Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
આ અર્થમાં તિજ્ઞ અને સર્જવ નામને આ સૂત્રથી તેઽ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી તિત્ત્તમ્ અને સર્વપતૅમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- તલનું તેલ. સરસિયાનું તેલ. ॥૧૬॥
तत्र घटते कर्मणष्ठः ७|१|१३७॥
સપ્તમ્યન્ત ર્મ નામને તે અર્થમાં ૪ પ્રત્યય થાય છે. વર્મળિ પત્તે આ અર્થમાં જર્મન નામને આ સૂત્રથી ૪ પ્રત્યય. ‘નાનો ૨-૧-૧૧૪ થી વર્ષનું ના ર્ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ર્મદઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-કર્મમાં યોગ્ય. ૧૩ના
तदस्य सञ्जातं तारकादिभ्य इतः ७|१|१३८ ॥
પ્રથમાન્ત તારાદ્રિ ગણપાઠમાંનાં તારા વગેરે નામને પ્રથમાન્ત પદાર્થ સંજાત હોય તો જજ઼્યર્થમાં જ્ઞ પ્રત્યય થાય છે. તારા સગ્ગાતા અસ્ય અને પુષ્પાળિ સગ્ગાતાવસ્ય આ અર્થમાં તારા અને પુષ્પ નામને આ સૂત્રથી તેં પ્રત્યય. વર્ષી૦ ૭-૪૬૮' થી અન્ય આગ તથા ૫ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી તારતિ નમઃ અને પુષ્મિતત્તઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ— જેમાં તારાઓનો ઉદય થયો છે તે આકાશ. જેમાં ફૂલો આવી ગયાં છે તે વૃક્ષ. ૧૩૮મા
गर्भादप्राणिनि ७।१।१३९॥
V
પ્રથમાન્ત નર્મ નામને; પ્રથમાન્ત પદાર્થ સજાત હોય તો પ્રાણીભિન્ન ષછ્યર્થમાં જ્ઞ પ્રત્યય થાય છે. વર્ષઃ સંગ્નતોઽસ્ય આ અર્થમાં ગર્મ નામને આ સૂત્રથી ત પ્રત્યય. ‘વર્ષોં ૭-૪-૬૮*
ક્ર
