________________
તૃશિક્ષાવિશિકાઇ
ગાથાર્થ:
યતિના સુખમાં મોક્ષનું હેતુપણું હોવાથી યતિનું સુખ ચક્રવર્તીના સુખથી પ્રધાન જાણવું, કેમ કે ચક્રવર્તીના સુખમાં ઔદિયકસુખ જ છે, જ્યારે શિક્ષાદ્દિકના સેવનથી ઉપશમસુખ જ છે.
ભાવાર્થ:
યતિધર્મની પ્રાપ્તિ પછી શિક્ષાદ્દિકના સેવનથી ઉપશમસુખની વૃદ્ધિ થાય છે, તેથી નિરુપમ સુખરૂપ મોક્ષનું કારણ આ યતિનું સુખ છે. કેમ કે યતિ દીક્ષા ગ્રહણ કર્યા પછી શિક્ષાદ્દિકમાં યત્ન કરે છે અને તેનાથી જ તેના ઉપશમસુખની વૃદ્ધિ થાય છે, (જે વૃદ્ધિ પામીને મોક્ષમાં વિશ્રાન્ત પામે છે.) જ્યારે ચક્રવતી પુણ્યના પ્રકર્ષથી બાહ્ય ઉત્તમ સામગ્રીનો ઉપભોગ કરે છે, તેનાથી તેને ઔદયિકસુખ પ્રાપ્ત થાય છે. આથી જ ચક્રવર્તીના સુખ કરતાં પણ યતિનું સુખ પ્રધાન છે. II૧૨-૪
सिक्खादुगंमि पीई जह जायइ हंदि समणसीहस्स । तह चक्कवट्टिणो वि हु नियमेण न जाउ नियकिच्चे ॥५॥ शिक्षाद्विके प्रीतिर्यथा जायते हन्त श्रमणसिंहस्य तथा चक्रवर्तिनोऽपि खलु नियमेन न जातु निजकृत्ये ॥५॥ અન્વયાર્થ:
૨૮
ગઇ જે પ્રમાણે સમળશીહસ્સ શ્રમણસિંહને સિદ્ધાતુĪમિ શિક્ષાધિકમાં મઁવિ નક્કી પી ્ નાયજ્ઞ પ્રીતિ ઉત્પન્ન થાય છે તહ તે પ્રમાણે હૈં ખરેખર વાટ્ટિનો નિયવિન્ગ્વે વિ ચક્રવર્તીને પોતાના કૃત્યમાં પણ નિયમેળ નિયમથી ન ઞાડ (પ્રીતિ) ઉત્પન્ન થતી નથી. ગાથાર્થ:
જે પ્રમાણે શ્રમણસિંહને શિક્ષાદ્દિકમાં નક્કી પ્રીતિ ઉત્પન્ન થાય છે, તે પ્રમાણે ખરેખર ચક્રવર્તીને પોતાના કૃત્યમાં પણ નિયમથી પ્રીતિ ઉત્પન્ન થતી નથી.
ભાવાર્થ:
Jain Education International
કોઇ ચક્રવતી ભોગવિલાસમાં જ આનંદ લેવાના સ્વભાવવાળો હોય અને પુણ્યના પ્રકર્ષથી તેને ઉત્તમ ભોગસામગ્રી મળી પણ હોય, તો અત્યંત પ્રીતિપૂર્વક તે તેનો ભોગ કરે છે. આમ છતાં, તે જાણે છે કે આ ભોગનું સુખ ભોગકાળ સુધી સીમિત છે. તિ પણ ચક્રવર્તીના ભોગની જેમ શિક્ષાધિકના સેવનથી ઉત્તમ સુખનો અનુભવ કરે છે અને તે
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
