vacana dvArA koI paNa AtmA niMdA ke stutine prApta thato nathI. niMdA karavAmAM AvI che ke mArI stuti karavAmAM AvI che ema mohanA yogathI mAne che. 83pa. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, saMvara adhikAra, gAthA-32) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 160) (paramAgama - ciMtAmaNi * cha dravyo ane nava padArthonA upadezanuM nAma dezanA che. te dezanAthI pariNata AcAryAdinI prApti ane upadiSTa arthanuM grahaNa, dhAraNa tathA vicAraNAnI zakti samAgamane dezanAlabdhi kahe che. 836. (zrI dhavalA pustaka-6, pAnuM-204 ) * traNa lokamAM A jIvane je kAMI paNa sukha athavA duHkha (saMyogika sukhaduHkha) thAya che te badhuM daivanA prabhAvathI thAya che, anyathI nahi. ema samajIne je zuddha buddhivALo puruSa che te kadI paNa potAnA mananI zAMtino bhaMga karato nathI. 837. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-367), * vahI samyagdarzana zuddha kahA gayA hai jahAM AtmAne svarUpameM zaMkA na kI jAve, usI samyakatvameM jame rahanA cAhiye. kisI bhI sthAna para raho. kisI bhI sthAna para yaha samyakatva paidA ho sakatA hai. yaha samyakatva hI zreSTha hai. daDha hai. va pramANarUpa hai. yaha samyakatva kisI jIvake hI prakAza hotA hai, koI hI jIvakI daSTi apane artha para jAtI hai. 838. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-ra6 ) * * * * samudra viSe rahelo vaDavAnala agni samudranA jaLane zoSe che. tema saMsAra viSe mAnasika duHkharUpI bhayaMkara vaDavAnala eTalo badho duHkhaprada che ke te jIvane prApta viSayo paNa sukha bhogavavA deto nathI ane aprApta viSayonI jhaMkhanAmAM ne jhaMkhanAmAM sadodIta bALyA kare che. ane e rIte tenA zAMtabhAvarUpa nija-prANane pratipaLe zodhyA kare che. 839. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-87) * arihaMtAdika pratye je satavanAdirUpa bhAva thAya che te kaSAyanI maMdatApUrvaka hoya che mATe te vizuddha pariNAma che tathA samasta kapAyabhAva maTADavAnuM sAdhana che tethI te zuddha pariNAmanuM kAraNa paNa che to evA pariNAma vaDe potAnA ghAtaka ghAtikarmanuM hInapaNuM thavAthI svAbhAvikapaNe ja vIgarAga vizeSajJAna pragaTa thAya che. jeTalA aMze te (dhAtikarma) hIna thAya teTalA aMzathI te (vItarAga vizeSajJAna) pragaTa thAya che. e pramANe zrI arihaMtAdi vaDe potAnuM prayojana siddha thAya che. 840. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi-1, pAnuM- 8) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (161 paramAgama - ciMtAmaNi) * pUrvakarmoka udayase Apattiyoke A jAne para vIratA hI parama rakSaka hai. bArabAra zoca karanA ucita nahIM hai. 841. ( zrI kuladhara AcArya, sAra samucaya zloka-171) * * * * sonAne kAdava samAna, rAjyapadane atyaMta tuccha, lokonI maitrIne mRtyu samAna, prazaMsAne gALa samAna, yoganI kriyAone jhera samAna, maMtrAdi yuktione du:kha samAna, laukika unnatine anartha samAna, zarIranI kAntine rAkha samAna, saMsAranI mAyAne jaMjALa samAna, gharanA nivAsane bANanI aNI samAna, kuTuMbanA kAmane kALa samAna, loka-lAjane lALa samAna, suyazane nAkanA mela samAna ane bhAgyodayane viSTA samAna je jANe che tene paM. banArasIdAsajI namaskAra kare che. 842. ( zrI banArasIdAsajI, samayasAra nATaka, baMdha dvAra, pada-19) * koI tRSAdi du:khathI pIDita prANIne dekhI karuNAne lIdhe teno pratikAra ( upAya) karavAnI IcchAthI cittamAM AkuLatA thavI te ajJAnInI anukaMpA che. jJAnInI anukaMpA to, nIcalI bhUmikAomAM viharatAM (pote nIcenA guNasthAnomAM vartato hoya tyAre), janmArNavamAM nimagna jagatanA avalokanathI (arthAt saMsArasAgaramAM DUbelA jagatane dekhavAthI) manamAM jarA kheda thavo te che. 843. (amRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya-TIkA, gAthA-137) * mohanA udayarUpa viSathI mizrita svarganuM sukha paNa jo nazvara hoya to bhalA bIjA tuccha sukhanA saMbaMdhamAM zuM kahevuM? arthAt te to atyaMta vinara ane heya che. ja, tethI mane evA saMsAra sukhathI basa thAva-huM evuM saMsAra sukha cAhato nathI. 844. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatvabhAvanAdazaka, zloka-7) * * * * zarIranI saheja mAtra sobata e ja sarva duHkhanuM kAraNa che, ema jANIne zarIrane pheMkI detI vakhate hAthano poMco pakaDI rokavAvALuM jJAna jo hAjara na hota to kayA muni e kRtajJa zarIranI sAthe kSaNa mAtra paNa rahevA Icche? - koI nahi. 845. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-117) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 16ra) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema koi manuSya bahumUlya caMdanane agni mATe bALe che, tema ajJAnI jIva viSayonI vAMchAmAM nirvANanuM kAraNa je manuSyabhava teno nAza kare che. 846. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1837) * yahu ja zuddhopayoga hai vahu tIna bhavanameM bahuta balavAna hai. usake samAna kisIkA bala nahIM hai. IsI bhAvamuM AnaMda hai. usa AnaMdako liye hue AtmA siddhiko pA letA hai. aise AnaMdakadhArI jinendrabhagavAna tAraNa muktiko jA rahe haiM. 847. (zrI tAraNasvAmI, mamala pAhuDa, bhAga-2 pAnuM- 165 ) * A saMsAramAM savicArarUpa buddhi hovI parama durlabha che. temAM paNa paraloka hitArtha bhaNI buddhi thavI to atyaMta durlabha che evI buddhi prApta thayA chatAM paNa je jIvo pramAdI banI rahyAM che te joI jJAnI puruSone paNa zoka ane dayA utpanna thAya che. 848. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-94) * * * *... samyaka Atmatattvane pAmIne paNa, jo jIva rAga - vaiSane nirmULa kare che, to zuddha AtmAne anubhave (paraMtu) jo pharIpharIne temane anusare che - rAgadveSarUpe pariName che, to pramAda-AdhInapaNAne lIdhe zuddhAtmattvanA anubhavarUpa ciMtAmaNi corAI javAthI aMtaramAM kheda pAme che. AthI mAre rAgadveSane TALavA mATe atyaMta jAgRta rahevuM yogya che. 849. ( zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-81) * jemanA mukhanuM darzana karavAthI bhaktajanonA netronI caMcaLatA naSTa thAya che. ane sthira thavAnI Adata vadhe che arthAt ekadama TakaTakI lagAvIne jovA lAge che, je mudrA jovAthI kevaLa bhagavAnanuM smaraNa thai jAya che, jenI sAme surendranI saMpatti paNa taNakhalA samAna tuccha bhAsavA lAge che, jenA guNonuM gAna karavAthI hRdayamAM jJAnano prakAza thAya che ane je buddhi malina hatI te pavitra thaI jAya che. paMDita banArasIdAsajI kahe che ke jinarAjanA pratibiMbano A pratyakSa mahimA che. jinendranI mUrti sAkSAt jinendra samAna suzobhita lAge che. 85). (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, catudarza guNasthAnAdhikAra, pada-2) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (163 paramAgama - ciMtAmaNi) * cAritra paravaza thayuM thayuM jIvane saMsAra utpanna kare che ane nija gharamAM rahyuM thayuM jIvane jagatathI pAra kare che. 851. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM-156) * jeNe AtmatattvanA viSayamAM sthiratA prApta karI che te bolato hovA chatAM bolato nathI, cAlato hovA chatAM cAlato nathI ane dekhato hovA chatAM dekhato nathI. 852. ( zrI pUjyapAsvAmI, ibdopadeza, gAthA-41) * koi tarka kare ke - jJAnamAM sarva zeya upacArathI che to sarvajJapada upacarita thayuM, uccAra jUTha che to zuM sarvajJapada jUThuM thayuM? tenuM samAdhAna- jene upacAra mAtramAM ja lokAloka bhAsyo to tenA nizcaya - jJAnano mahimA koNa kahe? A jJAna ja, svasaMvedanarUpa thayuM thayuM sarvane jANe che. 853. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-73) * * * * puNyase gharameM dhana hotA hai, aura dhanase abhimAna, mAnase buddhibhrama hotA hai, buddhike bhrama honese (avivekase ) pApa hotA hai, isaliye aisA puNya hamAre na hove. 854. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. 2, gAthA-60) * koi nide che to niMdo, stuti kare che to stuti karo, lakSmI Avo vA jAo tathA maraNa Aje ja thAo vA yugAMtare thAo! paraMtu nItimAM nipuNa puruSo nyAyamArgathI eka pagaluM paNa calita thatA nathI. evo nyAya vicArI, niMdAprasaMzAdinA bhayathI vA lobhAdikathI paNa anyAyarUpa mithyAtvapravRtti karavI yogya nathI. aho ! devagurudharma to sarvotkRSTa padArtha che, enA AdhAre to dharma che, temAM zithilatA rAkhe to anyadharma kevI rIte thAya? 855. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhyAya-6, pAnuM - 199) * A manuSyanA zarIra viSe eka-eka aMgulamAM cha---cha-- roga hoya che. to bAkInA samasta zarIra vize keTalA roga kahevA e samajo. (AkhA zarIramAM pAMca karoDa aDasaTha lAkha navvANuM hajAra pAMcaso corAzI roga rahelA che.) 856. ( zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-37) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 164 ) (paramAgama ciMtAmaNi * jIva ekalo mare che ane svayaM elo janme che; ekalAnuM maraNa thAya che ane ekalo rajarahita thayo thako siddha thAya che. 857. (zrI kuMdakuMdAcAryadeva, niyamasAra, gAthA-101) * paradravya chedAo, athavA bhedAo, athavA koi tene lai jAo, athavA naSTa thai jAo, athavA game te rIte jAo, topaNa huM paradravyane nahi parigrahuM: kAraNa ke 'paradravya mAruM sva nathI, - huM paradravyano svAmI nathI, paradravya ja paradravyanuM sva che, paradravya ja paradravyano svAmI che, huM ja mAruM sva chuM, - huM ja mAro svAmI chuM' -ema huM jANuM chuM. 858. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-209 *** - * je dezAdinA nimitte samyagdarzana malina thatuM hoya ane vratono nAza thato hoya evA te deza, te manuSya, te dravya tathA te kriyAono paNa parityAga karI devo joIe. 859. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, upAsaka saMskAra, zloka-26) * jisa taraha mana viSayoMmeM ramaNa karatA hai, usa: taraha di vahu AtmAko jAnanemeM 2maNa kare, to huM yogijano! yogI kahate haiM ki jIva zIghra hI nirvANa pA jAya. 860. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-50) *** * zarIrakA svabhAva aniSTa hai yahu sarva padArthoko azuddha karanekA sthAna hai aisA jAno. zarIrakA mohI jJAnasvabhAvI AtmAkA zraddhAna nahIM kara pAtA hai. isa zarIrakA svAgata karanA anaMta duHkhoMkA bIja hai. 861. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-138 ) * jema jJeya padArthonA jJAnanI siddhine mATe (ghaTapaTAdi padArthone jovA mATe ja) dIvAmAM tela pUravAmAM Ave che ane dIvAne khaseDavAmAM Ave che tema, zramaNa zuddha AtmatattvanI upalabdhinI siddhine mATe (-zuddhAtmAne prApta karavA mATe ja) te zarIrane khavaDAvato ane calAvato hovAthI yuktAhAravihArI hoya che. 862. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-226) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (165 * je pugala vartamAnakALamAM zubha dekhAya che te ja pudgala pUrve anaMta bhavamAM duHkha devAvALA azubhapaNe pariNamyA hatAM ane je pudgala vartamAnakALamAM azubha dekhAya che te ja pUrve anaMtavAra sukhakArI thayAM hatAM, sarva prakAranA pudgala dravya anaMtavAra AhAra-zarIra-indriyarUpa pariNamyA thakAM te sarvane anaMtavAra bhogavyA ane tyAga karyo, evA sarva pudgalanA grahaNa- tyAgamAM zuM Azcarya che? 863. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1416-17) * bhAI ! tArI A badhI pravRtti mane to retImAM tela zodhavA jevI athavA viSa prAzana karI (-khAine) jIvana vRddhi karavAnI icchA jevI vicitra ane unmatta lAge che. bhAI ! AzArUpa graha (bhUta) no nigraha karavAmAM ja sukha che. tRSNAthI koi kALe ke koi kSetramAM sukha nathI. e TUMku paNa mahad sUtra zuM tane nathI samajAtuM? - ke A vyartha parizrama (-pravRtti) tuM karI rahyo che! 864. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-42) * * * * aisA koi zarIra nahIM jo isane na dhAraNa kiyA ho, aisA koi kSetra nahIM hai ki jahAM na utpanna huA ho aura na maraNa kiyA ho, aisA koI kAla nahIM hai ki jisameM isane janma-maraNa na kiye hoM, aisA koi bhava nahi jo isane pAyA na ho, aura aise azuddha bhAva nahIM hai jo isake na hue ho. isa taraha anaMta parAvartana isane kiye haiM. 865. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-1 gAthA-77) | * jina tIrthakaroke caraNoMko indra cakravartI Adi lokaziromaNi puruSa apanI kAMtirUpI jalase dhote haiM, jo loka alokako dekhanevAle aise kevalajJAnarUpI rAjyalakSmIke dhArI hai, aise tIrthakara bhI Ayukarmaka samApta hone para isa zarIrako choDakara mokSako cale jAte haiM, to phira anya alpAyu dhArI mAnavake jIvanakA kayA bharosA? 866. ( zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-3OO) * mokSanA arthI evA mane koInI paNa sAthe - mitra - zatru ke madhyasthanajIkamAM vartatA prANI sAthe kAma nathI. 867. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-16, gAthA-2). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 166) (paramAgama - ciMtAmaNi * arihaMtadevakI pratimAkA sthAna jinAlaya, zrI jitendradeva (jina-pratimA), jainazAstra, dIkSA denevAle guru, saMsArasAgarase tairake kAraNa parama tapasvIyoke sthAna samedazikhara Adi, dvAdazAMgarUpa siddhAMta, gadha-padyarUpa racanA ityAdi jo vastu acchI yA bUrI dIkhanemeM AtI haiM ve saba kAlarUpI agnikA iMdhana ho jAyegI. 868. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, zloka-130) * bhedavijJAnameM prema so hI vAtsalyaguNa hai. samyagdarzana bhedajJAna-svarUpa hai. AtmAko parase bhinna jAnanA bhedavijJAna hai. yahI samyagdarzana yA saccA zraddhAna hai. IsIka dvArA svAnubhava hotA he jo asalI mokSa-mArga hai. 886. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-235) * cakravartI athavA bIjA sAdhAraNa rAjAonI AjJAno bhaMga thatAM paNa maraNanuM duHkha thAya che, to zuM traNalokanA prabhu evA devAdhideva jinendradevanI AjJAnA bhaMgathI duHkha nahi thAya ? - jarUra thaze ja. 870. ( AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-98) * * * * mithyASTi jIva AtmAnA svarUpane bhUlI jaIne karmabaMdhanA sArA phaLamAM prema kare che, kharAba phaLamAM dveSa kare che tathA jJAna ane vairAgya je AtmAnA hitanA kAraNa che tene AtmAne du:khanA ApanArA mAne che. 871. (paM. dolatarAmajI, chaDhALA DhALa-2, zloka-6) * A saMsArano tamAzo to juo! - ke jemAM karagarIne mAMgavA chatAM eka pAMdaDuMya maLatuM nathI ne ajJAnI kaSTathI peTa bhare che. paNa jo ajJAna choDIne te saMsArathI vimukha thaI jAo to vagara mAge potAnA sadaguNonI vRddhi thAya che. 87ra. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-19 ) * anAdikALanA aparicayathI bhale tane kadAca te dharmakArya duHkha- rUpa lAge, tema anAdikALanA ati paricayathI e adharma kArya tArI asadabuddhine lIdhe bhale sukharUpa samajAya paNa vastutAya tema nathI. e to mAtra tArI mohapUrNa daSTine vibhrama che. 873. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-28) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 167 paramAgama ciMtAmaNi ) * je gRhasthajIvana strI, putra ane dhana Adi padArthonA samUhathI utpanna thayela atyaMta bhayAnaka ane vistRta mohanA vizALa samudra samAna te gRhastha jIvanamAM uttama sAttvika bhAvathI ApavAmAM AveluM utkRSTa dAna samasta guNomAM zeSTha hovAthI naukAnuM kAma kare che. 874. - (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, dAna-adhikAra, zloka-5 ) * dharmano satyArtha mArga dekhADanArA svAdhIna guruno suyoga maLavA chatAM paNa jeo nirmaLa dharmanuM svarUpa sAMbhaLatA nathI te puruSo duSTa ane dhITha cittavALA che; tema ja bhavabhayathI rahita subhaTa che. 875. ( AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-93 paM. ToDaramalajIe mokSamArgaprakAzamAM A gAthA uddhRta karI che, pAnuM - 24) * vAtsalya aMga paNa sva ane paranA viSayanA bhedathI be prakArathI che. temAM je potAnA AtmAnI sAthe saMbaMdha rAkhavAvALuM vAtsalya che te pradhAna (mukhya ) che tathA sampUrNa 52 AtmAonI sAthe saMbaMdha rAkhavA vALuM je vAtsalya che te gauNa che. * pariSa7- upasargAdi dvArA pIDita thavA chatAM paNa koI zubhAcAra, jJAna ane dhyAnamAM zithilatA na AvavA devI te ja prathamanuM svAtmasaMbaMdhI vAtsalya che. 876. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-806-807) * jema sUrya dhora aMdhakArane nimiSamAtramAM naSTa karI nAMkhe che, tema AtmAnI bhAvanA vaDe pApo eka kSaNamAM naSTa thaI jAya che. 877. (muniva2 rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-75 ) * jaba yaha prANI mohakI saMgatise unmatta hokara indriyoMke AdhIna AcaraNa karatA hai taba yaha AtmA hI apane liye du:khoMkA kAraNa hotA huA terA zatru ho jAtA hai. 878. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya-TIkA, zloka-80) * huM ziSya ! jo kucha padArtha sUryake udaya hone52 dekhe the, ve sUryake asta honeke samaya nahIM dekhe jAte, naSTa ho jAte haiM. isa kAraNa tU dharmako pAlana kara, dhana aura yauvana avasthAmeM kayA tRSNA kara rahA hai? 879. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi-2, zloka-132 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 168 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * jenI banne bAju agni saLagI rahI che evI eraMDanI lAkaDInI vacce bharAyelo kIDo jema atizaya khedakhinna thAya che tema A zarIrarUpa eraMDanI lAkaDImAM phasAyelo jIva janma-maraNa Adi du:khothI niraMtara-khedakhinna thAya che. eraMDanI lAkaDImAM phasAyelo kIDo nAzI-bhAgIne kyAM jAya ? kAraNa ke banne tarapha agni saLagI rahI che. hai bhAI! A zarIranI paNa e ja dazA jANIne tenAthI tuM mamatva choDa, ke jethI e eraMDanI lAkaDInA karatAM paNa anaMta duHkhanA kAraNabhUta evuM zarIra ja dhAraNa karavuM na paDe. zarIra urano anurAga ja navAM navAM zarIra dhAraNanuM kAraNa che ema jANI pUrva mahApuruSoe, e zarIrathI sarvathA sneha choDayo hato. 880. zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-63 * manohara padArthanA viSayamAM paNa kaMIka niyamita (maryAdita ) ja prIti utpanna thAya che. paraMtu paramAtmAnA darzana thatAM sarva prakAranI prIti svayameva naSTa thaI jAya che. 881. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, zloka-56 ) * arere ! loko sarpane dekhIne dUra bhAge che, temane to koi kAMi kahetuM nathI; kugururUpI sarpane choDe che tene mUDhajano duSTa kahe che! e atyaMta kheda che. paNa 882. ( AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta-ratnamALA, gAthA-36, "mokSamArga prakAzakamAM A gAthA uSkRta karI che, pAnuM - 182 ) * jJAnakA yahI kArya honA cAhiye jo apane AtmAkA yathArtha jJAna pAve. jJAnI hokara vItarAgatAke kAraNoMkA abhinaMdana kiyA jAve. jo koi aisA na karake zarIrakAva zarIrake sukhoMkA vazIke saMbadhiyoMkA abhinaMdana kare to vahu AtmazaktighAtaka aMtarAyakarmoko bAMdhe va durgatiko prApta hovai. 883. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-381 ) * jema suvarNanI beDI paNa puruSane bAMdhe che ane lokhaMDanI paNa bAMdhe che. tevI rIte zubha tema ja azubha kareluM karma jIvane (avizeSapaNe ) bAMdhe che. mATe e baMne kuzIlo sAthe rAga na karo athavA saMsarga paNa na karo kA2Na ke kuzIla sAthe saMsarga ane rAga karavAthI svAdhInatAno nAza thAya che (athavA to potAno ghAta potAthI ja thAya che.) 884. ( zrI kuMdakudAcArya, samayasAra, gAthA-146-147) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi), (169 * he bhAI ! tArI najara sAme tuM zuM nathI joto ke A jagata kALarUpa pracaMDa pavanathI nirmaLa thai rahyuM che! bhrAMtine choDa! jagatamAM koInI nAma mAtranI paNa sthiratA nathI. je divasanI maMgaLamaya prabhAta jaNAya che, te ja divasa astapaNAne prApta thAya che. bhAI ! A jagatano svabhAva ja kSaNabhaMgura che. pahADa jevA vistIrNa jaNAtAM rUpono ghaDI pachI avazeSa paNa jaNAto nathI. koNa jANe zA kAraNathI tuM e indrijAlavat jagatanA iSTa padArthomAM AzA bAMdhI bAMdhI bhamyA kare che ! 885. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-pa2) *...... prathama tattvajJAna na thayeluM hovAthI pote to jANe che ke "huM mokSanuM sAdhana karuM chuM" paNa mokSanuM sAdhana je che tene te (jainAbhAsI) jANato paNa nathI, kevaLa svArmAdikanuM ja sAdhana kare che. sAkarane amRta jANI bhakSaNa kare che paNa tethI amRtano guNa to na thAya, kAraNa potAnI pratIti anusAra napho - phaLa thatuM nathI paNa jevuM sAdhana kare tevuM ja phaLa lAge che. 886. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 7, pAnuM-245) * * * * jeo potAnA zuddha AtmasvarUpane kadApi choDatA nathI teo sArI rIte karelA abhyAsanA baLathI paralokamAM jatAM paNa nizcayathI (zuddha svarUpanI daSTine) tajatAM nathI. zuddha citUpanA ciMtanamAM sadA evo abhyAsa karo ke saMkalezamAM tathA maraNamAM paNa te vinAza pAme nahi. 887. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhi. 14, zloka-10-20) * potAnA AtmAne nirmaLa samyagdarzanathI vibhUSita karIne prANIonuM narakamAM rahevuM paNa bhaluM che. paraMtu kaThinatAthI jeno nAza thAya che evA mithyAtvarUpIviSanA sevanapUrvaka svargamAM paNa rahevuM bhaluM nathI. 888. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, sarga-7, zloka-41) * tiryaMcamAMthI nIkaLI manuSyagati pAmavI ati durlabha che. jema cAra paMtha vacce ratna paDI gayuM hoya to te mahAbhAgya hoya to ja hAthamAM Ave che tema, (mAnavapaNuM ) durlabha che. vaLI Avo durlabha manuSyadeha pAmIne paNa jIva mithyAdaSTi banI pApa upajAve che. 889. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-209) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 170) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema cintAmaNiratna muzkelIthI prApta thAya che tema ja trasano paryAya muzkelIthI prApta thAya che. (tyAM paNa) iyaLa, kIDI, bhamaro vagerenA zarIro vAraMvAra dhAraNa karIne maraNa pAmyo ane ghaNI pIDA sahana karI. 890. (paM. daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-1, zloka-5) * aMdha manuSya to netrathI dekhAto nathI, paNa viSayAMdha manuSya koI prakAre dekhI zakato nathI eTale te sarva aMdhomAM paNa mahA aMdha che. 891. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-35) * kharekhara, saMsAra-zarIra-bhogathI virakata thai dhAraNa karyuM che yatipaNe jemaNe teo AlaMbana vinA zUnyamana evA to nathI. to kevA che? je kALe evI pratIti Ave che ke azubha kriyA mokSamArga nathI, zubha kriyA paNa mokSamArga nathI, te kALe nizcayathI munizvarone jJAna arthAt zuddhasvarUpano anubhava sahaja ja AlaMbana che. kevuM che jJAna? je bAhyarUpa pariNamyuM hatuM te ja potAnA zuddharUpe pariNamyuM che. 892. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza-104) * * * * pariNAmase hI jIva ko baMdha kahA hai aura pariNAmase hI mokSa kahA - hai - yahu samajakara, he jIva! tU nizcayase una bhAvako jAna. 893. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-14) * je mohI jIva che te A saMsArane Adhi-mAnasika pIDAo, vyAdhi-zArIrika kaSTaprada rogo, janma, jarA, maraNa ane zokAdi upadravothI yukta bhayaMkararUpe dekhato hovA chatAM paNa tenAthI virakata thato nathI ! e mohanuM kevuM mAhAtmaya che? 894. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, mokSa adhikAra, gAthA-48) * zeyarUpa paradravyano doSa na dekho. na jANo ke parziyanI sannidhi ( nikaTatA) nimitta mAtra dekhI karIne mAruM dravya ANe meluM karyuM, AvI rIte A jIva pote jUTho bhrama kare che. te parayane tuM kadI paNa sparyo ja nathI. chatAM tuM teno doSa dekhe che. jANe che te tArI A harAma- jAdavI (duSTatA, badamAzI) che. AvI rIte eka tuM ja juTho cho, teno kaMI doSa nathI te sadA sAcuM che. 895. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM-119) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (171 * he jIva! Ama che ane tema che ema ghaNuM kahevAthI zuM siddhi che? A saMsAramAM paribhramaNa karatA te AvA zarIra to anaMtavAra meLavyAM ane choDayo, TUMkAmAM eTaluM ja kahevAnuM ke jIvane zarIra (zarIra pratyenI mamatvabuddhi ) e ja sarva ApattinuM sthAna che. 896. ( zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-98) * he bhavya! game te rIte pahelAM AtmajJAna karo to tame svayaM jJAna mUrti sukhadhAma banI jazo. je jJAna sAdhya che tene pakaDatAM- anubhavatAM te pote sukharUpa pariNamI jaze. (97. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-103) * * * * siddhonI je gati che te ja eka uttama gati che. temanuM je sukha che te ja eka uttama sukha che. temanA je jJAna-darzana che te ja yathArtha jJAna-darzana che, tathA bIjuM paNa je kAMI siddhonuM che te badhuM mane priya che. enA sivAya bIjuM kAMI paNa mane priya nathI. A rIte vicAra karatAM meM bhayAnaka saMsAra choDIne ane te siddhonA utkRSTa svarUpanI prAptimAM mana joDIne mArA cittamAM niraMtara te siddhoneja daDhatApUrvaka dhAraNa karyA che. 898. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcavizati, siddha-stuti, zloka-28) * jinadharmanuM AcaraNa karavuM, sAdhana karavuM tema ja prabhAvanA karavI - te to dUra raho, eka jinadharmanA daDha zraddhAnarUpa samyakatva thatAM paNa narakAdi duHkhono abhAva thaI jAya che. 899. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-127) * * * * jIvoko duHkha- saMkaToMse sadA rakSA karanevAlA dharma hI haiM, isaliye anaMta sukhake denevAle usa dharmamaM he bhAI ! - puruSArtha kara. 9OO. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-72 ) * viSaya-kaSAyomAM jatAM manane pAchuM vALIne niraMjana tattvamAM sthira karo. basa! ATaluM ja mokSanuM kAraNa che; bIjA koI taMtra ke maMtra mokSanA kAraNa nathI. 901. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-6ra) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 172) (paramAgama - ciMtAmaNi * jJAna darzanalakSaNavALo zAthata eka AtmA mAro che; bAkInA badhA saMyogalakSaNavALA bhAvo mArAthI bAhya che. 902. (zrIkuMdakuMdAcArya, niyamasAra, gAthA-102) * paM. banArasIdAsajI kahe che ke jenA aMtaraMgamAM samyagdarzananI lahero utpanna thaIne mithyAtva mohanIya janita niMdrAnI asAvadhAnI naSTa thaI gaI che, jemanA hRdayamAM jainamatanI paddhati pragaTa thaI che, jemaNe mithyAbhimAnano tyAga karyo che, jemane cha dravyonA svarUpanI oLakhANa thaI che, jemane arahaMta kathita Agamano upadeza zravaNagocara thayo che, jemanA hRdayanA bhaMDAramAM jaina RSionA vacano praveza karI gayA che, jemano saMsAra nikaTa Avyo che, teo ja jina-pratimAne jinarAja samAna mAne che. 903. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, cauda guNasthAnAdhikAra, pada-3) * * * * jenuM manarUpI jaLa rAgAdi vibhAga pariNAmo vaDe caMcaLa thatuM nathI te ja nijAtmatattvano anubhava karI zake che, tenAthI viparIta AtmA svAnubhava karI zakato nathI. jyAre sarovaranuM pANI sthira hoya che tyAre tenI aMdara paDela ratna atyaMta spaSTa dekhAya che, tevI rIte mana rUpI jaLa sthira thatAM AtmAno sAkSAtkAra thAya che. 904. (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-41) * te samyagdaSTi jIvane cAritraharaNakarmanA udayathI te viSayomAM rati thAya che paNa e rAgane gauNa karatAM te sarvathA zuddha vItarAga ane atIndriya che. 905. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-ra68) * jemane viSayomAM rati che, temane du:kha svAbhAvika jANo; kAraNa ke je du:kha (temano) svabhAva na hoya to viSayArthe vyApAra na hoya. 906. (zrI kuMdakuMda AcArya, pravacanasAra, gAthA-64) * dharma to e ja ke jyAM adharmano aMza nathI, sukha to e ja che ke jyAM duHkhano aMza nathI, jJAna to e ja kahI zakAya che jemAM ajJAnanI kaNikA nathI ane vAstavya gati to e ja che ke jyAMthI pharI Agati (AvAgamana) nathI. 907. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-46) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (173 * jaba mithyAtvasahita buddhi kSaya ho jAtI hai taba samyajJAna pragaTa hotA hai aisA kahA gayA hai. taba sarva bhaya calA jAtA hai, jJAnI nirbhaya ho jAtA hai. kayoMki usako apanA AtmA paramAtmAne samAna parama sukhI va anaMtabalI dikhatA hai, bhAI ! niHzaMka hokara, nirbhara hokara AtmAkA manana karo. AtmAnA svabhAva hI aisA hai jisameM koI zalya va zaMkA nahIM raha sakatI hai. jJAnasvabhAvameM ramaNa karanese sarva bhaya dUra ho jAtA hai. Isa taraha jo AtmajJAnameM anumodanA rakhatA hai, jJAnAnaMdameM maganA hotA hai, vahu muktiko pAtA hai. 908. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2 pAnuM-116 ) * je zrAvaka nizcayanA lakSe aticAra rahita vyavahAraratnatrayanI sAdhanA kare che tene saMpUrNa prayojanonI siddhi avazya prApta thAya che arthAta tene svarganA sukhapUrvaka mokSasukhanI siddhi thAya che. 909. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-149nA bhAvArthamAMthI) * je koI siddha thayA che te bhedavijJAnathI ja siddha thayA che; je koi baMdhAyA che te tenA ja - bhedavijJAnanA ja) abhAvathI baMdhAyA che. 91). (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza- 131) * jinakI viSayabhogoMkI icchA naSTa ho cUkI hai unako jo yahAM sukha prApta hotA hai vahu na to indroko pAsa ho sakatA hai aura na cakravartIyAMko bhI. isaliye manameM atizaya prIti dhAraNa karake ya jo viSayarUpa zatru pariNAmameM ahitakAraka haiM unako choDo aura dharmakA ArAdhana karo. 911. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-10) * vinaya vinA mukti nahIM hai, isaliye vinayakA upadeza hai. vinayameM baDe guNa haiM, jJAnakI prApti hotI hai, mAnakaSAyakA nAza hotA hai, ziSTAcArakA pAlanA hai aura kalahakA nivAraNa hai-ityAdi vinayake guNa jAnane. isaliye ja samyagdarzanAdise mahAna hai - unakA vinaya karo yaha upadeza hai aura jo vinaya vinA jinamArgase bhraSTa bhaye, vastrAdika sahita jo mokSamArga mAnane lage unakA niSedha hai. 912. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-104 no bhAvArtha ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 174) (paramAgama - ciMtAmaNi * manuSyandro, asureMdro ane sureMdro svAbhAvika (arthAt parokSa jJAnavALAone je svAbhAvika che evI) indriyo vaDe pIDita vartatA thakA te duHkha nahi sahI zakavAthI ramya viSayomAM rame che. 913. ( zrI kuMdakuMda AcArya, pravacanasAra, gAthA-63) * * * * zaMkA - samyagdaSTi jIvane to puNya - pApa baMne heya che, to te puNya kema kare ? tyAM yukti sahita samAdhAna Ape che - jema koI manuSya bIjA dezamAM rahetI (potAnI) manohara strInI pAsethI Avela manuSyone te arthe dAna Ape che ane sanmAna vagere kare che, tema samyagdaSTi paNa upAdeyarUpe nija zuddhAtmAnI ja bhAvanA kare che ane jyAre cAritramohanA udayathI temAM (zuddhAtmAnI bhAvanA karavAmAM) asamartha hoya che tyAre nirdoSa paramAtmasvarUpa ahaMta ane siddhonI tathA temanA ArAdhaka AcArya, upAdhyAya ane sAdhuonI, paramAtpadanI prApti mATe ane viSaya-kaSAyothI bacavA mATe, dAna-pUjA vagerethI athavA guNonI stutithI parama bhakti kare che.. 914. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-38nI TIkAmAMthI) * he citta! te bAhya strI Adi padArthomAM je sukha joyuM che temAM tane bhrAMtithI cirakALa sudhI anurAga thayo che, chatAM paNa tuM tenAthI adhika saMtapta thaI rahyo che. tethI tene choDIne potAnA aMtarAtmAmAM praveza kare. tenA viSayamAM samyajJAnanA AdhArabhUta guru pAsethI evuM kAMika sAMbhaLavAmAM Ave che ke prApta thatAM samasta duHkhothI chuTakAro pAmIne avinazvara (mokSa) sukha prApta karI zakAya che. 915. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi. -1, zloka-143) * * * * sarpa karaDe to eka ja vAra maraNa thAya che, ane kugurunA sevanathI to mithyAtvAdi puSTa thatAM jIva naraka-nigodAdikamAM anaMtavAra maraNa pAme che; mATe huM bhadra! sarpano saMga sAro che paNa kugurunuM sevana sAruM nathI. tuM te na kara. 916. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-37) (mokSamArga prakAzakamAM A gAthA udhUta karI che, pAnuM-183) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (175 paramAgama - ciMtAmaNi ) * sarva kSetra ke kALamAM koI paNa prakAra ke kAraNa vaDe jIva kALathI bacyo nathI, bacato nathI ke bacaze paNa nahi. sarva zarIradhArI prANIo e pracaMDa kALane vaza vartI rahyAM che. e pratyakSa joIne he jIva! prati paLe vinAza sanmukha jatAM zarIrane rAkhavAnI ciMtA choDI eka nija AtmAne ja rAga-dveSAdi duSpariNAmothI haNAto bacAva, bacAva! vinAzI padArthane rAkhavAnI mAthAkuTa choDI e avinAzI nija AtmapadanuM rakSaNa kara, rakSaNa kara ! ane dehanAzanI ciMtAthI nizciMta thA, kAraNa ke e nijapada nathI paNa para pada che. 917. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-79 ) * jene rAgAdi thavAno kaMI paNa kheda nathI - tenA nAzano upAya nathI, tene rAgAdika bUrA che" evuM zraddhAna paNa saMbhavatuM nathI. ane evA zraddhAna vinA te samyagdaSTi kevI rIte hoya? jIva - ajIvAditattvone zraddhAna karavAnuM prayojana to e eTaluM ja zraddhAna che. 918. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 7, pAnuM - 213) * he yogI ! jenA haiyAmAM janma-maraNathI rahita evA eka parama deva nivAsa kare che te paralokane - (siddha padane) pAme che. 919. ( zrI munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-76 ) * jene svaparanuM bhedajJAna nathI te ja pAradravyamAM ahaMkAra mamakAra kare che, bhedavijJAnI nahi. mATe paradravyamAM pravRttinuM kAraNa bhedavijJAnano abhAva ja che ane svadravyamAM pravRttinuM kAraNa bhedavijJAna ja che. 92). (zrI pravacanasAra, gAthA-183no bhAvArtha) * yoga parAyaNa (dhyAnamAM lIna) yogI, A zuM che? kevuM che? konuM che? zAthI che? kyAM che? ityAdi bhedarUpa vikalpo nahi karato thako potAnA zarIrane paNa jANato nathI (-tene potAnA zarIrano paNa khyAla raheto nathI.) 921. ( zrI pUjyapAdasvamI, iSTopadeza, gAthA-42 ) * zuddha AtmasvabhAvake prakAzakI TaMkAra jyavaMta ho jisase rAgadi parabhAva chida jAte haiM aura zarIra bhI gala jAtA hai, viSayoMkA rAga cUrNa ho jAtA hai aura prasaMzanIya kSAyika samyagdarzana tathA kSAyikacAritra pragaTa ho jAtA hai. 922. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-575) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 176) (paramAgama - ciMtAmaNi * je zramaNa guNe hIna hovA chatAM huM paNa zramaNa chuM' ema mAnIne arthAt garva karIne guNe adhika (zramaNa ) pAsethI vinaya icche che te anaMta saMsArI thAya che. 923. (zrI kuMdakuMda AcArya, pravacanasAra, gAthA-ra66) * he mUDha jIva! tuM ahIM alpa duHkhane paNa sahana karI zakato nathI to vicAra to kharo ke cAragatinA bhayaMkara duHkhonA kAraNabhUta karmone tuM zA mATe kare che? 924. (zrI yogIndudeva, paramAtmaprakAza, adhikAra-2, gAthA-120) * jaisA kAraNa hotA hai vese kAryakI utpatti hotI hai. samyagdaSTi hI apane zuddhopayoga, abhyAsase anaMta darzanako prakAza kara sakatA hai. zuddhAtmAne anubhavase hI apanA iSTa kevalajJAna svarUpa AtmA ho jAtA he va AtmA, ahitakArI karmokA kSaya ho jAtA hai. 925. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-pa35) * * * * A mAruM aniSTa athavA ISTa ciMtana kare che, e buddhi-vicAra nirarthaka che. (kema ke) bIjAnI ciMtAthI bIjo pIDita ke pAlita thato nathI. 926, (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, saMvara adhikAra, gAthA-34) * je jIva, jinabimbabhakti Adi kAryomAM ja nimagna che tene AtmazraddhAnAdi karAvavA mATe "dehamAM deva che derAmAM nathI' ityAdi upadeza ApIe chIe, tyAM ema na samajI levuM ke bhakti Adi choDI bhojanAdithI potAne sukhI karavo. kAraNa ke e upadezanuM prayojana kAMI evuM nathI. e ja pramANe jyAM anya vyavahArano niSedha karyo hoya tyAM tene yathArtha jANI pramAdI na thavuM, ema samajavuM. je kevaLa vyavahAra sAdhanamAM ja magna che tene nizcaya ruci karAvavA arthe tyAM vyavahArane hIna batAvyo che. 927. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhikAra-7, pAnuM - ra87) * zuddha caitanyamAM jemanuM citta rakata che evA saMtonA caraNa vaDe sparzAvelI bhUmi tIrthapaNAne pAme che, temanA nAmathI pApano saMcaya kSaya thAya che ane devono samUha dAsapaNAne pAme che. 928. ( zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-2, zloka-22). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) (177 * jyAre zuddhAtmapariNatine pAmelA zramaNane temAMthI cyuta kare evuM kAraNa-koi paNa upasarga-AvI paDe, tyAre te kALa zubhopayogIne potAnI zakti anusAra pratikAra (upAya, sahAya ) karavAnI IcchArUpa pravRttino kALa che; ane te sivAyano kALa potAne zuddhAtmapariNatinI prApti mATe kevaLa nivRttino kALa che. 929. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-252) *** = * tattvomeM mukhya tattva AtmAkA svabhAva hai athavA tattvomeM zreSTha tattva parameSThI hai. yaha jinavANI jayavaMta raho jisake pratApase parama tattvakA patA lagatA hai. nirmala jJAna jayavaMta ho ja lokAloka ko jAnatA hai. 930. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhadhasAra, zloka-548 ) * mithyAdaSTi jIva zarIranA utpanna thavAthI potAno AtmA utpanna thayo ema mAne che ane zarIrano nAza thavAthI AtmAno nAza athavA maraNa thayuM ema mAne che. rAga, dveSa, moha vagere spaSTarUpe duHkha ApavAvALA che chatAM tene sevato thako sukha mAne che. 931. *** (paM. daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-2, zloka-5 ) * puNya-pApa baMne vibhAvapariNatithI UpajyAM hovAthI baMne baMdharUpa ja che. vyavahAradaSTie bhramane lIdhe temanI pravRtti jAdI judI bhAsavAthI, sAruM ane kharAbaema be prakAre teo dekhAya che. 52mArtha-daSTi to temane ekarUpa ja, baMdharUpa ja, kharAba ja jANe che. 932. (zrI samayasAra, kaLaza-101no bhAvArtha ) * kevaLI sUryasamAna kevaLajJAna vaDe AtmAne dekha-anubhave che ane zrutakevaLI dIvA samAna zrutajJAna vaDe AtmAne dekhe- anubhave che. A rIte kevaLImAM ne zrutakevaLImAM svarUpasthiratAnI taratamatArUpa bheda ja mukhya che, vastuMochuM (vadhAre-ochuM padArtho) jANavArUpa bheda atyaMta gauNa che. mATe ghaNuM jANavAnI icchArUpa kSobha choDI svarUpamAM ja nizcaLa rahevuM yogya che. e ja kevaLajJAna prAptino upAya che. 933. (zrI jayasenAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-33 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 178) (paramAgama - ciMtAmaNi * he jinendra! ApanuM darzana thatAM mane evo utkRSTa saMtoSa utpanna thayo che ke jethI mArA hRdayamAM indrano vaibhava paNa lezapAtra tRSNA utpanna karato nathI. 934. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, jinavara stavana, zloka-7) * je zuddha AtmasvarUpa agrAhyane arthAt krodhAdisvarUpane grahaNa karatuM nathI ane grahaNa karelAne arthAt anaMta jJAnAdi guNone choDatuM nathI tathA saMpUrNa padArthone sarva prakAre eTale dravya-guNa-paryAyarUpe jANe che. te potAnA anubhavamAM AvavA yogya caitanya dravya huM chuM. 935. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, zloka-20) * jIva samyagdarzananA mAhAtmayathI, devendra, dharaNendra ane cakravartI dvArA tema ja munionA svAmI gaNadharo dvArA jemanAM caraNakamaLanI stuti karavAmAM Ave che evA, jemane dharmAdi padArthono sArI rIte saMpUrNapaNe nizcaya thayo che evA tathA traNalokanA zaraNabhUta evA dharmacakranA dhAraka tIrthakaro thAya che. 936. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-39 ) * * * * jisake bhItara puNakI prAsike liye lobhabhAva sadA rahatA hai usake anaMtAnubaMdhI lobhA prakAza hai. Isaliye samyagdaSTi puNakA lobha bhI choDa detA hai. 937. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-124) * sarpa bahAramAM kAcaLIne to choDa che paraMtu aMdaranA jherane nathI choDato, tema ajJAnI jIva liMga dhAraNa karIne bAhya tyAga to kare che paraMtu aMtaramAMthI viSayabhoganI bhAvanAne choDato nathI. 938. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-15) * jema agnine lokhaMDanA goLAnA tapta pudagalono samasta vilAsa nathI (arthAt agni te lokhaMDanA goLAnA pudgalonA vilAsathI - temanI kriyAthI - bhinna che) tema zuddha AtmAne (arthAta kevaLajJAnI bhagavAnane) indriya samUha nathI; tethI ja jema agnine ghora ghaNanA ghAnA mAranI paraMparA nathI tema zuddha AtmAne zarIrasaMbaMdhI sukhadu:kha nathI. 939. ( zrIamRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-20) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (179 * kAminIonI je zarIravibhUti te vibhUtine, he kAmI, puruSa! jo tuM manamAM smare che, to mArA vacanathI tane zo lAbha thaze? aho ! Azcarya thAya che ke sahaja paramatattvane - nijasvarUpane - choDIne tuM zA kAraNe vipula mohane pAme che! 94). (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-79) * jema bhUkhyo kUtaro hADakuM cAve che ane tenI aNI cArekora moDhAmAM vAge che, jethI gAla, tALavuM, jIbha ane jaDabAnuM mAMsa cIrAi jAya che ane lohI nIkaLe che, te nIkaLelAM potAnA ja lohIne te khUba svAdathI cATato thako AnaMdita thAya che. tevI ja rIte ajJAnI viSaya-lolupI jIva kAma-bhogamAM Asakata thaine saMtApa ane kaSTamAM bhalAI mAne che. kAmakrIDAmAM zaktinI hAni ane maLa-mUtranI khANa sAkSAt dekhAya che to paNa glAni karato nathI. rAga-dveSamAM ja magna rahe che. 941. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, baMdha dvAra, pada-38) * * * * saMsArI jIvarAzimAMthI je koi gaNatarInA sakaLa karmono kSaya karI nirvANapadane prApta thayA, te samasta jIva sakaLa paradravyothI bhinna zuddha-svarUpanA anubhavathI mokSapadane prApta thayAM. bhAvArtha Ama che ke mokSano mArga zuddhasvarUpano anubhava anAdisaMsiddha e ja eka mokSamArga che. 942. (zrI rAjamallajI, kaLazaTIkA, kaLaza-131) * jIvadravya uttama gaNonuM dhAma che- jJAnAdi uttama guNo emAM ja che. sarva dravyomAM eka jIvadravya ja pradhAna che. kAraNa ke sarva dravyone jIve ja prakAze che. sarva tattvomAM paramatattva jIva ja che. ane anaMta jJAna- sukhAdino bhokatA paNa jIva ja che. - ema he bhavya! tuM nizcayathI jANa. 943. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-204) * jina indriyaviSayo ke bhoganese naranAtha (cakravartI) aura indra bhI tRptiko nahIM prAsa hote haiM unase bhalA sAdhAraNa manuSya kese tRpta ho sakate haiM? nahIM ho sakate. ThIka hai - jisa nadIke pravAhameM atizaya balavAna hAthI bahu jAta hai usameM kSudra kharagozoMkI vyavasthA kisase ho sakatI hai.? kisIse bhI nahIM ho sakatI hai. 944. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-3) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 180) (paramAgama - ciMtAmaNi * je bhavya jIva bhaktithI kundarU vRkSanA pAMdaDA jevaDA jinAlaya athavA javA jevaDI jinapratimAnuM paNa nirmANa karAve che temanA puNyanuM varNana karavA mATe ahIM vANI (sarasvatI ) paNa samartha nathI. to pachI je bhavya jIva te (jinAlaya ane jinapratimA ) baMnenuMya nirmANa karAve che temanA viSayamAM zuM kahevuM? arthAt te to atizaya puNyazALI che ja. 945. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dezavrata- udyotana, zloka-22) * * * * parokSajJAnavALAone svabhAvathI ja duHkha che, kAraNa ke temane viSayomAM rati varte che; keTalIka vAra to teo, asahya tRSNArUpI dAhane lIdhe (-tIvra IcchArUpI duHkhane lIdhe), maraNa sudhInuM jokhama vahorIne paNa kSaNika indriyaviSayomAM jhaMpalAve che. jo temane svabhAvathI ja duHkha na hoya to viSayomAM rati ja na hovI joIe. jene zarIramAM garamInI baLatarAnuM duHkha naSTa thayuM hoya tene ThaMDakanA bAhya upacAramAM rati kema hoya? mATe parokSajJAnavALA jIvone duHkha svAbhAvika ja che ema nakI thAya che. 946. (zrI pravacanasAra, gAthA-64 no bhAvArtha) * yadi paramatattvake premameM mohita ho to yahuM jJAnI Isa mohakI sahAyatAse zAstra jJAnameM va guru dvArA pragaTa jJAnameM va jJAnake sAdhanomeM AnaMda mAnatA hai. paraMtu yadi zarIrake rAgameM mUDha ho jAve to anaMtAnaMta kAla taka pudgala svabhAvameM hI ratiko prApta ho itanA bhramaNa kare. 947. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-374) * * * * svarUpanI saMbhALa ane bhogono prema-e baMne vAto eka sAthe ja jaina dharmamAM hoi zake nahi, tethI jo ke samyajJAnI vargaNA, yoga, hiMsA ane bhogothI abaMdha che topaNa tene puruSArtha karavAne mATe jinarAjanI AjJA che, teo zakti pramANe puruSArtha kare che paNa phaLanI abhilASA rAkhatA nathI ane hRdayamAM sadA dayAbhAva rAkhe che, nirdaya hotA nathI. pramAda ane puruSArtha hInatA to mithyAtva dazAmAM ja hoya che, jyAM jIva mohaniMdrAthI aceta rahe che; samyakatvabhAvamAM puruSArtha hInatA nathI. 948. (zrI banArasIdAsajI, nATaya samayasAra, baMdha dvAra, pada-6) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 181 paramAgama ciMtAmaNi ) *para dvArA mArA guNa ( paryAya ) karI ke harI zakAtAM nathI ane mArA dvArA paranA guNa utpanna karI ke dUra karI zakAtA nathI. tethI para dvArA mArA guNa ane mArA dvArA paranA koI guNa upakAra karavAmAM Ave che athavA karavAmAM AvatAM nathI. e badhI kalpanA mithyA che ke je mohathI abhibhUta jIvo dvArA karAya che. 949. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, saMvara adhikAra, gAthA-16-17 *** 1 * he yogI! jo tuM cintAoMko choDegA to saMsArakA bhramaNa chUTa jAyegA, koMki ciMtAmeM lage hue chadmastha avasthAvAle tIrthaMkaradeva bhI 5ramAtmAkA AcaraNarUpa zuddhabhAvoMko nahIM pAte. 950. (zrI yogIndrava, paramAtmaprakAza, adhi-2, gAthA-170 * dravyAnuyogamAM nizcaya adhyAtma upadezanI pradhAnatA hoya che tethI tyAM vyavahA2dharmano paNa niSedha karIe chIe. je jIva, AtmAnubhavanA upAyane to karato nathI ane mAtra bAhyakriyAkAMDamAM magna che tene tyAMthI udAsa karI AtmAnubhavAdimAM lagAvavA arthe vrata zIla-saMyamAdinuM paNa ahIM hInapaNuM pragaTa karIe chIe, tyAM ema na samajI levuM ke ene (vrata-zIla-saMyamAdine) choDI pApamAM lAgI javuM, kAraNa ke e upadezanuM prayojana kAMi azubhavamAM joDavAnuM nathI paNa zuddhopayogamAM lagAvavA mATe zubhopayogano niSedha karIe chIe. 951. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhikA2-8, pAnuM- 287) *** * bhAvamoha apavitra, AtmAnA guNono ghAta karavAvALo, raudrarUpa ( bhayaMkara rUpa ), duHkha ane duHkharUpa phaLane ApavAvALo che. e bhAvamohanA viSayamAM adhika kyAM sudhI kahIe ? mAtra e bhAvamoha ja saMpUrNa vipattionuM sthAna che. 952. ( zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-1063 * AtmA sarvajJasvarUpa hai tathA rAgadveSAdi va karmAdi rahita zuddha hai, bhavyajIva isIkA sAdhana karate haiM. jisane AtmajJAna rahita vrata pAle, cAritra pAlA usane mithyA AtmAkA hI sevana kiyA, mithyA Agamako hI jAnA. 953. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-114 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 182) (paramAgama - ciMtAmaNi * svayaM (-potAthI ja ) UpajatuM, samaMta (arthAt sarvapradezathI jANatuM), anaMta padArthomAM vistRta; vimaLa ane ane avagahAdithI rahita-evuM jJAna ekAMtita sukha che ema (sarvajJadave ) kahyuM che. 954. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-59) * he zrImad jinendradeva! atIndriya sukha (mokSasukha) ApanAra ApanA caraNa yugalanuM huM zaraNa prApta karI cUkyo chuM, mATe huM dhanya chuM, puNyanuM sthAna chuM, AkuLatA rahita chuM, zAMta chuM, vipattio rahita chuM ane jJAtA paNa chuM. 955. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, kriyAkAMDa cUlikA, zloka-9) * saMyamI jIvone manamAM, asaMyamI (ajJAnI) janone dekhIne ghaNo saMtApa thAya che ke arere! juo to kharA, saMsArarUpI kUvAmAM DUbavA chatAM A jIvo kema nAcI rahyA che ! 9pa6. (AcArya zrI dharmadAsa upadeza siddhAMta ratnamALA, zloka-9) * je sAdhu ekAMta nivAsane eka advitIya cakravartIpaNA samAna lekhe che, zarIranA vinAzane manovAMchita lAbha mAne che; lAbhAMtarAyAdi ghAtakarmonA kSayopazamajanya sukhanA udayane mokSanA vighAtarUpa parama du:kha samaje che ane tenA parihArane ja je sukha zraddhe che, duHkhI jIvone duHkha parihAra prasaMge AvI paDanArA dehatyAga jevA vikaTa prasaMgane sarvasva tyAgarUpa mahotsava mAne che, tene A tribhuvanamAM kyo padArtha ke prasaMga sukhanA heturUpa na thAya ? 957. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-256 ) * aMtarAtmA AtmajJAnathI bhinna koI kAryane lAMbA samaya sudhI potAnI buddhimAM dhAraNa kare nahi. je prayojanavazAt vacana-kAyathI kaMI paNa karavAno vikalpa kare to te anAsakatapaNe kare. 958. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-50) * vicAra che te to upayogane AdhIna che. jyAM upayoga joDAya teno ja vicAra thAya. paNa zraddhAna che te to pratItirUpa che mATe anya jJayano vicAra thatAM vA zayanAdi kriyA thatAM tattvono vicAra nathI topaNa tenI pratIti to kAyama ja rahe che, naSTa thatI nathI. 958. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 9, pAnuM-322 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (183 * krodhAdika ane jJAna judI judI vastuo che; jJAnamAM krodhAdika nathI, krodhAdikamAM jJAna nathI. AvuM temanuM bhedajJAna thAya tyAre temanA ekapaNArUpa ajJAna maTe ane ajJAna maTavAthI karmano baMdha paNa na thAya. A rIte jJAnathI ja baMdhano nirodha thAya che. 960. (zrI samayasAra, gAthA-71no bhAvArtha ) * he bhavya ! viSatulya ane kaDavA evA viSayomAM tane zuM svAda bharAI rahyo che? ke jethI tenI ja tRSNArUpa ati duHkhane anubhavato e viSayone DhaMDhavAmAM tAruM ati mahAna nijapadarUpa amRta malina kare che ane mananI sevIkA je indriyo teno AMjJAMkita sevaka thai tuM e ja viSayomAM pravarte che. pIttajvaravALA jIvane jema vastusvAda viparIta bhAse tema viSayAsakatapaNAne laine rAgarasathI tuM viparIta svAdu banyo che. 961. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-38) * jema lavaNa pANImAM vilIna thai jAya che tema citta caitanyamAM vilIna thatAM jIva samarasI thaI jAya che - samAdhimAM A sivAya bIjuM zuM karavAnuM che? 962. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-176 ) * jJAna AtmAnA rUpamAM pariName tyAre hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigraha e badhAM (pApo) bhAgI jAya - emAMthI koI paNa pApa rahetuM nathI. 963. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhUta jIva adhikAra, gAthA-37) * bhavyajana zrI arahaMtakI bhaktime magana hokara aisA kahatA hai ki he jinendra! kayA hamAre sAtha apane mokSarUpI dezameM na calAge? usa muktise milanake liye mere bhItara AtmArUpI kamalake rasakA anubhava pragaTa ho gayA hai. muje zrI jinendrakA aisA upadeza milA hai ki meM AtmArUpa sUryakA anubhava karuM vA vItarAgabhAvako pragaTa karuM. usI hitakArI sahAyakabhAvase yahu jIva muktimuM praveza kara jAtA hai. 964. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM-157) * he jina! saMsArarUpa tApathI saMtApa pAmelo huM jyAM sudhI dayArUpa amRtanI saMgatithI zItaLatA pAmelA ApanAM banne caraNa-kamaLane hRdayamAM dhAraNa karuM chuM tyAM sudhI ja huM sukhI chuM. 65. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, kaNASTaka, zloka-7) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 184) (paramAgama - ciMtAmaNi * yaha dhana anarthonA mUla hai aura yaha dhana nivRttikA-mokSakA nAzaka hai aura yahu dhana hI lobhAdi kaSAyakA utpAdaka hai tathA duHkhoMkA vidhAyaka hai - lAnevAlA hai. 966. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-236 ) * jo prANI asurendra, devendra aura narendra (cakravartI) ke bhogomeM saMtoSako nahIM prApta huA hai vaha yahAM manuSyone bhogomeM bhalA kaise saMtoSako prApta ho sakatA hai? arthAt nahIM ho sakatA hai. ThIka hai jisakI pyAsa samudrapramANa jalake pI lene para bhI nahIM bUjhI hai vahu kayA tRNake agra bhAga para sthita biMdumAtra jalake pInese tRta ho sakatI hai? kabhI nahIM. 967. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdohu, zloka-6) * * * * isa dharma ke vimukha jo apane kulakA manuSya ho use choDa; aura isa dharmaka sanmukha jo para kuTuMbakA bhI manuSya ho usase prIti kara. tArpa yahu hai ki yahu jIva jaise viSayasukhase prIti karatA hai vaise jo jinadharmase kare, to saMsArameM nahIM bhaTake. aisA dUsarI jagaha bhI kahA hai ki jaisa viSayaka kAraNomeM yaha jIva bAraMbAra prema karatA hai jaise jo jinadharmameM kare to saMsArameM bhramaNa na kare. 968. (zrI yogIndradeva, parAmatmaprakAza, adhi. -1, gAthA-134 ) * viSayoMkA bhoga duHkhakA svabhAva rakhatA hai. Ina hI viSayome ramaNa karanese anaMta janmomeM gamana hotA hai. Ina viSayAMko bahuta sUkSma bhAva hotA hai jo kevalIgamya hai, dravyaliMgI munike bhItara aisA sUkSmarAga hotA hai jo usako bhI vidita nahIM hotA hai. vItarAga vijJAna svabhAvameM AnaMdita honese yaha viyaSakA kaleza vilA jAtA hai. 969. ( zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM - 213) * koI samaje ke zarIrasaMbaMdhI duHkha moTuM ane mAnasika du:kha alpa che. tene ahIM kahe che ke zArIrika duHkhathI mAnasika duHkha ghaNuM tIvra che - moTuM che, juo! mAnasika du:kha sahita puruSone anya ghaNA viSayo hoya topaNa te duHkha upajAvavAvALA dekhAya che. 97). (zrI svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-60) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) ( 185 * darzanamoha rahita ( samyagdaSTi ) gRhastha mokSamArgamAM sthita che, paraMtu darzanamoha sahita muni mokSamArgamAM sthita nathI ja. tethI mithyAtvI muni karatAM mithyAtva rahita ( samyagdaSTi) gRhastha zreSTha che. 971. (zrI samaMtabhadra AcArya, ratnakadaMDa zrAvakAcAra, gAthA-33) * jisa samaya AtmA zAMtabhAvameM sthira ho jAtA hai vahI makAna tIrtha hai aura jaba yahu AtmA zAMtabhAvameM nahIM hai taba tIrthayAtrA nirarthaka hai. 972. - (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-311 ) * lokamAM je kaMjUsa manuSyanuM zarIra, bhoga ane dAna rahita evA dhanarUpI baMdhanathI baMdhAyeluM che tenA jIvananuM zuM prayojana che? arthAt tenA jIvavAthI kAMi paNa lAbha nathI tenI apekSAe to te kAgaDo ja sAro che ke je UMcA aneka vacano (kA, kA) dvArA bIjAM kAgaDAone bolAvIne ja bila khAya che. 973. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dAna-adhikAra zloka-46) * A AtmAmAM je rAgadveSarUpa doSonI utpatti thAya che tyAM paradravyono kAMI paNa doSa nathI, tyAM to svayaM aparAdhI evuM A ajJAna ja phelAya che; e pramANe vidita thAo ane ajJAna asta thai jAo. hu to jJAna chuM. 974. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, kaLaza - 220) *** * jo nijavANI samajanArAnI buddhi paNa (karmodayavaze ) naSTa thaine te anyathA AcaraNa kare, to pachI jene zAstranuM jJAna nathI tene zuM doSa devo? are, karmodayane dhikkAra ho, dhikkAra ho, kema ke tenA vaza jIvane jinadevanI prApti paNa aprApti samAna che. 975. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-60) - * jJAna citrapaTa samAna che. jema citrapaTamAM atIta, anAgata ane vartamAna vastuonA AlekhyAkAro - (Alekhya AkAro) sAkSAt eka kSaNe ja bhAse che, tema jJAnarUpI bhIMtamAM (jJAnabhUmimAM, jJAnapaTamAM ) paNa atIta, anAgata ane vartamAna paryAyonA zeyAkA2o sAkSAt eka kSaNe ja bhAse che. 976. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-37) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 186) (paramAgama - ciMtAmaNi * usa AtmadhyAna yA AtmazuddhikA upAya na to muni ArthikA zrAvaka zrAvikAkA saMgha hai, na guru AcArya hai, na lokase baDI pUjA pAnA hai, na yogya tRNa kATha pASANa va bhUmitalakA banAyA huA saMthArA hai kintu usa AtamadhyAnakA karanevAlA yaha nirmala va AtmatattvameM sthira AtmA hI hai jo jala aura dUdhake samAna zarIra aura AtmA, bhedako sadA jAnanevAlA hai aisA samajo. 977. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-37) * * * * jema koine zAstrAbhyAsanI ati mukhyatA che paNa AtmAnubhAvano tene udyama ja nathI, tenA arthe ghaNA zAstrAbhyAsano niSedha karyo paNa jene zAstrabhyAsa nathI vA alpa zAstrAbhyAsa che tevo jIva e upadezathI zAstrAbhyAsa choDI de ane Atma-anubhavamAM upayoga rahe nahi eTale tenuM to bUruM ja thAya. 978. ( zrI ToraDamalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -8, pAnuM -3(1) * eka tIrthathI bIjA tIrthamAM bhramaNa karanAra jIva mAtra dehane saMtApa kare che; paNa AtmAmAM AtmAne dhyAvatAM te nirvANapadane pAme che. tethI AtmAne dhyAvIne tuM nirvANamAM paga mAMDa! 979. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-178) * * * * Isa saMsArameM parama sukha kayA hai? to vahu eka IcchArahitapanA hai tathA parama duHkha kayA hai? to vahu icchAkA dAsa ho jAnA hai. aisA manameM samajakara jo puruSa sarvase mamatA tyAgakara jinadharmako sevana karate haiM ve hI puNyAtmA va pavitra hai. zarIra va zarIrane saMbaMdhiyoke saMbaMdhame ciMtA karanA IcchAoko paidA karanekA bIja hai. Inase moha tyAganA hI IcchAoNko miTAnekA bIja hai. 980. ( zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-14) * gurujanoMke (baDake ) nikaTa rahane tathA unakI sevA karane se yaha loka paraloka sudharatA hai, apane pariNAma zuddha rahate haiM, vidhA-vinayAdika baDhate haiM aura mAnakaSAyakI hAni ityAdi guNa hote haiM. 981. (zrI zubhacaMdra AcArya jJAnArNava, sarga-15, zloka-1) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (187 paramAgama ciMtAmaNi ) * huM yogI! eka apane AtmAke jAnanese yaha tIna loka jAnA jAtA hai koMki AtmAke bhAvarUpa kevalajJAnameM yaha loka pratibiMbita huA basa rahA hai. 982. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi-1, gAthA-99) - * svAmInA kAryamAM uttama sevakanI mAphaka siddhapratimA, jinabiMba, jinamaMdira, cAra prakAranA saMghamAM tathA zAstramAM je dAsatvabhAva rAkhavo, e ja samyagdaSTino vAtsalya nAmano aMga eTale guNa che. 983. ( zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-803) * kAmake samAna roga nahIM hai, mohake samAna zatru nahIM hai, krodhake samAna agni nahIM hai, jJAnake barAbara sukha nahIM hai. 984. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-27) *** * tuM nizcayathI mAna ke A zarIra eka duSTa zatrunA jevuM che. zatru jema hAthamAMthI chuTayA pachI pharI kAbumAM Avavo atyaMta muzkela che, tema e manuSyaza2I2 paNa ekavAra abodha pariNAme chuTayAM pachI hAthamAM AvavuM muzkela che. Atmabodha zarIrane kAbumAM rAkhavAno eka amodha maMtra che. vaLI A zarIra, te AtmabodhathI vaMcitapaNe chuTayAM pachI eTaluM jJAnabaLa tArI pAse nahi rahe ke jethI tuM pharI ene tAre vaza karI zake! tethI ja A amUlya avasare tenI tArA uparanI sattAne nirmULa kara! 985. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, bloka-194 ) * saMsAramAM manuSya bhojanathI kSudhAne, zItaLa jaLathI tarasane, maMtrathI bhUtapizAcAdine, sAma, dAma, daMDa ane bhedathI zatrune tathA auSadhathI rogonA samUhane zAMta karyA kare che. paraMtu mRtyune deva paNa zAMta karI zakatA nathI. A rIte vicAra karIne vidvAna manuSyo mitra athavA putra maravA chatAM zoka karatA nathI, paNa eka mAtra dharmanuM ja AcaraNa kare che ane tenAthI ja te mRtyu upara vijaya meLave che. 986. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi. -1, zloka-177) * AtmA ane dehanA bhedavijJAnathI utpanna thayelA AhlAdathI je AnaMdita che te tapa dvArA bhayAnaka duSkarmone bhogavato hovA chatAM kheda pAmato nathI. 987. (zrI pUjayapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-34 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 188) (paramAgama - ciMtAmaNi * je jIva- saMsArathI - bhavabhayathI Dare che tene jinabhagavAnanI AjJAno bhaMga karatAM bhaya lAge che; ane jene bhAvabhayano Dara nathI tene to jina-AjJAno bhaMga karavo te ramatamAtra che. 988. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-pa9) * maraNa paryata kaSTa to saMsArI jIva kabUla ke che paNa krodhAdikanI pIDA sahana karavI kabUla karato nathI. tethI evo nizcaya thAya che ke maraNAdikathI paNa e kaSAyonI pIDA adhika che. 989. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 3. pAnuM -59) * samyagdaSTine kadI paNa e vyAdhinA sthAnabhUta indriyaviSayamAM atyaMta anAdarabhAva asiddha nathI, kAraNa ke te indriya-viSaya pote ja bAdhAnA hetu (nimitta) che ane tethI rogamAM ane bhogamAM koI taphAvata nathI. 990. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-pa30) * * * * sadvivekavAna ziSya to ema vicAre ke - parama duHkhanA kAraNarUpa evA mArA doSo pragaTa karI mane doSa mukta karavA paramaguru mane bhalI zikSA Ape che, je mane roma roma ati priya che. e samyazikSA ja mane AvA anupama avasare prApta nA thai hota to mArI zuM sthiti thAta? huM kevA mithyAbhAvomAM vahyo jAta? tattvanirNaya thaI apUrva zAMti kayAMthI prApta thAta? heya - upAdeyano saviveka mane kyAMthI jAgRta thAta? AvA AvA vicArothI te suziSyane saddaguruprAsa kaThora ane doSane pragaTa karanArI zikSA paNa ISTarUpa bhAse che. 991. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-144) * ye indriyoMke bhoga asAra arthAt sAra rahita tuccha jhIrNa tRNake samAna haiM, bhayako paidA karanevAle hai, AkulatAmaya kaSTako karanevAle haiM va sadA hI nAza honevAle hai, durgatimeM janma karAkara kalezako paidA karanevAle haiM tathA vidvAnone dvArA niMdanIka hai. Isa taraha vicAra karate hue bhI mere buddhi, khedakI bAta hai ki bhogoMse nahIM haTatI hai taba meM buddhi rahita kisako pUchuM, kisakA sahArA luM, kaunasI tadabIra karuM? 992. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-14) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (189 * paradravyaka prasaMga mahAna duHkharUpa hai, yaha kathana draSTAMtase siddha karate hai. duSToke sAtha jinakA saMbaMdha hai una vivekI jIvake bhI satya zIlAdi guNa naSTa ho jAte hai, jaise Aga lohase mila jAtI hai tabhI ghanoMse pITI-phUTI jAtI hai. 993. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. 2, gAthA-110) * (samyagdarzana thayA pachI) pote jJAyaka ane pote yarUpa thai, potAnA AtmA sivAya sarva paradravyothI potAno upayoga huThAvI potAnA jJAtA-daSTArUpa AtmasvarUpamAM ja ekarUpa thai AtmAne potAnA upayogano viSaya banAvavo, athavA rAga-dveSane huThAvI, samabhAva prApta karI, madhyastha bhAvarUpa AtmAmAM lIna thai upayoganI pravRttimAM samAI javuM evuM jenuM prayojana che te sAmAyika che. 994. | (zrI nemicaMdra, gomaTasAra, jIvakAMDa) * * * * parajIvone huM duHkhI tathA sukhI karuM chuM ane parajIvo mane duHkhI tathA sukhI kare che evo adhyavasAya dhruvapaNe ajJAna che. te adhyavasAya jene che te jIva ajJAnIpaNAne lIdhe mithyASTi che; ane jene te adhyavasAya nathI te jIva jJAnIpaNAne lIdhe samyagdaSTi che. 995. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-253) * tuM loka samAna mUDha thaI dekhavAmAM AvatA (zarIrAdi) para padArthano upakAra kare che. (have, tuM paranA upakAranI icchA choDI dai potAnA upakAramAM tatpara thA. 996. (zrI pUjyapAdasvamI, iSTopadeza, gAthA-3ra ) * * * * kharekhara jema jaLa lohIne sArI rIte dhUe che ( sApha kare che) tema gRhatyAgI atithijanone ApeluM yathAyogya AhArAdi dAna, gRhakAryathI saMcita karelAM pApono paNa kharekhara nAza kare che. 997. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDaka zrAvakAcAra, zloka-114) * cetana-acetanarUpa parapadArthomAM (AtmIyatAnI matirUpa) pravRttine prApta jIvane karmono mahAna Asrava thayA kare che ane tethI karmAstravamAM DULyAM rahe che teno uddhAra thato nathI. 998. ( zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhikAra-3, gAthA-4) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 190) (paramAgama - ciMtAmaNi *.... jema apavAda vyAkhyAnathI, matijJAnane parokSa hovA chatAM paNa pratyakSajJAna kahyuM che tema sva-AtmAbhimukha bhAvazrutajJAnane paNa parokSa hovA chatAM pratayakSa kahyuM che, vaLI jo te ekAMte parokSa hoya to sukha duHkhAdinuM saMvedana paNa parokSa thAya. paNa ema to che nahi. 999. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhad dravya-saMgraha, gAthA-pamAMthI) * ghaNA lAMbA samayathI samudramAM naSTa thayela maNi samAna A bhavamAM uttama manuSyaparyAya, dhana ane jinavANI pAmIne je dAna karato nathI te mUrNa ratno laine chidravALI naukAmAM besIne samudramAM praveza kare che. 1OOO. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dAna adhikAra, zloka-35 ) * * * * anAdikAlase isa saMsArameM bhramaNa karate hue isa jIvake apane karmavaza kauna bAMdhava nahIM hue aura kauna zatru nahIM hoMge ? arthAta apane apane karmavaza sabhI jIva eka dUsareka mitra aura zatru hue haiM aura hoMge. phira bhI na jAne kayo yahuM manuSya navIna kuTuMba, mohame paDakara ApattimuM paDatA hai aura jainadharmako choDakara sadA apane hitase bhraSTa hotA hai, AtmahitameM nahIM lagatA. 1OO1. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-326 ) * sUkSma, aMtarita ane dUravartI padArtho samyagdaSTine Astikaya gocara che tethI tenA astitva pratipAdaka AgamamAM samyagdaSTione koi prayojanavaza kadI paNa zaMkA thatI nathI. 1OO2. ( zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-482) * * * | * pI javAmAM Avelo je samasta padArthonA samUharUpI rasa tenI atizayatAthI jANe ke matta thaI gaI hoya evI jenI A nirmaLathI paNa nirmaLa saMvedana vyaktio - ( jJAnaparyAyo, anubhavamAM AvatAM jJAnanA bhedo ) ApoApa UchaLe che, te A bhagavAna addabhuta nidhivALo caitanya ratnAkara, jJAnaparyAyorUpI taraMgo sAthe jeno rasa abhinna che evo, eka hovA chatAM aneka thato, jJAnaparyAyorUpI taraMgo vaDe dolAyamAna thAya che - UchaLe che. 1OO3. (zrI amRtacaMdrAcArya samayasAra-TIkA, kaLaza- 141) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (191 * jemane AtmasvarUpanuM vAstavika jJAna nathI tevA bahirAtmAone susa avasthA ane unmattAdi avasthA ja vizvasvarUpa lAge che, paraMtu AtmAnubhavI antarAtmAne, mithyAtvAdi doSo jenA kSINa thayA nathI tevA bahirAtmAnI badhI avasthAo vibhramarUpa lAge che. 1004. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-93) Atmatattva ane zarIrAdika bahiratattvono yathArtha nizcaya thatAM tenA phaLasvarUpa samasta mithyAtva-rAgAdi zubhAzubha saMkalpomAM iSTabuddhi, Atmabuddhi, upAdeyabuddhi, hitabuddhi, ane mamatvabhAva choDI, vizuddha jJAna-darzana svabhAvamAM nizcala rahevuM tenuM nAma sAco amUDhadaSTi guNa che. 1OON. (zrI samaMtabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-14 bhAvArthamAMthI) * bhramajanita duHkha dUra thavAno upAya bhrama dUra karavo e ja che. bhrama dUra thavAthI samyaka zraddhA thAya e ja du:kha maTavAno sAco upAya che. 1006. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -3, pAnuM - 56) * * * * nizcayanayase vItarAgasvasaMvedanarUpa hI jJAnakI adhyAtmazAstromeM prasaMzA kI gaI hai. Isaliye svasaMvedanajJAnake vinA zAstroke paDhe hue bhI mUrkha hai. aura jo koI paramAtmajJAnake utpanna karanevAlA choTe thoDe zAstroMko bhI jAnakara vItarAgasvasaMvedajJAnakI bhAvanA karate haiM ve mukta ho jAte hai. aisA hI kathana graMthomeM haraeka jagaha kahA hai ki vairAgyameM lage hue ja mohazatruko jItanevAle haiM, ve thoDe zAstroko hI paDhakara sudhara jAte haiM, mukta ho jAte hai, aura vairAgyake binA saba zAstroko paDhate hue bhI mukta nahIM hote. yaha nizcaya jAnanA, paraMtu huM kathana apekSAse hai. Isa bahAnese zAstra paDhanekA abhyAsa nahIM choDanA, aura jo vizeSa zAstrake pAThI haiM unako dUSaNa nA denA. 1007. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhikAra-2, gAthA-84) * je puruSa, bAhya-abhyAra parigraha rahita zuddha guruno sevaka che te, mithyAdaSTi jIvono mahAna zatru che, mATe te mithyASTionI nIkaTamAM balarahita thaI ne na vaso. 1OO8. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta-ratnamALA, zloka-48) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 192) (paramAgama - ciMtAmaNi * kevo che te samyagdaSTi ? uttama guNo je samyagdarzana - jJAna - cAritra - tapa AdimAM to anurAgI (bhAvanAvaMta) hoya, e guNo dhAraka uttama sAdhujanonA vinayathI yukta hoya tathA potA samAna samyagdaSTi sAdhaIjanomAM anurAgIvAtsalyaguNa sahita hoya evo te uttama samyagdaSTi hoya che. e traNe bhAva na hoya to jANavuM ke tenAmAM samyakatvanuM yathArthapaNuM nathI. 1OOG. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA - 315 ) * artha (lakSmI) anaMta anarthane kare che te kazAya arthanI nathI, artha to te ja je paramArthane sAdhe, tenI kAmanAthI zuM kAma? nijakAmanAthI kAma ke e ja sukAmane sudhAre... 1010. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, ... pAnuM... 3) * he bhavya jIva! manako prasanna rakhanevAlI aura sarva kAlameM sukha denevAlI sevane yogya kSamA nAmakI kula strIkA tujhe bArabAra sevana karanA cAhiye. 1011. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-ra65 ) * bodhi ane samAdhinuM lakSaNa kahe che:- nahi prApta karela samyagdarzana, jJAna, cAritranI prApti karavI te bodhi che ane temane (samyagdarzanAdine) ja nirvighnapaNe bIjA bhavamAM sAthe laI javA te samAdhi che. 1012. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-35 nI TIkAmAMthI) * jema lokhaMDanI soi nAnI hovA chatAM jo te dorAthI sahita hoya to game tyAM kacarAmAM paDI jAya to paNa maLI jAya che. pramAdathI paDI javA chatAM AMkhathI dekhAya che ane pharI maLI jAya che. tema sAdhu jo zrutajJAna sahita hoya to saMsArarUpI khADAmAM paDatAM nathI. pramAda-doSathI utkRSTa tapazcaraNa karavAmAM asamartha hovA chatAM paNa kapaTa rahita citta hovAthI niraMtara svAdhyAya kare che, jethI te karma kSaya kare che. 1013. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, samayasAra adhikAra, gAthA-83) * ye rAgAdikabhAva manako kabhI to mUDha karate haiM, kabhI bhramarUpa karate haiM, kabhI bhayabhIta karate hai, kabhI rogasa calAyamAna karate hai, kabhI zakti karate haiM, kabhI kalezarUpa karate haiM, ityAdi prakArase sthiratAse DivA dete haiM. 1014. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-23, zloka-7) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (193 * maraNaparyaMta duHkha prApta thavA chatAM je jIva samyakatvane nathI choDatAM tenI pAse indra paNa, potAnI RddhinA vistAranI niMdA karato thako tene praNAma kare che. 1015. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-86) * jo tIvra tapako kiyA jAve to vahu tapa samyagdarzana sahita zuddha kahalAgA paraMtu yadi mithyAtva sahita hai to vadhu tapa azuddha kahA jAyagA kayoMki vahu AtmAnI aura daSTi na rakhatA huA para pudagalakI ora dRSTi lagAe rahatA hai. isase mada ho jAtA hai. para pudgalIka paryAyameM rata honese du:khakA bIja hI botA hai. 1016. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-162 ) * * * * samyagdaSTine niyamathI jJAna ane vairAgyanI zakti hoya che, kAraNa ke te (samyagdaSTi jIva) svarUpanuM grahaNa ane parano tyAga karavAnI vidhi vaDe potAnA vastutvano (yathArtha svarUpano ) abhyAsa karavA mATe, "A sva che (arthAt AtmasvarUpa che) ane A para che" evo bheda paramArthe jANIne svamAM rahe che ane parathI-rAganA yogathI-sarva prakAre virame che. (A rIte jJAna-vairAgyanI zakti vinA hoI zake nahi. (1017). (zrI amRtacaMdrArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-136 ) * * * * adhyAtmazAstrarUpI amRtasamudramAMthI meM je saMyamarUpI ratnamALA bahAra kADhI che te (ratnamALA) muktivardhanA vallabha evA tattvajJAnIonA sukaMThanuM AbhUSaNa banI che. 1018. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-180) * zarIrase prIti karanA hai so AtmAkI unnati se bAhara rahanA haiM, kayoMki jo koi zarIrane kAmake karanemeM jAga rahA hai vaha tyAgane yogya va karane yogya, vicArase zUnya manavAlA hotA huA AtmA, kAryameM apanA vartana nahIM rakhatA hai. isIliye apane AtmAne prayojanako jo siddha karanA cAhatA hai usako sadA hI zarIranA moha choDa denA cAhiye, apanI IcchAko pUrNa karanevAlA buddhimAna puruSa apane kAmake rokanevAle kAryame udhama nahIM karatA hai. 1019. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-72) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 194 ) (paramAgama ciMtAmaNi * yapi vikalpa sahita avasthAmeM zubhopayogiyoMko cittakI sthiratAke liye aura viSaya kaSAyarUpa khoTe dhyAnake rokaneke liye jina-pratimA tathA namokA2maMtrake akSara dhyAvane yogya haiM, to bhI nizcaya dhyAnake samaya zuddhAtmA hI dhyAvane yogya hai, anya nahIM. 1020. - (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-158) * jisa puruSane kisIkI prItise, bhramarsa athavA kisIke bhayase hiMsAkA samarthana kiyA ki hiMsA karanA burA nahIM hai to aisA samajo ki usane apanI AtmAko usI samaya narakarUpI samudrameM DAla diyA. 1021. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-8, bloka-36) *** * kartAno ane bhokatAno yuktinA vaze bheda ho athavA abheda ho, athavA kartA ane bhokatA baMne na ho; vastune ja anubhavo. jema catura puruSoe dorAmAM parovelI maNionI mALA bhedI zakAtI nathI, tema AtmAmAM parovelI caitanyarUpa ciMtAmaNinI mALA paNa kadI koithI bhedI zakAtI nathI; evI A AtmArUpI mALA eka ja, amane samastapaNe prakAzamAna ho. (arthAt nityatva, anityatva AdinA vikalpo chUTI AtmAno nirvikalpa anubhava amane ho.) 1022. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-209 ) *** * anyamatake zraddhAnIko jo kadAcit zubhalezyAke nimittase puNyakA bhI baMdha ho to usako pApahImeM ginate haiM. jo jina-AjJAme pravartatA hai usake kadAcit pApa bhI baMdhe to vahu puNyajIvoMkI hI paMkitameM ginA jAtA hai. mithyAdaSTiko pApI jIvomeM mAnA hai aura samyagdaSTiko puNyavAna jIvomeM mAnA hai. 1023. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-117 * je manuSya dhana hovA chatAM paNa dAna devAmAM utsuka to thato nathI paraMtu potAnI dharmikatA pragaTa kare che tenA hRdayamAM je kuTilatA rahe che te paralokamAM tenA sukharUpI parvatonA vinAza mATe vIjaLInuM kAma kare che. 1024. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcavaMzita, dAna-adhikA2, zloka-31) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (195 paramAgama - ciMtAmaNi) * he bhavya jIvo! jo potAnuM hita cAhatA ho to gurunI te zikSA manane sthira karIne sAMbhaLo. (ke A saMsAramAM dareka prANI) anAdikALathI moharUpI jalada dArU pIne, potAnA AtmAne bhUlI vyartha bhaTake che. 1025. (5. daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-1, zloka-2) * mArA cittamAM kalpavAsI devonA indrane, nAgendrane tathA cakravartIne prApta thatuM sukha niraMtara tRNa samAna tuccha lAge che. alpa buddhimAna haMmezA bhUmi, strI, lakSmI, zarIra tathA putrathI sukha mAne che - e AzcaryakAraka che. 1026. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhi-9 zloka-10) * he jinavANI ! je prANI tAruM vidhipUrvaka smaraNa kare che tene evI koI lakSmI nathI, evA koI guNa nathI tathA evuM koI pada nathI, jene tuM varNabheda vinA na ApatI ho. A guruno upadeza che. abhiprAya e che ke tAruM smaraNa karanArAne samAnarUpe aneka prakAranI lakSmI, aneka guNo ane uttamapadanuM pradAna kare che. 1027. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, zrutadevatA stuti, zloka-ra6 ) * je puruSa samyakatvarUpI ratnarAzithI sahita che te puruSa dhana-dhAnyAdi vaibhavathI rahita hoya topaNa kharekhara vaibhavasahita che ane je puruSa samyakatvathI rahita che te dhanasahita hoya topaNa daridrI che. 1028. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-88) * prathama to, jIvone sukha-duHkha kharekhara potAnA karmanA udayathI ja thAya che, kAraNa ke potAnA karmanA udayanA abhAvamAM sukha-duHkha thavA azakya che; vaLI potAnuM karma bIjAthI dai zakAtuM nathI, kAraNa ke te (potAnuM karma) potAnA pariNAmathI ja upArjita thAya che; mATe koI paNa rIte bIjo bIjAne sukha-duHkha karI zake nahi. tethI "huM para jIvone sukhI-duHkhI karuM chuM ane para jIvo mane sukhI - duHkhI kare che" evo adhyavasAya dhruvapaNe ajJAna che. 1029. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-254-256) * je manuSya dharmanuM sevana karavAvALA che te kadAcit mRtyu pAme topaNa jIvaMta che. paraMtu je manuSya pApa karavAvALA che te jIvaMta hoya topaNa marelA che. 103). ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-62 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 196 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * huM nirbuddhi jIva! A zarIrUpa ghara kharekhara tane baMdIgRha (kedakhAnA ) samAna ja che. temAM tuM vRthA prIti na kara! e zarIrarUpa baMdIgRha hADarUpI sthUla pASANathI caNeluM che, nasorUpI jALathI vIMTAyeluM che, cAre bAju carmathI AcchAdita che, rudhira ane sajala mAMsathI lIMpAyeluM che, duSTakarmarUpI verIe tene racyuM che ane AyurmarUpI bhAre beDIthI te baMdhAyeluM che. 1031. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-59 ) * hai mUne! tU samyaktvake guNa aura mithyAtvake doSoMko jAnakara samyaktvarUpI ratnako bhAvapUrvaka dhAraNa kara. guNarUpI ratnomeM sAra hai ora mokSarUpI maMdi2kA prathama sopAna haiM arthAt caDhaneke liye pahelI sIDhI hai. 1032. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-147) * pAMco indriyoMrUpI kudeva bhayAnaka hai, samabhAva rahita hai, unako niyamase viSa sahita jAnanA yogya hai. unameM nitya kaSAyakI baDhavArI hotI hai. unase mana-vacanakAya-yoga raudradhyAnI rahate hai. 1033. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-191 ) *** * yaha jIva nIca yoniyoMmeM dIrghakAla taka aneka tarase jaba bhramaNa kara cukatA hai taba kahIM puNyake yogase eka bAra ucca yonimeM janma prApta karatA hai aisI dazAmeM kauna aisA hai jo ahaMkAra kare ? 1034. (zrI kuladhara AcArya, sAramuccaya, zloka-295 ) *** * hai jinendra ! ApanuM darzana thatAM atizaya bhaktiyukta bhavyo jIvo pAse badhI siddhio eka ramata mAtramAM ja (anAyAse ja) prApta thAya che. 1035. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, jinavara-stavana, bloka-30) * jo indriya aura manako jIte binA tathA jJAna-vairAgyakI prAptike binA hI mokSake liye dhyAnakA abhyAsa karate haiM, ve mUrkha apane donoM bhava bigADateM haiM. 1036. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-20 zloka-22) jinendradeva ! anaMta zaktiyukta, doSa rahita, paripUrNa AtmAne myAnathI judI taravAranI jema za2I2thI taddana judo karavAnI-anubhavavAnI zakti ApanI kRpA vaDe mane prApta thAo. 1037. * (zrI amitagati AcArya, sAmAyika pATha, bloka-2 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (197 paramAgama - ciMtAmaNi) * he sacce zrotA! jo jo AtmA udaya hokara praphullita kamalake samAna pUrNa ho jAtA hai vahI AtmA ane jJAnaprakAzameM AcaraNa karatA huA siddhasvabhAvameM lIna rahatA hai. he sacce zrotA ! usa usane apane AtmAko sAdhana kara liyA hai arthAt jo AtmAkA saccA sAdhana karatA hai vahu siddha ho jAtA hai. 1038. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM-135 ) * jo dharmasa adhiSThita (sahita) AtmA hai, usake sAtha sarpa, agni, viSa, vyAdhra, hustI, siMha, rAkSasa tathA rAjAdika bhI droha nahi karate hai arthAt yaha dharma Ina sabase rakSA karatA hai athavA dharmAtmA, ye saba rakSaka hote haiM. 1039. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, dharmabhAvanA, zloka-17) * he iza! ApanA sAnnidhyanI saurabha vaDe atattvavacano paNa tattva pratipattimAM atyaMta kuzaLa thai jAya che, kemake pade pade ekAMtarUpa viSanuM vamana karanArA te vacano paNa ApanA mArgamAM syAt padathI alaMkRta thatAM pade pade amRtane jhare che. 104). (zrI amRtacaMdra AcArya, laghutattva sphoTa, stuti-20, zloka-1) * * * * jema maMtranA prabhAvathI sarpanuM viSa utarI jAya che tema ati tIvra kAmanI pIDA paNa AtmajJAnanA baLathI niyamathI zAMta thaI jAya che. 1041. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-113) * agninA saMyogathI jema jaLa taptAyamAna thAya che tema dehanA saMyogathI (mamatvathI) anaMtakALathI AtmA taptAyamAna thaI rahyo che ema jANIne kalyANArthI munijano dehathI paNa mamatva tajI zItala (AnaMdarUpa) thAya che. 1042. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-258) * je munionA dhyAnarUpI agnithI prajvalita hRdayamAM triloka-vijayI kAmadevane paNa baLato joIne atizaya bhayabhIta thayelAM kaSAyo evI rIte naSTa thaI gayA ke temAM te pharIthI pravezI na zakyA, te munio jayavaMta varte che. 1043. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi. -1. zloka-57) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 198) (paramAgama - ciMtAmaNi * jinezvaranuM vacana ja auSadha che. A auSadhanA sevanathI indriya-sukhanI icchArUpI maLa nIkaLI jAya che. A jinavacanarUpI auSadha amRta samAna che, tenAthI AtmAmAM sarvAga apUrva sukhanI prApti thAya che. vRddhAvasthA tathA maraNarUpI vyAdhiothI utpanna thayela vedanAono nAza thAya che tathA sarva duHkhono A jinavacanarUpI auSadha nAza kare che. tethI munirAja A auSadhanuM sevana kare che. 1044. ( zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, anagAra bhAvanA gAthA-76) * sabhyatvarahita jIvane to vipna paNa utsava samAna che; ane mithyAtvasahita jIvane parama utsava hoya toNa te mahA vipna che. 1045. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza- siddhAMta ratnamALA, gAthA-85) * anupama ane ahitI evI vAta che ke nitya-nigodavAsI anAdi mithyAdaSTi jIvo paNa bharata cakravartInA navaso grevIsa putro karmonI nirjarA karavAthI indrigopa thayA ne temanA samUha upara bharatanA hAthIe paga mUkyo tethI te marIne vardhanakumAra vagere bharatanA putro thayA. teo koinI sAthe bolatAM na hatAM. tethI bhArate samavasaraNamAM bhagavAnane pUchayuM tyAre bhagavAne temanuM pUrvavRttAMta kahyuM, te sAMbhaLIne temaNe tapanuM grahaNa karyuM ane bahu thoDA samayamAM mokSa pAmyA. 1046. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhada, dravyasaMgraha, gAthA-3panI TIkAmAMthI) * * * * lakSmIsahita ciMtAmaNi, divya navanidhi, kAmadhenu tathA kalpavRkSa A badhA dharmanA anAdikALathI sevaka che tema huM mAnuM chuM. 1047. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnarNava, dharmabhAvanA, zloka-4) * he mune ! ne mAtAke garbhame rahakara janma lekara maraNa kiyA, vaha tere maraNase anya-anya janmameM anya-anya mAtAke rUdanase nayanoMkA nIra ekatra kare taba samudrake jalase bhI atizayakara adhikaguNA ho jAve arthAt anaMtaguNA ho jAve. 1048. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-19 ) * pAMca IndriyonA viSayomAM tathA asaMkhyAta lokapramANa tIvra bhAvakrodhAdikomAM svabhAvathI ja mananuM zithila thavuM te prazama che. 1049. (zrI rAjamalmajI, paMcAdhyAyI, uttarArdha, zloka-426) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (199 paramAgama - ciMtAmaNi ) * he jinendra ! ApanuM darzana thatAM kalyANanI paraMparA (samUha) bolAvyA vinA ja puruSanI AgaLa evI rIte cAle che ke jema caMdramAnI AgaLa tenA kiraNono samUhuM cAle che. 105). (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, jinavara stavana, zloka-24) * hAya! ghaNAM duHkhanI vAta che ke -saMsArarUpa katalakhAnAmAM pApI ane krodhI evA Indriya viSayarUpa caMDALoe cAre bAju rAgarUpa bhayaMkara agni saLagAvI mUkyo - jethI cAre taraphathI bhaya pAmelAM ane atyaMta vyAkuLa thayelAM puruSarUpI haraNo potAnA bacAva mATe aMtima zaraNa cAhatAM-zodhatAM kAmarUpI caMDALe goThThI rAkhelAM strIrUpa kapaTa sthAnamAM (pAsalAmAM) jaI jaIne bharAI paDe che. 1051. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-130) * zuddhasvarUpanA anubhavanA kALe jIva kASTanI mAphaka ja che ema paNa nathI, sAmAnyapaNe savikalpI jIvanI mAphaka vikalpI paNa nathI, bhAvazrutajJAna vaDe koI nirvikalpa vastumAtrane avalaMbe che, avazya avalaMbe che. AvA avalaMbanane vacanadvArathI kahevAne samarthapaNuM nathI tethI kahI zakAya nahi. 105ra. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza-124) * * * * aniSTa sAmagrInA saMyoganA kAraNone tathA iSTa sAmagrInA viyoganA kAraNo vipna mAno cho paNa tame kAMI eno vicAra sanmukha thaine karyo che? jo e ja vidana hoya to muni Adi tyAgI tapasvI to e kAryone aMgIkAra kare che, mATe vipnanuM mULa kAraNa ajJAna-rAgAdika ja che. e pramANe du:kha vA vipnanuM svarUpa jANa. tathA teno ilAja samyagdarzana-jJAna-cAritra che tenA svarUpano upadeza ApI pravRtti karavAvALA zrI arhatadevAdhideva che. e pramANe du:kha vA vipnanA hartA jANI temane pUjavA yogya che. 1053. (zrI bhAgacaMdrajI, sattAsvarUpa, pAnuM-para) * aMtarAtmA samyagdaSTiko nizcita hokara, sarva sAMsArika upAdhiyoMko tyAgakara, cittako AnaMda denevAle va zreSTha AtmAjJAnase utpanna amRtako sadA pInA yogya hai. 1054. | (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-12 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 200) (paramAgama - ciMtAmaNi * hitarUpa ane prayojanabhUta mIThA vacano jIvane sAMsArika AtApajanya du:khathI rahita kare che. jala, caMdana, caMdramA, motIno hAra tathA caMdrakAMtamaNi aMtaraMga AtApane dUra karIne jIvane vAstavika sukha ApavA samartha nathI. jala caMdanAdikane lokamAM AtapahArI kahe che paraMtu satya vacana je AtApa dUra kare che tevA AtApa jalacaMdanAdi dUra karI zakatA nathI. 1055. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-834) * ( avirata samyagdaSTi jIva) jahAM apane rAjyAdi nyAyakAryana viSa~ lobha kare hai, tahAM bhI dravya, kSetra, kAla, bhAvakI yogyatA sahita ka hai, anyAya lobha nAhIM kare hai, bahuri jina kAryana viSa~ mahApApa upaje aisA nyAya lobha bhI nAhIM kare hai, apane yaza honekA vA apane dharma vA dhanakA lobha kare haiM. ityAdi lobha ka hai so apratyAkhyAna lobhabhAva jAnanA. 1056. (zrI dIpacaMdajI, bhAvadIpikA, pAnuM-65 ) * cAritradhArI saMyama muniko jo nirbAdha AtmAsthita, dhuvasvabhAvarUpa samasta doSarihata zAzvata sukha hotA hai vahu sukha cakravartIko bhI nahIM hai, svargastha davendrako bhI nahIM hai, bhogabhUmimeM rahanevAloMko bhI nahIM hai, nAgarAja dharaNendrako bhI nahIM hai. inakA saba bAhya anAtma jaDa-vaibhava Atmavaibhavake sAmane tuccha hai. 1057. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-236) * eka divasamAM so yojana gamana karavAvALo puruSa paNa jo potAnA iSTa sthAnathI ekadama ulaTI dizAmAM gamana karavA lAgI jAya to te di paNa potAnA iSTa sthAnane prApta thaze nahi. tevI ja rIte mithyAtvathI sahita ahiMsAdi guNa jene hoya tevo puruSa paNa kadi muktipadane prApta thavAno nathI. A vAta nizcita samajavI joie. 1058. (zrI zivakoTI AcArya, mUlArAdhanA, gAthA-59 ) * jema dIpaka sneha arthAt tela saMyukta hoya to malina kAjaLa nipajAve che. tema zAstrajJAna ane zubhAcArathI maMDita puruSa paNa sneha arthAt mohayukta hoya to telanI mAphaka pAparUpa azubha kAjaLa UpajAve che, aMte malina ja thAya che. sneha (moha) anubaddha jIvanA jJAna- cAritrAdi rUDAM guNo paNa prasaMzAne pAmatA nathI. 1059. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-231 ) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (201 * jo koi merA aneka prakArane vadhabaMdhanAdi prayogose ilAja nahi kare to mere pUrva janmoke saMcita kiye asAtA karmarUpI rogakA nAza kaise ho ? bhAvArtha-jo muje vadhanabaMdhanAdikase pIDita karatA hai vaha mere pUrvopArjita karmarUpI rogoko naSTa karanevAlA vaidya hai usakA to upakAra mAnanA yogya hai, kiMtu usase krodha karanA kRtajJA hai. 106O. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnAvarNava, sarga-19, zloka-ra6) * mohathI prANIone zuddha AtmasvarUpanI yathArtha prApti muzkela che, mohanA jayathI kriyAkAMDa vagara paNa atyaMta sugama che. 1061. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taragiNI, adhyAya-4, gAthA-23) * he mAnavo! kaSAyako kama karake paMcendriyake viSayAMkA sevana nahIM karanA. isakA pathya yA hitakArI upAya uttama nirdoSa samyagdarzana hai. 106ra. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-37) * A janasamUha potAnA kamAyelA aneka prakAranA karma anusAra aneka avasthAo pAme che. te ajJAnInA vikAro joine yogInuM mana kSobha pAmatuM nathI. 1063 (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, sabodha caMdrodaya, zloka-45) * * * * mane dIkSA grahaNa karyA ghaNA varSo thayA che tathA A muni mArAthI nAnA che, teNe Aje dIkSA lIdhI che evo garva he muni! tuM kadI paNa na kara. kAraNa ke varSagaNanA muktinuM kAraNa nathI. ghaNA kALanA dIkSita munine ja mokSanI prApti thAya che evo niyama nathI. kAraNa ke ghaNA muni mAtra traNa divasa cAritra dhAraNa karIne mukta thayA che ane keTalAka muni dIkSA dhAraNa karIne aMtarmuhUrtamAM ja mukta thayA che kAraNa ke teo vairAgyamAM, tatpara, dhIra ane samyagdarzanAdimAM daDha hatAM. teoe aMtarmuhUrtamAM saMpUrNa karmono vinAza karIne mukti prApta karI che. 1064. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, samayasAra- adhikAra, gAthA-77) * dharma ja paramarasanuM rasAyaNa, nidhionuM nidhAna, kalpavRkSa, kAmadhenu ane ciMtAmaNi che. vizeSa zuM kahevuM? jeo jinendradeve kahelA dharmane pAmIne daDha zraddhAvALA (samyagdaSTi) thayA che te ja dhanya che. 1065 (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhada dravyasaMgraha, gAthA-3pa ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 202) (paramAgama - ciMtAmaNi * yadi yasa mAnavazarIra baladAyI bhojanase hI vipattimeM A jAte haiM. rogI ho jAte haiM tathA maraNako prApta hote haiM taba dUsare viSa Adi padArthone kisa taraha baca sakate haiM? jaba hitakArI mAtA baccako mAra DAlatI hai taba nizcayase zaraName rakhanevAlA dUsarA koi nahIM hai. 1066. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-113) * jaba indra, caMdra Adi bhI maraNake dvArA nizcayase nAza kiye jAte haiM taba unake mukAbalemeM kITake samAna alpAyuvAle anya janakI to bAta hI kayA hai? isaliye apane kisI priyake maraNa ho jAne para vRthA moha nahIM karanA cAhiye. isa jagatameM tuM aisA koI upAya zIghra TUMDha jisase kAla apanA dAva na kara zake. 1067. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anitya, paMcAzata, zloka-51) * jo koI isa baDhate hue pApakarmako samyajJAnake dvArA dUra nahIM karatA hai vahu ati tIvra karmarUpI bhUtase pakaDA huA pIche pachatAtA hai. 1068. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-178 ) * * * * navanidhiothI paNa e svamAnarUpa dhanane moTuM dhana jANIne tuM have tenA rakSaNa arthe parama saMtoSavRttine dhAraNa kara! dhanAdi vinAzI ane tuccha vastune arthe yAcanA karI AtmagauravasvarUpa parama dhanane luMTAvA devuM e tane yogya nathI. saMsArapariNAmI jIvo tRSNAvaza banI svAmAnane paNa korANe karI dInavat yAcaka banI jAya che. ane e AzA to nava-nidhi maLavA chatAM zamAvI kevaLa asaMbhava che, ulaTI vadhe che. to pachI e alpa ane pariNAme vyAkuLatAjanya vinAzika iSTa dhanAdinI pAchaLa ghelA banI tene arthe dInapaNuM sevavuM e zuM tane ucita che? Ama ciMtavI jema bane tema e AzArUpa grAhano nigraha kara. 1069. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-156) * mokSano arthI jIva potAnA jIvanane to taraNAMnI jema tyAge che paraMtu samyakatva ane tapane choDato nathI; kema ke jIvitavya to pharI paNa maLe che paNa samyakrava gayA pachI pharI maLavuM durlabha che. 107). (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-87) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (203 paramAgama - ciMtAmaNi) * he Atman ! tame mohanidrA choDIne sAvadhAna thAva ane juo, tame dhanasaMpattirUpa mAyAmAM kema bhUlI rahyAM cho? tame kyAMthI AvyA cho ane kyAM cAlyA jazo ane dolata jyAMnI tyAM paDI raheze. lakSmI tamArI nAta-jAtanI nathI, vaMza paraMparAnI nathI, bIju to zuM? tamArA eka pradezanuM paNa pratirUpa nathI. jo ene tame nokaraDI banAvIne na rAkhI to e tamane lAta mAraze, mATe mahAna thaine tamAre Avo anyAya karavo yogya nathI. 1071. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sAdhyasAdhaka dvAra, pada-7). * * * * apane AtmAnA hita to samyagdarzana, samyajJAna, samyakracAritra tathA tapakI rakSAse hai isa bAtako sarvajJone kahA hai. 107ra. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-158) * je manuSya vRkSa samAna hiMsAkarma rahita che. ekalo che arthAta koI sahAyanI apekSA rAkhato nathI, samasta upadravyo sahana kare che tathA vanamAM sthita paNa che chatAM paNa te samyajJAna vinA kadI paNa siddha thaI zakato nathI. 1073. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati nizcaya paMcAzata, zloka-16) * * * * jJAnane rokanAra, zAntino nAza karanAra, zraddhAno bhaMga karanAra ane abhimAnane vadhAranAra "kutarka' mAnasika roga che ke je aneka rIte dhyAnano zatru che. tethI mokSAbhilASIoe potAnA manane kutarkamAM lagAvavuM yogya nathI paraMtu AtmatattvamAM lagAvavuM yogya che ke je Atma-upalabdhirUpa siddhi-sadanamAM praveza karAvanAra che. 1074. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhUta, adhi. -7 gAthA-pa3) * * * * sAdhu AgamacakSu- (AgamarUpa cakSuvALA) che, sarva bhUto (-prANIo) indriyacakSu che, devo avadhicakSu che ane siddho sarvata:cakSu (sarva Atmapradeze cakSuvALA) che. 1075. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-234 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 204) (paramAgama - ciMtAmaNi * tattvajJAnanI prApti thatAM dhULathI malina (snAna karyA vagaranA), vastra rahita, padmAsanamAM sthita, zAMta, vacana rahita ane AMkho baMdha hoya evI avasthAne pAmelA mane jo jaMgalanAM pradezamAM bhrama prApta thayela mRgono samUha Azcaryacakita thaine paththaramAM kotarelI mUrti samajavA lAge to mArA jevo manuSya puNyazALI koNa haze! 1076 (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, yatibhAvanASTaka, zloka-3) * (gRhastho).. pUjA -pratiSThA yatnapUrvaka kare che. te kAryamAM gRhasthane hiMsA thAya to te kema TaLe? samAdhAna A che ke - siddhAMtamAM Ama paNa kahyuM che ke alpa aparAdha lAgatAM paNa jo ghaNuM puNya thatuM hoya to evuM kArya gRhasthane karavuM yogya che. gRhastha to jemAM napho jANe te kArya kare, jema thoDuM dravya ApatA paNa jo ghaNuM dravya AvatuM hoya to te kArya kare che. 1077. (svAmI kArtika, bAra bhAvanA, gAthA-405 bhAvArthImAMthI) * je samaye samyajJAnarUpI dIpakathI bhogonI nirguNatA jaNAya che, arthAt bhoga jarA paNa guNakArI nathI, A vAta acaLarUpe hRdaya para aMkita thai jAya che te samaye bhoga ane saMsArathI vairAgya thAya che. 1078. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhi-9, gAthA-27) * * * * (AcAryadava khedapUrvaka kahe che keH) arere! jeo A vastu svabhAvanA niyamane jANatA nathI teo bicArA, jemanuM, (puruSArtha-rUpa-parAkramarUpa) teja ajJAnamAM DUbI gayuM che evA, karmane kare che, tethI bhAvakarmane kartA cetana ja pote thAya che, anya koI nahi. 1879. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra- TIkA, kaLaza - 202) * jo vacana sadeharUpa ho tathA pAparUpa ho aura doSose saMyukta ho evam irSAko utpanna karanevAlA ho vahu anyane pUchane para bhI nahi kahunA cAhiye tathA kisI prakAra sunanA bhI nahi cAhiye. 1080. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-9 zloka-12) * jema koI puruSa tarkabuddhithI pANI ane dUdhane bhinna-bhinna svabhAvavALA jANI le che, tema samyajJAnI puruSa paNa uttama dhyAna vaDe jIva ane ajIvano bheda jANI le che. 1081. (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-24) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (205 paramAgama - ciMtAmaNi) * prazna- A jIvanA ratnatrayaguNanA lUMTanAra koNa che? uttara - pAMca indriyanA viSayo. (ratnatrayaguNanA haranAra che). 1082. (zrImad rAjarSi-amodhavarSa, ratnamAlA, zloka-7) * * * * jema sUrya dhora aMdhakArano nAza kare che, pavana vAdaLone naSTa kare che, agni mahA vanano nAza kare che, vaja parvatano nAza kare che tema samyagdarzana karmono nAza kare che. 1083. (zrI kuMdakuMdAcArya, rayaNasAra, gAthA-para) * jema koi vezyAsakata puruSa potAnuM dhana lUMTAtuM hovA chatAM harSa mAne che, tema mithyAbheSio vaDe ThagAyelo jIva paNa potAnA dharmarUpI nidhino nAza thavA chatAM te vAta jANato nathI. 1084. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, zloka-5) * jo koi bhI manuSya vidvAna hai vai bhI kAma va dhanake sneha meM tatpara rahate hue isa saMsArameM mohita ho jAte hai, yaha mithyAbhAvakI mahimA hai. yaha baDe khedakI bAta hai. 1085. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-21) * * * * mokSamArga to eka vItarAgabhAva che. je zAstromAM koi prakAre rAga-dveSamohabhAvano niSedha karI vItarAgabhAvanuM prayojana pragaTa karyuM hoya te ja zAstro vAMcavA- sAMbhaLavA yogya che. 1086. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -1, pAnuM-15 ) * jIvanA potAnA upArjana karelAM karma sivAya koi paNa, koine paNa kAMi paNa ApatuM nathI ema vicArI anya Ape che evI buddhi choDI AtmA vaDe potAnuM ananyapaNuM vicAravuM. 1087. ( zrI amitagati AcArya, sAmAyika pATha, zloka-31) * bhavabhavamAM mAruM samyagdarzana nirmaLa raho, bhavabhavamAM huM samAdhi karuM, bhavabhavamAM RSimuni mArA guru ho ane manamAM utpanna thatAM vyAdhino nigrahu ho. 1088. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-210) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 206 ) 1 (paramAgama - ciMtAmaNi * sArI rIte zAstro bhaNIne paNa abhavya prakRtine (prakRtisvabhAvane) choDato nathI, jema sAkaravALu dUdha pItAM chatAM sarpo nirviSa thatAM nathI. 1089. ( zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-17) * jo prANI kaSAyAMke AtApase jala rahe haiM vahI viSayarUpI viSase mUrchita thai tathA jo aniSTa saMyoga va iSTa viyogase du:khita hai, unake liye yaha samyagdarzana 52ma hitakArI hai. 1090. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-38) * je tIvramithyAdaSTi che tene dharmanuM nimitta maLe to paNa dharma buddhi thatI nathI. tema ja je daDhazraddhAnI che tene pApanuM nimitta maLavA chatAM pApabuddhi thatI nathI, paNa bhoLA jIvone ja jevuM nimitta maLe tevA pariNAma thAya che. 1091. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-28 bhAvArtha ) *** * bhayaMkara magaramaccha Adi jaLacara prANIo jenI aMdara UchaLI rahyAM che ane bhayAnaka vaDavAgni jenI aMdara vase che evA bhayaMkara sAgara madhye AvI paDelA vahANamAMnA mANaso paNa ApanA smaraNathI nirbhayapaNe jokhamAyA vagara tarIne pAra thaI zake che. 1092. (zrI mAnatuMga AcArya, bhaktAmarastotra, zloka-44 ) * roga ane jarA AdirUpa vikAra vAstavamAM mArA nathI, te to zarIranA vikAra che ane huM te zarIrathI saMbaddha hovA chatAM paNa vAstavamAM tenAthI sarvadA bhinna chuM. ThIka che - vikAra utpanna karanAra vAdaLAo sAthe AkAzano meLApa thavA chatAM paNa temAM koI prakArano vikArabhAva utpanna thato nathI. 1093. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, sadabodha caMdrodaya, zloka-23) * khIra ane nIra maLelAM hovA chatAM, haMsalA svabhAvathI ja vaga2-parizrame khIrane ja pIve che; tema sajjana jJAnI-haMsa zAstra-samudramAMthI bhedajJAna vaDe kevaLa AtmAnA saddaguNone ja grahaNa kare che. 1094. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-pa6) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (207 * anAdikALathI AtmAnI pAchaLa pizAcanI mAphaka lAgI rahelA krodhAdi prabaLa verIo tapanA prabhAvathI tatkAla jItI zakAya che ane prANane sATe paNa na prApta thAya tevA duSpApya samyaka guNo zIdhra pragaTa thAya che tathA bhAvimAM mokSapuruSArthanI svayameva siddhi prApta thAya che to e anaMta AtApane zIdhra saMhAravAvALA tapa viSe kyo vivekI puruSa nA rame? rame ja. vivekI ane kalyANanA papAsu AtmAone mATe tapa e eka AnaMdadAyaka kIDAvana che, tyAM kheda ke kaleSa zAno hoya? 1795 ( zrI guNabhadraAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-114 ) * kAraNa ke sarvajJadevo samasta (zubha tema ja azubha) karmane avizeSapaNe baMdhanuM sAdhana kahe che tethI (ema ddhi thayuM ke sarvajJadevoe) samasta karmane niSedhyuM che ane jJAnane ja mokSanuM kAraNa pharamAvyuM che. 1096. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-103) * nirdaya puruSaka dvArA calAye hue vacanarUpa zastra isa pRthvItala para jIvoke marmako tIkSNa zastroke samAna tatkAla chedana karate haiM, kayoMkI asatya vacanake samAna dUsarA koI bhI nahIM hai. 1797. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-9 zloka-ra6) * je keTalAya rAjA bhRkuTinI vakratAthI ja zatruone jItI le che temanA paNa vakSasthaLamAM jeNe daDhatAthI bANano AghAta karyo che evA te parAkramI kAmadevarUpa subhaTane je zAMta munioe zastra vinA ja sahelAIthI jItI lIdho che te munione namaskAra ho. 1098. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, brahmacarya rakSAvarti, zloka-1) * * * * prazna - sva ane pArane chetaranAra koNa che? uttara:- mAyA - chalakapaTa (te AtmavaMcikA che.) 1099. (aparA praznottara ratna mAlikA, gAthA-11) * jema khAjanA rogathI pIDita thayelo puruSa Asakata banI khajavALavA lAge che, pIDA na thatI hoya to te zA mATe khajavALe ? tema indriyarogathI pIDita thayelA IdrAdika devo Asakata banI viSayasevana kare che. pIDA na hoya to teo zA mATe viSayasevana kare? 1100. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 3, pAnuM -51) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 208) (paramAgama - ciMtAmaNi * sapuruSonI saMgatise utpanna huA manuSyAMkA viveka mithyAtvAdi parvatAMke UMce zIkharoko khaMDa-khaMDa karaneke liye vajase adhika ajeya hai. 1101. ( zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-15, zloka-24) * tiryaMcagatimAM jIve huNAvuM, baMdhAvuM vagere ghaNAM duHkho sahana karyA. (te) karoDo jIbhathI kahI zakAtA nathI. ane ghaNAM mAThAM pariNAmothI maraNa pAmIne bhayAnaka narakarUpI samudramAM jaI paDayo. 1102. (paM. dolatarAmajI, chaDhALA, DhALa-1, zloka-8) * nizcayathI nitya rahevAvALuM dravya, kaI anitya paryAyathI juduM che? ane kSaNa kSaNamAM naSTa thavAvALI kai paryAya, nitya dravyathI judI che? A jagatamAM nitya rahevAvALuM dravya, kSaNa kSaNamAM naSTa thavAvALA paryAyarUpa sva-aMza vinA hotuM nathI ane kSaNa kSaNamAM naSTa thavAvALo aMza, dravya vinA hoto nathI. 1103. (zrI amRtacaMdrAcArya, laghutattva sphoTa, stuti-18, zloka-8) * jinendrabhagavAnanA guNarUpI ratnono mahA bhaMDAra pAmIne paNa mithyAtva kema na jAya? - e mahAna Azcarya che. athavA, nidhAna pAmavA chatAM paNa kRpaNa puruSa to daridra ja rahe che - emAM zuM Azcarya che? 1104. ( AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-25) * * * * buddhimAnAMko sadA sukhadAI satsaMgati hI karavA yogya hai, usIse he guNarahita puruSa bhI mahAna5neko prApta ho jAtA hai. 1105. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-270) * jIva, karmodayathI niraMtara potAnA sarva pradezomAM vyAkula ja rahe che. jema agninA yogathI potAnA saMpUrNa avayavomAM ukaLatuM thayuM jaLa sparza karavAthI uSNa mAluma paDe che. 11O6. ( zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-247) * viSaya-kaSAyathI virakata thaine mithyAdaSTi je phaLa prApta kare che tenAthI lAkhagaNuM phaLa viSaya saMyukta samyagdaSTi sahaja ja prApta kare che - ema zI jinendra bhagavAne kahyuM che. 1107. ( zrI kuMdakuMda AcArya, rayaNasAra, gAthA-74) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (209 paramAgama - ciMtAmaNa ) * je bhavyajIva ajJAnathI bhavasaMsAramAM phasAine aneka prakAranAM jhaMjhaTothI pratidina duHkhono zikAra banato hato te Aje potAnA satya svarUno sAkSAtkAra thavAthI AnaMdasamudramAM viharI rahyo che. 1108. (zrI nemIthara-vacanAmRta-zataka, zloka-18) * jene mana, nirdhanatA e ja dhana che, mRtyu e ja jIvana che ane jJAna e ja netra che, evA sapuruSone vidhi arthAt karma zuM karI zake tema che? arthAt karma tevA dhIrapuruSo mATe vyartha che. 1109. ( zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-162 ) * * * * jaise viSaya-sevanarUpI viSa viSayalubdha jIvako viSa-duHkha denevAlA hai vaise hI ghora tIvra sthAvara jaMgama saba hI viSa prANIyAMkA vinAza karate haiM tathApi Ina saba viSameM viSayokA viSa utkRSTa hai, tIvra hai. 1110. (zrI kuMdakuMdAcArya, zIlapAhuDa, gAthA-21) * je vItarAgI munirAja atyaMta tIkSNa samyajJAna arthAt bhedavijJAnarUpI chINI nAkhIne aMtaraMgamAM bheda karIne AtmAnA vAstavika svarUpane varNa, rasa, gaMdha tathA sparzarUpa dravyakarmathI ane rAga-dveSAdirUpa bhAvakarmathI bhinna karIne potAnA AtmAmAM potA mATe AtmA vaDa AtmAne svayaM potAthI grahaNa kare che tyAre guNaguNI - jJAtA-jJAnano AtmAmAM jarApaNa vikalpa raheto nathI. 1111. (5. daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-6, zloka-8) * * * * je dharmAtmA dAtAothI ApavAmAM AvatAM doSa rahita bhojanamAtrane grahaNa karIne paNa lajjAne pAme che te saMyamadhArI yati zuM saMyamane nAza karavAvALA parigrahane grahaNa kare ? (kadApi nahi.) 111ra. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-104 ) * he nAtha! je pramANe sUryanA kiraNothI traNa jagatamAM phelAyelA bhamarA samAna kALo aMdhakAra naSTa thaI jAya che, te pramANe ApanI stuti karavAthI janmojanmamAM ekaThAM thayelAM jIvonA pApo kSaNabharamAM naSTa thaI jAya che. 1113. ( zrI mAnatuMga AcArya, bhaktAmarastotra, zloka-7) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 210) (paramAgama - ciMtAmaNi * ajJAnI jIvo phUlanI mALA, strI, caMdana vagerene tathA temanA kAraNabhUta dAna-pUjAdine hita samaje che ane sarpa, viSa, kaMTaka vagerene ahita samaje che. samyajJAnI jIvo akSaya anaMta sukhane tathA tenA kAraNabhUta nizcayaratnatrayapariNata paramAtmadravyane ja hita samaje che ane AkuLatAnA utpAdaka evA duHkhane tathA tenA kAraNabhUta mithyAtva rAgAdipariNata Atmadravyane ahita samaje che. 1114. | (zrI jayasena AcArya, paMcAstikAya-TIkA, gAthA-125 ) * samyagdarzana, samyajJAna ane samyaphacAritrathI vibhUSita puruSa jo tapa Adi anya guNomAM maMda paNa hoya toya te siddhine pAtra che arthAt tene siddhi prApta thAya che. AnAthI viparIta jo ratnatraya rahita puruSa anya guNomAM mahAna paNa hoya toya te kadI siddhi prApta karI zakato nathI. yogya ja che - spaSTa rIte mArgathI paricita manuSya jo cAlavAmAM maMda paNa hoya toya te dhIre dhIre cAlIne icchita sthAne pahoMcI jAya che paNa anAthI viparIta je anya manuSya mArgathI ajANa che te cAlavAmAM khUba jhaDapI hoya to paNa icchita sthAne pahoMcI zakato nathI. 1115 (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati adhi. -1 zloka-74) * * * * je avinAzI AtmAne zarIrathI bhinna jANato nathI te ghora tapazcaraNa karavA chatAM mokSa prApta karato nathI. 1116. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-33) * je jIva bhogomAM magna rahe che te mithyAtvI che ane je bhogothI virakata che. te samyagdaSTi che. ema jANIne bhogothI virakata thaine mokSanuM sAdhana karo ! jo mana pavitra hoya to katharoTanA pANImAM nAhavuM te ja gaMgAsnAna samAna che ane mana mithyAtva, viSaya-kaSAya AdithI malina che to gaMgA Adi karoDo tIrthonA snAnathI paNa AtmAmAM pavitratA AvatI nathI. 1117. (zrI banArasIdAsajI, nATaka - samayasAra, baMdhadvAra-pada-11) * vacanakI zuddhi satya bolanese che. manakI zuddhi tattvajJAnase che, kAyakI zuddhi gurukI sevAmeM hai. yaha anAdikAlakI sanAtana zuddhi che. 1118. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-317) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (211 * jinakI bhauhake kaTAkSoMke prAraMbhamAtrase brahmaloka paryaTakA yaha jagata bhayabhIta ho jAta hai, tathA jinake caraNake gurubhArake kAraNa pRthvIne dabanemAtrase parvata tatkAla khaMDa khaMDa ho jAte hai, aise aise subhaToMko bhI, jinakI ki aba kahAnI mAtra hI sunanemeM AtI hai, isa kAlane khA liyA hai. phira yaha hInabuddhi jIva apane jInekI baDI bhArI AzA rakhatA hai, yaha kaisI baDI bhUla hai! 1119. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, azaraNa bhAvanA, sarga-2, zloka-15) * jIva anAdino avidyAmAM khetI rahyo che, mohanI atyaMta nibiDa gAMTha paDI che mATe svapadanI bhUla thai che, bhedajJAna amRtarasa pIe tyAre anaMtaguNadhAma-abhirAmanI anaMtazaktino anaMta mahimA pragaTa kare, e A badhAya kathananuM mULa che. 112). (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM -92) * * * * maMdakaSAyarUpa pariNamelo jIva puNyane bAMdhe che, mATe puNyabaMdhanuM kAraNa maMdakaSAya che, paNa vAMchA puNyabaMdhanuM kAraNa nathI. puNyabaMdha madakaSAyathI thAya che ane tenI vAMchA che te to tIvrakaSAya che mATe vAMchA karavI nahi. nirvAchaka puruSane puNyabaMdha thAya che. laukikamAM paNa kahe che ke je cAhanA kare tene kAMI maLatuM nathI ane cAha vinAnAne ghaNuM maLe che, mATe vAMchAno to niSedha ja che. 11ra1. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-412) * * * * nija zuddhAtmAne darzanameM jo anaMta adbhuta sukha muni-avasthA meM jinezvaradoMke hotA hai, vahu sukha vItarAgabhAvako pariNata huA munirAja nija zuddhAtama svabhAvako tathA rAgAdi rahita zAMta bhAvako jAnatA huA pAtA hai. 1122. ( zrI yogendradeva, paramAtmaprakAza, adhi. 1, gAthA-118) * dAnayogya saMpatti hovA chatAM ane pAtra paNa potAnA ghara samIpe AvavA chatAM je manuSyanI buddhi dAna mATe utsAhita thatI nathI te durbuddhi khANamAMthI prApta thayela atizaya mUlyavAna ratna choDI daine pRthvInuM taLIyuM vyartha khode che. 1123. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dAna - adhikAra, zloka - 34) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 212) (paramAgama - ciMtAmaNi * sarvathI utkRSTa stuti ane niMdAne yogya parisImAne be ja manuSyo pAme che, eka to cakravartIpaNuM choDI AtmakalyANa sAdhya karavAnI icchAthI vAstavya tapane aMgIkAra kare che te, ane bIjo tapAdi saMyama dazAne viSayonI AzAthI choDe che te. 1124. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-164) * * * * muni huA vahu to baDA kArya kiyA, terA yaza lokame prasiddha huA paraMtu bhalI bhAvanA arthAt zuddhAtmattvakA abhyAsake binA tapazcaraNAdi karake svargame deva bhI huA to vahAM bhI viSayAMkA lobhI hokara mAnasika duHkhase hI tasAmAna huA. 1125. (zrI kuMdakuMda AcArya, bhAvapAhuDa gAthA-12 ) * je vAta ajJAnI mAne che te vAta to sarva loka mAne ja che; paraMtu je vAta jinadeva ja mAne che te vAta to koi viralA ja mAne che. 11ra6. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-146) * dhyAna karavAnuM jenuM mana che evA sAdhune mATe samasta loka dhyAnanA AlaMbanathI bharela che. vItarAgI thaine je je vastune dekhe che te te vastu dhyAnanuM AlaMbana che. samasta viSaya-kaSAyano nigrahu karIne parama sAmyabhAva prApta karavA mATe dhyAna karavAmAM Ave che. vItarAgI munine samasta padArthamAM sAmyabhAva pragaTa thAya che, tethI vItarAgI munine badhA ja padArtho dhyAnano viSaya che. 1127. ( zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1874) * * * * saMsArameM sarvatra utpanna hue jIvoMko unake dvArA pUrvabhavameM kiyA gayA puNyapApa hI sukha athavA duHkha detA hai. use rokanA zakya nahIM hai. prANIyAMko unakA bhAgya dvIpameM, samudrame, parvata, zikhara para, dizA, aMtameM aura kUpameM bhI gire ratnako milA detA hai. Isa saMsArameM puNyazAlI jIvoMkI vipadA bhI saMpadA bana jAtI hai aura pApakarma, udayase saMpadA bhI vipadA bana jAtI hai. 1128. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-358-359-360) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (213 * manuSya prANInI durlabhatA ane uttamatAne laine vidhirUpa maMtrIe tene aneka prakAre rakSA karI. duSTa pariNAmI narkanA jIvone adho bhAgamAM rAkhyA, devone Urdhva bhAgamAM rAkhyA, lokanI cAre tarapha aneka mahAna alaMdhya samudra tathA tenI cAre tarapha dhanodadhi, dhana ane tenu e nAmanA traNa pavanathI vIMTI vistarNa koTa karI rAkhyo ane vacce pUrNa jatanathI manuSya-prANIne rAkhyA. ATalA ATalA vidhinA pUrNa jAmA chatAM paNa manuSya-prANI maraNathI na bacyAM. aho ! yamarAja atyaMta alaMdhya che. 1129. (zrI guNabhadraAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-75 ) * * * * parajIvako vyavahArajJAnakI vRddhike liye dharmopadeza denA, usameM bhI para, upadezaka bahAnese mukhyatAkara apanA jIvahIko saMbodhanA. vahu isa taraha hai ki parako upadeza dete apaneko samajAve. jo mArga dUsako chuDAve, vahu Apa kaise kare? isase mukhya saMzodhana apanA hI hai. parajIvako aisA hI upadeza hai, jo yaha bAta mere manameM acchI nahIM lagatI, to tumako bhI bhalI nahIM lagatI hogI, tuma bhI apane manameM vicAra karo. 113). ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza adhi. -2, gAthA-83) * bhayathI zIghratApUrvaka bhAganAra samasta janasamUha dvArA jeno mArga choDI devAmAM Ave che evuM vaja paDatAM paNa je munio samAdhithI vicalita thatA nathI te jJAnarUpI dIpaka dvArA ajJAnarUpI ghora aMdhakArano nAza karanAra samyagdaSTi munio zuM bAkInA pariSaho AvatAM vicalita thai zake? kadi nahi. 1131. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, adhi-1, zloka-63) * * * * A prANI, dhana-yauvana-jIvana jaLanA bubudanI mAphaka turata vilaya pAmI jatAM jovA chatAM paNa tene nitya mAne che e ja moTuM Azcarya che - e ja mohanuM mahA baLavAna mAhAbhya che. * he bhavya jIva! tuM samasta viSayone vinAzIka sAMbhaLI mahAmohane choDI tArA aMta:karaNane viSayothI rahita kara. jethI te uttama sukhane prApta thAya. 113ra. (svAmI kArtika, bAra anapekSA, gAthA-21-22) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 214) (paramAgama - ciMtAmaNi * he nAtha ! duHkhamAM ke sukhamAM, verI pratye ke baMdhuvarga pratye, saMyogamAM ke viyogamAM gharamAM ke jagaMlamAM, saMpUrNa mamatvabuddhi dUra thaine mAruM mana sadAya samabhAvI raho. 1133. (zrI amitagati AcArya, sAmAyika pATha, zloka-4) * ahaMkAra yA ghamaMDa nizcayase logoMkA nAza karanevAlA hai, usase unnati nahIM hotI hai. jaise jaba dIpaka bujhane lagatA hai taba usakI lau baDha jAtI hai. 1134. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka- 294 ) * * * * vinaya jinazAsananuM mULa che. vinayathI saMyama, tapa ane jJAnanI vRddhi thAya che. je jIva vinayathI rahita che teno dharma ane tapa vyartha che. 113pa. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, SaTa-Avazyaka adhikAra, gAthA-104). * sukha AdirUpa "huM sukhI chuM-huM duHkhI chuM' ityAdi "ahaM" pratyayagocara svasaMvedana pratyakSathI jIvanuM astitva jaNAya che. kAraNa ke - je jIva nathI te svasaMvedana pratyakSavALuM paNa nathI jema suprasiddha ghaTa. 1136. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-5 ) * * * * yadi cakSu yuddha bhAvase AtmajJAnopayogI padArthoko dekhaneko sanmukha hotI hai, yadi cakSu nirmala AtmAne svabhAvako dekhanemeM udezyavAna hotI hai, saMsAramArgane virakatapane jahAM cakSukA upayoga hotA hai vahI yathArtha cakSudarzana hai, yadi zarIra va zarIra saMbaMdhI viSayabhogomeM cakSu rAgI hai to cakSudarzanAvaraNa karmakA baMdha hotA hai. 1137. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-359) * jevI rIte abheda svarUpe agnimAM uSNatA rahe che tevI ja rIte AtmAmAM jJAna che. A prakAranI pratItinuM nAma zuddha samyagdarzana che ane te ja prakAre jANavAnuM nAma samyajJAna che. A bannenI sAthe ukata AtmAnA svarUpamAM sthita thavAnuM nAma samyaphacAritra che. 1138. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcayapaMcAzata, zloka-14) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (215 * aho dekho! aneka munigaNone saMsArase bhayabhIta hokara prabala (tIvra) tapAdikase udayameM lAkara samasta karmoko zIdhra hI naSTa kara diyA ve karma yadi upasargAdike nimittase apanI sthiti pUrI karake svayaM udayameM Aye haiM to amUlya mokSasukhakI siddhike liye udyama karanevAle dhIrapuruSoko manobhilASApUrvaka kayA upasargAdi nahi sahune cAhiye? arthAta avazya hI sahune cAhiye. kayoMki jina karmokA tIvra tapa karake naSTa karanA hai ve svayaM sthiti pUrNa karake udayameM Aye hai to unakA phala sahu lenese sahajahImeM unakI nirjarA ho jAtI hai - so yahuM to uttama lAbha hai. so harSapUrvaka sahunA cAhiye. tabhI mokSasiddhikA uddhama saphala ho sakatA hai. 1140 (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-19, zloka-47) * sAdhuoke liye jo karma saMsArakA baDhAnevAlA hai use zIdhra udayameM lAkara chedanA ucita hai taba phira apane Apa hI udayameM Aye hue isa karmako nAza karanemeM kayA parizrama hai? yA kayA kaThinatA hai? balavAna vijayako cAhanevAlA puruSa jAkarake jisa zatruko balapUrvaka mAratA hai yaha zatru yadi apane Apa hI gharameM A gayA taba buddhimAna vinA mAre nahIM choDate. 1141. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-91) * aba saMsArako cheda karanevAlI usa bodhiko pAkara buddhimAnako eka kSaNamAtra bhI pramAda karanA ucita nahIM hai. 1142. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-298) * * * * A saMsAramAM jema pASANane AdhAra hoya to tyAM ghaNo kALa rahe che paNa nirAdhAra AkAzamAM to kadAcit kiMcitmAtra kALa rahe che, tema A jIva ekendriya paryAyamAM to ghaNo kALa rahe che, paNa anya paryAyamAM to kadAcit kiMcitmAtra kALa rahe che. 1143. ( zrI ToDaramalajI, mokSamArgaprakAzaka, adhi-3, pAnuM - 68 ) * AtmAko choDakara jJAniyAMko anya vastu acchI nahIM lagatI isaliye paramAtmapadArthako jAnanevAloko mana viSayomeM nahIM lagatA. 1144. (zrI yogIndradeva paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-77) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 216) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema mlecchabhASA mlecchone vastusvarUpa jaNAve che tema vyavahAranaya vyavahArI jIvone paramArtha kahenAra chetethI, aparamArthabhUta hovA chatAM paNa, dharmatIrthanI pravRtti karavA mATe vyavahAranaya) darzAvavo nyAyasaMgata ja che. 1145. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-46 ) * * * * he jinendra ! carmamaya netrathI paNa ApanAM darzana thatAM je mahAna harSa utpanna thAya che te traNalokamAM samAto nathI to pachI jJAnarUpa netrathI ApanA darzana thatAM keTalo AnaMda prApta thAya te ame jANatA nathI. 1146. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, RSabhastotra, zloka-3) * huM bahirAtman ! tuM krodha, mAna, moha Adi durbhAvone to daMDato nathI arthAt krodhAdi bhAvonuM damana karato nathI ane vrata taththaraNa Adi vaDe mAtra zarIrane ja daDe che, paraMtu tenAthI tArA karmono nAza kadApi nahi thAya. kAraNa ke sarpanA bIlane mAravAthI sarpa marato nathI. 1147. (zrI kuMdakuMdAcArya, rayaNasAra, gAthA-70) * saMsAranI manavAMchita bhoga-vilAsanI sAmagrI asthira che, teo aneka prayatno karavA chatAM paNa sthira rahetI nathI. evI ja rIte viSaya-abhilASAonA bhAva paNa anitya che, bhoga ane bhoganI IcchAo A baMnemAM ekatA nathI ane nAzavaMta che tethI jJAnIone bhogonI abhilASA ja upajatI nathI. AvA bhramapUrNa kAryone to mUrkhAo ja icche che, jJAnIo to sadA sAvadhAna rahe che - parapadArthomAM sneha karatAM nathI, tethI, jJAnIone vAMchA rahita ja kahyAM che. 1148. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada-33) * * * * mithyAdaSTi jIva mithyAdarzananA kAraNathI mAne che ke huM sukhI, huM duHkhI, huM garIba, huM rAjA, mArA rUpiyA-paisA, mAruM ghara, gAya, bheMsa Adi che. vaLI mArAM saMtAna, mArI strI, huM baLavAna, huM nirbaLa huM karUpa, huM suMdara, huM mUrkha ane huM catura chuM. 1149. (5. daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-2, zloka-4) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (217 paramAgama - ciMtAmaNi) * prazna- A saMsAramAM sArabhUta vastu kaI che? ( A saMsAramAM sArabhUta tattva zuM che?) * uttara:- bahu bahu vicAra karI A nizcaya karyo che ke jyA saMpUrNa tattva dekhAyuM hoya tema ja jyAM sva-paranA hitane mATe sadA tatpara rahevAnuM hoya evo manuSyano janma sArabhUta tattva che. 1150. (zrImada rAjarSi amodhavarSa, ratnamAlA, zloka-6) * * * * koI ema jANe ke AjanA samayamAM svarUpa kaThaNa che te svarUpanI cAha maTADanAra bahirAtmA che. AjathI adhika parigrahuM cothAkALanA puNyavaMta nara cakravartI Adika temane hato ane Ane to thoDo che. e parigraha jorAvarIthI enA pariNAmomAM Avato nathI. pote ja doDI doDI parigrahamAM TuMke che. jyAre navaro hoya tyAre vikathA kare che, tyAre svarUpanAM pariNAma kare to koNa roke che? parapariNAma sugama, nijapariNAma viSama batAve che, dekho acarajanI vAta ! pote dekhe che - jANe che chatAM dekhyo na jAya, jANyo na jAya ema kahetAM lAja paNa AvatI nathI? saMsAra cAturIno catura, potAne jANavAmAM zaTha, evI haTha-viThatA pakaDIne ja pararatavyasanamAM gADha banyo. svabhAvazuddhi visArI bhAre bhavabaMdhana karI AMdhaLo banI, aMdha dhaMdhamAM dhAyo. pote oLakhAyo nahi. 1151. (zrI anubhavaprakAza, dIpacaMdajI, pAnuM -57) * jema lodhara, phaTakaDI vagerethI je kaSAyita karavAmAM na AvyuM hoya evA vastramAM raMgano saMyoga, vastra vaDe aMgIkAra nahi karAyo thako, bahAra ja loTe che - aMdara praveza karato nathI, tema jJAnI rAgarUpI rasathI rahita hovAthI tene karma parigrahapaNAne dhAratuM nathI. 1152. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-148) * isa saMsArarUpI ugra marusthalameM du:kharUpa agnise taptAyamAna jIvako yahu satyArtha jJAna hI amRtarUpa jalase tRpta karaneko samartha che. bhAvArtha- saMsArake duHkha miTAneko samyajJAna hI samartha hai. 1153. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-7, zloka-12 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra18) (paramAgama - ciMtAmaNi * dharma, artha, kAma ane mokSa A cAra puruSArthomAM kevaLa mokSa purUSArtha ja samIcIna (bAdhA rahita) sukha yukta hoine sadA sthira rahe che. bAkInA traNa puruSArtha tenAthI viparIta (asthira) svabhAvavALA che. tethI te mumukSujanoe choDavA yogya che. tethI je dharma puruSArtha upayukta mokSa puruSArthano sAdhaka thAya che te ja ApaNane ISTa che, paraMtu je dharma kevaLa bhogAdinuM ja kAraNa thAya che tene vidvAno pApa ja samaje che. 1154. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dezavrata udyotana, zloka-25 * * * * darzanavizuddhi vagere 16 prakAranA bhAvo, bAraprakAranI adhuva vagere vairAgya anapekSAo ane pAra vagaranA pariSahono vijaya tyAre saMbhave che jyAre potAmAM nijAtmatattvano sAkSAtkAra thayo hoya - tenA vagara e badhuM asaMbhava jANo. 1155. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-43) * jevI rIte sarovaranuM jaLa sthira thavAthI aMdara paDeluM ratna nizcayathI dekhAya che, tevI rIte manarUpI jaLa sthira thavAthI nirmalabhAvamAM potAno AtmA dekhAya che (anubhavamAM Ave che.) indriyonA viSayothI rahita nirmaLa vItarAga svabhAvavALuM evuM potAnuM Atmatattva dekhavAmAM (anubhavavAmAM) Ave che tyAre kSaNArdhamAM (aDadhI kSaNamAM) yogIne devatva-sarvajJatva pragaTa thAya che. 1156. (zrI devasenAcArya, tattvasAra, gAthA-41-42) * nizcayathI mAro AtmA ja jJAna che, mAro AtmA ja darzana ane cAritra che, mAro AtmA ja pratyAkhyAna che, mAro AtmA ja saMvara ane yoga (-samAdhi, dhyAna) che. 1157. (zrI kuMdakuMdAcArya samayasAra gAthA-277) * * * * dhIraja jeno pitA che, kSamA jenI mAtA che, paramArtha jeno mitra che, tattvaci jenI mAsI che, jJAna suputra che, karuNA putrI che, mati putravadhU che, samatA jenI sakhI che, udhama dAsa che, viveka baMdhu che, buddhi patni che, puNyodaya jenI dAsI cheAvuM bhAvakuTuMba jenI pAse che tevA sadaguNavaMtane sAcA gRhavAsI kahIe chIe. 1158. (zrI banArasIdAsajI, banArasI vilAsa, savaiyA-23) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (219 * eka bAjA divya ciMtAmaNi che, ane bIjIbAju khalIno (khoLano) TukaDo che; jo dhyAna dvArA banne maLI zake tema che, to vivekI jano kono Adara karaze? 1159. (zrI pUjyapAdasvAmI, ibdopadeza, gAthA-20) * zrutanA be bheda che: eka aMgukRta tathA bIjuM bAhyazruta, temAM aMgazruta bAra prakAranuM zrI jinendrabhagavAne kahyuM che tathA bAhyazrutanA anaMta bheda kahyAM che, paraMtu te banne zrutamAM jJAna-darzanavALo AtmA ja grAhya (grahaNa karavA lAyaka ) kahyo che ane tenAthI judA samasta padArtho heya (tyAgavA lAyaka ) kahyAM che. 116O. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-126) * zrI AcAryadeva kahe che ke jIvo! tame A samyagdarzanarUpI amRtane pIvo. A samyagdarzana anupama sukhano bhaMDAra che. sarva kalyANanuM bIja che. A saMsArasamudrathI taravA mATe te jahAja che. eka bhavya jIvo ja tene pAmI zake che. pAparUpI vRkSane kApavA mATe te kuhADI samAna che. pavitra tIrthomAM te ja pradhAna tIrtha che ane mithyAtvane te haNanAra che. 1161. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-6 gAthA-pa9) * * * * jaise ratnomeM pravara (zreSTha) uttama vaja (hIrA) hai aura jaise tagaNa (baDe vRkSa) meM uttama gosIra (bAvana caMdana) hai, vaise hI dharmomeM uttama bhAvibhavamathana ( AgAmI saMsArakA mathana karanevAlA ) jinadharma hai, Isase mokSa hotA hai. 116ra. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-82) * abhimAnarUpI viSane upazAMta karavA mATe arihaMtadevanuM tathA nigraMtha gurunuM stavana karavAmAM Ave che, guNa gAvAmAM Ave che, paraMtu arere ! tenAthI paNa jo koI mAna poSe to te moTo abhAgI che. 1163. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-144) * je jIva dravyathI nivRtta che te vyavahArIo dvArA pUjAne prApta thAya che. je jIva bhAvathI nivRtta che te mumukSuo dvArA pUjAne prApta thAya che. 1164. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, saMvara adhikAra, gAthA-pa6) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 220) (paramAgama - ciMtAmaNi * dhanAdinI vRddhi ane nirdhanAvasthAno nAza karanArA jIvone loko catura kahe che. tathA nirdhanAvasthAnI vRddhi ane dhanAdino nAza thavAthI tene mUrkhAmAM gaNe che. lokonI uparokta mAnyatA tadana bhUla bharelI che kAraNa ke e to pUrvopArjita zubhAzubha prArabdhodayathI thAya che. sarva jIvone evI hAnI - vRddhi tathArUpa prArabdhodaya vaDe svayameva thaI rahI che. evI hAnI-vRddhimAM jIvanuM kAMi paNa avizeSa ke vizeSapaNuM nathI. 1165. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-148) * je sarvajJanA paNa vacanamAM saMdeha karIne potAnI buddhithI tattvanA viSayamAM anyathA kAMika kalpanA kare che te ajJAnI puruSa nirmaLa netrovALA puruSa dvArA jovAmAM Avela AkAzamAM viharatA pakSIonI saMkhyAnI bAbatamAM vivAda karanAra AMdhaLA samAna AcaraNa kare che. 1166. (zrI padmanaMdI AcArya, paMcavizati, adhi. -1, zloka-125) * * * * yahu AtmA svayaM sAkSAta guNarUpI ratnakA bharA huA samudra hai tathA yahI AtmA sarvajJa hai, sarvadarzI hai, sabake hitarUpa hai, samasta padArthome vyAsa hai, parameSThI (paramapadameM sthita ) hai aura niraMjana hai arthAta jisame kisI prakArathI kAlimA nahIM. hai. 1167. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-21, zloka-1) * jema garIba mANasane eka phUTelI koDI paNa saMpatti samAna priya lAge che ghuvaDane saMdhyA ja savAra samAna ISTa lAge che, kUtarAne ulaTI ja dahIM samAna rucikara hoya che, kAgaDAne lImaDAnI lIMboLI drAkSa samAna priya hoya che, bALakone laukika vArtAo (gappA) ja zAstranI je rucikara lAge che, hiMsaka manuSyane hiMsAmAM ja dharma dekhAya che, tevI ja rIte mUrkhane puNyabaMdha ja mokSa samAna priya lAge che. 1168. (zrI banArasIdAsajI, baMdha dvAra, pada-11) * he prabhAkara ! jo dhyAna karatA huA jina zuddhAtmA, avalokanameM atyaMta sukha tU pA sakatA hai, vaha sukha tInalakameM bhI paramAtmadravya, sivAya nahIM hai. 1169. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1, gAthA-116) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (221 * jo jIva apane mAtA, pitA, putra, mitra, kalatra inako choDakara parake ghara aura putrAdikameM moha karate haiM, arthAt apanA parivAra choDakara ziSya-zAkhAomeM rAga karate haiM, ve bhujAose samudrako tarake gAyake khurase bane hue gaDhake jalameM DUbate hai. kaisA he samudra? jisameM jalacaroMkA samUhuM pragaTa hai, aise athANuM samudrako to bAhoMse tira jAtA hai, lekina gAyake khura, jalameM DUbatA hai, yaha baDA acaMbhA hai. gharakA hI saMbaMdha choDa diyA to parAye putroMse kayA rAga karanA? nahIM karanA. 1170. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-91) * jIvanA pariNAmano karmanI sAthe kAraNa-kArya-bhAva che. karma ane cetana (jIvAtmA ) mAM A kArya-kAraNabhAva kadI vidyamAna nathI. 1171. (zrI amitagati AcArya, yogasAra-prAkRta, adhikAra-3, gAthA-10) * jevI rIte ratnAkara eTale samudramAM aneka ratno hoya che, tevI rIte sarvajJa vItarAga pravacanarUpa samudramAM paramAtmAnAM nAmarUpI aneka ratnonAM samUhuM bharapUra vidyamAna che. temAMthI sArI rIte parIkSA karIne sarvamAM uttama ane amUlya evuM A zuddha citUpa nAmanuM ratna meM grahaNa karyuM che. 1172. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna taraMgiNI, adhi. -4, gAthA-9) * * * * jagata viSe doya hI padArtha hai, deva ara puruSArtha. so daiva hI prabala hai, je puruSArthakA garva kara hai tinakuM dhikAra! jo puruSArtha hI prabala hoya to meM vAsudeva ughaDI khaDaga samAna tejasvI mere putraE zatru kaise le jAya. 1173. ( padyumana haraNanA prasaMge nikaLelAM zrIkRSNanA uddagAra) (zrI harivaMza purANa, pAnuM- 437) * tarahuM tarahake AraMbhomeM lIna baDe baDe manuSyoMke dvArA ekatra karake kaThinatAe prApta karane yogya aisA bhI jo parigrahu prANoke viyoga hone para tinakeke samAna choDa denA paDatA hai. paraMtu tU duHkhoMko utpanna karanevAle usa parigrahako pahale hI dUsare mana, vacana, kAya tInose choDa de. tu apane cittako viTAmeM paDe hue lADuko uThAkara phira pheMkakara haMsIkA sthAna mata bana. 1174. ( zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-pa9 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 222) (paramAgama - ciMtAmaNi * AcArya kahe che ke je atyaMta du:khadAyaka che, jANe jamano bhAI che, jenAthI svarga, madhya ane pAtALa-traNalokanA jIvonA tana-mana kApyA kare che, evA asAtA karmanA udayamAM ajJAnI jIva nirAza thaI jAya che. paraMtu jJAnI jIvanA hRdayamAM jJAnano prakAza che, te AtmabaLathI baLavAna che, tenuM jJAnarUpI zarIra avinAzI che, te parama pavitra che ane sAtabhayathI rahita niHzaMkapaNe varte che. 1175. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada-47) * jyAM atyaMtara citta meluM che tyAM bahAranA tapathI zuM phAyado? mATe che bhavya ! cittamAM koI evA niraMjana tattvane dhAraNa kara- ke jethI te melathI mukta thaI jAya. 1176. (zrI munivara rAmasiMha, pAhuDa dola, gAthA-61) * * * * A jagatamAM je AtmA nirmaLa samyagdarzanamAM potAnI buddhi nizcala rAkhe che te kadAcit pUrvanA pApakarmanA udayathI duHkhita paNa hoya ane ekalo paNa hoya topaNa kharekhara prazaMsanIya hoya che. ane ethI UlaTuM, je jIva atyaMta AnaMdane denAra evo samyagdarzanAdi ratnatrayathI bAhya che ane mithyAmArgamAM sthita che evo mithyASTi manuSyo bhale ghaNA hoya ane vartamAnamAM zubhakarmanA udayathI prasanna hoya to paNa teo prazaMsanIya nathI. mATe bhavya jIvoe samyagdarzana dhAraNa karavAno niraMtara prayatna karavo joie. 1177. (zrI padmanaMdI AcArya, pAnaMdI paMcaviMzati, dezavratodyotana, zloka-2) * zrI jinendrabhagavAnane samyagdarzanake prakAzakA mAhAbhya varNana kiyA hai. samyagdarzanakA udaya hI mokSake sAdhana sahita hai arthAt samyagdarzanake vinA mokSakA sAdhana nahIM ho sakatA hai. samyagdarzanake prakAzameM hI ramaNa karanA cAhiye, vahI sAdhana hai, usIke upAse AtmArUpI kamalakA vikAsa hotA hai. 1178. ( zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM- 76 ) * jo ke karmarUpI kIcaDa atyaMta nirmaLa evA mArA AtmAne khUba malina kare to paNa mane koI bhaya nathI; kAraNa ke nizcayathI sva-paranuM bhedajJAna karanAra jJAnarUpI katakaphaLa mArI pAse maujuda che. 1179. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, gAthA-21) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (223 * ciMtAmaNiratnake samAna abhiSita padArthoko dekara dharmaka prabhAvanA karanevAlA, buddhimAnaoNke dvArA pUjya dhanya puruSa isa saMsArameM durlabha hai. jainazAsanakI prabhAvanA karanemeM jisakI ruci pravartamAna hai mAno mukti usake hAthameM hI sthita hai aisA jinAgamameM kahA jAtA hai. 1180. (zrI guNabhadrAcArya, mahApurANa, bhAga-2, pAnuM- 557, paTasaptatima parva, zloka-421-432) * yahu prANI zubhake udaya viSe saMpadArR bhogavai hai, vaha saMpadA pracaMDa puruSanike pratApakuM ulaMghanahArI hai, jaba sukhakA kSaya hoya taba ApadAkuM bhaje che, tAte bhavyajana sampatti vipatti dou samAna jAna mokSakA kAraNa jo jina bhASita nirmala tapa tAhi Adarate karavuM. 1181. (zrI harivaMza purANa, pAnuM-509) * * * * prazna:- paMDita koNa? - ke je vivekI che te. 1182. (A praznottaranuM avataraNa paramAtmaprakAza adhyAya-1, gAthA-14nI TIkAmAM uddhata karela che.) (zrI mad rAjarSi amodhavarSa, ratnamAlA, zloka-5) * sAdhaIjanamAM vA pUjya puruSomAM karmodayavaza koI doSa jaNAya to tene chupAve-upadezAdikathI te doSa choDAve, paNa ema na kare ke jethI tenI ane dharmanI niMdA thAya. dharma tathA dharmAtmAmAMthI doSano abhAva karavo; tyAM chupAvavuM e paNa abhAva karavA tulya che arthAt jene loka na jANe te abhAva barAbara ja che. e pramANe samyagdaSTine upagRhanaguNa hoya che. 1183. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-418) * je dhana pAtronA upayogamAM Ave che tene ja buddhimAna manuSya zreSTha mAne che kAraNa ke te anaMtaguNA sukhanuM ApanAra thaine paralokamAM pharIthI paNa prApta thaI jAya che. paraMtu enAthI viparIta je dhanavAnanuM dhana bhoganA nimitte naSTa thAya che te nizcayathI naSTa ja thaI jAya che arthAt dAnajanita puNyanA abhAvamAM te pharI kadI prApta thatuM nathI. tethI ja gRhasthone samasta saMpattionA lAbhanuM utkRSTa phaLa dAnamAM ja prApta thAya che. 1184. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dezavrata udhotana, zloka-15) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 224) (paramAgama - ciMtAmaNi * kisIne muje mArA aura jo meM roSa nahiM karuM to maranevAlakI to hAni huI arthAt pApabaMdha huA paraMtu mere AtmAne arthakI siddhi hui arthAt pApa nahi baMdhA kiMtu pUrvaka kiye pApoMkI nirjarA huI, IsameM koI saMdeha nahi hai. aura mere kadAcit roSa Upaje to mere dviguNa hAnI ho. arthAt eka to pApabaMdha ho dUsare pUrva karmokI nirjarA nahIM ho. ityAdi vicAra karai. 1185. ( zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-19, zloka-33) * ghaNuM zuM kahIe! jema rAgAdika maTADavAnuM zraddhAna thAya te ja zraddhAna samyagdarzana che, jema rAgAdika maTADavAnuM jANavuM thAya te ja jANavuM samyajJAna che, jema rAgAdika maTe te ja AcaraNa samyaka cAritra che ane evo ja mokSamArga mAnavo yogya che. 1186. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhikAra-7, pAnuM- 218) * AtmAnA vibhramathI utpanna thayeluM du:kha AtmajJAnathI zAnta thAya che. temAM eTale bhedajJAna dvArA AtmasvarUpanI prApti karavAmAM je prayatna karatA nathI te utkRSTadurbara tapa karavA chatAM nirvANane prApta karatA nathI. 1187. ( zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-41) * maMdakaSAyarUpa upazamabhAva, zAstrAbhyAsarUpa jJAna, pApanA tyAgarUpa cAritra ane anazanAdirUpa tapa -tenuM je mahattva che te samyakatva sahita-paNAne laine che. samyakatva vinA e badhuM paththaranI mAphaka bhArarUpa che. e ja upazama Adi bhAvo samyakatva sahita hoya to mahAmaNi samAna pUjanIka thaI paDe. 1188. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-15 ) * jIva chellI - navamI raiveyaka sudhInAM pada anaMtavAra pAmyo. chatAM samyajJAna pAmyo nahi; AvAM durlabha samyajJAnane munioe potAnA AtmAmAM dhAraNa karyuM che. 1189, (paM. dolatarAmajI, chaDhALA, DhALa-5, zloka-13) * he jIva! tuM ghaNuM paDhayo.... paDhI-paDhIne tALavuM paNa sukAi gayuM, chAM tuM mUrkha ja rahyo. enA karatAM to te aka ja akSarane paDha ke jenAthI zivapurImAM gamana thAya. 119). (munivara rAmasiMha, pAhuDadoA, gAthA-97) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (225 paramAgama - ciMtAmaNi) * prazna - samyagdaSTi ane mithyASTine jANapaNuM to ekasarakhuM hoya che chatAM samyakapaNuM ane mithyApaNuM nAma zA mATe pAmyuM? uttara:- samyagdaSTine mULabhUta jIvAdi padArthonI khabara che tethI jeTalAM uttara padArtho (vizeSa padArtho) jANavAmAM Ave te badhAne yathArthapaNe sAdhe che tethI samyagdaSTinA jJAnane samyakarUpa kahyuM che. mithyASTine mULa padArthonI khabara nathI tethI jeTalA uttara padArtho jANavAmAM Ave te sarvane paNa ayathArtharUpa sAdhe che tethI mithyASTinA jJAnane mithyArUpa kahIe chIe. 1191. ( zrI amRtacaMdrAcArya, puruSArtha-siddhi upAya, zloka-35). * * * * dIvA vagara loko game teTalo prayatna kare topaNa gharamAM bharelA aMdhakArane TALI zakatA nathI; paNa eka nAnakaDI vATa saLagAvatAM tatkSaNe ja te aMdhakAra dUra thaI jAya che; tema jJAnaprakAza vaDe ja ajJAna- aMdhakAra dUra thAya che, bIjA koI upAyathI nahIM. 1192. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-89) * paramezvara vItarAga che. bhakti karavAthI prasanna thai te kAMI karatAM nathI paNa bhakti karatAM je maMda kaSAya thAya che tenuM svayaM ja uttama phaLa thAya che, have karaNAnuyoganA abhyAsamAM tenAthI (bhaktithI) paNa adhika maMdakaSAya thaI zake che tethI tenuM phaLa ati uttama thAya che. vaLI vrata-dAnAdika to kaSAya ghaTADavAnA bAhya nimittasAdhana che karaNAnuyogano abhyAsa karatAM tyAM upayoga joDAI jAya tyAre rAgAdika dUra thAya che tethI te aMtaraMga nimitta sAdhana che mATe te viziSTa kAryakArI che. 1193. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi-8, pAnuM- 292) * * * * jema daDha naukAmAM beThelA manuSyane vistIrNaya nadImAM jaLa vadhavA chatAM paNa musApharI karatAM bhaya thato nathI, tema je puruSa zarIranA kSaNika ane apavitra svabhAvane tathA prakAre samajyo che, tathA vAstavika AtmazAMtino koI aMze anubhava thayo che, te puruSa rogAdinI vRddhimAM paNa kheda ne prApta thato nathI. 1194. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-204) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 226) (paramAgama - ciMtAmaNi * jaise paradezameM sthita koi rAmAdika puruSa apanI pyArI sItA AdI strIke pAsase Aye hue kisI manuSyase bAta karatA hai-usakA sanmAna karatA hai aura dAna karatA hai, ye saba kAraNa apanI priyAMke hai, kucha usake prasAdane kAraNe nahIM hai. usI tarahuM bharata, sagara, rAma, pAMDavAdi mahAna puruSa vItarAga paramAnaMda ekarUpa mokSalakSmI, sukha amRtarasake pyAse hue saMsAranI sthitine chedaneke liye viSayakaSAyakara utpanna hue Artaraudra khoTe dhyAnake nAzaka kAraNa zrI paMcaparameSThIke guNakA smaraNa karate haiM aura dAna-pUjAdika karate haiM, paraMtu unakI daSTi kevala nijapariNati para hai, paravastu para nahIM hai. paMcaparameSThInI bhakti Adi zubhakriyAko pariNata hue bharata Adika haiM, unake vinA cAhe puNyaprakRtikA Asrava hotA hai, jaise kisAnakI dRSTi anna para che, tRNa bhUsAdi para nahIM hai. vinA cAhA puNakA baMdha sahajameM hI ho jAtA hai. vahu unako saMsArameM nahIM bhaTakA sakatA hai. ve to zivapurIke hI pAtra hai. 1195. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2, gAthA-61) * * * * je vinaya rahita che teno Agama-abhyAsa vyartha che. vinaya zAstraabhyAsanuM phaLa che. puNyodayajanya sAMsArika sukha tathA mokSasukha vinayanuM ja phaLa che athavA garbhakalyANa, jamakalyANa, dIkSAkalyANa, kevaLakalyANa ane mokSakalyANa-evA pAMca kalyANa jIvane vinayathI ja prApta thAya che. 1196. (zrI kuMdakuMdAcAryadava, mUlAcAra, paMcAcAra adhikAra, gAthA-211) * sarva ratnomAM paNa mahAratna samyakatva che, vastunI siddhi karavAnA upAyarUpa sarva yoga, maMtra, dhyAna AdimAM (samyakatva) uttama yoga che, kAraNa ke samyaktathI mokSa sadhAya che. aNimAdi RddhiomAM paNa (samyakatva) mahAna Rddhi che. ghaNuM zuM kahIe? sarva siddhi karavAvALuM A samyakatva ja che. 1197. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-325 ) * * * * jene anya koi paNa prayojananI apekSA-jarUriyAta maTI gaI che, mAtra guNadoSane viSe ja grahaNa-tyAga varte che, te ja puruSa jJAnIomAM pradhAna-zreSTha che. 1198. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-145 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (227 * he sarasvatI-jinavANI mAtA! tamArA vinA A manuSya AMkho sahita hovA chatAM paNa vidvAno dvArA aMdha ja gaNAya che. tethI traNalokanA prANIone yathArtha tattvanuM darzana karAvavAmAM tame anupama netra samAna cho. 1199, (zrI padmanaMdI AcArya, pAnaMdI paMcaviMzati, dhRtadevatA stuti, zloka-15) * gUMgApana, buddhithI vikalatA, mUrkhatA, ajJAnatA, badhiratA tathA mukham roga honA ityAdi jo sabahI jIvone hete haiM ve asatya vacana bolanake pApahI se hote hai. 12OO. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnarNava, sarga-9, zloka-34) * huM bIjAothI - adhyApakAdithI je kAMI zIkhavavA yogya chuM tathA bIjAone - ziSyAdikane huM je kAMI zIkhavuM te mArI unmatta ( pAgala ) ceSTA che; kAraNa ke (vAstavamAM) huM nirvikalpaka arthAt vacana-vikalpothI agrAhya chuM. 1201. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-19) * * * * jinendra bhagavAnanuM atyaMta tIkSNa dhAravALuM ane du:sAdhya nayacakra dhAraNa karavAmAM AvatAM mithyAjJAnI puruSonA maskane zIdhra ja khaMDa khaMDa karI de che. 1202. (zrI amRtacaMdrAcAryadava, puruSArthasiddha-upAya, gAthA-59 ) * he bhAI ! jo potAnI zaktinI hInatAne kAraNe tuM tapazcaraNa nathI karato, vizeSa nathI bhaNato ke nathI vicArato, tema ja nathI dAna karato, to bhale na karI zake, paraMtu eka sarvajJa vItarAgadevanI zraddhA to Dha rAkha; kema ke je kArya karavA mATe ekalA arahaMta bhagavAna samartha che te kArya karavA tapazcaraNAdi koI paNa samartha nathI. 1203. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, zloka-2) * samyagdaSTi jIva aneka prakAranAM karmanAM udayaphaLa bhogave che, paraMtu atyaMtara zuddha svarUpane anubhave che, tethI karmanA udayaphaLamAM rati upajatI nathI, upAdhi jANe che, duHkha jANe che, tethI atyaMta lUkho che; AvA jIvane karmano baMdha thato nathI te lUkhA pariNAmonuM sAmarthya che ema jANo. 1204, (zrI rAjamallajI, kazaLaTIkA, kaLaza -134) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 228) (paramAgama - ciMtAmaNi * jemanA hRdayamAM anubhavano satya sUrya prakAzita thayo che ane subuddhirUpa kiraNo phelAIne mithyAtvano aMdhakAra naSTa kare che, jemane sAcA zraddhAnamAM rAga-dveSa sAthe saMbaMdha nathI, samatA pratye jemane prema ane mamatA pratye dveSa che; jemanI daSTi mAtrathI mokSamArga sadhAya che, ane kAyakaleza Adi vinA mana Adi yogono nigraha kare che, te samyajJAnI jIvone viSaya-bhoga paNa samAdhi che, hAlavuM - cAlavuM e yoga athavA Asana che ane bolavuM - cAlavuM e ja maunavrata che. 1205. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra zloka-29) * * * * kAma aura dhana haMmezA nirmala dhyAnake rokanevAle haiM, mahAna duSTa hai, AtmAke verI hai una donoMko choDa denA cAhiye taba mAnavako sukha paidA hotA hai. 1206. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-109 ) * jevI rIte dAvAnaLa dvArA sUkAM ane lIlAM vRkSo baLI jAya che tevI rIte dhyAnanA prakramaNathI - prajvalanathI, pAkA-kAcA karmonA samUhuM bhasma thaI jAya che. 1207. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, nirjarA adhikAra, gAthA-3) * he devI! jyAre tArI lakSmInI stuti karatAM zrutakevaLIo paNa e svIkAra kare che ke "ame stuti karavAmAM asamartha chIe " to pachI mArA jevA alpajJa manuSya je tArA viSayamAM "jaya" arthAta "tuM jayavaMta ho" evA be akSara kahe che tene paNa sAhasa ja samajavuM joIe. 1208. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati zrutadevatA stuti, zloka-4) * * * * kALanA nimittathI A pugalo svayaM Ave che, svayaM jAya che, svayaM maLe che, svayaM vikharAya che, ApoApa pudgala joDAIne vadhe che, ApoApa pudgala chuTA paDIne ghaTI jAya che. dekho - A pudgalano paNa potAnA pudgalanI jAti sAthe to saMbaMdha che. "paraMtu A jIvane e pudgalo paNa traNa kALamAM kyAre ya spardho nathI, pudgalo ApoApa ja khele che." 1209. (zrI dIpacaMdajI, AtmAvalokana, pAnuM-103) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (229 * he mana! tere dvArA jo aneka prakAra, bhAga, bhoga-bhoga karake choDa jA cUke haiM, aho! baDe khedakI bAta hai ki - vAra vAra unahI ko icchA karatA hai ve bhoga terI icchAmeM agni DAlaneke samAna hai arthAt tRSNAko baDhAnevAle haiM. tRSNAkI buddhiko rakhanevAlA aisA tU jo hai so terI tRmi una bhogase kabhI bhI nahIM ho sakatI hai. jaise kaDI dhUpase taptAyamAna sthAnameM yA Agame tapAe hue sthAnameM kisa taraha vela uga sakatI hai? 1210. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-61) * tIvra tRSA, tIvra sudhA, tIvra roga vagerethI pIDita prANIne dekhI ajJAnI jIva "koi paNa prakAre huM Ano pratikAra karuM" ema vyAkuLa thaine anukaMpA kare che. jJAnI to svAtmabhAvanAne nahi prApta karato thako (arthAt nijAtmAnI anubhavanI upalabdhi na thatI hoya tyAre,) saMkalezanA parityAga vaDe (-azubhabhAvane choDIne) yathAsaMbhava pratikAra kare che tathA tene duHkhI dekhIne vizeSa saMvega ane vairAgyanI bhAvanA kare che. 1211. (zrI jayasena AcArya, paMcAstikAya - TIkA, gAthA-137) * * * * buddhimAnAMko sadA hI prathama samyagdarzanakA upadeza karanA cAhiye. yaha samyagdarzana AtmAnA zuddha svabhAva hai. darzana jJAnamayI avinAzI nizcala AtmAkA guNa samyagdarzana hai. 121ra. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-175 ) * acetana anupayogI jaDa dekhatuM nathI, jANatuM nathI, e to prasiddha che. jo zarIra dekhatuM - jANatuM hoya to jIva gatyAMtara thAya tyAre zarIra kema dekhatuM nathI? mATe A dekhavA - jANavA vaDe potAne cetanarUpa pratyakSa nizcaya karI, svarUpane cetana mAnI, acetananuM abhimAna tajavuM e mokSanuM mULa che. 1ra13. | ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-94) * guru vahu hai jo guNa AdhyAtmika tattvakA upadeza dete ho, guru vahu hai jinakA AtmA zuddha svabhAvadhArI vItarAga hai. gurume samyagdarzana va samyajJAnakI pradhAnatA hai. jo darzanamohake udayase aMdhA hai vahu kuguruko guru mAna letA hai. 1214. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-182 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra30) (paramAgama - ciMtAmaNi * ahIM soma nAmanA rAjezreSThI kahe che ke bhagavAna! A vratAdi saMvaranAM kAraNomAM saMvara-anuprekSA ja sArabhUta che, te ja saMvara karaze, to pachI vizeSa vistArathI zo lAbha? bhagavAna nemicaMdra AcArya kahe che - trigumi lakSaNavALI nirvikalpasamAdhimAM sthita munione tenAthI ja (saMvara-anuprekSAthI ja ) saMvara thaI jAya che paNa temAM asamartha jIvone aneka prakAre saMvarano pratipakSI evo moha utpanna thAya che te kAraNe AcAryo vratAdinuM vistAra-kathana kare che. 1215. (zrI nemicaMdrasiddhAMtadeva, bRhad dravya saMgraha, gAthA-35) * he bhagavAna! tamArA je stotranA viSayamAM indra azakta che, Izvara (mahAdeva) anIzvara (asamartha ) che tathA dharaNendra paNa asamartha che: te tArA stotranA viSayamAM huM nibuddhi kavi (kevI rIte) samartha thaI zakuM ? arthAt thai zakuM nahi. tethI kSamA karo. 1216. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, RSabhastotra, zloka-59) * * * * jinakA AtmA satpaSake saMsargarUpI amRtake jharanese Adra (bhIMjA huAgIlA) rahatA haiM una puruSoke hI bhoga sulabha hote haiM aura unake hI una prApta hue bhogame tRSNAkI nivRtti (nispRhatA ) hotI hai. 1217. ( zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-15, zloka-20) * jemaNe vastunA yathArtha svarUpane paricayarUpa karyuM che evA munioe jyAre AtmA ane zarIranA ekapaNAne nayanA vibhAganI yukti vaDe jaDamULathI ukheDI nAkhyuM che- atyaMta niSedhyuM che, tyAre, puruSane jJAna tatkALa yathArthapaNAne na pAme? avazya pAme ja, kevuM thaine? potAnA nijarasanA vegathI kheMcAI pragaTa thatuM eka svarUpa thaine. 1218. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-28) * jJAnIonI karmathI utpanna thavAvALI kriyA baMdhanA nimittarUpa thatI nathI e to dUra raho arthAt temAM to koI Azcarya nathI paraMtu Azcarya to e che ke temanI jeTalI koI kriyA che te sarva kriyA pUrvabaddha karmonI nirjarAnA ja nimittarUpa thAya che. 1219. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI uttarArdha, gAthA-230) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (231 * A lokamAM nitya caMdra-sUryanA bhramaNavata, gaMgA nadInA pravAhanA vahananI mAphaka, vyavahAra-kALanI gatinI mAphaka, dravyanA paryAyanI mAphaka, lokanI nIce dhanavAta tanavAta vagere pavanonA niraMtara gamanonI mAphaka, (sarovaramAM) kamaLa AdinI niraMtara utpatti thayA kare che tema, Azcarya kAraka, zuddha AtmAnuM niraMtara smaraNa, mane mokSarUpa parama kalyANanI prApti mATe (kalyANaprada ) thAo. 1220. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhi. 6, gAthA-5) * kAmadadanA baDA bhArI roga hai, sadA hI isakA ilAja kaThina hai, saMsArako baDhAnemeM atizayarUpa hai aura sAMsArika duHkhoko utpanna karatA hI rahatA hai aisA buddhimAnone kahA hai. 1221. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-93) * * * * ahIM upadeza karIe chIe ke he bhavya ! he bhAI ! ahIM saMsAranA je du:kho batAvyAM teno anubhava tane thAya che ke nahi? tuM je upAyo karI rahyo che tenuM jUThApaNuM darzAvyuM che tema ja che ke nahi ? tathA siddha avasthA prApta thatAM ja sukha thAya e vAta barAbara che ke nahi? e badhuM vicAra! jo upara kahyA pramANe ja tane pratIti AvatI hoya to saMsArathI chUTI siddha avasthA pAmavAnA ame je upAya kahIe chIe te kara! vilaMba na kara ! e upAya karatA tAruM kalyANa ja thaze ! 1222. ( zrI ToDaramallajI, mokSamArgaprakAzaka, adhi-3, pAnuM-79) * jemane krodhAdi vikArabhAva vidyamAna che. te zuM deva hoi zake? arthAt te kadApi deva hoi zake nahi. jyAM prANIonI bAbatamAM dayA mukhya nathI tene zu dharma kahI zakAya? kahI zakAya nahi. jo samyajJAna nathI te zuM tapa ane guru hoi zake che? hoi zake nahi. je saMpattimAMthI pAtrone dAna ApavAmAM AvatuM nathI te saMpatti zuM saphaLa koi zake? arthAt na hoI zake. 1223. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dAna adhikAra, zloka-18) * he jIva! jo sabhI jIvoMke eka svabhAvavAle nahIM jAnatAM, usa ajJAnIke samabhAva nahi rahatA, jo samabhAva saMsAra-sAgarake tairaneko nAyake samAna hai. 1224. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2. gAthA-105) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 23ra) (paramAgama - ciMtAmaNi * AtmA ane karma vacce bhedajJAnanI daDha rekhA doravI joie, arthAt jevuM bhaNyo tevuM karavuM joie; ane cittane jyAM-tyAM bhamAvavuM na joIe, Ama kare tene AtmAmAMthI karma dUra jaI jAya che. 1225. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gathA-83) * * * * prazna- buddhimAna puruSe konAthI DaravuM joIe? uttaraH- buddhimAna puruSe saMsArarUpI bhayaMkara aTavIthI (ke jyAM janma-maraNanA bhayaMkara duHkho sahevA paDe che tenAthI) DaravuM joie. 1926. | (zrImad rAjarSi-amodhavarSa, ratnamAlA, zloka-22) * he nAtha! jo pagathI mAthA sudhI AkhuM zarIra moTI moTI loDhAnI sAMkaLothI khUba majabUta jakaDAI gayuM che tathA kaThora, tIkSNa beDIothI jeonI jAMdho khUba ghasAI rahI che evA loko paNa ApanA nAmarUpI pavitra maMtranuM niraMtara smaraNa karavAthI bahu jaldIthI e baMdhananA bhayathI mukta thaI jAya che. 1227. (zrI mAnatuMga AcArya, bhaktAmarastotra, zloka-46 ) * jaba samyagdarzanake hote hI AtmajJAnakA aMkUra pragaTa hotA hai taba hI hitakArI AtmajJAnake sthAna udaya hokara baDhane lagate hai arthAt jaise aMkurase vRkSa baDhatA hai jaise samyakatva sahita samyajJAnase AtmajJAnakA vRkSa baDhatA jAtA hai. AtmajJAnakI guphAme rahanA hI gumi hai. jahAM mana, vacana, kAya tInakA nirodha hai. isa AtmAnubhAvarUpI guphAke bhItarase uThakara jJAnanA prakAza phelatA jAtA hai arthAt AtmAnubhavanase hI kevalajJAna hotA hai. 1228. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM-20) * * * * he prabhAkara bhaTTa ! Age kahe jAnevAle nayake bhedase AtmA sarvagata bhI hai, AtmA jaDa bhI hai aisA jAno, AtmAko dehake barAbara bhI mAno, AtmAko zUnya bhI jAno, na vibhAgase mAnanemeM koI doSa nahIM hai, aisA tAtparya hai. 1229. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1, gAthA-51) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (233 paramAgama - ciMtAmaNi) * jagatamAM ajJAnI manuSyo paNa potAne ahitakArI vastuomAM prema dharAvatAM nathI. jeo viSaya bhogAdimAM phasAI rahyAM che tevA viSayAdimAM phasAI rahelAM manuSyo paNa je vastuone ahitakArI samaje che tene turata ja choDI de che. juo strI e temane atyaMta priya vastu che paNa jo eka vakhata jANavAmAM Ave ke A strI mane choDI koi anyane cAhe che, anyathI rame che, to te ja vakhate tene te choDI de che. paNa tuM to viSayonI bhayaMkaratA sAkSAt anubhava karI cUkyo che, ekavAra nahi paNa vAraMvAra aneka bhavomAM e ja kaDavo anubhava karato Avyo che, topaNa tethI tuM kema virakatacitta thato nathI? bhojanamAM viSa che ema mAlu paDyA pachI kyo vivekI manuSya tene grahaNa kare? viSayo e viSathI paNa bhayaMkara du:khaprada che, chatAM tuM e ja viSayakuMdamAM paDavA icche che? 1230. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-192 ) * * * * isa saMsArarUpI raMgabhUmi para yahu jIva nAnA prakAra, zarIrarUpa veza dhAraNa kara naTakI tarahuM nATaya lIlA karatA hai, jisaprakAra raMgabhUmimeM naTa aneka prakAra, citravicitra pAtroMke rUpa dhAraNa kara unhIM jaisI ceSTA karatA hai aura darzakalogoM ko vAstavikakI sI bhrAMti karI detA hai, usIprakAra yahu jIva bhI janmaraNarUpa Isa saMsAra raMgabhUmi para manuSya, tiryaMca, naraka, deva ina gatiyome nAnA prakAranI ekendriyAdi jAtiyoMmeM janma lekara nAnA prakArathI zubha-azubhabhAvarUpa ceSTA karatA huA apane pUrvopArjita nAnA prakArane karmonA sukha-duHkha phala bhogatA huA bhramaNa karatA hai, jaba jisa paryAyako dhAraNa karatA hai usa samaya usase tanmaya hokara maiM usa paryAyarUpa hI haiM aisA bhramase mAnatA hai. 1231. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-252 ) * * * * he Atmana ! jo tuje saMsArake cakrame DAlate haiM, va tere bAMdhava ( hitaiSI) nahIM hai, kiMtu jo munigaNa (gurumahArAja) tere hitakI vAMchA karake baMdhutA karate hai arthAt hitakA upadeza karate haiM, svarga tathA mokSakA mArga batAte haiM va hI vAstavameM tere sacce aura parama mitra hai. 123ra. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-2 zloka-22) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 234) (52mAgama - ciMtAmaNi * jo manuSyanI pAse traNe lokane vazIbhUta karavA mATe advitIya vazIkaraNamaMtra samAna dAna ane vrata AdithI utpanna thayela dharma vidhamAna hoya to evA kayA guNa che je tenA vaza na thai zake? te kayuM sukha che je tene prApta na thaI zake? ane evI kaI vibhUti che je tene AdhIna na thatI hoya? arthAt dharmAtmA manuSyane sarva prakAranA guNa, uttama sukha ane anupama vibhUti paNa svayameya prApta thaI jAya che. 1233. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, dAna adhikAra, zloka-19 ) * je gRhastha, muni, zuddha cittUpanAM lakSaNane jANatAM nathI tene paMcanamaskAra Adi smaraNa zreSTha che. 1234. * sUkSmAdi padArtho parokSa koi mAhAtmya che ke jethI temane A (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhi. 13, gAthA- 12) hovA chatAM paNa samyagdaSTionA samyaktvanuM evuM jagatanuM Astikaya-pUrvaka jJAna hoya che. 1235. ( zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, uttarArdha, zloka- 487) *** * tapa, zruta (zAstrakA jJAna), yama (mahAvrata ) jJAna (bahuta jAnanA ), dhyAna aura dAna karanA tathA satyazIla vratAdika jitane uttama kArya hai una sabakI mAtA eka ahiMsA hI hai. ahiMsAvratarka pAlana vinA uparyukta guNomeM se eka bhI nahi hotA. isa kA2Na ahiMsA hI samasta dharma kAryoMkI utpanna karanevAlI mAtA hai. 1236. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-8, zloka-42 ) * jinavANIrUpa sUtranuM ullaMghana karIne upadeza denAra puruSa bhale kSamAdika ghaNA guNa tathA vyAkaraNAdi vidyAonuM sthAna hoya to paNa te choDavAyogya che. jema lokamAM viSadhara sarpa zreSTha maNi sahita hoya to paNa vighnakArI che tethI choDavAyogya che. 1237. (AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMtaratnamALA gAthA-18) mokSamArga prakAzakamAM A gAthA uddhata karI che, pAnuM- 16) * mA moharUpI aMdhakAra samUhane je lIlAmAtramAM naSTa kare che ane jagatanA svarUpane prakAze che evuM anekAMtamaya teja sadA jayavaMta varte che. 1238. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, kaLaza-2 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (235 * deva-dAnavomAM ane naraka-tiryaMca-manuSyomAM, jinezvare kahelAM dharmane choDIne bIjo koI padArtha zubha nathI ema ciMtavana karavuM joie. jagatamAM dharma vinA anya kAMI paNa zubha nathI ema he muni ! tuM jANa. 1239. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, anuprekSA adhikAra, gAthA-35 ) * viSayoke lampaTI mUrkha logone Isa manuSya janmako, jisase svarga tathA mokSa kI siddhi kI jA sakatI hai, alpa Indriya sukhake artha khokara apaneko tiryaMcagati va narakagatime jAneke yogya kara liyA. 124). (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-318) * samadarzI honA samiti hai. nizcaya samyagdarzana-jJAna-cAritra rUpa hokara samatA bhAvako pAnA samiti hai. AtmAko paramAtmAne samAna anubhava karanA samiti hai. zuddha samyagdarzana ke dvArA AtmAkA anubhava karanA samiti hai. 1241. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-614) * jema koI puruSa kiMcitmAtra paNa potAnuM dhana ApavA icchato nathI, paraMtu jyAM ghaNuM dravya jatuM jANe, tyAM IcchApUrvaka alpa dravya ApavA upAya kare che, tema jJAnI kiMcitmAtra kaSAyarUpa kArya karavA Icchato nathI, paraMtu jyAM ghaNAM kaSAyarUpa azubha kArya thatuM jANe, tyAM icchA karIne paNa alpa kaSAyarUpa zubhakArya karavAno udyama kare che. 1242. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhikAra-7, pAnuM - 211) * yaha saMsArarUpI vana duHkharUpI ajagarose bharA huA hai, yahAM ajJAnarUpI aMdhakAra phelA huA hai. Isa vanameM durgatirUpI bhIloMkI tarapha le jAnevAlA khoTA mArga hai. aise vanameM sarva hI saMsArI prANI bhramaNa kiyA karate haiM. paraMtu catura manuSya isI vanake madhyame guruke vacana rUpI dIpakako, jo nirmala jJAnake prakAzane camaka rahA hai. pAkara ke sacce mArgo TUMDhakara avinAzI AnaMdamayI padako pahuMca jAtA hai. 1243. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anityapaMcAzata, zloka-17) * strIno vizvAsa karavo te vAghano, viSano, corano, agnino, jaLano, madonmatta hAthIno, kALA sarpano tathA zatruno vizvAsa karavA barAbara che. 1244. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-951) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 236) (paramAgama - ciMtAmaNi * apane padayogya mAna kare haiM. rAjaviruddha, lokaviruddha, dharma - viruddha mAna nAhIM karai hai so bhI dravya, kSetra, kAla, bhAvakI yogyatA sahita karai hai. bahuri deva, guru, dharmAdikake nikaTa aSTa prakAra mada nAhIM kare hai, catuvidhasaMghaso mada nAhIM kare hai, tahAM nirmada hoya hai. bahuri apane padake thAMbhane virSe mAna kare hai, tahAM prANa jAtA bhI mAna nAhIM taje haiM, binA prayojana kisIkA mAnabhaMga nAhIM kare , kisIsuM binA prayojana adekhasakA bhAva nAhIM rAkhe ityAdi apratyAkhyAnamAnabhAva jAnanA. 1245. (zrI dIpacaMdajI, bhAvadIpikA, pAnuM- 64) * jo koI kaThina bhArI Apattiko pAra karake apane bhovome vikAra nahIM Ane dete he mAnava Isa lokameM dhanya hai. kayoMki unako mane sAdhu - vRttimeM A gayA hai. 1246. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-166 ) * he mahAyajJa! he mune ! tUne pUrvokta saba rogoMko pUrvabhavomeM to paravaza sahe, isa prakAra hI phira sahegA; bahUta kahunese kayA? bhAvArtha - yahu jIva parAdhIna hokara saba du:kha sahatA hai. yadi jJAnabhAvanA kare aura duHkha Ane para usase calAyamAna na ho isa taraha svavaza hokara sahe to karmakA nAza kara mukta ho jAve, isa prakAra jAnanA cAhiye. 1247. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvApAhuDa, gAthA-38) * * * * jevI rIte pavananA lAgavAthI agni bhabhUkI UThe che, tevI rIte bAra bhAvanAonuM cittavana karavAthI samatA rUpI sukha pragaTa thAya che. jyAre jIva AtmasvarUpane jANe che tyAre ja jIva mokSasukhane prApta kare che. 1248. (zrI daulatAmajI, chaDhALA, DhALa-5 zloka-2) * zrIguru guNakA hI upadeza karate haiM. apane AtmajJAnamayI svabhAvase ve zuddha tattvakA hI upadeza karate haiM. zrI guru AkAzaka samAna nirlepa va nirmohI va nibaMdha hai. jaise sUryake prakAza hote hI yukAyaka aMdhakArakA nAza ho jAtA hai jaise zrIguru ke vacanoMkI kiraNAvalI ke prakAza hote hI bhavya jIvoMke ajJAna aMdhakArakA nAza ho jAtA hai. 1249. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-17) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (237 * je svajana samyakatva jJAnI dharmAtmA haiM te to aisA vicAre huM jo inakA baDA bhAgya jo sarva kalyANakAriNI yoM jinezvarI dIkSA huma sArikhe kAyarajanakuM alabhya ara tinakI nAnA bhAMti stuti kare hai, ara ApakuM dhikAra mAneM hai, hamArA aisA bhAgya kaba hogayA jo hama bhI Isa dazAko prApta hoMge, ara humArA bhI baDA bhAgya huM jo hamAre kula virSe munipadake dhAraka puruSa bhaye... (koI samyagdaSTi dIkSita thAya che tyAre tenA svajana samakitI uparokta vicAra kare che.) 1250. (zrI dIpacaMdajI, bhAvadIpikA, pAnuM- 168) * he vatsa! viSaya - kaSAyone choDIne manane AtmAmAM sthira kara, ema karavAthI cAragatinA cUrA karIne tuM atula paramAtmapadane pAmIza. 1251 (munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-198) * he mUDha prANI! yaha pratyakSa anubhava hotA hai ki isa saMsArameM je vastuonA samUhuM so paryAyoMse kSaNa kSaNameM nAza honevAlA hai. Isa bAtako tU jAnakara bhI ajAnA ho rahA hai, yahuM terA kyA Agraha hai? kayA tuja para koI pizAca caDa gayA hai jisakI auSadhi hI nahIM hai? 1rapara. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-2, zloka-14) * eka manuSyanI pAse uttama pAtrane Apela dAnathI utpanna puNyano samUha che e bIjA manuSya pAse rAjyalakSmI vidhamAna che. chatAM paNa prathama manuSyanI apekSAe dvitIya daridra ja che kAraNa ke tenI pAse AgAmI kALamAM phaLa ApanAra kAMi paNa bAkI nathI. 12pa3. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dAna adhikAra, zloka-20) * lAlacoLa AMkhovALo madonmatta ane koyalanA kaMTha jevo kALo ane krodhe karIne chaMcheDAyelo evo sarpa UMcI pheNa karIne sAmo ghasI Avato hoya tene paNa je mANasanI pAse ApanA nAmarUpI nAgadamanI auSadhi hoya to te mANasa niHzaMkapaNe tene oLaMgI jAya che. evo sApa paNa ApanA bhaktane karaDI zakato nathI. 1254. ( zrI mAnatuMga AcArya, bhaktAmarastotra, zloka-41) * tRSNAkI Agase pIDita mana atizaya karake jalA karatA hai. saMtoSarUpI jalake binA usa jalanakA zamana nahIM kiyA jA sakatA, 1255. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-245) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 238) (paramAgama - ciMtAmaNi prazna- avadhAraNA (niMdA, avahelanA - avajJA, upekSA) kyAM karavI? uttaraH- duSTa puruSa, para strI ane paradhananI sadAya upekSA karavI joIe - temanAthI sadAya dUra rahevuM joie. (duSTa puruSa, para strI ane pArakA dhananA paricayanI sadA avahelanA karavI joie.) 1256. (zrImada rAjarSi amodhavarSa, ratnamAlA, zloka-18) * * * * jainadharmamAM to evI AmnAya che ke - pahelAM moTuM pApa choDAvI, pachI nAnuM pApa choDAvavAmAM Ave che. tethI e mithyAtvane sAtavyasanAdithI paNa mahAna pApa jANI pahelAM choDAvyuM che. mATe je pApanA phaLathI Darato hoya, tathA potAnA AtmAne duHkhasamudramAM DUbAvavA na Icchato hoya, te jIva A mithyAtva-pApane avazya choDo. 1257. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 6, pAnuM -198) * parigrahavaMta samyagdaSTi paNa anubhavane koi koi veLA kare che, teo paNa dhanya che - mokSanA sAdhaka che; je samaye anubhava kare che te samaye siddha samAna amyAna Atmattvane anubhave che. ekadeza svarUpa anubhavamAM svarUpa anubhavanI jAti pIchANI che. anubhava pUjya che - parama che - dharma che -sAra che - apAra che, uddhAra kare che, avikAra che, bhavapAra kare che, mahimAne dhAraNa kare che, doSane haravAvALo che ane tenAthI cidAnaMdano sudhAra che. 1258. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAzaka pAnuM-95) * * * * kSINa ho gayA hai moha jisakA aura zAMta ho gayA hai kaluSa kaSAyarUpa maila jisakA aise samabhAvomeM ArUDha hue yogIzvarako Azraya karake hariNI to siMhake bAlakako apane putrI buddhise sparza karatI vA yAra karatI hai aura gau hai so vyAghase baccako putrakI buddhise pyAra karatI hai. mArjarI haMsake baccako snehI daSTie vazIbhUta ho sparzatI hai tathA mayUranI sarpaka bacce ko pyAra karatI hai. isI prakAra anya prANI bhI janmase jo baira hai usako mada rahita ho choDa dete haiM. yahu sAmyabhAvakA hI prabhAva hai. 1259. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-24, zloka-ra6 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (239 paramAgama - ciMtAmaNi) * he sarasvatI! je tAruM teja na divasanI apekSA rAkhe che ke na rAtrinI ya apekSA rAkhe che, na atyaMtaranI apekSA rAkhe che ane na bAhyanI paNa apekSA rAkhe che; tathA na saMtApa kare che ane na jaDatA paNa kare che, te samasta padArthone prakAzita karanAra tArA evA tejanI huM stuti karuM chuM. 126O. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, zrutadevatA stuti, zloka-2) * pUrva pariNAmayukta dravya che te to kAraNabhAvathI varte che tathA te ja dravya uttarapariNAmathI yukta thAya tyAre kArya thAya che ema tame niyamathI jANo. 1ra61. (zrI svAmI kArtika, bAra anuprekSA gAthA-230) * Isa saMsAracakrameM ghUmate hue isa jIvane ekendriyase lekara paMcendriya taka aisA bhI zarIra nahIM hi jo isane dhAraNa nahIM kiyA. isa saMsArameM aisA koI sukha nahIM jo isa jIvane nahIM bhogA. aisI koI gati nahIM jo isa gatimAna jIvane dhAraNa nahIM kI. aisA koI rAjavaibhava nahIM jo Isa jIvako paricita nahIM, Isa jIvane bhogA nahIM. aisA koI cetana-acetana padArtha yAda kSetra nahIM jo isa jIvako paricita-anubhUta nahIM hai. 1262. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-248) * AcArya kahate haiM - ki dekho.. , jisako niyamase mokSa honA hai. aura jo cAra jJAna-mati, zruta, avadhi aura mana:paryaya Inase yukta hai aisA tIrthakara bhI tapazcaraNa karatA hai, Isa prakAra nizcayase jAnakara jJAnayukta hone para bhI tapa karanA yogya hai. 1ra63. (zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-60) * je samaye tapasvI aMtarAtmAne mohavazAt rAga ane dveSa utpanna thAya te ja samaye te tapasvIe zuddhAtmasvarUpanI bhAvanA karavI. ema karavAthI rAga-dveSAdi kSaNavAramAM zAnta thai jAya che. 1264. (zrI pUjyadasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-39) * Atmahita-vAMchaka paMDitakA kartavya hai ki vipattiyoke paDane para bhI jisa tarahu manameM atyadhika vikAra utpanna na ho usa taraha hI AcaraNa karanA cAhiye. 1265. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-165 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 240) (paramAgama - ciMtAmaNi * aMge upara lAgelI dhULa e jene mana AbhUSaNa che, zilAtala e ja jene mana suMdara Asana che, raja ane kaMkarayukta pRthvI jene mana sukhada zaiyA che, siMhAdi krUra prANIo jyAM nivAsa kare che, evA durgamya giri guphA Adi sthAna jene mana gRha che, "A dehu mAro ane huM A dehano" evA mithyA vikalpathI rahita nirmaLa che buddhi jenI tathA tUTI gaI che anAdi ajJAnarUpa gAMTha jenI - evA vijJAnaghana mokSanA parama pAtra niHspRhasatapuruSo amArA aMtaHkaraNane pavitra karo. 1266. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-259 ) * jo sukha vItarAga munike prazamarUpa vizuddhatApUrvaka hai usakA anaMtavA bhAga bhI indrako prApta nahi hai. 1267. ( zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-21, zloka-3) * dAvAnaLathI saLagatAM vanamAM zIdhra gamana karanAra aMdha manuSya marI jAya che, tevI ja rIte baMne paga vinAno laMgaDo mANasa dAvAnaLane joto hovA chatAM paNa cAlavAmAM asamartha hovAthI baLIne marI jAya che. agnino vizvAsa na karanAra manuSya netra ane paga saMyukta hovA chatAM paNa ukata dAvAnaLamAM bhasma thaI jAya che. tethI ja samyagdarzana, samyajJAna ane samyakracAritra e traNenI ekatAne prApta thatAM ja temanAthI siddhi prApta thAya che; ema nakka samajavuM joie. 1268 (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdIpaMcaviMzati, adhi-1, zloka-75) * * * * jJAnano piMDa AtmA ja amAro loka che, jemAM mokSanuM sukha maLe che. jemAM doSa ane duHkha che evA svargAdi anya loka mArA nathI! nathI! nathI! sugati ApanAra puNya ne duHkhadAyaka durgatinuM pada ApanAra pApa che, te baMneya nAzavaMta che ane huM avinAzI chuM- mokSapurIno bAdazAhu chuM. evo vicAra karavAthI paralokano bhaya satAvato nathI. jJAnI manuSya potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI niHzaMka rahe che. 1269. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada-11) * jema loDhAno saMga karavAthI agni paNa moTAmoTA ghaNa vaDe piTAya che, tema duSTajanonA saMgathI bhalA puruSonAM guNo paNa naSTa thaI jAya che. 127). (munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-148) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) (241 * vItarAga atIndriya sukhanA svAdathI rahita jIvone upabhogya paMcendriyaviSayo, atIndriya AtmasvarUpathI viparIta pAMca indriyo, aza2I2 AtmapadArthathI pratipakSabhUta pAMca zIro, manogata vikalpa- jALa rahita zuddhajIvAstikAyathI viparata mana, karmarahita AtmadravyathI pratikULa ATha karmo ane amUrta AtmasvabhAvathI pratipakSabhUta bIjuM paNa je kAMi mUrta hoya te badhuM puddagala jANo. 1271. (zrI amRtacaMdrAcArya, paMcAsitakAya-TIkA, gAthA-82 no bhAvArtha ) *** - advitIya rasa jisake, aisA yaha manuSya taba taka hI uddhata jaba taka ki kAlarUpI siMhakI garjanAkA zabda nahi sunatA. gaI aisA zabda sunate hI saba khela-kUda bhUla jAtA hai. 1272. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-2, zloka-13) * jisa prakAra sUryake dvArA jagat prakAzamAna ho uThatA hai usI prakAra. jisake dvArA jaina zAsana prakAzamAna ho uThatA hai usake doMno caraNakamaloMko dharmAtmA apane mastaka para dhAraNa karate haiM. jisa prakA2 samudra ratnoMkI utpattikA sthAna hai, usI prakAra jinazAsana prabhAvanA karanevAlA zrImAna puruSa dharmakI utpattikA kAraNa hai. AcArya guNabhadra kahate haiM ki harSarUpI phloMse vyAsa mere manarUpI raMgabhUmimeM jinendra praNIta samIcIna dharmakI prabhAvanAkA abhinayarUpI mahA naTa sadA nRtya karatA rahe. 1273. (zrI guNabhadrAcArya, mahApurANa, bhAga-2, paTasaptatima parva, zloka-424-425-427) * parAkrama hI hokara dauDatA kUdatA hai. arthAt terI mauta A *** * dUsarA koI kumArgagAmI ho gayA hai to bhI use manA hI karanA cAhiye yaha to ThIka hI hai, paraMtu viSayoMke kumArgemeM jAnevAle apane manako atizayarUpa kayoM nahIM rokanA cAhiye avazya rokanA cAhiye. 1274. - (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-175 ) * mAruM maraNa nathI to mane Dara kono ? mane vyAdhi nathI to mane pIDA kevI ? huM bALaka nathI, huM vRddha nathI, huM yuvAna nathI. e sarva avasthAo pudgalanI che. 1275. (zrI pUjyapAda AcArya, iSTa-upadeza, gAthA-29) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 242) (paramAgama - ciMtAmaNi * jahAM apane rAjyAdi nyAyakAryathI siddhike arthi mAyA kare hai, pahalAke Thiganeke arthi mAyA nAhIM kare, hai, vA apanA dhana, sampadA, prANAdi rakhane ke arthi mAyA kareM hai vA apane dharma rAkhanakI arthi mAyA kare hai, so bhI dravya, kSetra kAla, bhAvakI yogyatA sahita karai hai. parAyA dhana, prANI, strI, saMpadAdi haraNeke arthi mAyA nAhIM kare hai. ityAdi mAyA kare hai so apratyAkhyAna - mAyAbhAva jAnanA. 1276. (zrI dIpacaMdajI, bhAvadIpikA pAnuM- 65 ) * * * * je jIva tattvathI paDhI - suNI vAto karI karIne potAne tattvajJa mAnI bese che te to bALaka che; ane je jhAjhI vAto karavAnuM choDIne aMtaramAM sadAya AtmaanubhUtinA AnaMdano svAda lya che te muninAyaka che. 1277. ( zrI namIzvara - vacanAmRta-zataka, zloka-47) * sAMsArika viSayonI abhilASA tathA karmodayathI utpanna thavAvALA aneka prakAranA duHkha tathA karmamaLano nAza karavAmAM je samartha che te bhAvatIrtha samajavuM joie arthAt bhAvatIrthanA sevanathI sAMsArika abhilASA naSTa thAya che, karmajanya du:khano nAza thAya che tathA karmamaLano kSaya thAya che. A traNa guNa bhAvatIrthamAM che. ahIM jinezvare kahela bAra aMgarUpa zrutajJAnane bhAvatIrtha samajavuM. 1278. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, pa Avazyaka-adhikAra, gAthA-72 ) * jo puruSa indriyasamUhako vaza nahi karake sAkSAt mokSa (karma - rahita) honA cAhatA hai vahu durbaddhi apane mastakakI Takkara lagAkara parvatako toDanA cAhatA hai. aisI avasthAmaiM usakA mastaka hI phUTegA parvata to kisI prakAra phUTegA hI nahIM. 1279. ( zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-20, zloka-31) * * * * zrI jinendrane cakSudarzanako kahA hai. nizcayase jJAnacakSuse AtmAko dekhanA hI cakSudarzana hai vahI AMkha hai jo AtmajJAnanA darzana kare. bhedavijJAnapUrvaka AtmajJAnakA jo abhyAsa karanA hai yahI abhyAsa vahu sAdhana hai jisase AtmArUpI kamala karmose chUTakara apane svabhAvame praphullita ho jAtA hai. aisA zrI jinendrane kahA hai. 1280. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM- 77) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (243 * tAro AtmA jJAnamaya che, tenA bhAvane jyAM sudhI nathI dekhyo tyAM sudhI citta bicAruM dagdha ane saMkalpa-vikalpa sahita ajJAnarUpa varte che. 1281. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-pa6 ) * jIvoke manarUpI daityakA prabhAva durviciMtya hai kisIke ciMtavanameM nahi A sakatA. kayoMki yaha apanI caMcalatAprabhAvase daza dizAome daityoke samUham, indrane pUromeM, AkAzameM tathA dvIpasamUdrAme vidyAdhara manuSya deva dharaNIndrAdike nivAsasthAnomeM tathA vAtavalayo sahita tIna lokarUpI gharameM sarvatra Adhe kSaNameM hI bhramaNa kara AtA hai. isakA rokanA atizaya kaThina hai. je yogIzvara ise rokate haiM ve dhanya haiM. 1282. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-22, zloka-34) * * * * jyAre zarIra koI asAdhya rogathI athavA vRddhAvasthAthI asamartha thai jAya che, deva-manuSyAdikRta koI durnivAra upasarga AvI paDe, koI mahAduSkALathI dhAnyAdi bhojana padArtho duSmApya thaI jAya athavA dharmano nAza karavAvALA koI vizeSa kAraNa AvI maLe tyAre potAnA zarIrane pAkI gayelA pAna samAna athavA telarahita dIpaka samAna ApoApa vinAzasanmukha jANI, saMnyAsa dhAraNa kare. 1283. (zrI amRtacaMdrAcArya, puruSArtha siddhi upAya, zloka-178) * * * * baMdhana samAna koI duHkha nathI ane chUTavA samAna koI sukha nathI. baMdhanathI baMdhAyela pazu paNa chUTavA Icche che ane jyAre te chUTe che tyAre sukhI thAya che. A sAmAnya baMdhananA abhAvathI paNa pazu sukhI thAya che to karma - baMdhananA abhAvathI jJAnIjana parama sukhI thAya temAM zuM Azcarya che ! 1284. (zrI yogIndradeva, paramAtma-prakAza, adhi. -2, gAthA-5) * AcAryadava kahe che ke he bhavya jIvo ! jo tame jinamatane pravartAtavA cAhatA ho to vyavahAra ane nizcaya-e baMne nayone na choDo; kAraNa ke vyavahAranaya vinA to tIrtha-vyavahAramArgano nAza thai jaze ane nizcayanaya vinA tattva (vastu) no nAza thaI jaze. 1285. (zrI samayasAra, gAthA-12 no udbhUta zloka) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 244) (paramAgama - ciMtAmaNi * je vairya dhAraNa karanAra che, saMsAra - samudrane taranAra che, sarva prakAranA bhayono nAza karanAra che, mahAyoddhA samAna dharmamAM utsAhI rahe che, viSaya - vAsanAone bALI nAkhe che, AtmahitanuM ciMtavana karyA kare che, sukha-zAMtinI cAla cAle che, sadguNonA prakAzathI jhagamage che. AtmasvarUpamAM ci rAkhe che, badhAM nayonuM rahasya jANe che, evA kSamAzIla che ke badhAMnA nAnA bhAI banIne rahe che athavA temanI sArI - narasI vAta sahana kare che, hRdayanI kuTilatA choDIne saraLa cittavALA thayA che, du:kha-saMtApanA mArge cAlatA nathI, AtmasvarUpamAM vizrAma karyA kare che, evA mahAnubhAva jJAnI kahevAya che. 1286. (zrI banArasIdAsajI, nATaka-samayasAra, mokSa dvAra, pada - 46) * jaise tArAoke samUhameM caMdramAM adhika hai aura mRgakula arthAt pazuone samUhameM mRgarAja ( siMha) adhika hai jaise hI RSi (muni ) aura zrAvaka Ina do prakAraka dharmoe samyakatva hai va adhika hai. 1287. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-144) * AtmA jJAnasvarUpa hai, yadi isakI sevA kI jAva to yaha utkRSTa, nirmala jJAnako detA hai. jaba ki zarIra jJAnarahita hai, yadi IsakI sevA kI jAva to vahu ghora ajJAnako hI detA hai. Isa jagatameM yahuM bAta sarva sthAnameM prasiddha hai ki jisake pAsa jo hotA hai vahI diyA jAtA hai. koi bhI dAnI AkAza, phUlako kahIM bhI kisIko bhI nahIM de sakatA hai. 1288. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-45) * nizcayanayakara vItarAga nirvikalpa svasaMvedana pariNAmarUpa jo nijabhAvoMkA abhayadAna nija jIvakI rakSA aura vyavahAranayakara paraprANiyoMke prANoMkI rakSArUpa abhayadAna yaha svadayA-paradayAsvarUpa abhayadAna hai, usake karanAloke svarga mokSa hotA hai, IsameM saMdeha nahIM hai InaseMse jo acchA mAlu paDe use karo. 1289 (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2, zloka-127) * jene jIvana ane dhananI AzA che, tene mATe karma vidhAtArUpa bane che, paraMtu je mahAbhAgyane AzAno ja abhAva varte che, tene vidhAtA zuM karI zake ema che? 129) (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-163) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (245 paramAgama - ciMtAmaNi ) * yaha AtmA jisa prakAra kAma aura arthake liye avizrAMta parizrama karatA hai usa prakAra yadi apane svArtha arthAt mokSa vA mokSamArgomaM lAlasArahita pravRtti kare to kayA yaha karmose mukta na ho? avazya hI ho. 1291. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-21, zloka-27) * he vatsa! bahu paDhavAthI zuM che? tuM evI jJAnacinagArI pragaTAvatAM zIkha ke je prajvalita thatAM ja puNya ane pApane kSaNamAtramAM bhasma karI nAMkhe. 1292. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-87) * je zrAvaka jyAM tyAM doDavAvALA manane vaza karyuM che teNe saMtoSarUpa amRtane prApta karIne kayA sukhane prApta karyuM nathI? arthAt saMtoSanI prApti thavAthI teNe sarva prakAranA sukhane prApta karyuM che, kAraNa ke kharekhara saMtoSa e ja sukha che ane asaMtoSa e ja duHkha che. 1293. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, gAthA-795) * * * * guru mahArAja baDe gaMbhIra hai. gurune anaMtajJAnako bheda pA liyA hai. guru mahArAja prakAzanIya samyagdarzanakA svarUpa dikhAte haiM. gurune apane zabdome amRta-rasa milA diyA hai. arthAt guruke Atma-pratIti karAnevAle vacanauko sunakara zrotAone bhItara AnaMdarUpI amRta-rasakA svAda A jAtA hai. guruke vacana sarva bhayako dUra karanevAle hai tathA zAMtimaya hai. 1294. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM-16 ) * saMsArarUpI ghaTIyaMtramAM eka pATalI samAna eka vipatti dUra karAya te pahelAM to bIjI ghaNI vipattio sAme upasthita thAya che. 1295. (zrI pUjyapAda AcArya, iSTopadeza, gAthA-12) * zAstrajJAnakA uttama la vairAgya hai aisA buddhimAnone kahA hai. usa zAstrajJAnase jo koI dhanakI cAhanA karate haiM ve to amRta pIkara viSakI cAha karate haiM. 1296. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-308) * mukti to te jIvanI dAsI che ke je Atmatattvane ekacitte niHzaMkapaNe jANe che; ane anya mithyAvAda sAMbhaLavAmAM AkarSaka lAge topaNa tenAthI te bharamAto nathI ke madamAto ( viSayAsakata ) thato nathI. 1297. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-8) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 246) (paramAgama - ciMtAmaNi * AnaMdamayI daSTikA rahanA hI jJAnaprakAzameM ramaNa karanA hai. usa AtmAnaMdake bhogase AkulatA yA duHkhake chidra vilA jAte haiM. arthAt AtmAnaMdameM magana honese sarva sAMsArika duHkha kSaya ho jAte haiM. vahu AtmAnaMda baDI balavAna zakti hai, usa balake samAna koi bala nahIM hai, jaba AtmAnaMdameM magna huA jAtA hai taba hI dhyAnakI agni jalatI hai jo karmo ke baMdhanako jalA detI hai. 1298. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM-17) * * * * zuddha AtmAnA ciMtanamAM je mumukSujano tatpara rahe che te traNa lokamAM prazaMsApAtra che. AtmaciMtanamAM tallIna manuSya kadApi kALo hoya, karNahIna hoya, kadrupo hoya athavA nakaTo, khaMdho, karkazavANI vALo, ThIMgaNo, pAMgaLo, sUMTho, netrahIna, mUMgo, laMgaDo, nirdhana, abhaNa, bahero koDha vagere roga yukta hoya to paNa nirmaLa jJAnavALA jJAnIjano tenA zarIra tarapha na jotAM tenA addabhUta anupama AtmaciMtanarUpa puruSArtha tarapha dRSTi detAM tene ja prazaMsApAtra gaNe che bIjo manuSya sarvAge suMdara rUpavALo, madhura vANIvALo, ghaNAM zAstrono abhyAsI, dhanavAna ke nirogI hoya chatAM te ja citUpaciMtanathI rahita che to tene koI jJAnI kadI prazaMsApAtra gaNatA nathI. 1299. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-2, gAthA-11) * * * * he mUDha prANI ! aneka prakAranI asatya kaLA, caturAi, zRMgAra Adi khoTI vidyAonA kautUhalathI potAnA AtmAne Thaga nahi, paNa tAre karavA yogya je kaMi hitakara kArya che tene kara. jagatanI A samasta kaLAonuM jJAna vinAzaka che. zuM tuM A vAta nathI jANato? 13OO. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-2, zloka-3) * jevI rIte ratna-parIkSaka ThagAvAnA bhayathI parIkSA karIne ratnane grahaNa kare che, tevI ja rIte buddhimAna jIvo parIkSA karIne dharmane prayatnathI grahaNa kare che. * kuLa - paraMparAthI cAlyuM AvatuM dAridra tathA kuSTa-rogo AdinI mAphaka kuLa - paraMparAthI cAlyo Avato adharma paNa choDavo joie. 1301. (zrI narendrasena AcArya, siddhAMtasAra-saMgraha, adhyAya-1, gAthA-16-24) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (247 ciMtAmaNi ) * 52ma zuddha samyagdarzana use kahate haiM jahAM nirmala svabhAvase AtmAko zuddha, bhAvakarma dravyakarma nokarmase bhinna zraddhAnameM lAyA jAve tathA saMsArase rAga va dveSa va madoMkA jahAM tyAga kiyA jAve. 1032. paramAgama 1 (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-76 ) * arthano bhAva bhAsyA vinA vacanano abhiprAya oLakhAyA nahi. pote to mAnI le ke huM 'jinavacana anusAra mAnuM chuM' paraMtu bhAva bhAsyA vinA anyathApaNuM thaI jAya. lokamAM paNa nokarane koI kArya mATe mokalIe chIe tyAM e nokara jo te kAryanA bhAvane jANe to e kArya sudhAre, paNa jo e nokarane teno bhAva na bhAse to koI ThekANe te cUkI ja jAya. mATe bhAva bhAsavA arthe haiya-upAdeya tattvonI parIkSA avazya karavI. 1303. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, -adhi. -7, pAnuM-263) * jeNe azarIranuM saMdhAna karyuM te sAco dhanurdhArI che; ane cittane ekAgra karIne jeNe zivatattvane sAdhyuM te kharekhara nizciMta che. 1304. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-121) * zarIrameM, yaha zarIra hI AtmA hai. isa prakAranA jAnanA kAyakI santAna arthAt AgAmI paripATIkA kAraNa hai, aura apane AtmAmeM hI AtmA hai aisA jJAna Isa zarIrase anya zarI2 honeke abhAvakA kAraNa hai. 1035. (zrI zubhacaMdra, AcArya jJAnArNava, sarga-3, zloka-80) *jo tRSNArUpI roga bhogoMke bhoganerUpa auSadhasevanase miTa jAve taba to bhogako cAhanA, milAnA va bhoganA cita hai. paraMtu jaba bhogoMke kAraNa tRSNAkA roga aura adhika baDha jAve taba bhogoMkI davAI mithyA hai. yaha samajakara isa davAkA rAga choDa denA cAhiye, va saccI davA DhUMDhanI cAhiye, jisase tRSNAkA roga miTa jAve. vaha davA eka zAMtarasamaya nija AtmAkA dhyAna hai jisase svAdhIna AnaMda jitanA milatA jAtA hai utanA utanA hI viSayabhogoMkA rAga ghaTatA jAtA hai. svAdhIna sukhake vilAsase hI viSayabhogoMkI vAMchA miTa jAtI hai. ataeva indriya sukhakI AzA choDakara atIndriya sukhakI prAtikA udyama karanA cAhiye. 1306. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-61 bhAvArtha ) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 248) (paramAgama - ciMtAmaNi * potAnI upara koi Apatti AvI paDatAM manuSya jevI rIte duHkhI thAya che tevI ja rIte bIjAnI upara AvI paDelI Apattine potAnI Apatti samajIne duHkhano anubhava karavo te dayALutA che. 1307. ( zrI vAdIbhasiMha AcAryasUri, kSatracUDAmaNi, sarga-4 zloka-6) * kAmakA nahIM sevanA kAmabhAvakI zAMtikA baDA upAya kahA gayA che. koMki kAmasevanase kAmabhAvakI lagAtAra baDhatI hotI jAtI hai, paraMtu kabhI bhI usakI zAti nahIM hotI hai. 1038. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-114) * ghora saMsAra mahArNavanuM A (parama tattva) dedIpyamAna nAva che ema jinendradeve kahyuM che tethI huM mohane jItIne niraMtara parama tattvane tattvataH (-pAramArthika rIte) bhAvuM chuM. 1039. (zrI padmaprabhamaladhAradeva, niyamasAra-TIkA, zloka-144) * indriyono upavAsa arthAt tene viSayomAM na javA devI tathA manane potAnA AtmasvarUpamAM joDavuM tene munindroe upavAsa kahyo che. eTalA mATe jitendriyapuruSane AhAra karato chatAM paNa upavAsasahita ja kahyo che. 1310. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-437) * potAnA AtmAnA jJAna, dhyAna tathA adhyayanathI utpanna thavAvALuM sukha amRta samAna che. AtmAthI utpanna thavAvALuM A jJAna dhyAnarUpI sukhAmRta eka apUrva rasAyaNa samAna che. A Atamajanma sukhAmRtarUpI rasAyaNane choDIne, je jIva indriyajanya sukhomAM lIna rahe che te bahirAtmA che. 1311. (zrI kuMdakuMdAcArya, rayaNasAra, gAthA-132) * jema koI baLavAna puruSa jaMgalamAM jaine madhapUDo toDe che to tene ghaNI madhamAkhIo coTI jAya che. paNa teNe kAmaLo oDhelo hovAthI tene temanA DaMkha lAgI zakatAM nathI. tevI ja rIte samyagdaSTi jIva udayanI upAdhi rahevA chatAM paNa mokSamAgane sAdhe che, temane jJAnanuM svAbhAvika bakhtara prApta che, tethI AnaMdamAM rahe che - upAdhijanita AkuLatA vyApatI nathI, samAdhinuM kAma Ape che. 1312. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada-35) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (249 paramAgama ciMtAmaNi ) * pApakarmake udayase manuSya baMdhu- bAMdhavAMke madhyameM rahate hue bhI du:kha bhogatA hai aura puNyakarmake udayase zatruke gharameM rahakara bhI sukha bhogatA hai. jaba puruSakA bhAgyodaya hotA hai to vajrapAta bhI phUla bana jAtA hai aura bhAgyake abhAvameM phUla bhI vajrase kaThora ho jAtA haiM. 1313. - (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-352-353) * "mane jJAnavaMtane e viSayAzArUpa zatru kAMi paNa karI zake ema nathI." e prakAranA jJAnamadathI unmatta thai e AzArUpa zatruthI jarA paNa upekSita rahevuM yogya nathI. traNaloka jeNe vaza karI rAkhyo che evA e AzArUpa zatrune alpa gaNavo yogya nathI. traNa jagatano mahAbhayaMkara ane advitIya verI e ja che. tene to smayak prakAre vicArI vicArIne mULathI sarvathA kSINa karavo joie. juo anaMta ane agAdha samudramAM rahelo vaDavAgni mahAna samudrane paNa bAdhA upajAve che arthAt zoSaNa kare che, tema nAnI sarakhI viSAyAzA AtmAnA agAdha jJAnasamudrane malina kare che, AvaraNa kare che. tenAthI to niraMtara sAvaceta rahevuM joie. vaLI jagatamAM paNa jovAmAM Ave che ke zatrue jene dabAvI rAkhyo che, tene zAMti kyAMthI hoya? 1314. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-230) *** * he nAtha ! ekInajare joI rahevA yogya ApanuM svarUpa ekavAra joyA pachI mANasanA netra bIje koi ThekANe saMtoSa pAmatA nathI kema ke caMdranA kiraNa jevuM ujjavaLa kSIrasAgaranuM dUdha jevuM jaLa pIdhA pachI samudranA khArA pANIne pIvAne koNa icche che? koi ja nahi. 1315. (zrI mAnatuMga AcArya, bhaktAmarastotra, zloka-11 ) * jema rAjAno ghAta thavAthI prabhAva rahita senA svayaM naSTa thaI jAya che, tema moharAjAno nAza thavAthI samasta ghAtikarmono nAza thai jAya che. 1316. * pApako bAMdhanevAle bhogoMse kauna vahu deva ho yA indra ho yA cakravartI ho yA (zrI devasena AcArya, tattvasAra, gAthA-65 ) aisA hai jisako tRpti ho sakatI ho, cAhe rAjA ho. 1317. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-310) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 250) * muMDa muMDAvavALAomAM hai zreSTha muMDakA! teM zira to maMDayuM; paNa cittane na maMDayuM. jeNe cittanuM karyuM teNe saMsAranuM khaMDana karyuM. 1318. (paramAgama - ciMtAmaNi 1 (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-135 ) * vaidha maMtranA guNo dvA2A viSane dUra kare che tema huM bhava du:khanA kAraNarUpa mana, vacana ane kAyanA nimitte kaSAya dvArA utpanna karelA samasta pApa, vizeSa niMdA, AlocanA ane garhaNA vaDe nAza karuM chuM. 1319. (zrI amitagati AcArya, sAmAyika, pATha, zloka-7) *** * aba zrI vItarAga sarvajJadeva jinendrakA prakAza huA hai. isa saMsAravanameM bhramaNa karate karate aba maiMne zrI jinendrako pA liyA hai jo mere 52ma upakArI hai. aba maiM eka kSaNa bhI unakA saMga nahIM choDUMgA. 1320. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM- 216) * kadAcit sUrya zItala ho jAya, candramA uSNa ho jAya, gAyake sIMgase dUdha niklane laga jAya, viSase amRta ho jAya, amRtase viSa-bela utpanna ho jAya, aMgArase zvetatA AvirbhUta ho jAya, aMgAra jala kara ke zveta bana jAya, agnise jala pragaTa ho jAya, jalase agni utpanna ho jAya, aura kadAcit nImase susvAdu 2sa bhale hI pragaTa ho jAya, paraMtu duSTabuddhi durjanase kabhI sajjana puruSoMko prazasta vAkya nahIM upalabdha ho sakatA hai. 1321. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-442) *** * jema madajharatA hAthIne jhajhUmato dekhIne badhA loko dUra khasI jAya che, tema dharmInA aMtaramAM nirmaLa AtmAne dekhIne badhA pApo dUra khasI jAya che. 1322. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-81) * hai jinendra! je jIva samasta vastuonA vistArano viSaya karanAra ApanA anaMtajJAnanI stuti kare che, te potAne pelA kUpamaMDuka (kUvAmAM rahenAra deDakA ) samAna pragaTa kare che je kUvAmAM rahevA chatAM paNa samudranA vistArAdi batAve che. 1323. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzazita, RSabha stotra, zloka-4 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (251 ciMtAmaNi ) * hai zUnya hRdaya! tarAjUkA palaDAkI taraha bahuta adhika padArthoko grahaNa karate hue yaha jIva nIceko arthAt naraka nigoda Adi gatiko calA jAtA hai aura jahAM padArthoko tyAga diyA jAtA hai taba bhArase halakA hokara uparako arthAt svarga yA mokSako calA jAta hai. Isaliye pApabaMdhakA kAraNa parigrahako mana, vacana, kAya tInoMse tyAga de. 1324. paramAgama 1 ( zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka -92) * je indriyothI prApta thAya che, te sukha 52nA saMbaMdhavALuM, bAdhA sahita, vicchinna, baMdhanuM kAraNa ane viSama che; e rIte te duHkha ja che. 1325. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-76) * jeNe sarva zaktio sameTI che (-potAmAM lIna karI che) evA pUrNa AtmAnuM AtmAmAM dhAraNa karavuM te ja choDavAyogya badhuM choDayuM ane grahavAyogya badhuM grahyuM. 1326. (zrI amRtacaMdrAcArya samayasAra-TIkA, kaLaza-236 *** kaSAyone ane karmone parasparamAM nimitta paraMtu jIva ane karmone parasparamAM nimitta naimittika bhAva nathI. * aMtaraMga dRSTithI jotAM naimittikabhAva 1327. -- (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, dravyavizeSa adhikAra, zloka-1069 ) * jevI rIte khobAmAMthI pANI krame krame ghaTe che, tevI rIte sUryanA udaya-asta thAya che ane pratidina jiMdagI ochI thAya che. jevI rIte karavata kheMcavAthI lAkaDuM kapAya che, tevI ja rIte kALa zarIrane kSaNe kSaNe kSINa kare che. Ama chatAM paNa ajJAnI jIva mokSamArganI zodha karato nathI ane laukika svArtha mATe ajJAnano bhAra upADe che, zarIra Adi pa2vastuomAM prema kare che, mana, vacana, kAyAnA yogomAM ahaMbuddhi kare che ane sAMsArika viSayabhogothI jarA paNa virakata thato nathI. 1328. (zrI banA2sIdAsajI, nATaka samayasAra, baMdhadvAra, gAthA-26 * jo indriyoMke viSayoMke vinA hI apane AtmAneM AtmAse hI sevana karanemeM AtA hai usako hI yogIzvarone AdhyAtmika sukha kahA hai. 1329. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-20, bloka-24) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 2para) (paramAgama - ciMtAmaNi * mohathI A saMsArabhramaNa che, tyAMthI jarAka paNa te svarUpamAM Ave to railokayanuM rAjya pAme ane te durlabha paNa nathI. jema mANasa pazuno svAMga dhAre tethI kAMI te pazu thAya nahi paNa mANasa ja che. tema AtmA corAzInA svAMga kare to paNa te cidAnaMda ja che. cidAnaMdapaNuM durlabha nathI. 133). (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 22 ) * jo koI lobha aura kIrtike kAraNa paramAtmAne dhyAnako choDa dete haiM, ve hI muni loheke kaleke liye arthAt kaleke samAna asAra indriya sukhake nimitta munipada yogya zarIrarUpI devasthAnako tathA AtApase bhasma kara dete haiM. 1331. ( zrI yogIndradeva, pamAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-92) * jema aneka vIMchI eka sAthe DaMkhIne prANIone pIDe che tema vikalpo AtmAne pIDe che. tethI te vikalpo vidyamAna che tyAM sudhI sukha kevI rIte thAya? arthAt jyAM vikalpo che tyAM sukha nathI. 133ra. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna, taraMgiNI, adhyAya-16, zloka-10) * bAhya du:kha buddhimAna paMDitako manameM kaSTa nahIM paidA karatA hai kiMtu anya mUrkhako hI satAtA hai. pavanane vegase I uDa jAtI hai kiMtu sumera parvatanA zikhara kabhI nahIM uDatA hai. 1333. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-386 ) * kharekhara eka jIva hiMsA na karavA chatAM paNa hiMsAnA phaLane bhogavavAne pAtra bane che ane bIjo hiMsA karIne paNa hiMsAnuM phaLa bhogavavAne pAtra thato nathI. 1334. (zrI amRtacaMdrAcArya, purUSArtha siddhi-upAya, zloka-51) * yaha samyagdarzana mahAratna samasta lokakA AbhUSaNa hai. aura mokSa hone paryata AtmAko kalyANa denevAlomeM catura hai, 133pa. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-6, zloka-pa3) * nirjana smazAna te jJAnI mahArAjAnuM rAjya che, ekAMtamAM AtmabhAvanA te tenI paTarANI che, moTA parvato e tenA mahela che, samyajJAna enA zreSTha maMtrI che, ane satyacAritra tenA rAjakumAra che. 1336. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-75). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (253 * jaise svapnameM apaneko naSTa huA dekha lenese AtmA naSTa nahIM hotA, usI prakAra jAgate hue bhI vinAza nahIM hai, kintu dono jagaha vinAzaka bhramakA avizeSa che. 1337. (zrI zubhacaMdra, AcArya, jJAnArNava sarga-32, zloka-98) * jinamatamAM to evI paripATI che ke - pahelAM samyakatva hoya pachI vrata hoya. have, samyakatva to svaparanuM zraddhAna thatAM thAya che tathA te zraddhAna dravyAnuyogano abhyAsa karavAthI thAya che mATe prathama dravyAnuyoga anusAra zraddhAna vaDe samyagdaSTi thAya ane tyAra pachI caraNAnuyoga anusAra vratAdika dhAraNa karI vratI thAya. 1338. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. 8, pAnuM -295) * * * * yaha aMtaraMga cakSudarzana nirmala samyagdarzana hai. yaha iSTa jo siddhapada usakA saMyoga karAtA hai aura aniSTa jo saMsAra usakA nAza karatA hai. Isase bhaya nAza ho jAtA hai va saMsArakA hI aMta ho jAtA hai. IsI zuddhasvabhAvake prabhAvaze karma gala jAte haiM. 1339. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM -164) * * * * ... tattvataH samasta vastumAtrane jANatAM, atattva abhinivezanA saMskAra karanAro mohopacaya kSaya pAme ja che. mATe mohano kSaya karavAmAM, parama zabdabrahmanI upAsanAno bhAvajJAnanA avalaMbana vaDe daDha karelA pariNAmathI samyaka prakAre abhyAsa karavo te upAyAntara che. 1340. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-86) * jo anya prANIo, loka, mane khoTA grahanA samUhothI grahAyelo, haNAyelo, durbhAgI, bhUta-pizAca vaDe pakaDAyelo, roga vaDe pIDita, atyaMta pariSahothI vikalatA (maMdatA, zaktihInatA) tathA vRddhAvasthA pAmelo mRtyunI pAse pahoMcelo, vikRta (beDoLa) avasthA pAmelo, bhrAntivALo jANe che gaNe che (to) huMto caitanyasvarUpa che. e smaraNa karavA yogya uttama pravacanarUpa zuddhacikUpa huM chuM ema mane jANo. 1341. ( zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-6, gAthA-1) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 254) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema vIjaLIthI bharelA gharanI dIvAlomAM bArI-bAraNA hoya ne temAMthI prakAzanAM kiraNo bahAra phelAya, tema karoDo sUryo jevo prabhAvane AtmA A zarIramAM rahelo che, tenA kiraNonA phelAva mATe A pAMca indriyorUpI bArI che. 1342. (zrI nemIzvara-vacanAmRta-zataka, zloka-73) * jAo! A anaMtajJAnano dhaNI bhUlI duHkhI thAya che. hAMsI thatAM mANasa zaramiMdo thAya che, pharIthI hAMsInuM kAma karato nathI. (paNa) A jIvanI anAdikALathI jagatamAM hAMsI thaI rahI che. chatAM lAja dharato nathI. pharIpharI enI e ja jUThI rItane pakaDe che. jenI vAta karatAM anupama AnaMda thAya evuM potAnuM pada che tene to grahaNa karato nathI ane paravastunI tarapha dekhatAM ja corAzInuM baMdIkhAnuM che tene ghaNI ruci pUrvaka seve che. 1343. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-23) * je kahevA jevuM ja hatuM te azeSapaNe kahevAyuM che, eTalAthI ja jo koi ahIM cete - samaje to. (bAkI to, ) vANIno ati vistAra karavAmAM Ave to paNa nizcetanane (-aNasamajune, jaDa jevAne) kharekhara vyAmohanI (-mohanI) jALa ati dustara che. 1344. (zrI amRtacaMdrAcArya pravacanasAra-TIkA, kaLaza-14) * pUrvakAlameM hajAro pApa karake seMkaDo jIvako mArakara tiryaMca bhI isa (namaskAra) mahAmaMtrako zuddha bhAvose ArAdhana karake, svargako prApta hue haiM. unakI kathA purANomeM prasiddha hai. 1345. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava sarga-38, zloka-46 ) * jaise tuSoke calAnese, uDAnese manuSyakA kucha dravya nahIM jAtA hai vaise hI tapasvI aura zIlavAna puruSa viSayAMko khalakI taraha kSepake hai, dUra pheMka dete haiM. 1346. (zrI kuMdakuMdAcArya, zIlapAhuDa - gAthA-24) * je jIvanA manamAM anarthanA kAraNabhUta krodhAdi kaSAyo koI nimittane vaza thaI ne utpanna thavA chatAM paNa jaLamAM karavAmAM AvatI rekhA samAna TakatAM nathI te zAMta svabhAvavALo jIva nirmaLa samyagdaSTi hoya che. 1347. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, gAthA-16ra) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (255 paramAgama - ciMtAmaNi), * jo koi mokSake sukha denemeM catura aise ratnatrayako choDa karake bhayAnaka aura aciMtya vedanAko paidA karanevAle bhogako ekAMtameM chipake sevana karatA hai, meM aisA mAnatA hUM ki vahu janma, jarA, maraNako kSaya karanevAle amRtako choDakara zIdhra hI prANoke ghAta karanevAle halAhula vipako pItA hai. 1348. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-101) * * * * jo yaha javAna strI apanI suMdaratArUpI jalase bharI huI nadI ke samAna mAluma hotI hai yahI vahu strI hajAro duHkharUpI taragose bharI huI bhayAnaka narkakI vaitaraNI nadIke samAna hai. 1349. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-120) * jyAre samyajJAna pragaTa thayuM tyAre jIva vicAre che ke zarIrarUpa mahela judo che, karmarUpa palaMga judo che, mAyArUpI pathArI judI che, kalpanA rUpa cAdara judI che, A niMdrAvasthA mArI - nathI pUrvakALamAM nidrAmAM paDelI mArI bIjI ja paryAya hatI. have vartamAnanI eka paLa paNa nidrAmAM nahi vitAvuM. udayano ni:zvAsa ane viSayanuM svapna-e bane nidrAnA saMyogathI dekhAtA hatA. have AtmarUpa darpaNamAM mArA samasta guNo dekhAvA lAgyA. A rIte AtmA acetana bhAvono tyAgI thaine jJAnadaSTithI joine potAnuM svarUpa saMbhALe che. 1350. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada-15) * * * * samyagdaSTi jIva svargamAM devendra, lokAMtikadeva vagerenI vibhUti pAmIne vimAna, parivAra vagere saMpadAone jIrNa tRNa samAna gaNato thako pAMca mahAvidehomAM jaine jue che. zuM jue che? "te A samavasaraNa che, te A vItarAga sarvajJa bhagavAna che, te A bhedAbheda ratnatrayanA ArAdhaka gaNadharadevAdi che;" "je pahelAM sAMbhaLyA hatA temane Aja pratyakSa joyA' - ema samajIne dharmamAM buddhi vizeSa daDha karIne cothA guNasthAnane yogya AtmabhAvanAne na choDatAM, bhoga bhogavavA chatAM paNa dharmadhyAnamAM kALa nirgamana karIne svargamAMthI AvIne tIrthaMkarAdi padane pAme che. 1351. ( zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-38nI TIkAmAMthI ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 256) (paramAgama - ciMtAmaNi * jainazAstromAM aneka upadeza che tene jANe to kharo paNa grahaNa to tenuM ja kare ke jethI potAno vikAra dUra thAya. potAne je vikAra hoya teno niSedha karavAvALA upadezane grahaNa kare paNa tene poSavAvALA upadezane na grahaNa kare. e upadeza anyane kAryakArI che ema jANe. ahIM udAharaNa-jema zAstramAM koI ThekANe to nizcayapoSaka upadeza che tathA koi ThekANe vyavahArapoSaka upadeza che, tyAM potAne jo vyavahAranI adhikatA hoya to nizcayapoSaka upadezane grahaNa karI yathAvat pravarte tathA jo potAne nizcayanI adhikatA hoya to vyavahArapoSaka upadezane grahaNa karI yathAvat pravarte. 135ra. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -8 pAnuM-3OO) * * * * sapuruSake dvArA sUtram zikSita kiyA huA puruSa zarIra, AhAra, saMsAra, kAma, va bhogAdikameM tatkAla hI virakata ho jAtA hai. puruSoMkI zikSAkA hI la aisA hotA hai, zarIrAdikameM vairAgya honeke kAraNa mokSamArgase cuta nahi hotA. yahu spaSTatayA jAno. 13pa3. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-15 zloka-32 ) * saMsArameM rahanevAle prANI ke jo samyagdarzana, samyajJAna, saMyama, tapa va zIla Adi guNoMkA rakhanevAlA bhI hai paraMtu yadi usake manameM lobhakI Aga jala rahI hai to usake pAsase saMkalezabhAva nahIM haTatA hai. nAnA prakAraka ratnaoNke samUhako va jisakA pAra karanA kaThina hai aise jalako dhAraNa karanevAle samudrake bIcameM rahA huA dAvAnala kayA saMtApako yA kSobhako nahIM karatA hai? 13pa4. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-87) * * * * jema koNa samajadAra puruSa baLatAM gharamAM zayana karavAnI icchA kare? tema kayA jJAnI purUSa janma-maraNa AdirUpa agni vaDe prajvalita loka viSe ciMtA rahita thaine zayana kare ? jJAnIne saMsArano moTo bhaya che. asAvadhAna thaine jJAnI zayana kare nahi. saMsAra paribhramaNathI AtmAnI rakSA karavA mATe jJAnI sadAya sAvadhAna rahe che. 1355. (zrI zIvakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1445) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (257 paramAgama - ciMtAmaNi) * prazamabhAvayukta samyagdaSTine daivayogathI anicchApUrvaka AraMbhAdi kriyA hoya che paNa kharI, topaNa AtyaMtarazuddhinI prasiddhi hovAthI te kriyA tene e prazamaguNamAM bAdhA pahoMcADavA mATe hetu (nimitta) nathI. 13pa6. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-429) * cha khaMDakA svAmI cakravartI samrATa bhI isa pRthvIko aura sarva bhogya padArthoko tRNa ke samAna niHsAra jAnakara choDa detA hai. aura nigraMtha digaMbara munikI dIkSA dhAraNa karI letA hai. 1357. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-136) * zAMta ane barapha samAna zItaLa ja Atmajyoti saMsAra-rUpI bhayAnaka tApathI niraMtara saMtApa pAmelAM prANIne yaMtradhArAgRha ( phuvArAo sahitanuM ghara) samAna AnaMdadAyaka che. 1358. (zrI padmanaMdI AcArya padmanaMdI paMcaviMzati, ekatava saptati, zloka-47) * huM prANI! e azuci zarIrathI mamatva karI tuM atyaMta dukhI thai rahyo che, hAya ! ThagAI rahyo che, naSTa thaI rahyo che. parAdhInatAjanya apAra bhayaMkara du:khane anubhavI rahyo che. paNa have to tene anaMta duHkhanI khANa ane mahA apavitra samaja to ja tAruM jJAna satya jJAna kahevAze. tathA te pratyenuM anAdi mamatva choDavuM e ja vAstavika mahAna sAhasa che. 1359. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-203) * je samyajJAna agninI mAphaka karmarUpI vanane bALe che, mAtAnI mAphaka duHkhathI rakSA kare che, gurunI mAphaka satya nItine batAve che, svAmInI mAphaka poSaNa kare che, tattva-atattvane pragaTa karavAmAM catura che, te spaSTa, pavitra tathA nirmala samyajJAnane manuSya jJAnadAna dvArA prApta kare che. 136O. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-494 ) * meM javAna hUM, buDhDhA hUM, rUpavAna huM, zUravIra hUM, paMDita huM, sabameM zreSTha huM, digaMbara huM, bauddhamatakA AcArya hUM aura meM zvetAMbara huM ityAdi saba zarIra, bhedako mUrkha apane mAnatA hai. ye bheda jIvake nahIM hai. 1361. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza. adhi-1, gAthA-82) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 258) (paramAgama - ciMtAmaNi * eka ja bhAvanI tenAthI utkRSTabhAvanI apekSAe koi ThekANe niMdA karI hoya tathA koI ThekANe tenAthI hInabhAvanI apekSAe prasaMzA karI hoya tyAM virodha na samajavo, jema ke koi zubhakriyAnI jyAM niMdA karI hoya tyAM to tenAthI ucca zubhakriyA vA zuddhabhAvanI apekSA che ema samajavuM, tathA jyAM prasaMzA karI hoya tyAM tenAthI nIcI kriyA vA azubhakriyAnI apekSA samajavI. e ja pramANe anya ThekANe paNa jANavuM. 1362. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhikAra-8, pAnuM -297) * * * * jaise rezamanA kIDA apane hI mukhase tAroko nikAlakara apanako hI usameM AcchAdita kara letA hai, usI prakAra hitAhitame vicArazUnya hekara yaha gRhasthajana bhI aneka prakArane AraMbhone pApa-upArjana karake apaneko zIdhra hI pavAlameM phasA lete haiM. 1363. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-4 zloka-14) * potAno sahaja AsvAdI thai paraprema maTADI cetanAprakAzanA vilAsarUpa atIndriyabhoga bhogava! zuM jUThA ja sunA jaDamAM svapaNuM mAne che! tathA parane kahe che ke "A amane duHkha Ape che... paNa temAM du:kha devAnI zakti nathI. bIjAnA mAthe jUThuM ALa de che paNa tArI harAmajAdIne dekhato nathI ! acetanane nacAvato phare che lAja paNa AvatI nathI. maDadAthI sagAI karI, have ame tenI sAthe vivAhU karI saMbaMdha karIzuM to evI vAta lokamAM paNa niMdha che. tame to anaMta- jJAnanA dhAraka cidAnaMda cho. jaDanI sAthe svapaNuM mAnavAnI anAdinI jUThI viTaMbaNA maTADo ! 1364. (dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-66) * * * * kevaLajJAna, kevaLadarzana ane anaMta sukhasvarUpa je te utkRSTa teja che tene jANatAM bIjAM zuM na jaNAyuM? tene dekhI letAM bIjuM zuM na dekhavAmAM AvyuM? ane tene sAMbhaLatAM bIjuM zuM na sAMbhaLavAmAM AvyuM? arthAt eka mAtra tene jANI letAM badhuM ja jaNAi gayuM che, tene dekhI letAM badhu dekhavAmAM AvI gayuM che ane tene sAMbhaLI letAM badhuM ja sAMbhaLI lIdhuM che. 136pa. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatva saptati, zloka-20) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ) (259 * jinendrabhagavaMtone jo bhoga kahA hai vaha sarva doSose rahita zuddha Atmabhoga hai jahAM AtmAne anubhavameM saMtoSa ho vahI zuddha Atmabhoga hai. aisA bhogI saMsAra mArgaka kAraNa bhogoMse virakata hotA hai. 1366. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, zloka-490) * nArAyaNa vA Idra ddha anya jJAnI puruSa zrI tIrthaMkara paramadeva munirAke samUhuM tathA anya bhI bhavyajIva parama niraMjanameM mana rakhakara saba hI mokSako hI dhyAvate haiM. yahuM mana viSayakaSAyomeM jo jAtA hai, usako pIche lauTAkara apane svarUpameM sthira arthAt nirvANakA sAdhanevAlA karate haiM. 1367. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAzaka, adhikAra-2, gAthA-8) * * * * he bhavya ! pUrva kALamAM evA ghaNAya puruSo thaI gayA che ke jemanA vacanamAM satya, buddhimAM zAstra, hRdayamAM dayA, bhUjAmAM zaurya niraMtara vasI rahyA hatAM. vaLI yAcaka samUhune tRta thatA sudhI akhkhalitapaNe jeo dAna varSAvI rahyAM hatAM, tathA jeo kalyANamArganA satata anugAmI hatA ane evA mahad guNavAna hovA chatAM temanAmAM ahaMkArano leza paNa saMparka nahoto. e mahAna puruSonI apekSA A kaLIkALamAM jemanAmAM teomAMno leza paNa guNa nahi hovA chatAM potAne guNI manAvI ati uddhatatAne pAmI rahyA che, e Azcarya che! 1368. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-218) * AcArya mahArAja yahAM upadeza karate haiM ki he dubuddhi AtmA ! gurujanoMkI sAkSIpUrvaka arthAt gurujanoMne nikaTa rahakara tu apane vairAgyako nimala kara aura saMsAra-deha-bhogase lezamAtra bhI rAga mata kara, tathA cittarUpI daitya (rAkSasa) jo ki svecchAe pravartatA hai use vazameM kara aura utkRSTa buddhiko ( vivekitako) aMgIkAra kara. kayoMki ye guNa gurujanoMkI sevA karanese hI prApta hote hai. 1369. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-15, zloka-3) * viSayabhogoMkI pUrNatA hone para bhI mahAna puruSoMkI lolupatA unameM nahI hotI hai. anya mithyAdaSTi jIvoMkI unameM lolupatA hotI hI hai, usase unheM kicita bhI zAMti nahIM milatI hai. 137). (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-135 ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 260 ) (paramAgama ciMtAmaNi * jema dhI svabhAve zItaLatA utpanna karanAruM hovA chatAM garama ghIthI dajhAya che, tema cAritra svabhAve mokSa karanAruM hovA chatAM sarAga cAritrathI baMdha thAya che. jema ThaMDu ghI zItaLatA utpanna kare che, tema vItarAga cAritra sAkSAt mokSanuM kAraNa che. 1371. (zrI pravacanasAra, gAthA-11 no bhAvArtha ) - *** * vrato dvArA devapada prApta karavuM sAruM che, paNa are! avratodvArA narakapada prApta karavuM sAruM nathI. jema chAyA ane tApamAM besI (mitranI ) rAha jonArA baMne (puruSo ) mAM moTo taphAvata che, tema (vrata ane avratanuM AcaraNa karanArA baMne puruSomAM moTo taphAvata che ). 1372. (zrI pUjyapAda svAmI, iSTopadeza, gAthA-3) *** * munirAja aisI bhAvanA karate haiM ki maiM karmase pIDita chUM, karmodayase mujameM koidoSa utpanna huA hai so usa doSako abhI koi pragaTa kare aura muje AtmAnubhavameM sthApita karake svastha kareM vahI merA akRtrima mitra (hitaiSI ) hai. * punaH aisI bhAvanA karate haiM ki jo koI apane puNyakA kSaya karake mere doSoMkA kahatA hai usase di maiM roSa karuM to isa jagatameM mere samAna nIca va pApI kauna hai ? 1373. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-19, zloka-14-15 ) *** * jo sukha apane AtmAmeM hI sthita hai, jo karmoke udayase prAta nahIM hotA athavA jo karmAMka nAzase pragaTa hotA hai, jo avinAzI hai aura jo mala rahita nirmala hai, jisa sukhakI vidvAna loga sadA icchA kiyA karate haiM tathA jo sthirabhAva karanevAle AtmAke dvArA sahajahImeM prApta hone yogya hai aisA sukha apane pAsa hote hue tU jo aMtameM 2sarahita hai va nAzavaMta hai aise bAharI indriyajanita sukhako prApta karaneke liye kyo kheda uThAtA hai? re mUrkha? mahAdevajIke maMdirameM khAneko naivedha milate hue bhikSAke liye mata bhramaNa kara. 1374. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-74) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (ra61 * sonuM -cAMdI je pahADonI mATI che tene potAnI saMpatti kahe che, zubha kriyAne amRta mAne che ane jJAnane jhera jANe che. potAnA AtmarUpanuM grahaNa karato nathI, zarIra Adine AtmA mAne che, zAtA - vedanIya janita laukika - sukhamAM AnaMda mAne che ane azAtAnA udayane Aphata kahe che. krodhanI taravAra pakaDI rAkhI che, mAnano zarAba pIne beTho che. manamAM mAyAnI vakratA che ane lobhanA cakkaramAM paDelo che. A rIte acetananI saMgatithI citUpa AtmA satyathI parAMDamukha thaine jUThamAM ja guMcavAi gayo che. 1375. (zrI banArasIdAsajI, nATaka- samayasAra, mokSa dvAra, pada-28) * jyAM kaSAya, viSaya ane AhArano tyAga karavAmAM Ave che tene upavAsa jANavo, bAkInAne lAMdhaNa kahe che. 1376. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha) * indriyo dvArA je kAMI dekhavAmAM Ave che, jANavAmAM Ave che ane anubhava karavAmAM Ave che te badhuM AtmAthI bAhya, nAzavAna tathA cetanA rahita che. 1377. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, ajIva adhikAra, gAthA-44) * * * * jahAM AtmAkA upayoga zrutajJAnameM ramaNa kare, jinendrakathita zabdako kahe va paDhe va manana kare, jaba muni zAstra padoke anusAra apane cAritrake svabhAvako banAve taba hI zAnadAna kara rahe haiM. arthAt Apako Apase zAstrajJAna denA vA svasaMvedanazAnakA apanemeM prakAza karanA yA vItarAga cAritramayI svabhAvakI tarapha jhukanA yahI saccA jJAnadAna hai. 1378. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM- 76 ) * manuSya anyane anurodhase ( prArthanAse) acake liye ati nIMdanIya asatya kahukara narakapurIko calA jAtA hai jaise vasu rAjA aniMdha AcaraNavAlA aura guNI thA, paraMtu apane sahAdhyAyI guruputra (parvata ) ke liye jUThI sAkSI denese narakako gayA. yaha jagaprasiddha vArtA hai (IsakI kathA purANomeM prasiddha hai ) isa kAraNa parake liye bhI jUTha bolanA narakako le jAtA hai. 1379. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-9, zloka-41) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 262 ) (paramAgama ciMtAmaNi * he jIva! jo Ina sabase mokSa uttama hI nahIM hota to zrI jinezvaradeva dharma artha kAma Ina tInoMko choDakara mokSameM karyo jAte ? Isaliye jAte haiM ki mokSa sabase utkRSTa hai. 1380. (zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi. -2 gAthA-4) * zrI sarvajJadeve sarva upadezanuM mULa A batAvyuM che ke jo ekavAra svasaMvedana rasano AsvAdI thAya to evA AnaMdamAM magna thAya ke pharI paranI tarapha kadI paNa dRSTi na Ape. svarUpasamAdhi e saMtonuM cinha che, je prApta thavAthI rAgAdi vikAra thatA nathI, jema AkAzamAM phUla na hoya tema. 1381. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 38) * A jIva, ratnatrayarUpa divya nAva vaDe saMsArathI tare che - pAra pAme che mATe A jIva ja ratnatrayathI yukta thato thako uttama tIrtha che. 1382. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-191) *** * je puruSa svataMtratAthI vartanArA eka mAtra potAnA cittane jItavA samartha nathI te mUrkhane dhyAnanI carcA karatAM zuM lokamAM lajjA paNa AvatI nathI? potAnA cittane to jItI zakato nathI ane lokamAM dhyAnanI carcAvArtA kare ke huM dhyAna karuM chuM te moTo nirlajja che. 1383. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-22, zloka-24) * zarIrUpI kAMcaLIthI jenuM jJAnarUpI zarIra DhaMkAyeluM che te bahirAtmA AtmAnA yathArtha svarUpane jANato nathI; tethI bahu lAMbA kALa sudhI saMsAramAM te bhame che. 1384. (zrI pUjyapAda svAmI, samadhitaMtra, gAthA-68 ) * AzArUpa khANa nidhiothI paNa atizaya agAdha che. vaLI e eTale badhI gahana ane vizALa che ke je trailokanI samasta vibhUtithI paNa bharAvI asaMbhava che. mAtra eka Atmagaurava AtmamahattArUpa dhana vaDe sahajamAM te bharAya che ke je hajAro prakAranI tRSNArUpa duHkhada vyAkuLatAne zamAvavAmAM eka advitIya amogha auSadha che. 1385. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-156 ) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (ra63 * jaise anaMta AkAzameM eka nakSatra usI taraha tIna loka jisake kevalajJAnameM pratibiMbita hue darpaNameM mUkhakI taraha bhAsatA hai, vaha paramAtmA anAdi hai. 1386. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1 gAthA-38) * parama zuddha jisakA svarUpa hai aisA AtmA so hI parama - AtmAkA apanA zuddha svarUpa hai aisA samajakara dharmadhyAnaka udyoga jahAM kiyA jAtA hai use AraMbhatyAgapratimA jAnA cAhiye. 1387. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-329 ) * * * * vivekIpuruSa potAnI buddhi anusAra jemAM potAnuM hita samaje te thoDo vA ghaNo upadeza grahaNa kare paraMtu "mane A kAryakArI che, A kAryakArI nathI" eTaluM jJAna to avazya joie. have kArya to eTaluM che ke yathArtha zraddhAna-jJAna vaDe rAgAdika ghaTADavA, e kArya potAne jema sadhAya te ja upadezanuM prayojana grahaNa kare, vizeSa jJAna na hoya to paNa prayojanane to bhUle nahi, e sAvadhAnatA to avazya joie, jemAM potAnA hitanI hAni thAya tema upadezano artha samajavo yogya nathI. e pramANe syAdvAdadaSTi sahita jainazAstrano abhyAsa karatAM potAnuM kalyANa thAya che. 1388. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi, -8 pAnuM - 303) * * * * jo jJAnakA sAmarthya hai vaha tIvra tapakA bhI sAmarthya nahIM hai kayoMki aisA hai ki ajJAnI aneka kaSToMko sahu kara tIvra tapako karatA huA karoDa bhavame jitane karmokA kSaya karatA hai vahu AtmabhAvanA sahita jJAnI muni utane karmokA aMtarmuhUrtameM kSaya kara detA hai, yaha jJAnakA sAmarthya hai. 1389. (zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-pa3) * bhUtakALamAM je mahAtmA yogItharo mokSa aizvaryane pAmyA vartamAnamAM pAme che ane bhaviSyamAM pAmaze te sarva parama AnaMdanA dhAmarUpa eka nija zuddha citUpane samyaka prakAre sarva prayatna ArAdhI upalabdha karIne ja pAmyA che, pAme che ane pAmaze. 1390. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna taraMgiNI, adhyAya-2 gAthA-16) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra64) (paramAgama - ciMtAmaNi * aneko sarva bhayase rahita karanA abhayadAna hai. jisakA sarva sAMsArika bhaya nAza ho jAtA hai vahI bhavya hai. AtmA abhaya hai, vahu avinAzI amUrtika hai, usako kisIka dvArA nAza honekA va bigaDakA bhaya nahIM hai. Isa abhayasvarUpa AtmAmeM ramaNa karanA so hI sarva bhayoko nAza kara denA hai. AtmAmeM ramaNa karanese bhaya nokaSAyakA pariNamana miTa jAtA hai. yahI abhayadAna hai. 1391. (zrI tAraNasvAmI, mamalapADa, bhAga-1, pAnuM - 76 ) * zAstrakarma, lekhanakarma, kRSikarma, vidhAkalA, zilpakarma, vyApAra-karma ina che prakAra AjIvikAsAdhanoMka dvArA zarIra dhana va putrane lAbhake liye jisa tarahukA parizrama tU karatA hai yadi saMyamake liye eka daphe bhI vaisA parizrama kare to kayA nirdoSa anaMta sukhako nahI bhoga sake ? avazya tU bhoga sakegA. 1392. ( zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-66 ) * jemaNe gurunI samIpe na zAstra sAMbhaLyuM che ane na tene hRdayamAM dhAraNa paNa karyuM che temane ghaNuM karIne na to kAna che ane na hRdaya paNa che, ema huM samajuM chuM. 1393. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, upAsaka saMskAra, zloka-21) * vastusvarUpake jAnanevAle vidvAnone kAlakUTa ( halAhala) viSa aura viSayome meru parvata aura sarasake samAna aMtara kahA hai. arthAt kAlikaTa viSa to sarasoke samAna choTA hai aura viSayaviSa sumerUparvata ke samAna hai. 1394. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-20, zloka-19 ) * ajJAnabhAva rakhanA corI hai kayoMki vaha jJAnamayI AtmAne svabhAvako chipA rahA hai, usakI nidhino lopa kara rahA hai, isaliye ajJAna va mithyAtvarUpa corIko choDanA cAhiye. viSayoke sukhakI lampaTatAko miTAnA cAhiye. 1395. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, zloka-351) * A jinAgama sarva prANIonuM rakSaNa karanAruM che teno je jIvoe Azraya lIdho che te anaMta saMsArasAgarane oLaMgIne mukta thayA che. AvuM A jinazAsana sadAya vRddhigata ho. A jinazAsanane huM namaskAra karuM chuM. 1396. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, pratyAkhyAna adhi. gAthA-11) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (ra65 * jainadharmamAM pratijJA na levA badala daMDa to che nahi, jainadharmamAM to evo upadeza che ke pahelAM tattvajJAnI thAya, pachI jeno tyAga kare tenA doSa oLakhe, tyAga karavAthI je guNa thAya tene jANe ane potAnA pariNAmono vicAra kare, vartamAna pariNAmonA ja bharose pratijJA na karI bese paraMtu bhaviSyamAM teno nirvAha thato jANe to pratijJA kare. vaLI zarIranI zakti vA dravya-kSetra-kALa-bhAvAdikano vicAra kare. A pramANe vicAra karyA pachI pratijJA karavI yogya che; te paNa evI pratijJA karavI ke je pratijJA pratye nirAdarabhAva na thAya paNa caDhatAbhAva rahe, evI jainadharmanI AmnAya che. 1697. (zrI ToDaramallajI, mokSamArgaprakAzaka, adhikAra-7, pAnuM - 243) * * * * jisake pratApase mati, zruta, avadhi, mana:paryaya, kevala pAMco hI jJAnoMkI siddhi ho sake, mithyAjJAna va mithyAtvabhAva nAzako prApta ho jAve aise sarala zuddha mArga para calanA iryApatha gamana yA iryAsamiti kahalAtA hai. jahAM AtmAko paramAtmarUpa jAnake svAnubhava kiyA jAtA hai. yahI svAnubhava hI iryAsamiti hai. 1398. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-619 ) * * * * jema haMsa dUdha ane pANInA vizeSane (taphAvatane) jANe che tema je jIva jJAnane lIdhe vivekavALo (bhedajJAnavALo) hovAthI paranA ane potAnA vizeSane jANe che te (jema haMsa mizrita thayelAM dUdhajaLane judAM karIne dUdha grahaNa kare che tema ) acaLa caitanyadhAtumAM sadA ArUDha thayo thako (arthAt teno Azraya karato thako) mAtra jANe ja che, kAMI Na karato nathI (arthAta jJAtA ja rahe che, kartA thato nathI). 1399. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-59) * * * * he svAmI! mane koI evo apUrva upadeza Apo ke jethI miththAbuddhi taDAka karatI tUTI jAya, ne mana paNa astagata thai jAya. bIjA koi devonuM mane zuM kAma che? 14OO. (munivara rAmasiMha pAhuDa dohA, gAthA-183) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra66 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * dravya pote ja potAnI anaMta zaktirUpa saMpadAthI paripUrNa hovAthI pote ja che kArakarUpa thaine potAnuM kArya nipajAvavAne samartha che; tene bAhya sAmagrI kAMi madada karI zakatI nathI. mATe kevaLajJAna prApta karavA IcchanAra AtmAe bAhya sAmagrInI apekSA rAkhI parataMtra thavuM nirarthaka che. zuddhopayogamAM lIna AtmA pote ja cha kArakarUpa thaine kevaLajJAna prApta kare che. 1401. (zrI pravacanasAra, gAthA-16nA bhAvArthamAMthI) * * * * AtmA ratnake samAna hai, anAdikAlakA ajJAnarUpI pAtAlameM paDA hai, so gAdi malake choDanese zIdhra hI nirmala ho jAtA hai. he bacce! AtmA una bhavya jIvoMkA nirmala hotA hai, aura pratyakSa unako AtmAkA darzana hotA hai, paramakalA ja AtmAkI anubhUti vahI huI nizcayaSTi usase AtmasvarUpakA avalokana hotA hai. AtmA svasaMvedana jJAna karake hI grahaNa karane yogya hai, jisakA mana viSayase caMcala na ho, usIko AtmAnA darzana hotA hai. 1402. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-156) * jisa prakAra kachuA apane aMgoko saMkocatA hai usI prakAra jo saMyamI muni indriyone senAsamUhako saMvararUpa karatA hai arthAt saMkocatA vA vazIbhUta karatA hai vahI muni doSarUpI kardamase bhare isa lokameM vicaratA huA bhI doSose lipta nahi hotA. bhAvArtha-jalameM kamalakI taraha alipta rahatA hai. 1403. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-20, zloka-37) * * * * je samyagdaSTi che te putra -kalatra Adi sarva paradravyo tathA paradravyonA bhAvomAM garva karato nathI. jo paradravyothI potAne moTo mAne to tene samyakatva zAnuM? upazama bhAvone ciMtave che. anaMtAnubaMdhI saMbaMdhI tIvra rAga-dveSa pariNAmonA abhAvathI upazamabhAvonI niraMtara bhAvanA rAkhe che tathA potAnA AtmAne tRNa samAna halako mAne che, kAraNa ke potAnuM svarUpa to anaMta jJAnAdirUpa che eTale jyAM sudhI tenI prApti na thAya, tyAM sudhI te potAne tRNa barAbara mAne che, koI padArthomAM garva karato nathI. 1404. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-313) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi), (ra67 * koI ema samaje ke jevI rIte pAkAM AmraphaLamAM rasa, jALI, goTalI ane chAla evI rIte cAra aMza che, tevI ja rIte padArthamAM dravya, kSetra, kALa, bhAva e cAra aMza che, - ema nathI. A rIte che ke jevI rIte AmraphaLa che ane tenA sparza, rasa, gaMdha, varNa tenAthI abhinna che tevI ja rIte jIvapadArthanA dravya, kSetra, kALa, bhAva tenAthI abhinna che ane AtmasattA potAnA svacatuSTayathI sadA akhaMDita che. 1405. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sAdhya-sAdhaka dvAra, pada-44) * mohano kSaya karavA mATe pravaNa (DhaLatI) buddhivALA budhajano A jagatamAM Agamane viSe kahelAM anaMta guNomAMthI koIka guNo vaDe - ke je guNo anya sAthe yoga rahita hovAthI asAdhAraNapaNuM dhAraNa karIne vizeSapaNAne pAmyA che temanA vaDe - anaMta dravyasaMtatimAM sva-paranA vivekane pAmo. 14Odeg. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-90) * * * * jahAM taka maMDapa vahAM taka hI vela kI baDhavArI hai aura jaba maMDapakA abhAva ho, taba vela sthira hoke Age nahIM phelatI, lekina velameM vistAra-zaktikA abhAva nahIM kahuM sakate, IsI tarahu sarvavyApaka jJAna kevalIkA hai, jisake jJAnameM saba padArtha jhalakate haiM, vahI jJAna AtmAkA paramasvabhAva hai. aisA jisakA jJAna hai vahI zuddhAtmA upAdeya hai. yaha jJAnAnaMdarUpa AtmArAma hai, vahI mahAmuniyoke cittakA vizrAma (ThaThTharane kI jagaha) hai. 1407. ( zrI yogIndradeva, paramAtamaprakAza, adhi. -1. gAthA-47) * isa saMsArarUpa tIvra bhayase bhayabhIta honevAle jIvoko yaha ahiMsA hI eka parama auSadhi hai. kayoMki yaha sabakA bhaya dUra karatI hai tathA svarga jAneke liye ahiMsA hI mArgame atizaya yA puSTikAraka pAtheyasvarUpa (bhojanAdikI sAmagrI) hai. 1408. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-8, zloka-49) * samyajJAnamayI moha yA AtmAne anubhavakA rAga hitakArI va prazasta moha hai aura saMsArameM chuDAnevAlA hai. yadi zarIra, mohameM lipta ho jAve to isa zarIrane mohase anaMta saMsArameM rulatA hai. 14/9. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-376 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra68) (paramAgama - ciMtAmaNi * samasta lokano sAra niHsAra che ema samajIne tathA saMsAra anaMta apAra che ema jANIne lokanA agra zikhara upara nivAsa karavo e ja sukhakAraka ane nirupadrava che. tema pramAda choDIne ciMtana karo arthAt mokSasthAna ja A lokamAM sAra tathA pUrNa nirupama sukhanuM sthAna che ema samajIne tenI prApti mATe prayatna karavo joie. 1410. ( zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, lokAnuprekSA, gAthA-28) * sadaiva jIvo ema karo ke jethI AtmA AtmAno drohI na thAya. jinAgamamAM kahyuM che ke potAnA avalokanathI zuddha- upayoga thAya, parano viyoga thAya, sahaja oLakhAya, traNe lokano nAtha pote che. vikhyAta nija anurAga vaDe vItarAgabhAvane dhAraNa karo; A dAva pAmyA cho, pharI Avo upAya maLavAno nathI, mATe jenAthI bhavaphaMda maTe evo bhAva dhAraNa karo ! tethI mAsthaMbhane maTADI, mAyAjALane jalAvI, krodha-agni bujhAvI, lobha-laharIone maTADI tathA viSayabhAvanAne na bhAvI, A cidAnaMda rAyapadane dekho! pote potAne gaveSo! para vedananI ucchedanA karI, sahajabhAva dhAraNa karI, aMtarvedI thaI ane AnaMdadhArAne nihALI nizcayarUpa paramAtmAne dekho ! 1411. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 58) * * * * AtmA sAkSAt paramAtmArUpa che, jJAnalakSaNathI vibhUSita che, tenI agamya ane nitya bhUmimAM paradravyano praveza nathI. tethI mAruM dhana anupama, svayaMsiddha, aparaMpAra ane akSaya che, tene cora kevI rIte laI zake ? bIjAM manuSyone pahocavAnuM temAM sthAna ja nathI. jyAre AvuM ciMtavana karavAmAM Ave che tyAre cora-bhaya raheto nathI. jJAnIo potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI niHzaMka rahe che. 141ra. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA, dvAra, pada- 55 ) * prANI saMsArarUpa vanameM paribhramaNa karatA huA indra, dharaNendra, aura cakravartIkI saba saMpattiyAMko to sukhapUrvaka pA letA hai, paraMtu Isa prakArase vahu samasta duHkhako naSTa karanevAle pavitra samyagdarzanako nahi prApta kara pAtA hai. 1413. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-154) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (ra69 * he bhavya jIvo! Isa jagatameM jo kucha adholokameM bhavanavAsI davakI, madhyalokameM manuSyoMkI aura urdhvalokame devoMkI sAmarthya vismaya utpanna karanekA kAraNa hai so saba hI sAmarthya nizcaya karake Isa eka AtmAhI meM hai. Isa kAraNa hama upadeza karate haiM ki nizcalacitta hokara, tuma eka AtmAhI ko niraMtara bhajo. 1414. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-21, zloka-18) * kAraNa ke A lokamAM eka vastuno anya vastunI sAthe saghaLoya saMbaMdha ja niSedhavAmAM Avyo che, tethI jyAM vastubheda che. arthAt bhinna vastuo che tyAM kartAkarmaghaTanA hotI nathI - ema munijano ane laukikajano tattvane (vastunA yathArtha svarUpane) akartA dekho (-koI koInuM kartA nathI, paradravya paranuM akartA ja che - ema zraddhAmAM lAvo.) 1415. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-201) * prANiyoMke jisa doSako tIvra mithyAtvarUpa zatru karatA hai use yahAM na siMha karatA hai, na sarSa karatA hai, na hAthI karatA hai, na rAjA karatA hai aura na atizaya krodhako prApta huA balavAna zatru bhI karatA hai. (tAtparya yaha ki prANiyoMkA sabase adhika ahita karanevAlA eka yaha mithyAtva hI hai.) 1416. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdohu, zloka-141) * * * * abhedavivakSAthI to vastuno svabhAva che te ja dharma che arthAt jIvano caitanyasvabhAva che te ja teno dharma che; bhedavivakSAthI uttamakSamAdi dazalakSaNa tathA ratnatrayAdika che te dharma che. nizcayathI potAnA caitanyanI rakSA karavI arthAt vibhAvapariNatirUpa na pariNamavuM te dharma che tathA vyavahArathI parajIvone vibhAvarUpa duHkha-kalezarUpa na karavA arthAt tenA ja bhedarUpa anya jIvone prANAMta na karavA te paNa dharma che. 1417. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-476) * jisake kevala dehame rahanese indriyagAMva rahatA hai. aura jisake parabhavameM cale jAne para ujjaDa nizcayase ho jAtA hai vahu paramAtmA. 1418. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-1, gAthA-14) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 270) (paramAgama - ciMtAmaNi * rUdra (mAdeva) nA kaMThamAM kALakUTa viSa rahe che, te viSa mahAdevajIne kAMI paNa asara karI zakyuM nahi kALaphaTane pacAvI zake tevA mahAdevajI paNa strIonI mAyAmAM phasAI yogakSema hArI gayA tethI nizcaya thAya che ke strI e ja sarva viSama viSothI paNa bhayaMkara viSa che. 1419. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-135 ) * Aloka ane paraloka banne lokamAM uttama phaLanI devAvALI sajjanonI saMgati prANIonI viSaya - tRSNAne naSTa kare che, garvane zAMta kare che, samyajJAnane pragaTa kare che, nItine utpanna kare che, vipattine hare che ane saMpattine saMcita kare che. athavA je sajjananI saMgati prANIonA samasta du:khone naSTa karavAmAM samartha che te kayA nirdoSa phaLane utpanna nathI karatI? arthAta sarjananI saMgati badhA ja prakAranA uttama phaLane utpanna kare che. 1420. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-460) * * * * ajJAnane lIdhe mRgajaLamAM jaLanI buddhi thavAthI haraNo tene pIvA doDe che; ajJAnane lIdhe aMdhakAramAM paDelI doraDImAM sarpano adhyAsa thavAthI loko (bhayathI) bhAgI jAya che; ane (tevI rIte) ajJAnane lIdhe A jIvo pavanathI taraMgavALA samudranI mAphaka vikalponA samUThuM karatAM hovAthI jo ke teo zuddha jJAnamaya che topaNa AkuLa banatAM thakA potAnI meLe kartA thAya che. 1421. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA-kaLaza-58) * * * * jema roganI pratikriyA karato koI rogI puruSa te roga avasthAmAM roganA padane icchato nathI arthAt saroga avasthAne cAhato nathI to pachI bIjA vakhata roga utpanna thavAthI icchAnA viSayamAM to kahevuM ja zuM? arthAt pharIthI roganI utpatine to te icchavAno ja nathI. e ja pramANe jyAre: * bhAva karmodvAra pIDita thato karmajanya kriyAone karavAvALo jJAnI koIpaNa karmapadanI icchA karato nathI to pachI te indriyonA viSayono abhilASI che ema kayA nyAyathI kahI zakAya ? 1422. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-271-172) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (271 paramAgama - ciMtAmaNi) * siddhabhagavAnako svabhAva tAraNataraNa hai, ye apane jisa zuddha bhAvake dvArA saMsArase pAra hue haiM vahI svabhAva dUsaroM ko bhI tAranemeM samartha hai. dUsare usI svabhAvako pAkara saMsArase pAra ho jAte haiM. he apane zuddha svabhAvase isakA upadeza de rahe hai ki zuddhopayogakI daSTi hI hitakArI hai. isI daSTime paramAnaMdakA sahayoga hai. isa zuddhopayogarUpI nirmala upadezako jo apanemeM aMkita karate haiM unake karma gala jAte haiM. 1423. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-496 ) * * * * jema koino janma thayo, janmathI ja AMkha upara cAmaDIno lapeTo cAlyo Avyo, aMdara AMkhano prakAza jevo ne tevo che paNa bAhya carmanA AvaraNathI potAne dekhAtuM nathI. jyAre koi tabIba maLyo teNe kahyuM ke aMdara prakAza jyotarUpa AMkha sArI che, teNe yatnathI cAmaDIno lapeTo dUra karyo tyAre teNe potAnuM zarIra pote ja dIThuM tathA bIjAone paNa dekhavA lAgyo, e pramANe jJAnadarzana naya anAdikALathI mudrita thayelA cAlyA Ave che tethI pote svarUpane na dIThuM. jyAre zrIgururUpa tabIba maLyA tyAre jJAnAvaraNane dUra karavAno upAya batAvatAM ja tenA zraddhAnathI (AvaraNa) dUra thayuM, tyAre potAnuM akhaMDa jyoti svarUpa pada pote dIThuM tyAre te anaMta sukhI thayo. 1424. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 25 ) * * * * yaha zarIra nizcayase nAza honevAlA hai, sarva saMpattiryo viyogane sanmukha hai, strIye sadA hI sukhakArI va hitakArI va sabhyatAne vyavahAra karanevAlI nahIM hai, apane kuTuMbI yA putra apane matalabase vinaya karanevAle haiM, maraNako denevAle va zaraNarahita bahuta gahare duHkhoMse bhI jisakA taranA kaThina hai aise isa sAra rahita saMsArameM sivAya mokSake dUsarA koi pada sukhakA denevAlA nahI hai. 1425. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-107) * * * * ati tIvra kAmakI dAhase bhI thoDe kAla taka pIDA rahatI hai, paraMtu brahmacaryako khaMDita kara denese karoDoM janmomeM kaSTa sahane paDate haiM. 1426. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-112) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 272 ) * nava nidhi, cauda ratna, ghoDA, matta uttama hAthIo, caturaMgiNI senA Adi sAmagrIo paNa cakravartIne zaraNarUpa nathI. teno apAra vaibhava tene mRtyuthI bacAvI zakato nathI. (paramAgama - ciMtAmaNi - janma, jarA, maraNa, roga ane bhayathI potAno AtmA ja potAnI rakSA kare che. karmano baMdha, udaya ne sattAthI bhinna potAno AtmA ja A saMsAramAM zaraNarUpa che. karmono kSaya karIne janma-jarA-ma2NAdinA duHkhothI potAno AtmA ja potAne bacAve che. 1427. (zrI kuMdakuMdAcArya, bAra anuprekSA gAthA-10-11 ) *** * je manuSya zobhAyamAna yauvananI pavitra zobhAthI saMpanna evI strIonAM hRdayamAM cirakALa sudhI nivAsa kare che te saubhAgyAdi guNo ane AnaMdanA sthAnabhUta puNyayukta hoya che. arthAt jemane uttama strIo cAhe che te puNyAtmA puruSa che. paraMtu atyaMtara netrathI jJAnamaya jyotine zarIrathI bhinna dekhanAra je sAdhuonA hRdayamAM strIo ii paNa nivAsa karatI nathI te puNyazALI munione pUrvokata (strIonA hRdayamAM rahenAra) puNyAtmA puruSo paNa namaskAra kare che. 1428. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, brahmacarya rakSAvarti, zloka-20) * jinake pAsa baDI kaThinatAse prApta karane yogya dhana-zAstrajJAna, cAritra va zamabhAva hai ve hI mAnava dhanavAna kahe gaye haiM. bAkI mAnava dhanavAna hokara bhI nirdhanI hai. 1429. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-309 ) * AtmA potAnA AtmAnI ja upAsanA karI paramAtmA thai jAya che; jema vAMsanuM jhADa potAne pote ja mathIne - ragaDIne agnirUpa thaI jAya che tema. 1430. (zrI pUjyapAda svAmI, samAdhitaMtra, gAthA-98 ) * cidAnaMda haMsa 52mezvara tame ja cho, sthira thaI saMdeha tyAgo. potAno caitanyasvarUpa anubhava, paranA anAdi jogamAM paNa AtmA jevo ne tevo che, 52mAM atyaMta gupta thayo che. to paNa dekhavAno svabhAva gayo nathI jJAnabhAva gayo nathI. 1431. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 82) - Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (273 * jina prazAMta AtmA muni mahArAjAo, vidhyAcala parvata nagara hai, parvatakI guphAye vasatikA (gRha) hai, parvatakI zilA zayyA samAna hai, caMdramAkI kiraNe dIpakavat hai, mRga sahacArI hai, sarvabhUtamaitrI (dayA) kulIna strI hai, pInakA jala vijJAna aura tapa uttama bhojana hai, ve hI dhanya hai, aise munirAja hamako saMsArarUpa kardamase nikalane ke mArgakA upadeza denevAle hoM. 1432. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-5, zloka-ra1) * je karma ajJAnI lakSa koTi bhavo vaDe khapAve che, te karma jJAnI traNa prakAre (mana-karma-kAyAthI) gusa hovAne lIdhe ucchavAsamAtrathI khapAve che. 1433. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-ra38) * je saba saMsArI jIvoMkI rAta hai, usa rAtamuM parama tapasvI jAgatA hai, aura jisameM saba saMsArI jIva jAga rahe haiM, usa dazAko yogI rAta mAnakara yoga-nidrAme sotA hai. 1434. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. - gAthA-47) * * * * aho ! caitanyasvarUpa zuddha AtmA, sUryanA, caMdranA, kalpavRkSanA, ciMtAmaNiratnanA, uttama kAmadhenunA, devalokanA, vidvAnanA, tathA vAsudevanA akhaMDita garvane cakacUra karato vijayavaMta -akhaMDa pratApavaMta varte che. 1435. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-17, zloka-12) * je ajJAnI jIva che te indrAdi UMca padanI abhilASA kare che, paraMtu je sadA samatArasanA rasiyA che, te saMsAra saMbaMdhI koI paNa vastu IcchatA nathI. 1436. ( zrI banArasIdAsajI, nATaka-samayasAra, sAdhyasAdhaka dvAra, pada-10) * je vaDe sukha Upaje vA duHkha viNase e kAryanuM nAma prayojana che. e prayojananI jenAthI siddhi thAya te ja ApaNuM ISTa che. have A avasaramAM amane vItarAga vizeSa jJAnanuM hovuM e ja prayojana che, kAraNa enAthI nirAkula satya sukhanI prApti thAya che. sarva AkulatArUpa duHkhano nAza thAya che. vaLI e prayojananI siddhi zrI arihaMtAdika vaDe thAya che. 1437. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -1, pAnuM- 7) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 274) (paramAgama - ciMtAmaNi * yaha AtmA apane hI dvArA apane saMsArako karatA hai aura apane dvArA Apa hI apane liye mokSa karatA hai, isa kAraNa Apa hI apane zatru hai, aura Apa hI apanA guru hai, yaha prakaTatayA jAno - para to bAhya nimittamAtra hai. 1438. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-32, zloka-81) * utkRSTa vairAgya pAmavA chatAM paNa munirAja audAsInya vRttie zarIranuM pAlana karIne cirakAla paryata tapa kare che, e mAtra jJAnano ja mahimA che. 1439. ( zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-116 ) * jJAna munaSyAMke liye kayA kayA nahIM karatA? vahu ajJAnarUpI aMdhakArako dUra karatA hai, AtmAme svAnubhUtirUpa prakAzako uddabhUta karatA hai, pariNAmone zAMti lAtA he, krodhakA vinAza karatA hai, dharmabhAvako vistAratA hai aura pApoMkA vinAza karatA hai. 1440. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-189) * koI prANI viSa khAya to tenI vedanAthI te eka ja janmamAM kaSTathI mare che, paraMtu je prANIoe indriyanA bhogarUpI viSanuM pAna karyuM che te prANIo A saMsAravanamAM vAraMvAra bhamyA kare che. vAraMvAra kare che. 1441, (zrI kuMdakuMdAcArya, zIlapAhuDa, gAthA-22) * Isa lokameM Agase jalanevAloMkI to zAMti ho hI jAtI hai, paraMtu jo kAmavAsanAkI Agase jalate rahate haiM unakI zAMti bhava bhavameM bhI nahIM hotI. 1442. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-92 ) * deva, nara, nArakI ane tiryaMcanA zarIra jaDa che; temAM cetanano aMza paNa nathI. bhramathI tene zRMgAre che ane khAna-pAna-arka-rasAdi lAvavArUpa aneka jatana kare che, jUThamAM ja AnaMda mAnI harakhAya che. marelAMnI sAthe jIvatAnI sagAi karyuM kAryane kevI rIte sudhAre ? jema zvAna hADane cAve ane tethI potAnA gAla, gaLuM ane peDhAmAMthI lohI utare tene jANe ke bhalo svAda che. tema mUDha pote duHkhamAM sukhanI kalpanA kare che, paraphaMdamAM sukhakaMda-sukha mAne che, 1443. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 35) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (275 paramAgama - ciMtAmaNi) * jo mana ajJAnase bigaDA huA hai (pIDita hai, vahu to nijasvarUpase chUTa jAtA hai, aura jo mana vijJAna kahiye samyajJAnase vAsita hai vaha apane aMtaraMgame prabhu bhagavAna paramAtmAko dekhatA hai, yaha vidhi hai, Isa kAraNa ajJAnako dUra karanA cAhiye. 1446. | (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava sarga-3ra, zloka-51) * mAtra kriyA dekhAvAthI samyagdaSTine viSayomAM vItarAgatA asiddha nathI, kAraNa ke dAridraya ane maraNAdine nahi IcchavAvALA lokone paNa dAridraya tathA maraNAdinI prApti thAya che. 1447. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA 270) * jinezvaradevane kahyA darzana hai so guNanivirSe ara darzana jJAna-cAritra ina tIna ratnanivirSe sAra hai, uttama hai, bahuri mokSamaMdirake caDhaneE prathama paiDI hai, so AcArya kahe hai- he bhavya jIva ho ! yAkU aMtaraMga bhAva kari dhAraNa karo, bAhya kriyAdika kari dhAraNa kiyA tau paramArtha nAMhI, aMtaraMgakI sacikari dhAraNAM mokSakA kAraNa hai. 1448. (zrI kuMdakuMdAcArya, darzanapAhuDa gAthA-21) * * * * bhAvameM hI dharma rahatA hai. bhAvameM hI apane AtmAkA svabhAva jhalakatA hai. bhAvase hI bhAvoMkI zuddhi hotI hai. isa kAraNa nizcaya zuddha aNuvrata AtmAne zuddha svabhAvameM hI hai. 1449. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-366 ) * je jJAna duHkha vinA bhAvavAmAM Ave che te upasargAdi duHkho AvI paDatAM nAza pAme che, mATe munie potAnI zakti anusAra kAyakalezArirUpa duHkhothI AtmAnI zarIrAdithI bhinna bhAvanA bhAvavI. 1450. (zrI pUjyapAda svAmI, samAdhitaMtra, gAthA-102) * huM evA prakAranA saMsAramAM vasu chuM ke je saMsAra azaraNa che, azubha che, anitya che, duHkhamaya che ane anAtmarUpa (pararUpa ) che ane tenAthI viparIta evuM mokSanuM svarUpa che. (mokSa tenAthI viparIta svarUpavALo che.) e rIte sAmAyikamAM sthita jIvoe vicAra karavo. 1451. (zrI samaMtabhadrasvAmI ratnakAMDa-zrAvakAcAra, zloka-104) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 276 ). (paramAgama - ciMtAmaNi * je indriyAdino vijayI thaine upayoga mAtra AtmAne dhyAve che, te karmo vaDe raMjita thato nathI; tene prANo kaI rIte anusare ? ( tene prANono saMbaMdha thato nathI.) 14para. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-151) * * * * amArA hRdayamAM mahAmohajanita bhrama hato, tethI ame jIvo para dayA na karI. ame pote pApa karyA, bIjAone pApano upadeza Apyo ane koIne pApa karatAM joyA to tenuM samarthana karyuM. mana, vacana kAyAnI pravRttinA nijatvamAM magna thaine karmabaMdha karyA ane bhramajALamAM bhaTakIne ame pApI kahevAyAM. paraMtu jJAnano udaya thavAthI amArI evI avasthA thaI gaI, jevI sUryano udaya thavAthI prabhAtanI thAya che. 1453. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sarvavizuddhi dvAra, pada-91) * * * * ahaMtAdikanuM svarUpa vItarAga vijJAnamaya che, e vaDa ja ahaMtAdika stutiyogya mahAna thayA che. kAraNa jIvatattvathI to sarva jIvo samAna che, paraMtu rAgAdi vikAra vaDe vA jJAnanI hInatA vaDe to jIva niMdA - yogya thayA che tathA rAgAdikanI hInatA vaDe vA jJAnanI vizeSatA vaDe stuti-yogya thAya che. have ahaMta-siddhane to saMpUrNa rAgAdikanI hInatA tathA jJAnanI vizeSatA thavAthI saMpUrNa vItarAgavijJAna-bhAva saMbhave che tathA AcArya, upAdhyAya ane sAdhune ekadeza rAgAdikanI hInatA tathA jJAnanI vizeSatAthI ekadeza vItarAgavijJAnabhAva saMbhave che mATe e ahaMtAdika stutiyogya mahAna jANavA. 1454. (zrI ToDaramallajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -1 pAnuM- 5) * * * * zarIrameM jo Atmabuddhi hai so baMdhu dhana, ityAdikI kalpanA utpanna karAtI hai, tathA Isa kalpanAse hI jagata apanI saMpadA mAnatA huA ThagA gayA hai. zarIrameM aisA jo bhAva hai ki- "yaha meM AtmA hI haiM aisA bhAva saMsArakI sthitikA bIja hai, Isa kAraNa bAhyameM naSTa ho gayA hai indriyoMkA vikSepa jisake aisA puruSa usa bhAvarUpa saMsArake bIjako choDakara aMtaraMgameM praveza karo, aisA upadeza hai. 1455. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-3ra, zloka-21-22) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (277 * sukhake artha kI hui hiMsA duHkhakI paripATI karatI hai, maMgalArtha kI hui hiMsA amaMgala karatI hai, tathA jIvanArtha kI hui hiMsA mRtyuko prApta karatI hai. isa bAtako nizcaya jAnanA. 1456. ( zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-8 zloka-22) * jisake vazameM pAMco indriyoM hai aura jisakA mana duSTa yA doSI nahIM hai, jisakA AtmA dharmamaM rata hai usakA jIvana saphala hai. 1457. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-85) * jema koino putra gharamAM che ane bajAramAM koie tene pUchayuM, Apane putra che? tyAre te kahe ke mAre putra che, abhAva kaheto nathI. vyavahAramAM paNa e rIta che ke chatAne aNachato na kahe. paNa he cidAnaMda! tAruM to Azcarya Ave che ke darzana-jJAna zakti chatI hovA chatAM achatI rAkhI che. 1458. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 22) * Isa saMsArameM jitane bhI vidhi vidhAna hai ye saba jJAnake binA kabhI bhI kalyANakArI nahIM hote arthAt samajabUjakara karane para hI ve saba vyavahAra hitakArI hote haiM. isaliye apane ahitase bacake Icchaka aura hitake abhilASI puruSa jJAnakA hI Azraya lete hai. 1459. ( zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdohu, zloka-192 ) * yaha jinavacana hai so auSadha che, so kesA auSadha che? viSaya jo indriyanike viSa tinasaeN mAnyA sukha tAkA virecana kahiye dUri karanArA hai, bahuri kaisA hai? - amRtabhUta kahiye amRtasArikhA hai yAhite jarA-maraNarUpa roga tAkA haranArA hai, bahUri sarva duHkhanikA kSaya karanArA hai. 146O. (zrI kuMdakuMdAcArya, darzanapAhuDa, gAthA-17) * cakravartI tapa karavAne mATe sudarzana cakrano tyAga kare che tema sajjanone kaMI Azcarya lAgatuM nathI. kema ke te tapa sAdhuone avinAzI anupama mokSa saMpattine Ape che. paraMtu parama Azcarya to e thAya che ke je koI sAdhu tapane choDIne indriya-viSayone grahaNa kare che, je A mahAna bhayAnaka saMsAra-samudramAM aneka duHkhone Ape che. A vAta bahu ja AzcaryakArI che. 1461. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-97) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 278 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * A saMsAramAM sukha to be divasanuM che, pachI to du:khonI paripATI che; tethI he hRdaya ! huM tane zikhAmaNa ApuM chuM ke tArA cittane tuM vADa kara, arthAt maryAdAmAM rAkha, ne sAcA mArgamAM joDa. 146ra. (munivara rAmasiMha, pAhuDa doha, gAthA-186) * jahAM AtmAM apane svabhAva meM hai athavA AtmA paramAtmA kA dhyAna kara rahA hai yA paramapada jo mokSa hai usakA manana karatA hai usIke ahiMsAvrata hotA hai. 1463. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-375) * dahIMnA maMthanathI ghInI sattA sAdhavAmAM Ave che, auSadhionI kriyAmAM rasanI sattA che, zAstromAM jyAM-tyAM sattAnuM ja kathana che, jJAnano sUrya sattAmAM che, amRtano puMja sattAmAM che, sattAne chUpAvavI e sAMjanA aMdhakAra samAna che ane sattAne mukhya karavI e savAranA sUryano udaya karavA samAna che. sattAnuM svarUpa ja mokSa che, sattAnuM bhUlavuM te ja janma-maraNa Adi doSarUpa saMsAra che, potAnI AtmasattAnuM ullaMghana karavAthI cAra gatimAM bhaTakavuM paDe che. je AtmasattAnA anubhavamAM virAjamAna che te ja bhalo mANasa che ane je AtmAsattA choDIne anyanI sattAnuM grahaNa kare che te ja cora che. 1464. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, mokSa dvAra, pada-23) * avivekI mAnava strIke saMsargako sukha kahate haiM kiMtu vicAra kiyA jAve to yahu hI du:khoMke baDe bhArI bIja huM 1465. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-90) * dharma guru hai, mitra he, svAmI hai bAMdhava hai, hi tU hai, aura dharma hI vinA kAraNa anAthoMkA prItipUrvaka rakSA karanevAlA hai. Isa prANIko dharma ke atirikta aura koI zaraNa nahIM hai. 1466. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-3, zloka-11) * paramaguru aisA upadeza karate hai jo jJAnasvabhAva sahita tathA AnaMdamayI hotA hai usameM kevalajJAnakA kAraNa aisA jJAnamayI aMkura dIkha paDatA hai vahI AnaMdamayI va jJAna svabhAvamayI bhedavijJAna hai. 1467. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-18) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (279 paramAgama ciMtAmaNi ) * jema koi naTa baLadano svAMga lAvyo hoya ane potAnuM svarUpa bhUlI te pUchavA lAge ke - 'hUM narano paryAya kyAre pAmIza ?' te jUTha ja pUche che. pote nara ja che. bhUlathI e rIte (bhramaNA) thai che. tema cidAnaMda pote bhUlyo che, 52mAM potAne jANyo che, potAthI potAnI bhUla maTe. sadA upayoga dhAraka AnaMdarUpa Apa pote ja banyo che. yatna (puruSArtha) vinA nijanihALanuM (potAnA svarUpanuM nihALavuM) kArya thatuM nathI. nijazraddhA AvatAM jina avalokana thAya che. 1468. 1 (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 8) * (nava 2sonA pA2mArthika sthAnaH-) AtmAne jJAnaguNathI vibhUSita karavAno vicA2 te zrRMgA22sa che, karma-nirjarAne udhama te vI22sa che, potAnA ja jevA sarva jIvone samajavA te karuNA rasa che. manamAM Atma-anubhavano utsAha te hAsyarasa che, ATha karmono nAza karavo te raudra rasa che. zarIranI azucino vicAra karavo te bIbhatsarasa che, janma maraNa AdinuM duHkha ciMtavavuM te bhayAnakarasa che, AtmAnI anaMta zaktinuM ciMtavana karavuM te adbhutarasa che, daDha vairAgya dhAraNa karavo te zAMtarasa che. jyAre hradayamAM sabhyajJAna pragaTa thAya che tyAre A rIte nava rasano vilAsa prakAzita thAya che. 1469. (zrI banA2sIdAsajI, nATaka samayasAra, sarvavizuddhi dvAra, pada-135 ) *** * jo koI kisI manuSyako mara jAne ke badale meM naga2; parvata tathA suvarNa ratna dhana dhAnyAdikane bharI huI samudra paryaMtakI pRthvIkA dAna kare to bhI apane jIvanako tyAga karanemeM usakI icchA nahi hogI. bhAvArtha-manuSyoMko jIvana itanA pyArA hai ki maraneke liye jo koI samasta pRthvIkA dAna de to bhI maranA nahi cAhatA. Isa kAraNa eka jIvako bacAnemeM jo puNya hotA hai vahu samasta pRthvIke dAnase bhI adhika hotA hai. 1470. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnarNava, sarga-8, zloka-35 ) * AtmAne jJAna ane sukharUpe pariNamavAmAM indriyAdi 52 nimittonI jarUra nathI. kAraNa ke sva-paraprakAzapaNuM jenuM lakSaNa arthAt svarUpa che evuM jJAna ane anAkuLapaNuM jenuM lakSaNa che evuM sukha AtmAno svabhAva ja che. 1471. (zrI pravacanasAra, gAthA-19 no bhAvArtha ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 280) (paramAgama - ciMtAmaNi * he yogI! Isa saMsArarUpI vanameM jina baDe bhayAnaka nAnA prakArane karmarUpI tIvra zatruke dvArA anAdikAlase tUne asahanIya du:khako pAyA hai, aisA koI kaSTa bAkI rahA nahIM jo tune na pAyA ho. una karmarUpI zatruoko samyagdarzana jJAnacAritrakI ekatArUpI AtmadhyAnakI talavArane jaDamUlase nAza karake mokSake mahAna nagarameM jAkara pAparahita AnaMdase bhare hue tathA sarva bAdhArahita rAjyako prApta kara. 1472. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-83) * prAthamika avasthAmAM jene Atmadarzana thayuM che evA aMtarAtmAne jagatuM unmatta jevuM jaNAya che, ane pachIthI AtmasvarUpanA abhyAsamAM paripakavabuddhivALA aMtarAtmAne A jagat kASTa pASANa jevuM bhAse che. 1473. (zrI pUjyapAda svAmI, samAdhitaMtra, gAthA-80) * yaha pratyakSa acala parvatokI zreNI kadAcita calAyamAna bhI ho jAya to Azcarya nahi kintu sAmyabhAvamuM pratiSThita munikA citta upasargone kadApi nahi calatA, aisA lIna ho jAtA hai. 1474. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-24, zloka - 30) * * * * svarUpano anubhava e zivapada svarUpano anubhava che. tribhuvanasAra anubhava anaMta kalyANarUpa che, anubhava mahimA bhaMDAra che, anubhava atulabodha phaLa che, anubhava svarasarasa che, anubhava saMvedana che, anubhava tRtibhAva che, anubhava akhaMDapada sarvasva che, anubhava rasAsvAda che. anubhava vimalarUpa che, anubhava acala jyotirUpane pragaTakaraNa che, anubhava anubhavanA rasamAM anaMtaguNo rasa che, paMcaparamaguru anubhavathI thayA ane thaze. sakala saMta-mahaMta-bhagavaMta anubhava joDa joDAze. mATe je guNavaMta che te anubhavane karo. sakala jIvarAzi svarUpane anubhavo ! A anubhavapaMthane nigraMtho sAdhI sAdhI bhagavAna thayA. 1475. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 95 ) * mokSakA mArga amara avinAzI AtmAkA svabhAva hai, yahI avinAzI muktike zuddha jJAnake prakAzakA sahakArI hai, yahI zuddha jJAnakA sAdhana hai, isa vimala sAdhanase karma vilA jAte hai. 1476. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-507) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (281 paramAgama - ciMtAmaNi) * jema durjana pratye karelA upakAra nakAmAM jAya che tema he jIva! tuM A zarIrane navarAvIne tela mardana kara ane tene sumiSTa AhAra de - te badhuMya nirarthaka javAnuM che arthAt A zarIra tArA upara kaMi upakAra karavAnuM nathI mATe tuM enI mamatA choDa. 1477. (munivara rAmasiMha, pAhuDadoDA, gAthA-18) * jemAM (je khADAmAM) saMtAI rahelA krodhAdi bhayaMkara sarpo dekhI zakAtA nathI evo je mithyAtvarUpI ghora aMdhakAravALo mAyArUpI mahAna khADo tenAthI DaratAM rahevuM yogya che. 1478. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-221) * A jJAnarUpI dhana evuM vilakSaNa che ke jene cora to corI zakatA nathI, bhAI - baMdhu bhAga paDAvI zakatA nathI, maraNa pachI putra Adi laI zakatA nathI, rAjA chInavI zakato nathI ane bIjA loko AMkho vaDa dekhI zakatA nathI. traNa lokamAM A jJAna pUjya che. A jJAnaghana jenI pAse hoya te lokone dhanya samajavAmAM Ave che. 1479. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-186) * * * * buddhimAna loga apane IcchArUpI rogoMkA zamana karate haiM, unase chuTakAro apanI AtmAko AtmasvarUpakI ora lagAte hai, vaha hI parama tattva hai. yaha bAta brahmajJAnI saMtone kahI hai. 1480. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, gAthA-83) * (he jinendra!) daivayoge huM svargamAM houM, A manuSyalokamAM houM, vidyAdharanA sthAnamAM houM, jyotiSudevonA lokamAM houM, nAgendranA nagaramAM houM, nArakonA nivAsamAM houM, jinapatinA bhavanamAM houM ke anya game te sthaLe houM (paraMtu) mane karmano uddabhava na ho, pharI pharIne ApanA padapaMkajanI bhakti ho. 1481. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA zloka-28) * kadI vadhI javAthI athavA kadI ghaTI javAthI, athavA koI veLA nahi dekhAvAthI te indriyajJAna mRgInA roganA vega samAna mUrNita che. 1482. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-284) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 282) (paramAgama - ciMtAmaNi * aMtaraMgamAM AtmAnA vAstavika svarUpane joine ane bAhyamAM zarIrAdi para bhAvone joine bannenA - AtmA ane zarIrAdikanA bhedavijJAnathI tathA tenA abhyAsathI azruta eTale mukta thavAya. 1483. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-79) * je (vastusvarUpane) nyUnatA rahita, adhikatA rahita, viparItatA vinAviparItatA rahita ane saMdeha rahita jema che tema jANe che, tene gaNadharo yA zrutakevaLIo samyajJAna kahe che. 1484. (zrI samatabhadrasvAmI, ratanakAMDa zrAvakAcAra, zloka-42 ) * jo ema pUchavAmAM Ave ke devagati pAmelAM devendrone to bahu sukha hoya che to pachI devagatinA badhA jIvone du:kha sahana karanAra kema batAvyA che? to enuM samAdhAna A che ke devendrone Indriya-viSayothI utpanna je sukha thAya che te dAha utpanna karanArI tRSNA denAra che, tene vAstavamAM du:kha samajavuM joie. 1485. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, adhi. 3, gAthA-34 ) * nizcaya ane vyavahAra-e be nayone viSayanA bhedathI paraspara virodha che; e virodhane nAza karanAruM "cA" padathI cinhita je jina bhagavAnanuM vacana (vANI) temAM je puruSo rame che (-pracura prIti sahita abhyAsa kare che) te puruSo potAnI meLe (anya kAraNa vinA ) mithyAtva karmanA udayanuM vamana karIne A atizayarUpa paramajyoti prakAzamAna zuddha AtmAne turata dekhe ja che. 1486, ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-4) * IsalokameM puNyahIna manuSyane hAthameM rakhA padArtha bhI naSTa ho jAtA hai aura bhAgyazAlIke dUrase Akara ratna hAthameM A jAtA hai. 1487 (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-372 ) * gunAM caraNayugala dvArA mukti-padavI prApta karavA mATe je nirgathatA mane ApavAmAM AvI che tenA nimitte utpanna thayelA AnaMdanA prabhAvathI mAruM mana indriyaviSayajanita sukhane duHkharUpa ja mAne che. barAbara che - prApta thayelo khoLa tyAM sudhI ja svAdiSTa lAge che jyAM sudhI atizaya mIThI tRpta karanAra sapheda sAkara prApta thatI nathI. 1488. (zrI padmanaMdi AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, paramArtha viziti, zloka-16) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (283 * uddhata jJAna (koinuM dabAvyuM dabAya nahi evuM unnata jJAna) jenuM lakSaNa che. evA zuddhanayamAM rahIne arthAt zuddhanayano Azraya karIne jeo sadAya ekAgrapaNAno ja abhyAsa kare che teo, niraMtara rAgAdithI rahita cittavALA vartatA thakA, baMdharahita evA samayanA sArane (arthAta potAnA zuddha AtmasvarUpane ) dekhe anubhave che. 1489. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-120) * * * * prathama avasthAme bhavya jIvoko paMcaparameSThI yogya haiM, unake AtmAkA stavana, guNoMkI stuti, vacana unakI aneka tarakI stuti karanI, aura manase unake nAmake akSara tathA unA rUpAdika dhyAvane yogya hai, to bhI pUrvokta nizcayaratnatrayakI prAtike samaya kevala jJAnAdi anaMtaguNarUpa pariNata jo nija zaddhAtmA vahI ArAdhane yogya hai, anya nahIM. tAtparya yahu hai hi dhyAna karane yogya yA to jina AtmA hai, yA paMcaparameSTI hai, anya nahIM, prathama avasthAme to paMcaparameSThIkA dhyAna karanA yogya hai, aura nirvikalpadazA meM nijasvarUpa hI dhyAvane yogya hai, nijarUpa hI upAdeya hai. 1490. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. 2- gAthA-31 ) * * * * kriyAnI bhUmi upara moha mahArAjAno nivAsa che, kriyA ajJAna- bhAvarUpa rAkSasanuM nagara che, kriyA karma ane zarIrI Adi pudagalonI mUrti che, kriyA sAkSAt mAyArUpa sAkara lapeTelI charI che, kriyAnI jaMjALamAM AtmA phasAI gayo che, kriyAnI ADa jJAna-sUryanA prakAzane chUpAvI de che. zrI guru kahe che ke kriyAthI jIva karmano kartA thAya che, nizcaya svarUpathI juo to kriyA sadaiva duHkhadAyaka che. 1491. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sarvavizuddhi dvAra, pada-97) * * * * matijJAna ane sukha Adi thatI veLA indriyo to mAtra bAhya hetu che paNa upAdAnakAraNa nahi; kAraNa ke upAdAnakAraNa to AtmA ja thAya che. tethI vAstavamAM e indriyajJAna-sukhAdimAM indriyo to ahetu barAbara ja che. juo mRtaka avasthAmAM indriyo rahevA chatAM paNa indriyajJAna ke sukha hotuM ja nathI. 1492. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-351no bhAvArtha ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 284) (paramAgama - ciMtAmaNi * he Atmana ! tu AtmAne prayojanakA Azraya kara arthAta aura prayojanoMko choDakara kevala AtmAne prayojanakA hI Azraya kara, tathA moharUpI vanako choDa, viveka arthAt bhedajJAnako mitra banA. saMsAra dehake bhogase vairAgyakA sevanakara, aura paramArthase jo zarIra aura AtmAme bheda hai usakA nizcayase ciMtavana kara, aura dharmadhyAnarUpI amRtake samudrake madhyameM parama avagAhana (snAna) karake anaMta sukha svabhAva sahita muktike mukhakamalako dekha. 1493. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-42, zloka-2) * yaha baDe AzcaryakI bAta hai ki thoDe hI prayatnase zuddha bhAvo ke dvArA aura saMta puruSone dvArA samabhAva prApta kara liyA jAtA hai. 1494. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya zloka-71 ) * * * * yadi Isa durgadhase bhare hue tathA malina zarIrase sukhako karanevAlI svarga aura mokSakI saMpattiye prApta kI jAtI hai taba yA hAni hotI hai? yadi niMdanIya nirmAlyaka dvArA sukhadAI ratna mila jAye taba jagatakI maryAdAko jAnane vAle kisa puruSase lAbha na mAnA jAyagA ? 1495. ( zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-18) * hiMsAdi pAMca avratone choDIne ahiMsAdika vratomAM niSThAvAna rahevuM arthAt tenuM daDhatAthI pAlana karavuM; pachI AtmAnA parama vItarAga padane prApta karIne te vratone paNa tyajavAM. 1496. (zrI pUjyapAda svAmI, samAdhitaMtra, gAthA-84) * karmamAM (karmakAMDamAM) jJAnanuM prakAzavuM nahi hovAthI saghaLAMya karmathI jJAnanI prApti thatI nathI; jJAnamAM ja jJAnanuM prakAzanuM hovAthI kevaLa (eka) jJAnathI ja jJAnanI prApti thAya che. mATe jJAnazUnya ghaNAMya jIvo, puSkaLa (ghaNAM prakAranA) karma karavAthI paNa A jJAnapadane pAmatA nathI ane A jJAnapadane nahi pAmatA thakA teo kathI mukta thatAM nathI; mATe karmathI mukta thavA icchanAre kevaLa (eka) jJAnanA AlaMbanathI, niyata ja evuM A eka pada prApta karavA yogya che. 1497. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-205) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (285 * jo kaThinatAne nAza karane yogya baDe kaThora karmarUpI parvatoko cUrNa karanemeM kisIse huMTAyA na jA zake aisA vaja hai, jo kaThinatAe pAra hone yogya aise saMsAra samudra pAra le jAnemeM sarva jIvoMke liye ekarUpa sAmAnya jahAja hai, jo sarva zarIradhArI prANIyoMkI rakSA karanemeM pitA, samAna sadA mAnA gayA hai vahu sarvajJa bhagavAnase kahA huA dharma hameM saMsArameM haMmezA rakSita kare. 1498. | ( zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka- 13) * * * * jo karanevU samartha hUje so tau kIjiye, bahuri jo karataikuM nahiM samartha hUjiye so zraddhiye; jAte kevalI - bhagavAnane zraddhAna karanevAleke samyakatva kahyA hai. 1499. ( zrI kuMdakuMdAcArya, darzanapAhuDa, gAthA-22) * zatruo, mAtA-pitA, strIo, bhAIo, putro ane svajano (e badhAM) mArA zarIrano apakAra-upakAra kare che, mArA cetanAtmAno nahi. mArA cetana AtmAthI e acetana zarIra vAstavamAM bhinna che. tethI te zatruo para dveSa ane svajanAdimAM rAga karavo mArA kevI rIte ucita hoI zake? kema ke te mArA mATe AtmAno koI upakAra tathA apakAra karatAM nathI. 15OO. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, saMvara adhikAra, gAthA-12-13) * * * * A manuSyajanmanuM phaLa dharmanI prApti che. te nirmaLa dharma jo mArI pAse che to pachI mane ApattinA viSayamAM paNa zuM ciMtA che tathA mRtyuthI paNa zo Dara che? arthAt te dharma hotAM na to ApattinI ciMtA rahe che ke na to maraNano Dara rahe che. 1501. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatabhAvanA, zloka-11) * vyavahAranayakara vikalpa sahita avasthAme tattvaka vicArake samaya Apa aura parakA jAnapanA jJAna kahA hai, nizcayanayakara vItarAga nirvikalpa samAdhisamaya padArthonA jAnapanA mukhya nahIM liyA. kevala svasaMvedanazAna hI nizcayasamyajJAna hai. vyavahArasamyajJAna to paramparAya mokSakA kAraNa hai, aura nizcayasamyajJAna sAkSAt mokSakA kAraNa hai. 1502. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-29) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 286) (paramAgama - ciMtAmaNi * he vatsa! thoDA kALamAM jeno kSaya thai jAya che evA ghaNAM akSarone tAre zuM karavA che? muni to jyAre anakSara (zabdAtIta-IndriyAtIta) thAya che tyAre mokSane pAme che. 1503. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-124) * indriyonA viSayomAM tRSNA rAkhavAvALAne bhISaNa aMtardAha thato jAvAmAM Ave che kAraNa ke te aMtarrAha vinA e jIvone viSayomAM rati kevI rIte thaI zake? 1504. (zrI rAjamallajI paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-255) * jeo viSayasukhathI virakta che, zuddha tattvamAM anurakata che. tapamAM lIna jemanuM citta che, zAstrasamUhamAM jeo matta che (atizaya prItivaMta che, ) guNarUpI maNionA samudAyathI yukta che ane sarva saMkalpothI mukta che, teo muktisuMdarInA vallabha kema na thAya ? (avazya thAya ja.) 1505. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, (niyamasAra-TIkA, zloka-115 ) * indriyone bhogose honevAlA sukha sukhasA dIkhatA hai, paraMtu vahu saccA sukha nahIM hai. vahu to karmokA vizeSa baMdha karAnevAlA hai tathA duHkhoMke denemeM eka paMDita hai. arthAt mahAna duHkhadAyaka hai. 1576. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-77) * * * * AtmAmAM lAgelAM karmonA AvaraNane yogI eka kSaNa mAtramAM uDADI mUke che, jema tIvra gatithI cAlanAra mahA baLavAna pavana sUrya para lAgelA meghasamUhane kSaNamAtramAM bhagADI mUke che tema. 1507. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAkRta, culikA adhikAra, gAthA-9) * aMtaraMga jalpayukta je vikalpajALa che te AtmAnA duHkhanuM mULa kAraNa che. vikalpajALano nAza thatAM hitakArI paramapadanI prApti thAya che-ema pratipAda karyuM che. 15O8. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-85) * he jIva! jyAM sudhI vRddhAvasthA na Ave, jyAM sudhI rogarUpa agni zarIrarUpI tArI jhUMpaDIne na bALe, jyAM sudhI indriyonuM baLa na ghaTe tyAM sudhImAM tAruM Atmahita karI le. 1509. (zrI kuMdakuMda AcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-13ra ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) (287 * jenA ciMttamAM jJAnanuM visphUraNa thayuM nathI, ane je karmanA hetune ja (puNya pApane ja) kare che, te muni sakala zAstrone jANato hoya topaNa sukhane nathI pAmato. 1510. 1 (munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-24) * jo koI zuddha bhAva karake pAtroMko zuddha AhAradAna arthAt Atma jJAna detA hai so svAbhAvika AtmajJAnakA AhAra pAtrako dekara usakA sAMsArika duHkha nAza kara detA hai. 1511. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-286) * jo pApa hai usako jo pApa jAnatA hai, yaha to saba koi jAnatA hai. paraMtu jo puNyako bhI pApa kahatA hai, aisA paMDita koI viralA hI hotA hai. 1512. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-71) *** - * madhukA eka eka kaNa cUMki asaMkhyAta jIvoMke ghAtase utpanna hotA hai Isaliye vidvAna manuSya use kaise khAtA hai? arthAt use vivekI manuSya kabhI nahIM khAtA hai. sAta gAvAMke bhasma honepa2 manuSyoMke jo sarvathA pApa hotA hai vahI pApa madhuke eka kaNake khAne 52 hotA hai - aisA AgamameM kahA gayA hai. 1513. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-550-551) * mUDha prANI! Isa saMsArameM tere sanmukha jo kucha sukha vA du:kha hai. una dAnoMko jJAnarUpI tulAneM (tarAjUmeM ) caDhAkara tolaigA, to sukhase du:kha hI anaMtaguNA dIkha paDegA. koMki yaha pratyakSa anubhava-gocara hai. 1514. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-2, bloka-12 ) * AtmAne jANavA mATe arthAt IzvaranI khoja karavA mATe koI to tyAgI banI gayA che, koi bIjA kSetramAM yAtrA Adi jAya che, koi pratimA banAvIne namaskAra, pUjana kare che. koi DoLImAM besIne parvata para caDe che, koi kahe che ke Izvara AkAzamAM che ane koi kahe che ke pAtALamAM che. paraMtu ApaNA prabhu dUra dezamAM nathI ApaNAmAM ja che, te ApaNane sArI rIte anubhavamAM Ave che. 1515. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, baMdha dvAra, pada- 48) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 288) (paramAgama - ciMtAmaNi * samAyikanA samayamAM kRSi Adi AraMbha sahita badhAMya aMtaraMga ane bahiraMga parigraho hotA ja nathI, tethI te samaye gRhastha, vastra oDhelA ( upasargagrasta ) muni samAna munibhAvane prApta kare che. 1516. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-102) * sAMbhaLa! Aje eka apUrva zikSAbharI vAta tane kahIe chIe ke tArAthI apamAnIta thayelA te kaSAyo mAtsaryatAne pAmI karmodaya - vazAt potAno anAdi AkAra phera karI haju paNa tArA jevA tapasvI, tArA jevA jJAnI, ane tArA jevA viratI Adi guNI puruSo pratye sUkSma adezaka (anyano utkarSa nahi sahana thavo te) bhAvarUpe potAnuM kAma karI rahyAM che, je ati durjaya che, tene vicArI vicArIne tuM kSINa kara. je mahAna doSa koi virala puruSa ja choDI zakyA che. 1517. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-215) * A ajJAnI prANI, amuka marI gayA, amuka maraNa sanmukha che ane amukha cokaksa maraze ja - Ama haMmezA bIjAnA viSayamAM to gaNatarI karyA kare che. paraMtu zarIra, dhana, strI Adi vaibhavamAM mahA mohathI pakaDAyelo mUrkha manuSya potAnI samIpa Avela mRtyune dekhato paNa nathI. 1518. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-388) * * * * te jJAnIne pUrve baMdhAyelA samasta pratyayo mATInAM DhephAM samAna che ane te (mAtra ) kArmaNa zarIra sAthe baMdhAyelA che. 1519. (zrI kuMdakuMda AcArya, samayasAra, gAthA-169 ) * dravyAnuyogarUpI dIpaka jIva ane ajIva sutattvone, puNya tathA pApane e baMdha tathA mokSane bhAvazrutajJAnano prakAza thAya tevI rIte vistArapUrvaka nirUpe che- pragaTa kare che. 1520. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-46) * usI eka janmake nAza karanevAle halAhala viSako khA lenA acchA hai paraMtu anaMta janmoMmeM duHkha denevAle bhogarUpI vipako bhoganA ThIka nahIM hai. 1521. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-76 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (289 * saMsAramAM saMpUrNa karmono udaya samaye samaye vAstavamAM to AtmAne durvAra vaghAtanI mAphaka cUrNa karI nAkhe che. 1522. ( zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-246 ) * ve hI mahApuruSa Isa paramAtmaprakAza graMthake abhyAsa karaneke yogya jAno, jo caturgatirUpa saMsArake duHkhose Dara gaye hai. aura mokSa padako cAhate haiM. 1523. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2, gAthA-207) * * * * jisa saMsArameM aneka upAyoMse pAlana poSaNa karake baDhAI huI bhI yaha apanI deha bhI apanI nahIM hotI hai vahAM apane apane pUrvamuM bAMdhe hue karmo ke vaza paDe hue putra, strI, mitra, putrI, jamAI va pitA Adika bilakula jAde padArtha kina jIvoke apane pragaTapane ho sakate haiM? aisA jAna karake buddhimAM mAnavako sadA apanI buddhimAna apane AtmAmeM sthira karanI ucita hai. 1524. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-12 ) * A zarIramAM AtmAnI bhAvanA anya zarIra grahaNarUpa bhavAntara prAptinuM bIja che ane AtmAmAM ja AtmAnI bhAvanA te zarIranA sarvathA tyAgarUpa muktinuM bIja che. 1525. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-74) * * * * viSa bhaluM, viSadhara-sarpa paNa bhalo, agni ke vanavAsanuM sevana paNa bhaluM, paraMtu jinadharmathI vimukha evA mithyAtvIono sahavAsa bhalo nathI. 15ra6. (munivara rAmasiMha pAhuDa dohA, gAthA-20) * jo AkSepa karake kathAko nahIM kahatA hai- kisI vyakti vizeSako lakSya karake pravacana nahIM karatA hai. irSAko nahIM karatA hai, apanI prasaMsA nahIM karatA hai, dUsarekI heMsI nahIM karatA hai-niMdA nahIM karatA hai, dUsake rahasyako nahIM kahatA hai, krodhako naSTa karatA hai, zAMtiko sthira karatA haiM aura prItie zruta nahIM hotA hai- use sthira rakhatA hai, usa nirAbhimAnI manuSyako vidvAna puruSa sarjana kahate hai. 1527. (zrI amitagati AcArya, subhASiratna saMdoha, zloka - 452) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (paramAgama - ciMtAmaNi - 290) * cakSuko AtmahitakArI padArthoko hI dekhanA cAhiye jisase aise jJAnakI prApti ho jisase atIndriya AnaMdakA svAda pA sake, jisase zuddha samyagdarzanakI anumodanA kI jAve. yadi zarIrake rAgavardhaka padArthoko dekhA jAvegA to darzanAvaraNakA baMdha hogA. 1528. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, bloka-362 ) * jevI rIte khetaramAM paDeluM bIja khArA jaLanA tyAgathI ane mIThA jaLanA yogathI madhura utpanna thAya che tevI ja rIte tattvazravaNanA yogathI tattva vArtA sAMbhaLavAnA prabhAvathI uttama dhyAna utpanna thAya che. 1529. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAmRta, mokSa adhikAra, gAthA-50) *** * jo puruSa isa jinabhASita jJAnarUpa jalako prApta karake apane nirmala bhale prakAra vizuddhabhAva saMyukta hote haiM ve puruSa tIna bhuvanake cuDAmaNi aura zivAlaya arthAt mokSarUpI maMdirameM rahanevAle siddha 52meSThI hote haiM 1530. ( zrI kuMdakuMdAcArya, cAritrapAhuDa, gAthA-41) * jenA hRdayamAM gaNadhara jevo sva-52no viveka pragaTa thayo che, je AtmAnubhavathI AnaMdita thaIne mithyAtvane naSTa kare che, sAcAM svAdhIna sukhane sukha mAne che, potAnA jJAnAdi guNonI avicaLa zraddhA kare che, potAnA samyagdarzanAdi svabhAvane potAnAmAM ja dhAraNa kare che, je anAdinA maLela jIva ane ajIvanuM pRthakkaraNa, jema katakaLa kIcaDathI pANInuM pRthakkaraNa kare che, tema kare che, je AtmabaLa vadhAravAmAM prayatna kare che ane jJAnano prakAza kare che, te ja samyagdaSTi saMsAra samudrathI pAra thAya che. 1531. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, maMgAlacaraNa, pada-8) *jo Isa bhavameM putra hai vaha anya bhavameM pitA hotA hai. jo Isa bhavameM mAta hai vahu anya bhavameM putrI hotI hai. isa prakAra putra mAtA-pitA-bahina-kanyAstrI inameM parasparase parasparakI utpatti dekhI jAtI hai. jyAdA kayA kahaiM, yahu jIva marakara svayaM apanA putra utpanna ho jAtA hai. Isa prakAra ina saMsArI jIvAMkI sadA duHkhamaya isa saMsAra-5raM5rAko dhikkAra hai. 1532. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-258) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (291 * samyagdaSTine sarva prakAranA bhogomAM pratyakSa roganI mAphaka upekSA hoya che, kAraNa ke te samyakatvarUpa avasthAno viSayomAM avazya upekSA thavI evo svata:siddha svabhAva che. 1533. (zrI rAjamallajI, paMcadhyAyI, bhAga-2, gAthA-ra61) * jaba yahuM maraNake sanmukha hota huA jIva isa zarIrako choDakara dUsaremeM jAtA hai taba jinendrakathita dharmako choDakara koI dUsarA rakSaka nahIM. hai. 1534. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-65) * * * * cidAnaMda! tame indriyarUpa pAMca corane poSo cho, ane jANo cho ke A amane sukha Ape che, (paNa) te to aMtaranA guNaratnane corI le che, tenI tamane khabara nathI. have tame jJAnakhaDaga saMbhALo, corone evA roko ke pharI baLa na pakaDe. viSayakaSAya jItI nirItinA rAhamAM Avo, ane tame zivapurIne pahoMcI rAjya karo. tame rAjA, darzana jJAna vajIra-rAjyanA sthaMbha, guNa e vasti, anaMtazakti rAjadhAnIno, vilAsa karo. abheda rAjya rAjavuM tamAruM pada che. acetana, apAvana, asthirathI zuM sneha karo cho? 1535. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-41) * * * * cittamAM pUrvanA karoDo bhavomAM saMcita thayelI pApakarmarUpI dhULanA saMbaMdhathI pragaTa thatAM mithyAtva AdirUpa maLane naSTa karanAra je vivekabuddhi utpanna thAya che te ja vAstavamAM sajjana puruSonuM snAna che. tenAthI bhinna je jaLakRta snAna che te prANI samUhane pIDAjanaka hovAthI pApa utpanna karanAra che. tenAthI na to dharma saMbhave che ane na svabhAvathI apavitra zarIranI pavitratA paNa saMbhave che. 1536. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, snAnASTaka, zloka-3) * rAgadveSa yukta bhAvothI karela pravRtti ane nivRtti baMne baMdhananuM kAraNa thAya che, tyAre tattvajJAna pUrvaka karelI pravRtti ane nivRtti baMne nirjarA tathA mokSanuM kAraNa thAya che. 1537. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-180) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 292 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * jo pa2 vithai anukaMpA hai so Apa hI virSe anukaMpA hai, jAte parakA burA karanA vicA2e taba apane kaSAyabhAvahaiM apanA burA svayameva bhayA. parakA burA na vicA2e taba apane kaSAyabhAva na bhaye taba apanI anukaMpA hI bhai. 1538. ( zrI kuMdakuMdAcArya, darzanapAhuDa, gAthA-2nA bhAvArthamAMthI ) *** * jJAnI to jemAMthI bheda dUra thAya che evuM bhAvazrutajJAna jenuM svarUpa che evA zuddhAtmajJAnanA saddabhAvane lIdhe, 52thI atyaMta virakta hovAthI prakRtisvabhAvane (karmanA udayanA svabhAvane) svayameva choDe che tethI udayamAM AvelA amadhura ke madhura karmaphaLane jJAtApaNAne lIdhe kevaLa jANe ja che, paraMtu jJAna hotAM (-jJAtA hoya tyAre- ) paradravyane 'huM' - paNe anubhavavAnI ayogyatA hovAthI (te karmaphaLane ) vedato nathI. mATe, jJAnI prakRtisvabhAvathI virakata hovAthI avedaka ja che. 1539. (zrI amRtacadrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-318 ) * samyagdarzananuM je kiraNa pragaTa thAya che ane mokSanA mArgamAM cAle che te dhIre dhIre karmono nAza karatuM paramAtmA bane che. jenA cittamAM AvA samyagdarzananA kiraNano udaya thayo che tenuM ja nAma sAdhaka che. jema ke je gha2mAM dIpaka saLagAvavAmAM Ave che te ja gharamAM ajavALuM thAya che. 1540. (zrI banA2sIdAsajI, nATaka samayasAra, sAdhya-sAdhaka dvA2, pada- 39-40) * puruSoMko prathama to samasta prayojanoMkA siddha karanevAlA niraMtara mauna hI avalaMbana karanA hitakArI hai aura yadI vacana kahanA hI paDe to aisA kahanA cAhiye jo sabako pyArA ho, satya ho aura samasta janoMkA hita karanevAlA ho. 1541. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-9, zloka-6 ) *** * jema tRNa ane lAkaDAthI agni tRpta thatI nathI, cauda cauda hajAra nadIothI sahita gaMgA siMdhu Adi mahA nadIonA jalathI lavaNa-samudra tRpta thato nathI, tema A AtmA paNa icchita sukhonA kA2Na evA AhAra, strI, vastra vigere padArthothI tRpta thato nathI, 1542. (kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, bRhad - pratyAkhyAna, gAthA-67) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (293 * he jinendra! saMsArarUpa samudramAM paDatAM prANInuM rakSaNa Apano dharma ja kare che; bIjAono dharma to bhIlanAM dharma (-dhanuSya) samAna anya jIvone mAravAnuM ja kAraNa thAya che. 1543. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, RSabhastotra, zloka-40) * kevalajJAnAdi anaMtaguNamayI AtmAno choDakara dUsarI vastu jJAniyoke manameM nahIM rucatI. usakA dAMta yaha hai ki jisane marakatamaNi jAna liyA, usako kAMcake TukaDoMkI kayA jarUrata hai? usI taraha jisakA citta AtmAme laga gayA, usake dUsare padArtho kI vAMchA nahIM rahatI. 1544. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2 gAthA-78) * mane iSTa padArthono viyoga na thai jAya tathA aniSTa padArthono saMyoga na thai jAya evA prakArathI A janmamAM AThaMdha karavAne Alokabhaya kahe che, tathA na jANe A dhana sthira raheze ke nahi, devayogathI kadAcit dAridratA prApta na thai jAya ityAdika mAnasika vyathArUpa ciMtA mithyASTione bALavA mATe sadAya saLagatI ja rahe che. 1545. (zrI rAjamallalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-507) * * * * je bhavya potAnA AtmAne kalaMka rahita (nirdoSa) samyagdarzana, samyajJAna ane samyakracAritrarUpI ratnono paTAro banAvyo che tene traNalokamAM svayaMvara vidyAnathI pati tarIke varavAnI IcchA rAkhanArI strInI jema sarva arthonI siddhi arthAt dharmaarthAdi cAra pururSArthanI siddhi prApta thAya che. 1546. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-149 ) * jagatamAM AzcaryakArI evI ghaNI vAto che, athavA thayA kare che. paraMtu e vAtothI amane jarAya Azcarya bhAsatuM nathI. vAstavamAM emAM kAMI Azcarya paNa nathI. kAraNane pAmIne vastunuM je pariNamana thavAnuM che, te thayA ja kare che, emAM zuM Azcarya? paNa A be ja kautuhala amane ati Azcarya pamADe che. eka to atizaya durlabha amRtane pI tene vamI nAkhanArA ane bIjA saMyamarUpa nidhine pAmI tene ullAsIta citte choDanArA. A banne prakAranA jIvo kharekhara bhAgyahIna che. 1547. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-168) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 294) (52mAgama ciMtAmaNi * he jIva! potAnI prasaMzAno haMmezA tyAga karo. potAnI prasaMzA vaDe potAnA yazano vinAza na karo. potAnI prasaMzA karavAvALo puruSa lokamAM tRNavat tucchatA pAme che. ( gAthA-364) 1 * jema phaTakaDI vaDe dUdha phATI jAya che tema vidhamAna guNo paNa potAnA mukhathI kahevAthI nAza pAme che. jenAmAM koI doSa na hoya paNa potAnA mukhathI potAnI prasaMsA ka2vI te ja sauthI moTo doSa che. potAnA mukhathI potAnI baDAi karavA samAna moTo koI doSa nathI. (gAthA-365 ) * potAnI prasaMsA nahi karavAthI potAno vidhamAna guNa naSTa thai jato nathI. jene potAnI prasaMzA nahi karatAM evA sUryanuM teja jagatamAM prasiddha che. ( gAthA-366 ) *** * Atma-prazaMzA karavAthI, je guNa potAmAM nathI te pragaTa thai jato nathI. jema strInI mAphaka zRMgAra hAvabhAva vilAsa vibhrama karato napuMsaka, napuMsaka ja che. strInI mAphaka AcaraNa karavAthI strI thai zakato nathI - napuMsaka ja rahe che. (gAthA-367 * sajjana puruSano evo svabhAva che ke tenA vidyamAna guNanI koI prasaMzA kare tyAre te sajjana puruSa lajjA pAme che. to pote ja potAnI prazaMsA kevI rIte kare ? na ja kare. (gAthA-368 ) *** *guNa rahita puruSa paNa jo sajjanonI madhyamAM potAnI prasaMzA karato nathI to sajjanonI madhyamAM te guNavAna gaNAya che. kAraNa ke potAnI prasaMzA na karavI e ja pragaTa guNa che. ( gAthA-369 ) * vacana vaDe potAnA guNonuM varNana karavuM e ja potAnA guNano vinAza che tathA vacana vaDe to potAnA guNa na kahe paNa AcaraNa vaDe potAnA guNa kahevA te guNonuM pragaTa karavuM jANavuM. (gAthA-370) *** * je puruSa sajjanomAM potAnA guNa vacana vaDe kaheto nathI paNa AcaraNa vaDe kahe che te puruSa A jagatamAM puruSomAM mukhya bane che. ( gAthA-371 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (295 * guNavAna puruSonI madhya guNavAna puruSa potAnA guNa vacana vaDe kahe che to te laghu thai jAya che ane potAnA guNa vacana vaDe je kaheto nathI te nirguNa hoya to paNa guNavAna bane che. (gAthA-37ra) * guNa sahita puruSa guNavaMta puruSonI madhye AcaraNa vaDe guNa prasiddha karatAM zobhe che. vacana vaDe potAnI baDAI karatAM zobhato nathI. 1548. (-zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-364-373) * jinezvaranA AgamamAM jenI buddhi anurakata thaI che tathA saMsArathI janmajarA-maraNa Adi mahA bhaya utpanna thAya che evuM jeo manamAM ciMtana kare che tethI jemane saMsArano bhaya utpanna thayo che evA munione garbhavAsathI atyaMta bhaya lAge che. 1549. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, aNagAra bhAvanA adhikAra, gAthA-40) * A jIvane uttama dharmanA prasAdathI agni paNa zItaLa pANI thaI jAya che, sarpa che te uttama ratnamALA thai jAya che tathA deva che te paNa kiMkara-dAsa banI jAya che. 155O. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-432) * * * * huM parajIvone duHkhI karuM chuM, sukhI karuM chuM ityAdi tathA baMdhAvuM chuM, mukAvuM chuM ityAdi je A adhyavasAna che te badhuMya, para bhAvano paramAM vyApAra nahi hovAne lIdhe potAnI arthakriyA karanAruM nahi hovAthI, "huM AkAzanA phUlane cUMTuM chuM' evA adhyavasAnanI mAphaka mithyArUpa che, kevaLa potAnA anarthane mATe ja che ( arthAt mAtra potAne ja nukazAnanuM kAraNa thAya che, parane to kAMI karI zakatuM nathI), 1551. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-ra66 ) * dharmotmA prANIne jherI sApa hAra banI jAya che, taravAra suMdara phulonI mALA banI jAya che, jhera paNa uttama auSadhi banI jAya che, zatru prema karavA mAMDe che ane deva prasanna citta thaine AjJAkArI thaI jAya che. ghaNuM zuM kahevuM? jenI pAse dharma hoya tenI upara AkAza paNa niraMtara ratnonI varSA kare che. 15para. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-191) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 296) (paramAgama - ciMtAmaNi * yadi vAstavameM duHkha acchA nahIM lagatA hai tathA yadi sukha pyArA lagatA hai to saMsArako jItanevAle jinendroke sacce dharmako pAlo. 1553. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-70) * jyAre lokavyavahAramAM jene sukha kahevAmAM Ave che. vAstavamAM te sukhAbhAsarUpa sukha duHkha ja che to pachI je lokamAM rUDhivaza paNa duHkha kahevAmAM Ave che tenA viSayamAM nirNaya thavAmAM zuM kahevuM joie? 1554. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-253) * je mokSanA abhilASI ane saMvaranA arthI che teNe samasta acetana padArthasamUha tyAgavAyogya che ane potAmAM sthita cetana sadA sevavA yogya che. 1555. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, saMvara adhikAra, gAthA-61) * * * * je AgaLa dekhato thako mArgamAM (dhyeya tarapha ) cAlyo jAya che, tenA pagamAM kadAcit kAMTo lAgI jAya to lAgo, temAM teno doSa nathI. (pUrvakRta koI azubha udaya AvI paDe temAM vartamAnamAM ArAdhanAno doSa nathI. 1556. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-47) * te mUrkha graMtharacanA kare che, dharmanI carcA kare che. zubha-azubha kriyAne jANe che, yogya vyavahAra rAkhe che, saMtoSane saMbhALe che, ahaMta bhagavAnanI bhakti kare che, sAro upadeza Ape che, ApyA vinA leto nathI, bAhya parigraha choDIne nagna phare che, ajJAnarasamAM unmatta thaine bALatapa kare che, te mUrkha AvI kriyAo kare che paraMtu AtmasattA ane anAtmasattAno bheda jANato nathI. 1557. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada-9) * yadi kulAcala parvatoMke sahita sAtadvIpakI pRthvI bhI dAna kara dI jAya to bhI eka prANIko mAranekA pApa dUra nahi ho sakatA hai. bhAvArtha-samasta dAnameM abhayadAna pradhAna hai. kayoMki eka prANI ke ghAta? huA pApa sAta dIpa aura phulAcalo sahita pRthvI dAna karanese bhI dUra nahi hotA. 1558. ( zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-8, zloka-34 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (297 * isa lokame svAdhIna sukha hai vahI sukha hai. parAdhIna sukha sukha nahIM hai. aisA bhale prakAra jAnate hue manuSya kayo indriyasukhameM moha karate haiM? 1559. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-303) * jisameM samasta prakArane vicAra karanekI sAmarthya hai, tathA jisakA pAnA durlabha hai aise manuSyajanmako pAkara bhI jo apanA hita nahIM karate, ve apane ghAta karaneke liye, viSavRkSako baDhAte haiM. 156). (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-2, zloka-29) * dAnase niyama karake pAMca Indriyone bhoga prApta hote hai, aura tapase indrapada milatA hai, tathA vItarAgasvasaMvedanajJAnase janma-jamarA-maraNase rahita jo mokSapada vahu milatA hai. 1561. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. - gAthA-72 ) * AtmasvarUpamAM ja AtmabuddhivALA aMtarAtmA zarIranI gatine zarIranA vinAzane AtmAthI bhinna mAne che ane maraNanA avasarane eka vastrane choDI bIjA vastranuM grahaNa karavAnI jema samajI potAne nirbhaya mAne che. 1562. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-77) * he bhavya! IdhananA yogathI agni prajvalita thAya che ane IMdhana vinA ApoApa bujhAI jAya che, paNa anAdi mohAgni to eTalo prabaLa che ke te parigrahAdi iMdhananI prAptimAM tRSNArUpa jvALAthI atizaya bhabhuke che ane tenI aprAptimAM prApta karavAnI vyAkuLatAthI prajvale che. A rIte ati prabaLa evo mohAgni banne prakAre jIvane bALe che tethI mohAgni jevo A jagatamAM bIjo koI bhayaMkara agni nathI. 1563. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-pa6 ) * jo manuSya saMtoSase rahita hai usako cakravartI, nArAyaNa aura baladevakI vibhUtise bhI tRti nahIMhotI hai, aura jaba taka tRti (saMtoSa) nahIM hotI hai taba taka sukhakI saMbhAvA nahIM hai. Isa bAtako bhale prakAra jAna karake vidvAna manuSya usa lobharUpa pizAcake vazameM nahIM hote haiM. 1564. (zrI amitagati AcArya. subhASitaratnasaMdohu, zloka-79) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 298) (paramAgama - ciMtAmaNi * narAdhipationA anekavidha mahA vaibhavone sAMbhaLIne tathA dekhIne, he jaDamati, tuM ahIM phogaTa kaleza kema pAme che! te vaibhavo kharekhara puNyathI prApta thAya che. te ( puNyopArjananI) zakti jinanAthanA pAdapAyugalanI pUjAmAM che, jo tane e jinapAdapadmanI bhakti hoya, to te bahuvidha bhogo tane (ApoApa ) haze. 1565. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-29) * AcArya mahArAja kahate haiM ki Isa kAmasvarUpI viSako meM kAlakUTa ( halAhala) viSase bhI mahAviSa mAnatA hUM kayoMki pahilA jo kAlakUTa viSa hai vaha to upAya karanese miTa jAtA hai, paraMtu dUsarA jo kAmarUpI viSa hai vahu upAya rahita hai arthAt IlAja karanese bhI nahi mITatA hai. 1566. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-11, zloka-21) * ziSya prazna kare che ke, he svAmI! rAga-dveSa pariNAmonuM mukhya kAraNa zuM che? paugalika karma che? ke indriyonA bhoga che? ke dhana che? ke gharanA mANaso che? ke ghara che? te Apa kaho. tyAM zrIguru samAdhAna kare che ke chaye dravya potapotAnA svarUpamAM sadA nijAzrita pariNamana kare che, koI dravya koI dravyanI pariNatine kadI paNa preraka thatuM nathI, mATe rAga-dveSanuM mULa kAraNa moha mithyAtvanuM madirApAna che. 1567. (zrI banArasIdAsajI, nATaka- samayasAra, sarvavizuddhi dvAra, pada- 61) * * * jo durjana manuSya mArA doSo jAhera karIne sukhI thato hoya to thAva, jo dhanano abhilASI manuSya mAruM sarvasva grahaNa karIne sukhI thato hoya to thAva, jo zatru mAruM jIvana grahaNa karIne sukhI thato hoya to thAva, jo bIjA koI mAruM sthAna laine sukhI thatA hoya to thAva ane je madhyastha che - rAgadveSa rahita che - te evA ja madhyastha banI rahe. ahIM AkhuMya jagata atizaya sukhano anubhava karo. mArA nimitte koI paNa saMsArI prANIne koi paNa prakAre du:kha na thAva, ema huM UMcA svare kahuM chuM. 1568. (zrI padmanaMdI AcArya, pavanaMdI paMcaviMzati, dharmopadazAmRta, zloka-85) * bAhya parigrahako tyAga bhAvakI vizuddhike liye kiyA jAtA hai, paraMtu abhya 'tara parigraha rAgAdika haiM, unase yuktake bAhya parigrahanA tyAga niphla hai. 1569 (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-3) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ) (299 * uttama vivekavAna puruSo to A zarIrane rUdhirAdi mahAniMdha ane atyaMta glAniyukta padArthono bharelo eka kothaLo samaje che, paNa emAM rati pAmatA nathI. gaMdI ane pratipaLe mAtra duHkhanI ja janmadAtA evI kAyAno moha vivekavAna uttama puruSo karatA nathI. 1570. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-2O1 ) * aneka prakAra zArIrika aura mAnasika kaSTo, denevAle Isa bhayAnaka saMsArameM bhramaNa karate hue jisa samyajJAna nAmake mahAna ratnoko kabhI nahIM pAyA thA, tUne aba samyagdarzana sahita use pA liyA hai phira - pAMco indrayoke viSayomeM lubdha hokara pramAda va Ala na kara 1571. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-13-14 ) * he jIva! jahAM terI IcchA ho usI dezameM jA, aura jo acchA lage vahI kara, lekina jaba taka manakI zuddhi nahIM hai, taba taka kisI tarahu mokSa nahIM ho sakatA. 1572. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-70) * * * * jIva AyukarmanA udayathI jIve che ema sarvajJadevo kahe che; tuM para jIvone Ayukarma to deto nathI to (he bhAI !) te temanuM jIvita (jIvatara) kai rIte karyuM? jIva AyukarmanA udayathI jIve che ema sarvajJadevo kahe che; para jIvo tane Ayukarma to detA nathI to (he bhAI !) temaNe tAruM jIvita kaI rIte karyuM? 1573. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-251-252 ) * mithyAjJAna sahita AtmAne dvArA aisA karmokA baMdha hotA hai ki ekendriyAdi paryAyomeM anaMta janma dhAraNa karanA paDatA hai. paraMtu jaba samyajJAnamayI AtmA ho jAtA hai tana mana, vacana, kAyakI guhike uttama lAbhase sarva karma kSaya ho jAte haiM. 1574. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-583) * huM niroga banI jAuM, mane kadI paNa vedanA na thAo evA prakAranI mUccha ja-mamatva ja athavA vAraMvAra ciMtavana karavuM te vedanAbhaya kahevAya che. 1575. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-para5) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 300) (paramAgama - ciMtAmaNi * saMsArameM utpanna huI apanI jvAlAoke samUhase lokako bhasma kara dinevAlI agnimeM praveza karanA acchA hai, jisameM baDI baDI lahare uTha rahI hai tathA jo magara va ghaDyAla Adi hiMsaka jalajaMtuone bhayako utpanna karanAlA hai aise samudrane jalameM praveza karanA acchA hai athavA jahAM nAnA prakAra, bANo (zastro) ke dvArA aneka zUravIra mAre jA rahe ho aise zatruone bhayAnaka yuddhameM bhI praveza karanA acchA hai, paraMtu seMkaDo bhavomeM anaMta du:khako utpanna karanevAle strIsukhake madhyameM praveza karanA acchA nahIM hai. (tAtparya yaha ki strIjanya sukha uparyukta jAjjavalyamAna agni Adise bhI bhayAnaka hai). 1576. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-118) * gaNadharAdika deva, pratikAra rahita evA (jene dUra karavAno koI upAya na jovAmAM Ave evA) upasarga AvI paDatAM, duSkALa paDatAM, ghaDapaNa AvatAM, ane roga thatAM, dharma mATe (dharmanI ArAdhanA mATe) zarIrano tyAga karavo tene saMllekhanA kahe che. 1577. ( zrI samatabhadrasvAmI ratnakaraMDazrAvakAcAra, zloka-122) * uttama dharma sahita jIvane takSNa khaDaga paNa phUlanI mALA banI jAya che, jItyo na jAya evo durjaya verI paNa sukha karavAvALo svajana arthAt mitra banI jAya che tathA haLAhaLa jhera che te paNa amRtarUpa pariNamI jAya che; ghaNuM zuM kahIe mahAna ApadA paNa saMpadA banI jAya che. 1578. (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-433) * jhADanA TUMThAmAM jene puruSanI bhrAnti utpanna thai hoya tevA manuSyane jevI viparIta yA vividha ceSTA hoya che tevI zarIrAdimAM Atma vibhramane lIdhe pahelAM mArI ceSTA hatI. 1579. (zrI pUjya svAmI, samAdhitaMtra, gAthA-21) * jyAM AtmabhAva (bhavyajIvone) mokSa Ape che, tyAM svarga keTaluM dUra che? (kaMI dUra nathI arthAt najIka che.) je (manuSya) bhArane be koza sudhI jaladI lai jAya che, te (manuSya) te bhArane ardhI koza lai jatAM zuM thAkI jaze - khinna thaze? (nA, khinna thaze nahi.) 1580. (zrI pUjyapAdasvAmI, iSTopadeza, gAthA-4) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (301 * sarva azucinA mULarUpa zarIrane A jIva jyAre pUjyapadane prApta karAve che tyAre zarIra AtmAne caMDALAdi nIca kuLamAM janma karAvI aspRzya kare che. dhikAra che e kRtajJa zarIrane! 1581. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-209 ) * jema koI mUrkha manuSya rAkhane mATe ati mUlyavAna caMdanane bALI nAMkhe tema ajJAnI jIva viSayonA lobhathI manuSyabhavane naSTa kare che. jema koI mUrkha manuSya ratnadvIpamAM jaine paNa tyAMnA ratnone choDIne lAkaDAno bhAra laI Ave tema manuSyabhavarUpI ratnadvIpAM AvIne paNa ajJAnI jIva dharmaratnone choDIne bhogonI abhilASA kare che. jema naMdanavanamAM jaine paNa koi mUrkha manuSya amRtane choDIne viSa pIve, tema manuSyabhavarUpI naMdanavanamAM AvIne paNa ajJAnI jIva dharma-amRtane choDIne bhoganI abhilASArUpa jhera pIve che. 1582. (zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA - 1828-29-30) * prANonA nAzane (loko) maraNa kahe che. A AtmAnA prANa to nizcayathI jJAna che. te (jJAna) svayameva zAzvata hovAthI teno kadApi nAza thato nathI; mATe AtmAnuM maraNa bilakula thatuM nathI. tethI (AvuM jANatAM) jJAnIne maraNano bhaya kya thI hoya? te to pote niraMtara niHzaMka vartato thako sahaja jJAnane sadA anubhave che. 1583. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, zloka-159) * he trilokInAtha! jo ApanI ArAdhanAthI nizcayathI mArI daDha sthiti thai gai che to pachI mane atizaya baLavAna saMsArarUpa zatruthI paNa bhaya kema hoya? arthAt na hoya. ThIka che - amRtavarSAthI harSa utpanna karanAra evA uttama phuvArAyukta gRhane prApta thayela puruSane zuM grISma RtumAM madhyakAlIna sUryano atyaMta tIkSNa saMtApa paNa zuM duHkhI karI zake ? - na karI zake. 1584. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, AlocanA adhikAra, zloka-3) * kAma, krodha tathA moha ye tInoM hI Isa jIvane mahAna vairI hai. jaba taka ina zatruoMse manuSya parAjita haiM taba taka mAnavako sukha kisa taraha ho sakatA hai? 1585. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, gAthA-26) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 302) (paramAgama - ciMtAmaNi * jo dubuddhi durjana niraMtara svayaM hI doSomeM sthita rahatA hai aura dUsare bhI tInoM lokake prANIyoko ukata doSomeM sthita samajatA hai apane samAna dUsaroko bhI duSTa mAnatA hai tathA jo dhRNita kAryako karatA hai aura zravaNakaTuvacanako bolatA hai, usa durjana manuSyase sajjana manuSya dhanuSa para caDhAye hue bANake samAna Darate hai. 1586. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-434) * jisa mAnavane mere AtmAne rUpako dekhA hI nahIM hai vahu na merA zatru hai na mitra hai va jisane pratyakSa mere AtmAko dekha liyA hai vahu mahAna mAnava bhI na merA zatru ho sakatA, na mitra. 1587. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava sarga-32, zloka-33) * jaise sneha ke (cikanAI telake ) saMbaMdha honese tila dhAnImeM pere jAte hai, usI taraha jo paMcendriyake viSayomeM Asakata - haiM - mohita haiM, ve nAzako prApta hote hai, IsameM kucha saMdeha nahIM hai. Isa viSayameM kahA bhI hai, ye hI dhanya haiM, ve hI sajjana hai, aura ve hI jIva Isa jIvalokameM jIvate haiM, jo javAna avasthArUpI baDe bhArI tAlAbameM paDe hue viyarasameM nahIM DUbate, lIlAmAtrameM hI taira jAte haiM. te hI prazaMsA yogya hai. 1588. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-116-117) * * * * jevI rIte nAvamAM beThelA koI manuSyane nAvanI gatinA saMskAra-vaza, padArtho viparIta svarUpe samajAya che (arthAt pote gatimAM hovA chatAM sthira hoya ema samajAya che ane vRkSa, parvata vagere sthira hovA chatAM gatimAM hoya ema samajAya che), tevI rIte jIvane mithyAdarzananA udayavaza nava padArtho viparIta svarUpe samajAya che. 1589. (zrI amRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya-TIkA, gAthA-107) * samyagdaSTine para padArthomAM svAmItvabhAva thato nathI tethI te bhayavAna hovA chatAM paNa nirbhaya che. jema cakSuindriya rUpI padArthone dekhavA chatAM paNa dekhatI nathI, tema samyagdaSTine paramAM svapaNAnA abhAvathI iSTAniSTa kalpanApUrvaka parapadArtho iSTAniSTa lAgatA nathI ane tethI temane bhaya nathI. 1590. ( zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-pa00) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 303 paramAgama ciMtAmaNi ) * barAbara nihALo! A zarIramaMdiramAM A cetanadIpaka zAzvato che. maMdi rato chUTe che paNa zAzvata ratnadIpaka jevo ne tevo rahe che. vyavahAramAM tame aneka svAMga naTanI jema dharo cho, paNa naTa to jevo ne tevo rahe che. 1591 1 (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza pAnuM-41) * Asana lagAvIne dhyAna kare che, indriyonuM damana kare che, zarIra sAthe potAnA AtmAno kAMI saMbaMdha gaNato nathI, dhana-saMpattino tyAga kare che, zarIrane rAkhathI coLe che, prANAyama Adi yoga sAdhana kare che, saMsAra ane bhogothI virakta rahe che, mauna dhAraNa kare che, kaSAyone maMda kare che, vadha-baMdhana sahana karIne du:khI thato nathI, te mUrkha AvI kriyAo kare che paraMtu AtmasattA ane anAtmasattAno bheda jANato nathI. 1592. 1 (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarAdvAra, pada-10) * lokameM jo durbuddhi manuSya, maraNako, prAsa hue manuSya ke liye zoka karatA hai vahu apane parizramakA vicAra na karake mAnoM AkAzako muThThiyoMse Ata karatA hai athavA (telake nimitta ) bAluke samUhako pIlatA hai. 1593. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-730) * hai bhavya jIva! yadi tU AtmAkA hita karanA cAhatA hai to nimna kAma karaH Isa bhayAnaka saMsA2ke duHkhose bhaya kara, jinazAsanameM prema kara aura pUrve kiye hue pApakA zoka kara. 1594. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-268) * niHzaMka vaMdanA karo, niMdA karo, pratikramaNAdi karo, lekina jisake jaba taka azuddha pariNAma hai, usake niyamase saMyama nahIM ho sakatA, karyoki usake manakI zuddhatA nahIM hai. jisakA mana zuddha nahIM, usake saMyama kahAMse ho kasatA hai? 1595. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2 gAthA-66) * Arya puruSoMne tarAjUmeM eka tarapha to samasta pApoMko 2khkhA aura eka tarapha asatyase utpanna hue pApako rakhakara taulA to donoM samAna hue. bhAvArthaasatya akelA hI samasta pApoMke barAbara hai. 1596 (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-9, zloka-33) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 304) (paramAgama - ciMtAmaNi * jina bhagavAna samyagdarzanane mokSarUpI vRkSanuM bIja tathA mithyA darzanane saMsArarUpI vRkSanuM bIja batAve che. tethI te samyagdarzana prApta thatAM mokSAbhilASI vidvAnoe tenA saMrakSaNa AdinA viSayamAM mahAna prayatna karavo joIe kAraNa ke pApakarmathI Achanna thaine ghaNI (-corAsI lAkha) yonIonA samUThThI jaTila A saMsAramAM paribhramaNa karanAra prANI dIrgha kALa vItavA chatAM paNa hitakAraka te samyagdarzana kayAM prApta karI zake che? arthAt prApta karI zakato nathI. 1597. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dezavratodyotana, zloka-3) * * * * uttapatti, sthiti ane layanI paripATIne samajanAra guNIjanano zoka to svayaM naSTa thaI jAya che. madhyama buddhimAnano zoka AMkhamAMthI be-cAra AMsu sAravAthI zAMta thAya che; paraMtu jaghanya matimAnano zoka to maraNa sAthe ja jAya che. 1598. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha gAthA-732 ) * je pote ja jJAna hovAne lIdhe vizvane (-sarva padArthone) sAmAnya vizeSapaNe jANavAnA svabhAvavALuM che evuM jJAna arthAt Atmadravya anAdikALathI potAnA puruSArthanA aparAdhathI pravartatA evA karmamaLa vaDe lepAyuM- vyApta thayuM -hovAthI ja, baMdha -avasthAmAM sarva prakAre saMpUrNa evA potAne arthAt sarva prakAre sarva zayone jANanArA evA potAne nahi jANatuM thayuM, A pramANe pratyakSa ajJAnabhAve (ajJAnadazAmAM) varte che; tethI e nakI thayuM ke karma pote ja baMdhasvarUpa che. mATe pote baMdhasvarUpa hovAthI karmane niSedhavAmAM AvyuM che. 1599. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-160) * * * * A jagata indrajALa tathA keLanA staMbha samAna kevaLa niHsAra che, e zuM tuM nathI jANato? nathI sAMbhaLyuM? vA pratyakSa nathI dekhAtuM? he jIva! AptajanonA maraNa pAchaLa zoka karavo e nirjana araNamAM poka mUkavA samAna vyartha che. je utpanna thayo che te maraze ja. maraNanA samaye tene koNa bacAvI zake tema che? chatAM mUrkha manuSya saMbaMdhIjanonA maraNa pAchaLa zoka kare che e ja anAdi kAlIna mohanI ghelachA che. 16OO. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-184) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (305 paramAgama - ciMtAmaNi) * jemanI dharmadhyAnarUpa agnimAM saMzaya, vimoha ane vibhrama e traNe vRkSa baLI gayA che, jemanI sudRSTi AgaLa udayarUpI kUtarAM bhasatAM bhasatAM bhAgI jAya che, teo jJAnarUpI hAthI upara beThelAM che. tethI karmarUpI dhULa temanA sudhI pahoMcatI nathI. jemanA vicAramAM zAstrajJAnanI lahero UThe che, je siddhAMtamAM pravINa che, je AdhyAtmika vidyAnA pAragAmI che, teo ja mokSamArgI che - teo ja pavitra che, sadA Atmaanubhavano rasa daDha kare che ane Atma-anubhavano ja pATha bhaNe che. 1601. ( zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, mokSa dvAra, pada-31) * * * * jo ajJAnI jIva indriyone IcchArUpI rogoMkA upAya hI nizcayase karatA rahatA hai aura usIko sukha mAnatA hai Isase baDhakara duHkhakI bAta aura kayA ho sakatI hai? 1602 (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, gAthA-82) * * * * jo viSajanya doSa devAMko duHkha dete haiM unake rahene para bhalA sAdhAraNa manuSya kaise sukha prApta kara sakate haiM? nahIM prApta kara sakate. ThIka hai - jisa sihake dvArA jharate hue madase malina gaMDasthalavAlA arthAt madonmatta hAthI bhI kaSTako prApta hotA hai vahu pairoke nIce paDe hue mRgako choDegA kayA ? arthAt nahIM choDagA. 163. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-4) * * * * jo koI nirjana sthAnamAM mAro nivAsa hoya, sadA dizA samUha ja mAruM vastra banI jAya, arthAt jo mArI pAse koI paNa parigraha na rahe, saMtoSa ja mAruM unnata dhana thai jAya, kSamA ja mArI pyArI strI, banI jAya eka mAtra tapa ja mAro vyApAra banI jAya, badhAM ja prANIo sAthe maitrIbhAva thai jAya tathA jo huM sadAya eka mAtra tattvavicArathI utpanna thanAra sukhano anubhava karavA lAgyuM, to pachI atizaya zAMtine prApta thayela mArI pAse zuM nathI ? badhuM ja che; evI avasthAmAM mane bIjAonuM kAMipaNa prayojana nathI rahetuM. 1604. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, yatibhAvanASTaka, zloka-4 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 306 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * syAdvAda vaDe pradIpta karavAmAM AveluM lasalasatuM (jhagajhagATa karatuM) jenuM teja che ane jemAM zuddhasvabhAvarUpa mahimA che evo A prakAza jyAM mArAmAM udaya pAmyo che, tyAM baMdha -mokSanA mArgamAM paDanArA anya bhAvothI mAre zuM prayojana che? nitya jeno udaya rahe che evo kevaLa A ( anaMta catuSyarUpa) svabhAva ja mane skurAyamAna ho. 1605. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, zloka-ra69 ) * * * * jJAna puruSako hotA hai aura puruSa hI vinaya saMyukta ho so jJAnako prApta karatA hai, jaba jJAnako prApta karatA hai taba usa jJAna dvArA hI mokSamArgakA lakSya jo " paramAtmAnA svarUpa" usako lakSatA-dekhatA dhyAna karatA huA usa lakSyako prApta karatA hai. 1606. (zrI kuMdakuMdAcArya, bodhapAhuDa, gAthA-22) * * * * jema rogIne saccIkaNa dhRtAdi alpa paNa kupathya sevanamAtra roganI ja abhivRddhi kare che, paraMtu e kupathya varjI yogya auSadhinuM sevana kare to roga upazAMta pAme. tema he bhavya! alpa paNa vaSayAbhilASapaNuM anarthakAraka bhayaMkara vyAkuLatArUpa roganI vRddhi kare che. paraMtu e viSayAbhilASapaNArUpa kupathyane choDI nigraMtha puruSonA pavitra vacanAmRtarUpa paramauSadhane tathArUpa prakAre tuM grahaNa kare to e anAdi AkuLatArUpa roga upazAMta pAme. 1607. (zrIguNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-191) * * * * rUpameM lIna hue pataMga-jIva dIpakameM jalakara mara jAte haiM, zabda viSayameM lIna hiraNa vyAghrake bANose mAre jAte hai, hAthI sparza viSayaka kAraNa game paDakara bAMdhe jAte haiM, sugaMdhakI lolupatAse bhoMre kaTomeM yA kamalameM dabakara prANa choDa dete haiM aura rasake lobhI maccha dhIvarake jAlame paDakara mAre jAte hai. eka eka viSaya - kaSAyakara Asakta hue jIva nAzako prApta hote haiM, to paMcendrikA (paMca indriya viSayome Asakata jIvakA) kahunA hI kayA hai? aisA jAnakara vivekI jIva viSayomeM kyA prIti karate haiM? kabhI nahIM karate. 1608. ( zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, zloka-112) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (307 * vrata, tapa, kriyA jahAM dekhI jAtI hai tathA zAstrokA bhI pUrNa jJAna hai aura vahu aneka apriya kaSTa bhI sahatA hai paraMtu yadi gArava5nA bhAvomeM hai to usakA vAsa niMgAdame hotA hai. 1609. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-168) * lokonA saMsargathI vacananI pravRtti thAya che; vacanapravRttithI mananI vyagratA thAya che, tenAthI cittamAM vividha prakAranA vikalpo UThavA lAge che; tethI yogIe laukika janonA saMsargano tyAga karavo. 1610. ( zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-72 ) * he yogI ! kAla pAkara jaisA jaisA moha galatA hai- kama hotA jAtA hai, taisA taisA yahu jIva samyagdarzanako pAtA hai (jema jema viparIta mAnyatA ghaTatI jAya che tema tema AtmA taraphanI rUci vadhatI jAya che - pU. gurudeva, tA. 17-8-75) phira nizcayase apane svarUpako jAnatA hai. 1611 (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1 gAthA-85) * sapuruSoMkI pavitra vANI jisake kAnomeM prAsa hokara hRdayameM prakAzamAna nahi hui vahu raMka aMdhA hI hai, kayoMki sapuruSoMkI vANI manuSyane hRdayanetrako khola detI hai. so jisake hRdayameM sapuruSoMkI vANIne praveza nahi kiyA vAstavameM vaha aMdhA hI hai. 1612. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-15, zloka-13) * jyAM duHkha nathI, sukha nathI, pIDA nathI, bAdhA nathI, maraNa nathI, janma nathI, tyAM ja nirvANa che (arthAt duHkha Adi rahita paramatattvamAM ja nirvANa che.) . 1613. (zrI pradmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, gAthA-179 ) * prANIonuM jeTaluM ugra ahita saMsAramAM indriyaviSayarUpI zatru kare che teTaluM ahita madonmatta hAthI, mAMsa lolupI siMha, bhayaMkara rAhu, krodhAyamAna rAjA, ati tIkSNa viSa, atikRddha yamarAja, prajvalita agni ane bhayaMkara zeSanAga Adi paNa nathI karatAM. arthAt hAthI Adi eka ja bhavamAM duHkha Ape che athavA aniSTa kare che; paraMtu bhogavelA indriyaviSaya bhavabhavamAM duHkha denArA che. 1614. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-2 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 308) (paramAgama - ciMtAmaNi * he sAdhu! jemaNe dezanyUna koTI pUrva sudhI cAritranuM pAlana karyuM che evA muni paNa maraNa samaye pUrva janmanA karelA pApanA tIvra udayathI ratnatrayathI zruta thAya che mATe te bhale ratnatrayanuM Aja sudhI niraaticAra pAlana karyuM che to paNa AgaLa maraNa samaye tIvra pApodayathI ratnatrayathI bhraSTa thavAnI saMbhAvanA che ema jANa. (mATe maraNa samaye atyaMta sAvadhAna raheje.) 1615. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, bRhapratyAkhyAna adhikAra, gAthA-80) * chatI vastune achatI kema karo cho? chatI vastu achatI thAya nahi. pUrve bhUlathI chatIne achatI mAnI hatI (tethI) tenuM anAdi duHkharUpa phaLa pAmyo hato. have zarIrane AtmA kema mAnIe? e to lohIthI, vIryathI sAta dhAtunuM baneluM jaDa, vijAtIya, nAzavAna ane para che. te (zarIra) mArI cetanA nathI. 1616. ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM - 13) * * * * jemAM jarA paNa dhUmADo nathI, je pavananA jhapATAthI bujhAI jato nathI, je eka kSaNamAM karmarUpI pataMgIyAone bALI nAkhe che, jemAM battInuM DhAMkaNa nathI ane jemAM ghI, tela vagere Avazyaka nathI, je moharUpI aMdhakArane maTADe che, jemAM kiMcita paNa AMca nathI tema ja na rAganI lAlAza che, jemAM samatA, samAdhi ane yoga prakAzita rahe che te jJAnanI akhaMDa jyoti svayaMsiddha AtmAmAM skurita thaI che - zarIramAM nathI. 1617. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada-38) * jinake hAtha, nAka Adi avayava kaTe hoM tathA jo virUpa hoM, aura jo daridrI tathA rogI ho vA kula jAtyAdise hIna hoM unakA bhUSaNa satya vacana bolanA hI hai. arthAt yahI unakI zobhA karanevAlA hai. kayoMki ja ukta samasta bAtose hIna aura satya vacana bolatA ho. unakI saba koI prasaMzA karate haiM. 1618. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-9, zloka-30) * bhUkha-tarasa vagere dvArA je kAMI paNa duHkha thAya che te badhuM zarIrAzrita che, nizcayathI te (duHkha) mane nathI, kAraNa ke huM svabhAve bAdhArahita chuM. 1619. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, zloka-24) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtamaNi) (309 * je jIva sArI rIte saMyata hoya te (jIva) paNa laukikasaMgathI (laukika jananA saMgathI) asaMyata ja thAya che, kAraNa ke agninI saMgatimAM rahelAM pANInI mAphaka tene vikAra avayaMbhAvI che. mATe laukika saMga sarvathA niSedhya ja che. 1620. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-ra68) * saMyamase saMyukta aura dhyAnake yogya isa prakAra jo mokSamArga usakA lakSya arthAt lakSaNeyogya-jAnaneyogya nizAnA jo apanA nija svarUpa vaha jJAna dvArA pAyA jAtA hai, Isaliye isa prakArane lakSyako jAneke liye jJAnako jAnanA. 1621. (zrI kuMdakuMdAcArya, bodhapAhuDa, gAthA-20) * jema agni kASTane bhasma karI tenA abhAvamAM ulaTI nirmaLarUpe prakvala che, tema nirmaLa jJAnarUpa agni dehAdirUpa kASTane bhasma karI ulaTI te dehAdinA abhAvamAM atyaMta nirmaLapaNe prakAzita thAya che. yatipuruSanuM AcaraNa sarvathA AnaMda ane AzcaryanuM sthAna thAya che. 16rara. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-264) * * * * prANIono saMsAra ja eka utkRSTa zatru che tathA ratnatraya ja eka utkRSTa mitra che. tenA sivAya bIjA koi zatru athavA mitra nathI. jeNe te ratnatrayarUpa mitranA avalaMbanathI te durjaya saMsArarUpa zatrune jItI lIdho che te ajita jinendrathI mane samIcIna sukha prApta thAva. 1623. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, svayaMbhU-stuti, zloka-2) * AtmAnuzAsana graMthameM zrI guNabhadrAcAryane kahA hai ki pahale samayameM aise sapuruSa ho gaye haiM ki jinake vacanameM satya, buddhimeM zAstra, manameM dayA, parAkramarUpa bhujAomeM zUravIratA, yAcakomeM pUrNa lakSmIkA dAna aura mokSamArgameM gamana , ve nirabhimAnI hue, jinake kisI guNakA ahaMkAra nahIM huA. unake nAma zAstromeM prasiddha haiM. paraMtu aba baDA acaMbhA hai, ki Isa paMcamakAlameM lezamAtra bhI guNa nahIM haiM, to bhI unake uddhatapanA hai, yAnI guNa to raMgamAtra bhI nahIM aura abhimAnameM buddhi rahatI hai. 1624. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-60nA bhAvArthamAMthI) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 310) (paramAgama - ciMtAmaNi * mane mArA AtmasvarUpane nahi dekhato A loka - ajJAnI prANI gaNa mAro zatru nathI ane mitra nathI, tathA mane - mArA AtmasvarUpane yathArtha paNe dekhAto A loka-jJAnI jIvagaNa na mAro zatru che ane na mitra che. 1625. ( zrI pUjyapAsvAmI samAdhitaMtra, gAthA-ra6) * jo halAhala viSa zIdhra hI prANoko haranevAlA hai usakA pI lenA kahIM acchA hai, paraMtu prANIyAMko niraMtara duHkha denevAle madhukA bhakSaNa karavA yogya nahIM hai. 16ra6. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-551) * * * * caMDAla, ulU (ghUvaDa), bilAva, bhaDiyA aura kuttA Adi yadyapi niMdita hai tathApi inDe aneka loga aMgIkAra karate haiM, paraMtu asatyavAdIyoko koi aMgIkAra nahi karatAM. atae asatyavAdI ina sabase bhI adhika nIMdanIya hai. 16ra7. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-9, zloka-35 ) * avasara maLatAM jyArathI AtmAe vibhAva pariNati choDIne nijasvabhAvanuM grahaNa karyuM che, tyArathI je je vAto upAdeya arthAt grahaNa karavA yogya hatI te te badhInuM grahaNa karyuM che ane je je vAto heya arthAt tyAgavA yogya hatI te te badhI choDI dIdhI che. have grahaNa karavA yogya ane choDavA yogya kAMi rahI gayuM nathI ane navuM kAma karavAnuM bAkI hoya evuM paNa kAMi bAkI rahyuM nathI, parigraha choDI dIdho, zarIra choDI dIdhuM, vacananI kriyAthI rahita thayo, mananA vikalpo choDI dIdhAM, indriyajanita jJAna choDayuM ane AtmAne zuddha karyo. 1628. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sarvavizuddhi dvAra, pada-109) * * * * AcArya kahe che ke bhavya jIvo! traNa lokarUpI gharanA svAmI evA caitanyasvarUpa tejane tame samajo; kema ke huM evI zaMkA karu ke eka caitanyasvarUpa teja vinA A traNa lokarUpI ghara paNa vana samAna che. 16ra9. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatvasaptati, zloka-51) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (311 * jo zuddha daSTivaMta (samyagdaSTi) jIva ema samaje che ke parama munine tapamAM, niyamamAM, saMyamamAM ane satyAritrAM sadA AtmA Urdhva rahe che (arthAta dareka kAryamAM niraMtara zuddhAtmadravya ja mukhya rahe che) to (ema siddha thayuM ke) rAganA nAzane lIdhe abhirAma evA te bhavabhayahara bhAvi tIrthAdhinAthane A sAkSAt sahaja-samatA coksa che. 163). ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-212 ) * dehadhArIonAM te sukha tathA duHkha kevaLa vAsanAmAtra ja hoya che. vaLI te ( sukha-du:kharUpa) bhogo ApattinA samaye rogonI jema ( prANIone) ujita ( Akulita) kare che. 1631. (zrI pUjyapAdasvAmI, iSTapadeza, gAthA-6) * * * * manakI zuddhatA hI eka mokSamArgamuM prakAza karanevAlI dIpikA (cirAga ) hai. so usako nirmala na pAse aneka mokSamArgI cuta ho gaye. jisa manakI zuddhatAke hote hue avidyamAna guNa bhI vidyamAna ho jAte haiM aura jisake na hote vidyamAna guNa bhI jAte raheM vahI manakI zuddhi prazaMsA karane yogya hai. 163ra. ( zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-22, zloka-29-30) * * * * te eka ja pada AsvAdavA yogya che ke je vipattionuM apada che. (arthAt jemAM ApadAo sthAna pAmI zakatI nathI) ane jenI AgaLa anya (sarva) pado apada ja bhAse che. 1633. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-139 ) * prANano nAza karanAra viSa bhojanamAM khAvuM sAruM, thApada (zikArI prANI) siMha Adi hiMsaka pazuothI bharelAM vanamAM nivAsa karavo, sAro, ane bhaDake baLatI agnimAM paDIne prANa no tyAga karavo paNa sAro, paraMtu mithyAtva sahita A saMsAramAM jIvavuM sAruM nathI. kema ke viSa AdithI prANano nAza thavAthI to eka janmamAM ja duHkha sahana karavuM paDe che, ane mithyAtvathI janmajanmamAM. pratikSaNa tIvra yAtanAono sAmano karavo paDe che. 1634. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-140) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 312) (paramAgama - ciMtAmaNi * samyakatvasahita uttama dharmayukta jIva bhale tiryaMca ho topaNa devapadane prApta thAya che tathA samyakatva sahita uttama dharmathI cAMDAla paNa devono indra thAya che. 163pa. (svAmIkArtika, bAra anupakSA, gAthA-431) * potAnA karma pramANe kUtaro paNa potAnuM peTa bhare che ane rAjA paNa potAnuM peTa bhare che. paNa prasaMzanIya manuSyabhava, dhana ane viveka buddhi prApta karavAnuM ahIM e ja prayojana che ke niraMtara pAtradAna ApavAmAM Ave. 1636. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcavizati, dAna adhikAra, zloka-41) * yahu kAma doSoMkI khAna hai aura guNakA nAza karanevAlA hai. pApakA nijabaMdhu hai aura yahI baDI baDI ApattiyoMkI saMgama karAnevAlA hai. 1637. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-104) * jema bIja vaDe vRkSanI jaDa ane aMkuro thAya che, tema moharUpI bIjathI AtmAmAM saMsArarUpa vistIrNa vRkSanI atattva zraddhAnarUpa jaDa ne rAgadveSarUpI aMkuro thAya che. je jIva e anAdi atattvazraddhAna tathA rAgadveSane sarvathA kSINa karavA icche che teNe prakhara jJAnarUpa agninuM samyaka prakAre niyamita sevana karavuM. 1638. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-182) * * * * potAnI jAte potAnuM svarUpa saMbhALavAthI athavA zrI gurunA mukhAraviMda dvArA upadeza sAMbhaLavAthI jemane bhedajJAna jAgRta thayuM che arthAt svapara vivekanI jJAnazakti pragaTa thai che, te mahAtmAone jIvana - mukta avasthA prApta thai jAya che. temanA nirmaLa darpaNa jevA svaccha AtmAmAM anaMta bhAva jhaLake che paraMtu tenAthI kAMI vikAra thato nathI. teo sadA AnaMdamAM masta rahe che. 1639. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, jIva dvAra, pada - 22) * lokameM mUrkha manuSya apase hIna janoMko dekhakara hRdayameM abhimAna karatA hai aura buddhimAna manuSya apase adhika guNavAle manuSyAMko dekhakara usa garvako bahuta dUra karatA hai, aisA Agamake abhyAsane nirmalatAko prApta hui buddhike dhAraka munijana nirUpaNa karate hai. 164). (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, gAthA-52 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (313 paramAgama - ciMtAmaNi) * isa jagatameM jIvokI samasta kAmanAoke pUrNa karanevAlI lakSmI hui aura vahu bhoganemeM AI to usase kayA lAbha ? athavA apanI dhana saMpadAdikaro parivAra snehI mitroko saMtuSTa kiyA to kayA huA ? tathA zatrako jitakara unake mastaka para pAMva rakha diye to isameM bhI kaunasI siddhi huI ? tathA isI prakAra zarIra bahuta varSa paryata sthira rahA to usa zarIrase kayA lAbha? kayoMki ye saba hI niHsAra aura vinazvara hai. 1641. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-4, zloka-60) * yogiyo, bhItara asatya va nAzavaMta padArthonA mAna nahIM dekhA jAtA hai, mAna karanA kSaNabhaMgura che, mAna jahAM hai vahAM mithyA bhAvanA che. yogiyone mAnako jaDase ukhADa DAlA hai. 1642. (tAraNasvAmI, jJAnasamucyasAra, zloka-138) * * * * mahAmuniyoke vItarAganirvikalpasamAdhike samayameM asaMvedanazAna hone para bhI indriyanita jJAna nahIM hai, aura kevalajJAniyo, to kisI samaya bhI indriyajJAna nahIM hai, kevala atIndriyajJAna hI hai, Isaliye indriyajJAnake abhAvakI apekSA AtmA jaDa bhI kahA jA sakatA hai. yahAM para bAhya indriyajJAna saba tarahu heya hai aura atIndriyajJAna upAdeya hai yaha sArAMza huA. 1643. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -1 gAthA-pa3) * gaNadharAdi devo, samyagdarzanathI yukta caMDAlakuLamAM utpanna thayelAM jIvane paNa ke je bhasmathI DhaMkAyelA aMgArAnI mAphaka aMdaramAM nirmaLa che tene deva kahe che. 1644. (zrI samaMtabhadrasvAmI, ratnakaraMDazrAvakAcAra, zloka-28) * jo paragrahayukta jIvonuM kalyANa thaI zakatuM hoya to agni paNa zItaLa thaI zake. jo indriyajanya sukha vAstavika sukha hoI zake to tIvra viSa paNa amRta banI zake. jo zarIra sthira rahI zake to AkAzamAM utpanna thanArI vIjaLI tenAthI paNa adhika sthira thai zake tathA A saMsAramAM ja ramaNIyatA hoi zake to te indrajALamAM paNa hoI zake. 1645. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI, paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-pa6) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 314) (paramAgama - ciMtAmaNi * jo puruSa alpazaktivAlA hai aura satyapuruSokI maMDalImeM rahe vinA hI jagatake tattvarUpakI avasthAko jAnanA cAhatA hai vahu AkAzako hAthose mApatA hai. 1646. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-15, zloka-16) * bhagavAna tIrthaMkaradeva vaDe ciMtavana karavAmAM AvelI adhruva Adi bAra bhAvanA vairAgyanI mAtA che, samasta jIvanuM hita karavAvALI che, duHkhI jIvone zaraNabhUta che, AnaMda utpanna karavAvALI che, paramArtha mArgane batAvavAvALI che. tattvano nizcaya karAvanArI che, samyakatva utpanna karanArI che, azubha dhyAnano nAza karanArI che, AtmakalyANanA arthI jIve haMmezA Ama ciMtavana karavA yogya che. 1647. (zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1715 ) * jenA rAge jIva anAdiLathI saMsArI banI anaMta du:khane anubhavI rahyo che tathA jenA AtyaMtika kSayathI anaMta saMsAraduHkhothI mukta thavAya che evo koI mukhya padArtha hoya to mAtra zarIra ja che, to have e zarInane eka vakhata evuM choDavuM joIe ke jethI pharIne utpanna ja thAya nahi. bAkI bIjI nAnI nAnI nahi jevI kSudra vAto tarapha ekAMta dhyAna ApavAthI zuM siddhi che? 1648. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-28) * * * * he Atmana ! tu nigodake vAsameM eka atarmuhUrtameM chAsaTha hajAra tanasau chattIsa bAra maraNako prApta huA. 1649. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-28) * svataMtra AcaraNa rakhanevAlA aura kAmake vaza na honevAle hairyavAna mAnava vairAgyabhAvanArUpI maMtrocce usa kAmake mahAbalako dUra karake mokSake AnaMdako pA cuke haiM. 1650. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-106 ) jJAna manuSyakA tIsarA netra hai jo samasta tattvo aura padArthoko dekhane samartha hai. use kisI anya prakAzakI apekSA nahIM hai vaha binA aura kisI prakArakI rukAvaTake tInoM lokameM sarvatra gatizIla hai. 1651. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-194) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (315 * nAnAprakArakI jo daSTiye jJAnIko hotI haiM ve saba jJAnasvabhAva kI sahAyatAse hitakArI va parama padameM le jAnevAlI hotI haiM. jo munileSa zrI jinendra tIrthakara bhagavAnanA hotA hai usI liMgako jJAnI dhAraNa karatA hai. dravya nigraMtha liMga, sAtha zuddha bhAvaliMga hotA hai. IsI bhAvaliMgase karmokA kSaya hotA hai. 16para. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-54) * * * | * bhAva prathamaliMga hai, isaliye he bhavya! tuM dravyaliMga hai usako paramArtharUpa mata jAna, kayoMki guNa aura dApoMkA kAraNabhUta bhAva hI hai, isa prakAra jinabhagavAna kahate hai. 1653. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-2) * * * * koi jIvo to ati duSkara (mahA du:khe karI zakAya evAM) ane mokSathI parADamukha evA karmo vaDe svayameva (arthAt jinAjJA vinA) kaleza pAme to pAmo ane bIjAM koI jIvo (mokSanI saMmukha arthAt kathaMcit jinAjJAmAM kahelAM) mahAvrata ane tapanA bhArathI ghaNAM vakhata sudhI bhagna thayAM thakA (tUTI maratAM thakAM) kaleza pAme to pAmo. (paraMtu) je sAkSAt mokSasvarUpa che, nirAmaya (rogAdi samasta kaleza vinAnuM) pada che ane svayaM saMvedyamAna che (arthAta potAnI meLe pote vedavAmAM Ave che) evuM A jJAna to jJAnaguNa vinA koI paNa rIte teo prApta karI zakatAM ja nathI. 1654. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-142) * * * * jevI rIte parvata upara caDelAM manuSyane nIceno manuSya nAno dekhAya che ane nIcenA manuSyane parvata upara caDelo manuSya nAno dekhAya che paNa jyAre te nIce Ave che tyAre baMneno bhrama dUra thaI jAya che ane viSamatA maTI jAya che. tevI ja rIte UMcuM mastaka rAkhanAra abhimAnI manuSyane badhAM manuSyo tuccha dekhAya che ane badhAne te abhimAnI tuccha dekhAya che, paraMtu jyAre jJAnano udaya thAya che tyAre mAna-kaSAya gaLI javAthI samatA pragaTa thAya che. jJAnamAM koI nAnuM- moTuM dekhAtuM nathI, sarva jIvo ekasarakhAM bhAse che. 1655. (zrI banArasIdAsajI, nATaka-samayasAra, mokSadvAra, pada-44) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 316) (paramAgama - ciMtAmaNi * mahApuruSonA saMga karanA kalpavRkSakI samAna samasta prakAra, manovAMchita phalako denemeM samartha hai, atae satparuSoMkI saMgati avazya karanI cAhiye. 1656, ( zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-15, zloka-37) * jema utkRSTa nAvane prApta thayela dhIrabuddhi (sAhasI) manuSya samudranA aparimita jaLathI Darato nathI tevI ja rIte ekatvano jANakAra te yogI ghaNAM karmothI paNa Darato nathI. 1657. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatvabhAvanAdazaka, zloka-3) * bIja vinA vRkSI utpatti, sthiti, vRddhi ane phalotpatti jema hotAM nathI tema, samyakatva vinA samyajJAna ane samyakracAritranI (utpatti, sthiti, vRddhi ane phalotpatti) hoI zakatI nathI. 1658. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-32) * * * * jaba manameM vizuddhatA rahatI hai taba tattvajJAnI puruSake cittame ApattimeM vA saMpadAomeM samAnabhAva rahatA hai. mahAna puruSoMkI sarva hI ceSTA mahAna hotI hai. 1659. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-174) * janma-maraNa e jenA mAtA pitA che. adhi-vyAdhi e be jenA sahodara, bhAI che ane vRddhAvasthA jeno parama mitra che evA zarIramAM rahIne te aneka prakAranI citra-vicitra AzAmAM vahI rahyo che e eka Azcarya che! 1660. ( zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-201) * jIva maro ke jIvo, aprayata AcAravALAne (aMtaraMga) hiMsA nizcita che; prayatane, samitivaMtane (bahiraMga) hiMsAmAtrathI baMdha nathI. 1661. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-217) * Isa saMsArameM vrata-tapa-dayA-dAna-prazama-kSamA Adi puruSake jo mukhya guNa hai, jinake dhAraNa karanese jIvako zAzvata sukhanI prApti hotI hai ye saba jJAnakI sahAyatAse hI sukhadAyI hote haiM. 166ra. | (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-197) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (317 paramAgama - ciMtAmaNi) * dharmanA prabhAvathI mabhUmimAM paNa kamaLothI vyAsa sarovara prApta thaI jAya che, jaMgalamAM paNa unnata mahela banI jAya che, parvatanA zikhara para paNa AnaMdotpAdaka strIo ane zreSTha ratna paNa prApta thaI jAya che. e sivAya ukata dharmanA ja prabhAvathI bhIta upara athavA lAkaDAmAMthI banAvela devatA paNa siddhidAyaka thAya che, barAbara che - ahIM prANIone kayA kayA iSTa padArtha prApta karAvato nathI? badhuM ja prApta karAve che. 1663. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcavaMzati, dharmopadezAmRta, zloka-187) * * * * jemanA hRdayamAM nija-parano viveka pragaTa thayo che, jemanuM citta caMdana samAna zItaLa che arthAt kaSAyono AtApa nathI ane nija para viveka thavAthI je mokSamArgamAM moja kare che, je saMsAramAM arahaMta devanA laghuputra che arthAt thoDA ja samayamAM arahaMta pada prApta karanAra che, jemane mithyAdarzanano nAza karanAra nirmaLa samyagdarzana pragaTa thayuM che tema samyagdaSTi jIvonI AnaMdamaya avasthAno nizcaya karIne paM. banArasIdAsajI hAtha joDIne namaskAra kare che. 1664. (zrI banArasIdAsajI, nATaka - samayasAra, maMgalAcaraNa, pada-6) * AcArya kahate haiM ki bahuta kahunese kayA? dharma, artha, kAma, mokSa aura anya jo kucha vyApAra hai vaha saba hI zuddhabhAvamaM samasta rUpase sthita hai. 1665. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-164) * kAmarUpI sarpa atyaMta bhayAnaka hai, aMtaraMga vicArase hI utpanna hotA hai. isake rAga-dveSarUpI do jabAne hai. IsakA vaza karanA bahuta kaThina hai. 1666. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-97) * * * * jeNe traNe bhuvana nIcAM karI rAkhyAM che evI e AzArUpa khANa atyaMta agAdha che. saMsArapariNAmI jIvoe agAdha dravya Aja sudhI nAkha nAkha karavAM chatAM paNa haju sudhI koithI paNa nahi purAelI evI e AzArUpa khANane puruSoe temAM rehalAM dhanAdine kADhI kADhIne pUrNa karI, e eka parama Azcarya che. 1667. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-157) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 318) (paramAgama - ciMtAmaNi * badhAya padArtho kAlAdi labdhi sahita thatAM aneka zaktiyukta che tema ja svayaM pariName che. tene tema pariNamatAM koi aTakAvavA samartha nathI. 1668. | (svAmI kArtika, bAra anuprekSA, gAthA-219) * Indriyone jIbha prabala hotI hai, jJAnAvaraNAdi ATha karmImeM mohakarma balavAna hotA hai. pAMca mahAvratomeM brahmacaryavrata prabala hai, aura tIna guptiyogese manogupti pAlanA kaThina hai, ye cAra bAteM muzkilase siddha hotI hai. 1669. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-1, gAthA-22) * karoDo parizramo dvArA kamAyeluM je dhana, putro ane potAnA jIvanathI paNa lokone je adhika priya che, nizcayathI te dhana mATe dAna sivAyanI bIjI badhI vipattio ja che - ema sAdhupuruSo kahe che. 167). (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dAna adhikAra, zloka - 42) * je jIva anyavaza che te bhale munivezadhArI hoya topaNa saMsArI che, nitya duHkhano bhogavanAra che; je jIva vavaza che te jIvanmukta che, jinezvarathI kiMcit jUna che (arthAta tenAmAM jinezvaradeva karatAM jarAka ja UNapa che). 1671. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-243) * saMkaleza pariNAmadhArI puraSoMkI buddhi saMsArako baDhAnevAlI hotI hai. paraMtu nirmala bhAvadhArI puruSoMkI pravRtti yA sahanazIlatA samyagdarzanarUpI dhanako denevAlI hotI hai. 1672. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-173) * tIvra tapa karatA huA bhI tathA zAstrarUpI samudrakA avagAhana karatA huA bhI yadi vRddhasevA nahi karatA hai arthAt satparuSoMkI AjJAmeM nahi rahatA hai to usakA kadApi kalyANa nahi ho sakatA. 1673. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-15, zloka-36 ) * te indriyajanyajJAna mohasahita hovAthI pramata, potAnI utpatti mATe ghaNA kAraNonI apekSA rAkhatuM hovAthI nikRSTa, kramapUrvaka padArthone jANavAvALuM hovAthI vyacchinna tathA ihA vagere pUrvaka ja thatuM hovAthI duHkharUpa ja kahevAya che. 1674. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-281) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (319 * (he jinanAtha !) sajJAnarUpI nAvamAM ArohaNa karI bhavasAgarane oLaMgI jaine, tuM jhaDapathI zAzvatapurIe pahoMcyo. have huM nijanAthanA te mArge (-je mArge jinanAtha gayA te ja mArge) te ja zAzvatapurImAM jAuM chuM; (kAraNa keA lokamAM uttama puruSone (te mArga sivAya) bIjuM zuM zaraNa che? 1675. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-274) * * * * asthira, malina ane nirguNa evI kAyA vaDa sthira, nirmaLa, ane sArabhUta guNavALI kriyA vRddhigata thatI hoya to te kriyA kema na karIe? ( arthAt A zarIra vinAzI, malina ane guNa vagaranuM che, tenI mamatA choDIne, temAM rahelA avinAzI, pavitra ane sArabhUta guNasahita evA AtmAnI bhAvanA jarUra kartavya che.) 1667. (munivara rAmasiMha, pAhuDadoha, gAthA-19) * zuddha AtmasvarUpakA anubhava hI aMkura hai. usIse hI azuddha yA mithyAtvarUpI aMkura ukhaDa jAtA he. zuddha jJAna svabhAvameM ramanA yahI jJAnAMkura jJAnakI unnatimeM sahakArI hai. 1677. (zrI tAraNasvAmI, upadeza zuddhasAra, zloka-19 ) * * * * jIva vizuddha samyakatvako kalyANakI paraMparA sahita pAte haiM. tAteM samyagdarzana ratna hai so Isa sura-asuranikari bharyA loka viSe pUjya hai. 1678. (zrI kuMdakuMdAcArya, darzanapAhuDa, gAthA-33) * * * * jema ja ke jaLa vinA kamaLapatra kyAMya prApta thatuM nathI to paNa te kamaLapatra jaLathI lisa nathI, eja pramANe navatattvo vinA jIvanI prApti thatI nathI to paNa zuddhajIva navatattvomAM lipta nathI. paraMtu zuddha - dRSTithI jotAM te kamaLapatranI mAphaka bhinna che. sArAMza A che ke - jema kamaLapatra jaLathI bhinna che tema ja pasaMyogaviyogapUrvaka thavAvALA vyavahAranayanA viSayabhUta jIvAdi navapadArthothI zuddhadaSTinI apekSAe jIva-tattva bhinna che. 1679. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-165 no bhAvArtha ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 320) (paramAgama ciMtAmaNi * zatru ane baMdhuvarga jene samAna che, sukha ane duHkha jene samAna che, prazaMsA ane niMdA pratye jene samatA che, loSTa (mATInuM DhephuM) ane kAMcana jene samAna che, tema ja jIvita ane maraNa pratye jene samatA che, te zramaNa che. 1680. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-241) *** * edeza svasaMvedana sarva svasaMvedananuM aMga che. jJAnavedanAmAM vegho jAya che te sAkSAt mokSamArga che. (tene) svasaMvedana jJAnI ja jANe che. svarUpathI pariNAma bahAra gayuM hatuM te ja saMsAra, svarUpAcaraNarUpa pariNAma te ja sAdhaka avasthAmAM mokSamArga tathA siddha avasthAmAM mokSarUpa che. 1681. - (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-31) * yahAM nindita durjanasaMgati prANIyoMke jisa doSako (ahitako ) karatI hai usako karaneke liye bhUkhase pIDita vyAghra samartha hai, na krodhako prApta huA AzIviSa sarpa samartha hai, na bala vIrya evaM buddhise sampanna zatru samartha hai, na unmatta hAthI samartha hai, na rAjA samartha hai aura na uddhata siMha bhI samartha hai. 1682. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-427) *** * yahAM koI prazna karai ki raudradhyAna pAMcave guNasthAnameM kahA so siddhAMtameM pAMcave guNasthAnameM lezyA to zubha kahI hai aura naraka AyukA baMdha bhI nahI hai so paMcama guNasthAnameM raudradhyAna kaise ho? uttaraH yaha raudradhyAnakA varNana pradhAnatAse mithyAtvakI apekSA hai. pAMcave guNasthAnameM samyaktvakI sAmarthyase aise raudrapariNAma nahi hote. kucha gRhakAryake saMskArase kiMcit lezamAtra hotA hai usakI apekSA kahA hai so yaha narakagatikA kAraNa nahi haiM. 1683. - (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-26, zloka-36 ) * jo koI apane AtmAke hitakA kAma choDakara, cittameM mamatA-bhAvameM lIna hokara, dUsaroMke kAryomeM hI rata ho jAtA hai vaha apane Atmahitako nAza kara degA. 1684. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-157) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (321 * jevI rIte, koie dhana pahelAM kamAine gharamAM rAkhyuM hatuM; pachI tenA pratye mamatma choDayuM tyAre tene bhogavavAno abhiprAya na rahyo; te vakhate, bhUtakALamAM je dhana kamAyo to nahi kAmAyA samAna ja che; tevI rIte, jIve pahelAM karma bAMdhyuM hatuM; pachI jyAre tene ahitarUpa jANIne tenA pratye mamatva choDayuM ane tenA phaLamAM lIna na thayo, tyAre bhUtakALamAM je karma bAMdhyuM hatuM te nahi bAMdhyA samAna mithyA ja che. 1685. (zrI samayasAra, zloka-rara6no bhAvArtha) * * * * zruti (AgamajJAna), buddhi, baLa, vIrya, prema, suMdaratA, Ayu, zarIra, kuTuMbIjana, putra, strI, bhAI aura pitA adi saba hI cAlanImeM sthita pAnIke samAna sthira nahIM hai- dekhate dekhate hI naSTa honevAle hai, Isa bAtako prANI dekhatA hai, to bhI khedakI bAta hai ki vaha mohavaza AtmakalyANako nahIM karatA hai. 16/6. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-18) * * * * juo to kharA A deha, snAna ane sugaMdhI vastuo vaDe sudhAratA hovA chatAM paNa tathA aneka prakAranA bhojanAdi bhakSyo vaDe pAlana karatA hovA chatAM paNa jala bharelA kAcA ghaDAnI mAphaka kSaNamAtramAM vilaya pAmI jAya che. 1687. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-9) * * * * saMkalezarahita zAMtacitta, mahAna puruSonA uttama dhana hai jisake dvArA jarA maraNase rahita sthAna prApta hotA hai. 1688. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-169) * yatine koI bIjA padArthanI sAthe je saMyoga thAya che te eka prakAranI Apatti che, e ja yatine dhanavAnonI sAthe saMgama thai javo te moTI - bhAre Apatti che, e je puruSa lakSmInA madarUpI madirAthI matta thaI rahela che tathA madane laine jenuM mukha UMcuM rahe che evA rAjAonI sAthe saMbaMdha thai javo te saMbaMdha mokSAbhilASInA cittamAM maraNathI paNa adhika duHkhadAyaka che. 1689. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, paramArthaviMzati, zloka-9) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 322) (paramAgama - ciMtAmaNi * A loka viSe je sukhI che, te paralokamAM paNa sukhane ja prApta thAya che. tathA A loka viSe je duHkhI che te paralokamAM paNa duHkhane ja prApta thAya che. sarva paravastunA grahaNano tyAga eja vAstavika sukhanuM kAraNa che ane paravastunuM kiMcit mAtra paNa grahaNa te ja duHkha che. 1690. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-187) * pratimAoke bhedose pahalI darzanapratimA che. jo zuddha AtmA para daDha vizvAsa rakhanevAlI hai, jisakA padma vizvAsa mokSamArga para hai usIko darzanapratikA kahate hai. 1691. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-385) * je mUDha puruSa indriyonA viSaya - sevanamAM sukhane zodhe che te ThaMDakane mATe agnimAM praveza karavA barAbara che tathA lAMbu jIvavA mATe viSa-pAna karavA barAbara che. tene A viparIta buddhine laine sukhane badale du:kha ja thaze. 1692. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, anityabhAvanA, gAthA-ra6 ) * * * * TaMkotkIrNa evuM je nija rasathI bharapUra jJAna tenA sarvasvane bhogavanAra samyagdaSTine je ni:zakti Adi cinho che te samasta karmane haNe che; mATe karmano udaya vartatA chatAM, samyagdaSTine pharIne karmano baMdha jarA paNa thato nathI, paraMtu je karma pUrve baMdhAyuM hatuM tenA udayane bhogavatAM tene niyamathI te karmanI nirjarA ja thAya che. 1693. ( zrI atulacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza - 161 ) * saMsAra - mokSanI karavAvALI pariNiti che. nijapariNati mokSa che, parapariNati saMsAra che. paNa te satsaMgathI anubhavI jIvanA nimittathI nijapariNati svarUpanA thAya, viSamamoha maTe, paramAnaMdane bheTe, svarUpa pAmavAno rAhu saMtoe sahelo (saraLa) karyo che. 1694. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 32 ) jo dehAdika pratye paramANu jeTalI paNa mUcha vartatI hoya, to te bhale sarva Agamadhara hoya to paNa siddhi pAmato nathI. 1695. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-239) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (323 * unmatta puruSanI mAphaka tathA vAyuthI taraMgita samudranA taraMgonI mAphaka A bhogabhilASA jIvone kevaLa mithyAtvakarmanA vipAkathI (vipAkavaza thavAthI) vyartha ja phUre che. 1696. | (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2 gAthA-553) * jyAM ghaNA sarpo che tevA vanamAM je puruSa maMtra rahita vidyA rahita tathA auSadha rahita che, te atyaMta apramAdI arthAt sAvadhAna thaIne rahe che. tevI rIte kSAyika samyakatva kevalajJAna tathA yathAkhyAta-cAritrarUpa je maMtra-vidyA-auSadha rahita sAdhu paNa rAgAdika sarpa vaDe vyApta je viSayarUpa vana, temAM pramAdI thaine vasatAM nathI, sAvadhAna ja rahe che. 1697. (zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1169) * isa saMsArameM corAzI lAkha yoni unake nivAsameM aisA koI pradeza nahIM hai jisameM isa jIvane dravyaliMgI muni hokara bhI bhAvarahita hotA huA bhramaNa na kiyA ho. 1698. (zrI kuMdakuMdAcarya, bhAvapAhuDa, gAthA-47) * ajJAnI - bahirAtmA jemAM zarIra-putra-mitrAdi bAhya padArthomAM vizvAsa kare che tenAthI - zarIrAdi bAhya padArthothI bIjuM koI bhayanuM sthAna nathI ane jenAthI - paramAtmasvarUpanA anubhavathI te Dare che tenAthI bIjAM kAMI AtmAne nirbhayatAnuM sthAna nathI. 1699. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAtiMtra, gAthA-29 ) * je jIva ApadAthI mUrNita thayelo che te to pANInI eka aMjali chAMTavAthI paNa jIvaMta thaI jAya che; paNa je gatajIva che - mRtyu pAmyo che tene to hajAro ghaDA pANI reDavAthI paNa zuM? (-tema je jIvamAM pAtratA che te to thoDAka upadeza vaDe paNa jAgRta thaI jAya che, paNa je jIva pAtra nathI tene to hajAro zAstrono upadeza paNa niSphaLa che.) 17OO. ( zrI munivara rAmasiha, pAhuDadohA, gAthA-222) * je puruSa kAmarUpI agnithI pIDita thaine, maithuna vaDe te pIDAne zAMta karavA icche che te durbuddhi ghI vaDe agnine zAMta karavA mAge che. 1701. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-13, gAthA-1) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 324) (paramAgama - ciMtAmaNi * (bhAva-satavyasananuM svarUpa ) azubhakarmanA udayamAM hAra ane zubha karmanA udayamAM vijaya mAnavo e bhAva - jugAra che, zarIramAM lIna thavuM e bhAva-mAMsa-bhakSaNa che, mithyAtvathI mUcchita thaI svarUpa bhUlI javuM e bhAva - madhapAna che, kabuddhinA raste cAlavuM e bhAva-vezyAsevana che, kaThora pariNAma rAkhIne prANIno ghAta karavo e bhAvazikAra che, dehAdi paravastumAM Atmabuddhi rAkhavI te bhAva-parastrIsaMga che, anurAga pUrvaka parapadAthonuM grahaNa karavAnI abhilASA te bhAva-corI che. A ja sAte bhAva-vyasana AtmajJAnanuM vidAraNa kare che arthAt AtmajJAna thavA detA nathI. 1702. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sAdhyasAdhaka dvAra, pada - 29) * mithyAtvathI utpanna je moha, tenAthI dhatUrAthI Upajela mohu sAro che. darzanamoha anaMtAnaMta janma-maraNa vadhAre che, dhatUro alpakALa unmatta kare che. mithyAdarzana anaMtAnaMtabhava paryata jIvane aceta karI karI mAre che. mATe janma - maraNanA du:khathI bhayabhIta hoya te mithyAtvano tyAga kare che. 1703. ( zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-731) * * * * Isa dehukA uvaTanA karo, tailAdikakA mardana karo, zRMgAra Adi se aneka prakAra sajAo, acche acche miSTa AhAra deo, lekina ye saba yatna vyartha hai, jaise durjanonA upakAra karanA vRthA hai, 1704. ( zrI yogendradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2 gAthA-148) * buddhimAnako ucita hai ki anaMtajJAnAdi catuSTasvarUpako pahacAne, AtmajJAnarUpI aMkurako pAkara usake milanemeM baDA hI harSa mAne. yadi zarIrane svabhAvamaM lIna ho aura jJAnameM vina DAle to vaha aMtarAyakarma bAMdhe, jo duHkhoMkA bIja hai. 1705 (zrI tAraNasvAmI upadeza-zuddhasAra, zloka-383) * mithyASTi jIva taravAra, vijaLI, bhayaMkara dAvAnaLa, vAgha, graha tathA kALA sarpa samAna che. te durgatimArgane ja bhalo samaje che. huM sAdhu! tene sthAna-nivAsa ApIza nahi. mithyAdaSTi jIva taravAra vigerenI jema AtmAno nAza kare che. 1706 (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, paMcAcAra adhikAra, gAthA-250) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ) (325 * he bhavya ! tuM parama zraddhApUrvaka darzanajJAnacAritra svarUpa (AtmAnA) zaraNane sevana karavuM A saMsAramAM paribhramaNa karatAM jIvone anya koI paNa zaraNa nathI. 1707. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-30) * * * * huM prANI! tuM nirarthaka pramAda dazAne prApta na thA! ananya sukhanA hetubhUta samabhAvane prApta thA! tane e dhanAdithI zuM prayojana che? e dhanAdi azArUpa agnine prajvalita karavAmAM idhananI garaja sAre che. niraMtara pApa karma utpanna karAvavAvALA A saMbaMdhIjanothI paNa tane zA mATe mamatva rahyAM kare che? mahA moharUpa sarpanA bila samAna tAro A deha, tethI paNa tane zuM prayojana che? nirarthaka pramAdI thai rAgAdi mahA duHkharUpa bhAvone na dharatAM sukhanA artha kevala eka samabhAvane ja prApta thA. 1708. (zrI guNabhadrAcArya AtmAnuzAsana, zloka-61) * sthitikaraNa aMganI jema vAtsalya aMga paNa sva ane paranA bhedathI be prakAranuM che. pariSaha- upasargAdi dvArA pIDita thavA chatAM paNa koI zubha AcaraNamAM, jJAna ane dhyAnamAM zithilatA na AvavA devI te svAtmasaMbaMdhI vAtsalya che ne saMyamIo upara ghora pariSaha upasargAdika AvI paDatAM temanI bAdhA dUra karavAno bhAva thavo te paravAtsalya che. 1709. (zrI samatabhadrasvAmI, ratnakAMDa zrAvakAcAra, zloka-17 nA bhAvArthamAMthI) * * * * samyagdaSTinA pariNAma ghaNAM ja lUkhA che, tethI bhoga evo lAge che jo koi rogano upasarga thato hoya; tethI karmano baMdha nathI, ema ja che. je koi mithyAdaSTi jIva pAMca indriyonA viSayanA sukhane bhogave che teo pariNAmothI cIkaNA che, mithyAtvabhAvanA evA ja pariNAma che. 1710. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, - 137) * jevI rIte karma AtmAnuM svarUpa nathI tevI ja rIte tenA kAryabhUta vikalpono samUha paNa AtmAnuM svarUpa nathI. tethI temanAmAM Atmabuddhi arthAt mamatvabuddhithI rahita thayela mumukSu jIva sukhI thAya che. 1711. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzat zloka-29) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 3ra6) (paramAgama - ciMtAmaNi * sparza, rasa, gaMdha, varNa ane zabdAdirUpe pariNamatAM pudgalo AtmAne kAMI kahetA nathI ke "tuM amane jANa, ane AtmA paNa potAnA sthAnathI chUTIne temane jANavA jato nathI bane taddana svataMtra paNe potapotAnA svabhAvathI ja pariName che. Ama AtmA paNa pratye udAsIna (-saMbaMdha vinAno, taTastha) che, to para ajJAnI jIva spardhAdikane sArA-narasAM mAnIne rAgINI thAya che te tenuM ajJAna che. 1712. (zrI samayasAra, gAthA-373-38ra no upodaghAta ) * jo manuSya annako khAte haiM unake sthAvara jIvoMkI hiMsAe pApa hotA hai, kintu jo mAMsako khAte haiM unake trasajIvoMkI hiMsAne pApa hotA hai. Isa prakArase yadyapi pApake bhAgI ne donoM hI prANI hote hai, phira bhI buddhimAna manuSyako unake pApamuM paramANu aura merU parvatake samAna aMtara samajanA cAhiye. 1713. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha gAthA-pa30) * buddhimAna puruSa saMtoSarUpI sArarUpa sacce ratnako hRdayameM dhAraNa karake nitya mokSake sacce mArga para calate hue sukhI rahate hai. 1714. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-241) * saMsArI sarva jIvone karmano udaya che, paraMtu te udaya baMdhanuM kAraNa nathI. jo karmanimittaka iSTa-aniSTa bhAvomAM jIva rAgI - dvaSI - mohI thaI pariName to baMdha thAya che. AthI e vAta siddha thaI ke jJAna, udaya - prANa paugalika karmo ke karmanA udayathI utpanna dehAdinI kriyAo baMdhanuM kAraNa nathI, baMdhanA kAraNa kevaLa rAga-dveSamoha bhAvo che. mATe te bhAvo sarva prakAre tyAgavA yogya che. 1715. (zrI pravacanasAra, gAthA-43no bhAvArtha ) * he jIva! tUne isa lokake udarameM vartate jo pudagala skaMdha, una sabako grase arthAt bhakSaNa kiye aura unahIko punarukata arthAt bAra - bAra bhogatA huA bhI tRptiko prApta na huA. 1716. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-22) * sampapUrNa noka" ne karmarUpa anAtmIya parapadArthomAM paNa "A huM AtmA chuM' te prakAranI je buddhi thAya che te sarva daSTimohanI ja ceSTA che - karAmata che. 1717. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-1047) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (227 * jJAnI jIva cakravartI samAna che kAraNa ke cakravartI cha khaMDa pRthvI jIte che, jJAnI cha dravyone sAdhe che, cakravartI zatruono nAza kare che. jJAnI jIva vibhAva pariNatino vinAza kare che, cakravartIne navanidhi hoya che, jJAnI navabhakti dhAraNa kare che, cakravartIne cauda ratna hoya che, jJAnIone samyagdarzana - jJAna-cAritranA bhedarUpa cauda ratna hoya che, cakravatInI paTarANI digvijaya mATe javAne samaye capaTIthI vajaratnono bhUko karIne coka pUre che, jJAnI jIvonI subuddhirUpa paTarANI mokSamAM javAnA zukana karavA mATe mahAmoharUpa vajanuM cUrNa kare che, cakravartIne hAthI, ghoDA ratha, pAyadaLa, evI caturaMgiNI senA hoya che, jJAnI jIvone pratyakSa, parokSa, naya, pramANa ane nikSepa hoya che. vizeSa e che ke cakravartIne zarIra hoya che paNa jJAnI jIva dehathI virakata hovAnA kAraNe zarIrarahita hoya che. Ama jJAnI jIvonuM parAkrama cakravartI samAna che. 1718. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, mokSa, dvAra, pada-7). * * * * svasaMvedana sthiratAthI upajelo rasAsvAda svAnubhava te anaMta sukhanuM mULa che. e anubhava dhArApravAharUpa jAgatAM duHkhadAvAnala raMca paNa raheto nathI. svAnubhava bhavavAsaghATA nAza karavAne parama pracaMDa pavana munijana kahe che. anubhavasudhAnuM pAna karI aneka bhavya amara thayAM. parama pUjyapadane anubhava ja kare che. e vinA sarva veda purANa nirarthaka che, smRti vismRti che, zAstrArtha vyartha che tathA pUjA mohabhajana che. anubhava vinA nirvighnakArya vijJa che, paramezvarakathA te paNa jUThI che, tapa paNa jUTha che tathA tIrthasevana paNa jUTha che. tarka, purANa, vyAkaraNa kheda che. anubhava vinA gAmamAM gAya-zvAna ane vanamAM hiraNAdinI mAphaka ajJAna tapasI che. anubhavaprasAdathI mANasa game tyAM raho - sadA pUjya che. 1719. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-64) * * * * je gati arihaMta paramAtmAone prApta thAya che, je gati kRtakRtya AtmAone prApta thAya che, je gati kSINakaSAya munione maLe che te gatinI mane sadAne mATe prApti ho. 1720. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, pratyAkhyAna adhikAra, gAthA-pa3) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 328) (paramAgama - ciMtAmaNi * dAvAnalase dagdha huA vana to kisI kAlameM harita (harA) ho bhI jAtA hai, paraMtu jihArUpI agnise (kaThora marmajIdI vacanose) pIDita huA loka bahutakAla bIta jAne para bhI harita (prasanmukha) nahi hotA. bhAvArtha-durvacanakA dAga miTanA kaThina hai. 17ra1. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-9 zloka-21) * A zarIrano saMbaMdha ja saMsAra che, tenAthI viSayamAM pravRtti thAya che, jethI prANIne duHkha thAya che. barAbara che - loDhAno Azraya lenAra agnine kaThora dhaNanA ghA sahana karavA paDe che. tethI mokSArthI bhavya jIvoe A zarIra evI mahAna yuktithI choDavuM joie ke jethI saMsAranA kAraNabhUta te zarIrano saMbaMdha AtmA sAthe pharIthI na thaI zake 1722. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, zarIrASTaka, zloka-7) * zarIra saMbaMdhI nAnA prakAra saMkalpa hote haiM, zarIrakI daSTi hI va zarIranI ahaMbuddhirUpI zraddhA hI aniSTa karanevAlI hai, jisase jJAnasvabhAvI AtmAnA darzana nahIM hotA hai. isase jJAnAvaraNakarmakA pracura baMdha hotA hai, taba duHkhakI santAna paDa jAtI hai. 17ra3. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-145) * * * * lohekI saMgatise lokaprasiddha devatA-agni duHkha bhogatI hai, yadi lohekA saMbaMdha na kare, to itane duHkha kayo bhoge? arthAt jaise agni lopiMDake saMbaMdhase duHkha bhogatI hai, usI tarahuM lohu arthAt lobhane kAraNase paramAtmatattvakI bhAvanAe rahita mithyAdaSTi jIva ghanaghAtake samAna narakAdi duHkhAMko bahuta kAla taka bhogatA hai. 1724. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi-2, gAthA-114) * jabataka jIvako eka parama zuddha pavitra bhAvakA jJAna nahIM hotA, tabataka vrata, tapa, saMyama aura zIla ye saba kucha bhI kAryakArI nahIM hote. 1725. (zrI yogIndradeva, yogasAra, gAthA-31) * jisa kAraNase pUrva saMcita karmokA kSaya ho jAve va navIna karmo kA saMcaya na ho vahu hI kAma mokSasukhake abhilASI AtmajJAnIko karanA yogya hai. 17ra6. (zrI kuladhara AcArya, sArasamucya, zloka-140) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (329 * zuddha dravyanuM (AtmA Adi dravyanuM) nijarasarUpe (arthAt jJAna Adi svabhAve) pariNamana thatuM hovAthI, bAkInuM koi anyadravya zuM te ( jJAnAdi) svabhAvanuM thaI zake ? ( na ja thaI zake.) athavA zuM te ( jJAnAdi svabhAva) koI anyadravyano thaI zake? ( na ja thai zake. paramArthe eka dravyane anya dravya sAthe saMbaMdha nathI.) cAMdanInuM rUpa pRthvIne ujjavaLa kare che topaNa pRthvI cAMdanInI thatI ja nathI. tevI rIte jJAna zeyane sadA jANe che to paNa zeya jJAnanuM thatuM ja nathI. 17ra7. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza - 216) * * * * anya dravyano Agraha karavAthI utpanna thatAM A vigrahane have choDIne, vizuddha-pUrNa - sahajajJAnAtmaka saukhyanI prApti arthe, mAruM A nija aMtara mArAmAM - caitanyamAtra ciMtAmaNimAM niraMtara lAgyuM che - temAM Azcarya nathI. kAraNa ke amRta bhojanajanita svAdane jANIne devone anya bhojanathI zuM prayojana che? 1728. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-130) * patibhakti rahita strI, svAmIbhakti rahita nokara, zAstrabhakti rahita yati tathA gurubhakti rahita ziSya niyamathI durgatinA pAtra che. 1729. (zrI kuMdakuMdAcArya, rayaNasAra, gAthA-81) * * * | * he bhagavAna! Apa vItarAga cho tethI Apane pUjAnuM kAMI prayojana rahyuM nathI tathA Apa verabhAvathI (draSabuddhithI) paNa rahita cho tethI nindAnuM paNa Apane kAMI prayojana rahyuM nathI chatAM paNa pUjA Adi dvArA thatuM ApanA pavitra guNanuM smaraNa amArA cittane pAparUpa kAlimAthI bacAve che. 173). (zrI samaMtabhadra AcArya, svayaMbhU stotra, zloka-57) * * * * jema agni Idhana vaDe tRpta thatI nathI, samudra hajAro nadI vaDe tRta thato nathI tema saMsArI jIva traNalokano lAbha prApta thAya topaNa tRti pAmato nathI. 1731. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1143) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 330) (paramAgama - ciMtAmaNi * huM anAdikALathI AtmasvarUpathI zruta thaine indriyo dvArA viSayomAM patita thayo, tethI te viSayone prApta karI vAstavamAM mane potAne huM te ja chuM- AtmA chuM ema meM oLakhyo nahi. 173ra. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-16) * puNyodaya sahita puruSane paNa iSTaviyoga ane aniSTasaMyoga thato jovAmAM Ave che; juo abhimAna sahita bharata cakravartI paNa potAnA nAnA bhAI bAhubalIthI hAra pAmyA! 1733. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-49) * abhavyajIva bhale prakAra jinadharmako sunakara bhI apanI prakRtiko nahIM choDatA hai. daSTAMta hai ki sarSa guDasahita dUdhako pIte rahune para bhI viSa rahita nahIM hotA hai. 1734. ( zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-138) * * * * jisa zAstrakI sahAyatAse prANI kArya- akAryakA nizcaya karatA hai, kAma aura krodhako naSTa karatA hai, dharmaka viSayameM daDha zraddhAnako utpanna karatA hai, pApabuddhiko dUra karatA hai, indriya viSayose (bhogase) virakata hotA hai, karmarUpa dhUliko naSTa karatA hai, aura cittako pavitra karatA hai, vidvAna manuSyako yahAM vratIjanake liye usa zAstrakA dAna karanA cAhiye-jJAnadAna denA cAhiye. 173pa. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-477) * * * * je atyaMta kaThora che, du:khono dUta che, paradravya janita che, aMdhAriyA kUvA samAna che, koithI khaseDI zakAto nathI evo mithyAtva-bhAva jIvane anAdikALathI lAgI rahyo che ane e ja kAraNe jIva, paradravyamAM ahaMbuddhi karIne aneka avasthAo dhAraNa kare che. jo koi jIva koI vakhate mithyAtvano aMdhakAra naSTa kare ane padravyamAMthI mamatvabhAva khaseDIne zuddhabhAvarUpa pariNAma kare to te bhedavijJAna dhoraNa karIne baMdhanA kAraNone dUra karIne, potAnI AtmazaktithI saMsArane jItI le che arthAt mukta thaI jAya che. 1736. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, kartA-karma-kriyAdvAra, pada-11) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (331 * "A deha mAro che ane huM A dehano chuM" AvI daDha zraddhA pUrvaka dehanI sAthe jIvane prIti che arthAt deharUpa kSetra viSe kSetrIyarUpe eTale svAmIpaNe jyAM sudhI jIva pravartI rahyo che tyAM sudhI tapanA parama phaLarUpa mokSanI AzA rAkhavI vyartha che. deha pratyenI ekatvabhAvanA mokSamArganA pravAsIne eka mahAna iti (-upadrava) samAna vinarUpa che. 1737. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-242 ) * ahaMtAdikamAM utkRSTa, bhakti, sarva prANIomAM kaNAbhAva ane pavitra cAritranA anuSThAnamAM rAga (A badhuM) puNyabaMdhanuM kAraNa che. 1738. (zrI amitagati AcArya, prAkRta, baMdhAdhikAra, gAthA-37) * jo ke atyAre A saMhanana (hADakAnuM baMdhana) paripaho (kSudhA, tRSA AdI) sahana karI zakatuM nathI ane duHSamAM nAmanA pAMcamA kALe tIvra tapa paNa saMbhavita nathI to paNa e koI khedanI vAta nathI kema ke e azubha karmonI pIDA che. aMdara zuddha caitanyasvarUpa AtmAmAM manane surakSita karanAra mane te karmakRta pIDAthI kaMi hAni nathI. 1739. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, paramArthaviMzati, zloka-6) * * * * jeo kharekhara "huM zramaNa chuM, huM zramaNopAsaka (-zrAvaka) chuM.' ema dravyaliMgamAM mamakAra vaDe mithyA ahaMkAra kare che, teo anAdirUDha (anAdikALathI cAlyA AvelA) vyavahAramAM mUDha (mohI) vartatA thakA, prauDha vivekavALA nizcaya para anArUDha vartatA thakA, paramArtha satya bhagavAna samayasArane dekhatA- anubhavatA nathI. 174). ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA-gAthA-413) * naTa svAMga dharI nAce che, jo svAMga na dhAre to e pararUpa nAcavuM maTe. mamatvathI pararUpa thaI thaI A jIva corAzInA svAMga dharI nAce che. mamatvane maTADI sahajapadane bheTI sthira rahe to nAcavuM na thAya, caMcaLatA maTatAM cidAnaMdano uddhAra thAya che, jJAnadaSTi khUle che, jarAka svarUpamAM susthiratA thatAM gatibhramaNa maTe che, mATe je svarUpamAM sadA sthira rahe tene dhanya che. 1741. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-27) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 33ra) (paramAgama - ciMtAmaNi * zaMkA - mokSane mATe dhyAna karavAmAM Ave ane A kALe mokSa to nathI, to dhyAna karavAnuM zuM prayojana che? uttara:- ema nathI, kema A kALe paNa paraMparAe mokSa che. prazna:- paraMparAe mokSa kevI rIte che? uttara:- dhyAna karanAra azuddhAtmAnI bhAvanAnA baLathI saMsAranI sthiti alpa karIne svargamAM jAya che. tyAMthI AvIne manuSyabhavamAM ratnatrayanI bhAvanA prApta karIne zIdhra mokSa jAya che. je bharata, sagara, rAmacaMdrajI, pAMDavo vagere mokSe gayA che teo paNa pUrvabhavamAM bhedAbheda ratnatrayanI bhAvanAthI saMsAranI sthiti ghaTADIne pachI mokSe gayA che. te ja bhAve badhAne mokSa thAya che evo niyama nathI. 1742. (zrI nemIcaMdra siddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-pa7 nI TIkAmAMthI) * * * * verI hoya te paNa upakAra karavAthI mitra bane che, tethI jene dAna sanmAna Adi ApavAmAM Ave te zatru paNa potAno atyaMta priya mitra banI jAya che. vaLI putra paNa icchita bhoga rokavAthI tathA apamAna tiraskAra Adi karavAthI kSaNamAtramAM potAno zatru thaI jAya che. mATe saMsAramAM koI koInuM mitra nathI ane zatru nathI. kArya mujaba zatrupaNuM ane mitrapaNuM pragaTa thAya che. svajanapaNuM, parajanapaNuM, zatrupaNuM, mitrapaNuM pragaTa thAya che. svajanapaNuM, parajanapaNuM, zatrupaNuM ane mitrapaNu jIvane svabhAvathI koInI sAthe nathI. upakAra-apakAranI apekSAe mitrapaNuM - zatrupaNuM jANavuM. vastutaH koi koinuM zutra- mitra nathI. mATe koInI pratye rAga-dveSa karavo ucita nathI. 1743. (zrI zivakoTi AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1761-62 ) * jevI rIte haMsanA mukhano sparza thavAthI dUdha ane pANI judAM judAM thai jAya che, tevI ja rIte samyagdaSTi jIvonI sudRSTimAM svabhAvathI ja jIva, karma ane zarIra bhinna bhinna bhAse che. jyAre zuddha caitanyanA anubhavano abhyAsa thAya tyAre potAnuM acaLa Atmadravya pratibhAsita thAya che, teno koI bIjA sAthe meLa dekhAto nathI. hA, pUrve bAMdhelA karmo udayamAM AvelA dekhAya che paNa ahaMbuddhinA abhAvamAM temano kartA nathI thato, mAtra jAnAra rahe che. 1744. ( zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, kartA-karmakriyAdvAra, pada-15) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (333 * lokameM jo kucha bhI cetana va ecatana prazasta vastue dikhatI hai una sabako hI samyagdaSTi jIva nirmala samyagdarzanarUpa ratnake prabhAvase prApta karI letA hai. 1745. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-832 ) * dUdha ane pANInI mAphaka abhedavat maLelA evA jIva ane zarIramAM ja jyAre pratyakSa bheda che to pachI spaSTa pararUpa jaNAtAM strI, putra, dhanAdi, cetanaacetana bAhya padArthonI bhinnatAnuM to kahevuM ja zuM? e to pragaTa bhinna che ema samyapaNe vicArI A jagatanA sarva cetana-acetana para padArtho pratyeno sneha vivekI puruSo choDa che. 1746. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-253) * jenA - zuddhAtmasvarUpanA - abhAve huM sUto paDI rahyo hato - ajJAna avasthAmAM hato, vaLI jenA- zuddhAtmasvarUpanA - saddabhAvamAM huM jAgI gayo- yathAvat vastusvarUpane jANavA lAgyo, te zuddhAtmasvarUpa Indriyo dvArA agrAhya, vacanothI agocara (vacanothI nahi kahI zakAya tevuM) ane svAnubhavagamya che te huM chuM. 1747. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-24) * jina puruSone muktiko karanevAle samyaktako svapnAvasthAme bhI malina nahIM kiyA, atIcAra nahIM lagAyA una puruSoko dhanya haiM, ve hI manuSya haiM, ve hI bhale kRtArtha haiM, ve hI zUravIra haiM, ve hI paMDita haiM. 1748. (zrI kuMdakuMdAcArya mokSapAhuDa, gAthA-89) * AtmA ane dehu judA che evA bhedajJAnathI utpanna thatAM AnaMdathI je paripUrNa che te jJAnI (bAra prakAranA) tapa vaDe, pUrvanA bhayAnaka pApakarmanA phaLarUpa duHkhane vedatAM chatAM kheda pAmatA nathI. 1749. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-14, gAthA-38) * durnivAra daivanA prabhAvathI koI priya manuSyanuM maraNa thai jAya to ahIM zoka karavAmAM Ave che te aMdhArAmAM nRtya zarU karavA barAbara che. saMsAramAM badhI vastuo nAza pAme che ema uttama buddhi dvArA jANIne samasta duHkhonI paraMparAno nAza karanAra dharmanuM sadA ArAdhana karo. 1750. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anitya paMcAzata, zloka-9) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 334) (paramAgama - ciMtAmaNi * zarIrakI anumodanA aisI kahI gaI hai jisase para paryAyako AtmA kahA jAtA hai, parakI vRddhiko AtmAnI vRddhi kahI jAtI hai, yahuM mithyAjJAna narakake duHkhoMkA bIja hai. 1751. (zrI tAraNasamI, upadeza-zuddhasAra, zloka-144) * sarva saMta munijana paMcaparamaguru svarUpa anubhavane kare che, mATe mahAna jano je paMthane pakaDI pAra thayA e ja avinAzI purano paMtha jJAnIjanoe pakaDavo te anaMta kalyANanuM mULa che. 17para. ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 91) * samyagdarzana, samyajJAna, samyaphacAritra aura samyakatapa ye cAra ArAdhanA hai, ye bhI AtmAme hI ceSTArUpa hai, ye cAro AtmAhInI avasthA hai, Isaliye AcArya kahate haiM ki mere AtmAhIkA zaraNa haiM. 1753. (zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-105) * * * * juo! bhIla athavA vyavrAdinA bhayathI bhAgatI camarI gAyanI pUMcha daivayogathI koi vADa-velAdimAM gUMcAI jAya che tyAre te mUDha gAya potAnI pUMchanA atayata rAge tyAM ja UbhI rahe che. tyAM tenI pAchaLa paDelo vanacara zikArI tene prANa rahita kare che. tema jagatamAM Indriya viSayAdinA tRSAtura jIvone bahudhA e ja rIte vipattio prApta thAya che. 1754. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-223) * krodhame krodhako paTakakara aura mAnameM mAna kaSAya DAlakara, parigrahame parigrahako choDakara, apane AtmAne Adhina jo atIndriya sukha hai usakA lAbha prApta kara. 1755. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-191) * vyAvra dukha hAthI aura sarpoka saMyogase bhayako utpanna karanevAle vanameM rahunA acchA hai, pralayakAlIna vAyuse uThatI huI bhayAnaka taraMgose vyApta samudramaM DUba jAnA acchA hai, aura samasta saMsArako jalAnevAlI jvAlAyukta agnikI zaraName jAnA bhI kahIM acchA hai paraMtu tInoM lokake bIcame rahanevAle samasta doSake janaka durjanone madhyameM rahunA acchA nahIM hai. 17pa6. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-420) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 335 paramAgama ciMtAmaNi ) * jisa kisI jIvako kAmarUpI nAga Dasa letA hai usako tIvra pIDA hotI hai jisa tIvra vedanAse mUrchita hotA huA yaha prANI isa saMsArameM eka gatise dUsarI gatineM cakkara lagAyA karatA hai. 1757. 1 (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-95 ) * Atmadravya nityanaye, naTanI mAphaka avasthAyI che. arthAt AtmA ( nityanaye nitya TakanAro che, jema rAma-rAvaNarUpa aneka anitya svAMga dharato hovA chatAM paNa naTa teno te ja nitya che tema ). (18. ) Atmadravya anityanaye, rAma-rAvaNanI mAphaka, anavasthAyI che (arthAt AtmA anityanaye anitya che, jema naTe dhAraNa karelAM rAma-rAvaNarUpa svAMga anitya che tema. ) ( 19 ). 1758. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, 47 nayamAMthI ) * hai jIva! tU saba prANiyoMmeM mitratAkA bhAva 2kha. kisIko zatru na samaja, ukata saba prANiyoMmeM bhI jo vizeSa guNavAna hai unako dekhakara harSako dhAraNa kara, du:khIjanake prati dayAkA vyavahAra kara, jinakA svabhAva viparIta hai unake viSayameM madhyasthatAkA bhAva dhAraNa kara, jinavANIke sunane aura tadanusAra pravRtti karanemeM anurAga kara, krodharUpa subhaTako parAjita kara, indriya viSayoMse virakata ho, mRtyu evam janmase utpanna honevAle atizaya du:khase bhayabhIta ho aura samasta karmamalase rahita mokSasukhakI abhilASA kara. 1759. (zrI amitagati AcArya, subhASiratnasaMdoha, zloka-421) * jo pApano (mithyAtvano) nirodha hoya to anya vibhUtinuM zuM prayojana ? ane jo pApano Asava hoya topaNa anya vibhUtithI zuM prayojana ? 1760. (zrI samaMtabhadrasvAmI, ratanakadaMDazrAvakAcAra, zloka-27) * karyodaya vazathI, verI hoya te to mitra thai jAya che tathA mitra hoya te verI thai jAya che, evo ja saMsArano svabhAva che. 1761. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-57) * pUrvakAlameM bhaye gaNadharAdi satpuruSa aise dikhAve haiM jo jisa mRtyua bhale prakAra diyA huAkA phala pAiye ara svarga lokakA sudha bhaugiye tAteM satpuruSake mRtyukA bhaya kAryoteM hoya? 1762. (mRtyumahotsava, zloka-4) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 336) (paramAgama - ciMtAmaNi * jyAM sudhI zarIra vacana ane mana e traNane jIva AtmabuddhithI grahaNa kare, tyAM sudhI saMsAra che, paraMtu e mana-vacana-kAyano AtmAthI bhinnarUpa abhyAsa thatAM mukti thAya che. 1763. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-62 ) * jina du:khadAyaka IndriyoMko jItaneke liye sUrya, caMdra, viSNu, mahAdeva aura indra Adi samartha nahIM hue haiM una atizaya durjaya balavAna Indriyoko jo Isa saMsArameM jItate haiM ve advitIya balavAna haiM. unake samAna parAkramI dUsarA koI bhI nahIM hai. 1764. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-93) * isa hI janmameM garbhane bhItara rahate hue bhI jo duHkha tUne uThAye hai aba tU kayoM unako bhUla gayA hai jisase tU apane AtmAko nahIM pahacAnatA hai? 1765. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-184) * * * * re mana! - kabhI to pAtAlameM jAkara nAgakumArI deviyake sukhako bhoganene liye ciMtA karatA rahatA hai. kabhI dUsareke pAsa prApta na ho sake aisI vibhUtivAle cakartIka rAjyako prApta karaneke liye isa pRthvI para AnekI icchA kiyA karatA hai tathA kabhI kAmase unmatta aisI svargavAsI devokI devAMganAo ko pAneke liye svargama jAnakI utkaMThA kiyA karatA hai isa bhramame paDakara asalameM amRtake samAna sukhadAyI jinavacanako nahIM prAsa karatA hai. 1766. ( zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-29) * jJAna, pUjA-pratiSThA kuLa, jAti, baLa-zakti, Rddhi-saMpadA rAjyanI vibhUti, tapa ane zarIra-e AThano Azraya karIne abhimAna karavuM tene madarahita AcAryoe jinoe mada kahyo che. 1767. ( zrI samatabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, zloka-25) * je sAdhu potAnA svarUpamAM tatpara thai pote karelAM duSkatonI niMdA kare che, guNavAna puruSono pratyakSa ke parokSa ghaNo Adara kare che tathA potAnA mana-Indriyone jIte che - vaza kare che tene ghaNI nirjarA thAya che. 1768. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-112) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (337 * AtmA to svabhAvathI atyaMta pavitra che, tethI te utkRSTa AtmAnA viSayamAM snAna vyartha ja che. tathA zarIra svabhAvathI apavitra ja che, tethI te paNa kadI te snAna dvArA pavitra thaI zakatuM nathI. A rIte snAnanI vyarthatA baMne prakAre siddha thAya che. chatAM paNa je loko te snAna kare che te tene mATe karoDo pRthvIkAyika, jaLakAyika ane anya jaMtuonI hiMsAnuM kAraNa hovAthI pApa ane rAganuM kAraNa thAya che. 1769. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, snAnASTaka, zloka-2) * AtmAno nigraha tathA anugraha karavAmAM koi samartha nathI. tethI tattvajJAnIoe kyAMya paNa koi paNa parapadArthamAM roSa ke toSa na karavA joie. 177). (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, saMvara adhikAra, gAthA-10) * jinendrakI dhvani dvArA dharmopadeza hotA hai. koi eka puruSake bhItara ratnatrayakA prakAza hotA hai. mAnavarUpI aneka pakSI hote haiM. koi mAnava pakSa apanI cogarUpI karNase dharmopadezarUpI ratnako grahaNa kara bhale prakAra uDa jAtA hai arthAt usI ratnako acchI taraha dhArakara jIvana vItAtA hai. 1771. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-4) * * * * mithyAtvInuM vA samyagdaSTinuM prayojana jJAna to eka ja prakAranuM che, paraMtu bheda eTalo ja che ke - mithyAtvI jeTaluM jANe teTaluM ayathArtharUpa sAdhe ane samyagdaSTi te ja bhAvane jANe teTalA badhAM yathArtharUpa sAdhe, tethI te samyagdaSTine cAritranA azuddha pariNamanathI baMdha thaI zakato nathI. te upayoga pariNAmoe baMdha-Asrava e azuddha pariNamananI zakti rokI rAkhI che tethI te nirAstrava-nirbadha che. 177ra. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 61) * aDDanta siddha AcArya upAdhyAya aura sAdhu ye paMcaparameSThI hai ye bhI AtmAmeM hI ceSTArUpa haiM, AtmAkI avasthA hai, Isaliye mere AtmAhI kA zaraNa hai, Isa prakAra AcAryane abhedanaya pradhAna karake kahA hai. 1773. (zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-1(4) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 338 ) (paramAgama ciMtAmaNi * tIrthaMkara tathA gaNadharAdi mahApuruSoe atyaMtara tathA bAhya bAra prakAranA tapanuM varNana karyuM che tathA tenuM pAlana karyuM che, te tapomAM svAdhyAya samAna bIjo kAI tapa nathI tathA thaze nahi arthAt svAdhyAya sarva tapomAM zreSTha tapa che tethI tenI bhAvanA niraMtara karavA yogya che. 1774. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, samayasAra adhikAra, gAthA-82) * dharmanuM mukhya cihan A che ke je je kriyA potAne aniSTa lAgatI hoya te te kriyA anyane mATe mana -vacana- kAyAthI svapnamAM paNa karavI nahi. 1775. (zrI zubhacaMdracArya, jJAnArNava, dharma bhAvanA, zloka-21) * sujJajana niraMtara AtmAmAM citta sthApIne vANI ane zarIranI kriyA kare; jema pANI bharanArI ghaDAmAM citta sthApIne gamana vacana uccAra Adi kriyA kare che. 1776. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-14, gAthA-3) * huM goro chuM, huM jADo chuM, athavA pAtaLo chuM; evI rIte zarIra sAthe AtmAne ekarUpa nahi karatAM sadA potAnA AtmAne kevaLa jJAnarUpa zarIravALo dhA2vo - mAnavo 1777. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-70) * yoM hamAro karma nAma bairI merA AtmAkU deharUpI pIMjaremeM mAA so garbhameM AyA, tisa kSaNase sadA kAla kSudhA, tRSA, roga viyoga ityAdi aneka duHkhanikarI tasAyamAna huA paDayA huM, aba aise aneka du:khanikari... vyApta isa deharUpI pIMjarAta mokuM mRtyu nAma rAjA vinA kauna chuDAvai? 1778. (mRtyumahotsava, zloka-5 ) * jisa prakAra dUdhako pIkara bhI sarpa bhI viSase rahita nahIM hotA hai, jisa prakara dUdha aura zabdake ghaDose sIMcA bhI nImakA vRkSa kavi paneko nahIM choDatA hai, tathA jisa prakAra haloMke dvArA jotI gai bhI usara bhUmi kabhI anAjako nahIM detI hai, usI prakAra sajjana puruSoMke samAgamameM rahakara bhI durjana bhI apanI kuTilatAko nahIM choDatA. 1779. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-440) * jevI rIte malina darpaNamAM potAnuM yathArtharUpa dekhAtuM nathI tema rAgAdi doSothI malina Atma-pariNatimAM AtmAnuM yathArtha svarUpa dekhAtuM nathI. 1780. (zrI kuMdakuMdAcArya, 25NasAra, gAthA-104) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (339 * "manuSyapaNuM, Asa upadiSTIta zratadharmanuM zravaNa, te pratye zraddhA, ane aMtamAM saMyamane viSe - parAkramanuM kharcavuM e uttarottara ati ati durlabha che - ema jANI uparokta cAra parama maMgalamAMthI maLela manuSyapaNAne bAkInA traNa parama maMgalathI aMlakRta karo, zobhAvo!" rAjapada to zuM paNa tethIe utkRSTa anupama lakSmInA hetubhUta dharmane prApta karavAnI A aprApya mosamamAM kusakA (vinAzI vibhUti) levA bhaNI doDI vyartha kALa vyaya karavo e subuddhimAnane yogya nathI. rAjyAdi vinAzI capaLa vibhUti to dharma mArge prayANa karatAM vacce vacce saheje AvI maLaze. e taraphanI ati ghelI AturatA choDo. 1781. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-95 ) * * * * jo puruSa puNyako dharma jAnakara zraddhAna karate hai, pratIti karate hai, ruci karate hai aura sparza karate haiM unake "puNya" bhogakA nimitta hai isase svargAdika bhoga pAtA hai aura vahu puNya karmaka kSayakA nimitta nahIM hotA hai, yaha pragaTa jAnanA cAhiye. 1782. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-84) * je vacana jIvonuM iSTa-hita karanAruM hoya te vacana asatya hoya to paNa satya che ane je vacana pApasahita hiMsArUpa kAryane puSTa katuM hoya to te satya hoya to paNa asatya ane nIMdanIya che. 1783. ( zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-9 gAthA-2) * * * * jo jhuMpaDImAM Aga lAgI jAya to te jhUMpaDImAM lAgelI agni jhuMpaDIne ja bALe che, paraMtu tenI aMdara rahelA AkAzane (-khAlI jagyAne) bALatI nathI; tevI rIte je zarIramAM nAnA prakAre roga utpanna thAya che te roga te zarIrane ja naSTa kare che, paraMtu te zarIramAM rahelA nirmaLa jJAnamaya AtmAne naSTa karato nathI. 1784. (zrI padmanaMdI AcArya, pAnadI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, gAthA-23) * meM anubhavathI jANyuM che ke A AtmA mahA zaktizALI che, camatkArI kAraNa ke ekalo ja sarvaloka aMtaramAM (jJAnamAM) samAvI de che. 1785. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-4, gAthA-13) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 340) (paramAgama - ciMtAmaNi * pUrve ajJAnabhAvathI karelAM je karma te karmarUpI viSavRkSonA phaLane je puruSa ( teno svAmI thaine) bhogavato nathI ane kharekhara potAthI ja tRpta che, te puruSa, je vartamAnakALe ramaNIya che ane bhaviSyamAM paNa jenuM phaLa ramaNIya che evI niSkarmasukhamaya dazAMtarane pAme che. 1786. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra, TIkA, kaLaza-232 ) * * * * jene indriyono phlopazama atizaya tIvra che evA cakravartI Adine nava yojana dUranA sparzanuM jJAna thAya che. rasanA-indriyathI nava yojana dUra rahelA rasane jANe che tathA nava yojana sthita dhrANendriyanA viSayabhUta gaMdhane jANe che tathA bAra yojana dUranA zabdanuM jJAna thAya che ane suDatAlIsa hajAra baso tresaTha (47ra63) yojanathI kaMIka adhika dUra rahelA padArthane cakSu-indriyathI jANe che. 1787. (zrI kuMdakuMda AcArya, mUlAcAra, paryAti adhikAra, gAthA-107-108) * he bhoLA prANI ! teM A paryAya pahelAM sarva kArya "manApALIyavat' karyA. koI. manuSya bakarIne mAravA mATe charI icchato hato ane bakarIe ja potAnI kharIthI potAnA nIce daTAyelI charI kADhI ApI. jethI te ja charIthI te mUrkha bakarInuM maraNa thayuM. tema je kAryothI tAro ghAta thAya-buruM thAya, te ja kArya te karyuM - kharekhara tuM heya - upAdeyanA vivekathI rahita mUrkha che. 1788. (zrI guNabhadraAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-100) * * * * samyakatvanA mAhAbhyathI jJAna, tapazcaraNa, vrata, upazama, dhyAna vagere (pUrve) mithyArUpa hoya te paNa samyapha thaI jAya che ane tenA (-samyakatvanA) vinA e badhAM jhara sahitanA dUdhanI jema vRthA che ema jANavuM. 1789. (zrI nemicaMdrasiddhAMtadeva, bRhada dravyasaMgraha, gAthA-41nI TIkAmAMthI) * na koI deva hai, na koI devI hai, na vaidha hai, na koi vighA hai, na koI maNi hai, na maMtra hai, na koI Azraya hai, na koI mitra hai, na koI aura rAjA Adi Isa tIna lokameM hai jo prANIyoMke udayameM Aye hue karmako roka sake. 1790. (zrI padmanaMdi AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anityapaMcAzata, zloka-3ra ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (341 * cidAnaMda lakSaNakI sahAyatAse jJAna yA kevalajJAna svabhAvadhArI AtmA hai aisA vizvAsa hotA hai taba hI jJAnasvabhAvamayI aMkura phUTatA hai. isI jJAnAMkurameM AnaMdita honese jo parama sukha hotA hai usIse karmokI nirjarA hotI hai. 1791. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-300) * dUsaroMko Thaga lUMgA aisA vicAra kara jo koI mAyAcArakA upAya karate hai una logone isaloka tathA paraloka donomeM sadA hI apane Apako ThagA hai. 1792. ( zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-18O) * vAraMvAra sarva graMthano sAra avikAra anubhava che. anubhava zAzvata ciMtAmaNi che. anubhava avinAzI rasakUpa che. mokSarUpa anubhava che. tattvArthasAra anubhava che ane jagaudhdhAraNa anubhava che. anubhavathI anya koI uccapada nathI. mATe anubhava sadAya svarUpano karo. anubhavano mahimA anaMta che! te kyAM sudhI batAvIe? 1793. ( zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 64) * anubhava ciMtAmaNiratna che, zAMtarasano kUvo che, mokSano mArga che ane mokSasvarUpa che. 1794. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, utthAnikA, pada-18), * saMsArameM jisakA citta Asakata hai, apanA rUpakuM je jAne nahIM tinake mRtyu honA bhayane arthi hai. aura nijasvarUpake jJAtA hai ara saMsArateM virAgI hai tinake mRtyu hai so harSaka arthi hI hai. 1795. | (mRtyumahotsava, zloka-10) * je viSayathI virakata che te jIva narkamAM tIvra vedanA che tene paNa gumAve che, tyAM paNa ati duHkhI thato nathI. tethI tyAMthI nIkaLIne tIrthaMkara thAya che. A jinendra vardhamAna bhagavAne kahyuM che. 1796. (zrI kuMdakuMdAcArya, zIlapAhuDa, gAthA-3ra ) * jema koi rAjA madirA pI niMdhasthAnamAM rati mAne che. tema cidhanaMda dehamAM rati mAnI rahyo che. mada Utarye rAjyapadanuM jJAna thaI rAjyanidhAna vilase tema svapadanuM jJAna thatAM sacchiAnaMda saMpadA vilase. 1797. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-21) tyAnamAM rati mAne che tema cidAnaMda jeThAM rati mAnI rahyo che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 342) (paramAgama - ciMtAmaNi * kevo che jIvaloka? je saMsAramI cakranA madhyamAM sthita che, niraMtarapaNe dravya, kSetra, kALa, bhava ane bhAvarUpa anaMta parAvartanone lIdhe jene bhramaNa prApta thayuM che, samasta vizvane ekachatra rAjyathI vaza karanAra moTuM moharUpI bhUta jenI pAse baLadanI jema bhAra vahevaDAve che, jorathI phATI nIkaLelA tRSNArUpI roganA dAhathI jene aMtaraMgamAM pIDA pragaTa thaI che, Akaro banI banIne mRgajaLa jevA viSayagrAmane (indraya viSayanA samUhane) je ghero ghAle che ane je paraspara AcAryapaNuM kare che. (arthAt bIjAne kahI te pramANe aMgIkAra karAve che.) 1798. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-4) * * * * vItarAgI yogI jo kucha ciMtavana kare vahI dhyAna hai, Isa kAraNa anya kahunA hai vaha graMthakA vistAra mAtra hai, vItarAgake saba hI dhyeya hai. 1799. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-38, zloka-113, pAnuM-407). * * * * eka manake bhItara aneka bhAva hote haiM manake vicArone kAraNa kAryako kiye binA bhI karmokA baMdha huA karatA hai. jaba mana saka jAtA hai, taba AtmAkA jJAnasvabhAva prakAzamAna hotA hai. Atmika svabhAvamuM rata honese karmokA kSaya hotA hai. 18OO. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-278) * * * * A jIva dehanI sAthe maLI rahyo che topaNa potAno jJAnaguNa tene (dehane) jANe che, te (-jJAnI) potAne dehathI judo ja jANe che; vaLI deha, jIvanI sAthe maLI rahyo che to paNa tene te kaMcuka eTale kapaDAnA jAmA jevo jANe che, jema dehathI jAmo judo che tema jIvathI deha judo che ema te jANe che. 1801. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-316) * * * * huM bhikSu! agara viSayabhoga sAmagrInI ja tArI vAMchA hoya topaNa thoDo sahunazIla thai dhIraja rAkha. tuM je bhogAdine icche che tethI paNa vipula ane uttama bhogAdi devalokamAM che. uttama ane pakava thatAM bhojanane joI mAtra jalAdi vastuo pII-pIi ne bhojananI sAcI rucino kema nAza kare che? 1802. ( zrI zubhacaMdrAcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-161) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (343 paramAgama - ciMtAmaNi) * jo mUrkha manuSya auSadhike liye bhI madhuko khAtA hai vaha bhI jaba durgatiko prApta hotA hai taba bhalA usameM Asakti rakhanevAle manuSyane viSayameM kayA kahA jAya? arthAt use to durgatikA mahAna duHkha sahanA hI paDegA. pramAdase bhI pIyA gayA jo madhu saMsAra paribhramaNakA kAraNa hotA hai usako saMsArase bhayabhIta manuSya kaise khAtA hai? arthAt nahIM khAtA hai. 1803. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-557-558) * nizcayathI padArthomAM Atmiyabuddhi (sva-buddhi ) vinA bhaya kevI rIte thaI zake? tethI paryAyamUDhone (-mithyAdaSTione) ja bhaya thAya che paNa potAnA zuddhAtmA sAthe ekatAno anubhava karavAvALA samyagdaSTione bhaya thato nathI. 1884. ( zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-495) * je A AtmAne paulika prANonI saMtAnarUpe pravRtti che, teno aMtaraMga hetu anAdi paugalika karma jenuM mULa (-nimitta) che evuM zarIrAdinA mamatvarUpa uparakatapaNuM (-vikArIpaNuM ) che. 1805. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-150) * * * * mArA vaDe je rUpa-zarIrAdirUpI padArtha dekhAya che te-acetanapadArtha sarvathA koine jANato nathI ane je jANavAvALo caitanyarUpa-AtmA che te dekhAto nathI. to huM konI sAthe boluM-vAtacIta karuM? 1806. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-18) * sukha pAneke bhAvase prerita hokara mUrkha manuSya kayA kayA pApa nahi kara DAlate haiM? jisa pApase karoDoM janmomeM bhI du:khoMko pAte haiM. 1807. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-179 ) * kaSAyarUpa verI nirvANamAM jeTaluM vighna kare che teTaluM vigna koI duzmana karatuM nathI, agni karatI nathI, vAgha karato nathI, kALo sarpa karato nathI, verI to eka janma duHkha Ape che, agni ekavAra bALe che, vAgha ekavAra bhakSaNa kare che, kALo sarpa ekavAra Dase che, paNa kaSAyabhAva anaMta janmamAM du:kha Ape che. 18O8. ( zrI zivakoTa AcArya, zrI bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1396) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 344) (paramAgama - ciMtAmaNi * samyagdaSTi potAnAmAM upayukta (joDAyelo) hovA chatAM paNa vAstavamAM koI prakAranA utkarSane (unnatine mATe samartha thato nathI arthAt teno koI saMvara vA nirjarAmAM koI prakArano utkarSa thaI jato nathI. tathA jo te parapadArthamAM upayukta thaI gayo hoya to paNa tene vAstavAmAM koI prakArano apakarSa (-hAni) thaI jAya che evuM paNa nathI. eTalA mATe potAnAmAM potAnI sthiti mATe paravastuthI uThIne ekAkAra (AtmAkAra) karavAnI IcchAthI tame duHkhI na thAo paraMtu he mahAprAjJa! prayojanabhUta arthane samajo ! 1809. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-861-862) * jo prazna karavAmAM Ave ke parama samAdhi durlabha kema che? samAdhAna-tene (parama samAdhine) rokanAra mithyAtva, viSaya, kaSAya, nidAnabaMdha Adi vibhAvapariNAmonuM (jIvamAM) prabalapaNuM che tethI (paramasamAdhi durlabha che ). mATe te (paramasamAdhi) ja niraMtara bhAvavA yogya che. tenI bhAvanA rahita jIvonuM pharI pharI saMsAramAM patana thAya che. kahyuM che ke- jo manuSya atyaMta durlabha evI "bodhi' ne pAmIne paNa pramAdI thAya che to te bicAro saMsArarUpI bhayaMkara vanamAM lAMbA samaya sudhI bhramaNa kare che. 1810. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhad dravyasaMgraha, gAthA-35 ) * * * * je dharmAtmA thaine nidAna kare che te samudramAM gamana karatI, aneka ratnothI bharelI nAvane lokhaMDane mATe toDe che tathA dorAne mATe maNimaya hArane toDe che tathA rAkhane mATe gosIra nAmanA durlabha caMdanane bALe che. 1811 (zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1223) * he bhAI bhavya ! sAMbhaLo. jyAM sudhI jJAnano prakAza rahe che tyAM sudhI baMdha thato nathI ane mithyAtvanA udayamAM aneka baMdha thAya che, evI carcA sAMbhaLIne tame viSaya bhogamAM lAgI jAva, tathA saMyama, dhyAna cAritrane choDI do ane potAne samyakatvI kaho to tamAruM A kahevuM ekAnta mithyAtva che ane AtmAnuM ahita kare che. viSayasukhathI virakata thaine Atma-anubhava grahaNa karIne mokSasukha sanmukha juo, evI buddhimattA tamane zobhA Apaze. 1812. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada-40) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (345 ciMtAmaNi ) *jaise nakSatroMko chipAnevAle sUryake dvArA sabakI AMkhomeM dekhanekI zaktiko rokanevAle aura sukhako haranevAle aMdhakArake samUha nAza kara diye jAte haiM vaise hI saMsArako nAzakaranevAle jinazAsana yA jainadharmake dvArA ma2Na, janma, iSTaviyoga, aniSTasaMyoga, bhaya, roga, manakA kleza, zoka Adi ekadama dUra kara diye jAte haiM. 1813. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-19 ) * jaise pASANa jalameM bahutakAla taka rahane para bhI bhedako prApta nahIM hotA hai vaise hI sAdhu upasarga parISahoMse nahIM bhidatA hai. 1814. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-95) paramAgama 1 * je puruSo gurujano dvArA kaheluM je tattvanuM svarUpa tene nizcala- bhAvathI grahaNa kare che - tene anya bhAvanA choDI niraMtara bhAve che te puruSa tattvane jANe che. 1815. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-280) *bho Atman ! kRminike saikaDAM jAnikakara bharyA a2 nitya jarjarita hotA yoM deharUpI pIMjarA isakuM naSTa hote tuma bhaya mata karo. jAtai tuma to jJAnazarIra ho. 1816. (mRtyumahotsava, zloka-2 ) * atyaMta muzkelIthI pAra karI zakAya tevA ane nAnA prakAranA bhaMgo vaDe gahana vanamAM mArga bhUlelA puruSone aneka prakAranA naya samUhane jANanAra zrIguruo ja zaraNa thAya che. 1817. (zrI amRtacaMdrAcArya, puruSArtha siddhi-upAya, zloka-58 ) * prAjJa, zuddha cidrupanA smaraNamAM ahitakArI dravya, kSetra, kALa ane bhAva e cArane baLapUrvaka tajI de, hitarUpa anukULa, dravyAdika cArane prayatnapUrvaka sArI rIte seve, avalaMbe. 1818. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-3, gAthA-4) * jinavANI vahI hai jo rAgadveSako jItanevAle vItarAga bhagavAnakA svarUpa dikhalAyeM, jisameM samatAkA svabhAva ho, jisake mananase samatAkA lAbha ho, jo AkAzake samAna nirmala va AnaMdamayI jinapadako darazAve, jo karmoka kSayakA upAya batAkara mokSakA svarUpa pragaTa kare. 1819. (zrI tAraNasvAmI, mamala pAhuDa, bhAga-1, pAnuM-72 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 346) (paramAgama - ciMtAmaNi * zAspada to potAnA dhanathI pAmazo. mATe sva-para vivekI banI Atmadhanane grahaNa karo. paranA mamatvane svapnAMtaramAM na karo. tamAre akhaMDa ratnatrayAdi anaMtaguNanidhAna che, daridrI nathI. 1820. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM- 40) * * * * he bhagavAna! ApanI stuti karIne huM dInatAthI varadAna mAMgato nathI, kAraNa ke Apa to vItarAga cho. vaLI ApanI stuti karanArane phaLanI prApti to svayaM ja thaI jAya che, to yAcanA karavAthI zuM lAbha che? vRkSano Azraya karanAra puruSane chAyA svayaM prApta thAya che to chAyAnI yAcanA karavAthI zuM lAbha che? 1821. (mahAkavi dhanaMjaya, viSApAra stotra, zloka-38) * samyaka prakAre sevelA tapanuM vAstavika phaLa anupama Atmajanya zAzvata ane nirAbAdha sukha che. tevA paramotkRSTa sukhaprAptinA kAraNe cakravartI mahArAjA prApta cakrartIpada choDI de to emAM koI moTuM Azcarya nathI. paNa mahad Azcarya to e che ke - subuddhimAna puruSo paNa choDalA viSayarUpI viSane pharI bhogavavA arthe samyakataparUpI parama nidhAnane tajI de che. 1822. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-165 ) * jenA dvArA atizaya caMcaLa manane niyamita karavAmAM Ave che, pUrve upArjita karmano nAza karavAmAM Ave che tathA jenA dvArA saMsAranA kAraNabhUta Amravane rokavAmAM Ave che, te pUjanIya jinavANInuM uttama prakAre adhyayana karavuM tene svAdhyAyatapa kahevAmAM Ave che. 1823. (zrI amitagati AcArya, subhASiratnasaMdoha, zloka-889) * * * * jo mArA hRdayamAM nitya AnaMdaprada- mokSapada ApanArI gurunI vANI prakAzamAna che to bhale munijano mArA upara snehuM na karo, gRhastho bhale mane bhojana na Apo, bhale mArI pAse kAMi paNa dhana na ho tathA bhale mAruM zarIra paNa rogavALuM ho tathA mane nagna joine loko bhale mArI niMdA karo to paNa mane temAM jarAya kheda nathI. 1824. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, paramArthaviMzati, zloka-9) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (347 paramAgama - ciMtAmaNi) * kharekhara je jIvane paramANumAtra-lezamAtra paNa rAgAdika varte che te jIva bhale sarva Agama bhaNelo hoya topaNa AtmAne nathI jANato; ane AtmAne nahi jANato thako te anAtmAne (parane) paNa nathI jANato; e rIte je jIva ane ajIvane nathI jANato te samyagdaSTi kema hoI zake? 1825. (zrI kuMdakuMdAcArya, samayasAra, gAthA-201-202) * tInoM lokameM jo indra Adi pRthvInA uddhAra karanemeM samartha the, jo samudraka samasta jalake pInemeM samartha the, jo parvatamuM praveza karaneke liye samartha the, jo jyotiSiyoke samUhako rokaneke liye samartha the tathA jo calatI hui vAyuke khAnemeM samartha the, prasiddha mahAguNAMko dhAraNa karanevAle ve bhI jina indriyoMko nahIM jIta sake una indriyoMko jo jIta cUkA hai usa Izvarako Ama kahate haiM. 1826. (zrI amitagati AcArya, subhASiratnasaMdoha, zloka-645 ) * jevI rIte dhULadhoyA dhULa zodhIne sonuM- cAMdI grahaNa kare che, agnithI dhAtune gALIne sonuM juduM pADe che, kAdavamAM nirmaLI nAkhavAthI te pANIne sApha karIne mela dUra karI de che, dahIMnuM maMthana karanAra dahIM mathIne mAkhaNa kADhI le che, haMsa dUdha pI le che ane pANI choDI de che, tevI ja rIte jJAnIo bhedavijJAnanA baLathI Atma-saMpadA grahaNa kare che ane rAga-dveSa Adi athavA pudgalAdi parapadArthone tyAgI de che. 1827. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, saMvara dvAra. pada-10) * jitane bhI padArtha haiM ve saba acetana haiM. cetana to kevala eka jIva hI hai, aura vahI sArabhUta hai. usako jAnakara parama muni zIvra hI saMsArase pAra hotA hai. 1828. (zrI yogIndrava, yogasAra, gAthA-36) * jIvono sAco svArtha potAnA svarUpamAM sthira thavAmAM che, kSaNa- bhaMgura bhogo bhogavavAmAM nathI. bhogo bhogavavAthI to tRSNA vadhI jAya che, saMtApanI zAMti nathI. huM supArzvanAtha! Ape Avo upadeza dIdho che. 1829. (zrI samaMtabhadra AcArya, svayaMbhU stotra, zloka-31) * je indriyonA viSayothI trasa-sthAvara jIvonI hiMsAthI virakta nathI, paraMtu jinendradeva dvArA kahelAM pravacananuM zraddhAna kare che te avirata samyagdaSTi che. 183). (zrI gomaTasAra-jIvakAMDa, gAthA-29 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 348) (paramAgama - ciMtAmaNi * je auSadhi rogane dUra karI zake nahi te kharekhara auSadhi nathI. je jaLa tRSAne dUra karI zake nahi te kharekhara jaLa nathI ane je dhana Apattino nAza karI zake nahi te kharekhara dhana nathI. tevI ja rIte je viSayathI utpanna thayeluM sukha tRSNAno nAza karI zake nahi te kharekhara sukha nathI. 1831. (zrI jinasena AcArya, Adi purANa, pAnuM-242, zloka-168-169) * jinazAsanameM jinendradevane Isa prakAra kahA hai ki pUjA Adikame aura vrata sahita honA hai vaha to "puNya" hI hai tathA mohake kSobhase rahita jo AtmAkA pariNAma hai vahu "dharma' hai. 183ra. (zrI kuMdakuMdAcArya, bhAvapAhuDa, gAthA-83) * jevI rIte prajvalita dIpaka potAnA hAthamAM rAkhIne paNa kUvAmAM paDI jAya to tene dIpakanuM levuM vyartha che. tema tattvajJAna pAmIne paNa heya-upAdeyanA viveka rahita game tema pravartavAthI tattvajJAnane pAmavuM vyartha jAya che. 1833. (zrI vAdibhasiMhasUri, jIvaMdhara caritra, sarga-2, gAthA-45 ) * jJAnajyoti usa paramAnaMdamayI digaMbara sarvajJa zuddha svarUpameM lIna arahaMta bhagavAnako jAnatI hai. yadi vaha jJAnajyoti para paryAyameM AnaMda mAnane lage to use jJAnAvaraNakarmakA baMdha ho, jo duHkhoMkA bIja hai. 1834. (zrI tAraNasvAmI, upadeza - zuddhasAra, zloka-343) * jenuM ciMtana karavAthI, dhyAna karavAthI RSio parama padane pAme che, jenI stuti indra, dharaNendra, narendra ane gaNadharadevo sarva mada tajIne kare che, veda purANa jene batAve che, yamarAjanA du:khanA pravAhane je hare che - evI jinavANI, tene huM bhavya jIvo! ghAnatarAyajI kahe che ke tame aneka vikalparUpa nadIno tyAga karIne tamArA hRdayane vize nitya dhAraNa karo. 1836. (zrI ghanatarAya, ghAnata-vilAsa, pada-33) * AtmAnA svarUpathI ajJAta puruSone, zarIromAM potAnI ane paranI AtmabuddhinA kAraNe putra-strI-AdikanA viSayamAM vibhrama varte che. e vibhramathI avidyA nAmanI saMskAra daDha- majabUta thAya che, je kAraNathI ajJAnI jIva janmAntaramAM paNa zarIrane ja AtmA mAne che. 1836, (zrI pUjyasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-11-12) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (349 paramAgama - ciMtAmaNi) * saMtoSI jIva sadA sukhI rahate hai, jaba ki asaMtoSI duHkhI rahate haiM. saMtoSI tathA asaMtoSIkA aMtara jAnakara saMtoSameM prIti karanI yogya che. 1837. (zrI kuladhara AcArya, sAramuccaya, zloka-242 ) * isa jagatame samudra to jalake pravAhoMse (nadiyose milanese) tRta nahi hotA aura agni baMdhanose tRta nahi hotA, so kadAcita daivayogasa kisI prakAra ke dono tRpta ho bhI jAya paratu yaha jIva cirakAla paryata nAnA prakAraka kAmabhogAdike bhogane para bhI kabhI tRta nahi hotA. 1838. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-20, zloka-28) * manuSya samudro, parvato, dezo ane nadIone oLaMgI zake che, paraMtu mRtyunA nizcita samayane deva paNa nimeSamAtra (AMkhanA palakArA barAbara) jarA paNa oLaMgI zakato nathI. A kAraNe koI paNa iSTa jananuM mRtyu thatAM kyo buddhimAna manuSya sukhadAyaka kalyANamArga choDIne sarvatra apAra duHkha utpanna karanAra zoka kare? arthAt koI paNa buddhi-mAna zoka karato nathI. 1839. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, anitya, zloka-22) * AtmadarzI - jo AtmajJAnI haiM te mRtyu nAma mitrakA prasAdakari sarva duHkhakA denevAlA dehupiMDakuM dUra chAMDakari sukhakI saMpadAE prApta hoya hai. 1840. (mRtyumotsava, zloka-6) * je jIvane je dezamAM je kALamAM je vidhAnathI janma-maraNa upalakSaNathI du:khasukha-roga-daridra Adi thavuM sarvajJadeve jANyuM che te e ja pramANe niyamathI thavAnuM che ane te ja pramANe thavA yogya che te prANIne te ja dezamAM te ja kALamAM te ja vidhAnathI niyamathI thAya che, tene Idra ke jinendra-tIrthaMkaradeva koipaNa aTakAvI zakatA nathI. 1841. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-3ra1-322 ) * he jinendra! ApanuM darzana thatAM mArA manamAM ciMtAmaNi, kAmadhenu ane kalpavRkSa paNa evI rIte kAntihIna (phIkaLa) thai gayA che, jema prabhAta thaI jatAM AgiyA kAntihIna thaI jAya che. 1842. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, jinavara stavana, zloka-22) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 350) (paramAgama - ciMtAmaNi * bahirAtmA indriya-dvArothI bAhya padArthone ja grahaNa karavAmAM pravRta hovAthI AtmajJAnathI parADamukha-vaMcita hoya che, tethI te potAnA zarIrane mithyA abhiprAyapUrvaka AtmArUpe samaje che. 1843. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-7) * vidyA ane maMtro dvArA, baLa dvArA tathA tapa ane dAna dvArA je jainadharmanI unnati karavAmAM Ave che te bAhya-prabhAvanA aMga kahevAya che tathA A paNa tattvajJAnIonI vidhimAM Ave che. 1844. (zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-815 ) * rAvaNe rAmacaMdra ane lakSmaNano vinAza karavA mATe bahurUpiNI vidyA siddha karI, kauravoe pAMDavono nAza karavA mATe kAtyAyanI vidhA sAdhI, kaMse nArAyaNano (zrI kRSNano) vinAza karavA mATe ghaNI vidyAo sAdhI paraMtu te vidyAo dvArA rAmacaMdra, pAMDavo ane kRSNa nArAyaNanuM kAMI paNa aniSTa thayuM nahi. rAmacaMdra vageree potAnA vighno dUra karavA mithyAdevonI ArAdhanA na karI to paNa nirmaLa samyakatvanI upArjita pUrve karelA puthI temanA sarva vighna dUra thayA. 1845. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhadadravyasaMgraha, gAthA - 41, TIkAmAMthI ) * * * * jo meM bahuta paDhA hUM aisA jisake abhimAna hai, vaha paramArtha yAnI vItarAga paramAnaMdasvabhAva nija AtmAko nahIM jAnatA, Atma-jJAnase rahita hai, yaha niHsaMdeha jAno. 1846. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-93) * loko sudhAnuM lakSaNa bahu prakAre vRthA kahe che. puruSone to pIDA, virodha, upadrava AdinI bAdhA rahita tathA jIvajaMtu ane manuSyo rahita sthAna te ja amRta che. 1847. ( zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-6, gAthA-16 ) * dubuddhi vedhane to jANe che paraMtu vedakane kema nathI jANato? prakAzyane to dekhe che paraMtu prakAzakane dekhato nathI e kevuM Azcarya che? 1848. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, nirjarA adhikArI, gAthA-39) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ). (351 * potAne pIDA thaze tema samajIne nAnuM bALaka paNa UMcI zaiyA uparathI nIce paDavAthI Dare che. paraMtu A kharekhara moTuM Azcarya che ke buddhimAna puruSo traNalokanA zikhara samAna atizaya mahAna ane UMcA tapathI paNa pote nIce paDavAthI DaratAM nathI ! (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, gAthA-166 ) * (dAvAnalanI jvAlAthI) baLI rahelA mRgothI chavAyelA vananI madhyamAM upara beThelA manuSyanI jema (saMsArI) mUDha prANI bIjAonI (vipattinI) jema potAnI vipattine jotA nathI. 1850. (zrI pUjyapAdasvAmI, Iropadeza, gAthA-14) * * * * mAruM svazarIra paNa jenA (mArA AtmAnA) apakAra-upakAramAM samartha nathI to apakAra-upakAra bIjAo kare che ema mAnavuM mArA mATe vyartha che. 1851. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, saMvara adhikAra, gAthA-15) * je jIva dharmamAM sthira che tenI sarva lokamAM kirti (-prasaMzA) thAya che, sarva loka teno vizvAsa kare che, vaLI te puruSa sarvane priyavacana kahe che jethI koi duHkhI thato nathI, te puruSa potAnA ane paranA dilane zuddha-ujjavaLa kare che, koine tenA mATe kaluSatA rahetI nathI tema tene paNa koinA mATe kaluSatA rahetI nathI, TUMkAmAM dharma sarva prakArathI sukhadAyaka che. 18para. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-429) * * * * devanA indra, asuranA indra ane khagendra je je che te te badhAno jema haraNane siMha mArI nAkhe che tema mRtyu nAza kare che. ciMtAmaNi vagere maNiratno, moTA moTA rakSAmaMtra, taMtra ghaNAM hovA chatAM maraNathI te koI bacAvI zakatuM nathI. 1853. (paM. dolatarAmajI, chaDhALA, DhALa - 6, zloka-4) * nijAtmAne dhyAvatAM je anaMta sukha munirAja anubhave che te sukha karoDo devIo sAthe ramanAro indra paNa pAmato nathI. 1854. (zrI yogIndudeva, paramAtmaprakAza, adhikAra-1, gAthA-118) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 352 ) (paramAgama ciMtAmaNi * yahu Atmadarzana kSAyika svabhAva hai, arthAt isase karmAMkA kSaya hotA hai. yahu bhAva saMsArameM bhramaNa karanevAle darzanamoha yA mithyAtvako kSaya kara detA haiM. isa Atmadarzanake prabhAvase udayameM AnevAlA malinabhAva kSaya ho jAtA hai. arthAt rAgadveSa utpAdaka karma gala jAtA hai. isase sarva bhaya dUra hotA hai yahI kevalajJAnakA kAraNa hai. 1855. - (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM -163) * kAmadhenu, cintAmaNi ane kalpavRkSa e AdhIna thaine eka janmamAM ja phaLa Ape che. paraMtu he devI! jinavANI mAtA! tuM A bhavamAM ane parabhavamAM paNa phaLa Ape che, to pachI bhalA vidvAna manuSyo tane temanI upamA kevI rIte Ape ? arthAt tuM emanI upamAne yogya nathI - temanAthI zreSTha che. 1856. (zrI padmanaMdI AcArya padmanaMdI paMcaviMzazita, zrutadevatA stuti, zloka-19 ) * isa saMsArarUpI samudrameM bhramaNa karanese manuSyoke jitane saMbaMdha hote haiM, ve saba hI ApadAoMke ghara hai. koMki aMtameM prAyaH sabahI saMbaMdha nirasa ho jAtA hai, yaha prANI unase sukha mAnatA hai so bhrama mAtra hai. 1857. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-2, bloka-9) * indriyoMke sukhoMmeM rata honekA jo kachuM svabhAva hai usIko sarva prakArase darzanamohakA udaya jAno jo zrI jinendrake upadezako prApta karatA hai vaha atIndriya AnaMdake sAdhanase karmAMkA kSaya karatA hai. 1558. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasA2, zloka-258 ) * zItaLa gharanA khUNAmAM rAkhelA zItaLa pANInI mAphaka samAna guNavALAnA saMgathI guNarakSA thAya che ane vadhAre zItaLa himanA saMparkamAM rahelAM zItaLa pANInI mAphaka adhika guNavALAnA saMgathI guNavRddhi thAya che. 1859. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-270) * kheDUta eka varSa sudhI keTalA-keTalA kaSTo veThIne prApta karelA anAjane, khaLAmAM agnino eka taNakho AvI paDatAM tene bALI nAkhe che tema krodharUpI agni, ghaNA lAMbA samayanA sAdhupaNArUpa sArabhUta vastune kSaNa mAtramAM bALI nAkhe che naSTa kare che. 1860. zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-1368 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi), (353 * he mUne! jina zrutajJAnako tIrthakara bhagavAnane kahA aura gaNadharadevI gUMthA arthAt zAstrarUpa racanA kI usako samyaka prakAra bhAva zuddha kara niraMtara bhAvanA kara. kaisA hai vahu zrutajJAna? atula hai, isake barAbara anyamatakA kahA huA zrutajJAna nahIM hai. 1861. (zrI kuMdakuMdAcArya bhAvapAhuDa, gAthA-92) * * * * sadA zuddha-zuddha evuM A (pratyakSa ) caitanyacamatkAramAtra tattva jagatamAM nitya jyavaMta che-ke jeNe pragaTa thayelA sahaja teja:puMja vaDe svadharmatyAgarUpa (moharUpa) atiprabaLa timirasamUhane dUra karyo che ane je pelI adhasenAnI dhajAne harI le che. 186ra. ( zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-210) * * * * koI ati nidrAvaza manuSyane tenA marmasthAna upara mudagaranI coTa mAre, athavA agninA AtApathI dehane jarA uSNatA lAge. athavA kayAMya vAjiMtronA avAja sAMbhaLe to te turata jAgRta thaI jAya che. paraMtu avivekI jIvane to pApakarmaphaLanA uparA uparI udayarUpa mudagaranA mAra marmasthAna upara paDyA kare che, mahAduHkharUpa trividha tApathI teno deha niraMtara baLI rahyo che, ane vaLI Aja A maryo, kAla A maryo, phalANo Ama maryo ane phalANo tema maryo, evA yamarAjanA vAjiMtronA bhayaMkara zabdo vAraMvAra sAMbhaLe che, chatAM e mahA akalyANakAraka anAdi mohanidrAne jarAya vegaLI karI zakato nathI, e parama Azcarya che. 1863. (zrI guNabhadra AcArya, AtmAnuzAsana, zloka-57) * * * * je manuSya koI bIjA manuSya dvArA krodhane vaza thaIne pagathI mAMDIne mastaka sudhI cAre tarapha duHkhadAyaka daDhatara doraDAothI jakaDIne bAMdhI devAyo hoya te temAMthI koi eka paNa doraDuM DhIluM thatAM sukhano anubhava kare che. to pachI je siddha jIva bAhya ane atyaMtara banneya baMdhanothI rahita thai gayA che teo zuM sadA sukhI nahi hoya? arthAt siddha bhagavAna sadA sukhI che. 1864. (zrI padmanaMdI AcArya, pAnaMdI pacaviMzati, sidhdhastuti, zloka-9) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 354) (paramAgama - ciMtAmaNi * Agamake padako aurakA aura artha karake jina-Agamake kathanako chipAnA corI jAno tathA AtmasvabhAvamuM ramaNa na karake AtmajJAna rahita aneka vRtAMko pAlanA bhI corI hai. 1865. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-350) * upavAsa karanAra vyakti abhilASapUrvaka (utkaMThita thayA thakA) kAna dvArA, dharmarUpI amRtane pIo ane Alasya rahita thayA thakA jJAna ane dhyAnamAM tatpara (lavalIna) raho. 186. (zrI samaMtabhadrasvAmI, ratnakaraMDa zrAvakAra, zloka-148) * * * * samyagdarzana vinA dhyAna hotuM nathI, kAraNa ke nirvikAra niSkriya caitanyacamatkAranI (zuddhAtmAnI) samyaka pratIti vinA temAM nizcaLa pariNati kyAMthI thaI zake? mATe mokSanA upAyabhUta dhyAna karavA icchanAra jIve prathama to jinokta dravyaguNaparyAyarUpa vastusvarUpanI yathArtha samajaNa-pUrvaka nirvikAra niSkriya caitanyacamatkAranI samyaka pratItino sarva prakAre udhama karavA yogya che; tyAra pachI ja te caitanyacamatkAramAM vizeSa lInatAno yathArtha udhama thaI zake che. 1867. (zrI amRtacaMdrAcArya, paMcAstikAya, gAthA-146nA bhAvArthamAMthI) * A samyagdarzana saMsArabhayano nAza karanAruM che tathA sarva guNono AdhAra che. AvuM samyagdarzana ane prApta thayuM che. jo saMsAra-samudramAM A samyagdarzanarUpI ratna mArAthI naSTa thayuM to te ardhapudgala-parAvartana kALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa karyA vinA pharI mane prApta nahi thAya. tethI pramAda karavo mane bilakula ayogya che. 1868. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, bAra bhAvanA adhikAra, gAthA-67) * * * * Isa saMsArameM ye ja prakhyAta puNyazAlI caMdra, sUrya, devendra, narendra, nArAyaNa, balabhadra Adi kIrti, kAMti, dhRti, buddhi, dhana aura balake dhArI hai, ve bhI yamarAjakI dADhameM jAkara, apane-apane samaya para mRtyuko prApta hote haiM, taba dUsarakI to bAta hI kayA hai? ata: buddhivAnoM ko dharmame mana lagAnA cAhiye. 1869. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-299, ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (355 * je laukika sukha che te sarva indriyaviSayaka mAnavAmAM AvyA che tethI te sukho mAtra sukhAbhAsa ja nahi paraMtu niHsaMdeha du:kharUpa paNa che. 187). (zrI rAjamalajI, pacAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-238 ) * jJAna ja mokSano hetu che; kAraNa ke tenA (jJAnanA) abhAvamAM, pote ja ajJAnarUpa thayelA ajJAnIone aMtaraMgamAM vrata, niyama, zIla, tapa vagere zubhakarmono saddabhAva (hayAtI) hovA chatAM mokSano abhAva che ajJAna ja baMdhano hetu che; kAraNa ke tenA abhAvamAM pote ja jJAnarUpa thayelA jJAnIone bAhya vrata, niyama, zIla, tapa vagere zubha karmono abhAva hovA chatAM mokSano sadbhAva che. 1871. ( zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-153) * mamatArahita honA parama tattva hai, mamatArahita honA paramasukha hai, mamatArahita bhAva mokSakA zreSTha bIja hai aisA buddhimAnone kahA hai. 187ra. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-234 ) * te AnaMda (-AtmAmAM utpanna thayelo AnaMda) pracura karmarUpI indhanane niraMtara jalAvI de che ane te (AnaMdamagna) yogI bahAranAM duHkhomAM acetana rahevAthI (bahAranAM duHkhonuM lakSa na hovAthI) kheda pAmato nathI. 1873. (zrI pUjyapAdasvAmI, ibdopadeza, gAthA-48) * A lokamAM je padArtha rAgI puruSone karmonA baMdhanuM kAraNa thAya che e ja padArtha vItarAgI puruSone karmabaMdhathI choDAvI muktinuM kAraNa thAya che, jema ke dahIM, goLa tathA ghI sannipAtathI vyAkuLa rogIne maraNanuM kAraNa thAya che te ja nirogI puruSone ghaNI ja puSTinuM kAraNa thAya che. 1874. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA, zloka-86) * je pramAdIo, zuddha cidrupanA ciMtanane tajIne anya kArya kare che, teo amRtane mUkIne viSane pIve che. 1875. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna taragiNI, adhyAya-4, gAthA-18) * jo jIva mRtyu nAma kalpavRkSaE prApta hoteM haiM apanA kalyANa nAhIM siddha kiyA so jIva saMsArarUpa kardamameM DUbA huA pIche kahA karasI ? 1876, (mRtyumahotsava, zloka-7) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 3pa6 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * samasta dharmanuM mULa bhAvanA che. bhAvanAthI ja pariNAmanI ujjavaLatA thAya che. bhAvanAthI mithyAtvano abhAva thAya che. bhAvanAthI vratamAM daDha pariNAma thAya che. bhAvanAthI vItarAgatAnI vRddhi thAya che. bhAvanAthI azubha-dhyAnano abhAva thaine zubhadhyAnanI vRddhi thAya che. bhAvanAthI AtmAne anubhava thAya che. ityAdi hajAro guNonI utpati bhAvanAthI thatI jANI, bhAvanAne eka kSaNa paNa choDo nahi. 1877. (zrI samaMtabhadrAcArya, ratnakaraMDa zrAvakAcAra-TIkA, bhAvanA mahA adhikAranA upodaghAtamAMthI) * jemanA cittamAM samyajJAnanA kiraNo prakAzita thayA che teo saMsAramAM svabhAvathI ja vItarAgI rahe che, jJAnI thaine viSaya-sukhamAM Asakata hoya e ulaTI rIta asaMbhava che. 1878. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvArA, pada-41) * jisane AtmajJAnamAM zrutajJAnake vinA aneka prakAra vrata, tapa, kriyA kI vahu kevala mAtra kaSTako hI sahatA hai usakA raMbhAyamAnapanA mithyA indriyoMke viSayomeM hai. 1879. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-88) * * * * saMsAramAM indriya-janya jeTalA sukha che te badhA A AtmAne tIvra du:kha ApanArA che. A rIte je jIva indriya-janya viSaya-sukhonA svarUpanuM ciMtavana karato nathI te bahirAtmA che. 1880. (zrI kuMdakuMdAcArya, rayaNasAra, gAthA-136 ) * jema gAyanI mAMsapezIo vacce (gAyanA thAnamAM) dUdha ( juduM) rahe che tema karmakALanI vacce sarvatra cetana - AtmA rahelo che; AvA viziSTa cetanasvabhAvI AtmAne karmasamUhanI sAthe sAdezyapaNuM koNa kahe ? athavA AtmAnA nirmaLa guNone choDIne karmabhanita bhAvonuM grahaNa koNa kare? 1881. (zrI nemIthara-vacanAmRtta zataka, zloka-55) * jIva che te saMkalpamaya che, ane saMkalpa che te sukha-duHkhamaya che. have te sukhadu:khamaya saMkalpane je jANe che te ja jIva che, je dehu sAthe sarvatra maLI rahyo che; topaNa jANavavALo che te jIva che. 1882. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA gAthA-184) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (357 paramAgama - ciMtAmaNi) * siddhone sarva karmono nAza thavAthI sarva duHkhono paNa nAza thayo che; kAraNa ke duHkhanuM lakSaNa to AkuLatA che. have AkuLatA to tyAre ja hoya ke jyAre kaMika icchA hoya. e icchAno vA IcchAnA kAraNono sarvathA abhAva hovAthI teo sarva duHkharahita nirAkuLa anaMta sukha anubhave che. kAraNa ke nirAkuLapaNuM e ja sukhanuM lakSaNa che. 1883. (zrI ToDaramalajI, mokSamArgaprakAzaka, adhi. -3 pAnuM-79 ) * * * * he vIra puruSa! samyagdarzanakA prakAza karake tU AtmajJAnameM ramaNa kara. samyagdaSTi AtmAkI pariNati hI anaMtajJAnake prakAzaka kAraNa . jo jJAnI AtmikajJAnake svabhAvameM pragaTarUpase rama jAtA hai he vIra ! vahI AtmA hI prakAzamAna hokara muktiko pAtA hai. 1884. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM-54) * * * * jIvoe je niraMtara bhogono anubhava karyo che temane te bhogothI utpanna thayeluM sukha avAstavika (kalpita) che. AtmAthI utpanna sukha apUrva ane samIcIna che;- evo jenA hRdayamAM daDha vizvAsa thaI gayo che te tattvajJa che. 1885. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI-paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-150) * * * * (1) anAdi saMsArathI je AphlAda pUrve kadI anubhavAyo nathI evA apUrva, parama addabhuta AhalAdarUpa hovAthI "atizaya', (2) AtmAne ja Azraya karIne (svAzrita ) pravartatuM hovAthI "Atmotpanna', (3) parAzrayathI nirapekSa hovAthI (-sparza, rasa, gaMdha, varNa ane zabdanA tathA saMkalpa-vikalpanA AzrayanI apekSA vinAnuM hovAthI) "viSayAtIta', (4) atyaMta vilakSaNa hovAthI (arthAt bIjAM sukhothI tadana bhinna lakSaNavALuM hovAthI) "anupama', (5) samasta AgAmI kALamAM kadI nAza nahi pAmatuM hovAthI "anaMta', ane (6) aMtara paDyA vinA pravartatuM hovAthI "avicchinna' - AvuM zuddhopayogathI niSpanna thayelA AtmAonuM sukha che mATe te (sukha) sarvathA prArthanIya che ( arthAt sarvathA prakAre icchavAyogya che). 1886. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-13) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 358) (paramAgama - ciMtAmaNi * bhASAsamiti vaha kahI gaI hai ki jo kucha jinendrane kevalajJAnase jAnakara kahA hai usa bhASAko pramANa kare lenA-mAna lenA tathA jJAna - svabhAvanA manana karate hue zuddha bhASA kahanA. 1887. (zrI tAraNasvAmI, jJAnasamuccayasAra, zloka-620) * * * * jIvadravya che te potAnA cetanA svarUpamAM, potAnA ja kSetramAM, potAnA ja dravyamAM tathA potAnA pariNamanarUpa samayamAM rahIne ja potAnA paryAya svarUpakAryane sAdhe che. 1888. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-232 ) * ghaNuM zuM kahIe ! eTaluM ja samajI levuM ke nizcayadharma to vItarAgabhAva che tathA anya nAnA prakAranA bhedo bAhyasAdhana apekSAe upacArathI kahyA che, tene brahAra mAtra dharmasaMjJA jANavI. A rahasyane jANato nathI tethI tene (-jainAbhAsIne) nirjarAnuM paNa sAcuM zraddhAna nathI. 1889. ( zrI ToDaramallajI, mokSamArgaprakAzaka, adhi. -7, pAnuM - 236) * * * * je puruSa paranI niMdA karIne potAne guNavAnapaNAmAM sthApavA icche che te puruSa kaDavI davA anya pIve ane pote niroga thavA icche che. sapuruSa anyano doSa joine pote lajjA pAme che. jema potAnA doSanI rakSA kare - gopave, tema anyano doSa joine, lokamAM saMyamanI niMdA thavAnA bhayathI bIjAno doSa pragaTa na kare. jema telanuM TIpuM pANImAM vistArane pAme che tema bIjAne atyaMta alpa guNa paNa sapuruSane prApta thaine ghaNA vistArane pAme che evA satparuSa paranA doSa kevI rIte kahe - kevI rIte pragaTa kare? puruSa bIjAnA doSa pragaTa karatA ja nathI. 1890. (zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-376-77-78) * AhAra che te kAyAnI rakSA arthe che; kAyA jJAnanA saMpAdana mATe che; jJAna karmanA nAzane mATe che; ane karmanA nAzathI paramadapanI prApti thAya che. 1991. (munivara rAmasiMha, pAhuDadohA, gAthA-218) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (359 * jema kharekhara suvarNa kAdava madhya paDayuM hoya to paNa kAdavathI levAtuM nathI (arthAt tene kATa lAgato nathI, kAraNa ke te kAdavathI alipta rahevAnA rahevAnA svabhAvavALuM che, tevI rIte kharekhara jJAnI karma madhye rahyo hoya topaNa karmathI levAto nathI kAraNa ke sarva padravya pratye karavAmAM Avato je rAga tenA tyAgarUpa svabhAvapaNuM hovAthI jJAna karmathI alipta rahevAnA svabhAvavALo che. jema lokhaMDa kAdava madhya paDyuM thayuM kAdavathI lepAya che (arthAta tene kATa lAge che, kAraNa ke te kAdavathI lepAvAnA svabhAvavALuM che, tevI rIte kharekhara ajJAnI karma madhye rahyo thako karmathI lepAya che kAraNa ke sarva paradravya pratye karavAmAM Avato je rAga tenA grahaNarUpa svabhAvapaNuM hovAthI ajJAnI karmathI lepAvAnA svabhAvavALo che. 1892. ( zrI amRcaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-218-19 ) * * * * je potAne sukhI kare te ja mitra che, ane je duHkhI kare te zatru ema AbAla-vRddha sau koi samaje che. mitra thaine potAne duHkhI karavA (ja) maryA te to zatruvaTu TharyA, temano maravAno zoca zo karavo? 1893. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-184) * * * * uttama buddhikA dhAraka manuSya dUsareke dvArA diye jAnevAle dAnake viSayameM dUsarose kI gaI prasaMzoko sunakara utkRSTa zraddhAko dhAraNa karatA huA atizaya saMtoSako prApta hotA , madhyama buddhikA dhAraka manuSya svayaM yA dUsareke dvArA bhI jAnevAle dAnako dekhakara harSita hotA hai. paraMtu hInabuddhi manuSya diye jAnevAle dAnako dekhakara aura sunakara bhI anurAgako nahIM prApta hotA hai. 1894. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-492 ) * * * * mArI nikaTamAM prApta thayela koi paNa mitra, athavA anya koinuM mAre prayojana nathI, mane A zarIramAM paNa prema rahyo nathI, atyAre huM ekalo ja sukhI chuM. ahIM saMsAraparibhramaNamAM cirakALathI je mane saMyoganA nimitte kaSTa thayuM che tenAthI huM virakta thayo chuM, tethI have mane ekAkIpaNuM (advaita) atyaMta ruce che, 1895. ( zrI padmanaMdI AcArya, pAnaMdI pacaviMzati paramArthaviMzati, zloka-4) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 360) (paramAgama - ciMtAmaNi * jisa zarIrako choDakara jAnA paDegA vahu zarIra apanA kaise ho sakatA hai aisA vicAra kara bhedavijJAna paMDita zarIrase bhI usa mamatva- bhAvako choDa dete hai. 1896. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-229) * kalpavRkSathI to saMkalpa yogya evuM phaLa che, arthAt vacanathI mAgIye to maLe, ane ciMtAmaNiratnanuM ciMtavana yogya arthAt manathI je icche te phaLa prApta thAya che. paraMtu dharmanA AzrayathI to asaMkalpita ane aciMtanIya phaLa prApta thAya che. arthAt dharmathI evuM koi addabhuta phaLa prApta thAya che ke je saMkalpa ane ciMtavanathI paNa para che. 1897. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-rara) * * * * svasaMvedanarUpa vItarAgamudrA (janapratimA ) dekhI svasaMvadana - bhAvarUpa potAnuM svarUpa vicAre-pUrve e sarAga hatAM ane rAga maTADI vItarAga thayA, Aja huM sarAga chuM (paNa) emanI mAphaka rAga maTADuM to vItarAgatA mAruM pada te huM pAmuM; nizcayamAMhuM vItarAga chuM. kahyu che ke - A sthApanAnA nimittathI traNakALamAM traNalokamAM bhavyajIvo dharma sAdhe che, tethI sthApanA parama pUjya che. 1898. (zrI dIpacaMdajI, anubhavaprakAza, pAnuM-71) * * * * svapna-avasthAmAM pratyakSa jovAmAM AvelA zarIrAdikano nAza thavA chatAM je AtmAno nAza thato nathI tema jAgRta avasthAmAM paNa dekhelA zarIrAdikano nAza thavA chatAM, AtmAno nAza thato nathI; kAraNa ke baMne avasthAomAM viparIta pratibhAsamAM kAMi phera nathI. 1899. ( zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhitaMtra, gAthA-101) * jitane anarthakAraka bhAva hai yA saMyoga haiM ve saba gala jAte haiM. mithyAjJAnase jo yaha apanI prasannatA rakhatA hai vahu bhAva bhI gala jAtA hai. pudagalakA sarva svabhAva gala jAtA hai. eka jJAnasvabhAvako liye hue AtmA mukti meM jAtA hai. 19OO. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zudhdhasAra, zloka-315 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (361 * nizcayathI rAgAdi bhAvonuM pragaTa na thavuM e ahiMsA che ane te rAgAdi bhAvonuM utpanna thavuM te hiMsA che. evo jaina siddhAMtano sAra che. 1901. (zrI amRtacaMdrAcAryadeva, puruSArtha siddhi-upAya, gAthA-44) * jo sauthI prathama saMsAranA bhayathI mokSasukhamAM daDha ruci utpanna thAya che to te (mokSasukhanI) prAptino sahelo upAya che. 1902. (zrI jJAnabhUSaNa, tattvajJAna-taraMgiNI, adhyAya-18, gAthA-4) * aba samyagdarzanakA udaya ho gayA hai. IsI samyagdarzanake dvArA paramAtmapadakA prakAza hotA hai. AtmAne svabhAvanA prakAza honA hI siddhapada hai. zrI paramajina arahaMtabhagavAne hI aisA kahA hai. 1903. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-2, pAnuM-85) * * * * jo samasta deva aura manuSya indriyoMke viSayoMse utpanna aura indriyoMke tRpta karanemeM samartha aise nirAbAdha sukhako vartamAnakAlameM bhogate haiM tathA sabane atIta kAlameM jo sukha bhoge haiM aura jo sukha mahARddhiyoMse utpanna hue haiM tathA svAdiSTa aura manako prasanna karanevAle jo sukha AgAmI kAlameM bhoge joyege una samasta sukhoMse anaMtaguNe atIndriya aura apane svabhAvase utpanna honevAle sukhako zrI siddha bhagavAna paramezvara eka hI samayame bhogate hai. 1904. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-42, zloka-66-67-68) * je manuSya paradravyanuM haraNa kare che te mUrkha che, cora che, je potAnA dhanano upayoga kare che te samajaNo che, zAhUkAra che. je paradravyanI saMgatimAM magna rahe che te baMdhanI paraMparA vadhAre che ane je nijasattAmAM lIna rahe che te sahajamAM ja mokSa pAme che. 1905. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, mokSa dvAra, pada-18-19 ) * ye gyArahu pratimAye haiM inameM sabake zuddhabhAva tathA zuddha dhyAna rahatA hai, AtmAko paramAtmarUpa bhAte hai, unake nirmala nizcaya zuddha samyagdarzana hotA hai. 1906. (zrI tAraNasvAmI jJAnasamuccayasAra, zloka-337) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 362 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * jema jema vizeSa zuddhatAnI aMtaraMgamAM prakAzamAna vRddhi thatI jAya che tema tema ja indriyonA viSayomAM paNa upekSA vadhatI jAya che. 1907. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-784) * ahIM ziSya pUche che - savipAka nirjarA narakAdi gatiomAM ajJAnIone paNa (thatI) jovAmAM Ave che. te samyajJAnIone ja hoya evo niyama nathI. teno uttara- ahIM je saMvara pUrvakanI mokSanA kAraNarUpa nirjarA che te ja grahaNa karavI. je ajJAnIonI nirjarA che te to gajasnAnava niSphaLa che, kAraNa ke thoDAM karma khare che ane te ghaNAM vadhAre bAMdhe che te kAraNe te grahaNa karavA yogya nathI. 1908. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhadravyasaha saMgraha, gAthA-36 nI TIkAmAMthI) * sukhase bhAyA huA jJAna hai vaha upasarga-pariSahAdirka dvArA duHkha utpanna hote hI naSTa ho jAtA hai, isaliye yaha upadeza hai ki jo yogI dhyAnI muni hai vahu tapazcaraNAdi ke kaSTa sahita AtmAko bhAve (arthAt bAhyameM jarA bhI anukUla-pratikUla na mAnakara nija AtmAmeM ekAgratArUpI bhAvanA kare) jisase Atmazakti aura Atmika AnaMdakA pracura saMvedana baDhatA hI hai. 19O9. (zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-62 ) * * * * praznaH- je zAstra pote ja maMgaLa che, tenuM maMgaLa zA mATe karavAmAM Ave che? uttara:- bhakti arthe maMgaLanuM paNa maMgaLa karavAmAM Ave che. sUryane dIpakathI, mahAsAgarane jaLathI, vAgIzvarIne (sarasvatIne) vANIthI ane maMgaLane maMgaLathI arcavAmAM Ave che. 1910. ( zrI jayasena AcArya, paMcAstikAya-TIkA, gAthA-1) * je AtmA A karmanA pariNAmane tema ja nokarmanA pariNAmane karato nathI paraMtu jANe che te jJAnI che. 1911. ( zrI kuMdakuMda AcArya, samayasAra, gAthA-75) * rAga aura deSa mahAzatru hai mokSake vItarAga vijJAnamaya mArgako lUTanevAle haiM. ye dIrdhakAlase saMcaya kiye hue jJAna, dhyAna, tapa, ratnako lUMTa lete haiM 1912. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya, zloka-ra96) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (363 * adhamAdhama manuSya saraLa cittavALA manuSyane mUrkha kahe che, je vAtacItamAM catura hoya tene dhITha kahe che, vinayavAnane dhanano Azrita batAve che, kSamAvAnane kamajora kahe che. saMyamIne lobhI kahe che, madhura bolanArane garIba kahe che, dharmAtmAne DhoMgI kahe che, nispRhIne ghamaMDI kahe che, saMtoSIne bhAgyahIna kahe che, arthAta jyAM saguNa dekhe che tyAM doSa lagAve che. durjananuM hRdaya evuM ja malina hoya che. 1913. (zrI banArasIdAsajI nATaka samayasAra, baMdha dvAra, pada-23) * jIva ane zarIra pANI ane dUdhanI jema maLelAM che topaNa bhegAM-ekarUpa nathI, judA - judAM che; to pachI bahAramAM pragaTarUpathI judAM dekhAya che evA lakSmI, makAna, putra ane strI vagere maLIne eka kema hoI zake ? 1914. ( zrI daulatarAmajI, chaDhALA, DhALa-5, zloka-7) * je anaMta darzana, anaMta jJAna ane anaMta sukha-svabhAvanA dhAraka che, samasta saMsArI vikArI bhAvothI para che, abheda ratnatrayarUpa nirvikalpa samAdhi dvArA gamya che, paramAtmA saMjJAthI prasiddha che te devAdhideva mArA hRdayamAM birAjamAna thAo. 1915. (zrI amitagati AcArya, sAmAyika pATha, zloka-13) * je taruvara rastAne choDIne dUra phaLyuM phUlyuM che te nakAmuM che, nathI to koI thAkelA pathiko tyAM vizrAma letA ke nathI tenA phaLane koi hAtha lagADatuM (tema mArga bhraSTa jIvono vaibhava nakAmo che). 1916. (munivara rAmasiMha, pAhuDa dohA, gAthA-115) * A samasta adhikAramAM nizcayathI ATaluM ja kArya che. te kArya zuM? AtmAnA zuddhasvarUpano anubhava sUkSmakALamAtra paNa vicAravAyogya nathI. 1917. (zrI rAjamalajI, kaLazaTIkA, kaLaza-122 ) * durlabha manuSyapaNuM pAmI je indriya-viSayomAM rame che te rAkhane mATe divya amUlya ratnane bALe che. 1918. (svAmIkArtika, bAra anuprekSA, gAthA-300) * bIjI ADI avaLI vAto karavAnuM choDo; te to mAtra eka -be zabdothI TUMkamAM ja patAvI do, ne sadAya nijAtmatattvanA abhyAsa vaDe AtmaguNonI vRddhi karo. 1919. (zrI nemIzvara - vacanAmRta zataka, zloka-14) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 364) (paramAgama - ciMtAmaNi * mULaguNo choDIne kevaLa bAkInA uttaraguNonA paripAlanamAM ja prayatna karanAra tathA niraMtara pUjA AdinI IcchA rAkhanAra sAdhuno A prayatna mULaghAtaka thaze. kAraNa ke uttaraguNomAM daDhatA A mULaguNonA nimitte ja prApta thAya che. tethI A teno prayatna evo che ke jema yuddhamAM koi mUrkha subhaTa potAnA mastakanuM chedana karanAra zatrunA anupama prahAranI paravA na karatAM kevaLa AMgaLInA agrabhAvanA khaMDana karanAra prahArathI ja potAnI rakSA karavAno prayatna kare che. 1920. (zrI padmanaMdI AcArya padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-40) * * * * ghAta karanevAlA aura ghAta karanevAlekI prasaMzA karanevAlA Ina donoMkA pApa paramAgamameM samAna hI nirNaya kiyA gayA hai. kayoMki jaise ghAta karanevAleko jo pApa huA so bhI azubha pariNAmose huA hai, usI prakAra bhale jAnanevAleke bhI azubha saMkalpa hue vinA usakI anumodanA nahi ho sakatI hai isa kAraNa hiMsA karane aura usako bhalA jAnanevAlako pApa barAbara lagatA hai. | (dekho ! svayaMbhUramaNa samudrame zAlimasya mahAmatsake pariNAmose apane pariNAma milAkara narakako gayA. yaha anya koI hiMsA kare usakA jo Apa anumodanA kare to usake saMkalpamAtrase usIka samAna pApa honekA udAharaNa hai. 1921. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-8, zloka-45-46) * * * * jema koi murNa suvarNanA thALamAM dhULa bhare che, amRta vaDe potAnA paga dhUe che, zreSTha hAthI upara lAkaDAno bhAra upaDAve che tathA kAgaDAne uDADavA mATe potAnA hAtha vaDe ciMtAmaNi pheMkI dhe che tema ajJAnI jIva prApta thayela atyaMta durlabha manuSyajanmane pramAdane vaza thaine vyartha gumAve che. 1922. (zrI somaprabha AcArya, sukti-muktAvalI, zloka-1 ) * jisa mRtyunaeN jIrNa dehAdika sarva chUTi navIna ho jAya to mRtyu satpaSanike sAtAkA udayakI kyoM harSane arthi nahIM hoya kahA? jJAnInike to mRtyu harSaka arthi hI hai. 1923. (mRtyumahotsava, zloka-8) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (365 * prema samAna koi baMdhana nathI. viSaya samAna koi viSa nathI. krodha samAna koi zatru nathI. janma samAna koI duHkha nathI. sauthI moTuM baMdhana prema che, sauthI moTuM viSa viSaya che, sauthI moTo zatru krodha che. sauthI moTuM duHkha janma che. 1924. (zrI vIrananTikRta candraprabha-caritramAMthI) * je vIra che tene paNa maravuM paDe che tathA je vIra nathI te paNa avazya mare che. jo vIra tathA kAyara banne mare ja che to vIratAthI arthAt saMkaleza pariNAmono tyAga karIne zAMta pariNAmothI maravuM ja zreSTha che. huM zAMta-pariNAmI thaine prANono tyAga karIza. 1925. ( zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, pratyAkhyAna adhikAra, gAthA-96 ) * A jIvane traNa kALa traNa lokamAM samyagdarzana samAna anya koI kalyANa nathI tathA mithyAtva samAna anya koi akalyANa nathI. 1926. (zrI samaMtabhadra AcArya, ratvaraMDa zrAvakAcAra, gAthA-34) * jo ke auSadhi guNakArI hoya che topaNa jo te viSa-mizrita thai gai hoya to te doSita thai javAthI tenA sevanathI manuSyane nukazAna thAya che. tevI ja rIte ahiMsAdi guNa jyAre mithyAtva sahita hoya che tyAre te guNa hovA chatAM saMsAramAM lAMbA kALa sudhI paribhramaNa karAvavAvALA doSone dhAraNa kare che. 1927. (zrI zivakoTI AcArya, mUlArAdhanA, gAthA-63) * A eka maraNanA aMte thavAvALI saMkhanA ja mArA dharmarUpI dhanane mArI sAthe laI javAne samartha che. e rIte bhakti sahita niraMtara bhAvanA karavI joie. 1928. (zrI amRtacaMdrAcArya, puruSArtha siddhi-upAya, zloka-175 ) * saMkalpa-vikalpanA nAzathI nirvikalpadazAmAM utpanna thato je jJAnarUpI sudhArasa tene bhAvamunio samyajJAnarUpI aMjali vaDe pIve che. 1929. (paramAnaMdastotra, zloka-5) * koI koI mAtra jJAnathI ja AtmAnI zuddhi thavI mAne che te temano moTo bhrama che. kAraNa ke auSadhinuM svarUpa jANavA mAtrathI koino roga dUra thato nathI, paraMtu auSadhi sevanathI ja roga dUra thAya che. tema jJAnanI sAthe zraddhA ane cAritra hotA ja AtmAnI zuddhi (mukti) thAya che. 193). (zrI amitagati AcArya, dharma-parIkSA, pariccheda 17muM, zloka-pa5 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 366) (paramAgama - ciMtAmaNi * aMdha puruSakA svabhAva hI aMdhA hotA hai. use kucha dIkhatA hI nahIM hai. IsI tarahu ja mithyAtvake udayase aMdhA hai vahu hita-ahita dharma-adharma para daSTi na detA huA ajJAnase kuAcaraNa karake bhogomeM lisa hokara duHkhakA bIja botA hai, anaMtAnaMta doSoMkA pAtra hotA hai, saMsArameM narakagatime jAtA hai yA nigodameM dIrdhakAla vitAtA hai. 1931. (zrI tAraNasvAmI, upadeza-zuddhasAra, zloka-253) * cAra gatinA duHkhono kSaya thAo, ATha karmono kSaya thAo, jJAnano lAbha thAo, paMcamagatimAM gamana thAo. samAdhi-maraNa thAo tathA jinarAjanA guNonI saMpatti mane prApta thAo. 193ra. (zrI kuMdakuMda AcArya, dasa bhakti) * jisake AdhIna apanI AtmA nahIM hai usake AdhIna dUsare mAnava kaise ho sakate hai? jisake AdhIna apanI AtmA hai va jo zAMta hai usake AdhIna tIna loka ho jAtA hai. 1933. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccAya, zloka-3OO) * mithyASTi apaneko aisA vizeSa mAnatA hai ki meM sabameM zreSTha brAhmaNa huM, meM vaNika hUM, meM kSatriya ThuM, meM Inake sivAya zudra huM, meM puruSa huM, napuMsaka hUM ora strI hUM IsaprakAra zarIrake bhAvako mUrkha apane mAnatA hai. so ye saba zarIrane hai, AtmAke nahi hai. 1934. (zrI yogIndradeva paramAtmAprakAza, adhi. 1. gAthA-81) * * * * Isa saMsArameM rAgAdi parapariNatike kAraNa anaMta bhavome anaMta prakArane bhaya bane rahate haiM, maraNabhaya, iSTa-viyogabhaya, roga bhaya - Adi-Adi. jaba bhavyajIva samyajJAnI ho jAtA hai taba sarva bhayose rahita ho jAtA hai. phira usake saMsArake bhramaNakA bhaya bhI nAza ho jAtA hai. vahu bhavyajIva guNoMkA nidhAna hai, usake nirmalabhAva rahate haiM aisA jAno. vAstavame samyagdaSTi AtmajJAnI hotA hai. usako nizcaya ho jAtA hai ki meM zuddhAtma svarUpa hUM. merI mukti mere hI pAsa hai Isaliye vahu pUrNa nirbhaya rahatA hai, usake bhItara zuddhAtmAnA svabhAva pragaTa rUpase jhalakatA hai, vahu svasaMvedana dvArA AtmAne zuddha svabhAvanA anubhava karatA hai. 1935. (zrI tAraNasvAmI, mamalapAhuDa, bhAga-1, pAnuM-294) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (367 * ahiMsA ja jagatanuM rakSaNa karanAra mAtA che, ahiMsA ja AnaMdanI vRddhi karanAra che, ahiMsA ja uttama gati che, ahiMsA ja avinAzI lakSmI che, ahiMsA ja mokSasukhane utpanna karanAra che, ahiMsA ja svarga saMpattine denAra che, ahiMsA ja parata hitakArI che ane ahiMsA ja sarva ApadAono nAza karanAra che. 1936. (zrI zubhacaMdra AcArya, jJAnArNava, sarga-8, zloka-3ra-33) * potAnA AtmanA uddhAranI ciMtA karavI te uttama ciMtA che, zubharAganA vize bIjA jIvonuM bhaluM karavAnI ciMtA karavI te madhyama ciMtA che, kAmabhoganI ciMtA karavI te adhama ciMtA che ane bIjAnuM ahita karavAno vicAra karavo te adhamathI adhama ciMtA che. 1937. (paramAnaMdastotra) * A jIva bhogonA nimitte to bahu alpa pApa kare che paraMtu taMdulamatsyanI jema prayojana vinA ja potAnA vicArothI ghora pApa kare che. 1938. (zrI jayasena AcArya) * * * * mithyASTione te zuddha sAnyarUpa sat anubhavamAM AvatuM nathI ke je potAnI sarva vizeSa avasthAmAM paNa anupamarUpathI vidhamAna rahe che, kAraNa ke daSTimAM ja darzanamoharUpa doSa hovAthI te mithyASTione jJAnacetanA hotI nathI. 1939. ( zrI rAjamalajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-222) * prathama ja sarvasiddhAMtanuM mULa e che ke vastunA kAraNa - kArya jANavA; jeTalA saMsArathI pAra thayA che te sarve paramAtmAnAM kAraNa-kArya jANI jANIne thayA che. traNe kALe je paramAtmAne dhyAvavAthI mukta thayA tenA (-te paramAtmAnA) kAraNakArya ja na jANyA to teNe zuM jANuM? (kAMi jANyuM nathI.) mATe kAraNa-kArya jANavA joie. 1940. (zrI dIpacaMdajI, civilAsa, pAnuM-35 ) * ciMtAmaNiratna ciMtita padArthonuM ane kalpavRkSa kalpelA padArthonuM pradAna kare che; paraMtu zuddha AtmAnA dhyAnathI aciMtita ane asaMkalpita padArthanI prApti thAya che. 1941. ( zrI amitagati AcArya) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 368) (paramAgama - ciMtAmaNi * jJAnadarzana svabhAvase zobhAyAna tathA dravyakarma bhAvakarma nokarmaka samudAyako dUra rakhanevAle AtmAko choDakara koi bhI anya bhAva merA nahIM hai aura na meM kisI acakA hUM aisI buddhi AtmasvarUpakI maryAdAko jAnanevAle jisa kisIke cittameM nitya rahA karatI hai usa mahAtmAne karmokA baMdha nahIM hotA, yo to tIno lokake saMsArI prANI saMsAraka baMdhanoMse jakaDe hue haiM. 1942. (zrI amitagati AcArya, tattvabhAvanA. zloka-11) * * * * ahIM soma nAmanA rAjazreSThI prazna kare che: he bhagavAna! kevaLajJAnanA anaMtamAM bhAgapramANa AkAzadravya che, tenA paNa anatamAM bhAgamAM saunI vacce lokAkAza che ane te anAdinidhana che, koI paNa viziSTa puruSa vaDe karAyo nathI, naSTa thato nathI, dhAraNa karavAmAM Avato nathI ke rakSAto nathI. vaLI te asaMkhyAta pradezovALo che. te asaMkhyAta pradezI lokamAM anaMta jIvo, tenA karatAM paNa anaMtaguNA pudgalo, lokAkAzapramANa asaMkhyAta kALadravyo, pratyeka lokAkAzapramANa evA dharma ane adharma be dravyo - e padArtho kevI rIte avakAza meLave che? bhagavAna uttara Ape che:- eka dIpakanA prakAzamAM aneka dIpakono prakAza, eka gUDha rasanA zIzAmAM ghaNuM suvarNa, rAkhathI bharelA ghaDAmAM soya tathA UMTaDInuM dUdha jema samAI jAya che - ityAdi dekhAte viziSTa avagAhanazaktine lIdhe asaMkhyapradezavALA lokamAM paNa pUrvokata padArthonA avagAhamAM virodha Avato nathI. 1943. (zrI nemIcaMdra siddhAMtadeva, bRhadravya-saMgrahuM gAthA-20nI TIkAmAMthI) * * * * koi kahe ke saMsAra anaMta che te kema maTe ? tenuM samAdhAna- vAMdarAnuM phasAvuM eTaluM ja che ke mUThThI choDato nathI, popaTanuM phasAvuM eTaluM ja che ke naLIne choDato nathI, kUtarAnuM phasAvuM eTaluM ja che ke te bhase che, koi traNa vAMkavALI doraDImAM sarpa mAne che tyAM sudhI ja tene bhaya che. mRga, mRgajaLamAM jaLa mAnIne doDe che, tethI ja duHkhI che. tema AtmA parane potArUpa mAne che, eTalo ja saMsAra che, na mAne to mukta ja che. 1944. (zrI dIpacaMdajI, cidvilAsa, pAnuM-106 ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama ciMtAmaNi ) - ( 369 *** * jema eka naranA aneka aMga che, (tyAM koi) eka aMgamAM nara nathI; sarga aMgarUpa nara che. tema dravyarUpa, guNarUpa paryAyarUpa jIva nathI; jIvavastu dravya-guNaparyAyanuM ekatva che. jo eka aMgamAM jIva hoya to jJAnajIva, darzanajIva-e pramANe anaMtaguNo anaMtajIva thaI jAya. mATe anaMtaguNano puMja jIvavastu che. 1945. (zrI dIpacaMdajI, cidvilAsa, pAnuM- 61 ) *** * jinezvara deva! mane samAdhi Apo, bodhi Apo ityAdi vacana satya nathI ane asatya paNa nathI, kAraNa A vacana bhaktagaNa bhaktithI jinezvara prati bole che tethI A bhakti-vacana che. jinezvaradeve potAnA rAgadveSano nAza karyo che. teo bhaktone samAdhi ane bodha ApatA nathI. jo teo bhaktone samAdhI ane bodhi Adi ApavA lAge to teo rAgI Thare che. mATe jinezvaradeva amane samAdhi AdI Apo ema kahevuM te bhakti-vacana jANavuM. 1946. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, paTa Avazyaka adhikAra, gAthA-79 ) *** * prathama to zrAvakoMko sunirmala arthAt bhale prakAra nirmala aura meruvat ni:kaMpa acala tathA cala milana agADha dUSaNa rahita atyaMta nizcala aise samyaktvako grahaNa karake du:khakA kSaya karaneke liye usako arthAt samyagdarzanako ( samyagdarzanake (viSayako ) dhyAnameM dhyAvanA. bhAvArtha-zrAvaka pahile to niraticAra nizcala samyakatvako grahaNa karake usakA dhyAna kare, Isa samyaktvakI bhAvanAse gRhasthake gRhakArya saMbaMdhI AkulatA, kSobha, duHkha hoya che vahu miTa jAtA hai, kArya ke bigaDane sudharanemeM vastuke svarUpakA vicAra Ave taba du:kha miTatA hai, samyagdaSTike Isa prakAra vicAra hotA hai ki-vastukA svarUpa sarvajJane jaisA jAnA hai paisA niraMtara pariNamatA hai vahI hotA hai, - iSTa-aniSTa mAnakara duHkhI sukhI honA nila hai. aisA vicAra karanese duHkha miTatA hai yaha pratyakSa anubhavagocara hai Isaliye samyaktvakA dhyAna karanA kahA hai. 1947. ( zrI kuMdakuMdAcArya, mokSapAhuDa, gAthA-86) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 370) (paramAgama - ciMtAmaNi * he prabhu! meM anAdikALathI Aja paryata janama-janamanA je du:kha sahyA che te Apa jANo cho e du:khane yAda karatAM mArA hRdayamAM AyudhanI jema ghA lAge che. 1948. (zrI vAdirAja munirAja, ekIbhAva stotra, pada-11) * zAstramAM to aneka prakArano upadeza Apyo che paNa tene samyajJAnamAM yathArtha prayojanapUrvaka oLakhe to hita-ahitano nizcaya thAya. mATe syApadanI sApekSatAsahita samyajJAna vaDe je jIva jinavacanamAM rame che te jIva thoDA ja vakhatamAM zuddha AtmasvarUpane prApta thAya che. mokSa- mArgamAM prathama upAya AgamajJAna kahyo che AgamajJAna vinA dharmanuM anya sAdhana paNa thaI zake nahi mATe tamAre paNa yathArtha buddhi vaDe Agamano abhyAsa karavo. ethI tamAruM kalyANa thaze. 1949. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi-8, pAnuM-306 ) * * * * vartamAna kALamAM manuSyonuM AyuSya alpa ane buddhi atizaya maMda thai gai che tethI temanAmAM samasta zrutanA abhyAsanI zakti rahI nathI. A kAraNe temaNe ahIM eTalA ja zrutano prayatna pUrvaka abhyAsa karavo joie ke je mokSanuM bIjabhUta thaine AtmAnuM hita karanAra hoya. 195). (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-127) * he bhavya jIva! AtmAnA zuddha svarUpanI bhAvanA jJAna sahita vinaya pUrvaka haMmezA karo, nahi to maraNa AvatAM bahu pazcAttApa thaze ke huM kaMI karI na zakyo. tathA maraNano samaya nizcita nathI tethI Atma-jJAnanI bhAvanA sadAya karavA yogya che. 1951. (zrI kuladhara AcArya, sArasamuccaya) * A vAta vAraMvAra kahevAthI to punarukita-doSa Avaze! -mATe tenuM prayojana? -Ama vicArIne he bhavya ! tuM tattvano abhyAsa chaDI na daiza. vAraMvAra tattvAbhyAsanI ruci vaDe karmanI zaktine toDavAnI A eka yukti zuM basa nathI ! arthAt vAraMvAra tattvanA gholanathI punarukitadoSa lAgato nathI, paraMtu karmano rasa chUTato jAya che. 19para. (zrI nemIzvara vacanAmRta - zataka, zloka-31 no anya pratanA AdhAre bIjA artha) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (371 * he mitra! jo tame ahIM saubhAgyanI IcchA rAkhatA ho, suMdara strInI icchA rAkhatA ho putronI icchA rAkhanAra ho, lakSmInI icchA rAkhatA ho, mahelanI icchA rAkhatA ho, sukhanI icchA karatA ho, suMdara rUpanI icchA karatA ho, prItinI icchA karatA ho athavA jo anaMta sukharUpa amRtanA samudra jevA uttama sthAna (mokSa) nI icchA rAkhatA ho to nizcayathI samasta du:khadAyaka Apattiono nAza karanAra dharmamAM tamArI buddhi joDo. 1953. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-186) * * * * he bhagavan! ame asaMjJInI mAphaka hita-ahita, mArga-amArga, dharmaadharmane jANatA na hatA, te ApanA caraNakamaLanA Azraya vaDe ame amAruM hitaahita, mArga-amArga, dharma-adharma jANyA. mATe Ape amane mana sahita karyA. vaLI ame anAdithI baherAnI mAphaka hita ahita - sAMbhaLyuM na hatuM, te ApanI kRpAthI hita-ahita zravaNa karIne hita-ahita jANuM, mATe Apa amane kAna sahita karyA. vaLI he bhagavan! ame anAdithI paranuM svarUpa nahi dekhavAthI aMdha samAna hatA. te ApanA caraNakamaLanA prasAdathI ame sarva padArthanuM svarUpa joyuM, tethI Ape amane jJAna-netra sahita karyA. vaLI he bhagavan! jevI rIte koI mArga bhUlI jaine bhayaMkara vanamAM maraNatulya thaine bhaTakato hoya tema ame paNa amAruM hita je mokSa teno mArga bhUlI, anaMtAnaMtakALathI maraNatulya thaine saMsAramAM bhaTakatA hatA, tene Ape mokSanA mArgamAM evI rIte lagAvI dIdhA ke jethI kheda vagara ane mokSanagara pahoMcI jaizuM. Avo sarvotkRSTa upakAra Ape amArA upara karyo, have ApanA viyogathI amArI daze dizA zUnya thaI gaI- aMdhakAra thaI gayo! 1954. ( zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA gAthA - 384no bhAvArtha) * * * * je manuSyo uttamaguru dvArA prarUpita samIcIna zAstra vAMcatA nathI temane buddhimAna manuSya baMne AMkhovALA hovA chatAM AMdhaLA samaje che. 1955. (zrI padmanaMdI AcArya padmanaMdI paMcaviMzati, upAsaka saMskAra, zloka-20) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 37ra) (paramAgama - ciMtAmaNi * bhavyajIvoMko aisA vicAra karanA cAhiye ki meM sahaja zuddha jJAnAnaMda svabhAva nirvikalpa hUM, udAsIna chuM, nijAnaMda niraMjana zuddhAtma samyagdarzana samyajJAna aura samya caritrarUpa nizcayaratnatrayamayI nirvikalpa samAdhise utpanna vItarAga sahajAnaMdarUpa AnaMdAnubhUtimAtra jo svasaMvedanazAna usase gamya huM, anya upAyoMse gamya nahIM huM, nirvikalpa nijAnaMda jJAnakara hI merI prApti hai, meM pUrNa huM, rAga, dveSa mohu krodha, mAna, mAyA, lobha, pAMca indriyoke viSaya- vyapAra, mana vacana kAya, dravyakarma bhAvakarma nokarma, khyAti, pUjA, lAbha, dekhe-sune aura anubhave bhogoMkI vAMchArUpa nidAnabaMdha, mAyA, mithyA te tIna zalya ityAdi vibhAva pariNAmoe rahita saba prapaMcoe rahita meM hUM. tIna loka tIna kAlameM, mana vacana kAya kara, kRta kArita anumodanA kara, zuddha nizcayanayase meM AtmArAma aisA huM tathA sabhI jIva aise hai. aisI sadeva bhAvanA karanI cAhiye. 1956, (zrI paramAtmaprakAza, TIkAkAranuM aMtima kathana) * * * * jema manuSyanA hAthamAM tIkSNa taravAra hovAM chatAM paNa jo te manuSya zatruo para ati jorathI teno prahAra kare che to ja te zatru - saMbaMdhI duHkhathI mukta thAya che, anyathA nahi, tema A anAdi saMsAramAM mahAbhAgyathI jinezvaradevanA upadezarUpa tIkSNa taravAra pAmavA chatAM paNa jo jIva moha-rAga-dveSarUpa zatruo para ati daDhatAthI teno prahAra kare che to ja te sarva duHkhathI mukta thAya che, anyathA nahi. 1957. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, gAthA-88) * * * * je zAstra jinendradeva dvArA prapita che, anarthanuM nAzaka che, aneka viziSatAvALuM che, utkRSTa che tathA amRta samAna sarva prANIonuM hita karavAvALuM che, tene ahIM jIvone dharmamAM pravRtti karAvavA mATe pragaTa karavuM tene zAMta munio tyAga-dharma kahe che. 1958. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka - 704) * jaba taka mokSa na ho taba taka bhava bhavameM ItanI bAteM prAsa hoM. (1) zAstra paThana (2) jina bhakti (3) sanduruSoMkI saMgati (4) sucAritravAlake guNonI kathA (5) paraniMdA na karanA (6) sabase mIThe vacana bolanA (7) AtmatattvameM vicAra rahunA. 1959. (jUnA zAMtipAThamAMthI) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (373 paramAgama - ciMtAmaNi ) * A graMtha pramANa che. A kAraNe mokSAbhilASI bhavya jIvoe Ano abhyAsa karavo joie. kema ke A graMtha alpa che. arthAt mokSarUpa kAryane utpanna karavA mATe asamartha che evo vicAra karavo joie nahIM. kAraNa ke amRtanA so ghaDAne pIvAnuM phaLa aMjalimAtra amRta pIvAthI paNa prApta thatuM jovAmAM Ave che. 1960. (zrI vIrasena AcArya, ghavalA-TIkA, pustaka-9, pAnuM- 133-134 ) * * * * caturthakAlameM to isa kSetrame devoMkA Agamana thA, unako dekhakara dharmakI ruci hotI thI, aura nAnA prakArakI Rddhiyo ke dhArI mahAmuniyoMkA atizaya dekhakara jJAnakI prAti hotI thI, tathA anya jIvoMko avadhi- mana:paryaya - kevalajJAnakI utpatti dekhakara samyakatvakI siddhi hotI thI. jinake caraNAraviMdako baDe baDe mukuTadhArI rAjA namaskAra karate the aise baDa baDe rAjAkara sevanIya bharata sagara rAma pAMDavAdi aneka cakravartI balabhadra nArAyaNa tathA maMDalIka rAjAoMko jinadharmameM lIna dekhakara bhavyajIvoMko jinadharmakI ruci upajatI thI, taba paramAtmabhAvanAke liye vidyamAna viSayoMkA tyAga karate the. aura jabataka gRhasthapanemeM rahate the, tabataka dAna-pUjAdi zubha kriyA karate the, cAra prakAraka saMvakI sevA karate the. isaliye pahele samayameM to jJAnotpattike aneka kAraNa the, jJAna utpanna honekA acaMbhA nahIM thA. lekina aba isa paMcamakAlameM ItanI sAmagrI nahIM hai. aisA kahAM bhI hai ki Isa paMcamakAlameM devoMkA Agamana to baMdha ho gayA hai, aura koI atizaya nahIM dekhA jAtA. yaha kAla dharmaka atizaya se rahita hai, aura kevalajJAnakI upattise rahita hai, tathA haladhara, cakravartI Adi zalAkApuruSoe rahita hai, aise duSamakAlameM jo bhavyajIva dharmako dhAraNa karate hai, yatI zrAvakake vrata AcArate hai, yaha acaMbhA hai. ke puruSa dhanya haiM, sadA prasaMzA yogya hai. 1961. (zrI yogIndradeva, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-139) * * * * ahIM (samayasAramAM) A ja tAtparya che ke zuddhanaya gAvA-yogya nathI; kAraNa ke tenA atyAgathI baMdha thato nathI ane tenA tyAgathI baMdha ja thAya che. 196ra. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-122) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 374) (pamAgama - ciMtAmaNi * AnaMdAmRtanA pUrathI bharacaka vahetI kaivalyasaritAmAM (muktirUpI saritAmAM) je DUbeluM che, jagatane jovAne samartha evI mahAsaMvedanarUpI zrI (mahAjJAnarUpI lakSmI) jemAM mukhya che, uttama ratnanA kiraNa jevuM je spaSTa che ane je iSTa che evA ullasatA (prakAzamAna, AnaMdamaya) svatattvane jano syAtkAralakSaNa jinezazAsananA vaze pAmo. 1963. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, kaLaza-20) * * * * he jinavANI mAtA! terI kRpA vinA zAstrako paDhate va sunate hue bhI tattvakA nizcaya nahIM hotA hai taba phira tere Azraya vinA pakSameM bhedavijJAna kese hogA ? jo terI sevA nahIM karate unakA janma niSphala hai tU hI pavitra jJAnajalako rakhanevAlI nadIsvarUpa hai, tU tIna lokake jIvone zuddha karanekA kAraNa hai aura tU hIM nizcaya Atmatattvake zraddhAna karanevAloMko AtmAnaMdarUpI samudrake baDhA neke liye caMdramAke samAna hai. 1964. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, zrutadevatA stuti, zloka-11-24) * * * * jaba taka muje mokSanI prApti na ho taba taka mere bhagavAna jinendradevake kahuM hue zAstroMkA abhyAsa sadA banA rahe. taba taka bhagavAna jinendradevakI stuti karatA rahUM, taba taka meM sadA vatI puruSoMkI saMgatimaM rahuM, taba taka meM zreSTha vratoka guNoka kathAme hI sadA lIna rahuM, kisIke doSa kahate samaya mere mauna vrata ho, sarvake sAtha bolate hue mere khase priya aura hita karanevAlA vacana nikale aura merI bhAvanA sadA AtmatattvameM banI rahe. he prabho! taba taka bhava bhavameM ye saba bAte muje prApta hotI rahe. 1965. (zrI pUjyapAdasvAmI, samAdhibhakti, zloka-2) * * * * samabhAvakA lakSaNa aisA hai ki jIvita, maraNa, lAbha, alAbha, sukha, duHkhAdi sabako samAna jAne, jo anaMta siddha hue aura hoveMge, yaha saba samabhAvako prabhAva hai. samabhAvase mokSa milA hai. kaisA hai vahu mokSasthAna, jo atyaMta addabhuta aciMtya kevalajJAnAdi anaMta guNoMkA sthAna hai. yahAM yahuM vyAkhyAna jAnakara rAgadveSako choDake zuddhAtmAne anubhavarUpa jo samabhAva usakA sevana sadA karanA cAhiye yahI Isa graMthakA abhiprAya hai. 1966. ( zrI yogIndrava, paramAtmaprakAza, adhi. -2, gAthA-100) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 375 paramAgama ciMtAmaNi ) * aneka prakAranI bAhya kriyAonA kalezathI koi mokSa pAmI zakatuM nathI ane samyajJAna pragaTa thatAM kaleza vinA ja mokSapadanI prApti thAya che. - * jJAnajyoti samasta jIvonA aMtaraMgamAM rahe che, te mana, vacana, kAya ane yuktithI agamya che. he bhavyo! potapotAnI jJAnajyoti pragaTa karIne saMsArathI mukta thAo. 1967. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, nirjarA dvAra, pada- 26-27) *** * Isa jagatameM koI aisA sthAna nahIM rahA, jahAM para yaha jIva nizcayavyavahA22tnatrako kahanevAle jina-vacanako nahIM pAtA huA anAdi kAlase caurAsIlAkha yoniyoMme hokara na ghUmA ho arthAt jina-vacanakI pratIti na karanese saba jagaha aura saba yoniyoMmeM bhramaNa kiyA, janma-maraNa kiye. yahAM yaha tAtparya hai ki jinavacanake na pAnese yaha jIva jagatameM bhramA, isaliye jina-vacana hi ArAdhane yogya hai. 1968. ( zrI yogIndradeva, 52mAtmaprakAza, adhi. -1 ( gAthA-65 ) *** * sarva jinamatanuM cinha syAdavAda che. syAt padano artha kathaMcit che mATe je upadeza hoya tene sarvathArUpa na jANI levo paNa upadezanA arthane jANI tyAM ATalo vicAra karavo ke A upadeza kayA prakAre che, kayA prayojana sahita che ane kayA jIvane kAryakArI che ityAdi vicAra karI tenA yathArtha arthane grahaNa karavo. pachI potAnI dazA dekhe; e upadeza jema potAne kAryakArI thAya te pramANe tene pote aMgIkAra karavo. 1969. (zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -8, pAnuM- 302 ) *** * eka taraphathI jotAM kaSAyono kleza dekhAya che ane eka taraphthI jotAM zAMti che; eka taraphthI jotAM bhavanI (saMsA2 saMbaMdhI) pIDA dekhAya che ane eka taraphathI jotAM (saMsAranA abhAvarUpa ) mukti paNa sparze che; eka taraphathI jotAM traNa loka sphurAyamAna che ane eka taraphathI jotAM kevaLa eka caitanya ja zobhe che. (Avo ) AtmAno adbhutathI addabhuta svabhAva mahimA jayavaMta varte che (koithI bAdhita thato nathI ). 1970. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-274 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 376 ) (paramAgama - ciMtAmaNi * A utkRSTa dharma lakSmIne vaza karavA mATe vazIkaraNa maMtra samAna che. A dharma kalpavRkSa samAna icchita padArtha ApanAra che, te kAmadhenu athavA ciMtAmaNi samAna iSTa vastuonuM pradAna karanAra che, te dharma uttama deva samAna che tathA te dharma sukhaparaMparArUpa amRtanI nadI utpanna karanAra uttama parvata samAna che. tethI huM bhAI ! tame bIjI tuccha mithyA kalpAo choDIne A dharmanI ArAdhanA karo. 1971. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, dharmopadezAmRta, zloka-195) * * * * samayasArabhUta bhagavAna paramAtmAnuM -ke je vizvano prakAzaka hovAthI vithasamaya che tenuM pratipAdana karatuM hovAthI je pote zabdabrahma samAna che evA A zAstrane je AtmA kharekhara bhaNIne, vizvane prakAzavAmAM samartha evA paramArthabhUta, caitanyaprakAzarUpa AtmAno nizcaya karato thako (A zAstrane) arthathI ane tattvathI jANIne, tenA ja arthabhUta bhagavAna eka pUrNavijJAnaghana paramabrahmamAM sarva udyamathI susthita thaze, te AtmA, sAkSAt tatkSaNa pragaTa thatA eka caitanyarasathI bharelAM svabhAvamAM susthita ane nirAkuLa hovAne lIdhe je (saukhya) "paramAnaMda' zabdathI vAcya che, uttama che ane anAkuLatA lakSaNavALuM che evA saukhyasvarUpa pote ja thaI jaze. 1972. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, gAthA-415 ) * * * * lokamAM paNa A pramANe che ke atyaMta nimprayojana vAtano paNa nirNaya karI pravarte che ane AtmahitanA mULa AdhArabhUta je ahaMtadeva teno nirNaya karyA vinA ja tame pravarte cho e moTuM Azcarya che! vaLI tamane nirNaya karavAyogya jJAna paNa bhAgyathI prApta thayuM che mATe tame A avasarane vRthA na gumAvo, ALasa Adi choDI tenA nirNayamAM potAne lagAvo ke jethI tamane vastunuM svarUpa, jIvAdikanuM svarUpa, sva-paranuM bheda-vijJAna, AtmAnuM svarUpa, heya-upAdeya, ane zubha-azubha-zuddha avasthArUpa potAnA pada-apadanuM svarUpa e badhAMnuM sarva prakArathI yathArthajJAna thAya. mATe sarva manoratha siddha thavAno upAya je ahaMsarvajJanuM yathArthajJAna je prakArathI thAya te prathama karavA yogya che. 1973. (zrI bhAgacaMdajI, sattAsvarUpa, pAnuM - 6ra) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ) (377 * he gaMbhIra hRdaya-atizaya gaMbhIra puSpadanta bhagavAna! bhavya jIva ApanA A pavitra matano arthAt Agamano AsvAda karavAthI - zravaNa, paThana, ciMtavana Adi karavAthI Apano bhakta ho ke vidveSI ho, paraMtu pratyeka jIvane jJAnanI vRddhinuM tathA rucinuM ja kAraNa banI jAya che. kadAca koi ema kahe ke Agama to mAtra buddhivALAne ja ruce che paraMtu dveSa karanArane te kema ruci zake? to tenuM samAdhAna ema che kema amRta che te to buddhivaMtahoya ke dveSI hoya, baMne mATe eka sarakhuM rucikara ja lAge che. e pramANe ApanuM Agama sarvane rocaka ne priya ja lAge che. 1974. (zrI samantabhadra AcArya, stuti-vidhA, zloka-40) * jaise jelame paDA huA vyakti bandhanake kAraNoko sunakara Dara jAtA hai aura hatAza ho jAtA hai para yadi use muktikA upAya batAyA jAtA hai to use AzvAsana milatA hai aura vahu AzAnvita ho baMdhana muktinA prayAsa karatA hai. usI tarahuM anAdi karmabaMdhanabaddha prANI prathama hI baMdhaka kAraNoM ko sunakara Dara na jAya aura mokSake kAraNako sunakara AzvAsanako prApta ho isa udezyase mokSamArgakA nirdeza sarvaprathama kiyA hai. 1975. (AcArya alakaMkadeva, tattvArthavArtika, bhAga-1, pAnuM -ra66) * * * * jema kasturI mRganI ja kastUrI che paraMtu kasUrInI sugaMdha nAsikA dvArA dhAraNa karIne jaMgalamAM ahIM tahIM khoLato phare che- ghasyo ghasyo doDe che, te ja pramANe jIvanI samIpa ja jIvathI tanmayarUpa svasamyajJAnamaya pamAtmA che chatAM tene jIva, AkAza pAtALa-lokAlokamAM khoLe che, ajJAnI jIvane e khabara nathI ke jene huM zodhuM chuM te mArI vastu to mArA samIpa ja che- mArA svasamyajJAnathI tanmaya che athavA huM pote ja svasamyajJAnamaya paramAtmA chuM. 1976. ( zrI dharmadAsa kSullaka, samyajJAna dIpikA, pAnuM -91) * je zuddha nyAyamArgI manuSya hai ve lokavirUddha kAryakrU tarja hai. je vizuddha kulameM upaje kSatrIya zubha citta sarva zAstranike jJAtA tinakI yahI rIti hai jo kAhU se na DareM, eka lokApavAdase DareM. 1977. | (zrI raviNa AcArya, padmapurANa, pAnuM- pa68, 577) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 378) (paramAgama - ciMtAmaNi * jo paMDita hai tinakuM vairiyo para bhI kSamA karanI. kSamA samAna aura tapa nAhIM. je vicakSaNa puruSa haiM ve esI buddhi na dhare ki yaha duSTa bigADa kare hai. yA jIvakA upakAra ara bigADa kevala karmAdhIna hai, karma hI sukha - duHkhako kAraNa hai aisA jAnakara je vicakSaNa puruSa hai te bAhya sukha-duHkhake nimittakAraNa anya puruSanipara rAgadveSa bhAva na dhare. 1978. (zrI raviNa AcArya, padmapurANa, pAnuM-443) * * * * hama ekAMtapakSako nahIM mAnakara anekAMtapakSa mAnate hai. aMkurakI utpattike pahile bIjameM aMkura paryAya nahIM thI pIche utpanna huI ataH paryAyakI daSTie aMkura bIjase bhinna hai. aura zAlibIjI jAvivAlA hI aMkura utpanna huA hai anya jAtikA nahIM ata: zAlibIja jAtivAle daSTie bIjase aMkura abhinna hai. (ese dravya-paryAyakA bhinnabhinna svarUpa samajanA.) 1979. (AcArya akalaMkadeva, tattvArthavArtika, bhAga-5, pAnuM. - 685 ) | * deva aura mRtya donoMkA hI nirAkaraNa nahIM ho sakatA taba rakSaNa yA zaraNeke liye kisIkA bhI anusaraNa karanA yA kisIke sAmane dInatA prakAzita karanA vyartha hI hai. kayoMki na to koI mere bhAgyameM parivartana kara sakatA hai aura na merI mRtyuko hI roka sakatA hai, ye donoM kArya avazyanmAvI huM ata-eva Inake liye dharyakA avalaMbana lenA hI satuSAMko ucita hai. 1980. (5. AzAdhara, anagAra dharmAmRta, adhi-6, gAthA-60) * * * * prazna - rAtri-divasa kisakA ciMtavana karanA? uttara- saMsAra mithyA marIcikAvat (mRgajaLava) asatya hai, sadA jAgRtasvarUpa paramAtmA satya hai ye hI ciMtavana karanA. 1981. ( zrI dharmadAsa bhulaka, jJAnokatapramANa, bhAga-1, pAnuM- 15 ) * kadI sadganA upadeza dvArA jinazAsananA rahasyane tame barAbara nI karyuM hoya - nizcaya karyo hoya-samajyA ho - to "huM karuM chuM" tevA ahaMkArapUrNa kartutvanI bhAvanAno tyAga karo ane bhagavatI bhavitavyatAno Azraya karo. 1982. (paM. AzAdharajI, adhyAtma-rahasya, zloka-66) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (379 paramAgama - ciMtAmaNi) * atIta anAmata vartamAna tIna kAlake tIrthaMkara cakravartI Adika sarva utkRSTa bhUmike manuSyanikA sukha, ara tIna kAlakA bhogabhUmikA sukha, ara indra, aniMdrA Adi samasta devanikA sukha, bhUta bhaviSya ara vartanakAlakA sakala ekatra kariye, ara tAhi anaMta-guNA phalAie so siddhanike eka samayake sukhatulya nAhIM. 1983. (zrI raviNa AcArya, padmapurANa, pAnuM- 618) * saMsArameM aisA koI sukha aura duHkha nahIM hai jo maine nahIM bhogA. kiMtu janAgamarUpI amRtakA pAna meMne svapnameM bhI nahIM kiyA. Isa amRtake sAgarakI eka bUdako bhI jo cakha letA hai vahu prANI phira kabhI bhI janmarUpI agnikA pAtra nahIM banatA. arthAt jainazAstrakA thoDAsA bhI svAda jise laga jAtA hai vaha unakA Alokana karake usa zAzvata sukhako prApta karI letA hai aura phira use saMsArameM bhramaNa karanA nahIM paDatA. 1984. (AcArya somadeva, upAsaka- adhyayana, gAthA-673) * mamatArUpI lakaDI aneka prakArase AtmAm ciMtArUpI agni lagA detI hai. yaha ciMtArUpI agni AtmAme anaMtakAlase jala rahI hai. ise samatArUpa jalaka dvArA bujhAyA jA sakatA hai. 1985. (5. budhajana, budhajana-satsai, pada-547) * svAvAda (zrutajJAna) aura kevalajJAna saba tattvoMkA prakAzana karanevAle haiM, unameM sAkSAt aura asAkSAtkA hI bheda hai. jo ina donoMkA viSaya nahIM hai vahu avastu hai. 1986. ( zrI samatabhadra AcArya, AsamImAMsA, zloka-105) * manamAM ghaNuM Azcarya thAya che, kAraNa ke pAMca indriya ane chaThThI manathI, kevaLInI divyadhvanithI tathA veda-purANa-zAstra-sUtra bhaNavA - vAMcavAthI to e samyajJAnamaya sadAkAla jAgatI jyota jANavAmAM nahi Ave to pachI zrIguru, kevI rIte darzAvatA haze! kevI rIte jaNAvI detA haze! zuM kahetA haze ! ane ziSya paNa kevI rIte samajato haze! aho - aho-aho zrIgurune dhanya che hAya! kheda che ke zrIguru na hota to huM A bhramajALarUpa saMsArathI bhinna kevI rIte thAta! 1987. (zrI dharmadAsa kSullaka, samyajJAna dIpikA, pAnuM - 115) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 380) (paramAgama - ciMtAmaNi * adhyAtmagraMthakA Azaya yaha jo AtmA ApanA eka abheda nitya zuddha asAdhAraNa caitanyamAtra zuddhadravyArthikanayakA viSayabhUta hai, so to upAdeya hai. bahuri avazeSa bheda paryAya anitya azaddha tathA sAdhAraNa guNa tathA anyadravya ye sarva paryAyanayake viSaya te sarva haiya hai. kAhete ? jAteM yaha AtmA anAdio karmabadhaparyAyameM magna hai, kramarUpa jJAnate paryAyanikuM hI jANe hai, anAdi anaMta apanA dravyatvabhAvakA yAkai anubhava nAhIM, tAteM paryAyamAtraneM ApA jAnai hai, tAn tArUM dravyadaSTi karAvaneke arthi paryAyadaSTikUM gauNakara asatyArtha hiri ekAMtapakSa chuDAvaneke arthi jUThA kahyA hai. 1988. (paM. jayacaMdajI, sarvArthasiddhi-vacanikA (tattvArthastra-TIkA ), adhyAya-1 pAnuM - 104) *** * zaktise tyAga vahu kahu diyA jAtA hai jo ki prItise apane dhanakA parityAga karatA hai. zaktise adhika dAna karane 52 apaneko pIDA upajatI hai aura ati alpa denese kRpaNatA AtI hai. ataH vaha dAna apaneko pIDA karanevAlA nahIM honA cAhiye, sAtha hI sampattikA atyAga karanA bhIM nahIM honA cAhiye. yathAyogya dAna karanA zaktitaH tyAga hai. 1889. (zrI vidhAnaMdisvAmI, tattvArthazlokavArtikAlaMkAra, bhAga-6, pAnuM - 527) *** *carcA:- samyaktva sahaja hai ki yatnasAdhya hai? samAdhAnaH- jaise koi dhanArthI puruSa yathAyogya udyama karai hai, dhanakI prApti bhAgya- udayasoM hoI hai, taise pUrNa upAyarUM udhamI honA yogya hai. samyaktvakI prApti kAlababdhisauM hoyagI ara jisa kAryako labdhi hotI haiM tisa kAryakI siddhi udyama binA hotI nAhIM. jaba hoyagI taba udhamasuM hoyagI yaha niyama hai. 1990. (paM. bhUdharadAsajI, carcA- samAdhAna, carcA-15 mI ) * yaha zarI2 kaidakhAnA hai, putra tathA kuTuMbI usake paharedAra hai. jo yaha jAnatA hai va du:khakA anubhava nahIM karatA hai, vaha buddhimAna hai. paraMtu mUrkhajana hI ise apanA hitakArI mAnatA hai. 1991. (paM. budhajana, budhajana-satsai, pada-529 Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi ). (381 * je A jJAnamAtra bhAva huM chuM te zeyonA jJAnamAtra ja na jANavo; (paraMtu) zayonA AkAre thatA jJAnanA kallolorUpa pariNamato te, jJAna-ya- jJAnAmaya vastumAtra jANavo (arthAt pote ja jJaya ane pote ja jJAna- ema jJAna-ya-jJAtArUpa traNe bhAvo sahita vastumAtra jANavo). (zrI amRtacaMdra AcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza-271 ) * samyaka zrutajJAna paramArtha viSayanuM kathana karavAvALA caritra tathA purANa ke je puNyavardhaka ane bodhi tathA samAdhinuM nidhAna che evA prathamAnuyogane jANe che. 1993. (zrI samaMtabhadra AcArya, ratnakaraMDa zrAvakAcAra, gAthA-43) * nAnA prakAranA jIvo che, nAnA prakAranuM karma che, nAnA prakAranI labdhi che; tethI svasamayo ane parasamayo sAthe (svadharmIo ane paradharmIo sAthe) vacana vivAda varjavAyogya che. 1994. (zrI kuMdakuMdAcArya, niyamasAra, gAthA-156) * * * * prazna - satsaMga kayA hai? * uttara- carmanetrase dekhatA hai tAkI saMgati nahi karanA. jJAnanetrase sadIva akhaMDa dekhatA hI rahatA hai tAkI saMgati karanA. 1995. (zrI dharmadAsa kSullaka, jJAnoktaprANa, bhAga-1, pAnuM- 12). * * * * sarva kuTuMbAdika taba taka hI sneha karai hai jaba taka dAnakara unakA sanmAna kare hai, jaise thAnake bAlakako jaba laga TukaDA DAriye to laga apanA hai. 1996. (zrI raviSeNa AcArya, padmapurANa, parva-5, pAnuM- 48) * he jinadeva! buddhimAnAMke dvArA "Apase abhinna hai" aisI buddhise dhyAna kiyA gayA yahu AtmA Apa hI ke samAna prabhAvavAlA ho jAtA hai. yaha amRta hai, isa taraha niraMtara cintavana kiyA jAnevAlA pAnI bhI kayA viSake vikArako dUra nahIM karatA? arthAt karatA hai. 1997. (zrI kumudacaMdra AcArya, kalyANamaMdira stotra, zloka-17) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 382). (paramAgama - ciMtAmaNi * jevI rIte sonI tAMbA vagerethI mizrita sonuM joine temAMthI tAMbA vagerene juduM karIne zuddha suvarNanuM grahaNa kare che. tevI ja rIte vivekI puruSa nirdoSa jinAgamarUpI netrathI cha dravyane joine temAMthI nirmaLa AtmatattvanuM grahaNa kare che. je koI jIva zAstra rahita rahIne utkRSTa Atmatattvano nizcaya kare che te mUrkha mana (-viveka) rahita hovA chatAMya rUpanuM avalokana karavA icchanAra aMdha samAna che. 1998. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, siddhastuti, zloka-16) * zrIguru kahe che ke jinavANIno vistAra vizALa ane aparaMparA che, ame kyAM sudhI kahIzuM. vadhAre bolavuM amAre yogya nathI, tethI have mauna thaI rahevuM sAruM che, kAraNa ke vacana eTalA ja bolavA joie jeTalAthI prayojana sadhAya. aneka prakArano bakavAda karavAthI aneka vikalpa UThe che, tethI teTaluM ja kathana karavuM barAbara che jeTalAnuM kAma hoya. basa, zuddha paramAtma anubhavano abhyAsa karo, e ja mokSamArga che ane eTalo ja paramArtha che. 1999. (zrI banArasIdAsajI, nATaka samayasAra, sarvavizuddhi dvAra, pada- 125) * * * * jinAgamamAM vratothI paripUrNa evI strIonuM sanmAnAdi karavAno niSedha nathI, tethI vratastrIonuM paNa lokavyavahArathI avirUddharUpa sanmAna-dAnAdi karavuM joIe. 20OO. (zrI rAjamalajI, pacAdhyAyI bhAga-2, zloka-735 ) * jahAM dharmakA nAza ho, kriyA bigaDatI ho tathA samIcIna siddhAMtakA lopa hotA ho usa jagaha samIcIna dharmakriyA aura siddhAMtane prakAzanArtha vinA pUche bhI vidvAnoMko bolanA cAhiye. kayoMki yaha puruSokA kArya che. 2OO1. (zrI zubhacaMdrAcArya, jJAnArNava, sarga-9, zloka-15) * * * * ravaine kheMcanAra govAlaNanI jema je vastunA svarUpanI eka aMtathI arthAt dravyArthikanayathI AkarSaNa kare che- khece che, ne vaLI bIjA paryAyArthikanayathI zithila kare che, te jainamatanI nyAyapaddhati jayavaMtI che. 2002. (zrI amRtacaMdrAcArya, puruSArthasiddhi -upAya, zloka-225) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 383 paramAgama ciMtAmaNi ) * je puruSa zAstrasvAghyAyAdi bhaluM AcaraNa karanArA jIvone sadAkALa dharmano AdhAra de che ane temane nirvighna zAstrAbhyAsa vagere thAya evI sAmagrI meLavI Ape che te puruSanuM mUlyAMkana kalpavRkSa ke ciMtAmaNi vaDe paNa thaI zakatuM nathI. ( arthAt tenAthI paNa te puruSa mahAna che.) 2003. 1 AcArya zrI dharmadAsa, upadeza siddhAMta ratnamALA, gAthA-53 *mumukSue bhagavAna advaita sarvajJathI upajJa (-svayaM jANIne kahevAyelA ) zabdabrahmamAM- ke jenuM anekAMtarUpI ketana pragaTa che temAM niSNAta thavuM. 2004. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra, TIkA, gAthA-232 ) * buddhimAna puruSa ! A tattvarUpI amRta pIne aparimita janma-paraMparA (saMsAra ) nA mArgamAM paribhramaNa karavAthI utpanna thayela thAka dUra karo. 2005. (zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, ekatva saptati zloka-57) * nitya ane naimittikarUpathI thavAvALA jinabiMba-mahotsavamAM zithilatA na karavI, tathA tattvajJAnIoe to te zithilatA kadI paNa ane koi prakArathI paNa na karavI. 2006. (zrI rAjamallajI, paMcAdhyAyI, bhAga-2, gAthA-739) * tame bhAgya-udayathI manuSyaparyAya pAmyA cho to sarvadharmanuM mULa kAraNa samyagdarzana ane tenuM mULa kAraNa tattvanirNaya tathA tenuM paNa mULa kAraNa zAstrAbhyAsa, te avazya karavA yogya che, paNa je AvA avasarane vyartha gUmAve che temanA u52 buddhimAna karuNA kare che. 2007. (zrI bhAgacaMstajI, sattAsvarUpa, pAnuM -6) * dharmanA aneka aMgo che temAM paNa eka dhyAna vinA AnAthI UMcu anya koi dharmanuM aMga nathI ema jANI harakoi prakAre Agamano abhyAsa karavA yogya che. 2008. ( zrI ToDaramalajI, mokSamArga prakAzaka, adhi. -1, pAnuM - 24) * pAMca indriyo ane kaSAyano nigraha karIne adhyayana karavuM e ja dhyAna che. mATe paMcamakALamAM pravacanasArano (jinAgamano ) abhyAsa ja kartavya che. 2009. (zrI kuMdakuMdAcArya, 2yaNasAra, gAthA-95 Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 384) (paramAgama - ciMtAmaNi * A prANI artha ane kAma (puruSArtha) nA sAdhanamAM upadeza vinA paNa nipuNa hoya che - svataH pravRtti kare che - paraMtu dharmanA sAdhanamAM zAstro vinAzAstrapadezanA abhAvamAM - pravartato nathI. tethI zAstramAM Adara karavo hitakArI che. 2010. (zrI amitagati AcArya, yogasAra pAmRta, cAritra adhikAra, gAthA-70) * huM karmathI saMyukta hovA chatAM paNa zrI gurudevanA caraNonA prasAdathI mukta jevo ja chuM, atyaMta daridra hovA chatAM paNa dhanavAna chuM, tathA tapathI duHkhI hovA chatAM paNa sukhI chuM. mAre jJAna sivAya bIjAM kAMI paNa kArya nathI. bIjuM je kAMI paNa dekhAya che te karmamaLathI dekhAya che jema naTono kASTamaya puruSa (kaThaputaLI) yaMtranI dorI kheMcavAthI nAce che tema. 2011. ( zrI padmanaMdI AcArya, padmanaMdI paMcaviMzati, nizcaya paMcAzata, zloka-59-60) * AgamanuM sevana, yuktinuM avalaMbana, paraMparA guruono upadeza ane svAnubhava dvArA tattvanirNaya karavA yogya che. jinavacana che te cAre anuyogamaya che e rahasya jANavAyogya che, tyAM jinavacana to apAra che, teno pAra to zrI gaNadharadeva paNa pAmyA nahi mATe emAM je mokSamArganI prayojanabhUta rakama che te to nirNayapUrvaka avazya jANavA yogya che. 2012. (zrI bhAgacaMdajI, sattAsvarUpa, pAnuM. - 7) * traNalokarUpI gharamAM sarvatra saMcAra karavAvALA je cittane rokavuM zakya nathI tathA jene rokavAthI janma-maraNarUpI bhayane utpanna karavAvALA manuSyanA sarva doSo naSTa thaI jAya che te manane he jIva! jo tuM jIva- ajIva Adi padArthonA yathArtha svarUpane pragaTa karavAvALA jinAgamamAM sthira karIne tattva-ciMtanamAM lagAva to tuM svAdhIna sukhane ApavAvALA nija-padane pAmIza. 2013. (zrI amitagati AcArya, subhASitaratnasaMdoha, zloka-408) * jinazAstra dvArA pratyakSAdi pramANothI padArthone jANanArane niyamathI mohopacaya (mohano saMcaya) kSaya pAme che, tethI zAstra samyaka prakAre abhyAsavAyogya che. 2014. (zrI kuMdakuMdAcArya, pravacanasAra, gAthA-86) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAgama - ciMtAmaNi) (385 * jinAgamamAM je jIvAdika padArthonuM svarUpa kahyuM che te pramANa tathA nayathI avirUddha che tathA jIvAdikanA svarUpanuM kathana AtmasukhanuM kAraNa hovAthI amRta tulya che. AvA jinAgamanI prApti mane pUrve kadi thaI na hatI. A mane apUrva lAbha thayo che. A jinAgama sugatino mArga hovAthI meM svIkArela che. tenA AzrayathI mAro maraNabhaya dUra thaI gayo che. have huM maraNathI Darato nathI. 2015. (zrI kuMdakuMdAcArya, mUlAcAra, bRhapratyAkhyAna saMtava adhikAra, gAthA-95) * * * * zAstranuM zravaNa, dhAraNa, vicAraNA, AmnAya (paraMparA) anuprekSA pUrvaka abhyAsa kare tethI sarva kalyANanuM mULa kAraNa eka Agamano yathArtha abhyAsa che. tyAM A saMsAravanamAM bhramaNa anAdikALathI che, tethI jIvone zAstrAbhyAsa thavAno avasara pAmavo atyaMta durlabha che. 2016. (zrI bhAgacaMdajI, sattAsvarUpa, pAnuM-2) * * * * AgamamAM niraMta lAgelI buddhi muktirUpI strIne prApta karavAmAM dUtI samAna che tethI bhavabhIrU bhavya jIvoe yatnapUrvaka potAnI buddhi zAstranA adhyayana- zravaNamanana AdimAM lagAvavI joie. 2017. (zrI amitagati AcArya, yogasAra prAbhRta, cAritra adhikAra, gAthA-76 ) * * * * markaTano jAtisvabhAva atizaya caMcaLa hoya che, paNa te phaLa phulathI bharAharA vRkSa upara jhaTa ramavA lAgI jAya che. evuM koI ekAda vRkSa jo tene maLI jAya to te tyAMthI pAchI khasatAM nathI. mana e paNa makarTa jevuM ati caMcaLa che. phaLa, patra, DALIo ane zAkhA prazAkhAothI bharyuM vRkSa jo tene maLI jAya to te tyAM rame che paNa pachI tyAMthI khasatuM nathI. ema vicArI pUrva mahApuruSoe tene ramavA yogya suMdara vistIrNa vRkSa zodhI kADhayuM. te kayuM? mAtra eka jinAgama. manane ghaNo vakhata ramavA mATe Ama puruSonI pavitra vANI e eka sarvathI sArAmAM sAruM vRkSa che. tenA upara ramatAM tenI caMcaLatAjanya mithyA pravRtti rokAI tene vinoda paNa maLe che. e zAstrarUpa vRkSamAM vRkSanI mAphaka badhI vastuo rahelI che. 2018. (zrI guNabhadrAcArya, AtmAnuzAsana, zloka-170) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 386) (paramAgama - ciMtAmaNi * ( A paramAgamamAM) amadapaNe (jorathI, baLavAnapaNe, moTe avAje) je thoDuM ghaNuM tattva kahevAmAM AvyuM, te badhuM caitanya viSe kharekhara agnimAM homAyelI vastu samAna (svAhA ) thaI gayuM. (agnine viSe homavAmAM AvatA ghIne agni khAI jAya che, jANe ke kAMI homAyuM ja na hoya! tevI rIte anaMta mAhAmyavaMta caitanyanuM game teTaluM varNana karavAmAM Ave to paNa jANe ke e samasta varNanane anaMta mahimAvaMta caitanya khAi jAya che; caitanyanA anaMta mahimA pAse badhuM varNana jANe ke varNana ja na thayuM hoya ema tucchatAne pAme che.) te caitanyane ja caitanya Aje prabaLapaNe - ugrapaNe anubhavo kAraNa ke A lokamAM bIjuM kAMI ja (uttama) nathI, caitanya ja eka parama (uttama ) tattva che. 2019. (zrI amRtacaMdrAcArya, pravacanasAra-TIkA, zloka-22) * * * * je (jinavacana) lalitamAM lalita che, je zuddha che, je nirvANanA kAraNanuM kAraNa che, je sarva bhavyonA karmone amRta che, je bhAvabhayarUpI araNyanA ugra dAvAnaLane zamAvavAmAM jaLa che, ane je jaina yogIo vaDe sadA vaMdha che, te A jinabhagavAnanAM sarvAcanane (samyapha jinAgamane) huM pratidina vaMdu chuM. 2020. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-15 ) * * * * jagata arthAt jagatanA jIvo anAdi saMsArathI mAMDIne Aja sudhI anubhava karelA mohane have to choDo ane rasika janone rUcikara, udaya thaI raheluM je jJAna tene AsvAdo; kAraNa ke A lokamAM AtmA che te kharekhara koi prakAre anAtmA (paradravya) sAthe koi kALe paNa tAdAmya-vRtti (ekapaNuM) pAmato nathI, kema ke AtmA eka che te anya dravya sAthe ekatArUpa thato nathI. 2021. (zrI amRtacaMdrAcArya, samayasAra-TIkA, kaLaza - 22) * * * * mAyArUpa roganI davA zAstra, puNyanuM kAraNa zAstra, sarva padArthone jonAruM netra zAstra, ane sarva prayojanonuM sAdhaka zAstra che. 2022. ( zrI amitagati AcArya, yogasAra cAritra adhikAra, gAthA-73) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (387 paramAgama - ciMtAmaNi) * he jIva! jinendra bhagavAnanI vANIno rAta-divasa niraMtara abhyAsa karavA yogya che. kevI che jinavANI? pramANa ane nayane anukULa jIvAdi padArthonuM varNana kare che mATe nipuNa che. vaLI. pramANa-naya-nikSepa nirukita anuyoga Adi bhedo vaDe jIvAdi padArthonuM vistArathI varNana kare che mATe vipula che. vaLI pUrvApara virodha Adika doSathI rahita che mATe zuddha che. vaLI te je arthane batAve che te koI paNa prakAre pharI zakato nahi hovAthI atyaMta daDhapaNAne kAraNe nikAcita che. vaLI jinavANIthI anya utkRSTa traNalokamAM koI nathI mATe anuttara che. vaLI sarva jIvone hitarUpa che, koinI ahitakara nathI mATe sarvahita che. vaLI dravyamaLa je jJAnAvaraNAdika ane bhAvamaLa je rAgAdika tathA krodhAdika teno nAza kare che mATe kaluSahara che. evI jinavANI ja niraMtara abhyAsa karavAyogya che. jinavANI vinA jIvane koi zaraNa nathI mATe sarva prakAre hitarUpa jANI manuSyajanma jinAgamanI ArAdhanA vaDe saphala karo. 2023. (zrI zivakoTI AcArya, bhagavatI ArAdhanA, gAthA-101) * * * * dehasamUhurUpI vRkSapaMkitathI je bhayaMkara che, jemAM duHkhaparaMparArUpI jaMgalI pazuo (vase) che, ati karALa kALarUpI agni jyAM sarvanuM bhakSaNa kare che, jemAM buddhirUpI jaLa (?) sukAya che ane je darzana- mohayukta jIvone aneka kunayarUpI mArgone lIdhe atyaMta durgama che, te saMsAra-aTavIrUpI vikaTa sthaLamAM jainadarzana eka ja zaraNa che. 2024. (zrI padmaprabhamaladhArIdeva, niyamasAra-TIkA, zloka-306 ) * * * * nizcayathI nija niraMjana-zuddhAtmasaMvittithI utpanna nirvikAra paramAnaMda jenuM eka lakSaNa che evA sukhAmRtanA rasAsvAdarUpa svasaMvedana jJAna te A graMthanuM prayojana che. parama nizcayathI te svasaMvedanazAnanA phaLarUpa, kevaLajJAnAdi anaMta guNa sAthe avinAzabhAvI, nijAtma-upAdAnasiddha anaMta sukhanI prApti to A graMthanuM prayojana che. 2025. (zrI nemicaMdra siddhAMtadeva, bRhadravyasaMgraha, gAthA-1) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (vAcakonI aMgata noMdha mATe:-) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com