________________
યવૃતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ દૂરથી આમન્યાર્થક પદસમ્બન્ધી વાક્યના અન્યસ્વરને તેમ જ દૂરથી આમન્યાર્થક પદના એક ના ભિન્ન જ ગુરુસ્વારને અને ગુરુસ્વર
ને તે વાક્યના અંતમાં ન હોય તોપણ વિકલ્પથી પ્લત આદેશ થાય છે. તેથી કૃમિત્ર ! મારી અથવા મિત્ર ! [ગા] અહીં આ સૂત્રથી ભિન્ન ગુરુસ્વર ને વિકલ્પથી હુત આદેશ થાય છે પરંતુ આ ને પ્લત આદેશ થતો નથી. અર્થ–હે કૃષ્ણમિત્ર ! [આવી. સ્વાભાવિક પ્રયત્ન કરતા પ્રયત્નવિશેષ કરીએ ત્યારે “તે સાંભળશે કે નહિ' આવો સંદેહ થાય તો આવા વખતે તેવા અત્તરને ટૂ કહેવાય છે.
. हे-हैष्वेषामेव ७।४।१००॥
દૂરથી જાઓ સૂ. ૭-૪-૧૧] આમન્યાર્થબોધક છે અને છે પદના જ અન્યસ્વરને; વાક્યમાં છે અને જે પદ ગમે ત્યાં હોય તોપણ વિકલ્પથી પ્લત આદેશ થાય છે. સૂત્રમાં પર્વ નું ગ્રહણ હોવાથી છે અને જે પદના અન્વેસ્વર સિવાય એ વાકયમાંના કોઈ પણ બીજા પદના સ્વરને પ્લત આદેશ નહિ થાય. દેર મત્ર! શાળા, શાઝિર પૈર ! અને સારા મત્ર ! દેર તેમ જ દર મિત્ર ! મારા માચ્છ દેર મત્ર ! અને મારા મિત્ર છે અહીં રે અને ૨ ના જ અત્યસ્વરને આ સૂત્રથી પ્લત આદેશ થયો છે. અર્થ-ડે મૈત્ર ! આવ. ૧૦૦
अस्त्री-शूद्रे प्रत्यभिवादे भो-गोत्र-नाम्नो वा ७।४।१०१॥
કોઈના પણ દ્વારા પ્રણામ કરાયા પછી ગુરુ, કુશલસંબંધી પ્રશ્ન કરે છે અથવા તો આશિયુક્ત વચનનો પ્રયોગ કરે છે, . તે વાક્યને “પ્રત્યભિવાદનીવાય કહેવાય છે. સ્ત્રી અને શુદ્રને છોડીને અન્ય વિષયક પ્રત્યભિવાદવાકયના અન્ય-અવયવભૂત
३२६
