Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
वा नाम्नि ७।३।१५९ ॥
સંજ્ઞાના વિષયમાં બહુવ્રીહિસમાસમાં અન્ય ધનુજ્જુ નામને વિકલ્પથી ધન્વન્ આદેશ થાય છે. પુષ્પ ધનુલ્ય આ અર્થમાં પ્રાર્થ૦ ૩-૧-૨૨' થી બહુવ્રીહિસમાસ. આ સૂત્રથી ધનુર્ નામને પન્વન્ આદેશ...વગેરે કાર્ય થવાથી પુષ્પધન્વા આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ધન્વન્ આદેશ ન થાય ત્યારે પુષ્પધનુઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-કામદેવ. ૧૯૧૫
खरखुरान्नासिकाया नस् ७।३।१६०॥
બહુવ્રીહિસમાસમાં ઘર અને પુત્ર નામથી પરમાં રહેલા નાસિા નામને સંજ્ઞાના વિષયમાં નવુ આદેશ થાય છે. આÒવ નાસિકસ્થ અને સુર ડ્વ નાભિક્ષ્ય આ વિગ્રહમાં મુ૦ - ૧-૨રૂ' થી બહુવ્રીહિસમાસ. આ સૂત્રથી સિા ને નસ્ આદેશ. ‘પૂર્વ૦ ૨-૩-૬૪' થી ગુ ને જુ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી સ્વરા અને ઘુળા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-ગધેડાના જેવા નાકવાળો માણસવિશેષ. ચપટાનાકવાળો માણસવિશેષ. ||૧૬૦॥
अस्थूलाच्च नसः ७।३।१६१॥
સ્યૂજ઼ નામને છોડીને અન્ય નામથી પરમાં રહેલા અને ઘર તથા કુર નામથી પરમાં રહેલા નાસિા નામને બહુવ્રીહિસમાસમાં સંજ્ઞાના વિષયમાં નત આદેશ થાય છે. વિ નાસિઽસ્ય, ઘસ્યુંવ નાતિાસ્ય અને ઘુર ડ્વ નાસિકસ્ય આ વિગ્રહમાં મુ॰ - ૧-૨રૂ' થી બહુવ્રીહિસમાસ. આ સૂત્રથી નાસિા ને નસ આદેશ. પૂર્વપ૬૦ ૨-૩-૬૪ થી નસ ના ગુ ને શુ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી મુતઃ, ઘાસઃ અને જીરળતઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- દ્ગુણસ નામનો માણસ. ખરણસ નામનો માણસ. ખુરણસ
२५५
