Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
નામની સ્ત્રી. સ્ત્રિયાભિતિ વિષ્ણુ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સંજ્ઞાના વિષયમાં સ્ત્રીલિંગમાં જ બહુવ્રીહિસમાસના અન્તમાં રહેલા વત્ત નામને તુ આદેશ થાય છે. તેથી વજ્રમિવ નોસ્ત્ર આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવ્રીહિસમાસાદિ કાર્ય થવાથી વવન્તઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં પુલ્લિંગમાં પન્ન નામને તુ આદેશ થતો નથી. અર્થ-વજ્રદત્ત નામનો રાજા વગેરે.
૧૧૨॥
श्यावाऽरोकाद् वा ७।३।१५३॥
પાવ અને અો શબ્દથી પરમાં રહેલા વત્ત નામને, સંજ્ઞાનો વિષય હોય તો બહુવ્રીહિસમાસમાં વિકલ્પથી વતુ વિત] આદેશ થાય છે. શ્યાવા હત્તા અસ્ય અને ગોજા વત્તા અન્ય આ વિગ્રહમાં હ્રાર્થ૦ ૩-૧-૨૨' થી બહુવ્રીહિસમાસ. આ સૂત્રથી ત્ત નામને તુ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી શ્યાવવનું અને અોન આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી હતુ આદેશ ન થાય ત્યારે પાવત્તઃ અને અરોત્તઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પાવવન્ નામનો માણસ. અોવન્ નામનો માણસ. પાવ કપિશવર્ણ. ગોવ= નિછિદ્ર. ||૧૧૩/
–
વાઽપ્રાન્ત-શુભ-શુX-કૃષ્ણ-વરાહાફ્રિ-મૂષિ-શિવરાત્ ||૧૧૪]
અત્ર શબ્દ જેના અન્તમાં છે એવા નામથી પરમાં રહેલા, તેમ જ શુષ, શુભ્ર, નૃપ, વરાહ, અદ્ઘિ, મૂવિ અને શિર નામથી પરમાં રહેલા વત્ત નામને બહુવ્રીહિસમાસમાં વિકલ્પથી હતુ આદેશ થાય છે. બાપ્રમિવ વત્તા અસ્ય, શુલ્યા વત્તા અસ્ત્ર, શુગ્રા હત્તા અસ્ય, મુખત્વેવ, વરાહસ્યેવ, અહેરિવ, ભૂષિત્યેવ, શિવરવવું હત્તા બત્વ આ વિગ્રહમાં ત્ત નામની સાથે शुद्ध અને शुभ्र નામને ાર્ય૦ ૩-૧-૨૨' થી અને માા, ધૃવ, વરાહ, અહિ,
२५२
