________________
1સિદ્ધસુખવિંશિકા
અહીં વિશેષ એ છે કે (૧) રાગાદિ આત્માના પરિણામરૂપ હોવા છતાં પગ શુદ્ધ આત્માના પરિણામરૂપ નથી, માટે આત્માને પીડાકારી છે, તેથી શત્રુ છે. (૨) ઉદયને પામેલા કર્મના પરમાણુઓ આત્માની સાથે લાગેલ હોવાથી, આત્માના સ્વરૂપને વિકૃત કરનારા છે. તેથી જેમ વ્યાધિ શરીરની વિકૃત અવસ્થા છે, તેમ કર્મનો ઉદય એ આત્માનું વિકૃત સ્વરૂપ છે, અને તેથી જ વ્યાધિરૂપ છે. (૩) પરમ અર્થો આત્માના ક્ષયોપશમ કે ક્ષાયિક ભાવની શક્તિઓ છે. જેમ બાહ્ય ઇષ્ટ અર્થોનો યોગ જીવને સુખરૂપ છે, તેમ ક્ષયોપશમભાવની બધી લબ્ધિઓ ક્ષાયિકભાવમાં અંતર્ભાવ પામે છે, તેથી કેવળીને સર્વ પરમ ઇષ્ટ અર્થની પ્રાપ્તિરૂપ લબ્ધિ છે. (૪) ઇચ્છા એ જો કે રાગરૂપ જ છે તો પણ અપેક્ષાએ પૃથક્ કરીને બતાવેલ છે. જેમ સંસારમાં ઇચ્છાની પ્રાપ્તિથી સુખ થાય છે, તેમ યોગીને અનિચ્છાની ઇચ્છા પ્રગટે છે અને તેના માટે જ સાધના કરે છે. અને જ્યારે તે યોગી વીતરાગ બને છે ત્યારે તેને અનિચ્છાની પ્રાપ્તિ થાય છે, તેથી કેવળીને સુખ થાય છે. અહીં કર્મના ઉદયરૂપ વ્યાધિ એ સિદ્ધ અવસ્થામાં જાય છે અને બાકીનાં ત્રણ પ્રકારનાં સુખો કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થતાં થાય છે. II૨૦-૪][
૨૦૫
અવતરણિકા:
ગાથા - ૩ અને ૪માં દષ્ટાંતથી મોક્ષનું સુખ બતાવ્યું. હવે તે મોક્ષનું સુખ વર્તમાનમાં સંવેદનનો વિષય નહીં હોવા છતાં યુક્તિથી અનુભવસિદ્ધ કઇ રીતે છે તે બતાવતાં કહે છે
अणुहवसिद्धं एयं नारुग्गसुहं व रोगिणो नवरं । गम्मइ इयरेण तहा सम्ममिणं चिंतियव्वं तु ॥५॥ अनुभवसिद्धमेतन्नाऽऽरोग्यसुखमिव रोगिणः केवलम् । गम्यत इतरेण तथा सम्यगिदं चिन्तयितव्यं तु ॥ ५ ॥
અન્વયાર્થ:
થૅ આ=ગાથા - ૩ અને ૪માં દષ્ટાંતથી જે સિદ્ધનું સુખ બતાવ્યું, એ અનુવતિનું અનુભવસિદ્ધ છે નવાં ફક્ત આસુદ વ શિળો રોગીને આરોગ્યના સુખની જેમ રે ઇતર વડે=સંસારી જીવ વડે, ન મમ્મજ્ઞ સંવેદનનો વિષય બનતું નથી. તદ્દા તે પ્રકારે ફળ આ સમ્મમ્ સમ્યગ્ નિંતિયનં ચિંતવન કરવું જોઇએ.
* તુ પાદપૂર્તિ માટે છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
